مذاکرات مجلس شورای ملی ۲۳ مهر ۱۳۲۳ نشست ۷۱
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری چهاردهم | تصمیم‌های مجلس | قوانین بودجه مصوب مجلس شورای ملی |
| نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری چهاردهم |
دوره چهاردهم قانونگذاری
مشروح مذاکرات مجلس ملی دوره ۱۴
جلسه: ۷۱
صورت مشروح مجلس روز یکشنبه ۲۳ مهر ماه ۱۳۲۳
فهرست مطالب:
۱- تصویب صورت مجلس
۲- مذاکره راجع به بیانات قبل از دستور و دستور
۳- قرائت نتیجه آراء مربوط به کمیسیون‌ها
۴- طرح و تصویب اعتبارنامه آقایان دکتر مجتهدی و اوانسیان
۵- شوردر گزارش کمیسیون بودجه راجع به اعتبار وزارت جنگ
۶- موقع و دستور جلسه بعد- ختم جلسه
مجلس یک ساعت و نیم قبل از ظهر به ریاست آقای آقا سید محمدصادق طباطبایی تشکیل گردید.
صورت مجلس روز پنجشنبه ۲۰ مهر ماه را آقای طوسی (منشی) قرائت نمودند.
(اسامی غائبین جلسه گذشته که ضمن صورت مجلس خوانده شده:
غائبین با اجازه- آقایان: مظفرزاده- آصف
غائبین بی‌اجازه-آقایان: تربتی- فرمانفرماییان- ذوالقدر- کفایی- تولیت- فرود- قبادیان- گرگانی- سید ضیاءالدین- دکتر شفق- تهرانچی- معدل- سرتیب‌زاده.
دیر آمدگان بی‌اجازه- آقایان: خلیل دشتی- بیات- سنندجی- تیمورتاش- دکتر زنگنه- اکبر- سیف‌پور- بهادری- حکمت- نمازی- دهقان- مجد- عدل- جمال امامی- تیموری)
۱- تصویب صورت مجلس
رئیس - در صورت مجلس نظری نیست؟ آقای اردلان
اردلان- در صورت مجلس نوشته شده است که در هیئت رئیسه راجع به نطق قبل از دستور تصمیمی اتخاذ خواهد شد بنده تقاضا می‌کنم اگر در این خصوص تصمیمی اتخاذ شده است مقام ریاست در مجلس اعلام بفرمایند و به عقیده بنده اگر مقام ریاست یک توجهی بفرمایند در نطق قبل از دستور قضیه حل می‌شود و آن این است که اگر آقایان می‌خواهند صحبتی بفرمایند از یک موضوع صحبت بکنند آن هم به طور اختصار که به کارهای دیگر هم برسیم و دیگران هم بتوانند استفاده کنند.
رئیس - آقای عدل
عدل - بنده را جزء دیر آمدگان نوشته بودند بنده دیر نیامده بودم و حاضر بودم خواهش می‌کنم اصلاح بفرمایید.
رئیس - اصلاح می‌شود در صورت مجلس نظری نیست؟
(خیر) صورت مجلس تصویب شد.
۲- مذاکرات راجع به بیانات قبل از دستور و دستور
رئیس - راجع به نطق قبل از دستور در آن جلسه عرض کردم که در هیئت رئیسه این طور تصمیم گرفته شد که عجالتاً روزی به دو نفر از آقایان اجازه داده شود که به ترتیب صحبت کنند و اگر یک روز وقت زیادی باشد به بیش از دو نفر هم ممکن است اجازه داده شود (بعضی ازنمایندگان - آقا مخالف با نظامنامه است) آقای رفیع
رفیع - اولاً این تصمیم مورد ندارد به دلیل این که ما یک آئین‌نامه داریم و این برخلاف آئین‌نامه است تا آن آئین‌نامه هست ما هیچ تصمیمی نمی‌توانیم بگیرم آقایانی که مایل هستند طرحی پیشنهاد کنند در این خصوص و الا هیئت رئیسه نمی‌تواند مخالف آئین‌نامه هم تصمیمی بگیرد.
امیر تیمور- نمی‌توانند چنین تصمیمی بگیرند.
رئیس - البته هیئت رئیسه تصمیمی که می‌گیرد به عرض مجلس می‌رساند و این مسأله با آئین‌نامه هم هیچ منافاتی ندارد چون آئین‌نامه اجازه نطق قبل از دستور را داده است ولی ترتیبش با هیئت رئیسه مجلس است و الّا هر روز مذاکره راجع به نطق قبل از دستور در اول مجلس باقی خواهد ماند (جمعی از نمایندگان - باشد) بسیار خوب فعلاً چند نفر از آقایان برای نطق قبل از دستور اجازه خواسته‌اند (جمعی از نمایندگان - دستور) آقای فرخ مخالفید با ورود در دستور؟
فرخ - بلی
رئیس - بفرمایید
فرخ - بنده در جلسه قبل عرض کردم باز هم عرض می‌کنم بالاخره باید آقایان اکثریت اجازه بفرمایند که اگر نمایندگان حرفی دارند ولی این که در هر جلسه اکثریت مانعی می‌شوند البته رأی اکثریت مطاع و متبع است ولی خوب است اجازه بفرمایند که به طور اختصار و به طور محدود قبل از دستور صحبت بشود و اگر به طور کلی منع کنند این برخلاف اصول است.(صحیح است)
رئیس - آقای امیرتیمور
امیرتیمور- بنده با ورود در دستور مخالف هستم و یک تذکر مختصری هم داشتم در اردیبهشت ماه بنده سه سؤال از وزارت دارایی کرده‌ام یکی راجع به انحصار پنبه و یکی راجع به دکتر میلسپو و اقدامات ایشان در خصوص کارهای مالی و اقتصادی و یکی در خصوص قانون وام و اجاره و تا حالا برای جواب حاضر نشده‌اند می-خواستم از مقام ریاست استدعا کنم که تذکر بدهند که زودتر برای جواب سؤالات بنده حاضر شوند.
رئیس - صحبت سر نطق قبل از دستور است هنوز اجازه داده نشده است. آقای دهستانی
دهستانی - عرض می‌کنم ما یک حق مشروعی را داریم از نمایندگان سلب می-کنیم (صحیح است) و آن حق مشروع این است که عده‌ای از نمایندگان اجازه نطق می‌خواهند و به آنها داده نمی‌شود بنده با قسمتی که بعضی از آقایان فرمودند که در هر جلسه دو نفر حرف بزنند مخالف نیستم ولی تصدیق بفرمایید که اگر این رویه را ما پیش بگیریم ممکن است دوره مجلس تمام شود و به نمایندگان وقت داده نشود بنده تمنا می‌کنم از آقایان همکاران خودم که اجازه بفرمایند آقایان نمایندگان حرف خودشان را بزنند و همین اجازه ندادن موجب یک توهماتی در خارج می‌شود که آیا چه مطلبی در زیر پرده است یا چه کاسه زیر نیم کاسه است که نمی‌گذارند نمایندگان حرف بزنند بنده تمنا می‌کنم که آقایان موافقت بفرمایند که هر کس حرفی دارد بزند. (صحیح است)
رئیس - صحبت سر این است که یک اختلافی بین آقایان نمایندگان بود که هیئت رئیسه تصمیم گرفت برای حل قضیه بهتر این است که هر جلسه دو نفر از آقایان صحبت کنند و در این باب حالا باید صحبت شود. آقای دکتر معظمی
دکتر معظمی - بنده با نطق قبل از دستور مخالف نیستم ولی خواستم استدعا کنم که چون کار مجلس مربوط به کمیسیون‌ها است اول اجازه بفرمایید صورت آراء کمیسیون‌ها که
استخراج شده خوانده شده و کمیسیون‌ها رسمیت پیدا کنند آن وقت (صحیح است)
رئیس - رأی می‌گیریم …. آقای یمین اسفندیاری فرمایشی دارید؟
یمین اسفندیاری - بلی بنده مخالفم با ورود به دستور این موضوع نطق قبل از دستور یک حقی است که معلوم نیست به چه مناسبت دارد این حق تضییع می-شود آئین‌نامه مجلس هم در این باب به نمایندگان حق داده است اگر واقعاً چرخ-های دولت طوری گردش می‌کند که کارهای مردم انجام می‌شود و کلاً هم اصراری ندارند به این که قبل از دستور حرف بزنند ولی بدبختانه کارهای مردم همین طور معوق می‌ماند الان بنده چند تلگراف دارم و متأسفانه چند جلسه است می‌خواهم عرایض مردم را به عرض مجلس برسانم متأسفانه اجازه داده نمی‌شود در این صورت کجا باید ما مطالبمان را به عرض برسانیم؟
رئیس - آقای سید ضیاءالدین
رحیمیان - بنده قبل از آقای سید ضیاءالدین اجازه خواسته‌ام خواهش می‌کنم تبعیض نفرمایید.
رئیس - این صورتی است که جلوی بنده گذارده شده و از روی این صورت اسامی آقایان را بنده می‌خوانم حالا رأی می‌گیریم به ورود در دستور آقایانی که موافقند قیام فرمایند. (چند نفر برخاستند) رد شد.
هاشمی - بنابراین به طریقی که اجازه نطق قبل از دستور خواسته بودند اجازه بفرمایید.
جمعی از نمایندگان - دستور دستور
حاذقی - من یک تذکر لازم دارم آقای رئیس اجازه می‌فرمایید.
رئیس - عرض کنم چند نفر دیگر اجازه خواسته‌اند که اولش آقای حاذقی است.
حاذقی - من مخالف با ورود در دستور هستم اجازه می‌فرمایید،(رئیس - بفرمایید) عرض کنم همین طور که به دو نفر از آقایان نمایندگان محترم اجازه داده شد و موضوعی که داشتند به عرض مجلس رساندند بنده هم اجازه می‌خواهم که یک موضوعی لازم و ضروری دارم که ۵ دقیقه بیشتر وقت مجلس را نخواهد گرفت این را به عرض مجلس برسانم.
جمعی از نمایندگان - بفرمایید
رئیس - باید رأی بگیریم این طور نمی‌شود آقایان قبل از بنده اجازه می‌دهند ایشان مخالفت خودشان را با ورود در دستور فرمودند حالا اگر موافق هم هست صحبت می‌کند و بعد رأی می‌گیریم. آقای هاشمی موافقید.
هاشمی - دو نفر صحبت فرمودند و متجاوز از یک ساعت شد و هیئت رئیسه هم در این رأی خودش نخواسته بود که یک حقی را از مجلس سلب بکند بلکه خواسته بود که هم آقایان فرمایش خود را بفرمایند و هم ضمناً به کار وضع قوانین و سایر کارهایمان برسیم آقایان مخالفت فرمودند با ورود در دستور ولی بنده موافقم و اقامه دلیل هم نمی‌خواهم بکنم و وقت مجلس را نمی‌گیرم چون وقت کم است و تقاضای رأی می‌کنم که وارد دستور بشویم و به کارهایمان برسیم. (صحیح است)
رئیس - آقایان اگر موافقند که آقای حاذقی حرف‌شان را بزنند که تشریف بیاورند.
جمعی از نمایندگان - دستور دستور، آقا رأی بگیرید. باید رأی گرفته شود.
رئیس - آقایانی که موافقند با ورود در دستور قیام نمایند. (اکثر برخاستند) تصویب شد.
چون کمیسیون‌ها کار فوری دارند اجازه بدهند آقایان که بعد از سؤال آقای نراقی و جواب آقای وزیر فرهنگ که حاضر هستند آراء کمیسیون‌ها خوانده بشود.
جمعی از نمایندگان - اول کمیسیون‌ها باید خوانده شود.
۳- قرائت نتیجه آراء مربوط به کمیسیون‌ها
رئیس - پس صورت کمیسیون‌ها خوانده می‌شود:
گزارش از شعبه هیئت نظارت انتخاب کمیسیون‌ها به مجلس شورای ملی
۱- کمیسیون قوانین دارایی - عده اعضای کمیسیون
۱۸ نفر عده حضار موقع اعلام رأی ۱۱۰ عده آراء مأخوذه ۱۰۷ حائزین اکثریت - آقایان: امیرتیمور - مخبر فرهمند - رفیع - فرمند- امیرنصرت اسکندری - صادقی - دکتر اعتبار- مؤید قوامی - فرمانفرماییان - پناهی - کاظمی - امینی - مجد ضیایی - دکتر آقایان - آصف - جمال امامی - دکتر عبده- دکتر کیان.
رئیس - استدعا می‌کنم آقایانی که در یک کمیسیون‌هایی انتخاب شده‌اند یادداشت کنند اسامی خودشان را چون صورت کمیسیون‌ها که تمام شد باید فوراً هیئت رئیسه‌شان را انتخاب کنند و گزارش بدهند چون کارها مانده است و باید شروع کنند به کار یادداشت کنند اسامی خودشان را که در چه کمیسیونی هستند.
طوسی - اجازه بفرمایید بنده هم یک توضیحی دارم (رئیس - بفرمایید) بعضی از آقایان ملاحظه خواهند فرمود که در این صورت نام آنها هست که قبلاً در کمیسیون‌های دیگری بوده‌اند و بعضی از آقایان هستند که در دو کمیسیون یا بیشتر عضویت دارند و دو سه کمیسیون هم داریم که چند نفر کسر دارند باید خودشان استعفا بدهند و داخل این کمیسیون‌ها بشوند یکی کمیسیون قوانین دادگستری است که ۲ نفر کسر دارد و یکی کمیسیون امور خارجه که دو نفر کسر دارد و یکی هم کمیسیون راه هست که یک نفر کسر دارد آن را هم باید مجلس اجازه بدهد که با آنها عضو داده بشود.
رئیس - بقیه اسامی اعضا کمیسیون‌ها که خوانده شد بعد کسری آنها انتخاب خواهند شد.
۲- کمیسیون قوانین دادگستری - عده اعضا کمیسیون ۱۸ نفر - عده حضار مواقع اعلام رأی ۱۰۸ نفر عده آراء مأخوذه ۱۰۸
حائزین اکثریت - آقایان - فولادوند - نبوی- شریعت‌زاده - رضا تجدد - منصف - عماد تربتی - آشتیانی مجد- بهبهانی - امام جمعه - شهاب - رفیعی - نقابت - ملک-مدنی - سلطانی - دکتر کیان - تهرانی.
۳- کمیسیون کشور - عده اعضا کمیسیون ۱۸ نفر عده حضار موقع اعلام رأی ۱۰۹ عده آراء مأخوذه ۱۰۷.
حائزین اکثریت - آقایان: عدل - حشمتی - امینی - امیر ابراهیمی - تهرانی - آصف - حکمت - بهادری - ذوالفقاری - اسعد - فرخ - اسکندری - جواد مسعودی - اقبال - گناباد - رحیمیان - صدر قاضی - خلعت‌بری.
تهرانی - من از کمیسیون کشور استعفا می‌دهم .(صحیح است)
۴- کمیسیون فرهنگ.
عده اعضا کمیسیون ۱۸ نفر عده حضار موقع اعلام رأی ۱۱۰ نفر عده آراء مأخوذه ۱۰۹ حائزین اکثریت آقایان:
دکتر شفق- هاشمی - منصف -دکتر طاهری - رضا تجدد - نبوی - عباس مسعودی - صدر قاضی - صفوی - حاذقی - شهاب - نقابت - فرهودی - ثقةالاسلامی - نراقی - خاکباز - سلطانی - کام بخش.
شهاب فردوسی - بنده چون قبلاً در کمیسیون عرایض و مرخصی انتخاب شده بودم و حالا در کمیسیون فرهنگ اسمم هست بنابراین از کمیسیون عرایض و مرخصی استعفا می‌دهم.
۵- کمیسیون بازرگانی
عده اعضا کمیسیون ۱۸ نفر عده حضار موقع اعلام رأی۱۱۱ نفر عده آراء مأخوذه -۱۱۱ - حائزین اکثریت - آقایان:
خلیل دشتی - اردلان - اخوان - تهرانچی - دکتر اعتبار - جواد مسعودی - تهرانی - نمازی - صدریه - حیدر علی امامی صادقی - گله‌داری - مخبر- فرهمند - رحیمیان - رستم گیو- مهندس فریور - دکتر رادمنش - فداکار
۶- کمیسیون کشاورزی
عده اعضا کمیسیون ۱۸ نفر - عده حضار در موقع اعلام رأی ۱۱۱ نفر عده آراء مأخوذه ۱۰۷ حائزین اکثریت - آقایان: امیر ابراهیمی - دهستانی - فتوحی - تولیت - صمصام - حسن اکبر - سنندجی - مؤید ثابتی - عدل - ذوالفقاری - ذکایی - افشار صادقی - سید ضیاءالدین - سید محمد طباطبایی - ثقةالاسلامی - سیف‌پور - مظفرزاده - لنکرانی.
۷- کمیسیون امور خارجه
عده اعضا کمیسیون ۱۲ نفر عده حضار موقع اعلام رأی ۱۱۰ نفر عده آراء مأخوذه ۱۱۰.
حائزین اکثریت: آقایان: دکتر مصدق- عامری- دکتر معاون- دشتی- دکتر معظمی- عباس مسعودی- مجد- فرخ- رفیع- دکتر زنگنه.
نسبت به دو نفر دیگر اکثریت تام حاصل نشده است آقایانی که دارای رأی بوده‌اند به ترتیب زیر است:
آقایان: تیمور تاش - یمین اسفندیاری - جمال امامی - سیف پور…
جمعی از نمایندگان - آقایانی که حائز اکثریت نیستند نخوانید.
۸- کمیسیون بهداری
عده اعضا کمیسیون ۱۲ نفر عده حضار هنگام اعلام رأی ۱۰۶ عده آراء مأخوذه ۱۰۵
حائزین اکثریت - آقایان - دکتر معاون - دکتر فلسفی - رفیعی - مؤید ثابتی - حکمت - آشتیانی - دکتر کشاورز - دکتر مجتهدی - اقبال - فیروز آبادی - سید محمد طباطبایی - صدریه.
۹- کمیسیون راه
عده اعضا کمیسیون ۱۲ عده حضار هنگام گرفتن رأی ۱۰۴ عده آراء گرفته شده ۱۰۴
حائزین اکثریت - آقایان: مهندس پناهی - عماد تربتی ذکایی - اعتمادالتولیه - مؤید قوامی - شجاع - تیموری - بیات - پور رضا- سرتیپ‌زاده - لنکرانی.
لنکرانی - بنده از کمیسیون راه استعفا می‌دهم. بنده غیر از شعب مربوط به قانون و سیاست عضویت کمیسیون‌های دیگر را قبول نمی‌کنم.
۱۰- کمیسیون نظام
عده اعضا کمیسیون ۱۲ نفر عده حاضرین هنگام اخذ رأی ۱۰۳ عده آراء مأخوذه ۱۰۶
حائزین اکثریت - آقایان: مقدم - حشمتی - مؤید قوامی - شجاع - صمصام - فرود- بهادری - تیمورتاش - بیات - سرتیب‌زاده - هاشمی - کامبخش
۱۱- کمیسیون پست و تلگراف
عده اعضا کمیسیون ۶ نفر عده حضار موقع اعلام رأی ۱۰۱ عده آراء مأخوذه ۱۰۷
حائزین اکثریت - آقایان: نجومی - دهقان - پور رضا- یمین اسفندیاری - آوانسیان - معدل.
نبوی - بنده تذکر مختصری دارم اجازه می‌فرمایید؟
رئیس - آقای نبوی
نبوی - عرض کنم کمیسیون مبتکرات عده‌اش ۶ نفر بوده است در جلسات سابق مطابق پیشنهاد آقای مجد ضیایی عده اعضای آن به ۱۲ نفر بالا رفته است ۶ نفر انتخاب شده‌اند ولی ۶ نفر دیگر هنوز انتخاب نشده‌اند استدعا می‌کنم مقرر فرمایید که شعب تشکیل بشود و ۶ نفر دیگر هم انتخاب بشود. دیگر این که یک لایحه‌ای است راجع به پنبه (انحصار پنبه) که سه ماه پیش بنده آن را تقدیم کردم و کمیسیون گذشته مجال نکرد و حتی یک جلسه هم برای این کار تشکیل ندادند استدعا می‌کنم به این کار هم رسیدگی بفرمایند و بفرمایند که آن ۶ نفر دیگر را هم برای کمیسیون مبتکرات انتخاب بکنند.
رئیس - برای ۶ نفر دیگر اقدام شده و از آقای دکتر معظمی هم از طرف هیئت رئیسه خواهش شده که به این کار رسیدگی بفرمایند و به آن دایره که مربوط است به کمیسیون‌ها تذکر داده شود که زودتر کارهاشان را بکنند و انشاءالله در آتیه کمیسیون‌ها تشکیل بشود و حالا تنفس می‌دهم و بعد از تنفس موضوع سؤال و اعتبارنامه‌ها مطرح می‌شود حالا به عنوان تنفس جلسه را ختم می‌کنیم (صحیح است) که آقایان زودتر جلسه‌شان را تشکیل بدهند و زودتر برگردیم برای سایر کارها.
(در این موقع (نیم ساعت پیش از ظهر) جلسه به عنوان تنفس تعطیل و مجدداً یک و ده دقیقه بعد از ظهر تشکیل گردید)
۴- طرح و تصویب اعتبارنامه آقایان دکتر مجتهدی و اوانسیان
رئیس - جلسه دوباره شروع می‌شود در دستور دو فقر عتبارنامه است و یکی هم لایحه‌ای است راجع به وزارت جنگ برای اعتبارنامه‌ها چون حالا اکثریت نشده ممکن است لایحه وزارت جنگ را جلو بیندازیم. (بعضی از نمایندگان آقا سؤال چه شد؟)
فاطمی - بنده پیشنهاد هم کرده بودم که اعتبارنامه‌های آقایان دکتر مجتهدی و اوانسیان را مطرح کنید.
رئیس - جزء دستور هست. الان مطرح می‌شود چون این طولی نمی‌شد و بعد هم لایحه وزارت جنگ است که خیلی تقاضای تسریع می‌شود درش و چند جلسه هم مانده است و خیلی احتیاج دارند.
ایرج اسکندری - این خیلی طول می‌کشد و اعتبارنامه‌ها می‌ماند اعتبارنامه‌ها را مقدم بدارید.
بعضی از نمایندگان - عده کافی شد اعتبارنامه‌ها را مطرح کنید.
رئیس - اعتبارنامه آقای دکتر مجتهدی قبلاً مطرح شده بود و آقای اسکندری مخالفت کرده بودند آقای ایرج اسکندری بفرمایید.
ایرج اسکندری - مخالفتی که با اعتبارنامه آقای دکتر مجتهدی کرده بودم از لحاظ مخالفت با شخص ایشان نبود برای این که متأسف هستم از این که شخص تحصیل کرده و جوان تحصیل کرده‌ای که به مجلس آمده مصادق شد به این که از طرف بنده مخالفتی بشود و این مخالفت را توضیح می‌دهم از نظر این بود که انتخابات آذربایجان یعنی تبریز جمعی بود و من خیال می‌کنم که وقتی انتخابات جمعی شد اگر اشکالی به انتخابات است از نظر طرز انتخاب این اشکال به یک شخص مخصوص وارد نمی‌شود و قاعده این اشکال باید به تمام وارد بشود. متأسفانه مجلس شورای ملی در این خصوص به نظر من یک قضاوت غیر عادلانه کرده است و دو نفر از نمایندگان آذربایجان را به عنوان نقص انتخابی نپذیرفته است در صورتی که اگر انتخاب فردی بود اشکالی نداشت. متأسفانه اشکالی که شده بود راجع به این بود که طرز انتخاب صحیح نیست و این البته در صورتی که مجلس طرز انتخاب را صحیح نمی‌دانست باید نسبت به تمام آن عده‌ای که انتخاب شده بودند آن اشکال را وارد می‌دانستند و من خوشبختانه اینجا اطلاع پیدا کردم که در بین نمایندگان محترم راجع به اعتبارنامه این دو نفر نماینده تبریز مذاکراتی هست که البته اگر آن طرحی آقایان نمایندگان داده‌اند و به زودی به مجلس بیاید و تصویب بشود آن اشکالات مرتفع خواهد شد و همان طور که عرض کردم بنده شخصاً به آقای دکتر مجتهدی هیچ مخالفتی ندارم و همین طور که عرض کردم صرفاً از لحاظ حفظ اصول بود برای این که من معتقدم که به طور کلی در همه جای دنیا مرسوم است که اکثریت نبایستی به خودش حق بدهد که نمایندگان اقلیت را یکی یکی از مجلس بیرون بکند. (فاطمی - همچو چیزی نیست) این را بنده عقیده دارم نمی‌گویم این طور است برای این که اگر این طور باشد در همه جای دنیا بالاخره انتخابات روی سیستم حزبی است و اگر مقصود این باشد که آن وقت در همه جای دنیا همیشه می‌توانند آن عده که مخالف نظرشان است آنها را نگذارند در مجلس بمانند خوشبختانه آقایان اینجا این نظر را ندارند و اعتراضی هم کردند به این گفته بنده ولی همان طور که عرض کردم امیداوارم این نظر اساساً نباشد و اساساً هم نیست برای این که آن وقت یک رکن مشروطیت که آزادی عقاید و گفتار است از بین خواهد رفت زیرا اگر یک کسی عقیده‌ای داشته باشد و به واسطه آن عقیده در اقلیت مانده باشد نباید از حقوق اجتماعی خودش محروم بشود و مخصوصاً بنده اظهارات خودم را خاتمه می‌دهم در این قسمت و مخصوصاً از مجلس شورای ملی درخواست می‌نمایم که قضاوت عادلانه نسبت به اعتبارنامه آقای پیشه‌وری و آقای خویی که مال هر دویشان معلق باقیمانده و آنها هم نماینده تبریز هستند. (صحیح است)
رئیس - رأی می‌گیریم به اعتبارنامه آقای دکتر مجتهدی آقایان موافقین قیام فرمایند. (اکثر برخاستند) تصویب شد. اعتبارنامه آقای اردشیر اوانسیان مطرح است آقای امیر تیمور بفرمایید بخوانید.
(گزارش شعبه ۴ راجع به اعتبارنامه آقای اوانسیان
به توسط آقای امیر تیمور به شرح زیر قرائت می‌شود)
در تاریخ ۲۷ فروردین ۲۳ سی و شش نفر از طبقات شش‌گانه برای تعیین انجمن نظارت انتخابات ارامنه شمال در خلیفه‌گری تبریز با حضور آقای فرماندار تشکیل و بدواً ۹ نفر برای اعضا اصلی و ۹ نفر برای اعضا علی‌البدل معلوم و آقای صمصام سعید خانیان به ریاست انجمن تعیین و سپس آگهی‌های انتخابات در ۱۳ اردیبهشت منتشر و از ۱۸ اردیبهشت در تبریز و حوزه‌های فرعی به توزیع تعرفه و اخذ رأی مشغول و مدت برای تبریز ۱۵ و برای حوزه‌های فرعی از ۱۰ تا یک روز تعیین و مدت بیست روز هم در دهات ارمنی‌نشین به اخذ رأی نیز مشغول می-شوند و پس از استخراج و قرائت آراء از مجموع ۶۰۹۳ رأی توزیع شده آقای ارداشس اوانسیان حائز اکثریت شده و با ۶۰۶۸ رأی به نمایندگی چهاردهمین دوره تفنینیه انتخاب و چون در مدت قانونی هیچ گونه اعتراضی به انجمن نرسیده و انجمن نیز صحت جریان انتخابات و نمایندگی آقای ارداشس اوانسیان را تصدیق و اعتبارنامه صادر نموده است شعبه چهارم مجلس شورای ملی هم که به پرونده انتخابات در تاریخ ۳۰/۵/۲۳ رسیدگی نموده صحت جریان را طبق محتویات پرونده تأیید و اینک گزارش آن تقدیم می‌شود.
رئیس - مخالفی نیست؟ (اظهار شد- خیر) رأی می‌گیریم به اعتبارنامه آقای اردشیر اونسیان آقایانی که موافقند قیام فرمایند. (اکثر برخاستند) تصویب شد.
۵- شور در گزارش کمیسیون بودجه راجع به اعتبار وزارت جنگ
رئیس - گزارش کمیسیون بودجه راجع به اعتبار وزارت جنگ مطرح شد. (پروین گنابادی - مال اردبیل را چرا نخواندید؟) لایحه‌اش حاضر نیست باشد برای جلسه دیگر (امینی - راپورتش حاضر است بنده پریروز دادم) اینجا عجالتاً حاضر نیست می‌ماند برای جلسه آتیه فعلاً لایحه راجع به وزارت جنگ مطرح است آقای هاشمی لایحه را بخوانید.(به شرح زیر قرائت شد)
گزارش از کمیسیون بودجه به مجلس شورای ملی کمیسیون بودجه لایحه شماره ۱۷۷۳۹ / ۲۳۹ دولت را با حضور آقای معاون وزارت جنگ مورد بحث و رسیدگی قرار داده با توضیحات کافی که داده شد و اصلاحات لازم که به عمل آمد ماده واحده پیشنهادی را به شرح ذیل اصلاح و برای تصویب تقدیم می‌نماید:
ماده واحده - شماره ارتش ایران در سال جاری ۹۰۰۰۰ نفر خواهد بود و برای پرداخت کمک هزینه قانونی به کارمندان اعتباری به میزان ۱۵۰۰۰۰۰۰۰ ریال به وزارت جنگ اعطا می‌شود و برای پرداخت اعتبارنامه برده وزارت دارایی مجاز است مبلغ ۱۵۰۰۰۰۰۰۰ ریال از بانک ملی ایران وام دریافت و از محل اضافه درآمد بودجه کل کشور در سال‌های ۱۳۲۳ و ۱۳۲۴ و همچنین از محل صرفه‌جویی بودجه وزارت جنگ و صرفه‌جویی بودجه کل کشور در سال ۱۳۲۳ و سال ۱۳۲۴ مسترد دارند.
رئیس - آقای کامبخش مخالفند؟ (کامبخش) بلی بفرمایید.
کامبخش - بنده تصور می‌کنم آقایان نمایندگان محترم این موضوع را تصدیق بفرمایند یعنی حدس بزنند که مخالفت من با این لایحه نه از نقطه‌نظر این است که مخالف پرداخت اضافات به افسران و مخصوصاً به افسران جزء ارتش هستم این که عرض کردم حدس خواهند زد برای این بود که فراکسیون ما در این طور مطالب یک رویه و یک برنامه بسیار روشنی دارد البته طبق آن برنامه که ما داریم مخالفت با پرداخت این گونه اضافات را نمی‌توانیم داشته باشیم و از طرف دیگر بنده در موقعی که لایحه نظام وظیفه مطرح بود و مخصوصاً تشدید مجازات افسران نظام وظیفه مطرح بود عرض کردم مادامی که ما حقوق افسرها را در این پایه نگه داریم البته چنانچه اگر مأموریتی به آنها بدهیم مخصوصاً مأموریت‌هایی که به اقصا نقاط این کشور به آنها داده می‌شود این به خودی خود یک نوع پروانه دزدی است که به آنها می‌دهیم پس بنابراین البته باید این اضافات پرداخت بشود و من حتی معتقدم که این اضافات کم است و باید حقوق افسران جزء مخصوصاً اضافه شود ولی
مطالبی که در اینجا دارم و باید عرض بکنم موضوع سازمان غلط ارتش ما و وزارت جنگ ما است که آن سازمان غلط و آن رویه غلطی که ما داریم ایجاب می‌کند که ما مجبور بشویم یک چنین پول‌هایی را نتوانیم از صرفه‌جویی ارتش برداریم و به عنوان وام بخواهیم بگیریم که بعداً معلوم نیست این وام به چه ترتیب باید پرداخت شود این که عرض کردم سازمان غلط ارتش ما یک قسمتش مربوط به آن سوءاستفاده‌هایی است که در ارتش می‌شود و ما کمتر از هرجای دیگر و هر وزارتخانه دیگر می‌توانیم از آن سوء استفاده‌ها جلوگیری بکنیم من بخصوص برای این که بدون مدرک در اطراف این موضوع صحبت نکرده باشم یک مدارکی در دست دارم که چه نوع سوءاستفاده‌هایی در ارتش شده است و می‌شود و ما از این سوءاستفاده‌ها و این وضعیت بی‌خبریم و اگر بخواهیم و بتوانیم جلوی این سوءاستفاده‌ها را بگیریم مبالغی بیش از این مبلغی که مجتاج به وام هستیم می-توانیم از صرفه‌جویی خود ارتش به دست بیاوریم که مجتاج به این وام نباشیم من مخصوصاً خبر دارم چند روز پیش موضوع خریدی در بین بوده است که سر رشته-داری ارتش ۲۰۰ هزار تومان صورت داده و برای این که تحقیق بشود در اطراف این خرید یکی از افسران سررشته‌داری این موضوع را در بازار تحقیق می‌کند و این خرید با ۳۵ هزار تومان انجام می‌شود (امیرتیمور - آفرین) تقریباً ۶ برابر در یک همچو موردی و اگر چنانچه در کلی بودجه ارتش حساب کنند ملاحظه بفرمایید تا چه اندازه ممکن است صرفه‌جویی بشود. بزرگ‌ترین ارقام در بودجه ارتش به طوری که ما می‌دانیم موضوع آذوقه است یعنی نان و گوشت و تقریباً نصف کلیه بودجه ارتش صرف این قلم می‌شود حالا شما فکر می‌کنید ما از همین حالا برای ارتش نان ارزان می‌دهیم از همین حالا که سطح زندگی پایین آمده و نان ارزان تهیه می-کنید این صرفه‌جویی که از حالا شروع می‌کنیم تا آخر سال کجا می‌رود بنده اینجا یک مدارکی به دست آورده‌ام راجع به خریدهایی که در ارتش می‌شود البته این مدارک مربوط به سال ۱۳۲۲ است و سال ۱۳۲۲ هم برادر سال ۱۳۲۳ است و فرق نمی‌کند همان عملیات دوباره اجرا می‌شود. (دکتر کشاورز- بدتر) خوب اگر بدتر است: بنده نمی‌دانم ولی اداره سررشته‌داری در نامه شماره ۱۴۰۲ راده ۴۵۹۲ آ می‌نویسند پاسخ ۵۲۹ راده ۵۳۵ راجع به انعقاد قرارداد گوشت مورد احتیاج پادگان مرکز با برآورد سه ریال اضافه در هر کیلو از نرخ شهرداری تهران موافقت می‌شود چرا؟ می‌خواهیم ببینیم زور ارتش از شهرداری تهران کمتر است؟ به چه مناسبت با پرداخت سه ریال اضافه موافقت شده؟(گله داری - چون گوشتش بهتر است) (خنده نمایندگان) بسیار خوب اما ۵ روز بعد از این مراسله یک مراسله دیگری می-نویسند: شماره ۱۹۷۹ راده ۵۹۹۳ آ اداره سررشته‌داری ارتش پیرو شماره ۴۵۹۲ راده ۱۴۰۲ راجع به انعقاد قرارداد گوشت مورد احتیاج پادگان مرکز با برآورد ۵ ریال در هر کیلو اضافه بر نرخ شهرداری موافقت می‌شود پنج روز بعد از مراسله اولی مراسله دومی می‌آید و معلوم می‌شود که آن سه ریال تکافو نمی‌کرده است. (امیر تیمور به چه چیز تکافو نمی‌کرده است) به مخارجی که لازم بوده است. (امیر تیمور - تاریخش را می‌فرمایید) سال ۱۳۲۲ است در تاریخ ۱۸/ ۲ بوده است (نراقی - با گوشت سبیل‌شان را چرب نکنند با چه چیز بکنند؟) مقصود من این است که اگر چنانچه ما با یک وضعیت صحیح جلوگیری بکنیم از این جریانات و از این حیف و میل‌هایی که در ارتش می‌شود و متأسفانه بیش از همه وزارتخانه‌های دیگر می‌شود اگر ما از این حیف و میل‌ها جلوگیری بکنیم مبالغی به مراتب بیش از این مبلغ وام صرفه‌جویی خواهیم داشت حالا صرف‌نظر از این که تشکیلات ارتش ما به کلی غلط است ما الان در تشکیلات ارتش عده زیادی از امرا داریم که اینها حقوق می‌گیرند و شغلی ندارند و از وجودشان کوچک‌ترین استفاده برای ارتش متصور نیست حتی یک اشخاصی هستند که الان سرکار هستند و من تصور می‌کنم که اگر چنانچه وزارت جنگ یک اتومبیل بدهد به آنها و حقوقشان را هم بپردازد و بگویدبروید منزلتان بخوابید من تصور می‌کنم که از وضعیت ارتش بهتر از این که امروز هست بتوان استفاده کرد اینها یک عده اشخاصی هستند
که بدون این که شغلی معینی داشته باشند حقوقات بسیار گزافی از ارتش می-گیرند حالا از اینها که بگذریم در خود سازمان ارتش من اینجا یک صورتی برداشته‌ام از آن سازمان‌های اضافی که در ارتش هست و بدون این سازمان‌ها ممکن است مملکت همین وضعیت خودش را داشته باشد و کوچک‌ترین تغییری هم در وضعیت ارتش ما داده نشود و در هر لشگری به عنوان معاون یک سرتیپ اضافه دارد آجودان هم یک سروان اضافه داریم عده زیادی که من اینجا صورت دارم و کلیه زیادی است اضافه داریم آماده گاه مهندسی و پادگان مهندسی اضافه داریم همین طور ساختمان مخابرات اضافه داریم بازرس لشگرها اضافه است در بازرسی مناطق ذکر شده است سپهبد و سرتیپ و چند نفر افسر اینها سازمان‌های اضافی است که به هیچ وجه از آنها استفاده نمی‌کنیم و اگر چنانچه تمام اینها را بودجه‌اش را برداریم و جزء صرفه‌جویی ببریم تمام این مبلغ به بودجه اضافه می‌شود یکی دیگر دادرسی ارتش است اساساً در کجای دنیا یک چنین دادرسی وجود دارد که در مملکت ما وجود داشته باشد در مملکت ما در تمام این مدتی که دادرسی ارتش وجود داشت اولاً صرف‌نظر از این که تشکیلات غلطی بود اساساً توجهی نشده که حتی یک رسته قضایی در ارتش ما ایجاد بشود که اقلاً این دادرسی که برخلاف اصول تمام دنیا است بتواند یک قضاوت صحیحی بکند یک رسته قضایی در تمام این مدت در ارتش ما تشکیل نشده (صحیح است) آن وقت با این ترتیب ممکن بود همان طور که در سایر جاها معمول است در لشکرها یک دادگاه‌هایی داشته باشیم که اینها بتوانند به موضوعات جاسوسی و فرار نظامی رسیدگی بکنند و باقی برود در دادگاه‌های عمومی از همه اینها گذشته سازمان‌های اضافی دیگری هم داریم بودن سازمان دامپزشکی و غیره و موضوع اصلاح نژاد یک چیزهایی اضافی است که ممکن بود به کلی از آنها صرف‌نظر کنیم و اما موضوع دیگری که باید در اینجا صحبت بکنم عبارت از این است که اولاً بایستی ببینیم که برای چه ما این ارتش را تشکیل داده‌ایم و اصولاً ما در مملکت خودمان چه لازم داریم آیا ما برای امنیت مملکت خودمان یک عده را لازم داریم یا این که محتاج هستیم به این که یک ارتش نیرومند قوی ملی داشته باشیم من به قسمت دومی معتقد هستم. (صحیح است) ولی فعلاً آنچه هست این است که ارتش ما فعلاً وظیفه‌اش ایجاد امنیت در این ممکلت است که به علاوه ژاندارمری باید این کار را انجام بدهد حالا این ارتشی که مجموع نفراتش ۸۳ هزار نفر بود و نمی‌دانم به چه مجوزی و چطور این نفرات راکرده‌اند ۹۰ هزار نفر آن هم نه حالا چند ماه پیش ۹۰ هزار نفر کرده‌اند یکی از موجبات کسری که داریم همین اضافه است که ۸۳ هزار نفر را کرده‌اند ۹۰ هزار نفر آیا این هفت هزار نفر را که اضافه کرده‌اند به چه منظور بوده است؟ آیا ما با یک ارتش ۸۳ هزار نفری یا بیشتر یا کمتر با ژاندارمری که داریم می‌توانستیم امنیت این مملکت را تأمین کنیم یا نه؟ من معتقدم که با یک ارتشی به مراتب کوچکتر از این اگر فقط منظور امنیت باشد، با یک ارتشی به مراتب کوچکتر از این ممکن است امنیت مملکت را تأمین کنیم برای این که اگر شما یک ارتشی به تمام معنی متحرک داشته باشید نه ارتشی که پراکنده باشد به عنوان پادگان در تمام مملکت و نشسته باشند و قلعه‌بندی کرده باشند و حالت دفاعی به خود گرفته باشند و منتظر باشند که از کجا صدای تفنگ بلند می‌شود که دفاع کنند اگر ما یک ارتشی غیر از این داشته باشیم یعنی نه این طور که در سرتاسر مملکت همان طور که گفتم نشسته باشند و مثل زالو باشند واقعاً و متحرک نباشند با یک ارتش بسیار کمتر از این ولی متحرک ممکن است امنیت این مملکت محفوظ باشد و ما محتاج به این جریانات نباشیم من فکر می‌کنم عده پادگانی که ما در تهران داریم و معلوم نیست برای چه اینجا هستند همین عده اگر با یک وضعیت صحیحی تجهیز شده باشند همین عده ممکن است امنیت مملکت را حفظ بکنند. ولی با این عده که ما داریم ممکن نیست که امنیت مملکت را حفظ بکنیم چنانچه در هیچ جای مملکت امنیت نیست و حتی پشت دروازه‌های تهران امنیت
نیست (یکی از نمایندگان - در تهران هم نیست) در خود تهران شاید باشد ولی در پشت دروازه‌های تهران و در اطراف تهران هم امنیت نیست چنانچه من الان چندین ماه است موضوعی را در این مجلس مطرح کرده‌ام و دوندگی می‌کنم در اطرافش و آن این است که یک قسمت از دهات قزوین را شاهسون‌ها غارت می-کنند وقتی که بازرس می‌فرستید به آنجا بازرس وزارت کشور می‌آید راپورت می-دهد که اینها اسلحه دارند با جواز فرض بفرمایید که نمی‌دانم به چه مناسبت ده قبضه اسلحه به فلان کس داده شده است و او به اتکای این ده قبضه اسلحه ۲۰۰ قبضه اسلحه تهیه کرده است و با آن ۲۰۰ قبضه اسلحه اطراف را می‌چاپد و موضوعاتی است که به عقیده بنده اگر چنانچه بنا بشود نسبت به این موضوعات توجه کاملی بشود ما به هیچ وجه محتاج یک چنین وامی نمی‌شدیم که آن وقت از تمام اینها گذشته موضوع روحیه ارتش است. مهم‌ترین چیزها برای یک ارتش داشتن یک تعلیم و تربیت صحیح و داشتن یک روحیه قوی است من معتقدم که اگر چنانچه یک نفر سرباز دارای یک روحیه قوی باشد و یک تعلیم و تربیت صحیحی گرفته باشد و بداند که این سرباز برای چه آمده است سرباز شده است و از چه چیز باید دفاع بکند این سرباز می‌تواند در مقابل ۱۰ نفر ایستادگی کند در صورتی که اشخاصی که واجد این شرایط نیستند به طور کلی به هیچ وجه به درد خدمت نمی‌خورند و این موضوع را به کلی ارتش ما فاقد است یعنی در ارتش ما تعلیم و تربیت به طور کلی نیست و من معتقدم که این نبودن تعلیم و تربیت نه به مناسبت این است که دستگاه وزارت جنگ ما متوجه این موضوع نیست یا نمی‌تواند این موضوع را اجرا بکند من معتقدم که حکومت ما دارای این نیت نیست که به یک نفر سرباز بفهماند که برای چه زیر پرچم آمده است و چه کار بایستی بکند و از چه باید دفاع بکند من معتقدم که دولت ما دارای این نیست و این که گفتم معتقدم حاضرم که در اینجا ثابت کنم البته تصدیق می‌فرمایید که وقتی یک دولتی لوایحی به مجلس می‌آورد حالا ما صرف‌نظر می‌کنیم از این که آن لایحه پس از گذشتن از کمسیون‌ها و پس از گذشتن از مجلس چه صورتی پیدا خواهد کرد البته آن لایحه وقتی از مجلس گذشت نماینده نیت اکثریت است ولی آن لایحه که به مجلس می‌آید آن لایحه نماینده نیت دولت است که ما از روی آن لایحه می‌توانیم قضاوت کنیم که آیا دولت ما در این زمینه دارای حسن نیت است یا دارای سوءنیت است و من تصور می‌کنم که دولت ما این نیت را نداشته باشد و این نیت را ندارد که ما در این مملکت دارای یک ارتش نیرومند ملی باشیم که به تمام معنا ملی باشد که هر سربازی بتواند تشخیص بدهد که برای چه در زیر پرچم آمده است این را که گفتم از این نقطه‌نظر است که خوب به خاطر داریم که دولت به همین مجلس یک لایحه آورد دایر بر این که افسران و افراد ارتش حق دخالت در امور سیاسی ندارد یک چنین لایحه دولت آقای ساعد آورد به این مجلس و من حالا صرف‌نظر می‌کنم از این که اگر این لایحه را به این صورت آورده بود که افسران و افراد ارتش حق عضویت در احزاب را ندارند ممکن بود که گفته شود یک نیت دیگری دارند ولی وقتی گفته شد که یک نفر فرد ارتشی حق دخالت در سیاست ندارد یعنی چه؟ یعنی حق صحبت در این که برای چه به ارتش آمده است و از چه باید دفاع بکند مشروطه یعنی چه مملکت یعنی چه ملت یعنی چه تمام این حقوق را ازش سلب می‌کنیم و نمی‌توانیم یک تربیت به تمام معنی ملی به افراد و سربازان خودمان بدهیم (صحیح است) حتی وقتی که این لایحه از کمیسیون گذشت که اگر یکی از افسران ارتش به نفع یکی از احزاب یا یکی از عقاید به نفع یکی از آنها تبلیغ کرد آن هم مجرم است بعد از گذشتن از کمیسیون به این صورت در آمد یعنی چه؟ یعنی این که اگر چنانچه امروز من که یک نفر افسر هستم یا یک نفر فرد نظامی هستم به یک نفر زیر دست خودم یا هم‌قطار خودم بگویم که تو بایستی منافع این مملکت را حفظ بکنی حدود و ثغور این مملکت را از تجاوز نگهداری بکنی یا به عبارت اخری بر علیه تجاوز خارجی
و بر علیه استعمار این مملکت اقدام بکنی این ممکن است این طور تعبیر بشود که آن شخص به نفع یکی از احزاب تبلیغ می‌کند چرا؟ برای این که در سرلوحه مرام حزب توده ایران نوشته شده است بر علیه هرگونه استعمار کشور ایران مبارزه بکنید. (حاذقی - عقیده هر ایرانی همین است) این است که اگر یکی کسی بنا باشد با هم‌قطار خودش صحبت کند این ممکن است به این موضوع تعبیر شود و با این که گفتم که یک چنین سوءاستفاده‌ها و بدی سازمان در ارتش و نبودن تعلیم و تربیت صحیح در ارتش وجود دارد و اگر چناچه اینها وجود نداشت ممکن بود ما از همان بودجه ارتش استفاده بکنیم و از همان جا صرفه‌جویی بکنیم اگر بخواهیم اینها را از نظر دور کنیم و یا این وام‌ها آن را بپوشانیم آن وقت کسری مخارج و هزینه ارتش را ما نبایستی قائل شویم که نه این ۱۵ میلیون و نه ۵۰ میلیون دیگر هم که بهش اضافه بکنیم اینها بادهایی نیست که به این مستی‌ها کفاف بدهد.
رئیس - آقای کفیل وزارت جنگ
کفیل وزارت جنگ - (سرتیپ هدایت) - بنده قبلاً راجع به لایحه عرایضی می‌کنم و بعداً راجع به مطالبی که آقای نماینده محترم فرمودند توضیح عرض می‌کنم تا مطلب روشن بشود و مناقشه کوتاه (دکتر کشاورز - مناقشه نیست) سال گذشته مجلس شورای ملی برای کلیه کارمندان کشور اضافه حقوق تصویب کرد وزارت جنگ ایمان دارد. که در آن موقع نمایندگان محترم ملت یک دسته بخصوص از کارمندان این کشور را که بنده ادعا دارم و ثابت می‌کنم که برای این کشور جزء عشق، جز علاقه، جز جان، در کف ندارند نخواسته‌اند محروم بکنند امسال در موقع ترتیب بودجه وزارت جنگ امر شد که بودجه را مطابق سال قبل تهیه کنیم ما هم اطاعت کردیم بودجه سال قبل اضافه حقوق را پیش‌بینی نمی‌کرد بنابراین در بودجه سال جاری اضافه حقوق افسران بلامحل ماند با موافقت وزارت دارایی و به موجب تبصره ۴ از بودجه تقدیمی به مجلس شورای ملی از سایر فصول حقوق افسران و کارمندان پرداخته شد و حالا که ۶ ماه از سال می‌گذرد بالنتیجه سایر فصول هم معطل مانده است بنابراین وزارت جنگ تقاضا کرد از دولت که بایستی از این حق، این حق قانونی این قانونی که برای ما مقدس و محترم است و باید اجرا شود باید به ارتش هم داده شود دولت هم لایحه تقدیم کرد به این ترتیب و در کمیسیون هم توضیحات جزئیاتش را عرض کرده‌ام و آمده است به مجلس بنده شخصاً باز ایمان دارم که نمایندگان محترم ملت یک دسته از خدمتگذاران کشور را فراموش نخواهند کرد و تبعیض نخواهند فرمود. (صحیح است) اما راجع به مطالبی که آقای نماینده محترم فرمودند که بنده بسیار خوشوقتم که ایشان در نتیجه اعلام کمیسیون‌ها معلوم شد در کمیسیون نظام تشریف دارند بنده با کمال افتخار و میل حاضر هستم که ایشان مطالب را بفرمایند و ما اجرا کنیم چون ما افسران در آتش جز خدمت به کشورمان هیچ نیتی ندارم .(احسنت) جزء عشق و علاقه به حفظ استقلال و عظمت کشور چیزی نداریم. (احسنت) جز راهی که به ما راهنمایی کنند و اطاعت کنیم کاری نداریم ما ایران و ملت ایران را می‌پرستیم و ما این موضوع را عملاً ثابت کرده‌ایم. (صحیح است)
دکتر کشاورز - استثنا هم دارد.
کفیل وزارت جنگ - استثنا قاعده کلی نمی‌شود استثنا را بفرمایید. این که فرمودند سازمان وزارت جنگ خوب نیست بنده تصور می‌کنم که یک بدبختی موجود است بنده پیشقدم هستم که مرتفع کنم ولی آن بدبختی این است که تماس مردم تماس ملت تماس دولت تماس مجلس با ارتش کم است و نبوده است و شاید نیست (صحیح است) بنده مطمئن هستم که آقایان نمایندگان محترم از اوضاع داخلی وزارت جنگ و سربازخانه‌ها بی‌اطلاع هستند.
ساسان - آقا وحشت داشته‌اند.
کفیل وزارت جنگ- بنده تقاضا دارم آقایان نمایندگان محترم تشریف بیاورند ببینند این سازمان را ما اختراع نکردیم این سازمان وزارت جنگ سازمانی است که در تمام
دنیا وجود دارد بنا به متقضیات کشور همان طور که فرمودند امروز ما مأموریت کوچک‌تری داریم که آن مأموریت امنیت داخلی است ولی مسلماً از لحاظ شئون ملی ما ارتش خودمان را فقط برای امنیت داخلی تهیه نمی‌کنیم ما امروز این مأموریتی که دولت به ما داده است انجام می‌دهیم ولی ما یک ارتش ملی ¬می-خواهیم که برای حفظ استقلال ایران باشد.(صحیح است) زیرا ما ارتش را از استقلال کشور و برای دفاع می‌خواهیم نه برای امنیت داخلی (صحیح است - احسنت) این که می‌فرمایند حیف و میل می‌شود صحیح است حیف و میل می-شود و باید جلوگیری کرد باید وقت جلوگیری را داد این شرحی که به طور مثال فرمودند این دلیل بر این است که وزارت جنگ مشغول جلوگیری است و همین اقدامی که فرمودند رئیس سررشته‌داری ارتش کرده و اجناسی را که دویست هزار تومان صورت داده‌اند او در بازار شخصاً به ۳۵ هزار تومان خریداری کرده است این خود دلیل نظم ارتش است (صحیح است) این دلیل بر این است که از حیف و میل جلوگیری می‌شود البته بایستی جلوی حیف و میل را گرفت و بنده امروز موظفم که به آقایان نمایندگان ملت و بالنتیجه به ملت عرض بکنم که نود درصد افسران ارتش بی‌چیز هستند نود درصد افسران ارتش گرسنه و بی‌چیز و جان در کف دست دارند. بنابراین به طور مجموع نمی‌توان همه را بد دانست من می‌توانم بگویم به تصدیق همه سربازی بهتر از سرباز ایرانی وجود ندارد (صحیح است) سربازی بهتر از سرباز ایرانی قانع‌تر از سرباز ایرانی شجاع‌تر از سرباز ایرانی نیست باید سازمان را درست کرد باید به او کمک کرد باید نواقص را مرتفع کرد فرمودند که دادرسی ارتش این طور که ما داریم در هیچ جای دنیا نیست این اشتباه است تمام کشورهای دنیا یک اداره دادرسی برای ارتش دارند فرمودند یک اقدامی برای قسمت قضایی ارتش نکردیم الان بنده به عرض‌شان می‌رسانم که ما این اقدام را کرده‌ایم الان ما یک عده افسرانی داریم که در دانشکده حقوق درس می‌خوانند به این منظور امسال ما در دانشکده افسری کلاس قضایی را ایجاد کردیم و بهترین استادان در آنجا تدریس می‌کنند افسرانی که در دادرسی هستند باید اطلاعات آنها را تکمیل کرد و این کار یک روز نیست کار دور روز نیست باید به تدریج تکمیل کرد باز هم اگر راه دیگری هست بفرمایند با کمال میل و افتخار حاضریم انجام دهیم….
یکی از نمایندگان - موانع را مرتفع کنید.
کفیل وزارت جنگ - موانع را هم مرتفع خواهیم کرد این که فرمودند که این تعداد ارتش را ما لازم نداریم اگر کاملاً دقت کنند خواهند دید که این تعداد ارتش را ما لازم داریم و فرمودند که اگر ارتش را متحرک می‌کردیم بهتر بود اینها یک مطالب فنی است که همین طور نمی‌شود گفت باید نشست و بررسی کرد این که فرمودند نود هزار سرباز برای چه می‌خواهیم اگر طول و عرض کشور را در نظر بگیریم و وضعیت کشور را هم در نظر بگیریم آن وقت خواهند دید که این مقدار لازم است آن وقت یک نکته را هم باید در نظر بگیریم که وقتی که ما می‌گوییم نود هزار سرباز لازم داریم این نود هزار سر نیزه نیست این یک قسمتی دارد که به کارهای عمومی می‌رسد و یک قسمت سرباز جدید دارد.
کامبخش - شانزده هزار نفرش گماشته منزل است.
کفیل وزارت جنگ - اگر شانزده هزار نفرش گماشته منزل است حضرتعالی نماینده مجلس و عضو کمیسیون نظام هستید و بنده هم کفیل وزارت جنگ با هم بنشینیم حذف کنیم رفع بکنیم. آن وقت روی ارقام حساب کنیم ببینیم هست یا نیست.
دکتر کشاورز - هست
کفیل وزارت جنگ - این که فرمودند ارتش متحرک داشته باشیم البته صحیح است اگر ما ارتش متحرک داشته باشیم خیلی خوب است ولی ارتش متحرک از نقطه‌نظر فنی یک شرایطی دارد یک وسایلی می‌خواهد که بدبختانه آن وسایل را در دسترس نداریم یک نکته دیگری فرمودند که باعث تأثر من شد فرمودند که ارتش ما تعلیم و تربیت و روحیه ندارد بنده تصور می‌کنم که اگر یک نگاه دقیق
به وضعیت ارتش بکنند باید تصدیق بکنند که ارتش ما روحیه خوب دارد روحیه خوب به چه می‌گویند؟ در ارتش روحیه خوب به این می‌گویند که وقتی که به سرباز و یا افسر یک امری بدهند این سرباز و این افسر از جان و دل مأموریت را انجام بدهد. (صحیح است) از آقایان پوشیده نیست که در این دقیقه‌ای که ما اینجا ایستاده‌ایم بسیاری از افسران ارتش از سربازان ارتش در گوشه و کنار این کشور دور از زن و فرزند بدون وسایل کافی و بدون حقوق کافی جان در کف دست دارند. (صحیح است) و شاید در همین دقیقه در خون می‌غلطند. وقتی که دولت تصمیم گرفت که یک عده‌ای از تهران حرکت کند در بیست و چهار ساعت عده حرکت کرد به این می‌گویند تعلیم و تربیت خوب روحیه خوب وسیله خوب بنده نمی‌دانم خوبی دیگر چیست؟ البته باید بهتر از این باشد ولی ما امروز حق آن عده سربازانی را که دور از ما دارند انجام وظیفه می‌کنند باطل نکنیم. (صحیح است) باید بگوییم تربیتش خوب است روحیه‌اش هم خوب است وظیفه‌اش هم خوب است و بنده ادعا دارم که کسی به پایه سرباز ما نمی‌رسد.
دکتر کشاورز - ما با سر لشگرها کار داریم
کفیل وزارت جنگ - فرمودند که ما باید دارای ارتش ملی باشیم ما افسران ارتش این افتخار را داریم که ما ارتش ملی هستیم ارتش ملی یعنی چه؟ وقتی که ما این وضعیت را بررسی کنیم می‌بینم که ارتش ما اول از یک عده مزدور تشکیل می‌شد بعد از یک عده داوطلب بعدها آمدند گفتند این ترتیب صحیح نیست تمام ملت باید در ارتش شرکت داشته باشند با ایجاد قانون نظام وظیفه ارتش ارتش ملی است این ارتش متعلق به ملت است و دانشکده افسری درش بر روی همه ملت باز است. (صحیح است) بنابراین افسران ارتش از بین تمام طبقات ملت انتخاب می‌شوند و اگر کسی شک دارد ما افسران ارتش این شک را نداریم که ما افسران ارتش ملی ایران هستیم. (صحیح است) راجع به قسمت آخر فرمایشات راجع به سیاست و ارتش فرمودند که لایحه‌ای اخیراً آمده است که افسران ارتش در سیاست نباید دخالت کنند و این را دلیل نبودن تعلیم و تربیت و روحیه دانسته‌اند.
کامبخش - دلیل سوء نیت
کفیل وزارت جنگ - دلیل سوءنیت حکومت دانسته‌اند که بنابراین میل ندارند که افسران از سیاست مطلع باشند و در سیاست اظهارنظر کنند این نکته‌ای که اینجا بنده عرض می‌کنم نتیجه تجربه چندین صد ساله کشورهای بزرگ دنیا است این را هم در تمام کتاب‌ها نوشته‌اند و تصدیق دارند که در یک حکومت دموکراسی ارتش قوه مجریه است و قوه مجریه ارتش حق دخالت در سیاست ندارد. (صحیح است) هر روزی که ارتش در سیاست مداخله کرد برخلاف اصول حکومت دموکراسی است در دنیا ثابت شده است در تمام کشورهای دنیا ارتش از سیاست برکنار است و بنده صراحتاً عرض می‌کنم که برای حفظ استقلال ایران و برای مسئولیتی که عهده دارم ممانعت خواهم کرد که ارتش در سیاست مداخله بکند. (صحیح است) این بر ضرر کشور است و روزی که قوه مجریه با سیاست مخلوط شد آن وقت تصور می‌کنم که بسیاری از آمال و آروزهای ما به خطر بیفتد بنده عرایضم را به همان جا خاتمه می‌دهم و عرض می‌کنم که سازمان فعلی ارتش حاضر است و افتخار دارد که آنچه معایب هست بگویند و قسمت اعظمش را هم می‌دانیم و مرتفع خواهیم کرد اگر در طرزی که در این سه ماهه اخیر سربازگیری شده است دقت بفرمایند خواهند دید که پیشرفت کرده است آیا تغییر نکرده است؟ (صحیح است) پس وقت باید داد وسیله باید داد کمک باید داد این ارتش از این ملت و مال این ملت است (صحیح است -احسنت)
رئیس - پیشنهاد آقای جواد مسعودی قرائت می‌شود:
پیشنهاد می‌کنم مذاکرات کافی است.
رئیس - آقای رادمنش شما با کفایت مذاکرات مخالفید؟
رادمنش - بلی بنده مخالفم.
امینی - پیشنهاد دهنده هنوز صحبت نکرده است.
رئیس - بعد صحبت می‌کند. آقای دکتر رادمنش.
دکتر رادمنش - البته مطالبی که جناب سرلشگر فرمودند مورد اعتقاد تمام آقایان است.
یکی از نمایندگان - سرتیپ
دکتر رادمنش - انشاءالله سرلشکر هم می‌شوند و واقعاً احساسات تمام ماها را تحریک کردند ولی این مطالب مانع این نیست که یک حقایقی در اینجا گفته بشود و کشف بشود موضوع این است که ما در یک چنین موقع بحرانی می‌خواهیم پانزده میلیون تومان از بانک ملی ایران قرض بکنیم و خرج بکنیم یک ملت گدا.
جمعی از نمایندگان - گدا نیست.
دکتر رادمنش - یک ملتی که می‌خواهددر یک چنین موقعی پانزده میلیون تومان قرض بکند باید یک قدری فکر بکند ما نمی‌گوییم که سرباز نباید این طور باشد ما می‌گوییم افسر باید یک افسر خوب باشد و سرباز باید یک سرباز خوب افسران خدمتگزار ما باید بهترین افسران باشند همان طور که یک افسر آمریکایی یا سرباز آمریکایی وسایل برایش مهیا است برای سرباز و افسر ما هم باید مهیا باشد ولی نباید ما زیاده‌روی بکنیم و هر ساله میلیون‌ها تومان از بانک ملی قرض بکنیم و ندانیم این خرج‌ها کجا است و تاکنون بیست سال است که یک صورت حساب به این مجلس نیامده است من معتقدم که چون موضوع مهم است باید بیشتر روشن بشود و شاید به کمک یک چنین وزیر محترم و وطن‌پرستی بتوانیم یک راه‌حلی پیدا کنیم راه‌حل این نیست که آقایان پیشنهاد کردند راه‌حل این نیست که دولت پیشنهاد می‌کند راه‌حل اساسی‌تری باید پیدا کرد که هم وسایل راحتی سربازها و افسران تأمین شود و هم از افراط و تفریط جلوگیری شود بنده استدعا می‌کنم که در این موضوع بیشتر صحبت شود که ما یک عرایض دیگری داریم که در اینجا باید به عرض آقایان نمایندگان محترم برسانیم.
حاذقی - بنده به عنوان موافق تقاضای صحبت کردم.
رئیس - آقای هاشمی
هاشمی - هنگامی که قانون نظام وظیفه در دوره گذشته آمد به مجلس تمام این نواقص در کمیسیون گفته شد و در مجلس هم تمام گفته شد و این نواقص رفع شد و قانون اصلاح شد حتی راجع به قسمتی که آقا فرمودند آقایان مستحضر هستند که بنده پافشاری کردم نسبت به این که افراد نظام وظیفه به خدمت‌های شخصی گماشته نشوند در قانون هم مصرح است البته دولت و شخص مجری لازم داشتیم و امروز افراد دولت می‌گویند که ما مجری هستیم و می‌گویند که حاضر برای اصلاح هستیم پس مذاکرات زیادی لازم نیست. (صحیح است)
دکتر رادمنش - راه حل را بگویید.
هاشمی - راه‌حلش همان است که در دوره گذشته گفته شده است و وضع شده است و وقتی که اجرا بشود اصلاح می‌شود و قدری هم تخفیف پیدا شده داریم می‌بینیم و محسوس است این است که بنده طرفدار کفایت مذاکراتم این قانون با قید فوریت هم به مجلس آمده بود و امروز چند هفته است که معطل مانده است و حتماً در خاتمه عرایضم عرض می‌کنم که پیشنهاد زیادی رسیده است از طرف آقایان که تصور می‌کنم جز یک پیشنهاد آقای اردلان پیشنهاد دیگران متناسب با این قانون نباشد اگر آقایان برای تسریع عمل وزارت جنگ حاضر هستند این پیشنهادات را بگذارند برای قانونی که متناسب باشد و قانونی که تناسبش بیشتر باشد گمان می‌کنم بهتر باشد.
رئیس - رأی می‌گیریم به کفایت مذاکرات آقایانی که موافقند قیام نمایند. (اکثر برخاستند) تصویب شد.
پیشنهادها خوانده می‌شود. پیشنهاد آقای امینی:
پیشنهاد می‌کنم خدمت افسران وظیفه دیپلمه مانند افسران لیسانسیه فقط یک سال باشد.
کفیل وزارت جنگ - بنده قبول می‌کنم.
امینی - خواستم توضیح مختصری بدهم.
رئیس - لازم نیست کفیل وزارت جنگ قبول کردند پیشنهاد آقای اردلان قرائت می‌شود:
این بنده پیشنهاد می‌کنم در سطر آخر ماده واحد پس از سال ۱۳۲۴ اضافه شود که اصل مبلغ بالا و سود حاصله از آن را مسترد دارند.
رئیس - آقای اردلان
اردلان- عرض کنم که قرضه‌ای که از بانک ملی ایران می‌کنند مسلم است که این پول بانک پول مردم است که در بانک به امانت گذاشته‌اند و ودیعه است و مردمی که پول در بانگ می‌گذارند سود می‌گیرند و اگر ما بخواهیم از بانک پول بگیریم و بدهیم به دولت قهراً باید سود بدهیم بنابراین بنده عقیده‌ام این است که اضافه شود که اصل مبلغ مسترد خواهد شد به علاوه سود همان مبلغ که به آن تعلق می‌گیرد.
رئیس - آقای فاطمی
فاطمی - عرض کنم که این موضوع قابل نوشتن در اینجا نیست بانک ملی یک مقرراتی دارد به هر کس که قرض می‌دهد اعم از دولت یا دیگری فرع می‌گیرد البته اگر این قرضه تابع این مقررات نباشد بانک قبول نمی‌کند.
اردلان - این طور نیست باید توضیح عرض کنم.
رئیس - توضیح لازم ندارد رأی می‌گیریم آقایانی که موافقند با پیشنهاد آقای اردلان قیام نمایند.(غیر از دو نفر کسی برنخاست) رد شد. پیشنهاد آقای حاذقی قرائت می‌شود: برای پرداخت ۱۵۰ میلیون ریال وام مالیاتی در همین حدود بر نوشابه‌های الکلی و اسباب بازی وضع شود.
رئیس - آقای حاذقی
حاذقی - مجلس عملاً نشان داد که اساساً با تقویت ارتش و رفع احتیاجات و نیازمندی‌های ارتش کاملاً موافق و مساعد است و با این احساساتی که نشان داده شد خوشوقتم که زمینه نشان داده شود که در آتیه نزدیکی سازمان ارتش ما به قدری منظم و مرتب شود که بتواند با بهترین وجهی انتظارات ملت ایران را عملی کند مطابق این پیشنهاد بنده از مجلس محترم شورای ملی تقاضا کردم که موافقت بکنند که حالا که با این ۱۵۰ میلیون ریال به عنوان وام موافقت خواهند کرد طرز پرداخت این وام را به این کیفیت پیش‌بینی بفرمایند که یک مالیاتی بر نوشابه-های الکلی و اسباب‌بازی و اسباب قمار که به حد کافی در این مملکت رواج دارد وضع بشود که دولت ناچار نشود که از هزینه‌های ضروری خودش بکاهد و این وام را بپردازد و از احساسات ملت ایران این طور معلوم می‌شود که مایل هستند که به هر کیفیتی شده است مصرف نوشابه‌های الکلی و سایر کارهایی که مخالف با موازین شرعی اسلام است از بین برود.(صحیح است) بنابراین به عقیده بنده با یک تیر دو نشان زده‌ایم با تصویب این هم یک مالیات سنگینی بر نوشابه‌های الکلی تحمیل کرده‌ایم و مصرف آن را کم کرده‌ایم و خود از این راه یک خدمتی هم کرده‌ایم و ضمناً هم پرداخت این وام را به این کیفیت تأمین کرده‌ایم.
رئیس - آقای فاطمی
فاطمی - بنده برای اطلاع آقا عرض می‌کنم که از این وام که این قدر وحشت دارید نگرانی نداشته باشید. علت این که به شکل وام در آمده است این است که فعلاً محلی نبوده است از برای پرداخت این پانزده میلیون ریال و الّا همان طور که در بودجه نوشته شده است. این پول از محل صرفه‌جویی‌های بودجه کشور و بودجه خود وزارت جنگ پرداخته خواهد شد. ولی در پیشنهادی که آقا فرمودند تصور نمی-کنم در این مورد در مجلس بتواند مورد بحث واقع بشود برای این که اگر لازم باشد باید یک پیشنهادی از طرف دولت بیاید و بعد برود در کمیسیون و در اطرافش بحث شود و بیاید به مجلس راجع به مالیات نوشابه‌ها که فرمودند باید قید شود اتفاقاً آن روز خودشان هم تشریف داشتند به اتفاق آقای دکتر و چند نفر از آقایان دیگر قرار است یک مبلغی هم اضافه بشود به مالیات نوشابه‌ها ولی به نفع شهرداری‌ها بنابراین آن منظوری که آقا دارند تأمین می‌شود و این پیشنهاد مورد ندارد تقاضا می‌کنم که مسترد بشود.
رئیس - آقای حاذقی مسترد داشتید؟
حاذقی - در صورتی که از طرف دولت قول داده شود که راجع به این موضوع توجهی بنمایند بنده مسترد می‌کنم.
رئیس - پیشنهاد آقای سیف‌پور فاطمی قرائت می‌شود:
وزارت جنگ مکلف است که در ظرف سه ماه از تاریخ تصویب این قانون تشکیلاتی که از هر جهت متناسب و لازم با وضعیات فعلی کشور باشد برای تصویب تقدیم مجلس شورای ملی نماید.
رئیس - آقای سیف‌پور فاطمی
جمعی از نمایندگان - تشریف ندارند.
کفیل وزارت جنگ - لایحه‌ای راجع به سازمان وزارت جنگ با مقتضیات فعلی کشور که بسیاری از تشکیلات فعلی را حذف کرده است در وزارت جنگ حاضر شده و در کمیسیون بودجه حاضر است و به مجلس هم عرضه خواهیم داشت.
رئیس - پیشنهاد آقای دکتر رادمنش قرائت می‌شود:
پیشنهاد می‌کنم که کمیسیونی از شعب برای رسیدگی به محاسبات وزارت جنگ انتخاب شود.
رئیس - آقای دکتر رادمنش
دکتر رادمنش - بیست یا بیست و پنج سال که میلیون‌ها پول صرف وزارت جنگ شده و تاکنون به محاسبات آنجا رسیدگی نشده است خواهش می‌کنم از آقایان نمایندگان که این حق را به مردم بدهند که رسیدگی بکنند و بدانند که این پول‌ها به کجا مصرف می‌شود بنده تقاضا می‌کنم که از هر شعبه یک نفر دو نفر انتخاب شوند که مشغول رسیدگی شوند.
کفیل وزارت جنگ - باید این را به عرض آقایان نمایندگان محترم برسانم که اخیراً رؤسا دارایی ارتش از صاحب‌منصبان وزارت دارایی انتخاب شده‌اند و وزارت جنگ کاملاً مطیع مقررات عمومی کشور است و با کمال میل حاضر هستیم که آقایان نمایندگان محترم تشریف بیاورند و رسیدگی کنند و موافقت می‌کنم با این پیشنهاد.
یک نفر از نمایندگان- بسیار خوب موافقت کردند.
رئیس - این تصمیم را مجلس باید بگیرد.
امینی - موافقت کردند دیگر تصمیم نمی‌خواهد.
رئیس - موافقت ایشان در تصمیم مجلس تأثیری ندارد باید مجلس تصمیم بگیرد. آقای مخبر
مخبر کمیسیون بودجه (آقای فاطمی) - عرض کنم که این از وظیفه مجلس خارج است و الا بنده با اصل موضوع موافقم مجلس یک قائم‌مقامی برای این کار تعیین کرده است اگر ما فرد فرد برویم رسیدگی بکنیم پس دیگران دیوان محاسبات چه کاره است.
رئیس - قرار می‌گذاریم دیوان محاسبات رسیدگی نماید آقای دکتر طاهری.
دکتر طاهری - موضوع رسیدگی به محاسبات وزارتخانه‌ها و وزارت جنگ که یکی از آنها است طبق قانون اساسی محول شده است به دیوان محاسبات و اگر او قصوری بکند باید تذکر بدهند که او قصور کرده است و به علاوه دولت موظف است که لایحه تفریغ بودجه‌اش را به مجلس بیاورد برای تأمین نظر آقای دکتر رادمنش مقتضی است که آقای کفیل وزارت جنگ اطمینان بدهد که زودتر لایحه تفریغ بودجه را بیاورد….
دکتر رادمنش - یعنی بودجه ۲۵ سال را
دکتر طاهری - خیر لایحه تفریغ بودجه یک سال سنگ بزرگ علامت نزدن است نه فقط این وزارتخانه بلکه تمام وزارتخانه‌ها لایحه تفریغ بودجه‌شان که آمد به مجلس رسیدگی می‌شود و بهش رأی می‌دهند از این لحاظ بنده تقاضا می‌کنم که آقای دکتر رادمنش پیشنهادشان را مسترد کنند چون این یک راه غیرعملی است که یک کمیسیونی تعیین شود برای این کار چون کمیسیونش تعیین شده است و آن دیوان محاسبات است و کمیسیون بودجه هم برای تفریغ بودجه است.
۶- موقع و دستور جلسه آینده - ختم جلسه
رئیس - باید رأی بگیریم عده کافی نیست اگر آقایان موافق باشند جلسه را ختم می‌کنیم.
جمعی از نمایندگان - پیشنهاد را بخوانید.
رئیس - عده کافی نیست.
یک نفر از نمایندگان - بفرستید عقب آقایان
رئیس - فرستادیم عقب آقایان کسی نیست دو دفعه و سه دفعه هم فرستاده‌ایم نبودند.
جمعی از نمایندگان - پس جلسه را ختم کنید.
رئیس - جلسه را ختم می‌کنیم دستور جلسه آینده هم بقیه این لایحه و لایحه استخدام پروفسور اوبرلین و بعد هم جواب سؤالات آقایان است.
یک نفر از نمایندگان - جلسه بعد کی هست؟
رئیس - جلسه روز سه‌شنبه
(جلسه یک ساعت و بیست دقیقه بعد ازظهر ختم شد)
رئیس مجلس شورای ملی - سید محمد صادق طباطبایی