مذاکرات مجلس شورای ملی ۲۳ فروردین ۱۳۳۹ نشست ۳۹۵
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری نوزدهم | تصمیم‌های مجلس | قوانین برنامه‌های عمرانی کشور مصوب مجلس شورای ملی |
| نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری نوزدهم |
مشروح مذاکرات مجلس شورای ملی، دوره ۱۹
جلسه: ۳۹۵
صورت مشروح مذاکرات مجلس روز سه‌شنبه ۲۳ فروردین ماه ۱۳۳۹
فهرست مطالب:
۱ - تصویب صورت مجلس
۲ - بیانات قبل از دستور - آقایان: خلعتبری - پردلی - صارمی - دکتر سید امامی
۳ - تقدیم یک فقره لایحه به وسیله آقای معاون وزارت کشور
۴ - طرح و تصویب گزارش کمیسیون کشور راجع به انتقال نیروی برق به وسیله کابل هوایی و ارسال به مجلس سنا
۵ - شور اول گزارش کمیسیون دادگستری راجع به طرز تعقیب مأمورین دولتی در محل خدمت و حذف محاکم اختصاصی
۶ - شور اول کمیسیون دادگستری راجع به دفاتر و اوراق اداره ثبت کل
۷ - شور اول گزارش کمیسیون دادگستری راجع به واگذاری اراضی و اعیانی خالصه در داخل شهر به شهرداری زابل
۸ - طرح گزارش کمیسیون دادگستری راجع به ایجاد مسکن برای کشاورزان و ارجاع مجدد به کمیسیون
۹ - طرح و تصویب گزارش کمیسیون امور خارجه راجع به عهدنامه بازرگانی و اقامت و دریانوردی بین ایران و انگلستان و ارسال به مجلس سنا
۱۰ - تعیین موقع و دستور جلسه بعد - ختم جلسه
مجلس یک ساعت و پنجاه دقیقه پیش از ظهر به ریاست آقای رضا حکمت تشکیل گردید
۱ ـ تصویب صورت مجلس
رئیس - صورت غائبین جلسه قبل قرائت می‌شود
(به شرح ذیل قرائت شد)
غائبین با اجازه - آقایان: هدی - دکتر دادفر – گیو – آقایان - کاظم شیبانی - صفاری - دکتر مشیر فاطمی - حشمتی - دکتر اصلان - افشار - اعظم زنگنه - قراگزلو - دولت‌آبادی - امامی خویی - مهران - مهندس سلطانی - اورنگ - تیمور تاش - دکتر ضیایی - فضایلی - صراف‌زاده - امید سالار - سنندجی - تربتی - عامری - کدیور - برومند - دکتر فریدون افشار - دکتر شاهکار - مشار - ذوالفقاری - کورس - مهندس هدایت - دکتر امیر نیرومند - سعیدی - بزرگ‌نیا - استخر - محمودی - خزیمه علم - دکتر عدل - سالار بهزادی - دکتر اسدی.
غائبین بی‌اجازه - آقایان: دکتر طاهری - قرشی
رئیس - نظری نسبت به صورت مجلس نظری نیست؟ (اظهاری نشد) صورت مجلس جلسه قبل تصویب می‌شود.
رئیس - آقای بهبهانی بفرمایید.
بهبهانی - یک عده‌ای از صاحبان کارخانه‌های چای گیلان شکایتی به مجلس شورای ملی تقدیم کرده‌اند و تقاضای رسیدگی کرده‌اند.
رئیس - بدهید آقای بوربور بفرمایید.
بوربور - عریضه‌ای است از طرف کارمندان بازنشسته شرکت ملی نفت که تقدیم می‌شود.
۲ - بیانات قبل از دستور آقای خلعتبری - پردلی - صارمی - دکتر سید امامی
رئیس - نطق‌های قبل از دستور شروع می‌شود آقای خلعتبری بفرمایید.
خلعتبری - مجلس شورای ملی محلی است که باید راجع به مسائل سیاسی مملکت هم در آن بحث بشود بنده امروز موضوعی را می‌خواهم مورد بحث قرار بدهم که ربط دارد به سیاست عمومی و مصلحت کلی کشور بنده خودم نمی‌شنوم زیرا که رادیوهای آنها را نمی‌گیرم ولی می‌شنوم که رادیوهای بیگانه هنوز به ما حملاتی می‌کنند و هنوز رویه خودشان را ادامه می‌دهند اگر به این مسئله یعنی خطر کمونیسم در مملکت اهمیت داده نشود بنده خیلی اهمیت می‌دهم برای این که بنده از ابتدایی که در سیاست وارد شدم تا امروز عرض کرده‌ام که مهم‌ترین مسئله از لحاظ مملکت ایران و بالاتر از همه مسائل این است مادام که کمونیسم بین‌المللی وجود دارد خطر کمونیسم بین‌المللی هست و اگر وضع روزگار اجازه ندهد علناً تجاوز کنند یا علناً دخالفت کنند هیچ وقت هدف‌شان را از دست نخواهند داد همیشه هدف کمونیسم بین‌المللی در مملکت ما و مخصوصاً در این موقع از زمان این است که بین مردم و ما اختلاف و جدایی بیندازد بین دولت و مردم اختلاف بیندازد و پیشرفت‌های اقتصادی را مانع بشود. ایجاد هرج و مرج نماید نیروی ملی را ضعیف کند از دستگاه خود مأیوس کند حالا هم می‌خواهد نفوذ اقتصادی کند و از راه نفوذ اقتصادی مقاصد خودش را پیش ببرد مخصوصاً می‌خواهد بین غرب و دول شرق که با غرب نزدیک هستند جدایی بیندازد و مخالفین حکومت‌ها را تقویت کند و تمام این اعمال را می‌کند که به هدف خودش برسد بنده هر وقت که ببینم راجع به این مسائلی که عرض کردم در کشور ما روی اشتباه یا از روی عدم توجه کمونیست‌ها را یک قدم به هدف نزدیک می‌کند لازم می‌دانم بیایم در پشت تریبون مجلس عرض کنم و هر وقت هم وکیل مجلس نباشم باز عرض خواهم کرد و در آینده هم عرض خواهم کرد در ایران خوشبختانه همیشه قوایی وجود داشته واین قوا را باید در ایران حفظ کرد این قوا قوای طبیعی خود مردم بوده که چندین خدمت تا به حال کرده و اگر اجانب به دولت فشار می‌آوردند قره‌ای از خود مردم جلو فشار اجانب را می‌گرفت دو مورد تاریخی که یکی قضیه انحصار تنباکو در زمان ناصرالدین شاه بود و یکی هم انقلاب مشروطیت ایران که چون روس‌ها می‌خواستند تحمیل کنند به دستگاه حکومت وقت ایرانی‌ها برای مشروطه قیام کردند (دکتر بینا - و ۲۸ مرداد) (طباطبایی قمی - جریان مشروطیت و تنباکو در نتیجه قوه روحانیت بود) بلی کردند اصناف و تجار و در رأس همه علمای روحانی دستگاه مذهبی ایلات و عشایر طبقات مختلف یک وقتی بود که دولت می‌خواست منحرف بشود در موقع انحراف دولت همین قوه جلو دولت را گرفت مثل قرارداد ۱۹۱۹ وثوق‌الدوله با انگلستانی که فاتح جنگ بود همین قوا آمد و جلو آن قرارداد را گرفت و بعد هم در زمان جنگ بین‌الملل دوم بود که با آمدن اجنبی در مملکت ما ارتش هیچ شد رفت در واقع دیگر ارتش از لحاظ ارتش در کشور ما وجود نداشت برای این که بیگانه جلو آن را در شریف آباد گرفت و نمی‌گذاشت به شمال ایران برود در آن موقع همین طبقاتی که چندین مرتبه خدمت کردند آمدند از اصناف علما مالکین ایلات عشایر مردم علاقه‌مند به مملکت مردم سلطنت طلب جمع شدند در آن موقعی که می‌گفتند ملت ایران می‌خواهد که موضع ایران عوض بشود آن وقت اکثریت مردم ایران تودهنی به حزب توده زدند تودهنی به پیشه‌وری زدند و مملکت ایران را حفظ کردند بنده هر وقت برای اصولی که معتقد هستم ببینم خللی می‌خواهد وارد بیاید وظیفه خودم می‌دانم عرض کنم ولی الآن یک مسئله‌ای پیش آمده و آن این است که کمونیسم در آسیا و خاورمیانه داشت از بین می‌رفت برای این که تجاوزش به ایران و ممالک دیگر ثابت کرد که او می‌خواهد استقلال ایران را ازش بگیرد و استقلال ممالک دیگر را ازشان بگیرد و به خودش اضافه کند متأسفانه اشتباهات دوستان ما در خاورمیانه سبب تقویت کمونیست‌ها شد و آنها دو مرتبه قوت گرفتند و کار به جایی رسید که حکومت سوریه رفت به ژنرال عبدالناصر متوسل شد که او بیاید سوریه را بگیرد و دولت آمریکا هم به لبنان قشون وارد کرد برای این که جلوی نفوذ کمونیست‌ها را بگیرد و سیاست دکترین ایزنهاور به دنیا اعلام شد که دولت آمریکا گفت من با اسلحه دخالت می‌کنم اما در خلال این زمان یک مسئله‌ای هم در شرق پیدا شد و آن این است که این حوادث منتهی شد به این که غربی‌ها مخصوصاً آمریکایی‌ها تصور کردند در خاورمیانه ودر شرق باید تحت جبر یک سیاست و یک نظم جدیدی باشد من این را هم نمی‌گویم که از روی سوءنیت کردند از روی کمال حسن‌نیت کردند برای مبارزه با کمونیسم و جلوگیری از کمونیسم ولی تشویق مردم به این که باید یک وضع نوینی به وجود بیاید و همه چیز باید عوض شود منتهی شد به حکومت‌های انقلابی و حکومت‌های انقلابی که آمدند وضع خاورمیانه را به دست گرفتند یعنی به جای این که یک نظم اساسی و ریشه‌دار پایه‌گذاری بشود تبدیل شد آن فکرها به حکومت نظامی دیکتاتوری در صورتی که برای کمونیسم مفیدترین چیز حکومت نظامی دیکتاتوری است و حکومت پلیسی است به تجربه ثابت شده است که این نوع حکومت‌ها ریشه‌دار نیست و موجب عدم رضایت مردم است و کمونیست‌ها استفاده می‌کنند در صورتی که اروپایی‌ها چون عاقل بودند برای خودشان بعد از جنگ در مقابل توسعه روزافزون کمونیسیم متکی به طبقات اجتماع شدند آقایان این اشتباه است که اگر ما تصور کنیم در یک کشوری با قدرت نظامی یا قدرت دولت می‌شود با کمونیسم مبارزه کرد قدرت نظارمی و قدرت دولت البته برای جلوگیری از اخلال لازم است برای این که اشخاص اخلالگر را نگذارد عملیاتی بکنند آنها را بکوبد و سر جای خودشان بنشاند ولی مملکت را نمی‌شود از راه حکومت نظامی و یا دیکتاتوری نظامی اداره کرد و این نسخه غلطی است که برای شرق پیچیده شده این نسخه نتیجه نخواهد داشت. در حینی که در اروپا مبارزاتی که مردم با کمونیسم می‌کنند بر اساس طبقات اجتماعی اروپا است کلیه اصناف و طبقات متوسط تمام اینها یک صفی در مقابل کمونیسم تشکیل دادند و دولت‌های اروپا متکی به این طبقات اجتماع هستند یعنی خودشان را گول نمی‌زنند آنهایی که با آنها نیستند و نفعی ندارند بیایند با کمونیسم مبارزه کنند آنها سر جای خودشان هستند دولت‌ها سعی می‌کنند آن دسته اشخاص را که طرفدار خودشان هستند از لحاظ فکر و منافع دور خودشان جمع می‌کنند و امروز حکومت فرانسه متکی است به بورژوازی حکومت انگلیس آلمان غربی ایتالیا اینها تمام اکثریتی که از اینها طرفداری می‌کنند اشخاصی هستند که به تمدن مسیحیت علاقه دارند مذهبی از بورژوآ هستند. خلاصه عرض کنم آقایان حکومت‌های اروپا اکثریت‌شان متکی به بورژوازی است من نمی‌گویم طبقات دیگر مخالف هستند ولی بورژوازی همیشه طبقه‌ای است که حکومت‌ها برای مبارزه با کمونیسم به آن متکی هستند برای این که مذهب و بورژوازی و طرفداران اقتصادی فردی طرفداران آزادی فردی اینها دشمن کمونیسم هستند کمونیست‌ها وقتی سرکار می‌آیند اول اینها را از بین می‌برند و به همین جهت آنها هم مادام که در مملکتی وجود دارند حافظ منافع کشور هستند به همین جهت است که بنده از اینجا به عنوان فکر شخصی عرض می‌کنم این فکری که دوستان غربی ما دارند و مخصوصاً آمریکایی‌ها دارند که نظام جدیدی در خاورمیانه برقرار کنند و این به نظرشان رسیده که حکومت‌های نظامی دیکتاتوری در خاورمیانه باشد گذشته از این که وضع خاورمیانه را به هم خواهد زد این نتیجه را هم خواهد داد که بیشتر کمونیست‌ها را موفق بکند به رسیدن به نتیجه و هدف خود و آن وقت کمونیست‌ها از این وضع استفاده خواهند کرد در صورتی که حکومت‌هایی که بر اساسی ریشه‌دار هستند باید تقویب بشوند. قانون اساسی دارند مجلس دارند سلطنت دارند دسته‌جات طبقات مختلف آماده هستند برای دفاع در مقابل کمونیسم و در مملکت ما اتکای به طبقات بالاتر از حزب است برای این که احزاب ما باید دارای عقاید سیاسی باشند و اقلاً برای رسیدن به این منظور ۲۰ سال در این مملکت تمرین لازم دارد که ما بتوانیم مثل ممالک اروپا حزب تشکیل بدهیم اما از لحاظ منافع طبقاتی احزاب اگر متکی باشند مثل احزاب بعضی از کشورهای اروپا به منافع طبقاتی بیشتر می‌توانند رشد کند و بیشتر در مردم رسوخ کند این عرض اول بنده بود راجع به حفظ مصالح کشور خودمان بنده اگر ببینم دوستان غربی ما، ما را می‌خواهند به راهی ببرند یا ممالک دیگر را به راهی ببرند که آن راه منتج به کمونیسم می‌شود من اعتراض می‌کنم من مصلحت سیاسی ایران را در این می‌بینم که با کمال قدرت بایستم در حالی که ما برای مبارزانت با کمونیسم بهتر از آمریکایی‌ها فکر می‌کنیم آقایان بعد از جنگ کتابش را می‌آورم اینجا به شما نشان می‌دهم وقتی که روس‌ها فشار آوردند خدا رحمت کند روزولت فقید را که به او ارادت داشتم او خیلی به ایران کمک کرد آمریکایی‌ها به ایران خدمت کردند به خاورمیانه و تمام دنیا کمک کردند حمایت آنها ممالک شرق را در مقابل تجاوز کمونیسم حفظ کرد. در اینها هیچ تردیدی نیست ولی فکرشان در مقابل کمونیسم در خاورمیانه مثل فکر من و شما در مقابل کمونیسم نیست به دلیل این که در آن موقع تمام ایران یعنی طبقاتی که عرض کردم در مقابل روس‌ها قشون اشغالگر روس‌ها سد محکمی بسته بودند به روزولت فقید پیشنهاد می‌کردند که در خلیج فارس یک بندر آزادی درست بشود و راه آهن ایران بین‌المللی بشود بین سه چهار دولت که روس‌ها از این طریق می‌توانند به خلیج فارس راه پیدا کنند این فکری بود که آمریکایی‌ها در اثر اشتباه داشتند و بعد انگلیس‌ها با این فکر مخالفت کردند و گفتند که این فکر اگر آشکار بشود ملت ایران با این فکر مبارزه خواهد کرد برای این که می‌دانید ملت ایران هیچ وقت حاضر نیست کمونیست‌ها یک وجب از خاک ایران را زیر نفوذ خودشان قرار بدهند (صحیح است) به همین جهت می‌خواستم عرض کنم ما برای مبارزه با کمونیسم وضع خودمان را بهتر از آمریکایی‌ها می‌دانیم وضع خودمان را بهتر می‌شناسیم و آمریکایی‌ها با آن سیاستی که دارند در خاورمیانه یا پخته نیستند و یا این که تجربه ندارند و یا بد فکر می‌کنند عرض دیگرم راجع به این است که با کمال تأسف یک فکری در محافل سیاسی و رجال سیاسی و همین طور مطبوعات آمریکا پیدا شده. مخصوصاً در مجلس سنا این مسائلی که عرض می‌کنم و اینجا بحث می‌کنم برای این است که در مجلس سنای آمریکا بلند می‌شوند همین مسائل را راجع به ایران و خاورمیانه بحث می‌کنند بحث‌هایی می‌کنند و حرف‌هایی می‌زنند در صورتی که ما نسبت به آنها خیلی ادب به خرج می‌دهیم و وارد بعضی حرف‌ها نمی‌شویم در صورتی که این حق یک وکیل مجلس ایران است که بیاید راجع به سیاست خارجی مملکت خودش صحبت کند و از تریبون مجلس استفاده کند و جواب بگوید (صحیح است) آمریکایی‌ها معتقدند که در خاورمیانه و ایران تغییر اساسی باید یک نظام جدیدی روی کار آورد که با این نظام جدید اوضاع ایران تغییر اساسی و رادیکالی کند به عقیده بنده نیت‌شان بد نیست اما در طریق اشتباه می‌کنند یعنی راهی می‌روند که اگر ما جلو آن راه را نگیریم ما را می‌کشانند به سیستم حکومت نظامی دیکتاتوری و هم این که مانع ترقیات ما می‌شوند و جلو آن گرفته می‌شود و بعد عرض خواهم کرد که کمونیست‌ها از این اشتباهات حداکثر استفاده را خواهند کرد بنابراین آنها برای رسیدن به این نظام نوین و تغییرات اساسی که در مملکت ما باید داده شود چند چیز فکر می‌کنند اولش این است که تصور می‌کنند مانع ترقی ایران در این سال‌های اخیر و قبل از آن طبقات حاکمه ایران و اشخاصی بودند که در ایران متنفذ بودند علما ملاکین خانواده‌ها سران ایلات و عشایر که به هر کدام یک اسمی می‌دهند و اطلاعات‌شان ناقص است آنهایی که در آنجاها به آنها اطلاع می‌دهند یا می‌خواهند پوست خربزه زیر پای اینها بگذارن یا خودشان اطلاع ندارند یا سوءنیت دارند آن وقت نتیجه چه می‌شود؟ نتیجه این فکر این می‌شود که خیال می‌کنند مانع ترقی ایران فئودال‌ها هستند فئودال در مملکت ما نیست این که می‌گویند فئودال در ایران هست دروغ است اگر هم وجود داشته باشد یکی دو تا است که آنها را هم خود خارجی‌ها حمایت می‌کنند و تشکیلات مملکت ما دیگر از ۴۰ سال به این طرف فئودال درست نکرده این را هم خواستم اینجا بگویم این قدر ما را متهم می‌کنند و می‌گویند هزار خانواده این هزار خانواده را در زمان جنگ خارجی‌ها درست کردند برای این که کارهایی که خودشان در مملکت کردند فراموش شود و مردم سیاست اعمال آنها را به حساب هزار خانواده بگذارند الآن بنده از شما سؤال می‌کنم تصور می‌فرمایید که دکتر اقبال جزو هزار خانواده است این آقایان وزرا جز هزار خانواده هستند این هزار خانواده برای بر هم زدن اساس داخلی ما بوده حالا می‌خواهم عرض کنم چیزی
که تازگی دارد و باید گفته شود این است که عقب‌افتادگی ایران به هیچ وجه مربوط به طبقات ایران نیست طبقات ایران همه در مواقع سخت از ایران دفاع کردند از جان خودشان گذشته این را آمریکایی‌ها بدانند مانع ترقی ایران و عقب افتادگی‌ها خارجی‌ها بوده‌اند همسایه‌های ما بوده‌اند خواستیم ۶ کیلومتر در مازندران راه آهن بکشیم نگذاشتند کارخانه قند کهریزک را خواستیم درست کنیم نگذاشتند کوچک‌ترین عملی که می‌خواستیم بکنیم نمی‌گذاشتند راه نمی‌گذاشتند بسازیم تجارت خارجی نمی‌گذاشتند داشته باشیم تحریکات داخلی می‌کردند دولت‌های مرکزی را ضعیف می‌کردند جنگ بین‌الملل اول چه بلا به سر ما آورد جنگ بین‌المللی دوم چه کردند راه‌آهن ما را خراب کردند اسکناس زیاد چاپ کردند و منتشر کردند هزینه زندگی ما بالا رفت هست و نیست ما را گرفتند ما را دچار قحطی کردند روس‌ها چه فجایعی اینجا مرتکب شدند.
رئیس ـ آقای خلعتبری وقت جنابعالی تمام شده حالا می‌توانید از وقت آقای پردلی استفاده کنید.
خلعتبری - آقای پردلی حضرتعالی چقدر وقت ممکن است صحبت کنید ۵ دقیقه به من وقت می‌دهید
پردلی - خواهش می‌کنم بفرمایید
رئیس - بفرمایید ۵ دقیقه از وقت آقای پردلی استفاده بفرمایید
خلعتبری ـ این بی‌انصافی است که حالا بیاییم علت عقب‌افتادگی ایران را که مسئولش خارجی‌ها بودند به حساب خودمان بیاوریم والله بی‌انصافی است اگر به حساب طبقات ایرانی بیاوریم والله بی‌انصافی است والله خارجی‌ها کردند حالا عواید این نفت ما را ۴۰ درصدش را آن می‌برد ۴۰ درصدش دیگری می‌برد آنچه هم که درمی‌آید نصفش را باز خارجی می‌برد یا این می‌برد و یا آن می‌برد و بی‌خود ما را متهم می‌کنند اینها مطالبی است که شاید واقعاً سناتورهای با وجدان آمریکا این مسائل را نمی‌دانند اگر گفته شود و به گوش آنها برسد شاید فکرشان تغییر پیدا کند عرض کنم مطلب دیگری که باز بنده را آزرده کرده این است که در سنای آمریکا گفته‌اند که کمک‌هایی که ما می‌کنیم این کمک‌ها را می‌برند و می‌خورند فئودال‌ها می‌برند سرمایه‌دارها می‌برند من به آنها می‌گویم کمک‌هایی که شما می‌کنید چند قسم است یکی کمک نظامی است و یک هم یک مقدار غله به ما می‌فروشید سالی ۱۰۰ یا ۲۰۰ هزار تن پول غله را نصفش را خودتان برمی‌دارید برای احتیاجات ریالی بقیه‌اش را هم بلاعوض می‌دهید. این کمک شما سبب می‌شود محصول غله داخلی می‌ماند و کشاورزان ضرر می‌کنند تازه این خرج را که می‌کنید برای ارتش است این هم یک چیزی است که از لحاظ بین‌المللی برای دفاع خودمان حاضر هستیم قبول کنیم اما این خطر و این فشار روس‌ها هم برای خاطر شماست و الا آنها بودند که شاه را دعوت کردند خواهر شاه را دعوت کردند وکلا را دعوت کردند ما کلاً آن روز مردم شریفی بودیم اینهایی که امروز می‌گویند به خاطر شماست اگر روس‌ها به ما فحش می‌دهند به خاطر شماست پس چه منتی به سر ما می‌گذارید یکی هم کمک اصل چهار است این کمک اصل چهار دست ما نبوده دست خودتان است خودتان تفریط کردید در مجلس سنای آمریکا پرونده دارد تحقیقات کردند بعد رویش سرپوش گذاشتند بفرمایید کدام وکیل مجلس کدام سناتور و کدام وزیر کدام سرمایه‌دار از این وجوه اصل چهار استفاده کرده؟ شما چه کمکی به کشاورزی کردید به کدام کار صنعتی کمک کردید؟ اینجا را بیایید حساب کنید اما ما به شما کمک کردیم صدی چهل نفت خودمان را دادیم صدی چهل نفت جنوب را به شما دادیم به آمریکایی‌ها برای این که رفتند با انگلیسی‌ها متحد شدند آن قرارداد کنسرسیوم را روی ناچاری تصویب کردیم حالا که یادداشت‌های ایدن منتشر می‌شود روشن شده با همدیگر ترتیبی دادید که نصف از شما باشد نصف از آنها و ما خسرالدنیا و الاخره شدیم و ما روی ناچاری رأی دادیم به آن قرارداد حالا منافعش را شما می‌برید و می‌خورید حالا به عنوان این که به ایران کمک می‌کنید هی به سناتورها وکلا بد می‌گویید می‌گویید اولیای امور فاسدند همه‌اش به ما می‌گویند اینجا فاسدند هیئت حاکمه فاسد است خوب اگر این طور است چرا با آنها دوستی می‌کنند این دوستی را قطع کنید اگر نیست پس چرا این حرف‌ها را می‌زنید؟ اگر به ما پول می‌دهند وام می‌دهند کمک می‌کنند صد تا شرط دارد ۵۰ تا مستشار ۴۰ تا مستشار باید بیاید و ما این پول‌ها را راهی خرج مستشاران وزارت جنگ و قسمت‌های مختلف دیگر کنیم خوب اینجا اتومبیل می‌خواهند جیپ می‌خواهند کرایه خانه دارند همین چیزهاست که هزینه زندگی ما را بالا می‌برد اینها را حساب کنید ۴۰ درصد نفت را به شما دادیم ببینیم شما به ما چه دادید والله بایستی ده برابر هند ۱۰ برابر ترکیه ۱۰ برابر یونان ۱۰ برابر سایر جاها به ما کمک کرده باشید حالا ما ساکت هستیم شما دست پیش را گرفته‌اید و تهمت می‌زنید همین چند ماه پیش بود آقایان در روزنامه‌ها نخواندید بنده عکسش را دارم که به هر سناتور آمریکایی هر ماهه ۷۰ - ۸۰ تا صد هزار دلار کمک خرج برای دستگاه اداری‌شان می‌دهند. یک عده زیادی از سناتورها پسرعموها و دخترعموهای‌شان را آورده بودند جز این صورت اینها را همه روزنامه‌ها نوشتند حالا اگر خدای نکرده اگر اینجا یک نفر چنین کاری می‌کرد ببینید چه می‌کردند این است که بنده واقعاً به این طرز رفتار آنها با خودمان اعتراض می‌کنم عرض کنم که این ایراداتی که به ما می‌گیرند یک قسمتش هم تقصیر خود ماست وقتی آنها این حرف‌ها را می‌زنند فوری قبول می‌کنیم و فوراً لایحه می‌آوریم و این حرف‌ها را قبول می‌کنیم اگر در دستگاه چند نفر فاسد هست در ممالک دیگر هم هست اینجا اگر ۵ نفر ۱۰ نفر هست آنجاها هم هست والله بیشتر این مستخدمین اداری که پول می‌گیرند از نداری و بیچارگی و برای سد جوع است که پول می‌گیرند آنها که درآمدشان زیادتر است معذلک این وضعیتی که اینجا هست آنجا هم هست یک مسائلی است که باید گفته شود بعضی‌ها خیال می‌کنند ایران باید قوانینش مثل آمریکا شود اما این فکر صحیح نیست این غلط است ایران وضع خاص دارد محیط خاصی است و اوضاع و احوال خاص دارد این غلط است که ما قوانین آنها و راهنمایی‌های آنها را قبول کنیم اگر این کار را بکنیم وسیله سقوط خودمان را فراهم کرده‌ایم مثلاً این مسئله مالیات سنگین دلیل بدبختی است چه حرفی است که شما می‌زنید من به شما می‌گویم این را بنویسید ده سال دیگر اقتصاد دمکراسی غربی در مقابل اقتصاد کمونیزم شکست خواهد خورد این را در انگلستان در یک هتل به یک نفر گفتم مالیات سنگین اقتصاد شمار دارد از بین می‌برد ما یک مملکتی هستیم داریم توسعه می‌دهیم اوضاع اقتصادی خودمان را اگر بخواهیم مالیات سنگینی بگیریم دستگاه‌های اقتصادی ما از کار می‌افتد آمریکا ۵۰ - ۶۰ سال پیش مالیات بر درآمد نداشت بعد به تدریج پیدا کرد و اضافه شد اگر بخواهیم سیستم مالیات آمریکایی را که بوروکراسی و راه فرارش زیاد است قبول کنیم که خودشان قبول دارند که بدترین سیستم مالیاتی دنیاست به خدا عاملاً و عامداً به خودمان ضرر زده‌ایم یک مالیات‌های نامناسبی که به درد ما نمی‌خورد و موجب جلوگیری تولید می‌شود باعث ضررهاست آنها آن مراحل را طی کرده‌اند شما فرصت‌های زیاد دارید آن صنعت را زیاد کردند هزار میلیون دلار ژنرال موتور درآمد دارد که پانصد میلیون دلار مالیات می‌دهد شما اگر امروز این مالیات را به کارخانه‌های ایران ببندید به مردم ایران ببندید جلوی سرمایه‌گذاری متوقف می‌شود وقتی سرمایه‌گذاری متوقف شد آن وقت ترقی صنعتی و کشاورزی محال می‌شود اینها یک مسائلی است که از لحاظ اقتصاد پیش و پا افتاده است برای ما تمدید کشاورزی مضر است در آنجا کشاورزی آزاد است صنعت آزاد است اما برای ما محدود است برای این که بگویند ترقی‌خواه هستم چرا ما اینها را قبول بکنیم چرا چیزهایی که برای ما ضرر ایجاد می‌کند قبول می‌کنیم برای این که به ما بگویند ترقی‌خواه هستیم می‌خواهیم هیچ وقت نگویند ما ترقی‌خواه هستیم ما از لحاظ خودمان اوضاع و احوالی داریم که باید مورد نظر قرار بدهیم و هیچ علت ندارد که یک قوانین و طرح‌هایی که اصلاً با مملکت ما مناسب نیست قبول کنیم همین مسئله اصلاحات اداری را در نظر بگیرید می‌گویند ادارات شما باید اصلاح شود خوب اصلاحات چه جور باید اصلاح بشود مثل آمریکا بشود ما یک اداره آمریکایی اینجا داشتیم اداره اصل ۴ شما را به خدا اگر تمام ادارات ما مثل آنجا بشود می‌شود توی این مملکت زندگی کرد آنجا نجار آورده بودند مهندس کرده بودند، مهندس را انباردار کرده بودند (خرازی – بستنی‌فروش را مستشار کرده بودند) این آقای شامان اینجا هستند اگر بودند من به شهادتش استناد می‌کردم که تمام اینهایی که آمده بودند اینجا متخصص نبودند آنهایی که بازنشسته می‌شوند از آمریکا می‌فرستند اینجا ولی ما اشخاصی را که در سن ۴۵ سالگی هستند و ۴۰ سالگی هستند بازنشسته کردیم چون می‌خواهیم بگوییم ترقی‌خواه هستیم اینها یک مسائلی است که باید از نظر مملکت گفته شود اقتصاد ما با آنها دو چیز مختلف است دو چیز متفاوت است آنها باید محصولات کشاورزی‌شان را به ما بفروشند باید ده مملکت محصولات کشاورزی‌شان سقوط کند تا آنها بتوانند ۲ میلیون تن جنس بفروشند آزادی تجارت برای ما سم است برای آنها دوای دردشان است که جنس به ما بفروشند آن وقت ما چطور می‌خواهیم با اینها در یک قانون و یک نحو جلو برویم یک ماده‌ای در قراردادهای‌شان گذاردند که آزادی واردات داشته باشند همه ممالک کمونیست به این اصل کاملةالوداد استناد می‌کنند و بازار ما از اجناس ممالک کمونیستی پر است کمونیست‌ها هم به ما فحش می‌دهند و هم اجناس‌شان را ۱۰۰ هزار تن، صد هزار تن وارد مملکت ما می‌کنند چرا؟ برای این که به ما بگویند ترقی‌خواه هستیم.
رئیس - ۱۰ دقیقه از وقت آقای دکتر سید امامی استفاده می‌کنید.
خلعتبری - آقای بهبهانی هم ۱۲ دقیقه وقت داده‌اند.
بهبهانی - هر چقدر خواستند می‌دهم.
رئیس - صحبت بفرمایید.
خلعتبری - یک مسئله‌ای که ما با آن مواجه هستیم این است که آمریکایی‌ها فکر می‌کنند اگر ما اصول اداری ایران درست خواهد شد به جان خودم قسم می‌خورم که اگر ما این کار را کردیم همان ته مانده وضع اداری هم به هم می‌خور برای این که من مکرر دیدم این مستشاران آمریکایی که در زمان جنگ آمدند اینجا ما دیدیم که وضع
ادارات ما را به کجا رساندند همین ژاندارمری را ملاحظه بفرمایید مستر شوراتسکف آنجا مستشار بود دیدید وضع آنجا چطور بود حالا ببینید و تیمسار عزیزی آمده والله من تیمسار عزیزی نمی‌شناسم چندی قبل به یکی از نمایندگان محترم گفتم که بیا این شخص را به من معرفی کن او خیلی خوب کار کرده اگر خارجی‌ها قرار بشود در کارهای ما اظهارنظر کنند نتیجه چه می‌شود نتیجه این است که اظهارنظر می‌کنند و به ما می‌گویند مالیات هنگفتی وضع کنید مالیات سنگین هزینه زندگی را بالا می‌برد عوارض سنگین هزینه زندگی را بالا می‌برد کرایه خانه را بالا می‌برد قیمت زمین را بالا می‌برد اینجا ۴۰۰ و ۵۰۰ هزار نفر از راه ساختمان مشغول کار و کاسبی بودند ساختمان داشت جلو می‌رفت. در آمریکا هر کس ۱۰۰۰ها میلیون دلار خرج ساختمان کند صحیح است اما اینجا نه الآن تمام فعالیت‌های ساختمانی متوقف است اگر ما مالیات زیاد گرفتیم اگر مالیات سنگینی قبول کردیم دلیل ترقی خواهی است اگر قبول نکردیم همه فاسدند همه مرتجعند (مهندس شیبانی - اینها حرف‌های ضرغام است) باید این مطالب گفته شود گفتن این مطالب به نفع ماست عرض کنم که بعضی اوقات بعضی از اشخاص یک حرفی می‌زنند که آن حرف در واقع واجب کفایی است که با گفتن او از گردن دیگران ساقط می‌شود بنده حاضر شدم که به عنوان واجب کفایی عرض کنم و خیر مملکت و ملت و سلطنت و همه مردم در این است که این حرف‌ها زده شود تا ما خودمان همه چیزمان روی مصالح ملی باشد خارجی‌ها آقایان میل دارند مملکت مطابق میل آنها بگردد و جریان پیدا کند از لحاظ اقتصادی همه منافع خودشان را در نظر دارند انگلیس و آمریکا با هم که رفیق هستند اما از لحاظ اقتصادی مثل دو رقیب هستند مثل دو خصم هستند مسائل اقتصادی مسائل داخلی مسائلی است که ربطی به دوستی ندارد ما دوست هستیم و من از لحاظ دوستی و برای این که این دوستی باقی بماند و محفوظ بماند این مسائل را تذکر می‌دهم. لازم است که ما با آنها دوست باشیم و آنها هم با ما دوست باشند و این ناراحتی‌هایی که پیش آمده اینها به حساب آمریکایی‌ها گذاشته می‌شود خود آمریکایی‌ها حساب کنند ۴ ـ ۵ سال بیشتر در بین مردم چه وجهه‌ای داشتند چه محبوبیتی داشتند حالا هم بروند از مردم بی‌غرض بپرسند ایرانی خوشش نمی‌آید خارجی‌ها در طرز کارش دخالت کنند و در سلیقه‌اش دخالت کنند و برای دولتش دخالت کنند دولت بد باشد یا خوب ایرادش با ماست به خارجی مربوط نیست وضع اقتصادی ما به خارجی مربوط نیست تو فروشنده‌ای و من خریدار چطور می‌توانیم اشتراک نظر داشته باشیم و عقاید شما را قبول کنیم؟ این مستشاران که آمدند برای ما چه کردند این وضع ما دلیل افکار غلط این مستشاران است اینها را کوچک حساب نفرمایید این است که بنده عرض می‌کنم مجموعه این دخالت‌های اینها تحمیل فکر اینها موجب تعویق بعضی کارهای عمرانی است یک چیزی عرض کنم اینها امروز قوی هستند دولت قوی اگر یک فکری داشته باشد نباید تحمیل کند دولت باید متکی به طبقات مختلف مردم باشد و در مقابل خارجی‌ها بایستد این رویه‌ای که اینها پیش گرفته‌اند این رویه اگر داده پیدا کند نتیجه‌اش این می‌شود اولاً تزلزل در سرمایه‌گذاری می‌شود الآن مردم دارند متزلزل می‌شوند در سرمایه گذاشتن کارخانه اگر می‌سازند آزادی تجارت نمی‌گذارد آنها از سرمایه‌شان استفاده ببرند (صدرزاده - کارخانه‌ها هم نباید به مردم اجحاف کنند) آن یک امر داخلی ماست دولت باید کنترل کند خلاصه بنده می‌خواهم من باب راهنمایی دولت عرض کنم این رویه به صلاح آنها نیست در مسائل اقتصادی مملکت عقاید و نظریات خارجی را نباید قبول کنیم مگر آنچه که صحیح تشخیص بدهیم وقتی فشار و تحمیلات زیاد شد و خارجی‌ها دخالت کردند نتیجه‌اش این می‌شود که در مردم تولید عدم رضایت می‌شود و این وضع منجر می‌شود به این که جبهه دیگر استفاده کند بین مردم و دولت خدای نکرده اگر جدالی پیش بیاید آنها استفاده می‌کنند. بنده نمی‌گویم آقایان مالیات نباید دارد مالیات باید داد اما نه مالیات‌های سنگین که آنها می‌گویند دلیل ترقی‌خواهی است برای این که ما و آنها چون در دو وضع مختلف هستیم نمی‌توانیم با یکدیگر وحدت نظر داشته باشیم مالیات زیاد به مردم فشار می‌آورد و آن وقت طبقات متوسط از دولت ناراضی می‌شوند آن وقت کمونیسم می‌آید از اختلاف بین طبقات متوسط و دولت استفاده می‌کنند و ایجاد حادثه می‌کند این است که در این موقع بنده لازم می‌دانم هم ما از لحاظ سیاست خارجی تجدیدنظر بکنیم هم آمریکایی‌ها از نظر سیاست خارجی خود نسبت به ما تجدید نظر کنند و کار به جایی نرسد که کمونیست‌ها بین ما و آنها جدایی بیندازند بین حکومت ایران و طبقات متوسط ایران جدایی بیندازند و ما اگر بخواهیم این افکار آمریکایی‌ها را اجرا کنیم بنده عرض می‌کنم طبقات متوسط ایران ضعیف خواهند شد و آن وقت اگر خدای نکرده در مملکت چنین وضعی پیش بیاید خود خارجی‌ها اولین لگد را می‌زنند همان طور که در بعضی از ممالک دیگر زدند. بنده دیگر نمی‌خواهم صریح‌تر از این عرضی کنم و همین قدر عرض می‌کنم که اگر بخواهند این نظام نوین را در ایران اجرا بکنند به نظر بنده این قبیل اظهار عقاید تعبیر به دخالت می‌باشد و نه نفع آنها است که ما جلوی آنها را از حالا بگیریم تا بتوانیم با آنها دوست باشیم و مثل دو برادر در مقابل کمونیست‌ها بایستیم نباید مسیر ما و گردش ما از اصول حکومت پارلمانی از اصول حکومت مشورتی از اصولی که الآن داریم از اصول قوانین اسلام خارج بشود اگر خارج شد آقایان کار از دست می‌رود این را به شما عرض می‌کنم. من می‌خواهم این رژیم و اساس ما بر این اصول پارلمانی و دیانت اسلام اصول طبقاتی که تاکنون بوده برقرار بماند البته اصلاحات باید بشود و اصلاحات باید به تدریج صورت بگیرد نه به صورت انقلاب و به صورت جریانی که نتیجه نمی‌دهد ترس من این است که این نظام نوین حکومت نظامی دیکتاتوری و یک جبهه متحدی داشته باشیم اگر با هم بودیم یعنی دولت ایران و این طبقاتی که عرض کردم با هم بود و در مقابل کمونیسم می‌تواند بایستد آقایان من تاریخ را به شهادت می‌گیرم که اگر ما این طبقاتی که عرض کردم برای خاطر افکار نپخته آمریکایی‌ها از دست بدهیم والله در آن سمت راه نداریم ممالکی که رفتند به سمت آن افکار دیگر نتواسنتند برگردند که در آن جاها در ممالک خاورمیانه که ایجاد کردند اینجا هم ایجاد بکنند و بعد هم این اصلاحات به نتیجه نرسد و ما یک جامعه‌ای که داریم که امروز مردم می‌توانند از حقوق خودشان به جهاتی که عرض کردم دفاع بکنند یعنی طبقات علاقه‌مند به مذهب و طبقات بورژوازی و این طبقات متوسط را نیز دست بدهیم و آن وقت در موقع حادثه آنهایی که امروز برای خوش آمد حرف‌هایی می‌زنند و چیزهایی می‌نویسند اینها ده هزارتاشان یک پول ارزش ندارد برای این که روز ۲۸ مرداد دیدیم این جمعیت‌های صد هزار تا صد هزار تا یکی‌شان نیامدند کمک کنند (دکتر بینا - آن روز همه طبقات کمک کردند) این است که من می‌گویم این طبقات را نباید از دست داد اگر این طبقات را از دست دادیم خودمان از دست داده‌ایم (احسنت - احسنت)
رئیس ـ آقای پردلی
پردلی ـ گمان می‌کنم که نظر همه آقایان این باشد که باید از خوب تشویق و نگهداری کرد و بد را طرد کرد آرزوی ما مردم این بود که یک روزی ژاندارمری اصلاح بشود روی این اصل آنچه من در گذشته دیده‌ام و او امروز می‌بینم به عرض آقایان می‌رسانم در نقاط دور افتاده و دور دست و دهات حفاظت جان و مال و ناموس حفظ حقوق افراد طبقه سوم که در حکم اطفال می‌باشند و باید همه جور از آنها نگهداری و محافظت به عمل بیاید به عهده ژاندارمری است و سرنوشت این طبقه مردم دست ژاندارمری است از طرفی دستگاه ژاندارمری به نمایندگی از طرف ادارات همیشه با مردم در تماس است حال اگر آن ژاندارمری با این وضع خوب عمل نکنند ملاحظه بفرمایید که مردم دچار چه مشکلاتی خواهند بود قدرت ژاندارمری آقایان به حدی است که یک فرد ژاندارم امروز می‌تواند هر فرد خلافکار و خاطی را دست بسته به تهران بیاورد و تسلیم قانون کند این قدرت را دارد با این قدرت در گذشته ژاندارمری از وظیفه اصلی‌اش به کلی منحرف بود فقط فکر عمل و قلمش برای پول بود واین دستگاه عظیم برای پول کار می‌کرد به نفع خودش در سیستان از هر پاسگاه ژاندارمری ماهیانه مقرری گرفته می‌شد از گروهبان سالیانه مقرری گرفته می‌شد به طوری که شایع است می‌گویند در تهران اگر یک افسری می‌رفت در مأموریت وقتی که برمی‌گشت می‌گفتند هر چه به دست آورد و هر چه منفعت و استفاده کرده باید تقسیم کند. این شایع است (عمیدی‌نوری ـ حالا هم همین طور است؟) نخیر در گذشته عرض کردم هر قبیل سرقتی، ناامنی، عملیات خائنین پایمال شدن قتل‌ها دامن زدن اختلافات برای پول به حمایت و به دست ژاندارمری انجام می‌شد افراد به قتل می‌رسیدند کسان‌شان تأمینی نداشته شکایت کنند در این مواردی که عرض می‌کنم هر چقدر پرونده بخواهید در سیستان موجود است با پرونده و مدرک عرض می‌کنم هر قدر مردم شکایت می‌کردند کسی گوش نمی‌داد حتی دستگاه ژاندارمری رئیس پاسگاهی را عوض نمی‌کرد مردم هم فوق‌العاده نگران بودند عاقبت کار به جایی رسیده بود که اگر یک ژاندارمری به خانه یک دهاتی می‌رفت صاحب‌خانه خیلی نگران می‌شد که شاید این آقا آمده است راهنمایی بکند همدستان سارقش را که گوسفندانش را ببرند امروز با نهایت خوشوقتی عرض می‌کنم آن ژاندارمری به دست سپهبد عزیزی اصلاح شده و به کلی آن سرقت‌ها و آن دزدی‌ها آن خلافکاری‌ها آن ناامنی‌ها آن تحریکات آن قتل‌ها از بین رفته صدی نود و پنج ژاندارم‌ها انجام وظیفه می‌کنند (صحیح است) غرض از ذکر مصیبت گذشته ژاندارمری برای این بود که ببینیم چقدر لازم بود و ضرورت داشت ژاندارمری اصلاح شود (صحیح است) و چه خدمت بزرگی سپهبد عزیزی انجام داده است (صحیح است) این دستگاه همان دستگاه است فقط یک سپهبد عزیزی رفت آنجا می‌گویند کارها همیشه به دست یک نفر شروع می‌شود و انجام می‌شود کارها و خدمات بزرگ امسال که من سیستان بودم مردم پیغامی به وسیله من دادند که اینجا به عرض آقایان می‌رسانم بعد رئیس ژاندارمری بگو که هنگام نیاز از دعا فراموشت نمی‌کنیم چون امروز در آسایش هستیم از شر ژاندارمری علاوه بر این که در امان هستیم مثل برادر مثل یک فامیل بالاتر از آنچه که وظیفه دارند نسبت به ما و به مردم خدمت می‌کنند همان طوری که آقایان عقیده دارید و هستید من هم خودم می‌شناسم شاید تملق نگویم و خوب را بد نگویم از طرف ملت ایران به خصوص مردم سیستان و بلوچستان به سپهبد عزیزی از پشت این تریبون تبریک می‌گویم توفیق بزرگی در ارایه منویات شاهنشاه پیدا کرده است خدمت این مرد ارزشش برای ما مردم بالاتر
از موفقیت بزرگ‌ترین فرماندهان فاتح دنیاست ما امروز احتیاج داریم به افرادی مثل سپهبد عزیزی که صمیمانه و خالصانه منویات شاهنشاه را اجرا کنند سپهبد عزیزی چه کرد آقایان عملی که در سیستان انجام داد جای دیگر را نمی‌دانم ژاندارم‌ها و درجه‌داران که سابق هزار جور آلودگی داشتند اینها را از یک پاسگاه به پاسگاه دیگری منتقل نکرد همه را بیرون ریخت و دستور داد به فرماندهان ژاندارمری که به ژندارم‌ها و به رؤسای پاسگاه‌ها بگویید که اگر در منطقه‌ای در پاسگاه ژاندارمری یک سرقتی شد و یا قتلی شد باید قاتل یا سارق دستگیر بشود اگر نشد و کسی شاکی بود به دورترین و بدترین منطقه آن ژندارم آن درجه‌دار و آن فرمانده منتقل خواهد شد خوب است که مصادر امور هم از قدرت‌شان این طور استفاده کنند امروز ما به این چیزها احتیاج داریم مأمورین خاطی و ناسالم و نادرست را شدیداً مجازات کنیم از متصدیان امور مسئولیت بخواهیم این پول‌هایی که به عناوین مختلف به این صورت‌ها خرج می‌شود تحت کنترل شدید قرار داده شود مثلاً از بانک کشاورزی پول‌هایی گرفته شده است که اگر لازم ندارند باید دقت بشود که این پول‌ها برای چه گرفته شد و چه جور مصرف می‌شود امروز ما به این چیزها احتیاج داریم اگر کسی ادعای خدمتگزاری دارد باید امروز دنبال این جور چیزها برود عرایض بنده این بود (احسنت - احسنت)
رئیس ـ آقای صارمی
صارمی ـ بنده سپاسگزارم که آقای بهبهانی یک قسمت از وقت‌شان را به بنده لطف کردند که بتوانم اینجا عرایضی عرض کنم همکار گرامی آقای ارسلان خلعتبری تذکراتی اینجا دادند و به نظام نوین در خاورمیانه اشاره‌ای کردند خوشوقت هستم به این که رشد ملی ایران وجود دارد و سرپرستی مملکت را مرد دانای مطلع به امور سیاسی بین‌المللی در دست و همین‌ها موجب شده است که در این مملکت حکومت پارلمانی موجود باشد و همه در اینجا حاضر بشویم آنچه مطابق منافع و مصالح باشد بگوییم و روی اصول حکومت پارلمانی در مملکت زندگی کنیم دلیلش هم این است که خود آقای خلعتبری در اینجا آنچه نظرشان رسید توانستند آزادانه بیان کنند موضوع سنگینی مالیات را متذکر شدند بایستی عرض کنم که حقیقت را بایستی اعتراف کرد به این که ما عادت به پرداخت مالیات نداشتیم و اشخاصی که بایستی مالیات بپردازند و از منافع این مملکت بیشتر استفاده می‌کردند و بایستی بیشتر هم در تأمین هزینه اداری مملکت شرکت داشتند باشند از پرداخت مالیات سرباز می‌زدند و بایستی هم مالیات عادلانه باشد آن که بیشتر منتفع می‌شود مالیات زیادتری بپردازد بنابراین اخذ مالیات به نحوی که الآن در دنیا هم سابقه دارد این از نواقص یک حکومت نیست بلکه همین موجب عدالت اجتماعی است و همین موجب قوام رکن اداری مملکت خواهد بود گفته شد به این که گرفتن مالیات سنگین موجب فرار سرمایه خواهد شد بنده عرض می‌کنم اگر عدالت اجتماعی وجود داشته باشد و مالیات‌دار اشخاصی که باید بپردازند وصول بشود موجب فرار سرمایه نیست برای این که نمونه داریم در ظرف این چند سال اخیر بسیاری از سرمایه‌داران سرمایه خودشان را در امور تولیدی مصروف داشتند و روی هم رفته کارخانه‌جاتی در این مملکت به وجود آمده است که شروع به بهره‌برداری خواهد شد البته همکار گرامی ما تذکراتی که می‌دادند منظور نظرشان این بود که اگر چنانچه نقایصی وجود داشته باشد در آتیه مرتفع بشود ولی حق و انصاف این است که بگوییم در اوضاع مملکت مالیاتی که الآن وجود دارد روی هم رفته مورد تقدیر و تمجید است و بایستی سپاسگزار و شکرگزار باشیم که این وضع ادامه پیدا کند من نظر به سیاست هیچ کشوری در وضع مملکت‌مان ندارم و همان طوری که همکار محترم ما گفتند و محققاً هر ایرانی از این که تصور کند در آتیه موجباتی پیش خواهد آمد که خدای نکرده مداخلاتی در اوضاع داخلی مملکت بشود ناراحت و ناراضی است و این بحثی درش نیست ولی بایستی بگوییم به این که مداخلاتی هم که مستقیم در سنوات گذشته در اوضاع کشور ما وجود داشت روی هم رفته مرتفع شده است و به یک صورت اتحاد و اتفاق در آمده است و اگر گاهی دوستی هم اظهارنظری کند یا مشاوری استخدام کنیم که این مشاور نظریاتش را بیان کند نبایستی حمل به این بشود که مداخله‌ای خواهد شد و خوشوقتم که این قسمت هم وجود ندارد و امیدوارم در آتیه هم وجود پیدا نکند و ما بتوانیم با سرفرازی و توانایی و با استقلال تام و تمام در مملکت‌مان زندگی کنیم و همیشه منافع ملی را مورد نظر و توجه قرار بدهیم و از این امر استفاده کنیم البته اختلاف عقیده و اختلاف نظر وجود دارد نتیجه مجلس و پارلمان و حکومت مشروطه هم این است که عقاید مختلف بیان شود و روی بیان عقاید مختلف و تبادل نظر حقایق جلوه‌گر بشود و به دست بیاید و باید از این موضوع استفاده کرد همان طوری که عرض کردم خوشوقت هستم به این که مجلس و حکومت مشروطه در مملکت ما وجود دارد این بیانات و عقاید متضاد گفته می‌شود و از این گفته‌ها هم استفاده خواهد شد و در هر حال ما آرزو می‌کنیم و علاقه‌مند هستیم که این ثبات اوضاع و این پیشرفت و این موجباتی که در چند سال اخیر نصیب ملت و دولت ایران شده است ادامه پیدا کند و وضع به همین منوال بماند و ما رو به جلو برویم و هر وز هم یک پیشرفتی در اوضاع اجتماعی خودمان مشاهده کنیم چنانچه همکار دیگر ما آقای پردلی اینجا بیانات‌شان راجع به یک مؤسسه‌ای بود که سابقاً به تجاوز و تعدی و یا وظیفه‌نشناسی در کشور ایران معروف و مشتهر بوده است و اوضاع به نحوی است که یک نماینده مجلس مقتضی می‌داند بیاید پشت تریبون و از یک فردی که وظیفه‌ای انجام می‌دهد اظهار قدردانی و سپاسگزاری کند و بایستی هم سپاسگزاری کنیم که این حسن انتخاب‌ها در مملکت وجود داشته باشد و تمام این دستگاه‌ها همین طور که بهبود پیدا کرده است در آتیه هم رو به تکامل و بهبودی برود و همه سرافراز باشیم و هر یک از ما وظایفی که به عهده داریم به خوبی انجام بدهیم تا شرمنده نباشیم. بنده خوشوقتم که فرصتی به دست آمد که یک تذکراتی در این موقع در این موضوع داده بشود و از آقای بهبهانی هم اظهار تشکر می‌کنم که به من اجازه صحبت را دادند و روی هم رفته تصور می‌کنم که افراد ایرانی و کلیه افراد این کشور از وضع موجود که موجب ترقیات سریع است راضی هستند و حقیقت این است که ضرورت دارد در این پیشرفت‌ها کوشش کنیم و امیدوارم به این که توفیق هم داشته باشیم.
رئیس - آقای دکتر سید امامی
دکتر سید امامی - بنده دیروز در روزنامه اطلاعات خواندم که آقای وزیر دارایی در شورای عالی اصناف گفته‌اند که پزشکانی که آخر شب فرصت شمردن دخل خود را ندارند از یک قهوه‌چی کمتر مالیات می‌پردازند بنده از جناب آقای ضرغام که مورد اعتماد و احترام مجلس هم هستند تعجب می‌کنم بالاخره آقایان همه می‌دانند که طبقه پزشکان از تمام طبقات این مملکت کمتر عایدات دارند (دکتر امین - یک میوه فروش از یک پزشک خیلی بیشتر عایدات دارد) بنده می‌خواهم عرض کنم که یک پزشک باید ده سال پانزده سال زحمت بکشد تا طبیب بشود بعد با میکرب‌ها و مرض‌ها مبارزه بکند تازه اگر آقایان اطبا مخارج خودشان را بتوانند از راه محکمه تأمین کنند خیلی خوشحال هستند بنده خیلی مایل هستم جناب آقای وزیر دارایی تشریف بیاورند اینجا این آقایان اطبایی را که این همه دخل سرشار دارند اسم ببرند آقایان ما احتیاج مبرم به پزشکان داریم و الآن عده زیادی از ایرانیان هستند که در داخل و خارج در رشته پزشکی تحصیل می‌کنند این طرز صحبت که اینها را دلسرد بکند ابداً صلاح نیست ما در آمریکا اطبایی داریم که دولت آمریکا با کمال میل آنها را قبول کرده هزار قسم تسهیلات برای آنها قایل شده است و نمی‌گذارد به ایران بیایند حتی نظام وظیفه را برای آنها معاف کرده آن وقت اگر ما بیاییم این طبقات تحصیل‌کرده را دلسرد کنیم صحیح نیست، بنده اطلاع دارم بسیاری از محصلین ما که در رشته پزشکی تحصیل می‌کرده‌اند رشته خودشان را عوض کرده‌اند ما هنوز در تهران احتیاج خیلی خیلی زیادی به اطبا داریم و من نمی‌دانم که چرا همیشه به این دسته حمله می‌شود عرض کنم ما اطبا خیلی کمیابی داریم در این مملکت بنده نمی‌خواهم اینجا اسم ببرم فرض کنید آقای دکتر لقمان الملک سی سال چهل سال در این مملکت زحمت کشیده جان کنده می‌خواهم ببینم چه عایداتی دارد عایدات یک نفر آرتیست و یا یک آوازه خوان بیشتر است با یا یک دکتر آقایان آرتیست و آوازه خوان بیشتر مالیات می‌دهد یا دکتر؟ (خرازی - او که هیچ مالیات نمی‌دهد) صحیح نیست که این مطالب گفته شود. بنده خیلی تعجب کردم از آقای وزیر دارایی و عوض این که این طبقات را ما دلگرم کنیم و سعی کنیم که اینها بیایند به این مملکت خدمت کند و یا دیگران تحصیلات خود را تمام کنند این طور صحبت کنیم که موجب دلسردی آنها بشود خوب است که جناب آقای نخست وزیر پزشک هستند و از اوضاع اطبا خیلی خوب اطلاع دارند و بهتر است که آقای وزیر داریی به ایشان مراجعه کنند و ببینند این حرف‌ها صحت دارد یا نه آقای وزیر دارایی پشت همین تریبون یک روزی از صاحبان کارخانه‌جات پپسی‌کولا و کوکاکولا تمجید کردند آن وقت در یک مجلسی بنشینند و به یک طبقه تحصیل‌کرده‌ای که با جان و دل به این مملکت خدمت می‌کنند این حرف‌ها را بزنند این صحیح نیست من نمی‌دانم چرا اساساً دولت با ملت مبارزه می‌کند دولت ما بالاخره نماینده ملت است دولت باید برای ملت کار کند دولت باید سعی کند برای ملت که دارد جان می‌کند کاری بکند نه این که این طبقات را از بین ببرد مخصوصاً این طبقات که روز و شب‌شان را صرف مردم می‌کنند شما عایدات یک نفر کالباس‌فروش و یک نفر میوه‌فروش را بگیرید و با یک پزشک مقایسه کنید هیچ قابل مقایسه نیست آخر من می‌خواهم ببینم آن اطبایی که وقت ندارند پول خودشان را بشمارند کی‌ها هستند بنده که نمی‌دانم عده زیادی بلند صحبت کردند و به بنده تذکر دادند که اینها گفته شود و بنده چون خودم در این حرفه هستم از آقایان پزشکان دفاع می‌کنم و چون فرصت تنگ است نمی‌خواهم وارد این بحث شوم چون صحبت طولانی جناب آقای خلعتبری فرمودند به عقیده بنده این طرز صحبت کردن و با این وسیله از مردم مالیات گرفتن این صلاح نیست بنده ابداً نمی‌خواهم وارد این قسمت بشوم اگر به حساب برسیم این صحیح نیست که بگوییم ایرانی مالیات نمی‌دهد اگر به حساب برسیم ایرانی خیلی از خارجی‌ها بیشتر مالیات می‌دهد شما حساب پول برق و پول تلفن و آب را بکنید
اینها سر به آسمان می‌زند کدام مملکت این قدر مالیات می‌دهند دفعه اول بیشتر از دو هزار تومان می‌گیرند که به شما تلفن بدهند. شما هر جای دیگر بروید اسم بنویسید هیچ پولی هم از شما نمی‌گیرند و به شما تلفن می‌دهند آخر این پول‌هایی که داده می‌شود اینها پول است انرژی مردم است که صرف می‌کنند برای یک کار کوچک در اداره‌ای باید هفته‌ها بدوند اینها مالیات است اینها را هم حساب فرمایید این را بیایید اصلاح بکنید که مردم در ادارات منتظر نشوند اگر اینها را به حساب بیاورند با این خرده حساب‌هایی که می‌پردازند با این اوقاتی که از ایرانی تلف می‌کنند به مراتب بیش از خارج است این و اشتباه است که می‌گویند ایرانی مالیات نمی‌دهد این آقایانی که در وزارت دارایی نشسته‌اند بیایند حساب کنند همه اینها را بیاورند روی کاغذ یک نفر دکتر ایرانی را در این مملکت ببینند چقدر اعصابش خراب می‌شود چقدر باید دردسر بکشد چقدر باید توی راه ادارات منتظر بماند نسبت به یک خارجی هم مقایسه بکنید اینها را باید به حساب بیاورند و مخصوصاً که در روزنامه‌ها همیشه این صحبت مالیات گرفتن است. آخر یک دفعه بگیرید و مردم را راحت بگذارید آخر چرا همه‌اش مردم را متوحش می‌کنید این رویه صحیح نیست امروز کارخانه‌جات مورد تشویق دولت است حقیقتش را بخواهید ابداً معلوم نیست وضع کارخانه‌جات چه خواهد شد این صحیح نیست ملت باید آتیه‌اش تأمین شود مردم باید بدانند که همه چیز آنها از حیث مال و ناموس و جان در امان است و من این بیان آقای وزیر دارایی را به صلاح نمی‌دانم و این نطق آقایان اطبا را فوق‌العاده رنجانیده است من از آقای وزیر دارایی که ایشان همیشه مورد استقبال همه ما قرار می‌گیرند بیشتر صحبت نمی‌کنم و امیدوارم که در این فکرشان یک تجدیدنظری بکنند.
۳ - تقدیم یک فقره لایحه به وسیله آقای معاون وزارت کشور
رئیس - وارد دستور می‌شویم آقای معاون وزارت کشور
معاون وزارت کشور (حسین فرهودی) - مطابق قانون گذرنامه خارجیانی که در مملکت اقامت دارند باید پروانه اقامت بگیرند و به آن یک تمبری باید الصاق شود و چون عده‌ای از کسانی که پروانه اقامت دارند مأمورین کنسولی و نمایندگی‌های خارجی هستند مطابق قوانین خیلی از ممالک این گونه مأمورین حق تمبر پروانه نمی‌دهند و در قانون گذرنامه هم استثنایی برای این وجه پیش‌بینی نشده است این است که تبصره‌ای برای اصلاح آن ماده مربوطه تهیه شده که به شرط معامله متقابله مأمورینی که در مملکت مقیم هستند از پرداخت تمبر پروانه اقامت معاف باشند.
۴ - طرح و تصویب گزارش شور دوم کمیسیون کشور راجع به انتقال نیروی برق به وسیله کابل هوایی و ارسال به مجلس سنا
رئیس - لایحه دولت راجع به انتقال نیروی برق مطرح است شور دوم آن است و قرائت می‌شود
(به شرح زیر قرائت شد)
گزارش از کمیسیون کشور به مجلس شورای ملی
کمیسیون کشور با حضور آقای معاون وزارت کشور لایحه شماره ۴۴۷۰۲ دولت راجع به انتقال نیروی برق به وسیله کابل هوایی را برای شور دوم مطرح و ماده واحده مصوب شور اول را عیناً تصویب اینک گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد:
ماده واحده - سازمان‌هایی که از طرف دولت برای مصارف عمومی تولید برق می‌کنند حق دارند برای انتقال نیروی برق از محلی به محل دیگر با خطوط هوایی فشار قوی (بیش از شش هزار ولت) در اراضی مسیر خط (واقع در خارج شهر) با اطلاع قبلی مالکین به نحوی که مزاحم تصرف آنها نشوند پایه‌های لازم را با رعایت اصول فنی نصب نمایند و در مدت بهره‌برداری عملیات نگاهداری و تعمیرات خط را انجام دهند مدت بهره‌برداری از خطوط مزبور تا موقعی خواهد بود که انتقال نیروی برق به وسیله خط هوایی میان آن دو محل به تشخیص دولت مورد احتیاج باشد.
وزارت کشور مأمور اجرای این قانون است.
مخبر کمیسیون کشور - مهدی ارباب
گزارش از کمیسیون دادگستری به مجلس شورای ملی
کمیسیون دادگستری با حضور آقای معاون وزارت دادگستری لایحه دولت راجع به انتقال نیروی برق به وسیله کابل هوایی را برای شور دوم مورد رسیدگی قرار داد خبر شور اول را عیناً تصویب نمود و اینک گزارش آن را در تأیید خبر کمیسیون کشور به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.
مخبر کمیسیون دادگستری – عمیدی‌نوری
رئیس - ماده واحده مطرح است در برگ موافق و مخالف کسی اسم ننوشته مخالفی نیست؟ (اظهاری نشد) رأی گرفته می‌شود به ماده واحده آقایانی که موافقند قیام کنند (اکثر برخاستند) تصویب شد
کلیات آخر مطرح است کسی صحبتی ندارد؟ (اظهاری نشد) رأی می‌گیریم به خود لایحه رأی نهایی، آقایانی که موافقند قیام کنند (اکثر برخاستند) تصویب شد به مجلس سنا فرستاده می‌شود.
۵ - شور اول گزارش کمیسیون دادگستری راجع به طرز تعقیب مأمورین دولتی در محل خدمت و حذف محاکم اختصاصی
رئیس - شور اول لایحه مربوط به طرز تعقیب مأمورین دولتی در محل خدمت مطرح است و قرائت می‌شود
(به شرح زیر قرائت شد)
گزارش از کمیسیون دادگستری به مجلس شورای ملی
کمیسیون دادگستری لایحه راجع به طرز تعقیب مأمورین دولتی در محل خدمت و حذف محاکم اختصاصی ارسالی از مجلس سنا را با حضور آقای وزیر دادگستری مورد رسیدگی قرار داده و با اصلاحاتی تصویب نمود اینک گزارش آن را تقدیم مجلس شورای ملی می‌نماید.
ماده اول - دیوان کیفر کارکنان دولت تشکیل می‌شود و کلیه قوانین و مقرراتی که قبل از انحلال آن وجود داشته معتبر است.
ماده دوم - رسیدگی به کلیه جرایم استانداران و سفرا، کبار، وزرا مختار و معاونین وزارتخانه‌ها و رؤسای ادارات کل و ادرات تابعه آنها در مرکز و مدیران کل و رؤسای ادارات مرکزی وزارتخانه‌ها و فرمانداران و رؤسای ادارات استان‌ها و شهرستان‌ها و کلیه کارمندان قضایی که به سبب شغل دولتی مرتکب می‌شوند در دیوان کیفر به عمل می‌آید و نیز رسیدگی به جرایم اختلاس و هر نوع تصرف غیرقانونی و جرایم مذکور در مواد ۱۵۳ و ۱۵۷ قانون کیفر عمومی و جرایمی که قانوناً در حکم اختلاس شناخته شده و همچنین ارتشا و سرقت و کلاهبرداری به سبب شغل دولتی سایر مستخدمین و مأمورین در قوانین دیوان کیفر پیش‌بینی شده در صورتی که مبلغ رشوه دفعتاً واحده یا مجموعاً از پنج هزار ریال و مبلغ سوءاستفاده در سایر موارد دفعتاً واحده یا مجموعاً از سی هزار ریال بیشتر باشد در صلاحیت دیوان کیفر است و نیز رسیدگی به جرایم مأمورین خدمات عمومی مذکور در قانون ۱۶ اردیبهشت ۱۳۱۵ در حدود نصاب فوق و همچنین رسیدگی به جرایم مذکور در مبحث اول و دوم (فصل چهارم از باب دوم قانون مجازات عمومی راجع به تجاوز مأمورین دولتی و تعدیات آنها نسبت به افراد به استثنا جرایمی که مجازات آن اعدام است) در صلاحیت دیوان مزبور می‌باشد.
ماده سوم - در صورتی که هر یک از مستخدمین و مأمورین مذکور در ماده قبل متهم به ارتکاب یک یا چند بزه دیگر هم باشند رسیدگی به سایر اتهامات آنها نیز در دیوان کیفر به عمل خواهد آمد جز در موارد و اتهاماتی که طبق قانون مجازات آنها اعدام است
تبصره - در کلیه مواردی که به موجب این قانون رسیدگی به اتهام در صلاحیت دیوان کیفر شناخته شده مستخدمین و مأمورین مذکور در ماده ۲ در دیوان کیفر تعقیب می‌شوند ولو این که عنوان اتهام معاونت یا شرکت در ارتکاب جرم باشد و در این صورت رسیدگی به اتهامات سایر متهمین نیز در صلاحیت دیوان مزبور خواهد بود اعم از این که سایر متهمین مستخدم دولت باشند یا نباشند.
ماده چهارم - الف - قرار توقیف یا هر نوع تأمین دیگری از طرف بازپرس دیوان کیفر یا بازپرس و یا سایر قضاتی که از طرف بازپرس دیوان کیفر نمایندگی دارند صادر می‌شود
ب - کلیه مقررات ماده ۳۸ آیین دادرسی کیفری در این مورد رعایت می‌گردد و در هر حال قرار توقیف قابل شکایت است و مرجع رسیدگی به این شکایت در مرکز دیوان کیفر و در مراکز استان‌ها دادگاه‌های استان و در شهرستان‌ها دادگاه شهرستان می‌باشد.
ج - مرجع حل اختلاف نسبت به بازداشت متهم همان دادگاهی است که صلاحیت رسیدگی به شکایت از قرار بازداشت دارد و دادگاه‌های مذکور در کلیه موارد نامبرده در جلسه اداری و خارج از نوبت رسیدگی می‌نماید و رأی آنها در این مورد قطعی است
د - مقررات ماده ۱۶۹ اصلاحی آیین دادرسی کیفری در دیوان کیفر نیز رعایت خواهد شد اعم از این که درخواست‌کننده دادستان باشد یا متهم.
هـ - توقیف مقرر در ماده ۱۱ قانون مصوب پنجم آذر ماه ۱۳۰۸ مربوط به مقررات دیوان کیفر الزامی نیست.
تبصره - کلیه قرارهای منع تعقیب صادر از طرف بازپرس و همچنین نظر دادیاران دادسرای دیوان کیفر در عدم تعقیب باید پس از موافقت دادستان ابلاغ شود و ظرف ده روز از تاریخ ابلاغ از طرف مدعی خصوصی در دیوان کیفر قابل شکایت خواهد بود.
ماده پنجم - پرونده‌هایی که مشمول مقررات این قانون بوده و تا تاریخ تشکیل دیوان کیفر به صدور حکم منتهی نشده باشد در دیوان مزبور رسیدگی خواهد شد.
ماده ششم - کلیه مقررات مغایر با مواد فوق ملغی است
ماده هفتم - وزارت دادگستری مأمور برای این قانون می‌باشد
مخبر کمییون قوانین دادگستری - عمیدی نوری
رئیس - کلیات لایحه مطرح است کسی اجازه صحبت نخواسته رأی می‌گیریم به ورود در شور مواد آقایانی که موافقند قیام کنند (اکثر برخاستند) تصویب شد ماده اول قرائت شود
(به شرح زیر قرائت شد)
ماده اول - دیوان کیفر کارکنان دولت تشکیل می‌شود و کلیه قوانین و مقرراتی که قبل از انحلال آن وجود داشته معتبر است.
رئیس - پیشنهادی ندارد کسی هم اجازه نخواسته، ماده ۲ قرائت می‌شود
(به شرح زیر قرائت شد)
ماده دوم - رسیدگی به کلیه جرایم استانداران و سفرا، کبار و وزرا مختار معاونین وزارت خانه‌ها و رؤسای ادرات کل و ادارات تابعه آنها در مرکز و مدیران کل و رؤسای ادارات مرکزی وزارتخانه‌ها و فرمانداران و رؤسای ادارات استان‌ها و شهرستان‌ها و کلیه کارمندان قضایی که به سبب شغل دولتی مرتکب می‌شوند در دیوان کیفر به عمل می‌آید و نیز رسیدگی به جرایم اختلاس و هر نوع تصرف غیرقانونی و جرایم مذکور در مواد ۱۵۳ و ۱۵۷ قانون کیفر عمومی و جرایمی که قانوناً در حکم اختلاس شناخته شده و همچنین جرایم ارتشا و سرقت و کلاهبرداری به سب شغل دولتی سایر مستخدمین و مأمورین در قوانین دیوان کیفر پیش‌بینی شده در صورتی که مبلغ رشوه دفعتاً واحده یا مجموعاً از ۵ هزار ریال و مبلغ سوءاستفاده در سایر موارد دفعه واحده یا مجموعاً از ۳۰ هزار ریال بیشتر باشد در صلاحیت دیوان کیفر است و نیز رسیدگی به جرایم مأمورین خدمات عمومی مذکور در قانون ۱۶ اردیبهشت ۳۱۵ در حدود نصاب فوق همچنین رسیدگی به جرایم مذکور در مبحث اول و دوم (فصل چهارم از باب دوم قانون مجازات عمومی راجع به تجاوز مأمورین دولتی و تعدیات آنها نسبت به افراد به استثنا جرایمی که مجازات آن اعدام است) صلاحیت دیوان مزبور می‌باشد.
رئیس ـ کسی اجازه نخواسته پیشنهادی نرسیده ماده ۳ قرائت می‌شود
(به شرح زیر قرائت شد)
ماده سوم - در صورتی که هر یک از مستخدمین و مأمورین مذکور در ماده قبل متهم به ارتکاب یک یا چند بزه دیگر هم باشند رسیدگی به سایر اتهامات آنها نیز در دیوان کیفر به عمل خواهد آمد جز در موارد اتهاماتی که طبق قانون مجازات آنها اعدام است.
تبصره - در کلیه مواردی که به موجب این قانون رسیدگی به اتهام در صلاحیت دیوان کیفرشنامه شده مستخدمین و مأمورین مذکور در ماده ۲ در دیوان کیفر تعقیب می‌شوند ولو این که عنوان اتهام معاونت یا شرکت در ارتکاب جرم باشد و در این صورت رسیدگی به اتهامات سایر متهمین نیز در صلاحیت دیوان مزبور خواهد بود اعم از این که سایر متهمین مستخدم دولت باشند یا نباشند.
رئیس - کسی صحبتی ندارد ماده ۴ قرائت می‌شود.
(به شرح زیر قرائت شد)
ماه چهارم - الف - قرار توقیف یا هر نوع تأمین دیگری از طرف بازپرس دیوان کیفر یا بازپرس و یا سایر قضایی که از طرف بازپرس دیوان کیفر نمایندگی دارند صادر می‌شود.
ب - کلیه مقررات ماده ۳۸ آیین دادرسی کیفری در این مورد رعایت می‌گردد و در هر حال قرار توقیف قابل شکایت است و مرجع رسیدگی به این شکایت در مرکز دیوان کیفر و در مراکز استان‌ها دادگاه‌های استان و در شهرستان‌ها دادگاه شهرستان می‌باشد.
ج - مرجع حل اختلاف نسبت به بازداشت متهم همان دادگاهی است که صلاحیت رسیدگی به شکایت از قرار بازداشت دارد و دادگاه‌های مذکور در کلیه موارد نامبرده در جلسه اداری و خارج از نوبت رسیدگی می‌نمایند و رأی آنها در این مورد قطعی است.
د - مقررات ماده ۱۶۹ اصلاحی آیین دادرسی کیفری در دیوان کیفر رعایت خواهد شد اعم از این که درخواست کننده دادستان باشد یا متهم.
ه - توقیف مقرر در ماده ۱۱ قانون مصوب پنجم آذر ماه ۱۳۰۸ مربوط به مقررات دیوان کیفر الزامی نیست.
تبصره - کلیه قرارهای منع تعقیب صادر از طرف بازپرس و همچنین نظر دادیاران دادسرای دیوان کیفر در عدم تعقیب باید پس از موافقت دادستان ابلاغ شود و ظرف ده روز از تاریخ ابلاغ از طرف مدعی خصوصی در دیوان کیفر قابل شکایت خواهد بود.
رئیس ـ کسی اجازه نخواسته است ماده بعدی قرائت شود
(به شرح زیر قرائت شد)
ماده پنجم - پرونده‌هایی که مشمول مقررات این قانون بوده و تا تاریخ تشکیل دیوان کیفر به صدور حکم منتهی نشده باشد در دیوان مزبور رسیدگی خواهد شد.
رئیس - ماده ششم قرائت می‌شود.
(به شرح زیر قرائت شد)
ماده ششم - کلیه مقررات مغایر با مواد فوق ملغی است.
رئیس - ماده هفتم قرائت می‌شود.
(به شرح زیر قرائت شد)
ماده هفتم - وزارت دادگستری مأمور اجرای این قانون می‌باشد.
رئیس - برای شور دوم به کمیسیون فرستاده می‌شود.
۶ـ شور اول گزارش کمیسیون دادگستری راجع به دفاتر و اوراق اداره ثبت کل
رئیس - لایحه مربوط به دفاتر و اوراق ثبت کل قرائت می‌شود.
(به شرح زیر قرائت شد)
گزارش از کمیسیون دادگستری به مجلس شورای ملی
کمیسیون دادگستری لایحه شماره ۳۴۴۸۱ دولت راجع به دفاتر و اوراق اداره ثبت کل را با حضور آقای معاون وزارت دادگستری مورد رسیدگی قرار داده و با اصلاحاتی تصویب نمود اینک گزارش آن را به شرح زیر به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.
ماده ۱ - اداره کل ثبت مجاز است اوراق و دفاتر مخصوصی برای تنظیم اسناد رسمی و ثبت شرکت‌ها تهیه و در دسترس دفاتر اسناد رسمی و ازدواج و طلاق ثبت شرکت‌ها بگذارد و کلیه اسناد رسمی تنظیمی منحصراً باید در اوراق و دفاتر مزبور تنظیم شود.
ماده ۲ - ترتیب فروش اوراق و دفاتر مذکور که بهای فروش آن طبق صورت ضمیمه تعیین می‌شود و بهای مزبور روی برگ‌ها و دفاتر مذکور باید قید شود و همچنین تعیین محل مصرف وجوه حاصل از درآمد حراج موضوع ماده ۹۴ آیین‌نامه اجرای مفاد اسناد رسمی به مجوب آیین‌نامه‌ای خواهد بود که وزارت دادگستری آن را تهیه و به مقوع اجرا می‌گذارد.
تبصره - اضافه مذکور در تبصره ۳۱ قانون بودجه سال ۱۳۳۸ شامل نرخ‌های صورت ضمیمه نیز خواهد بود.
ماده ۳ - وجوه حاصل از فوش اوراق و دفاتر مزبور و همچنین مازاد هزینه مقدماتی و مازاد حق حراج پس از وضع هزینه‌ای مربوطه در حساب مخصوصی نگاهداری و برای تهیه محل یا ساختمان دادگستری و ادارات ثبت شهرستان‌ها اختصاص داد.
ماده ۴ - وزارت دادگستری و وزارت دارایی مأمور اجرای این قانون است
مخبر کمیسیون دادگستری – عمیدی‌نوری
شرح بهای فعلی بهایی که در نظر گرفته شده مابه‌التفاوت
برگ‌های ربع ورقی ۱ ۵۰/۱ ۵۰/۰
برگ‌های نیم برگی ۵۰/۱ ۲ ۵۰/۰
برگ‌های یک برگی ۲ ۵۰/۲ ۵۰/۰
قبوض اقساطی ۳۰ ۳۵ ۵
نکاحیه جلد مخملی ۷۰ ۱۰۰ ۳۰
نکاحیه مقوایی ۲۰ ۲۵ ۵
نکاحیه گالینگور ۵۰ ۷۰ ۲۰
نکاحیه کاغذی ۱۲ ۱۵ ۳
طلاق‌نامه ۱۵ ۲۰ ۵
چک حق‌التحریر ۲۵ ۳۵ ۱۰
دفتر اسناد رسمی سر دفتر ۵۵۰ ۶۵۰ ۱۰۰
دفتر اسناد رسمی ازدواج ۳۰۰ ۳۵۰ ۵۰
دفتر اسناد رسمی طلاق ۳۰۰ ۳۵۰ ۵۰
دفتر اسناد رسمی حق‌التحریر ۱۰۰ ۱۲۵ ۲۵
دفتر فهرست اسناد رسمی ۱۵۰ ۱۷۵ ۲۵
دفتر گواهی امضاء ۱۵۰ ۱۷۵ ۲۵
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
۵۰/۱۷۷۶ ۵۰/۳۴۵
گزارش از کمیسیون دارایی به مجلس شورای ملی
کمیسیون دارایی با حضور آقای وزیر دارایی لایحه دولت راجع به دفاتر و اوراق ثبت کل را مطرح و خبر کمیسیون دادگستری را تأیید نمود و اینک گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.
مخبر کمیسیون دارایی - مشایخی
رئیس - کلیات این لایحه مطرح است مخالفی نیست؟ (اظهاری نشد) رأی گرفته می‌شود به ورود در شور مواد آقایانی که موافقند قیام کنند (اکثر برخاستند) تصویب شد ماده اول قرائت شود
(به شرح زیر قرائت شد)
ماده ۱ - اداره کل ثبت مجاز است اوراق و دفاتر مخصوصی برای تنظیم اسناد رسمی و ثبت شرکت‌ها تهیه و در دسترس دفاتر و اسناد رسمی و ازدواج و طلاق و ثبت شرکت‌ها بگذارد و کلیه اسناد رسمی تنظیمی منحصراً باید در اوراق و دفاتر مزبور تنظیم شود.
رئیس - آقای مهندس اردبیلی
مهندس اردبیلی - بنده در اصل لایحه عرضی ندارم ولی موضوعی که می‌خواستم خدمت آقایان عرض کنم و امروز صبح هم راجع به این موضوع صحبت بود موضوع این است که دولت تمام لوازم‌التحریر خودشان را در مرکز یک جا تهیه می‌کند و برای تمام استان‌ها و شهرستان‌ها می‌فرستد در صورتی که در خود آذربایجان مطبعه‌های خیلی بزرگ، تجار کاغذ زیاد وجود داشت که متأسفانه به واسطه همین عملیات دولت تمام مطابع تعطیل شد و جز کاغذفروش‌ها و آنهایی که فقط دفاتر برای مدرسه‌ها تهیه می‌کنند همه‌شان تعطیل کرده‌اند آمده‌اند تهران و این واقعاً بسیار اسباب تأسف بنده است. مثلاً ملاحظه بفرمایید این وزارت دادگستری این اوراق ثبت اسناد و عدلیه را در خود آذربایجان می‌توانند به طبع برسانند و کاغذش را از تجار آذربایجانی تهیه کنند چقدر در کار تجار آذربایجانی تأثیر دارد و متأسفانه تنها دستگاه عدلیه نیست تمام دستگاه‌های دولتی تمام لوازم خواربار و اقتصادی و لوازم‌التحریر را از مرکز تهیه می‌کند و بعد به شهرستان‌ها می‌فرستند در صورتی که اگر دولت خودش شخصاً کاغذ از تبریز بخرد و در تبریز این را به چاپ برساند خیلی با صرفه‌تر و ارزان‌تر از مرزک تهیه خواهد شد متأسفانه من نمی‌دانم با چه زبانی به این آقایان دولتیان حالی بکنم که تخلیه شهرستان‌ها و استان‌ها اغلب روی این اصل است تجار می‌گویند کار نیست خوب طبقه پول‌دار تجار است وقتی آنها آمدند بقال هم با او می‌آید سلمانی هم با او می‌آید کفاش هم با او می‌آید حمامی هم با آنها می‌آیند و همه‌شان کوچ می‌کنند می‌آیند به مرکز و مزاحمت برای دولت فراهم می‌کنند باید دولت امتیازاتی به تمام معنی برای شهرستان‌ها قایل شود که آقایان بتوانند در شهرستان‌های خودشان بنشینند و مشغول تجارت و زراعت خودشان باشند و من مخصوصاً این تذکر را دادم چون امروز صبح صحبت بود که حتی دولت طبع نامه‌هایش را هم در مرکز انجام می‌دهد و من خواستم این را در هیئت دولت مطرح کنند و یکی از علل کوچ کردن اهالی شهرستان‌ها به مرکز همان موضوع اقتصادی است (صحیح است.)
رئیس - آقای خرازی مخالف هستید (خرازی - بله) این تقریباً راجع به این موضوع نبود درست است که راجع به مطبوعات وزارتخانه‌ها است اما این اوراق بهادار است که اداره ثبت در دسترس ندارد علی‌ایحال وقتی موافق نبود مخالف می‌تواند صحبت کند بفرمایید.
خرازی - بنده یک سابقه تاریخی چند سال پیش را خدمت‌تان عرض کنم یادم می‌آید اواخر اردیبهشت ماه ۳۸ بود روزی که مجلس مؤسسان کار خودش را تمام کرده بود و جناب آقای آقا سید محمد صادق طباطبایی با تمام نمایندگان که اغلب تشریف داشتند رفتیم در این کاخ مرمر حضور اعلیحضرت همایونی شرفیاب شدیم و آن مصوبات مجلس را آقای طباطبایی تقدیم کرد حضور اعلیحضرت همایون شاهنشاهی اعلیحضرت همایونی فرمایشاتی فرمودند که یک قسمتش قریب اظهارات آقای مهندس اردبیلی همکار محترم بنده است مخصوصاً این جمله را فرمودند به چه مناسبت اگر دارایی فسا مواد و لوازم التحریر لازم دارد این را اولاً از مرکز کسب اجازه بکند و بعد هم در تهران تهیه کنند و آنجا بفرستند اما این را بنده عرض کنم بنده وکیل تهران هستم ولی خودم را نماینده ایران می‌دانم نباید تمام کارها در تهران تمرکز داده شود و همه شهرستان‌ها خالی بشود از سکنه و املاک مزروعی تجارت اقتصاد دامداری حشم‌داری از بین برود. البته همان طوری که مقام ریاست فرمودند این اوراق بهادار است و اوراق بهادار هم تهیه‌اش در غیر مرکز و در یک جاهای غیر مطمئنی مقدور نیست ولی بنده استفاده کردم از تذکرات همکار محترم آقای مهندس اردبیلی و می‌گویم در تمام دنیا هم فدرال هستند و هر کس در امور داخلی‌اش به اصطلاح مجاز است شهرستان‌ها هم برای این کارهای جزئی حتی معافیت مالیاتی می‌دهند که مردم بروند به شهرستان‌ها و نگذارند یک تهران به صورت ظاهر آباد بشود و تمام شهرستان‌ها خراب شود (احسنت - احسنت).
رئیس ـ پیشنهاد رسیده قرائت می‌شود
(به شرح ذیل قرائت شد)
تبصره - به ماده ۱ اضافه شود
در نقاطی که وسایل تهیه اوراق فوق میسر است ثبت کل در همان نقطه اوراق مورد احتیاج را تهیه خواهد نمود - صدرزاده
رئیس - ماده ۲ قرائت شود
(به شرح زیر خوانده شد)
ماده ۲ - ترتیب فروش اوراق و دفاتر مذکور که بهای فروش آن طبق صورت ضمیمه تعیین می‌شود و بهای مزبور روی برگ‌ها و دفاتر مذکور باید قید شود و همچنین محل مصرف وجوه حاصل از درآمد حراج موضوع ماده ۹۴ آیین‌نامه اجرای مفاد اسناد رسمی به موجب آیین‌نامه‌ای خواهد بود که وزارت دادگستری آن را تهیه و به موقع اجرا می‌گذارد.
تبصره - اضافه مذکور در تبصره ۳۱ قانون بودجه سال ۱۳۳۸ شامل نرخ‌های صورت ضمیمه نیز خواهد بود.
رئیس - آقای مهندس فروهر
مهندس فروهر - بنده تذکرم خیلی مختصر است موضوع این آیین‌نامه‌هاست که قوانینی که می‌آید اینجا اجرایش موکول به آیین‌نامه می‌شود و دستگاه‌های دولتی متأسفانه امتحان بدی داده‌اند برای آیین‌نامه‌ها و بنده همواره عقیده دارم که بایستی آیین‌نامه بیاید به کمیسیون مربوطه و تغییرات آیین‌نامه هم باز به دست کمیسیون مربوطه باشد ولو این که در کمیسیون هم توجه کنند به احتیاجات و آقایان یک قدری ارفاق کنند ولی باز خیلی بهتر است تا این که دربست بدهیم به یک دستگاهی مثل ثبت که آیین‌نامه‌ها را آنها تهیه کنند. بنده وارد این بحث نمی‌شوم و پیشنهادی هم در این زمینه داده‌ام مادام که دولت نشان نداده است که در تهیه آیین‌نامه دقت می‌کند و اصل قانون را منحرف نمی‌کند با این نظر که اختیار آیین‌نامه را بدهیم دست دولت خواه وزارت دادگستری و خواه اداره ثبت با هر جا مخالف هستم.
رئیس - پیشنهادی رسیده که قرائت می‌شود
(به شرح زیر قرائت شد)
مقام معظم ریاست مجلس شورای ملی
پیشنهاد می‌نمایم ماده ۲ به شرح ذیل اصلاح شود:
در خط ۵ نوشته شود «پس از تصویب کمیسیون دادگستری مجلسین» مهندس فروهر
رئیس - ماده سوم قرائت می‌شود
(به شرح زیر قرائت شد)
ماده ۳ - وجوه حاصل از فروش اوراق و دفاتر مزبور و همچنین مازاد هزینه مقدماتی و مازاد حق حراج پس از وضع هزینه‌ای مربوطه در حساب مخصوصی نگاهداری و برای تهیه محل یا ساختمان دادگستری و ادارات ثبت شهرستان‌ها اختصاص دارد.
رئیس - ماده ۴ قرائت می‌شود
(به شرح زیر قرائت شد)
ماده ۴ - وزارت دادگستری و وزارت دارایی مأمور اجرای این قانون است.
رئیس - لایحه با پیشنهادهایی که رسیده بود به کمیسیون فرستاده می‌شود
۷ـ شور اول گزارش کمیسیون کشاورزی راجع به اجازه واگذاری اراضی و اعیانی خالصه در داخل شهر زابل به شهرداری آن محل
رئیس - شور اول لایحه مربوط به واگذاری اراضی و عرصه و اعیانی‌های خالصه زابل به شهرداری قرائت می‌شود
(به شرح زیر قرائت شد)
گزارش از کمیسیون کشاورزی به مجلس شورای ملی
کمیسیون کشاورزی با حضور آقای وزیر کشاورزی لایحه ارسالی از مجلس سنا راجع به اجازه واگذاری اراضی و عرصه و اعیانی‌های خالصه در داخل شهر زابل به شهرداری آنجا را مورد شور و رسیدگی قرار داده و ماده واحده مصوب مجلس سنا را با اضافه نمودن یک تبصره تصویب نمود اینک گزارش آ ن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.
ماده واحده - به وزارت کشاورزی اجازه داده می‌شود اراضی و عرصه اعیانی‌های خالصه در داخل شهر زابل را به رایگان به شهرداری آنجا واگذار نماید تا به فروش رسانده و عواید آن را به مصرف لوله‌کشی شهر زابل برساند.
تبصره ۱ - حدود شهر دایره‌ای است به شعاع سه کیلومتر از مرکز شهر
تبصره ۲ - اراضی مورد احتیاج ادارات و مؤسسات دولتی و خیریه مستثنی بوده و از طرف وزارت کشاورزی مستقیماً واگذار خواهد شد.
تبصره ۳ - فروش عرصه اعیانی‌ها به ترتیب مقرر در قانون فروش خالص‌جات صورت خواهد گرفت
تبصره ۴ - اشخاصی که طبق دفاتر خالصه یا هر نوع مدرک واگذاری اراضی مزبور از طرف دولت به آنها واگذار شده مالک شناخته می‌شوند.
مخبر کمیسیون کشاورزی - تیمورتاش
گزارش از کمیسیون دارایی به مجلس شورای ملی
کمیسیون دارایی لایحه ارسالی از مجلس سنا راجع به اجازه واگذاری اراضی و عرصه و اعیانی‌های خالصه در داخل شهر زابل به شهرداری آنجا را با حضور آقای وزیر دارایی مطرح و پس از مذاکرات لازم خبر کمیسیون کشاورزی را تأیید و اینک گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.
مخبر کمیسیون دارایی - مشایخی
گزارش از کمیسیون کشور به مجلس شورای ملی
کمیسیون کشور با حضور آقایان معاونین وزارت کشور و وزارت کشاورزی لایحه ارسالی از مجلس سنا راجع به اجازه واگذاری عرصه و اعیانی‌های خالصه در داخل شهر زابل به شهرداری آنجا را مورد شور و رسیدگی قرار داده ماده واحده مصوب کمیسیون کشاروزی را با حذف دو تبصره اصلاحاتی تصویب نمود و اینک گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.
ماده واحده - به وزارت کشاورزی اجازه داده می‌شود اراضی و عرصه اعیان‌های خالصه در داخل شهر زابل به شعاع پنج کیلومتر از مرکز شهر با رعایت کلیه حقوق مکتسبه اشخاص و حقوقی که بر اثر قوانین مربوطه اتخاذ شده به رایگان به شهرداری آنجا واگذار نماید تا به فروش رسانده و
عواید آن را به مصرف لوله‌کشی شهر زابل برساند.
تبصره ۱ - اراضی که فعلاً در اختیار مؤسسات دولتی و خیریه می‌باشد مستثنی بوده و از طرف وزارت کشاورزی مستقیماً واگذار خواهد شد.
تبصره ۲ - فروش عرصه اعیانی‌ها از طرف شهرداری به ترتیب مقرر در قانون فروش خالص‌جات و در صورت لزوم به اقساط صورت خواهد گرفت.
مخبر کمیسیون کشور - رامبد
رئیس - کلیات اول مطرح است مخالفی نیست رأی گرفته می‌شود به ورود در شور ماده واحده آقایانی که موافقند قیام کنند (اکثر برخاستند) تصویب شد.
ماده واحده مطرح است و قرائت شود
(به شرح زیر قرائت شد)
ماده واحده - به وزارت کشاورزی اجازه داده می‌شود اراضی و عرصه اعیانی‌های خالصه در داخل شهر زابل را به رایگان به شهرداری آنجا واگذار نماید تا به فروش رسانده و عواید آن را به مصرف لوله‌کشی شهر زابل برساند.
تبصره ۱ - حدود شهر دایره‌ای است به شعاع سه کیلومتر از مرکز شهر.
تبصره ۲ - اراضی مورد احتیاج ادارات و مؤسسات دولتی و خیریه مستثنی بوده و از طرف وزارت کشاورزی مستقیماً واگذار خواهد شد.
تبصره ۳ - فروش عرصه اعیانی‌ها به ترتیب مقرر در قانون فروش خالص‌جات صورت خواهد گرفت.
تبصره ۴ - اشخاصی که طبق دفاتر خالصه یا هر نوع مدرک واگذاری اراضی مزبور از طرف دولت به آنها واگذار شده مالک شناخته می‌شوند.
رئیس - یک پیشنهادی رسیده که آن هم قرائت می‌شود و با لایحه به کمیسیون فرستاده می‌شود.
(به شرح زیر قرائت شد)
مقام محترم ریاست مجلس شورای ملی
اینجانب پیشنهاد می‌نمایم اراضی ساحلی دریای مازندران که جز خالص‌جات هستند با همان شرایط به شهرداری‌های محل واگذار شود. ابتهاج
رئیس - لایحه با پیشنهادی که رسیده به کمیسیون فرستاده می‌شود
۸ - طرح گزارش کمیسیون دادگستری راجع به ایجاد مسکن برای کشاورزان و ارجاع مجدد به کمیسیون‌ها
رئیس - لایحه مربوط به ایجاد مسکن برای کشاورزان قرائت می‌شود (به شرح زیر قرائت شد)
گزارش از کمیسیون دادگستری به مجلس شورای ملی
کمیسیون دادگستری با حضور آقای معاون وزارت دادگستری لایحه دولت راجع به ایجاد مسکن برای کشاورزان را مورد شور و رسیدگی قرار داده و لایحه پیشنهادی دولت را با مختصر اصلاحی تصویب نمود اینک گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد:
ماده ۱ - هرگاه به علت سوانح ارضی یا سماوی از قبیل زلزله، سیل، حریق طغیان آب و امثال آنها خانه‌های مسکونی کشاورزان و یا اماکن عمومی دهات از قبیل مدرسه حمام مسجد بیمارستان درمانگاه و غیره ویران و یا غیرقابل سکونت و استفاده گردد مالک یا مالکین باید بلافاصله اقدام به تجدید ساختمان یا تعمیر محل‌های مزبور بنمایند والا شیر و خورشید سرخ ایران می‌تواند به منظور تجدید ساختمان در محوطه‌ای که ویران گردیده یا محوطه دیگر که با توجه به جمعیت محل و خصوصیات ملک متناسب بداند آن مقدار از اراضی را که ضروری است تصرف نموده و پس از ساختمان خانه‌های روستایی آن را به مالکیت کشاورزان واگذار نماید در مورد اماکن عمومی چنانچه نصف هزینه آن را مالکین بپردازند اماکن مزبور را شیر و خورشید سرخ ایران به آن انتقال خواهد داد.
ماده ۲ - کلیه مالکین دهات مزروعی مکلفند از تاریخ تصویب این قانون ظرف یک سال برای کسانی که در املاک آن به طور ثابت و مستمر شخصاً به ارم کشاورزی اشتغال داشته ولی خانه برای سکونت خود ندارند اقدام به ساختمان خانه‌های متناسب روستایی نموده و آنها را در اختیار کشاورزان ده قرار دهند هر گاه مالکی نخواهد یا نتواند چنین خانه‌هایی تهیه نماید مکلف است زمین لازم را برای ساختمان خانه مجاناً در اختیار کشاورزان قرار دهد و در صورت استنکاف مالک از این امر و یا در صورت اختلاف در مقدار زمین و محل خانه موضوع به انجمن عمران بخش به ترتیب مندرج در قانون سازمان عمرانی کشور مصوب سال ۱۳۳۴ ارجاع و رأی انجمن مزبور قطعی و لازم‌الاجرا خواهد بود.
ماده ۳ - در دهاتی که کشاورزان مالک اعیانی خانه روستایی مسکونی خود بوده و یا به ترتیب مذکور در مواد ۱ و ۲ این قانون و یا از طریق دیگر مالک اعیانی خانه روستایی بشوند حق دارند تقاضای انتقال عرصه خانه را از مالک یا مالکین ده بنمایند مشروط به این که قیمت عرصه به مبلغی که بین آنان و مالک یا مالکین تراضی شود بپردازند در صورت عدم تراضی عرصه خانه از طرف انجمن عمران بخش تقویم و از طرف ثبت محل به نام کشاورزان ثبت خواهد گردید و قیمت تعیین شده از طرف انجمن عمران را کشاورز به اقساط بیست‌گانه ظرف بیست سال به ملاک یا مالکین خواهد پرداخت.
ماده ۴ - آیین‌نامه لازم برای اجرای این قانون را وزارت دادگستری تهیه نموده و پس از تصویب هیئت وزیران به موقع اجرا خواهد گذارد
مخبر کمیسیون دادگستری – عمیدی‌نوری
گزارش از کمیسیون کشور به مجلس شورای ملی
کمیسیون کشور با حضور آقایان معاونین وزارت کشور و وزارت دادگستری لایحه دولت راجع به ایجاد مسکن برای کشاورزان را مورد رسیدگی قرار داده و پس از مذاکرات لازم خبر کمیسیون دادگستری را تأیید و اینک گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.
مخبر کمیسیون کشور - رامبد
گزارش از کمیسیون کشاورزی به مجلس شورای ملی
کمیسیون کشاورزی با حضور آقای وزیر کشاورزی لایحه دولت راجع به ایجاد مسکن برای کشاورزان را مورد رسیدگی قرار داده با خبر کمیسیون دادگستری موافقت نمود اینک گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.
مخبر کمیسیون کشاورزی - تیمورتاش
گزارش از کمیسیون دارایی به مجلس شورای ملی
کمیسیون دارایی لایحه شماره ۱۳۲۲۸ دولت راجع به ایجاد مسکن برای کشاورزان را با حضور آقای معاون وزارت دارایی و آقای معاون وزارت دادگستری مطرح و پس از شور و مداقه خبر کمیسیون دادگستری را تأیید و تصویب نمود اینک گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.
مخبر کمیسیون دارایی - مشایخی
رئیس - کلیات لایحه مطرح است آقای رامبد.
رامبد - در فاصله تصویب این لایحه در کمیسیون لایحه اصلاحات ارضی در مجلس شورای ملی تصویب شد که تصور می‌رود یک مطالعه مجددی برای این لایحه لازم است که با مواد تصویب شده لایحه ارضی مغایرت و اصطکاکی پیدا نکند بنابراین از مقام معظم ریاست مجلس تقاضا می‌کنم که اگر موافقت بفرمایند این لایحه مجدداً برود به کمیسیون که با مطابقه با لایحه ارضی اصلاح بشود (صحیح است)
رئیس - این تقاضا را در مورد پیشنهادها مخبر می‌تواند بکند چون عین لایحه را تقاضا کردند باید با موافقت مجلس باشد حالا رأی می‌گیریم که به کمیسیون برود چون اگر به کمیسیون نرود لایحه یک فوریتی است و مانند شور دوم است و باید پیشنهادها و اصلاحات در مجلس به عمل بیاید حالا بسته به نظر آقایان است. اگر آقایان موافقت کردید به کمیسیون می‌رود، شور دوم است و با فوریت به مجلس آمد هر پیشنهادی بکنند در مجلس مطرح می‌شود و مورد بحث قرار می‌گیرد در صورتی که آقایان موافقند به کمیسیون برود قیام کنند (اکثر برخاستند) تصویب شد برای اصلاحات به کمیسیون می‌رود.
۹ـ طرح و تصویب گزارش کمیسیون امور خارجه به عهدنامه بازرگانی و اقامت و دریانوردی بین کشور ایران و انگلستان و ارسال به مجلس سنا
رئیس - حالا عهدنامه بازرگانی و اقامت و دریانوردی بین انگلستان و ایران مطرح است و قرائت می‌شود.
(به شرح زیر قرائت شد)
گزارش از کمیسیون امور خارجه به مجلس شورای ملی
کمیسیون امور خارجه در جلسه ۱۷ آذرماه ۱۳۳۸ با حضور آقای معاون وزارت امور خارجه لایحه دولت راجع به عهدنامه بازرگانی و اقامت و دریانوردی بین کشور متحده انگلستان و ایران را مورد رسیدگی قرار داده و ماده واحده پیشنهادی و قرارداد را عیناً تصویب نمود. اینک گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.
ماده واحده - عهدنامه اقامت و بازرگانی و بحرپیمایی که در تاریخ بیستم اسفند ماه ۱۳۳۷ به امضای نمایندگان مختار دولت شاهنشاهی ایران و دولت علیاحضرت ملکه بریتانیای کبیر و ایرلند شمالی رسیده است مشتمل بر یک مقدمه و سی و چهار ماده و یک نامه متبادله ضمیمه می‌باشد تصویب و به دولت اجازه داده می‌شود که اسناد آن را مبادله نماید.
مخبر کمیسیون امور خارجه - دکتر سعید حکمت
گزارش از کمیسیون بازرگانی به مجلس شورای ملی
کمیسیون بازرگانی لایحه دولت راجع به عهدنامه بازرگانی و اقامت و دریانوردی بین کشور متحده انگلستان و ایران را با حضور آقای معاون وزارت بازرگانی مطرح و خبر کمیسیون امور خارجه را تأیید و تصویب نمود اینک گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.
مخبر کمیسیون بازرگانی - مشایخی
رئیس - کلیات لایحه مطرح است مخالفی نیست؟ (اظهاری نشد) رأی گرفته می‌شود به ورود در ماده واحده آقایانی که موافقند قیام کنند (اکثر برخاستند) تصویب شد مخالفی نیست در خود ماده واحده؟ (اظهاری نشد) رأی نهایی گرفته می‌شود آقایانی که موافقند قیام کنند (اکثر برخاستند) تصویب شد به مجلس سنا فرستاده می‌شود.
۱۰ ـ تعیین موقع و دستور جلسه بعد - ختم جلسه
رئیس - جلسه را ختم می‌کنیم جلسه آینده روز پنجشنبه خواهد بود.
(مجلس مقارن ظهر ختم شد)
رئیس مجلس شورای ملی - رضا حکمت