مذاکرات مجلس شورای ملی ۲۳ خرداد ۱۳۳۴ نشست ۱۳۲

مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری هجدهم

تصمیم‌های مجلس مجلس شورای ملی مذاکرات دوره قانونگذاری هجدهم

قوانین برنامه‌های عمرانی کشور مصوب مجلس شورای ملی

مذاکرات مجلس شورای ملی ۲۳ خرداد ۱۳۳۴ نشست ۱۳۲

روزنامه رسمی کشور شاهنشاهی ایران

شامل: کلیه قوانین مصوبه و مقررات - گزارش کمیسیون‌ها - صورت مشروح مذاکرات مجلس - اخبار مجلس - انتصابات - آگهی‌های رسمی و قانونی

شماره

شنبه ماه ۱۳۳۴

سال یازدهم

شماره مسلسل

دوره هجدهم مجلس شورای ملی

مذاکرات مجلس شورای ملی

مشروح مذاکرات مجلس شورای ملی، دوره ‏۱۸

جلسه: ۱۳۲

صورت مشروح مذاکرات مجلس روز سه‌شنبه ۲۳ خرداد ماه ۱۳۳۴

فهرست مطالب:

۱- طرح صورت‌مجلس

۲- سؤال آقای شوشتری راجع به اصلاح قوانین و تشکیلات دادگستری و جواب آقای وزیر دادگستری

۳- معرفی آقای غلامحسین وثیقی به معاونت وزارت دادگستری به وسیله آقای وزیر دادگستری

۴- سؤال آقای عمیدی نوری راجع به چای داخلی و جواب آقای کفیل وزارت اقتصاد ملی

۵- تقدیم یک فقره سؤال به وسیله آقای عمیدی نوری

۶- سؤال آقای دکتر جزایری راجع به خرابی دستگاه فرهنگ و جواب آقای وزیر فرهنگ

۷- تقدیم سه فقره سؤال به وسیله آقایان: هدی- قنات‌آبادی و صدقی

۸- طرح گزارش کمیسیون امور خارجه راجع به منابع طبیعی کف دریا

۹- تعیین موقع و دستور جلسه بعد- ختم جلسه

۱- طرح صورت‌مجلس‏

نایب رئیس- صورت غائبین جلسه قبل قرائت می‌شود.

(به شرح زیر خوانده شد)

غائبین با اجازه- آقایان: یار افشار- بزرگ ابراهیمی- دکتر عمید- امید سالار- قوامی- حائری‌زاده- عبدالرحمن فرامرزی- محمود ذلفقاری- بهادری- مهندس شاهرخشاهی- ثقةالاسلامی- مکرم- پیراسته- بوربور- خویی دولت شاهی- دکتر سعید حکمت محمودی مسعودی- دولت آبادی- کی نژاد- غضنفری- عباسی- رضایی- مهندس جفرودی- اورنگ- اعظم زنگه- امیر شاهی-

غائبین بی‌اجازه- آقایان- دهقان- امیر بختیار

دیرآمدگان و زودرفتگان با اجازه- آقایان- عبدالصاحب صفایی- احمد صفایی- کریمی رضا افشار- موسوی- جلیلوند- تربتی- صادق بوشهری- سلطانی- خاکباز- کاشانی- شوشتری- پور سرتیپ‏

دیرآمدگان و زودرفتگان با اجازه- آقایان: امیر تیمور- کلالی- اریه- تیمور تاش- دکتر افشار- میراشرفی‏

غائبین در رأی آقایان: نراقی- محمود افشار و لاری هر یک در سه رأی آقایان: دکتر حمزوی فرید اراکی هر یک دو رأی آقایان: نقابت- حشمتی- برومند- اریه- قنات‌آبادی- سلطانمراد بختیاری- بهبهانی هر یک در یک رأی‏

نائب رئیس- نظری در صورت‌مجلس نیست؟ آقای بختیار

سلطانمراد بختیار- بنده در جلسه گذشته غایب بودم‏

نائب رئیس- اسم آقای حمید بختیار بود جنابعالی نبودید دیگر نظری نیست آقای نقابت بفرمایید

نقابت- راجع به غیبت بنده کسب اجازه شده بود برای یک ساعت‏

نائب رئیس- اصلاح می‌شود دیگر نظری نیست؟ (اظهاری نشد) بنابراین بعد از حصول اکثریت اعلام تصویب صورت‌مجلس خواهد شد

۲- سؤال آقای شوشتری راجع به اصلاح قوانین و تشکیلات دادگستری و جواب آقای دادگستری‏

نائب رئیس- وارد دستور می‌شویم سؤال آقای شوشتری از وزات دادگستری مطرح است آقای شوشتری بفرمایید

شوشتری- بسم‌الله‌الرحمن‌الرحیم- سؤالی که من از وزارت دادگستری دارم تقریباً ده ماه قبل بود در آن تاریخی که من سؤال کردم از نظر انجام وظیفه خدمتگذاری هخواستم افراد نمایندگان محترم را متوجه کنم که وزیر دادگستری وقتی فکری بکند که باید اساساً بشود به نظر بنده در درجه اول از اموری است که باید برای مملکت و برای رفاه و آسایش و مردم و برای جلوگیری از مفاید اجرا بشود همین فکر است این سؤال در این مدت نشد مطرح شود و این حرف‌ها پیش آمد و حالا معذرت می‌طلبم چون قضیه خیلی حساس و دقیق و مورد توجه است چند دقیقه‌ای آقایان بیشتر موافقت کنند که من توضیحاتم را بدهم و جناب آقای وزیر محترم دادگستری هم آنچه لازم است برای من تشریح بفرمایند شادی فکری بکنیم که برای مملکت یک اقدام اساسی باشد حالا که جناب آقای وزیر دادگستری برای منع از فساد و جلوگیری از فاسد شدن مراقبت دارد لازم است تذکرا عرض کنم که تربیت چهار مکتب دارد مکتب اول تربیت مهد است برای این که تمام بشر همان طور که فرمود: کل مولود یولد علی الفطره- علی که برایش آوردند، تربیت پدر و مادر ممکن است یک بچه‌ای را خوب تربیت کند، موحد به جامع معرفی کند ممکن است عکس هم بشود پدر مادری تربیت نداشته باشند، از اول بچه را به کلمات ناپسند آشنا بکنند و با اخلاق فاسد مرحله دوم مرحله مکتب و مدرسه است که مکتب و مدرسه اگر خوب این دانش‌آموز این اطفال دبستانی را تربیت کرد بی‌عیب تربیت کرد برای جامعه تربیت کرد ملایم با طبع جامعه معرفی کرد این تربیت خودش در مرتبه دوم مانع از فاسد شدن افراد می‌شود مرحله سوم مکتب جامعه است که می‌گوید خذ العلم من افواه الرجال، جامعه مردم، عوام، خواص، نوع مردم اگر راه خوب بروند یک نفر آدم تربیت می‌شود، برای راه رفتن خوب و گرفتن مشی صحیح و اخلاق صحیح و اعمال صحیح، ولی تمام این سه مرحله بر می‌گردد به یک مرحله و آن مرحله تأمین قضائی و دادگستری و اجرای نهضت و عدالت است به طوری که واضعین قوانین و شرایع آسمانی دستور داده‌اند آنها طابق النعل بالنعل ملایم با جامعه به میل جامعه، نه به میل جامعه فساد اکثریت، اکثریت صالح است، جامعه صالح ملایم با طبع سالم بشر، اگر قضات صالح باشند قوانین مدون دادگستری صحیح باشد آقایان استدعا می‌کنم توجه بفرمایید این عرض من از همه این امور مهمتر است.

نایب رئیس- جنابعالی سؤالتان را بفرمایید

شوشتری- من می‌خواهم آقایان به من کمک کنند، استمداد می‌کنم، استدعا می‌کنم، وقتی این معنی تأمین می‌شود که قوانین مدون دست بشر عادی به دست پارلمآنها با انطباق با آراء و افکار ایمانی مردم تطبیق بدهد، قوانین را طوری وضع کند که قابل ضبط و قابل اجرا باشد و ملایم با طبع بشری باشد. علت این که یک عده‌ای از علما اعتراض می‌کنند و یک عده‌ای از دانشمندان برای کتب مفصل می‌گویند، اساس کتاب صحیح است ولی به طور تفصیل نوشته شده و قابل ضبط نیست همین است که قابل ضبط برای بشر نیست الان یک عده‌ای می‌گویند، من خودم به آقای دهخدا ارادت دارم، یک عده‌ای به فرهنگ دهخدا معترضند می‌گویند این طول و تفصیل زیاد است وقت می‌گیرد، همینطور آقای سیداحمد صفائی تشریف دارند اینجا، راجع به کتاب عروه‌الوثقی حضرت آیت‌الله‌العظمی مرحوم آقا سیدمحمد کاظم یزدی که یکی از بزرگترین کتاب‌هایی است که در دست ما مسلمآنها و ما شیعه‌هاست ولی اهل تحقیق یک قدری می‌گویند ممکن بود این کتاب را حضرت استاد یک کمی جمع‌تر کنند، چرا این قدر تعریف از کفایه مرحوم آخوند می‌شود برای این که تخلیص شده، خلاصه و قابل فهم و قابل حفظ و ضبط شده جناب آقای وزیر دادگستری قوانین موضوعه مجلس شورای ملی یا قوانین پیشنهادی وزرای دادگستری از ازمنه گذشته، از آغاز مشروطیت تا به حال طوری تدوین شده که اینها اغلب با هم متناقض است و به قدری زیاد است که قابل ضبط نیست، این قوانین اگر قابل حفظ بود قابل اجرا بود، ملایم با جامعه بود، این قدر مأمورین فاسد در مملکت پیدا نمی‌شد، یعنی از دادگستری صحیح، حکم صحیح و اجرای صحیح بیرون می‌آمد مأمور ناصلاح، قاضی ناصالح با هیچ‌یک از قواعد نمی‌تواند عدول و انحراف از قانون صحیح بکند، من الان چند سال است جناب آقای وزیر دادگستری در این فکرم و بدون تفکر چیزی عرض نمی‌کنم وقتی که تفکر کردم و ایمان به فکرم پیدا کردم قضیه را مطرح می‌کنم وگرنه از اهل تحقیق و از اهل علم پرسش می‌کنم آنچه شبهه برایم هست شبهه را رفع می‌کنم و بعد از رفع شبهه وارد معرکه می‌شوم من تشخیص کرده‌ام که شما اگر بخواهید مبارزه با تبهکاری بکنید، مبارزه با هر فسادی بکنید، قاضی خوب داشته باشید، مأمور خوب داشته باشید سرباز خوب داشته باشید باید قوانین‌تان طوری باشد جناب آقای دکتر امینی که قابل اجرا و قابل ضبط باشد من در یک جلسه که گویا آقای سپهبد هدایت تشریف داشتند، شاید هم آقا بودید عرض کردم که قوانین دادگستری و قوانین موضوعه مملکتی هفتاد هشتاد هزار ماده آن هم اغلب متناقض این قابل ضبط و اجرا این است و ملایم با طبع دین و یا طبع جامعه نمی‌تواند باشد توجه باید کنیم، باید یک عده از علما یک عده‌ای از دکترهای واقعی حقوق، نه این که پته گرفته باشند کسی باشد که بفهمد خیار تبعض صفقه یعنی چه، بفهمد این ده خیار فقه یعنی چه؟ بفهمد قوانین فقهی یعنی چه؟ اینها بنشینند این قوانین را بگذرانند. آقای دکتر امینی شما در آن کابینه یک خدمتی کردید یعنی خدماتی کردید. البته مورد اعتراض هم هستید. اعتراض هم می‌کنند، بنده هم عادت از ادب خارج شدن ندارم البته حل مسئله نفت و یا ارتباط برقرار کردن اینها خدماتی است که این مجلس کرده و شما هم یک پایه‌ای برایش بوده‌اید و سزاوار نیست که این مجلس که این قدر خدمت کرده آلوده بشود به یک حرف‌هایی و این حرف‌ها به اساس مشروطیت و اساس پارلمان ایران رهن وارد کند. حالا چه مانعی دارد آقای دکتر امینی شما که وزیر دادگستری هستید فکر کنید ببینید که این عرض من صحیح است و این قوانین را باید چه جور منقح کنیم، من عقیده‌ام این است که از کلاس پنجم دبستان وقتی که کلاس چهارم تمام شد باید هفته‌ای یک ساعت شاگردان ما درس قانون بخوانند و حفظ کنند قانون را که وقتی از مدرسه آمد بیرون یک شاگرد مدرسه قوانین موضوعه مملکتی را از حدود ودیات و قضا و شهادات و حقوق بین‌الملل را حفظ کرده باشد، آشنا شده باشد به این قوانین امروز شما آقای وزیر دادگستری شاید بیش از صدهزار پرونده را کد جنایی دارید شاید هفتاد هشتاد هزار پرونده حقوقی دارید که ۷ ما ۸ ماه باید طول بکشد تا نوبت برسد، آخر این که برای فاطمه تنبان نمی‌شود، این که برای رفع خصومت، فصل خصومت، رفع نقاضت، حل قضایای مردم ایران با این بعد زمان و این بعد مسافت، این قابل هضم نیست ما ۱۵۰۰، ۱۶۰۰ ماده قانون دوهزار ماده قانون بیشتر احتیاج نداریم. جناب آقای دکتر امینی قبل از دادگستری قبل از مشروطیت یک عده‌ای از آقایان خراسانی‌ها اینجا تشریف دارند و در مملکت خراسان، مملکت خراسان باید بگویم یکی دو نفر مثل مرحوم حاجی معاون بودند اینها دعاوی مردم را مثل دعوای ملک دعوای تجارتی را به نحو کدخدامنشی حل می‌کردند، شما هم می‌توانید مقادیر زیادی از این دعاوی را در بخش‌ها و فرمانداری‌ها به وسیله انجمن‌های شهر یا معتمدین محلی همانجا طوری تمام کنید که این قدر پرونده راکد پیدا نکنید این قدر انبار نشود که هی وقت بگیرد، این نوع از قوانین باهوش و درایتی که در شما آقای علی امینی یا جناب آقای وزیر دادگستری سراغ داریم این فکر در وجود شما باید پیدا شده باشد این مردم بیچاره، این مردمی که برای یک دانه گاو از فلان شهرستان ۱۵ فرسخ راه حرکت می‌کند می‌آید اینجا عرض حال می‌دهد آن وقت بعد از ۹ ماه ۷ ماه نوبتش می‌رسد گاو مرده و صاحب گاو خسته...

نایب رئیس- آقای شوشتری وقت جنابعالی تمام شده

شوشتری- اجازه بفرمایید عرض کردم که بنده کمی بیشتر صحبت می‌کنم

نایب رئیس- بعد از این که آقای وزیر دادگستری صحبت کردند باز می‌توانید یک ربع صحبت کنید.

شوشتری- عرض کردم حال ندارم دیروز دستم رفته لای در اتومبیل به جدم حال ندارم، با حال کسالت آمدم برای انجام وظیفه

نایب رئیس- خواهش می‌کنم بعد توضیح بدهید، حالا بگذارید جناب آقای وزیر دادگستری توضیح بدهند و اگر قانع نشدید باز می‌توانید صحبت کنید. بفرمایید آقای وزیر دادگستری

وزیر دادگستری- عرض کنم سؤال جناب آقای شوشتری یک سؤال کلی است و بنده هم جوابی که عرض می‌کنم البته با اجازه آقایان یک جواب کلی خواهد بود راجع به اصلاح دادگستری و اصلاح قوانین- بنده ابتدا خواستم عرض کنم که خیلی خوشوقتم که تمام طبقات مملکت امروز متوجه اصلاح دادگستری شده‌اند، این توجه به عقیده بنده خیلی به جاست برای این که اگر یک دادگستری مجهز و یک دادگستری صالحی بود در گذشته قطعاً خیلی از مفاسدی که ما امروز می‌بینیم پیش نمی‌آمد یک دادگستری خوب به عقیده من در امور اقتصادی مملکت خیلی مؤثر است یک مملکتی که می‌خواهد جلب سرمایه‌های خارجی بکند و یا سرمایه‌های داخلی به کار بیفتد باید یک دادگستری صالح و سریعی داشته باشد تا مردم اطمینان بکنند و سرمایه‌شان را به کار بیندازند، بطور کلی بنده خیال می‌کنم که اگر دادگستری خوب بود شاید این انحطاط اجتماعی که مبتلا هستیم مبتلا نبودیم (صحیح است) اما به نظر بنده واقعاً اصلاح به نحوی که در این دو سه هفته از نزدیک بنده مطالعه کردم و همان طور که جناب آقای شوشتری تذکر فرمودندف این مطالعه را بنده تنها نکردم. در گذشته مطالعه شده اشخاص مختلف و صالح نشسته‌اند مطالعه کرده‌اند دو اشکال در کار دادگستری هست یکی مربوط به تشکیلات، آنچه مربوط به قوانین است تذکر فرمودند و جناب آقای امیرتیمور هم یادداشتی به بنده داده‌اند قوانین ما به نظر من خیلی پیچیده و مشکل است و این تفصیل قوانین هم برای متداعبین اسباب زحمت است و هم برای قضات، برای این که برای اجرای این قوانین یک معلومات قضائی صحیح زیادی می‌خواهد، سابقه زیادی می‌خواهد و بنده وقتی که به تشکیلات دادگستری رسیدم متأسفانه باید عرض کنم که عجالتاً دادگستری ما از حیث معلومات قضائی متأسفانه سطحش پایین آمده و در این مدت قضائی که معروف بوده‌اند از حیث علم و تقوی اینها رفته‌اند و متأسفانه قضاتی تربیت نشده‌اند که بتوانند جانشین آنها باشند، بنا براین به نظر بنده برای اصلاح دادگستری باید این قوانین را ساده کرد تمام این پیچ و خم‌هایی که آقایان وکلای دادگستری به جا از آن استفاده می‌کنند اینها را از بین برد که تسریعی در کار مردم بشود، در این قسمت همان طور که آقایان می‌دانید در قانون آئین دادرسی حقوقی مطالعاتی شده و الان در کمیسیون مشترک است و امیدوارم زودتر تصویب شود، برای آئین دادرسی جزائی هم یک کمیسیونی تشکیل شده و بنده خیال می‌کنم در ظرف این هفته کار کمیسیون که آقای دکتر شاهکار و یک عده دیگری زحمت کشیده‌اند این کار هم تمام شود و تقاضا خواهم کرد در همان کمیسیون‌های مشترک زودتر تصویب شود که گشایشی در کار مردم و تسریعی در کارهای دادگستری باشد (صدرزاده- قانونی که الان اجرا می‌شود مال چهل سال قبل است) اما قضیه دیگر مربوط به تشکیلات دادگستری است بنده فکر می‌کنم که اصلاحات دادگستری را باید از پایین شروع کرد و رفت بالا، یعنی از مأمورین ابلاغ و احضار شروع کرد تا برسد به دیوان کشور. آقایانی که سروکار با دادگستری دارند خوب می‌دانند یک قسمت عمده تعویق در محاکمات و تعویق در رسیدگی از ابلاغ و احضار است، بنده یک هفته قبل این مأمورین ابلاغ را خواستم از نزدیک ببینم برای این که مکرر به وزیر وقت پیشنهاد کرده بودند که دوچرخه برای این مأمورین بخرند، بنده خواستم اینها را از نزدیک ببینم که آیا قدرت و توانایی دوچرخه‌سواری دارند یا نه که بعد دوچرخه بخریم. مع‌التأسف همان طور که بنده بین مأمورین دیدم و شاید اغلب آقایان دیده باشند جزء

تأثر و تأسف نتیجه‌ای ندارد اولاً مردمانی هستند بسیار قوی و حداکثر حقوق آنها دویست تومانم است وقتی به آن درجه بالا می‌رسند و مردمانی هستند که از حیث سواد حد اعلی بایستی تصدیق ابتدایی داشته باشند که اغلب هم ندارند و از حیث وضع مزاجی هم بسیار فرسوده و از کار افتاده هستند و حالا اگر مبتلا هم باشند چه عرض کنم (صدرزاده- آنها که دارند خوب فداکاری می‌کنند) بنابراین بنده ندیدم که آنها توانایی جسمانی برای سوار شدن دوچرخه داشته باشند و از جناب آقای وزیر تقاضا کردیم که چند تا جیپ در اختیار وزارت دادگستری بگذارند ایشان هم قبول کردند ژاندارمری بدهد عجالتاً مشغول هستیم که این مأمورین را موتور ریزه بکنیم که زودتر ابلاغ بشود (صدرزاده- بسیار خوب است) و بنده خیال می‌کنم قبل از هر کار بایستی زندگی آنها را تأمین کنید از این مأمور ابلاغ ۱۵۰ تومانی و ۲۰۰ تومانی نمی‌توان انتظار داشت که وظیفه‌اش را درست انجام دهد و یا این که انتظار داشته باشیم یک مقدار اطلاعات قضایی داشته باشیم اغلب آقایان دیده‌اند که این ابلاغ‌ها نواقصی دارد که درست ابلاغ نمی‌شود می‌آید به محکمه و به عنوان نقص مدتی طول می‌کشد و تجدید جلسه می‌شود بنابراین اگر ابلاغ و اظهار به موقع شود و طبق مقررات بشود در تسریع محاکمات اثر بسیار زیادی دارد یکی هم راجع به دادگاه‌های بخش است بنده خیال کردم که در گذشته خیلی زودتر بود اینها در محلات باشند که امین صلح بتواند دو نفری که با هم اختلاف دارند در همان جا اصلاح بدهد و این درست نیست که دادگاه‌ها متمرکز شده است در کاخ دادگستری و مردم از اطراف و اکناف باید بیایند این‌جا که برای یک سیلی که زده اغلب شاهدها بی‌کار بشوند و بیایند این‌جا (یکی از نمایندگان- بسیار نظر صحیحی است) و اغلب پرونده‌ها می‌آیند به طوری که آقای شوشتری فرمودند شاید در حدود چهل پنجاه هزار پرونده که اینها را نمی‌شود رسیدگی کرد اینها را امیدوارم که با توجه با جناب آقای بهبهانی بودجه اینها زودتر تصویب‏ بشود تا بتواند نقل و انتقالاتی داد (مهندس اردبیلی- ما که امیدوار نیستیم) عرض کنم از دادگاه بخش باید شروع کنیم تا برسیم به دادگاه شهرستان و تا برسد به دادگاه دیوان کشور باید عرض کنم که قسمت عمده این دادگاه‌ها چه در مرکز و چه در شهرستان نه متصدی شعبه دارند نه از حیث کارمند دفتری مجهز است چون وزارت دادگستری نه فقط از حیث قضایی ضعیف است از حیث کارمند دفتری ضعیف‌تر است بنده چند روز پیش در یکی از محاکم پیشخدمتی را دیدم که تقدیرنویسی می‌کرد در صورتی که برای تقدیرنویسی باید اطلاعاتی داشته باشد البته اینها متأسفانه نواقصی هست که الان در دادگستری هست و به عقیده بنده تاکنون یک توجه لازمی به دادگستری نشده است یک مطلبی که فوق‌العاده مهم است در اصلاحات اعم از دادگستری و ادارات و بنده مکرر در مجلس عرض کردم روحیه کارمندان به خصوص رویحه قضات است بنده در این چند روز که با آقایان مشورت می‌کردم و تقاضا می‌کردم که همکاری بکنند سؤالشان اول این بود که شما تا کی می‌مانید و یا این سیاستی که شروع می‌کنید پیدا خواهد کرد یا نه؟ و بنده خیال می‌کنم این درد منحصر به دادگستری نیست در تمام ادارت و وزارتخانه‌ها عدم ثبات و تزلزل دستگاه مانع پیشرفت کار است (صحیح است) بنده چند روز پیش که یک یک از روزنامه‌نویس‌های جوانی که در خدمت آقایا سرمد از ترکیه مراجعت کرده بود دیدم به قدری این آدم را متأثر متألم دیدم که خود هم متألم شده که پیشرفت‌هایی که در ترکیه ایجاد شده این جوان با احساسات را متأثر کرده بود مأیوس شده بود که ما می‌توانیم یک قدم‌هایی برداریم در مملکت خودمان و بتوانیم خودمان را به سایرین برسانیم بنده به او تذکر دادم که یأس و ناامیدی که فایده ندارد گریه و زاری ما را به جایی نمی‌رساند (ترکیه شهریور ماه پیدا نکرد) به عقیده بنده پیشرفت‌هایی که همسایه‌های ما کرده‌اند بایستی محرک ما باشد و ما بهتر و بیشتر کار کنیم متوجه نواقص کار بشویم سعی کنیم خودمان را برسانیم (مهندس اردبیلی- تا کی؟ چهارده ماه است که به مردم وعده می‌دهید تا کی آخر؟ الان آذربایجان که همسایه ترکیه است رئیس عدلیه ندارد) صحبت چهارده ماه نیست بنابراین به عقیده آقای مهندس اردبیلی در هر حال یاس و ناامیدی بزرگ‌ترین دشمن اجتماع است و بنده من حیث نمونه خدمت آقایان خودم را عرض می‌کنم یک عده از مخالفین بنده خیال می‌کردند که رفتن من از وزارت دارایی به وزارت دادگستری یک تنظیم مقامی است و بنده آن‌جا می‌نشینم و دست روی دست می‌مالم و کاری انجام نمی‌دهمد و بنده بالعکس اگر وزارت دارایی ساعت هشت می‌رفتم وزارت دادگستری ساعت هفت می‌روم و سعی کرده‌ام که خدمت را زیادتر کنم و فعالیت را زیادتر کردم که یأس فایده ندارد زیرا اصلاح مملکت چه در دادگستری چه در دارایی در تمام شئونش مؤثر است و نتیجه‌اش عاید مملکت می‌شود و به عقیده بنده باید توجهی بشود که این دستگاه متعلق به اشخاص نیست متعلق به مردم باشد اگر دستگاه‌ها را طوری اصلاح کردید که به درد مردم بخورد ما هم جزو مردم هستیم (مهندس اردبیلی- اگر تحت تأثیر نفوذ متفقین نباشید) بله همین است، به خصوص آقایان متنفذین باید متوجه باشند که در دادگستری انسان همیشه مدعی نیست گاهی انسان مدعی است گاهی نیست گاهی ممکن است مدعی علیه واقع شود بنابرانی یکی از کارهایی که باید کمک کرد اجرای احکام دادگستری است نبت به هر کس که صادر شده باشد چون به عقیده بنده حکمی‌که صارد شده از دادگستری صادر شده اشخاص نمی‌توانند تردید بکنند در اجرای حکم حالا ممکن است حکم درست یا غلط باشد و اگر غلط باشد باید برود محکه انتظامی ولی حکمی که صادر شده باشد لازم‌الاجرا است و بنده متأسفانه می‌بینم که یک عده از احکام دادگستری از نظر این که طرف‌شان اشخاص منتفض هستند اجرا نمی‌شود و اجرای آن را به تعلل و تسامح می‌گذارند و به عقیده بنده علت عمده فساد همین عدم اجرای احکام است دعوی بعد از این که تمام مراحل خود را طی کرد تازه وقتی حکم صادر می‌شود و باید اجرا شود جلویش متوقف می‌شود (سرمد- احکم علیه دولت هم همین طور است) مثلاً حکم تخلیه صادر شد وقتی می‌خواهند این حکم اجرا شود جار و جنجال می‌شود و جلوی اجرا را می‌گیرند و باز به عنوان این که جار و جنجال و اختشاشی نشود جلوی اجرای احکام را می‌گیرند و این به عقیده بنده صحیح نیست و اشخاص خواه محکوم له باشند یا محکوم علیه فرق نمی‌کند در این اجتماع و در این گرفتاری‌های روزمره انسان یک روز مدعی است یک روز هم مدعی‌علیه می‌شود (دکتر مشیر فاطمی- یک قانون برای سرقفلی بیاورید) بنابراین باید احکام دادگستری اجرا شود و مخصوصاً روحیه قضات تقویت بشود و بالا برود بنده عرض می‌کنم با تمام نواقص و معایبی که در دادگستری هست دادگستری قضات بسیار شریف و پاکدامن و با ایمانی دارد و اغلب‌شان را بنده دیده‌ام مأیوس هستند به طوری که اغلب تقاضای بازنشتگی و انتظار خدمت می‌کنند و یک عده‌شان که واقعاً مردم شریفی هستند هر روز تقاضایشان این است که در دیوان کشور یک کاری پیدا کنند که کار غیرحساس باشد چرا برای این که در کار حساس قاضی البته دشمن پیدا می‌کند اعم از مدعی و مدعی‌علیه هم مدعی ناراضی است برای این که معایش شاید آن‌طور که می‌خواسته تأمین نشده مدعی‌علیه هم ناراضی است بنابراین اغلب قضات را لکه سیاسی بهشان زده‌اند تعقیب‌شان کرده و این‌ها را مأیوس کرده‌اند به نظر بنده موضوع اول این است که بایستی قضات را روحیه‌شان را تقویت کرد و از قضات پاکدامن حمایت کرد و از نفوذ سیاسی در وزارت دادگستری جدا باید جلوگیری کرد و به نظر آقای شوشتری تمام فرمایشات جناب آقای شوشتری در این چند کلمه خلاصه می‌شود که اگر ما بخواهیم دادگستری صحیح داشته باشیم باید تأمین قضایی داشته باشیم آن وقت شاید ۸۰ درصد از این بدبختی‌ها ما از بین برود و برای این کار به عقیده بنده باید یک سیاست بسیار صحیحی در دادگستری باشد و قبل از تأمین قسمت مادی باید احترام قضات در اجتماع تأمین بشود چون قاضی اگر محترم نبود نمی‌تواند خدمت کند و وظیفه‌اش را به خوبی انجام بدهد در اغلب شهرستآنها قضات مورد توهین واقع می‌شوند تغییرشان می‌دهند و به سایر نقاط کشور انتقال‌شان می‌دهند و این صحیح نیست (مهندس اردبیلی- شما باید جلوگیری کنید) بنده که دو هفته است در این کار وارد شده‌ام (مهندس اردبیلی- این دلیل نمی‌شود) این شخصی را که می‌فرمایید بنده رسیدگی می‌کنم و امیدوارم احقاق حق بشود بنده این قدر شهامت و شجاعت دارم که زیر بار تحمیل و نفوذ دیگران واقع نشوم بنده امیدوارم که آقایان تأیید بفرمایند و بنده هم سعی می‌کنم از قضات پاکدامن دادگستری استفاده کنم و علی‌ایحال مأیوس شدن فایده ندارد کار مشکل است از حیث معنی و ماده هر دولی بایستی کوشش و سعی کرد و فداکاری کرد و عدلیه را اصلاح کرد.

۳- معرفی آقای غلامحسین وثیقی به معاونت وزارت دادگستری به وسیله آقای وزیر دادگستری‏

وزیر دادگستری- بنده در آخر عرایضم جناب آقای غلامحسین وثیقی را که از قضات بسیار شریف دادگستری و پاکدامن و با سابقه هستند به عنوان وزیر دادگستری معرفی می‌کنم (احسنت- مبارک است)

نائب رئیس- آقای شوشتری‏

شوشتری- بنده تشکر می‌کنم از جناب آقای دکتر امینی که پایه و اساس عرایض بنده را تصدیق فرمودند که نواقصی را که خودشان دیدند راجع به این در اجرای احکام و اعمام نفوذ می‌کنند فرمودند و به نظر بنده برای حل شدن توفیق این نظر نظری که عرض کردم که پنجاه هزار تا هشتاد هزار پرونده جنایی اگر راکد است آن را ممکن است الان تصمیم بگیریم که دعاوی از فلان مبلغ به کجا خاتمه پیدا می‌کند و به چه شکلی خاتمه پیدا بکند این موضوع تلخیص قوانین و مقررات همین بیانی است که فرمودید فرمودید که قوانین پیچیده است بنده می‌گویم که پیچیده نیست متناقض است به علاوه جنابعالی می‌فرمایند قاضی کم داریم وقتی قاضی کم داریم این کلاس‌های اختصاصی قضات آقای دکتر امینی تنها با کلاس قاضی تربیت نمی‌شود قاضی خیلی مرحله دارد باید تارک از هوی باشد مطیع امر مولا باشد مستحضر به

تمام قوانین و احکام باشد این که شوخی نیست حالا که میسر نیست و باید چندین سال زحمت کشید تا یک چنین مجتهدی و قضات عالی‌مقام که عاری از هر نفوذ و نقص و عیب باشند تهیه کنید شما اقل ما یقنع سه ربع از این کارها را در شهرستآنها یک طوری بکنید یا یک طرحی بیاورید که به دست خود معتمدین شهرستآنها و بخش‌ها تمام بشود و من سال‌ها وکیل رسمی بودم دعوی‌ها کردم خدا رحمت کند مرحوم داور را در همین مجلس با یک عده‌ای از وکلا متحصن شدیم دو سال هم پروانه درجه یک دادند بعد آقایی فاضل‌الملک هم را خدا سلامتش بدارد در خراسان محاکمی بود یک دعاوی بود و نظرش این بود که کار این محاکم را در تهران باید انجام بدهد درخواست کردیم کانون وکلا رأی نداد به وکالت من برای من فرق نمی‌کند آقای ارسلان فرق نمی‌کند بعضی‌ها میل نداشتند که من وکالت بکنم من شایسته وکالت نیستم ولی فلانی شایسته است من نمی‌توانم وکالت کنم چون یک قدری سواد دارم و با اصول فقه آشنایی دارم من پسندیده نیستم باید بروم کارآموز بشوم من با این کارها کاری ندارم موضوعی که اشاره فرمودید و پیج قوانینی که آقایان وکلا از آن استفاده می‌کنند توفیق حاصل کردند در این کار اختصار پیدا کردند قوانین و ضبط مردم است به سر خودت بنده مؤمن به سرقفلی نیستم بنده برخلاف شرع حرفی نمی‌زنم اصول مالکیت هم محترم است البته با اصول فعلی ممکن است روی قوانین عرف دادگستری این را طوری درست کنند که نه سیخ بسوزد و نه کباب دیروز عصر من نشسته بودم عده زیادی از گرگان آمده بودند و شاید هم فردا بروند گرگان دو نفر آمده بودند توی خانه من گریه می‌کردند خدا شاهد است اسم‌شان را نمی‌دانم می‌گفتند آمده‌اند به عنوان این که این بناهایی که شما کسب می‌کنید تازه ساخت است و چند سال است که ساخته‌ایم از این جهت می‌توانیم این را تخلیه کنیم من دیدم به هیچ قانون درست نمی‌شود یک جا تخلیه می‌شود یک جا تخلیه نمی‌شود موضوع دیگر فراز سوم است از ماده ۲۸۲ به مأمور کوچک می‌گوید که آقا یک رسید ساختگی است و مطابق قانون که حکم تمام مراحل را پیموده باید ببه موقع اجرا درآید فراز سوم از ماده ۲۸۲، یک رسید تقلبی می‌آورد می‌گوید این محکوم است تازه هذا اول الکلام و باید برود روی این رسید ساختگی مراحلی را بپیماید این که می‌گویند یک دعوای کوچک محلی را به خود معتمدین محلی واگذار کنید برای این است دعاوی گاو دعوای ملک را معتمدیم محل می‌دانند که آقای دکتر امینی در همسایگی لشت و نشاع ایشان به همسایه‌اش تعدی کرده یا همسایه تعدی کرده اینها را می‌شود آن‌جا حل کرد اما آمدن دادگستری در پیچ و خم نمایندگان به عنوان وکیل دادگستری یا قاضی غیرعالم می‌یافتند و به این صورت که شما ۵۰ هزار پرونده راکد دارید تمام این دادگستری مملو است از یک مردمی که این کاغذ می‌نویسد این فلان می‌کند بنده پریروز آمدم بروم پیش آقای وزیر دادگستری تا آن‌که دم که رفتم یکی سیخ زد به یکی متلک گفته یکی فلان گفته یکی گفته که آقا دستم به دامنت آقا این بساط برای مملکت مایه آبروریزی است باید دادگستری خوب‏، قاضی خوب و امین و وضع خوب تهیه کرد تا مردم بدانند اگر دعوی برخلاف حق گردد اگر سفته واخواست شد اگر چک بی‌محل دادند با تشبث و حقه‌بازی نمی‌توانند از دست قانون فرار کنند اینها یک اموری است که باید شما فکر کنید این فکر را اگر من کردم روی مخالفت نیست من عرض کردم سؤال من ده ماه قبل بود من عقیده‌ام این است و این سؤال من در تلخیص این قوانین در آسایش این مردم در این‌که چه جور فکر کنیم که آبرو پیدا کنیم برای اجرای عدالت و تأمین قضایی بود و نمایندگان محترم هم با من هم صدا هستند شما هم که بنده را تصدیق می‌کنید پس چه مانعی دارد آقای دکتر امینی از امروز که تشریف می‌برند از جناب آقای شیخ محمد عبده و چند نفر ملای دیگر دعوت کنید این قوانین را تلخیص کنید والا به جدم هیچ هوش و حافظه‌ای از آقای اورنگ بیشتر نمی‌شود اگر نتوانستید هزاران ماده قوانین را به خاطر داشته باشند این سربسته نمی‌شود یک جوری مکنید که بچه‌ها از کلاس چهارم به بعد قانون بخواند و قانون بداند و این قانون قابل حفظ و قابل فهم بقال و عطار و چغال و هر بیچاره باشد یکی که بدبخت است کلاهش پس هرکه است آن یکی که حقه‌باز است باز نفوذ نمی‌آید کارش را می‌کند دادگستری باید از تشبث و نفوذ مبرا باشد شما این کار را بکنید من وظیفه خودم را انجام دادم این نظر ممکن بود بقیه‌اش هم از نظر حفظ حقوق جامعه مردم از هر حیث از حیثت ناموس و مال و شرف برعهده شما است.

۴- سال آقای عمید نوری راجع به چای داخلی و جواب آقای کفیل وزارت اقتصاد ملی.

نائب رئیس- آقای عمید نوری سؤال شما از وزارت اقتصاد ملی مطرح است بفرمایید.

عمید نوری- سؤال بنده در موضوع چای و طرز حمایتی است که مدتی است دولت ادعا می‌کتند که از چای داخلی حمایت می‌کند و به مناسبت این که واقعاً صحبت چای شد یادم افتاد یکی از صحبت‌هایی که در این مسافرت ترکیه پیش آمد از نظر تطبیقش با کار خودمان واقعاً همان طور که جناب آقای دکتر امینی هم فرمودند این مسافرت جز تأثیر برای ما چیز دیگری نبوده برای اینکه آنچه دیدم پیشرفت و موفقیت در کشور ترکیه بود و متأسفانه با مقایسه اوضاع خودمان کاملاً ناچیز یا محسوس و به قدری مؤثر بود که دیروز افتخار شرف‌یابی حضور حضرت همایونی داشتم اول جمله‌ای که فرمودند آیا متأثر نشدید که آن مملکت چقدر جلو بود و مملکت ما عقب بود خدمت‌شان عرض کردم که اثر بسیار مهمی که در مغز تمام اعضای هیئت مطبوعاتی بخشید همین مطلب بود ولی باید سعی کنیم که مملکت‌مان را پیش ببریم از راه عمل بنده در یکی از ملاقات‌ها گویا جناب آقای سرمد هم تشریف داشتند از والی ازمیر پرسیدم شما چای از کجا می‌آورید گفت ما چای خودمان داریم پرسیدم در کجا می‌کارید گفت در کرانه دریای سیاه گفتم چند وقت است که این کار را می‌کنید گفت ۱۰، ۱۲ سال است گفتم آیا شما چای دیگر وارد نمی‌کنید گفت فقط دو سال است که چای وارد نمی‌کنیم و مصرف داخلی خودمان را تأمین می‌کنیم این بود که بنده یادم افتاد که چهل و چند سال پیش مرحوم کاشف‌السطنه یک شخصی بود که چای از چین وارد ایران کرد و رفت خودش در لاهیجان شروع به کار کرد و چای کاری را به ملت ایران یاد داد و با این که الان چهل و چند سال است که از ان تاریخ می‌گذرد متأسفانه ادعا هم می‌شود که یک تصویبب‌نامه‌هایی صادر شده و صد و چهل میلیون تومان تا به حال به عنوان حمایت از چای پول گرفته شده معهذا متأسفانه ما می‌بینم که چای ما به جایی رسیده است که مصرف داخلی‌مان را تأمین کند و ما ناچار هستیم که از خارج وارد کنیم در حالی که یکی از اعضای شرکت چای سازمان برنامه به من گفت موقعی که آقای هیرمند در تهران بود و آمده بود آن‌جا و چای محصول داخلی ایران را دیده بود و گفته بود که این چای باب آمریکا است و اگر شما می‌توانید این چای را زیاد کنید به آمریکا می‌شود صادر کرد بنابراین سؤال بنده این بود که وزارت اقتصاد ملی واقعاً چه فکری برای حمایت از چای کرده است با تصویب‌نامه‌هایی که برای چای صادر شده شاید از ده سال پیش مبلغی هر سال گرفته شده که جمعش بیش از صد میلیون تومان شده و این به عنوان حمایت چای داخلی بود یعنی کسانی که واردات چای داشته‌اند از واردکننده چای از هر کیلو دو تومان سه تومان پول اضافه گرفته شده است اولاً تسهیل به مصرف‌کننده شده یعنی هزینه زندگی بالا رفته و مردم با کمال میل حاضر شدند این گرانی را قبول کنند برای این که سطح چای داخلی بالا برود و ما از یک واردات مهم بی‌نیاز بشویم بنده سؤال کردم این پول‌ها را چه کردید و چه حمایتی برای چای داخلی کردید در صورتی که همنی امسال چین اول شد که در ماه اردیبهشت به دست می‌آید و بهترین چین است به وضع چای به جایی رسیده بود که چین اولین برگ سبز را نمی‌خریدند که البته در نتیجه اقداماتی که بعدا شد یک امیدی پیدا شد که دو مرتبه کارخانجات شمال به کار بیافتد و برای چین دوم و سوم برگ چای خریداری بشود این تنزلی که در موضوع چای هست و این سیاست غلطی که هر آن اوضاع را تغییر و تبدیل می‌دهند این به عقیده بنده بدترین وضعی است که مملکت ما را از بین می‌رود و هیچ امری مهمتر از ثبیت سیاست حمایت اقتصادی در مملکت نیست بنده یکی از کارخانه‌های ترکیه را در شهر بورسا بود با جناب آقای سرمد دیدم اسمش کارخانه مرینوس بود پشم مرینوس را همان طوری که ما هم اسمش را می‌دانیم فقط چند تا گوسفندهای مرینوس را به طور مدل داریم نه به صورت بهره‌برداری اقتصادی آنها بهترین پشم مرینوس را ازش پارچه بسیار خوب می‌بافند وقتی که وارد شدیم در دفتر کارخانه دیدیم که در بیست سال پیش مرحوم آتاترک یک دست خطی نوشته است که شما باید این‌جا کارخانه مرینوس ایجاد کنید و همین آقای جلال بایا آن روز وزیر اقتصاد بود این دست خط را عمل کردند و بعد از بیست سال امروز بهترین کارخانه مرینوس را دارند و بهترین پارچه را تهیه می‌کنند مقصود بنده این است که واقعاً باید فکر کنیم و مطالعه کنیم که بزرگ‌ترین امری که تأثیر فاحشی در تقویت بنیه عمرانی و کشاورزی در این مملکت دارد این است که یک برنامه صحیح و ثابتی برای برنامه اقتصادی خودمان داشته باشیم در این تصویب‌نامه‌هایی که در این مدت برای چای صادر شده است گاهی که تصویب‌نامه‌ها مدتی ادامه داشته باعث تثبیت امر چای شده هم باغداراها سعی کرده‌اند که گاو زیادی بگیرند و هم کارخاندارها کارخانه ایجاد کرده‌اند و بالنتیجه یک قدری وضع چای تغییر کرده و به محض این که که یک منافع جدیدی ایجاد کرد که طبق آن منافع آن تصویب‌نامه به هم بخورد و دو مرتبه زندگی چای‌داران و باغداران شمال به کلی از بین رفت و باز یک فعالیت‌های دیگری شد تصویب‌نامه دیگری درست شد بعد از ان تصویب‌نامه اخیر حالا می‌خواهم ببینم آقای وزیر اقتصاد ملی باز هم اعتقادی دارند که این مقرراتی که جدیداً برای حمایت از چای وضع شده این مقررات هم باز عوض خواهد شد یا خیر؟ این مقدار باز دو مرتبه

عوض بشود جز این که یک عده زیادی از مردم شمال مجدداً بدبخت بشوند نتیجه دیگر نخواهد داشت بنابراین بنده پیش از این وقت آقایان را نمی‌گیرم و موضوع بیش از صد میلیون تومان پولی که برای حمایت چای گرفتند آن را چه کرده‌اند و سیاست حمایت از چای را چگونه می‌خواهند اجرا کنند این را جواب بدهند تا بنده بقیه عرایضم را بعد از توضیح جناب آقای کاشانی عرض کنم‏

۵- تقدیم یک فقره سؤال به وسیله آقای عمیدی نوری.

عمیدی نوری- ضمنا یک سؤالی است از وزارت دادگستری که تقدیم می‌کنم.

نائب رئیس- بسیار خوب. ابلاغ می‌شود آقای کفیل وزارت اقتصاد ملی.

کفیل وزارت اقتصاد ملی (کاشانی)- سؤال جناب آقای عیمد نوری آنچه به بنده رسیده است راجع به عایدات چای در گذشته است این که چطور این عایدات خرج شده و این سؤال که خودشان از وزارت اقتصاد ملی فرموده‌اند در صورتی که وزارت اقتصاد ملی در عایدات چای در گذشته کوچک‌ترین دخالتی نداشته است معهذا چون ضمن آن سؤال سؤالات دیگری امروز فرمودند فعلاً بنده خودم را آمده کردم قسمتی را که مربوط به اقتصاد ملی است جواب بدهند و راجع به گذشته هم عرایضی می‌کن به صورتی که آقایان محترم اطلاع دارند از سال ۱۳۲۸ تا آخر سال ۱۳۳۲ که همین مدت را جناب آقای عمید نوری سؤال فرمودند عایدات چای در دست سازمان برنامه بوده است و بنده نوشته‌ام به سازمان برنامه سؤالی کردم که این را چه کرده‌اند جوابی رسیده است که عیناً می‌خوانم جمع کل وجوه دریافتی سازمان برنامه از خزانه‌داری کل از بابت درآمد چای از ۱۳۲۸ تا پایان ۱۳۳۲ بالغ بر ۶۴۳ میلیون بوده است که از مبلغ ۱۹۹ میلیون و کسری به موجب قانون سازمان برنامه و تصویب‌نامه ۹۰۰۵ مورخ ۴/ ۱/ ۲۸ هیئت وزیران به عنوان سرمیاه شرکت چای سازمان برنامه پرداخت شده و بقیه آن‌که ۴۴۴ میلیون است جزو بودجه ۲۷ ماهه که به تصویب کمیسیون برنامه مجلس شورای ملی رسیده جزو درآمدهای پیش‌بینی شده سازمان برنامه منظور و به مصرف هزینه‌های عمرانی رسیده است به طوری که ملاحظه می‌فرمایید سازمان برنامه ۱۹۹ میلیون از این مبلغ را گرفته است برای شرکت چای مصرف کرده است بقیه را (عمیدی نوری- خودش خورده است) بقیه مطلب را گفته است جزو و سایر درآمدهای پیش‌بینی شده بودجه ۲۷ ماهه‌اش گذاشته بنابراین نمی‌شود گفت این پول به خصوص را به مصرفی خرج کرده این جوابی است که به بنده رسیده است (ارباب- این جرم است) اما راجع به فرمایشات جناب آقای عمید نوریی راجع به آتیه چایی صحیح می‌فرمایند تصویب‌نامه‌های خیلی زیادی صادر شده در مدت خیلی کمی و هر روز وضع چای را تغییر داده است ولی خوشبختانه در ۲۸ اسفند سال ۱۳۳۳ یعنی سال گذشته تصویب‌نامه‌ای صادر شد که دستگاه‌های مختلف چای را موظف کرد که در یک سازمانی به نام سازمان چای نماینده بفرستند و تمام این عملیات به وسیله سازمان چای بشود و این تشدتی که وجود داشت هرکس به یک طرف می‌کشد آن را از بین برد این تصویب‌نامه به صورتی که خود آقایان نمایندگان محترم گفتند تصویب‌نامه خوبی بود و اصلاح مختصری هم امسال درش شد که دیگر هیچ‌کس عدم رضایتی از این تصویب‌نامه ندارد نا بازرگانان چای، نه کارخانه‌دار چای، نه تولیدکننده برگ سبز به هر حال با این تصویب‌نامه که گذشت عدم رضایتی وجود ندارد و بعضی‌ها نگران هستند از این که آیا این تصویب‌نامه درست عمل خواهد شد یا نخواهد شد آنچه بنده می‌توانم عرض کنم این تصویب‌نامه تا آن‌جا که مقدور بوده درست عمل شده از اشخاص صحیح و درست که رسیدگی کنند که اولاً الان که کارخانجات برگ سبز را می‌خرند پولش را درست بدهند چون این راه تضویق این است که برگ سبز را به قیمت خودش بخرند و این عمل شده است و رسیدگی‌هایی هم خواهدشد که درست عمل کنند و بنده امیدوارم که با این سازمانی که الان برای چای درست شده به نماینده سازمان کشاورزی و سازمان برنامه و اقتصاد ملی در آن است طوری بشود که دیگر نگرانی راجع به چای پیش نیاید (صفاری- به شرط این که منحل نشود) انحلالش به دسته‌بندی نیست بنده امیدوارم که خوب عمل بشود همین امروز صبح ساعت هفت و نیم شورای عالی چای تشکیل شد و مذاکرات بسیار زیادی شد که از اول تهیه نهال و تقسیم نهال و تهیه برگ سبز و رسیدگی به طرز خشک کردن چه تصمیماتی گرفته شود و تصمیماتی که گرفته خواهد شد امیدوارم که به طور مطلوبی اجرا بشود اما راجع به گذشته که فرمودید که کمکی نشده است به چای‌کاران و تولیدکنندگان چای چرا تا اندازه‌ای کمک شده است شاید این کمک بیشتر نیز به چای کنها بوده است و برای کشاورزان کمتر کمک شده است (صفاری- از لحاظ فنی کمک نشده است) بنده خودم عرض کردم برای تولید چای خشک کمک شده یک تصویب‌نامه‌ای بوده است که برای هر کیلو چای خشک اجازه ورود نیم کیلو چای از خارجه می‌داده است و در پارسال هم اجازه یک کیلو چای می‌داده‌اند و همان طور که فرمودند برای تولید برگ سبز اقدامات زیادی نشده است و مخصوصاً امروز که مذاکره شده که در این خصوص هم اقدامات بسیار جدی بشود که لااقل بری بذر سال آتیه از امسال بذر خوب تهیه کنیم (انشاءالله) بنده دیگر عرضی ندارم و جواب جناب آقای عمید نوری را مطابق سؤال ایشان عرض کردم و اطمینان می‌دهم که اگر این تصویب‌نامه برقرار بماند تا این دولت هست مسلم بدانید که ما خیال نداریم که آن را تغییر بدهیم و بهترین طرزی هم تاجرا خواهیم کرد و نتیجه بسیار خوبی هم گرفته خواهد شد

نائب رئیس- آقای عمیدی نوری بفرمایید

عمیدی نوری- خیلی تشکر می‌کنم از جناب آقای کاشانی که آن حقیقتی را که در کار واقع شده است در پیشگاه مجلس شورای ملی به اطلاع رسانیدند و این حقیقت یکی از مواد قانون مجازرات عمومی است ماده ۱۵۲ آن قانون تصریح دارد که هر کس هر مستخدم دولت پولی را، مالی را که باید به مصرف خاصی برسد مصرف دیگری برساند مختص است و این جمله خیلی ساده است و این ماده تصور غیرقانونی یا اختلاس دامنه‌اش در دستگاه دادگستری به قدری وسیع است که بنده خودم در ۱۰، ۱۵ سال پیش یک محاکمه داشتم در دیوان کیفری راجع به یک صندوق‌داری در بوشهر و آن صندوق‌دار معتقد بود به این که پول را نگه دارد که هر روز طبق حوال‌هایی که می‌رسد پرداخت کند و او چون احتمال داده بود که این صندوق شکستگی دارد و ممکن است روز دزدی بشود گاهی این پول‌ها را می‌برد به منزلش و نگه می‌داشت دو مرتبه صبح بر می‌گرداند مدعی‌العموم او را تعغیب کرد به عنوان این که این امر یک تصرف قانونی است و گفت چرا پولی که مال دولت است بدون اجازه می‌بردی به منزلت و نگه داشتی یادم هست در محکمه اختلاف شد آقای لطفی آن وقت رئیس محکمه بود آقای بامداد بود با یکی دیگر از آقایان دو نفر از آقایان این شخص را تبرئه کردند و آقای لطفی رأی به محکومیت داد بنابراین می‌خواهم خدمت‌تان عرض کننم که تصرف غیرقانونی این قدر دامنه‌اش در دادگستری وسیع است چطور شما می‌آیید یک تصویب‌نامه‌ای می‌گذرانید که از واردات چای هر کیلیو دو تومان برای حمایت از چای داخلی گرفته شود و آن وقت این پول برود در سازمان برنامه با ۱۹۹ میلیون آن شرکت درست بشود به عنوان شرکت سهامی چای و حالا بنده وارد رقم نمی‌شوم و بقیه‌اش هم برود جزو در آمد عمومی سازمان برنامه و جزو مخارج عمومی بشود این عمل را تصرف غیرقانونی می‌گویند در دستگاه وزارت دارایی هم این عمل نیست نمی‌شود یک قلم بودجه را به جای یک قلم دیگر به حساب آورد در دستگاه وزارت دارایی و عملی که در بودجه می‌شود اگر مطالعه بکنید ملاحظه می‌فرمایید سابقه دارد بنابراین بنده خواستم تشریح کنم که ملاحظه بفرمایید به عنوان حساب چای از مصرف‌کننده هر کیلو دو تومان اضافه پول گرفته می‌شود و چای را گران‌تر می‌خرد و اسم آن را هم می‌گذاریم که چای داخلی را می‌خواهیم تقویت کنیم آن وقت از ۶۶۴ میلیون ۴۰۰ و خرده‌ای میلیونش را می‌بریم جزو مخارجی که اصلاً در مجلس شورای ملی مطرح نشده، برای این که همه آقایان می‌دانند که در دخل و خرج سازمان برنامه یعنی یک مؤسسه‌ای که در چند سال پیش در مجلس سنا هیئتی مأمور شد که به وضع آن‌جا رسیدگی کند اسناد ۱۵ میلیون تومان گم شده بود الان این گزارشی را که آقای سروری نوشته بودند هست اسناد ۱۵ میلیون تومان گم شده بود، یک همچو دستگاهی که در بودجه‌اش می‌آید در مجلس شورای ملی نه لایحه تفریغ بودجه‌اش می‌آید در مجلس شورای ملی کیلویی دو تومان از مصرف‌کننده بدبخت بیچاره گرسنه‌ای که چای را گران می‌خرد گرفته می‌شود و به این دستگاه فرو می‌رود و ما دلخوش هستیم که حمایت از چای داخلی می‌شود بنابراین بنده از این سؤال این نتیجه را گرفتم که آقایان نمایندگان محترم مجلس شورای ملی توجه بفرمایند این گونه تصمیمات مالی این‌گونه قوانین که می‌گذارنیم مرحله اجرایش چگونه است و در چه چاه‌های ویلی فرد می‌رود، آقای نمایندگان محترم اطمینان دارید قوانینی که می‌گذارنید یا دولت تصویب‌نامه‌ای می‌گذراند بر این که دستگاه‌ها به جای خود می‌چرخند و بسیار هم خوب کار می‌کنند این است که این مطلب را خواستم عرض کنم و تمنا نمایم از آقای وزیر اقتصاد ملی که لااقل از این به بعد چون به موجب همین تصویب‌نامه جدید تصدیق بفرمایید یک ارقامی برای حمایت از چایکاران وجود دارد و آن ارقام را رعایت فرمایید که دیگر در دستگاه‌های دیگری نرود و خورده نشود بلکه به حساب واقعی و حمایت واقعی خودش برسد (ارباب- همین حالا هم این پول را می‌گیرند و معلوم نیست که کجا می‌رود) بلی همین حالا هم‏ می‌گیرند جناب آقای ارباب نظر بنده این است که یا نگیرند و یا این که همان طور که می‌فرمایید اگر منظور حمایت از چای‌کاران به مصرف چای‌کار و حمایت از چای برسد نه این که مثل گذشته ۱۴۰ میلیون تومان از بین برود حالا ما آمدیم گفتیم که ۱۹۹ میلیون را ما دادیم به موجب قانون به شرکت سهامی چای آقایان کم و بیش می‌دانند که این شرکت سهامی چای چه گذشته‌هایی در سازمان برنامه از نظر تلف کردن چای دارد در یک وقتی دیدم که ۷، ۸ ده هزار تن چای شرکت سهامی چای در بی‌جهت نگه داشتن تا این که پوسید به مصرف کود رسید اینها که عرض می‌کنم اغراق نیست حقیقت است این عمل شرکت سهامی چای سازمان برنامه است که ما پول بدهیم یعنی مصرف‌کننده بیچاره پول بدهد چای

را گران بخرد برگ چایش به صورت کود دربیاید و دور ریخته بشود و مصرف نشود این جریانی بود که اخیراً ملاحظه فرمودید که پرونده‌ای تشکیل شد که اصلاً انبار چای را برده‌اند و خورده‌اند بنده می‌خواهم ببینم چرا پولی را که مردم ایران برای حمایت از چای داخلی و با حسن‌نیت می‌دهند و زندگی گران را تحمل می‌کنند به آنها این جور بازی می‌شود و بنده انتظار دارم که لااقل از این به بعد و با بودن این دولت که ادعای مبارزه با فساد دارد و این طوری که عملش در پشت این تریبون تشریح شد عمل مؤثری گرفته نشد ولی همین قدر که گفته شد که عمل غلطی نمی‌کنند یعنی جز کارهای دو ماهه دولت معرفی شد من امیدوارم که لااقل از این‌گونه کارها جلوگیری بکنند و خود این جلوگیری البته تأثیر در اوضاع مملکت دارد اما راجع به موضوع حمایت که به فکرش افتاده‌اند البته ما منکر نیستیم که در نتیجه اقدامات چند ماه گذشته که این تصویب‌نامه‌ها تغییر کرد و یا حقوق و باغدارها و کشاورزها و چای‌داران نصف شد حقیقتاً به جایی رسید که یک تصویب‌نامه‌ای نسبتاً معدل و کاملی تهیه شدولی همان طور که جناب آقای ارصلان خلعتبری فرمودند شاید ما همیشه کارهایمان دیر می‌شود یعنی در چین اول اردیبهشت که می‌بایست برگ سبز چین از چای‌کاران خریده بشود به موقع خریده نشد و لطمه بزرگی به آنها وارد شده و آن هم از این جهت بود که به بعضی از کارخانه‌ها اجازه نداده خریداری کنند جنابب آقای کاشانی کشت‌کار به محض این که برگ سبز چای را آورده‌اند به کارخانه آن کارخانچی اگر در ظرف مدت ۲۴ ساعت برگ سبز را نخرد آن چای و برگ سبز از بین می‌رود و دیگر به در نمی‌خورد و بزرگ‌ترین اجهافی که به باغدار و کشت‌کار می‌شود همین است این‌جا تصدیق فرمودید که به چای‌ساز کمک شده چای‌ساز کیست؟ آنها سرمایه‌داران مرکزی هستند که کارخانه اجاره می‌کنند کارخانه ایجاد می‌کنند چای خشک تهیه می‌کنند ولی مدامی که چای سبز نداشته باشند چای خشکی وجود ندارد ما باید سعی کنیم آن باغدارها و آن کشتارگاه‌هایی که دور از مرکز و ادارات هستند و فقط امید حمایت از آقایان و دولت و مجلس شورای ملی دادند او را حفظش کنید در این شورای چای که تشکیل دادید تمنای بنده این است یک ترنیبی برقرار کنید که اجهافی به آن باغدارها و آن کشت کارهایی که برگ سبز را از راه دور می‌آورند به کارخانه نشود و یک مقرراتی تنظیم بشود که رعایت حال آنها بشود اگر این قسمت رعایت شد و این تصویب‌نامه به هم نخورد آن وقت بنده معتقدم که باید بنشینیم یک برنامه‌ای تهیه کنیم یعنی ببینیم که محصول داخلی ما چقدر است و برای مملکت چه قدر چای لازم داریم اراضی زیاد برای چای کاری ما داریم بنده اطلاع دارم که در بعضی ممالک دیگر اراضی برای چای‌کاری ندارند آن قدر چای‌کاری چای خود را توسعه می‌دهد که دیگر محل مساعدی ندارد و اما وضع چای ما در ایران طوری شده است که اگر شما خوب هدایت کنید و اراضی زیر کشت چای را با برنامه صحیحی بتوانید بالا صادرات چای خواهید داشت و این کاری است که از وظایف اصلی وزارت اقتصاد ملی است و اگر این وظیفه اصلی وزارت اقتصاد ملی را به هم نزنیم با این‏ تصویب‌نامه‌ای که صادر شده امیدوارم در آتیه جبران خسارت گذشته بشود ما این سطح بهترین محصولات خودمان را بالا ببریم و با تشویق از یکی محصولات خوب خودمان احتیاج خودمان را تأمین کرده باشیم‏

نائب رئیس- آقای کفیل وزارت اقتصاد ملی بفرمایید.

کفیل وزارت اقتصاد ملی (کاشانی)- بنده خیلی معذرت می‌خواهم راجب یک مطلبی که فرمودید پول‌ها اختلاص شده یا بی‌قانونی شده توضیحی عرض کنم بنده این جا خواندم سازمان برنامه نوشته شده است این مطلب برای سرمایه کشور چای پرداخت شده و بقیه طبق بودجه بیست و هفت ماهه‌ای که به تصویب مجلس شورای ملی رسیده است خرج شده این قسمت را خواستم عرض کنم که آن بقیه طبق تصویب کمیسیون مجلس شورای ملی بوده است.

۶- سؤال آقای دکتر جزایری راجع به خرابی دستگاه فرهنگ و جواب آقای وزیر فرهنگ‏

نائب رئیس- آقای دکتر جزایری سؤال جناب عالی از وزارت فرهنگ مطرح است.

دکتر جزایری- همکاران محترم کاملاً به خاطر دارند که در موقع تصویب اضافه اعتبار وزارت فرهنگ در آخرین لحظه‌ای که قانون تصویبش در شرف اتمام بود بنده به یک جهتی کسب اجازه کردم و به عرض وزیر فرهنگ وقت برسانم و آن این بود که مجلس شورای ملی با تمام قوا برای بهبود وضع معلمین و آموزگاران و استادان محترم کشور مساعدت کردند در یک موقع بسیار مشکل که از نظر مالی ایجاب می‌کرد به علت عدم تعادل بودجه این قبیل تصمیمات در کشور و در مجلس شورای ملی گرفته نشود فقط از نشر کمک به فرهنگ موافقت فرمودند و یک قانون مفصلی به تصویب رسید و یک اعتبارات گزافی به وزارت فرهنگ داده شد گرچه متأسفانه هنوز قسمت اعظم این قانون به موقع اجرا گذارده نشده است و فقط اضافات آموزگارانی که حقوق‌شان صد و پنجاه تومان بود تا دویست و پنجاه تومان ترمیم و به موقع اجرا گزارده شد و به نتیجه آن قانون اولی به موقع اجرا درآمد ولی در هر حال مجلس شورای ملی به اتفاق آرا با حسن‌نیت کامل نسبت به بهبود حال آقایان فرهنگیان محترم و آموزگاران و دبیران اقدام کرد و آن قانون را به تصویب رسانید آن روز گفتند بنده لازم دانستم که در آخرین موقع تذکر بدهم و به عرض اولیای فرهنگ برسانم که در مقابل این مساعدت آقایان هم مساعدت بفرمایید که رعایت اخلاق و سایر شرایط لازم در دستگاه فرهنگ بشود برای این که وزارت فرهنگ و آموزشگاه‌های مختلف آموزش در دستگاه تربیت کشوری هستند، جوآنهای آتیه، محصلین، دانشجویان همه در این دستگاه باید تربیت بشوند و این جوآنها هستند که در آتیه باید کشور ما را اداره کنند ولی جناب آقای وزیر فرهنگ متأسفانه اوضاع گذشته فرهنگ به صورتی رسید بنده که خدمتگذار فرهنگ هستم و به تمام معنی علاقه‌مند به تقویت این دستگاه هستم ناچار شدم چند سؤال بکنم برای این که تذکراتی بدهم همه همکاران عزیز شاهد هستند در کمیسیون فرهنگ و کمیسیون مشترک فرهنگ مکرر مذاکره می‌شد از خرابی این دستگاه تا جایی رسید که یک روز در کمیسیون فرهنگ مشترک مجلسین به نظرم بین شانزده، هجده نفر، چهرده، پانزده نفر اظهار عدم رضایت از طرف آقایان سناتورها و آقایان نمایندگان مجلس شورای ملی نسبت به فرهنگ شد هر کس به هر صورت به این دستگاه مراجعه می‌کرد و تماسی داشت کسی را معرفی می‌کرد می‌دیدید که در آن دستگاه صحبت از حرف‌هایی است که حقیقت انسان خجالت می‌کشد از این که پشت این تریبون بگویند برای این که فرهنگ مملکت را نمی‌شود برملا کرد که این وضعش چیت اما حقایقی بود در آن دستگاه و باز متأسفانه دیده می‌شد در امتحاناتی که برای اعزام محصلین به خارج می‌شد احیاناً اگر نمراتی کم می‌آوردند یا کم می‌دادند تذکراتی به محصلین داده می‌شد که برای جبران نمرات‌شان فلان عمل را بکنند که حقیقت آدم شرم دارد بگوید، هر کس به دستگاه فرهنگ مراجعه می‌کرد و داوطلب بود که آموزگار بشود یا مستخدم بشود یا به آن شهرستان برود مطالبی از آنها می‌خواستند که ننگ فرهنگ این مملکت است که این جور عملی در آن بشود بنده اطلاع دارم که در قسمت‌های مختلف البته من دلم می‌خواست که همه سؤالات را یک روز از جناب عالی بکنم برای این که همه آنها مرتبط است با یکدیگر ولی امروز سؤال من اختصاص به خرابی فرهنگ مملکت در مدارس است اگر خدایی نکرده یک دانش‌آموز ببیند برای اخذ نمره و قبولیش باید رشوه بدهد تا نمره‌اش را بدهند این محصل برای تمام عمر رشوه‌گیر و رشوه‌خوار می‌شود و متأسفانه این مطالب در فرهنگ شما بود، آقایان به خاطر دارید که چندی قبل آقای مدیر دبستانی خودکشی کرد اول رفت پدرش را ترور کرد و بعد که موفق نشد خودش را کشت و این آدم الکلیک بود و چنین آدم بچه‌های من و شما را تربیت کرده است پرونده آن آقای الکلیک را شما ببینید که بدترین و جنایتکارترین کارها را کرده بود یعنی می‌خواست پدرش را بکشد دو ماه قبل از این واقع اداره اوقاف پنج هزار تومان به او پاداش داده بود این شوخی نیست تعارف نیست افراد فاسدی را در این دستگاه جمع کرده بودند و مربی افراد این مملکت کرده بودند بنده جناب آقای دکتر مهران‏ سریع به شما عرض می‌کنم بنده طرفدار دولتم اما طرفدار دولتی که این مفاسد را از بین ببرد بنده نه تعارفی با کسی دارم و نه دوستی‌های شخصی را فدای منافع عمومی مملکت می‌کنم آقایان شرط اول دوستی این است که رشادت داشته باشید کار بکنید برای مملکت اگر جناب اجل عالی و همکاران عزیزتان بخواهند با مماشات و تعارف برگزار کنید بگویید آقا این به من چه مربوط است این آقا با من دوست است و این دستگاه را تکان ندهید اولین کسی که با شما مخالفت اصولی خواهد کرد بنده خواهم بود بنابراین استدعا می‌کنم چون جناب عالی مردی هستید که دو سال زودتر از بنده وارد وزارت فرهنگ شده این من سی سال سابقه خدمت دارم شما سی و دو سال سابقه فرهنگ دارید خوب اشخاص را می‌شناسید خوب و بد و خوش سابقه و بد سابقه را می‌شناسید استدعا می‌کنم در کار فرهنگ مماشات نفرمایید بنده می‌شناسم در این دستگاه شخصی را به علت این که از پنج ریال رشوه اوقاف خودداری نمی‌کرد بیرون کردند و بعد هم او را رئیس فرهنگ شهرستانی کردند جای آقای رضایی خالی که ببیند آدم نادرستی را که برای پنج ریال رشوه‌گیری صرف نظر نمی‌کرد او را بر داشتیم همین شخص را رئیس فرهنگ یک شهرستان کردند و امسال اینها را من نمی‌خواهم بگویم نماینده دیگر محترم سبزه وار این‌جا تشریف داشتند می‌گفت که اینها برای استخدام معلم برای استخدام فراش پول می‌گیرند آخر این چه وضعی است باز هم عرض می‌کنم این مطالب برای فرهنگ کشور شرم‌آور است گفته شود ولی این مطالب را عرض می‌کنم برای این که حضرت عالی توجه بفرمایید آقای دکتر مهران کسی که در رأس امتحانات اداره تعلیمات عالیه بود و آن رسوایی‌ها را در اعزام محصل به اروپا کرد این آدم را نه ماه مأمور کرده‌اند و حقوق می‌دهند رفته در اروپا که چه بکند؟ (صدقی- که از شرش راحت باشند) آقا اینها را توجه بفرمایید بنده به سر خودت آقای دکتر مهران

با کمال ارادتی که به شما دارم می‌دانید بنده اهل تعارف نیستم اگر اینها را درست نکنید و تذکراتی که داده می‌شود عمل در نیاید خودم می‌آیم باز همین حرف‌ها را نسبت به خودتان می‌گویم و حالا هم عرض کردم که آقای بفرمایید.

نائب رئیس- وزیر فرهنگ بفرمایید.

وزیر فرهنگ (دکتر مهران)- بنده کمال تشکر را دارم از این که آقای دکتر جزایری با احاطه کاملی که به امور فرهنگ دارد تا این درجه اظهارعلاقه می‌فرمایند برای این که روز به روز موفق بشویم وضع فرهنگ مملکت را به یک صورت بهتری در بیاوریم (انشاءالله) البته نکته‌ای را که جناب آقای دکتر جزایری تذکر نفرمودند و بنده یقین دارم که مثل بنده معتد هستم که آن این است که در این دستگاه فرهنگ اکثریت عظیمی‌افراد شایسته با ایمان وطن‌پرست و لایق هستند که آقایان وزرا زحمت کشیده‌اند تحصیل کرده‌اند دود چراغ خورده‌اند و سالیان دراز که خدمت شریف معلمی را انجام می‌دهند با کمال سختی و مرارت زندگی می‌کنند و این وظیفه مقدس را انجام می‌دهند چون بنده می‌دانم ایشان هم با اطلاع کاملی که از اوضوع فرهنگ دارند عده افراد شریف در فرهنگ هستند بنده خواستم این قسمت را عرض کنم و باید عرض کنم این طبقه چقدر ناراحت هستند از این که یک چند نفری در لباس معلمی یا به عنوان یک کارمند اداری مرتکب اعمالی می‌شود یا شده‌اند که متأسفانه دامن یک عده افراد شریف و پاکدامن و خدمتگذار این مملکت را آلوده می‌کند بنده باید عرض کنم که خودم افتخارم این است که خدمت فرهنگی را از معلمین شروع کرده‌ام و مفتخر به این خدمت کم این که عده زیادی از همکاران من و معلمین محترم این کشور به این خدمت محترم مفتخر و سرافرازند و امیدوارم این قبیل نواقصی که فرمودید مرتفع بشود البته اقداماتی کرده‌اید که شاید بعضی‌ها را اطلاع پیدا کرده‌اید شاید بعضی را هم اطلاع ندارید البته اصلاح یک دستگاه آن هم یک دستگاه وسیع فرهنگ فرصت و وقت لازم دارد یک موقعی متصدی کار شدم که پایان سال تحصیلی بود البته مدارس کارشان را تمام کرده‌اند ادارات فرهنگ مشغول امور امتحانات هستند زیر و رو کردن یک دستگاه هم به عقیده بنده بدون مطالعه و دقت خیلی به مصلحت نیست (صحیح است) این مطالبی که فرمودید بنده خوشوقت هستم در یک قسمت‌هایی که راجع به این اشخاص فرمودید کسی که پدرش را می‌خواسته بکشد اینها را بنده میل دارم اگر اطلاعاتی راجع به افراد و اشخاص دارید در اختیار من بگذارید و یقین داشته باشید آن شجاعت و شهامت که مورد انتظار آقا هست در بنده وجود دارد (صحیح است) و افتخار بنده این است که موفق بشوم دامن پاک دستگاه فرهنگ را از لوث این کثافات و آلودگی‌ها پاک کنم و یقین دارم مجلس ششورای ملی و همین طور مجلس سنا ما را یاری خواهند کرد و این دستگاه فرهنگ را به آن طوری که مورد انتظار و توقع مردم و نمایندگان مردم است این دستگاه را به آن صورت در بیاورم امیدوارم این حسن‌ظنی که جناب آقای دکتر جزایری از قدیم الایام نسبت به بنده دارند و حالا هم دارند بعدها هم ادامه داشته باشد (چند نفر از نمایندگان- همه حسن‌ظن نسبت به شما دارند) و فرصت بدهند که انشاءالله موفق بشویم این اصلاحات را بکنیم البته این اصلاحات دیگری هم هست راجع به برنامه و کتاب و ایجاد مدارس حرف‌های و این قبیل کارها که البته مشغول هستیم به موازت آن اصلاحات داخلی که مورد انتظار آقا هست این اصلاحات را به عمل بیاورم (احسنت- احسنت)

نائب رئیس- آقای دکتر جزایری بفرمایید.

دکتر جزایری- عرض کنم سؤال بنده راجع به برنامه و اینها نبود راجع به تمدد و طرز کار و مشکلات افراد بود که خود جنابعالی خیلی خوب واردید در موضوع برنامه خود بنده و یک عده‌ای کمک کرده‌ایم که این برنامه عوض بشود متأسفانه روی تغییراتی که هر روز مسئولین در مملکت پیدا می‌شود توفقی انجام آن را پیدا نکردیم امیدوارم انشاءالله جنابعالی توفیق حاصل کنید بنده که نتوانستم که ادامه دهم صحبت از ایین حرف‌ها نیست صحبت از مردان درست وزارت فرهنگ هم نیست بنده تصور نمی‌کنم هیچ‌کس پیدا شود که یگوید اکثریت افراد فرهنگ مردمان صالح نیستند هم شما خوب آنها را می‌شناسید و هم آقایان محترم خوب می‌شناسند و هم بنده که خدمتگذار مردم هستم اصلاً صحبت این نیست یقین دارم که خود فرهنگیان محترم هم می‌دانند که من با اشخاص صالح وزارت فرهنگ که اکثریت فرهنگیان را تشکیل می‌دهند چقدر ارادتمندم و همیشه جزو خدمتگذاران خودشان بوده‌ام بنابرای به نظر بنده بسیار تذکر صحیح دادند و لازم است بنده در این موقعی که دارم انتقاد می‌کنم از دستگاه وزارت فرهنگ تذکر بدهم که اکثریت فرهنگیان افراد صالحی هستند اما هیئت حاکمه گذشته فرهنگ البته نه همه‌شان توی آنها همه آدم‌های صالحی بودند ولی چند نفری که در کارهای حساس در اختیار داشتند اینها از کثیف‌ترین افراد فرهنگ بودند آقایان نمایندگان محترم شاهدند که بنده خودم شخصاً در گذشته مدت یک سال و نیم بیش از یک سال از وازرت فرهنگ و متصدیش و وزیرش حمایت کردم و کمک کردم به سهم خودم چون خدمتگذار فرهنگ بودم و روز این مطالب را عنوان کردم که دیدم فاسد به حد شیاع رسیده است هر روز در شهرستآنها، در تهران کاراهایی می‌شود که اصلاً انسان باور نمی‌کند جناب آقای دکتر مهران خودتان وزیرفرهنگ هستید یک دسته‌ای هم با جناب عالی همکاری می‌کنند و من امیدوارم که نتیجه کارتان خوب خواهد شد اما یک روزی اگر خدای نکرده نتیجه کار تصدی حضرت‌عالی بعد از کار در آمد شما در درجه اول مسئول هستید یا آن ده، ۱۲ نفری که با شما همکاری کرده‌اند؟ بنده می‌گویم شما تشریف آورده‌اید در وزارت فرهنگ شما می‌دانید که در تعلیمات عالیش کار بد شده است و چرا شده است همین‌طور تعارف نفرمایید که چرا این آقا بی‌کار شود و در زمان شما کسی بی‌کار نشود بنده آن را قبول نمی‌کنم بنده اصلاً قبول ندارم که حضرت عالی بفرمایند من اطلاع ندارم من می‌گویم به حد شیاع رسیده است بنده می‌گویم کسی که فلان اعمال را انجام داده چرا او را به فرنگستان می‌فرستید؟ (صحیح است) حالا منتظر خدمتش نمی‌کنیم بی‌کارش نمی‌کنید این باید باج هم از وزارت فرهنگ بگیرد و برود نه ماه در فرنگستان بماند؟ بنده دیدم در وزارت فرهنگ آمریکایی‌ها می‌خواهند بروند یک دسته‌ای را ببرند به آمریکا با تعلیم و تربیت آشنایشان بکنند خوب آقا یک دسته معلم هست یک دسته فرهنگی هست یک دسته رئیس فرهنگستان و رئیس اداره هستند عده‌ای را به آمریکا فرستاده‌اید که همه جور پرونده کثیف داشته‌اند این آدم کثیف برود آمریکا تعلیم و تربیت ببیند بیاید کی را تربیت کند؟ این را ملاحظه بفرمایید بنده نه حق دارم در کار اجرایی وزارتخانه‌ها مداخله کنم نه اهل این کار هستم اما به موجب اختیار نظراتی که من دارم از نظر نمایندگی و از نظر علاقه ذاتی که به کار فرهنگ دارم بنده نمی‌توانم فکر کنم که آدم بیاید بگوید گذشته گذشته است، فساد مال همین‌ها بوده چی چی گذشته؟ بنده اطلاع پیدا می‌کنم که در فلان اداره پرونده را می‌دزند تا چند شاهی بگیرند البته ان مأمور هم آدم بیچاره‌ای است ولی تمام اسناد مردم را می‌گذارد در اختیار اشخاص و طرفش از رویش می‌نویسد و پدر مردم را در می‌آوردند از طرف دیگر خودتان از روزی که تشریف برده‌اید به وزارت فرهنگ چند فقره نشانی گذاشته‌اید که رشوه دادند و از جیب آن مأمور در آورده‌اند هر چه به متصدیان گذشته می‌گفتید که این قبیل کارها در وزارت فرهنگ می‌شود اصلاً گوش نمی‌کردند مثل رئیس‌شان به آدم می‌گفتند همه‏ مردم همین جورد این‌طور نیست شما می‌خواهید ملاحظه بفرمایید دفتر اندی‌کاتور تعلیمات حومه را بگیرید بازرسی نخست‌وزیر در گذشته رفته است دیگر از سیصد تا نمره خالی گذاشته بودند برای ابلاغ اضافات که می‌توانید یک ابلاغ را در دفتر اندی‌کاتور به تاریخ قبل و بعد صادر کنند و از آنها پولی بگیرند شما تحقیق بفرمایید چرا در گذشته سیصد تا شماره در یک روز خالی دارند حالا نمی‌خواهم اسم ببرم در منزل یکی از دوستان و همکاران مرا دعوت کردند که این حرف‌ها را بزنید آن‌جا گفتند معاون کارگزینی وزارت فرهنگ می‌گوید من مأمور سیصد هزار تومان پول بگیرم صد و پنجاه هزار تومانش را بدهم به وزیر و ۶۰ هزار تومانش را بدهم به معاون و ۶۰ هزار تومانش را خودم بخورم و بعد هم به بچه‌های صریح این حرف‌ها گفته می‌شود خودتان می‌دانید که از دو نفر هزار تومان پول گرفته‌اند و نمره‌گذاری کردند که گیر افتادند از این قبیل موارد زیاد اتفاق افتاده حضرت‌عالی می‌فرمایید من بگویم؟ لازم نیست من بگویم خودتان اطلاع دارید بروید تعلیمات عالی‌تان تعلیمات متوسطه‌تان تعلیمات عمومی‌تان این کثافت‌کاری‌ها را ببیند می‌فرمایید اطلاع ندارم این حرف‌ها چیست سایر قسمت‌ها را ببروید ببینید چه فرمایش می‌فرمایید شما خیلی خوب هم اطلاع دارید خیلی خوب هم این قضایا را می‌دانید شما خودتان در فرهنگ تشریف داشته‌اید هم فرهنگی یان به عرض‌تان رساندن هم سایرین به عرض‌تان فرستادند ملاحظه بفرمایید چرا امروز آمده‌اید اصلاً این کابینه چرا تشکیل شده؟ شما تنها سرمایه‌تان و کارتان این است که می‌خواهید مملکت را اصلاح کنید شما که آدم صلاحی هستید باید اول کاری بکنید که جلوی این کثافت‌کاری‌ها گرفته شود بنده ارادت به شخص شما دارم شما را یک فرد شایسته و صلاح فرهنگ می‌دانم که به این جهت هر روز از شما دفاع می‌کنم اما یک کاری بکنید که ما بتوانیم دفاع بکنیم از شما الان اگر بخواهید با تعارف و چطور می‌شود این حرف‌ها برگذار کنید، نه کابینه‌تان، نه فرهنگ‌تان، اصلاح می‌شود و نه هیچ‌کاری از پیش می‌رود بنده این عرایض را من باب صمیمیت و علاقه به عرض رساندم و به نظر بنده هم به صلاح خودتان و هم به صلاح مملکت است به علاوه هم امروز یک دسته فاسدالعقیده در فرهنگ دارید اینها را چرا نگه داشته‌اید اینها را بریزید بیرون طوری نمی‌شود مگر طوری می‌شود؟ بنده آن روز اینها را ریختیم بیرون روزنامه‌ها دو سال به بنده فحش دادند بنده را هم می‌خواستند بکشند ولی الحمدالله بنده هیچ‌طوری هم نشد و الان بعد از چند سال صحیح و سالم این‌جا خدمت شما هستم حضرت‌عالی هم صحیح و سالم بیاید و هم بدون ترس بیاید مبارزه کنید با این اوضاع مبارزه کردن فعالیت می‌خواهد جدیت می‌خواهد آمادگی برای ونه تهمت و افترا می‌خواهد و باید فداکاری کرد و اینها را قبول کرد برای این که یک روزی کار مملکت به سامان برسد بنده دیگر عرضی ندارم‏.

نائب رئیس- آقای وزیر فرهنگ‏

وزیر فرهنگ- بنده مطالب زیادی ندارم می‌خواستم در دنباله فرمایشات جناب آقای دکتر جزایری عرض کنم و به ایشان قول و اطمینان بدهم که این مطالبی که فرمودند تماماً مورد توجه و نظر بنده هست (احسنت)

البته یک مسائلی هم گفته می‌شود که یک قدری مبالغه‌آمیز است علتش هم این است که واقعاً توقع و انتظار مردم خیلی زیاد است انتظار مردم این است که فرهنگ یک دستگاه کاملاً پاک و منزه می‌باشد (صحیح است) اگر تصادفاً یک مرد فاسدالاخلاقی تویش پیدا شود چون خیلی برخلاف انتظار مردم است البته سر و صدای خیلی زایدی می‌شود و به این جهت است که یک قدری در این باب به عقیده بنده مبالغه هم شده و مبالغه بیشتر از این است که همان طوری که عرض کردم مردمان شریف وزارت فرهنگ خیلی زیادند و اینها ناراحت می‌شوند از این که می‌بنند و می‌شنوند در یک گوشه‌ای فساد است البته اقداماتی شده و خواهد شد و رفع نگرانی به عمل خواهد آمد این را هم بنده باید علاوه کنم که در دوران گذشته وزیر فرهنگ وقت که بنده او را آدم پاکی می‌دانم خدمت کرده است و یک کارهای مفیدی هم کرده که نباید آن کارها را نادیده گرفت البته مسائلی است که توجه نشده یا کم‌توجه شده اینها را هم البته جبران خواهیم کرد و امیدوارم از نظریات سودمند جنابعالی هم استفاده لازم بشود (احسنت- اخسنت).

۷- تقدیم سه فقره سؤال به وسیله آقایان هدی و قنات‌آبادی و صدقی‏

نائب رئیس- آقای هدی سؤالی دارید.

هدی- بنده یک سؤالی داشتم از دولت راجع به دادگاه اردبیل که تقدیم می‌کنم.

نائب رئیس- به دولت ابلاغ می‌شود آقای قنات‌آبادی.

قنات‌آبادی- سؤالی است از وزارت دارایی شده راجع به توافق مالیاتی یک عده‌ای از سرمایه‌داران بزرگ.

نائب رئیس- به دولت ابلاغ می‌شود آقای صدقی‏

صدقی- سؤالی است از دولت راجع به زد و خورد و ایجاد نا امنی‌هایی که اخیراً در کاشان شده تقدیم می‌کنم.

۸- طرح گزارش کمیسیون امورخارجه راجع به منابع طبیعی کف دریا.

نائب رئیس- لایحه مربوط به منابع طبیعی فلات قاره مطرح است چون یک فوریتش سابقاً در مجلس شورای ملی تصویب شده حالا مثل شور دوم تلقی می‌شود گزارش کمیسیون خارجه قرائت می‌شود.

(به شرح آتی خوانده شد).

گزارش از کمیسیون خارجه به مجلس شورای ملی.

کمیسیون امورخارجه در جلسه اخیر با حضور آقای وزیر امورخارجه لایحه ارسالی از مجلس سنا راجع به کشفیات و بهره‌برداری از منابع طبیعی (فلات قاره) ایران را مطرح و تحت شور و مطالع قرار داده پس از دو جلسه مذاکره در این قسمت بالاخره مواد مصوب سنا را با اصلاحی که در ماده ۲ به عمل آورد تصویب اینک گزارش آن را تقدیم مجلس شورای ملی می‌نمایند.

ماده اول- کلمه فلات قاره در این قانون همان معنی را داراست که کلمه مصطلح- کنتینانتال شلف (به زبان انگلیس) یا پلاتوکنتینانتال- به زبان فرانسه) مستفاد می‌گردد.

ماده دوم- مناطق و همچنین منابع کف دریا وزیر کف دریا تا حدود فلات قاره سواحل ایران و سواحل جزایر ایران در خلیج‌فارس و عمان متعلق به دولت ایران و تحت حاکمیت دولت ایران بوده و می‌باشد.

تبصره- در مورد بحر خزر منابع عمل طبق اصول حقوق بین‌المللی مربوط به دریاها بسته بوده و می‌باشد.

ماده سوم- در صورتی که فلات قاره مندرج در ماده قبل تا سواحل کشور دیگر بسط داشته یا با کشور همجوار دیگر مشترک باشد در صورت بروز اختلاف نسبت به حدود فلات قاره ایران اختلاف مزبور بر اساس انصاف حل خواهد شد و دولت برای حل این قبیل اختلافات احتمالی از طریق سیاسی اقدامات لازمه را خواهد نمود.

ماده چهارم- این قانون در مقرارت مندرج در قانون ۲۴ تیرماه ۱۳۱۳ مربوط به تعیین حدود آب‌های ساحلی و منطقه نظارت دولت در دریاها تغییر نداده و قانون مزبور به قوت خود باقی است.

ماده پنچم- این قانون در وضع آب‌های روی فلات قاره از لحاظ حق کشتیرانی آزاد و کابل زیر دریا تغییری نخواهد داد و دولت می‌تواند مؤسسات لازم را به منظور اکتشاف و بهره‌برداری از منابع طبیعی روی فلات قاره ایجاد نماید و هرگونه اقدامی را که برای تأمین امنیت مؤسسات مزبور لازم باشد به عمل می‌آورد

مخبر کمیسیون امورخارجه- مرآت اسفندیاری‏

گزارش از کمیسیون دارایی

به مجلس شواری ملی

کمیسیون دارایی با حضور آقای وزیر دارایی لایحه راجع به فلات قاره ایران را مطرح و مورد رسیدگی قرار داده و با لایحه مزبور موافقت و به نتیجه گزارش کمیسیون امورخارجه تأیید و اینک گزارش آن را به عرض مجلس شورای ملی می‌رساند

مخبر کمیسیون دارایی- صارمی.

نائب رئیس- کلیات مطرح است آقای عمید نوری‏

عمید نوری- لایحه‌ای که فعلاً مطرح است یکی از لوایح بسیار مهمی است که با حقوق مهم ایرانی تماس دارد و آن موضوع حق ملت ایران است در کف دریاها که مخصوصاً در سنوات اخیر از نظر پیشرفت علم نفت و شناختن منافع تحت‌الارضی راجع به کشف معادن نفت در دنیا اهمیت بزرگی پیدا کرد البته طبق قوائد و مواضین ملی و بین‌المللی مأمور بوده است که هر کشوری حدودش محدود به حدودی بوده است اگر کنار ساحل دریا بوده است معدود به ان بود ولی بعد از این که موضوع نفت در کف دریاها اهمیت پیدا کرد و معلوم شد که در کف دریاها نفتی وجود دارد که باید استخراج بشود یک توری‌هایی در مجامع بین‌المللی پیش آمد که این نفتی که در کف دریاها است متعلق به کدام کشور است بعضی فکر می‌کردند که این نفت متعلق به هیچ کشوری نیست بلکه متعلق به دنیا است به هر جهت هر کشوری و هر مؤسسه‌ای می‌تواند برود استخراج کند تا بالاخره این نظریه غلط رد شد و نظریه‌ای جدیدی پیش آمد و آن نظریه این شد که هر کشوری حدودش محدود به دریا و سواحل است باید اعلام حق کند و راجع به حق خودش در استخراج نفت در کف دریاها استفاده کنند و به همین جهت مقرر شد که این اعلام حق در مرکز خاص خودش در مجامع بین‌المللی اظهار بشود و اعلام بشود تا این حق تثبیت بشود و روی این جریان لایحه‌ای که فعلاً مطرح است ۷، ۸ سال پیش موقعی که جناب آقای دکتر پیر نیا رئیس ادراه نفت در وزارت دارایی بودند و طرح آن تهیه شده و به مجلس شورای ملی در دوره ۱۵ و ۱۶ داده شد ولی متأسفانه ما در دوره هجدهم هستیم این لایحه به این کیفیت که ملاحظه می‌فرمایند بعد از آن‌که در مجلس سنا تذکری داده شد و لایحه از پشت میزها و کشوها بیرون آمد در آن‌جا تصویب شد و به مجلس شورای ملی احاله شد در کمیسیون خارجه این لایحه مورد بحث بسیار دقیق اعضای کمیسیون با حضور آقای وزیر امورخارجه واقع شد و اصلاحاتی هم به لایحه مجلس سنا شد و بنده برای این که آقایان نمایندگان محترم توجه داشته باشند به عرض می‌رسانم در آن‌جا به طور کلی نوشته شده بود منابع کف دریاها همان طور که عنوان و اطلاق لایحه است در ماده اولش هم فقط اعلام حق راجع به دریا شده بود در حالی که نمایندگان محترم مستحضر هستند که علاوه بر این که حدود شمال و جنوب کشور ما به دریا محدود است به خلیج هم محدود است و یک دریای دیگری هم در شمال است که از نقطه‌نظر جغرافیای دریاچه تلقی می‌شود ولی چون دریاچه بزرگی است ما دریای خزر می‌گوییم به این جهت است که در کمیسیون خارجه بحث زیادی شد که باید قید بشود خلیج‌فارس، بحر عمان و دریای خزر این مذاکره‌ای بود چند جلسه در اطرافش بحث شد و جناب آقای وزیر امورخارجه مطالعه کردند و بالاخره لایحه به کیفیتی که اصلاح شده و به نظر نمایندگان محترم می‌گذرد در آمد بنابراین از این نظر خوشوقتم که تذکراتی که در کمیسیون خارجه راجع به این حق ثابت و لاتغییر ملت ایران داده شده مورد اصلاح واقع شد و فعلاً لایحه به این کیفیت در مجلس شورای ملی مطرح می‌شود اما نکته‌ای بنده لازم می‌دانشم بیشتر در اطراف آن تذکر داده باشم این است که چون قانونی است مجلس شورای ملی یا از مجلس سنا می‌گذرد یا از تاریخ تصویب تأثیر دارد و یا از تاریخی که در خود قانون قید شده باشد بنده می‌خواهم این‌جا عرض کنم که این لایحه این اعلام حق از آن قوانینی نیست که ما عرض کنیم از تاریخ تصویب اعلام حق ملیت ایران شده باشد (صحیح است) بلکه این حقی است از ملت ایران و حق مالکیت ملت ایران است که همیشه از گذشته و حال تا ابد باقی و برقرار خواهد بود (صحیح است) بنابراین اگر به حقوق ملت ایران در خلیج‌فارس و در قسمتی از منابع کف دریا از طرف کشور همسایه امکان تجاوزی پیش آمده باشد این‌جا به جناب آقای معاون وزارت امورخارجه بنده مخصوصاً تذکر می‌دهم و از ایشان خواهش می‌کنم که در پشت تیربون‏ مخصوصاً تصریح بکنند که نسبت به حقوق ملت ایران در منابع کف دریاها از موقعی که این حرف در تمام مجامع بین‌المللی شناخته شده مطابق همان اصول باید اعلام حق‌شان را تصریح بدهند و برای احقاق حق ایران کلیه فعالیت‌های سیاسی و فعالیت‌های تأمینی ما را به کار برند زیرا متأسفانه در نتیجه تأخیر جریان این لایحه از دوره شانزدهم و هفدهم و هجدهم همان طور در مجلس و در کمیسسیون‌ها باقی ماند بعضی از همسایه برای خودشان تصور تجاوزی کرده‌اند و بایستی این تجاوز به طور کلی مترفع بشوند و وزارت امورخارجه و دولت ایران برای تثبیت حق ایران که از قدیم بوده است و باقی و برقرار خواهد بود راجع به منابع کف دریاهای ایران اقدامات سیاسی و فنی خودشان را بکنند و به مجلس شورای ملی گزارش بدهند این نکاتی بود که به طور کلی خواستم به عرض نمایندگان محترم برسانم‏

نائب رئیس- آقای مخبر بفرمایید

مخبر کمیسیون امورخارجه- (مرآت اسفندیاری)- جناب آقای عمید نوری لطفی فرمودند که زحمت بنده و جناب آقای سمیعی را کم کردند آنچه که لازم بود بیان بشود و نسبت به این لایحه توضیح داده بشود ایشان فرمودند بنده دو سه نکته که ایشان فرمودند خواستم فقط برای تکمیل عرض کنم این لایحه به طوری که توضیح دادن از مدت‌ها قبل در مجلس شورای ملی مطرح بوده (بوربور- در ادوار سابق) ولی متأسفانه تکمیل نشده یعنی لایحه از دوره شانزدهم در مجلس مانده تا به امروز ولی در دوره کنونی شاید یکی از لوایحی بوده که فوری مورد توجه قرار گرفت و در کمیسیون خارجه هم در ظرف دو سه جلسه گذشت و در دستور مجلس قرار گرفت و موضوع دیگر که آقای عمیدی اشاره فرمودند موضوع حق حاکمیت ایران

در منابع کف دریا است به طوری که در ماده ۴ این لایحه ملاحظه می‌فرمایید قانون ۲۴ تیرماه ۱۳۱۳ در این مورد منظور شده یعنی در آن‌جا ذکر شده که این قانون در مقرارات مندرج در قانون ۲۴ تیرماه ۱۳۱۳ مربوط به تعیین حدود آب‌های سالحی و منطقه نظارت دولت در دریاها تغییری نداده و قانون مزبور به قوت خود باقی است یعنی در خطوط سر حدی این موضوع صریح شده است از طرف دیگر در کمیسیون خارجه همین موضوع مطرح بود مخصوصاً از طرف جناب آقای انتظام اطمینان داده شده که این قانون را از امروز قابل اجرا نمی‌دانند بلکه حق حاکمیت ایران را از تاریخی که لایحه به مجلس تقدیم شده است منظور خواهد داشت و راجع به این که فرمودند آقای سمیعی اطمینان بدهند نسبت به حق حاکمیت ایران در منابع کف دریاها تعدید و تخطی نشده است البته تاکنون چنین گزارشی نرسیده و اتفاق نیفتاده ولی وزارت امورخارجه دستور صریح و اکیدی اخیراً صادر کرده است که در این مورد مطالعات دقیق بشود و اگر احیاناً نظری بشود البته بعد به عرض آقایان خواهد رسید (احسنت).

نائب رئیس- در کلیات دیگر کسی اجازه نخواسته است بنابراین اعلام رأی می‌شود برای ورود در شور مواد.

عبدالصاحب صفایی- در مواد هم نظری نیست.

۹- تعیین دستو جلسه بعد- ختم جلسه.

نائب رئیس- چون عده برای رأی کافی نیست جلسه را ختم می‌کنیم و جلسه آینده برای ورود در شور مواد رأی می‌گیریم.

مجلس بیست دقیقه پیش از ظهر ختم شد.

نائب رئیس مجلس شورای ملی- اردلان‏