مذاکرات مجلس شورای ملی ۲۳ اسفند ۱۳۲۶ نشست ۵۳
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری پانزدهم | تصمیم‌های مجلس | قوانین برنامه‌های عمرانی کشور مصوب مجلس شورای ملی |
| نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری پانزدهم |
روزنامه رسمی کشور شاهنشاهی ایران
شامل: متن قوانین - تصویبنامهها - صورت مفصل مذاکرات مجلس شورای ملی - سوالات - اخبار رسمی - فرامین - انتصابات - آیین‌نامه‌ها - بخش‌نامه‌ها - آگهی‌های رسمی
شماره تلفن: ۵۴۴۸ - ۸۸۹۴ - ۸۸۹۵ - ۸۸۹۶
مدیر سید محمد هاشمی
مشروح مذاکرات مجلس ملی، دوره۱۵
جلسه: ۵۳
صورت مشروح مجلس روز یکشنبه ۲۳ اسفند ماه ۱۳۲۶
فهرست مطالب:
۱-تصویب صورت مجلس
۲- معرفی آقای نصرالله صبا به معاونت وزارت دارایی
۳- تقدیم دو فقره سؤال و یک فقره استیضاح از طرف دولت
۴-بیانات چند نفر از نمایندگان
۵-موقع و دستور جلسه بعد- ختم جلسه
مجلس ساعت شش و بیست دقیقه بعد از ظهر به ریاست آقای ظفر ایلخان (نایب رئیس) تشکیل گردید
[۱- تصویب صورت مجلس]
صورت مجلس دو جلسه قبل را آقای فولادوند (منشی) قرائت نمودند
ساعت شش و ربع بعد از ظهر مجلس به ریاست آقای رضا حکمت تشکیل و صورت جلسه پیش قرائت گردید و پس از تذکر آقایان حاذقی و باتمانقلیج و اسلامی تصویب شد.
اسامی غائبین جلسه گذشته که ضمن صورت مجلس خوانده شده:
غائبین با اجازه- آقایان: کشاورز صدر- هدایت الله پالیزی- نورالدین امامی- عبدالحسین اورنک- محمد ذوالفقاری- ابراهیم افخمی- عبدالرحمن فرامرزی- محمدتقی بهار- ابوالحسن صادقی- علی اکبر ملکی- عبدالحسین نیکپور- حائری‌زاده.
غائبین بی‌اجازه- آقایان: محمدحسین صولت قشقایی- اردشیر شادلو- معتمد دماوندی- ابوالفضل تولیت- امیرتیمور- محمدعلی قوامی- شهاب خسروانی- دکتر مصباح‌زاده- مرتضی شریف‌زاده- محمدتقی خوئیلر- محمد عباسی- عباس قلی عرب شیبانی.
دیرآمدگان با اجازه- آقایان: مهندس رضوی- دکتر راجی- محمدعلی منصف- محمدعلی مسعودی- ابوالحسن رضوی- یمین اسفندیاری- سالار بهزادی.
دیرآمدگان بی‌اجازه- آقایان: عزت‌الله بیات حسن اکبر- دکتر اعتبار- آقاخان بختیار- دکتر طبا- شریعت زاده- سلمان اسدی- باتمانقلیج- دکتر متین دفتری- بهاء‌الدین کهبد- ابوالفتح قهرمان.
[روزنامه یومیه
فهرست مندرجات
۱- صورت مشروح مذکرات پنجاه و سومین جلسه دوره پانزدهم. از صفحه ۱ تا ۱۰
۲- اخبار مجلس از صفحه ۱ تا ۱۰
۳- تصویبنامهها از صفحه ۱ تا ۱۱
۴- آگهی‌های رسمی از صفحه ۱ تا ۱۳]
به کفایت مذاکرات در ماده اول لایحه محدویت بازرگانان خارجی اخذ رأی و تصویب شد و آقای ابوالقاسم بهبهانی پیشنهاد نمودند کسانی که در شرکت‌های وارداتی مداخله می‌کنند باید سهام آنها با نام باشد و توضیحی درین باره دادند و آقای مهدی ارباب راجع به قانون تجارت و شرکت سهامی بی‌نام تذکری دادند و آقای وزیر پیشه و هنر و بازرگانی و منشی کمیسیون بازرگانی پیشنهاد را قبول نمودند.
آقای ملک‌مدنی پیشنهاد نمودند وزارت اقتصاد ملی مکلف است در مراکز استان‌ها یا شهرستان‌های مهم به بازرگانان سهمیه بدهد و برای اجازه ورود کالاهای خارجی بازرگانان شهرستان‌ها در محل استفاده کنند و توضیحاتی در اطراف آن دادند. آقای وزیر بازرگانی و پیشه و هنر قبول نمودند و منشی کمیسیون ضمن توضیحی گفتند در پیشنهاد معلوم شود به چه نسبت باشد.
آقای نبوی پیشنهاد نمودند صد و بیست و پنج واردات مختص تجار مرکز و بقیه با رعایت تناسب بین شهرستان‌ها تقسیم شود و گفتند مقصود جلوگیری از خرابی شهرستان‌ها است و آقای اردلان با تبعیض مخالف بودند. آقای وزیر بازرگانی موافقت نمودند که سی در صد مختص مرکز و بقیه به تناسب جمعیت هر محل تقسیم شود. آقای نبوی نیز پیشنهاد خود را بدین ترتیب اصلاح نمودند.
آقایان- امین تقی زاده- شهاب خسراونی- دکتر اعتبار- بیات- عباس مسعودی- کفایی- مسعود ثابتی- عباس اسکندری و اسدی پیشنهاد نمودند: به جای عنوان محدودیت نوشته شود تنظیم معاملات بازرگانی خارجه و به جای ماده اول و تبصره‌های آن و ماده دوم نوشته شود: پروانه فروش ارز فقط به بازرگانان ایرانی داده شود کالاهائی که تا این تاریخ حمل شده و اسناد و صولی آنها به بانک‌های مجاز رسیده مشمول ماده اول نخواهد بود تملک سهام شرکت‌های وارداتی اتباع ایران برای بیگانگان ممنوع و سهام شرکت‌های صادراتی بلامانع خواهد بود- بازرگانان بیگانه و شرکت‌های مختلط اتباع ایران و بیگانگان مجازند کالاهای مجاز را تحت مقررات از ارزهای حاصله از صادرات خریداری و وارد نمایند و آقای امین به طور مشروح توضیحاتی دادند و معتقد بودند که جلوگیری از رقابت بازرگانی به ضرر مصرف کنندگان خواهد بود و تقاضا نمودند لایحه تحت شور و مطالعات بیشتری قرار گیرد.
آقای دکتر عبده طبق ماده ۵۸ نظامنامه راجع به اصلاح و تغییر تذکری دادند و آقای اردلان به عنوان مخالف توضیحاتی داده گفتند در این لایحه تجارت واردات منحصراً برای تجار ایرانی است وتجار بیگانه می‌توانند در تجارت صادرات عمل کنند. ضمن اخذ رأی به این پیشنهاد تغییر عنوان لایحه از طرف وزیر بازرگانی قبول شد و اصل پیشنهاد تصویب نگردید.
آقای سزاوار پیشنهاد نمودند که بازرگانان بیش از ده درصد سود نبرند.
آقای مکی پیشنهاد نمودند که واردکنندگان و صاحبان کارخانه بیش از دوازده درصد به قیمت تمام شده نیفزاید.
آقای سزاوار پیشنهاد خود را به دوازده درصد اصلاح نمودند و آقای وزیر و منشی کمیسیون پیشنهاد را قبول کردند.
آقای مهندس رضوی پیشنهاد نمودند کسانی که ارز برای واردات دریافت می‌کنند مفاصا حساب مالیاتی ارائه دهند و آقای وزیر بازرگانی رسید اظهارنامه مالیاتی سال قبل را کافی می‌دانستند.
درین موقع چون عده برای اخذ رأی کافی نبود ساعت هشت بعد از ظهر تنفس داده شد.
و ساعت شش و پنجاه دقیقه بعدازظهر روز پنجشنبه مجدداً مجلس به ریاست آقای رضا حکمت تشکیل و به پیشنهاد آقای مهندس رضوی اخذ رأی گردید و تصویب نشد.
غائبین جلسه روز ۵ شنبه ۲۰ ماه ۲۶
غائبین با اجازه- آقایان: دکتر مظفر بقائی. جوادعامری. کشاورز صدر. اورنک. منصف عبدالرحمن فرامرزی. احمد بهادری. محمدتقی بهار. صادقی. احمد دهقان. حائری‌زاده. سالاربهزادی.
غائبین بی‌اجازه- آقایان: محمدحسین صولت. قشقایی. ارشیر شادلو. معتمد دماوندی. تولیت- امیرتیمور. قوامی. دکتر مصباح‌زاده. شریف‌زاده. محمد عباسی. عرب شیبانی.
آقای نخست وزیر اظهار نمودند دو نفر از وزراء مستمفی شده‌اند و اینک آقای سهیلی وزیر مشاور و آقای سپهبد امیراحمدی وزیر کشورو آقای عبدالحسین هژیر وزیر مشاور و آقای نوری اسفندیاری وزیر امور خارجه معرفی می‌شوند.
آقای مهندس رضوی پیشنهاد کردند یک هفته بعد از هر ماه صورت کلیه پروانه‌های صادر شده منتشر شود و ضمن توضیح به مداخلات دولت در انتخابات سیرجان اعتراض نمودند و پیشنهاد مورد قبول منشی کمیسیون و وزیر بازرگانی قرار گرفت.
آقای مکی پیشنهاد کردند به واردکنندگانی که اول هر سال اقتصادی گواهینامه مالیات بردر آمد ارائه کنند تا بیست برابر مالیات پرداخت شده و به شرکت‌های جدید التأسیس به نسبت پنجاه درصد سهام پرداخت شده آنها پروانه ورود کالا داده شود و ضمن توضیح معتقد بودند که باید حقوق طبقه ضعیف رعایت شود.
آقای اردلان نیز توضیحی در این باره دادند و آقای رئیس بیان داشتند که منشی کمیسیون تقاضا نموده است پیشنهادات ماده اول به کمیسیون برود و ماده ۶۲ نظامنامه قرائت شد.
آقای نبوی به جای ماده اول پیشنهاد نمودند از تاریخ تصویب این قانون پروانه واردات فقط به تجار ایرانی داده خواهد شد و ضمن توضیح اظهار نمودند که عمده مطلب همان است که در ماده یک نوشته شده و پیشنهادها در کمیسیون به بقیه قانون ضمیمه شود.
آقا دکتر معظمی با توضیحی راجع به جلسات عصر و نتایج آن تقاضا نمودند جلسات همان صبح‌ها تشکیل شود.
آقا ملک‌مدنی تقاضا نمودند اعضای کمیسیون جلسات بیشتری تشکیل دهند و گزارش زودتر به مجلس تقدیم شود.
در این موقع عنوان هشت فقره کارهای آماده شده برای دستور قرائت شد و آقای دکتر ملکی پیشنهاد نمودند که منع کشت خشخاش و استعمال تریاک جزو دستور جلسه آینده شود و آقای حاذقی گزارش کمیسیون عرایض را مربوط به رسیدگی شکایات و حضور نمایندگان وزارتخانه‌ها در مجلس قرائت نمودند
آقای رضوی راجع به تصویب نامه دولت برای حمایت از صنایع داخلی و جلوگیری از واردات زاید و رعایت منافع مصرف‌کنندگان که صاحبان کارخانجات منظور نمی‌دارند تذکراتی دادند.
آقای وزیر بازرگانی با توضیحی تأیید نمودند که این موضوع در کمیسیون مورد مطالعه قرار خواهد گرفت.
آقای دکتر عبده راجع به بیکاری ۴۵۰ نفر کارگران سررشته‌داری ارتش و کفش‌هایی که از فلسطین خریداری شده شرحی بیان داشتند معتقد بودند این معامله به ضرر دولت و کارگران بوده و باید فسخ شود و کارگران بیکار نمانند.
آقای وزیر بازرگانی نیز معتقد بودند مادام که در خود کشور می‌توان رفع احتیاج کرد حق نیست به خارج سفارشی داده شود و وعده دادند که موجبات تأمین این منظور بزودی فراهم شود.
در این موقع ورقه استیضاح آقای آشتیانی زاده قرائت شد که دولت اعلام شود و ساعت هشت و ربع بعد از ظهر جلسه خاتمه یافت.
جلسه آینده بروز یکشنبه محول گردید.
نایب رئیس- آقای رضوی نسبت به صورت جلسه اعتراض دارید؟
ابوالحسن رضوی- بلی
نایب رئیس- بفرمایید.
ابوالحسن رضوی- مکرر در موضوع صورت جلسه تذکراتی اینجا داده شده جواب‌هایی هم از طرف هیئت رئیسه و مقام ریاست داده شده که خلاصه این طوری خواهد بود که صورت مجلس خوانده شده در مجلس خلاصه ایست از مذاکرات مجلس که در هر جلسه اتفاق افتاده و عین همان درج می‌شود که صورت مجلس جلسه گذشته باید در هر جلسه تصویب بشود آن وقت این صورت جلسه اگر نموداری از حقیقت جلسه قبل نباشد آنچه تصویب می‌شود با آنچه واقع می‌شود دو تا است بنابراین فایده ندارد. از آن جمله موضوع گفتگوی بنده در جلسه گذشته اولاً سوال بود نه تذکر ولی اینجا نوشته‌اند تذکراتی داد دوم این است که در قسمت سؤال هم راجع به این که چه فکری دولت کرده است از برای مصرف‌کنندگانی که یک بهبودی حاصل بشود این موضوعی بود که اساساً نوشته نشده بود و آن وقت جواب آقای وزیر که فرمودند در نزدیک‌ترین فرصتی اقدام خواهد شد این هم اشاره‌ای نشده است حالا من نمی‌دانم اگر این سه قسمت توی صورت مجلس نباشد مجلس چه چیز را راجع به چه موضوعی تصدیق می‌کند تذکر بنده این بود که این قسمت رعایت بشود.
نایب رئیس- رعایت خواهد شد. آقای حاذقی راجع به صورت مجلس بیانی دارید؟
حاذقی- بلی- من نسبت به دو نکته مهم خواستم توجه مقام ریاست را جلب کنم که در صورت مجلس از نظر دور افتاده موضوع اول مسئله از اکثریت افتادن جلسه است که مرتب اینجا اعتراض شده و حتی آقای دکتر معظمی در آن جلسه فرمودند که ما ۸۰ نفر ۷۰ و چند نفر ما همیشه اینجا هستیم و یک عده معدودی ۲ نفر یا ۳ نفر همین طور از مجلس خارج می‌شوند و مجلس را همین طور معطل و بیکار می‌گذارند و این انعکاس بدی دارد امر بفرمایید در صورت جلسه همان طوری که تقاضا شده قید شود و نام آنهایی که در وسط جلسه از جلسه بیرون می‌روند بدون رعایت تابلو و رعایت اکثریت یاد داشت بکنند تا این وسیله بشود که آقایان رعایت بکنند. (صحیح است) موضوع دیگر خواستم عرض کنم مسئله این لایحه بازرگانی خارجی و محدودیت آن است که اینجا موقعی که پیشنهاد شد و آقای منشی کمیسیون به جای مخبر تقاضی کردند که برود به کمیسیون عده‌ای اینجا مخالفت کردند از آن جمله آقای اردلان و من بودیم و ما گفتیم که این ضرورت ندارد به کمیسیون برود برای این که وقتی برگشت تازه همان صورت اول را دارد و این را باید در صورت جلسه قید بکنند و مخصوصاً تذکر داده شد که تا جلسه امروز از کمیسیون برگردانند به مجلس که در خارج موجب سوء‌ظنی نباشد اگر بر نگشته مقام ریاست امر بفرمایند حتماً برای جلسه پس فردا بیاورند و برای تصویب آن هم قبل از عید جلسه بکنند که این لایحه به تصویب برسد.
نایب رئیس- اصلاح خواهد شد. آقای قبادیان نسبت به صورت جلسه اعتراضی دارید؟
قبادیان- قبل از دستور.
نایب رئیس- صورت مجلس جلسات پیش تصویب شد. آقای وزیر دارایی فرمایشی داشتید؟ بفرمایید.
[۲- معرفی آقای نصرالله صبا به معاونت وزارت دارایی]
وزیر دارایی- بنده می‌خواستم با اجازه آقایان آقای نصرالله صبا معاون وزارت دارایی را به مجلس شورای ملی معرفی کنم (صحیح است- مبارک است)
بعضی از نمایندگان- دستور
نایب رئیس- جمعی از آقایان تقاضای مذاکرات قبل از دستور فرموده‌اند.
حاذقی- بنده یک عرض فوری و لازمی دارم.
بعضی از نمایندگان- دستور دستور.
نایب رئیس- رأی می‌گیریم آقای.
اقبال- من مخالفم با دستور.
نایب رئیس- آقای اقبال بفرمایید.
اقبال- عرض کنم که در دستور چیز مهمی نداریم (اردلان- داریم آقا) اجازه بفرمایید لایحه تحدید بازرگانی خارجی هنوز از کمیسیون مجلس شورای ملی برنگشته است (حاذقی- باید بر گردد) البته اگر آن لایحه حاضر می‌بود و مطابق مقررات ۲۴ ساعت پیش طبع و توزیع شده بود قابل طرح بود ولی چون فعلا آن لایحه در دسترس نیست و کار مهمی هم در این جلسه نداریم بنده پیشنهاد می‌کنم که اجازه بفرمایید چند نفر از آقایان صحبت‌هایی دارند بکنند (صحیح است) و این مجلس برای این نیست که صحبت درش نشود باید صحبت بکنند (صحیح است) از این همه بنده تقاضا می‌کنم که اجازه بفرمایید صحبت کنند و بعد هم چیزهایی است از قبیل مرخصی و غیره که باید انجام بشود.
اردلان- بنده مخالفم.
نایب رئیس- بفرمایید.
اردلان- اگر آقایان اجازه بفرمایند بنده علت مخالفتم را عرض می‌کنم و آن این است که ما در این شب عید بیائیم یک عیدی به ملت ایران بدهیم و آن یک لایحه معافیت ماشین‌های کشاورزی است و یک ماده هم بیشتر ندارد اگر آقایان موافقت بفرمایند جناب آقای وزیر دارایی هم اینجا تشریف دارند و از کمیسیون کشاورزی و دارایی هم مدتی است داده شده است آقای مسعود ثابتی مخبر و بنده هم هستم اگر آقایان موافقت بفرمایید این یک ماده را در این شب عیدی رأی بدهیم و ماشین‌های کشاورزی را معاف بکنیم برای مملکت مفید است این عقیده بنده است (صحیح است).
نایب رئیس- آقایانی که موافقند وارد دستور بشویم قیام بفرمایند (عده‌ای برخاستند) تصویب نشد.
[۳- تقدیم دو فقره سؤال و یک فقره استیضاح]
نایب رئیس- دو فقره سؤال از طرف آقای رحیمیان و آقای کهبد رسیده است که به وزارتخانه‌های مربوطه داده می‌شود یک فقره استیضاح از طرف آقایان شریعت‌زاده- عمادالدین سزاوار- ابوالقاسم امینی و دو نفر دیگر از آقایان رسیده است که قرائت می‌شود و به استحضار دولت خواهد رسید. (استیضاح به شرح زیر قرائت گردید).
ریاست مجلس شورای ملی- امضاء کننده ذیل از دولت جناب آقای حکیمی به علت سوء سیاست داخلی که شامل قسمت‌های بسیاری از شئون زمامداری در حکومت دمکراسی است استیضاح و تقاضا می‌کنم به دولت معظم له اعلام فرمایید که برای دادن پاسخ استیضاح وقت معین کنند و در مجلس شورای ملی حضور به هم رسانند- احمد شریعت‌زاده- عمادالدین سزاوار- ابوالقاسم امینی.
دکتر اعتبار- موضوع استیضاح باید معین شود این خیلی کلی است.
رضوی- امضاء‌ها را بخوانید آقا.
نایب رئیس- خود آقایان اطلاع دارند بگویند آنهایی که استیضاح کرده‌اند.
یکی از نمایندگان- همین سه نفرند آقا.
نایب رئیس- بسیار خوب به اطلاع دولت خواهد رسید،، آقای اقبال قبل از دستور بفرمایید.
[۴- بیانات قبل از دستور چند نفر از نمایندگان]
اقبال- بنده دو تا مطلب داشتم که می‌خواستم به استحضار آقایان نمایندگان برسانم اگر چه یک قدری هم دیر شده ولی چون مطلب‌های لازمی است به عرض آقایان می‌رسانم. اول نگرانی و گله‌ای است که واقعاً از این دستگاه تبلیغات و رادیو خودمان دارم. (صحیح است) دستگاه رادیو و تبلیغات در مملکت برای این است که مصالح مملکت و سیاست عالیه دولت را ترویج و منتشر بکند. (صحیح است) ولی با کمال تأسف این دستگاه اغلب یک چیزهای مبتذل (صحیح است) و نمی‌دانم صفحه‌های" تو رفتی و عهد خود شکستی" درش منتشر است و من جمله نطق آقایان نمایندگان را که از نظر اهمیت باید با کمال دقت ضبط کند و عین او را توزیع و منتشر کند اغلب سرو دست و پا شکسته و چیزهایی که مربوط به نطق و کلانی است منتشر می‌کند. ملاحظه بفرمایید چندی پیش یکی از آژانس‌های خارجی یک خبر مهملی منتشر کرد به این که نمی‌دانم فلان ناو امریکایی می‌آید به خلیج فارس و آنجا مانور می‌دهد و این ناو هم هواپیما به راست و هواپیماهایی که بر روی این ناو هست به قدری قوی است که می‌تواند از خلیج فارس حرکت کند و نمی‌دانم برود کجا را بمباران بکند البته این خبر تکذیب شد و آقای نخست وزیر هم تکذیب کردند و من هم به علت این که ایشان تکذیب کردند این را عرض می‌کنم،، می‌گویم چیزی که از اصل بی‌احساس است و مورد تکذیب نخست وزیر هم واقع می‌شود این چرا باید در این روزنامه‌ها منتشر بشود ما باید دستگاه منظم و حساس داشته باشیم که تمام این اخباری که مربوطه به سیاست خارجی ما است مراقبت بشود و بعد هم آن چیزهایی که مضر به مصالح مملکت ما است آنها را منتشر نکنند (یمین اسفندیاری- و حقیقت هم ندارد) و حقیقت هم ندارد. عرض کنم که ... (صفوی- سانسور که نمی‌شود کرد) ... نگفتم سانسور،، اجازه بفرمایید، دولت انگلستان را آقایان می‌دانند که یکی از بزرگ‌ترین کشورهای مشروطه عالم است و در آنجا مراعات مشروطیت شاید از همه جا بیشتر می‌شود ولی با این تفصیل که در هیئت دولت آنجا شخص عالی‌مقامی است به نام ... یعنی رئیس مطبوعات که وظیفه‌اش همین است که اخبار خارجی و چیزهایی که منتشر می‌شود آنها را می‌گیرد و چیزهایی را که مضر است حذف می‌کند. ما این رادیو و تبلیغات را برای مصالح مملکتمان می‌خواهیم با این بودجه سنگین،، واقعاً جلو این چیزها را باید بگیرند چون اینها یک چیزهای تحریک‌آمیز دروغی است و اینها را نباید بگذارند در جراید منتشر بشود، این نکات باید مراعات بشود این عرض بنده بود راجع به تبلیغات: مطلب دومی که داشتم این است که همه آقایان می‌دانند که من به آقای احمد دهقان ارادت دارم،، ایشان از دوستان قدیم و صمیمی من هستند و خودشان هم شاهدند که در مقام دوستی و حقیقت از هیچ نوع اظهار دوستی به ایشان فروگذار نکردم. در آن موقعی که اعتبارنامه‌ها مطرح بود اعتبارنامه ایشان در شعبه سوم مطرح بود که من رئیس بودم و با این که آقایان هم می‌دیدند که یک نوع تحریکاتی اینجا هست من با نهایت سختی مقاومت کردم و اعضای شعبه هم کمک کردند و کار نمایندگی ایشان که واقعاً هم صحیح بود گذشت. اما چرا می‌گویم صحیح بود برای اینکه ما اطلاعات صحیحی از انتخابات خلخال نداشتیم ولی برای این بود که آقای امیرنصرت اسکندری که ایشان و اقوال ایشان همیشه مورد اعتماد مجلس است (صحیح است). راجع به انتخابات ایشان توضیحاتی دادند که خوانین و محترمین خلخال که مؤثر در کار انتخابات هستند نظر به خدماتی که آقای دهقان کرده‌اند تصمیم گرفته‌اند که ایشان را انتخاب کنند ما هم به احترام فرمایش ایشان که واقعاً هم صحیح بود این کار را کردیم. در تماشاخانه تهران از یک هفته قبل یک پیسی را نشان می‌دهند. قبلاً باید عرض کنم که آقای دهقان خدمات بزرگی از این راه واقعاً کرده‌اند (صحیح است) زحماتی کشیده‌اند که جای انکار نیست و من از این حیث از ایشان تشکر می‌کنم و به مناسبت نیست که عرض بکنم صنعت هنرپیشگی با ذوق مخصوص ایرانی در این مملکت خیلی خوب پیشرفت کرده و الان به آقایان واقعاً توصیه می‌کنم تشریف ببرند به این تآتر فردوسی و ملاحضه بفرمایند که آقای نوشین که واقعاً از افتخارات هنرمندان ایران است (صحیح است) و با همسر محترمشان و سایر کارکنان آنجا با چه قدرت و اهمیتی این پیس‌های خوب را آنجا ادا می‌کنند مخصوصاً این اوقات آن پیس توپاز آنجاست که واقعاً دیدنی است عرض کنم که نمایشنامه‌ای که اینجا در تماشاخانه تهران نمایش می‌دهند قسمت حرم ناصرالدین شاه است. آقایان می‌دانند که در هر طبقه‌ای از سلاطین، پادشاهان خوب هستند و گاهی هم پادشاهان بد هستند. ناصرالدین شاه را البته آقایان یقین دارند که بنده عمرم این قدر نیست که حتی یادم بباید (دهقان- این طور نیست) خیلی خوب، عرض کنم که ۵۰ سال در این مملکت سلطنت کرد به سیستم آن عهد و مقتضیات آن روز و در دوران سلطنت همین پادشاه دیکتاتور یا مستبد یا نمی‌دانم چه بگویم، مردم ایران با کمال راحتی و آسودگی زندگی کردند و در سیاست خارجی هم یک توازنی را همیشه رعایت
می‌کرده و بنده مصلحت نمی‌دانم و مقتضی نیست که در تماشاخانه تهران پیسی نشان بدهند از حرم ناصرالدین شاه و آنجا نمی‌دانم تاری و تنبکی و عرض کنم یک زنی فلان و چطور، و اسم مهد علیا برده می‌شود آقا مهد علیا مادر محترم ناصرالدین شاه است انیس‌الدوله زن محترم ناصرالدین شاه است اینها از خانم‌های محترم این مملکت هستند (صحیح است) من به هیچ‌وجه مصلحت نمی‌دانم که ما به گذشتگان خودمان بی‌احترامی بکنیم (صحیح است) شما آقایان مگر هر روز که از اینجا عبور می‌کنید این تابلوی عدل مظفر را در سر این مجلس نمی‌بینید؟ تا نام آزادی و مشروطیت در این مملکت هست اسم مظفرالدین شاه هم به خوبی در این مملکت برده می‌شود (صحیح است) پادشاهی بود مشروطه و آزادیخواه (صحیح است) این تابلو را یک روزی مقتضیات از سر در مجلس برداشت ولی اراده ملت باز آن را گذاشت سر جایش (صحیح است) و همیشه آقایان آن را ملاحظه می‌فرمایند (صحیح است) مگر آقایان تصدیق ندارند که سلطان احمد شاه یک پادشاهی بود مشروطه خواه، آزادیخواه، مشروطه‌طلب، این را همه می‌دانند حالا یک حوادثی در این مملکت شد و او از تخت سلطنت بر کنار رفت بجای خودش ولی ما باید بگذشتگانن خودمان انصاف داشته باشیم و با رعایت انصاف همه این مطالب را حل بکنیم همانطور که من به نبوغ اعلیحضرت رضا شاه پهلوی اعتماد و اطمینان دارم و او را موجد یک اصلاحاتی در ایران می‌دانم (صحیح است) ما همان طور که من عقاید خودم را در کمال صراحت در جلسه خصوصی نسبت باعلیحضرت همایون محمد رضا شاه گفتم و ایشان را گفتم با کمال صراحت که پادشاهی است مشروطه خواه و آزادی طلب (صحیح است) با کمال صراحت گفتم همانطور که عقیده دارم مجلس شورای ملی در این مملکت باید حکومت کند (صحیح است) تا مشروطیت تحقق پیدا کند،، همان طور که گفتم مقام مقدس سلطنت منزه است و غیرمسئول و آدم غیر مسئول نمی‌تواند در کار مملکت دخالت کند (صحیح است) اینها همه را گفتم. همان طور که اول گفتم هیچ کس جز مجلس شورای ملی نباید دو کار مملکت دخالت کند حتی با کمال صراحت عرض می‌کنم که بستگان اعلیحضرت هم حق ندارند دخالت بکنند (صحیح است) چون به مصلحت خودشان نیست (صحیح است) (محمدعلی مسعودی- کسی دخالت نکرده) آقا بنده عرض نکردم کسی دخالت کرده من می‌خواستم توضیحی بدهم من دارم تجلیل می‌کنم مقام مسلطنت را، مقام سلطنت باید منزه باشد (نمایندگان- منزه هستند) ما به مقام سلطنت علاقه داریم ما به یاد شاه علاقه داریم و ایشان را دوست داریم من در این باب بیش از این عرضی نمی‌کنم ولی اگر یکی از آقایان برخاستند و توضیح دادند متهم عرایضی می‌کنم و باز هم تکرار می‌کنم بزرگش نخوانند اهل خرد- که نام بزرگان به زشتی برد،، حق نداریم نسبت به سلاطین سابق که اغلبشان هم شاید خوب بودند و خدماتی به این مملکت کرده‌اند اهانت بکنیم (صحیح است) من این تذکر را به اکمال ارادت و دوستی به رفیق عزیزم آقای دهقان دادم.
دهقان- بنده مطابق ماده ۱۰۹ توضیح دارم.
نایب رئیس- توضیحی ندارد،، از شما تمجید کردند ماده ۱۰۹ که برای تمجید نیست. آقای دکتر مجتهدی.
دکتر مجتهدی- همکاران محترم،، ما نمایندگان آذربایجان کمتر وقت مجلس را می‌گیریم (صحیح است) و تا احتیاجی به صحبت نباشد صحبت نمی‌نماییم. اگر امروز من چند دقیقه وقت گرانبهای نمایندگان محترم را با نطق قبل از دستور اشتغال می‌کنم به این جهت است که حس می‌نمایم در این موقع عده مغرض می‌خواهند با مخلوط کردن راست و دروغ شایعاتی منتشر کرده اذهان عموم را مشوب سازند و در این راه از پاره عدم رضایتی که در اهالی آذربایجان وجود دارد استفاده می‌نمایند. اینک وظیفه خود می‌دانم گزارشی از وضع آذربایجان حضور آقایان که نماینده آنجا نیز هستند به عرض برسانم.
چنان که خاطر محترم آقایان مستحضر است در سال ۱۳۲۴ وقایع ناگواری در آذربایجان رویداد که در اثر آن یک سال تمام وضع خاصی در آنجا حکمفرما بود تا بر اثر تأکیدات و توجهات اعلیحضرت همایونی و میهن‌پرستی عموم ایرانیان خصوصاً خود اهالی آذربایجانیان مشکل آذربایجان حل شد پس از رفع این غائله مردم آذربایجان از حکومت مرکزی منتظر و متوقع توجهات بیشتری بودند (فولادوند- به خصوص که رئیس حکومت ما آذربایجانی است) که بتوانند تا حدی خسارات را جبران و جراحت‌ها را التیام دهند متأسفانه دولت‌ها چنان که شیوه همیشگی آنها است آن طور که لازم بود باید و شاید در رفع احتیاجات و حل مشکلات اقدامی نکردند و حوادث قبلی را نادیده گرفتند این عدم توجه رفته رفته اسباب عدم رضایت مردم شده و مغرضین هم از موقعیت استفاده کرده و به این نارضایتی دامن زده و آب را گل‌آلود می‌سازند (صحیح است).
نارضایتی مردم آذربایجان یک قسمت مربوط به خرابی عمومی تشکیلات دولتی است که تمام ایالات و شهرهای ایران به این درد مبتلا هستند از قبیل فقر عمومی- عدم توجه به بهداشت و فرهنگ- شیوع رشاء و ارتشاء و تعدی مأمورین دولت و انحصارات شدیدی که در تمام شئون اقتصادی و اداری ما حکمفرماست (محمد ذوالفقاری- راجع به تبرئه خائنین هم بفرمایید) راجع به این قبیل موضوعات من صحبتی نخواهم کرد از بدو گشایش مجلس همکاران محترم من از پشت همین تریبون به کرات در این خصوص نطق‌ها کرده شکایات ملت را به گوش دولت‌ها رسانیده‌اند فقط توجه آقایان و اولیاء دولت را به این نکته معطوف می‌دارم که نارضایتی مردم آذربایجان چون آن الیالت دارای موقعیت خاصی است باید قبل از سایر نقاط مرتفع گردد و اصلاحات را باید از آذربایجان شروع نمود تا دست آویز و بهانه به دست مغرضین داده نشود راجع به این موضوعات بنده صحبتی نمی‌کنم چون خیلی شکایت شده است و آقایان محترم در اینجا به کرات گوشزد کرده‌اند.
قسمت دیگر عدم رضایت آذربایجان در اثر اموری پیش آمده که مختص به خود آذربایجان است و در این قسمت است که می‌خواهم قدری صحبت نمایم. قبل از ورود به این موضوع لازم می‌داند این نکته را به عرض برسانم که آذربایجانی‌ها مردمانی وطن‌پرست و شاهدوست می‌باشند (صحیح است) امتحان وطن پرستی را در وقایع اخیر دادند با دست خالی به ماجراجویان حمله کرده قبل از ورود نیرو آذربایجان را تصفیه کردند (صحیح است) و مراتب شاهدوستی خود را هنگام مسافرت اعلیحضرت همایونی به آذربایجان نشان دادند تشریح احساسات اهالی این سامان نسبت به اعلیحضرت همایونی غیر مقدور بوده و نظیر این احساسات در تاریخ ایران بی‌سابقه می‌باشد. و ضمناً باید گفت که آذربایجانی‌ها چون در وطن‌پرستی و آزادیخواهی همواره پیشقدم بوده‌اند انتظار دارند که مواد قانون اساسی کاملاً اجرا شود مثلاً مأمورین دولت تعدی و تجاوز ننمایند و در انتخابات آزادی کامل داشته باشند اشخاص غیرمحلی را به عنوان نماینده تحمیل نکنند با تشکیل انجمن‌های ایالتی که در قانون اساسی پیش‌بینی شده اهالی در اداره امور خود مداخله نمایند.
عده از رجال ما در اثر این فکر غلط که اگر انجمن‌های ایالتی تشکیل شود ممکن است به استقلال ایران صدمه بخورد ملت را از این حق قانونی محروم ساخته‌اند من اینجا همین قدر عرض می‌کنم که یگانه راه چاره برای جلوگیری از خطرات احتمالی این است که مردم عملاً در سرنوشت خود مداخله نمایند و مشروطیت وقتی کامل می‌شود که انجمن‌های ایالتی تشکیل شود و مردم ایالات حکومت را از آن خود بدانند و با آن در تماس باشند و مخصوصاً برای آذربایجان وجود چنین انجمن‌ها نهایت لزوم را دارد (صحیح است) یکی از شکایات عمده اهالی این است که با وجود این که بیشتر از یک سال از تصفیه آذربایجان می‌گذرد حکومت نظامی در شهرهای آذربایجان برقرار و مردم را به عنوان متجاسر در دادگاه‌های نظامی تعقیب و امنیت قضایی را از جامعه سلب می‌نمایند معلوم نیست در صورتی که فرمان عفو عمومی از طرف اعلیحضرت همایونی صادر شده چگونه اشخاص را به جرم تماس با متجاسرین تعقیب می‌نمایند و بدیهی است اگر مأمور عمل شخص ناصالح و مغرضی باشد تا چه اندازه موجبات سلب آسایش مردم فراهم خواهد شد همکار محترم آقای دکتر ملکی یک کاغذی از مراغه داشتند که هفته قبل یک نفر تاجر مراغه را به عنوان این که به پیشه‌وری تبریک گفته به سه سال حبس با اعمال شاقه محکوم نموده‌اند. روی همین اصل است که پس از گذشتن یک سال اوضاع آذربایجان قرین آرامش نشده و مردم بر اثر غیرعادی بودن اوضاع دسته دسته به طهران روی می‌آورند و این امر باعث کساد بازار و شیوع بیکاری روز افزون در آذربایجان می‌گردد من اینجا از شخص شخیص اعلیحضرت همایونی تمنی می‌کنم که موضوع فرمان ملوکانه را تحت توجهات شخصی خود قرارداده و تأکید فرمایند که این فرمان بدون قید و شرط اجرا گردد و در این آخر سال و شب عید تمام محکومین و متهمین از این عفو ملوکانه استفاده کرده و موجبات را حتی افکار عمومی فراهم گردد. و عموم آقایان مستحضر هستند که تجار و مالکین
آذربایجان در دوره متجاسرین متحمل خسارات هنگفت گردیدند راه تجارت به آذربایجان بسته شد. و از تجار مالیات هنگفت به عنوان جریمه اخذ شد املاک مالکین مصادره و با وضع قوانین میزان بهره مالکانه تنزل یافته بوده پس از رفع غائله این دو طبقه منتظر مساعدت از دولت بودند که قسمتی از خسارات را ترمیم نمایند. و در اینجا هم با کمال تأسف اذعان باید کرد که از طرف دولت‌ها توجهی نشده است. مطالبه مالیات هنگفت از تجار و مالکین حتی نسبت به دوره متجاسرین موجبات نارضایتی را تشدید می‌نماید و از دولت تقاضا دارم نسبت به میزان مالیات آذربایجان و طرز وصول آن تجدید نظر نمایند (صحیح است) و نیز از موضع استفاده نموده و در قسمت کونتانژان نیز نظریه همکاران را تأیید و عقیده‌مندم که کونتانژان در میان شهرهای ایران به نسبت عادلانه تقسیم شود. روشنفکران آذربایجان از این که دولت دانشگاه تبریز را ابقاء و یا به عبارت دیگر اخداث نمود فوق‌العاده مشعوف بودند ولی از لحاظ عدم توسعه آن و فشارهای مالی که وارد می‌شود دلتنگ بوده و آرزومندند دولت نسبت به توسعه این کانون دانش که کعبه آمال جوانان و روشنفکران آذربایجان است توجه خاصی مبذول دارد.
من اینجا از مساعدت‌های جناب اشرف آقای قوام‌السلطنه و دوست بسیار عزیزم آقای دکتر حبیبی که خداوند شفا دهد و آقای دکتر بیانی استادان دانشگاه طهران که در تأسیس دانشگاه تبریز مساعدت‌های ذی‌قیمتی کرده‌اند تشکر می‌نمایم و از دولت جناب آقای حکیمی که خود آذربایجانی است نیز انتظار مساعدت و توجهات لازمه را دارم.
یکی دیگر از نارضایتی‌های مردم آذربایجان عدم توجه دولت‌ها به شهرداری‌ها است در دوره متجاسرین اگر چه برای تظاهر هم بود در تبریز کارهائی شد ولی بعد از آن هیچگونه فعالیتی در شهرداری‌ها دیده نمی‌شود من برای مثال فقط برق و تلفن شهر تبریز را مثال می‌آورم این دو مؤسسه به شکل شرکتی اداره می‌شوند و با وجود منافع سرشاری که این شرکت‌ها که بیشتر صاحب سهامشان طهران‌نشین هستند می‌برند هیچ گونه اقدامی در توسعه و تکمیل آن نکرده‌اند و این جای بسی تأسف است که در این قرن یک نفر نماینده از نبودن برق و تلفن که از مایحتاج امروزی مردم است در پشت تریبون مجلس شکایت نماید ممکن است آقایان بفرمایند وضعیت برق و تلفن پایتخت ایران نیز همین طور است اگر واقعاً آقایان نمایندگان این شرکت‌ها را مضر به حال مردم تشخیص می‌دهند فورا باید طرحی در مجلس امضاء کرد و این شرکت‌ها را لغو نمود.
رادیو تبریز که یگانه اثر خوب دوره متجاسرین است و به قیمت محصول دو ساله آذر بایجان تمام شده و بهترین وسیله تبلیغ و بالابردن سطح فرهنگی آذربایجان است آن طور که لازم بود در این مدت توجه نشده حتی در برنامه آن بی‌اعتنایی‌هایی نیز می‌شد که یکی از علل نارضایتی‌ها به شمار می‌رفت خوشبختانه تذکرات بی‌غرضانه نمایندگان محترم آذربایجان در برنامه آن بدهند که تاحدی با احساسات آذربایجانی‌ها منطبق باشد و امیدوارم بیش از این در این مورد توجه شود مثلاً آذربایجانی‌ها می‌خواهند که تصنیف ترکی را فارسی نکنند و این نکته را نیز باید عرض کنم شایعاتی که مبنی بر سوء‌تفاهمی به این استانداری و سران لشکری بود اگر هم صحت داشته باشد به کلی مرتفع گشته و دو نفر از شخصیت‌های برجسته ایران که در رأس امور کشوری و لشکری آذربایجان قرار گرفته‌اند با کمال فداکاری و حسن سیاست مشغول انجام وظیفه می‌باشد. این بود عمده نارضایتی‌هایی که فهرست وار عرض شد. در ضمن یک رضایتمندی کاملی با کمال تعجب آقایان باید عرض کنم از ژاندارمری آذربایجان است که من از وظایف نمایندگی خود می‌دانم که از افسری که متصدی ژاندارمری آذربایجان است تشکر کنم (صحیح است).
در خاتمه دوباره توجه دولت‌ها را به موقعیت حساس آذربایجان جلب کرده متمنی دارم این اصول مرکزیت و تبعیضات نسبت بطهران و شهرهای دیگر متروک گردد و بودجه مملکتی که از عموم مردم ایران تأمین می‌شود در تمام نقاط کشور یکسان خرج شود (صحیح است) و تمام اهالی کشور از مزایای قانونی به طور تساوی استفاده نمایند (صحیح است).
چون بیشتر از این عجالتاً نمی‌خواهم وقت مجلس شورای ملی را بگیرم عرایضم را خاتمه می‌دهم.
نایب رئیس- آقای کهبد.
بعضی از نمایندگان- نوبت آقای دهقان است.
دهقان- بی‌لطفی می‌فرمایند.
نایب رئیس- مراعات نوبت شده آقای کهبد بفرمایید.
کهبد- آقایان نمایندگان محترم، قریب هشت ماه است پانزدهمین دوره قانونگذاری افتتاح شده و اینجانب افتخار شرکت در تشکیل اکثر جلسات را داشته و نیز مفتخر به اصغاء بیانات آقایان بوده و در طول این مدت چنان که وظیفه یک نفر نماینده است بیانات فرد فرد آقایان را به اکمال دقت و سکوت و احترام گوش داده و مورد دقت قرار داده‌ام. اینک که بر حسب وظیفه مطالبی را به سمع شریف آقایان نمایندگان محترم و در نتیجه به استحضار ملت ایران می‌رسانم از مکارم اخلاقی نمایندگان محترم انتظار دارم که به نام احترام آزادی بیان به عرایض من توجه فرمایند.
در این حقیقت تردیدی نمی‌توان کرد که ملت ایران همواره سعادت و تأمین خوشبختی و استقلال خود را از مجلس شورای ملی که مظهر اراده و آمال ایرانیان است انتظار داشته و خواهند داشت و مردم این کشور بدون تردید متوقع و منتظر می باشندکه به همت و فکر روشن و وطن‌خواهی و اصلاح طلبی نمایندگان شریف و دلسوز خود از این مشکلات اقتصادی وفقر و سختی معیشت و فساد روز افزون در دستگاه اداری کشور نجات یابند و به سر منزل امنیت و آسایش و ثروت و ترقی برسند.
نمایندگان- اکثریت نیست.
(بعد از چند لحظه عده کافی شد).
نایب رئیس- آقای کهبد بفرمایید.
کهبد- امروز توجه و فکر فرد فرد مردم کشور از وضیع و شریف و بزرگ و کوچک متوجه اصلاحات ضروری و فوری و چاره قطعی دردهای عمومی است و همه به اکمال بیصبری در انتظار اقدامات و چاره‌جویی‌های مؤثر مجلس می‌باشند بدون تردید درک این موقعیت و استقبال عملی و جدی مجلس از این آمال و ا نتظارات ملت و برداشتن قدم‌های مؤثر در راه این منظور مجلس پانزدهم را مظهر حقیقی تمایلات ملی خواهد ساخت و بدوجه قابل ملاحظه‌ای مورد تقدیس و محبوبیت قرار خواهد داد بنابراین واجب است در این موقع تاریخی فکر کنیم که چه رویه‌ای را در پیش بگیریم تا به این مقصد عالی برسیم. به نظر اینجانب امروز بر فرد فرد نمایندگان محترم واجب است که افکار و فعالیت‌های خود را برای تأمین و پایدار کردن این چند اصل زیر به کار برند تا بتوانند تمایلات ملت ایران را جامه عمل بپوشانند.
اول- اصلاح اساسی اوضاع اقتصادی کشور اعم از اصلاح امور بازرگانی تقویت کشاورزی و تقویت صنایع و محصولات و بالا بردن سطح تولید و اجرای برنامه عملی برای پایین آوردن هزینه زندگانی عمومی.
دوم- تأمین امنیت قضایی به معنی واقعی کلمه اصلاح دادگستری و اجرای کامل و بدون تبعیض قوانین و تعقیب شدید خرابکاری و دزدان و مختلسین و تصفیه کامل دستگاه‌های اداری کشور
سوم- اصلاح و تصفیه کامل بودجه کشور- حذف هزینه‌های زاید و تجملی و سازمان‌های بیهوده و صرف آن در راه هدف‌های حقیقی اصلاح‌طلبانه از قبیل دستگاه‌های بهداری و فرهنگ و آنچه را که واقعاً بدرد زندگانی مردم می‌خورد و به عقیده و نظر اینجانب لزوم اجرای فوری این اصول و اصلاحات مورد اتفاق تام و تمام ملت ایران و مورد انتظار فوری مردم کشور است و خوشبختانه آنچه در این مدت از نطق‌ها و بیانات نمایندگان محترم استفاده کرده‌اند لزوم اجرای این اصلاحات مورد نظر کلیه نمایندگان محترم بدون استثنا می‌باشد و درباره این مسائل ضروری و حیاتی اکثریت و اقلیتی در مجلس وجود ندارد بدیهی است که اصلاح اساسی اوضاع اقتصادی کشور وقت و فرصت کافی و وسایل لازم دارد و برنامه روشن و جامع و پخته می‌خواهد و وظیفه مجلس شورای ملی است که دولت‌ها را در تهیه وسایل لازم برای اجرای این تکالیف مهم و حیاتی یاری کند ولی موضوعیکه در درجه اول اهمیت قرار دارد و اکنون بدون فوت و قت باید با همکاری شدید و جدی مجلس و دولت به سوی آن قدم برداشته شود موضوع پایین آوردن هزینه زندگی است که مورد علاقه و طرف تقاضای عموم افراد ملت ایران می‌باشد بر احدی پوشیده نیست که امروز در نتیجه حوادث جهانی و علل و جهات داخلی وضع معیشت عمومی تا چه حد رقت‌آور است و اکثریت افراد ملت ایران از حیث مسکن و خواراک و پوشاک و سایر حوایج ضروری زندگی در چه زنج و مشقت غم‌انگیزی به سر می‌برند من نمی‌خواهم که در اینجا شرح تأثرانگیز و رقت آور مردم را بیان کنم زیرا قطعاً بر تأثر آقایان نمایندگان محترم خواهد افزود. آنجا که عیان است چه حاجت به بیان است همه آقایان محترم از مردم لخت و عور و گرسنه و
بیمار شهرستان‌های خود اطلاح داشته و پرده‌های مصیبت‌بار زندگی اهالی زحمتکش دهات و قصبات را در نظر مجسم دارند. در همین تهران پایتخت زیبا و باشکوه ایران نیز به طور قطع دو ثلث از اهالی فاقد وسایل اولیه زندگانی هستند و حتی اکثریت نزدیک به اتفاق کارمندان دولت که به ظاهر سر و وضعی دارند دست به گریبان سختی معیشت و فشار زندگی می‌باشند بنابراین نه وجدان و شرف ملی ما اجازه می‌دهد بیش از این شاهد این مناظر رقت بار شده و با سکوت و بی‌اعتنایی برگذار کنیم هر یک از ما مسئولیت این ننگ و بدبختی را به گردن دیگری حواله کنیم و نه مصلحت سیاسی و اجتماعی کشور است که در این هیاهوی جهانی و گیرودار ملل بزرگ این وضع را با بی‌اعتنایی تلقی نماییم امروز دیگر ملل زنده دنیا وضع کنونی و موجود ملل را ملاک قضاوت قرار می‌دهند نه مفاخر گذشته و یاد بودهای تاریخی آنان، باید به این نکته پی برده متوجه این حقیقت باشیم که اگر ما در روی گنج‌های خداداد و در اقلیم حاصلخیز و پر ثروت خود چنین زندگی رقتبار ادامه بدهیم و اکثریت ملت ما در رنج و گرسنگی و برهنگی و بیماری در بیغوله‌های تاریک و فاقد وسایل بهداشت امرار حیات کنند و فقط معدودی گلیم خود را از آب بدر برند وجود این حالت و دوام این وضع با بقای استقلال و ملیت ما جداً منافات دارد و جهانیان درباره ما طور دیگری قضاوت خواهند کرد بنابراین هم وجدان و شرف و هم عرق وطن‌خواهی و غرور ملی ما به ما حکم می‌کند که درنگ را جایز نشمرده و هر چه زودتر برای اصلاح معیشت عمومی دست به کار شویم.
این که تأمین قضایی به معنی حقیقی یعنی اصلاح حقیقی دادگستری و پایدار شدن حکومت قانون و تصفیه کامل دستگاه‌های اداری و قضائی را یکی از اصول به عرض رساندم به این جهت است که علت و سرچشمه تولید قسمت مهمی از فساد و خرابکاری‌هایی که موجب بالا رفتن هزینه زندگی و پریشانی و فقر عمومی گشته و همچنین قسمت مهم از سرمایه افراد کشور را از جریان کارهای مفید و عام‌المنفعه بیرون پرده است خرابی دستگاه اداری و قضائی ما می‌باشد.
در کشوری که قانون به تمام معنی حکومت نکند و چرخ عدالت برمحور خود نچرخد بدون تردید مصونیت مالی و جانی و شرقی و عرضی وجود نخواهد داشت و در آنجا که این گونه مصونیت‌ها وجود نداشه باشد محیط مساعدی وجود ندارد که هرکس آزادانه و در حدود قانون بتواند زندگی کند و برای ترقی کشور خود فعالیت نماید محیطی که در آن این گونه مصونیت‌های قانونی وجود ندارد شبیه به گردنه مخوفی است که به وسیله راهزنان درمعرض تهدید است. در جایی که امنیت قضایی نیست دست‌ها برای کار و کسب و تولید ثروت از راه صحیح می لزرد و همه مجبورند که با وحشت و اضطرات شبانه‌روزی فقط کلاه خود رامحکم بگیرند تا از تهاجم کلاهبرداران زیان نبینند و با وجود این کلاه‌ها است که برداشته می‌شود. مثلاً در ایام جنگ و چند سال اخیر براحدی پوشیده نیست که این همه سوء‌استفاده و احتکار و غارت نسبت به ضروریات زندگی عمومی شده است در دستگاه‌های اقتصادی و پخش کالاها و در جریان اجرای قانون منع احتکار و سایر مقررات و همچنین در تأسیس و انحلال وزارت خواربار که ضرر سوء استفاده‌هایی که در دستگاه دولت به عمل آمده یا تمدیدات محتکرین سر به میلیاردها زده است آن همه پرونده‌ها تشکیل یافته ولی دستگاه عدالت ما حتی برای نمونه یکی از آن پرونده‌ها را متأسفانه مورد تعقیب و اقدام قانونی قرار نداده است. قسمت مهمی از منابع زندگانی عمومی ما از آن سوء‌استفاده‌ها دچار خسارت و زیان بزرگی شد ولی سوء‌استفاده‌کنندگان دچار کوچک‌ترین مجازات قانونی نشدند دستگاه عدالت ما همچنان به طور یک نواخت و در کمال خونسردی به جلب و محاکمه فقرا و بینوایانی که دزدی و تعدی آنها از مبلغ ناچیزی تجاوز نمی‌کند ادامه می‌دهد در حالی که دزدان میلیاردها ثروت و منابع زندگانی عمومی در کمال موفقیت و بدون نگرانی به زندگانی راحت و ساختن قصرهای خویش مشغولند البته وقتی در محیطی تا این حد آزادی عمل برای خرابکاری و بی‌عدالتی بود و دستگاه‌های اداری به این جهت در غرقاب فساد و سوء‌استفاده فرو رفت نباید انتظار داشت که مقررات تعدیل هزینه زندگی اجرا شود و وقتی که این گونه مقررات اجرا نشد و بازیچه قرار گرفت تردیدی نیست که زندگانی عمومی از خط اعتدال خارج گشته و دچار گرانی و سختی سرسام‌آور کنونی می‌شود و آن وقت است که سیل کالا به بازار سیاه سرازیر می‌شود و حوایج ضروری توده به طور منظم تأمین نمی‌شود و سکنه کشور حتی از ستر عورت و سد جوع هم باز می‌مانند. من به کرات از اشخاص موثق شنیده‌ام که تنها در جریان قانون منع احتکار چندین هزار پرونده تشکیل گردیده ولی نتیجه آنها جز زیان خزانه در تدارک کاغذ و مقوا و حقوق اجزایی که چندین هزار پرونده را تشکیل داده و نوشته‌اند چیز دیگری نبوده و همچنین پرونده‌هایی که راجع به جریان پخش کالا و غیره تشکیل گشته همه مدفون شده است برای برقراری امنیت و قدرت قضائی در راه حفظ معیشت و نظم زندگانی عمومی و جلوگیری از غارتگری و فساد که حیات کشور را تهدید می‌کند ضروری است و از ضروریات فوری. قدرت قانون و دادگستری باید دست دزدان و راهزنان اداری و سوء‌استفاده‌کنندگان غیراداری را قطع کند. روغن زدن و اصلاح چرخ سازمان‌های کشور و جلب و طرد عناصر فاسد اداری و غیر اداری برعهده دستگاه عدالت است چقدر جای تأسف است که دستگاه عدالت ما به چنین وضعی بیرون آید و حتی نتواند از قضات عالی مقام و با تقوی و شریف که عده آنها هم کم نیست چنان که باید تشویق کند و آنان را در مقام حساس خود حفظ کند و نتواند از دلسردی و کناره گیری قضات مبرز و با شرف و بزرگوار خود جلوگیری نماید. خوشبختانه جناب آقای وزیر دادگستری چون ذوق اصلاح دادگستری را دارند و مجلس شورای ملی هم مستعد قبول هر قسم پیشنهاد اصلاحی است مضافاً به آن که عده‌ای از نمایندگان محترم مطلع و بصیر در امور دادگستری هستند یقیق دارم از هر قسم مساعدت و همکاری فروگذاری نخواهند فرمود بنابراین تمنی دارم جناب آقای وزیر دادگستری از این موقعیت استفاده کرده و پیشنهادات خودشان را به مجلس تقدیم نمایند و آقایان نمایندگان محترم هم قطعاً همه گونه پشتبانی به منظور این اصلاحات خواهند فرمود و اما موضوع چاره‌جویی برای پایین آوردن هزینه زندگی و بالا بردن سطح تولید و آبادی کشور برای ما امروز یک امر حیاتی است و سه عامل مهمی که در مقدمه عرایضم ذکر کردم همه به هم مرتبط و لازم و ملزوم یکدیگرند نهایت واجب و واجب‌تر داریم که واجب‌تر همان اجرای تدابیر برای بهبود معیشت عمومی است. به تصدیق کارشناسان داخلی و خارجی کمتر کشوری مانند کشور عزیز ما استعداد تولید ثروت را دارد اگر ما به خود جنبشی بدهیم و حرکتی به سوی عمران و آبادی نمائیم کشور ما از ثروتمندترین کشورهای جهان است. روزی با چند نفراز متخصصین خارجی که برای مطالعه در امور اقتصادی ایران آمده بودند صحبت می‌کردم اظهار می‌داشتند که تنها خوزستان شما استعداد و گنجایش آن را دارد که پنجاه ملیون جمعیت را اعاشه نماید همین طور است گیلان و مازندران و فارس و آذربایجان و همچنین است سایر ولایات زرخیز ما از شرق و غرب و شمال و جنوب حال خوب است دقت کنیم که بعد از عوامل فساد دستگاه‌های اداری و قضایی که موجب هرج و مرج و خرابی اوضاع معیشت عمومی است چه عوامل دیگری وجود دارند که باید در رفع و اصلاح آنها کوشید. به نظر بنده یکی دیگر از عوامل گرانی هزینه زندگی انحصار بازی‌ها و مالیات‌هایی است که غیر مستقیم روی خوراک و پوشاک و مسکن و سایر حوائج زندگی اهالی این کشور بدون ضرورت تحمیل شده است. ای کاش عوارض و مالیات‌هایی که غیر مستقیم از اهالی گرفته می‌شود اقلاً سی درصد آن خرج خود اهالی می‌شد. طبق آمار و حساب دقیقی که در دست است بیش از ششصد میلیون تومان اهالی این کشور مالیات غیر مستقیم می‌دهند و رویه مرتبه بیش از یکصد و بیست میلیون تومان در ستون درآمد کشور وارد نمی‌شود. نمی‌دانم آقایان نمایندگان محترم و یا اعضای محترم کمیسیون بودجه به ارقام درآمد و هزینه مندرجه در لایحه بودجه پیشنهادی دقیقاً توجه فرموده‌اند یا خیر؟ من آنچه دقت نموده و حساب کرده‌ام طبق اسناد و مدارکی که موجود است بعضی از اقلام مهم که برای نمونه یکی دو رقم را عرض می‌کنم رقم وصولی از مردم با رقم مندرج در بودجه تطبیق نمی‌کند و برای مزید اطلاع آقایان عرض می‌کنم. مصرف سالیانه قند ایران بین ۱۲۰ الی ۱۴۵ هزار تن بالغ است که در حدود ۳۲ هزار تن آن از کارخانه‌جات داخلی و بقیه را دولت از خارج وارد می‌کند در سال ۱۳۲۵ طبق آمار گمرکی صفحه ۱۲ دولت هفتاد و یک هزار و یکصد و هشتاد تن شکر وارد نموده و بهای خرید هر تن بین سی الی سی و پنج لیره بوده است که اگر از قرار هر لیره ۱۳۰ ریال و حداکثر همان ۳۰ لیره حساب کنیم هر کیلو چهار ریال و پنجاه دینار می‌شود (با این که شکری که به مردم دهات می‌دادند زرد و نصف بهاء خرید داشت و من در موقع خود شدیداً به این عمل وزارت دارایی اعتراض کردم که چرا برای اهالی تهران و اهالی سایر نقاط تفاوت قائل می‌شوند) هر کیلو ۲/ ۷۵ ریال هر حقوق گمرکی و حق انحصار و سایر هزینه‌ها است که جمعاً ۳۰/ ۷
ریال تمام می‌شود و حداقل فروش ۵۰/۱۹ ریال بوده است و تفاضل این دو رقم ۲۰/۱۲ ریال می‌شود بنابراین سود ۱۸۰/۷۱ تن بالغ بر ۸۶ میلیون تومان است. همچنین ۷۸۰/۳۱ تن (صفحه ۶۵ آمار گمرکی) که از بانک صنعتی از قرار کیلویی ۱۲ ریال خریداری و ۵۰ و ۱۹ ریال فورخته‌اند که تفاوت بین خرید و فروش ۵۰ و ۷ ریال و منافع خالص این رقم تقریباً ۲۴ میلیون تومان است (کار ندارم به این که بانک صنعتی در بازار آزاد قند را از قرار کیلویی ۴۰ الی ۶۵ ریال هم فروخت) پس منافع خالص این یک قلم یکصد و ده میلیون تومان است در صورتی که در بودجه سال ۱۳۲۵ کلیه سود ویژه معاملات اقتصادی و بازرگانی چهل و نه میلیون و هفتصد و نه هزار و ششصد تومان قلمداد شده و همچنین رقم عواید پیش‌بینی شده در سال ۱۳۶۲ را برای کلیه سود معاملات اقتصادی و بازرگانی و حق انحصار چای و گونی و قند و شکر و غیره را چهل میلیون و هشتصد و بیست و دو هزار و ششصد تومان در ردیف ۶۶ به حساب آورده‌اند در صورتی که از رقم قند تنها بیش از یکصد و پنجاه میلیون تومان طبق محاسبه‌ای که در بالا عرض شد عاید دولت شده و خواهد شد زیرا اولاً بهای قند و شکر در سال ۱۴۲۶ تنزل فاحش کرده و روز بروز هم در تنزل است (خبری که در روزنامه چند روز پیش اطلاعات درج شده و مربوط به محصول قند و شکر پیش دنیا است البته از نظر شریف آقایان گذشته است) ثانیاً در مقدار که لازم داشته باشیم به ما داده و خواهند داد ثالثاً دولت هر کیلو قند را از مبلغ بالا کمتر نفروخته است اخیراً هم مقداری گران کرده‌اند همچنین سود معاملات چای و قماش و گونی و سایر چیزهای دیگر مخصوصاً قماش که هر متر بین ۸ و ۹ ریال برای دولت تمام شده و با اصول مزائده به مردم به طور متوسط کمتر از ۵۰ ریال نفروخته است به ببنید این سود و این ارقام گیج کننده و سرسام‌آور سر به کجا می‌زند و چرا منافع خالص فقط چهل میلیون تومان قلمداد شده است؟
آقایان محترم هر تجارتخانه یا شرکت یا موسسه‌ای که اشتغال به امور بازرگانی دارد دارای دفاتر و حساب و کتابی می‌باشد بیلان و ریز درآمد و خرج خود را هر سال به صاحبان سهام خود می‌دهد بیلان مزبور را بازرسان شرکت یا تجارتخانه مورد توجه و دقت قرار داده و گزارش خود را به صاحبان سهام می‌دهند در این تجارتخانه یا شرکت که دولت تشکیل داده درب ضررش بسته است یعنی خرید و فروش او معین و مطابق قواعد مسلم مخصوصاً قانون محاسبات عمومی هزینه هر درآمدی از ۰۱۵/۰ آن نباید تجاوز کند من آنچه را دقت و ملاحظه در این بودجه کردم بیلانی از این تجارتخانه مشاهده ننمودم. یقین دارم خود آقایان محترم هم به این نکته توجه نموده‌اند. به هر جهت از جناب آقای وزیر محترم دارایی و هیئت محترم دولت تمنی می‌کنم بیلان این تجارتخانه را با ریز ارقام درآمد و هزینه به اختیار مجلس بگذارند زیرا آنچه از مردم گرفته می‌شود باید با اجازه و تصویب مجلس شورای ملی باشد و این حق را به هیچ‌وجه من‌الوجوه نمی‌توان از مجلس شورای ملی سلب نمود. این تجارتخانه به طوری که از قراین و اشارات بر می‌آید در حدود ششصد میلیون تومان از مردم مالیات غیرمستقیم گرفته چرا فقط ۴۰ میلیون تومان وارد بودجه شده؟ و معلوم نیست بقیه آنچه شده است درست است طبق قانون مخصوص مجلس شورای ملی به دولت اجازه داد بعضی از دستگاه‌های را طبق اصول بازرگانی اداره نماید و دولت مطابق همان قانون مکلف بود که به بیلان همان دستگاه‌ها رسیدگی و صحت آن تصدیق و به عرض مجلس شورای ملی برساند بنده از هیئت محترم دولت سوال می‌کنم که آیا به این تکلیف قانونی در موعد مقرر عمل شده است یا خیر؟ (تصادفاً خود آقای وزیر دارایی در جلسه مورخه ۲۹ دی‌ماه صریحاً اعتراف کردند که موسسات بیلان خود را هنوز به دولت هم نداده‌اند) من تصور می‌کنم که چشم‌پوشی از رسیدگی به این حساب‌ها که به هیچ‌وجه عملیات آن روشن نیست صلاح مجلس شورای ملی باشد زیرا حیف و میل چنین مبلغی برای ملت ایران غیر قابل تحمل است. همچنین تمام موسسات و شرکت‌ها و بانک‌ها که از سرمایه ملت و خزانه دولت اداره می‌شوند باید مشمول این اصل کلی بوده و بیلان آنها باید به مجلس شورای ملی تقدیم گردد تا مجلس که قسمت مهم وظایفش رسیدگی به خرج و دخل کشور است نظارت کاملی در آنها داشته باشد (در این موارد بنده از جناب آقای وزیر دارایی علیحده سوال کرده‌ام). در هر صورت برای این که این وضعیات رقتبار و ننگین خاتمه پیدا کند و به این بی حسابی‌ها و بی‌نظمی‌ها خاتمه داده شود و هزینه زندگی پایین آمده و سطح تولید بالا رود سه نکته اساسی را پیشنهاد نموده و تقاضای عطف توجه فوری دارم.
اول- دولت از کلیه انحصار بازی‌ها به استثنا انحصار دخانیات و تریاک و غله) دست کشیده و اقلام زیر که تحمیل بر عموم افراد این کشور است و جز عنوان مالیات غیرمستقیم عنوان دیگری ندارد به قید فوریت از بودجه کشور حذف و از اخذ آن خودداری شود.
۱- بابت مالیات نفت و بنزین شماره ۶ بودجه ۲۰۰۰۰۰۰۰ تومان
۲- بابت مالیات ذبایح و وسایل نقلیه غیرموتوری شماره ۷ و ۸ ۹۰۰۰۰۰ تومان
۳- درآمد انحصاری قند و چای شماره ۱۳ ۱۳۵۰۰۰۰۰
۴- عوارض بندری پوست شماره ۱۵ و ۱۶ ۶۲۰۰۰۰ تومان
۵- درآمد ۴۵٪ انحصار قماش شماره ۱۹ ۱۹۰۰۰۰۰۰ تومان
۶- درآمد ۱۰٪ عوارض کالاهای گمرکی
ردیف ۲۱ ۲۵۵۸۰۰۰۰ تومان
۷- درآمد سود ویژه
معاملات بازرگانی و اقتصادی
شماره ۶۶ که شامل چای
قماش و همه آنها هستند ۴۰۸۲۴۶۰۰ تومان
جمع ۱۲۰۴۲۶۶۰۰ تومان
البته ممکن است بگویند چه طور می‌شود از رقم ۱۲۰ میلیون تومان درآمد مسلم صرف‌نظر کرد. ولی به طوری‌که عرض کردم همین ارقام فوق است که موجب و سبب گرانی هزینه زندگی شده است و همین ارقام است که برای وصول آن طبق آماری که قبلاً به عرض رسید چندین برابر از مردم می‌گیرند ولی به خزانه وارد نمی‌شود. جناب آقای وزیر دارایی چندی قبل طبق اعلامی که در جراید بیاناتی‌که در مجلس فرمودند جیره‌بندی را لغو نمودند ولی به عقیده اینجانب تنها لغو جیره‌بندی کافی نیست بنده از ایشان سوال می‌کنم شما که معتقد هستید هزینه زندگی پایین بیاید و سود تجار محدود باشد و حقیقتاً هم حق دارید چرا خود تا صدی پانصد سود قائل می‌شوید یعنی قندی را که ۴ ریال تمام می‌شود بیش از ۲۵ ریال می‌فروشید. هر موقع قند را با قیمتی که برای شما تمام می‌شود با سود مختصری فروختید آن وقت است که کمک موثری به پایین آوردن هزینه زندگی عمومی نموده‌اید. که من تصور می‌کنم که کارمندان دولت اگر هزینه زندگی به طریق بالا تنزل کند یعنی ۶۰٪ پایین بیاید از دریافت دو رقم که به عنوان کمک حقوق کارمندان دولت در ردیف ۴۸ و ۷۹ بودجه قلمداد شده و عبارت از ۱۲۲ میلیون تومان است و تقریباً معادل با ارقام فوق می‌شود صرف‌نظر کرده و راضی و خوشنودتر باشند. علاوه بر آن هزینه زندگی عمومی پایین آمده و مردم تا ابد ممنون مجلس شورای ملی و دولت خواهند بود. حتی می‌توان مبلغ بالا را از محل صرفه‌جویی هم تامین نمود.
نمایندگان - اکثریت نیست.
نایب رئیس - به آقایان تذکر بدهید اگر نمی‌آیند جلسه را ختم کنیم.
(پس از چند لحظه اکثریت شد)
نایب رئیس - بفرمایید.
کهبد - دوم این که با قید فوریت کمیسیون از نمایندگان مطلع مجلس شورای ملی و نمایندگان بانک و وزارت اقتصاد ملی و گمرک و اشخاص مطلع و بصیر تشکیل اولاً با توجه به منابع ارزش کشور و تشویق صادرات و مقایسه بها استاندارد طلا و نقره و پشتوانه اسکناس قیمت ارز را به نرخ حقیقی بین‌المللی تعیین نمایند. ثانیاً در تعرفه گمرکی و کالاهای وارداتی دقت و مطالعه نموده هر جنسی را که برای کشور ضروری بدانند مقدار و میزان آن را در سال معین کنند و هر جنس را غیر ضروری تشخیص بدهند و یا اجناسی را که تهیه آن در داخل کشور مقدور باشد برای حمایت از صنایع کشور یا ورود آن را غدغن و یا آن قدر حقوق گمرکی به آن ببندند که وارد کردن آن صرف نکند هیچ فراموش نمی‌کنم که در چند سال قبل مقداری فیروزه به آمریکا صادر می‌کردم. فیروزه را به‌طوری که آقایان محترم می‌دانند معمولاً از خراسان می‌آورند یک مرسله که رسیده بود روی حلقه برنجی سوار بود و چون فرصت کافی نداشتم آن مرسله را با همان حلقه‌های برنجی به آمریکا فرستام حقوق گمرکی آمریکا برای فیروزه پنج درصد است ولی تلگراف رسید که ۹۵ مطالبه می‌کنند علت را سوال کردم معلوم شد چون فیروزه ندارند حقوق گمرکی را ۵ درصد می‌گیرند و چون زرگر دارند و حلقه بایستی در کشور خودشان تهیه شود برای حمایت از صنایع خود چنین گمرک سنگینی می‌گیرند.
آقایان ملاحظه بفرمایید که تفاوت ره از کجا است تا به کجا (یمین اسفندیاری -خیلی مانده آقا؟ وقت تلف شد)
سوم- نکته بسیار مهم موضوع تهاتر یا معاملات پایاپای می‌باشد که متأسفانه کوچک‌ترین توجهی در سنوات اخیر به آن نشده بنده آنچه اطلاع پیدا کرده اماین است که بعضی از ممالک اروپا از قبیل فرانسه و بلژیک و غیره حاضرند با ما معاملات تهاتری داشته باشند و نمایندگان آنها در تهران سرگردانند و نمی‌دانند به کجا و به چه مقامی مراجعه کنند این گونه ممالک حاضرند که ماشین‌آلات فلاحتی و غیره به ما داده و در عوض از اجناس صادراتی ما بگیرند از جناب آقای وزیر اقتصاد ملی تمنی می‌کنم دستور فرمایند باقید فوریت با نمایندگان این گونه ممالک داخل مذاکره شده و ترتیب به این کار بدهند.
در خاتمه با معذرت از طول کلام اجازه می‌خواهم مختصری راجع به وضعیت رقتبار حوزه انتخابیه خود شهریار و ساوجبلاغ به عرض رسانیده و توجه نمایندگان محترم و دولت را به وضع اسفناک اهالی آن سامان جلب و برای رفع این وضع استمداد بجویم البته تا آنجا که برای اینجانب مقدور بوده با کمک بعضی از محترمین محلی راجع به امور بهداری و از بین بردن باتلاق‌ها و پشه مالاریا اقدام نموده و تا حدی هم به نتیجه رسیده‌ام ولی اگر اقدام سریع و اساسی و مبارزه حاد و سختی با این حشره موذی نشود جان هزاران نفر در معرض خطر خواهد بود. البته آقایان محترم استحضار دارند که شهریار و ساوجبلاغ مرکز و کانون پشه مالاریا است به این معنی که باتلاق‌هایی که محل نشو و نمای پشه فوق‌الذکر است در شهریار و ساوجبلاغ به مقدار زیاد بوده و دارای تقریباً دو کیلو متر عرض و بین بیست الی سی کیلومتر طول می‌باشد که به شعبات مختلف تقسیم شده و در حدود یکصد و پنجاه سنک آب را که پراکنده است به طوری که حتی در ایام زمستان هم نزدیکی به آن غیر مقدور است و هر سال میلیاردها از پشه مزبور را در خود پرورش داده و خسارات جانی غیرقابل جبرانی به اهالی آن نواحی وارد می‌سازد و به علاوه چون شهریار مجاور و نزدیک تهران است اهالی تهران هم از این مرض خطرناک بی‌بهره نمی‌مانند. دادن گنه گنه و مداوای موقتی مبتلایان کافی نیست باید سعی کرد کانون فساد را از بین برده و یک مشت مردم بیچاره را از شر خانمان سوز این حشره موذی نجات داد. برای خشکاندن چمن‌های کمال‌آباد و از بین بردن باتلاق‌های آن تصور می‌کنم قانونی هم در سال‌های ۱۳۰۴ و ۱۳۰۵ از مجلس شورای ملی گذشت ولی متأسفانه توجهی نسبت به اجرای آن نشد. در چند ماه قبل هم بنابر اصرار و دعوت بنده آقای دکتر اوری مستشار وزارت بهداری و چند نفر از متخصصین دیگر چندین مرتبه به شهریار و ساوجبلاغ آمده و پروژه‌هایی تهیه و طرز مبارزه و از بین بردن این کانون خطرناک را ضمن گزارش مفصلی به وزارت بهداری تقدیم نمودند.
البته این کار مربوط به وزارت بهداری است و بنده از هیئت محترم دولت و جناب آقای وزیر بهداری استرحاماً استدعا و تمنی می‌کنم مبارزه با این حشره موذی و از بین بردن کانون آنرا مورد توجه جدی و مخصوص خود قرار داده و عملا طبق برنامه تقدیمی در سال ۱۳۲۷ شروع به مبارزه فرمایند و یقین قطعی دارم آقایان نمایندگان محترم هم حاضرند هر قسم قانونی که لازم باشد تصویب فرمایند همچنین چه خود اینجانب و چه مالکین و ساکنین شهریار و ساوجبلاغ نیز حاضریم هر نوع کمکی را که پیشرفت این منظور را سریع کند بنمایم.
دوم موضوع راه است با این که می‌توان شهریار را صندوقخانه و مغازه میوه و خواربار تهران نامید زیرا قسمت عمده خواربار و میوه تهران از محلات مزبور تأمین می‌شود و در ایام تابستان روزانه متجاوز از چهار پنجهزار بار میوه‌جات و تره‌بار به تهران می‌آورند معذلک فاقد راهی که بتوان از آن استفاده کرد می‌باشد و جاده‌های مختصر شوسه‌ای هم که بوده در نتیجه عدم مراقبت از بین رفته و از این حیث اهالی و صاحبان وسایط نقلیه کاملاً در زحمت هستند.
مثلاً کرایه باری که از پنج فرسنگی به تهران می‌آورند به علت بدی راه به مراتب بیشتر از قیمت خودبار می‌شود و اگر راه خوب بود تصدیق می فرمائید که میوه و تره بار وارده به تهران با قیمت‌های مناسب‌تری در دسترس مردم گذارده می‌شد و بالنتیجه تأثیر مهمی در پایین آوردن هزینه زندگی می‌داشت. بنابراین از جناب آقای وزیر راه تمنی دارم که در سال ۱۳۲۷ توجه قطعی به اصلاح راه‌های اصلی شهریار و ساوجبلاغ بفرمایند. (ملکی- آقای وزیر راه و وزیر فرهنگ تشریف ندارند).
سوم موضوع فرهنگ این حوزه است که به اتمام جدیت‌هایی که بنده کرده‌ام متأسفانه نواقص زیادی دارد بنابراین از جناب آقای وزیر فرهنگ که در خیرخواهی و معارف پروری ایشان تردیدی نیست تمنی می‌کنم که در سال آینده توجهی به فرهنگ شهریار و ساوجبلاغ فرموده و دستور رفع نواقص را صادر فرمایند چون مقرری نمایندگی خود را اختصاص به ساختمان دو باب دبستان که یکی در کرج و دیگری در علیشاه عوض می‌باشد داده‌ام انتظار دارم وزارت فرهنگ هم توجه و کمکی فرمایند.
چهارم عرض دیگر بنده مربوط به موقوفاتی است که در شهریار و ساوجبلاغ می‌باشد باید در نظر داشت که همیشه نظر واقف تأمین شود تا مردم تشویق شده و حاضر باشند قسمتی از دارایی خود را اختصاص به امور خیریه دهند متأسفانه اداره اوقاف عملی می‌کند که مردم را از این عمل خیر روگردان می‌سازد مثلاً برای مسجد علیشاه عوض مزد خیری موقوفه‌ای معین نمود که صرف تعمیر و نگاهداری فقرا و خادم مسجد و روضه‌خوانی شود اداره اوقاف عواید آن را تصرف نموده و ابداً توجهی به مسجد فوق‌الذکر نمی‌نماید به طوری که مسجد مزبور به کلی خراب و نزدیک به انهدام است و هر چه معتمدین محل فریاد می‌زنند کسی گوش نمی‌دهد چند روز قبل یکی از محترمین به من اظهار می‌کرد که در نظر داشتم قسمتی از دارایی خود را وقف امور خیریه کنم ولی از ترس اداره اوقاف جرئت نمی‌کنم روی این اصل از جناب آقای وزیر فرهنگ تمنی می‌کنم که به این قسمت هم توجه مخصوص بفرمایند و طوری عواید موقوفات به مصرف برسد که واقعاً موجب تشویق افراد خیر به اقدام در وقف نمودن قسمتی از دارایی خود بشود در پایان از خداوند متعال مسئلت می‌کنم که مجلس شورای ملی را موفق بدارد اصلاحات مورد نظر قاطبه اصلاح‌طلبان را یکی بعد از دیگری به مرحله عمل و اجرا گذارد و در نتیجه اعتماد عمومی را ملت ایران بیش از پیش به خود جلب نماید.
اردلان- دستور
نایب رئیس- بنده ابتدا یک تذکری به آقایان نمایندگان عرض می‌کنم و آن مذاکرات قبل از دستور است مذاکرات قبل از دستور باید راجع به کارهای مملکتی باشد (صحیح است) نه این که تمام اوقات مجلس را بگیرد مثلاً مذاکرات آقای کهبد نماینده محترم یک قسمتش ممکن بود در لوایح بازرگانی و یک قسمت در لوایح کشاورزی گفته شود و احتیاجی نداشت که تمام حرف‌ها را اینجا بزنند (صحیح است)
بعضی از نمایندگان- آقای دهقان مطابق ماده ۱۰۹ می‌خواهند صحبت کنند
نایب رئیس- آقای دهقان.
دهقان- دیگر بعد از صحبت‌های مختصر آقای کهبد خیال نمی‌کنم مجالی برای بنده باشد این است که بنده به اختصار می‌کوشم که دیگر سرتان را درد نیاورم.
نایب رئیس- آقای دهقان استدعا می‌کنم ماده ۱۰۹ را رعایت بفرمائید. مختصر و مربوط به ماده ۱۰۹ باشد.
دهقان- اجازه بفرمایید بنده یک کلمه راجع به رادیو عرض می‌کنم بعد مطالب خودم را عرض می‌کنم چون تذکراتی که آقای اقبال اینجا فرمودند و متأسفانه اینجا تشریف ندارند اکثرش صحیح بود منتهی جای خوشوقتی است که آقای ابوالقاسم پاینده یکی از نویسندگان فاضل کشور چند روز اخیر به ریاست رادیو منصوب شده‌اند (صحیح است) و امیدواریم اصلاحات بسیار اساسی در این دستگاه حساس بفرمایند. بنده جز عرض تشکر از آقای اقبال چیزی ندارم بگویم برای این که فرمایشات ایشان سراسر اظهار لطف بود و تذکراتی هم که بعضی از آقایان دادند که صحبتی اینجا نکنم و یک قسمت از عرایضم را هم به جناب آقای آصف واگذار می‌کنم و بنده راجع به تأتر یک تذکراتی می‌دهم تئاتر یک موضوع عمومی است و قضاوتش را هم افکار عمومی می‌کند و خوب و بد آن را مردم خودشان تشخیص می‌دهند و گمان نمی‌کنم که جای گفتن این مطالب اینجا باشد که ایشان یک نواقصی از تأتر را بیایند اینجا ذکر بکنند (صحیح است) و بهتر بود که به خود بنده می‌فرمودند اگر یک نواقصی در کار دیده می‌شد البته اصلاح می‌شد (صحیح است) و اما دفاع از ناصرالدین شاه گمان نمی‌کنم زیاد مقتضی باشد برای این که مردی که ۵۰ سال این مملکت را در جهل و بدبختی و سیه روزی نگاهداشت دیگر اینجا جای دفاع از ایشان نیست با این حال تماشاخانه تهران هیچ اسائه ادبی نسبت به این مرد نکرده است فقط قسمت‌های تاریخی را نشان داده است کما این که قسمت‌های تاریخی دیگر هم مثل نادر شاه و شاه عباس نشان داده است و اینها یک قضیه‌هایی است که مردم باید ببینند و رویش قضاوت بکنند و بنده دیگر عرضی بیشتر از این نمی‌کنم و استدعا می‌کنم که آقایان هم از این قبیل مسائل خصوصی در مجلس
نفرمایند و ازش سوء استفاده نکنند (صحیح است) و بگذارند مجلس به کارهای اساسی خودش برسد (صحیح است).
صفوی- بنده هم یک تذکری راجع به فرمایش آقای اقبال دارم.
نایب رئیس- آقای دکتر شفق.
دکتر شفق- در مجلس سابقه به راین بوده است که نمایندگان مجلس اختیار دارند آزادی نطق دارند در مسائل عمومی مبتلا به کشور ولو مفصل صحبت کنند و یک تذاکراتی به عمل بیاورند به واسطه این که ممکن است نظری که آقای رئیس محترم اظهار فرمودند سابقه بدی برای مجلس بشود بنده عرض می‌کنم که آقای کهبد کاملاً حق داشته (صحیح است)...
نایب رئیس- آقای دکتر شفق.
دکتر شفق- اجازه بفرمایید استدعا می‌کنم در وسط صحبت بنده صحبت نفرمایید ریاست مجلس به عقیده بنده مجاز نبودند به نماینده‌ای راهنمایی کنند که تو نطقت را تقسیم کنی یک قسمتش را درباره کشاورزی صحبت کنی و یک قسمتش را در جای دیگر. وکیل هر موضوعی را مربوط به کشور می‌داند حق دارد مطرح کند و صحبت کند (صحیح است) و اگر بنا است یک دستور خاصی از طرف مقام ریاست به نماینده داده شود باید نسبت به همه نمایندگان داده شود که منحصر بیک نفر نباشد (صحیح است).
نایب رئیس- اجازه می‌دهید این که بنده عرض کردم نگفته حق ندارند، تذکر دادم برای این که تمام اوقات مجلس و اوقات گرانبهای مجلس برای یک لوایحی که الان در دسترس است و خیلی مفیدتر است اگر زودتر تصویب شود اقدام بشود بنده عرض نکردم که یک وکیل نمی‌تواند قبل از دستور حرف بزند و آئین‌نامه مجلس هم دراین باب پیش‌بینی نکرده است فقط یک تذکری بود به خود آقایان و از ایشان تقاضا کردم به اختصار بفرمایند (صحیح است) و فرمایشات آقای دکتر شفق هم هیچ موردی نداشت، آقای حاذقی پیشنهاد کرده‌اند که وارد دستور بشویم ولی متأسفانه عده کافی نیست.
حاذقی- بنده باید توضیح بدهم و آقایان هم اگر مخالفت می‌کنند می‌ماند برای بعد عرض می‌کنم که خود من از کسانی بودم که تذکر بسیار ضروری و لازمی داشتم که مایل بودم مذاکرات قبل از دستور بشود. و با ورود در دستور هم مخالف بودم و مخصوصاً می‌خواستم که در مجلس شورای ملی یک اعلام خطری بکنم که آقایان نمایندگان محترم با این طرز کم علاقگی خودشان و این طرز کار کردن (بعضی از نمایندگان- اکثریت نیست) بلی موضوع بحث بنده هم همین است (پس از چند لحظه اکثریت شد)
نایب رئیس- بفرمایید.
حاذقی- خواستم عرض کنم که با این طرز کم علاقه‌گی و کمی توجه آقایان و مسئولیت خطیر و سنگینی که متوجه آنها است در حال حاضر هم آقایان این وظیفه سنگین خودشان را با این کیفیت و خونسردی که ملاحظه می‌فرمایید در هر جلسه‌ای که بنده دقت کردم در نظامنامه پیش‌بینی شده است برای تأخیر هر نیم ساعت (اسلامی- به همه توهین نکنید آقا) بنده پیشنهاد کرده‌ام حق دارم صحبت کنم آقای اسلامی شما اینجا یک شرح کشاف و مزخرفاتی گفتید ما هم گوش دادیم (اسلامی- تظاهر می‌کنی آقا به همه توهین نکن) در نظامنامه دقت کردم در حال حاضر برای تأخیر ورود هر نیم ساعت گفته که ربع مقرری یک نفر نماینده باید حذف بشود و این نشن می‌دهد که نظر قانون‌گذار این بوده است که حداقل جلسات باید چهار ساعت باشد. ما برای جلسات دو ساعته و سه ساعته ملاحظه می‌فرمایید که چندین بار مجلس را از اکثریت می‌اندازیم (صحیح است).
و این عمل یک نحوه اهانتی است اولاً به مجلس شورای ملی (صحیح است) ثانیاً آن ناطقی که از صنف خود آقایان است آمده است این جا و به مقتضای وظیفه دفاع از از حق و قانون و مشروطیت می‌کند (صحیح است) بنابراین من می‌خواهم عرض کنم با این تصمیمی که داشتم خودداری کردم از این که عرض قبل از دستور کرده باشم این بود که بنده خواستم که این لایحه معافیت ماشین‌های کشاورزی از حقوق گمرکی و عوارض همان طور که همکار محترم آقای اردلان هم فرمودند مطرح بشود (صحیح است) و آقایان توجه بفرمایند بلکه کاری را که شروع می‌کنیم زودتر به نتیجه برسانیم که اعتماد مردم و ملت ایران را با عمل مثبت جلب کرده باشیم.
دهقان- آقا بنده با طرح آن مخالفم.
آصف- بنده هم مخالفم
مکی- بنده هم مخالفم
فولادوند- بیست نفر از آقایان وکلا در کریدر مجلس هستند و حاضر نمی‌شوند در مجلس.
بعضی از نمایندگان- اسامی‌شان را بخوانید آقا.
یمین‌اسفندریاری- بفرمایید آقایان بیایند.
نایب رئیس- آقای مکی.
مکی- بنده با این که یک قسمتی از فرمایشات آقای حاذقی نماینده محترم را تصدیق می‌کنم ناچارم به اطلاع مجلس شورای ملی ایران برسانم که بعضی مطالب هست که گزارش و اظهارش در مجلس کمال ضرورت را دارد و در ادوار مختلفه هم اگر ملاحظه بفرمایید به آقایان نمایندگان قبل از دستور و بعد از دستور اجازه صحبت داده می‌شده این اجازه صحبتی که داده می‌شد البته برای این بود که نمایندگان محترم با اظهارات خودشان خاطر نمایندگان محترم را مستحضر بکنند و از گرفتاری‌هایی که برایشان پیش آمده در حقیقت مجلس را مستحضر بفرمایند بنده امشب پس از دستور اجازه گرفته بودم که یک مطالبی را به عرض آقایان برسانم که یکیش راجع به نان بود که همه آقایان می‌دانند و به همه آقایان هم مراجعه می‌کنند که وضع نان تهران خوب نیست غالب کارمندان مجلس شورای ملی به بنده دیروز و پریروز و امروز مراجعه کردند که ما تا یک بعد از ظهر در مجلس باید انجام وظیفه کنیم عصر هم که باید بیاییم ما کی باید نان بگیریم ما چطور وقت برای نان گرفتن داریم (جمعی از نمایندگان- خوب شده) (محمد ذوالفقاری- اگر نان داخل سیاست نشود خوب خواهد شد) نان داخل سیاست شده است بنابراین یکی وضعیت گوشت بود یکی هم وضعیت نان ویکی هم گله‌هایی است که خود آقایان دارند من جمله بنده راجع به کمیسیون بودجه یک اصلی در قانون اساسی هست که می‌گوید" کلیه افراد ملت در مقابل قانون متساوی‌الحقوق هستند" الان در کیف بنده هست و نمی‌خواهم به اطلاع آقایان برسانم. کمیسیون بودجه مجلس شورای ملی ایران این اصل را رعایت نکرده است یعنی بعضی از آقایانی که عضو کمیسیون بودجه هستند برای حوزه انتخابه خودشان یک فکرهایی کرده‌اند یک پیش‌بینی‌هایی کرده‌اند (صحیح است) از آقایانی که می‌آیند به کمیسیون و سمت رسمی دارند مثل وزراء و معاونین یک آوانتاژهایی برای حوزه انتخابیه خودشان می‌گیرند (صحیح است) و نسبت به سایر اهالی (بعضی از نمایندگان- تا در چه موردی باشد) (رحیمیان- اگر صحیح باشد برخلاف شرافت است) موردش را چه عرض کنم،، همه آقایان در جراید خوانده‌اید که اتومبیل‌های فرمانداری‌های شهرستان‌ها را گرفتند به استثنای فلان جا اگر اتومبیل باید گرفته بشود از تمام فرمانداری‌ها باید گرفته بشود (برزین- نباید بگیرند) (جمعی از نمایندگان- این طور نیست آقا) اجازه بفرمایید بنده اطلاع دقیق دارم. فرمانداری‌ها به درجه هستند،، درجه اول، درجه دوم، درجه سوم، بعضی از فرمانداری‌ها را که آقایان اعضاء کمیسیون بودجه علاقه داشته‌اند به آنها اتومبیل داده‌اند ولی به آن حوزه‌هایی که در درجه اول هم هستند نداده‌اند این عملیات به عقیده بنده یک بام و دو هوا است (صحیح است) اگر هست برای همه باید باشد مثلاً بنده می‌بینم به یک شهرستان خیلی کوچکی اتومبیل داده‌اند آن وقت شهرستان اراک که حوزه انتخابیه بنده و آقای بیات است و دو اتومبیل داشته و در بودجه هم پیش‌بینی شده اتومبیل آنجا را حذف کرده‌اند و این را بنده نمی‌دانم که ضرورت دارد یا خیر قزوین باید اتومبیل داشته باشد ولی اراک نباید داشته باشد، این خاصه خرجی را چطور می‌تواند مجلس شورای ملی تحمل کند ملاحظه بفرمایید فرمانداری‌هایی که از اتومبیل دارند. رضائیه،، اردبیل،، قزوین،، همدان، زنجان، یزد، زاهدان، زابل، مراغه، بوشهر، سنندج، خرم‌آباد، بندرعباس، مهاباد، بهبهان، خوی در این جاها من نمی‌گویم که لازم نیست ولی خیلی از شهرستان‌ها هست که ضرورت آنها بیشتر از این جاها است که حذف کرده‌اند،، یکی دیگر این که موضوع اعتبارات ساختمانی و اعتبارات هزینه شهرستان‌ها است و باز به همین کیفیت خاصه خرجی شده (صحیح است) بنده می‌خواهم به اطلاع آقایان همکاران محترم خودم برسانم،، ما که به یک عده‌ای رأی می‌دهیم و آنها را به سمت عضویت کمیسیون بودجه انتخاب می‌کنیم آقایان نماینده ما هستند (صحیح است، احسنت) ما وقتی که یک شهرستان را ذی‌حق می‌دانیم و یک شهرستان دیگر را بدون هیچ دلیل از حق خودش محروم می‌کنیم این کار برخلاف قانون اساسی است و برخلاف وظیفه نمایندگی است و برخلاف وظیفه‌ای هست که بیک نفر عضو کمیسیون بودجه مجلس شورای ملی ایران اعطا شده است بنابراین بنده نسبت به این
عمل کمیسیون بودجه از همکاران محترم خودم گله می‌کنم و عرض می‌کنم در این جا قانون را رعایت نکرده‌اند.
دکتر عبده- بنده اخطار نظامنامه‌ای دارم
نایب رئیس- اجازه بدهید می‌بایستی نسبت پیشنهاد آقای حاذقی رأی بگیریم و چون عده برای رأی کافی نیست آقای مهندس رضوی عضو کمیسیون بودجه هستند نمی‌توانند دفاع بکنند
قبادیان- آقای رئیس چرا رعایت نوبت را نمی‌کنید.
نایب رئیس- رعایت شده است.
قبادیان- ما همه احترام قائل می‌شویم به مقام ریاست در صورتی که شما هم احترام بنده را نگاهدارید،، من اول اجازه خواستم به چه مناسبت حق مرا به دیگران دادید بنده اخلاص دارم به جنابعالی اخطار می‌کنم، اصلاً این صندلی یک عجب دیگری برای انسان پیش می‌آورد. (زنگ رئیس)
نایب رئیس- آقای قبادیان توهین نکنید (همهمه نمایندگان).
قبادیان- شما آقا حق ندارید به من اخطار بکنید منهم به شما اخطار می‌کنم.
حاذقی- مگر نظامنامه را نخوانده‌اید.
رحیمیان- بنده هم شاهدم که حق ایشان ضایع شده است.
نایب رئیس- آقای مهندس رضوی.
مهندس رضوی- بنده اولاً خیلی متأسفم از این پیش آمد برای این که مقام ریاست مجلس شورای ملی به اندازه‌ای احترام دارد که احترام ایشان بر همه واجب و لازم است (صحیح است) (قبادیان-آقای مهندس رضوی بنده هم احترام دارم) و حق هم هست،، و راجع به کمیسیون بودجه هم مطالبی داشتم که حالا صحبت نمی‌کنم کمیسیون بودجه که جناب آقای بهبهانی سمت ریاست آن را دارند و آقای دکتر مصباح‌زاده که مخبر کمیسیون هستند نیستند بنده چون عضو کمیسیون هستم چون ممکن است یک سوء‌تعبیری بشود که در عمل دولت مؤثر باشد لازم است خدمت آقایان عرض کنم که اولاً کمیسیون بودجه اگر آقای رضوی هم اجازه بفرمایند به نفع همه ولایات است که بنده عرض می‌کنم کمیسیون بودجه از لحاظ صرفه‌جویی بعضی از قسمت‌ها را مطالعه کرد و حذف کرد در این قسمت به خصوص فهرستی است که روی اصرار وزارتخانه‌ها برای بعضی از فرمانداری‌ها که از نظر مرزی و غیره که اهمیت برایشان قائل شده بود اتومبیل اختصاص دادند اما بعد خود بنده که یکی از اعضاء کمیسیون بودجه هستم و افتخار آن را دارم که از طرف آقایان سمت نمایندگی را در آن کمیسیون داشتم در آن جلسه غائب بودم در جلسه بعد که آمدم توضیح دادم وقانع کردم آقایان را که اساساً کمیسیون بودجه می‌تواند هزینه عده‌ای از اتومبیل‌ها را کم کند ولی این که این اتومبیل‌ها را به کدام شهرستان بدهند مداخله در قوه مجریه است و اصلاً مربوط به ما نیست (صحیح است) به این دلیل مقرر شد که به وزارت کشور نوشته بشود که این کار بر عهده وزارت کشور است که تشخیص بدهد که در کدام نقطه ضرورت دارد و لازم است و در کدام نقطه لازم نیست و برای کدام فرمانداری لازم است و برای کدام فرمانداری لازم نیست بسا مواقعی است که یک فرمانداری احتیاج پیدا می‌کند و در یک موقع فرمانداری دیگر و این هم یک حق ثابت و مزایای معینی برای یکی نباید باشد،، چون این موضوع نوشته شده و باید هم همین طور اقدام بشود بنده خواستم رفع سوء‌تفاهم کرده باشم و آقایان نمایندگان محترم هم از این قسمت هیچ گونه نگرانی نباید داشته باشندو بنده دیگر عرضی ندارم.
دکتر عبده- بنده اخطار دارم.
نایب رئیس- بر طبق چه ماده‌ای؟
دکترعبده- بر طبق ماده ۴۵
نایب رئیس- بفرمایید.
دکتر عبده- عرض کنم مطالبی را که آقای مکی متذکر شدند به نظر بنده صورت استیضاح وکیل را داشت از یک عده وکیل و این عمل به موجب ماده ۴۵ نظامنامه ممنوع است (مکی- می‌خواهید روی این قضیه حرف بزنید شما) (همهمه نمایندگان) من وقتی جنابعالی صحبت کردید گوش دادم.
نایب رئیس- آقای دکتر عبده استدعا می‌کنم که ماده را بخوانید.
دکتر عبده- ماده ۴۵ استیضاح نماینده از نماینده ممنوع است،، اعضاء کمیسیون بودجه در یک موارد خاصی تصمیم گرفتند در صورتی که... (همهمه نمایندگان) اجازه بفرمایید آقایان من خیال می‌کنم اگر یک ناطق آمد اینجا و صحبت کرد حق سایرین این است که گوش بدهند مثل این که ما به فرمایش آقای مکی گوش دادیم. خود گوش دادن هم بالاخره یک هنری است این هنرنمائی را ما آخر باید داشته باشیم (رضوی- آفرین) بنده این عرضی را که می‌کنم برای این است که این موضوع سابقه نشود،، حق این بود که گزارش کمیسیون بودجه راجع به اتومبیل‌ها مطرح می‌شد و البته هر نماینده‌ای حق داشت به این گزارش که مطرح می‌شود هر ایرادی و اعتراضی که دارد عنوان بکند و این گزارش هم در هر حال البته مطرح می‌شد و در موقع خودش آقای مکی می‌توانستند نسبت به کمیسیون بودجه هر ایرادی داشتند تذکر بدهند ولی به عنوان مخالفت با کفایت مذاکرات به عقیده بنده این جا مورد نداشت که بیایند و از یک عده‌ای از آقایان وکلا استیضاح بکنند یعنی توضیح بخواهند که چرا این عمل را کردید در عین حال در اساس قضیه به طوری که اعضای کمیسیون بودجه شاهدند بنده و آقای مهندس رضوی موافق نبودیم با عمل سایر اعضاء کمیسیون بودجه ما گفتیم که اصولاً تخصیص اتومبیل به محل معینی به شهرستان معینی این کار یک عمل اداری است، یک عملی است مربوط به قوه مجریه، هیچ ارتباطی با عمل قوه مقننه ندارد به همین جهت ما تصمیم گرفتیم که به عنوان تذکر به دولت گفته بشود که این تشخیص که ما دادیم صرفاً برای راهنمایی است و اگر دولت تشخیص داد که این اتومبیل‌ها وجودش در غیر شهرستان‌هایی که ذکر شده است مورد لزوم است و ضرورت دارد البته از آن جایی که نماینده قوه مجریه است حق خواهد داشت در هر نقطه‌ای که ضرورت ایجاب بکند این اتومبیل‌ها را تخصیص بدهد یا حذفش بکند
نایب رئیس- عرض کنم اخطار را البته بایستی رئیس مجلس جوابش را بدهد برای این که اخطار ایرادی است به عدم رعایت قوانین و آئین‌نامه داخلی مجلس این که فرمودید ایشان استیضاح کردند این طور نبود یک تذکری دادند به کمیسیون بودجه.
[۵- موقع و دستور جلسه بعد ختم جلسه]
نایب رئیس- اگر اجازه بدهید مجلس را ختم می‌کنیم مجلس آینده روز سه‌شنبه، فقط استدعا می‌کنم از آقایان که کمیسیون بازرگانی سعی بکند که تا فردا این لایحه حاضر بشود و در دستور جلسه آتیه گذاشته بشود.
(مجلس ساعت هشت و ده دقیقه بعد از ظهر ختم شد)
نایب رئیس مجلس شورای ملی امیرحسین ظفر بختیار
تصحیح
در صفحه ۳ شماره ۸۹۱ قسمت مذاکرات مجلس سطرهای ۵۰ و ۵۱ و ۵۲ به این ترتیب اصلاح می‌شود.
آشتیانی‌زاده- اسامی غارتگران را ببرید.
اسلامی- جنابعالی که نیستید هر کس دزدی کرده پدرش را در می‌آورند بانک صنعتی و وزارت... (الخ).
اخبار مجلس
روز یکشنبه ۲۳/۱۲/۲۶ سه بعدازظهر که قرار بود کمیسیون بودجه تشکیل شود به واسطه تشکیل چهار کمیسیون مهم دیگر کمیسیون بودجه تشکیل نگردید. روز یکشنبه ۲۳/۱۲/۲۶ یکساعت و نیم قبل از ظهر با حضور آقای وزیر فرهنگ به ریاست آقای دکتر معظمی تشکیل بدواً چند فقره نامه که به کمیسیون رسیده بود قرائت و قرار شد بایگانی شود سپس با حضور نماینده وزارت اقتصاد ملی لایحه متمم قانون تعلمیات عمومی مطرح راجع به تدریس و تعلیم در کارخانه‌جات مذاکراتی شده نماینده وزارت اقتصاد ملی نظریات خود را اظهار و بالاخره هشت ماده آن تصویب و بقیه لایحه به جلسه بعد موکول شد جلسه آتیه روز سه‌شنبه ۲۵ اسفند دو بعدازظهر جلسه ختم شد. روز یکشنبه ۲۳ اسفند ۲۶ یک ساعت قبل از ظهر کمیسیون را با حضور آقای وزیر راه و نمایندگان آن وزارتخانه به ریاست آقای اخوان تشکیل لایحه هواپیمایی کشوری که در جلسات قبل تصویب شده بود مجدداً قرائت و اصلاحاتی شده قرار شد گزارش آن به مجلس داده شود و یکساعت بعدازظهر جلسه ختم شد.
دو ساعت قبل از ظهر یکشنبه ۲۳ اسفند ۲۶ کمیسیون بازرگانی و پیشه و هنر با حضور آقای وزیر اقتصاد ملی و عده‌ای از آقایان نمایندگان پیشنهاد دهنده لایحه محدودیت بازرگانان خارجی به ریاست آقای نیکپور تشکیل و پیشنهادات واصله راجع به محدودیت بازرگانان خارجی مطرح چند فقره آن رد و بقیه ماند که چهار بعدازظهر جلسه ختم شد. روز یکشنبه ۲۳/۱۲/۲۶ کمیسیون دارایی با حضور آقای به نیا مدیر کل وزارت دارایی به ریاست آقای یمین اسفندیاری تشکیل مذاکرات در قسمت مالیات اصناف با حضور آقای نیکپور به عمل آمده چون عده‌ای از اعضاء کمیسیون در کمیسیون بازرگانی و پیشه و هنر بودند کمیسیون از اکثریت افتاد جلسه بعد قرار شد روز دوشنبه دو بعدازظهر باشد
تصویبنامهها
شماره ۲۳۹۰۰ ۱۶/ ۱۲/ ۲۶
وزارت جنگ
هیئت وزیران در جلسه پانزدهم اسفند ماه ۱۳۲۶ برحسب پیشنهاد شماره ۳۷۳۴۶- ۱۰۰۲۱۵- ۱۰۲۲۰- ۲۶/ ۱۱/ ۱۳۲۶ وزارت جنگ و بر طبق تصمیم کمیسیون بازنشستگی و مستمری منعقده در اداره ژاندارمری کل کشور تصویب نمود وظیفه وراث قانونی ژاندارم جبیب فرزند محمد شهرت گلی گلی که در تاریخ ۱۴/ ۴/۲۶در راه انجام وظیفه در گذشته از تاریخ ۲۶/ ۴/ ۱۵ به شرح زیر:
۱- لیلا گلی گلی ۳۹ ساله عیال ۲۰۰ ریال
۲- نصرت گلی گلی ۱۰ ساله دختر ۲۰۰ ریال
۳- منوچهر گلی گلی ۸ ساله پسر ۲۰۰ ریال
از صندوق بازنشستگی ارتش پرداخت و مراتب در فرمان عمومی ارتش درج شود
تصویبنامه در دفتر نخست وزیر است.
م- ۷۲۳۵ نخست وزیر
شماره ۲۳۳۸۲
۱۶/ ۱۲/ ۲۶
وزارت جنگ:
هیئت وزیران در جلسه پانزدهم اسفند ماه ۱۳۲۶ برحسب پیشنهاد شماره ۳۷۶۲۸- ۱۰۳۸۰۸- ۱۰۳۱۲ وزارت جنگ و بر طبق تصمیم کمیسیون بازنشستگی منعقده در ژاندارمری کل کشور تصویب نمود که وظیفه قانونی ژاندارم امیرقلی فرزند باقر شهرت محمودی که در تاریخ ۱۴/ ۸/ ۱۳۲۶ در موقع انجام وظیفه مقتول گردیده از تاریخ ۱۵/ ۸/ ۱۳۲۶ به شرح زیر:
۱- رباب پسنده ۱۹ ساله عیال مقتول ۶۰۰ ریال
از صندوق بازنشستگی ارتش پرداخت و مراتب در فرمان عمومی ارتش درج گردد.
تصویبنامه در دفتر نخست وزیر است.
م- ۷۲۳۴ نخست وزیر
شماره ۲۵۵۷۸ ۱۷/ ۱۲/ ۲۶
وزارت دارایی:
هیئت وزیران در جلسه مورخ پانزدهم اسفند ماه ۱۳۲۶ بر طبق پیشنهاد وزارت بهداری به منفعت شیر و خورشید سرخ تصویب می‌کند.
به بانک کشاورزی اجازه داده می‌شود به تدریجی که مقتضی می‌داند تا حدود نود هزار بلیط ماهیانه ضمن بخت آزمایی خود به نفع شیر و خورشید سرخ انتشار داده و سود ویژه آن را مرتباً به شیر و خورشید سرخ عاید دارد."
تصویبنامه در دفتر نخست وزیر است. م- ۷۲۳۲ نخست وزیر
شماره ۲۳۲۸۴ ۱۶/ ۱۲/ ۲۶
وزارت جنگ:
هیئت وزیران در جلسه پانزدهم اسفند ماه ۳۲۶ برحسب پیشنهاد شماره ۳۷۵۳۹- ۱۰۰۳۴۱- ۱۰۲۱۸ وزارت جنگ و بر طبق تصمیم کمیسیون بازنشستگی و مستمری منعقده در ژاندارمری کل کشور تصویب نمودند که وظیفه وراث قانونی ژاندارم حقویردی فرزند حسن شهرت اسدزاده که در تاریخ ۲۷/ ۹/ ۲۴ مقتول گردیده از تاریخ ۲۸/ ۹/ ۲۴ به شرح زیر:
۱- رخساره اسدزاده ۲۳ ساله عیال مقتول ۳۰۰ ریال
۲- دختر امیر سنخی چکان ۳ ساله دختر مقتول ۳۰۰ ریال
از صندوق بازنشستگی ارتش پرداخت و مراتب در فرمان عمومی ارتش درج گردد.
تصویبنامه در دفتر نخست وزیر است. م- ۷۲۳۶ نخست وزیر
شماره ۲۴۴۶۶ ۱۷/ ۱۲/ ۲۶
وزارت اقتصاد ملی:
نظر به ماده ۱۶ قانون معادن مصوب ۱۶ بهمن ماه ۱۳۱۷ هیئت وزیران در جلسه پانزدهم اسفند ماه ۱۳۲۶ بر حسب پیشنهاد شماره ۱۷۲۸- ۲۸۸۲۰- ۴/ ۱۲/ ۱۳۲۶ وزارت اقتصاد ملی تصویب نمودند.
کمیسیون معادن مرکب از دو نفر نماینده وزارت اقتصاد ملی و دو نفر نماینده وزارت دارایی تشکیل و بر طبق وظایفی که در آئین نامه کمیسیون معادن مصوبه ۲۶ اسفند ۱۳۱۹ مقرراست کماکان به امور مربوطه رسیدگی خواهد نمود و اداره معادن وزارت اقتصاد ملی قائم مقام اداره کل معادن سابق می‌باشد و تصویب‌نامه‌های شماره ۱۹۳۷۰- ۸/ ۱۰/ ۲۴ و شماره ۱۳۴۵- ۴۵۷۴۲- ۷/ ۱۲/ ۲۵ از این تاریخ لغو می‌گردد.
تصویبنامه در دفتر نخست وزیر است. م- ۷۲۸۰ نخست وزیر
شماره ۲۳۳۴۲ ۲۰/ ۱۲/ ۲۶
وزارت اقتصاد ملی
هیئت وزیران در جلسه ۱۸ اسفند ماه ۱۳۲۶ برحسب پیشنهاد شماره ۲۸۹۴۵- ۲۷۵۱۱ مورخ ۲۲/ ۱۱/ ۱۳۲۶ وزارت اقتصاد ملی و در اصلاح تصویبنامه شماره ۱۹۵۴۵ مورخ ۴/ ۱۰/ ۱۳۲۵ تصویب نمودند که برای ترخیص اجناس ممنوع الورودی که از خارجه به عنوان هدیه و سوغات و بدون انتقال ارز برای اشخاص فرستاده می‌شود پروانه ورود داده شود به شرط آنکه اولا بهای این قبیل واردات برای هر نفر در هر سال از ۵۰۰ ریال تجاوز نکند و ثانیاً کالاهای ارسالی جنبه بازرگانی نداشته باشد.
تصویبنامه در دفتر نخست وزیر است. م- ۷۳۲۸ نخست وزیر
شماره ۲۳۴۹۶ ۲۰/ ۱۲/ ۲۶
وزارت اقتصاد ملی:
هیئت وزیران در جلسه ۱۸ اسفند ماه ۱۳۲۶ بنا به پیشنهاد شماره ۹۰۶۶- ۲۷۸۶۵ تاریخ ۲۵/ ۱۱/ ۱۳۲۶وزارت اقتصاد ملی تصویب نمودند که قانون اوزان و مقیاس‌ها درشهرستان زابل به موقع اجرا گذارده شده و متخلفین از قانون مذکور طبق ماده ۸ نظامنامه اجرای قانون نامبرده تعقیب شوند
تصویبنامه در دفتر نخست وزیر است. م- ۷۳۲۵ نخست وزیر
شماره ۲۳۷۴۰ ۲۰/ ۱۲/ ۱۳۲۶
وزارت اقتصاد ملی
هیئت وزیران در جلسه ۱۸ اسفند ۱۳۲۶ بنا به پیشنهاد شماره ۹۱۱۴- ۲۸۰۸۵ در تاریخ ۲۷/ ۱۱/ ۱۳۲۶ وزارت اقتصاد ملی تصویب نمودند که قانون اوزان و مقیاس‌ها در شهرستان دامغان به موقع اجرا گذارده شده و متخلفین از قانون مذکور طبق مفاد ماده ۸ نظامنامه اجرای قانون نام برده تعقیب شوند.
تصویبنامه در دفتر نخست وزیراست. م- ۷۳۱۹ نخست وزیر
شماره ۲۳۴۹۸ ۲۰/ ۱۲/ ۲۶
وزارت اقتصاد ملی
هیئت وزیران در جلسه ۱۸ اسفند ماه ۱۳۲۶ بنا به پیشنهاد شماره ۹۰۶۴- ۲۷۸۵۷ تاریخ ۲۵/ ۱۱/ ۱۳۲۶وزارت اقتصاد ملی تصویب نمودند که قانون اوزان و مقیاس‌ها درشهرستان زاهدان به موقع اجراء گذارده شده و متخلفین از قانون مذکور طبق ماده ۸ نظامنامه اجرای قانون نامبرده تعقیب شوند.
تصویبنامه در دفتر نخست وزیر است- ۷۳۲۶ نخست وزیر
شماره ۲۳۶۶۸ ۲۰/ ۱۲/ ۲۶
وزارت دارایی
هیئت وزیران در جلسه ۱۸ اسفند ماه ۱۳۲۶ بنا به پیشنهاد شماره ۶۶۰۹۴ وزارت دارایی تصویبنامه شماره ۲۲۸۳۸- ۷/ ۱۲/ ۲۲ مربوط به مترجمین و ماشین‌نویسه‌ای مستشاران امریکایی را که با رفتن میسیون مزبور موردی برای اجرای آن باقی نمانده ملغی نمودند.
تصویبنامه دردفتر نخست وزیر است. م- ۷۳۲۷ نخست وزیر
شماره ۲۲۱۱۸ ۲۰/ ۱۲/ ۲۶
وزارت اقتصاد ملی
هیئت وزیران در جلسه ۱۸ اسفند ماه به پیشنهاد شماره ۸۵۳۶- ۲۶۱۰۵ وزارت اقتصاد ملی تصویب
نمودند که قانون اوزان و مقیاس‌ها در بخش فریمان (در حوزه شهرستان مشهد) به موقع اجرا گذارده و متخلفین از قانون مذکور طبق ماده ۸ نظامنامه اجرای قانون نامبرده تعقیب شوند.
تصویبنامه در دفتر نخست وزیر است. م- ۷۳۴۱ نخست وزیر
شماره ۲۳۴۹۴ ۲۶/ ۱۲/ ۲۰
وزارت اقتصاد ملی
هیئت وزیران در جلسه ۱۸ اسفندماه ۱۳۲۶ بنا به پیشنهاد شماره ۹۰۶۸- ۲۷۸۶۷ تاریخ ۲۵/ ۱۱/ ۱۳۲۶ وزارت اقتصاد ملی تصویب نمودند که قانون اوزان و مقیاس‌ها در شهرستان محلات به موقع اجراء گذارده شود و متخلفین از قانون مذکور طبق ماده ۸ نظامنامه اجرای قانون نامبرده تعقیب شوند.
تصویبنامه در دفتر نخست وزیر است. م- ۷۳۲۰ نخست وزیر
شماره ۲۴۴۶۴ ۲۰/ ۱۲/ ۲۶
وزارت اقتصاد ملی
هیئت وزیران در جلسه ۱۸ اسفند ماه ۱۳۲۶ بنا به پیشنهاد شماره ۹۳۳۴- ۲۸۹۲۳ تاریخ ۴/ ۱۲/ ۱۳۲۶ وزارت اقتصاد ملی تصویب نمودند که قانون اوزان و مقیاس‌ها در شهرستان مراغه به موقع اجراء گذارده شده و متخلفین از قانون مذکور طبق مفاد ماده ۸ نظامنامه اجرای قانون نامبرده تعقیب شوند.
تصویبنامه در دفتر نخست‌وزیر است. م- ۷۳۲۳ نخست وزیر
شماره ۲۱۸۳۰ ۲۰/ ۱۲/ ۲۶
وزارت اقتصاد ملی
هیئت وزیران در جلسه ۱۸ اسفند ماه ۱۳۲۶ بنابه پیشنهاد شماره ۷۴۵۹- ۲۵۷۷۹- ۴/ ۱۱/ ۲۶ وزارت اقتصاد ملی تصویب نمودند که قانون اوزان و مقیاس‌ها در بخش سیاهگل (جزء شهرستان لاهیجان) به موقع اجرا گذارده شده و متخلفین از قانون مذکور طبق مفاد ماده ۸ نظامنامه اجرای قانون نامبرده تعقیب شودند.
تصویبنامه در دفتر نخست وزیر است. م- ۷۳۲۴ نخست وزیر
شماره ۲۱۸۲۶ ۲۰/ ۱۲/ ۲۶
وزارت اقتصاد ملی
هیئت وزیران در جلسه ۱۸ اسفند ماه ۱۳۲۶ بنا به پیشنهاد شماره ۸۴۶۴- ۲۵۷۷۵ تاریخ ۴/ ۱۱/ ۲۶ وزارت اقتصاد ملی تصویب نمودند که قانون اوزان و مقیاس‌ها در بخش صحنه (جزء شهرستان کرمانشاه) به موقع اجرا گذارده شده و متخلفین از قانون مذکور طبق ماده ۸ نظامنامه اجرای قانون نامبرده تعقیب شوند.
تصویبنامه در دفتر نخست وزیر است. م- ۷۳۲۲ نخست وزیر
انتصابات و احکام در وزارت کشور
شماره ۲۸۶۴۴ ۲۶/ ۱۲/ ۱۹
آقای هادی اشرف فرماندار رفسنجان
از تاریخ ۱۶/ ۱۲/ ۱۳۲۶ به سمت فرماندار شاهرود منتقل شدند. وزیر کشور
شماره ۲۷۲۹۹ ۲۶/ ۱۲/ ۱۹
آقای محمود منطقی فرماندار شاهرود
از تاریخ بیست و یکم بهمن ماه ۱۳۲۶ به سمت فرماندار سمنان منتقل شدند. وزیر کشور
شماره ۲۷۲۱۱ ۲۶/ ۱۲/ ۱۹
آقای حسن جواری شهردار شاه‌آباد
از تاریخ ورود شهردار جدید شاه‌آباد به سمت بخشدار سرپل ذهاب منصوب شدند. وزیر کشور
شماره ۲۸۴۹۱ ۱۷/ ۱۲/ ۲۶
جناب آقای اسماعیل اصانلو
از تاریخ اشتغال به کاربست استانداری استان پنجم منصوب شدند. وزیر کشور
شماره ۱۷۴۷۵- ۳۷۷۳۴ ۲۶/ ۱۲/ ۱۸
آقای ریحان‌الله قاضی زاهدی
به موجب این حکم به سمت سردفتری اسناد رسمی درجه اول تهران منصوب می‌شوید. طبق مقررات مشغول انجام وظیفه شوید. وزیردادگستری
شماره ۱۷۷۶۴- ۳۷۵۳۸ ۲۰/ ۱۲/ ۲۶
آقای جعفر نوری اسفندیاری
به موجب این ابلاغ دفتر شما را در تهران برای ثبت ازدواج رسمیت می‌دهد. وزیر دادگستری