مذاکرات مجلس شورای ملی ۲۲ مهر ۱۳۲۱ نشست ۹۶
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری سیزدهم | تصمیم‌های مجلس | قوانین بنیان ایران نوین مصوب مجلس شورای ملی |
| نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری سیزدهم |
دوره سیزدهم قانونگذاری
مشروح مذاکرات مجلس ملی، دوره۱۳
جلسه: ۹۶
صورت مشروح مجلس روز چهارشنبه ۲۲ مهر ماه ۱۳۲۱
فهرست مطالب:
۱- تصویب صورت مجلس
۲- طرح گزارش کمیسیون قوانین دادگستری راجع به اتهام آقای گلشاییان
۳- بیانات آقای (دکتر مرزبان) وزیر بهداری راجع به وضعیت وزارت بهداری
۴- موقع و دستور جلسه بعد- ختم جلسه
مجلس یک ساعت قبل از ظهر به ریاست آقای اسفندیاری تشکیل گردید.
صورت مجلس روز یکشنبه ۱۹ مهر ماه را آقای (طوسی) منشی قرائت نمودند. (اسامی غایبین جلسه گذشته که ضمن صورت مجلس خوانده شده:
غایب با اجازه- آقای: روحی
غایبین بی‌اجازه- آقایان: تولیت، دکتر ضیا، مهدوی، گودرزنیا، اکبر، امیر ابراهیمی، عطاء‌الله پالیزی، یاراحمدی، دبستانی، آصف، صادق وزیری، پارسا، کامل ماکو، نصرتیان، بوداغیان، فاطمی
دیرآمدگان بی‌اجازه- آقایان: لیقوانی، یمین اسفندیاری، نیک‌پور، خسروشاهی، امامی، نقابت)
- تصویب صورت مجلس
۱- تصویب صورت مجلس
رئیس قرار بود فردا جلسه تشکیل شود ولی چون دولت یک لایحةداشتند که لازم بود بعرض مجلس برسد خواهش کردند که امروز جلسه تشکیل شود
آقای نراقی فرمایشی دارید؟ بفرمائید.
نراقی ـ بنده برای تغییر موقع جلسه می‌خواستم عرض کنم که جلسه برای روز پنجشنبه مقرر شده بود بعد اطلاع داده شد که جلسه فوق‌العاده برای امروز ساعت نه تشکیل خواهد شد حالا هم که سه ربع پیش از ظهر است بنده از هیئت دولت کسی را نمی‌بینم بنابراین چه لزومی داشت که بی‌جهت یک بیم و هراسی در مردم ایجاد کنند و کار فردا را به امروز بیندازند پس بهتر بود که فردا که جلسه بود تشریف می‌آوردند و این هول و هراس را هم ایجاد نمی‌کردند و ضمناً هم آنقدر بی‌اعتنائی بمجلس نمی‌کردند که تا این وقت هنوز تشریف نیاورده باشند.
رئیس وحشت و هراسی نسیت مجلس همیشه برای کار حاضر است در صورت مجلس نظری نیست (خیر) صورت مجلس تصویب شد. آقای طباطبائی
طباطبائی بنده هم می‌خواستم در جواب آقای نراقی عرض کنم که بنده هول و هراسی در بین مردم ندیدم مجلس همیشه باید حاضر برای کار باشد اما راجع به قسمت دیگر فرمایشات آقای نراقی راجع به اینکه هیئت دولت باید در مجلس حاضر باشند صحیحی است.
ـ طرح گزارش کمیسیون دادگستری راجع به اتهام آقای گلشائیان
(۲ـ طرح گزارش کمیسیون دادگستری راجع به اتهام آقای گلشائیان)
رئیس- خبر راجع به آقای گلشائیان.
گزارش کمیسیون قوانین دادگستری بشرح ذیل قرائت شد.
در خصوص اتهام آقای عباسقلی گلشائیان وزیر سابق بازرگانی و پیشه و هنر دائر بر لزوم ادامه تحقیقات پس از قرائت در جلسه رسمی مجلس شورای ملی و ارجاع بکمیسیون دادگستری مطرح مذاکرده و رسیدگی قرار گرفت و اقداماتی بجهت تهیه وسائل رسیدگی و ادامه تحقیقات بعمل آمد در جلسه ۲۱/۳/۱۳ دو نکته مورد بحث واقع شد اول آنکه آیا مقدمات این عمل بطوری که در قانون محاکمه وزراء پیش‌بینی شده فراهم گردید یا خیر دوم آنکه مراتب اعلام شده از طرف یکی از آقایان نمایندگان اساساً جرم باصطلاح قانون کیفر همگانی شناخته می‌شود یا خیر تا ادامه تحقیقات لزوم پیدا کند پس از مذاکرات مفصل عقیده کمیسیون چنین شد که اولاً مقدمات لازم جهت تعقیب متهم بر طبق ماده ۴ قانون محاکمه وزراء فراهم نیست ثانیاً عمل انتسابی به متهم در حدود قوانین و به تعبیر ماده ۱ قانون مزبور جنحه یا جنایت شناخته نمی‌شود که ادامه تحقیقات مطابق ماده ۴ همان قانون ضرورت داشته باشد پس از اخذ رأی در دو قسمت بالا و تصویب این دو نظر مقرر گردید مخبر کمیسیون گزارش آن را بعرض مجلس شورای ملی برساند علیهذا مراتب را بشرح مجلس شورای ملی میرساند تا مطابق ماده ۶ قانون محاکمه وزراء مورد مذاکره رأی قرار گیرد.
رئیس آقای نراقی.
نراقی تقریباً دو ماه قبل این گزارش از کمیسیون دادگستری بمجلس آمده و در همانموقع هم طبع و توزیع شده علت اینکه تا بحال طرح نشده نمیدانم دلیلش چیست در صورتیکه کار خیلی فوری هم نداشتیم بنده در اینموقع تصور می‌کردم یکی از متجاوزین بحقوق مردم را اگر معرفی کنیم و تعقیب کنیم خدمتی کرده‌ایم ولی می‌بینیم که جریان این چندماهه طوری است که اکثریت با آنها است و اگر مایقه یکی را بچسبیم ظلم کرده‌ایم نسبت بسایرین که مورد تعقیب نیستند حققت جریان طوری است که حالا هر کس از مقامش سوء استفاده نکند مرد بی‌عرضة قلمداد می‌شود (صحیح است) و هر کس استفاده کرد مرد مبرزی است و پیشتیبان هم خواهد داشت اما خود بنده از وقتی که این قضیه طرح شد یک دقیقه آرام نبودم البته کسانی که مرا تعقیب می‌کردند و فشار می‌آوردند که از مخالفت خودم صرف نظر کنم روی عواطف و احساسات نبوده و روی شرکت است و دسته‌بندی است که این طور اصرار داشتند که این مطلب فاش نشود و فجایع مکتوم بماند حالا به این مناسبت که تحت فشار فوق‌العاده هستم اگر چه قول نداده‌ام و مخالف خودم را حفظ کرده‌ام ولی همینقدر عرض می‌کنم که کمیسیون دادگستری وظیفه خودش را انجام نداده است طرحی آمده بمجلس شورای ملی که آقای گلشائیان بواسطه عملیات سوئی باید مورد تعقیب قرار بگیرد از مجلس احاله شده بکمیسیون دادگستری کمیسیون دادگستری طبق قانون محاکمه وزارء تکلیفاتی داشته است و تکلیفش این بوده است که تحقیقات کافی بکند و نکرده و با حضور عدة در حدود یازده نفر از هیجده نفر اعضاء کمیسیون آنوقت با کثریت شش نفر رأی داده است که اساساً این جرم نیست که یکنفر از رأی دهندگان هم اگر چنانچه این عده بر علیه گلشائیان رأی می‌دادند خودش مورد تعقیب واقع می‌شد از این نقطه نظر رأی کمیسیون خدشه‌دار است بنده اطلاعات زیادی از کار دادگستری ندارم و امیدوارم که تا آخر عمرم هم تماس با این بنگاه پیدا نکنم نه چیزی داشته‌ام که کسی بخورد که بدوم دنبال دادگستری و نه عرضة خوردن مال کسی را داشته‌ام از این جهت اطلاعات زیادی هم ندارم اما آنچه که میدانم جرم واقع شده بوده است استفاده از مقام بوده است تصدیق خلاف واقع بوده است اینها تمام جرم است و قابل تعقیب است و در پرونده هم منعکس است دروغ نوشته بوده است که فلان امتیاز لغو شده است و حتی هم خودش اقرار کرده است که لغو نشده بوده است تصدیق خلاف واقع دادن خودش جرم است و قابل تعقیب اتست حالا آقایان نمیدانم چطور تحقیق کرده‌اند و چطور راضی نشده‌اند که این شخص تعقیقب شود بنده عرض می‌کنم اگر دوستان گلشائیان موافقت می‌کردند که این تحت تعقیب قرار بگیرد و راضی می‌شدند که در یک محکمه صلاحیت داری موضوع کاملا رسیدگی و تحقیق می‌شد و مطلب معلوم می‌شود که ببینند سوء‌استفاده نشده و دزدی نکرده است بهتر از این بود که با کمال عجله بنشینند و رأ بدهند به اینکه غیرقابل تعقیب نیست (صحیح است صحیح است) و دزدی نکرده و سوء استفاده نکرده و آنوقت این بدنامی برای او برای همیشه باق بماند (صحیح است) این بود علت مخالفت بنده والا نظر خصوصی با ایشان ندارم و خوشبختانه نه با ایشان بلکه با هیچیک از افراد وزارء نه ملاقاتی کرده‌ام و نه توقعی از هیچکدام داشته‌ام.
رئیس آقای اوحدی
اوحدی بنده هیچ مایل نبودم که وضعیت مرا مجبور بکند و وارد یک مذاکراتی بشوم که مخالفت با اظهارات آقای نراقی دوست عزیز خودم باشم ولی مجبور شدم از نقطه نظر حفظ حیثیت کمیسیون دادگستری و اعضاء محترم آن کمیسیون که اغلب از دانشمندان حقوقی و قضائی هستند و آقای نراقی دوست عزیزم نسبت دادند که این اعضاء کمیسیون بدون دقت یک چنین اظهار لغوی کرده‌اند چند کلمه دفاع کنم گرچه گاهی از اوقات آقای نراقی حقاً اظهار کرده‌اند که اغلب اشخاص شاگردهای دبستان من هستند در مواردی که ایشان معلم بوده‌اند البته همینطور است ولی تصور نمی‌کنم در جریان حقوقی هم آقای شاگرد داشته باشند و اگر دارند انشاءلله خیلی کم خواهد بود و اگر از جنبه قضائی یک اطلاعات کافی نداشته باشند نمی‌شود به ایشان ایراد گرفت ولی در سایر قسمتها در همه چیز یعنی در پاکی و درستی آقای نراقی ما تردید نداریم. جرم که گفته می‌شود این چند فرد دارد یک فرد جرم اداری است یک فرد جرم قضائی است جرم قضائی عبارتست از جرمی که یا مرتبة جرم خلافی تشخیص بشود یا جنحه یا جنایت که هر کدام از اینها از نقطه نظر مجازاتی که قانون کیفری برای آن جرم معین کرده است تشخیص داده می‌شود که کدامیک از این اقسام سه‌گانه است. جرم اداری هم جرم است ولی هیچ اثر جزای خلافی یا اثر جزای جنحه‌ای و یا اثر جزای جنائی بجرم اداری داده نمی‌شود باین مناسبت جرم‌های اداری یک مجازاتهای اداری معینی دارد مثلا یک جرم اداری شده که دادگاه اداری محکوم بتوبیخ می‌کند که شما این کار را کرده‌اید بسیار خوب یکمرتبه بالاتر می‌رود که این جرم اداری توبیخ می‌شود با درج در ورقة خدمت ایشان این هم یک پله بالاتر است یک جرم اداری پیش می‌آید که محکوم می‌کنند بیک ماه یا دو ماه یا سه ماه بیکار ماندن یعنی انفصال از خدمت بطور موقت بالاتر می‌رود محکوم می‌شود بکسر حقوق از یکماه تا شش ماه و کسر آن مبلغی را که قانون معین کرده است و بالاتر می‌رود منفصل می‌شود از شغل اداری خودش بطور ابد ولی در جرم خلافی هیچوقت عنوان توبیخ نیست جرم خلاف از یک روز تا یک هفته حبس است و زا پنجهزار تا فلان مقدار جریمه نقدی و همچنین جرم جنحه از یک هفته ببالاست تا برسد به سال حبس با یک جریمة نقدی جرم جنائی از یکسال تا پانزده سال یا ابد آنهم یا با کار یا حبس مجرد یا قتل که آن آخر مرحله جزای جنایت است این مراحل جرم است. حالا بیائیم در اصل قضیه که کمیسیون دادگستری از روی چه این اظهار را کرده است. یک ورقه از طرف گلشائیان آمده است به مجلس شورای ملی آن ورقه خوانده شده است آن ورقه رفته است به کمیسیون مبتکرات….
ارگانی کمیسیون عرایض بعلاوه ورقه نبود ادعای خصوصی بود و نماینده‌ای اظهار کرد. متوجه باشید.
اوحدی ـ اجازه فرامائید من یک کلمه اشتباه کردم.
ارگانی ـ بلی متوجه باشید اشتباه نکنید.
یکی از نمایندگان ـ اعلام جرم شده بود.
اوحدی ـ استدعا می‌کنم آقایان در بیان و مطالب سلب آزادی بیان بنده را نکنند (صحیح است) و آن چیزی که بعضی‌ها در خودشان سراغ می‌کنند شاید یک روزی هم ما اهل مدرسه بوده‌ایم….
ارگانی ـ استغفرالله استغفرالله روضه خوان بوده‌اید.
اوحدی ـ ولی نه مثل شما. عرض می‌کنم آن لایحه یا اعلام جرم شفاهی رفته است بکمیسیون عرایض کمیسیون عرایض وقتی گذارش داده است روی لایحه‌ای بوده است که ضمیمه پرونده بود از این بیانات من نمی‌خواهم اشخاص را از حیث هویت، اخلاق، صفات، تبرئه کرده باشم بنده قاضی پرونده هستم ممکن است یک پرونده طوری تشکیل بشود که جرم را محقق بکند یا یک پرونده از یک مجرم حقیقی طوری تنظیم بشود که بکلی او را تبرئه بکند روی آن پرونده قضاوت کرده‌ام نه روی شخص بنده کار بشخص نداشتم این پرونده‌ای که از روی یک لایحه تنظیم شده و گزارش داده شده است بنده در مرحله اول اظهار کردم کمیسیون داد گستری اصلاً صلاحیت ندارد که داخل دریک چنین پرونده‌ای بشود اول بالا زدم پس از مذاکرات او صحبت‌های زیاد آقای صدر فرمودند در این قضیه ممکن است تصور بشود که یک جریان سوء اداری در بین آمده باشد روی این نظر بنده موافقت کردم باینکه قضیه در کمسیون داد گستری طرح شده باشد ولی روی اوراقی که ضمیمة این پرونده بود بنده دیدم هیچ دلیلی در تحت هیچ عنوان قضائی وجود ندارد که بتواند کوچکترین جرم قضائی را که آن مرتبة خلافی باشد نسبت بگلشائیان محقق بداند چه رسد بجنحه چه رسد بجنایت. باینجهت آقایان رفقای بنده هم در کمیسیون خیلی دقت کردند آنها هم نمایندگان ملتند آنها هم ولیل هستند آنها هم حیثیت خودشان را دوست دارند آنها هم خدمتگذار جامعه هستند آنها هم نمی‌خواهند اسباب بدنامی برای مجلس فراهم کنند آنها هم می‌خواهند حیثیت مجلس را داشته باشند و نمی‌توانند روی یک ورقة رأی بدهند که اینطور است اینطور نمی‌شود. اگر شما خودتانرا نگاه می‌کنید که خیلی پاک هستید پاک‌تر از شما اینجا ایستاده است الآن حرف می‌زند (خنده نمایندگان) (صحیح است) همة اهل تهران و اغلب اهل ایران اوحدی را می‌شناسند اوحدی سی سال است در قضاوت کار کرده یکشاهی از احدی توقع و تمنائی نداشته است، نگرفته است. اوحدی نمی‌آید دریک پرونده بر خلاف حق و و جدان برای دلخوشی یک عده اشخاص رأی بدهد، اینطور نبوده است. تمام وزرای عدلیه هر وقت یک کار خوبی را میخواسته‌اند باوحدی رجوع میکرده‌اند یکیش همین آقای صدر است هر وقت حقیقت مطلبی را میخواسته است بفهمد بمن رجوع میکرده است من هم رسیدگی می‌کردم برای اینکه میدانسته است اوحدی بی‌طمع است، بی‌غرض است، شجاع است، نترس است (رئیس ـ براوو) بنابراین نمی‌شود کاری را که اوحدی درش دخالت داشته است نسبت داد که اینها از روی بی دقتی است یا خواسته‌اند حقی را از بین ببدند آقای نرافی حضرتعالی میداند در هر قضیه از قضایا که موافق با مصالح جامعه و موافق حیثیت جامعه ایران بوده است و شما اقدام کرده‌اید من هم دنبالتان بوده‌ام. هر چه پیشنهاد کرده‌اید اگر دیده‌ام بنفع جامعه است من هم زیر امضای شما امضا کرده‌ام ولی در یک جاهائی که خدای نخواسته شما یا اشتباه می‌کنید یا من اشتباه می‌کنم (فرقی نمی‌کند هم ممکن است اشتباه برای من باشد هم اشتباه برای حضرتعالی باشد) من نبایستی متابعت بکنم برخلاف علم و اطلاعات قضائی خودم باین جهت بنده با اینکه میل نداشتم این عرایض را در مقابل فرمایشات شما کرده باشم ولی حیثیت کمیسیون دادگستری و حفظ آن مرا مجبور کرد که این عرایض را در حضور آقایان نمایندگان بکنم و عرض کنم که در این پرونده بهیچوجه من الوجوه جرمی متوجه گلشائیان نخواهد بود.
رئیس ـ آقای طوسی.
طوسی ـ بنده خیلی متاسفم که د رمقابل یک منطق قوی و این همه شجاعت و قدرت که آقای اوحدی از خود اظهار فرمودند یک آدم ضعیف و ناتوانی هستم که در اینجا می‌خواهم عرایضی بکنم آن روزی که بنده در اینجا اظهاری کردم (سؤال پارلمانی) در مقابل این سؤال پارلمانی بنده از آقای وزیر پیشه و هنر راجع به عمل آقای گلشائیان در موضوع کتیرا آقای وزیر پیشه و هنر هم مخالفتی نفرمودند من اینطور استنباط کردم که حق بجانب هستم پس از آن مطابق مواد قانون مجازات عمومی و اصول قانون اساسی که بنده الآن قرائت می‌کنم و مواد ۲۳۸ و ۲۸۰ قانون مجازات عمومی و فصول ۲۳ و ۲۴ قانون اساسی قدر مسلم عمل ایشان تجاوز از مقررات اداری و خلاف محقق بوده و بنده موضوع را جرم تشخیص داده و باطلاع آقایان رساندم چنانکه مکرر هم عرض کرده‌ام حالا هم با صدای بلند اینجا عرض می‌کنم بنده شخصاً با احدی غرض نداشته‌ام و نخواهم داشت ولی دارای یک مرامی هستم و آن مرام را تا آخرین دقیقه و یا حد قدرتم دنبال خواهم کرد و آن این است که جلوگیری کنیم از خطا و تجاوز بمقررات قانونی. استنباط بنده این است که تجاوز کرده‌اند بمقررات و مرتکب خلاف اداری شده‌اند باین مناسبت تشخیص جرم دادم و اعلام جرم کردم و این اعلام جرم بنظر بمقدمات قانونی رفت بکمیسیون عرایض بعدأ کاغذ ایشان (آقای گلشائیان) رسید و شرحی ایشان نوشته بودند که بعقیدة بنده سفسطه کرده بودند و وضعیت غیر از این بود که ایشان نوشته بودند. کمیسیون عرایض باتفاق آراء رأی خودش را داد و موضوع را قابل تعقیب دانست و پرونده رفت بکمیسیون دادگستری در موقعی که این کار در کمیسیون عرایض بود زمانی بود که آقای سهیلی نخست وزیر بودند ایشان هم حضور پیدا کردند در کمیسیون و شرح مبسوطی با دیدن اجمالی از پرونده در کمیسیون صحبت شد و تقریباً ایشان هم بعد از شنیدن این صحبتها و دیدن قسمتی از پرونده (البته خودشان در تهران هستند و اطلاع دارند) خود ایشان هم عرایض بنده را تردید نکردند. خلاصه پرونده از آنجا رفت بکمیسیون دادگستری. در کمیسیون دادگستری هم بنده بمناسباتی که دیدم شاید یکقدری رشته طولانی تر خواهد شد و شاید هم مقتضی نباشد از ریاست محترم کمیسیون داد گستری در خواست کردم یک سو کمیسیونی تشکیل بشود که د رآن سو کمیسیون بنده هم حاضر شوم و حرفهای خودم را هم بزنم این سو کمیسیون تشکیل شد و بنده در آنجا حضور پیدا کردم و حرفهای خودم را زدم و مطالبی را گفتم و آقای آهی هم که در آن وقت وزیر دادگستری بودند حضور پیدا کردند و یک مسائلی را هم استدلال کردم و بمدارکی هم که گفتم در کجاست استدلال کردم و گفتم الآن هم که شما وزیر دادگستری هستید اگر بخواهید تحقیق کنید رسیدگی کنید، بفرمائید. باید تا دو ساعت این سوابق و مدارک و استدلالی را که شد در اینجا حاضر کنند در کمیسیون دادگستری. بنده مبنای مدارک را تقدیم کردم و قبول کردند که بفرستند آن مدارک را و بیاید در کمیسیون و رسیدگی و حقایق روشن بشود. در این موقع سو کمیسیون گفتند مطالب کافی است و بنا برین قرار شد خبر این جریان را به کمیسیون اصلی و در کمیسیون اصلی هم بنده حضور یافتم برای اینکه من خیال کردم طرف صحبت کمیسیون من هستم و باید در آنجا حاضر بشوم ولی به بنده فرمودند… عذرم را خواستند و گفتند بروید در حضور رئیس کمیسیون عرض می‌کنم گفتم آقا این مدرک من است موضوع فوت خواهد شد و این وسیلةایست که بموجب آن من استدلال کردم و بموجب آن من ثابت می‌کنم روشن می‌کنم که اینجا یک عملیاتی واقع شده است تمام این کارها انجام و واقع شده است عمل هم شده است در کمال روشنی در کمال ثبات و استدلال قوی. گفتم آقا اینجا این مدارک بنده را الآن بخواهید برسید. حالا خواستند نمیدانم نخواستند نمیدانم. همین شخص شریف آقای اوحدی فرمودند بسیار خوب توی پرونده باشد رفت توی پرونده ماند تا وقتی که نتیجة این قضاوت بمجلس آید و من میدانم که البته عاطفه کمیسیون محترم دادگستری تقریباً دامنگیر شده است که یک چنین خبری را داده‌اند و بنده معتقدم و خودم میدانم چنانکه رفیق محترم بنده آقای نراقی فرمودند که در اینجا هم عواطف یقین دارم باز غلبه می‌کند و اینقدر غلبه خواهد کرد که اگر هم بخواهند رأی بدهند به تبرئه ایشان رأی می‌دهند ولی ما از یک کاری می‌خواهیم جلوگیری کنیم (اینجا ما یک چیزی گذراندیم و رفت بکمیسیون که ما می‌خواهیم از دزدی جلوگیری کنیم.) عرض می‌کنم همین الآن هم که بنده دارم در مجلس شورای ملی این عرض را می‌کنم مدرک حاضر می‌کنم. با اینکه هر مدرکی بهر جائیکه باید برود رفته است معهذا باز در این جا عرض می‌کنم اگر اجازه بدهند بنده حاضرم که مدارک لازم را بیاورم و اثبات بکنم. این جا بعنوان جمله معترضه یک مطلبی را می‌خواهم عرض کنم. بمن گفتند که شما راجع بکار آقای گلشائیان که اینجا مطرح است حرف می‌زنید به بینید در این دو سه ماهه از سیگار و چه وچه چقدر برده شده و چه چیزهائی خورده شده است و اینها دنبال نمی‌شود بنده گفتم که مجلس شورای ملی یک کارهای بهتری می‌کند که از آنها هم نتیجه بگیرند و حالا هم واقعاً بعاطفه مجلس شورای ملی واگذار می‌کنم که هر کاری می‌خواهند بکنند بکنند.
مخبر کمیسیون دادگستری (نقابت) ـ عرض می‌کنم بحث د رحواشی مطلب یک قدری مارا از موضوع دور کرده است بنده هم بعنوان مخبری کمیسیون دفاع از این خبر و گزارش می‌کنم. فرمایشاتیکه آقایان کردند و آقای طوسی در تشکیل سو کمیسیون و در طرز رسیدگی و دقت کمیسیون همه‌اش صحیح است کمیسیون دادگستری تشکیل سو کمیسیون داد آقای طوسی را هم دعوت کردند دلائل و جهانی را هم که تذکر دادند شنیدند ولیکن همیشه وقتی که در یک دادگاهی یک مسئله مطرح می‌شود. و یک کسی متهم بارتکاب یک جرمی هست در آن دادگاه چند نفر موافقند و چند نفر مخالف و هر کدام یک نحوة استدلالی دارند که عقیده هر دو دسته هم محترم است بجای خودش ولی امری که بجای خودش محترم است همان رأی اکثریت است. این مسئله وقتی د رکمیسیون دادگستری مطرح شد البته عقیده موافق و عقیده مخالف وجود داشت و بنده چون مخبر و مبین نظر کمیسیون هستم عقیده هر دو دسته را بطور اجمال عرض می‌کنم. دستة که مخالف بودند یعنی موافق بودند با تعقیب آقای گلشائیان استدلال شان این بود که نظر بقانون انحصار بازرگانی صدور کتیرا منحصراً بشرکت کتیرا بر گذار شده و تا وقتی که انحصار آن ملغی نشده حق ندارد وزیر بازرگانی بدیگری اجازه صدور بدهد و در موقعی که ملغی نبوده اجازه صدور داده‌اند و باز هم بعد از دادن اجازه متوجه شده‌اند که هنوز هیئت دولت لغو نکرده است انحصار کتیرا را باین جهت بگمرک نوشته‌اند که آن اجازة که بمراد اریه داده‌ایم ملغی کنید و گمرک نوشته است که قبلاً این جنس صادر شده و وقت گذشته است بنا بر این این عمل یعنی قبل از الغاء انحصار دستور صدور بغیر آن شرکت دادن و بعد متوجه شدن و اقدام به پس گرفتن آن این عمل یک تخلفی است از مقررات اداری و تخلف از مقررات اداری قابل تعقیب است. مستند این آقایان ماده ۱۴ قانون محاکمه وزراء است و ماده ۱۴ این است (در مواردیکه وزراء در اموز ادارة خود دچار اتهامات شخصی مدعیان شوند ترتیب مذکور و مواد فوق رفتار خواهد شد) یعنی بهمین کیفیتی که وزراء تعقیب دانستند نهایت اینکه در جریان این رسیدگی هیچیک از شاکی‌ها یا اعلام کنندگان جرم نگفتند ک شخص آقای گلشائیان از فلان زید فلان مبلغ وجه گرفته است گفتند که اگر تعقیب کنیم کشف خواهد شد که گرفته است یعنی تعقیب بکنیم شاید کشف بشود شاید کشف نشود و خوبست این قسمت تعقیب شود. اما وظیفه کمیسیون دادگستری این نبود که در مورد یک وزیری بگوید که ما دستور تعقیب می‌دهیم شاید کشف بشود شاید کشف نشود وظیفه‌اش این بود که خودش برسد اگر بر خودش کشف شد که جرمی واقع شده است رشوة داده شده یا گرفته شده خودش امر به تعقیب صادر کند یعنی همان تکلیفی را که مستنطق دادگستری دارد یعنی دلایل را تحقیق می‌کند بعد قرار مجرمیت یا قرار منع تعقیب صادر می‌کند منتهی یک نظر متممی روی این نظر منطق هست که آن نظر دادگاه باشد. امروز هم کمیسیون دادگستری خبری داده‌است بمجلس شورای ملی البته موافقین با عقیده آقایان نراقی و طوسی هم در آنجا. در کمیسیون بودند و استدلال هم کردند عرض کنم بحضورتان که شاید هم استدلال بعضی‌ها متکی باین قسمت بود ولیکن اکثریت این کمیسیون بنام اینکه وظیفه یک مستنطق را انجام می‌دهد بنام رسیدگی این وظیفه را انجام داد و رأی داد و این گزارش را داد حالا هم نظر متمم بامجلس شورای ملی است یعنی مجلس شورای ملی بعد از بحث در دلایلی که مورد نظر کمیسیون بوده است اظهار عقیده می‌کند که آیا قابل تعقیب است یا نیست.
طباطبائی ـ مجلس چطور دلائل را ندیده این کار را بکند؟
مخبرـ مجلس این صلاحیت را دارد اگر اظهار عقیده کرد که قابل تعقیب است یعنی راپرت کمیسیون رد شد پرونده بدیوان کشور فرستاده می‌شود و محاکمه تشکیل می‌شود اگر نشد که رد می‌شود. اما نظر عدة که موافقت با این گزارش داشته و اکثریت کمیسیون را تشکیل می‌دهند نظر آنها بصراحت ماده یک قانون محاکمه وزراء است که می‌خوانم: (ماده اول ـ هر گاه رئیس الوزراء یا وزیری در امور مربوطه بشغل و وظیفه خود متهم بارتکاب جنحه یا جنایتی شود مورد تعقیب مجلس شورای ملی خواهد شد ـ اعم ازاینکه حسین تعقیب متصدی شغل وزارت باشد یا نه.
تبصره ـ کفیل رسمی هروزارتخانه د رحکم وزیر است.
مؤید احمدی ـ ماده چهارم را هم بخوانید.
مخبرـ چشم ماده چهارم را هم حسب الامر آقای مؤید احمدی قرائت می‌کنم:
(ماده چهارم ـ کمیسیون عدلیه مکلف است همه قسم تحقیقات لازمه را از مراجعه باسناد و مدارک و ملاحظه نوشتجات موجوده در وزارتخانهای مربوطه و خواستن توضیحات از شخص متهم و تحقیقات از اشخاص دیگری که لازم بداند بعمل آورده خبر خود را در ظرف یکماه بمجلس شورای ملی تقدیم دارد.) پس با این کفیت ……
طوسی ـ آیا این کارها شده است؟ اینها که نوشته شده است انجام شده است یا نه؟
مخبر ـ آقای طوسی سئوال می‌فرمایند که این کار شد است یا نه؟ و این جا خودشان فرمودند یک سو کمیسیونی تشکیل شد و من د رآن سو کمیسیون حاضر شدم و جهاتی را هم عرض کردم بعضی‌ها نپذیرفتند … چون من استدلال می‌کنم به بیان ایشان و این بیان آقای طوسی صحیح است و تصدیق کردم و اظهار ایشان اقرار باین معنی است. پس حالا یک ایراد می‌ماند. یک ایراد سلیقة که این مستنطق یعنی کمیسیون دادگستری مجلس آن جور تحقیقی را که ما می‌خواهیم نکرده است و آن دقتی را که ما لازم داریم نکرده است. توقیف نکرد استنطاق نکرد. نرفت چه بکند و نرفت چه بکند. این یک نظری است اگر این طور تحقیقات را انجام نداده است خوب کمیسیون دادگستری ممکن است تحقیقاتش را بطور ناقص انجام کرده باشد (بقول آقایان) ولی علی أی حال بررسی کرده و دو سه جلسه مذاکره هم کرده و آقای طوسی را هم دعوت کردند اظهارات ایشان را هم گوش دادند با این مطالعه این رأی اجمالی را (بعقیدة بعضی از آقایان) داد و این رأی اصولاً قابل استفاده نیست ولیکن نظر مجلس شورای ملی البته وارد بر این رأی است. این جهات قضیه بود که البته لازم بود توضیح داده شود و نظر موافق و مخالف را هم بنده بعرض آقایان رساندم حالا البته بسته بنظر مجلس شورای ملی است اگر تصویب فرمودند خاتمه است اگر تصویب نفرمودند که دوسیه بدیوان کشور مراجعه می‌شود.
جمعی از نمایندگان ـ مذاکرات کافی است.
تهرانچی ـ بنده مخالف هستم با کفایت مذاکرات
رئیس ـ رأی گرفته می‌شود بکفایت مذاکرات
تهرانچی ـ اجازه بدهید بنده حرف بزنم آنوقت باید
اجازه بفرمائید توضیح بدهم.
رئیس ـ مخالف با کفایت مذاکرات هستید یا با مطالب؟
هاشمی ـ باکفایت مخالفند
تهرانچی ـ بنده مخالفم. آقای نقابت مخبر بودند و بعنوان موافق صحبت کردند حالا نوبت بنده است
رئیس ـ قبل از شما هم دیگران هستند. اجازه بدهید
تهرانچی ـ بنده با کفایت مذاکرات مخالفم.
رئیس ـ بفرمائید
تهرانچی ـ یک توضیح باین مهمی برای شخص مهم نیست ولی برای مملکت مهم است (صحیح است) البته بعد از قضایای شهریور یک اتهامی که نسبت بیک وزیر داده شد البته استدلال موافق و مخالف هم هست حالا می‌خواهد مجلس شورای ملی باین قضیه رأی بدهد این رأی برای آتیه مملکت خیلی تاثیر دارد (صحیح است) این است که استدعا می‌کنم بگذارید موافق و مخالف بیشتر حرف بزنند تا قضیه روشن‌تر بشود و سایر آقایان دانسته رأی بدهند والا این خفه کردن بیانات مخالف و موافق گمان نمکنم خوب باشد برای اینکه تنها ما نیستیم مردم هم هستند باید مستحضر شوند و باید قضایا روشن بشود (صحیح است)
رئیس ـ رأی گرفته می‌شود بکفایت مذاکرات. آقایانی که موافقند برخیزند (عدة کمی برخاستند) رد شد. آقای معدل
معدل ـ با مذاکراتی که آقایان کردن و تذکراتی که دادند از یکسال اخیر باین طرف عدة زیادی اختلاس کرده‌اند ویک هرج و مرج بیشتری در کارها پیدا شده است. بنده تصور می‌کنم که موضوع نه از نظر شخص آقای گلشائیان باید مورد توجه قرار بگیرد بلکه از نظر آن وظیفة که مجلس شورای ملی برای جلوگیری از این هرج و مرجی که در کارها از نظر اختلاس و ارتشاء پیدا شده و همه را نگران کرده باید از آن نظر مورد توجه قرار بگیرد و ما باید توجه داشته باشیم که چندی قبل یک طرحی را خود آقایان نمایندگان امضاء کردند و مورد توجه اکثریت قرار گرفت و آن رسیدگی بحساب بیست ساله بود و کاش این طرح در مجلس طرح نشده بود و این موضوع مورد توجه قرار نگرفته بود و بکمیسیون هم ارجاع برای اینکه همه تصور می‌کردند که اگر یک روزی این قضیه پیش بیاید اسباب اشکال برای اشخاص خواهد بود و شاید یک عدة هم از این جهت می‌ترسیدند و یک وهمی هم در کاربود آن طرح مورد توجه مجلس قرار گرفت و بکمیسیون هم رفته و آنچه که بنده اطلاع دارم روشن هم نبود یک تصمیم جدی و قطعی گرفته نشده این قضیه هم از نظر اصل موضوع اینقدرها اهمیت ندارد که مجلس رأی موافق بدهد یا رأی موافق بدهد یا رأی مخالف بدهد ولی از نظر نظایر این موضوع و از نظر کیفیت موضوع بایستی آن را مهم شمرد یعنی تقریباً اگر رأی موافقی مجلس شورای ملی امروز بدهد این طور تلقی می‌شود که باین نوع قضایا آن اهمیت خاص و مخصوصی داده نمی‌شود باین جهت سزاوار است که موضوع مورد تدقیق و تحقیق و دقت بیشتری قرار گیرد. الآن که ما‌ها می‌خواهیم باین موضوع رأی بدهیم نه مدارک این قضیه را دیده‌ایم و نه توجه کرده‌ایم که آیا این شخص و این آدم قابل تعقیب هست یا نه برای اینکه کمیسیون دادگستری از ۱۸ نفر تشکیل شده یازده نفرشان حاضر بوده‌اند و شش نفرشان رأی داده‌اند آنهم باین کیفیت که در این جا استدلال شده و مذاکرات شد این جا. بنده تصور می‌کنم برای اینکه عدم اهمیت را برای این موضوع و برای این عمل قائل نشویم و برای اینکه مجلس شورای ملی نشان بدهد که نسبت بنظایر این موضوع کمال اهمیت را می‌دهد و برای اینکه ما هم دانسته و فهمیده تر روی این قضیه و این موضوع رأی بدهیم بهتر است ثانیاً این گزارش و این امر را ارجاع کنیم بکمیسیون دادگستری مخصوصاً که کمیسیون دادگستری هم تازه تشکیل و انتخاب شده اینها بروند و بنشینند و با کمال دقت رسیدگی کنند و گزارشی را که بما می‌دهند خلاف آن نظر کلی نباشد و در حقیقت مدارکی را که مورد توجه قرار می‌دهند مورد دقت قرار می‌دهند و ادله و براهینی را که موافق یا مخالف اظهار می‌کند ضمن گزارش خودشان توضیح بدهند و تشریح کنند با رأیی که مخالف و موافق در این باب می‌دهد فهمیده و دانسته باشد و همچنین ما هم د رمقابل تاریخ و در مقابل اجتماع د رمقابل این رأئی که می‌دهیم مسؤلیت و جدانی نداشته باشیم و روی همین اصل هم بنده یک پیشنهادی کرده‌ام
هاشمی ـ آیا این سابقه دارد آقای معدل؟
رئیس ـ آقای ملکزاده
دکتر ملکزاده ـ بنده با رأی کمیسیون موافقم.
رئیس ـ بفرمائید
دکتر ملکزاده ـ عرض کنم بنده قضیه را از نقطه نظر موضوع گلشائیان تلقی نمی‌کنم بواسطه اینکه بنده شخصاً با ایشان آشنائی و سوابقی نداشته‌ام و با آقایانیکه مخالف با گزارش کمیسیون بودند منجمله آقای نراقی با ایشان کمال دوستی را هم دارم ایشان هم همینطور و مطالب را از این نظر نمی‌خواهم متذکر شوم و بنده از عملیاتی هم که شده اطلاعی ندارم فقط بنده عرایضم بر طبق رعایت اصول است. متأسفانه مدتی است که در مجلس شورای ملی مراکز مهم دادگستری کشور مورد یک تعرض و جهاتی قرار می‌گیرد و آقایان متوجه نیستند که این رویه چقدر برای مملکت زیان‌آور است بنده از نقطه نظر اصول این مسئله را می‌خواهم در مجلس طرح کنم زیرا این موضوع مکرر در مجلس شورای ملی طرح شده و این موضوع خیلی اظهارنظر شده است و این را من زیان‌آور میدانم. کمیسیون دادگستری مجلس شورای ملی الآن در حدود شانزده سال است که بسیاری از قوانین کشور را که در این مملکت حکمفرما است تصویب کرده است و تمام بدست این کمیسیون تصویب شده و در کشور اجرا شده است. توجه امروز قوانینی بدست او و برای او گذشته است ودر تمام مملکت حکمفرما است ومقدرات یک ملتی امروز بر روی آن گذارده شده است بنظر من صلاح نیست و یک معایب داخلی و خارجی دارد و بعلاوه کمیسیون دادگستری مجلس در حدود هیجده نفر از بهترین و مبرزترین عناصر مجلس شورای ملی که بامور قضائی سابقه دارند و اطلاع دارند تشکیل شده این عده در آنجا شرکت دارند و بالاخره رأی متخصصین و مطلعین در تمام دنیا آقا سندیت دارد و محترم شمرده می‌شود. بنده روزی که این قضیه پیش آمد و هیاهوئی در اطراف این مسئله در مجلس شورای ملی پیش آمد مخصوصاً اسم می‌برم برای اینکه شاهد و بنیه داشته باشد از آقای صدر استدعا کردم که شما نظر بمقام و تخصص و اطلاع و بی‌طرفی و بی‌غرضی که دارید خوبست که به کمیسیون تشریف ببرید و باین قضیه رسیدگی کنید ایشان سالها در رأس قوةقضائی مملکت واقع شده بودند بنده نمی‌توانم از روی هو و جنجال نظر ایشان و رأی ایشان را رد کنم یا آقای دکتر قزل ایاغ را که بنده از بچگی و طفولیت در تقوی و وطن‌پرستی ایشان ایمان دارم و اعتماد دارم و همینطور سایر آقایانی که در کمیسیون عضویت درند و اغلب قوانین قضائی به دست همین آقایان گذشته است نمی‌توانم نظر آقایان را لغو و کان لم یکن تصور کنیم بنده کاری ندارم باینکه گلشائیان محکوم و یا غیر محکوم یا آدم خوب یا بد بنده عقیده‌ام این است که کمیسیون عدلیه که از بهترین عناصر صلاحیت دار تشکیل شده است این لایحه را ترتیب اثر بهش نداده‌اند و صلاح مجلس شورای ملی و صلاح کشور در این است که با نظر کمیسیون و راپرت کمیسیون موافقت کنند. این نظر بنده بود که از نظر خیرخواهی مجلس و مملکت لازم بود عرض کنم.
رئیس ـ آقای وزیر دارائی.
وزیر دارائی ـ (آقای کاظمی) – بنده اولاً اجازه می‌خواهم آقای امان الله اردلان را که دارای سوابق طولانی در خدمات دولتی و در مجلس شورای ملی هستند بمعاونت وزارت دارائی به مجلس شورای ملی معرفی کنم. (صحیح است – مبارک است) و یک لایحه‌ایست تقدیم می‌کنم راجع باینکه اجازة داده شود برای انتشار اسکناس و خواهش می‌کنم که کمیسیون بودجه و کمیسیون قوانین دارائی تشریف مساعی کنند در مطالعة این لایحه و بعد بیاید بمجلس.
رئیس ـ به کمیسیون مراجعه می‌شود. آقای طهرانچی.
طهرانچی ـ اولاًکمیسون قوانین عدلیه البته خیلی محترم است و مورد احترام تمام مجلسیان است و هیچ حرفی درش نیست این جا آقای اوحدی خلط مبحث فرمودند بعقیده بنده آقایان اعضاء کمیسیون دادگستری و پیش‌تمام آقایان محترم هستند چه موافقین این راپرت و چه مخالفین و هیچ‌وقتی آقای نراقی نماینده محترم و بنده نسبت به آنها هیچگونه سوء نظری نداشته‌ایم و همین نظر داشته‌ایم و البته همانطور که گفته شد این مربوط به اختلاف نظر و اختلاف سلیقه است ممکن است در مجلس هم بعضی آقایان موافق باشند و بعضی مخالف ولی بعقیده بنده کمیسیون دادگستری عملی را که وظیفه کمیسیون عرایض و مرخصی مطابق قانون بوده است انجام داده ملاحظه بفرمائید توجه بفرمائید بعرایضم که بنده قانون را بخوانم و اثبات کنم وآنچه را که وظیفة خود کمیسیون دادگسترئی بوده است متوجه نشده است که آن عمل را بکند و آن عملی را که کمیسیون عرایض مکلف بوده است انجام بدهد انجام داده است و آنرا تکرار کرده است. درصورتیکه موضوع نداشته است اجازه بفرمائید عرض کنم چرا برای اینکه مادة سوم می‌گوید: در هریک از موارد مزبوره در ماده قبل رئیس مجلس شورایم ملی در طرف یک هفته نوشتجات و اسناد و مدارک موجوده راجعه باتهام را به کمیسیون عرایض مجلس ارجاع می‌نماید کمیسیون مزبور مکلف است در ظرف ۱۵ روز تحقیقات بدوی را بعمل آورده خبر خود را دائر بلزوم و یا عدم لزوم ادامة تحقیقات به رئیس مجلس شورای ملی تقدیم نماید و این خبر در ظرف یک هفته در مجلس علنی قرائت شده و پس از قرائت بدون مذاکره و مباحثه اعم از اینکه خبر دایر به تعقیب یا عدم تعقیب متهم باشد به کمیسیون عدلیه ارجاع می‌شود. پس ملاحظه فرمودید که تعقیب کردن یا نکردن از وظایف کمیسیون عرایض است که بعد از ابلاغ جرم آنجا مراجعه می‌شود و آن کمیسیون از قراری که بنده شنیدم باتفاق آراء ایشان را مجرم شناخته است و قابل تعقیب دانسته است آن خبر هم آمد به مجلس و خوانده شد و رفت به کمیسیون دادگستری و کمیسیون دادگستری طبق این ماده ۴ باید عمل کند ماده ۴ می‌گوید: کمیسیون عدلیه مکلف است هم قسم تحقیقات لازمه را از مراجعه باسناد و مدارک و ملاحظه نوشتیجات موجوده در وزارتخانه‌های مربوطه و خواستن توضیحات از شخص متهم و تحقیقات از اشخاص دیگری که لازم بداند بعمل آورده خبر خود را در ظرف یک ماه به مجلس شورای ملی تقدیم داریم .(نبیل سمیعی حالا سه ماه طول کشیده است) بنده بمدت آن کاری ندارم. ملاحظه میفرمائید این جا نوشته است کمیسیون عدلیه مکلف است و این ماده تکلیف می‌آورد مکلف است غیر از مختار است و مجاز است که بعضی‌ها اصطلاح کرده بودند و می‌گفتند کلمة مجاز معنیش این است که می‌تواند بکند می‌تواند نکند و در ادوار گذشته در مجلس در این موضوع خیلی مذاکره شده که وقتی گفته می‌شود دولت مجاز است یعنی اگر دلش می‌خواهد بکند اگر نخواست نکند ولی اینجا نوشته است مکلف است و کمیسیون عدلیه مکلف بوده است که این کار را بکند (طباطبائی – مگر نکرده است؟) خیر نکرده است بنده اطلاع دارم که نکرده است ملاحظه بفرمائید در همین راپرت کمیسیون هست اجازه بفرمائید بنده بخواهم (عین راپرت کمیسیون را مرحمت بفرمائید) که این خودش دلیل بر این است که نکرده است. این گزارش کمیسیون عدلیه است:
“خبر کمیسیون عرایض و مرخصی در خصوص اتهام آقای عباسقلی گلشائیان وزیر سابق بازرگانی و پیشه و هنر دائر بر لزوم ادامة تحقیقات پس از قرائت در جلسه رسمی مجلس شورای ملی و ارجاع بکمیسیون دادگستری مطرح مذاکره و رسیدگی قرار گرفت و اقداماتی بجهت تهیه رسیدگی و ادامه تحقیقات بعمل آمده “ ملاحظه میفرمائید خود راپرت کمیسیون متذکر شده است تهیة وسائل رسیدگی ولی نمی‌گوید کردم تهیه وسایل کرده است یعنی سو کمیسیون انتخاب کرده است ”درجلسه ۲۱/۳/۱۳ دو نکته مورد بحث واقع شد است اول آنکه آیا مقدمات این عمل بطوریکه در قانون محاکمه وزراء پیش‌بینی شده فراهم گردیده با خبر دوم آنکه مراتب اعلام شده از طرف یکی از آقایان نمایندگان اساساً جرم باصطلاح قانون کیفر همگانی شناخته یا خیر تا ادامه تحقیقات لزوم پیدا کند “ ملاحظه میفرمائید بعد می‌گوید ” پس از مذاکرات مفصل عقیده کمیسیون چنین شد که اولاً مقدمات لازم جهت تعقیب متهم بر طبق ماده ۴ قانون محاکمة وزراء فراهم نیست ثانیاً عمل انتسابی به متهم در حدود قوانین و به تعبیر ماده ۱ قانون مزبور جنحه یا جنایت شناخته نمی‌شود که ادامه تحقیقات مطابق ماده ۴ همان قانون ضرورت داشته باشد “ اینجا می‌گوید اصلاً ادامه تحقیقات ضرورت نداشته یعنی کمیسیون تحقیقات نکرده است ملاحظه میفرمائید اعتراف می‌کند که ادامة تحقیقات ضرورت نداشته و من نکرده‌ام و کمیسیون عدلیه اصلاً از لحاظ اینکه بعقیدة خودش عمل را جنحه یا جنایت نشناخته است تحقیقات لازم را نکرده است و آن وهله اول آنچه که وظیفه کمیسیون عرایض بوده است و باید تحقیقات کند ببیند این مسئله قابل تعقیب است یا نیست آن کمیسیون کار خودش را کرده است و جرم شناخته است و قابل تعقیب دانسته است ولی کمیسیون دادگستری که مکلف بوده است تحقیقات بکند و اوراق و اسناد لازم را تهیه کند و بعد از مراجعه بآنها بگوید این جرم هست یا نه و اگر جرم هست مجازات دارد یا ندارد بموجب همین راپرت خودش اصلاً وارد اصل عمل نشده است و می‌نویسد که ضرورت نداشته است و کمیسیون اصلاً توجه نکرده است باین موضوع و عقیده که این راپرت برگردد به کمیسیون عدلیه و کمیسیون بااسناد و مدارک و تحقیقات لازم آنوقت رأی بدهد و بگوید که آیا این مجرم هست یا نیست بنده که نمی‌خواهم بگویم این مجرم است یا متهم است از نظر اصل قضیه بنده هیچوقت نظری باشخاص نداشته و نخواهم داشت ولی از نقطه نظر مملکت مهم است عرض کردم ممکن است ایشان در این جا صدی صد تبرئه بشود یا صدی صد مجرم تشخیص داده شوند ولی بدون رسیدگی و بدون‌اینکه تحقیقات بشود برای آتیه مملکت مضر است یعنی برای وزرای فعلی آتیه هم مضر است و خوب نیست چون ما وارد یک دورة جدیدی شده‌ایم و باید عمل خودمان را در این دورة جدید حفظ کنیم و آقایان وزراء هم بدانند که مجلس شورای ملی به جرم و جنایت رسیدگی می‌کند وهمه اهل کشور بدانند که اگر آقایان وزراء یک عمل خلاف قانونی را مرتکب شدند رسیدگی و تعقیب می‌شود با این که بنده نفس عمل راهم مهم میدانم ولی از نقطه نظر مملکت و آتیه مملکت آنرا مهمتر میدانم زیرا ممکن است در آتیه یک اقداماتی بشود و اقداماتی بکنند باتکاء اینکه مجلس شورای ملی دقت نمی‌کند وهمینطوری رد می‌شود حال میداند
مخبر ـ خلاصه نظریاتی که اظهار می‌شود با رعایت این است که گزارش کمیسیون متجاوز از پانزده روز است طبع و نشر شده و این گزارش کمیسیون که چاپ شد و بین آقایان تقسیم آقایان می‌دانستند که یک روزی این گزارش در جلسه مطرح می‌شود بنابراین خود آقایان البته تحقیقاتی فرموده‌اند و رسیدگی‌هائی کرده‌اند (طباطبائی – شما مخبر کمیسیون هستید صراحتاً بگوئید رسیدگی شده یا نشده) گزارشی که نوشته شده است بوسیلة بنده نوشته شده و آن مطابقه می‌کند با صورت جلسه کمیسیون دادگستری و کمیسیون دادگستری در اینخصوص سه جلسه صرف وقت کرد و در این جلسه رسیدگی هم کرد. منتهی عرض کردم موافقین گفتند که ماده یک این جور می‌گوید که اگر کسی مرتکب ضجه یا جنایت شده باشد (مرتکب هم می‌گوید نه متهم) چنین و چنان می‌شود و این جا ارتکاب ثابت نیست و کمیسیون در رسیدگهائی که کرد توضیحاتی از وزارت بازرگانی خواستند و آن گزارش را که آقای معزی تهیه کرده بود مطالعه کرد و توضیحاتی را که آقای طوسی تشریف آوردند و دادند شنید و از مطالعه مجموع آنها اینطور استنباط کردند که جنحه و جنایت محقق نیست (طهرانچی رابنده نوشته‌ام معروف است یکی رفت حمام یکی از علمای مرجع تقلید آنجا بوددید آن شخص موقع غسل کردن می‌رود بالا و می‌آید پائین گفت این غسل درست نیست آن شخص گفت من بتقلید فلان کس اینطور غسل می‌کنم آن عالم گفت من خود آن شخصی هستم که شما باو تقلید می‌کنید. یک قاعدة اصولی هست در مورد تعقیب جرم که وقتی وقوع جرم محقق باشد آنوقت می‌گردند و مرتکب را پیدا می‌کنند ولی ما رویه دیرین را که در قضاوت داشته‌ایم داریم تعقیب می‌کنیم میگوئیم که بگردیم جرم را پیدا کنیم آقا ما گفتیم و گفتند این صحیح نیست اصل صحت است اصل برائت است باید وقوع جرم محقق باشد بعد بگردیم مجرم را پیدا کنیم و بعد دلایلش را پیدا کنیم و بگوئیم باین جهت این جرم واقع شده اینکه تهیه دلایل گفته شده از این نظر است حالا بسته بنظر آقایان است کمیسیون دادگستری سابق آمده است و البته اعضاء کمیسیون جدید هم چندان تغییری نکرده است آقای معدل پیشنهاد کردند هم چندان تغییری نکرده است آقای معدل پیشنهاد کردند که این قضیه مجدداً تشکیل شده و این گزارش هم از کمیسیون دادگستری سابق آمده است و البته اعضاء کمیسیون جدید هم چندان تغییری نکرده است آقای معدل پیشنهاد کردند که این قضیه مجدداً بکمیسیون دادگستری برگردد و مراجعه شود (صحیح است) و در آنجا تجدید مطالعه شود از آقایان خواهش می‌کنم متوجه باشند باینکه یک روز دیگری ممکن است این گزارش در آنجا مطرح شود لطفاً تشریف بیاورند دلیل دارند بگویند هر چه هست بگویند و فعلا من موافقت دارم که بیاید به کمیسیون.
- بیانات آقای (دکتر مرزبان) وزیر بهداری راجع به وضعیت وزارت بهداری
{ ۳- بیانات آقای (دکتر مرزبان) وزیر بهداری راجع به وضعیت وزارت بهداری}
وزیر بهداری (آقای دکتر مرزبان)ـ در جلسه قبل مذاکراتی راجع بوزارت بهداری شده بود چون ماده ۲۷ متمم بودجه مطرح بوده‌است اینجا مذاکراتی شد از چندین نقطة نظر یکی درباب اوضاع بهداری ولایات یکی دیگر درباب اوضاع بهداری ولایات یکی دیگر درباب داروها یک دیگر در باب اینکه شکایتهائی از نداشتن پزشک شده است بنده خیلی خوشوقت هستم که موقع پیدا کردم که مطالبی را بعرض آقایان برسانم که مدتها بود منتظر بودم و دفعات قبل هم شرفیابی حاصل کردم که توضیحاتی بدهم موفق نشدم. اما در باب بهداری ولایات خاطر آقایان خوب مستحضر است از وقتی بنده وارد کار شدم و اطلاعاتی پیدا کردم یک اعلامیة پخش کردم که در تهران آنقدر دکتر و پزشک ریخته است که حد ندارد و در ولایات بقدری کم است که ما فوق تصور است (صحیح است) در همان پانزده روز اول که بنده مشغول شدم اتصال از ولایات تلگرافات می‌رسید و شکایات می‌شد بواسطة نداشتن طبیب و دوا و بنده هم برای این که یک قدری تصور کردم در این فن آشنا هستم تصدیق کردم و دیدم که درگذشته فقط و فقط ملاحظه تهران شده است و در بهداری ولایات بعد از اینکه وارد شدم دیدم بقدری نواقص موجود است که تصور نیست بعد در نظر گرفتم از آقایانی که پشت میزها نشسته‌اند باسم بازرس باسم بازرس ویژه تمنا کنم که خلاقاً یک کاری بکنند که اوضاع بهداری ولایات هم سروصورتی بگیرد گفتم آقایان ایران تنها تهران نیست بروید جاهای دیگر (صحیح است خیلی کار خوبی کردید) و در مقابل این وجوه زیادی که شما می‌گیرید بروید جاهای دیگر خدماتی هم بکنید (صحیح است) یک مثل می‌زنم برای آقایان یک روز وارد یک اطاقی شدم که شش هفت نفر نشسته بودند پرسیدم که آقایان چه کار می‌کنند گفتند ما بازرس و بازرس ویژه هستیم صورت را دیدم دیدم باین اطاق در ماه یکهزار و ششصد تومان یکهزار و هفتصد تومان پول می‌دهیم و نمیدانم چه کار می‌کنند پس این تصمیم بنده از نقطة نظر مصلحت مملکت بود که پزشکان مرکز را بفرستیم بولایات و از بودجه طهران بکاهیم و بولایات اضافه کنیم (بسیار خوب است) و در این باب شکایتهائی شد و خود آقایان هم به بنده شکایت می‌کنند از این که خواستم آنها را بفرستم بولایات و لابد باطلاع آقایان رسیده است که تشبث از آن بالاتر نبود که نکردند (صحیح است) بهر کدام درس اخلاقی دادم خواهش کردم موفق نشدیم تشبثات مجلسی کردند تشبثات عریضه نگاری به نخست وزیر کردند و اینها حس نکردند که بنده بهیچوجه در تحت تأثیر این تشبثات واقع نخواهم شد و خیلی متأثرم که این حرفهارا بعرض مجلس میرسانم ولی قول می‌دهم به آقایان که از اینها کم کنیم بلکه در اطراف ولایات و شهرستانها یک چیزی داشته باشیم (صحیح است بسیار خوب) در پشت میز ادارات نشستن و اسامی را جلو چشم گذاشتن بهداری مملکت درست نمی‌شود (صحیح است احسنت) بنده دیدم در یک نقطه از مملکت که بالنسبه خرج زیادی درش شده است از نقطه نظر عمرات و بهداری و کشاورزی قسمت سواحل بحر خزر است گفتم خودم بروم به بینم چطور است از گیلان تا گرگان بررسی شد یک قسمتش بوسیله بنده و یک قسمتش بوسیله یک بازرس دیگر خیلی متأسفم که عرض کنم هیچ چیز وجود نداشت یک عده از اطباء مجاز در یک محلهائی هستند که بهیچ وجه من‌الوجود رفع احتیاج مردم را نمی‌کنند و در آن محل‌ها هم اگر اتفاقی می‌افتد ار محل می‌برند برشت یا طهران یک لابراتوار پیدا نمی‌شود که یک چیزهائی را درست بکنند و آنوقت بنده پنج میلیون تومان پول می‌گیریم چه می‌کنم؟ از این پنج میلیون و دویست هزار تومان یک میلیون آنرا خرج مردم بکنم. این تشبثاتی است برای اطراف تقاضا می‌کنم که در تحت تأثیر حرف اشخاص واقع نشوید و استدعای دیگر این که اگر دست بنده باز باشد امیدوارم یک کاری بکنم (عدة از نمایندگان انشاءالله دست‌ها باز است) ثالثاً این که یک پروژه سه ساله تهیه کرده‌ام که بعرض مجلس برسانم خواه بنده باشم خواه نباشم فرق نمی‌کند مملکت که هست این یک کار خوبی خواهد بود که از برای بهداری مملکت فوق‌العاده مفید خواهد بود که در سه سال اول یک قدری احتیاجات محلی برآورده شود بعد از سه سال دوم این مراکز ملغی شود و آنرا بعرض آقایان میرسانم امیدوارم که تصویب خواهید فرمود و برای کسانی که بعداً خواهند آمد آنها بتوانند یک کارهائی بکنند (تهرانچی شما روح‌تان پاک است آقا) اما در باب خرید دارو تذکراتی که اینجا داده شده است جسارت است عرض کنم که از روی بی‌اطلاعی بوده است اصل صورت این است. از عطیه ملوکانه پانصد هزار تومان برای دارو داده شده است در عهده آقای کاظمی که وزیر بهداری بوده‌اند یک مقداری بنا شد از این داروها خریده شود برای اینکه حدس زده می‌شد که دارو در مملکت کم است یک مقداری در بانگ ملی بود خریدند یک مقداری هم آقای خسروشاهی داشتند که فروختند در آن موقعی که ایشان خریدند آنقدر مناسب بوده است که بنده آرزو می‌کنم که از این جورداروها را گیر بیاورم و بخرم چون حالا دو برابر شده است آنوقت هم مبلغ در حدود یکصدو بیست و دو هزار و دویست و نود و شش تومان خرید کردیم از آقای خسروشاهی از این مبلغ یکصدو ده هزار تومانش را دادیم و دوازده هزار و دویست و نود و شش تومان را هنوز نداده‌ایم که هنوز ایشان مطالب هستند و چند تا اسباب ما هم در تصرف ایشان است از ایشان است از ایشان خواهش می‌کنم که بدهند بعد ما با ایشان یک کاری می‌کنیم اینجا گفته شده بود این داروها که خریده شده یک مقدارش استون بوده است برای یک کاری بنده مخصوصاً گفتم دفترش را که لاک و مهر شده بود همینطور دوسیه‌اش را آوردند و دیدم که یک گرم استون نیست و خیلی هم داروهای خوب بوده است که بنده آرزو می‌کنم که بلکه گیر بیاورم و بخرم ولی راجع به واکسن که گفته شد مدتش تمام شده و فاسسد شده اینطور نبوده استت زیرا آن موقعی که آن داروها فروخته شد هنوز هشت ماه نه ماه مدتش باقی بوده است که آنها خراب شود این هم توضیحی بوده که این داروئی که خریده شده است این‌جور دارو بوده است و دویست هزار تومان هم نبوده است و یکصد وبیست و دو هزار و کسری بوده است و هنوز هم ایشان ادعای دوازده هزار تومان و کسری از وزارت بهداری دارند که باید بایشان داده بشود در باب داروهائی که در ولایات منتشر شد که یک پائین و بالای خیلی غریبی شده است که در وزارت بهداری و در اطراف داروئی این مملکت بنده هم مثل آقایان می‌شنوم پس از اینکه وارد قضییه شدم تأیید کرد این حرفها فکر بنده را از این که بررسی کاملی بکنم آنوقت بنده از دیوان کیفر یک نفر مستنطق و از وزارت مالیه دو نفر مفتش با وکیلی که خود وزارت بهداری داشت چهارنفر در یک اطاقی دیگر ۲۸ نفر در وزارت بهداری در همان محل مشغول رسیدگی باشند از برای اینکه حیثیت اشخاص محفوظ بماند برای اینکه یک عده بیگناه را بکشند و بخارج ببرند و بروند در جای دیگر مناسب ندیدم و البته تصدیق میفرمائید این نظر خوبی است که حیثیات اشخاص بایستی محفوظ بماند تا وقتی که آنها تحت تعقیب واقع نشده‌اند یعین داشتم یک عده تحت تعقیب واقع نخواهند شد وظیفه خودم دانستم حیثیات آنها را حفظ کرده باشم آنوقت یک ترتیب دیگری دارد اما موضوع سازمان اینجا هم مذاکره شد موضوع سازمان همان موضوع سازمانی است که آقای کاظمی دادند یک نواقصی هم بنظر من رسید که آن نواقص را رفع کردم پیشنهاد می‌کنم به مجلس شورای ملی که تصویب بفرمایند و یقین دارم که این سازمان یک سازمان خوبی است و مفید از برای مملکت خواهد بود پس از مطالعه (صحیح است) شکایت فرموده بودند آقای ملک‌مدنی و غیره وخود بنده پس از آن موافقت کردم از این نظر خود بنده هم شکایت کردم از اینکه عده کافی نداریم از برای فرستادن بولایات یکقدری اگر دقت بفرمائید مسئله بهداری مسئله حیاتی اولیه بشر است اگر ملت ناخوش باشد عرض کنم حالا اسامی مرض‌ها را نمی‌برم اولادش بهمان شکل بدنیا می‌آید ملت نمی‌تواند قائم با لذات باشد پس بهداری شرط اول است که مردم را سالم بکند که امراض مسری نداشته باشند که اینها اولادهای خوب عمل بیاورند خدمت کند و دارای عنصری پاک باشد و خدمت کند به مملکت وعرض کنم بهمین دلیل هم هست که کوشش‌هائی خواهد شد که بعضی امراض از قبیل تراخم و بعضی دیگر که اسم نمی‌برم در مملکت از بین برود آنوقت جلوگیری از یک همچو امراض از قبیل تراخم و بعضی دیگر که اسم نم‌بوم در مملکت از بین برود آنوقت جلوگیری از یک همچو امراض فرض بفرمائید که یک بودجه خوبی می‌خواهد این بودجه که تا بحال از برای مصرف مملکت بوده است از برای یک کشور پهناوری مثل ایران که آنوقت بخواهم چند طبیب بگذاریم در هر ده یا بودجه هم کافی نبوده است از برای یک کشور پهناوری مثل ایران که آنوقت بخواهم چند بیب بگذاریم در هر ده یا قصبه‌ای البته این امکان نخواهد داشت (تهرانچی البته البته در حدود قدرت) پس باید در حدود ضرورت در سال آتیه در بودجه آتیه تمام اینها منظور شود از برای سلامتی خودمان و صحت خودمان بودجه بهداری را طوری تصویب بفرمائید که مطابقت داشته باشد با بهداشت این کشور و آنوقت یک دست پاکی هم روی این کار بگذارید تا مردم بتوانند استفاده بکنند و یقین دارم که عقیده بنده را ته مجلس امروزه بلکه مجلس آینده از نظر اینکه آینده‌شان خوب بشود مورد توجه قرار می‌دهند. (صحیح است صحیح است احسنت آفرین)
طهرانچی ختم جلسه.
چند نفر از نمایندگان آن ماده ۲۷ را حالا تصویب بفرمائید.
اعتبار این توضیحات آقای وزیر بهداری مربوط به مادة ۲۷ بوده با این توضیحات نظر آقایان تأمین می‌شود خوب است آقایان مادة ۲۷ را رأی بدهند که تمام بشود (صحیح است).
وزیربهداری این مادة ۲۷ الآن بطور اتوماتیکمان عمل می‌شود و هیچ اشکالی ندارد.
رئیس آقای ملک مدنی.
ملک مدنی در جلسه قبل که آن مذاکرات را ما اینجا کردم و حضرتعالی هم تشریف آوردید و توضیحات کافی دادید البته موجب کمال خوشوقتی است و بطوریکه تمام افراد مجلس شورای ملی به حسن نیت و شخصیت حضرتعالی قائل هستند (صحیح است) و بنظر بنده یک خوشوقتی است برای وزارت بهداری که حضرتعالی وزیر بهداری هستید و آن نظرهائیکه مجلس شورای ملی انتظار داشت همینطور که اشاره فرمودید اقدام میفرمائید بنده چون وقت گذشته بطور خلاصه عرض می‌کنم اشاره بسازمانی فرمودید که در گذشته یک سازمانی بوده است که آقا می‌خواهند دنبال آن سازمان را بگیرند و نواقصی که در آنجا بوده است می‌خواهید رفع بکنید بنده می‌خواهم عرض بکنم که وزارتت بهداری جز یک نفر معاون فنی دیگر مدیر کل وسایر سازمانها را لازم ندارد و باید تمام این آقایانی که در وزارت بهداری نشسته‌اند شما باید آنها را بیرون بفرستید مدیرکل‌ها و رؤسا که هر کدام برای خودشان یک ادارة درست کرده‌اند پاشند بروند در ولایات خدمت کنند (صحیح است) این عقیدة همگی مجلس است بنده خودم هم عرض می‌کنم که فحوای مجلس اسن است باید با قدرت دست آنها را بگیرند و بفرستند بولایات این وزارت بهداری اطبایش باید بمردم خدمت بکنند اداره لازم ندارد که اینها اطاق درست کنند و بقول آقای انوار که فرمودند فرش و قالی ذرعی صد تومان بیندازند آنها را مجبور کنند هر کس که حاضر نشد اول از مرکز وزارت‌خانه هر کدام حاضر نشدند منتظر خدمت‌شان کنند تا پا شوند بروند خدمت کنند نمی‌کنند بروند پی‌کارشان.
وزیر بهداری بنده خیلی خوشوقت هستم از آقای ملک‌مدنی که تأئید کردند عرایض بنده را (ملک‌مدنی همه تأیید می‌کنند نظر حضرتعالی‌را) و بنده هم اگر یک مستخدمی تخلف کرد همانطور که فرمودند و البته اشخاصی که سالهای دراز حقوق گرفته و استفاده کرده‌اند اگر شانه خالی کنند تنها به منتظر خدمت کردن آنها قناعت نخواهم کرد بلکه آنها را به محاکمه هم جلب می‌کنم. (صحیح است احسنت)
رئیس آقای خسروشاهی.
خسروشاهی در جلسه گذشته اظهاراتی راجع به داروشد بنده متوجه نبودم که مربوط بداروهائی است که تجارتخانه خسروشاهی با وزارت بهداری معامله کرده بود امروز در اینجا معلوم شد که همان داروهائی است که بنا به تقاضای وزارت بهداری تجارتخانه خسروشاهی به وزارت بهداری واگذار کرده بود اینها را در شهریور ماه از گمرک در آورده بودند و پیشنهدد فروش هم بوزارت بهداری نداده بودند و بنده اطلاع دارم که خریدار زیادی داشت بنده می‌توانم اینجا عرض کنم که صدی صد منفعت می‌دادند که انها را خریداری نمایند و می‌خواستند از کشور خارج کنند و تجارتخانه خسروشاهی نفروخت (صحیح است) آقای وزیر بهداری که آقای کاظمی بودند به بنده یک تلفنی کردند و استدعا کردند که بنده بدون منفعت این داروها را بوزارت بهداری واگذار کنم بنده اینجا صراحتاً عرض می‌کنم چون خواهش کردند از بنده بنده بوزارت بهداری تلفن نکرده بودم و اطلاع هم نداده بودم آقای کاظمی هم نظر بسوابق دوستی که با بنده داشتند تلفن کردند و گفتند اطلاع دارم که شما یک مقداری دارو دارید ما هم احتیاج دارم اینها را هر جور خریدید به ما واگذار کنید بنده گفتم اختیارش را به جنابعالی می‌دهم هر جور امر میفرمائید اصلاً می‌بخشم بوزارت بهداری فرمودند که ما بخشش نمی‌خواهیم شما منفعتی بگیرید که مطابق اصول تجارتی باشد بنده هم قبول کردم و حساب آنرا کردم و گفتم که خود وزارت بهداری هر طور میل دارد بنویسد و ما داروها را تحویل بدهیم بنده دستور دادم به تجارتخانه همین دواها را بدهند بنده با کمال صداقت عرض می‌کنم که تجارتخانه خسروشاهی دواهائی را که تحویل وزارت بهداری داده از داروهای مورد احتیاج این کشور بوده است عرض کنم که الان در حدود ۴۶ یا ۴۸ هزارتومان لوازم جراحی وزارت بهداری در تحویل ماست که دویست هزار تومان الآن خریدار دارد (وزیر بهداری من نمی‌فروشم) به ۴۸ هزار تومان بنده واگذار کردم حالا دویست هزار تومان خریدار دارد (صحیح است) (انوار آفرین احسنت) یک صحبت‌هائی در مجلس می‌شود البته آقایان نمایندگان مجلس مستقیماً اطلاع ندارند یک مسموعاتی از خارج ات و فوراً در این جا اظهار می‌کند خوبست قبلاً در این طور موارد صحبت نشود و مطابق حقیقت صحبت شود قبل از این یک اراجیفی در جرائد نوشته شد بامضای یک از آقایان بود به من رجوع کرند و گفتند بنده گفتم اعتنا نمی‌کنم باین حرفها و گفتم که ان را که حساب پاک است از محاسبه چه باک است (صحیح است احسنت)
وزیربهداری عرض کنم حضور آقایان که جزء یادداشت‌های بنده بود که معامله داروئی که با تجارتخانه خسروشاهی شده است چه بوده است این دواها را وقتی وارد کردند مشتری خیلی داشت آقای کاظمی هم بطوریکه فرمودند ایز ایشان دواها را خریده‌اند با آنکه سایرین منفعت صدی سی یا صدی چهل یا صدی فالان هر چه بود می‌دادند ولی آقای کاظمی قطع کردند به صدی بیست در دست اول که این داروها خریداری شود و ایشان هم رضایت دادند و آقای کاظمی با خصوصیتی که با ایشان داشتند اصرار کردند که صدی ده دیگر هم تخفیف گرفتند (صحیح است بارک‌الله) آنوقت دادند آنوقت من یادم است که در یکی از جراید نوشته شد که چه معامله‌کرده‌اند و این دوازده هزار تومانی که الان باقی مانده است برای چیست ویک مقدار از اسباب ما پهلوشان هست چون با یکدیگر تمام نداشتیم و ملاقات نشده بود پهلوشان هست و البته آن اسبابهائی که پیش ایشان مانده آنها را هم خواهند داد و تکلیف جزئی وجه باقی مانده را هم با ایشان حل خواهیم کرد.
رئیس آقای دکتر ملکزاده.
دکتر ملکزاده عرض کنم آقا یک عیب کار ما اینست که یک موضوع مهمی را درش وارد بحث می‌شویم..
بعضی از نمایندگان عدة کافی نیست.
دکتر ملکزاده پس تقاضا می‌کنم اجازه بنده محفوظ بماند برای جلسه بعد.
- موقع و دستور جلسه بعد- ختم جلسه
۴ - موقع و دستور جلسه بعد- ختم جلسه
رئیس دولت تقا ضا کرده است که فردا عصر جلسه تشکیل شود
جمعی از نمانیدگان روز یکشنبه
رئیس جلسه روز شنبه بیست و پنجم سه ساعت و نیم پیش از ظهر دستور هم لوایح موجوده.
{ مجلس یکساعت بعد از ظهر ختم شد}
رئیس مجلس شورای ملی حسن اسفندیاری