مذاکرات مجلس شورای ملی ۲۲ شهریور ۱۲۹۴ نشست ۶۵
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری سوم | تصمیم‌های مجلس | درگاه انقلاب مشروطه |
| نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری سوم |
مذاکرات مجلس شورای ملی ۲۲ شهریور ۱۲۹۴ نشست ۶۵
جلسه ۶۵
مشروح مجلس روز پنجشنبه پنجم شهر ذی قعده ۱۳۳۳
مجلس دو ساعت و ربع قبل از ظهر در تحت ریاست آقای مؤتمن الملک تشکیل و صورت مجلس روز چهار شنبه بیستم شوال قرائت شد .
غائبین با اجازه ـ آقایان وقار السلطنه ـ صدر الملک
غائب بدون اجازه ـ آقای حاج شیخ اسمعیل .
رئیس ـ در صورت مجلس ملاحظاتی هست .
شیخ الملک ـ در صورت مجلس بنده را بی اجازه نوشته‌اند در صورتی که بنده از آقای معدل الدوله ( نایب رئیس ) اجازه گرفته بودم .
رئیس ـ رسیدگی می‌شود و بعد اصلاح می‌شود . دیگر ایرادی نیست .
( اظهاری نشد . ) ـ صورت مجلس تصویب شد ـ روز چهار شنبه بنا بود جلسه داشته باشیم ولی چون قوانین حاضر نبود جلسه را تشکیل نکردیم حالا قانون دخانیات حاضر شده است اگر آقایان مخالف نباشند قبلا طبع و توزیع شده است باری ووزر اول جزء دستور امروز باشد .
ارباب کیخسرو ـ بنده لازم می دانم که در وقت مذاکره در آن قانون آقای وزیر مالیه هم حضور اشته باشند که اگر توضیحاتی لازم باشد از ایشان توضیح می‌خواهم که محل اشکال واقع نشود . رئیس ـ آقای وزیر مالیه خواهند آمد چون شور اول است منافات ندارد که ما شروع کنیم ایشان حتما خواهند آمد .
ارباب کیخسرو ـ شاید وقتی که ایشان حضور نداشته باشند مشکلاتی پیش بیاید آن وقت که در کلیات می‌خواهیم رأی بدهیم دچار اشکالات بشویم بنده عقیده‌ام این است که تامل شود تا آقای وزیر ملیه هم حاضر شوند آن وقت شروع به مذاکرات شد .
رئیس ـ آقایان موافق هستند که بماند تا آقای وزیر مالیه بیایند .
( بعضی اظهار موافقت نمودند ) .
رئیس ـ چند فقره قانون در غیاب مجلس پیشنهاد شده بود موافق نظام نامه باید در مجلس علنی داده ولی چون مجلس معتقد نبود بنده قبول کردم و به کمیسیون فرستادم یکی راجع به تشکیلات وزرات جنگ بود و دیگری قانون سرباز گیری که سابقا در اینجا تاکید شد از زرف وزارت جنگ زودتر فرستاده شود فرستاده‌اند و حالا در کمیسیون نظام یک فقره دیگر راجع به سوخته تریاک بود که آقای حاج عز الممالک فعلا پیشنهاد کرده بودن با وزارت مالیه هم جدیدا پیشنهاد شده است آن را هم به کمیسیون قوانین مالیه فرستادم حالا پیشنهادی که از طرف آقای حاج عز الممالک راجع به بودجه شده است قرائت می‌شود .
( به مضمون ذیل قرائت شد ) ؛
از آنجائی که عموم نمایندگان محترم متوجع این نکته اساسی هستند که اهم وظایف مجلس شورای ملی تصویب بودجه کل و دانستن جمع و خرج مملکت است و شرح و بسط این مطلب باعث تصدیع بلکه توضیح واضحات است از مقدمه صرف نظر و فقط خاطر آقایان محترم را به یک مسئله متوجه می‌سازم که اگر امر بدمن منوال بگذرد و با اخطار یا اظهارات در مجلس اکتفا شود در این دوره تقنینیه نیز دارای بودجه نخواهیم بود نمایندگان محترم از آگاهی به عابدات و مخارج مملکتی بی اطلاع و یک مسئولیت بزرگی را هم در مقابل ملت در عهده خواهید داشت که با قدرت به انجام و طبقه از یک حق مشروع ملی خود صرف نظر فرموده و در واقع ملت را از دانستن عایدات و مخارج خود بی بهره گذارده ان با تجربه گذشته البته باید تصدیق مود که این بترتیبات معمولی و اظهارات ساده و سیله آمده بودجه کل نخواهد شد و نمی‌توان هم انتظار داشت که با وسائل حاضره وزارت مالیه هم قادر بگرفتن بودجه سایر وزارت خانه‌ها و ادارات دولتی شود زیرا به قرار اطلاعات حاصله بودجه دو وزارت خانه از کمیسیون بودجه دولتی گذشته و هنوز به مجلس شورای ملی تقدیم نشده است پس برای دانستن بودجه مملکت اقدام فوق العاده لازم است نا مجلس به انجام وظیفه اصلی خود یعنی دانستن جمع و خرج مملکت موفق گردیده و در قلیل مدتی بودجه کل را در تحت مذاکره و مشاوره بگذارد نظر به مراتب معروضه این بنده پیشنهاد می‌کنم کمیسیون فوق العاده از طرف مجلس شورای ملی منتخب و ماموریت داشته باشد که در وزارت خانه‌ها حاضر شده و از وزیر مسئول بودجه وزارت خانه مربوطه را خواسته و هر چه زودتر تقدیم مجلس نماینده چنانچه موانعی در کار باشد یا محظوراتی پیش بیاید کمیسیون مکلف خواهد بود که فورا راپورت آن را به مجلس تقدیم نماید معین است این کمیسیون از خود رائی در تشکیلات یا حقوق اجزاء هیچ وزارت خنه نخواهد داشت بلکه فقط ناظر خواهد بود که در تهیه بودجه مسامحه و تعطیلی حاصل نشده و بودجه وزارت خانه‌ها بلا در نگ به مجلس شورای ملی تقدیم شود .
حاج عز الملک ـ اگر چه تا یک درجه توضیح این پیشنهاد در مقدمه آن عرض ده است ولی چون آقای وزیر مالیه هم در مجلس حضور خواهند داشت اگر آقایان موافق باشند بهتر این است که در این خصوص در آخر جلسه مذاکره شود که آقای وزیر مالیه هم از این مسئله مسبوق شوند و با حضور ایشان این مسئله مطرح شود .
رئیس ـ آقای وزیر مالیه هم تشریف آورده‌اند خوب است شروع کنیم به مذاکره در قانون دخانیات ایشان هم الان خواهند رسیده .
سردار معظم ـ قبلا استدعا می‌کنم دو فقره پیشنهادی که از طرف بنته شده است و باید قابل توجه شود بفرمائید رأی بگیرند که تکلیفش معلوم شود یکی راجع به قشون گیری است که از کمیسیون مبتکرات راپورت آن را داده‌اند .
رئیس ـ حاضر نیست می‌گویم بیاورند و آخر جلسه رأی می‌گیریم .
حاج سید رضای فیروز آبادی ـ بنده در جلسه قبل تقاضا کردم برای رسیدگی محاسبات خزانه داری یا تشکیل کمیسیون مجددی شود یا همان کمیسیون سابق .
رئیس ـ عرض کردم مذاکرات راجع به مالیات دخانیات هست در این خصوص هر چه می‌خواهید بفرمائید در آخر جلسه بفرمائید مذاکرات راجع به کلیات قانون دخانیات است در کلیات مخالفی هست ؟
سردار معظم ـ باید اعتراف بکنم که کلیه بر قراری هر نوع مالیاتی یک تحمیلی است که به مردم می‌شود منتهی این است که باید در مقابل تحمیلی که به مردم می‌شود و مالیاتی که بر قرار می شو به سنجید و دید اگر یک محسنات و فوائدی دارد که ارزش آن تحمیل را داشته باشد البته نباشد از آن تحمیل صرف نظر کرد ولی در صورتی که در آن تحمیل یک مضراتی هم تولید شود به عقیده بنده مقنن باسید از مجاری دیگر در صدد تزید عیدات مملکتی بر آید در قانون گذاری البته باید چند چیز مرعات شو یکی عدالت است ک البته لازم است مراعات شود یکی مالیاتی است که برقرار می‌شود باید عایدات کافی داشته باشد که بالاخره ارزش آن زحمت را داشته باشد یکی رد م.قع اجرا سهل الا جراء باشد و اسباب اشکال و زحمتی بری مردم فراهم نشود یکی دیگر اینکه به تجارت داخلی سکته وارد نیاید و اسباب ترویج تجارت خارجی نشود اگر ما بخواهیم مقیاس هائی را که عرض شده با این قانونه دخانیاتی که پیشنهاد شده است تطبیق بکنم می‌بینم که این قانون چندان رضایت بخش نیست ـ اولا از مد نظر عابدات این عایداتی که در این لایحه پیش بینی شده است بطور فعلی خلیل تحمیل است به جهت اینکه یک اعداد صحیحی نبوده است که عیدات را معین کند و می‌توان کفت آن کیس که این لایحه را پیشنهاد کرده است حد اکثر عابدات را در نظر داشتند و تقریبا پیش بینی نموده است که چقدر توتون و تنباکو در ایران به مصرف می‌رسد آن وقت مالیاتی را برای آن قرار کرده است دولتی که پیش بینی کره اتس گفته است که هشت صد و هشتاد هزار تومان عاید این مالیات می‌شود بنده تصور می‌کنم یک قسمت از توتون و تنباکوئی که به مصرف می‌رسد از دادن مالیات معاف خواهد بود به جهت اینکه دولت در عمل کاملا موفقیت نخواهد داست که در تمام نقاطی که تنباکو و توتون به مصرف می‌رسد مواظب و مراقبت بکند و بالاخره از قاچاق توتون و تنباکو جلوگیری کند پس عایدی آن از مقداری که پیش بینی شده است کمتر خواهد بود و حقیقت هشت صد نه صد هزار تومان نخواهد شد فرض می‌کنیم همین قدر هم باشد در لایحه که از طرف دولت پیشنهاد شده بود صد و پنجاه شصت هزار تومان از این مبلغ برای توتون ساخته شده پیش بینی شده بود چون در لایحه دولت در واقع دو مالیات پیش بینی شده بود یکی مالیاتی بود که کلی از توتون و تنباکو اخذ می‌شد بدون نظر به اینکه این تنباکو ساخته شده یا نشده به مجرد اینکه تنباکو برد اشته می‌شد بایست یک مالیاتی اخذ شود و یک مالیات دیگری هم از توتون ساخته شده از قبیل سیگار اخذ می‌شد در کمیسیون قوانین مالیه آن قسمت توتون ساخته شده را انداخته‌اند و نخواسته‌اند دو نرتبه تحمیل بکند پس این مبلغ هم از آن کل کسر خواهد شد و صد و پنجاه شصت هزار تومان را باید کم کرد می‌ماند یک کرور که مالیات دخانیات عایدی خواهد داشت در صورتی که چنانچه عرض کردم در عمل یک قسمت ار تنباکو و توتون را که به مصرف می‌رسد از تحت نظارت دولت خارج و بالنتیجة از دادن مالیات معاف است آن وفقت این یک کرور باید متحمل مخارج وصول این مالیات باشد مالیات دخانیات یک چیز آسانی نیست و به این ترتیب که این قانون در مملکت ما می‌خواهد وضع شود به عینه مثل تریاک در هر نقطه از نقاط و در هر یک از مزارع که ممکن است زراعت تنباکو و توتون بشود دولت از برای اینکه می‌تواند این عایدی را اخذ کنند مجبور خواهد بود یک عده کثیری مأمورین داشته باشد که بتواند مراقبت و جلوگیری از قاچاق بکند پس بعد از آنکه مخارج این اقدامات را موضوع کنیم بالاخره تصور می‌کنم در صندوق و خزانه دولت یک چیز خیلی مختصر و نا لایقی باقی بماند که ارزش قانون گذاری را نداشته باشد پس از نقطه نظر کمی عایدات بنده تصور می‌کنم قانون دخانیات یکی از قانون‌های خوب نیست بلکه اگر ما موفق می‌شدیم همان ترتیبی را که در سایر نقاط معمول می دار ند یعنی بر قرار کردن ( رژی و فروش انحصاری توتون و تنباکو می‌توانستیم این ترتیب را بر قرار کنیم چنانکه در تقضی ممالک نسبت به بعضی اشیاء همین طور است بعضی جاها الکل و بعضی جاها توتون و بعضی جاها نمک وبعضی جاها گنه، گنه را اگر ما هم موفق می‌شدیم ( رژی ) برقرار کنند آن وقت بنده هم می‌گفتم تنباکو و توتون یک از چیزهائی نیست که محل احتیاج و از ما به الا احتیاجات اولیه باشد و اگر یک قدری بر تنباکو تحمیل بشود به جهت انکه یک چیز مضری است و یک عایدی هم به دولت عاید می‌شد خوب است ولی تصدیق خواهند فرمود که وسائل انجام و فروش انحصاری از برای دولت ما مهیا نشده است و هر گاه از کمی و زیادی عابدات هم صرف نظر بکنیم باید ببینیم اصلا از نقطه نظر تجارتی و ترویج یک مال التجاره داخلی چطور است زراعت تنباکو یک مدتی است در ایران معمول است ولی زارعت توتون چند سالی بیشتر نیست که دارد در ایران رواج پیدا می‌کند و تمام جاها این مسئله رعایت می‌شود که وقتی می‌خواهند یک چیزی را در ساختن و زراعتش تشویق ترغیب کنند معلوم است در ابتدای امر که هنوز به منتها و اعلی درجه ترقی خودش نرسیده است چیزی تحمل نمی‌کند که بدسد خود شان آن قسمت از تجارت و صنعت مملکت را حفظ کنند پس از نقطه نظر تشویق زراعت توتون و تنباکو به عقیده بنده بر قرار کردن این مالیات دخانیات غلط است زیرا با اینکه هنوز زراعت توتون مخصوصا در حالت اولیه خودش است و قدم‌های اولیه خودش را برمی داد اگر ما بخواهیم توتون را ( تا کسه ) بکنیم و بر آن تحمیل بنمائیم آن وقت اسباب این م شود که این زراعت توتون از میان برود علی الخصوص یک مضرت دیگر دارد و آن این است که من نمی دانم بچه وسیله دولت موفقیت حاصل خواهد کرد و که ( بالاخره همان طوری که در موضوع مالیات نمک پیش آمد ) از دادن یک بازار‌های تازه به توتون خارجه جلوگیری کند وقتی که ما مراجعه می‌کنیم به أستا نسیک گمرکی می‌بینیم که در سالی ( این استانسیکی که بنده ملاحظه کردم مال سنه ۱۹۱۰ است ) تقریبا مبلغ دویست و پنجاه شصت هزار تومان توتون ساخته شده و نشده از مملک خارجه وارد ایران می‌شد یعنی در مملکتی که هنوز هیچ مالیاتی بر دخانیات آن بر قرار نشده است و به عباره آخری این شعبه تجارت داخلی تمام وسائل می‌بینم قریب دویست و پنجاه یا دویست و شصت هزار تومان توتون وارد ایران می‌شود البته اگر مال قبل از اینکه مالیات دخانیات را بر قرار کنیم موفق می‌شدیم و یک صدی در سر حدات خودمان برا جلوگیری کردن از ورود این مال التجاره می‌کشیدیم آن وقت بنده هم موافقت می‌کردم که به همان تناسب زیاد کردن حق گمرکی بر مالیات داخلی هم بی افزائیم به جهت ینکه شرایط رقابت مال التجاره توتون و تنباکوی داخلی در یک خدواند محفوظ معینی باقی بود ولی متاسفانه می‌بینیم ما این موفقیت را امروز نداریم از هر یک من تنباکو یا توتون ساخته نشده که وارد ایران می‌شود فقط حق دارم یک دو سه قران به عنوان حق گمرک اخذ کنیم و از هر یک من ساخته شده آن یک تومان بگیریم البته تصدیق خواهند فرمود دو سه قران و یک تومان برای یک هم چه مال التجارة که مثقال، مثقال مصرف می‌شود خیلی قلیل و غیر قابل اعتبار است پس از مد نظر حق گمرکی هم که ما نظر کنیم نمی‌توانیم خودمان را امید وار کنیم که بر قرار کردن مالیات دخانیات اسباب ترویج توتون و تنباکوی خارجی نخواهد شد به نظر بنده همان تناسب که مالیات بر قرار می‌کنیم به همان تناسب هم تجارت خارجی در ایران در ایران زیاد خواهد شد اگر حالیه دویست و پنجاه هزار تومان توتون وارد ایران می‌شود آن وقت بنده هیچ بعید نمی دانم که دو کرور و سه کرور وارد شود یعنی در تمام حوزه هائی که این مالیات را می‌دهند تنباکو و توتون خارجه خواهد آمد و آن مالیات را که از برای توتون و تنباکو باید بدهند حق کرایه آن خواهند داد پس باید در حسابی که راجع به عابدات این مالیات می‌کنیم این ملاحظه را هم بکنیم که اصلاً مصرف داخلی توتون و تنباکو کم خواهد شد و جای توتون و تنباکوی داخلی را توتون و تنباکوی خارجی خواهند گرفت و این مطلب اسباب این می‌شود که یک عایدی که می‌تواند رفع احتیاجات دولت را بکند نخواهیم داشت پس به جهات معروضه بنده اصلاً این قانون دخانیات را خوب نمی دانم همان طوری که عرض کردم عایدی خوبی نخواهد داشت و اسباب ترویج توتون و تنباکوی خارجی خواهد شد و بهتر می دانم که هیئت دولت یک منافع دیگری برای ازدیاد عیدات به مجلس پیشنهاد کند علی الخصوص که یک هم چه پیشنهادی از قبیل فروش خالص جات و تفاوت مالیات خالص جات کرده‌اند که به عقید بنده هم عیدی آن زیادی خواهد شد و هم محلش بهتر از آن محل است .
رئیس ـ سابقا عرض کردم که کمیسیون برای هر قانونی باید یک مجری معین کند چون آقای سردار معظم که مخبر کمیسیون قوانین مالیه هستند خود شان با این قانون مخافت دار ند کمیسیون وقتی که دید مخبر با این قانون موافق نیست خوب بد بک مخبر دیگری معین می‌نمود که از این لایحه دفاع کند چون حالا کسی نیست دفاع کند اگر آقایان مخالف نباشند رئیس کمیسیون دفاع کند .
حاج عز الممالک - متاسفانه آقای سردار معظم مخبر کمیسیون در این قانونه مخالف نمودند و ایراداتی هم فرمودند که البته نظر ایشان صحیح بوده است و بنده آن اندازه که ممکن باشد جواب عرض می‌کنم در مذاکرات اولیه خودشان فرمودند این مالیات یک تحمیل=ی است که بر مردم می‌شود این مسئله محقق است که در وضع مالیات البته یک تحمیلی بر مردم می‌شود چنانچه ما چند روز قبل در اینجا یک مالیاتی را رأی دادیم احساسات مردم هم نستب بازدیاد عابدات مملکتی خوب است که مضایقه نخواهد کرد که ما رای اصلاحات یک تحمیلی بر آنها بکنیم یعنی بر عابدات خودمان بیندازیم و اینکه فرمودند باید از مضرات جلوگیری کرد یعنی قانونی وضع نکرد که مضراتی بر آن مترتب شود به عقیده بنده بر وقع مالیات و دخانیات هیچ مضراتی مترتب نمی‌شود یعنی صهل تر و ساده تر از قانونی است که چند و از قبل اینجا رأی دادیم به جهت اینکه دخانیات یکی از ضروریات اولیه زندگانی نیست و چیزی نیست که اگر تحمیل مالیاتی بر آن بشود صدمه به کسی وارد شود مالیات دخانیات یکی از بهترین مالیتها است که در همه جا معمول است البته خود آقا هم قبول خواهند فرمود که ب مالیات دخانیات هیچ ضرری مترقب نمی‌شود منتهی در جزئیات یا در مواد این لایحه ممکن است تصور یک اشکالاتی بشود که آن را هم یک اندازه بنده توضیح می‌کنم و یک اندازه هم ممکن است در عمل رفع شود ( فرمودند عدالت ) بنده نمی دانم د این لایحه چه عدم عدالتی منظور شده است در این لایحه نوشته شده است آن اشخاصی که در دخانیات استعمال می‌کند یک مالیاتی به دولت بدهند و در عوض توتون و تنباکو را به یک مبلغی می‌خرند صدی سی اضافه بخرند هیچ تحمیلی بر آنها نخواهد شد اما قسمت عمده که حقیقت ممکن است محل ایراد کلی در واقع شود عابدات است باید فهمید از وضع این مالیات عایدی بر آن مترتب نمی‌شود تا از وضع آن مصرف نظر کنیم باید گفت که در وضع هر مالیاتی نباید متربی بود که عابدات خلیل کلی داشته باشد و البته مجلس در وضع قوانین باید عیدات آن را نسبت به خود آن قانون ملاحظه کند و اگر فرض کنیم یک مخرجی از برای وصول مالیات دخانیات پیش می‌آید که آن را پی ش بینی نکرده‌ایم و بگوئیم مخارج مالیات دخانیات بیشتر از مخارج مالیات مستقلات می‌شود این طور نیست و به نشر بنده خیلی کمتر است و ممکن است همان اداره تحدیدی که امروز مالیات تریاک را می‌گیرد به وسیله همان اشخاص منتهی با افزودن یک عده کمی مالیات دخانیات را هم وصول کرد اگر چه جزئیات این مطلب در این قانون نوشته نشده است ولی برای انکه تصور نشود خیلی مخارج خواهد داشت نظریات کمیسیون را بنده باید عرض کنم و آن نظریات این است که کمیسیون در نظر نداشته است مالیات دخانیات را در سر محصول مردم ( دکلاراسیون ) بدهند و حاصل زراعت خود را بگویند .و مأمورین بروند مالیات آن را در سر محصول وصول کند چرا این طور نوشته نشده برای اینکه اگر فرضا یک جائی شکل دیگری اقتضا کرد وزیر ملیه اختیار داشته باشد و می‌تواند عمل کند . می‌کند است مثل تریاک انبار هائی در شهرها معین کنند و قرار بگذارند تنباکو را در آن انبار‌ها بریزند و در موقع فروض ترتیبی مثل تریاک تاندرل و ( پلمیب ) بکنند آن وقت تاجر مجاز باشد آن ا به مردم متفرقه بفروشد در این صورت یک چیز مشکلی نخواهد بود و هیچ اشکالی نخواهد داشت که آقای سردار معظم یک مخارج عمده برای آن تصور فرموده‌اند اما اینکه فرمودند بعد از آنکه ما توتون نساخته را موضوع کنیم یک مقداری از آن مالیات ولو عایدی که دولت پیش بینی کده است کمتر می‌شود صحیح است ولی عایداتی که برای توتون نساخته توصر کرده بودند چندان مهم نبود دولت صد و پنجاه هزار تومان برای مالیات توتون ساخته شده پیش بینی کرده بود ما تصور کردیم این صدی سی که بر توتون نساخته یعنی بر برگ مالیات وضع می‌کنیم این تفاوت سرکشی می‌شود و جبران خواهد کرد و اگر می‌خواستیم در دست دوم هم یعنی در موقعی که ساخته نشده یک مالیاتی بگیریم عایدات آن صد و پنجاه هزار تومان برای مخارج تفتیش قابل نبود که یک مالیات هم بار توتون ساخته تحمیل شود که پس در مان دست اول در وقتی که برگ است و ساخته نشده است کمیسیون تشور کرد یک مالیات صدی سی اتخاذ شود بهتر است و تبده تصور می‌کنم این یک حد متوسطی است که دولت عابدات را تصور کرده و هشت صد هزار تومان که اول نوشته شده بد حتما نمی‌شود گفت این مبلغ عاید دولت خواهد شد یا کمتر خواهد بود یا زیاد تر برای اینکه ما هنوز تجزیه نکرده‌ایم تا بدانیم چقدر می‌شود پش یک مالیاتی که ضرر نداشته باشد و نیت به احتیاجات اولیه مردم خم صدمه وارد نیاورده به نظر بنده ( اگر چه نمی دانم اکتریت مجلس چه نطی خواهد داشت ) آن قدر‌ها فوق العاده نخواهد بود و بر مردم تحمیل نخواهد شد و مجلس هم در این موقع احتیاج نیاید از دادن رأی در این قانون مضایقه کند اما نستبت به آن ( کمکور انس و) و ترتیبی که از ورود توتون خارجه فرمودند البته آن هم یک مسئله اساسی است و در کمیسیون هم طرح مذاکره شد اولا باید دانست که یک قسمت از این مالیات راجع به تنباکو است که از خارجه وارد نمی‌شود و مال خود داخله است فقط یک قدری توتون در بعضی از نقاط سر حدی از خارج وارد می‌شد آن هم نسبت به قیمت توتون خارجه و نسبت به ه قیمتی که توتون داخله دارد آنچه تثور شد با افزودن صدی سی باز آن قدر‌ها فرق نخواهد کرد و شاید تازه قیمت توتونی که از خارجه داخل مملکت می‌شود با قیمت توتونی که در داخله مملکت است بعدل کند و آن قدر‌ها فرق نمی‌کند که صرف بکند توتون خارجه را به داخله مملکت ما می‌آورند و در خاتمه هم عرض می‌کنم که آقای وزیر ملیه در کمیسیون تشریف داشتند و با نظریات ایشان این لایحه به مجلس شورای ملی تقدیم شده است .
وزیر مالیه ـ ایراداتی که در این قانون می‌شد اگر بر اساس این قانونه باشد بنده عرض می‌کنم باید افرار کرد که اساس قانون دخانیات قابل تنقید نیست زیرا این قانون را تقریبا در همه جای دنیا خوب فرض کده‌اند و در غالب جاها معمول است و علتش هم این است که این مالیات به مواد اولیه حیات یه تحمیل نمی‌شود به یک چیزی که جزء اشیائی است که محتاج به آو نیستند تحمیل می‌شود ماها اگر در این قانون و مواردی که در اینجا نوشته شده است تنقیداتی نمی‌شود آن را خود بنده فرار می‌کنم ولی عرض می‌کنم که در این موقع غیر از این نمی‌توانستیم بنویسم و چون غیر از این نمی‌توانستیم بنویسیم باز نمی‌شود این درا دلیل فرض کرد که نباید این قانون را وضع کرد به عقیده بنده و به عقیده اعضاء کمیسون این طور رسیده که باید این قانون را همین طور به نحو اجمال وضع کرد و از مجلس گذراند و بهد در موقع عمل دو تجربه ضمائمی که از برای قسمت اجراء یا ترتیبات دیگر لازم می‌شود به مجلس پیشنهاد خواهد کرد و البته در این موقع که تازه شروع شده است ما نباید متوقع باشیم که خیلی مفصل باشد این قانون تا به حال در مملکت ما تجربه ندشه است و البته چون که هیچ تجربه نشده است در اول شروعش ناقص خواهد بود این سبب نمی‌شود که از آن صرف نظر کنیم پس عقیده بنده این است که این قانون به همین طور بگذرد و آن وقت جزئیاتش و نواقص و معایبش کم کم در موقع عمل اصلاح شود و به مجلس پیشنهاد شود .
منتصر السلطان ـ لایحه که از طرف دولت پیشنهاد شد بود در آن لایحه نظریات خود شان را معین کرده بوده و از تمام ولایات و ایالات تحقیق تنباکو و توتون کاری را نموده بودند که قریبا یک ملیون و چیزی من تبریز می‌شود و تنباکوی فارس را منی چهار قران در محل قیمت گذاشته بودند و به همان قیمت که درهمان فریه فروش می‌رفت یعنی صدی دس مالیات برا آو بسته بودند مال اصفهان و کاشان و غیره را که در خود محل و در قریه منی دو قران فروش می‌رود دو قران مالیات معین کرده بودند و معادل ۱۵۰ یا ۲۰۰ هزاز تومان هم در توتون ساخته مالیات بسته بودند آن وقت روی هم شصت صد هزار تومان بر آورد منافع تنباکوی ایران و توتون و سیگار را تعین کرده بودند که به عبارت آخری شش صد هزار تومان بعد از مطالبات خزانه داری وئ پیش کارها و امنای مایه که راپورت داده بودند بعد از خرج شش صد هزار تومان باید کرفته شود کمیسیون پیش از دقت‌های زیاد و نظریات فوق العاده نگاه کرد که اگر امروز که ( د سال معدل یک صد و پنجاه یا دویست هزار تومان توتون از خارج داخل مملکت ما می ش ) ما بخواهیم همان مالیات را عینا صدی صد بگذار می‌باید در سالی چند کرور تومان پول ما به خارج بروز د در مقابل توتون به ایران بیاید و آن وقت تنباکو و توتون کاری از میان برود چو همیشه اشخاص هوا خواه ارزانی هستند هر چه ازران است آن را می‌خرند آن وقت ممکن نیست بیایند یک چیزی را که منی پنچ قران است نخرند و یک من یک قران را نگیرند نظیر این را هم داریم در مجلس گذشته که به نمک مالیات بستیم همین مطالعات را نکردیم و نمک را خارج وارد مملکت ما می‌شد تا اینکه بشهر تهران هم رسد این بود که مجلس پس از آنکه از کمرک تحقیق کرد و واردات و صادرات درا سبت به سنوات سابق معین گردید در سال چندین صد هزاز تومان پول می‌رود در مقابل عاید دولت دویست یا سیصد هزاز تومان می‌شود و یک خرج گزافی هم که صورتش را نمی دانم و آقای وزیر مالیه مسبوق هستند از آن موضوع می‌شد و از برای دولت یک چیز خیلی کمی باقی می‌ماند لهذا مجلس پیشنهاد کرد و خوب در نظرم هست که این را حزب محترم دموکرات ملتفت شدند و تقاضا کردن که مالیات نمک منسوخ شود هیئت دولت هم همین قسم قبول کد و گذشت امروز ما می‌بینیم که آن صدی صد را برداشته‌ایم و به موجب این راپورت کمیسیون صدی سی مالیات بر تنباکو و توتون گذاشته‌ایم و بجای آن ترتیبی که از طرف هیئت دولت پیشنهاد شده بود و شش صد هزار تومان بود دویست هزار تومان عایدی فرض می‌کنیم باید در مقابل آن دویست هزار تومان یک قدری دقت کنیم و ببینیم مخارج اداره برای ما چقدر می‌شود و در مقابل مالی دویست هزار تومان چقدر توتون وارد مملکت ما می‌شود چون هنوز مذاکرات رسمی را با جاهای لازمه نکرده‌ایم که این کار ار برای دولت ( مونوپول ) و انحصار بدهند که نسبت به آن توتون و تنباکوئی هم که وارد ایران می نشد مجری شود که برای دولت نفعی داشته باشد نمی‌دهیم دولت تصمیمی از برای این که هر گرفته شست یا نه ؟ اگر نگرفته است می‌بینیم در مقابل دویست هزار تومان پول که عاید می‌شود چندین کرور خارج می‌شود و بعد از این هم دیگر توتون در ایران نمی‌کارند بله یک قمت فرما یش آقای حاج عز الممالک صحیح است که تنباکو از خارج نماید بنده هم تصدیق می‌کنم ولی توتون سیگار و سیگار‌های پیچیده و سیگار‌های برگی و غره که از جنس همان تنباکو است به ایران وارد می‌شود و پس از اینکه این مالات گذاشته شد مردم البته آن تنباکو را تغیر می‌دهند و سیگار می‌کشند که صرفه از برای آنها داشته باشد اگر بخواهید دلایل مفصل تر عرض کنم وقت مجلس را تلف می‌کنم تما را مثل می‌زنم به نمک که نمایندگان محترم فکر بکنند و ببینند چه عیب‌ها و چه ضررها در سال از برای دولت و ملت داشت و چقدر پول خارج می‌شد و در مقابل نمک می‌آید در صورتی که در این مملکت معدن نمک زید است و با این جهت مجلس مجبور شد آن مالیات را بر دارد امروز هم این مالیات عینا همان طور است هم تنباکو کاری ما از میان خواهد رفت و هم اینکه در سال چندین صدر هزار تومان پول طلای ما از مملکت خارج خواهد شد پس بهتر این است که دولت یک مطاعات صحیحی در این کار بکند و یک قرار و قاعده بدهد پس از آن به مجلس پیشنهاد و مذاکره می‌شود .
حاج عز الممالک ـ اولا خدمت آقای منتصر السلطان عرض می‌کنم که دولت مطالع خودش را کرده است و است لایحه در کابینه‌های مشیر الدوله پیشنهاد شد وزیر مالیه را هم نمی‌توان گفت بی مطالعه در یک موردی رأی می‌دهد و تعجب می‌کنم که آقا خود شان مخالف فرما یش خود شان فرمودند راجع به لایح دولت تنقید کردند که صدی صد مالیات بسته شده بود و برای روابط خارجی اسباب اشکال می شدد و بعد تنقید کردن که ما چرا صدی سی بسته‌ایم این بنظر بنده موافق نمی‌آید به جهت اینکه توتون نو چه را گفته بودند منی چهار قران بدهند در حالتی که یک من چهار تومان قیمتش است و ین صدی صد نیست ده یک است به تنباکوی فارسی گفته بودند سه قران مالیات بسته شود و مال ففلان جا را یک من دو قارن و این هم می‌گذرد و مناسب نبود و به همین مناسبت که معلوم نبود در محل چه قسمت دارد و نوع توتون را چطور می‌توان را هم تفکیک کرد و اشکالاتی ممکن بود ما بین مأمورین مالیه و صاحب تونون پیدا شود به همین دلیل با موافقت نظر وزیر مالیه کمیسیون آن را تغیر داده و صدی سی نوشت که هر توتونی هر چه قیمت دارد ۲دی سی به دولت بدهد و با این ترتیب دیگر اسباب اشکال ما بین مامورین و مالیه نخواهد شد که آو بگوید اعلی است باید چهار قران بدهد و مالک بگوید پست تر است و باید منی سه قران بدهم دیگر به این ترتیب هیچ اشکالی ما بین مامورین مالیه و صاحبان توتون پیدا نخواهد شد و آن مالیاتی هم که معین شده بود صدی صد نبود و اگر هم صدی صد بود کمیسیون آن را تصویب نکرده و صدی سی پیشنهاد کرده است و مطابق اطلاعی که یک از آقایان به من داده است توتون داخله منی چهار تومان بفروش می‌رود و اگر صدی پنجاه هم اضافه شود شش تومان می‌شود در صورتی که توتون خارجه منی ده تا تومان و پانزده تومان کمتر بفروش می‌رسد پس هیچ وقت توتون خارجه با توتون داخله رقابت نخواهد کرد حالا اگر بعضی‌ها اصلا توتون خارجه استعمال می‌کند آن بر حسب مذاق است ارزان تر باشد یا گران تر بریا آنها تفاوت نمی‌کند همیشه آن را استعمال می‌کنند این یک مسئله تجارتی نخواهد بود .
حاج شیخ اسد الله ـ اولا عرض می‌کنم راجع به مالیات نمک آقای منتصر السلطان گوش بدهند پیشنهادش از طرف وزیر مالیه آن زمان شد که آقای مختار الدوله بودند بنده خودم اینجا بودم و خود آقا هم تشریف داشتند و نسخ آن را اتفاق مجلس کرد نه حزب محترم دموکرات بنده تصدیق دارم که ایشان هم رأی دادند ولیکن در آن زمان آقایان در امنیت بودند و منحصر به ایشان نبود بلکه اتفاق مجلس آن را نسخ گرد پیشنهاد آن هم از طرف آقای مختار الدوله که وزیر آن زمان بود شد و حالا داخل می‌شویم در اسل مطلب و عرض می کن م در اصل مالیات دخانیات بنده مخالف نیستم زیرا بالمال باید یا انحصار دا ه شود یا یک مالیاتی که از صدی سی هم متجاوز باشد بر دخانیات بسته شود زیار عمان قسمی که گفته شد دخانیات یک چیزی است که از فضولات زندگانی است و به علاوه یک نوع ضرری هم دارد که در یک مرتبه پائین تر از تریاک می‌توان آن را تصور کرد پس هر چه مالیات از برای آو وضع شود و مردم کمتر موفق شوند آن را استعمال نمایند بهتر است و هیچ محظوری ندارد نه عقلانه عرفا نه شرعا اما در باب اینکه از این مالات مبلغ زیادی عاید دولت نمی‌شود برای این هم نظر نداریم برای اینکه کم باشد یا زیاد این مالیات یک مالیاتی است که در تمام دنیا معمول و در ایران هم بالاخره باید معمول و مجری شود اعم از اینکه عایدی آو به پنجاه هزار تومان برسد هر چه باشد نسبت به خودش است همی شود گفت چرا عایدی آن کم است کم باشد تمام عیدی ما نسبت به دول دیگر خیلی کم است به این دلیل نمی‌شود قطع نظر از عوائد دولت کرد نسبت به این هم عقیده ندارم که خرج آو در مورد تشکیلات و اداره کردن زیادی است آن هم در دست اداره کنندگان ممکن است خوب اداره کنند با یک خرج خیلی کمی و ممکن است مثل این دو سه ساله اداره کند که دخل مملکت از برای خرج اداره اش هم کافی نباشد هر دو قسم ممکن است آن با مدیدی است که اداره می‌کند بلکه بالاخره راجع به بودجه خواهد شد اگر انشاء الله بدت نمایندگان برسد بنده دو نشر دارم یک نشر راجع به همان مطلبی است که اینجا مذاکره شد که توتون از خارج وارد می‌شود و اگر هر آینه یک مالیاتی بر دخانیات وضع کنیم بالاخره تجارت توتون خارج زیاد می‌شود و یک لطمه بر زراعت توتون ایران وارد می‌شود این را بنده هر چه گوش دادم آقای مخبر جوابی ندادند زیاد امروز با اینکه هنوز یک مالیاتی بر دخانیات تحمیل نشده است باز سالی چندین هزار تومان توتون یا تنباکوی ساخته شده وارد این مملکت می‌شود ولو این که قیمت آن زیاد تر از قیمت توتون داخله است اما زیادی قیمت آن به واسطه برتری آن است بر توتون داخله پس در صورتی که یک مالیاتی وضع شد و یک مقداری بر قیمت توتون و تنباکوی داخله افزوده شد آن وقت بالطبیعة مردم تمایل و رغبت بفرد اکمل توتون پیدا می‌کنند و آن را بیشتر طلب می‌کنند و تجارت آن هم بیشتر می‌شود آن وقت تجارت آن لطمه به زراعت مملکت وراد خواهد کرد اگر کمیسیون با دولت یک پیش بینی از برای این لطمه که ممکن است به زراعت مملکت وارد آینه کرده‌اند بفرمایند تا بنده هماز این حیث راحت باشم و عمده نشر بنده در همین مسئله تجارت است و یکی دیگر راجع بره اصل قانون است و رد این قانون چیزی که نوشته شده است به یک ماه است که راجع به وضع مالیات دخانیات است که می‌نویسد از تنباکو و توتون ساخت نشده صدی سی دریافت می‌شود و این خلیل مجمل و ناقص است و بالاخره اسباب زحمت دولت و اسباب یک اختلافی میان رعایا و تجار و مردم بهین جهت دولت خواهد شد زیرا ه هیچ شرحی در این قانون نکرده است فقط می‌نویسد صدی سی از تنباکو و توتون ساحته نشده گرفاته خواهد شد اگر از رعیت گرفته شود که ظلم است به واسطه اینکه رعایا مالیات خود شان را می‌دهند اگر از تجار باید گرفته شود اینجا تصریح نمی‌کند و طریقه وصول آن را هم شرح نمی‌دهد و بکلی از توتون جریان عملیا تش این قانون ساکت است چیزی که می‌نویسد این است که می‌نویسد صدی سی دریافت می‌شود چون این قانون ناقص نوشته شده و بالاخره مجلس محتاج می‌شود از بقرای رفع اختلافات یک شرحی برای این قانون بنویسد آن شرح را حالا بنویسد که در موقع عمل دولت دچار اشکالات نشود و گمان می‌کنم آن وقت بهتر و زودتر در موقع جریان خواهد افتاد و از برای دولت هم سهل تر می‌شود .
حاج عز الممالک ـ از آقای حاج شیخ اسد الله بادی تشکر کرد که در اساس موافق بودند و بعضی نظریات داشتند که بنده عرض می‌کنم نظر عمده مجمل بودن قانون ست همین طوری که آقای وزیر مالیه فرمودند کمیسیون هم معنقد است که این قانون ، قانون کاملی نیست یعنی تمام جزئیات آن شرح داده نشده است ولی باید دانست که غیر از این ممکن نبوده امروز پیشنهاد مجلس شود فعلا چهار یا پنج ماه است که این لایحه در کمیسیون قوانیم مالیه است از وزرای مالیه سابق و از خزانه داری توضیح لازمه خواسته شد و توضیحاتی هم از ولایات خواستند و به کمیسیون فرستادن و طوری مسئله پیچیده است که به همان مناسباتی که عرض کردم ممکن است اختلافاتی ما تین مامورین مالیه و صاحبان تنباکو پیدا شود که کمیسیون فتعلا صلاح دانست این قانون را بطور کلی بنویسند به جهت اینکه اگر جزئیات را می‌نوشتیم وزارت مالیه مجبور بود که تمام آن جزئیات را ملاحظه و مراعات کند و ممکن بود در عمل خود ن جزئیات یعنی آن قوانینی که مجلس وقع کرده است باعث اشکال در پیشرفت این کار بشود بها این مناسبت اساس مسئله نوشته شد که تا یک درجه اسباب اشکال کلی فراهم نیاید چون اگر ما مطابق پیشنهاد سابق رأی می‌دادیم که فلان توتون منی چقدر بدهد و توتون دیگر منی چقدر تفکیک آنها مشکل بود ولی حالا که نوشته‌ایم صدی سی اساسا سهل می‌شود مثل گمرک که فلان پارچه که وارد می‌شود می گوید قیمت این قدر است اگر اختلافی ما بین مامور دولت و صاحب مال پید می‌شود که خود اکمل و مکلف خواهد بود که بگوید این را به هین قیمت من قبوا می‌کنم این است که اغلب رفع اختلافات ما نین مامورین دولت و صاحب مال می‌شود اما نسبت به اینکه این مالیات و وجه نظر دریافت شود نظر ممکن این بود و گمان می‌کنم دولت هم با این نظر موافقت داشته باشد که این مالیات در دست دوم گرفته بشود که در سر محصول اسباب صدمه رعیت نباشد همیچ وقت نمی‌روند ببینند این محصول چقدر است و همان جا مالیا تش را بگیرند بلکه نظر به این خواهند داشت که این محصول نیاید به یک شهری یا قصبه عمده و در جائی که وزارت مالیه معین خواهد کرد و در آنجا انبار می‌شود آن وقت در موقع فروش قیمت آن معین خواهد شد و یک ترتیبی مالیات آن دریافت خواهد شد که مثلا کسی که چند منی باشد وزنش چقدر باشد حجمش چه اندازه باشد تمام آنها در نظام نامه که باید برای این کار نوشته شود معین خواهد شد و باید نظام نامه هم از روی تجربه نوشته شود و معلوم است در موقعی که پول بدست صاحب مال بیاید وزارت مالیه مالیات خود را خواهد گرفت این نظری بود که کمیسیون کرد اگر ما می‌خواستیم تمام این جزیات را بنویسیم چون احاطه کامل نداشتیم ممکن نبود قرا صحیحی داده شود پس (تا کس ) مالیات را باید مجلس بطور کللی معین بکند و جزئیات آن را در ضمن عمل یا تجربه معین شود و اگر مواد قانونی هم لازم شد آن وقت به مجلس شورای ملی پیشنهاد خواهد شد .
رئیس ـ آقایان مذاکرات را کافی می دانند ؟ ( جمعی گفتند کافی است ) رأی می‌گیریم که داخل در شور مداد شوی م یا خسر آقایانی که تصویب می‌کنند داخل در مواد شویم قیام نماید
( عده کثیری قیام نمودند ) .
ماده اول به مضمون ذیل قرائت شد؛
ماده اول ـ بر اقسام توتون و تنباکوی ساخته نشده که در خاک ایران بعمل آمده باشد مالیات دخانیات بر قرار می‌شود .
رئیس ـ در ماه اول مخالفی نیست .
حاج شیخ محمد گروسی ـ بنده در اصل این قانون مخالف بودم فقرصت بمن نرسید که عرایض خودم را بنمایم آقای وزیر مالیه در ضمن مذاکرات شان فرمودند اساس این قانون مقابل تنقید نیست اتفاقا بنده با اساس این قانون مخالفم به جهت اینکه چندی نگذشته و از نظر ما محو نشده و از دهم ما بیرون نرفته است که ما اساس مالیات را از روی عایدی قرار دهم .
رئیس ـ در کلیات داخل نشوید کلیات رأی ی گرفته شد مذاکره در ماده اول است .
حاج شیخ محمد حسن ـ بنده هم در این ماده اول عرض می‌کنم مقصود این است که درهمی نماه که مالیات را ذکر می‌کند ما من دهیم از روی چه قائده است از که این مالیات را اخذ می‌کنند اما فی الحقیقه این مالیات را از محصولات است به این معنی که بر عابدات رعیتی این مالیات وضع می‌شود و از زارع گرفته می‌شود ؟ اگر این مقصود است تصریح بفرمائید اگر چه چنانچه بعضی از قرائن که در بعضی مواد ملاحظه می‌کنیم شاید این مقصود شان نباشد اگر نظر به این است که از جهت آن دادد و ستدی که نستب به انی جنس می‌شود و در مقام معمله بر می‌آید و کانه به تجارت کسب این مالیات بر قرار شده است ( چون از قرائن این مواد بنده همچه فهمیده‌ام که نظر شان بر این باشد ) اگر با این نظر دوم است که از جهت تجارت و کسب این تنباک و توتون می‌بایست وضع مالیات بشود عرض می‌کنم راست، راست که در باج کفایت حقوق شرعیه دارد و بخود کسب و شغل می‌شود عنوان مالیات را بر فقرار داد این فقره را بنده منکر نیستم الا اینکه تخصیص به یک صنف دادن درست نیست و اساس عدالت بایستی برای تمام افراد صنف در تمام کارها مساوی باشد و بر این صنف توتون فروش یک مالیاتی تحمیل کردن و سایر اصناف را کنار گذاشتن این خود ظلم و جور است کدام یک از این دو سق را اختیار کرده‌اند ؟ توضیح بفرمائید تا بعد اگر عرضی داشته باشم خواهم کرد دیگر انکیه یک مذاکراتی فرمودند که چون این فضول عیش است چه ضرر دارد بر فضول عیش مالیات تحمیل شود اگر از این نقطه نظر است فضول عیش منحصر به این نیست فضول عیش ما خیلی داریم باز هم تبعیض در حکم و در قانون خودش ظلم است نه عدالت .
حاج عز الممالک ـ اشتباهی که آقای حاج شیخ محمد حسن فرموده‌اند این است که این مالیات را مالیات صنفی تصور کده‌اند این مالیات صنفی نیست این مالیاتی است که بر خدود جنس تنباکو و تواتون تعلق می‌گیرد منتهی بنده توضیح دادم که در سر محصول این مالیات گرفته نمی‌شود و در موقع فوش گرفته می‌شود و این برای تسهیل حال رعیت و کسانی است که زارعت تنباکو را می‌کنند و الا مالیات صنفی اگر بنا شود وضع شود یک طوری است که عمومیت پیدا خواهد کرد و منحصر به صنف تنباکو فروش و توتون فروش نخواهد بود .
حاج شیخ اسد الله ـ این ماده می‌نویسد ( بر اقسام توتون و تنباکوی ساخته نشده که در خاک ایران به عمل آمده باشد مالیات دخانیات بقرار می‌شد ) . این عبارت هیچ معین نمی‌کند که این مالات که گرفته می‌شود در حنی فروش باید باشد از زارع یاد باشد از تاجر باید باشد یا اینکه حکم پاندول تریاک را دارد یک تحمیلی است ه به علاوه بر آن قیمت معمولی خودش بر آو اضافه می‌شود بنده تصور می‌کنم بالاخره این اسباب زحنا می‌شود با این مهنی که مامورین مالیه در موقتی که تنباکو و توتون به عمل می‌آید می رودند آنجا به رعیت می گویند باید این محصول تقویم شود و از این به بعد باید مالیات بدهی حالا اگر آقای مخبر تصریح می‌کنند و می‌فرمایند در موقع فروض این وجه گرفته می‌شود آنهم از که گرفته می‌شود باز معلوم نیست از رعیت گرفته می‌شود یا خیر ؟
رعیت یک میزان مالیاتی دارد که عشر است وقتی که ممیزی می‌کند از زارع مالیات زراعت را در یافت می‌کند دیگران چه تحمیلی است که بر رعیت بشود اگر این تحمیل بر خریدار می‌شود باید یک قسمی آن را معین کند که اسباب زحمت رعیت را فراهم نکند به این معین که از آن قیمت که تقین شده و رعیت همیشه باید به فروش برساند از رقیت کسر شود و تحمیل بر رعیت نشود اگر این کار را بکنند بنده عرض می‌کنم بکلی امر زراعت تنباکو و توتون مختل و رعیت دست از زراعتش بر می‌دارد به جهت اینکه یک عشر می‌دهد صدی سی می‌دهد یک مخارجی هم که دارد آن وقت دیگر هیچ عاید رعیت نمی‌شود پس باید در این قانون یک قیمتی نوشته شود که آن قیمت معمولی خودش به رعیت برسد و حکم پاندول داشته باشد که اضافه بر آن قیمت تنباکو بشود و از قیمت عادله که در هر محیلی می‌فروشند صدی سی را بپردازند و الا اگر این ماده به همین قسم بماند باز هم عرض می‌کنم تحمیل بر رعیت می‌شود مگر اینکه در اینجا یک توضیحی و شرحی بدهند .
مدحت السلطنه ـ چنانکه خاطر نمایندگان محترم مسبوق است مدتی است این لایحه در کمیسیون مانده است و به همین علت که کمیسیون می‌خواست تمام اطراف کار را ملاحظه کند که این مالیات تحمیل بر رعیت نشود مدتی در همین موضوع مذاکره بود که در دست اول بگیرند در دست دوم بگیرند در وقت زراعت بگیرند بالاخره رأی کمیسیون بر این شد که در دست دوم بگیرند یعنی در وموقعی دکه رعیت جنس خودش را جمع می‌کند و به تاجر می‌فروشد آن وقت مالیات گرفته شود و بسطوری که نمایندگان محترم مستحضر ند البته در مزرعه که تنباکو زراعت می‌شود در حد مزرعه بفروش نمی‌رسد و در بعضی نقاط مرکزی آن ناحیه جمع می‌شود و بفروش می‌رسد و اداره مالیه هم لابد یک ترتیبی خواهد داد و اداراتی تشکیل خواهد داد که آنجا مالیات را بدهند و هیچ وقت بر رعیت تحمیلی نخواهد شد منتهی اینکه در این ماده ذکری نشده به علت این بود که ولت هیچ نوع تجربه و اطلاعی را جع به انی مطلب نداشته است و به موقع عمل و تجربه ذاشته‌اند که پس از امتحان هر طور از برای رعیت صلاح باشد همان طور رفتار شود .
حاج شیخ محمد حسن ـ آقای مخبر فرمودند بنده اشتباه کرده‌ام عجب است که برای طفره از جواب اشتباه۹ کردهن را انه یک قسم شعاری قش کرده‌اند بنده می فهم این مالیات را که نوشته‌اند برای توتون وضع می‌شود کلام در این جا است که این توتون که مالیات بر آن وضع می‌شود طرف مالیات کیست اگر از آن کسی است که عایدی توتون را بر می‌دارد به این نقطه نظر مالیات وضع می‌شود مسلم و مشخص است که زارع طرف است از آن طرف زارع هم مالیات خودش را ب می‌دهد مگر اینکه گفته شود آن ترتیبات صحیح نیست و باید از روی این قانون مالیات خودش را بدهد و آن قانون که سابق بود بعد از این قانون منسوخ است و اگر گفته شود بر تاجرها و آن اشخاصی است که داد و ستد ومعامله تنباکو و توتون را می‌کنند آن وقت این مطلب راجع به صنف نبود یعنی صنف تنباکو و فروش و توتون فروش جهت چیست که یک صنف باید مالیات بدهد و دیگری مالیات ندهد در حقیقت این ترتیب یک نوع ظلم فاحش است نه مساوات که اساس مشروطیت خودمان را بر آن قرار داه‌ایم و همه آن را ورد زبان خودمان کرده‌ایم و در مقام عمل و قانون گذاری به هیچ وجه رعایت می‌کنیم .
حاج عز الممالک ـ آقا اشتباه نفرموده‌اند و به عقیده خود شان صحیح فرموده‌اند اما در اصل مسئله عرض سابق خودم را تکرار می‌کنم که این مالیات صنفی نیست این مالیاتی است که ب جنس تنباکو تعلق می‌گیرد اما اینکه می‌فرمایند کمی می‌دهد بنده عرض می‌کنم همه ماها یعنی مردم و آن کسانی که استعمال تنباکو و توتون می‌کنند آن کسی که می‌خرد می دهد زارع در مواقعی که زراعت تنباکو کرد و هیچ پولی بدست آو نرسید مالیات نمی‌دهند در موقعی که بفروش می‌رسد یا در کار وانس را یا در شهر یا در قصبه یا در سر زارعت هر کجا بفروش رسید دولت از آو مالیات می‌گیرد حالا تحمیل یکی می‌شود ؟ به آنهائی که تنباکو اعمال می‌کند تحمیل خواهد شود .
حاج شیخ حمد حسن ـ در مالیات مستقلات هم همین طور بود ولی یک طرفی را مقین کرده بود که آن اشخاصی که خانهای خود شان را به التجاره می‌دهند باید مالیات بدهد اگر چه موجه آن مالیات را روی اجاره خودش می‌کند و و بالاخره از آن مستأجر می‌گیرد همین طور تاجر هم به روی مال التجاره می‌کشد و به خریدار می‌فروشد و بالاخره بر آن اشخاصی که آن اجناس را می‌خرند منحل می‌شود لیکن رد اینجا باید طرف را ملاحظه کنیم که کیست همه ردم را که می‌روند یک شاهی یا پنج شاهی توتون بخرند که نمی‌شود طرف قرار بدهیم و بگوئیم آن کسی که می‌رود پنج شاهی تنباکو بخرد یک شاهی هم به اسم مالیات به دولت بدهد هم چه چیزی را چطور می‌توان مالیات گفت این چه قانونی است .
آقا شیخ ابراهیم زنجانی ـ اگر درست دقت شود نه بنده بر زارع تحمیل می‌شود و نه بر تجار به جهت اینکه اگر از زارع بگیرند به آن قیمتی که می‌فروشد آن مالیات را که از آو می‌گیرند می کشد روی آن جنس و اگر از تاجر بگیرند تاجر می‌گوید من باید مالیات بدهم از زارع می‌خرد آن وقت روی آن مالیات می‌بندند پس در هر صورت نه به زارع تحمیل می‌شود و نه بر آن تاجری که می‌خرد پس بر که تحمیل می‌شود بر آن کسانی که توتون یا تنباکو وا می‌کشند رعیت اگر چهار قران می‌فروخت حالا می‌فروشد هفت قران و می‌گوید چون باید مالیات بدهم مجبورم یک من هفت قران بفروشم تاجر هم اگر بدهد تحمیل بهر همه مردم خواهد شد پس قطعا بهر زارع و تاجر این مالیات تحمیل نیست و نخواهد شد و نبید هم بشد .
مدرس ـ بنده عرض می‌کنم وقتی که این لایحه را آوردند در کمیسیون خوب بود د دو نفر زارع و دو نفر تاجر رال در کمیسیون می‌خواستند گویا نخواستند و گمان می‌کنم اغلب مذاکراتی که در اینجا می‌شود به واسطه این است که ما مربوط نیستیم مثل اینکه بنده از توتون و سیگار ربطی ندارم اما از تنباکو. که ربط دارم می‌کنم این گفتگوها که می‌شود خیلیش وارد نیست به جهت اینکه تنباکو یک زراعتی است که را این فصل می‌شود یعنی حالا اصولش است که برگش را جمع کرده است و سی خانه اش هم مخفی نمی‌کند چیزی هم نیست که بتوان ببرد توی خانه اش مخفی بکند حتما باید در یک جای معینی که کارخانه که می گویند ببرد آنجا بگذارد یعنی در یک محوطه بزرگی بگذارد به واسطه اینکه اگر در یک جای مخفی ببرند بگذارند می‌پوشد و نم بر می‌دارد آن وقت که در این کارخانه گذاشت یک ماه چهل روز می‌گذارد و تصفیه می‌کند چون اول با چوب‌های خشن می‌آورند بعد تصفیه می‌کند و با چوب‌های خیلی نازک به استادیی که دارند ضبط می‌کنند و کسی سیه می‌کنند و در شرا می‌بندند آن تقاوت خرید و فروش است مقصود از این توضیح که آقای مخبر فرمودند ور د انیجا نوشته شده ( ساخته شده ) مراد ساخته شده است که تصفیه شده باشد و این نسبت به تنباکو است که عرض کرد مولی نسبت به توتون و سیگار نمی دانم مراد ساخته نشده آن این است که گیرو انکه بکنند توی کاغذ بکنند اگر مراد از ساخته نشده تنباکو این است که کسیه کردن باشد ایراد هائی که آقایان کردن دهیچ وارد نیست نه داخلی به زارع دارد نه مالیات مستقیم است این بک مالیات غیر مستقیم است و آن وقت هم وقت فروش است تاجر تا غیر تاجر می‌آید می خرد و به زارع هم فشاری وارد نمی‌آید بله اکر معنی ساخته نشده تنباکو این باشد که همان وقت که زراعت را برمی دار ند این مالیات را بگیرند این ظلم فاحشی است اولا فشار به زارع وارد می‌شود زراعت را بکلی مختل می‌کند آن وقت اصلش رعیت مشتری ندرد که این را بفروشد یا دو ماه بعد از اینکه تصفیه کرد بفروشد و در این عبارت کلمه نوشته شده هیچ تصریحی ندارد و این قانون و این ماده خیلی مجمل یا و آنچه بنده عرض کردم نسبت به تنباکو است و از توتون سیگار و امثال آنها ابدا اطلاعی ندارم بعضی اشکالات دیگر هم که راجع به تجارت شد در کلیات اجازه خواستم گویا آقای رئیس ملتفت نشد ند و آن اشکال ( که ضرر به تجارت می‌خورد ) ماند و آقای مخبر جواب نداند اگر اجازه بد هند بنده عرض می‌کنم که ضرر به تجارت نمی‌خورد به جهت اینکه آن توتونی که از خارج می‌آید می خرند نه به جهت صرفه است هست به جهت یک خصوصیتی است که در دورش است مثل ادویه داخلی به مسئله تجارت ندارد این رامی‌تواند استعمال کند آن را نمی‌تواند استعمال کند این شبهه هم از ذهن آقایان بیرون برود که در این زمان نمک ر وضع مالیات هستیم از جهت این است که به مصرف خودش خرج نمی‌شود ولی امیدواریم که به همت آقای وزیر مالیه این عیب هم رفع شود ولیکن آقایان نمایندگانی که می‌خواهند عایدات را زیاد بکنند گمان می‌کنم جائی مناسب تر از اینجا نباشد بنده هر چه فکر می‌کنم ضرر ی نمی‌بینم و بهتر از این دیگر تکثیر عایدات نمی‌شود .
رئیس ـ ماده دوم قرائت می‌شود .
( به مضمون ذیل قرائت شد )
ماده ۲ ـ مالیات دخانیات مذکوره در ماده اول از قرار صدی سی از قیمت دریافت خواهد شد .
رئیس ـ در ماده دوم ایرادی هست ؟
منتصر السلطان ـ در خصوص صدی سی مالیات بنده نظرم هست که مکرر در منزل آقای رئسی الوزراء مذاکره شد که صدی پانزده باشد مخصوصاً در کابینه آقای مشیر الدوله هم در این خصوص مذاکرات زیاد و تحقیقات زیاد شد که اگر ما صدی ۱۵ مالیات ببندیم ضرر ندارد زیرا اگر صدی ۱۵ باشد توتون و سیگار خارجه کمتر وارد خواهد شد پس از مذاکرات زیاد که بعضی از نمایندگان محترم هم در آنجا تشریف داشتند و همان صدی پانزده را تصدیق کرده‌اند و حالا باز می‌بینم که آن نظر بازط ملاحظه نشده است و صدی سی نوشته‌اند چون هر چه مالیات را زیاد تر به بندیم توتون و سیگار خارجه بیشتر وارد می‌شود و صرف زیاد تر خواهند کرد حالا از آقا توضیح می‌خواهم که بفرمایند این صدی سی را که نوشته اندازه روی چه نظر و از روی چه تحقیقات است که این طور تصدیق کرده‌اند این توتونی که از خارجه وراد می‌شود قیمت آن کارخانه را که می‌خرند و حمل به تهران می‌کند و کرایه گمرک داخلی و مخارج آو را سنجیده‌اند ببینید چقدر تفاوت دارد یا خیر ؟ اینکه اظهار شد توتون به کمن چهار تومان قیمت دارد توتونی است که بعد از کرایه و مخارج دیگر که حمل به تهران می‌کنند و حق العمل می‌دهد آن وقت یک من چهار تومان قیمت دارد و این صدی سی را در محل وقتی کیسه می‌شود می گیرند پس برای رقابت با تجارت خارجه این مالیات صدی سی را تکر کرده‌اند و سنجیده‌اند یا خیر ؟ و از روی چه نظریاتی صدی سی را بر صدی پانزده ترجیح داده‌اند آیا هر چه علاوه شود آیا توتون را طرف مقابل صرف می‌کند یا خیر ؟
حاج عز الممالک ـ اول صدی پانزده به یک مالیاتی بود که کمیسیون تصور کرد اگر بخواهد رأی بدهد حقیقه عایداتش قابل این نیست که یک هم چه قانونی وضع بشود و صدی سی فقط به هیمن ملاحظه بوده است آقای منتصر السلطان می‌فرمایند که به اضافه این صدی سی توتون و تنباکوی داخله رقابت با تجارت خارجه می‌کند یا خیر بنده عرض می‌کنم که اولا یک قسمت از این تنباکو است که هیچ ربی به تجارت خارجه ندارد و از خارجه وارد نمی‌شود یک مقداری دیگر هم راجع به توتون که آن هم یک قدری از مملکت عثمانی وارد می‌شود و به واسطه آن خرج زیادی که دارد هم صرف نخواهد کرد که توتون عثمانی وارد شود فقط می‌ماند نقاط سر حدی که با دوسیه هم جوار است و ممکن است این اشکال در آنجا پیش بینی آنهم تصور شد قیمتی که حالیه توتون داخله دارد با قیمتی که توتون روسیه دارد به اضافه صدی سی باز وقتی مقایسه کنیم توتون روسیه صرف نخواهد کرد به علاوه توضیح آقای مدرس هم مسئله را تمام کرد اگر کسی توتون خارجه را استعمال بکند بر حسب سلیقه است گرانی و ارزانی برای آو تفاوت نمی‌کند و همیشه میل و مذاق آو متوجه خواهد بود که آن توتون را استعمال کند در این صورت تصور نی کنم این صدی سی ضرری داشته باشد و اگر کمتر از این میزان باشد اصلا وضع نکردن این قانون بهتر است و به هیمن دلائلی که عرض کردم ضرری ندارد .
رئیس ـ دیگر مخالفی نست ؟ ماده سوم قرائت می‌شود .
( به مضمون ذیل قرائت شد ) .
ماده سوم ـ دولت می‌تواند در صورت اقتضا توتون و تنباکوی ساخته یا نساخته مخصوص حمل به خارجه را هم از مالیات دخانیات معاف بدارد .
آقا شیخ ابراهیم زنجانی ـ بنده این ترتیب را نمی‌توانم تصور بکنم که دولت یا وزیر مالیه مالیاتی را که می‌خواهد بگیرد به میل و اراده خودش بگیرد و به او واگذار شود که هر وقت دلش خواست معاف بدارد و هر وقت نخواست و معاف ندارد این صحیح نیست باید در قانون تصریح شود .
وزیر مالیه ـ این ماده که در اینجا نوشته شده نظر به یک معاهداتی است که دولت با رژی عثمانی و رژی مصر دارد و برای اینکه هر وقت اقتضا نماید مالیات دخانیات از آنها هم گرتبه شود این طور نوشته شده چو اگر آنها موقوف بشود ( چنانکه یکی از آنها در شرف موقوف شدن است ) آن وقت دولت می‌تواند یک تاکسی هم برای آن تعین کند به این جهت تصور شد اگر این اختیار برای دولت گذاشته شد مضر نیست حالا بسته به رأی نمایندگان است .
رئیس ـ دیگر مخالفی نیست ؟ ماده چهارم قرائت می‌شود .
( به مضمون ذیل قرائت شد )
ماده چهارم ـ هر کس که مقدار توتون و تنباکو بطور قاچاق یا بنحو دیگر از ادای مالیات بگریزاند علاوه بر ضبط و مصادره مقدار مزبور و تادیه جرمه معادل دو برابر مبلغ مالیاتی که به آن تعلق می‌گیرد محکوم خواهد شد .
مدرس ـ بنده گمان می‌کنم این ماده داخلی به قانون ندارد این ماه باید در نظامنامه که دولت مرتب می‌کند نوشته شود چون متعلق به نظام نامه اداری است ربطی به قانون ندارد و باید آنجا نوشته شود .
آقا شیخ ابراهیم زنجانی ـ مجارات راجع به قانون است و باید مجازات را مجلسی معین کند نم شود در نظام نامه نوشت .
حاج شیخ اسد الله ـ در صورتی که اصل خود تنباکو را دولت ضبط می‌کند دیگر دو برابر وجه گرفتن ر را بنده زیاد می دانم .
رئیس ـ اگر زیاد می دانید پیشنهاد کنید .
می‌فرستم به کمیسیون ماده پنجم قرائت می‌شود.
( به مضمون ذیل قرائت شد )
ماه پنجم ـ برای اجراء مواد مذکور فوق وزیر مالیه قواعد و نظامائی که مستلم حسن اداره م و سهولت جریان امور مالیات دخانیات و مقرون به صرفه و صلاح جریان امور مالیات دخانیات و مقرون به صرفه و صلاح مملکت بداند مقرر نمود به توسط مامورین مالیه به موقع اجرا خواهد گذاشت .
رئیس ـ در ماده پنجم مخالفی هست ؟ ( اظهاری نشد ) مخالفی نیست شور اول این قانون تمام شد .
وزیر مالیه ـ چون در ضمن مذاکره آقای حاج شیخ اسد الله دلاه ذری از بودجه‌ها شد و اظهار کردند که بودجه به این زودی به مجلس بیاید لهذا لازم شد که بنده در باب بودجه‌ها توضیحی عرض کنم خاطر نمایندگان محترم مسبوق است که یک کمیسیونی بری امعان نظر در بودجه تمام وزارت خانه‌ها تشکیل شده بود و آن کمیسیون هم اقداماتی کرده و بعضی بودجه‌ها را تمام کرده به مجلس شورای ملی تقدیم کرده است و بعضی‌ها هماز کمیسیون بودجه مجلس گذشته است که یکی از آنها بودجه عدلیه است و بعضی بودجه‌های دیگر را هم به مجلس فرستاده‌اند که گویا بودجه پست و تلگراف است و بعضی دیگر هم از کمیسیون بودجه دولتی گذشته و هنوز به مجلس بقدیم بشده است دو فقره از آنها را هم که یکی بودجه وزرات فوائده عماه د دیگری بودجه وزارت خارجه است فعلا بنده آورده‌ام وتقدیم می‌کنم این دو بودجه حاضر شده است و ممکن داست بر حسب رأی مجلس مقدس در کمیسیون موضوع شوند اگر چه وزرای خارجه و فوائدی عامه هیئت حالیه هنوز فرصت نکرده‌اند نظریات کاملی در این بودجه بکنند ولی بنده تصور می‌کنم اگر این بودجه‌ها به کمیسیون بودجه برود و باز طرف وزرات خارجه و فوائد عامه نماینده هائی بیایند نماینده وزیر مالیه هم بیاید و متفقا کار این بودجه‌ها را تمام کنند بهتر است در این بین هم وزارت مالیه و سایر وزارت خانه‌ها اقدامات خواهند کرد که سایر بودجه‌ها را به مجلس مقدس بفرستند مهم تر از همه این بودجه‌ها بودجه وزارت مالیه و داخله است که می‌خواهم عرض کنم تا کنون در این دو مسئله هیچ اقدامی نشده است و نباید هم گله کنیم زیار که بودجه وزارت داخله و ایه هر دو بودجه ملکی هستند و اگر حالا نوشته شود و یک پیش بینی بشود با معمله قبلی تفاوت خواهد داشت و نباید در صدی چهل یا پنجاه تا همل تفاوت کند بنابراین لازم بوده است در آنا یک دقتی بشود و إنشاء الله أمید وارم بهر نزدیکی که ممکن باشد این بودجه‌ها حاضر و به مجلس مقدس بقدیم شود یک عرض دیگری که داشتم این است که البته نمایندگان محترمی مسبوق هستند ه به ملاحظاتی که همه می دانند از حیث ملاحظات خارجه از قبیل جنگ اروپا و ملاحظات داخلی از قبیل بحران‌های متوالی هیئت دولت فعلا در یک حالت کثرت‌های هستند و بری رفع این کثرت معلوم است که باید به یک وسائل داخلی متسل شد و هیئت دولت هم متولی بشود و تدریجا قوانین که برای آن لازم است حاضر و به مجلس تقدیم کرده و می‌کنند عجالتا دو فقره لایح قانونی که یک از آنها قانون تبدیل مالیات خالصی جات انتقالی است به مالیات اربابی و دیگری قانون فروش خالص جات دولتی غیر از خالص جاتی که در تهران و اطراف تهران وقف است حاضر شده است و امروز به مجلس تقدیم خواهد شد و لازم است نظریاتی که در این موضوع شده این عرض کنم اولا در این قانون فقط رعا ید رفع عسرت مالیه مملکت نشده است بلکه رعایدت یک اصلاحاتی هم در امور مالیه شده است مثلا قانون مالیات خالی جات انتقالی به مالیات اربابی یک چیزی است که خیلی برای وزارت مالیه و دولت معتنابه است البته نماینده محترم مسبوق هستند که تدریجا در سنوات قبل خالص جات دولتی که در ولایات واقع بوده است و بعضی از خالص جات تهران به تعضی اشخاص به ملکیت واگذار شده است ولی مشروط بر اینکه مالیات خالصگی را بدهد رو در فرامین تصریح شده است که چقدر نقد و جنس به دولت بپردازند مشتری‌های خالصه در موقعی ه آن فرامین را گرفته‌اند و البته بعضی‌ها هم تقدیم أتی به دولت کرده‌اند راضی شده‌اند که آن مالیات نقد و جنس را که در فل فرامین مصرح است به دولت به پردازند بعد از انکه آن فرامین را گرفته‌اند میل کرده‌اند به بعضی تشبثات مالیات خالصگی را تبدیل به مالیات اربابی کند و بعد از صدور فرمان که برای آنها به منزله قباله بوده است باز فنه‌اند تحقیقاتی گرفته‌اند یا جنس خود را تسعیر کرده‌اند یعنی یک مقداری کم کرده‌اند و تعهد کرده‌اند به دولت بپردازند مجلس اسبق یعنی مجلس اول در سال قوی ئیل ۳۲۴ در این باب این نظریات کره و بالاخره آن تحقیقاتی را که بعد از صدور فرمان قبر قرار شده بد نقض کرد و بر گرداند وزارت مالیه هم از طرف مجلس مأمور شد که آن تخفیفات را از خالص جات انتقالی موضوع کند و هر چه در فرامنی نوشته شد معمول نماید ولی ماموریت به یک مشکلاتی برخورد که از جمله انقلابات مملکت بود و یک حوادثی بعد پیش آمد که ممکن نشد وزارت مالیه این رأی بمجس مقدس را درس مجری کند و در این سنوات یعنی از یسنه ۱۳۲۴ که تا بحال هشت نه سال است هر ساله وزارت مالیه خواسته است این مسئله را اجرا کند ولی هشه به یک مشکلاتی بر خورده است و علت مشکلات هم همان تخفیفات و تغیراتی بوده است که صاحبان فرامنی پس از صدور فرمان برای خودشان حاصل کرده بودند تا اینکه د دو سه سلا قبل برای رفع این اشکلات هیئت وزراء تصمیم کردند که نصف عایدات را بگیرند و در باب تسعیر هم رجع کنند به آن سالی که فرمان صادر شده است و قیمت جنس آن سال را معین کنند و از روی آن مأخذ مالیات بگیرند این هم بهدی ترتیب پر اشکالی بود که بالاخره وزارت مالیه موفق نشد این ترتیب را الجرا کند و اگر هم موفق می‌شود نه برای دولت صرفه زیادی داشت و نه برای مالکین مطلب رد اینجا است که وزارت مالیه هیچ تکلیف خودش را می داند که چه قسم مالیات از این خالص جا بگیرد . مؤدیان مالیات هم نمی دانند چه بکنند ولان هم شاید محصول این قبیل املاک در صحرا در تحت نظر پیشکاران و امناء مالیه است و تکلیف آنها ملوم نیست که به آنها چه قسم معمله شود این قانون که نوشته شده است که برای رفع این محظورات است و هم با این است مه یک منبع عایدی برای دولت تهیه شود و اساس این قانون این است که تفاوتی که ما بین مالیات خالصگی هست و در فرمان قید شده است با مالیات اربابی که امروز برای این املاک وضع می‌شود از روی عایدات و مأخذ عشر آنچه تفاوت باقی می‌ماند صاحبان آن فرامین و املاک خالصه آن تفاوت را از دولت به مأخذی که در این قانون مقنن شده اط بخرند و عقیده هیئت دولت بر این است که این ترتیب هم اسباب رفع اشکالات خواهد شد و هم یک قدری رفع عسرت دولت می‌شود و تدریجا برای دولت عایداتی پیدا خواهد شد و اسباب خواهد شد که املاک هم ترقی کره و آباد شود و چو این قانون خیلی ضرورت داشت بنده رد مقدمه فوریتش را از مجلسی مقدس تقاضا کرده‌ام ولی باید عرض کنم نه فوریتی که مجلس مقدس بدون مطالعات دقیقه رأی بدهند مقصود از این تقاضای فوریت که شده است این است که مجلس این کار را بر سایر کارها مقدم بدارد و زود تر نتیجه تصمیم مجلس را به وزارت مالیه مبلغ فرمان قانون دیگری که پیشنهاد می‌شود راجع به فروش خالص جات و لایات است غیر از تهران آن هم پیشنهاد خیلی نافعی است و البته نمایندگان محترم مسبوق هستند که دولت در ولایات خالص جاتی دارد غیر از خالص جات تهران که جزء اعظم آنه در آذربایجان و خراسان و مازندران است و دولت به وسائل امروزه خودش نمی‌تواند از این خالص جات استفاده کرده و در سدد آبادی آنها بار آید و اگر بخواهد در صرر اجاره آنها بر آید البته آن طوری که برای مستاجرین دلسوزی نمی‌کنند و اگر بخواهد بطور رژی خودش عایدات این خالص جالت را ضبط کند امروز وسائل آو را ندارد و شاید مخارجش زیاد تر از دخلش بشود پس نتیجه این شده است که این خالص جات غالباً در ولایات به حال خرابی و بی صاحبی افتاده است این است که دولت این قانون را پیشنهاد می‌کند که آنچه خالصه از این قبیل است در غیر از تهران و حوزه آن مجلس مقدس اجازه بدهد به ترتیبی که در این قانون نوشته شده است به معرض فروش در بیاورند از این راه هم چنانچه عرض کردم یک منبع عایدی برای دولت پیدا می‌شود و دهاتی هم که به واسطه عدم مراقبت فعلاً در شرف خرابی است ممکن است به حال آبادی عود کند .
رئیس ـ قانون راجع به فروش خالص جات می‌رود به کمیسیون بودجه و آن دیگری راجع به خالص جات انتقالی است می‌رود به کمیسیون قوانین مالیه .
وزیر مالیه ـ در خاتمه عرایض خودم باید عرض کنم که آقای مشار الملک برای معاونت وزارت مالیه انتخاب شده‌اند ایشان را به مجلس مقدس معرفی می‌کنم .
رئیس ـ پیشنهادی آقای حاج عز الممالک کرده بودند در اول جلسه که هنوز آقای وزیر مالیه تشریف نیاورده بودند قرائت شد حالا دوباره قرائت می‌شود که خاطر شان مسبوق شود و اگر مذاکراتی لازم است بشود .
( پیشنهاد مزبور مجدداً قرائت شد )
وزیر مالیه ـ یک قسمت از عرایضی که کردم راجع به همین مسئله بود خود بنده هم تصدیق می‌کنم که البته هیئت دولت باید سعی کنند هر چه زودتر بودجه‌ها به مجلس بیاید و آن ترتیبی را هم که عرض کردم که هر چه از بودجه‌ها حاشر شده است فعلا در کمیسیون مجلس برود و آقایان وزراء و نمایندگان محترم متفقا این کار را زود تر تمام کنند برای رفع این محظور بود و برای این بود که زودتر مقصود حاصل شود با این پیشنهاد آقای حاج عز الممالک هم مخالف نیست بلکه موافقم و این پیشنهاد را خوب می دانم و تصور می‌کنم اگر این ترتیب را مجلس تصویب کند اسباب این خواهد شد که وزراء زودتر در این کار اقدام کنند .
نجف قلی میرزا ـ در باب محاسبات خزان داری سابقا مذاکرات طولانی شده و بالاخره اجازه که برای این کار فرض شده این بود که کمیسیونی برای رسیدگی به این محاسبه منعقد شود و چچون بنده از آن کمیسیون هیچ نتیجه ندیدم تصور می‌کنم این هم همان طور خواهد بود خوب است اگر آن کمیسیون در آن باب نتیجه گرفته‌اند راپورت بدهند که ببینم لازم است این انتخابات بشود یا نه ؟
وزیر مالیه ـ آن کمیسیون هنوز نتیجه قطعی نگرفته و بایستی اقرار کرد کمه ار آن کمیسیون هم چندان آسان نبوده برای اینکه یک محاسبه چند ساله که با کمال بی ترتیبی بوده است البته برای تفریغ این محاسبه خیلی دقت در صحت لازم است و بنده به واسطه کارهای خیلی مهم دیگری که داشته‌ام هنوز نتوانسته‌ام به کار آن کمیسیون و محاسبات خزانه داری سابق صرف وقتی بکنم و تصور می‌کنم باید آن را تعقیب کرد و نتیجه گرفت چون رأی گذراند بودجه‌ها هم خوب ترتیبی است .
ناصر السلام ـ این پیشنهاد تقریبا بما می‌خواهد بفهماند که وزرائی که مکلفند به حاضر کردن بودجه‌ها چندان خود شان را عهده دار این وظیفه نمی دانند و بالنتیجة این کمیسیون یک عده محصلی هستند که از طرف مجلس معین خواهند شد که بروند آنجا و به وزیر مالیه تذکر بدهند که آقای وزیر بودجه چه شد بودجه وزارت خانه را حاضر کن این طرز عمال مجلس یک طرز عمل کوچک و ساده است وبنده تصوب می‌کنم همان طوری که در جلسات قبل عرض کردم اگر نمایندگان یک جدیتی به روز بدهند و بودجه را بخواهند بودجه وزارت داخله و مالیه هم که هم ترین بودجه‌ها است خیلی زود به مجلس می‌رسد و طریق جدیت آن هم خیلی سهل و آسان است و الا همان طور که یکی از آقایان فرمودند یک کمیسیونی منعقد خواهد شد و خواهد رفت به وزارت مالیه نمی‌دهم چه خواهند گفت غیر از اینکه به آقای وزیر مالیه بگویند خواهش می‌کنم بودجه‌ها را حاضر کنید این مسئله را ممکن است در همین جا گفت و وزیر هم در صورتی که خود را مسول حاضر کردم بودجه بدهند حاضر خواهد کرد و به اینکه راجع به کمیسیون رسیدگی به حساب خزانه داری مذاکره شد بنده تصور می‌کنم آن هم کمیسیون هیچ منعقد نشدم که ما بتوانیم بدانیم چه اقدامی کرده است و آن کمیسیون اگر تشکیل می‌شد یحتمل یک اقدامی می‌کرد ولی این کمیسیون غیر از آن کمیسیون است این کمیسیون یک کمیسیون محصلی است هیچ اهمیت ندارد .
حاج عز الممالک ـ بلی بنده هم می دانم که می‌شود در مجلس جدیا کرد و طرف اش همین است که بما گفته‌اند ( سؤال یا استیضاح ) اما باید فهمید که از این دو کار آیا نتیجه برای ما حاصل خواهد شد و بودجه به مجلس خواهد آمد به عقیده بنده خیر باید به هیئت دولت کمک کرد و بودجه‌ها را به مجلس آورد چنانچه می بیبنیم آقای وزیر مالیه جدیتی کرده‌اند و این چند بودجه را امروز به مجلس پیشنهاد می‌کنند و تصور می‌کنم وزارت مالیه هم بدون کمک مجلس شاید نتواند بودجه‌ها را از سایر وزارت خانها و ادارات دولتی بگیرد مجلس که حق نظارت در بودجه‌ها و امور مالیه دارد امروز به یک حق خودش عمل می‌کند یعنی کمیسیونی معین کند و می‌خواهد بداند بودجه هائی که حالیه در وزارت خانه هست حقیقه چه حالت دارد بودجه گذشته است رفته است به کمیسیون بودجه دولتی ودر آنجا هم نظریات شده است و تصویب هم کرده‌اند یک وزیر جدیدی معین کرده است که در تشکیلات و مبلغ آن بودجه نظر کند باز آن بودجه را خواسته است به هیمن طور دور تسلسل پیدا کرده است و بودجه‌ها تا بحال مانده است کمیسیون باید در این کار جدیت کند و همین طور که آقا وزیر مالیه موافقت می‌کنند بنده گمان می کم با جدیت کمیسیون و موافقت وزیر مالیه مجلس شورای ملی دارای بودجه خواهد شد ولا به محض اینکه بگوئیم باید جدیت بشود ممکن نیست بودجه‌ها به مجلس بیاید یک راهی برای جدیت باید تعین کرد و این راه بنظر بنده اصلح است بنده اساسا عرض می‌کنم که ما مجبوریم به کمیسیون عایدات رأی بدهیم مخارج مملکتی هم می‌شود بدون اینکه ما هیچ اطلاعی داشته باشیم حالا اگر توضیح بدهیم چه مخارجی می‌شود چه نوع عایدات مملکت به مصرف می‌رسد حقیقه اسباب تصدیق خاطر آقایان نمایندگان است و به عقیده بنده این یک راهی است که بودجه‌ها به مجلس شورای مالی خواهد آمد پسس نباید مضایقه کرد و اگر راه دیگر و بهتری بنظر شان بیاید پیشنهاد شود و در صورتی که دولت خودش موافقت می‌کند گمان می‌کنم مجلس از تشکیل یک کمیسیونی برای داشتن بودجه نیاید مضایقه بکند .
رئیس ـ گمان می‌کنم مذاکرات بیش از این لازم نباشد این مطلب مدتی است مطرح مذاکره است ـ حالا رأی می‌گیریم اگر اکثریت نیست تصویب نمی‌شود ـ آقایانی که پیشنهاد آقای حاج عز الممالک را تصویب می‌کنند قیام نمایند .
( عده کثیری قیام نمودند ) .
رئیس ـ تصویب شد ـ عده هم شش نفر باشد کافی است آقای ناصر الا سلام و آقای سردار معظم دو ففقره سؤال راجع به ژاندارمری از آقای وزیر مالیه داشتند ولی چون قبلا مطلع نبودند در جلسه دیر برای جواب حاضر خواهند شد .
سردار معظم ـ حالا سؤال می‌شود اگر حاضر بودند جواب خواهند داد و الا می‌ماند برای جلسه بعد
رئیس ـ سؤال را به ایشان ارائه داده‌ام فرمودند امروز برای جواب حاضر نیستم .
آقای حاج شیخ اسد الله هم راجع به قانون تشکیلات مالیه سؤالی داشتند ابلاغ هم شده بود .
وزیر مالیه ـ قانون تشکیلات مالیه به امضای اعلی حضرت همایونی رسیده است و در همین ایام شروع به اجرای آن خواهد شد و تصور می‌کنم اگر یک قردی در شروع به اجرای آن تاخیر شده است نباید گله کرد به جهت اینکه می‌بایستی بعضی مطالعات بشود رد آن و بهد از مطالعات شروع به عملیات بشد آن مطالعات شده است و تقریبا در شرف اتمام است و قانون هم به صحه مبارک موشح شده انشاء الله در همین ایام شروع به اجرای آن خواهم کرد .
حاج شیخ اسد الله ـ بنده قبلا چند سؤال از آقای وزیر مالیه کرده بودم یکی راجع به تشکلیات مالیه است این را قبلا خود آقای وزیر مالیه جواب فرمودند ولی جوابی که فرمودند لازم بود مطالعاتی بکنند مطالعات تمام شده است و حالا شروع به عملیات می‌کنند می‌خواستم عرض کنم اگر وزارت مالیه نظریاتی داشتند می‌بایستی به مجلس اظهار کنند و به واسطه نظریاتی که وزیر مالیه دارد نمی‌تواند قانون را توقیف کند باید تشکیلات را شروع بکند و اگر ملاحظاتی دارد به مجلس راپورت بدهد جواب مطالب دیگر را هم نفرمودند .
وزیر مالیه ـ مطالب دیگر رسیده است ولی جواب‌هایش باید حاضر شود تا عرض کنم ولی در خصوص تشکیلات ملیه عرض نکردم که در اصل قانون تشکیلات ملیه مطالعاتی است اگر در اسلف قانون هم مطالعاتی باشد البته عرض خواهم کرد و آن را سبب تاخیر اجرای قانون قرار نخواهم داد عرض کردم یک مطالعاتی در کیفیت اجرای این قانون داشتم چون هر قانونی که وضع شد برای اجرای آن یک ترتیباتی باید تهیه کرد و اشخاصی را حاضر و یک نظاماتی نوشت و بهد شروع به اجرا کرد و باید بودیم اینها را قبل از وقت تهیه کنیم و حالا در شرف تمام شدن است و امیداورم زودتر اجرا شود عرض نکردم در اصل قانون مطالعاتی هست که آن را اسباب تاخیر اجرای این قانون قرار داده باشیم .
رئیس ـ این مطلب تمام است ـ راپورت کمیسیون مبتکرات راجع بطرح آقای سردار معظم راجع به قشون گیری چون راپورت مختصری است قرائت می‌شود وارد قابل توجه بودن رأی می‌گیریم .
( به مضمون ذیل قرائت شد ) .
به تاریح ۲۷ شهر شوال ۱۳۳۳ کمیسیون مبتکرات راجع بطرح قانونی آقای سردار معظم در خصوص قشون گیری چند جلسه منعقد و طرح مزبور را در تحت مذاکره در آورده خود آقای سردار معظم و معاون وزارت جنگ هم در یک جلسه حضور به هم رسانیده و توضیحات لازمه را داده تا اینکه یوم چهار شنبه ۲۷ شهر شوال دو ساعت قبل از ظهر کمیسیون منعقد و اساسا طرح مزبور را به اتفاق قابل توجه دانسته ولی در بعضی از نظریاتی داشتند چون دخول در جزئیات و مواد خارج از وظیفه کمیسیون مبتکرات بوده داخل در جزئیات نکشته وطرح مزبور را تقدیم مجلس شورای ملی می‌نماید .
رئیس ـ عرض کردم ا که راجع به این مطلب از طرف دولت هم یک پیشنهادی شده بود فرستاده شد به کمیسیون نظام ـ حالا باید رأی بگیریم به قابل توجه بودن این طرح آقایانی که این طرح را قابل توجه می دانند قیام نمایند .
( عده کثیری قیام نمودند )
رئیس ـ قابل توجه شد ـ جلسه بعد روز ۳ شنبه برای اینکه بین این جلسه و جلسه آتیه پنج روز فاصله باشد که قانون دخانیات رأی شور دوم به مجلس بیاید در این باب مخالفی نیست؟
عدل الملک ـ بنده با روز جلسه مخالف نیستم الا اینکه تصور می‌کنم سابق که رأی داده شد جلسات صیح باشد به واسطه گرمی هموا بود و گویا حالا مقتضی باشد جلسه عصر باشد که اگر امتدادی پیدا کند مجال و وقتی باشد .
رئیس ـ ( آقایان مخالف نیستند که جلسه عصر باشد ؟ ( اظهاری نشد ) پس جلسه روز ۳ شنبه سه ساعت به غروب مانده خواهد بود .
( مجلس مقارن ظهر ختم شد )