مذاکرات مجلس شورای ملی ۲۲ دی ۱۳۴۲ نشست ۲۸

مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری بیست و یکم

تصمیم‌های مجلس مجلس شورای ملی مذاکرات دوره قانونگذاری بیست و یکم

قوانین انقلاب شاه و مردم

مذاکرات مجلس شورای ملی ۲۲ دی ۱۳۴۲ نشست ۲۸

مذاکرات مجلس شورای ملی

صورت مشروح مذاکرات مجلس روز یکشنبه ۲۲ دی ۱۳۴۲ نشست ۲۸

مشروح مذاکرات مجلس شورای ملی، دوره ‏۲۱

جلسه: ۲۸

فهرست مطالب:

۱- تصویب صورت مجلس‏

۲- بیانات آقای رئیس دایر به جریان شرفیابی حضور اعلیحضرت همایونی و ابلاغ اوامر معظم له‏

۳- بیانات قبل از دستور آقایان مهندس اسدی‌سمیع - محدث‌زاده - پروین‏

۴- اعلام وصول نه فقره لایحه تصویب‌نامه‌ای‏

۵- طرح و تصویب گزارش کمیسیون امور خارجه راجع به اجازه الحاق به قرارداد منع آزمایش‌های سلاح هسته‌ای‏

۶- شور اول گزارش کمیسیون فرهنگ راجع به تمدید مدت مأموریت آقای دکتر رعدی‌آذرخشی نماینده ثابت ایران در یونسکو

۷- شور اول گزارش کمیسیون نظام راجع به اجازه خرید مستقیم دارو و وسایل بیمارستانی به وزارت جنگ‏

۸- شور اول گزارش کمیسیون نظام راجع به ترتیب برقراری مستمری درباره ورثه افزارمندان‏

۹- شور اول گزارش کمیسیون نظام راجع به معافیت گمرکی افسران و درجه‌داران نیروی دریایی انگلستان که برای برقراری رادار به ایران می‌آیند

۱۰- طرح گزارش کمیسیون فرهنگ راجع به صدور گذرنامه تحصیلی برای محصلینی که در مدارس رسمی خارجه مشغول تحصیل هستند

۱۱- طرح گزارش شور اول کمیسیون نظام راجع به تعمیر و خرید یدکی هواپیما در خارجه‏

۱۲- طرح گزارش شور اول کمیسیون پست و تلگراف راجع به تغییر شغل سیم‌بانان و پیک‌ها

۱۳- طرح گزارش شور اول گزارش کمیسیون پست و تلگراف راجع به تغییر شغل سیم‌بانان و پیک‌ها که قادر به انجام وظیفه نیستند

۱۴- اعلام دستور و تعیین موقع جلسه بعد- ختم جلسه‏

مجلس ساعت ۹ و ربع صبح بریاست آقای مهندس عبدالله ریاضی تشکیل گردید.

- تصویب صورت مجلس

۱- تصویب صورت مجلس

رئیس – اسامی غائبین جلسه قبل قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

غائبین با اجازه –

آقایان: مهرزاد – بختیار بختیاریها – ملک زاده آملی – دکتر صالحی – دکتر حکیم شوشتری – شاخوئی – مرتضوی – دکتر رشتی – رامبد – مهندس صائبی.

غائبین بی اجازه –

آقایان ایلخان – ابطحی.

رئیس – راجع بصورتجلسه قبل نظری نیست؟ آقای مهندس ارفع.

مهندس ارفع – در عرایض بنده یک اشتباهات جزئی در صورتجلسه هست که برای اصلاح به تندنویسی می‌دهم.

رئیس – اصلاح می‌شود. آقای صادق احمدی.

صادق احمدی – مختصر اشتباهاتی در صورتجلسه در بیانات بنده بود که تقاضا می‌کنم دستور فرمایند اصلاح شود.

رئیس – اصلاح می‌شود. آقای دکتر الموتی.

دکتر الموتی – مختصر اشتباهاتی در بیانات بنده هست که اصلاح می‌کنم میدهم به تندنویسی.

رئیس – اصلاح می‌شود. خانم دکتر فرخ روپارسای.

بانو دکتر فرخ روپارسای – تعدادی شکایت رسیده بود که تقدیم کردم دیگر عرضی ندارم.

رئیس – دیگر نظری نیست؟ آقای معتمدی.

معتمدی – یک کلمه (زاینده رود) در بیانات بنده اضافه است که باید حذف شود.

رئیس – اصلاح می‌شود. دیگر نظری نیست ؟(اظهاری نشد) صورتجلسه گذشته تصویب می‌شود آقای پاک ذات.

پاک ذات – پنج فقره شکایت و یک فقره تلگراف از شهرستان بهشهر رسیده تقدیم مقام ریاست می‌کنم.

رئیس –آقای مهندس پروشانی.

مهندس پروشانی – شکایتی از طرف کارمندان بازنشسته دولت رسیده است تقدیم می‌کنم.

رئیس – آقای موسوی.

موسوی – چند فقره شکایت است تقدیم می‌کنم.

- بیانات آقای رئیس دائر بجریان شرفیابی حضور اعلیحضرت همایونی و ابلاغ اوامر معظم له

۲- بیانات آقای رئیس دائر بجریان شرفیابی حضور اعلیحضرت همایونی و ابلاغ اوامر معظم له

رئیس – بر حسب وقتیکه قبلا از حضور اعلیحضرت همایون شاهنشاهی تقاضا شده بود روز گذشته هیات رئیسه در کاخ مرمر شرفیابی حاصل نموده و گزارش امور مجلس را بتفصیل بعرض ملوکانه رسید. خدمات نمایندگان مورد توجه قرار گرفت و اعلیحضرت همایونی امر فرمودند مراحم شاهانه بنمایندگان مجلس شورای ملی ابلاغ گردد و مقرر فرمودند اکنون که کارهای پارلمانی بجریان افتاده هیات و رئیسه در مواقع لازم برای گزارش جریان مجلس شرفیاب شود ونیز مقرر فرمودند برای شرفیابی نمایندگان در مواقع مقتضی ترتیب لازم داده شود. (نمایندگان – بسیار خوب).

- بیانات قبل از دستور آقایان مهندس اسدی سمیع – محدث زاده – پروین

۳- بیانات قبل از دستور آقایان مهندس اسدی سمیع – محدث زاده – پروین

رئیس – نطقهای قبل از دستور را شروع می‌کنیم آقای مهندس عباس اسدی سمیع.

مهندس اسدی سمیع – بنام پروردگار توانا از پشت تریبون این مکان مقدس آغاز سخن می‌کنم و از آستان بلند مرتبتش مسئلت دارم که اندیشه، بیان و عملم را در طریق خیر وصلاح جامعه و ملت عزیز ایران هدایت و رهبری فرماید (احسنت – آفرین) و این مجلس و نمایندگان محترم آنرا که زائیده یک انقلاب بزرگ، یک انقلاب مقدس، انقلاب مقدس شاهنشاه و ملت است در کنف حمایت خود مؤید، و موفق، منصور دارد. بی شک ملت عزیز ایران ملتی که پس از قرنها تحمل انواع دشواریها، نابسامانی‌ها، ناگواریها و مشقات جان فرسا بدست ناجی بزرگ خود شاهنشاه شخص اول مملکت از قید اسارت و چنگالهای دهشتناک ظلم رسته است و عده‌ای هنوز می‌روند تا رهائی یابند بدین مجلس، بدین دوره از مجلس با دیدگانی انتظار آلوده و امیدوار می‌نگرند، این امیدو انتظار آنها از مجلس که سیر تکوینی و تکاملی یک انقلاب بزرگ و مقدس پدیدار گشته است بحق است و برماست که ضمن توجه بوظایف خطیر نمایندگی و وجدانی و پاسداری از مقدسات ملی و وفاداری بعهده و سوگندی که یاد نموده‌ایم در این موقع از زمان در مقابل تاریخ نوین مملکت خود تاریخی که این انقلاب بزرگ صحیفهای درخشان و ارزنده و افتخار آمیز ونو بدان افزوده است بذل توجه بیشتری بنمائیم برای اینکه در تاریخ ما تقریبا نقطه عطفی پدید آمده است که ما از آن می‌رویم تا بار دیگر عظمت و مجد و جلال و شوکت ایران باستان را درایران نوین تجلی بخشیم (احسنت – آفرین) خوشبختانه در مدت کوتاهی که از عمر مجلس شورای ملی، این دوره بیست و یکمین مجلس شورای ملی می‌گذرد از کشمکشهای نامعقول و اظهارنظرهای خصوصی و ناصواب این مجلس بری است و به شیوه پارلمانهای ممالک مترقی در دنیای مترقی امروز فراکسیون‌های مختلف دراین مجلس بقول یکی از آقایان نمایندگان محترم در مجاور هم، نه در مقابل هم از انتقادات معقول و اصولی و همکاریهای لازم که شایسته یک دمکراسی حقیقی و واقعی است برخوردارند (احسنت) انگیزه بنده در عرایض امروز تعداد زیادی نامه‌های شکایت آمیزی است که از دستگاههای مختلف بوسیله موکلینم هر روز می‌رسد و هر روزه ما اینجا شاهدیم که بانوان و آقایان محترم نمایندگان نامه‌های شکایت آمیز فراوانی دریافت می‌دارند و تقدیم مجلس می‌کنند.

بخاطر دارم که در چند جلسه قبل این موضوع در اینجا بوسیله جناب آقای سرتیپ پور نماینده محترم مطرح شد و ایشان پس از یک تجزیه و تحیل و بحث اصولی و مستدل باین نتیجه رسیدند که سازمانها و ادارات ما در حال حاضر منطبق با عوامل ناشی از انقلاب سفید شاهنشاه و ملت نیست مردم که برهبری شاهنشاه خود انقلابی نموده‌اند می‌خواهند وبحق هم می‌خواهند که از مزایای این انقلاب برای بالابردن سطح زندگی خود شادمان برای پیشرفتشان در کلیه شئون اجتماعی برای به زیستی خودشان استفاده ببرند ولی این دستگاهها که یک سیستم کهنه و فرسوده درآنها حکمفرماست با یک ابراز و آلات و ادوات کهنه نمی‌توانند جوابگوی انتظارات و خواسته‌های حقه این مردم باشند (صحیح است) امروز ضرورت یک رفرم اساسی و همه جانبه در سازمانهای اداری مملکت بخاطر منطبق ساختن این سازمانهای با عواملی ناشی از انقلاب کاملا محسوس است (صحیح است) انقلاب نوی است، تحول تازه ایست آلات و ادوات تازه و وسائل تازه و نو می‌خواهد و آن ادوات کهنه در این انقلاب دیگر بکار نمی‌آید بانوان و آقایان محترم توجه دارند که در غالب ممالک دنیا خیلی از دولتها بخاطر حمایت از کشاورزان بعضی از محصولات کشاورزی را به بهائی گرانتر از آنچه در بازار عرضه می‌شود خریداری می‌کنند و آنرا به قیمت ارزانتری در بازار عرضه می‌کنند، از این طریق البته یک ضرر مادی متحمل می‌شوند ولی بخاطر حمایتی که از قشر زحمتکش و تولید کننده ومولد مملکت خود می‌کنند بمملکت خود فایده میرسانند (صحیح است) ولی در مملکت ما مثلا سازمان دخانیات را مثال برنیم این توتون را از دست کشاورزان تقریبا بیک پنجم قیمتی که بعد از تبدیل آن بسیگار وپس از کسر خرج که بخود آن کشاروزان که بعدا بصورت مصرف کنندگان در می‌آیند میفروشند خریداری می‌کنند البته شاید این تصور پیش آید که توتون یک محصول پر برکتی است و دولت هم برای گردش چرخ مملکت احتیاج بمنافع و عایدات دارد و این هم شاید منبع عایدات معقول برای مملکت ما باشد ولی از سه سال پیش تا کنون بعلت عدم توجه بمقررات قرنطینه آفت جدید و بسیار خطرناکی از مرزهای کشور ما وارد شده و مزارع توتون ما را الوده کرد این آلودگی در استان گیلان که از لحاظ موقعیت خاص آب و هوائی مناسب برای پرورش این آفت است بمراتب شدیدتر از سایر نقاط ایران است، در این سه سال که مزارع ما مبتلا باین افت بزرگ بوده و پورسانتاژ تواون در واحد صد مرتبا سیر نزولی را پیمود ودر سال جری بسی تا چهل درصد در مزارع توتون رسیده است و اگر وضع بهمین منوال ادامه پیدا کند بنده توجه دولت را باین نکته جلب می‌کنم که توتونکاری در مملکت ما متروک خواهد شد ما علاوه بر اینکه دیگر نمی‌توانیم صادر کنیم و یک مقدار ارز از این راه عاید مملکت ما بشود توتون تولیدی ما کفایت مصرف داخله را نخواهد کرد و ما مجبور خواهیم شد که مقداری از ارز مملکت را اختصاس بوارد کردن توتون باین مملکت بدهیم .(دکتر شفیع امین – مانندگندم) بلی مانند گندم. بنابراین بنده توجه دولت را باین نکته اساسی و مهم معطوف می‌دارم. بر دولت ایت که با کومک به سازمان دخانیات مملکت وسائل سم و سمپاشی را ازه م اکنون فراهم بکند و مقدار آنرا پیش بینی کند وعده‌ای از متخصصین فنی و مروجین کشاورزی را برای راهنمائی کشاورزان بدهات آفت زده بفرستند و آنها آشنا شوند که بچه نحوی با یان آفت مبارزه کنند و مخصوصا بذوری در دنیا وجود دارد که مقدار کمی از آن هم در ایران هست که درمقابل این آفت مقاوم هستند و در مزارع مجاور آفت زده هم اگر کاشته شود بآن نوع توتون این آفت سرایت نمی‌کند یکی از وظایف دولت تکثیر این بذر مقاوم است و در اختیار گذاردن این بذر مقاوم است برای آنهائی که مزرعه شان را آفت زده است (احسنت) موضوع دیگری که جالب توجه است و مرتبا نامه‌های شکایت آمیر می‌رسد این است که هرساله دخانیات وجوهی را در اخیتار کشاورزان قرار می‌دهد بعنوان مساعده و در سال جاری بدون توجه باین خسارتی که بکشاورزان توتون کار وارده شده است و بدون توجه باین نکث محصول اصرار دارد که در سررسید این وجوه مورد مطالبه خود را تمام و کمال وصول نماید بنده این عرض را نمی‌کنم که سازمانی که در سالهای متمادی از قبل این کشاورزان استفاده برده است این مبلغ ناچیز را بآنها ببخشد ولی اقلا با رعایت اصول عدالت باید اینقدر این سازمان از خود گذشتگی داشته باشد که این وجوه مورد مطالبه خود را طوری تقسیط نماید که تناسبی با این خسارت و آفت زدگی داشته باشد بنده توجه دولت را باین نکته جلب می‌کنم و امیدوارم که رفع نگرانی کشاورزان که دچار این خسارت وآفت زدگی شده‌اند و زندگی آنها دستخوش ناراحتی است بشود (صحیح است) البته باید بنده این موضوع را تذکر بدهم که عرض بنده از این بیانات دراینجا متوجه افراد شریف وفعالی که در سازمان دخانیات ایران کار می‌کنند نیست بلکه بنده بر حسب وظیفه با آنها تماس دارم و آنها می‌خواهند که بنفع طبقه کشاورز و مخصوصا توتونکار عملیاتی انجام بدهند ولی همانطوریکه عرض کردم این سیستم غلط اداری و مقررات نا صحیح ماست که این مجریان مقررات را بدون اینکه دلشان بخواهد وادار می‌کنند که کارهائی بکنند که شایسته نیست.

رئیس –وقت شما تمام شد.

پور ادبی – بنده وقت خودم را بایشان می‌دهم.

رئیس – بفرمائید. آقای مهندس اسدی سمیع.

مهندس اسدی سمیع – با تشکر از همکار محترم بنده چند کلمه‌ای به بیانات خودم ادامه می‌دهم. موضوع دیگری که بنده باید حسب الوظیفه بعرض برسانم این است که این بارندگی و ریزش برف شیدی در این اواخر صدمات فراوانی بشهرستان قومن حوزه انتخابیه بنده وارد آورده است مرکز شهرستان که تعداد معدودی خانه دارد خسارت زیادی دیده است. هنوز تعداد زیادی از راههای انجاباز نشده است عده‌ای از چوپانها دچار سرمازدگی شده‌اند و مرده‌اند تعداد زیادی از حشم بعلت نداشتن آذوقه وس رما زدگی از بین رفته است البته بوسیله استانداری استان گیلان و جمیعت شیرو وخورشید سرخ شهرستان فومن تقاضای بذل توجه و مساعدت شده است ولی بنده حسب الوظیفه لازم میدانم اینجا هم بعرض برسانم و توجه دولت و مقامات شیر و خورشید سرخ را باین نکته معطوف بدارم. وضع راههای انجا طوری است که واقعا با جان و زندگی مردم بستگی پیدا کرده و آنها را ناراحت کرده است و در همین اواخر بعلت مسدود شدن راهها عده‌ای پشت برف مانده‌اند و چون نتوانسته‌اند بمرکز شهرستان بیایند و وسائل و آذوقه و خواربار و سوخت برای خودشان تهیه بکنند از بین رفته‌اند این راه جنبه حیاتی پیدا کرده راهی است که ماشین آلات سنگین وزارت راه نمی‌تواند آنجا برود بابیل معلوم نیست تا کی باز شود و هنوز از مردم که پشت این راه مسدود مانده‌اند خبری در دست نیست بخاطر دارم که جناب آقای مهندس والا در چند جلسه قبل موضوع همین راه را در اینجا مطرح فرمودند و اظهار داشتند که این مساله از دومین دور مجلس شورای ملی مطرح شده و هنوز مسکوت مانده است راههای دیگری را که شهرستان رشت را بشهرستان فومن مربوط می‌کند درقسمت تحت الارضیش یک قشر باطلاقی است که این راه در اثر فرسایش تقریبا بآن قسمت باطلاقیش می‌رسد دوباره خاک ریزی می‌کنند دوباره تسطیح می‌شود باصطلاح ماشین آلات سنگین را از روی آن عبور می‌دهند و دو مرتبه به قشر باطلاقیش می‌رسد و دولت چندی برابر پولی را که باید برای اسفالت این راه ۴۰ کیلومتری بدهد در سالهای متمادی بابت نگاهداری این راه پرداخت کرده است و از این بابت بخزانه مملکت خسارت و زیان وارد کرده است و حال آنکه اگر این راه را اسفالت می‌کردند بمراتب صرفه اش بیشتر از این بود و با اینک مساله اسفالت این راه در برنامه سوم گنجانیده شده است هنوز اقدامی در این باره صورت نگرفته است مثل پل رودخانه جیرده که واقعا آنهم یک وضع تاسف آوری دارد، رودخانه‌ای است بسیار عریض که بخش شفت را به شهرستان رشت متصل می‌کند و از این رودخانه با قایق مردم رفت و آمد می‌کنند و مردم برای تهیه خوار بار و آذوقه خودشان گاهی اتومبیل‌ها را سوار قایقها می‌کنند واز آن طرف آب باین طرف می‌برند در صورتی که برای ساختمان این پل مناقصه هم گذاشته شده است و نقشه برداری آنجا هم تمام شده است و وسایل این کار هم خریداری شده است ولی شرکت مربوط شروع بکار نمی‌کند معلوم نیست که مسئول این امر کیست و کی باید بازخواست کند اگر واقعا این شرکت صلاحیت نداشته است چرا برنده مناقصه اعلام شده و اگر صلاحیت داشته است چرا کارخودش را زودتر شروع نمی‌کند، بنده از اولیای وزارت راه استدعا دارم که در این قسمت بذل توجه بفرمایند، بنده از حوصله‌ای که همکاران محترم درشنیدن عرایضم بخرج دادند تشکر می‌کنم (احسنت).

رئیس - آقای پورادبی.

پورادبی – بنده عرایضی داشتم که همکار عزیزم فرمودند دیگر عرضی ندارم فقط دو عریضه است که تقدیم مقام ریاست می‌کنم.

رئیس – آقای محدث زاده بفرمائید.

محدث زاده – نامه‌ای با امضاء تعداد کثیری از مردم راور کرمان باعث شد قسمتی از وقت امروز مجلس را گرفته و مصدع شوم قبلا خیال داشتم عین نامه را تقدیم مقام ریاست نمایم ولی اهمیت موضوع وا دارم ساخت تا مختصری از گذشته شهر تجارتی کرمان را خدمت آقایان نمایندگان محترم عرض نمایم بدون شک خاطر قاطبه نمایندگان محترم مستحضر است که کرمان تا حدود نیم قرن پیش ریگی از شهرهای مهم تجارتی ایران بود و علت آنهم کاملا روشن است چون قسمت عمده واردات ایران از کشور هندوستان وارد می‌شد و کلیه وارداتی که از کشور مذکور و کشورهای همجوارش صادر می‌شد در بندر عباس و زاهدان و بعضی دیگر شهرهای کرمان تخلیه و سپس ازآنجا به سیار نقاط کشور توزیع می‌گردید علاوه براین زائرینی که از جنوب ایران و جز اثر خیلج فارس و عربستان برای زیارت حرم مطهر حضرت رضا علیه السلام عازم آن دیار می‌گردیدند در اثر کوتاهی راه از طریق کرمان به مشهد می‌رفتند و این باعث می‌شد که شهر و دهکده‌های بین راه رونق وصفائی داشته باشند متاسفانه بی توجهی به کرمان و راه مذکور و توجه فوق العاده به راههائی که منتهی بطهران می‌گردند باعث گردید که زائرین نامبرده و حتی زائرین کرمان برای مسافرت به خراسان راهی طویل را طی کرده و از طریق طهران به آن دیار بروند و این متاسفانه هیچ علتی نمتواند داشته باشد مگر بی توجهی که از طرف اولیاء محترم دولت نسبت به راههای استان هشتم شده است کرمانی که اکنون در بن بست قرار گرفته و بقول ساکنینش تنها افتخارش اینست که پاره‌ای از خاک ایران می‌باشد و جز این هیچ دیگر ندارد اطمینان دارم چنانچه راه کرمان مشهد ایجاد گردد از بن بست بیرون آمده و بطور قطع و یقین یکی از عوامل آبادیش بوجود خواهد آمد برای مزید اطلاع باید عرض شود که راه کرمان مشهد شامل ۸۰۰ کیلومتر است که ۴۵۰ کیلومتر آن قسمتی از مشهد تا فردوس و قسمتی ازکرمان تا معدن ذغال سنگ هوجدک شوسه و قابل استفاده می‌باشد و تنها مرمت ۳۵۰ کیلومتر راه می‌تواند شهری را مجددا آباد و جمع کثیری از ملت ایران را تا اندازه قابل ملاحظه‌ای آسایش خیال بخشد خوشبختانه احداث جاده مزبور بعلت نداشتن موانع طبیعی از قبیل جنگل و کوهستان و غیره هزینه زیادی هم نخواهد داشت. عینا نامه مردم راور کرمان و رونوشت نامه‌ای که جهت جناب آقای نخست وزیر ارسال نموده‌اند تقدیم مقام ریاست نموده و استدعا دارد توجه مخصوصی مبذول گردد. مطلب دیگری که فکر می‌کنم عرض آن بینهایت ضروری است رواج فرش ماشینی در بازار ایران می‌باشد بقرار اطلاع فرشهای چک در بازار طهران بنام پتو خرید و فروش می‌شود و این جای کمال تاسف است در حالیکه ایران بهترین فرشها را تهیه و تقدیم جهان می‌نماید خود ایران از کشورهای خارجی آنهم فرش ماشینی خریداری کند عدم کنترل و جلوگیری از ورود فرشهای ماشینی ثمره اش همان است که اکنون در کرمان یکی از مناطق تولید فرش بوجود آمده عین نامه‌ای که در کرمان منتشر شدکه ذکر مطلب و مفاد آنرا در اینجا صلاح نمیدانم تقدیم مقام محترم ریاست نموده و اضافه می‌نماید که این شایسته مملکت ما نیست برای کارگر یکی از بزرگترین تولیداتش چنین نامها منتشر گردد و از هیئت محترم دولت مصرا خواستار است در این مورد اقدام عاجل معمول دارند.

رئیس – آقای پروین بفرمائید.

پروین – بنام خداوند بخشاینده مهربان، بسیار خوشوقتم که فرصت مختصری پیدا شد و نوبت نصیب بنده شده که باز خدمت آقایان محترم همقطاران عزیز مختصری عرایضی بکنم بنده مانند جلسه گذشته مقدمه راکنار می‌گذارم زیرا که نگران هستم که وقت خیلی زود تمام بشود بنابراین از متن کار شروع می‌کنم و اگر فرصت باقیماند عرایضی که از قبل دارم در آخر استفاده می‌کنم (یکی از نمایندگان – بنده وقت خودم را می‌دهم به جنابعالی) بی نهایت تشکر می‌کنم، خیلی تشکر می‌کنم، درآن جلسه قبل موقعی ببنده اخطار شد که بنده خیال می‌کردم هنوز ابتدای صحبت است و از این اخطار و تمام شدن وقت حقیقتا متاسف شدم بنحوی که در بعضی از جراید انعکاسی پیدا کرد و توضیحاتی داده بودند بعضی از جراید در عبارات خود نیش زده بودند و بعضی دیگر نوش داده بودند که بنده از هر دو آنها تشکر می‌کنم زیرا که جراید آئینه افکار هستند و راهنمای مملکت ما هستند بخصوص بنده که همیشه جراید را پیشوای خود میدانم بنده آنچه که دارم از مطالعه جراید و کتب است (دکتر الموتی – احسنت) و خودم را بآنها مقروض میدانم عرض کنم که دو فقره شکایت و عریضه است که بمقام محترم ریاست مجلس تقدیم می‌کنم ازطرف بازنشستگان است که بتوسط بنده داده شده است که البته خیلی هم مفصل است فقط باین نکته اشاره می‌کنم که انها اظهار می‌دارند که در قانون گذشته نسبت بما توجه بیشتری بوده است یعنی تغییراتی که در کادر و در قسمت‌های کارمندان شاغل بوده است شامل بازنشستگن هم میشده است و از مزایای آن استفاده می‌کردیم اما در قانون جدید نسبت بآنها کمال بی عنایتی شده است و توجهی نشده است و تقاضا کرده‌اند که در کمیسیون استخدام عنایتی باین دسته بشود و بنده عین معروضه‌های آنها را تقدیم می‌کنم و امیدوارم که مورد توجه واقع بشود مخصوصا دو نفر از این آقایان از آبرومندترین بازنشسته‌ها هستند که گمان می‌کنم همه همقطاران عزیز آنها را می‌شناسند نوشته‌اند که امضای آن‌ها و عقاید آنها حتما مورد توجه می‌شود، عرض دیگرم راجع به فراهان اراک است که همه آنجا را می‌شناسند آنجا مهد بزرگان است، نویسندگان، پیشوایان و فضلا و وزرائی از آنجا برخاسته‌اند وفراهان شناخته شده تمام کشور است، یک قسمت از قراء فراهان از شهر اراک متنزع شده است و به تفریش پیوسته است و این عمل در سالهای نزدیک است یعنی ۴ ویا ۵ سال پیش است تمام اهالی آن قسمت از این انتزاع ناراحت و ناراضی هستند همواره شکایت کرده‌اند به وزارت کشور و اکنون به مجلس شورایملی بوسیله بنده تلگراف کردند نامه نوشتند که بسیاری از آنها موجود است تقدیم مقام معظم ریاست می‌کنم و امیدوارم که مورد توجه خاص قرار گیرد مخصوصا قریه فرمهین که در مرکز فراهان واقع است و جزء اراک بوده است حالا ازهنگامی که جزء تفرش شده است تمام اهالی آنجا ناراضی هستند زیرا که می‌بایست در این سرمای زمستان و در این برف از گردنه نفره کمرکه یک جای صعب العبوری است و برای رسیده بکارهای کوچک و برزگ خودشان به بخشداری و یا مراجعی که آنها را دعوت می‌کنند بروند و رفتن بآنجا برای آنها اشکال دارد و امیدوارم که این موضوع مورد توجه وزارت کشور قرار گیرد نه اینکه صبر کنند و معطل کنند که تقسیمات کلی کشوری انجام بشود زیرا آن کار ممکن است طولانی باشد اما این کار فقط با یک توجه کوچکی یعنی یک نامه‌ای یک دستوری که خیلی زود و بسرعت می‌شود رفاهیت اهالی آن محل را فراهم کرد و امیدوارم از این عنایت دریغ نشود، نامه دیگری است، عریضه خیلی مفصلی است که چندین نفر آن را امضاء کرده‌اند و این موضوع بعقیده من قابل کمال توجه است اینها یک عده‌ای هستند در قراء اطراف اراک و همچنین درشهر که کارخانه عصاری از دانه‌های روغنی دارند اینها بزرگ را عصاری می‌کنند و روغن را می‌فروشند و بسیار محصول خوبی هم دارند بطوریکه نوشته‌اند یک نفر اخیرا اجازه گرفته است و از خارج روغن مشابهی وارد مملکت می‌کند در حالی که آن روغن از جهت جنش بهتر از این روغن داخلی نیست و پست تر است و گرانتر هم می‌فروشند و این کار موجب شده است ک این کسب و کار آنها بکلی مختل مانده است علاوه بر قسمت اراک و حومه آن در خوانسار اصفهان، شهرضا، شهرکرد، تبریز دررضائیه که کارخانه‌های عصاری هستند ومحصول آن‌ها در دسترس مردم واقع و در بازار بفروش می‌رود ولی از موقعی که دولت اجازه داده این دو نفری که اسم برده‌اند این روغن‌های نامرغوب را وارد می‌کنند و کسب و کار این مردم از بین رفته است و تقاضا کرده‌اند که مورد توجه مخصوص قرار گیرد و رسیدگی کامل بشود موضوع دیگری راه شوسه ایست که وزارت راه عبور می‌کردند و دچار مشکلات بودند اخیرا تصمیم گرفته‌اند که راه شوسه از قم به بروجرد را اسفالت کنند در مورد کمال تمجید و تقدیر است که این کار راشروغ باقدام کرده‌اند، اهالی امتداد این راه یعنی از اراک تا بروجرد بخصوص اهالی سده که ۲۴ هزار نفرسکنه آنجا هست تقاضا کرده‌اند که این راه از امتداد آن محل یعنی از حدود قریه آنها عبور کند گویا وضعیت جغرافیائی و نقشه هم این را تایید و ایجاب می‌کند که این راه از آنجا عبور کند بنده این قسمت را که در آن عریضه می‌باشد و تقدیم کرده‌اند معروض داشتم که مورد توجه متصدیان امر واقع بشود و بدون این که هیچ تغییری بکند و یا اضافه مخارجی باشد این راه را از حدود همان محل سده عبور بدهند که موجب رفاهیت یک عده ۲۴ هزار نفری خواهد بود، موضوع تقاضای دیگر که خیلی هم قابل توجه است تقاضای اهالی هزاوه است آقایان محترم میدانند که هزاوه یک قریه است مشهور شده است بعلت اینکه یکی از نامی ترین و بزرگترین رجال مملکت ما میرزاتقی خان امیر کبیر که موجب افتخار این مملکت است از آن قریه برخاسته، بنده آن قریه را مکرر بازدید کرده‌ام برای این که به شهر اراک نزدیک است، یک منطقه بسیار باصفا و یک جای بسیار زیبائی است که طبیعت بآن بخشیده است اما دولت نبخشیده است دولت ما بآنجا توجه نکرده است دستگاههای ما به ارزش و اهمیت آنجا گویا پی نبرده‌اند آن سرزمین زاد گاه و وطن امیر کبیر است آن جا راه ندارد و مردم بزحمت عبور می‌کنند آنجا مدرسه و درمانگاه ندارد اهالی آن جا در طی یک ورقه بزرگی تقاضا کرده‌اند که بآنجا توجه بشود لااقل بخاطر خدمات آن مرد بزرگواری که بآنجا توجه بشود لااقل بخاطر خدمات آن مرد بزرگورای که بگردن مملکت ما خیلی حق دارد و هنوز خانه آن مرد بزرگ در این قریه هوید است هنوز اقوام این مرد بزرگوار دراین قریه زندگی می‌کنند بر فرض که این امر از نظر فراموش شده باشد آن قریه جمعیت بسیار دادرد و بنده همینطور که تقاضا کرده‌اند بعرض میرسانم و تقاضایم این است که بآن قریه توجه بفرمایند که در آن جا درمانگاه و مدرسه و همچنین راه آن جا که بسیار صعب العبور است ساخته شود و موجب رفاهیت اهالی بگردد و عریضه دیگری است از یکی از کارمندان اداره دارائی اراک و یکی هم از کارمندان فرهنگ اراک است که هردوی آنها مفصل نوشته‌اند و دلایلی ذکر کرده‌اند که این قانون استخدام که اکنون درمجلس شورای ملی مطرح است حقوق حقه مستخدمین را ضایع کرده است و همانطوریکه خود مجلس در کمیسیون استخدام بمعایب آن پی برده است و مکرر درآن صحبت شده است. امیدوارم باین دو عریضه هم توجه شود درآنجا نکاتی درج شده است که ممکن است مورد استفاده باشد و امیدوارم این قانون بنحوی ازمجلس بگذرد که موجب رفاهیت کارمندان و موجب سعادت مملکت ما باشد. غیر از این بنده عرضی ندارم و امیدوارم که این تصدیع بنده مورد عفو و اغماض باشد. تمام این عریضه‌ها را تقدیم مقام ریاست می‌کنم و امیدوارم همه بنوبت مورد توجه واقع شود.

- اعلام وصول نه فقره لایحه تصویب نامه‌ای

۴- اعلام وصول نه فقره لایحه تصویب نامه‌ای

رئیس – وارد دستور می‌شویم. روز پنجشنبه ساعت ۱۲ چند دقیقه بعد از ختم جلسه چند تصویبنامه به مجلس رسید که به مجلس تسلیم کردند چون در همان روز آنها را به مجلس داده‌اند اینجا قرائت می‌شود.

(بشرح زیر قرائت شد)

ساحت مقدس مجلس شورای ملی

در اجرای تکلیفی که بموجب ماده واحده قانون مربوط به تصویبنامه‌های صادره از تاریخ ۱۹ اردیبهشت ماه ۱۳۴۰ تا ۱۴ مهرماه سال ۱۳۴۲ (تاریخ افتتاح مجلسین) مصوب بیستم آذر ماه سال ۱۳۴۲ بعهده دولت گذاشته شده است اینک تصویبنامه شماره ۴۰۴۲۲ بتاریخ ۱۷ر۹ر۱۳۴۱ راجع بوصول عوارض اسفالت از اتومبیلهای مونتاژ در ایران بقرار صدی پنج بهای فروش از کارخانه سازنده بضمیمه تقدیم می‌گردد که طبق قانون فوق الذکر مورد رسیدگی و تصویب قرار گیرد.

تصویبنامه شماره ۴۱۳۸۸ مورخ ۱۰ر۷ر۴۲ راجع بوجه ضمانت نامه قرار داد خرید لوله چدنی از شرکت ماشین سازی.

تصویبنامه ۲۲۳۲۳ مورخ ۱۲ر۷ر۴۰ راجع به معافیت حقوق گمرکی یک بسته اسباب بازی اهدائی از کشور امریکا بکودکان بیمارستان. تصویبنامه شماره ۲۴۷۲۴ مورخ ۱۱ر۸ر۱۳۴۰ راجع به نحوه خرید دهات شش دانگ مالکینی که شخصا مالک فروش باشد و ترتیب فروش آن بزارعین. تصویبنامه شماره ۲۳۴۲۸ مروخ ۱۰ر۷ر۴۱ راجع به اجازه خرید اتومبیل جیپ برای دادگاهها و دادسراها از وجوده حاصل از فروش اتومبیلهای فرسوده.

تصویبنامه شماره ۶۵۵۸ مورخ ۲۳ر۴ر۴۲ راجع باجازه فروش ده هزار متر از اراضی غربی جلاله بشهرداری تهران برای احداث میدان عمومی فروش تره بار و غیره. تصویبنامه شماره ۳۵۱۲۴ مورخ ۳۰ر۱۱ر۴۰ راجع بافزودن یک تبصره به تصویبنامه ۳۳۱۲۴ بتاریخ ۱۹ر۱۱ر۴۰ راجع باستفاده از وجوه موضوع تصویبنامه مزبور تا حدود یک صد میلیون ریال جهت تامین اعتبار طرحهای عمرانی در مناطقی که مشمول اصلاحات ارضی خواهند شد، تصویبنامه شماره ۴/ ۲۹۳۵ بتاریخ ۹ر۵ر۴۰ راجع به معافیت درآمد موقوفات مرحوم احمد یزدان پناه دیلمقانی از پرداخت مالیات بردرآمد و مالیات بر ارث. تصویبنامه شماره ۳۵۱۰۴ مورخ ۳۰ر۱۱ر۴۰ راجع بتامین اعتبار لازم بمنظور اجرای مفاد ماده ۲۷ قانون اصلاحات اراضی ولغو تصویبنامه ۱۹۱۳۶ بتارخی ۲۶ر۶ر۴۰

- طرح و تصویب گزارش کمیسیون امور خارجه راجع باجازه الحاق بقرارداد منع آزمایشهای سلاح هسته‌ای

۵- طرح و تصویب گزارش کمیسیون امور خارجه راجع باجازه الحاق بقرارداد منع آزمایشهای سلاح هسته‌ای

رئیس – گزارش کمیسیون امور خارجه رجع بالحاق دولت شاهنشاهی ایران به قراردادهای منع آزمایشهای هسته‌ای رسیده که قرائت می‌شود.

(بشرح زیر قرائت شد)

گزارش از کمیسیون امورخارجه بمجلس شورای ملی

کمیسیون امور خارجه درجلسه هجدهم دیماه ۱۳۴۲ با حضور آقای عباس آرام وزیر امور خارجه و آقای دکتر انصاری معاون آن وزارتخانه لایحه شماره ۱۳۳۲۶ – ۳ر۱۰ر۱۳۴۲ ارسالی از مجلس سنا راجع به الحاق دولت شاهنشاهی ایران بقرارداد مربوط بمنع آزمایشهای سلاح هسته‌ای در جو و فضای ماورای جو وزیر آب را که فوریت آن در جلسه پنجشنبه ۵ر۱۰ر۱۳۴۲ در مجلس شورای ملی بتصویب رسیده بود مطرح نمود و پس از توضیحاتی که درباره آن از طرف آقای وزیر امور خارجه داده شد تصویب و اینک گزارش آنرا تقدیم مجلس شورای ملی می‌نماید:

ماده واحده – قرارداد مربوط بمنع آزمایش‌های سلاح هسته‌ای در جو و فضای ماوراء جو و زیر آب در تاریخ پنجم اوت ۱۹۶۳ مطابق با ۱۴ مرداد ماه ۱۳۴۲ در مسکوبین دولت‌های ایالات متحده امریکا و انگلستان و شوروی منعقد شده و در تاریخ هشتم اوت ۱۹۶۳ مطابق با هفدهم مرداد ماه ۱۳۴۲ بامضای نمایندگان مختار دولت شاهنشاهی در مسکو و واشنگتن و لندن رسیده و مشتمل بر یک مقدمه و پنج ماده می‌باشد تصویب و بدولت اجازه داده می‌شود که اسناد آن را مبادله نماید. قرارداد منع آزمایشهای سلاح هسته‌ای در جو و فضای ماورای جو و زیر آب دولتهای ایالات متحد امریکا و بریتانیا و ایرلند شمالی و اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیسی که از این پس طرفهای اصلی قرارداد نامیده می‌شوند. با اعلام اینکه منظور اصلی آنها اینست که در اسرع اوقات درباره خلع سلاح عمومی و کامل تحت نظارت دقیق بین المللی طبق هدفهای ملل متحد توافق کنند و این توافق بمسابقه تسلیحاتی پایان بدهد و هر گونه انگیزه تولید و آزمایش هر نوع اسله از جمله سلاحهای هسته‌ای را از میان بردارد. با کوشش برای توفیق در متوقف ساختن تمام انفجار‌های آزمایشی اسلحه هسته‌ای برای همیشه و با عزم به ادامه مذاکرات برای این منظور و با میل به پایان بخشیدن به آلودگی محیط زندگی بشر بوسیله مواد رادیو آکتبو بطریق ذیل توافق نمودند:

ماده اول –

۱- هر یک از دول طرف این قرارداد تعهد می‌کند که هر نوع انفجار آزمایشی سلاح هسته‌ای یا هر گونه انفجار هسته‌ای دیگر را در هر نقطه‌ای از قلمرو یا تحت نظارت خود بشرح زیر ممنوع ساخته از آن جلوگیری نماید و خود نیز بدان مبادرت نورزد.

الف – در جو و در خارج از حدود جو از جمله قضاء ماوراء یا زیر آب از جمله آبهای ساحلی یا دریای آزادیا

ب – در هر مکان دیگری در صورتیکه چنین انفجاری باعث ایجاد مواد رادیو اکتبو در خارج ازحدود اراضی دولتی گردد که این انفجار تحت اراده یا نظارت آن انجام گرفته است. در این باره تفاهم حاصل شده است که مقررات مندرج در این بند مانع انعقاد قراردادی درباره ممنوعیت دائم هر گونه انفجارهای آزمایشی هسته‌ای از جمله کلیه اینگونه انفجارهای زیر زمینی نخواهد بود. انعقاد چنین قراردادی همانطور که در مقدمه این قرارداد ذکر شده منظوری است که طرفهای امضاء کننده این قرارداد برای نیل بآن سعی و مجاهدت می‌کنند.

۲- هر یک از دول طرف این قرارداد علاوه بر آن متعهد می‌شود که از برانگیختن یا تشویق یا هر نوع شرکت در انجام هر گونه آزمایش سلاح هسته‌ای یا هر گونه انفجار اتمی که در نقاط مذکوره در بالا بوقوع پیوند و یا اثرات مذکوره در بند یک این ماده را داشته باشد خودداری نمایند.

ماده دوم –

۱- هر یک از دول طرف این قرارداد می‌تواند پیشنهاد اصلاحاتی در این قرارداد بنماید. متن هرگونه پیشنهاد اصلاحی به دول نگهدارنده اسناد تسلیم می‌شود و این دول آنرا باطلاع تمام امضاء کنندگان میرسانند. در صورتیکه یک سوم از طرفهای این قرارداد یا عده بیشتری از آنها تقاضا نمایند دول نگهدارنده اسناد از تمام دول امضاء کننده دعوت خواهند کرد تا در کنفرانسی برای مطالعه این پیشنهاد اصلاحی گرد آیند.

۲- هر پیشنهاد اصلاحی باید بتصویب اکثریت آراء تمام طرفهای این قرارداد از جمله آراء طرفهای اصلی این قرارداد برسد. پیشنهاد اصلاحی بمحض اینکه اسناد تصویب آن از جانب اکثریت دول متعاهد – منجمله همه طرفهای اصلی این قرارداد تسلیم شد بمرحله اجرا درخواهد آمد.

ماده سوم –

۱- این قرارداد برای امضای هر دولتی مفتوح است. هر دولتی که این قرارداد را بر طبق بنده ۳ این ماده قبل از ورود بمرحله اجرا امضاء نکرده باشد می‌تواند هرموقع مایل باشد بدان ملحق گردد.

۲- این قرارداد باید بتصویب دول امضاء کنند برسد. اسناد تصویب و اسناد الحاق باین قرارداد به طرفهای اصلی – یعنی ایالات متحده آمریکا - بریتانیا و ایرلند شمالی و اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی که در این قرارداد بعنوان دول نگهدارنده اسناد تعیین شده‌اند تسلیم خواهد شد.

۳- این قرارداد پس از تصویب آن بوسیله طرفهای اصلی امضاء کننده و پس از تسلیم اسناد تصویب بمرحله اجرا درخواهد آمد.

۴- این قرارداد در مورد دولی که اسناد تصویب یا الحاق آنها بعد از الزام آور شدن قرارداد تسلیم می‌شود از همان روز تسلیم اسناد تصویب یا الحاق بموقع اجرا در خواهد آمد.

۵- دول نگهدارنده اسناد تاریخ امضاء و تاریخ تسلیم اسناد تصویب و الحاق باین قرارداد و تاریخ لازم الاجرا شدن آن و تاریخ دریافت هر گونه درخواست تشکیل کنفرانس یا اخطارهای دیگر را فورا باطلاع تمام دولی که بعدا انرا امضاء کرده‌اند یا بدان ملحق شده‌اند میرسانند.

۶- این قرارداد بوسیله دول نگهدارنده اسناد بر طبق ماده ۱۰۲ منشور ملل متحد به ثبت خواهد رسید.

ماده چهارم – مدت این قراداد نامحدود است هر یک از طرفهای این قراداد دراعمال حاکمیت ملی خود چنانچه تصمیم بگیرند که حوادث فوق العاده‌ای که بستگی به موضوع این قرارداد دارد منافع عالیه کشورش را بخطر انداخته است حق خواهد داشت از این قرارداد خارج شود. در اینصورت دول مذکور باید سه ماه قبل از خروج موضوع را به سایر طرفهای این قرارداد اخطار نمایند.

ماده پنجم – این قرارداد که متن‌های انگلیسی و روسی آن متساویا معتبر می‌باشد در بایگانی دول نگهدارنده اسناد ضبط خواهد شد. رونوشت‌های گواهی شده‌ای از آن بوسیله دول نگهدارنده اسناد به دول امضاء کننده و دولی که بدان محلق شده‌اند فرستاده خواهد شد.

نمایندگان مجاز با ایمان بمراتب فوق این قرارداد را در سه نسخه درشهر مسکو در تاریخ پنجم اوت ۱۹۶۳ امضاء نمودند –

مخبر کمیسیون امور خارجه – مافی محل سه امضاء.

رئیس – آقای حاذقی فرمایشی داشتید؟

حاذقی – طرح این لایحه در مجلس علنی ببنده فرصت می‌دهد که چند نکته‌ای باستحضار همکاران محترم برسانم بطور کلی تصویب این لایحه که در مجلس سنا هم باتفاق مورد تایید قرار گرفته و کمیسیون خارجه مجلس شورای ملی هم همینطور باتفاق آراء تصویب کرده و همچنین حضور ذهن وآمادگی دولت شاهنشاهی ایران در اینکه در کی کار صریح و معقول و منطقی که مورد تایید ملت است با سرعت هر چه تمامتر نسبت بامضاء این قرارداد انجام داده سبب می‌شود که این جا کلمه‌ای از لحاظ حسن سیاست خارجی دولت شاهنشاهی مورد تایید قرار گیرد. بطوریکه نمایندگان محترم میدانند کشور ما سالها بعنوان یک کشور بیطرف می‌خواست خودش را در میان سیاستهای بین المللی حفظ کند و خیلی از مسئولین امور ما هم که متاسفانه فکر می‌کردند در ملت ایران این قدرت و شهامت نیست که بتوانیم یک سیاست صریح و روشنی داشته باشیم. باستناد اینکه ما بی طرف هستیم همیشه تماشاچی صحنه‌های بین الملل می‌شدند و تصور می‌رفت باین کیفیت می‌شود حقوق و منافع یک ملت زنده‌ای را یک تاریخ ممتد چند هزار ساله‌ای دارد دریک همچو دنیای متحرک و پر آشوبی حفظ کرد ولی تجربه بمانشان داد که این سیاست بتمام معنی هم غلطوهم بر ضرر دولت و ملت ایران بود چنانکه جنگ بین المللی اول که اتفاق افتاد دولت ایران با اصرار و ابرام هر چه تمامتر باستناد همین بی طرفی خودش را در کنار نگه داشت در عین حال هم متفقین و هم متحدین نسبت باین سیاست ضعیف دولت ایران بی اعتنا و هر دو خاک ایران را اشغال کردند و بملت ایران یک خسارت بزرگی وارد کردند و نه تنها خسارات مادی و جانی بود که بملت ایران وارد شد بلکه یک خسارت حیثیتی هم بود. زیرا بعد از ۴ سال که جنگ بین المللی اول تمام شد و جامعه ملل در ژنو تشکیل شد نمایندگان ایران که تحت ریاست مرحوم ذکاء الملک فروغی که یکی از شخصیتهای تاریخی ایران هستند بآنجا رفتند آنها را به کنفرانسی که برای امضای صلح تشکیل داده بودند راه ندادند. برای اینکه برای ایران ارزش بین المللی قائل نبودند ومدتها نمایندگان ایران بی تکلیف و ناراحت در ژنو ماندند و دولت ایران در آنجا ناظر و منتظر بود که سروکارش به کجا می‌انجامد و مالا هیچگونه حقی برای دولت و ملت ایران نشناختند خسارتهائی هم که وارد شده بود هیچ جائی حساب نشد و با وصف این نتوانست یک نمونه بسیار پرارزشی برای دولتهای بعد قرار بگیرد، چنانکه باز هم دیدیم که سالها دولت ایران در قضایای سیاسی بی طرف ماند همانطوریکه ملاحظه فرمودید جنگ بین المللی دوم که شروع شد بسیاری از رجال ما همینطور دست بعصا بی طرف و بی تصمیم و بی تکلیف مانده بودند و مانع از این می‌شدند که دولت شاهنشاهی ایران یک سیاست صریح و روشنی که مبتنی بر حفظ مصلحت ملت باشد و طرفدار از حق و حقیقت و قابل دفاع باشد در پیش بگیرد تا اینکه باز هم همانطوریکه هم بخاطر داریم خاک ما و قلمرو ما از طرف چند دولت مورد تعرض وحمله و تجاوز و تاخت و تاز قرار گرفت. خسارات مالی و جانی بما وارد آ“د، ولی در اینجا بود که خوشبختانه متعاقب آن دولت شاهنشاهی تحت سیاست خردمندانه و روشن بینانه پادشاه جوان، ولی واقع بین و مجرب ما توانست یک سیاست روشنی پیش بگیرد که در این دنیای حاضر بی طرفی معنی ندارد ما باید یک سیاست روشنی داشته باشیم و بدانیم تکلیف ما چیست و در حوادث بین المللی بتوانیم حفظ حقوق و منافع خودمان را بکنیم طبیعی است که این فرصت بزرگی بود برای ملت ایران که درک بکند که امروز وضع دنیا اساسا با اوضاع و احوال قرون وسطی که هر ملتی در چهار دیوار خودش زندگی می‌کرد و کاری بکار سیاست بین المللی نداشته باشد گذشته است. امروز هر اتفاقی که در گوشه‌ای از دنیا پیش بیاید بتمام دنیا و سراسر دینا بفوریت تأثیر می‌کند پس در این شرایط بود که ما این سیاست خیلی روشن بینانه را پیش گرفتیم که ما در جنگ بین خیرو شر و در جنگ بین بدی و خوبی و در جنگ بین حق و باطل که امروز در دنیاست نمی‌توانیم بی طرف باشیم ما هر چه که حق هست هر چه که مطابق مصلحت هست هر چه موجب بقاء ملت هست ما با آن موافقیم و طرفدار آن هستیم و هر چه بر خلاف آن باشد ما مخالف هستیم. این قراردادی که ملاحظه میفرمائید عبارت از این است که سه دولت بزرگ دنیا تجمع کرده‌اند و درباره منع آزمایشهای سلاحهای هسته‌ای و اتمی در فضاء و ماوراء جو، در دریا و عمق دریا منعقد کرده‌اند. امیدواریم روزی برسد که در زیر زمین هم منع کنند. در هر حال مساله خیلی حساسی که در کمیسیون خارجه هم با حضور جناب آقای دکتر مسعود انصاری و جناب آقای وزیر امور خارجه هم مطرح شد این بود که برای اولین بار ما می‌بینیم سیاست خارجی ایران یک تحرکی پیدا می‌کند. یک صراحت و وضوحی پیدا می‌کند که بجای دست بدست کردن و بجای دفع الوقت کردن و تماشاچی شدن که دیگران چه می‌کنند خودش می‌نشیند زود تصمیم می‌گیرد و به نمایندگان دولت شاهنشاهی در مسکو در لندن و واشنگتن دستور می‌دهد نه اینکه با الحاق به این قرارداد بلکه همانطوریکه در کمیسیون خارجه مطرح شد الحاق نیست ما جزو امضاء کنندگان اولیه این قرارداد هستیم یعنی در همان سه روز اول که این قرارداد بامضای سه دولت رسیده نمایندگان دولت شاهنشاهی ایران نسخها‌های انگلیسی و روسی این قرارداد را در سه کشور امضاء کرده‌اند بنابراین ماجزو امضاء کنندگان این قرارداد هستیم و خیلی هم طبیعی است برای اینکه ملت ما ملت صلح دوست است اروزی هر فردی ایرانی همان است که مکرر از زبان پیشوای ما و شاهنشاه ما بتمام دنیا اخطار شده است که ما جز حفظ صلح و آرامش و آسایش هیچ هدفی نداریم برای اینکه مصلحت ما در اینست که در یک محیط آرام و دور از دغدغه و ماجرا بتوانیم این برنامه‌های اصلاحاتی و این تحولات ریشه دار و عمیقی که در شئون ما باید ریشه بدواند دنبال کنیم و هر گونه جنگی و نزاعی و ماجرائی در دنیا بضرر این سیاست ما تمام می‌شود بنابراین ما همیشه قولا و عملا طرفدار صلح بوده و هستیم ولی در عین حال هم میدانیم که امروز دنیا دنیای قدرت دنیای تدبیر دنیای سیاست و درایت است و در عین اینکه صلح طلب هستیم همیشه آماده حفظ حقوق و منافع و مصلحت خودمان هم هستیم آنجا که لازم بشود حاضریم جان خودمان را فدا بکنیم آنجا که صلح باشد حاضریم از سیاست وطن خودمان دفاع بکنیم و سیاست ما هم خیلی روشن است و دنیا امروز برای این سیاست ما یک ازرش بزرگی قائل است چنانکه ملاحظه فرمودید در طی یک مدت کوتاه پادشاهان و رؤسای جمهور چندین مملکت از کشور دانمارک، هلند، فرانسه، روسیه شوروی اردن هاشمی بسمت مهمانان عزیز پادشاه ما و ملت ما به ایران آمده‌اند و وزرای کابینه ما مخصوصا جناب آقای وزیر امور خارجه متوالیا به کشورهای مجاور و غیر مجاور دعوت می‌شوند و ایران یک وزنی درسیاست بین المللی پیدا کرده است که همه اینها مدیون روشن بینی و خردمندی و کیاست و درایت پادشاه سیاستمدار و جوانبخت ماست (صحیح است) و ما این سیاست را بتمام معنی تأیید می‌کنیم که وزارت خارجه ما در تمام مسائل همیشه آمادگی داشته باشد و نمایندگان سیاسی ما در کشور‌های خارج بتمام معنی مراقب باشند و متوجه باشند که آنها نماینده یک مملکتی هستند که امروز یک رستاخیز عظیمی شروع کرده و حقوق خودش را حفظ می‌کند و درباره مسائل دنیا ذیعلاقه است و کارها را بصلاح مملکت ایران دنبال می‌کنند و بدون تردید مجلس شورای ملی هم همیشه از یک چنین سیاست روشن پشتیبانی می‌کند چنانکه من اطمینان دارم که امضای این قرارداد هم باتفاق آراء دراین مجلس تصویب بشود (احسنت).

رئیس – آقای ریگی بفرمائید.

ریگی – عرض کنم با اینکه همه نمایندگان محترم با بیصبری منتظرند که این قرارداد تصویب بشود ولی اهمیت این قرارداد بقدری از لحاظ بین المللی زیاد است که حیفم آمد که در پارلمان ایران راجع به آن صحبت نشود جناب آقای حاذقی بیانات متینی فرمودند بنده هم خواستم برای اینکه اهمیت بیشتر این قرارداد را بعرض نمایندگان محترم وملت ایران برسانم اظهارات مختصری بکنم همه ما انفجار هیروشیما را بخاطر داریم انفجار ناکازاکی را که دریک طرفه العین ده‌ها هزار نفر نابود شدند وبعد سالهاست دیگر کسانی که در نزدیکی آن انفجار بودند تدریجا به امراض صعب العلاجی که امروز بیک مرض جدیدی در طب نام گذاری شده بمرض که ناشی از همان رادیو آکتیویته است می‌میرند و از بین می‌روند در هفته گذشته خبری در روزنامه‌ها خواندیم دختریکه در روز انفجار هیروشیما دوماهه در رحم مادرش بود و بعد متولد شده و به شانزده سالگی رسیده شوهر کرده ولی همین ده روز پیش بهمان مرض خانمان برانداز اتمی فوت کرد و این نشان می‌دهد که انفجارهای اتمی چه محیط آلوده‌ای برای بشر بوجود می‌آورد بنابراین بنده حقیقتا خیلی خوشوقتم از اینکه دولت ایران از اولین دولی بود که الحاق خودش را به این قرارداد اعلام کرده حتی بعد از سه روز طبق این سندیکه در اینجا هست و بنده به دولت و آقایان تبریک می‌گویم که تحت امر شاهنشاه و تحت تدبیر ایشان الحاق خودشان را باین قرارداد اعلام کردند و بنظر بنده واقعا این تنها کافی نیست که این قرارداد بین سه دولت بزرگ دنیا امضاء بشود و یک عده از دول دیگر بهش ملحق بشوند (دکتر هدایتی – ۱۱۰ کشور امضاء کرده‌اند) بلکه جا دارد که قراردادی نظیر این اصلا در سازمان ملل بتصویب تمام ملل جهان برسد و حتی بعضی از کشورها مانند فرانسه که الحاق خودشان را به این قرارداد اعلام نکرده‌اند ملحق بشوند به این قرارداد تا برای همیشه از خطر تشعشعات اتمی و امراض ناشی از آن نجات پیدا بکنیم بنده عقیده دارم که برای صلح هر چه که این دول نیرومند انجام بدهند باعث خوشوقتی تمام ملل روی زمین است سال گذشته وقتی در منطقه کارائیب صلح برقرار شد و دنیا از یک جنگ موشکی نجات پیدا کرد واقعا همه ملل جهان خوشوقت شوند شاید افرادیکه فکر می‌کردند نان خود را از راه جنگ و آدم کشی بخورند تصور کردند که دول شوروی و آمریکا در منطقه کارائیب دچار تشویش و وحشت شده‌اند ولی تردیدی نیست که این عمل بنفع صلح جهانی بود و تردیدی نیست که میلیونها نفر که ممکن بود جانشان در مخاطره بیفتد نجات پیدا کردند واین عمل دول بزرگی در کنار آمدن در موضوع کارائیب واقعا باعث خوشوقتی همه مردم دنیا شد بنظر بنده هر صلحی که در دنیا هرتوافقی که بین نیروهای بزرگ در زمینه صلح پیش بیاید مورد پیشتیبانی تمام جهان است ای کاش در موضوع برلن هم که هر چند یکبار بصورت هیولای جنگ مردم جهان را تهدید می‌کند در این مورد هم توافق حاصل می‌شد وای کاش در کنفرانس خلع سلاح ژنو که سالهاست هنوز نتیجه قطعی گرفته نشده دول بزرگ بیک توافق اساسی نایل می‌شدند و دنیا را ازخطر جنگ و از مسابقات تسلیحاتی نجات می‌دادند بنده اطمینان دارم که نمایندگان محترم دراین عرایض بابنده موافقند (صحیح است) و ملت ایران یکی ازمللی است که طرفدار صلح و امنیت است و ما مخصوصا می‌خواهیم که اثار جنگ و آثار ناراحتی از تمام دنیا مخصوصا از خاورمیانه که ما خودمان جزئی از آن هستیم از بین برود ما دلمان می‌خواهد که در خاورمیانه ما و کشورهای همجواز ما که برنامه‌های اساسی اقتصادی درپیش داریم بتوانیم آنرا انجام بدهیم و همه این آمال را در سایه صلح می‌شود انجام داد انقلابی را که شاهنشاه ما شروع کرده‌اند که ما فقط الان در آستانه آن هستیم ما اینرا در صورتی می‌توانیم انجام بدهیم که در دنیا صلح و صفا و آشتی برقرار باشد ما می‌خواهیم که اعراب متحد باشند و آن دسته از کشورهائی که از دیکتاتوری و استبداد داخلی رنج می‌برند از این وضع نجات پیدا کنند ما دلمان می‌خواهد که بملت اسرائیل در حریم خودش حق حیات داده شود ما می‌خواهیم که در افریقا تبعیضات نژادی از بین برود و نیروهای استعمار از آنگولا بیرون بروند ما دلمان می‌خواهد در افریقا جنوبی روژیم دکتر ورود بر سر سازش و آشتی با نژادهای رنگین بیاید و آنها را با سفید پوستان آشتی دهد واقعا بنظر بنده ننگ است که در قرن بیستم اشخاصی باشند که بگویند یک استاد دانشگاه سیاه پوست حق ندارد با یک کارگر ترانسول دریک کوپه قطار بنشیند و باید باین وضع حقیقتا در دنیا خاتمه داده شود و بنظر بنده دولت ایران باید در سازمان ملل از این تزها دفاع کند تا برابری و برادری در دنیا برقرار شود، بنده خیلی خوشوقتم که امسال در آستانه سال نو پیامهائی که رهبران دول بزرگ ایراد کرده‌اند مردم را نوید دادند به دنیای خالی ازجنگ مخصوصا ریاست جمهور امریکا اظهار داشته‌اند که ما دنیائی می‌خواهیم خالی از جنگ دنیائی می‌خواهیم خالی از تبعیضات نژادی دنیائی می‌خواهیم که برای ما حق برابری را تامین کند زمامداران شوروی نیز آنرا تأیید کرده ند و نتیجه سیاست همزیستی مسالمت آمیز تایید شده است این خودش باعث خوشوقتی دنیا است ولی باز هم متاسفانه حرفهائی شنیده شد در همین هفته گذشته از دهان کسانی که معتقد بصلح و آشتی نبودند آقای سناتور گلدو اثر اظهاراتی کردند که من معتقدم مورد قبول هیچ فردی در دنیا نیست ملت آزاد آمریکا البته درباره ایشان تصمیم می‌گیرد ولی من اطمینان دارم که او را با افکار خودش تنها خواهد گذاشت ملت امریکا دنبال افکار مرحوم کندی خواهد رفت افکاری که برابری و برادری را تشویق می‌کرد افکاری که تبعیضات نژادی را در دنیا از بین می‌برد و اینها همن است که تمام مرم دنیا پشتیبانش هستند ما در آسیا صلح می‌خواهیم امیدوار هستیم در ویتنام و در کامبوج هم صلح برقرار باشد امیدوار هستیم که خصومت و اختلاف در اندونزی سارا اواک از بین برود ما می‌خواهیم که اژدهای زردچین کمونیست که هر چند گاه صلح جهان را بخطر می‌اندازد بلانهاش برگردد تا زمانی که بهمزیستی مسالمت آمیز معتقد نیست نتواند در عرض ملل آزاد دنیا عرض اندام بکند بنده این قرارداد را اطمینان دارم که باموافقت عمومی نمایندگان محترم خواهد گذشت زیرا قدم بزرگی است در راه صلح وآشتی بشر (صحیح است - احسنت).

رئیس – در صورتیکه نظری نیست راجع بماده واحده دولت رأی می‌گیریم (اظهاری نشد) خانمها و آقایانی که موافقند قیام فرمایند (اکثر برخاستند) ماده واحه تصویب شد حالا بماده واحده و قرارداد ضمیمه اش رأی می‌گیریم خانمها و آقایانیکه بالایحه موافقند قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد بدولت ابلاغ می‌شود.

رئیس – آقای انصاری.

دکتر مسعود انصاری (معاون وزارت امور خارجه)- جناب آقای رئیس بنده می‌خواهم از توجه مخصوصی که نمایندگان محترم مجلس شورای ملی برای تصویب لایحه مربوط بقرارداد منع آزمایش‌های هسته‌ای مبذول فرموده‌اند عرض تشکر کنم و همچنین از ابراز لطف و محبتی که بوزارت امور خارجه نسبت باقدام سریعی که در این قسمت بعمل آمده از طرف دولت مراتب تشکرات خودم را تقدیم بکنم فرمایشات بلیغ جناب آقای حاذقی و جناب آقای ریگی در خصوص اهمیت این قرارداد که به تصدیق همه کشورهای جهان یکی از مهمترین قرارداد هائی بوده است که بعد از جنگ بین الملل دوم منعقد شده و در راه تحکیم صلح وخلع سلاح عمومی و رفع تشنجات بین المللی قدم مؤثری برداشته شده بنده را مستغنی می‌کند از اینکه مجددا نسبت به اهمیت این قرارداد عرایضی حضور خانم‌های و آقایان نمایندگان محترم معروض بدارم و وقت مجلس محتر شورای ملی را بیش از این بگیرم همانطوری که جناب آقای حاذقی فرمودند اعلیحضرت همایون شاهنشاهی مکرر فرمودند که م جز صلح چیزی نمی‌خواهیم و غیر از صلح مصلحتی نداریم (صحیح است) بنابراین در هر موقعی که اطراف و جوانب کار فراهم بشود و زمینه‌ای برای تحکیم صلح آماده بشود دولت شاهنشاهی فورا در این راه پیشقدم و پیشرو خواهد بود کما اینکه درمورد این قرارداد نیز بمحض اینکه دولت شاهنشاهی اطلاع حاصل کرد از انعقاد چنین قراردادی بانشر اعلامیه‌ای آمادگی خود را برای امضاء این قرارداد اعلام داشت و پس از آماده شدن این قرارداد برای امضاء دولت شاهنشاهی یکی از اولین دولتی بود که قرارداد مزبور را همانطوریکه استحضار دارید امضاء نمود علیهذا این توجه مخصوصی که مجلسین ایران برای تصویب این قرارداد مبذول فرمودند یک نشانه دیگری از تمایلات عمیق ملت ایران برای تحکیم و حفظ صلح و رفع تشنجات بین المللی در دنیا می‌باشد (صحیح است) بنده بیش از این دیگر نمی‌خواهم عرضی بکنم باز می‌خواستم مجددا تشکر خودم را از توجهی که نسبت به تصویب عاجل وسریع این قرارداداز طرف مجلس شورای ملی مبذول شد تقدیم بدارم و از خداوند متعال مسئلت بکنم که بما توفیق بدهد که در راه تحکیم مبانی صلح همیشه پیشقدم و پیشرو بوده و سهم مؤثر و بسزائی در دنیا داشته باشیم (انشاءالله).

- شور اول گزارش کمیسیون فرهنگ راجع بتمدید مدت مأموریت آقای دکتر رعدی آذرخشی نماینده ثابت ایران در یونسکو

۶- شور اول گزارش کمیسیون فرهنگ راجع بتمدید مدت مأموریت آقای دکتر رعدی آذرخشی نماینده ثابت ایران در یونسکو

رئیس – شور اول گزارش کمیسیون فرهنگ راجع بتمدید مدت مأموریت آقای دکتر رعدی آذرخشی مطرح است که قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

گزارش شور اول از کمیسیون فرهنگ بمجلس شورایملی

کمیسیون فرهنگ در جلسه هفدهم دیماه ۱۳۴۲ با حضور آقای دکتر خانلری وزیر فرهنگ لایحه شماره ۱۲۴۰ دولت را که طبق ماده واحده مصوب ۲۰ آذرماه ۱۳۴۲ تقدیم شده بود مطرح و بشرح زیر تصویب نمود و اینک گزارش آنرا تقدیم مجلس شورای ملی می‌نماید:

ماده واحده – بدولت اجازه داده می‌شود مأموریت آقای دکتر رعدی آذرخشی نماینده ثابت ایران در یونسکو را تا آخر سال ۱۳۴۲ تمدید نماید.

مخبر کمیسیون فرهنگ – دکتر فرخ روپارسای.

رئیس – کلیات لایحه مطرح است آقای دکتر هدایتی مخالفید؟ بفرمائید.

دکتر هدایتی – بنده در حقیقت با اصل این موضوع مخالف نیستم ولی یک ابهامی در این وجود دارد که خواستم ازنماینده دولت توضیح بخواهم بموجب ماده واحده دولت مکلف است آن تصویبنامه‌های قانونی را بمجلس تقدیم کند که احتیاج به مجوز قانونی داشته باشد این لایحه تا آنجائی که بنده فکر می‌کنم شاید مربوط به امور اجرائی دولت باشد و احتیاج به مجوز قانونی نداشته باشد و فکر می‌کنم که شاید دولت با یک تصویبنامه در هیات دولت می‌تواند این مأموریت را بدهد یا تمدید بکند اینکه چه موجبی وجود داشته و چرا باید این امر تصویب بشود بنظر من باید روشن بشود و این درشأن مجلس است که آنچه تصویب می‌کند صراحت داشته باشد خیلی متشکر می‌شوم که نماینده دولت توضیح بفرمایند.

رئیس – آقای وزیر فرهنگ یا آقای دکتر خوشبین توضیح بفرمائید.

وزیر فرهنگ – توضیح مختصری عرض می‌کنم علت اینکه به مجلس داده شده است اینست که یک تصویبنامه قانونی دیگری هست که مدت خدمت مأمورین دولت در خارجه را به چهار سال محدود کرده است و پس از چهار سال قید کرده است که باید دو سال لااقل در ایران خدمت کنند تا مجددا بتوانند همان نقطه یا جای دیگر به مأموریت خارج بروند در این موقع یعنی در دولت سابق لازم دانستند که آقای دکتر رعدی مأموریتشان تمدید بشود البته اجازه را بدولت دادند که تا سال ۴۲ ادامه بدهند مأموریتشان را ولی بعد ایشان تغییر مأموریت دادند و در مجلس سنا تشریف دارند و بعد آقای دکتر اقبال باین سمت رفتند و بعد دیگری و بنابراین موضوع آن ماده چندان بحث مفصل ندارد و اجازه‌ای داده شده بود یک مدتی استفاده شده وبعد هم استفاده بیشتر نشد.

رئیس – آقای ریگی.

ریگی – بنده مخالفم.

رئیس – آقای حاذقی موافقید یا مخالف (حاذقی – موافقم) بفرمائید.

حاذقی – عرض کنم که آنچه روشن هست اینست که این تصویب نامه دائر به محدودیت مدت توقف مأمورین ایران در خارجه مختصر و منحصر به وزارت امور خارجه بوده وشاید اخیرا هم شامل وزارت فرهنگ شده باشد ولی در هر حال من فکر می‌کنم بدون احتیاج به تصویب لایحه یعنی با تصویب نامه‌ای که دولت صادر کرده عملی شده این کاری است انجام گرفته و هیچ بحثی درش نیست اما یک بحث هست و آن اینست اینجا استدعا می‌کنم از مقامهای رسمی دولت از وزارت خانه‌ها که مسائل خصوصی را هیچ وقت وارد بر مصالح کلی مملکتی نکنند زیرا آنچه من اطلاع دارم و دیروز خود آقای رعدی توضیح فرمودند که یک دولت با من خیلی خوب بود یک تصویبنامه صادر کرده که زیادتر از آنچه که لازم است من بمانم بعد یک دولت دیگر لطفش کمتر بوده فوری آن تصویبنامه اول را لغو کرده و مرا احضار کرده است بنابراین یک چنین تصویب نامه‌ای ک خود دولت می‌توانسته است آنرا لغو کند این چه صورت دارد که مجلس شورای ملی تصویب بکند بنده فکر می‌کنم این یک کاری است انجام شده فقط تجربه‌ای که باید گرفته بشود این است که انشاءالله از این پس وزارتخانه‌ها تصمیماتشان مبتنی بر مصلحت مملکت باد نه رعایت خصوصیات شخصی حالا اگر جناب آقای وزیر فرهنگ نظرشان اینست که به رأی گذاشته شود ما همه موافق و همراه هستیم و رأی می‌دهیم.

رئیس – آقای ریگی (ریگی – بنده مخالفتم را پس می‌گیرم) آقای دکتر هدایتی.

دکتر هدایتی – بنده خواستم عرض بکنم که با توضیحات آقای وزیر فرهنگ بنده قانع شدم.

رئیس – بنابراین به کفایت مذاکرات در کلیات این لایحه رأی می‌گیریم خانمها و آقایانی که موافقند قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد – بورود در ماده واحده رأی می‌گیریم خواهش می‌کنم خانمها و آقایانی که موافقند قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. ماده واحده قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

ماده واحده – بدولت اجازه داده می‌شود مأموریت آقای دکتر رعدی آذرخشی نماینده ثابت ایران در یونسکو را تا آخر سال ۱۳۴۲ تمدید نماید.

رئیس – آقای پروین نظری دارید؟

پروین – در کلیات موافقت شد ولی در این عبارت نوشته شده تا آخر سال ۱۳۴۲ در حالیکه آقای دکتر آذرخشی در تهران هستند.

رئیس – در اصل تصویب نامه توضیح داده شده اصلاح شده (پروین – اصلاحی ندارد).

(گزارش بشرح سابق خوانده شد).

پروین – اینجا صراحتد دارد تا آخر سال ۱۳۴۲ در بالاهم شرحی نیست که چیزی نوشته باشد و اکنون هم که این آقا در تهران در مجلس سنا تشریف دارند بنابراین تصویب این تا آخر سال ۱۳۴۲ که خود آن شخص مأمور در محل نیست چگونه ممکن است.

(معتمدی – ایراد آقای پروین کاملا بجاست).

(عده‌ای ازنمایندگان – مخبر کمیسیون توضیح بدهد).

(خانم دکتر پارسا – من توضیحی ندارم).

رئیس – آقای وزیر فرهنگ بفرمائید.

وزیر فرهنگ – بنده گمان می‌کنم علت این بحث توجه نفرمودند بیک نکته کوچک است و کلمه‌ای که اول این لایحه است بدولت اجازه داده می‌شود این مکلف نمی‌کند دولت را که بیک کسی مأموریت بدهد و نه کسی را مجبور می‌کند که حتما در یک جائی بماند چون در آن موقع بموجب قانون قبلی اجازه نداشته است مأموریت ایشان ادامه داده شود این عم را خواسته‌اند انجام بدهند و وزارت فرهنگ کسب اجازه کرده است و بعد هم از این اجازه قدری استفاده کرده و باقیش استفاده نشده.

رئیس – آقای پروین.

پروین – این یک اصل مسلمی است که همه می‌گویند حدیث در مقابل نص هیچوقت پذیرفته نیست ما اکنون می‌بینیم همان شخص محترم در تهران وجود دارند و دریک مقام رسمی مشمول خدمت هستند آنوقت در اینجا تصویب می‌کنیم که تا آخر سال ۱۳۴۲ می‌تواند که در ژنو باشد اگر در آنجا بود صحیح بود که عبارت ابلاغ شود اما حالا که برگشته چطور می‌تواند هم اینجا باشد و هم آنجا لازم می‌آید که دو تا آذرخشی باشد یکی در تهران و دیگری در ژنو یکنفر که نمی‌تواند در دو جا باشد بنابراین بعقیده بنده بایستی به کمیسیون مربوطه برگردد و عبارت اصلاح شود و گرنه در خود موضوع بنده عرضی ندارم.

رئیس – پیشنهادی رسیده از آقای دکتر عاملی که قرائت می‌شود

(بشرح زیر خوانده شد)

پیشنهاد می‌کنم که لایحه اینطور اصلاح شود که تا زمانی که در ماموریت خارج بوده‌اند تمدید شود.

رئیس –آقای پروین در این پیشنهاد نظری دارید؟

پروین – البته این پیشنهاد رفع اشکال بنده را کرد. اما تا زمانی مبهم است تاریخش را هم مشخص کنید.

رئیس – گزارش و این پیشنهاد برای شور دوم به کمیسیون فرهنگ فرستاده می‌شود اگر نظری دارید همانجا اصلاح می‌شود.

- شور اول گزارش کمیسیون نظام راجع باجازه خرید مستقیم دارو و وسائل بیمارستانی بوزارت جنگ

۷- شور اول گزارش کمیسیون نظام راجع باجازه خرید مستقیم دارو و وسائل بیمارستانی بوزارت جنگ

رئیس – شور اول لایحه نظام راجع به اجازه خرید مستقیم دارو و وسایل بیمارستانی مطرح است قرائت می‌شود

(بشرح زیر خوانده شد)

گزارش شور اول از کمیسیون نظام بمجلس شورای ملی

کمیسیون نظام در جلسه ۱۴ دیماه ۱۳۴۲ با حضور نماینده وزارت جنگ بلایحه شماره ۲۵۰۲۹ / ۱۰۴۱۵ دولت راجع به اجازه خرید مستقیم دارو و سائل فنی بیمارستانی وزارت جنگ با استفاده از معافیت گمرکی که طبق ماده واحده ۲۰ آذر ۱۳۴۲ تقدیم شده بود را مطرح نموده و بشرح زیر تصویب واینک گزارش آنرا تقدیم مجلس شورای ملی می‌نماید:

ماده واحده – وزارت جنگ مجاز است در موارد فوری به تشخیص اداره بهداری ارتش ویا در موقعیکه بنگاه کل داروئی ایران فاقد دارو و وسائل مورد نیاز اداره بهداری ارتش باشد و سائل فنی بیمارستانی و احتیاجات داروئی ارتش را با شرایط مذکور در قانون و اساسنامه بنگاه داروئی ایران و با استفاده از مزایای معافیت گمرکی ارتش مستقیما از داخل کشور و یا از خارجه خریداری نماید.

ماده فوق که لایحه آن طبق ماده واحده مصوب ۲۰ آذر ماه ۱۳۴۲ تقدیم شده تصویب می‌شود.

مخبر کمیسیون نظام – مصیب حکیمیان.

گزارش شور اول از کمیسیون قوانین دارائی بمجلس شورای ملی

کمیسیون قوانین دارائی در جلسه ۱۸ دیماه ۱۳۴۲ با حضور نمایندگان دولت لایحه شماره ۲۵۰۲۹ / ۱۰۴۱۵ وزارت جنگ راجع به خرید مستقیم دارو و وسائل فنی بیمارستانی با استفاده از معافیت گمرکی که به ضمیمه گزارشات کمیسیونهای نظام اقتصاد و بازرگانی در این مورد رسیدگی و تصویب نمود اینک گزارش آنرا تقدیم مجلس شورای ملی می‌نماید:

مخبر کمیسیون دارائی – دکتر یزدان پناه.

گزارش شور اول از کمیسیون اقتصادی و بازرگانی بمجلس شورای ملی

کمیسیون اقتصاد و بازرگانی در جلسه ۱۴ دیماه ۱۳۴۲ با حضور نماینده دولت لایحه شماره ۲۵۰۲۹ / ۱۰۴۱۵ وزارت جنگ و گزارش کمیسیون نظام را رسیدگی و تصویب نمود اینک گزارش آنرا تقدیم مجلس شورای ملی می‌نماید.

مخبر کمیسیون اقتصاد و بازرگانی – مهندس زنجانچی.

رئیس –کلیات لایحه مطرح است اگر نظری نیست برای شور در خود ماده رأی می‌گیریم (اظهاری نشد) خانمها و آقایانی که موافقند قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد خود ماده واحده مطرح است پیشنهادی رسیده که قرائت می‌شود .

(بشرح زیر خوانده شد)

ریاست محترم مجلس شورای ملی

احتراما پیشنهاد می‌نماید تبصره زیر به ماده واحده خرید مستقیم دارو و وسایل بیمارستانی اضافه شود.

• تبصره – راه آهن دولتی ایران نیز مجاز است در موقعی که بنگاه کل داروئی ایران فاقد دارو و وسایل مورد نیاز بهداری راه آهن می‌باشد طبق مقررات قانون راه آهن دولتی ایران و آئین نامه‌های مربوطه مستقیما در خرید دارو و وسایل مورد نیاز خود از داخل کشور یا خارج کشور اقدام نماید. ناصر بهبودی.

رئیس – راجع به اصل ماده واحده نظری یست. آقای بالاخانلو.

بالاخانلو – بطوریکه نمایندگان محترم ملاحظه می‌فرمایند در این مدت کوتاه اکثر لوایح راجع به معافیت گمرکی ارتش بود مثلا در مواقعی که دارو کمیاب است یا بنگاه داروئی دارو ندارد این مطالبی است که عنوان می‌شود و موجب اجازه معافیت وخرید مستقیم داده مشود. چرا نباید بنگاه داروئی دارو داشته باشد؟ و چرا نباید پیش بینی کرده باشد؟ و از آنطرف می گوئیم که باید احتیاجات مردم از داخل مملکت تامین بشود صنایع سنگین و سبک که در حدود امکانات در مملکت ما هست باید در مملکت ما کار ایجاد شود لابراتورهای عظیمی که در مملکت ما الان بوجود آمده و دارند دارو تهیه می‌کنند اگر بطور مطلق بنویسیم دارو فردا می‌روند سولفات دو سود را هم می‌خواهند وارد کنند کما اینکه بنده دیدم برای ارتش کرباس از هندوستان وارد می‌کنند مملکتی که خودش پنبه دارد دیگر وارد کردن دارو و کرباس برای ارتش مورد ندارد حالا مساله دارو پیش آمده چندی قبل هم مطالبی بود راجع بخرید قند و شکر که ارتش می‌آورد و این بطور مطلق که ارتش قند و شکر را بدون عوارض گمرکی وارد بکند و بدون سود بازرگانی و عوارض گمرکی این اصولا صحیح نیست این مربوط بخود دولت است ارتش باید آنچه که وارد می‌کند سود بازرگانیش را بدهد عوارضش را هم بدهد از آنطرف به بودجه اش اضافه بکند اگر ما بخواهیم این کار را بکنیم کارخانه قند بیاوریم البته قند و شکر در مملکت ما تهیه می‌شود خیلی ارزان تر و آنوقت ازخارج بیاوریم این صحیح نیست بنده با این لایحه مخالفم و دلایلش را هم عرض کردم الان بنگاه تولید دارو بوجود آمده و خیلیه م مجهز است دستگاههای دیگری هم هست که دارو تهیه می‌کنند ارتش باید در بودجه اش برای مصرف داروئی خودش پیش بینی کند عوارضش را هم باید بدهد سود بازرگانیش را هم باید بدهد چون این وضع وضع تجارت را متزلزل می‌کند قند و شکری که می‌خرد عوارض و سود بازرگانیش را باید بدهد و فردا هم یک تصویبنامه دیگر می‌آورند که گوشتش را هم از استرالیا وارد کند ارتش که مجزا ازمملکت نیست مال همین مملکت است احتیاجاتش هم باید از همین مملکت تامین بشود باید نوع دارو که مورد نظرشان است مقدار و مبلغش باید معلوم بشود دیگر عرضی ندارم.

رئیس – آقای مهندس بهبودی موافقند یا مخالف؟ (مهندس بهبودی – موافقم) بفرمائید.

دکتر مهندس بهبودی – بنده با بخشودگیهای گمرکی مخالم ولی این لایحه بر خلاف نظر همکار محترم من صرفا بمنظور بخشودگی گمرکی تهیه نشده است بآن علت تهیه شده است که بنگاه داروئی اشکالاتی در کار داروئی ارتش و سایر بیمارستانهائی که بنگاه داروئی موظف است داروهای آنجا راتامین کند ایجاد کرده است بنگاه داروئی متاسفانه طبق اساسنامه‌ای تشکیل شده است ومؤسسات دولتی موظف هستند که داروهای خودشان را از طریق بنگاه داروئی تهیه کنند بنده مدتی مسئولیت امور اداری راه آهن را داشتم و بهداری راه آهن یکی از اداراتی بود که مسئولین من بودم آقای دکت سعید همکار محترم من متاسفانه تشریف ندارند والا بهترین گواه عرایض من بودند بنگاه داروئی بهیچوجه احتیاجات راه آهن را تامین نمی‌کرد و باین علت مریض‌های راه آهن ۵ روز ۶ روز و ۷ روز و ۸ روز نسخه در دست داشتند بدون دارو و وقتی هم فشار می‌آوردند بنگاه داروئی پول از راه آهن می‌گرفت و می‌رفت از دارو فروش‌های خیابان ناصر خسرو نسخه را تهیه می‌کرد و یک پورسانتی را هم رویش می‌کشید و تحویل می‌داد و محققا این تصفیه در مورد اتش که احتیاجات شدیدتری دارد بنحو بدتری حکومت میکرده و برای همین بوده که وزارت جنگ که می‌توانست تصویبنامه تهیه کند تصویبنامه تهیه کرده که خودش را از شر بنگاه داروئی نجات داده وبرای همین بود که بنده هم پیشنهاد دادم که حالا که وزارت جنگ می‌خواهد از شر بنگاه داروئی خودشان را نجات بدهند همانطور که سازمان بیمه‌های اجتماعی مطابق یک آئین نامه خودش رأسا دارو تهیه می‌کند اشکال کار این است که نمیایند بطور قطعی درد را دوا کنند بیایند بنگاه داروئی را یک سازمان صحیحی بدهند یا اینکه منحلش کنند بنده بنام راه آهن استدعایم این است که موافقت بفرمایند که راه آهن هم از این معافیت استفاده بکند یعنی فقط بنگاه داروئی مسئول نباشد که برای راه آهن دارو تهیه بکند همانطور که سازمان بیمه‌های اجتماعی دارو از خارج تهیه می‌کند راه آهن هم بتواند مستقیما داروی مورد لزوم را تهیه کند یا اینکه دولت بیاید بنشیند و یک طرحی برای بنگاه داروئی تهیه بکند.

رئیس – آقای دکتر خوشبین.

دکتر خوشبین – بنده تصور می‌کنم نمایندگان محترم که با این لایحه مخالفت فرمودند شاید به من این تصویبنامه آنطوری که باید توجه نشده این تصویبنامه با موافقت دو وزارت خانه‌ای که مرجع این کار هستند یعنی بهداری که بنگاه کل داروئی جزء آن وزارت خانه است و اقتصاد که معافیت گمرکی باز مربوط به آن وزارت خانه است تصویب شده و بعد هم یک اختیار کل ومطلق داده نشده بنده این را یکبار دیگر قرائت می‌کنم وزارت جنگ مجال است در موارد فوری به تشخیص اداره بهداری ارتش و یا در موقعی که بنگاه کل داروئی ایران فاقد دارو و وسایل مورد نیاز بهداری ارتش است. بنابراین، این محدود شده به موارد فوری آنهم در وقتی که بنگاه کل داروئی ندارد خیلی طبیعی است که در یک چنین موردی نباید که بیمار و بیمارستان و طبیب و تمام اینها را معطل کرد برای اینکه بنگاه داروئی فلان قلم از دارو را مثلا ندارد و بعد هم گفته‌اند از داخل یعنی آن چیزهائی که در داخل تهیه می‌شود از داخل تهیه کنند و اگر تهیه اش از داخل ممکن نبود آن وقت از خارج تهیه خواهد کرد این قسمتی که تذکر داده شد که در اینجا ما بنگاههای بسیار مجهز برای تهیه دارو داریم البته چند کارخانه و لابراتوار تهیه دارو داریم ولی بنده خواستم اینرا عرض کنم و تذکر بدهم که ساختن دارو کار باین سهل وآسانی که ما فکر کردیم نیست هنوز ممالک بسیاری، ممالک پیشرفته دنیا هستند که دارو نمی‌توانند تهیه کنند و یا اگر بتوانند تهیه بکنند یک نوع بخصوصی یک نوع دو نوع یا سه نوع مخصوصی است و کارخانه‌های داروسازی دنیا که معروف هستند متعلق بسه یا چهار کشور بیشتر نیستند بنابراین ما در این کار تازه شروع کرده‌ایم و انشاءاله بجائی خواهد رسید که بکلی مستغنی بشویم که دارو از خارج وارد بکنیم ولی تابآن مرحله برسیم بدون هیچ تردیدی طول دارد و زمان می‌خواهد باین جهت این تصویبنامه‌ای که تهیه شده هیچ چیز فوق العاده‌ای نیست و هیچ چیز بر خلاف ترتیبی هم نیست گفته‌اند درموارد فوری ودر آن وقتی که بنگاه داروئی یک اقلامی را ندارد ارتش می‌تواند آنها را از خارج یا داخل تهیه بکند.

رئیس – آقای دکتر یزدان پناه.

دکتر یزدان پناه (مخبر کمیسیون قوانین دارائی) – بنده می‌خواستم توضیحاتی درهمین زمینه بدهم که خوشبختانه نماینده دولت فرمودند دیگر عرضی ندارم.

رئیس – آقای دکتر رهنوردی (مخالفید) بفرمائید.

دکتر رهنوردی – بنده خیلی معذرت می‌خواهم، می‌خواهم عرض کنم که این موضوع یک موضوع طبی است البته جناب آقای دکتر خوشبین توضیحاتی فرمودند اما چون این موضوع فنی است بهرت بود که یکنفر که در طب و داروسازی وارد بود اینجا توضیحات بیشتری می‌دادند برای بنده روشن نیست و بنده فکر می‌کنم اگر بنا باشد وزارت جنگ خودش داروهای خودش را در مواقع لزوم از خارج وارد بکند همانطوری که همکار محترم جناب آقای مهندس بهبودی هم فرمودند راه آهن هم می‌خواهند اینکار را بکند و بنگاههای دیگر و وزارتخانه‌های دیگر هم می‌خواهند اینکار را انجام بدهد و در این صورت اگر ما بخواهیم بیک وزارتخانه اجازه بدهیم بیک اداره دیگر اجازه ندهیم تبعیضی قائل شده‌ایم (صحیح است) بنده فکر می‌کنم بهترین راه این است که ما بیائیم بنگاه کل داروئی ایران را یا آن قدر تقویت بکنیم که تامین بکند داروی مورد نیاز مملکت را یا آنکه فکری بکنیم یا منحل بکنیم بنده می‌خواهم استدعا کنم در مورد تبصره‌ای که فرمودید البته بسیار خوب است از لحاظ اینکه جنابعالی در راه آهن بودید و بدرد دل کارمندان راه آهن وارد هستید بسیار خوب است ولی اگر ما بخواهیم این تبصره را تصویب بکنیم تبعیضی برای افراد این مملکت قائل شده‌ایم درصورتیکه تمام مردم برای ما مساوی هستند و ما در فکر بهداشت و تامین دارو برای تمام افراد مملکت باید باشیم.

رئیس – آقای دکتر یزدان پناه.

مخبر کمیسیون دارائی – بنده بعنوان مخبر کمیسیون می‌خواستم یک مطالبی را درهمین زمینه عرض کنم علت اساسی تقدیم این لایحه برای این بود که بنگاه داروئی کل کشور وظیفه‌ای را که از نظر تامین دارو برای مملکت داشته نتوانسته انجام بدهد.

(خواجه نوری – نمی‌تواندانجام بدهد).

این بنگاه در سال ۲۱ تحت عنوان بنگاه داروئی کشور تشکیل شده بود و در ۱۳۳۴ یک قانونی از کمیسیون مشترک مجلسین گذشت و یک تغییراتی دراین بنگاه داده شد این بنگاه جنبه تجارتی دارد و تشکیل می‌شود ازنمایندگان وزارت دارائی و بهداری و نماینده وزارتخانه‌ای که از همه بیشتر اعتبار داروئی دارد که درحال حاضر سازمان بیمه‌ای اجتماعی است طبق این قانون قرار شد وزارتخانه‌ها و همه مؤسسات و سازمانها و بنگاههای دولت که با سرمایه دولت اداره می‌شود تا هفتاد و پنج در صد اعتبار داروئی خودشان را در اختیار بنگاه داروئی بگذارند بنگاه ممکن است برود دارو بخرد از ۵ تا ۱۰ در صدروی دارو می‌کشد میدهد بآن سازمان یا وزارتخانه یا بنگاه بنابراین عمل خیلی مهمی ندارد جز این که یک تفاوتی از خرید و فروش داور بحساب خودش می‌گذارد که آن پول را هم بنگاه داروئی باندازه کافی سرمایه در اختیار نداشت و جواب سازمانها و بیمارستانهای دولتی را نتوانست بموقع خودش بدهد این بوده است که ارتش بعلت احتیاجات زیاد بهداشتی که دارد فکر کرده است حالا که بنگاه داروئی نمی‌تواند وظیفه خودش را انجام بدهد ترتیبی هم برایش نداده‌اند وزارت جنگ اجازه خواسته است که بتواند خودش با تقدیم یک لایحه‌ای و یا گرفتن اجازه قانونی کاری که بنگاه داروئی می‌کند خودش انجام بدهد با این تفاوت که ۵ در صد و ۱۰ درصد ارزانتر برایش تمام می‌شود چون آن حقی را که بنگاه می‌گیرد ارتش نمی‌دهد این بوده است شان نزول این لایحه و در کمیسیون هم بحث زیادی شد که تکلیف بنگاه داروئی باید روشن شود ولی اینکه بنگاه داروئی باید وجود داشته باشد یا نداشته باشد و تقویت بشود یا نشود آن بحث دیگری است این لایحه ازآن جهت آورده شده است که بنگاه در حال حاضر نمی‌تواند وظیفه خودش را انجام بدهد و ارتش از نظر احتیاجات بهداشتی و درمانی خودش که واحد بسیار وسیعی است در مضیقه است همان کار بنگاه داروئی را فعلا بارتش می‌دهیم و کار اضافه دیگری در این مورد نمی‌شود.

رئیس – آقای جواجه نوری.

خواجه نوری – بنده توضیحاتی می‌خواستم عرض کنم که آقای دکتر باطلاع رساندند اگر وقت بود بازهم توضیحاتی بعرض میرسانم.

رئیس –آقای صفی پور.

صفی پور – نتیجه بحث و مذاکره در مجلس شورای ملی این است که نمایندگان محترم به نتیجه‌ای که روشن می‌شود دستگاهها چگونه کار می‌کنند دراین لایحه ایکه امروز مطرح شد بنده و شاید بیشتر آقایان باین نتیجه رسیدند که بنگاه داروئی یک چیز زائدی در مملکت است و همه وزارتخانه‌ها نسبت بآن نظر خوبی ندارند جناب آقای مخبر فرمودند که بنگاه داروئی نمی‌تواند وظیفه اش را انجام بدهد و در نتیجه ارتش می‌خواهد خودش را از این بنگاه کنار بکشد شاید بتواند سلامت کارمندانش را حفظ کند همین مشکل را آقایان که درکنار بنده بودند من جمله جناب آقای مهندس بهبودی که در راه آهن تشریف داشته‌اند این موضوع را تایید فرمودند ما چرا بیائیم وقت مجلس را بگیریم و یک لایحه ناقص که فقط نظر یک وزارتخانه را تامین می‌کند رد کنیم یا تصویب کنیم فکر ما باید برای عموم باشد این مجلس باید بتمام وزارتخانه‌ها میدان بدهد وسیله بدهد که بدهد دارو بدهد سلامتی بدهد (صحیح است) بنده معتقدم که آنطوریکه از فحوای سوابق پیدا است بنگاه داروئی یک بنگاه زائدی است پس خوبست این لایحه مسکوت بماند تا اخل فن بنشینند و فکری بکنند پیشنهادی به مجلس تقدیم کنند.

رئیس – آقای خواجه نوری.

جواجه نوری – همانطور که جناب آقای دکتر یزدان پناه بعرض مجلس رساندند درکمیسیون دارائی راجع باین موضوع مفصل صحبت شده بنده هم روی سوابقی که در دروه تصدی خودم در مدیریت عامل بیمه‌های اجتماعی داشتم می‌توانم شهادت بدهم این مؤسسه بهیچوجه قادر نیست که این وظیفه سنگین خودش را انجام بدهد ولیکن مطالب را نباید مخلوط کرد امروز ما در یک وضعی قرار گرفته‌ایم که ارتش شاهنشاهی احتیاج بدارو برای نفراتش در اقصی نقاط مملکت دارد و بآن سربازی که در میان یخ و برف خدمت می‌کند نمی‌تواند بگوید نمی‌توانم بتو آسپرین برسانم برای اینکه بنگاه داروئی نمی‌تواند وظیفه خودش را انجام بدهد این یک وظیفه اولیه است که همه ماها داریم که برای تامین رفاه افراد ارتش نهایت مساعدت را انجام بدهیم ولیکن تصویب این قانون زنگ خطری است برای وزارت بهداری و بنگاه داروئی (صحیح است) و نیز از همین جا وزارت بهداری باید توجه داشته باشد که هیچ یک از مؤسسات دولتی که فعلا مشتری بنگاه داروئی هستند راضی ازطرز عمل بنگاه داروئی نیستند و باید وزارت دارائی ویا وزارت بهداری نهایت جدیت را بکند یا اینکه این بنگاه را مجهز کند بسرمایه کافی که بتواند احتیاجات داروئی وزارتخانه‌ها و بنگاهها را تامین کند یا اینکه آنرا منحل کند وبگذارند ادارات دیگر وظیفه خودشان را آنطوری که می‌توانند انجام بدهند (یکی از نمایندگان – شق دوم بهتر است) بنده استدعا می‌کنم همین قانون را بعنوان زنگ خطری بعنوان اخطار بدولت تصویب بکند که وزارت بهداری تکلیف خودش را در آینده بداند.

رئیس – آقای سیفی موافقند یا مخالف؟

سیفی – بنده موافقم.

رئیس – تیسمار نکوزاد موافقید یا مخالف؟

سرلشگر نکوزاد – بنده موافقم.

رئیس – رأی گرفته می‌شود بکفایت مذاکرات خانمها وآقایانی ک موافقند قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. پیشنهادات رسیده قرائت می‌شود.

(بشرح زیر قرائت شد)

مقام معظم ریاست مجلس شورای ملی

بدین وسیله پیشنهاد می‌نماید که تبصره زیر به لایحه تجویز خرید مستقیم دارو و وسایل فنی بیمارستانی اضافه شود: تبصره سازمان بیمه‌های اجتماعی می‌تواند در صورت وجود شرایط فوق الذکر از مزایای معافیت گمرکی استفاده نماید. مهندس معینی پیشنهاد می‌کنم بعد از عبارت به تشخیص اداره بهداری ارتش عبارت (و تصویب کمیسیونهای بهداری مجلسین) اضافه شود.

دکتر مبین.

پیشنهاد می‌شود در جمله (به تشخیص اداره بهداری ارتش و یا در موقعی که بنگاه کل داروئی ایران فاقد دارو و وسایل مورد نیاز اداره بهداری ارتش باشد) کلمه (و یا) حذف شود.

مهندس ریاحی.

بعرض مقام ریاست می‌رسد:

بطوریکه توجه دارید دولت و مخبر کمیسیون فقط از نظر تهیه دارو و ضرورت آن صحبت کردند، درباره معافیت گمرکی و عوارض وسود بازرگانی دفاعی نداشتند بنابراین اگر کار به اخذ رأی برسد بحذف معافیت گمرکی و عوارض و سود بازرگانی باید رأی گرفته شود.

سرتیپ پور.

(نمایندگان – اینکه پیشنهاد نبود).

رئیس – بنابراین لایحه با پیشنهادات رسیده برای شور دوم بکمیسیون فرستاده می‌شود.

- شور اول گزارش کمیسیون نظام راجع به ترتیب برقراری مستمری درباره ورثه افزارمندان

۸- شور اول گزارش کمیسیون نظام راجع به ترتیب برقراری مستمری درباره ورثه افزارمندان

رئیس – لایحه مربوط ببرقرای مستمری درباره وراث افزارمندان وزارت جنگ مطرح است و قرائت می‌شود.

(بشرح زیر قرائت شد)

گزارش شور اول از کمیسیون نظام بمجلس شورای ملی

کمیسیون نظام در جلسه ۱۶ دیماه ۱۳۴۲ با حضور نماینده وزارت جنگ لایحه شماره ۲۵۰۱۱ / ۱۰۴۰۶ دولت راجع به برقراری مستمری درباره وراث افزارمندان که در حین خدمت فوت نموده‌اند که طبق ماده واحده ۲۰ اذر ماه ۱۳۴۲ تقدیم شده بود مطرح و بشرح زیر تصویب نمود و اینک گزارش آنرا تقدیم مجلس شورای ملی می‌نماید.

ماده واحده – وراث مستمری بگیر افزارمندانی که در حین خدمت فوت نموده‌اند می‌توانند از مزایای تبصره ۲ ماده ۴ قانون بیمه‌های اجتماعی و بازنشستگی و تعاون افزارمندان کارگاهها و کارخانجات ارتش استفاده نمایند مشروط براینکه کسور مربوط را باقساط حداکثر دو سال بپردازند. ماده فوق که لایحه آن طبق ماده واحده مصوب ۲۰ آذر ماه ۱۳۴۲ تقدیم شده تصویب می‌شود.

گزارش کمیسیون قوانین دارائی بمجلس شورای ملی

کمیسیون قوانین دارائی در جلسه هجدهم دیماه ۱۳۴۲ با حضور نمایندگان دولت بلایحه شماره ۲۵۰۱۱ / ۱۰۴۰۶ مربوط به برقراری مستمری درباره وراث افزارمندانیکه در حین خدمت فوت نموده‌اند و مصوبه کمیسیون نظام در این مورد را رسیدگی و بشرح پیوست تصویب نمود و اینک گزارش آنرا تقدیم مجلس شورای ملی می‌نماید.

مخبر کمیسیون قوانین – دکتر یزدان پناه.

رئیس – کلیات این لایحه مطرح است در صورتیکه نظری نیست راجع به شور درماده واحده رأی بگیریم (اظهاری نشد) خانم‌های وآقایانیکه موافقند قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد ماده واحده قرائت می‌شود

(بشرح زیر خوانده شد)

ماده واحده – وراث مستمری بگیر افزامندانی که در حین خدمت فوت نموده‌اند می‌توانند از مزایای ۲ ماده ۴ قانون بیمه‌های اجتماعی و بازنشستگی و تعاون افزارمندان کارگاهها و کارخانجات ارتش استفاده نمایند مشروط بر اینکه کسور مربوط را باقساط حداکثر دو سال بپردازند ماده فوق که لایحه آن طبق ماده واحده مصوب ۲۰ آذر ماه ۱۳۴۲ تقدیم شده تصویب می‌شود.

رئیس – درصورتیکه نظری نباشد برای شور دوم به کمیسیون ارجاع می‌شود.

- شور اول گزارش کمیسیون نظام راجع به معافیت گمرکی افسران و درجه داران نیروی دریائی انگلستان که برای برقراری را دار بایران می‌آیند

۹- شور اول گزارش کمیسیون نظام راجع به معافیت گمرکی افسران و درجه داران نیروی دریائی انگلستان که برای برقراری را دار بایران می‌آیند

رئیس – لایحه مربوط به معافیت وسایل شخصی افسران و درجه داران نیروی هوائی پادشاهی انگلستان که برای رادار بایران می‌آیند مطرح است، قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

گزارش شور اول از کمیسیون نظام بمجلس شورای ملی

کمیسیون نظام در جلسه ۱۴ دیماه ۱۳۴۲ با حضور نماینده وزارت جنگ لایحه شماره ۲۵۰۰۹ / ۱۰۴۰۵ دولت مربوط بمعافیت گمرکی وسائل شخصی افسران و درجه داران نیروی پادشاهی انگلستان و خانواده آنها که بموجب موافقتنامه برای برقراری پاسگاههای رادار بایران اعزام گردیده‌اند را که طبق ماده واحده ۲۰ آذرماه ۱۳۴۲ تقدیم شده بود مطرح و بشرح زیر تصویب نمود اینک گزارش آنرا تقدیم مجلس شورای ملی می‌نماید.

ماده واحده – وسائل شخصی افسران و درجه داران و خانواده آنها که بموجب موافقتنامه تنظیمی بین وزارت جنگ و نیروی هوائی دولت پادشاهی انگلستان برای برقراری پاسگاههای رادار به ایران اعزام گردیده‌اند در صورتیکه با خود یا تا نه ماه بعد از ورود خودشان بایران وارد نمایند آنچه مشمول پرداخت حقوق گمرکی می‌باشد و همچنین یکدستگاه اتومبیل برای تیم مزبور از پرداخت حقوق و عوارض گمرکی و غیر گمرکی باستثناء باربری و انبارداری معاف خواهد بود.

وسائل مذکور در فوق از قید مقررات کالاهای غیر مجاز مندرج در مقررات عمومی واردات و صادرات سال ۱۳۴۱ نیز آزاد می‌باشد. ماده فوق که لایحه آن طبق ماده واحده مصوب ۲۰ آذرماه ۱۳۴۲ تقدیم شده تصویب می‌شود.

مخبر کمیسیون نظام – مصیب حکیمیان.

گزارش از کمیسیون اقتصاد و بازرگانی بمجلس شورای ملی

کمیسیون اقتصاد وبازرگانی در جلسه ۱۴ دیماه ۱۳۴۲ با حضور نماینده دولت بلایحه شماره ۲۵۰۰۹ / ۱۰۴۰۵ و مصوبه کمیسیون نظام در این مورد رسیدگی و تصویب نمود اینک گزارش آنرا تقدیم مجلس شورای ملی می‌نماید.

مخبر کمیسیون اقتصاد و بازرگانی – مهندس زنجان چی.

گزارش کمیسیون قوانین دارائی بمجلس شورای ملی

کمیسیون قوانین دارائی در جلسه ۱۳۴۲/۱۰/۱۸ با حضور نمایندگان دولت بلایحه شماره ۲۵۰۰۹ / ۱۰۴۰۵ وزارت جنگ درباره معافیت گمرکی وسایل شخصی افسران و درجه داران نیروی هوائی پادشاهی انگلستان و خانواده آنها را که بموجب موافقتنامه برقراری پاسگاههای رادار بایران اعزام گردیده‌اند رسیدگی و بشرح گزارشات کمیسیون‌های نظامی و اقصاد و بازرگانی تصویب نمود و اینک گزارش آنرا تقدیم مجس شورای ملی می‌نمایند.

مخبر کمیسیون دارائی – دکتر یزدان پناه.

رئیس – در کلیات لایحه اگر نظری نیست برای ورود در خود ماده رأی می‌گیریم (اظهاری نشد) خانمها و آقایانی که موافقند قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد در ماده واحده نظری نیست؟ برای شور دوم به کمیسیون ارجاع می‌شود.

- طرح گزارش کمیسیون فرهنگ راجع به صدور گذرنامه تحصیلی برای محصلینی که در مدارس رسمی خارجه مشغول تحصیل هستند

۱۰- طرح گزارش کمیسیون فرهنگ راجع به صدور گذرنامه تحصیلی برای محصلینی که در مدارس رسمی خارجه مشغول تحصیل هستند

رئیس – لایحه وزارت فرهنگ در مورد محصلینی که در خارج از کشور به تحصیل اشتغال دارند مطرح است قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

گزارش شور اول از کمیسیون فرهنگ بمجلس شورای ملی

کمیسیون فرهنگ در جلسه هفدهم دیماه ۱۳۴۲ با حضور آقای دکتر خانلری وزیر فرهنگ لایحه شماره ۲۸۴۳۸ دولت را که طبق ماده واحده مصوب ۲۰ آذر ماه ۱۳۴۲ تقدیم شده بود مطرح نموده و با توجه بقسمت اخیر بند ۲ ماده واحده مصوب هشتم خرداد ماه ۱۳۳۹ که می‌گوید:

‹‹ محصلینی که پس از تمام دوره اول متوسطه بهزینه خود برای تحصیل بخارجه می‌روند در صورتیکه در مدرسه شبانه روزی که مورد قبول وزارت فرهنگ باشد پذیرفته شوند تا زمانیکه درشبانه روزی هستند از گذرنامه تحصیلی و پروانه خرید ارز استفاده خواهند کرد و پس از اخذ گواهینامه متوسطه کامل مشمول قسمت اول این بند خواهند بود. ››

و مفاد لایحه تقدیمی دولت که ضروری نبودن تحصیل در مدارس شبانه روی است را بشرح زیر تصویب و اینک گزارش آنرا تقدیم مجلس شورای ملی می‌نماید:

ماده واحده – قسمت اخیر بنده ۲ ماده واحده مصوب هشتم خرداد ماه ۱۳۳۹ بشرح زیر اصلاح می‌شود:

‹‹ محصلینی که پس از اتمام دوره اول متوسطه بهزینه خود برای تحصیل بخارجه می‌روند در صورتیکه در مدارسی که مورد قبول وزارت فرهنگ باشد پذیرفته شوند و با موافقت سرپرستی کشور محل تحصیل از گذرنامه تحصیلی و پروانه ارز استفاده خواهند کرد و پس از اخذ گواهینامه متوسطه مشمول قسمت اول بند۲ مذکور قانون فوق خواهند بود. ››

مخبر کمسیون فرهنگ – دکتر فرخ روپارسای.

رئیس – آقای وزیر فرهنگ توضیحی دارید بفرمائید.

وزیر فرهنگ – قانونی بتصویب مجلسین رسیده بوده است در خرداد ماه سال ۳۹ درباره طرز فرستادن شاگرد بخارجه و مقررات مربوط بدانشجویان ایرانی در خارج در یکی از مواد این قانون ذکر شده بود پیش بینی شده بود کسانیکه با اولیاء خودشان بروند، باید توضیح مفصلتری عرض کنم در ماده اول این قانون قید شده بود که به کسانی اجازه داده می‌شود که بخارج بروند برای تحصیل که دیپلم کامل متوسطه داشته باشند این مطلب را همچنین درماده دیگری قید کرده است که امتحان زبان مملکتی را که می‌خواهد در آنجا تحصیل بکد بدهد این مطلب را از سال گذشته وزارت فرهنگ باین طریق تکمیل کرد که نه تنها امتحان زبان بدهند بلکه امتحان ورودی دانشگاه‌های ایران را بدهند اگر پذیرفته شدند آنوقت مجازند که در داخل یا خارج تحصیل بکنند زیرا که کم کم اینطور متداول شده ود و این شهرت پیدا شده بود که هر کس که قابلیت تحصیل در مدارس ایران را ندارد و در مدارس ایران پذیرفته نمی‌شود بخارج می‌رود و لو اینکه این مطلب درست نبوده باشد در هر حال برای دانشجویان خوب ایرانی که در خارج بودند یک وهنی بود ما اینکار را هم اضافه کردیم و انجام دادیم اما یکعده از شاگردان هستند که با اولیای خودشان می‌روند و طبعا در ان موقع نمی‌توانند در ایران باشند مثلا مأمور دولت است یا تاجر است یا شغل دیگری دارد در خارجه این طبعا نمی‌تواند بچه اش را از خودش دوربکند می‌برد همراهش بخارجه اینها البته آن شرایط را ندارند برای اینها اجازه داده شده منتهی در قانون قید شده بود که درمدارس شبانه روزی باشند. اشکالی پیش آمده بود که برای بعضی‌ها این مدرسه شبانه روزی مناسب نبود یا اولیائشان می‌خواستند که بچه هایشان پهلوی خودشان باشند باین جهت این تصویبنامه قانونی برای رفع اشکال بود که قید مدرسه شبانه روزی را برداریم که اولیاء اطفال مجاز باشند درمدارس غیرشبانه روزی دانش آموز را برای تحصیل بگذارند یا مدارس شبانه روزی درآن محل نبود بتواند بچه اش را پیش خودشان نگهدارند بنابراین اگر دراصل قانون جای بحث هست در موقعیت بهتر و فرصت بیشتری انشاء الله بحث خواهد شد.

رئیس – آقای صفی پور مخالفید؟ بفرمائید.

صفی پور – این مجلس مولود انقلاب است و نمایندگانی که تشریف آورده‌اند از ادوار گذشته مسلما سوابق زیادی ندارند دهقانها چشمشان باین مجلس دخته شده کارگران همینطور که محصول مجلس به نفع آنها باشد بنده می‌بینم که آقای وزیر فرهنگ دراینجا می‌فرمایند دانش آموزانی که می‌روند باروپا از ارز دولتی استفاده خواهندکرد (نمایندگان - ارز دولتی داده نمی‌شود) به دانش آموزان تفاوت ارزی داده می‌شود یعنی آن ارزی که بانک ملی می‌دهد با ارزی که یک نفر در اروپا با آن زندگی می‌کند اختلاف دارد (یکنفر از نمایندگان – خیلی جزئی است) همان جزئی قطره قطره جمع گردد وانگهی دریا شود بجای اینکه این جزئی را بآن نوچشمی‌ها بدهند کسی که بچه اش درکلاس‌های پائین است و هنوز معلوم نیست استعدادش چطور است و آیا می‌تواند ادامه تحصیل بدهد یا نه می‌رود در اروپا فرض کنیم ماهی ده تومان برایش تفاوت هزینه قائل می‌شوید این ده تومانها وقتی جمع بشود مسلما برای بچه دهقان می‌شود گرمابه ساخت الان در بیشتر دهات این مملکت گرمابه نیست آقای نمایندگان، به من نوشته‌اند که در دهات هیچ وسیله‌ای نیست، در قریه کیان نهاوند که هفت هزار جمعیت دارد حمام ندارند باید فکر این باشید که همین پولهای جزئی است وقتی اینطور هست دلیل ندارد در بهترین نقطه دینا بچه یکنفر ثروتمند یا کارمند دولت که مسلما وضعش ازیک کارگر و دهقان بهتر است برود آنجا و ماهی ده تومان باو کمک بشود. بنده با این امر مخالفم و وضع اقتصادی ما و وضع اقتصادی مملکت ما بصورتی است که باید بکارگر ودهقان کمک بیشتری بشود.

رئیس – خانم دکتر پارسا.

دکتر پارسا – بنده دو مطلب را باید بعرض نمایندگان محترم برسانم یکی اینکه والا شرایط اعزام محصل بخارج باین سادگی نیست که هر کس در سال هفت هشت بچه اش بروند باروپا و تحصیل کنند، دولت در گذرنامه تحصیلی و شرایط مفصلی که این گذرنامه تحصیلی دارد همه آقایان ملاحظه می‌کنند و می‌بینند که باین آسانی کسی نمی‌تواند در کلاس‌های پائین برود بخارج اما اگر فرض بفرمائید مأموری از طرف وزارت فرهنگ باسم وابسته فرهنگی رفت بخارج و خواست انجا بچه اش را بمدرسه بگذارد آیا این حق هست که استفاده از گذرنامه تحصیلی برای بچه‌هایش نکنند وخانمش و بچه‌هایش را ببرد آنجا و یک اضافه خرجی در مدارس شبانه روزی بدهد و بچه خودش را با یک اضافه مخارجی بمدرسه بگذارد ویک اضافه مخارجی برای مدارس شبانه روزی بدهد و گذشته ازاین ارزی که آقای صفی پور فرمودند اگر این کار را وزارت فرهنگ نکند اثرات آن فوق العاده مضربحال مملکت است و بقیمت آبروی ایران تمام خواهد شد زیرا مردم مجبور می‌شوند از ارز قاچاق استفاده کنند وارز قاچاق بخرند و برای فرزندان خودشان بفرستند.

رئیس – آقای سعید وزیری (سعید وزیری – بنده مخالفم) آقای موسوی ماکوئی (موسوی ماکوئی- مخالفم سخت) آقای کیهان یغمائی بفرمائید.

کیهان یغمائی – بنده اولین پیشنهادم بهیئت محترم رئیسه این است که چون قد آقایان نمایندگان بعضی‌ها خیلی کوتاه است وبعضی‌ها خیلی بلند دستور بفرمایند که ترتیبی داده شود که صدای هر یک از ناطقین کاملا بگوش آقایان برسد در فرمایشات جناب آقای وزیر فرهنگ یک سوء تفاهمی شده است که دانش آموزانی که درخارج تحصیل می‌کنند شاید سواد کافی ندارند درجوابشان باید عرض کنم که اغلب دانش آموزان و دانشجویان ایرانی که درخارج تحصیل می‌کنند باعث افتخار مملکت ما هستند (وزیر فرهنگ – بنده چنین چیزی نگفتم) همینطور جناب آقای صفی پور فرمودند که برای ساختمان حمام دردهات ما (صفی پور – برای شما سوء تفاهم ایجاد شده است) اجازه بفرمائید بنده عرضم را بکنم چون این تریبون برای همه ماست و ما باز مطالب را در اینجا تجزیه و تحلیل می‌کنیم تا کاملا مطالب روشن شود. جناب آقای صفی پور فرمودند که دهات ما باید برنامه عمرانی داشته باشیم و این تفاوت قیمت ارزی باید در آنجا یک اثری داشته باشد جناب آقای صفی پور انقلاب سفیدی که ما برهبری شاهنشاه دراین مملکت انجام داده‌ایم بقدری وسیع و عالی است و باید باندازه‌ای وسعت داشته باشد که این جزئی تفاوت ارز چند نفر دانش آموز کافی برای انجام آن مقصود نیست فکر و برنامه باید خیلی عالی تر باشد، این فکر بقدری قبل تقدیس است که بیانش در این مختصر نمی‌گنجد و این مختصر تفاوت ارزی کافی برای اجرای چنین برنامه عالی و وسیعی نیست دولت موظف است و قطعا که در این فکر هست که به پیروی از اوامر ملوکانه یک برنامه خیل عالی ترین تنظیم کند و انشاءالله بهمین مجلس هم خواهد آمد و مشا با تصیب آن یادگار خوبی از خودتان باقی خواهید گذاشت ولی بنده در تایید فرمایشات سرکار خانم نماینده محترم که بسیار هم منطقی صحبت فرمودند عرض می‌کنم بنده خودم دو نفر از اطفالم درآمریکا تحصیل می‌کنند یک فارغ التحصیل شده و برد امریکا را میگذراند ویکی هم سال دو دانشکده فنی است تا بحال هم با کمال تاسف بنده نتوانسته‌ام پروانه تحصیلی برایشان تهیه کنم و ارز آزاد می‌فرستم.

یک برنامه باین عالی ای که وزیر فرهنگ می‌آورد بنده عرض می‌کنم که برای تحصیل فرزندام جانم را هم حتی حاضرم بدهم و از اینجا عرض می‌کنم صریحا که مجبورم ارز آزاد تهیه کنم و برایشان بفرستم بالاخره وقتی وزارتخانه‌ای می‌آید میگوید و تصدیق می‌کند که بعضی‌ها خوب تحصیل می‌کنند وباید برایشان ارز فرستاد و راهش هم این است که این مقررات رعایت شود و ما باینها پروانه تحصیلی خواهیم داد. چرا مانع می‌شوند کجای این کار عیب دارد؟ یا اگر یک عضو وزارت خارجه یا یک وزارتخانه دیگر بر سبیل حکمی که بهش داده می‌شود مأموریت پیدا می‌کند و می‌رود بخارج چه اجباری دارد که خودش یک خرجی داشته باشد بچه اش هم در شبانه روزی یک خرج داشته باشد بالاخره آقا این سرمایه این مملکت است او هم ایرانی است و پولش و ابرویش همه متعلق و مربوط باین مملکت است، اگرمقررات وزارت فرهنگ را رعایت کنند بعد از تفصیلات و مشکلات بی شمار یعنی اگر موفق بشود که از این هفت خوان رستم بگذرد و بخارج برود این مختصر تفاوت ارز بانکی با بازار آزاد چه می‌شود؟ اصولا شما یک ارز دولتی می‌شنوید خیال می‌کنید ارز دولتی سه تومان است و ارز آزاد ۷۶ ریال یا مثلا ارز بانکی هست ۳۵ ریال و ارز آزاد ۸۵ ریال خیال میفرمائید چقدر تفاوت است یکی، دو قران بیشتر تفاوتش نیست آنوقت می‌شود این مبلغ جزئی را برای ساختمان حمام یک ده مصرف کرد؟ این بود عرایض بنده که مجبور شدم با بیانات جناب آقای صفی پور تا اندازه‌ای مخالفت کنم و خیلی هم معذرت می‌خواهم.

رئیس – آقای موسوی ماکوئی.

موسوی ماکوئی – عرض کنم که مطالبی که همکاران محترم اینجا بیان فرمودنداصولا مربوط باصل لایحه نبود، ما دو دسته محصل در امریکا و اروپا داریم یک دسته دانشجو است و یک دسته دانش آموز، هیچکدام ازبا منکر اعزام دانشجو بخارج نیستیم تا زمانی که دانشکده‌های ما و دانشگاههای ایران قادر نباشند جواب گوی محصلین فارغ التحصیل ما باشند، وقتی که دانشکده‌های ما توسعه پیدا کردند آن موقع ممکن است که با یک شرایط سخت تری ما دانشجو بخارج بفرستیم درلایحه نوشته است دانش اموز. جناب آقای صفی پور همکار عزیز من از جنبه مالی این قضیه را مورد توجه قراردادند که پیش پا افتاده است اما این لایحه بنظر من از نقطه نظر ملی و جنبه معنوی حائز اهمیت است یعنی ملیت و معنویت در معرض خطر است. چه اصراری دارند یک عده‌ای در مملکت ک اطفال دبستانی و دبیرستانی خودشان را بخارج بفرستند؟ درصورتیکه ما سازمانهای مجهزی که در اطهران و هم در استان‌های مملکت خودمان داریم (صحیح است) چرا اصرار می‌ورزید که ما با داشتن مدارس مجهزه و خوب، محصلین شش ابتدائی و کلاس‌های هفتم و هشتم خودشان را باروپا بفرستند مگر این ارزها مال ملت ایران نیست؟ بنده چون اطلاعاتم یک قدری بیشتر است اجازه بفرمائید قدری مفصلتر توضیح عرض کنم. فلان افسر بازنشسته در فلان مملکت چهار تا اطاق می‌گیرد یا یک آپارتمانی اجاز می‌کند و با اعلان و پروپاکاند جوانان معصوم ما را بخودش جلب می‌کند، روی یک ساعت درس انگلیسی می‌دهد و بقیه وقتشان آزاد است و جوانهای ما را گرفتار افکار شوم اگزیستانسیالیستی و عقاید مضره می‌کنند که نتیجه اش برای مملکت همان جعفر خان هاست که ملاحظه میفرمائید اگر جناب آقای وزیر فرهنگ این لایحه را برای آن دسته از مأمورین آورده‌اند که در خارج مأموریت دارند و حقا هم فرزندانشان باید تحصیل کنند لایحه را تصحیح بفرمایند و قید بکنند فقط فرزندان مأمورین دولت یا ایرانیان مقیم خارج مشمول این لایحه هستند والا کلمه دانش آموز اعم است، یعنی هر کس که پولدار شد می‌تواند حتی بچه شیرخوار خودش را بفرستد برای کودکستانهای خارج و این بعقیده من صحیح نیست و نقض غرض است .(صحیح است – احسنت).

رئیس – خانم دکتر پارسا.

خانم دکتر پارسا – بنده با اینکه با فرمایشات آقای موسوی ماکوئی در قسمت تربیت و اخلاق جوانان و بچه‌های خودمان صد در صد موافقم ولی می‌خواهم توجه نمایندگان محترم را باین نکته جلب کنم که آبروی مملکت ایران که در خارج باید بوسیله یکدستگاهی حفظ شود و آن دستگاه اغلب اوقات نمی‌خواهد بگویم همیشه ولی می‌توانم عرض کنم اغلب مواقع وزارت فرهنگ است. اگر یک کسی بچه اش را فرستاده از اینجا باروپا و بدون نظر و مراقبت وزارت فرهنگ در مدرسه‌ای گذاشت و بعد مرتکب بسیاری از فجایع شد که حتما باسم ملت ایران تمام می‌شود و چنانچه اطلاع دارید در بسیاری ازممالک اصولا بچه‌ها را تا یک سنی محصل می‌شناسند میخواهند بمدرسه بروند یا نروند، درممالک خارجی سیستم تحصیلی روی سن است روی کلاس نیست بچه از شش ساله یا هفت ساله تا شانزده ساله محصل شناخته می‌شود آیا اگر بعدا از کشور ایران سؤال کردند که این بچه که در کلاس هشتم این مدرسه درس می‌خواند و البته آنها هم اطلاع ندارند که او از ارز دولتی استفاده می‌کند یا از ارز آزاد، مرتکب فلان خلاف شده است، شما او را می‌شناسید یا نه؟ ما می‌توانیم بگوئیم که او ایرانی نیست یا بگوئیم که اصولا ما اطلاع نداریم و یا اینکه این را محصل می‌شناسیم یا نمی‌شناسیم، البته این اجازه از طرف ایران باید در مرحله نخست داده شود یعنی اجازه خروج از ایران را، وزارت فرهنگ باید نهایت دقت را در اجازه خروج بکار ببرد و آن هم در قانون اعزام محصل بخارج نوشته شده اما بعد از گذراندن تمام این مراحل که اجازه اعزام محصل داده شد که یا در معیت پدر و مادرش یا در معیت اقوامش برود و تحصیل کند آنوقت باید او را موظف کنیم که برود در مدرسه شبانه روزی تحصیل کند، اصولا نکته قابل توجه این لایحه اینجاست والا تا بحال از تمام این مواهب استفاده میکرده فقط میرفته شبانه روزی نکته‌ای که در این لایحه گنجانده شده این است که لازم نیست که بمدرسه شبانه روزی برود.

رئیس – آقای دکتر یزدان پناه.

دکتر یزدان پناه – بنده یک تذکری می‌خواستم بدهم و آن این است که موضوعی که فعلا مورد بحث است رویش عمل میشده است فقط اصلاحی که شده است این است که قید شبانه روزی برداشته شده، بنده تصور کردم اول شاید سوء تعبیری برای جناب آقای صفی پور شده و آن این است که تصور فرمودند که تفاوتی که بین ارز تحصیلی این قبیل محصلین و آنهائی که کمک هزینه از دولت می‌گیرند آنقدر است که صحیح نیست یک چنین پیش بینی و کمکی که در نظر گرفته شده است تصویب بشود. مطلب این است که باین قبیل محصلین فقط اجازه تحصیل ارز داده می‌شود از بانک، و اینها ارز را بنرخ فروش بانک ملی می‌خرند که تفاوتش با بازار آزاد بنده تصور می‌کنم هر دلاری سی شاهی و هر لیره‌ای درحدود ۶ قران باشد و با تصور اینکه یک محصلی چهار لیره خرج داشته باشد چهل تا ۶ قران استفاده می‌کند و چون این واقعیت وجود دارد و یک عده محصل هستند و از این استفاده می‌کنند بنابراین اگر این اجازه را بدهیم نتیجه این می‌شود که محصلین بروند و از طریق غیر مجاز ارز بخرند (موسوی ماکوئی – صحبت دانشجو نیست صحبت دانش آموز است) ولی آنچه که مطرح است و آقای صفی پور هم اشاره فرمودند همان است که بنده عرض کردم. جناب آقای موسوی ماکوئی یک مطلب کلی و اصولی را مطرح فرمودند که دانشجویان ایرانی حق نداشته باشند برای ادامه تحصیلات سیکل دوم بروند، بخارج این یک مسئله‌ای است که در موقعی که لایحه اعزام محصل تقدیم می‌شد و وزارت فرهنگ این اجازه را داد آن موقع شرایط و مقتضیات ایجاب میکرده است که این کار انجام بشود بعلت اینکه هنوز تشکیلات مدارس ما باندازه کافی توسعه پیدا نکرده بود، ضمنا یک عده از ایرانی‌ها بودند که بچه هایشان در خارج درس می‌خواندند و از این نقطه نظر بود که فقط محصلین ما یعنی محصلین ایرانی که در سیکل اول و دوم درخارج از ایران درس می‌خوانند آنها تحت کنترل و نظارت یک مقامی باشند که مجبور باشند از یک دستورات و مقرراتی تبعیت کنند والا اگر قرار بود که وزارت فرهنگ بوسیله سرپرستی خودش کنترلی نداشته باشد محصلین درست و حسابی تحصیل نمی‌کردند و این اسباب آبروی مملکت بود، این بوده است انگیزه واقعی وزارت فرهنگ از تنظیم و تقدیم این لایحه بمجلس شورای ملی. بنده دیگر عرضی ندارم.

رئیس – آقای دکتر مبین پیشنهاد کفایت مذاکرات کرده‌اند. آقای صفی پور با پیشنهاد کفایت مذاکرات مخالفید بفرمائید.

صفی پور – اصل موضوعی که می‌خواستم عرض کنم خدمت همکاران محترم بدراز کشید و مطلب اصلی مطرح نشد، این لایحه اگر تصویب بشود عوارض زیادی برای مملکت دارد که بنده خدمتتان عرض می‌کنم، یک عارضه کوچکش این است که هر دانش آموزی هر خارجی که ۵ سال در خارج از مملکت تحصیل داشته باشد می‌تواند یک اتومبیل بنز ۲۲۰ بخرد (مهندس والا – این حرفها نیست آقا) (بعضی از نمایندگان – این حرفها صحیح نیست) این حرفها هست و متاسفانه حقیقت هم دارد. مگر جنابعالی منافعی دارید بنده عقیده‌ام این است و عقیده هم ازاد است عرض کنم یک عضو دولت که می‌رود باروپا از دولت حقوق می‌گیرد این حقوق را بطوری برآورد کرده‌اند که زندگی خودش و عائله اش بگذرد مثلا یک کارمند دولت در خارج، در سفارت ایران یا وابسته وزارت فرهنگ است یا وابسته نظامی یا هر سمتی که دارد البته بعدا فکر شده است یعنی دولت باین مأمور ارز می‌دهد و این ارز هم او را راضی می‌کند و ما هیچکس را ندیده‌ایم که عدم رضایتی از اعزام بخارج داشته باشد یعنی نوشته باشند که مادر لندن گذران نمی‌شود یا مثلا در آمریکا ناراحتیم، بچه هایمان در سویس گرسنه مانده‌اند و اگر یک چنین موردی پیش بیاید حق این است که بحقوقشان اضافه بشود ولی اگر یک تاجری می‌رود در خارج تجارت کند فرش ایران را می‌برد بخارج و خوب می‌فروشد شما می‌خواهید به بچه اش کمک کنید؟ خوب بعد مردم چه خواهند گفت؟ شما اینجا نشسته‌اید که حافظ منافع مردم باشید. خانم دکتر پارسا که بنده ارادت حضورشان دارم و خودشان هم فرهنگی با سابقه‌ای هستند و مورد احترام مجلس شورای ملی هستند روی این لایحه توضیح دادند که ما هدفمان این بوده است که بچه‌ها را از شبانه روزی در بیاوریم، یعنی عیب در شبانه روزی بوده است بنده موافقم، بعوض اینکه شبانه روزی باشند یا نباشند گذرنامه تحصیلی بآنها بدهند یا ندهند بنده عرضم روی این موضوع نیست فقط یک نکته را بنده مخالفت دارم که ارزشان یعنی ارز محصلین باید از ممر در آمد اولیائشان باشد یا پروانه بهشان بدهند، یک نفر کارمند دولت که در خارج زندگی می‌کند باید حقوق بگیرد، مگر آقایان وزرا که حقوق می‌گیرند مگر به بچه هایشان هزینه تحصیلی نمی‌دهند؟ چه افتخاری از این بالاتر که در محیط ایران، در مدارس ایران با فرهنگ ایران تربیت بشوند و تحصیل بکنند و نتیجه بگیرند آنهائی که بصورت تفنن بچه شان را می‌خواهند بفرستند فرض کنید متارکه کرده‌اند و سه تا بچه دارند، هزینه تحصیلی و زندگی این سه تا بچه چقدر می‌شود ؟یعنی بنده میدانم چه مخارجی دارند و چقدر تفاوتش می‌شود (بعضی ازنمایندگان – تفاوت قابل توجهی ندارد) چرا. قطره قطره جمع گردد وانگهی دریا شود، خلاصه بنده عقیده‌ام را عرض می‌کنم و معتقدم جدا باینکه این کار برای مملکت مضر است یک روز یک مردی آمد اینجا با نهایت خشونت و نفهمی گفت کمربندها را محکم ببندید اله و بله و مملکت را بپرتگاه افلاس و ورشکستکی کشاند کشاند و امروز هم این مجلس می‌خواهد پروانه ارز به بچه‌های شیر خوار بدهد بنده مخالف هستم.

رئیس – آقای وزیر فرهنگ

وزیر فرهنگ – بنده البته در موقع طرح لوایح از نظرات خیلی صمیمانه خانم‌ها و آقایان نمایندگان که برای مصلحت مملکت می‌فرمایند و هر کدامشان یک نکته‌ای و یک امری را در نظر می‌گیرند بسیار استفاده می‌کنم و امیدوارم که در هر شغلی که باشم توفیق این را داشته باشم که نظرات صحیح و صائب نمایندگان ملت و خود ملت را اجرا بکنم، اما یک نکته را بنده آمدم اینجا عرض کنم و ان این است که البته جای بحث برای بسیاری از اصلاحات هست و می‌توان بسیار صحبت کرد اما خواستم عرض کنم که اینجا این موضوع مطرح نیست، یعنی موضوعی که مطرح هست اصلاح قانون یعنی تصویب قانون اعزام محصل نیست، اگر نمایندگان محترم این مطلب را محتاج به بحث و محتاج به تامل و تعمق میدانند، بنده بسیار خوشوقت می‌شوم ک در کمیسیون‌ها مطرح بشود، بحث بشود و اگر مصلحت مملکت اقتضا می‌کند که طریق دیگری اتخاذ بشود البته که باید انجام داد، اینجا اصلا موضوع مورد بحث یک نکته‌ای است و آن این است که در قانون مصوب سال ۱۳۳۹ یک قیدی کرده بودند که شبانه روزی باید باشند و شبانه روزی حتما بروند ما دیدیم در بعضی جاها اشکالات بزرگ پیدا شده شبانه روی مناسب در آن محل نیست، یا پدر ومادرشان در محل مدرسه شبانه روزی اقامت ندارند و این موجب شده است دائم کشمکش باشد درباره امری که خودمان اعتقاد نداشتیم این است که خواستم این قید شبانه روزی را برداریم، شبانه روزی چیز خیلی عالی نیست که بگوئیم اگر این قید شبانه روزی را برداریم خوب نخواهد شد شبانه روزی که یک نقطه معین و یا یک مؤسسه واحد نیست، چه میدانیم که کدام شبانه روزی خوب است و یا کدام خوب نیست. بنابراین مقید بودن اینکه حتما برود به شبانه روزی نه تنها فایده‌ای نداشت بلکه اسباب زحمت بود گفتیم که قید شبانه روزی را برداریم اما درباره فرمایشاتی که می‌فرمایند جای بحث مفصل است و انشاء الله بامجال دیگری بحث می‌شود.

رئیس – آقای مهندس والا.

مهندس والا – بنده خیلی خوشوقتم که دوست عزیز و همکار ارجمندم جناب آقای صفی پور این امکان را بوجود می‌آورند که نمایندگان در اینجا نظریات خودشان را بعرض مجلس برسانند، بنده از این جهت در کفایت مذاکرات تقاضای صحبت کرده‌ام که دیدم متاسفانه صحبت از مجرای طبیعی خودش خارج شده هر کدام از آقایان محترم این قدرت را دارند که درتمام موارد و مسائل این جا داد سخن بدهند آوردن ماشین بوسیله محصل چه ارتباطی باین دارد که وزارت فرهنگ یک لایحه آورده می‌گوید دانش آمورانی که در خارج هستند ما بتوانیم آنها را تحت نظر سرپرست هائی که داریم قرار بدهیم و بانها ارز بدهیم اینها را می‌توانید برگردانید؟ نمی‌شود که برگردند بعقیده من تا وقتی که امکانات کافی و وافی در داخل کشور نداریم باید …

رئیس – آقای مهندس والا راجع به کفایت مذاکرات بفرمائید.

مهندس والا – جناب آقای رئیس می‌فرمایند که راجع بکفایت مذارکرات صحبت کنم بنده عرض می‌کنم که با کفایت مذاکرات موافق هستم ومعتقدم که بحث کافی شده بشرطی که اشتباه از جهت تصویب این قانون رخ ندهد ما اگر یک گرفتاریهائی داریم. مشکلات دیگری داریم آنها را بگذاریم کنار، مقرراتی اگرهست که مفید بحال مملکت نیست در موقع خودش رسیدگی کنیم یک دانشجوئی در آنجا هست در مدرسه شبانه روزی است ارز هم میگرفته حالا می‌گویند قید شبانه روزی را برمیداریم و بکسانی که در غیر شبانه روزی تحصیل می‌کنند ارز می‌دهیم بنابراین دادن ارز بآنها گناه نیست، همانطوری که الان می‌دهند بخصوص اینکه قوانین ما طوری است که نمی‌توانیم کنترل کنیم و از خرج ارز آزاد جلوگیری کنیم و اگر دراین مورد نظری دارید هر پیشنهادی بفرمائید بنده موافقم.

رئیس – بنابراین راجع بکفایت مذاکرات رأی می‌گیریم خواهش می‌کنم خانمها و آقایانی که با کفایت مذاکرات در ماده واحده موافقند قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد چون در شور ماده واحده هستیم پیشنهاد آقای صفی پور برای برگشت بکمیسیون موردی ندارد بنابراین پیشنهادات رسیده قرائت می‌شود.

(بشرح زیر قرائت شد)

ریاست محترم مجلس شورای ملی

این جانب پیشنهاد می‌نمایم که ماده واحده لایحه پیشنهادی دولت موضوع قسمت آخر بند ۲ ماده واحده مصوب هشتم خرداد ۱۳۳۹ بشرح زیر اصلاح شود: محصلینی که پس از اتمام دوره اول متوسطه بهزینه خود برای تحصیل بخارجه می‌روند با موافقت سرپرستی کشور محل تحصیل و در صورت پذیرفته شدن در مدارسی که مورد قبول وزارت فرهنگ باشد از گذرنامه تحصیلی و پروانه ارز استفاده خواهند کرد و پس از اخذ گواهینامه متوسط مشمول قسمت اول بند ۲ مذکور قانون فوق خواهند بود.

مهندس حسن صائبی.

ریاست محترم مجلس شورای ملی

این جانب پیشنهاد می‌نمایم که لایحه قانونی بشرح زیر اصلاح شود: علاوه از فارغ التحصیلان دوره اول متوسطه فارغ التحصیلات دوره دوم متوسطه هم که در کنکور دانشگاه قبول نشده‌اند از مزایای ماده فوق استفاده نمایند.

رهبر.

پیشنهاد می‌کنم که نوشته شود: (فرزندان کارمندان دولت و بازرگانانی که درایران در صنایع و امور عمرانی سرمایه گذاری کرده‌اند و برای انجام امور اقتصادی مؤسسات خود ناچارند مدتی در خارجه بگذارنند .)

سعید وزیری.

مقام معظم ریاست مجلس شورای ملی

احتراما پیشنهاد می‌کنم که استفاده از گذرنامه تحصیلی بدون پروانه ارز جایز برای این قبیل نو آموزان باشد. صفی پور (دکتر شادمان – رفته رفته اسم نو آموزهم برده می‌شود .)

مقام معظم ریاست مجلس شورای ملی

پیشنهاد می‌نماید ماده واحده بشرح زیر اصلاح شود:

به مجصلین دبستان و دبیرستان که بخارجه می‌روند بهیچ وجه گذرنامه و پروانه ارز داده نمی‌شود. رام بد.

ریاست محترم مجلس شورای ملی

پیشنهاد می‌کنم که جمله اخیر ماده واحده بشرح زیر اصلاح شود. فرزندان مأمورین دولت که درخارج انجام وظیفه می‌کنند و همچنین فرزندان ایرانیان مقیم خارج در صورتی که در مدارسی که مورد قبول وزارت فرهنگ باشد پذیرفته شوند الی آخر. مهندس معینی زند. ریاست معظم مجلس شورای ملی. این جانب پیشنهاد می‌نماید که ماده واحده باینصورت اصلاح گردد: محصلینی که تا این تاریخ پس از تمام دوره متوسطه بهزینه خود برای تحصیل بخارجه رفته‌اند الی آخر ….

دکتر سعید.

رئیس – لایحه با پیشنهادات رسیده برای شور دوم به کمیسیون فرستاده می‌شود.

- طرح گزارش شور اول کمیسیون نظام راجع به تعمیر و خرید یدکی هواپیما درخارجه

۱۱- طرح گزارش شور اول کمیسیون نظام راجع به تعمیر و خرید یدکی هواپیما درخارجه

رئیس – شوراول گزارش کمیسیون نظام راجع به تعمیر هواپیما و خرید قطعات یدکی مطرح است قرائت می‌شود

(بشرح زیر قرائت شد)

گزارش شور اول کمیسیون نظام بمجلس شورای ملی

کمیسیون نظام در جلسه ۱۴ دیماه ۱۳۴۲ با حضور نماینده وزارت جنگ لایحه شماره ۲۵۰۴۹ / ۱۰۴۲۵ دولت را که طبق ماده واحده ۲۰ آذر ماه ۱۳۴۲ تقدیم شده بود مطرح و بشرح زیر تصویب نمود. اینک گزارش آنرا تقدیم مجلس شواری ملی می‌نماید:

ماده واحده – وزارت جنگ مجاز است:

۱- تعمیرات هواپیما – موتور و تجهیزات مربوطه که باید درخارج کشور انجام شود (درصورتیکه انجام آن در داخل کشور امکان نداشته باشد) بدون رعایت آئین نامه معاملات دولتی که با در نظر گرفتن صرفه و صلاح دولت نسبت به انتخاب کارخانه صلاحیتدار جهت انجام تعمیرات آنها بررسی لازم نموده و با قید قرارداد تعمیرات ضروری را انجام دهد.

۲- نسبت بتعمیر و خرید وسائل مورد نیاز نیروی هوائی در مواردیکه فوریت ایجاب نماید تا مبلغ سیصد هزار ریال با ترک مناقصه خرید نماید.

۳- در مورد انجام کارهای علمی و فنی نیروی هوائی که دقت فوق العاده در کار مورد توجه است بدون رعایت مفاد آئین نامه معاملات دولتی و بدون دریافت استعلام بها با در نظر گرفتن صرفه و صلاح دولت و بمسئولیت خود باکارخانه و با مؤسسات صلاحیتدار حداکثر تا مبلغ سیصد هزار ریال معامله نماید. ماده فوق که لایحه آن طبق ماده واحده مصوب ۲۰ آذر ماه ۱۳۴۲ تقدیم شده تصویب می‌شود.

مخبر کمیسیون نظام – مصیب حکیمیان.

گزارش شور اول از کمیسیون دارائی بمجلس شورای ملی

کمیسیون قوانین دارائی درجلسه ۱۵ دیماه ۱۳۴۲ با حضور سپهبد صنیعی کفیل وزارت جنگ بلایحه شماره ۲۵۰۰۹ / ۱۰۴۲۵ دولت مربوط بتعمیر و خرید قطعات یدکی و هواپیمائی نیروی هوائی شاهنشاهی بدون رعایت مناقصه و نظریه کمیسیون نظام دراین مورد را رسیدگی و گزارش آنرا تقدیم مجلس شورای ملی می‌نماید.

مخبر کمیسیون دارائی – دکتر یزدان پناه.

رئیس – کلیات لایحه مطرح است اگر نظری نیست برای ورود در شور ماده واحده رأی گرفته شود (اظهاری نشد) رأی می‌گیریم بورود درماده واحده خانمها و آقایانی که موافقند قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. در خود ماده واحده نظری نیست ؟(اظهاری نشد) پیشنهادی از آقای دکتر هدایتی رسیده قرائت می‌شود.

(بشرح زیر قرائت شد)

ریاست محترم مجلس شورای ملی

محترما پیشنهاد می‌کنم اصلاحات عبارتی زیر در بند یک و دو ماده واحده بعمل آید ۱- در ابتدای بند اول ماده واحده کلمه (در مورد) اضافه شود. ۲- بند ۲ ماده نیز بشرح زیر اصلاح شود :‹‹ نسبت به تعمیر و خرید وسایل مورد نیاز نیروی هوائی در مواردی که فوریت ایجاب نماید تا مبلغ سیصد هزار ریال بدون رعایت تشریفات مناقصه اقدام نماید.

دکتر هادی هدایتی.

رئیس – آقای قراچورلو.

قراچورلو – در قسمت یک ذکر شده است با قید قرارداد بنظر بنده باید نوشته شود با عقد قرارداد. رئیس - صحیح است پیشنهاد بفرمائید، لایحه با پیشنهادات رسیده برای شور دوم به کمیسیون ارجاع می‌شود.

- طرح گزارش شور اول کمیسیون پست و تلگراف راجع به تغییر شغل سیم بانان وپیک‌ها

۱۲- طرح گزارش شور اول کمیسیون پست و تلگراف راجع به تغییر شغل سیم بانان وپیک‌ها

رئیس – گزارش کمیسیون پست و تلگراف مطرح است قرائت می‌شود.

(بشرح زیر قرائت شد)

گزارش شور اول کمیسیون پست و تلگراف بمجلس شورای ملی

کمیسیون پست و تلگراف و تلفن در جلسه چهارم دیماه ۱۳۴۲ با حضور آقای حجازی معاون وزارت پست و تلگراف قسمتی از لایحه شماره ۴۵۳۳۲ دولت را که طبق ماده واحده ۲۰ آذر ماه ۱۳۴۲ تقدیم شده بود مطرح و بشرح زیر تصویب نمود و اینک گزارش آنرا تقدیم مجلس شورای ملی می‌نماید.

ماده واحده – وزارت پست و تلگراف و تلفن مجاز است شغل سیمبانان و پیک‌های زائد ادارات تابعه آن وزارت را بنا به مقتضیات محل وبر حسب ضرورت بشغل موزعی پست و تلگراف تعویض نماید.

ماده فوق لایحه آن طبق ماده واحده مصوب ۲۰ اذر ماه ۱۳۴۲ تقدیم شده تصویب می‌شود:

مخبر کمیسیون پست و تلگراف و تلفن – تقی زند.

گزارش شور اول از کمیسیون امور استخدام بمجلس شورای ملی

کمیسیون امور استخدام در جلسه هفدهم دیماه ۱۳۴۲ با حضور آقای حجازی معاون وزارت پست و تلگراف لایحه مربوط به اجازه تغییر شغل سیمبانان زائد وزارت پست و تلگراف را رسیدگی و بشرح مصوبه کمیسیون پست و تلگراف تصویب نمود اینک گزارش آنرا تقدیم مجلس شورای ملی می‌نماید.

مخبر کمیسیون امور استخدام - مهندس آراسته.

رئیس – کلیات این لایحه مطرح است چون نظری اظهار نشده رأی می‌گیریم بورود در شور ماده واحده خانمها و آقایانی که موافقند قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. نسبت بماده واحده نظری نیست؟ (اظهاری نشد) برای شور دوم به کمیسیون ارجاع می‌شود.

- طرح گزارش شور اول گزارش کمیسیون پست و تلگراف راجع به تغییر شغل سیم بانان و پیک‌ها که قادر بانجام وظیفه نیستند

۱۳- طرح گزارش شور اول گزارش کمیسیون پست و تلگراف راجع به تغییر شغل سیم بانان و پیک‌ها که قادر بانجام وظیفه نیستند

رئیس – گزارش دیگری از کمیسیون پست و تلگراف رسیده قرائت می‌شود

(بشرح زیر قرائت شد)

گزارش شور اول از کمیسیون پست و تلگراف بمجلس شورای ملی

کمیسیون پست و تلگراف و تلفن در جلسه چهارم دیماه ۱۳۴۲ با حضور آقای حجازی معاون پست و تلگراف قسمتی از لایحه شماره ۴۵۳۳۲ دولت را که طبق ماده واحده ۲۰ آذرماه ۱۳۴۲ تقدیم شده بود مطرح نموده و بشرح زیر تصویب اینک گزارش آنرا تقدیم مجلس شورای ملی می‌نماید.

ماده واحده – وزارت پست وتلگراف مجاز است شغلو سمت سیمبانان و پیکهای پست را که بر اثر کهولت سن و ضعف قوای بدنی و یا نقائص جسمی طبق گواهی پزشک معتمد قادر بانجام وظایف محول نباشد بشغل مناسب دیگری تغییر دهد.

ماده فوق که لایحه آن طبق ماده واحده مصوب ۲۰ آذر ماه ۱۳۴۲ تقدیم شده تصویب می‌شود.

مخبر کمیسیون پست وتلگراف و تلفن – تقی زند.

گزارش شور اول از کمیسیون استخدام بمجلس شورای ملی

کمیسیون امور استخدام در جلسه هفدهم دیماه ۱۳۴۲ با حضور آقای حجازی معاون وزارت پست و تلگراف لایحه مربوط به اجازه تغییر شغل سیمبانان و پیکهای پست که بر اثر کهولت سن وضعف قوای بدنی قادر بانجام وظایف محول نباشند را بشرح کمیسیون پست و تلگراف تصویب نمود اینک گزارش آنرا تقدیم مجلس شورای ملی می‌نماید.

مخبر کمیسیون امور استخدام – مهندس آراسته.

رئیس – کلیات این لایحه مطرح است اگر نظری نیست بورود در ماده واحده رأی بگیریم (اظهاری نشد) رأی گرفته می‌شود بورود در شور ماده واحده خانمها و آقایانی که موافقند قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد ماده واحده مطرح است آقای دکتر رهنوردی مخالفید بفرمائید.

دکتر رهنوردی – بنده در مورد این که سمت سیم بانان بر اثر ضعف قوای بدنی یا نقائص جسمی که این جا نوشته‌اند نظر دارم البته تشخیص خیلی مشکل است که یک پزشک چطور می‌تواند تشخیص بدهد که این شخص ازلحاظ ضعف قوای جسمی قادر نیست که سیمبانی را بکند و بعد از این هم بنده فکر می‌کنم که چه شغل مناسب دیگری می‌خواهند باو بدهند، اینطور که نوشته‌اند بر اثر کهولت سن و ضعف قوای بدنی چه شغل دیگری در وزارتخانه می‌خواهند باو بدهند، آیا این شخص خواهد توانست در آن شغل دیگر انجام وظیفه بکند بنده فکر می‌کنم که اگر وزارت پست وتلگراف فکر بهتری بخواهد بحال این کارمندان بکند باید خدمت آنها را باز خرید کند یا آنها را بازنشسته نماید با وضع بهتری و اینهمه افراد بیکار که در مملکت داریم از قوای جوان آنها استفاده بکند که هم باین وضع بیکاری سروسامانی داده باشد و هم از افرادی که از نظر ضعف قوای بدنی نمی‌توانند در آن سمت انجام خدمت کنند در سمت‌های دیگری که حتما در آن سمت‌ها هم نخواهند توانست وظیفه خودشان را آنطوری که باید و شاید انجام بدهند اشخاص دیگری بجای آنها را انجام وظیفه کنند. (صحیح است).

رئیس – آقای وزیر پست و تلگراف.

وزیر پست و تلگراف – در مورد اظهاری که شد راجع باینکه افرادی که برای شغل سیمبانی مناسب نیستند نمی‌شود شغل دیگری به آنها داد، عرض می‌کنم که شغل سیمبانی و نامه رسانی در همه مواقع مستلزم داشتن قوای جسمانی کافی است مانند رفتن بالای تیر، دوچرخه سواری، موتور سیکلت سواری و این کارها از از عهده اشخاصی که سنشان بالا می‌رود ممکن است برنیاید، ولی همان آدم ممکن است اطاقدار شود، مأمور تنظیف شود و این تذکری که فرمودند اینها را بازنشسته بکنید اصلا شان نزول این ماده واحده برای افرادی است که مشمول بازنشستگی نباشند و بحد نصاب بازنشستگی نرسیده باشند و الا اگر کسی که ضعیف شد و بحد نصاب بازنشستگی رسید آنها را بازنشسته خواهند کرد ولی اگر بحد نصاب نرسید و طوری ضعیف شد که بدرد کاری نخورد باز هم قانون استخدام پیش بینی لازم را کرده است، آنهائیکه نقص بدنی پیدا می‌کنند یا عیبی پیدا می‌کنند که قادر بهیچ کاری نباشند با آنها مطابق مقررات قانون استخدام رفتار خواهد شد و بآن‌ها یک حقوق وظیفه‌ای تعلق خواهد گرفت و از کار بر کنار خواهند شد ولی حیف است کسی را که فقط بعلت اینکه از نردبام نمی‌تواند بالا رود یا دوچرخه سوار شود بعد از دهسال یا پانزده سال دولت باید یک مبلغی باو بدهد و حقوقش را باز خرید کند در صورتیکه در جای دیگری می‌توان از وجود او استفاده کرد.

رئیس – آقای مهندس آراسته.

مهندس آراسته (مخبر کمیسیون امور استخدام) – بنده باید توضیحی عرض کنم اصولا تعویض سمت یک کارمند در دستگاههای دولتی احتیاج بیک مجوزی ندارد ولی علتی هست باین که در این مورد بخصوص کسب مجوز قانونی شده، یک قانونی در ۱۳۳۷ گذشته برای اجازه استخدام در وزارتخانه‌ها که بموجب این اجازه استخدام در ماده اولش گفته شده است که استخدام ممنوع است جز در مواردی که تعیین شده و آنوقت سمت‌ها را هم اسم برده، مهندس تکنیسین و برای وزارت پست وتلگراف یمبان و پیک ولی فکر می‌کنم در تبصره ۶ همین قانون ذکر شده است که وزارت پست و تلگراف نمی‌تواند سمت این کارمندان را عوض بکند بنابراین ایجاد یک تکلیفی شده است که باید مجوز قانونی کسب بکند و بهمین ترتیبی هم که جناب آقای وزیر پست و تلگراف فرمودند کارمند رسمی دولت را که نمی‌شود سوابقش راباز خرید کرد این باید در خدمت باشد اگر بس بازنشستگی رسیده است خوب بازنشسته می‌شود ولی اگر نرسیده است کهولتی دارد، ضعف قوای جسمانی دارد باید از این شخص استفاده کرد چه بهتر که قادر بانجام وظیفه سیمبانی نیست در یک دفرت و در یک مرکز پستی بمشاغل دیگری گمارده شود.

رئیس – آقای حاذقی موافقید بفرمائید.

حاذقی – فکر می‌کنم با توضیحاتی که جناب آقای وزیر پست و تلگراف فرمودند مطلب بر ما روشن است که این مجوز را مجلس به وزارت پست و تلگراف می‌دهند باین مناسبت که اشخاصی هستند باسمت سیمبانی، پیک، نامه رسان طبق قانون استخدام شده‌اند که تا آخر سنین خدمتشان این کار را بکنند حالا بجهتی توفیق این کار را ندارند نمی‌شود آنها را بازنشسته کرد زیرا بس باز نشستگی نرسیده‌اند، نمی‌شود هم خدمت آنها را باز خرید کرد زیرا همانطوریکه عرض شد مخالف قانون است و از طرف دیگر موردی ندارد بازنشسته کردن یعنی دادن حقوق از صندوق بازنشستگی باشخاص الان دولت متاسفانه هر سال یک مبلغی از بودجه مملکتی می‌دهد که صندوق بازنشستگی بتواند حقوق اینها را بپردازد، اما فرمودند که مستخدم جدید بگیرند این کار هم معایبی که دارد این است که در این مورد باز باید حقوق بدهیم، از یک طرف از بودجه مملکتی بیک مستخدمین تازه و از طرف دیگر به بازنشستگان، این خلاف مصلحت است بنابراین کار آسانی است که آن‌ها را از یک کار سخت و فنی بردارند وبیک کار ساده بگمارند، بکار اطاقداری، سرایداری و از این قبیل و هیچ اشکالی ندارد و فکر می‌کنم که مذاکرات نمایندگان در این باره کافی است و آقایان رأی خواهند داد.

رئیس – آقای دکتر سعید مخالفید بفرمائید.

دکتر سعید – بنده می‌خواستم عرض بکنم مشابه این قانون در کادر فنی بهداری هم داریم یعنی هیچیک از کارمندان فنی بموجب قانونی که گذشته نمی‌توانند تغییر شغل بدهند و کار اداری بکنند علتش این است که قبل از اینکه این قانون برای بهرداری بگذرد بغییر شغل را بعهده یک کمیسیون بهداشتی گذاشته بودند و اغلب ما میدیدیم که کارمندان فنی که وارد کار بهداری مثل پزشکیار‌ها پرستارها و غیر ذلک بهر نحوی بود تشبث می‌کردند و کارشان را عوض می‌کردند کار مشکل تر را بیک کار راحت تری عوض می‌کردند که مثلا بیایند در دفتر کل کار کنند از تاریخی که این قانون گذشته است که نمی‌توانند کارمندان فنی تغییر شغل بدهند ما می‌بینیم که بسیاری از کارهای بهداری در بیمارستانها سهل تر و راحت تر شده است بنده مطمئن هستم اگر این قانون بگذرد که سیمبانها بتوانند تغییر شغل بدهند ملاحظه خواهید فرمود در یک مدت بسیار کوتاهی شاید هشتاد در صد از سیمبانها بواسطه ضعف و غیره تغییر سمت خواهند داد و می‌آیند پشت میز می‌نشینند و مجبور است وزارت پست و تلگراف که یکعده دیگر را بعنوان سیم بان دائما استخدام بکند بنده می‌خواهم این جا پیشنهاد بکنم که آقایان موافقت نفرمایند بصورتی که پیشنهاد شده تصویب بشود برای اینکه خواهی نخواهی وزارت پست و تلگراف با یک مشکلاتی مواجه خواهد شد و خود جناب وزیر تصدیق خواهند فرمود که نمی‌توانند کنترل کنند این جا یک جمله اعم است یعنی می‌گوید ضعف، ضعف یعنی چه، اغلب از سیم بانان می‌توانند ادعا بکنند که ما ضیعف هستیم و نمی‌توانیم کار کنیم بنابراین کافی است یک مدرکی کمیسیون بدهد که این شخص ضعف دارد و می‌باید تغییر سمت پیدا بکند.

وزیر پست و تلگراف – بنده خیلی متشکرم که فکر وزارت پست و تلگراف را کرده‌اند که دچار محظور نشود، بنده فکر می‌کنم که اگر یک قدری دقت کنیم خود سیمبانان و نامه رسان‌ها برایشان هیچ صرف ندارد که شغلشان را تغییر بدهند برای اینکه سیم بانان برای سختی کارشان یک مزایائی می‌گیرند که اگر شغلشان عوض شود از این مزایا محروم خواهند بود و همینطور است نامه رسانها فقط این اختیار را وزارتخانه خواهد داشت یعنی وزارتخانه وقتی دید واقعا این کاری که محول به سیم بان شده است بواسطه اینکه از نظر قوای جسمانی نمی‌تواند آن را انجام بدهد از این حق استفاده خواهد کرد و در متن این ماده واحده نوشته است به تصدیق پزشک معتمد بنده گمان می‌کنم آقایان پزشکان چه آنهائی معتمد وزارتخانه باشند چه پزشک خارج هیچوقت نمیایند یک تصدیق بر خلاف واقع بدهند. آقایان پرشکان قسم خورده‌اند که در کار خودشان همیشه رعایت نکات وجدانی که شغل شریف طبابت ایجاب می‌کند بنمایند، تصور نمیکتن با این شرطی که گذاشته شده است که پزشک معتمد تصدیق بکند هیچ نگرانی در بین باشد.

رئیس – آقای سیفی موافقید بفرمائید.

سیفی – عرض کنم برای تعویض پست سیم بانان و نامه رسانها در کمیسیون پست و تلگراف زیاد صحبت شد واقعا اگر ما بخواهیم هر کسی که یک مقداری از قوای بدنیش در اثر کارهای سخت تحلیل رفته یک مقداری پول بعنوان باز خرید بهشان بدهیم بعد از یک مدتی این پول تمام خواهد شد، و اینها بصورت یک مشت آدم بیکاره و سربار این جامعه خواهند شد. علت اینکه هیچکس در این سمت حاضر نیست بیاید تغییر سمت بدهد و اطاقدار و پیشخدمت بشود خیلی واضح است. سیم بانان و نامه رسان‌ها یک فوق العاده فنی می‌گیرند و با این حقوقی که همه آقایان بآن مبتلا هستید و میدانید که نمی‌شود واقعا حد وسط یاحداقل زندگی را تامین کرد هیچکس حاضر نخواهد شد که صد تومان یا پنجاه تومان فوق العاده خودش را از دست بدهد و بیاید برود پیشخدمت در اطاق شود بنده با این لایحه‌ای که آقای وزیر پست و تلگراف داده‌اند موافق هستم بایستی بمردم تامین استخدام و تامین زندگی داد تا یک فردی بتواند واقعا پس ازمدتی که یک کار سختی را انجام می‌دهد آتیه اش تامین باشد و بتواند پستش را عوض بکنند و یک پست سبک تری به او بدهند گواینکه مقدرای از حقوقش کم می‌شود ولی باز بتواند بزندگی خودش ادامه بدهد ولی اگر یک وزارتخانه‌ای بگوید بیست سال جوانی خودت را در این کار گذاشتی و این کارهای سخت را کردی حالا هم این پول را بگیر و برو و او هم که غیر از کارسیم بانی کار دیگری بلد نیست مسلم این پول را در عرض یک مدت کوتاهی مصرف می‌کند و جزء بیکاره‌ها در خواهد آمد اما از نظر تشخیص پزشکی ما باید متکی باشیم بآن قسمی که خورده‌اند آقایان پزشکان، اینها چطور می‌توانند وظیفه وجدانی خودشان را چشم پوشی کنند وبرای خواهش یک نفر از ایده خودشان عدول بکنند این بعقیده من خیلی مشکل است (حبیبی – خیلی هم دیده شده است).

رئیس – بکفایت مذاکرات رأی می‌گیریم خانم‌ها و آقایانی که موافقند قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد بنابراین برای شور دوم به کمیسیون ارجاع می‌شود.

- اعلام دستور و تعیین موقع جلسه بعد – ختم جلسه

۱۴- اعلام دستور و تعیین موقع جلسه بعد – ختم جلسه

رئیس – دستور جلسه آینده قرائت می‌شود.

(بشرح زیر قرائت شد)

۱- لایحه معافیت سربازان آموزشگاههای رانندگی ارتش از پرداخت یکصد و پنجاه ریال بهای تمبر گواهینامه رانندگی. شماره چاپ ۷۹.

۲- لایحه لغو ماده ۲ قانون تمدید استخدام آقای آندره گدار. شماره چاپ ۱۰۸

۳- اضافه مستمری وراث مرحوم ذبیح الله کاظمی نژاد شماره چاپ ۱۵۱:

رئیس – جلسه را ختم می‌کنیم جلسه آینده روز سه شنبه ساعت ۹ صبح خواهد بود.

(مجلس بیست دقیقه بعد از ظهر ختم شد)

رئیس مجلس شورای ملی – مهندس عبدالله ریاضی