مذاکرات مجلس شورای ملی ۲۲ تیر ۱۳۲۷ نشست ۸۵
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری پانزدهم | تصمیم‌های مجلس | قوانین برنامه‌های عمرانی کشور مصوب مجلس شورای ملی |
| نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری پانزدهم |
روزنامه رسمی کشور شاهنشاهی ایران
شامل: متن قوانین - تصویب‌نامه‌ها - صورت مفصل مذاکرات مجلس شورای ملی - سوالات - اخبار رسمی - فرامین - انتصابات - آیین‌نامه‌ها - بخش‌نامه‌ها - آگهی‌های رسمی
شماره تلفن: ۵۴۴۸ - ۸۸۹۴ - ۸۸۹۵ - ۸۸۹۶
مدیر سید محمد هاشمی
مشروح مذاکرات مجلس ملی، دوره ۱۵
جلسه: ۸۵
صورت مشروح مجلس روز سه‌شنبه ۲۲ تیر ماه ۱۳۲۷
فهرست مطالب:
۱ - تصویب صورت مجلس
۲. بیانات قبل از دستور آقایان رضوی - حائری‌زاده
۳ - اجرای مراسم سوگند عده‌ای از نمایندگان
۴. بقیه مذاکره در لایحه تشدید مجازات رانندگان
۵. تقاضای یک فوریت لایحه قرارداد پستی از طرف وزیر پست و تلگراف
۶. تقدیم لایحه استخدامی دو نفر متخصص دفع آفات به وسیله وزیر کشاورزی
۷. معرفی آقای لطفعلی معدل به سمت معاونت پارلمانی نخست وزیری از طرف آقای نخست وزیر
۸. بقیه مذاکره در لایحه تشدید مجازات رانندگان
۹. موقع و دستور جلسه بعد - ختم جلسه
مجلس در ساعت نه و سی و پنج دقیقه صبح به ریاست آقای رضایی حکمت تشکیل گردید
۱ - تصویب صورت مجلس
صورت مجلس جلسه قبل را آقای صدرزاده (منشی) به شرح زیر قرائت کردند -
دو ساعت و بیست دقیقه قبل از ظهر روز یکشنبه بیستم تیر ماه مجلس به ریاست آقای رضا حکمت تشکیل و صورت جلسه پیش قرائت گردید -
اسامی غایبین جلسه گذشته که ضمن صورت مجلس خوانده شده است:
غایبین بااجازه - آقایان: بیات - دادور - صاحب‌جمع - سلطان‌العلما - معین‌زاده - سلطانی - اورنگ - تمیر تیمور - مامقانی -
غایبین بی‌اجازه - آقایان: اسمعیل ظفری - علی‌محمد غضنفری - تولیت - اقبال - قوامی - حسین وکیل - ناصری - بهار - نیک‌پور - قهرمان - محمد عباسی - فتحعلی افشار - اعزاز نیک‌پی - صفا امامی عدل اسفندیاری
دیرآمدگان با اجازه - آقایان: ملک مدنی - دکتر بقایی - مهندس رضوی - فولادوند - منصف - دکتر طبا - عبدالرحمن فرامزی - محمدعلی مسعودی - مسعود ثابتی - دکتر مجتهدی - عباس اسکندری - امامی اهری - دولتشاهی
دیرآمدگان بی‌اجازه - آقایان: محمدحسین قشقایی - دکتر اعتبار - عزیز زنگنه - معتمد دماوندی - آقاخان بختیار - عباس نراقی -سزاوار - شریعت‌زاده - اسدی
آقای دکتر متین دفتری راجع به لایحه توافق مالیات گزارش کمیسیون دادگستری توضیحی داده تقاضا نمودند در این جلسه مطرح گردد.
آقای مهندس رضوی تقاضا نمودند تکلیف تبصره‌هایی که مربوط به یک دوازدهم خرداد تصویب شده تعیین شود و طرح مربوط به عوارض زمین قرائت شد.
آقای سزاوار اظهار نمودند چون حدود شهر معلوم نیست و اراضی مجهول‌المالک بسیار است باید در کمیسیون مورد مطالعه بیشتری قرار گیرد.
آقای مهندس رضوی گفتند مجلس باید در این باره تصمیمی اتخاذ کند که نافع به حال مردم باشد و فوریت طرح تصویب گردید و طرح مربوط به حکمیت‌هایی که یک طرفش دولت باشد قرائت شد.
آقای کفایی گفتند این طرح در مقابل حکمیت نسبت به ورثه خزعل تقدیم شده بود و پس از تصمیم به تجدید نظر فعلاً یک فوریت آن کافی است.
آقای حاذقی گفتند قوانین مانع کسانی که به سوءاستفاده عادت کرده‌اند نمی‌شود باید سازمان اساسی
مملکت اصلاح شود و فوریت طرح اصلاح گردد صورت مجلس نیز تصویب شد.
آقایان دکتر معظم و کشاورز صدر پیشنهاد نمودند گزارش لایحه مربوط به تشدید مجازات رانندگان مطرح شود و گزارش کمیسیون دادگستری قرائت شد.
آقای دکتر شفق گفتند امر عبور و مرور به نوشتن چند ماده فیصله نخواهد یافت باید شرکت‌های مسئولی به وجود آید و با مطالعه بیشتری در این باره اتخاذ تصمیم شود
آقای سزاوار مخبر کمیسیون دادگستری در باب بی‌انتظامی امور رانندگی و غفلت رانندگان و عابران و متصدیان مربوطه توضیحاتی دادند و آقای کشاورز صدر با اشاره به مواد ۱۷۷ و ۱۷۴ مربوط به مجازات قتل غیرعمد و تشریح نوع و وضع جرایم و کیفر مجرمین معتقد بودند که این لایحه با مطالعه تنظیم شده و مفید است.
آقای اسلامی گفتند حسن اجرای قوانین شرط اصلی است و این قانون هم باید وقتی اجرا شود که تکلیف خیابانها و عابرین معلوم شده باشد
آقای دکتر عبده اظهار داشتند این قانون در حفظ انتظامات عمومی مؤثر است مقررات شهرداری و شهربانی نیز باید اصلاح و اجرا شود.
آقای مهندس رضوی پیشنهاد کفایت مذاکرات نمودند و آقای باتمانقلیچ مخالف بوده گفتند سرنوشت چند هزار نفر راننده را نمی‌توان به این ترتیب تعیین کرد قبلاً وضع حرکت عابرین و مقررات رانندگی باید اصلاح شود و کفایت مذاکرات تصویب شد و ماده اول قرائت گردید.
آقای فولادوند گفتند تعیین مجازات‌های شدید نشانه نقض غرض است و با اشاره به پرونده دکتر چهرازی و تبرئه ایشان معتقد بودند اشخاص متنفذ و قوی تعقیب نمی‌شوند و الا ماده ۱۷۷ قانون مجازات عمومی برای تأمین این منظور کافی است
آقای مشایخی در کلیات لایحه راجع به علل انحطاط و جرایمی که به وسیله رانندگان واقع می‌شود و لزوم تعقیب مجرمین به تناسب جرایم مرتکبه توضیحاتی دادند و اظهار عقیده نمودند که باید شرکت‌های اساسی ایجاد شود تا مقصود حاصل شود آقای تقی‌زاده در باب نظامات دولتی اشاره نمودند که به وسیله مداخلات مأمورین خواهد شد و باید شرکت‌های اساسی برای انتظام امور وسایط نقلیه ایجاد شود
آقای مخبر کمیسیون دادگستری در باب نظامات دولتی توضیحاتی دادند و آقای رضوی گفتند اگر تند نرانند و زیاد سوار نکنند و مسابقه نگذارند هیچ گونه خلاف نظمی حادث نمی‌شود.
ساعت ۱۲ ظهر جلسه ختم و به روز سه‌شنبه محول و دستور مراسم سوگند و لوایح تشدید مجازات و عفو عمومی و توافق مالیاتی و گزارشات کمیسیون مرخصی مقرر گردید.
رئیس - آقای رضوی نسبت به صورت مجلس نظری دارید؟
رضوی - قبل از دستور عرایضی داشتم
رئیس - آقای آشتیانی‌زاده نسبت به صورت مجلس اعتراضی دارید؟
آشتیانی‌زاده - قبل دستور عرایضی داشتم.
رئیس - آقای اردلان نسبت به صورت مجلس نظری دارید؟
اردلان - در صورت جلسه یک اشتباهی داشت و آن این بود که نوشته شده است لایحه توافق به کمیسیون دادگستری رفته در صورتی که کمیسیون قوانین دارایی است
رئیس - اصلاح می‌شود آقای سزاوار در صورت جلسه فرمایشی دارید؟
سزاوار - بنده در فوریت لایحه مربوط به اراضی که مخالفت کردم تنها موضوع مجهول‌المالک بودن نبود آقای صدرزاده اگر توجه بفرمایند تنها آن یک مورد نبوده بلکه عرض کردم که باید توجه بشود به اراضی که در محاکم در جریان دعوی است البته یک قسمت از اراضی که می‌خواهند به عنوان تجارت و سود بازرگانی روش عمل بکنند صحیح است ولی یک قسمتی که مربوط به وارث و یا یک اشخاصی است که جریان آنها در دادگستری مطرح است و مورد نزاع است به طور کلی نمی‌شود روی این اراضی مالیات بست بایستی این‌ها را کمیسیون رسیدگی بکند و از هم تفکیک بکند آنهایی که برای سود بازرگانی است البته صحیح است و به جا بایستی از آن اراضی گرفت و رویش مالیات بست ولی نمی‌شود گفت که هر کسی که پانصد متر یا هزار متر زمین دارد این مشمول مالیات است.
رئیس - دیگر نظری نسبت به صورت مجلس نیست؟ (گفته شد - خیر) چون عده برای رأی کافی نیست. صورت جلسه بعداً تصویب می‌شود. چند نفر از آقایان اجازه نطق قبل از دستور خواسته‌اند (دستور، دستور) اگر وارد دستور شویم مراسم سوگند باید به عمل بیاید (سزاوار - بنده با نطق قبل از دستور مخالفم) اگر مخالفت بشود با نطق قبل از دستور باید رأی گرفته شود (نبوی - مراسم سوگند به عمل بیاید) البته اگر وارد دستور شدیم مراسم سوگند به عمل خواهد آمد.
سزاوار - عرض کردم بنده با نطق قبل از دستور مخالفم
صدرزاده - آقای سزاوار اجازه بدهید بنده به اندازه سه دقیقه اجازه صحبت خواسته‌ام
رضوی - بنده اخطار نظامنامه‌ای دارم رئیس مطابق چه ماده؟
رضوی - قسمت اخیر ملحقات نظامنامه راجع به نطق قبل از دستور
رئیس - نوشته قبل از دستور و بعد از ختم جلسه این حق محفوظ است
رضوی - راجع به همین قسمت اخیر راجع به نطق قبل از دستور می‌خواهم عرض کنم
رئیس - ماده‌اش را بفرمایید
رضوی - اجازه بفرمایید عرض کنم، این یک حقی است در نظامنامه همان نظامنامه‌ای که تعیین دستور را به عهده مجلس گذارده است همان نظامنامه‌ای که تمام این مقررات را برای ما وضع کرده همان نظامنامه این حق را برای وکلا معین کرده بنابراین در هر جلسه بنا به تصویب و درخواست اجازه دادن یا ندادن یعنی در برابر نظامنامه قدعلم کردن است و الا البته بسته به صلاحیت و تشخیص است که مقام ریاست بدهند تا اندازه‌ای که عرصه را به دستور تنگ نکنید این یک حقی است برای نماینده و فقط با مخالفت کردن یک نفر قابل از بین بردن و قابل سلب و زوال نیست بنابراین بنده خواستم بگویم این مخالفت‌ها مانع از برای سلب حق نمایندگان نشود
رئیس - البته درست است اگر یک نفر مخالفت بکند باز بسته به رأی مجلس است
رضوی - حق مخالفت ندارند.
سزاوار - چطور حق مخالفت ندارند.
رئیس - هر روز ممکن است این وضع پیش بیاید رویهمرفته بسته به رأی مجلس است.
دهقان - حالا چون عده کافی نیست اجازه بدهید که صحبت کنند
رئیس - اول نوبت آقای اسلامی است
اسلامی - بنده نوبت خودم را به آقای رضوی می‌دهم
رئیس - پس با اجازه آقایان چون عده کافی نیست نطق قبل از دستور خواهد شد آقای رضوی بفرمایید
۲. بیانات قبل از دستور آقایان رضوی - حائری‌زاده
رضوی - بنده این فرصت استفاده می‌کنم و یک توضیحی درباره همین مقدمه که عرض کردم می‌دهم نظامنامه البته به تصویب یک مجلسی شبیه مجلس رسیده است ولی با یک مهبا بودن خاطر و مذاکرات و مطالعات قبلی تا این که یک موادی تدوین شد که به موجب آن مواد نظامات مجلس را محفوظ کرد بنابراین با یک مطالعاتی یک حقوق خاصی در یک موارد معینی برای افراد یعنی عموم نمایندگان محرز شده است که به عقیده بنده از روی این سابقه قابل این که به یک صورت مخالفت و امثال رأی و غیره قابل زوال نیست منتها البته یک به هم بستگی می‌خواهد این کار که عرصه را هم برای کار تنگ نکرده باشد و دستور را هم بشود مطرح کرد و نتیجه گرفت ضمناً حق هم سلب نشده باشد و از طرفی در ضمن مواد موجود هم یک وظیفه‌ای برای آقایان تعین کرده که آنها هم طولانی نطق نکنند و وقت مجلس را نگیرند پس بنابراین به عقیده بنده اگر مواد نظامنامه رعایت بشود تمام حقوق رعایت می‌شود وعرصه هم به مجلس تنگ نمی‌شود. موضوع عرض بنده خیلی مفصل نیست البته مطالبی که باید به عنوان مقدمه و قبل از دستور عرض کنم زیاد بود ولی چیزی که محرک بود که بنده مزاحمت فراهم کنم چیزی است که در دو جلسه پیش آن هم فقط به نام تقدیم لایحه از طرف وزارت فرهنگ شد و اسمی از تأسیس دانشگاه در فارس برده شد همین مژده، همین خبر با این که هنوز تا جامه عمل بپوشد خیلی طول دارد با این وجود در نزد مردم هنرپرور و علم‌دوست و فرهنگ‌پرور فارس موجب یک شادی و خوشی و سرور بسیاری شده بود که تلگرافات متعددی به مقام ریاست و مجلس شورای ملی و نمایندگان فارس و بعضی نمایندگان
دیگر کرده بودند و مخصوصاً در یکی از آنها به خصوص خواسته بودند که بنده این موضوع را به عرض مجلس شورای ملی برسانم و تقاضا کنم به این که حالا که بعد از یک مدتی توجهی می‌شود و یک قدم اساسی فرهنگی برای یک ناحیه مستعدی مثل فارس برداشته می‌شود مجلس شورای ملی وسائل مساعدت و معاضدت را فراهم کند و قسمی بفرمایند که ملت مستعد فارس از این وضعیت و از این پیشرفتی که به وسیله تأسیس دانشگاه ممکن است برایشان فراهم بشود بی‌نصیب نمانند یک تلگراف البته از آقایان دکترها بود که تلگراف کرده‌اند و حتی به بعضی از آقایان نمایندگان غیرفارس هم رونوشت داده شده است آنها به خصوص تقاضای زیاد کردن کلاس‌های دانشکده پزشکی را کرده‌اند. راجع به دانشگاه علتی که آنها را وادار به این مسرت نموده و این که این قدر از این مژده اظهار خوشوقتی می‌کنند؛ رأی است این که در سایر مواقع یک وعده‌هایی به عناوین مختلف به آنها داده شده است که متأسفانه بنده نمی‌دانم در ادارات و وزارتخانه‌ها چه شده که چنین مطالبی که ممکن است درباره بعضی استان‌ها مثل برق مورد تصویب واقع شود ولی راجع به بعضی استان‌ها دچار تشنج و اضطراب می‌شود یکی دو وعده به خصوص راجع به کارخانه‌جات و به خصوص کارخانه قند مدت‌ها است سفارش داده شده است در برابر هزاران محرومیت و بیچارگی که دیدیم در ظرف مدت ۲۵ سال اهالی فارس با آنها مواجه بوده‌اند ولی نمی‌دانم که هر روز به چه دست‌آویزی اساساً این موضوع را عقب می‌اندازند و اجرا نمی‌کند تا این که اخیراً باز فریاد مردم آنجا بلند می‌شود هرچه به وسیله جراید و هرچه به وسیله تلگرافات یادآوری کرده‌اند که اگر واقعاً این وعده هم مثل سایر مواعد دروغ است و بنای توجه و تفقدی به فارس نیست سابقه بدهند که به کلی مردم فارس مأیوس شوند همچنین راجع به یک قسمت‌های دیگر واقعاً وعده‌هایی که به فارس داده شده است به خصوص در قسمت کمیسیون ارز واسعار و راجع به کارخانه‌جات مدت‌ها است که همین طور یک عده از تجار محترم فارس را در تهران سرگردان و پریشان نگاه داشته‌اند و با وجودی که هزاران کار داشته‌اند معذلک کله برای یک موافقت‌هایی عادی یک مزاحمت‌های بسیارتر فراهم می‌کنند با این که از طرف آقایان نمایندگان فارس تاکنون آنچه لازمه نصیحت و دلالت بود در این موضوع به ادارات مختلفه شده خواهش و التماس شده و با همه آقایان بحث شده ولی با همه این مقدمات هنوز هم در عهده تعویق است امروز بنده این جا خواستم از این نطق قبل از دستور استفاده کنم و مجلس شورای ملی را سابقه بدهم که تاکنون به اتمام این مخالفت‌ها و مخالفت‌هایی که شده مردم جنوب را ما امیدوار نگاه دشته‌ایم به این که روح موافقت از طرف آقایان و وزارتخانه‌ها باقی است و پیشنهادهای آنها صورت عمل به خود می‌پوشد اگر بنا شد خدای نخواسته این مسامحه‌ها و تعلل‌ها در دولت جدید هم ادامه پیدا کند بنده نمی‌دانم آن وقت جواب آنها را چه بدهیم و انتظارات آنها چه صورتی پیدا خواهد کرد.
رئیس - آقای حائری‌زاده
حائری‌زاده - یک موضوعی که بنده را وادار به نطق قبل از دستور کرد که امروز اجازه خواسته بیایم وقت آقایان را مشغول بکنم حقیقتاً دنباله مذاکراتی است که در برنامه دولت گفته شد در آن روز بنده حال مزاجیم خوب نبود و مقضی نشد که که ادامه بدهم صحبت خودم را قطع کردم و رفتم جناب آقای نخست وزیر یک فرمایشاتی درباره بنده فرمودند و بنده خواستم از ماده ۱۰۹ استفاده کرده و یک بیاناتی در این خصوص بکنم لیکن مقام ریاست اجازه ندادند و به این جهت امروز به عنوان نطق قبل از دستور اجازه خواستم و موضوعاتی را می‌خواهم غرض کنم که مربوط به دادگستری هست و خوشبختانه آقای وزیر دادگستری هم این جا تشریف دارند. خود من افتخار خدمتگذاری را در دستگاه قضایی چند سال داشته‌ام و مقتضی است که یک نواقص را که در آن کار هست به جناب آقای وزیر دادگستری تذکر داده و متوجه باشند که رفع این نقایص را بکنند البته نواقص خیلی زیاد است و این نمونه کوچک را بنده برای مثال عرض می‌کنم دستگاه دادستانی خیلی تماس با مردم دارد تمام جرایمی که هست اعم از امور خلافی از امور جنحه جنایت این دستگاه باید وسایل اصلاحش را فراهم بکند حالا وارد جریان ولایات نمی‌شوم برای این که بیچاره ولایتی‌ها روی سیاست‌های مأمورین‌شان را برمی‌دارند و می‌گذارند یک مأموری را من از آن راضی نیستم و وزیر دادگستری آن را برای ترضیه خاطر من برمی‌دارند و شخصی دیگر را برای رضایت خاطر آن دیگری ممکن است بگذارند ما حالا در این موضوع بحث نمی‌کنیم که دستگاه قضایی باید شکلی باشد که این اعمال‌نفوذها نشود فقط دادستانی تهران را بنده من باب مثال عرض می‌کنم دستگاه دادستانی تهران تماس زیادی با مردم دارد در کابینه آقای قوام‌السلطنه آن دادستان را صلاح ندانستند که متصدی باشند حالا خوب تشخیص داده بودند باید تشخیص داده بودند من وارد بحثش نمی‌شوم آن را از کار برکنار کردند یک فترتی پیدا شد در فاصله بین سقوط کابینه قوام و آمدن کابینه آقای حکیمی در این فاصله من نفهمیدم چه شد مقامات مسئول دخالت داشتند یا مقامات غیرمسئول به کار دخالت کردند نظامی دخالت داشته یا غیرنظامی آن شخصی اگه برداشته بودند ابقا شد فرصت ندادند که کابینه حکیم‌الملک بیاید یک نظری بدهد که آیا صلاح است این شخص باشد یا نه این بود که در این جریان حوادثی در این شهر اتفاق افتاد من‌جمله محمدمسعود را شب گشتند، برادران لنکرانی را به اتهام قتل محمدمسعود گرفتند در صورتی که اکثریت مردم تهران معتقدند (دهقان - اکثریت مردم در اشتباهند دلایلی هست که قاتلند) در تشییع جنازه محمدمسعود همین طور جزء تشیع کنندگان می‌گفتند که قاتلین در یک قصرهای خیلی عالی زندگانی می‌کنند هیچکس از آنها نمی‌پرسد که شماها در این کار دخالت داشته‌اید، دادستان قدرتش خیلی زیاد است، قانون به او قدرت زیاد داده و در جاهایی که هیچکس حق ورود ندارد دادستان حق ورود دارد ولی یک دادستان در تهران گذاشته‌اند که اگر بپرسند کی او را گذاشته پیدا نمی‌کنیم من نمی‌دانم قوام که او را برکنار کرده بود حکیمی هم که او را بر این کار نگمارده بود در این میان کی پیدا شد من نفهمیدم (کشاورز - صدر - جوان تحصیلکرده‌ای است) جوان تحصیلکرده فراوان است در این مملکت، از این افراد در مملکت خیلی هستند (دهقان - افتخارش هم همین است قوام او را برکنار کرده) حالا اجازه بدهید من می‌خواهم دستگاه دادگستری دستگاهی باشد که ملعبه اشخاص نباشد مردم امنیت داشته باشند شب بروند خانه‌شان راحت بخوابند نه این که وسط روز بروند فلان مدیر روزنامه را بزنند و کسی هم تعقیب نکند روزنامه‌های چاپ شده را می‌روند توی مطبعه در کامیون می‌ریزند و می‌برند، دادستان اقتداراتش خیلی زیاد است. خرابی دستگاه شهربانی‌مان از زمان حکومت رضاخان همان طور ادامه داشته و اصلاح نشده ولی شاه سابق عقیده داشت که یک عدلیه مقتدر و آبرومندی باشد چون الغای کاپیتولاسیون شده بود به عدلیه احترام می‌گذاشت، به اوراق مالکیت احترام می‌گذاشت بدبختانه این هم دارد از بین می‌رود. معایب آن دوره را به طور اتم و اکمل داریم ولی محاسن آن دوره را هیچکدامش را نداریم، حکومت قلدری محاسنی دارد و معایبی محاسنش تمام از بین رفته ولی معایبش ده مقابل شده وزارت دادگستری حافظ عدل است اوست مجری قانون باید در مملکت حکومت شخصی برافتد و نباشد باید حکومت قانون جای اورا بگیرد و مسئول این کار وزارت دادگستری است باید انجام وظیفه بکند و دستگاهش را اصلاح بکند این طوری که هست قابل ادامه نیست مردم امنیت ندارند، راحتی ندارند، آسایش ندارند مردم باید راحت در خانه خودشان بخوابند فقیر باشد، غنی باشد سرمایه‌دار یا گدا باشد باید اراده شخصی حکومت نکند قانون باید حاکم باشد قانون‌هایی که در دوره ۲۰ ساله ظالمانه گذشته اجرا بکنند من موافقم بهتر از از اراده شخصی است که حکمفرما باشد در مملکت البته آن قوانین برای یک دستگاه دیکتاتوری وضع شده است قانون محاکمات نظامی یک قانونی نیست که تطبیق با قانون اساسی بکند (صحیح است) من معتقدم که باید آن قانون لغو شود و یک قوانینی که مطابق مصالح جامعه هست به جای آن وضع شود (صحیح است) ولی ما راضی هستیم همان قوانین ظالمانه را اجرا کنند ولی اوامر شخصی نظریات خصوصی در مملکت حکمفرما نباشد این‌ها وظیفه وزارت دادگستری است در این قسمت باید جدیت کرد و سفسطه و مغلطه کردن رئیس دولت و کاه را کوهی و کردن و کوه را کاهی نشان دادن کار اصلاح نمی‌شود باید ما عمل بکنیم تا اصلاح شود یک فرمایشی جناب نخست وزیر صدر اعظم موجودمان در غیاب بنده فرمودند که عین فرمایشات ایشان چاپ شده و من قرائت می‌کنم و این توهینی بوده که به بنده شد و من باید توضیحاتی بدهم تا معلوم شود که من با ایشان خیلی فرق دارم ایشان فرمودند که آقای حائری‌زاده در مجلس در دوره چهارم تشریف داشتند در دوره پنجم هم تشریف داشته مخالف تغییر سلطنت و حکومت پهلوی هم بودند بعد هم کار دادند به ایشان در دیوان تمیز چرا. من در بیانات خود گفتم که ایشان کارمند سفارت روس بودند و چه شد از سفارت روس اخراج‌شان کردند یا ایشان بیرون آمدند من نمی‌دانم و وارد آن جریان نبودم در دوره‌ای که هر کسی زبان روسی می‌دانست، هر کسی که از روسیه عبور کرده بوده او را در سیاه‌چال می‌انداختند ایشان به مقامات عالی دولتی رسیدند من از آن جمله
استنتاج کردم که همسایه‌های جنوبی ما از کیسه خلیفه همه‌اش می‌بخشند از جیب خودشان به کسی جایزه و انعام نمی‌دهند کسی که در سفارت روس برای آنها خدمت کرده باشد مقامات دولتی به او می‌دهند کم کم به نخست وزیری‌اش هم می‌رسانند (کشاورز صدر - آنها حق دخالت ندارند) اجازه بفرمایید ایشان هم خواستند در مقابل نمایندگان به من توهین بکنند گفتند که من مخالف حکومت رضاخان بودم چطور شد به من کار دادند لابد معلوم می‌شود موافقت کرده‌ام این بیاناتی است که ایشان فرموده‌اند لازم است قدری به عقب برگردم یک توضیحی بدهم تا قدری مطالب روشن شود و این مغالطه و سفسطه از بین برود اول راجع به مخالفت من با حکومت رضاخان (دهقان - رضاشاه) (حاذقی - رضا شاه بگویید توهین نکنید مجلس شورای ملی او را شاه شناخته از اصول تبعیت بکنید) من هم از اصول تبعیت می‌کنم آقای دهقان من امروز شما را نماینده می‌دانم و آقای دهقان مدیر تهران مصور دیروز رضاخان آن روزی که می‌آمد شاه بشود رضاخان بود وقتی شاه شد رضا شاه گفتیم من که به مقام شاه و سلطنت احترام می‌گذارم من همیشه مقام سلطنت را مقدس و محترم شمردم من با کسانی که با مقام سلطنت مخالف بودند می‌جنگیدم: آن وقتی که رضاخان یک سلطنتی را می‌خواست به هم بزند جنگیدم با این که به احمد شاه عقیده نداشتم و او را آدم مهملی می‌دانستم من برای این که آن مقام را یک مقام ثابت و مقدس می‌دانم هر کسی که با این مقام مخالفت می‌کرد من هم با او مخالفت می‌کردم رضاخان مخالفت می‌کرد من هم با او مخالفت می‌کردم همین که به مقام سلطنت رسید من که با او مخالفتی نکردم جنگی نکردم شاه ما فوق همه است، شاه همه است، شاه یک طبقه معینی که نیست باید من از او دفاع بکنم، باید مردم از او دفاع بکنند نه سرباز و سرنیزه از او دفاع بکند حکومت رضاخان که آن وقت ما با او مخالفت می‌کردیم بعد که به مقام سلطنت رسید و تشکیلات ایران البته در دستش بود خیال می‌کنید که رضاخان آدم بدی بود نه آدم بدی نبود آن چاپلوس‌ها و متملق‌ها او را به آن روز سیاه انداختند مملکت را بروز بدبختی انداختند و رفتند خودش هم دربدر شد و رفت (سزاوار - چاپلوس‌ها حالا هستند) متملقین و چاپلوس‌ها هستند که دور او را گرفته بودند - رضاخان یک فرد سربازی بوده است خدمتگزار این مملکت بوده یک آدمی بوده است دارای احساساتی به نفع این مملکت بود و خدماتی هم برای این مملکت کرده است نباید فراموش کرد من هیچوقت از حقگذاری خارج نمی‌شوم حق و حقیقت را می‌گویم اگرچه علیه من باشد ولی جناب نخست وزیر فرض کردند، خیال کردند دوره ناصرالدین شاه است مملکت مال اوست و مقامات را او می‌دهد ما هم نوکر او هستیم، قضات نوکر شاه نیستند، قاضی مستقل است بنده وقتی دیدم بودن من در مجلس مصلحت نیست وقتی که در مجلس بودم، وکیل بودم آقای داور گفتند شما بیایید به دادگستری من موافقت نکردم و جریانش را به عرض مجلس می‌رسانم تا روشن بشود که فرق است بین خدمت ایشان و تبدیل خدمت ایشان با بودن من در مجلس و رفتن به دادگستری. بعد از جنگ بین‌الملل اول فرمانفرمای جهان قدیم انگلیس‌ها شدند زیرا که حکومت روسیه گرفتار انقلاب داخلی بود. ویلسن رئیس جمهور ممالک متحده آمریکای شمالی به واسطه قانون معروفی که فعلاً لغو شده حق دخالت در امور دنیای قدیم را نداشت ایران یکی از ممالکی بود در مجاورت روسیه، روسیه انقلابی، روسیه‌ای که آتش انقلاب و اختلاف در داخله‌اش شعله‌ور بود ایران همسایه چنین روسیه‌ای بود به نظر انگلیس‌ها باید در اطراف آن حکومت انقلابی، یک حکومت‌های قلدری ایجاد بشود. این بود مرام انگلیس‌ها آنها در سیاست‌های عمومی خودشان این رویه را داشتند جناب وثوق‌الدوله رئیس دولت وقت بود با ایشان قراردادی بستند این قرارداد بین مجلس سوم و مجلس چهارم بسته شد مجلس چهارم را خواستند شکلی انتخاب بکنند که آن قرارداد را و تصویب بکند ولی آن روز باور نمی‌کردند که می‌شود صندوق انتخابات را عوض کرد، یک اعمال نفوذهایی می‌کردند، که خدا و ریش‌سفیدهای اطراف را می‌خواستند وعده و نوید به آنها می‌دادند و کاندیدای خودشان را از مرکز پیش می‌بردند بنده آن وقت در یزد بودم حزب دموکرات نیز کاندیدایی معلوم کرده بود. حزب دمکرات یزد بنده را کاندید کرده بود خود من هم داوطلب نبودم زیرا سن من در آن موقع از نظر شمسی و قمری واجد نبود رفقا گفتند که تو اگر کاندید باشی در جلو کاندید دولت می‌توانی مبارزه کنی اختلاف کلمه پیش ما پیدا نمی‌شود بنده برای مصلحت حزبی حاضر شدم برای این کار والا خودم را که لایق این مقام نمی‌دانستم حالا هم نمی‌دانم، در این مقام باید یک اشخاص عالی‌مقامی بیایند در اینجا مقدرات مملکت را در دست بگیرند (باتمانقلیچ صحیح است) بنده در آن موقع کاندیدای حزب دمکرات در یزد بودم خیال می‌کنم فرماندار آن وقت در همین جا حاضر باشد آقای ایلخان آن وقت فرماندار یزد بودند کاندیدایی که از تهران دادند بنده جزء آنها نبودم سه نفری را از تهران کاندید کرده بودند که اسامی آنها لازم نیست برده شود. کشمکش کردیم دو سال جریان انتخابات طول کشید و کابینه آقای وثوق‌الدوله سقوط کرد در کابینه سپهدار یکی از کاندیداهایی که از تهران معلوم شده بود توأم شد بادو نفر از کاندیدای یزد انتخاب شدند بنده از یزد انتخاب شدم در دوره چهارم برای مخالفت با قرارداد وثوق‌الدوله با انگلیس‌ها بنده برای اجرای اوامر مرکزی هیچ وقت داوطلب نبودم و حاضر به کار نشدم آمدم اینجا، انگلیس‌ها در ایران چه کردند؟ اول یک دسته قزاق ناراضی را که ارباب روسی خود را از دست داده بودند به آنها حقوق و انعام داده بودند و آنها را حاضر به طغیان و حاضر به جمله به مرکز کردند ثانیاً پدر جوان مظفر فیروز را که در اروپا برای انجام مقصود حاضر کرده بودند روانه ایران ساختند که کار موسولبنی را در ایران انجام دهد ولی خداوند به این نقشه کمک نکرد برسر راه نصرت‌الدوله برف مانع حرکت شد دسته‌ای قزاق متمرد نزدیک تهران شد آقا سید ضیاء‌الدین طباطبایی که یکی از رفقا من را بلندگوی ایشان می‌داند در آن موقع از این نقشه اطلاع داشت بنده هم در تهران نبودم، در یزد بودم او رفت و نقشه را در دست گرفت (آزاد - نقشه‌اش قبلاً تهیه شده بود) جای نصرت‌الدوله را او اشتغال کرد آن نفشه‌ای که طرح شده بود به واسطه برف وضعیت عوض شد نصرت‌الدوله نیامد سید ضیاء‌الدین وارد میدان شد (رحیمیان - محرکش را فرمودید آقای حائری‌زاده انگلیس‌ها بودند؟) محرک نبودند دنیا به دست آنها بود ماشین را آنها می‌چرخاندند برای این که سید مجری این نقشه به نفع انگلستان و ایران باشد مجری این عمل شد بعضی از آقایانی که الساعه در مجلس تشریف دارند با ایشان همکاری می‌کردند بنده خودم در تهران نبودم انگلیس‌ها نوکرهای بی‌اراده لازم دارند در خلال این مدت از سید ناراضی شدند خود رضاخان را برای اجرای نقشه مناسب‌تر دیدند کردند آنچه کردند اول لباس جمهوری به تن جناب رضاخان که وارد عمل شد و کمک کردند احرار این مملکت اغفال این عمل شدند ولی من این لباس جمهوری قلابی را به ضرر مملکت تشخیص دادم و با مرحوم مدرس همکاری نمودم معاونت نمودم در صورتی که دوره پیش من با مرحوم مدرس همکاری نمی‌کردم. این جنگ‌ها در دوره پنجم اتفاق افتاد در دوره چهارم من با مرحوم سلیمان میرزا همکاری می‌کردم با مرحوم مدرس همکاری نمی‌کردم در آن دوره مرحوم مدرس حمایت از قوام‌السلطنه می‌کرد و من مخالف قوام‌السلطنه بودم در همان دوره ولی در دوره پنجم خطر بزرگی متوجه ایران شد من مجبور شدم با مرحوم مدرس همکاری کردم در خدمتگزاری با ایشان وترد شدیم و با ایشان تشریک مساعی کردم معاونت کردم با این که به احمد شاه جوان ارادتی نداشتم ایشان هم گاهی خلاف وظیفه سلطنتی در کارهای مملکتی می‌خواستند دخالت بکنند من حاضر به این که پادشاه از حدود قانون اساسی پا را بیرون بگذارد نبوده و نیستم احمد شاه نمی‌خواست این کار را بکند ولی من وقتی احمد شاه را گذاشته و با این جمهوری قلابی که عواقبش را هم حالا تماشا می‌کنم مقایسه کردم من برای این که اوضاع مملکت متشنج نباشد، وضعیت ثابت داشته باشد مردم یک مرکزی که راحتی آنها را فراهم کنند داشته باشد یک مرکزی که سفسطه نکند داشته باشند من با احمدشاهی که به شخص او ایمان و عقیده نداشتم ولی کرسی و مقامش را صلاح می‌دانستم که در این مملکت محفوظ باشد کمک کردم من برای حفظ وحدت ملی که ترک و عرب و کرد و لر متوجه یک مرکز باشند سلطنت و قانون اساسی را که شاه فقط شاه باشد و حق دخالت در امور نداشته باشد لازم دانستم و به همین دلیل حالا هم با مقام سلطنت موافقم ولی با قلدری و زور و فشار و دخالت در حکومت مخالف بوده و هستم پس از این که تمام اطرافیان احمد شاه ملحق به رضاخان شدند و خود احمد شاه فرار کرد رفت به اروپا رضا شاه مدعی بلامعارضی بود و خود شاه شد رضاخان اول آدم بدی نبود در بین توده زحمتکش بزرگ شده بود و احساسات پاک داشت ولی اشخاص متملق و چاپلوس اطراف او را گرفتند و رسید به جایی که در موقع فرار او از ایران با این که ایران در اشتغال اجانب بود احرار مملکت جشن گرفتند و نفس راحت کشیدند بنده هیچوقت نه خودم و نه اجدادم بت‌پرست نبوده‌اند
احمد شاه و رضا شاه و محمدرضا شاه را پرستش نکرده‌ایم ولی هرچه مصالح مملکت بود همان را انجام دادیم بنده با حفظ مقام سلطنت مشروطه ایران موافق بوده و اهل دروغ نیستم ولی به شرط‌ها و شروط‌ها پس از این که شاه سابق، آقای حاذقی مقام سلطنت پیدا کردند، بنده هم شاه خطابش می‌کنم، پس از این که شاه سابق به مقام سلطنت جلوس کرد دوره سوم و کالت من از یزد و دوره ششم مجلس شورای ملی بود در دوره اول و کالت بنده که دوره چهارم مجلس شورای ملی باشد برای مخالفت با قرار داد وثوق‌الدوله من انتخاب شده بودم (حاذقی - سن‌تان قانونی شده بود بالاخره آقای حائری‌زاده) وقتی که اعتبارنامه من را تصویب کردند سن من قانونی بود بلی، در دوره ششم بنده داوطلب عضویت دیوان کشور نبودم ولی در مجلس بودم اگر به مجموعه قوانین مراجعه بفرمایید طرح الغای قانون مالیات اصناف را بنده تهیه کردم البته آقایان نمایندگان هم همه کمک کردند و این طرح از مجلس گذشت و مردم شهرستان‌ها از فشار وزارت دارایی راحت شدند چند سالی نفس راحتی کشیدند بعد نمی‌دانم چه شد و بنده در مجلس نبودم ولی چون حالت مزاجی بنده مثل این که حالا هم خوب نیست برای مبارزه زیاد مساعد نبود وقتی آقای داور به من تکلیف کرد من تردید کردم ولی از طرفی دیدم در مجلس نمی‌توانم مبارزه بکنم وسایل و حال مزاجی من هیچکدام مقتضی نیست از طرفی هم علاقه داشتم که باید قوه قضاییه استقلال داشته باشد نوکر نباید باشد باید اشخاص مستقل‌الفکر در کرسی قضاوت بنشینند من تردید کردم تا روزی که رفتم نمی‌دانم چه بود یک جشنی بود چه بود که می‌بایست برویم خدمت شاه و کلای آن دوره هر کدام که حاضر باشند شاهد منظره بودند من در صف عقب می‌ایستادم هیچوقت جزء صف متملقین و چاپلوس‌ها نمی‌خواستم خودم را نزدیک شاه بکنم بنده این عقیذه را هیچ وقت نکرده‌ام و حالا هم نمی‌کنم شاه که قدی بلند داشت آن عقب من را دید و گفت شما باید بروید در وزارت دادگستری گفتم اگر امر اعلیحضرت باشد من اطاعت می‌کنم گفت مخبرالسلطنه می‌رود شما هم صلاح است بروید من از تردید خارج شدم دیدم که من قوه مبارزه را در مجلس با حال مزاجی که دارم ندارم و در وزارت دادگستری هم که باید وسیله الغای کاپیتولاسیون و استقلال قضایی فراهم شود من حاضر شدم که بروم ولی شاه دخالت در کار دادگستری نداشت هیچوقت نه مستقیم نه غیرمستقیم در دیوان کشور دخالتی نکرد در قضیه منصورالملک که محاکمه او در دیوان تمیز واقع شد و تبرئه شد در یک سلامی که بعد رفتیم حضور شاه شاه تقریباً گله کرد از قضاوت ولی بدون آن که جلوتر نظری بدهد یا ترتیب اثری به آن حرف‌ها بدهد چرا اشخاص چاپلوس که به وزارت می‌رسند یک کارهایی می‌کردند یک شعبه تمیز را منحل می‌کردند آن هم برای خوش‌آمد یکی از کسانی که بسته به دربار بود ولی خود شاه باید انصاف داد رضاخان وقتی به سلطنت رسید دخالت در کر قوه قضاییه نمی‌کرد بلکه تقویت هم می‌کرد (صحیح است) (آزاد - ولی شهربانی دخالت می‌کرد) وقتی من به محکمه انتظامی وارد شدم خدمت آنجا را کمتر از خدمت در مجلس شورای ملی تشخیص ندادم آنجا را هم خدمت به مملکت تشخیص دادم ما نوکر این مردم هستیم نوکر شاه نیستیم آقا شاه هم نوکر این مردم است جیره‌خوار این مردم است در مملکت مشروطه همه نوکر این مردم هستند آنها مزد می‌دهند و ما در مقابل اجر و مزد آنها باید کار بکنیم باید وسایل ایجاد امنیت و رفاه مردم را فراهم کنیم و انجام وظیفه کنیم (قبادیان - آقای حائری‌زاده شاه شاه مملکت و سرپرست مردم و مورد احترام همه است) (صدرزاده - ایشان هم که اهانتی نکردند) من خیلی خوشوقتم که در سابقه زندگی بنده و اجدادم یک لکه سیاه نیست آقای هژیر یک فکری برای خودشان بکنند و همیشه طرفدار اصول بوده موافقت و مخالفت بنده با هر شخص با هر مقام و با هر قانون از نظر اصولی بود، بنده را از سفارت روس اخراج نکردند بنده سابقه خدمت از هیچ سفارتی ندارم چون حال مزاجی من مقتضی نیست بقیه عرایض خودم را می‌گذارم برای روز دیگر همین قدر عرض می‌کنم مملکت ارث پدر کسی نیست شاه ماها همه نوکر این مردم هستیم و باید برای این مردم خدمت کنیم افتخار ما این است که برای خدمتگذاری این مردم بیشتر جدیت کنیم.
نمایندگان - دستور، دستور
رئیس - آقای حائری‌زاده در اول بیان‌شان اظهار کردند که مطابق ماده ۱۰۹ خواستند بیانی کنند و من مانع شدم و نگذاشتم همین طور است که گفتند ماده ۱۰۹ یک مفهومی دارد و اگر به آن عمل نشود باعث می‌شود که نظم مجلس مختل شود (صحیح است) ولی نماینده در موقع نطق قبل از دستور چون محدود نیست ایشان را گذاشتند بیانات‌شان را بکنند (صحیح است) با این که آقایان تصدیق می‌کنند که بنده یک سهمی در نظم مجلس برای اجرای نظامنامه بدون ملاحظه دارم معهذا هستند اشخاصی که پی بهانه می‌گردند و می‌خواهند ایرادی وارد بکنند این است که من ناچارم رعایت کامل نظامنامه را بکنم حالا اگر اجازه می‌فرمایید وارد دستور شویم
دکتر عبده - هر قدر سختگیری بیشتر بفرمایید وکلا بیشتر پشتیبانی می‌کنند (صحیح است)
دکتر متین دفتری - بنده اجازه می‌خواهم طبق ماده ۱۰۹
۳ - اجرای مراسم سوگند عده‌ای از نمایندگان
رئیس - دستور داده‌ام کلام الله را بیاورند و دستور شروع بشود.
(در این موقع به مناسبت ورود کلام الله عموم حضار قیام کردند)
آقایان: شیخ‌الاسلامی - سلطانی - دکتر امینی - دکتر متین دفتری - کهبد - عدل اسفندیاری به ترتیب قسم‌نامه را قرائت و ذیل آن را امضا کردند)
رئیس - باز عده‌ای از آقایان ماندند که قسم نخوردند و غایب بودند در صورتی که این یک وظیفه‌ای است که در روز ورود به مجلس طبق اصل ۱۱ قانون اساسی باید وکیل این وظیفه را انجام بدهد و همین طور باز اطلاع داده می‌شود که در یک جلسه‌ای که معین می‌شود آقایان برای اجرای مراسم سوگند حاضر شوند. آقای دکتر متین دفتری طبق ماده ۱۰۹ اخطار دارید بفرمایید.
دکتر متین دفتری - آقای حائری‌زاده در این مدتی که در مجلس بودند مکرر هر وقت فرصتی که به دست آوردند یک گوشه‌ای یک نیشی به من زدند علت حقیقی‌اش این است که در زمان نخست وزیری بنده در موقعی که بنده هیچگونه دخالتی در دادگستری نداشتم و مسئول وزارت دادگستری آقای سروری بودند آقای سروری بنابر مقتضیاتی ایشان را از کار برکنار کردند این از آن موقع در دل ایشان مانده و هر وقت فرصتی به ایشان رسیده یک نیشی به بنده می‌زنند بنده اینجا راجع به انحلال شعبه دیوان کشور این مسئله را تکذیب می‌کنم چنین انحلالی هیچوقت واقع نشده راجع به دیوان کشور هر اصلاحاتی که شده است با مشورت رؤسای دیوان کشور که مورد احترام من بودند مثل مرحوم حاج سید نصرالله تقوی، مثل مرحوم حاج سید محمد فاطمی اتفاقاً همه‌شان هم فوت کردند ولی اگر فوت کرده‌اند صورت جلسات هست و بنده اینجا، این مسئله را تکذیب می‌کنم آقای حائری‌زاده که اینجا خیلی دم از آزادی‌خواهی می‌زنند بنده خواهش می‌کنم که از سوابق خودشان در عدلیه آن مسئله سرپرستی اطفال و صغار و انتقال دارایی چندین نفر از صغار را به حساب جاری خودشان خوبست توضیحی در این باب بدهند و این قدر حمله به مردم نکنند.
رئیس - دو پیشنهاد رسیده به امضای ده نفر از آقایان و تقاضای تنفس شده است که قرائت می‌شود: امضاءکنندگان زیر برای امر مهمی که فوریت دارد تقاضای جلسه خصوصی داریم، بیش از ده امضا پالیزی - ملکی ذولفقاری - هراتی - صفوی - شادلو و چند امضای دیگر که لایقرء است.
دهقان - بنده هم پیشنهاد تنفس را برای همین موضوع کردم.
حاذقی - وقتی جلسه علنی را نمی‌شود برای جلسه خصوصی گرفت یعنی بفرمایید بعد از ظهر آقایان بیایند.
رئیس - اصل سی و چهارم قانون اساسی می‌گوید ده نفر از نمایندگان می‌توانند تقاضای تشکیل جلسه خصوصی بکنند حالا هم می‌گذاریم برای آخر جلسه در جلسه گذشته لایحه تشدید مجازات مطرح بود پیشنهاد کفایت مذاکرات شده بود که باید رأی گرفت حالا هم عده کافی نیست برای رأی - آقای دکتر شفق فرمایشی دارید بفرمایید.
عباس اسکندری - بنده پیشنهاد کرده بودم که عفو مجرمین سیاسی مطرح شود.
رئیس - آن هم در دستور است چون او مطرح شده همان را مطرح می‌کنیم ماده اول بود پیشنهاد کفایت مذاکرات از طرف آقای دکتر عبده رسید که بایستی رأی گرفت (دهقان - بنده پیشنهاد تنفس داده‌ام) پیشنهاد تنفس شما دادید مخالف هم هست باز عده برای رأی کافی نیست.
دکتر شفق - تاکنون در این قبیل موارد چندین بار آقایان نمایندگان از مقام ریاست تقاضا کرده‌اند که اسامی غایبین ثبت بشود اتفاق می‌افتد که از همین آقایانی که الان بیرون هستند از اشخاصی باشند که همیشه حاضر می‌شوند بنده حرفی ندارم ولی اگر سه چهار پنج جلسه این صورت‌ها تهیه بشود و تطبیق بشود که کدام‌ها هستند که دائماً غایب می‌شوند
ناچار یک تکلیفی به رایشان معلوم می‌شود
۴. بقیه مذاکره در لایحه تشدید مجازات رانندگان
رئیس - گفتم صورت آقایان را بیاورند چون عده برای رأی کافی است صورت مجلس جلسه پیش تصویب می‌شود رأی گرفته می‌شود به کفایت مذاکرات آقایان موافقین قیام کنند (اکثر برخاستند) تصویب شد. پیشنهادات قرائت می‌شود:
اردلان - در شور اول روی پیشنهادات بحث نمی‌شود فقط قرائت می‌شود.
رئیس - بلی فقط قرائت می‌شود پیشنهاد آقای دهقان قرائت می‌شود:
(به شرح زیر قرائت شد)
پیشنهاد می‌نمایم به جای غرامت مندرج در ماده اول و سایر مواد نوشته شود جزای نقدی.
رئیس - پیشنهاد آقای مهدی ارباب قرائت می‌شود:
(به شرح زیر قرائت شد)
پیشنهاد می‌کنم تبصره ذیل به ماده اول لایحه تشدید مجازات رانندگان اضافه شود:
چنانچه در اثر مسابقه در معابر عمومی یا به حال مستی و عدم رعایت مقررات راننده بی‌احتیاطی نماید که منتهی به قتل عابری بشود مجازات مرتکب اعدام یا حداقل ۱۵ سال حبس با کار خواهد بود.
رئیس - پیشنهاد آقای باتمانقلیچ قرائت می‌شود
(به شرح زیر قرائت شد)
ریاست محترم مجلس شورای ملی. دولت مکلف است مرکز عبور و مرور پیاده‌روها را با رنگ سفید در روی زمین معین نماید در مواقعی که عابرین خارج از محل‌های معین شده زیر اتومبیل بروند راننده هیچ گونه مسئولیتی نخواهد داشت
رئیس - پیشنهاد آقای مشایخی قرائت می‌شود.
(به شرح زیر قرائت شد)
دولت مکلف است در ظرف ۶ ماه از تاریخ تصویب این قانون لایحه واگذاری امتیاز اتوبوسرانی شهر تهران را به شرکت‌ها یا مؤسساتی که صلاح بدانند به نحوی که حقوق صاحبان اتوبوس فعلی هم تأمین شده باشد تقدیم مجلس شورای ملی نماید.
رئیس - پیشنهاد آقای رضوی قرائت می‌شود.
(به شرح زیر قرائت شد)
پیشنهاد می‌کنم تبصره زیر را به ماده یک الحاق فرمایید از تاریخ تصویب این قانون تا مدت یک سال ادارات شهرداری و شهربانی مکلفند که کلیه اتوبوس‌های کرایه‌ای شهر تهران را به صورت شرکت درآورده و به اتوبوس‌هایی که جزء شرکت نبودند اجازه رانندگی داده نشود.
رئیس - پیشنهاد آقای دکتر شفق قرائت می‌شود.
(به شرح زیر قرائت شد)
در باب لایحه مجازات راننتدگان تبصره زیرین را پیشنهاد می‌کنم. دولت مکلف است در ظرف مدت یک ماه آیین‌نامه‌ای راجع به تشکیل شرکت‌های مسئول وسایل عبور و مرور و تعیین حدود وعده آن وسایل و تعیین خطوط سیر وسایل و شرایط عبور و مرور پیاده‌رو تنظیم کند و اگر قوانین جدید برای اجرای آن لازم باشد به مجلس بیاورد.
رئیس - پیشنهاد آقای اسلامی قرائت می‌شود.
(به شرح زیر قرائت شد)
پیشنهاد می‌کنم قبل از تصویب این قانون تکلیف اشخاصی که پیاده راه می‌روند و چهارراه‌ها را معلوم نمایند.
رئیس - پیسشنهاد آقای وکیلی قرائت می‌شود.
(به شرح زیر قرائت شد)
بنده پیشنهاد می‌کنم ماده یک به شرح زیر تنظیم شود هرگاه قتل غیرعمدی به واسطه بی‌احتیاطی راننده اتومبیل یا عدم رعایت نظامات مخصوص رانندگی واقع نشود مجازات مرتکب از دو ماه تا شش ماه حبس تأدیبی و غرامت از پنج هزار ریال تا بیست هزار ریال خواهد بود و علاوه بر مجازات مذکور برای مدت یک سال الی دو سال از حق رانندگی محروم خواهد شد.
رئیس - پیشنهادات ماده اول به کمیسیون می‌رود پیشنهادی آقای فرامرزی کرده‌اند که قرائت می‌شود:
(به شرح زیر قرائت شد)
بنده پیشنهاد می‌کنم که لایحه مجازات رانندگان از دستور خارج شود
حاذقی - مخالفم
رئیس - آقای فرامرزی بفرمایید.
عبدالرحمن فرامرزی - به این مناسبت یادم آمد یک وقتی یکی از مدیرهای مجلات آمده بود خدمت آقای تقی‌زاده که یک قانونی را فکر بکنند که در انتخابات نشود دخالت کرد ایشان هم هی فکر می‌کردند و فکر می‌کردند تا معلوم شد که قصد گوینده این است که یک قانونی بنویسند که دولت نتواند در انتخابات دخالت کند. آقای تقی‌زاده فرمودند که یک همچون قانونی را شیطان هم نمی‌تواند بنویسد برای این که دولت مجری است وقتی مجری که کار دستش است بخواهد سر قانون کلاه بگذارد چطور می‌شود قانونی نوشت که نتواند دخالت کند چون باید او عمل بکند عرض بکنم
خانه از پای بست ویران است خواجه در بند نقش ایوان است
ما قوه مجریه‌مان فاسد است هی فکر می‌کنیم چه جور قانون بنویسیم قانون رانندگان این طور باشد آن طور باشد درست نخواهد شد مگر وقتی اداره رانندگی شهربانی اصلاح شود (صحیح است) و این اصلاح مادامی که پاسبان پول می‌گیرد از راننده غیرممکن است من خودم اثاثیه‌ام را برده‌ام به شمیران خودم ماشین گرفته‌ام سی تومان داده‌ام از بیرون دروازه تهران تا شمیران هشت تومان روبروی پسر من از راننده پول گرفته‌اند شما می‌خواهید کی اجرا کند کدامیک از شماها توی اتوبوس یا اتومبیل‌های غیرشخصی اتومبیل‌های کرایه‌ای سفر نکرده‌اید که ببینید پست به پست ریش راننده در دست مأمورین شهربانی است و دستش دراز است؟ با این وضع چطور ممکن است که قانون اجرا شود؟ ما می‌خواهیم خودمان را گول بزنیم عوام فریبی بکنیم دنیا را گول بزنیم یا فقط لفظ داشته باشیم و فرمول و قانون تمام این قوانین اصلاً اگر نباشد و مجری آدم درستی باشد کار خودش درست می‌شود برای این که هر کسی کار خوب را از بد تشخیص می‌دهد و کل یری طرق الشجاعة و الندی ولکن نفس المرء للمرء قائد نفس انسان است که انسان را به این طرف و آن طرف می‌کشد پس شما همین که نفس‌تان را درست بکنید آن وقت قوانین‌مان اجرا می‌شود خیلی از آقایان راجع به رانندگان صحبت می‌کنند و غالباً آقایانی هستند که خودشان ماشین دارند و می‌رانند و دچار محظوراتی می‌شوند، و آنچه که راجع به قانون فکر می‌کنند فکر آن موقعی است که خودشان پشت رل نشته‌اند و ممکن است برایشان حادثه‌ای رخ بدهد اگر فکر آن رانندگان اتوبوس‌ها را هم می‌کردند اگر مثل من ماشین نداشتند، و اگر مثل من مجبور بودند توی این اتومبیل‌ها لول بخورند تا سوار اتوبوس بشوند می‌دیدند که این اتوبوسران‌ها برای این که یک قران زودتر از آن دیگری بگیرند به هیچ چیز نگاه نمی‌کنند فقط نگاه می‌کنند که اگر از آن دیگری جلو بیفتند یک قران زیادتر می‌گیرند، آن روز آقای مشایخی اینجا توضیح دادند و خیلی هم خوب توضیح دادند ترتیبی بدهید برای رانندگی یعنی برای اتوبوسرانی و برای اتوبوس‌ها خیلی جای تأسف است خجلت آور است که بگویم شهر تهران از بصره عقب‌تر است من رفتم به بصره ممکن نیست یک اتوبوس جلوتر از اتوبوس دیگر راه برود محال است همین طور این اتوبوس اینجا ایستاده تا وقتی که راه بیفتد آن اتوبوس از او جلو نمی‌افتد فکر قانون نکنید فکری برای ترتیب کارتان بکنید و برای قوه مجریه‌تان که به تمام معنی فاسد است (صحیح است)
رئیس - آقای دهقان مخالفید؟ بفرمایید.
دهقان - بنده اتخاذ سند می‌کنم از قسمت اخیر فرمایشات نماینده محترم که فرمودند اتوبوس‌ها برای به دست آوردن یک قران نه به پیاده‌رو و نه به مردم اهمیت می‌دهند و نه مجال به عابرین بنابراین به اتخاذ همین فرمایش ایشان لزوم تصویب این قانون را همه احساس می‌کند و باید قانونی وضع شود که از زیاده‌روی رانندگان جلوگیری شود و از طرفی این قانون دو شوری است بنده می‌خواهم عرض کنم که مدتی وقتی نمایندگان محترم صرف بحث در این قانون شده است اصلاً باید این ترتیب در نظر گرفته بشود که یک قانونی که می‌آید مطرح می‌شود مدتی در اطرافش شور و بحث می‌شود یک دفعه پیشنهاد می‌کنند که از دستور خارج شود آقایان قیمت وقت مجلس و قیمت وقت خودتان را بدانید مطلبی دارید پیشنهاد کنید اصلاحی دارید در کمیسیون بروید اصلاح بکنید نه این که یک مطلبی که مدت‌ها اینجا بحث شده رویش مذاکره شده پیشنهاد کنید این‌ها مالیده از سر بگیریم.
فرامرزی - بنده پس گرفتم.
رئیس - پس گرفتند پیشنهادی از طرف آقای اسکندری رسیده است قرائت می‌شود
(به شرح زیر قرائت شد)
مقام محترم ریاست مجلس شورای ملی: پیشنهاد می‌کنم که لایحه عفو مجرمین سیاسی مقدم بر دستور گردد.
رئیس - آقای عباس اسکندری
عباس اسکندری - غرض بنده از این پیشنهاد
این است که اگر دولت و مجلس می‌خواهند برای تبعیدشدگان و بیچارگانی که به اقصی نقاط مملکت در بدبختی به سر می‌برند فکری بکنند بایستی عجله بشود زیرا که ما در این تالار مجلس که الان نشسته‌ایم با این بادبزن‌ها و وسایل تهویه‌ای که موجود است تحمل نمی‌توانیم بکنیم در صورتی که یک مردمی که از نقاط سردسیر فرستاده شده‌اند به یک نقاط بد آب و هوا اگر چنانچه نظر عفو هست بنده تمنا می‌کنم که مجلس موافقت بفرمایند در ظرف نیم ساعت این ماده واحده تکلیفش معلوم شود راجع به عفو مقصرین سیاسی.
رئیس - آقای ملک مدنی مخالفید؟
ملک مدنی - بنده با این نظر آقای اسکندری موافقم در جلسه خصوصی هم همه آقایان شاهدند که گفتم این لایحه یکی از لوایح خوبی است که دولت فعلی تهیه کرده است و به مجلس آورده زیرا که باید اشخاصی را که اشتباه کرده‌اند و غفلت کرده‌اند و یک اقداماتی کرده‌اند که برخلاف مصالح کشور بوده بعد از این مدتی که مجازات شده‌اند آنها را عفو کنید و بنده موافقم که این کار بشود ولی این که مخالفت کردم برای این بود که راجع به آن لایحه تشدید مجازات رانندگان خواستم عرض کنم که این لایحه بی‌اندازه شدید است و اصولاً عملی نیست باید همان طور که آقای فرامرزی اظهار کردند در کمیسیون اصلاح بشود حالا که ماده اولش مطرح شده به کمیسیون برود تا ما بتوانیم این را اصلاح کنیم اگر در اداره رانندگی شهربانی نواقصی هست آن نواقص را هم باید رفع کرد به عقیده بنده نباید متخلفین رادچار یک مجازات‌هایی بکنیم که در هیچ جای دنیا معمول نیست (رأی)
ایلخان - بنده اخطار دارم
رئیس - بفرمایید
ایلخان - این پیشنهاد قابل رأی نیست برای این که مقدم در صورتی است که دستور شروع شده باشد ممکن است این لایحه از دستور خرج بشود، یک لایحه دیگر قائم‌مقام این لایحه بشود
رئیس - ماده ۱۱۵ تصریح دارد که مجلس هر دقیقه می‌تواند دستورش را تغییر دهد یعن مجلس رأی بدهد این حق برای نمایندگان هست که در هر موقع می‌توانند رأی بدهند و دستور مجلس را تغییر بدهند (ایلخان - می‌توانند و پیشنهاد خروج از دستور بدهند) آقایانی که موافقند لایحه عفو در دستور گذاشته شود قیام کنند (عده کمی برخاستند) تصویب نشد مذاکرات دوام پیدا می‌کند ماده ماده دوم مطرح است.
(ماده دوم به شرح زیر قرائت شد)
ماده ۲ - در مورد ماده فوق هر گاه راننده و یا متصدی وسایل موتوری مست بوده و یا پروانه نداشته و یا زیادتر از سرعت مقرر حرکت می‌کرده و یا آن که دستگاه موتوری را با وجود نقص و عیب مکانیکی به کار انداخته و یا در محل‌هایی که برای عبور پیاده‌رو علامات مخصوصی گذارده شده و یا عبور از آن ممنوع گردیده رانندگی نموده به حبس مجرد از دو سال تا پنج سال و تأدیه غرامت از ده هزار ریال الی پنجاه هزار ریال محکوم می‌شود و نیز مرتکب برای مدت از پنج الی ده سال از حق رانندگی و یا تصدی به وسایل موتوری محروم می‌گردد.
رئیس - آقای نبوی موافقند؟ (نبوی - بلی) آقای کشاورز صدر موافقید؟ (کشاورزصدر - بنده مخالفم) بفرمایید.
کشاورز صدر - بنده جلسه پیش به عرض آقایان رساندم و با اصول این لایحه هم موافقم ولی با این ماده موافق نیستم زیرا برای عمل خبط و خطا تعیین مجازات حبس مجرد گو این که عمل جنایی است مناسب نیست به عقیده بنده اگر می‌خواستید و اقتضا دارد حبس تأدیبی زیادتر که مدتش بیشتر باشد تعیین کنید زیرا عواقب تعقیب مجازات جزایی زیاد است و اقتضا ندارد برای کسانی که از روی سهو و خطا مرتکب یک عملی می‌شوند مجازت جنایی که حبس مجرد باشد قائل شویم بنابراین بنده معتقدم که بایستی در این ماده یک تجدیدنظری بشود در کمیسیون هم بنده به عرض آقایان رساندم گفتند در مجلس بحث می‌شود برای شور دوم خواهد آمد و مورد شور کافی وقتی قرار گرفت نظر مجلس تأمین می‌شود.
سزاوار - البته در ماده دوم مواردی را پیش‌بینی کرده است قانون که حق هم این است باشد و اگر این موارد نباشد قاصداً و عامداً آن وقت یک اتلاف نفوسی می‌شود از آن طرف آقایان در روزنامه‌جات و جراید می‌خوانند این تصادفاتی که می‌شود و اتلاف نفوسی که می‌شود اقتضا می‌کند یک چنین ماده شدیدی وضع بشود بنده خودم یک شرحی را که از طرف رانندگان نوشته شده بود خواندم به نظر بنده یکی از مواردش صحیح است و تقاضا شده بود که ماده دو را محدود بکنند و آقایانی که از پیاده‌روها عبور می‌کنند و وسط خیابان این‌ها را هم همین طور حبس بکنند و جریمه‌شان بکنند و بعد از یک مدتی که از طرف عابرین مقررات رعایت بشود و قانونی نظیر قوانینی که در همه جا هست وضع بشود برای پیاده‌روها اما اگر یک شوفر مست نشست پشت رل و با سرعت صد حرکت کرد و جنحه‌ای کرد این باید به حبس محکوم بشود یا اگر بی‌پروانه برود رول اتومبیل را در دست بگیرد و آن وقت بدون اطلاع باز به حبس محکوم بشود درست نیست به هر حال این ماده را اگر ملاحظه بفرمایید نسبت به مواردی است که خود رانندگان رعایت نمی‌کنند یعنی هر کس بتواند این عمل را بکند و در واقع می‌توانم بگویم که این قضیه اگراین طور تصادفاتی بشود قتل عمدی است (یکی از نمایندگان - قتل عمدی؟) بلی شبیه عمد است، دیگر پس عمد چیست؟ اگر شوفری پشت رل مست بنشیند صدی نود پیش‌بینی می‌شود که تصادف اتفاق خواهد افتاد بنابراین بنده در این ماده اشکال و اعتراضی نمی‌بینم و اگر آقایان اعتراضی دارند بفرمایند در کمیسیون نظریات خودشان را بگویند تا رعایت بشود.
نمایندگان - رأی رأی
رئیس - آقای نبوی
نبوی - بنده عرضی ندارم
رئیس - آقای دکتر عبده مخالفید آقا؟
دکتر عبده - با این ماده مخالفم؟
رئیس - آقای ملک مدنی مخالفید؟
ملک مدنی - بلی مخالفم
رئیس - آقای شریعت‌زاده
شریعت‌زاده – موافقم.
رئیس – بفرمایید.
شریعت‌زاده - به نظر بنده ماده دوم شامل مواردی است که علاوه بر رعایت موارد مذکور در ماده یک علل دیگری برای تشدید دارد آقای همکار محترم گفتند نمی‌تواند که حداکثر مجازات تأدیبی تعیین بشود در صورتی که در مورد ماده اول هم ممکن است حداکثر مجازات تأدیبی طبق همان ماده اول اعمال بشود درباره مرتکب و حال آن که مقصود از این ماده این است که علاوه بر آن جرایم که ممکن است همان جرائم منجر به مجازات تأدیبی بشود یک قسمت دیگر علاوه بر آن تخلف از نظامات و یا بی‌احتیاطی، مستی و علل دیگری که درماده دوم است اضافه شود (کشاورز صدر - باید حداکثر معین کنید) حداکثر هم ممکن است نسبت به ماده اول اعمال شود وقتی علل مشدده دیگری وجود پیدا کرد که وضع و خصوصیات او را تغییر می‌دهد البته بایستی آن کسی که مرتکب قتل شده مجازات شدیدتری ببیند این است که به نظر بنده هیچ اشکالی ندارد و اگر بعضی از آقایان تردید داشته باشند که عدم حکومت نظم در مؤسسات رانندگی مانع وضع این قانون است خیر به نظر بنده این قانون هم باید وضع بشود نسبت به متخلفین هم شدیدترین مجازات اعمال شود (صحیح است)
رئیس - آقای دکتر عبده
دکتر عبده - بنده با اساس این لایحه موافق بودم ولی به همان جهاتی که آقای کشاورز صدر متذکر شدند موافق نیستم که برای جرم غیرعمد یعنی جرمی که مرتکب نتیجه‌اش را در نظر نداشته باشد مجازات جنایی قائل بشوند (صحیح است) مجازات جنایی علاوه بر آن که مدتش زیادتر است که به نظر بنده زیاد مهم نیست یک تبعات دیگری هم به آن حمل می‌شود و دارای یک نتایجی است. یک کسی که به حبس مجرد محکوم شد نمی‌تواند بر طبق قانون مجازات عمومی وکیل بشود نمی‌تواند انتخاب بکند و نمی‌تواند انتخاب بشود به طور کلی از تمام حقوق اجتماعی محروم می‌شود به نظر بنده اگر یک کسی اختلاس کرد راشی بود سوءنیت به معنی اخص داشت البته از نظر اصول اقتضا دارد که این قبیل تبعات علاوه بر مجازات بر او بار شود ولی یک جرم زیر گرفتن اشخاص به نظر بنده معنی ندارد که ما مجازات جنایی برایش قائل شویم مختصر حالا از نظر تبعاتی که بر مجازات جنایی حمل می‌شود از طرف دیگر ممکن است در این گونه موارد حداکثر مجازات تأدیبی هم یعنی سه سال کافی نباشد یعنی اگر یک کسی واقعاً همان طور که آقای سزاوار فرمودند با سرعت صد کیلومتر در ساعت مست پشت رل نشست و یک نفر را زیر گرفت و کشت. اقتضا دارد مجازات شدیدی برایش پیش‌بینی بشود - فکری که به نظر من رسید برای این که جمع بین این دو نظر بکنیم و برای این که مجازات جنایی برای آن تعیین نشود در عین حال مجازات شدیدی که متناسبش باشد در نظر بگیریم این است که بنده خیال می‌کنم همان عملی که در مورد تکرار جرم می‌کنیم در این مورد هم بکنیم. راست است که حداکثر مجازات جرم تأدیبی ۳ سال حبس است ولی آقایان توجه داشته باشند که در بعضی موارد تکرار جرم به همین سه سال هم ممکن است افزوده شود یعنی سه سال را
ممکن است تا چهار و پنج سال بیفزاییم ولی عنوان حبس تأدیبی است یعنی دارای تبعاتی که بر مجازات جنایی بار است نخواهد بود به این ترتیب من خیال می‌کنم هم نظر موافقین تأمین شده از لحاظ این که مجازات بیشتری قائل شده‌ایم و هم مجازات جنایی یعنی حبس مجرد که مجازات اجتماعی است برای یک مرتکب جرم غیرعمد وارد نکرده‌ایم - بنده گمان می‌کنم پیشنهادی را که بنده کرده‌ام اگر در کمیسیون دادگستری هم مورد توجه قرار بگیرد نسبتاً هر دو لحاظ تأمین خواهد شد، این بود عرض بنده.
رئیس - پیشنهادی راجع به کفایت مذاکرات رسیده که قرائت می‌شود. پیشنهاد می‌کنم مذاکره کافی است و به ماده دوم رأی گرفته شود. حاذقی
حاذقی - اجازه بفرمایید عمل مجلس شورای ملی همیشه باید مبنی بر اصول عقلانی باشد به این معنی که کارها کاملاً منطقی و با رعایت مقتضیات وقت باشد در یک موقعی که کارهای فوری و حیاتی در دستور داریم که ایجاب می‌کند بعضی از آقایان محترم پیشنهاد بکنند که آن لوایح بعدی مطرح شود و حال آن که یک لایحه‌ای مطرح است صلاح در این است که مذاکره کم بشود بلکه زودتر به آن لوایح بعدی هم برسیم مثل این لایحه‌ای که آقای اسکندری پیشنهاد کردند، لا یحه عفو عمومی مقصرین آذربایجان مطرح شود و تصویب شود بنابراین چون این لایحه باز به کمیسیون می‌رود و به مجلس برمی‌گردد خواهش می‌کنم مذاکرات را کافی بدانند زودتر سایر موارد خوانده شود و مذاکرات کافی شود و لایحه عفو را مطرح بفرمایید.
رئیس - آقای صدرزاده
صدرزاده - بنده با این کفایت مذاکرات که آقای حاذقی به طور عموم پیشنهاد می‌کنند در این مورد بخصوص مخالفت دارم برای این که قانون مجازات عمومی یک قانونی است که نسبت به حیثیت و شئون افراد ممکن است تأثیر زیادی داشته باشد و سال‌های متمادی هم نسبت به آن عمل می‌شود و اقتضا دارد که در آن بحث زیادتری شود برای این که اگر اشخاصی مخالفت کرده‌اند یا پیشنهاداتی داده‌اند قانع بشوند بلکه پیشنهادهای خودشان را مسترد بکنند و اما در مورد آن که آقای حاذقی فرمودند که مجلس به کار دیگری برسد. اصل کار و کار اساسی مجلس وضع قانون است ما کارمان همین است و هر مقدار از اوقات مجلس که صرف امور قانونگذاری بشود اوقاتی است که در محل مصرف خودش صرف شده است و بهیچوجه از لحاظ تضییع وقت نیست از این جهت بنده مخالفت کردم و تقاضا می‌کنم که اجازه بدهند سایرین هم نظریات خودشان را بگویند.
رئیس - باید به کفایت مذاکرات در ماده دوم رأی گرفته شود عده کافی نیست.
صفوی - آقا اجازه بفرمایید بنده صحبت بکنم.
رئیس - خیر مخالف و موافق صحبت کرده‌اند باید رأی گرفت،
عده‌ای از نمایندگان - آقای حاذقی پس بگیرید.
حاذقی - خیر آقا چرا پس بگیرم
مخبر - اجازه بفرمایید آقا توضیحی عرض کنم
رئیس - مخبر هستید بفرمایید
مخبر (آقای سزاوار) - اگر آقایان توجه بفرمایند این لایحه دو شوری است پیشنهادات آقایان هم در کمیسیون دادگستری طرح خواهد شد و اگر آقایان بخواهند که یک عملی کرده باشیم بهتر آن است که در اطراف این مواد زیاد بحث نکنیم و آقایان نظریات خودشان را به عنوان پیشنهاد بدهند همه در کمیسیون دادگستری مطرح خواهد شد و اگر لازم شد خود آقایان هم تشریف می‌آورند بنابراین جای نگرانی نیست و چیزی فوت نمی‌شود ولی بهتر این است که کمتر بحث شود که ما بتوانیم لایحه را زودتر تمام کنیم (صحیح است)
رئیس - رأی گرفته می‌شود به کفایت مذاکرات در ماده دوم آقایان موافقین قیام کنند (اکثر برخاستند) تصویب شد. پیشنهادات قرائت می‌شود و بعد به کمیسیون می‌رود (پیشنهادات به شرح زیر قرائت گردید)
پیشنهاد می‌کنم تبصره زیر ضمیمه ماده ۲ لایحه تشدید مجازات رانندگان بشود.
تبصره - خانم‌ها از رانندگی محروم خواهند بود. عباس اسلامی.
(خنده نمایندگان) (زنگ رئیس)
پیشنهاد می‌کنم در ماده ۲ نوشته شود در سطر چهارم بعد از کلمه رانندگی نموده و قبل از کلمه (تأدیه غرامت) دادگاه می‌تواند تا مدت دو سال حبس تأدیبی به حداکثر مجازات مذکور در ماده قبل بیفزاید. دکتر جلال عبده
هر گاه راننده اتومبیل مست بوده و یا پروانه نداشته و در نتیجه باعث قتل بشود مجازات مرتکب از دو سال تا سه سال حبس تأدیبی و غرامت از ده هزار تا سی هزار ریال خواهد بود و نیز مرتکب از یک تا دو سال از حق رانندگی محروم خواهد بود. علی وکیلی
۵. تقاضای یک فوریت لایحه قرارداد پستی از طرف وزیر پست و تلگراف
رئیس - آقای وزیر پست و تلگراف لایحه‌ای دارید؟
وزیر پست و تلگراف - بنده عرض زیادی ندارم فقط می‌خواستم عرض بکنم که چون قرارداد پستی بین‌المللی را تمام دول از اول تیر در تمام دنیا به موقع اجرا گذاشته‌اند و اگر زودتر تصویب نفرمایند به خزانه کشور هر روز خسارت زیادی وارد می‌شود این است که استدعا می‌کنم به قید یک فوریت این را تصویب بفرمایید که زودتر به موقع اجرا گذاشته شود
۶. تقدیم لایحه استخدامی دو نفر متخصص دفع آفات به وسیله وزیر کشاورزی
رئیس - آقای وزیر کشاورزی
وزیر کشاورزی - دو نفر از کارشناسان تبعه شوروی برای دفع آفات استخدام شده‌اند که چون وجودشان بی‌اندازه مورد استفاده وزارت کشاورزی می‌باشد به خصوص در مورد پارازیت‌های ضد سن که تهیه کرده‌اند این است که لایحه استخدامی این دو نفر را از اول فروردین ۱۳۲۷ با قید یک فوریت تقدیم می‌کنم
۷. معرفی آقای لطفعلی معدل به سمت معاونت پارلمانی نخست وزیری از طرف آقای نخست وزیر
رئیس - آقای نخست وزیر
نخست وزیر - بنده خواستم به عرض مجلس شورای ملی برسانم که آقای معدل که سوابق طولانی در خدمات پارلمانی دارند به سمت معاون پارلمانی نخست وزیر معین شدند و در جلسات هم از طرف بنده حضور خواهند داشت و از لوایح دولت هم دفاع خواهند نمود امیدوارم که در خدمتگزاری بنده کمک مؤثری خواهند کرد
نمایندگان - مبارک است
رئیس - چون لایحه را با قید یک فوریت آقای وزیر کشاورزی دادند قرائت می‌شود و رأی گرفته می‌شود
دکتر عبده - آقای رئیس این لایحه مطرح است وسط آن که نمی‌شود
رئیس - چون یک فوریت دارد باید تکلیفش معلوم شود
دکتر عبده - خوب اشکالی ندارد رأی بگیرید
دکتر اعتبار - اجازه بفرمایید اینجا یک سوءتفاهمی شد لایحه‌ای که جناب آقای وزیر کشاورزی تقدیم کردند لایحه مالی است و چون با قید یک فوریت دادند دیگر به کمیسیون نمی‌رود بنده متوجه‌شان کردم و فوریت را پس می‌گیرند لایحه عادی است،
رئیس - بسیار خوب آقای وزیر پست و تلگراف هم یک لایحه داشتند ولی چون یک شوری است به کمیسیون می‌رود
دکتر معظمی - اخطار داشتم
رئیس - بفرمایید
دکتر معظمی - چون ممکن است این سابقه شود عرض می‌کنم که این لایحه مالی نیست این استخدام اتباع خارجه است که اصولاً یک مقررات خاصی دارد مگر این که در خواست دو فوریت بکنند که در مجلس مطرح شود ولی باز دو فوریت لازم است در هر صورت منظور عرضم این است که لایحه مالی نیست
مجلس شورای ملی نظر به تصمیم متخذه در یازدهمین کنگره پستی منعقده...
(همهمه نمایندگان) (زنگ رئیس)
رئیس - چون این لایحه با قید یک فوریت آمده است باید تکلیفش معلوم شود
دکتر عبده - آقا این چه وضعی است این طور که نمی‌شود این برخلاف نظامنامه است دستور نباید عوض شود
صادقی - برخلاف نظامنامه است
رئیس - بر طبق کدام ماده؟
صادقی - بر طبق ماده ۱۱۵
رئیس - ماده ۱۱۵ قرائت می‌شود.
ماده ۱۱۵ - رئیس قبل از این که جلسه را ختم نماید در باب دستور جلسه آتیه یعنی تعیین روز و ساعت و موضوع مذاکرات به مجلس رجوع می‌نماید
دستوری که به این ترتیب قرار داده شده است در محوطه مجلس در هر موقعی که لازم بداند می‌تواند دستور خود را تغییر بدهد.
امامی اهری - ارتباط ندارد
رئیس - به این ماده مربوط نیست بفرمایید بنشینید وارد نیست. مجلس می‌تواند تغییر بدهد.
صادقی - شما مجلس نیستید شما رئیس مجلس هستید مجلس غیر از رئیس مجلس است
رئیس - به شما اخطار می‌کنم بنشینید این ماده ۱۱۵ راجع به دستور است ممکن است آقای وزیر پست و تلگراف فوریت را پس بگیرند.
صادقی - آقا این برخلاف نظامنامه است
رئیس - آقای صادقی اگر ننشینید باز هم به شما اخطار می‌کنم
وزیر پست و تلگراف - پس گرفتم
۸. بقیه مذاکره در لایحه تشدید مجازات رانندگان
رئیس - بسیار خوب ماده سوم مطرح است. (ماده سوم به شرح زیر قرائت شد)
ماده ۳ - هر گاه راننده یا متصدی وسیله موتوری به واسطه بی‌احتیاطی و یا عدم رعایت نظامات دولتی و یا عدم مهارت موجب صدمه بدنی شود که معالجه آن کمتر از ۲ ماه به طول انجامد و یا موجب سلب قدرت کار از مصدوم در مدت کمتر از ۲ ماه گردد به حبس تأدیبی از دو تا ۶ ماه محکوم و با گذشت مدعی خصوصی تعقیب مجرم موقوف می‌گردد
رئیس - آقای ملک مدنی مخالفید؟
ملک مدنی - بلی این لایحه به عقیده بنده یک لایحه بسیار مهمی است زیرا تأثیر مسئله مجازات به حیثیت اشخاص یکی از چیزهایی است که قابل سهل‌انگاری نیست ما آمده‌ایم اینجا، یک لایحه‌ای آوردند تقدیم مجلس کردند که تماس با پنجاه هزار نفر شوفر در این مملکت دارد این‌ها یک مردمان زحمتکشی هستند در کشور و وظایف‌شان را انجام می‌دهند. عرض کنم اگر پنج یا ده یا صد نفر اشخاص متخلف میان‌شان باشد نباید پنجاه هزار نفری را که روز و شب دارند زحمت می‌کشند ما آنها را جزو مجرمین محسوب کنیم بنده در شور اول خواستم که این مطالب را عرض کنم متأسفانه فرصت نشد و بنده تذکرم و خطابم به آقایان اعضای کمیسیون دادگستری است که آقای برزین هم عضو آن هستند.
عرض کنم که آقایان باید توجه داشته باشند که نظریات مجلس راجع به این لایحه چیست چون متأسفانه دیده‌ایم که گاهی از اوقات کمیسیون ابداً توجه به افکار اکثریت مجلس نمی‌کند و همان لایحه‌ای را که دولت داده همان طور باز هم می‌دهد به مجلس در صورتی که باید توجه داشته باشد که افکار عمومی مجلس نسبت به این لایحه چه نظری دارد و نظریات اکثریت مجلس را باید مورد دقت قرار بدهند شور در لایحه منطق و فلسفه‌اش این است برای این که بیاید به مجلس ببینند این لایحه‌ای را که دولت به مجلس آورده است مورد بحث و شور واقع می‌شود که آیا اکثریت مجلس با این لایحه نظر موافق دارد یا نه؟
اگر پیشنهادات مفیدی می‌دهند پیشنهادات مفید باید مورد توجه کمیسیون واقع شود باینجهت بنده خواستم این مطلب را عرض کنم ضمناً یک موضوع دیگری را اینجا متذکر شوم و آن این بود چون این لایحه ارتباط دارد با اداره کل شهربانی بنده عقیده‌ام این است که رئیس اداره شهربانی و رئیس اداره رانندگی را باید رئیس کمیسیون دادگستری اجازه بدهند در کمیسیون حاضر شوند و آنجا توضیحات‌شان را بدهند نواقصی که در کار هست در کار رئیس کل شهربانی و وزارت کشور رسیدگی بکنند یکی از نواقصی که در کار هست که شوفرها هم متذکر شده‌اند و به همه آقایان هم نامه نوشته‌اند آن این است که یک اشخاصی که هیچ صلاحیت رانندگی ندارند با یک تشبثاتی رفته‌اند و گواهینامه گرفته‌اند غالب متخلفین این دسته اشخاص هستند آن اشخاصی که ده سال ۱۵ سال بیست سال سابقه دارند شوفری می‌کنند و کوچکترین تخلفی هم در ورقه رانندگی‌شان ندارند آنها هم مشمول این قانون می‌شوند آن یک آدمی است زحمت می‌کشد یک آدم دیگری که...
دهقان - این طور نیست
ملک مدنی - اجازه بدهید آقای دهقان ما یک قانونی وضع می‌کنیم تصور کنید که پنجاه هزار نفر شوفر که جرأت نکنند توی خیابان راه بروند و پر است در وسط خیابان از مردمی که عبور می‌کنند در پیاده رو که شوفر بدبخت راه نمی‌رود، شوفر بدبخت که می‌خواهد عبور کند بوق می‌زند کنار نمی‌روند دیگر چه بکند این یک حقیقتی بله یک دسته اشخاصی هستند که جوازهای... (فرامرزی - بلی وسط خیابان گر گر رد می‌شوند) جوازهای بیخودی گرفتند به نظر بنده اینجا در قانون باید پیش‌بینی شود که در این جوازها و این پروانه‌ها تجدیدنظر شود برای چه؟ برای این که پنج سال اخیر خودمان دیده‌ایم که تمام ادارات خودمان مختل بوده و این هم یکی از آنها است اگر مجلس بخواهد یک طوری بکند که اسباب زحمت مردم هم نشود بنابراین استدعا می‌کنم آقایان اعضای محترم کمیسیون دادگستری این نظری که بنده دادم قصدم این نبود که وظیفه‌شان را انجام نداده‌اند خیر وظیفه‌شان را انجام داده‌اند مخصوصاً آقای سزاوار که مخبر کمیسیون هم هستند من قصدم یادآوری بود که این لایحه باید طوری تهیه شود که هم مصونیت و زندگی مردم محفوظ بماند و هم حقوق ۵۰ هزار نفر مردم کارگر زحمتکش این کشور که حیثیات و شئون‌شان در معرض تعرض واقع نشود.
رئیس - آقای دکتر عبده
سزاوار - اجازه بفرمایید... البته همان طوری که عرض کردم تذکرات آقایان در شور دوم مورد توجه واقع خواهد شد ولی ناچارم این عرض را بکنم آقایان نظریات صائبی که دارند اینجا می‌فرمایند ولی مثل این است که کمیسیون مدعی رانندگی بوده است که آقایان می‌گویند این طور نیست کمیسیون دادگستری بهترین دفاع را از رانندگان کرده و اگر لایحه پیشنهادی دولت را توجه بفرمایند در ماده ۸ که اصل برائت را از بین می‌برد و این ماده را کمیسیون دادگستری حذف کرده و در این مورد کمیسیون دادگستری بزرگترین خدمت را به این پنجاه هزار نفر کرد زیرا اگر این اصل برائت از بین رفته بود کما این که بنده خودم تذکر دادم سوابق متعددی داشته و داریم که گزارش پاسبان رسمی است اینجا می‌گوید هر نوع عملی که واقع شد مجرم است مگر این که خلافش را ثابت کند در صورتی که این مخالف اصل برائت است و گفتند که این ترجمه از قانون فرانسه است به هر حال آن ماده اخیر از نظر رعایت حال این‌ها حذف شده و اما راجع به این قسمت که آقای ملک مدنی توضیحاتی در اطرف آن دادند این ماده نوشته است که اگر کسی یک عضو بدنش از کار افتاد یا صدمه‌ای خورد که یک روز، دو ماه معالجه لازم داشت مجازاتش را حداکثر معین کرده است و بعد هم با گذشت شاکی خصوصی از بین می‌رود و جای نگرانی نیست - اگر یک چنین قضیه‌ای اتفاق افتاد خود آن راننده وقتی رفت رضایت خاطر شاکی را فراهم آورد دیگر موضوع منتفی است بنابراین ماده شدیدی نیست و این‌ها یکی پس از دیگری در کمیسیون مورد مذاکره واقع شده و باز هم کم عرض می‌کنم نظر آقایان این طور نیست در کمیسیون دادگستری بنده خودم هم تذکر می‌دهم تمام پیشنهادات آقایان در آنجا بحث خواهد شد
رئیس - نوبت آقای دکتر عبده است بعد هم نوبت آقای فولادوند
دکتر عبده - عرض کنم بنده با این ماده مخالفم برای این که این ماده با ماده ۱۷۳ قانون مجازات عمومی کاملاً مغایرت دارد، آقای رضوی استدعا می‌کنم توجه بفرمایید ماده ۱۷۳ قانون مجازات عمومی ناظر به جرح عمدی است مجازاتی که برای اشخاص پیش‌بینی شده است از بیست روز الی دو ماه حبس تأدیبی است. بنابراین به موجب ماده ۱۷۳ قانون مجازات عمومی اگر یک کسی عمداً جرحی به کسی وارد بیاورد و این موجب سلب قدرت کار کردن بشود مجازاتش از بیست روز تا دو ماه حبس تأدیبی است ولی به موجب این ماده مجازاتش از دو تا شش ماه حبس تأدیبی است (سزاوار - ۹۵ روز هم می‌شود) اگر چنین قانونی از مجلس بگذرد و ترجمه بشود دنیا حق دارد به ما بخندد (همهمه نمایندگان) که ما برای مجازات جرم عمدی مجازات کمتری از جرم غیرعمد قائل شده‌ایم (سزاوار - آقا این ترجمه از فرانسه است) به نظر بنده این خیلی مسخره است خوب بود اعضای کمیسیون دادگستری به این قسمت توجه می‌کردند در هر حال بنده خیال می‌کنم باید این مجازات را تقلیل داد و این مجازات نمی‌تواند از مجازات مذکور در ماه ۱۷۳ قسمت اخیرش زیادتر باشد برای این که خلاف منطق است (برزین - چرا برخلاف است؟) من خیال می‌کنم که آن هماهنگی که از لوازم قوانین است از بین خواهد رفت.
برزین - آن را اصلاح کنید
رئیس - پیشنهاد کفایت مذاکرات رسیده قرائت می‌شود
(به شرح زیر قرائت شد)
پیشنهاد می‌کنم مذاکره درباره ماده سوم کافی است. حاذقی
رئیس - آقای حاذقی
حاذقی - آقایان محترم این لایحه چندین ماده دارد اگر بخواهند در هر ماده چندین نفر صحبت بفرمایند کار مجلس پیش نمی‌رود ولی استدعا می‌کنم که موافقت بفرمایید دو نفر در هر ماده موافق و مخالف صحبت بکنند و مذاکرات کافی بشود و این لایحه تمام بشود برود به کمیسیون و ما بتوانیم لایحه عضو مقصرین آذربایجان و زنجان را مطرح کنیم
رئیس - آقای کشارز صدر
کشاورز صدر - آقای حاذقی همیشه پیشنهاد کفایت مذاکرات می‌کنند و استدلال‌شان همیشه این است که باید فوراً موضوعی بیاید به مجلس و با سرعت برود بیرون ولی بنده معتقدم اکر لایحه لازم‌تر و فوری‌تر از این لایحه هست باید آن را مقدم داشت و الا اگر مطلبی مطرح شد باید در اطرافش بحث کرد موضوع حقوقی یک مطلبی نیست که خیلی ساده باشد به خصوص در این لایحه بنده هم که عضو کمیسیون دادگستری هستم الان احساس می‌کنم این لایحه بی‌تناسب تنظیم شده زیرا مجازاتش شدید است و موافق نظریه عمومی آقایان نمایندگان نیست بنابراین باید در نظر گرفت، صحبت کرد، بحث کرد تا نظر مجلس را بفهمیم تا در کمیسیونی که هستیم آنجا بتوانیم تأمین نظر آقایان را بکنیم و در شور دوم آن قدرها بحث نشود نظر بنده این است که آقایان اجازه بدهند صحبت شود و نظریه‌ها معلوم شود
رئیس - باید رأی گرفته شود به پیشنهاد کفایت مذاکرات در ماده ۳ رأی گرفته می‌شود به کفایت مذاکرات در در ماده ۳ آقایانی که موافقند قیام کنند (اکثر برخاستند) تصویب شد پیشنهادات قرائت می‌شود
(به شرح زیر قرائت شد)
پیشنهاد می‌کنم مجازات مذکور در ماده ۳ بهشت روز تا ۴ ماه تقلیل یابد. دکتر عبده
پیشنهاد راجع به ماده ۳: هر گاه راننده اتومبیل به واسطه بی‌احتیاطی و یا عدم رعایت نظامات دولتی موجب صدمه بدنی شود که معالجه آن کمتر از ۲ ماه به طول انجامد و یا باعث سلب قدرت کار از مصدوم در مدت کمتر از دو ماه گردد مرتکب محکوم بپرداخت دو مقابل هزینه مداوای مصدوم می‌گردد و با گذشت مدعی خصوصی از پرداخت تمام یا قسمتی از پرداخت معاف می‌شود. علی وکیلی
مقام محترم ریاست مجلس شورای ملی. اینجانب پیشنهاد می‌نماید ماده زیر به قانون تشدید مجازات رانندگان اضافه شود
ماده ۱۰ - کلیه صاحبان وسائل نقلیه موتوری مکلفند وسیله نقلیه خود و سرنشینان آن را در مقابل حوادث احتمالی بیمه نمایند. خسرو هدایت
رئیس - پیشنهادی آقای مهدی ارباب داده‌اند قرائت می‌شود
(به شرح زیر خوانده شد)
پیشنهاد می‌کنم پیشنهادات مربوط به ماده واحده پیشنهادی جناب آقای دکتر معظمی راجع به بازرگانان خارجی مطرح شود.
نورالدین امامی - مخالفم
مهدی ارباب - اجازه بدهید نوضیح بدهم
رئیس - بفرمایید
مهدی ارباب - خدا طول عمر بدهد همکاران عزیز را که مجال توضیح هم به بنده نمی‌دهند یک قانونی بایت کمال حسن‌نیت گذشته استدعا می‌کنم توجه بفرمایید این موضوع مبتلا به جمع زیادی از ایرانیان است. یک ماده قانونی جناب آقای دکتر معظمی بنا به مصالح عالیه کشور پیشنهاد کردند و تصویب شد اما متأسفانه سوءتفسیر شده در دستگاه دولت یعنی واردات قبل را هم در گمرکات گرو نگه داشته‌اند و کالا‌هایی را که قبلاً سفارش داده‌اند... (سزاوار - بیخود کرده‌اند قانون عطف به ماسبق نمی‌شود) آقا اجازه بفرمایید جنابعالی می‌فرمایید عطف به ماسبق نمی‌شود بنده هم توضیحات دادم وزارت اقتصاد قانع نمی‌شود دیروز یک نفر از بازرگانان ایرانی آمده بود پیش بنده و شکایت کرد که یک مال‌التجاره‌ای به نام یک نفر از بازرگانان خارجی وارد کرده‌ام اسنادش هم موجود است مارک من هم روی آن هست و چون به نام بازرگان خارجی است نمی‌توانم آن را خارج کنم و روزی هم ششصد تومان کرایه زمین می‌دهم نظایر این هم زیاد واقع شده است یک پیشنهادی کرده‌ام که کالایی که قبل از تصویب این قانون سفارش داده شده و اعتبار باز شده و حواله شده در گمرکات هر جور هست مشمول این قانون نخواهد بود (صحیح است) این را استدعا می‌کنم که برای خیر عموم توجه بفرمایید چون ضررش بیشتر شامل حال بازرگانان ایرانی است این را تمنا می‌کنم توجه بفرمایید
کشاورز صدر - به عقیده بنده وقتی یک موضوعی مطرح می‌شود یکی از آقایان هم الان تذکر دادند و باید حواس‌ها را متفرق نکرد دفعتاً پیشنهادی می‌رسد که باید لایحه دیگری مطرح شود این خلاف قاعده است خلاف اصل است و همین وسیله شده است که وقت مجلس را تلف می‌کنند - عرض می‌کنم اگر الان همین را مطرح بکنیم باز پیشنهاد دیگری خواهد شد برای لایحه دیگری بنده تصور می‌کنم که آقای ارباب فقط غرضشان صحبت کردن بود که فرمودند و پس می‌گیرند.
رئیس - رأی گرفته می‌شود به پیشنهاد آقای ارباب که جزو دستور امروز باشد -
جمعی از نمایندگان - اکثریت نیست
یک نفر از نمایندگان - یک دفعه دیگر قرائت بشود
(مجدداً پیشنهاد آقای ارباب به شرح سابق قرائت شد)
عده‌ای از نمایندگان - رأی، رأی
رئیس - رأی گرفته می‌شود به پیشنهادی که آقای ارباب مهدی دادند و توضیح دادند. آقایان موافقین قیام کنند
مهدی ارباب - آن پیشنهاد نیست (دهقان - مقصود این است که توی این لایحه مطرح شود) آقا عین پیشنهاد بنده این است آن رونوشت بوده اجازه بفرمایید این یکی قرائت شود
عده‌ای از نمایندگان - رأی، رأی
رئیس - به پیشنهاد آقا که قرائت شد و توضیح هم دادند رأی گرفته می‌شود موافقین قیام کنند (عده کمی برخاستند) تصویب نشد
رئیس - گزارش‌هایی است راجع به مرخصی آقایان نمایندگان...(عده از نمایندگان - لایحه را بفرمایید) ماده چهار مطرح است.
(ماده چهار به شرح زیر قرائت شد)
ماده ۴ - هر گاه راننده به واسطه بی‌احتیاطی و یا عدم رعایت نظامات دولتی و یا عدم مهارت موجب صدمه بدنی شود که معالجه آن بیش از دو ماه به طول انجامد و یا سلب قدرت کار زاید بر دو ماه بشود و یا باعث ضعف دائم یکی از حواس ظاهر و یا یکی از اعضای بدن بشود و یا باعث از بین رفتن قسمتی از عضو مجنی علیه گردد بدون آن که عضو از کار بیفتد و یا باعث وضع حمل زن قبل از موقع طبیعی شود مرتکب به حبس تأدیبی از ۳ ماه الی دو سال و جزای نقدی از دو هزار ریال تا ده هزار ریال محکوم می‌شود به علاوه برای مدت یک الی دو سال از حق رانندگی و یا تصدی به وسائل موتوری محروم خواهد شد.
رئیس - آقای برزین موافقید؟
برزین - بلی موافقم -
رئیس - آقای رضوی موافقید؟
رضوی - موافقم
رئیس - آقای کشاورز صدر
کشاورز صدر - بنده فقط مدت را زیاد می‌دانم
عده‌ای از نمایندگان - کافی است آقا پیشنهادات قرائت شود
رئیس - آقای برزین
یکی از نمایندگان - مخالف نیستند
برزین - آقایان غالباً دلسوزی فرمودند برای کسانی که مرتکب قتل غیرعمد می‌گردند آقایان آن مناظر را به چشم ندیده‌اید بنده ده سال مستنطق و دادستان بودم غالباً اتفاق افتاده است یک خانواده که یک اولاد منحصر به فرد داشته و با خون دل او را تربیت کرده به واسطه بی‌مبالاتی یا حمل بار یا تند رفتن یا شکستن آن اصطلاحات اتومبیل‌ها را من فراموش یا شکستن آن اصطلاحات اتومبیل‌ها را من فراموش کرده‌ام آن سک دست در رفته و مرتکب قتل شده، آقا ما چطور او را مجازات نکنیم؟
هر کس برخلاف مصلحت مملکت و جامعه رفتار کند مستحق مجازات است به تناسب جرمی که کرده بنابراین شما نباید وقتی قانون مجازاتی می‌آید اینجا بگویید حقوق ۵۰ هزار نفر را تضییع می‌کند - ما اینجا حقوق ۱۵ میلیون ملت ایران را حفاظت می‌کنیم (صحیح است) اما این که می‌فرمایید مجازات جنایی یک شوفری که پیش‌بینی می‌کند اگر عرق بخورد، رل اتومبیل ممکن است این طرف و آن طرف شود و هم خودش از بین برود و هم دیگران را بکشد این جرم است و این را نمی‌شود مجازات تأدیبی داد - آقای کشاورز صدر شما قاضی بوده‌اید و صدها منظره را دیده‌اید که رانندگان اتومبیل چه اندازه بیبا کند در راندن اتومبیل - عرض کنم سبق ورمایه دیده‌اید این‌ها در خیابانها بازی سبق ورمایه می‌کنند باید حتماً این جلو برود یا آن حتماً جلو برود آن وقت جان ما و افراد مملکت ما باید قربانی هوای نفس این‌ها بشود و هی گفته می‌شود مجازات - آقایان مردم را که همین طوری نمی‌آورند بیندازند زندان، زندان برای متخلفین ساخته شده است من هیچ وقت دلم برای شخصی که برخلاف مصلحت مملکت عمل می‌کند و از قوانین تخلف می‌نماید نمی‌سوزد در تمام دنیا زندان
هست کدام مملکت است که زندان نداشته باشد؟ مجرم باید زندان برود این قوانین برای تنبیه است برای این است که دیگر مرتکب نشوند، بنابراین بنده به این جهاتی که عرض کردم با این ماده موافقم مخصوصاً استدعا می‌کنم توجهی بفرمایید که روزنامه اطلاعات یک اخباری راجع به اصفهان نوشته بود مبنی بر این که یک خانواده ۶ نفری خواسته بودند یک تفریحی بکنند تمام کشته شده‌اند آقایان این‌ها یکی و دو و سه تا و چهار تا نیست بنابراین بنده با این ماده موافقم (احسنت)
معتمد دماوندی - یک فکری هم برای نظمیه بکنید
رئیس - باز در اطراف ماده گفتگو خواهد شد؟ آقای رضوی موافقید؟...
رضوی - بنده مخالفم
رئیس - بفرمایید
رضوی - عرض کنم که دیروز عرض کردم خدمت آقایان این عواطف رحم و ارفاق و مساعدت و برادری این‌ها همه‌اش بسیار خوب است اما درصورتی که در جای خودش واقع شود و به مورد خودش خیلی خوب بود آقای برزین فرمودند ۵۰ هزار رانندگانند آقایان ۱۵ میلیون نفر هم پیادگانند یعنی ملت ایران آقایان بنده عرض کردم اگر هزار عامل در حوادث عمده مؤثر باشد عامل عمده آن کسی است که راننده آن است و آن کس می‌تواند با یک مواظبت مختصر تعدیل بکند و از بروز حوادث جلوگیری کند راننده است اگر تمام کارهایی که می‌کند واقعاً مستعد برای وقوع جرم باشد اما اگر نباشد راننده ملایم برود و زیادی سوار نکرده باشد، مسابقه نگذارد داخل هر قدر ازدحام باشد بتواند اتومبیل را هدایت کند و نکند و یک زن بدبخت، یک بچه بیچاره و پیرزن و پیرمرد و یک کور زیر اتومبیل جان بدهد یا دست و پایش بشکند و فلج بشود آن وقت بنده می‌بینم آقایان مواد به این ملایمی که اولاً در کمیسیون هم این بیانات ارحام‌آمیز و ملاطفت‌آمیز بسیار گفته شد آنجا بحث زیاد شد ملاحظه کنید برای این که یک مردی آمده برای مسامحه و تعلل و عدم مراقبت و مهارت دو ماه افتاده است توی بستر اگر این زیاد است آخر بفرمایید اعلانی بدهند که اگر یک راننده‌ای به واسطه بی‌اطلاعی عملی کرد کاری‌اش نمی‌کنند! می‌خواستم عرض کنم که مجلس شورای ملی باید در این قسمت نظرش را وسعت بدهد تمام مملکت و تمام طبقات را رعایت کند، رحم کردن به یک دسته‌ای اگر موجب ظلم به دیگران شد این را نمی‌شود اسمش را ملاطفت و مهربانی گذاشت به این مناسبت در کمیسیون بعد از مذاکرات مفصل و بالاخره مطالعه و تحقیق حتی نسبت به قوانین دیگر مملکت این را به تصویب رسانید حالا هم رأی نهایی و رأی قطعی به نظر مجلس شورای ملی است هر طور که صلاح دانستند عمل می‌کنند ما هم نظر خودمان را در کمیسیون می‌دهیم
رئیس - پیشنهاد کفایت مذاکرات رسیده قرائت می‌شود (به شرح زیر قرائت شد)
پیشنهاد می‌کنم مذاکره در ماده ۴ کافی است و اگر پیشنهادی رسیده قرائت شود. حاذقی (صحیح است)
رئیس - مخالفی نیست؟
نمایندگان - خیر
رئیس - پیشنهادات ماده ۴ قرائت می‌شود
(به شرح زیر قرائت شد)
پیشنهاد می‌کنم تبصره ذیل به ماده ۴ اضافه شود:
تبصره - به منظور حفظ حقوق اشخاص متضرر از بی‌مبالاتی رانندگان باید کلیه وسائط نقلیه به نفع اشخاص ثالث بیمه شود. محمد ساعد، امامی اهری
تبصره ذیل در ماده دوم پیشنهاد می‌شود.
تبصره - هزینه معالجه مصدوم طبق تشخیص محکمه بر عهده راننده است. احمد رضوی
پیشنهاد می‌کنم تبصره ذیل به آخر ماده ۴ لایحه تشدید مجازات رانندگان اضافه شود.
تبصره - شروع مدت محرومیت پس از انقضای مدت حبس معینه خواهد بود. مهدی ارباب
رئیس - سه ماده دیگر مانده است چون لایحه یک شوری است اگر آقایان موافقت بکنند خوانده شود به کمیسیون برود. ماده پنجم قرائت می‌شود
(به شرح زیر قرائت شد)
ماده پنجم - هرگاه صدمه بدنی غیرعمدی که به جهات مندرج در ماده ۴ واقع شود موجب مرض جسمانی یا دماغی که غیرقابل علاج باشد و یا از بین رفتن یکی از حواس ظاهر یا نقصان یا از کار افتادن دست و پا از کار افتادن عضو دیگری از اعضای بدن که یکی از وظایف ضروری زندگی انسانی را انجام می‌دهد و یا از بین رفتن قوه تناسلی یا نقصان دائم در نطق یا تغییر شکل دائم عضو و یا صورت شخص و یا سقط جنین شود مرتکب به حبس تأدیبی از ۶ ماه تا سه سال و غرامت از سه هزار ریال الی سی هزار ریال محکوم می‌شود علاوه بر مجازات مزبور برای مدت سه سال از حق رانندگی و یا تصدی به وسایل موتوری محروم خواهند شد.
رئیس - آقای دکتر راجی موافقید یا مخالفید؟
دکتر راجی - مخالفم
رئیس - بفرمایید
دکتر راجی - بنده متأسفم اشخاصی که این قانون را نوشته‌اند و راجع به آن صحبت می‌کنند همیشه فقط ۵۰ هزار نفر راننده را در نظر می‌گیرند در صورتی که فن رانندگی و یا هواپیمابری یک چیزی است که همه جوان‌های دنیا باید بدانند و چیزی نیست که منحصر گردد به یک دسته راننده، قانونی که اینجا نوشته شده تمام خطاها را به عهده راننده گذارده پیاده‌روها و آنهایی که می‌آیند وسط خیابان به آنها هیچ توجهی نکرده است اغلب می‌شود پلیس اشاره ایست می‌دهد یک آقای نظامی با یک خانم یا یک آقایی می‌آید جلو ماشین می‌ایستد در صورتی که ترمز ماشین ممکن است نگیرد و یک حادثه‌ای اتفاق بیفتد (صحیح است) خاصه که نوشته است که اگر یک حوادثی پیش بیاید که یکی از حواس از بین برود یا یک عضو تناسلی از بین برود این به کلی به نظر بنده شعر می‌آید که آیا آن کسی که آسیب دیده قبلاً معاینه طبی شده و آیا ثابت شده که قبلاً نقص و عیبی نداشته است به این جهات بنده این ماده را زاید می‌دانم و با آن مخالفم
سزاوار - اجازه بفرمایید بنده توضیح بدهم
رئیس - بفرمایید
مخبر - اعتراض جناب آقای دکتر راجی این بود که ممکن است در موقع رسیدگی یک عضوی که از کار بیفتد و یا حواس ظاهری که از بین می‌رود این قبیل از وقوع حادثه از بین رفته باشد خوب البته دستگاه دادگستری هم برای همین قضیه می‌باشد این رسیدگی می‌شود این یک چیزی نسبت که صرف همین که قانونی ما نوشتیم فوراً بیاورند بدهند به شهربانی که عمل کند، این یک تشریفاتی دارد هر جرمی که واقع می‌شود یک تشریفاتی دارد روی اوضاع و احوال رسیدگی می‌شود و بعداً روی قراین و امارت حکم می‌دهند و بعد حکم اجرا می‌شود یعنی مراحلی دارد که در تمام مراحل وقتی که قطعی شد حکم اجرا می‌شود بنابراین از این جهت هیچگونه جای نگرانی نیست و همان طور که ملاحظه می‌فرمایید مجازات بی‌تناسب نیست و به نظر بنده این طوری که نوشته شده در اینجا یک حداقلی نوشته شده و یک حداکثری یعنی از ۶ ماه تا سه سال در صورتی که اگر عضو عامله یک کسی از بین بورد خود آن مصدوم حاضر است سه سال در حبس بماند و دستش درست بشود بنابراین اگر دست راست کسی از کار افتاد این را می‌شود گفت مرتکب که حبس بشود از ۶ ماه تا سه سال بنابراین مجازات هم بی‌تناسب نیست.
رئیس - پبشنهاد کفایت مذاکرات رسیده قرائت می‌شود. (به شرح زیر قرائت شد)
پیشنهاد می‌کنم مذاکره درباره ماده پنجم کافی است پس از خواندن پیشنهادها ماده ششم مطرح شود. حاذقی
فولادوند - بنده مخالفم
رئیس - بفرمایید
فولادوند - بنده دیروز به طور مفصل جریانی را عرض کردم حضور آقایان و خوشوقتم که مورد توجه آقایان محترم هم قرار گرفت حالا راجع به اساس و مواد این لایحه و میزان مجازات بنده نمی‌خواهم عرض بکنم. عرض بنده این است که ما مواجه هستیم با دو موضوع یکی قتل غیرعمد یکی جرح غیرعمد قتل غیرعمدی در آنجایی که بی‌احتیاطی با عدم رعایت نظامات دولتی است می‌باشد یعنی از جایی که عبور ممنوع بوده است قتلی واقع شده مجازات شدید شده است این خیلی هم صحیح به نظر می‌رسد اما راجع به موضوع دوم به نظر بنده یک قدری مضحک است تنظیم این مواد مثل این است که شوفر بایستی نتایج عملش را جزء جزء در نظر بگیرد شوفری مرتکب بی‌احتیاطی شده و جرحی هم واقع شده اگر یک بند انگشت مصدوم شکست ۳ ماه حبس، دو بند انگشت شکست شش ماه حبس، چهار بند انگشت بیشتر، این قانون نشد، این خلاف منطق است؛ ملاحظه کنید در قانون سابق هم برای قتل یک مجازاتی تعیین شده بود و برای جرح هم یک مجازاتی بود حالا شما خواستید برای این‌ها دو ماده بنویسید بنده هم موافقم یکی بی‌احتیاطی توأم با عدم رعایت نظامات دولتی تقصیری که بوده است برای یک کسی و شخصی که مجروح شده دیگر نباید سانتیمتر زخمش را تعیین بکند اگر یک سانتیمتر بشود ۶ ماه دو سانتیمتر ۸ ماه الی آخر این قانون نشد! بنده عقیده‌ام این است که باید روی این مواد بیشتر صحبت کرد شما یک حد
اقل و حداکثری معین بکنید و یک اختیاری هم به قاضی بدهید که جرح غیرعمد از دو ماه تا ده سال او خودش این را تطبیق با مورد می‌کند و رأی می‌دهد و الا شما بخواهید برای هر موردی حدی معین بکنید نمی‌شود که اگر یک ناخنش شکست ۳ ماه حبس یا اگر موی سرش چطور شد بنده به این جهت مخالفم و روی این مواد باید بیشتر صحبت بشود
مخبر - بنده اصلاح عبارتی باید عرض بکنم
رئیس - در اینجا که نمی‌شود در کمیسیون بفرمایید. رأی گرفته می‌شود پیشنهاد کفایت مذاکرات در ماده پنجم آقایان موافقین قیام کنند (اکثر بر خاستند) تصویب شد. ماده ششم قرائت می‌شود. (به شرح زیر قرائت شد)
ماده ششم - دادگاه در مورد مواد قبل بنا به تقضای مدعی خصوصی مکلف است نسبت به جبران خسارت مادی و معنوی وارد بر متضرر از جرم رسیدگی کرده حکم دهد
تبصره - دادستان مکلف است به هر وسیله که مقتضی بداند تا قبل از جلسه اول به شاکی اطلاع دهد که اگر راجع به ضرر و زیان خود تقاضایی دارد دادخواست خود را با دلایل به دادگاهی که به امر کیفری رسیدگی می‌نماید تقدیم کند و دادگاه این دادخواست را در طول مدت دادرسی تا قبل از صدور حکم خواهد پذیرفت ولی اگر دادخواست تا ختم رسیدگی داده نشده و دادگاه از رسیدگی به امر کیفر فراغت یافته باشد به تقاضای دادستان نمی‌تواند دعوی عمومی را قبلاً صادر نماید و راجع به دعوای ضرر و زیان پس از تکمیل رسیدگی حکم دهد.
رئیس - آقای دکتر ملکی موافقید؟
دکتر ملکی - بلی
رئیس - آقای رضوی
رضوی - بنده تذکری دارم
رئیس - تذکرتان به عنوان موافق است یا مخالف؟
رضوی - در نظامنامه برای تذکر پیش‌بینی نکرده به طور کلی مخالفم عرض کنم در نتیجه حوادث و وقایعی که واقع می‌شود غالباً افرادی که مرتکب جرم می‌شوند وضعیت حال‌شان طوری است که فرار می‌کنند و می‌روند در یک جائی غالب مؤسساتی که اتومبیل می‌آورند رانندگان را برای این که ماشین‌شان را از مرز به داخل مملکت بیاورند استخدام می‌کنند و در موقع انتخاب هم در این که آیا این شخص تصدیق کافی در دست دارد یا ندارد توجه نمی‌کنند بعداً حوادثی که چنانچه ملاحظه می‌فرمایید در کوچه و صحرا و خیابان واقع می‌شود وقتی دامان آقای راننده گرفته می‌شود در اول آن مؤسسه کاملاً ظاهر حال را رعایت می‌کند و دفاع می‌کند ولی در موقع مجازات آخر سر یک راننده لاتی که بالاخره چیزی در اختیار ندارد می‌گوید بنده حاضرم هر کار که می‌خواهید بکنید در حالی که حوادث واقعاً به کیفیت دیگری انجام گرفته (صحیح است) در عنوان شرعی ضمان جریره و ضامن جریره به هر حال در هر مورد تکلیف‌شان را معین کرده که ضامن جرمی در هر موقع ضمانش محفوظ است در موقعی که خطراتی واقع شده است به غیر از مواقعی که مورد حبس است کی باید غرامت بدهد. موضوع دیگر این است که غالب از حوادث منتهی می‌شود به یک صدمات مالی یعنی یک شوفر یا یک راننده با یک اتومبیل می‌زند به یک ماشین بزرگ‌تر و پرقیمت‌تر یا حتی از اقسامی که شبیه هم هستند آن وقت اینجا ما فقط در تعقیب و مجازات راننده بحث کردیم ولی در خسارتی که متوجه شده ساکت هستیم به این جهت بنده خواستم توجه مجلس را به این دو قسمت معطوف بکنم تا این که مورد نظر آقایان باشد اگر امکان داشته باشد چیزهایی در نظر به بگیرند برای این که موقع مطالعات این موضوع هم از طرف کمیسیون مطالعه شود.
رئیس - آقای دکتر ملکی
دکتر ملکی - بنده می‌خواستم عرض بکنم اول باید یک ملتی را ترتیب کرد و راه راست را به آنها نشان داد و بعد از آن برای کارهایی که برخلاف قانون می‌کنند مجازات‌های شدیدی قائل شد در مملکت ما موضوع رانندگی یک موضوع جدید و تازه‌ای است و اهالی کشور ما هنوز از مقررات رانندگی اطلاعی در دست ندارند و ملل دیگر هم پس از این که اصول رانندگی عوض شد و اتومبیل‌رانی شد به ترتیب رانندگان خود پرداختند و برای این کار دستورات مفیدی نوشتند و یک اصول رانندگی درست کردند مثلاً در آلمان در چهارراه‌هایی که عبور و مرور زیاد بود بلندگوهایی گذاشتند و دستوراتی به پیاده‌روها می‌دانند الان در همین تهران کمتر کسی است که مطلع باشد که وقتی چراغ قرمز روشن می‌شود نباید عبور کند یا وقتی که چراغ سبز شد آن وقت اجازه عبور دارد و همچنین با اتومبیل‌ها دستوراتی که برای عبور و مرور لازم است می‌دهند و اصولاً یک قوانین مفییدی برای این کار وضع کرده‌اند ولی اینجا مثل این می‌ماند که یک پدری در خانواده خودش قبل از این که فرزندش را تربیت کند او را برای اعمال زشتی که کرده است شدیداً مجازات کند پس تکلیف ما اول این است که مردمان کشور خودمان را به اصول رانندگی آشنا کنیم و پس از آن یکی مقررات شدیدی وضع بکنیم که آنها را مجازات بکنند بدبختانه در کشور ما تمام احوال و شئون زندگانی ما این اصل رعایت نمی‌شود بنده تصور می‌کنم ملت ایران از حبث راستی، شجاعت، درستی، اطاعت به قوانین از هیچ ملت دیگری در جهان عقب‌تر نباشد ولی این که در ایران این همه دورویی و دروغ متداول گردیده است به واسطه این است که سازمان صحیحی در هیچ قسمت از زندگانی اجتماعی ما موجود نیست، یک اداره‌ای تأسیس می‌کنم در دروازه را باز می‌گذاریم و یک عده‌ای طبیب به عنوان مستخدم در اختیار آنها می‌گذاریم و یک عده در آنجا مشغول کار می‌شوند پس از یک مدتی می‌بینیم که یک آدم درست هم دزد می‌شود این مایه تأسف است در صورتی که دزدی و نادرستی در ملت ایران نیست و همین طور است راجع به همین قسمت که عرض کردم ولی این که بنده با این ماده موافق هستم برای این است که البته اصل مهم این است که وقتی کسی به زیر اتومبیل می‌رود خسارت آن شخص پرداخت شود ولی اگر او را بگیرند، حبس بکنند، به زندان بیندازند البته ممکن است تنبیه بشود ولی برای آن کسی که صدمه دیده است هیچگونه نتیجه‌ای حاصل نخواهد شد این است که این ماده که در این قانون هست به سایر مواد مقدم است و ماده بسیار مفیدی است ولی این که گفته شد در آنجا که برای مجازات اشخاص مثلاً فلان مجازات را داشته باشد یا دیگری می‌گوید فلان مجازات در دنیای متمدن افراد کشور بیمه اجتماعی هستند بیمه هستند وقتی که یک کارگری از خانه‌اش حرکت می‌کند می‌رود توی کارخانه اگر در بین راه یک اتفاقی بیفتد و یا در مراجعت از کارخانه اتفاقی واقع شود و یا برای کشاورزی پیش‌آمدی بکند این‌ها بیمه اجتماعی هستند باید آن ادارات بیمه خسارات وارد به آن اشخاص را بپردازد متأسفانه در مملکت ما هنوز بیمه اجتماعی وجود ندارد این است که بایستی به این قانون توجه بیشتری بشود البته بنده طبیب هستم و می‌دانم که در اروپا با این طور مواقع وقتی که یک نفر مجروح می‌شد پیش طبیب می‌فرستادند برای این که یک اشخاصی هستند که متخصص در این فن هستند که تعیین می‌کنند خسارت وارده به مردم را و با گرم و میلیمتر اندازه می‌گیرند این موضوعی است که باید توجه بشود این است که بنده همان طوری که عرض کردم با ماده ۶ این قانون موافقت می‌کنم و خواهش می‌کنم که آقایان هم موافقت بکنند
رئیس - پیشنهاد کفایت مذاکره در ماده ۶ رسیده قرائت می‌شود. (به شرح زیر قرائت شد)
پیشنهاد می‌کنم صحبت در اطراف ماده ششم کافی است و پس از خواندن پیشنهادهای رسیده ماده آخر خوانده و مطرح شود. حاذقی
دکتر عبده - بنده مخالفم
رئیس - بفرمایید
دکتر عبده - بنده با پیشنهاد آقای حاذقی مخالفت کردم برای این که یک مطلب اساسی را به عرض‌تان برسانم که آقای رضوی هم متذکر شدند این یک مطلب خیلی اساسی و صحیحی است و آن این است که شوفرهایی که مرتکب تخلف می‌شوند و حوادثی در اثر بی‌احتیاطی آنها واقع می‌شود نظر به این که چیزی ندارد بدهند مدعیان خصوصی هم یعنی آنهایی که از حوادث متضرر شده‌اند دست‌شان به جایی بند نیست بنده می‌خواستم عرض کنم که در سایر کشورها برای تأمین این نظر یک مسئولیت تضامنی قائل شده‌اند و برای همین متصدیان موتوری و گاراژیست‌ها و متصدیان حمل و نقل مسئولیت تضامنی قائل شده‌اند، به همین جهت بنده هم این پیشنهاد را کردم این منطقی است که اگر کسی اتومبیلی دارد و ضرری متوجه کسی شد باید شخصاً متحمل ضرر شود، کسی که شوفر انتخاب می‌کند بایستی در انتخاب خودش دقت کند و کسانی را انتخاب بکند که در اثر بی‌احتیاطی آنها این وقایع اتفاقی نیفتد بنابراین بنده این پیشنهاد را کردم و تقاضا می‌کنم در کمیسیون دادگستری راجع پیشنهاد بنده و راجع به مسئولیت تضامنی متصدیان حمل و نقل گاراژیست‌ها و اتومبیل‌دارها توجه بشود.
رئیس - به کفایت مذاکرات در ماده ۶ رأی گرفته می‌شود موافقین قیام کنند (اکثر برخاستند) تصویب شد، پیشنهادات قرائت می‌شود که به کمیسیون برود (به شرح زیر قرائت شد)
پیشنهاد می‌کنم تبصره زیر به ماده ۶ اضافه شود:
تبصره - مالکین اتومبیل و متصدیان گاراژها نسبت به خسارات مدعی خصوصی با رانندگان مسئولیت تضامنی دارند. دکتر جلال عبده
رئیس - در ماده ۶ دیگر پیشنهادی نیست، ۷ قرائت می‌شود.
(به شرح زیر قرائت شد)
ماده هفتم - هر یک از افسران و اعضای شهربانی و ژاندارمری و ارتش و رؤسا و اعضای شهرداری که به طور مستقیم یا غیرمستقیم در امر رانندگی عمومی و حمل و نقل به هر عنوان اعم از مالکیت یا اجاره یا شرکت دخالت نمایند به سه ماه الی یک سال حبس تأدیبی و پنج هزار ریال الی ۸ هزار ریال غرامت محکوم خواهند شد
رئیس - آقای برزین
برزین - بنده موافقم
رئیس - آقای معتمد دماوندی مخالفید؟ بفرمایید
معتمد دماوندی - بنده دو سه کلمه بیشتر عرض نمی‌کنم عرض کنم این ماده ناظر بر سلب مالکیت است در کشور ما از یک عده که فرضاً عضو فلانجا هستند و می‌خواهند اتوموبیل داشته باشند (بعضی از نمایندگان - هیچ همچون چیزی نیست) و این دلیل بر این است که آقایان توهم دارند به این که در کشور ما به طوری که آقای فرامرزی فرمودند قانون حکومت نمی‌کند و مادامی که قانون حکومت نکند و مجریان قانون مردمی پلید و خودسر باشند که برای پر کردن جیب‌شان هر روز پست‌هایی در این مملکت قبول می‌کنند همین گرفتاری است شما هر قانون مجازاتی که می‌خواهید در این کشور بنویسید و به مجلس بیاورید باید از یک عده‌ای که در آن ذینفع هستند سلب مالکیت بکنید. بنده هر روز که سوار این تاکسی‌ها و اتوبوس‌ها می‌شوم رانندگان خیلی شکایت و داد و فریاد می‌کنند از دست مأمورین شهربانی و این تنها در تهران نیست در شهرستان‌ها هم هست در تمام نقاط ایران است حتی در بندر پهلوی هم بود و من مجبور شدم دخالت بکنم و رئیس شهربانی را با این که تذکر دادم چندین مرتبه که پول از مردم نگیر او گرفت الان اینجا اقرار می‌کنم که گفتم آن را عوض کردند (نورالدین امامی - شما حق ندارید مداخله بکنید) چاره نداریم مادام که در این مملکت حکومت قانون نباشد مادام که قانون اجرا نشود و مادام که رؤسای شهربانی و شهرداری و ژاندارمری و پاسبانان که مجری قانون هستند مادام که در نظر این‌ها مردمان عالی این کشور و مردمان دانی این کشور در یک طراز نباشند این گرفتاری را ما همیشه داریم مجلس شورای ملی دوره ۱۵ این نهضت را در این کشور ایجاد بکند باید دهن این اشخاص را که می‌خواهند روی این قانون مردم را از این به بعد در زحمت بگذارند ببندد جلوشان را بگیرند اینجا شما یک قانونی آوردید که برای نظمیه‌چی‌ها بزرگترین دخل است یک شوفر تاکسی بیچاره‌ای می‌گفت من اگر هر روز ندهم به پاسبان سرگذر پول را که او هم به شعبه نبرد بدهد من را هشت ساعت می‌برند آنجا نگاه می‌دارند این اصل اگر منکری دارد بفرمایید آقای مهندس رضوی ممکن است بفرمایید که چرا بیخود می‌گویی حاضرم ۵۰ تا ۱۰۰ تا شاهد بیاورم برای آقا و این وضع را تشریح کنم آقا این مزاحمت را از مردم رفع کنید آقا مسئول این مردم هستیم عندالله عند الرسول حالا دیگر خودتان می‌دانید.
رئیس - پیشنهادی رسیده قرائت می‌شود
سزاوار - اجازه بفرمایید بنده توضیح بدهم
رئیس - بفرمایید
سزاوار - راجع به بیانات آقای معتمد دماوندی باید عرض کنم که ایشان یک درددل‌ها و گله‌هایی از شهربانی دارند مربوط به این ماده نیست زیرا که در این ماده ما مأمورین شهربانی و شهرداری را محدود کرده‌ایم برای این که همیشه از آنها شکایت می‌شد که این‌ها مأمور اشکالند چون مأمورین اجرا خودشان شریک و سهیم هستند در امور رانندگی بنابراین آن طور که باید و شاید تعقیب نمی‌کنند مجرمین را این در کمیسیون دادگستری مذاکره شد و این ماده پیش‌بینی شده است که آنها بهیچوجه من الوجوه حق شرکت در امور رانندگی را نخواهند داشت بنابراین نظر آقا از این جهت تأمین است زیرا ما اینجا اختیاری و مداخله‌ای برای مأمورین شهربانی قائل نشده‌ایم که شما اعتراض می‌کنید اگر اعتراضات شما راجع به مأمورین شهربانی و مداخله آنها است این‌ها یک قانون علیحده‌ای می‌خواهد و اینجا هم پیش‌بینی شده است
رئیس - آقای صدرزاده
صدرزاده - یکی از اصولی که در قواعد حقوقی و اصول محاکماتی هست این است که اگر قاضی ذینفع در محاکمه باشد باید او را از قضاوت برکنار کرد برای این که ممکن است نظر او در قضاوتش تأثیر بکند و اعمال نظر در قضاوت خودش بکند این اصلی است که ما یک قانون عادلانه راجع به بی‌مبالاتی و بی‌احتیاطی رانندگان وضع کردیم البته آنهم یک وسیله‌ای بود برای جلوگیری ولی از آن جهت به موقع اجرا نمی‌رسید که اغلب رؤسا و کارکنان شهربانی که در این مورد از ضابطین عدلیه محسوب می‌شوند شریک و ذینفع بودند و در موقع حادثه هم اول کسی که محل واقعه را معاینه می‌کند و گزارش می‌دهد اتفاقاً همان مأمورین شهربانی بودند با این که در نظامنامه، بود که بعد از حدوث جرم جواز رانندگی راننده را توقیف کنند بهیچوجه به این قسمت هم عمل نمی‌کردند بنده تصور می‌کنم که این ماده ۷ یکی از بهترین مواد این قانون باشد و ضامن حسن اجرای این قانون باشد (صحیح است)
برزین - بنده مخالف این ماده هستم
رئیس - بفرمایید
برزین - عرض کنم اگر اجازه بفرمایید بنده هیچ وقت ولع حرف زدن ندارم ولی چون در این مورد واردم اگر مداخله نکنم به وظیفه‌ام خیانت کرده‌ام این است که می‌بینید می‌آیم اینجا و می‌خواهم عرایضم را به سمع نمایندگان مجلس برسانم اساساً می‌خواستم یک مراتبی را به عرض برسانم که آقای دکتر عبده هم یک مختصر اشاره‌ای فرمودند هر عمل انسانی که موجب خسارت دیگری بشود زیان وارد آورنده را ملزم می‌کند که از عهده خسارت برآید و لو در اثر بی‌احتیاطی او زیان وارد شود نیز مسئول خواهد بود و بر اثر حوادث و احتیاجاتی که ساعت به ساعت افزوده می‌شود کشورها پا را فراتر نهاده و قائل شده‌اند که شخص نه تنها نسبت به زیان وارده در اثر عمل خود مسئول است بلکه اگر به واسطه عمل اشخاصی که تحت مسئولیت او هستند یا از اشیایی که تحت حفاظت وی می‌باشد خسارتی وارد شود هم مسئول خواهد بود و یا به تعبیر دیگر می‌گویند مسئولیت مربوط به بودن شیئی در حفاظت شخص می‌باشد و مسئولیت ناشی از ذات شیئی نیست تا وجود یا عدم آن مؤثر بوده بلکه این مسئولیت مربوط به بودن شیئی در حفاظت شخص می‌باشد و بنابراین اصل هر چیزی که بتواند زیانی به کسی وارد بیاورد خطرناک بوده و چون تمام اشیاء بالقوه در این معرض هستند می‌توان گفت کلیه اشیا خطرناک می‌باشند و اکثر قوانین دنیا معافیت از مسؤلیت را منحصر به موردی دانسته‌اند که شخص ثابت کند حادثه در اثر تقصیر زیان‌دیده و یا در اثر حوادث غیرمترقبه اتفاق افتاده است و مبنای این اصل این است که هر کس از چیزی استفاده می‌کند مسئول خطرات آن نیز می‌باشد و هر کس باید خطرات آن یعنی خسارتی را که آن شیئی ممکن است وارد آورد متحمل گردد وقتی انسان از جهات خوب چیزی بهره می‌برد عواقب بد آن را نیز می‌بایستی خواه ناخواه قبول نماید به عبارت دیگر نماینده اشیایی که به ما متعلق است ما هستیم همان طور که نماینده کسانی که تحت مسئولیت ما هستند خودما می‌باشیم بنابراین وظیفه داریم در قبال استفاده‌هایی که از آنها می‌کنیم ضررهای آنها را نیز متقبل شویم و با ابن توضیح دیگر کار به تقصیر یا بی‌تقصیری محافظ ندارد نظرشان این است که هرکس از شیئی استفاده می‌کند مسئول خسارت وارده‌اش باشد و جهتی ندارد که بین منقول و غیرمنقول تفاوتی قائل شویم این اصلی است که امروزه وارد در حقوق مدنی دنیا شده و اکثر ممالک دنیا برای خسارت ناشیه از اتومبیل قوانین و مقررات خاصی وضع کرده‌اند و هرچند در حقوق مدنی ایران راجع به ضمان قهری ابوابی هست که عبارت از غصب اتلاف و تسبیب باشد ولی مواد مزبور امروزه نمی‌تواند به طور دلخواه منظور ما را تأمین کند و از این همه حوادثی که روزانه اتفاق می‌افتد جلوگیری نماید ما برای صیانت افراد مکلف هستیم قوانینی بنابر مقتضیات زمان امروز وضع کنیم آقای مشایخی فرمودند که علت العلل حوادث ناشی از اتومبیل پورسانتاژی است که بین مالک اتومبیل و راننده آن می‌باشد پس حال که وضع مملکت ما بدین مموال است باید صاحبان اتومبیل را هم در مسئولیت مدنی شریک دانست تا برای ازدیاد عایدات فلان مالک اتومبیل افراد بی‌گناه مملکت همه روزه قربانی‌هایی ندهند اگر آنها هم مسئول شوند بدانید و قطع داشته باشید که حوادث اتومبیل بدون گزاف‌گویی صدی هشتاد رو به تقلیل خواهد گذارد من قریب ده سال مستنطق و دادستان بودم و صدها صورت مجلس راجع به حوادث اتومبیل تنظیم کردم اگر امروز ادعا کنم که صدی نود این حوادث و قتل‌های غیرعمدی بر اثر سرعت حرکت وسیله نقلیه بوده سخنی به گزاف نگفته‌ام و چون اصولی را که فوقاً عرض کردم مورد قبول دنیای مترقی واقع شده و حتی در فقه ما هم اصل مزبور بی‌سابقه نبوده و نیست و این اصل را که در این جمله بیان کرده‌اند من له الغنم فعلیه الغرم و بر روی این اصل بود که آن مواد را پیشنهاد و تقدیم کردم تا صیانت افراد که به واسطه طمع‌ورزی مالکین اتومبیل همه روزه وقوع پیدا می‌کند فراهم شده و امنیت و عدالت
اجتماعی لااقل در این قانون پیش‌بینی شده و اشخاصی که احتیاج به حمایت دارند حمایت شده باشند اینجانب پیشنهاد می‌نمایم که مواد زیرین به عنوان مواد الحاقیه به قانون نشدید مجازات رانندگی اضافه شود
رئیس - آقای برزین مواد الحاقیه را قرائت نکنید این وظیفه منشی مجلس است چند پیشنهاد رسیده که قرائت می‌شود با چند ماده الحاقیه بعد رأی می‌گیریم به ورود در شور دوم
(به شرح زیر قرائت شد)
پیشنهاد می‌کنم تبصره ذیل به ماده ۷ لایحه تشدید مجازات رانندگان اضافه شود
تبصره - هریک از مأمورین شهربانی و انتظامی به راننده گواهینامه رانندگی بدهد که معلوم بشود آن راننده واجد شرایط رانندگی نبوده است به سه ماه الی یک سال حبس تأدیبی محکوم خواهد شد. مهدی ارباب
در ماده ۷ اصلاح ذیل را پیشنهاد می‌کنم: هشت هزار ریال تبدیل به هشتاد هزار ریال شود. احمد رضوی
ماده الحاقیه - پیشنهاد می‌کنم که در تمام مواردی که جرح وارده منتهی به فوت نشده است پس از گذشت مدعی خصوصی متهم معاف از مجازات گردد. فولادوند
پیشنهاد می‌نمایم ماده زیر به قانون تشدید رانندگان اضافه شود:
ماده ۱۰ - کلیه صاحبان وسایل نقلیه موتوری مکلفند وسیله نقلیه خود و سرنشینان آن را در مقابل حوادث احتمالی بیمه نمایند. خسرو هدایت
ماده ۸ - رانندگان وسائط نقلیه که روی ریل حرکت می‌کنند تابع مقررات این قانون نبوده و طبق مواد قانون کیفر بزه‌های مربوط به راه‌آهن به مجازات خواهند رسید. خسرو هدایت
پیشنهاد دیگر به عنوان ماده ۹ وزارت کشور مکلف است به فوت آیین‌نامه انتظامات و علائم آمد و رفت را تهیه و به تصویب هیئت وزیران برساند ویک کمیسیون دائمی که نماینده صنف رانندگان در آن شرکت خواهند داشت برای تشخیص تخلف از مقررات این آیین‌نامه به وجود خواهد آورد. خسرو هدایت
ماده الحاقیه ذیل را پیشنهاد می‌نمایم:
صاحبان وسائط نقلیه موتوری به طور کلی موظفند وسائط نقله خود را نسبت به حوادث و خساراتی که به اشخاص (مسافر و عابر و غیره) وارد می‌آورند نزد شرکت سهامی بیمه ایران بیمه نمایند.
تبصره - آیین‌نامه مربوط به این ماده را وزارتین دادگستری و کشور تنظیم می‌نمایند. عباس نزاقی
ماده ذیل برای الحاق به قانون تشدید مجازات رانندگان پیشنهاد می‌شود
ماده ۸ - وزارت دادگستری و وزارت کشور مکلف هستند آیین‌نامه‌ای برای رانندگان به حرکت و توقف وسائط نقلیه و همچنین عبور و مرور افراد در خیابانها تنظیم و پس از تصویب کمیسیون دادگستری به موقع اجرا بگذارد
تبصره - به کمیسیون دادگستری اجازه داده می‌شود برای متخلفین از مقررات آیین‌نامه فوق مجازات‌های متناسب که مؤثر در تنبه متخلفین باشد تصویب نماید. نورالدین امامی
پیشنهاد زیر را به عنوان ماده الحاقیه تقدیم می‌دارم. عباس مسعودی
ماده الحاقیه - وزارت کشور مکلف است بلافاصله پس از تصویب این قانون مقرراتی که متناسب با وضع کنونی کشور از لحاظ کثرت وسائط نقلیه باشد برای تنظیم امور رانندگی و عبور و مرور مردم در معابر عمومی وضع و به موقع اجرا گذارد. عباس مسعودی
پیشنهاد می‌کنم در تمام مواد این قانون پس از کلمه راننده اتومبیل قید شود چون این قانون منحصراً برای رانندگان اتومبیل است برای وسائط نقلیه بری و هوایی قوانین دیگری هر کدام مناسب با وضعیت آن در آتیه باید تدوین گردد. علی وکیلی
فولادوند - مواد الحاقیه پیشنهادی آقای برزین هم چند صفحه است اگر اجازه می‌فرمایید به کمیسیون برود
۹. موقع و دستور جلسه بعد - ختم جلسه
رئیس - به کمیسیون می‌رود. رأی گرفته می‌شود به ورود در شور دوم آقایانی که موافقند قیام کنند (اکثر برخاستند) تصویب شد
لایحه با مواد الحاقیه و پیشنهادها به کمیسیون می‌رود دستور جلسه آینده گزارش کمیسیون عرایض و مرخصی راجع به چند فقره مرخصی‌هایی که رسیده و گزارش دیگری از کمیسیون عرایض (یکی از نمایندگان - لایحه کشت تریاک را بفرمایید)
لایحه کشت تریاک به کمیسیون کشاورزی فرستاده شده که بعداً باید بیاید
جلسه را ختم می‌کنم، جلسه آتیه پنجشنبه
(مجلس سه ربع ساعت بعد از ظهر ختم شد)
رئیس مجلس شورای ملی - رضا حکمت