مذاکرات مجلس شورای ملی ۲۲ امرداد ۱۳۰۷ نشست ۲۷۶
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری ششم | تصمیم‌های مجلس | قوانین بنیان ایران نوین |
| نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری ششم |
مشروح مذاکرات مجلس ملی، دوره۶
جلسه: ۲۷۶
صورت مشروح مجلس دوشنبه ۲۲ اَمرداد ماه ۱۳۰۷ مطابق ۲۶ صفر ۱۳۴۷
فهرست مندرجات: این جلسه حاوی یرگ فهرست مندرجات نبود
(مجلس دو ساعت و نیم قبل از ظهر بریاست آقای فهیمی نایب رئیس تشکیل گردید)
(صورت مجلس ۲۱ب مرداد را آقای دولتشاهی قرائت نمودند)
غائبین با اجازه جلسه قبل آقایان: ایلخان ـ امام جمع شیراز ـ دکتر طاهری سید ابراهیم ضیاء ـ میرزا ـ محمد تقی طباطبائی ـ میرزا عبدالله خان وثوق ـ آشتیانی ـ حاج شیخ بیات ـ طباطبائی وکیلی ـ یحیی خان زنگنه ـ حاج آقا حسین زنجانی ـ میرزا احمد خان بدر ـ
غائبین بی اجازه جلسة قبل آقایان: اسدی ـ موقر ـ علیخان اعظمی ـ میر ممتاز ـ آقا علی زارع ـ قوام شیرازی ـ مهدوی ـ امیر تیمور کلالی ـ محمد تقی خان اسعد ـ اسکندر خان مقدم ـ محمد هاشم میرزا افسر ـ آقا زاده سبزواری ـ غلامحسین میرزا ـ افسر ـ آقا زاده سبزواری ـ غلامحسین میرزا مسعود ـ دکتر مصدق ـ حاج حسن آقا ملک ـ لیقوانی ـ اسکندری ـ محمد ولی میرزا ـ سلطان محمد خان عامری ـ میرزا حسن خان وثوق ـ حاج غلامحسین ملک ـ ابراهیمی ـ تقی زاده
دیرآمدگان با اجازه جلسه قبل آقایان: حاج آقا رضا رفیع ـ شریعت زاده میرزا ـ سید مهدی معتمد ـ نجومی ـ بهار
دیرآمدگان بی اجازه جلسة قبل سهراب خان ساکینیان ـ مرتضی قلی خان بیات ـ عدل ـ کارونی
نایب رئیس ـ آقای آقا سید یعقوب
آقا سید یعقوب ـ در صورت جلسه چنانکه خاطر آقایان مستحضر است چهار روز است امیر تیمور را غایب بی اجازه نوشته‌اند در صورتیکه مجلس بمرخصی ایشان رأی داده است هر چهار روز بنده سؤال کردم و بعد تحقیقاتی کردم یک امر بدتری معلوم شد. مادة چهل ونه قانون اساسی در یک جا معین می‌کند که قانونی که از مجلس گذشت باید بدستخط برسد دیگر اینکه قانونی که از مجلس گذشت باید به دستخطر رئیس یا نایب رئیس برسد تا اجرا نشده است رئیس یا نایب رئی هنوز امضاء نکرده است این راما نمی‌توانیم رسماً قبول کنیم بنده خیلی نگرانی دارم از این ترتیبی که حقیقت دراداره تقنینیه یا ادارة مباشتر هست. حقیقه مضحکه است مجلس رأی داده است که غایب با اجازه است دیگر این چه چیز است …..
شیروانی ـ باید ابلاغ شود
آقا سید یعقوب ـ بنده عرض می‌کنم مجلس یک چیزی را که رأی داده است اداره تقنینیه یا مباشرت مأمور باجرا هستند و نباید تأخیر بیندازند
طباطبائی دیبا ـ باید ابلاغ شود آقا
نایب رئیس ـ دیگر ایرادئ در صورت مجلس نیست
(گفتند- خیر)
نایب رئیس- تصویب شد. آقایان خاطر مبارکشان مستحضر است که مجلس امروز بطوری که موافقت فرمودند فقط برای تصویب صورت مجلس و تشریفات اختتامیه معین شده است بما برای این اجازه می‌خواهم بنده مقدمه چند کلمه عرض کنم اولا خدا را شکر می‌کنیم که انجام وظایفی راکه دوره ششم تقنینیه بعهده ما واگذار کرده بود با یک روح وحدت و موافقت نامه بانتها رساندیم (نمایندگان- صحیح است) امیدواریم خدمات ما مقبول پیشگاه اعلیحضرت همایونی و منظور نظرعامه ملت واقع شود دوره ششم تقنینیه حدمات عمده کرد بر جسته تر از همه آنها استقلال قوة قضائیه تدوین قانون مدنی الغای کاپیتولاسیون بود که در حقیقت استقلال خارجی مملکت را بیش از پیش محکم و استوار کرده است (صحیح است) بودجه مملکت که هنوز بطور کامل تمام نشده بود در این دوره تکمیل شد واین اولین دفعه ایست که ما موفق شده‌ایم بودجه تقصیلی مملکت را در اول سال برای یکسال تصویب کردیم (صحیح است) قانون بانک ملی که آرزوی همه آزادیخواهان از ابتدای مشروطه بود در این دوره گذشت و به اهتمام آقای وزیر مالیه امروز که خاتمه دوره ششم است رئیس بانک مقدمات افتتاح و داخل معامله خواهد شد (صحیح است) مالیاتهائی که اثر آنها در جامعه فقط زحمت و مراتهایی بود که برای طبقه رنجبر و زحمت کش باقی باقی بود از قبیل مالیات اصناف، مراعو مواش، اضافه مالیات خالصجات انتقالی همه ملغی شد بدون اینکه در بودجه مملکتی کسری وارد شود (صحیح است) راه آهن که چند سال بود در مرحله آزمایش و بلاتکلیفی بود بحمدالله می‌بینیم در یک مرحله وارد شده است که همه امیدواریم که عملی ترین مراحل است و عنقریب راه آهن خواهیم داشت همینطور در قسمتهای معارف و غیره خدمات عمده در این دوره داشته است البته این خدمات در جاهای لازم منظور نظر خواهد بود زیرا اول اعلیحضرت همایونی هستند که نظر به علاقه کاملی که باصلاحات مملکت داشته‌اند و توجه کاملی که برای پیشرفت امور مملکتی داشته‌اند در حقیقت مسبب و محرک اصلی وضع این قوانین در مجلس بوده‌اند و ما باید موفقیت خودمان را از ناحیه ایشان (صحیح است) و هم چنین از هیئت دولت که در پیشرفت منیات ملوکانه با ما معاضدت و مشارکت کامل کرده‌اند و همه قسم همراهی داشته‌اند تا اینکه ما موفق شده‌ایم به وضع این قبیل قوانین از طرف ملت هم البته خدمات آقایان هیچوقت فراموش نخواهد شد اگر چه در ظاهر شاید تصور شود که موافقت و مخالفت‌هایی در ضمن مذاکرات می‌شد مبتی بر اختلافات مضری بین افراد نمایندگان با بین افراد نمایندگان و دولت بوده است لکن وقتی که به مداول قوانین موضوع بر بخورند و به منافع انها پی می‌برند می‌بینند که تمام این اختلافات صوری برای رسیدن به یک مقصود مشترک است که متفق علیه همه ما است و آن صلاح مملکت و خیر عامه بوده است و الا همه ما با هم برادر و هم دوش هستیم و در اساس امور مملکت و استقلال مملکت بهیچوجه مخالفتی نداشتیم (صحیح است) حالا قوانین موضوعه را اتا این جائی که هست و بحمدالله آقایان وزراء هم همت فرموده و آن قوانین را کم و بیش بموقع اجرا و عمل گذاشته‌اند امروز تقدیم هیئت دولت می‌کنیم و به آنها می‌سپاریم که انشاءالله بزودی در افتتاح دوره هفتم اقدام بفرمایند و امورات مملکت را تسلیم امنای ملت بکنند که این سیرتکاملی را به اتفاقی تعقیبب کنیم در خاتمه بنده از آقایان اجازه می‌خواهم از یک شخص دیگری که او هم در تمام امور مملکت و در سیاست داخلی و خارجی یک عامل مؤثر مفیدی بوده است و با همه ماها کمک و همراهی کرده است و در حقیقت می‌توان گفت راحتی و آسایش بلکه سلامت خودش را فدای صلاح مملکت کرده است تشکر کنم آن آقای تیمور تاش وزیر دربار است و امیدواریم این روح وحدت و اتفاق که در بین آقایان نمایدگان و دولت باقی است در زیر سایه اعلیحضرت همایونی و توجه ایشان باقی بماند و ما را به مدارج عدلیه برساند
جمعی از نمایندگان انشاء الله
نایب رئیس ـ آقای یاسائی
یاسائی ـ با فرمایشاتی که آقای نایب رئیس فرمودند دیگر زائد است که بنده چیزی به عرض آقایان برسانم فقط در اختتام مجلس علی المعمول مرسوم بود که آقایان نمایندگان تقاضا می‌کردند که مباشرین در مدت فترت مجلس را سرپرستی کنند حالا هم بنده و سایر آقایان این تقاضا را داریم که آقای فهیمی و آقای دیبا امرو تقنینیه را کما فی السابق تحت نظر بگیرند و همینطور آقای ارباب کیخسرو آقای خطیبی که از مباشرین حاضر هستند اداره امرو مباشرت را عهده دار شوندتا مجلس هفتم مفتوح شود
نمایندگان ـ صحیح است
نایب رئیس – آقای دادگر
دادگر ـ آقای نایب رئیس ما را مکفی کردند دیگر هر چه لازمن بود فرمودند تشکر از خدمات و یادآوری از قوانین موضوعه که به نفع مملکت بوده است یک قضایائی بود و یک نکاتی بودکه در یاد داشت‌های بنده بود که حالا استخراجش برای بنده غیر مقدور است ولی یک نکته رامیخواهم عرض کنم که بالاخره در این رویکه مجلس به پایان می‌رسد بنده می‌خواستم در تایید فرمایش آقای یاسائی همکار محترم حفظ وضعیف ادارة تقنینیه و مبارشتر را از آقایانی که فرمودند تقاضا کنم الا اینکه یک محذوفی داشت که بنده آن محذوف را یاد آوردی می‌کنم و ان این است که اگر آقای مؤتمن الملک رئیس سابق مجلس شورای ملی به دوام وظیفه که داشته‌اند مداومت کنند ما بیشتر ممنون می‌شویم که ایشان کما فیب السابق مجلس شورای ملی را ادراه کنند این محذوف را هم فقط خواستم بنده یاد آوری کنم بعلاوه یک چیزی که بین همة مطالب همه وقعت برای انسان پیشرو است و از تمام مطالب مقدم است آن ملامت‌ها با رضایت‌های وجودانی است که خود شخص از خودش در ضمن یک عملی دارد. بنده به عقیدة خودم تصور می‌کنم که از خدمات خودم و همکاران محترم خودم د راین دوره تقنینیه با حصول آن نتایج عظیمه که الغاء کاپیتولاسیون و تعرفة مستقل گمرکی و قانون راه آهن و اینگونه قوانین که بالاخر با آن عظمت و مهابت به تصویب مجلس شورای ملی و در تت راهنمائی اعلیحضرت پلهوی گذشت راضی باشیم یک کلمة دیگری را که بعقیده نبده باید گفته شود و همیشه خاطر بنده را متذکر کرده است و میل دارم که همیشه گفته باشم زحمات ومجاهدات مفرطی بوده که آقای تیمور تاش در توافق مجلس و راندن قضایا بطرف واقع و برای انجام امور مبذول داشتند و این مسئله ابید بنام تشویق گفته شود و بالاخره از خدا می بخواهم به دوام این خدمات ما را نائل بکند و ما مفق بکند که هر وقت در این مرحله وارد می‌شویم و فکر می‌کنیم در پیش وجودان و نفس خودمات ملول نباشیم.
وزیر مالیه ـ بنده خیلی متأسف هستم که آقای رئیس الوزراء بواسطة گرفتاری که صبح پیداکردند و می‌خواستند بعسد آباد بروند نتوانستند زودتر شرفیاب شوند و باقی همکاران بنده هم بواسطة دیر آمدن اقای رئیس الوزراء تاخیر کردند امروز در حقیقت وظیفة ما است که اینجا تشرف حاصل کنیم و از مساعدتها و معاونت هائی که نمایندگان محترم برای پیشرفت امرو مملکت و موفقیت قوه اجرائیه کردند تشکر بکنیم فعلا این وظیفه را بنده با زیان الکن خودم و نباید از طرف آقای رئیس الوزراء و هیئت دولت اینجا می‌خواهم انجام بدهم و البته آقایان تصدیق می‌فرمایند که قضایا بطوری روشن و بطوری واضح و بدیهی است که در اطرافش زیاد بحث کردن و تطویل کلام لازم نیست. اگر موفقیت هائی در این دول سالیه تحصیل شده است پیدا است جه در امور داخلی و چه در امور خارجی و مسائل مهمه که پیشرفت کرده است این‌ها ابداً قابل انکار نیست و مسلم است که این موفقیت‌ها بواسطه زحمت و بواسطه مرارتا و بواسطة هر نوع قبول مسؤلیتی است که آقایان نمایندگان محترم بخودشان روا داشته‌اند و هیچ تردیدی نیست که قوة اجرائیه و هیئت دولت اگر این مساعدت آقایان نبود بهیچ کاری نموفقیت پیدا نمی‌کرد و اگر یک نتیجة حاصل شده است و اگر یک خدمات مهمی در این دورة تقنینیه برای این مملکت بعمل آمده است بعد از انکه البته سهم بزرگ آن را آقایان هم بامن بشرکت دارند که حقیقه بواسطة زحمات و ارادة آهنین شخص اعلیحضرت همایونی بوده است در قسم دیگر آقایان نمیاندگان محترم بر ا وزراء مقدم بودند ما این تشکر را این جا از آقایان می‌کنیم و امیدواریم بزودی مجلس دورة تقنینیه برای انی مملکت بعمل آمده است بعد از آنکه البته سهم بزرگ آن را آقایان هم با من شرکت دارند که حقیقه بواسطه زحمات و ارادة آهنین شخص اعلیحضرت همایونی بوده است در قسمت دیگر آقایان نمایندگان محترم بر ما وزراء مقدم بودند ما این تشکر را این جا از آقایان می‌کنیم و امیدواریم بزودی مجلس دورة هفتم تشکیل شود و دنبالةاینخدذمات را بگیرد و این سیر تکاملی را بقول آقای نایب رئیس بانجام برساند البته چنانچه دیروز هم در ضمن مذاکرات بان اشاره کردم ممکن است که در ضمن صحبت‌ها و مذاکرات گاهی از طرفین (وکیل و وزیر) یک حرفهائی، یک مذاکراتی شده باشد که صورت تندی و شدت و حدت داشته باشد و البتهاین‌ها همه از روی حسن نیست و از روی شوق بهخدمت بوده است و امیدوارم امروز که از این جا از هم جدا می‌شویم بایک عالم صمیمیت و برادری دست بهمدبهیم و باز برای خدمات مملکت هر کدام باندازة خدمات خودمان را حاضر کنیم و البته هیچ دلتنگی هم از همدیگر نخواهیم داشت
نایب رئیس ـ آقای رفیع
حاج آقا رضا رفیع ـ چند نفر از آقایان نمایندگان که اجازه گرفتند برای این بود که مستحضر نبودند دیگری اجازه خواهد داشت والا یکنفر که مذاکره کرد دیگران را هم کفایت می‌کرد ولی بعد از فرمایشات آقای وزیر مالیه من مجبور شدم که این عرض را بکنم با اینکه نوشتم به مقام ریاست کهاگر صلاح میدانند خاتمه بدهند به مداکرات ولی نخواستن این نکته ناگفته بماند مجلس ششم یکی از بزرگترین افتخار هائی را که دارد این است که ملایه را بدست ایرانی داد و از دست اشخاصی که بنام مستشار یا متخصص یک سوء اثرهای فوق العادة داشتند و همة آقایان میدانند خارج کرد و عملاً ثابت کرد که ما خودمان می‌توانیم مالیة خودمان را اداره کنیم یکی از افتخارهای بزرگ این است که راجع به معاهدات مخصوصاً معاهدات با همسایة شمالی که نفع زیادی برای اهالی شمال داشت و بنده مخصوصاً تذکر میده که یکی از افتخارات بزرگ ما همین مسئله معاهدات بود و خواستم این مسئله هم نگفته نماند خیلی هم خوشوقت هستم که اقای وزیر مالیه از طرف هیئت دولت وعده دادند حتی المقدور هر چه زودتر بتوانند مجلس هفتم را باز خواهند کرد و خدماتی که بمملکت می‌شود ادامه پیدا خواهد کرد و آنچه که مانده است مجلس هفم خاتمه خواهد داد.
بعضی از نمایندگان ـ مذاکرات کافی است
نایب رئیس ـ راجع به تعیین تکلیف مدت فترت آقای دادگر اظهار فرمودند که ممکن است آقای پیرنیا خودشان این زحمت را تقبل کنند تذکراً عرض می‌کنم که مطلب خدمت ایاشن چند مرتبه عرض شده است لکن ایشان اظهار فرمودند که من چون در شرف مسافرت هستم عنقریب حرکت خواهم کرد نمی‌توانم اینکار را بکنم این است که اگر آقایان بخواهند به ایشان مراجعه بشود باید با این قید باشد که اگر ایشان قبول نکنند چه بشود؟ زیرا دیگرجلسه نخواهیم داشت
بعضی از نمایندگان ـ نواب رئیس
نایب رئیس ـ آقای آقا سید یعقوب
آقا سید یعقوب ـ عرض می‌کنم بنده گمان نمی‌کنم محتاج باشد همین مسئله را که اقای یاسائی فرمودند متفق علیه هم است و هم هر دو نایب رئیس محجل اعتماد ما هستند و هم مباشرین و مسلم است خانه خودمان است و باید خانه خودمان را اداره کنیم و با همان قسمتی که آقای یاسائی اظهار کردند هیچکس مخالف نیست و با اعتمادی که به آقایان داریم اینجا را به آنها می‌سپاریم
جمعی از نمایندگان صحیح است
نایب رئیس ـ آقای عراقی
عراقی ـ عرضی ندارم
نایب رئیس ـ جلسه را ختم می‌کنیم
جمعی از نمایندگان ـ صحیح است
(مجلس دول ساعت قبل از ظهر ختم شد)