مذاکرات مجلس شورای ملی ۲۲ اسفند ۱۳۴۲ نشست ۵۲
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری بیست و یکم | تصمیم‌های مجلس | قوانین انقلاب شاه و مردم |
مذاکرات مجلس شورای ملی
صورت مشروح مذاکرات مجلس روز پنجشنبه ۲۲ اسفند ۱۳۴۲ نشست ۵۲
مشروح مذاکرات مجلس شورای ملی، دوره ۲۱
جلسه: ۵۲
فهرست مطالب:
۱- قرائت اسامی غایبین جلسه قبل.
۲- طرح و تصویب دو فوریت و طرح فی‌المجلس لایحه تأسیس وزارت آب و برق.
۳- طرح و تصویب لایحه تأسیس وزارت آب و برق و ارسال به مجلس سنا.
۴- طرح و تصویب دو فوریت و طرح فی‌المجلس لایحه تأسیس وزارت آبادانی و مسکن.
۵- طرح و تصویب لایحه تأسیس وزارت آبادانی و مسکن و ارسال به مجلس سنا.
۶- تعیین موقع و دستور جلسه بعد- ختم جلسه.
| مجلس ساعت ۶ و چهل و پنج دقیقه بعدازظهر به ریاست آقای مهندس عبدالله ریاضی تشکیل گردید. |
- قرائت اسامی غایبین جلسه قبل
۱- قرائت اسامی غایبین جلسه قبل
رئیس- اسامی غایبین جلسه قبل قرائت می‌شود.
غایبین با اجازه -
- آقایان دکتر امین، بهادری، پرویزی، رجایی، ساگینیان، دکتر صاحب‌قلم، دکتر قراگزلو، رضوی، سرتیپ‌پور، دکتر ضیائی، بانو دکتر دولتشاهی، آقای دکتر موثقی.
غایبین بی‌اجازه -
- آقایان روحانی، مهرزاد، مبارکی.
غایبین مریض -
- آقایان دکتر سام، سرلشگر همایونی.
رئیس - چون وقت کم بوده است صورت جلسه گذشته حاضر نشده است انشاءالله برای جلسه بعد صورت جلسات تقدیم خواهد شد.
- طرح و تصویب دو فوریت و طرح فی‌المجلس لایحه تأسیس وزارت آب و برق
۲- طرح و تصویب دو فوریت و طرح فی‌المجلس لایحه تأسیس وزارت آب و برق
رئیس - آقای دکتر یگانه بفرمایند.
دکتر یگانه (معاون پارلمانی نخست‌وزیر) - به طوری که آقایان معظم استحضار دارند امروز سه لایحه از طرف جناب آقای نخست‌وزیر تقدیم مجلس شورای ملی شد، یک لایحه با همکاری صمیمانه آقایان محترم به تصویب رسید دو لایحه دیگر برای امروز عصر در دستور قرار گرفت، البته نسبت به هر سه لایحه تقاضای دو فوریت شده بود که فعلاً از مقام ریاست استدعا دارم که لایحه مربوط به مقررات آب و برق را مطرح بفرمایند تا عرایض خود را به استحضار آقایان برسانم (بعضی از نمایندگان- اول لایحه مسکن را مطرح بفرمایید) اگر آقایان اجازه بفرمایند اول لایحه آب مطرح بشود.
رئیس - لایحه دولت نسبت به تأسیس وزارت آب و برق مطرح است قرائت می‌شود.
از آنجا که منابع آب و نیروی برق از مؤثرترین عوامل پیشرفت اقتصادی و اجرای قانون برنامه عمرانی کشور می‌باشند و از آنجا که مصرف آب و برق در توسعه کشاورزی و صنایع کشور و همچنین در فراهم ساختن آسایش و رفاه و بالا بردن سطح زندگی مردم تأثیر فراوان دارد و از آنجا که تحقق این هدف‌ها موکول به تهیه و اجرای طرح‌های مناسب و تدوین معیارها و مشخصات فنی و ارشاد و هدایت مؤسسات و افراد در استفاده از منابع آب و نیروی برق می‌باشد و از آنجا که اجرای این نظر موکول به وجود سازمان مجهز و متمرکزی تشخیص می‌گردد لذا دولت ایجاد وزارت جدیدی را به نام وزارت آب و برق لازم می‌داند و لایحه تأسیس وزارت آب و برق را در ۵ ماده تقدیم و تصویب آن را به قید دو فوریت تقاضا می‌نماید.
نخست‌وزیر- حسنعلی منصور.
ماده ۱- به منظور حداکثر استفاده از منابع آب کشور و تأمین برق کافی برای مصارف شهرها و روستاها و نیازمندی‌های کشاورزی و صنعتی وزارت آب و برق با تشکیلات لازم برای انجام وظایف اساسی زیر تأسیس می‌شود:
الف- تهیه و اجرای برنامه‌ها و طرح‌های مربوط به تأمین آب و انتقال آن به مراکز عمده مصرف.
ب- اداره تأسیساتی که طبق بند «الف» این ماده ایجاد می‌شود و بهره‌برداری از آنها.
ج- نظارت بر نحوه استفاده از منابع آب کشور.
د- نظارت بر جاری ساختن فاضل آب شهرها و صنایع.
هـ- تهیه و اجرای برنامه‌ها و طرح‌های تولید و انتقال نیرو به منظور تأسیس مراکز تولید برق منطقه‌ای و ایجاد شبکه‌های فشار قوی سراسری کشور.
و- اداره تأسیسات برق که طبق بند «هـ» این ماده ایجاد می‌شود و بهره‌برداری از آنها.
ز- نظارت بر نحوه استفاده از نیروی برق از طریق وضع مقررات و موازین لازم.
ماده ۲- سازمان آب تهران و بنگاه برق تهران و بنگاه مستقل آبیاری و سازمان برق ایران و سایر سازمان‌های دولتی که برای احداث و بهره‌برداری از سدها و منابع آب کشور به وجود آمده‌اند طبق اساسنامه و مقررات خاص خود اداره و بهره‌برداری شده و وزارت آب و برق مسئول انجام وظایف و اختیارات سایر وزارتخانه‌ها و مؤسسات دولتی و شهرداری‌ها و سازمان برنامه در مؤسسات مذکور خواهد بود. اختیارات و وظایف وزارتخانه‌ها و مؤسسات دولتی و سازمان برنامه و شهرداری‌ها در سازمان‌های مذکور تدریجاً طبق تصویب‌نامه هیئت وزیران به وزارت آب و برق واگذار خواهد شد و تغییرات لازم در اساسنامه سازمان‌هایی که وظایف آنها به وزارت آبادانی و مسکن واگذار می‌شود به پیشنهاد وزارت آب و برق و تصویب هیئت وزیران به عمل خواهد آمد.
ماده ۳- به وزارت آب و برق اجازه داده می‌شود که در اجرای وظایف موضوع بندهای «ب» و «و» ماده ۱ این قانون مؤسساتی را که طبق اصول بازرگانی اداره خواهند شد به وجود آورد- اساسنامه مؤسسات مزبور از طرف وزارت آب و برق تهیه و به تصویب هیئت وزیران خواهد رسید.
ماده ۴- آئین‌نامه‌های اجرایی این قانون توسط وزارت آب و برق تهیه و پس از تصویب هیئت وزیران به موقع اجراء گذارده خواهد شد:
ماده ۵- دولت مأمور اجرای این قانون می‌باشد.
رئیس- فوریت اول لایحه مطرح است، راجع به فوریت نظری نیست؟ آقای مصطفوی جنابعالی موافقید یا مخالف (مصطفوی- موافقم) چون نسبت به فوریت اول این لایحه مخالفی نیست به فوریت اول رأی می‌گیریم، خانم‌ها و آقایانی که با فوریت اول این لایحه موافقند خواهش می‌کنم قیام بفرمایند (اکثر قیام نمودند) تصویب شد فوریت دوم لایحه مطرح است، راجع به فوریت دوم هم نظری نیست؟ (اظهاری نشد) به فوریت دوم لایحه رأی می‌گیریم، خانم‌ها و آقایانی که موافقند قیام بفرمایند (اکثر قیام نمودند) تصویب شد، چون ۱۵ نفر از خانم‌ها و آقایان تقاضا کرده‌اند که فی‌المجلس مطرح شود فوریت سوم این لایحه مطرح است نظری نیست (اظهاری نشد) بنابراین به فوریت سوم این لایحه رأی می‌گیریم خانم‌ها و آقایانی که موافقند با فوریت سوم خواهش می‌کنم قیام بفرمایند (اکثر قیام نمودند) تصوب شد.
- طرح و تصویب لایحه تأسیس وزارت آب و برق
۳- طرح و تصویب لایحه تأسیس وزارت آب و برق
رئیس- کلیات لایحه مطرح است آقای آقایان موافقید یا مخالف؟ (آقایان- تذکری دارم) آقای کبیری موافقید یا مخالف؟ (کبیری- موافقم) آقای دکتر امامی مخالفید بفرمایید.
دکتر امامی- به شهادت همکاران بنده حتی‌الامکان سعی می‌کنم کمتر وقت مجلس را بگیرم (احسنت) و اوقات آقایان را بیهوده تلف نکنم ولی این لایحه چون مربوط به آب و برق است و به عقیده بنده دو امر مهم است یعنی و من‌الماء کل شئی حسی و برق هم که روشنایی است بنده ناچار شدم که تذکری عرض کنم با ارادتی که به جناب آقای مهندس روحانی دارم و ایشان را مرد لایق و شایسته و توانایی می‌دانم (عدل طباطبائی پس موافقید؟) گرفتاری مردم به خصوص طبقه سوم روی برق‌های خصوصی است علاوه بر این که برقی به مردم نمی‌دهند جیب‌شان هم چاه ویل است و پول گزافی از مردم می‌گیرند و جز زحمت و گرفتاری برای مردم فایده دیگری هم ندارند حتی من خیال می‌کنم که آقایان محترم نمایندگان و خانم‌ها نظرشان باشد که چندی پیش یکی از شرکت‌های برق که نمی‌خواهم اسمش را ببرم به اتهام دزدی از برق شهرداری مورد تعقیب قرار گرفت و به جای این که از نیروی برق خودش استفاده کند گویا استفاده از سیم برق شهرداری می‌کرده، امروز که بحمدالله نیروی برق ایران به حدی رسیده که می‌تواند به همه برق بدهد و با این گرفتاری‌هایی که برق‌های خصوصی برای مردم ایجاد کرده‌اند و واقعاً بیشتر جنبه کلاهبرداری دارد که بنده خودم هم گرفتارش هستم (صحیح است) جناب آقای مهندس روحانی نمی‌دانم چه فکری کرده‌اند برای این قبیل برق‌ها، خیلی علاقه دارم که ایشان اگر ممکن است یک توضیحی راجع به رفع شر این مردمانی که سالیان دراز است به عناوین مختلف مردم را ناراحت و اذیت می‌کنند و هم پول می‌گیرند و هم مایه ناراحتی مردم هستند بدهند که ببینیم چه فکری کرده‌اند.
رئیس- آقای صدری کیوان بفرمایید.
صدری کیوان- علمای علم‌الاجتماع را عقیده بر این است که دوام و بقا و پیشرفت هر ملتی موکول به استفاده از نیروهای طبقه متوسط و تأمین رفاه و آسایش آن طبقه می‌باشد، خوشبختانه شاهنشاه معظم و مخفم ما که آنی از فکر آسایش آحاد و افراد این ملت و کلیه طبقات آن به خصوص طبقه متوسط و غیرمتمکن بیرون نیستند (صحیح است) به منظور تحقق بخشیدن به این اصل کلی علمی و اجتماعی طی منشور مقدس خودشان دو قسمت از منشور را اختصاص به این مطلب فرمودند، برای تبدیل سیستم کشاورزی کهنه و منسوخ محو فئودالیسم و طبقه ارباب و از بین بردن سیستم ارباب و رعیتی قانون مقدس اصلاحات ارضی را پیشنهاد و مستقر فرمودند که امروز بنده از طرف همه آقایان عزیز از پیشگاه باری تعالی تشکر می‌کنم که بحمدالله و المنه این قانون مقدس به نحو بسیار قاطع و مستحکم و خوبی به مرحله اجرا درآمده است (صحیح است) سهیم کردن کارگران عزیز و غیور و بسیار شرافتمند ایرانی در سود کارخانجات مبتنی بر رعایت این اصل مسلم انسانی است (صحیح است) با این مراتب به‌زعم اینجانب اکنون که متعاقب انقلاب سفید و مقدس ما روح سازندگی در کالبد اجتماع ایرانی دمیدن گرفته و سازندگی در کلیه شئون اجتماع ما به نحو بارزی متجلی است دولت وقت مسئول و موظف است که یک قسمت از این سازندگی را صرف رفاه و آسایش طبقه غیرمتمکن مخصوصاً دهقانان آزاد و کارگران بسیار شرافتمند بنماید (احسنت) خوشبختانه دولت جناب آقای منصور در برنامه بسیار درخشان خودشان این قسمت را مانند سایر قسمت‌ها به خوبی رعایت فرموده‌اند (صحیح است) تقدیم این لایحه با ارتباطی که نیروی برق و آب در بهبود زندگی اجتماعی دهقانان و کارگران دارد بهترین دلیلی است که می‌توانم حضور آقایان عزیز عرضه بدارم اگر اراضی حاصلخیز ما بیشتر و بهتر آبیاری شوند مسلماً سطح کشت بالا می‌رود محصولات کشاورزی بیشتر می‌شود. سطح زندگی دهقانان ترقی خواهد کرد همچنین اگر برق در سرتاسر مملکت به قیمت ارزان تهیه گردد در اقتصاد صنعتی ما بسیار مؤثر می‌افتد، وضع کارخانجات بهتر از این خواهد شد و کارگران عزیز ما سطح زندگی‌شان ترقی خواهد کرد.
آقایان عزیز نمایندگان معظم به طوری که در برنامه دولت ملاحظه فرموده‌اند دولت به این دو ماده حیاتی و مهم توجه خاصی مبذول فرموده وزارتخانه مخصوصی را مسئول بهتر اداره کردن این دو مضووع فرموده است، درصد وظایف این وزارتخانه استفاده بیشتر از آب‌های تحت‌الارضی و فوق‌الارضی تنقیه قنوات، حفر چاه‌های عمیق و بالاخره برقرار کردن سیستم آبیاری جدید را گنجانیده است همین‌طور برق ارزان در سرتاسر مملکت را پیش‌بینی فرموده است، بنده امیدوارم دولت جناب آقای منصور در اجرای منویات مبارک شاهنشاه معظم و خدمت به ملت ایران موفق گردد و تقدیم این لایحه را من به فال نیک می‌گیرم برای این که در اولین روزهای خدمتگزاری این دولت ملاحظه می‌کنیم که لوایح بسیار مفید و سودبخش تقدیم پارلمان ایران کرده است (احسنت).
رئیس- آقای کبیری به عنوان موافق مشروط صحبت می‌فرمایند. بفرمایید.
کبیری- همیشه توصیه شده است که عدالت اجتماعی رعایت بشود، خداوند متعال این امر را به فرستادگان خودش توصیه فرموده است به دولت جناب آقای منصور هم که به فرمان اعلیحضرت همایون شاهنشاهی مأمور تشکیل کابینه شده‌اند توصیه رعایت عدالت اجتماعی شده است و بنده بارها عرض کرده‌ام در اینجا باید توجه به حوائج عمومی کرد، در این حوائج عمومی لااقل باید حداقل حوائج عمومی را برای همه تأمین کرد، باز بنده می‌ترسم که برای این وزارتخانه‌ای که جدیداً تأسیس خواهد شد هزینه‌های هنگفت صرف شود مثلاً استخرهای شنا دریاچه‌های مصنوعی برای تفریح و گردش و فلان و اینها ایجاد شود و حال این که در همین مکان مقدس به عرض مجلس و نمایندگان محترم رساندم که در حوزه انتخابیه بنده حتی آب شور هم برای خوردن نیست در صالح‌آباد، ایلام در مهران در دهلران مردم برای یک مقدار آب شیرین جان می‌دهند بایستی واقعاً این وزارتخانه جدیدالتأسیس به فکر آن جاها باشد، حداقل حوائج عمومی را توجه کند، در دولت سابق به موجب اقداماتی که به عمل آمد اقداماتی که بنده کردم مقرر شد ۵ حلقه چاه در ایلام پشت کوه احداث کنند فقط برای آب آشامیدنی آنها که آب مشروب ندارند. مهندسین رفته‌اند آنجا محل چاه‌ها تعیین شد ولی هنوز این چاه‌ها حفر نشده انتظار دارم و با این لایحه به این شرط موافقت می‌کنم که جناب آقای مهندس روحانی تشریف بیاورند و به ما نوید بدهند و تعهد بفرمایند که مناطق عقب افتاده مملکت را در درجه اول توجه می‌فرمایند (صحیح است) باز به فکر آن جاهایی که فعلاً آب تصفیه شده هست نباشند باید رفت در مناطق عقب‌افتاده آب خوردن برای مردم آنجا تهیه کرد سد کنجان چم و سدمیمه را بنده به خاطر دارم از ۱۳۱۸ به این طرف مرتب از طرف سازمان برنامه مأمورین و مهندسین می‌روند و موجب هزینه‌های سرسام‌آوری شده و هنوز به نتیجه نرسیده (دکتر رهنوردی- ما در نارمک آب خوردن نداریم شما چه می‌گویید سه کیلومتری تهران است) انشاءالله آ بآنجا هم تأمین خواهد شد، این سد کنجان‌چم که از آن طرف مرز همه‌جور وسایل هست و از آب ما حداکثر استفاده را می‌کنند ولی خود ما از آن آب استفاده نمی‌کنیم، امیدوارم جناب آقای مهندس روحانی به این نکات توجه داشته باشند جهت تأمین حداقل حوائج برای همه مردم خاصه مناطق عقب‌افتاده اقدام فرمایند موضوع دوم که می‌خواستم به استحضار برسانم موضوع برق است شاید کم و بیش نمایندگان محترم استحضار داشته باشند در اکثر شهرستان‌ها امروز نزاع بین شهرداری و شرکت برق است همه جا این مطلب هست، شرکت برق استثمار می‌کند به هر نحوی که دلش خواسته کرده بالطبع با هر کیفیتی بعضی شهرداران که عناصر درستی بوده‌اند و صحیحی بوده‌اند خواسته‌اند خدمت کنند نتوانسته‌اند واقعاً در مقابل این شرکت‌های کاری انجام بدهند، من با این کیفیت با این لایحه موافقم که فکری به حال این شرکت‌ها بشود، بنده معتقدم که یکی از کارهای ضروری این وزارتخانه رسیدگی به شرکت برق شهرستان‌ها است که نرخ معین و یک واحدی برای همه مردم باشد علیایحال بنده بیشتر از این مصدع وقت آقایان نمی‌شوم فقط تقاضایم این است که توجه به حداقل مایحتاج عمومی بشود و عرض دیگری ندارم (احسنت).
رئیس- آقای مصطفوی موافقید یا مخالف؟ (مصطفوی- موافقم) آقای سرلشگر نکوزاد بفرمایید.
سرلشگر نکوزاد- بنده خیلی معذرت می‌خواهم همین‌طور که آن شب در بحث برنامه دولت به عرض همکاران محترم رسید از طرز بیانات آقایان سنت پارلمانی مخالف و موافق نشان داده نمی‌شود، بنده می‌خواستم تذکری بدهم البته تشکیل وزارت آب و برق یک عملی است بسیار به جا لیکن باید این را توجه داشت که صرف نظر از وضع آب تهران که بسیار عالی تاکنون اداره شده است بنده آقای مهندس روحانی را اصلاً نمی‌شناختم فقط اینجا دیدم (چند نفر از نمایندگان- بسیار مرد شریفی است) بسیار مرد شریفی است بسیار ذکر خیرشان را شنیده بودم ولی زیارت‌شان نکرده بودم در این کابینه در مجلس شورای ملی خدمت‌شان رسیدم ایشان آب تهران را بسیار عالی اداره کرده‌اند و نمونه‌ای است برای سایر دستگاه‌ها حتی وزارت دارایی الساعه برای تعیین مالیات از پرونده‌های این اداره استفاده می‌کند امیدوارم روی لوله‌کشی آب شهرستان‌ها توجه بفرمایند که بسیار خراب و نقاص است در حوزه انتخابیه بنده لرستان سازمان برنامه یک لوله‌کشی کرده است که اسمش لوله‌کشی است بندگان اعلیحضرت همایونی که تشریف‌فرما شدند آنجا به عرض‌شان رسید فقط می‌خواستند گزارش بدهند این شهرستان هم لوله‌کشی شده لوله‌کشی شده ولی یک لوله‌کشی بسیار ناقص، فقط در خیابان‌ها، در مسیر خیابان‌ها لوله‌کشی کرده‌اند، حتی بدون این که در سه راه‌ها و یا چهارراه‌ها آن لوله‌های انشعابی را وصل کنند، بنده فکر می‌کنم که حالا تمام راه را باید به هم بریزند که بتوانند لوله‌های انشعابی را در سه‌راه‌ها و چهارراه‌ها وصل کنند. لوله‌کشی الشتراسماً گفتند انجام می‌دهیم گفته‌اند بررسی شده ولیکن تاکنون انجام نشده است بنده نظر وزیر محترم آب و برق را به این نکته جلب می‌کنم و راجع به برق هم باید تکلیف این برق‌ها روشن شود یکی برق تهران است که آقای دکتر امامی تذکر فرمودند فرض کنید چند سال پیش یک شرکت‌هایی تأسیش ده و زحمت کشیدند به فرمایش آقای دیهیم که آنجا به بنده می‌فرمودند بسیار عمل به جایی بود برای این که برق نبود لیکن حالا که دولت می‌تواند و شبکه برق توسعه پیدا کرده حقیقتاً این برق‌های اختصاصی مثل یک دولتی در دولت دیگر، تمام این شبکه‌ها مخلوط است برای این که سرمایه‌گذاری محترم شمرده شود ممکن است این آقایان بروند جاهای دیگر، بالاتر، محل‌هایی که برق نیست، شبکه تهران نمی‌تواند اینها را تغذیه کند تقویت کند بروند آنجا اما راجع به برق شهرستان‌ها چندی پیش هیئت عامله برق خرم‌آباد آمده بودند اینجا می‌گفتند ما در بلاتکلیفی هستیم چون برای این که اداره برقی تشکیل شده است و ما از لحاظ نیروی برق در زحمتیم باید تقویت بکنیم کارخانه می‌خواستیم از وهاب‌زاده، می‌رویم اداره برق می‌گوییم شما که گفتید برق‌ها را اداره برق خریداری می‌کند آیا توسعه بدهیم یا توسعه ندهیم، جوابی به اینها نداده‌اند و اینها بلاتکلیف مانده بودند وقتی صحبت تشکیل وزارتخانه شد گفتم برگردید به محل و در تهران سرگردان نباشید و از کارتان باز نمانید بروید قریباً این وضع روشن می‌شود. بنده تمنی می‌کنم از وزیر محترم آب و برق که تکلیف آب و برق شهرستان‌ها را روشن بفرمایند که آیا این برق خریداری می‌شود و تا چه مدتی می‌توانند از شبکه‌های خودشان استفاده کنند آیا باید نیروی برق‌شان را تقویت کنند یا این که بی‌خود سرمایه‌گذاری نکنند، این را روشن بفرمایند که اینها در بلاتکلیفی نمانند، این را روشن بفرمایند که اینها در بلاتکلیفی نمانند، بنده این نظر مخالفی که عرض کردم برای این بود که بتوانم این تذکرات را به عرض برسانم (احسنت).
رئیس- آقای مهندس روحانی.
وزیر آب و برق- بنده خودم را بسیار خوشوقت و مسرور می‌دانم که در حضور خانم‌ها و آقایان محترم نمایندگان ملت سرتعظیم فرود می‌آورم (احسنت) در زندگی اشخاص ممکن است خوشبختی‌هایی یا بدشانسی‌هایی پیدا شود، بنده از آن مردم خوشبختی هستم (یکی از نمایندگان- از اول هم خوشبخت بوده‌اید) که موکل آب مردم بوده‌ام حالا هم با لطف خداوند موکل آب و برق هموطنان عزیزم شده‌ام (یکی از نمایندگان- انشاءالله موفق باشید) و امیدوارم با لطف آقایان نمایندگان محترم بتوانم منویات اعلیحضرت همایون شاهنشاه را که برای رفاه ملت ایران همیشه تأکید می‌فرمایند تا حدودی که در قدرت و امکان مملکت هست به مرحله عمل بگذارم (انشاءالله) اما دلیل تشکیل وزارت آب و برق و این که اعلیحضرت همایونی تأکید فرمودند چنین وزارتخانه‌ای تشکیل شود و دولت جناب آقای منصور جزء برنامه دولت معرفی کردند تأمین رفاه مردم ایران است سرمایه‌گذاری‌هایی که تاکنون در کار آب و برق چه از طرف دولت و چه از طرف مؤسسات خصوصی شده به قدری است که ایجاب می‌کند نظم و انتظام نوینی، نظم نوینی برای این کار فراهم شود. تا هم مردم در رفاه باشند و هم مؤسسات خصوصی که سرمایه‌گذاری کرده‌اند تکلیف خودشان را با مردم بدانند به طور کلی بنده از اظهارات آقایان این طور استنباط کردم که یک عدم رضایت شدیدی نسبت به مؤسسات برق‌های خصوصی وجود دارد (صحیح است- صحیح است) به مناسبت همین عدم رضایت بود که وزارت آب و برق به وجود آمده و من امیدوارم که وزارت آب و برق بتواند موجبات این عدم رضایت را کشف کند دلایلش را کشف کند و موجبات رفع این عدم رضایت را فراهم آورد (انشاءالله) به طور کلی سازمان آب و برق ایران که لایحه آن اکنون در مجلس شورای ملی است یکی از دلایل تقدیم آن و لایحه‌ای که بعداً تقدیم خواهد شد تعیین روابط و ایجاد معیارها و مأخذی برای مؤسسات برق است به طوری که هم مردم تکلیف خودشان را بدانند و هم مؤسسات برق وظایف و تعهدات خودشان را به طور مستند و روشن و قانونی یادآور شوند اما راجع به وزارتخانه آب و برق به طوری کلی هدف این است که در سطح احتیاجات مملکتی تأمین نیازمندی‌های آب زراعتی و صنعتی و احتیاجات شهرها از لحاظ آب و برق بشود و تا حدودی که ممکن است و امکانات مالی و انسانی ما اجازه می‌دهد از منابع فوق‌العاده مملک‌تمام استفاده کنیم و بتوانیم سطح بیشتری زیر کشت ببریم و برق بیشتری به خصوص برای روستاها تأمین کنیم. بنده امیدوارم این توضیحاتی که عرض کردم درباره کلیات لایحه مورد توجه خانم‌های محترم و آقایان نمایندگان محترم قرار بگیرد و اگر توضیحات بیشتری راجع به مواد و جزئیات باشد بعداً به عرض خواهم رسانید (احسنت).
رئیس- آقای مصطفوی (مصطفوی- موافقم) (نمایندگان- رأی. رأی) خوب آقای مصطفوی هم بیانات‌شان را بفرمایند بعد.
مصطفوی- بنده تصور می‌کنم این عدم آمادگی که آقایان نمایندگان محترم دارند برای این که اظهارات نماینده موافق را بشنوند دلیل بر این است که همه قانع شده‌اند (صحیح است) و همه با اجرای این لایحه موافقند معهذا طبق اصول پارلمانی بعد از مذاکره و صحبتی که یک نفر مخالف کرده بنده باید دلایلی که دارم عرض کنم تا آقایانی که قانع شده‌اند قانع‌تر شوند بنده تصور می‌کنم که تقدیم لوایح تشکیل وزارتخانه‌های سه‌گانه یکی از اولین افتخارات کابینه آقای منصور است به خصوص وزارت آب و برق. برای این که دلایلی که در این محفل مقدس مخالفین و موافقین ابراز کردند همه یک معنی در بر داشت و آن این بود که وضع شهرستان‌ها از نظر بدی برق، کمی برق و نبودن آب فوق‌العاده بد است بنابراین تردیدی نیست که فکر تشکیل وزارت آب و برق به این منظور شده است وضع اسفناک گذشته بهتر شود و بنده با لیاقتی که در آقای مهندس روحانی سراغ دارم تردیدی ندارم که در این کار توفیق پیدا می‌کنند. مسئله برق امروز یک مسئله‌ای است که از صورت تفنن خارج شده صنعت با برق ارتباط دارد کشاورزی با برق ارتباط دارد (صحیح است) اصولاً در دنیای امروز این فکر پیدا شده که حتی برای یک قاره از یک مرکز برق استفاده کنند و تمام قاره از یک مرکز بزرگ برق استفاده کنند در ایران هم این فکر پیدا شده و در لایحه سازمان برق ایران پیش‌بینی شده که برق‌های ناحیه‌ای در مراکز استان تشکیل شود تا از نیروهای متفرق که بیهوده به در می‌رود جلوگیری شود در اصفهان فعلاً وضع برق زیاد بد نیست بنده یادم می‌آید با بودن بیست تا بیست و پنج کارخانه غالب خیابان‌های شهر خاموش بود (معتمدی- وضع برق اصفهان بسیار بد است و مردم هم بسیار ناراضی هستند) در حالی که کارخانجات صنعتی اصفهان برق زاید داشت و برق‌ها به هدر می‌رفت (معتمدی- آن قوت مردم با پیه‌سوز زندگی می‌کردند) و بنا به فرمایش آقای معتمدی نماینده محترم اصفهان مردم اصفهان با پیه‌سوز زندگی می‌کردند، وضع آب فوق‌العاده بد است همان‌طور که جناب آقای کبیری فرمودند در ایلام آب خوردن پیدا نمی‌شود. بنده یک مرتبه دیگر هم پشت این تریبون عرض کردم که درحوزه انتخابیه بنده مردم آب شور می‌خورند بنابراین، این گرفتاری‌هایی که هست باید برای رفع این گرفتاری‌ها هر چه زودتر آقایان موافقت بفرمایند که وزارت آب و برق تشکیل شود و اختیارات قانونی به آقایان داده شود تا دست‌شان باز باشد تا بتوانند گرفتاری‌هایی را که از لحاظ آب و برق برای همه مردم مملکت هست رفع کنند. بنده عرض دیگری ندارم و یقین دارم آقایان محترم همه به مسائل مبتلا به مردم آشنا هستند و گرفتاری‌ها را می‌دانند و با لایحه موافقت می‌فرمایند. عرض دیگری ندارم.
رئیس- در صورتی که نظری نیست به ورود در شور مواد رأی می‌گیریم خانم‌ها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام بفرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. ماده اول مطرح است.
ماده ۱- به منظور حداکثر استفاده از منابع آب کشور و تأمین برق کافی برای مصارف شهرها و روستاها و نیازمندی‌های کشاورزی و صنعتی وزارت آب و برق با تشکیلات لازم برای انجام وظایف اساسی زیر تأسیس می‌شود:
الف- تهیه و اجرای برنامه‌ها و طرح‌های مربوط به تأمین آب و انتقال آن به مراکز عمده مصرف.
ب- اداره تأسیساتی که طبق بند الف این ماده ایجاد می‌شود و بهره‌برداری از آنها.
ج- نظارت بر نحوه استفاده از منابع آب کشور.
د- نظارت بر جاری ساختن فاضل آب شهرها و صنایع.
هـ- تهیه و اجرای برنامه‌ها و طرح‌های تولید و انتقال نیرو به منظور تأسیس مراکز تولید برق منطقه‌ای و ایجاد شبکه‌های فشار قوی سراسری کشور.
و- اداره تأسیسات برق که طبق بند «هـ» این ماده ایجاد می‌شودو بهره‌برداری از آنها.
ز- نظارت بر نحوه استفاده از نیروی برق از طریق وضع مقررات و موازین لازم.
رئیس- آقای مهندس بهبودی (مهندس بهبودی- مخالفم) بفرمایید.
مهندس بهبودی- بنده نظرم این است که جناب آقای مهندس روحانی یک توضیحی بفرمایند چون در بند الف قید شده «تهیه و اجرای برنامه‌ها و طرح‌های مربوط به تأمین آب و انتقال آن به مراکز عمده مصرف». باز در بند «هـ» ذکر شده: «تهیه و اجرای برنامه‌ها و طرح‌های تولید و انتقال نیرو به منظور تأسیس مراکز تولید برق منطقه‌ای و ایجاد شبکه‌های فشار قوی سراسری کشور». خیلی متشکرم می‌شوم اگر یک توضیحی بفرمایند که مصرف‌کننده در ید اختیار شما خواهد بود یا شما برق را تولید می‌کنید به شهرها و به مراکز عمده مصرف می‌رسانید و سر و کار مردم با دستگاه‌های غیرمجهزی است.
رئیس- آقای مهندس روحانی.
وزیر آب و برق- بنده قبلاً خدمت خانم‌ها و آقایان نمایندگان محترم عرض کردم که وظایف وزارت آب و برق در سطح احتیاجات مملکتی خواهد بود (یکی از نمایندگان- یعنی چه؟) به این معنی که وزارت آب و برق باید خودش را به تدریج مجهز کند تا آب مورد احتیاج تمام مملکت را اعم از روستاها برای کار کشاورزی و آب مورد احتیاج صنعتی و آب مصرفی شهرها را فراهم کند اگر آقایان توجه بفرمایند به قسمت اخیر بند الف ملاحظه می‌فرمایند نوشته شده «تأمین آب و انتقال آن به مراکز مصرف» به موجب قانون شهرداری‌ها تعهداتی که شهرداری‌ها در مقابل مردم دارند توزیع برق و آب از وظایف شهرداری‌ها است دخالت کند این نقض غرض خواهد شد به این معنی که همیشه ما می‌گوییم ما میل داریم که مردم شهرها در سرنوشت و در کار خودشان دخالت کنند و اگر وزارت آب و برق در نقش توزیع آب و نقش توزیع برق و رساندنش تا در خانه مصرف‌کننده دخالت کند این مغایرت دارد با وظایف شهرداری‌ها به این مناسبت وزارت آب و برق نیروی برق مورد احتیاج و مقدار آب مورد احتیاج مملکت را در حدود احتیاجات مملکتی و به مقادیر بسیار عمده تهیه خواهد کرد. در مورد آب کشاورزی بنده به طور کلی عرض می‌کنم نقشه این است که شبکه‌های درجه اول و دوم توزیع آب کشاورزی تا نزدیک مزارعی که حداقل مساحت‌شان صد هکتار باشد تدریجاً ایجاد خواهد شد، ولی توزیع این آب در آن صد هکتار جزو وظایف مؤسسات روستایی و شرکت‌های تعاونی یا شورای ده است فرقی نمی‌کند بسته به این است که شورای ده باشد یا شرکت تعاونی باشد با کمک فکری و فنی وزارت آب و برق بتواند آب را به مزارع روستاها برساند در مورد برق هم همین‌طور که عرض کردم تأمین نیروی برق مورد احتیاج مملکت روی شبکه‌های ملی یعنی نایشنالیزه.
در تمام مملکت به طور ملی نه خصوصی در روی شبکه‌های سراسری ملی تهیه خواهد شد و تا نزدیک‌ترین محل مصرف با تانسیون خیلی بزرگ برده خواهد شد و اما نظر جناب آقای مهندس بهبودی دائر به این که آیا باز هم گرفتار این مؤسسات خصوصی خواهند بود بنده به عرض آقایان رسانیدم که وزارت آب و برق و سازمان برق ایران که به موجب لایحه خاصی تشکیل شده و جزؤ سازمان آب و برق خواهد بود این سازمان با تعیین مقیاس‌ها ومعیارها و استانداردها نظارت خواهد کرد که برق در شهرستان‌ها طبق اصول فنی و علمی توزیع شود و از این به بعد گرفتاری رفع بشود (انشاءالله) البته بنده نگفتم که فردا صبح این کار را خواهم کرد ولی در یک زمان طولانی ما موفق خواهیم شد که یک شبکه بزرگ و صحیحی داشته باشیم و هر روز نظارت بکنیم که آن شبکه طبق مشخصات فنی باشد و هر روز مملکت ما نمایشگاه کالاهای مختلف ممالک مختلف دنیا نباشد و سعی کنیم با ایجاد کار شاید صنایع مختلف در مملکت ما تهیه بشود و بنابراین نگرانی جنابعالی از این لحاظ باید رفع شده باشد (صحیح است).
رئیس- آقای آقایان موافقید یا مخالف؟ (آقایان- مخالفم) پس صبر کنید یک موافق صحبت بکند. آقای مهندس آراسته مخالفید یا موافق؟ (مهندس آراسته- موافقم) بفرمایید.
مهندس آراسته- استنباط بنده از مقدمه و متن ماده ۱ با توضیحاتی که جناب آقای مهندس روحانی فرمودند این است که تأمین آب زراعی روستاها هم بر عهده وزارت آب و برق است ولی اصل ماده ۱ لایحه یک سکته‌ای دارد که اگر توجه بفرمایید این نظر را نمی‌رساند «به منظور حداکثر استفاده از منابع آب کشور» جمله تمام می‌شود «و تأمین برق کافی برای مصارف شهرها و روستاها» مثل این که وظیفه تأمین آب برای شهرها و روستاها نباشد (نخست‌وزیر- جمله را به هم اتصال بدهید) قسمت اول استفاده از منابع آب کشور است قسمت دوم جمله تأمین برق کافی برای مصارف شهرها و روستاها است در صورتی که اگر عبارت این طور بود که تأمین آب و برق کافی برای مصارف شهرها و روستاها برای مصارف منظور کاملاً روشن و صریح معلوم می‌شد (صحیح است) (یکی از نمایندگان- آبش افتاده).
رئیس- پیشنهاد بفرمایید. آقای آقایان.
آقایان- بنده مجبورم که به فلسفه تأسیس سازمان برنامه مقدمتاً یک مطلبی را عرض کنم. سازمان برنامه تأسیس شده بود برای این که پروژه بدهد اعتبار تأمین بکند پول بدهد و نظارت بکند و دستگاه‌هایا جرایی وزارتخانه‌ها امور را انجام بدهند و کارها انجام بشود منتهی آقای ابتهاج آمد و گفت من عقل کلم وزارتخانه‌ها مجهز نیستند در دستگاه‌های اجرایی مخل هستند باید خودم اجرا بکنم نتیجه را آقایان همه ملاحظه فرمودید که مواجه با شکست شد به این معنی پولی که خرج کردند و نتیجه‌ای که گرفتند با هم مناسب نبود پولی که خرج شد خیلی بیشتر از آن چیزی بود که برای مملکت عاید شد اگر دولت آمده است و تصمیم گرفته است که امور اجرایی را از سازمان برنامه تفکیک کند اما ضمن امور اجرایی نباید که امور مطالعه، دفتر فنی و نظارت و بقیه صلاحیت‌های سازمان برنامه منتقل بشود به دولت. به نظر بنده چون در همین ماده ۱ لایحه مقرر شده است که تهیه و اجرای برنامه. تهیه برنامه‌ها بایستی با سازمان برنامه باشد و اجرایش باید با وزارت آب و برق باشد اگر قرار باشد که یک سازمان برنامه کوچکی هم در وزارت آب و برق برای مطالعه و مهندسی مشاور و دفتر فنی در اینجا تأسیس کنیم پس سازمان برنامه را می‌خواهیم چه کار کنیم بنابراین بنده معتقدم چنانچه موافقت کنید که کلمه تهیه در بند (الف) و تهیه در بند (ب) حذف شود دولت اجراکننده باشد طرحی را سازمان برنامه بدهد در اجرایش نظارت کند و بودجه‌اش را تأمین کند برای این که ما الان اگر از آن اصولی که قبلاً داشتیم مجدداً منحرف بشویم قطعاً موفق نمی‌شویم همان‌طور که آقای ابتهاج موفق نشدند.
رئیس- آقای مهندس ارفع موافقید بفرمایید.
مهندس ارفع- بنده تصور می‌کنم بین موافق و مخالف هم یک حالت خاصی وجود دارد که متأسفانه در آئین‌نامه پیش‌بینی نشده است و این حالت شامل حال بنده است نسبت به اصل موضوع بنده مخالفتی ندارم و موافقم اما در اینجا نکاتی هست که لازم است به دولت تذکر بدهم و با توضیحاتی که داده می‌شود و به آن توجه شود تا در تنظیم و تصویب لایحه به نحو صحیحی اقدام شود. اولاً در بند الف این ماده تذکر داده شده که «تهیه و اجرای برنامه‌ها و طرح‌های مربوط به تأمین آب و انتقال آن به مراکز عمده مصرف» توضیحی که جناب آقای نخست‌وزیر یا جناب آقای مهندس روحانی خواهند فرمود راجع به تهیه برنامه و بنده هم معتقدم که باید یک خط تفکیکی بین کار سازمان برنامه از لحاظ تهیه برنامه و اجرای آن از لحاظ اجرایی روشن و مشخص باشد خواهند فرمود البته ما را روشن خواهد کرد. تأمین آب در اینجا گو این که در متن ماده با اصلاحی که آقای مهندس آراسته پیشنهاد فرمودند تقریباً ابهام را از بین خواهد برد ولی با زهم انتقال آب به مراکز عمده مصرف از نظر کشاورزی مفهوم صحیح نخواهد داشت. صحیح است که کانال‌های درجه اول و دو را این دستگاه تأسیس خواهد کرد ولی جایی که کانال دوم خاتمه پیدا خواهد کرد مرکز عمده مصرف نیست که بگوییم تا این نقطه که رسید اینجا مرکز عمده مصرف است و تا اینجا وظیفه وزارت آب و برق خاتمه پیدا کرده و از این به بعد انهار درجه سه و چهار را به عهده شرکت‌های تعاونی و یا خود مردم واگذار بکنند منظور بنده این است که در مورد کشاورزی استعمال «مرکز عمده مصرف» صحیح نیست. مطلب دوم این است که در قسمت (ب) به نظر بنده یک اصلاح عبارتی کوچکی اگر بشود مفید است و این است که اگر بنویسند که «اداره تأسیساتی که در اثر اجرای بند الف این ماده به وجود می‌آید» نه «طبق بند الف» برای این که اگر ما بگوییم طبق بند الف به وجود می‌آید این صحیح نیست بهتر است نوشته شود «بر اثر اجرای بند الف» البته این یک موضوع اما نکته اساسی که می‌خواستم عرض کنم این استکه در بند ج «نظارت بر نحوه استفاده از منابع آب کشور» قید شده است این مطلب نظارت بر نحوه استفاده از منابع آب کشور» از نظر کشاورزی فوق‌العاده وسیع است و بنده نمی‌دانم وزارت آب و برق چه قسمتی از این نظارت را انجام خواهد داد بنده لازم است که توضیح دهم که منابع آب کشور که در اینجا نوشته شده است شامل چشمه‌سارها، رودخانه‌ها و آب‌های تحت‌الارضی و تمام منابع آب است اگر بنا شود که نحوه استفاده از قنوات را وزارت آب و برق بخواهد انجام دهد چه جور این را انجام می‌دهد این قنوات اختصاص به املاک مردم دارد و پس از اجرای مرحله دوم تقسیم اراضی در دست اشخاص و یا شرکت‌های تعاونی که تعیین می‌شود قرار می‌گیرند و اینها نظارت بر این قنوات و نحوه استفاده از این قنوات خواهند کرد پس وزارت آب و برق چه خواهد کرد مطلب دوم این استکه یک قسمت از وزارت کشاورزی منتزع شده و در بنگاه مستقل آبیاری مستقر است که سابقاً به نام اداره مهندسی زارعی نامیده می‌شد وظیفه این اداره مهندسی زراعی بررسی طرز صحیح آبیاری، تعیین نحوه صحیح آبیاری، تعیین موقع صحیح آبیاری و تعیین میزان آب مورد نیاز انواع مختلف نباتات است. یعنی کار این دستگاه یک دستگاه بررسی به تمام معنی است اما این که دستگاه در بنگاه مستقل آبیاری است در ماده دوم این لایحه می‌رسیم به این که بنگاه مستقل آبیاری جزو وزارت آب و برق خواهد شد و با انتقال بنگاه مستقل آبیاری به وزارت آب و برق تکلیف این دستگاهی که کارش رشرش؟ است در این مملکت و می‌بایستی با سایر امور کشاورزی مملکت توأم باشد چه خواهد شد و طبعاً وظیفه وزارت آب و برق این نخواهد بود که کارهای بررسی‌های قسمت کاشورزی را انجام بدهد؟ بفرمایید تکلیف این موضوع را هم در اینجا روشن بفرمایید دو قسمت «د» (نظارت بر جاری ساختن فاضل آب شهرها و کارخانه‌ها) نوشته شده بنده این را نفهمیدم اگر توضیح بفرمایید بنده هم روشن می‌شوم. در هر حال به نظر بنده اگر نکاتی که عرض کردم مخصوصاً از نظر قنوات و از نظر حفر چاه‌های عمیق مورد توجه قرار بدهید بعداً اشکالی در اجرای این لایحه و در وظایف این وزارتخانه پیش نخواهد آمد.
رئیس- آقای نخست‌وزیر بفرمایید.
نخست‌وزیر- البته تقصیر با تنگی زمان است که فرصت نبود توضیحات بیشتری قبلاً به عرض برسد و قدری مسائل با هم مخلوط می‌شود موضوع برنامه‌ریزی همان‌طور که جناب آقای مهندس بهبودی فرمودند الان ما داریم برنامه‌ریزی مملکت را سالم می‌کنیم بنده این را عرض می‌کنم برای این که در لایحه دیگری هم که مطرح می‌شود همین مسئله هست تأسیس وزارت آب و برق و تأسیس وزارت مسکن و آبادانی هم از لحاظ تمرکز فعالیت‌ها آب و برق در مملکت و تأمینش در شهرها و روستاها و هم از لحاظ صرفه‌جویی کامل در هزینه‌های مملکتی و هم از لحاظ تأمین مسکن عمومی و هم از لحاظ عمران دهات و برنامه‌های وسیعی که در روستاها باید به مرحله اجرا بگذاریم و سازمان‌های صحیح و مجهزی که امروزی در مملکت وجود ندارد و ما بتوانیم این امور را از سازمان برنامه منتزع کنیم و در آنجا متمرکز کنیم. سازمان برنامه مستقیماً راهسازی می‌کرد وزارت راهی موجود است که وقتی بهتر هم تکمیل بشود می‌تواند تمام امور راهسازی مملکت را از لحاظ اجرایی عمل کند و سازمان برنامه فقط برنامه منطبق با احتیاجات مملکت و تأمین اعتبارات آن را خواهد کرد ولی برای مسکن چنین سازمانی وجود ندارد بانک ساختمانی چندین سال است در این مملکت وجود دارد و سازمان‌های دیگری هم‌ردیف این بانک به وجود آمده است ولی دولت توجه کاملی به این مسئله نکرده است و موضوع مسکن متأسفانه به صورت غامضی درآمده است و هشتاد درصد مردم این مملکت در خانه‌هایی زندگی می‌کنند که اصول بهداشتی اصلاً ندارد (صحیح است) هشتاد درصد مردم این مملکت در خانه‌هایی زندگی می‌کنند که واقعاً در عرف و عادت معمول به آنها اسم خانه نمی‌شود اطلاق کرد (صحیح است) به نظر من نوسازی ایران باید از تأمین بهداشت و غا و تأمین مسکن برای رفاه حال عمومی باشد و این دولت شاید در صدر برنامه‌اش این موضوع را گذاشته است و مورد مرحمت مجلس هم قرار گرفت به این علت است که ما اول از روستاها شروع کردیم و واقعاً مطلبی که هیچ وقت منظور نظر نبوده موضوع عمران دهات و شهرها و مناطق کارگری است شهرهایی که بنده عرض می‌کنم اگر از تهران بگذریم واقعاً ده‌های بزرگی هستند و به هیچ‌وجه من‌الوجوه به اینها اسم شهر نمی‌شود اطلاق کرد (صحیح است) معیار شهرسازی در این مملکت وجود ندارد و سبک معماری ایران که در بعضی نقاط دنیا نفوذ کرده در مملکت ما از بین رفته است اینها به علت نداشتن تشکیلات و به علت نداشتن مدیریت صحیح و نداشتن تمرکز در کارهاست این مسائل مدت‌ها مورد مطالعه قرار گرفته و در این لوایح مورد نظر است لایحه تأسیس وزارتخانه آب و برق چنان که ملاحظه می‌فرمایید بسیار با دقت تنظیم شده است، بنده استدعا می‌کنم که جناب آقای مهندس بهبودی مثل این که تشریف ندارند و جناب آقای فیلیکس آقایان توجه بفرمایند نظر جناب آقای آقایان کاملاً صحیح است ما کارهای اجرایی را سعی کرده‌ایم از سازمان برنامه بگیریم و در این مسائل مؤسساتی که جنبه اجرایی دارند به وجود بیاوریم این موضوع تهیه و اجرای برنامه‌ها را خواستم عرض کنم تا به حال وزارتخانه‌ها و دستگاه‌های ما آمادگی از لحاظ فنی برای اجرای طرح نداشتند ولی مبنای برنامه‌ریزی این است که ابتدا طرحی به وسیله دستگاه‌های اجرایی تهیه شود به سازمان برنامه داده شود و سازمان برنامه آن طرح را در چهارچوب مقدورات مالی و تقسیم آن طرح‌ها از لحاظ الاهم فالاهم در امور اجرایی مملکت تقسیم کند، به تصویب برساند و به دستگاه اجرایی ابلاغ کند و آن دستگاه اجرایی اجرا کند والا اگر ما بخواهیم در تمام مسائل یک دستگاه را مسئول قرار بدهیم و متمرکز بکنیم همان گرفتاری را در بر دارد که بهترین وظایف اصل و اساسی را انجام بدهند بنده فکر می‌کنم که مفهوم و معنای برنامه‌نویسی یک قدری مورد عدم توجه قرار گرفته است و این توضیح را بنده با وجود این که تصور می‌کنم که لازم نباشد در حضور آقایان توضیح داده شود ولی لازم بود که عرض کنم که این صحیح است فرض بفرمایید که وزارت آبادانی و مسکن باید آماده کند خودش را و اعلام کند و طرح‌هایی تهیه کند برای ایجاد ده هزار خانه مسکونی در تهران این را می‌فرستند به سازمان برنامه سازمان برنامه از لحاظ معیارهای علمی فنی از لحاظ معیار شهر تهران به تعداد خانه‌هایی که باید در آن سال ساخته شود در چهارچوب مقدورات مالی که به چه ترتیب در مملکت تقسیم بشود تصویب می‌کند می‌گوید امسال بیش از ۳۵۰۰ خانه در این استان شما نمی‌توانید بسازید اگر قرار بشود از ابتدا تمام این کارها را سازمان برنامه بکند همان عیب و نقصی را پیدا می‌کرد که جناب آقای مهندس بهبودی و آقای فیلیکس آقایان درباره آن اشاره فرمودند، وزارت آب و برق مسئول تهیه و تأمین و استفاده از حداکثر ایجاد نیروی برق و آب سطحی و زیرزمینی برای مملکت است نه مسئول توزیع و نه مسئول فروش آب. وزارت آب و برق شبکه‌های قوی برق را باید تأمین کند و بگوید من این برق را اینجا تحویل می‌دهم به این قیمت و بقیه کارها مربوط به سازمان‌های اجرایی دیگر است، همچنین در مورد آب، آب را هم از لحاظ مطالعه تهیه میزان احتیاجات به چه تناسبی باید از آب‌های زیرزمینی استفاده بشود و چه جور آب‌های زیرزمینی را مهار بکنند و از اینها به چه صورتی استفاده بکنند به چه نحوی شبکه آبیاری مملکت تنظیم بشود و به همه واگذار بشود به دستگاه‌های اجرایی که در این قسمت وزارت کشاورزی است که از این شبکه آبیاری استفاده می‌کند و باید در امر کشاورزی مورد استفاده قرار بدهد، این است که خواستم عرض کنم این مسائل با توجه و با مطالعه تهیه و تنظیم شده است نظریات خانم‌ها و آقایان نمایندگان محترم مورد نهایت احترام است درباره مطلبی که آقای مهندس آراسته فرمودند به منظور حداکثر استفاده از منابع آب کشور بنده می‌خواستم با اجازه از حضور خانم‌ها و آقایان این کلمه کشور را از سطر اول حذف کنم و بیاوریم سطر دوم بنویسیم شهرها و روستاها و نیازمندی‌های کشاورزی و صنعتی کشور که شامل آب و برق سراسر کشور ایران بشود به این صورت تصور می‌کنم که ماده ۱ و بندهای آن به هیچ‌وجه من‌الوجوه اشکالی ندارد و باز هم اگر نظراتی باشد دولت استقبال می‌کند ولی اگر عرایض بنده کافی و وافی بود برای توجه آقایان به نظر بنده درباره این ماده رأی بدهند.
رئیس- در صورتی که نسبت به ماده اول نظری نباشد پیشنهادات قرائت می‌شود.
میرافضل- بنده یک تذکری داشتم که اگر اجازه بفرمایید عرض کنم.
رئیس- بفرمایید.
میرافضل- بنده تذکری در مورد ماده اول به نظرم رسید که به عرض آقایان می‌رسانم شاید توضیحی داده شود و رفع این ابهام از بنده بشود. اولاً استحضار دارید که قوانینی برای حریم چاه‌ها و قنوات در قوانین موضوعه کشور الان هست که در اینجا اشاره‌ای به آن نشده است که در اینجا مصلحت بود که این توجه داده می‌شد که آن قوانینی که الان مربوط به حریم قنوات و چاه‌ها است برای استفاده از آب‌های زیرزمینی هم مورد استفاده است و خوب بود در اینجا این توجه داده می‌شد ماده ۱ همان‌طور که جناب آقای نخست‌وزیر فرمودند اصلاح شد و رفع ابهام از آنجا شد. در بند ج نوشته است (نظارت بر نحوه استفاده از منابع آب کشور) در صورتی که فکر می‌کنم نظارت بر نحوه استفاده از برق کشور هم ضروری باشد (قره چورولو- در بند (ز) آمده و نظر جنابعالی تأمین است) اجازه بدهید بنده گمان می‌کنم ضروری باشد (بعضی از نمایندگان- در بند (ز) هست در بند (ز) بلی عرض می‌کنم خدمت‌تان، استفاده از برق الان همین‌طور که همکاران محترم قبلاً تذکراتی دادند گرفتاری برق به خصوص در تهران به لحاظ دشواری‌هایی که مردم با برق‌های خصوصی دارند مشکلات زیادی است بنده فکر می‌کنم که بند (ز) را از این جهت نوشته‌اند که برق‌های خصوصی را که مردم گرفتارش هستند و باید گفت کسانی که برق خصوصی دارند که بنده هم یکی از آنها هستم باید عرض کنم که برق نداریم همه شب چارغ نفتی و شمع آماده است و شبی دو سه مرتبه باید از آنها استفاده کرد برق خصوصی کسی که دارد یعنی برق ندارد بنابراین وضع قوانین لازم و مقررات لازم برای برق‌ها شاید مبنی بر این بوده است که برق‌های خصوصی را به این ترتیب که قوانین تهیه بشود و اصلاح بشود، شاید بند (ز) به آن منظور بوده است ولی نظارت بر نحوه استفاده از نیروی برق برای کشور این مسئله دومی است که بر عهده این وزارتخانه جدیدالتأسیس است، نظر بنده بر این بود یکی راجع به قوانینی که برای حریم و قنوات و چاه‌ها که هم اکنون دادیم یکی هم راجع به موضوع برق‌های خصوصی دیگر عرضی ندارم.
مهندس صائبی- یک توضیحی قرار بود راجع به قنوات و نحوه استفاده از قنوات بدهند که به چه ترتیب است.
رئیس- آقای دکتر رهنوردی.
دکتر رهنوردی- بنده خیلی خوشوقتم که جناب آقای نخست‌وزیر آمدند و اسمی از بهداشت بردند برای این که در تمام این لایحه که تقدیم شده است بنده انتظار داشتم این موضوع یادآوری شده باشد که تأمین آب سالم چقدر در بهداشت عمومی تأثیر دارد در صورتی که هیچ اسمی از بهداشت برده نشده بود خیلی خوشوقتم که جناب آقای نخست‌وزیر تشریف آوردند و فرمودند که تأمین آب سالم در تأمین بهداشت عمومی خیلی تأثیر دارد، همان‌طور که خانم‌ها و آقایان محترم می‌دانند اغلب امراض از آب ناشی می‌شود و یکی از راه‌هایی که ما می‌توانیم بهداشت را تأمین کنیم تهیه آب سالم است، از طرف دیگر می‌خواستم ببینم با به وجود آمدن این وزارتخانه آیا در کنترل مصرف آب کشور به طور کلی چه شهرستان و چه شهر و چه روستاها چه پروژه‌ای یا چه نقشه‌ای یا چه پلانی در نظر گرفته‌اند برای این که بنده در نارمک زندگی می‌کنم آقای مهندس روحانی هم وارد هستند چون بارها مزاحم‌شان شده‌ام در مورد آب مشروب نارمک علاوه بر این که ما آب مشروب نداریم بعضی جریانات پیش می‌آید که انسان را هم متأثر می‌کند و هم زندگی را دشوار می‌کند برای این که یک هفته پیش مثلاً به بنده اطلاع دادند که این نانوایی که آنجا هست و البته مرد مسلمانی هم هست می‌آید این آبی که شب‌ها در جوی می‌آید و خیلی کثیف و آلوده است و من نمی‌خواهم بیشتر شرح بدهم. این آب را در یک آب‌انبار جمع می‌کند و فردا با آن خمیر درست می‌کند و این نان می‌شود و این نان را بنده باید بخورم که دکتر بهداشت هستم و در نارمک زندگی می‌کنم و از طرف دیگر همین کار را هم در رستوران‌ها انجام می‌دهند و هنوز هم باور بفرمایید که اهالی نارمک می‌روند از قنات با سطل آب برمی‌دارند و می‌برند به خانه‌هایشان با سیستم صد سال پیش، البته عده‌ای که سطح فکرشان تا اندازه‌ای بالاتر باشد یک زحمت دیگری که می‌کشند و این آب را می‌جوشانند و می‌خورند ولی عده‌ای دیگر همین‌طور می‌خورند و به انواع و اقسام امراض دچار می‌شوند، بنده می‌خواستم بدانم در این مورد وزارت آب و برق چه نقشه‌ای دارد و چه خواهد کرد دیگر این که بنده می‌خواستم از موقعیت استفاده کنم و به عرض جناب آقای نخست‌وزیر و آقای مهندس روحانی برسانم که در این مملکت ما منابع آب معدنی بسیار خوبی داریم که می‌شود از آنها استفاده کرد مثلاً در همین نزدیکی آبعلی پارسال تابستان که مادرم مریض بود رفتیم و استفاده کردیم حقیقتاً نمی‌دانم خانم‌ها و آقایان تشریف برده‌اند آنجا یا نه موقعی که انسان رد می‌شود می‌بیند که این آب‌های معدنی که می‌آید بیرون در حالی است که بخار می‌کند در وسط تابستان و از این جوی‌ها رد می‌شود و می‌رود در یک خزینه‌های خیلی کوچک و بسیار کثیف و افرادی که غیر وارد در امور بهداشت هستند اینها را درست کرده‌اند از لحاظ این که منبع درآمدی برایشان باشد و استفاده کنند.
رئیس- آقای دکتر رهنوردی در مورد لایحه صحبت بفرمایید و از موضوع خارج نشوید.
دکتر رهنوردی- بنده می‌خواستم در این مورد هم وزارت آب و برق که به وجود می‌آید فکری بکند هم از لحاظ آبروی مملکت و هم از لحاظ بهداشتی تا کسانی که می‌روند آنجا بهتر و بیشتر استفاده کنند یعنی از لحاظ به اصطلاح ییلاقی و هم از لحاظ طبی، دیگر این که در اینجا نوشته‌اند (نظارت بر جاری ساختن فاضل آب شهرها و صنایع) بنده نفهمیدم اگر منظور از نظارت این است که می‌خواهند مجرای فاضل آب بسازند و جاری بکنند یا همین‌طور می‌خواهند جاری نکنند نظارت به وضع فاضل آب که خیلی مهم است و جناب آقای مهندس روحانی هم که در آمریکا تحصیل کرده‌اند می‌دانند که این موضوع آب چقدر مهم است و چه استفاده‌هایی از لحاظ شیمیایی از فاضل آب می‌شود یعنی فاضل آب به کود شیمیایی می‌کنند و این منبع درآمد خیلی خوبی است برای دولت‌ها می‌شود استفاده کرد و بنده استدعا می‌کنم که در این مورد بنده را روشن بفرمایید.
رئیس- آقای نخست‌وزیر بفرمایید.
نخست‌وزیر- همان‌طور که بنده عرض کردم حق بر این است که چون با عجله این لایحه تقدیم شده است از نظرات آقایان استفاده بشود و توضیحات بنده به نظر قانع‌کننده نیاید که مطالبی که آقایان فرمودند همه صحیح است ولی ممکن است قسمتی از وظایف وزارت آب و برق نباشد، ما منظورمان تأمین آب و برق و استفاده از آب مملکت است مثلاً فرض بفرمایید اگر رودخانه‌ای از کنار یک شهری عبور می‌کند و این شهر از آن استفاده نمی‌کند وزارت آب و برق خواهد توانست که مقدورات و امکانات استفاده از این آب را برای آن شهر تهیه کند و یا این که یک ناحیه‌ای آب زیرزمینی کافی داشته باشد فرض کنید مثل نزدیک قزوین وظیفه وزارت آب و برق است که این آب زیرزمینی را بیاورد روی زمین، ولی دیگر موجباتی که باید استفاده و بهره‌برداری از آن آب را بکند چه از لحاظ آب مشروب، چه از لحاظ توزیع آب، چه از لحاظ استفاده کشاورزان، دیگر ارتباطی به وزارت آب و برق ندارد، یعنی فرض بفرمایید اگر سد لتیان ساخته می‌شود برای آب تهران، این سد و ساختمان این سد و تأمین این آب برای شهر تهران با وزارت آب و برق است. ولی این آب را به وسیله کانال می‌آورد و وقتی واگذار کردند به سازمان آب تهران عمل تصفیه‌اش عملیات تجارتیش با یک سازمان دیگر است و دیگر ارتباطی با وزارت آب و برق ندارد. وزارت آب و برق توزیع آب خوردن در شهرها یا در دهات را نمی‌کند آب به وجود می‌آورد می‌دهد به دستگاه‌های مربوطه اگر لوله‌کشی باید بشود باید شهرها انجام بدهند اگر تصفیه باید انجام بشود باید شهرها انجام بدهند. اینها یک مطالب کاملاً تکنیکی و یک مسائل کاملاً اساسی است و این لایحه برای تأسیس این وزارتخانه است و مقدار زیادی از لوایح یا تصویب‌نامه‌ها به آن صورت دیگری خواهد بود که نحوه استفاده از این تشکیلات را روشن خواهد کرد که دولت همه این مسائل را نمی‌تواند در یک صفحه و یک قانون متمرکز کند. بدین جهت بنده می‌خواستم استدعا کنم از دوستان که اگر پیشنهادهایی به صورت متفرق فرموده‌اند اگر جسارت نباشد پس بگیرند و این لایحه به این صورت به عنوان ماده ۱ با نهایت دقت تنظیم شده، این نظارت بر نحوه استفاده از منابع آب کشور به همان منظور است که اشاره فرمودند از لحاظ چاه عمیق هم نظر آقایان را تأمین می‌کند. یعنی نظارت می‌کند طوری از این آب زیرزمینی در روی زمین استفاده شود که خللی به چاه‌های عمیق دیگر وارد نشود. این مقررات چه چیز را تنظیم می‌کند؟ یک مطالعات دقیقی که به صورت تصویب‌نامه‌هایی که در این قانون در نظر گرفته شده است این را عمل می‌کند. ماده ۲ راجع به تمام سازمان‌های آب و برق است که کاملاً روشن کرده است که این سازمان‌های آب و برق که تشکیل شده است به چه صورت در این سازمان آب و برق ادغام بشود و چه جور یک سیاحت واحد و هم‌آهنگی نسبت به این سازمان‌ها اعمال خواهد شد. بنگاه آبیاری که جناب آقای مهندس ارفع فرمودند، این بنگاه آبیاری منتقل می‌شود به وزارت آب و برق و به اصطلاح وزارت آب و برق ناظر بنگاه آبیاری خواهد ماند و اگر باید منتزع بشود و به وزارت کشاورزی انتقال پیدا کند طبق یک ماده یا یک تصویب‌نامه‌ای این کار عملی خواهد شد. این مسائلی است که دولت تهیه می‌کند و تمام اینها مطالبی نیست که به عنوان قانون در اینجا تقدیم شود بنده می‌خواهم استدعا کنم و البته بنده حاضرم تا ۵ صبح هم حضور خانم‌ها و آقایان باشم. ولی چون می‌دانم که این مسائلی که می‌فرمایید دولت از لحاظ مملکت‌خواهی و با توجه کامل این قوانین را تنظیم کرده و دولت دقت لازم را در مواد این قانون کرده است وبا این همه اگر راهنمایی بیشتری باشد از آن راهنمایی استقبال می‌کنیم.
رئیس- در صورتی که نظر دیگری نباشد پیشنهادها قرائت می‌شود.
خواجه‌نوری- بنده به سهم خودم اگر پیشنهاد مکرری دارم تقاضا می‌کنم حذف شود.
پیشنهاد می‌نماید که ماده ۱ لایحه تأسیس وزارت آب و برق به شرح زیر اصلاح شود:
ماده ۱- به منظور حداکثر استفاده از منابع آب و برق کشور و تأمین آب و برق کافی تا آخر مهندس آراسته.
رئیس- آقای نخست‌وزیر.
نخست‌وزیر- بنده خواستم استدعا کنم با آن توضیحی که بنده عرض کردم منظور جنابعالی را تأمین می‌کند به منظور تأمین آب و تأمین برق کافی برای مصارف شهرها و روستاها و نیازمندی‌های کشاورزی و صنعتی کشور (مهندس آراسته- باز تأمین آب را نمی‌رساند) این که می‌فرمایید اصلاح شود تأمین آب و برق جمله استفاده از منافع آب کشور ناظر به این است.
رئیس- آقای مهندس آراسته
مهندس آراسته- پس گرفتم.
رئیس- پیشنهاد دیگر قرائت می‌شود:
پیشنهاد می‌نماید کلمه «تهیه» از بند الف و هـ ماده ۱ حذف شد.
فیلیکس آقایان.
رئیس- آقای فیلیکس آقایان.
آقایان- با توضیحی که جناب آقای نخست‌وزیر دادند که منظور تهیه طرح‌های مقدماتی است و در صورت مجلس هم منعکس است. بنده پیشنهادم را مسترد می‌کنم (احسنت).
رئیس- پیشنهاد دیگر قرائت می‌شود.
چون در بند الف به شهرها و روستاها اشاره نشده پیشنهاد می‌کنم بند الف این طور نوشته می‌شود:
- تهیه و اجرای برنامه‌ها و طرح‌های مرطوب به احداث و تأمین آب در شهرها و روستاها به مراکز عمده مصرف.
فضل‌الله پروین.
رئیس- آقای پروین بفرمایید.
پروین- بنده از آقایان محترم بسیار خجل و شرمنده هستم که قبل از این که هیچ‌گونه بیانی بشود به محض این که یک پیشنهادی از بنده خوانده شد متوجه شدند و خیال کردم که شاید وقتی یک چیزهایی برخلاف موضوع گفته شده در صورتی که بنده راجع به اصل موضوع همیشه حرف می‌زنم و من از هم‌قطاران و دوستان محترمی که همیشه احترام آنها را به شایستگی در مغز خودم دارم به خصوص استدعا دارم که توجه بیشتری مبذول بفرمایند و این که بنده پیشنهاد کردم که اسم شهرها و روستاها نوشته شود قبل از توضیح آقای نخست‌وزیر بود و قبل از اصلاحی بود که جناب آقای نخست‌وزیر فرمودند وقتی کلمه کشور را در سطر دوم اضافه کردند این منظور تأمین شد و اما ترس بنده از این بود که مبادا به شهرها توجهی نشود و مثل شهر اراک که مدتی است لوله‌کشی شده و شاید یک میلیون و نیم تومان خرج شده و الان به جای آب در این لوله‌ها هنوز باد هست و باد جاری است یک وقت در روزنامه نوشته بودند و درج شده بود که «یا مرسل‌الریاح تودانی و انوری» بنده کمال اطمینان را دارم و امیدوارم که لوله‌کشی شهر اراک هم دارای آب بشود و از آقایان محترم هم کمال تشکر را دارم و پیشنهادم را مسترد می‌کنم در صورتی که این لغت کشور اضافه شده دیگر بنده اصرار ندارم.
رئیس- پیشنهاد دیگر قرائت شود.
پیشنهاد می‌کنم قسمت آخر ماده ۱ به جای مراکز عمده مصرف نوشته شود مراکز مورد لزوم.
دکتر پارسای.
رئیس- خانم دکتر پارسای.
بانو دکتر پارسای- بنده خیال می‌کنم این لایحه از مهم‌ترین لوایحی است که دولت تقدیم کرده، یکی از همکاران ما چند روز پیش اینجا می‌گفت که مالک زمین از بین رفته مالک آب هنوز وجود دارد. خانم‌ها و آقایان می‌دانند که مسئله آب سال‌هاست در مملکت ما یک معماست. به خصوص در روستاها. هر وقت صفحات روزنامه‌ها را ورق می‌زنیم شاید عده‌ای همدیگر را کشته باشند برای آب و حتی این واقعه بین دو تا برادر و یا شاید خیلی نزدیک‌تر بین پدر و پسر پیش آمده یکدیگر را به خاطر آب می‌کشند. این بود که این پیشنهاد را کردم. وقتی نوشته می‌شود مراکز عمده کلمه عمده معیاری برای ما ندارد این مراکز عمده کجاست؟ به خصوص شما در یک شهرستانی می‌برید که برای بهره‌برداری مجهز است توزیع می‌کند و پولش را وصول می‌کند، ولی شرکت‌های تعاونی دهات که هنوز خودشان جایی برای کار خودشان و کارهای کشاورزی نگرفته‌اند اینها هنوز مجاز نیستند و این آبی که آنجا می‌رود تقسیم و توزیعش غیرممکن است. ممکن است این جمله که من اضافه کردم صحیح نباشد و معنی را نرساند و شاید لغت دیگری باید باشد که این معنی را برساند ولی مقصود من این معنی است که اگر یک جایی احساس کردید که شرکتی تعاونی مجهز نیست، مجبور نباشید آنجا را مرکز عمده بدانید و بگویید ما دیگر کاری نداریم بکنیم و تا آنجا که مورد لزوم است بتواند پیش برود و این آب را به دست کشاورز برساند (احسنت).
رئیس- آقای مهندس روحانی.
وزیر آب و برق- بنده خیلی تشکر می‌کنم از خانم دکتر پارسای و سایر نمایندگان محترم که ما را راهنمایی می‌فرمایند این خیلی درست است و ما ناچار هستیم که اینجا محل عمده مصرف را بگذاریم که تا یک حدی بین وظایف وزارت آب و برق و وظایف سایر وزارتخانه‌ها و دستگاه‌هایی که مباشر خدمات اجتماعی هستند اشکال ایجاد نشود. محل عمده مصرف برای وزارت آب و برق آنجایی است که صد لیتر در ثانیه خوانده شده باشد یا محل زراعت و کشاورزی، حداقل صد لیتر در ثانیه یا مصرف صد هکتار آب تا نزدیکی محل لازم داشته باشد، ولی اگر رساندن آب را بگذاریم به محل مورد لزوم در مورد شهر تا نزدیک دهان می‌شود، یعنی ما باید تا اینجا ببریم و تا روستاها باید تا دم مزرعه ببریم و حقیقتش این است که مقداری در کارهای شهرها دخالت می‌شود، چون توزیع آب شهرها با شهرداری‌ها است با تشریک مساعی و کمک و مساعدت فنی وزارت آبادانی و مسکن و کار توزیع آب روستاها هم کار خود روستاها است. باید خودمان کمک کنند و الا برای ما امکان‌پذیر نیست که ما امسال بر این نسق آب بدهیم و سال دیگر به نسق دیگری که صد متر یا پانصد متر آن طرف‌تر است. بنده توضیح عرض می‌کنم. به همین مناسبت مرکز عمده مصرف را که شده دفی نیسیون که بنده ترجمه آن را عرض می‌کنم در حدود مقدار آبی که صد هکتار زمین یا منطقه‌ای که مصرفش صد لیتر در ثانیه باشد ما به اینجاها آب می‌رسانیم.
رئیس- آقای مهندس روحانی ممکن است درباره طرح فاضل آب هم توضیح بفرمایید که آقای دکتر رهنوردی روشن شوند.
وزیر آب و برق- بنده خیلی معذرت می‌خواهم از آقای دکتر رهنوردی. سؤالی که فرموده بودند راجع به فاضل آب توضیح‌اش این است خودشان توجه دارند بسیاری از رودخانه‌ها در مملکت ما هست به خصوص از این به بعد که این انقلاب صنعتی در مملکت ما عملی شده مجاری میاه و رودخانه‌ها به وسیله فاضل آب صنعتی ممکن است آلوده شود. بنده مورد خیلی زنده‌ای را خودم به خاطر دارم و به چشم خودم دیدم یکی از کارخانه‌هایی که فعلاً مواد تهیه شده این کارخانه اسید کلرریدریک است مواد زایدش در رودخانه ریخته می‌شود و در این رودخانه ماهی از بین می‌رود و آب آلوده می‌شود و مردم دچار یک بیماری خاصی می‌شوند و E.H آن زیاد می‌شود و آب آن هم برای کشاورزی و زراعت غیرمفید است. وزارت آب و برق علاقمند است که نظارت کند بر نحوه وارد کردن این آب فاضل آب صنعتی که این آب را به نوعی تصفیه کند که حداقل برای زراعت و مصارف شهری زیان‌آور نباشد.
رئیس- خانم دکتر پارسای.
بانو دکتر پارسای- اگر صد هکتار معیار است و کافی است پیشنهادم را پس می‌گیرم.
رئیس- پیشنهاد دیگر قرائت می‌شود.
پیشنهاد می‌کنم در بند (ب) و بند (و) ماده ۱ به جای اداره تأسیسات، اداره مؤسسات نوشته شود.
شیخ‌الاسلامی.
رئیس- آقای مهندس روحانی.
وزیر آب و برق- عرض کنم تأسیسات یعنی آن چیزهایی که به وجود می‌آید در روی زمین یا داخل زمین، مثلاً لوله‌ای که در خیابان نصب شده در زیرزمین، تأسیسات است اما مؤسسات آن دستگاه‌هایی هستند، سازمان‌هایی هستند که این تأسیسات را اداره می‌کنند به این مناسبت تغییر کلمه تأسیسات به مؤسسات متأسفانه صحیح نیست و امکان‌پذیر نمی‌باشد.
رئیس- آقای شیخ‌الاسلامی.
شیخ‌الاسلامی- پس گرفتم.
رئیس- پیشنهاد دیگر قرائت می‌شود.
اینجانب پیشنهاد می‌نمایم بند (ج) به این صورت اصلاح شود:
نظارت بر نحوه استفاده از رودخانه‌های کشور و چاه‌های عمیق دولتی.
دکتر سعید.
رئیس- آقای دکتر سعید (عده‌ای از نمایندگان- نیستند).
پیشنهاد دیگر قرائت می‌شود.
پیشنهاد می‌نماید بند (ح) به ماده ۱ اضافه می‌شود:
ج- نظارت بر اعمال مؤسسات برق خصوصی و حفظ حقوق مشترکین.
معتمدی.
رئیس- آقای معتمدی.
معتمدی- بنده می‌خواستم راجع به برق اصفهان توضیحی عرض کنم ولی چون جناب آقای نخست‌وزیر فرمودند این وضع را اصلاح می‌کنم بنده پیشنهادم را پس می‌گیرم.
رئیس- پیشنهاد دیگر قرائت می‌شود.
احمدی- راجع به بند (د) چند پیشنهاد رسیده یکی از آقای مهندس صائبی و یکی از خانم شوکت ملک جهانبانی، یکی از خود بنده، یکی هم از جناب آقای خواجه‌نوری. بنده پیشنهاد آقای مهندس صائبی را اول می‌خوانم ممکن است مورد قبول واقع شود.
اینجانب پیشنهاد می‌نماید که بند (د) ماده ۱ به شرح زیر اصلاح شود:
د- نظارت بر نحوه جاری ساختن فاضل آب شهرها و واحدهای صنعتی.
مهندس صائبی.
نخست‌وزیر- بنده موافقم با این پیشنهاد:
رئیس- پیشنهاد خانم جهانبانی قرائت می‌شود.
پیشنهاد می‌نماید در بند (د) نظارت بر جاری ساختن فاضل آب شهرها و صنایع به این طریق اصلاح شود:
(نظارت بر ساختن مجاری فاضل آب در شهرها و مؤسسات صنعتی).
شوکت ملک جهانبانی.
رئیس- پیشنهاد آقای احمدی قرائت می‌شود:
اینجانب پیشنهاد می‌نمایم در بند (د) به شرح زیر اصلاح شود.
نظارت بر نحوه جاری ساختن فاضل آب شهرها و کارخانجات.
صادق احمدی.
نخست‌وزیر- بنده فکر می‌کنم پیشنهاد آقای مهندس صائبی و این پیشنهاد هر دو یک معنی دارد.
رئیس- پیشنهاد آقای احمدی گمان می‌کنم از نظر علمی صحیح‌تر باشد.
صادق احمدی- بنده هم پیشنهادم را اصلاح می‌کنم به این ترتیب (نظارت بر نحوه جاری ساختن فاضل آب شهرها و واحدهای صنعتی).
رئیس- به پیشنهاد آقای مهندس صائبی رأی می‌گیریم. خانم‌ها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام بفرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد.
پیشنهاد دیگر قرائت می‌شود.
پیشنهاد می‌نمایم که در بند (هـ) پس از اتصال نیرو و همچنین فشار قوی کلمه (برق) اضافه شود.
مهندس صائبی.
مهندس صائبی- پیشنهادم را پس می‌گیرم.
رئیس- پیشنهاد دیگر قرائت می‌شود.
پیشنهاد می‌کنم بند (د) ماده ۱ به شرح زیر اصلاح شود.
نظارت بر نحوه جاری ساختن فاضل آب شهرها و کارخانه‌ها طبق اصول و موازین بهداشتی و فنی.
مهندس آصفی.
رئیس- مشابه پیشنهاد قبلی است، پیشنهاد دیگر قرائت می‌شود:
با توجه به ماده ۴ لایحه پیشنهاد می‌نماید از طریق وضع مقررات و موازین لازم از بند (ز) ماده ۱ حذف شود.
دکرت مهذب.
نخست‌وزیر- صحیح است، موافقم.
رئیس- به پیشنهاد آقای دکتر مهذب رأی می‌گیریم. خانم‌ها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد.
میرافضل- بنده راجع به برق توضیح دادم جناب آقای نخست‌وزیر فرمودند که در بند (ز) توضیح داده شده یعنی بند (ز) را نظارت بر نحوه استفاده از نیروی برق تلقی فرمودند به این ترتیب در مقابل بند (ج).
رئیس- قسمت آخر بند (ز) حذف شد (نظارت) در سر جایش هست پیشنهاد دیگر قرائت می‌شود.
اینجانب پیشنهاد می‌نمایم که بند (ب) بعد از بند (الف) ماده ۱ اضافه شود:
ب- تهیه و اجرای برنامه و طرح‌های مربوط به تأمین آب مشروب و زراعی شهرها و روستاها.
مهندس صائبی.
رئیس- مربوط به این لایحه نیست.
مهندس صائبی- اجازه بدهید توضیح بدهم. عرض کنم در ماده ۱ از وظایف سازمان آب و برق تأمین آب کشور و مخصوصاً روستاها و شهرها نوشته شده است. بعد در ذیل ماده آمده‌اند وظایف اساسی را تعیین کرده‌اند. جزو وظایف اساسی به هیچ‌وجه اسمی از روستا و شهرها نیست. حالا اگر آقایان می‌خواهید رد بفرمایید بنده پس می‌گیرم، چون این کار یکی از وظایفی است که این وزارتخانه دارد چون صدی ۷۵ از مردم این کشور روستانشین هستند آنها مشمول نمی‌شوند ما این را باید بدانیم چه تشکیلاتی مسئول تهیه آب اینهاست.
رئیس- آقای مهندس روحانی.
وزیر آب و برق- بنده از این که آقای مهندس صائبی تا این اندازه فکر مردم و روستاها هستند تشکر می‌کنم ولی توزیع آب شهرها از وظایف کار شهرداری‌ها است و به موجب قانون شهرداری‌ها و این تفاهمی را که دولت دارد که کار مردم را به مردم بسپارد (مهندس صائبی- تأمین آب است، توزیع نیست) مضافاً به این که تأمین آب روستاها خود به خود وقتی یک سدی ساخته می‌شود و کانالی ایجاد می‌شود آب روستاها تأمین می‌شود بنده از آقای مهندس صائبی تقاضا می‌کنم پیشنهادشان را پس بگیرند.
مهندس صائبی- پس می‌گیرم ولی معلوم نشد که تأمین آب روستاها با چه مقامی است؟
رئیس- پیشنهاد دیگر قرائت می‌شود.
پیشنهاد می‌کنم به بند (هـ) ماده اول پس از کلمه تولید و انتقال کلمه (توزیع) علاوه شود.
پاینده.
رئیس- آقای پاینده.
پاینده- انشاءالله به پس گرفتن نرسد این لایحه مبارکی است برای این که آب مایه زندگی است و برق مایه روشنی است. اتفاقی نیست که دو حرف اول الفبای ما را کلمه آب تشکیل می‌دهد. در کتاب اوستا که از اسناد افتخارات ملی ماست و کتاب مذهبی که در حقیقت کارنامه نژاد آریاست در آنجا این قوم موظف شده‌اند به جنگ با خشکی و در حقیقت بیابان نمونه اهریمنی است که زردشت این همه صحبت کرده است که باید اهریمن را از زمین برداشت چون ما می‌دانیم بیابان یعنی جای بی‌آب، انشاءالله این وزارت آب و برق موفق شود که این نظر را تأمین کند، ولی چون این پیشنهاد در جهت کار شماست البته ممکن است نخواهید خودتان توزیع کنید، ولی توزیع در اختیار شما باشد به شهرداری‌ها واگذار کنید چون ممکن است این مشکل پیش بیاید، شما برق را تولید می‌کنید بعد م‌برید می‌دهید دست آقای خوئی که آقای معتمدی ازش داد دارد. بنابراین نظارت در توزیع دست شما باشد که بر حسب مقتضیان مصالح، بر حسب میزان امکانات توزیع را به دیگری واگذار کنید به موجب یک قراردادی، بنابراین استدعا می‌کنم این پیشنهاد را بپذیرید.
رئیس- آقای نخست‌وزیر.
نخست‌وزیر- بنده توجه جناب آقای پاینده را جلب می‌کنم که هر وزارتخانه یک وزیر، هر دستگاه هر سازمانی یک وظیفه‌ای دارد. اگر تمام وظایف در یک وزارتخانه‌ای جمع بشود باز مشکلاتی را که از عدم توجه به منظور و فلسفه تشکیل آن وزارتخانه یا مؤسسه است در نظر نگرفته‌ایم در اینجا توضیح داده شد که منظور از تأسیس وزارت آب و برق استفاده از کلیه مقدورات مالی و مادی مملکت است برای استفاده از آب‌های روی زمین و زیرزمین و تولید نیروی برق و توزیع شبکه در مناطق مصرف عمده، به چه دلیل؟ یک مثال روشنی می‌زنم. بنده خجلم که در اینجا به صورت واعظ شده‌ام و در همه مسائل اظهارنظر می‌کنم، بنده را می‌بخشید با نقص اطلاعاتم. مثلاً سد کرج وقتی ساخته می‌شود این استفاده می‌شود از جلوگیری و سد کردن آبی که ممکن بود در زمستان و بهار که مورد احتیاج کشاورزان در منطقه کرج نبود، این آب را رزرو می‌کنند، آماده نگاه می‌دارند که در موقعی که آب مورد احتیاج است، یک نظمی در توزیع آب به وجود بیاید الان در سد کرج زمستان و تابستان به صورت مناسبی آب از سد کرج مورد استفاده قرار می‌گیرد، این آبی را که از سد کرج باید بیاید دم هر دمی نمی‌آورند بدهند، از آنجا که وارد می‌شود، چون همه دیده‌اند آنجا را بنده مثال می‌زنم، وقتی می‌آید به طرف دشت زیر کرج از یک طرف به طرف قزوین و از طرف دیگر به طرف تهران و از آن طرف به طرف ساوجبلاغ می‌رود به وسیله شبکه‌ها و کانال‌هایی که دارند می‌کشند که این آب حفظ شود و ضایع نشود و نهرهایی که با سیمان ساخته می‌شود این آب‌ها را می‌برند از یک شبکه‌هایی رد می‌کنند، این وظیفه یک دستگاهی است مثل وظیفه‌ای که به عهده وزارت آب و برق گذاشته شده، یعنی می‌آیند آب را مهار می‌کنند برق تولید می‌کنند و شبکه‌های اصلی به نقاط مختلف ایجاد می‌کنند تا آنجا که امکان دارد توزیع شود. ولی نهری را که می‌آید از یک منطقه‌ای رد می‌شود که زیر آن ۲۰۰ پارچه ده است توزیع کردن و گرفتن آب از آن نهر و استفاده کشاورزی آن دیگر، آن به تشکیلات محلی و عمران منطقه‌ای محول است (صحیح است) بنده خواستم این نکات را عرض کنم که اینها همه مطالعه شده، موضوع برق هم به همین صورت است که اگر ما می‌خواستیم مسئولیت توزیع برق را در هر ده یا شهر به عهده بگیریم، باید تمام وظیاف شهرداری‌ها کدخداها و تشکیلات صنفی و غیره را به عهده بگیریم ما تولید نیروی قوی را می‌آوریم در یک مراکزی به وسیله ترانسفورماتور کسی که صنعت می‌خواهد به وجود بیاورد می‌آید برق را می‌خرد شبکه را وصل می‌کنند (صفی‌پور- از کی می‌خرد؟) از سازمان محل و مالکی که برق در اختیار دارد الان سازمان آب و برق فرض بفرمایید کرج وابسته می‌شود به وزارت آب و برق این تمام مقرراتی را که می‌تواند به طور تجاری عمل بکند برایش محفوظ است می‌آیند از این سازمان می‌خرند وزارت آب و برق کنترل‌کننده و هم‌آهنگ کننده تولید نیرو و تولید آب است در مملکت و توزیع‌اش در مناطق عمده مصرف نه نقاط کوچک این است که بنده استدعا می‌کنم جناب آقای پاینده اگر قانع شدند عرایض بنده را بپذیرند (اوزار- برق‌الستوم شامل کدام است) شامل منطقه تهران می‌شود که این منطقه تهران از لحاظ استثنایی از لحاظ این که صحیح یا غلط مقدار زیادی صنعت در اطراف تهران به وجود آمده است، سازمان‌های آب و برق تهران را به عنوان سازمان‌های آب و برق منطقه‌ای تلقی می‌کنیم ولی در سایر نقاط این سازمان‌ها جنبه شهری دارید و شامل لایحه آب و برق نمی‌شود.
رئیس- آقای پاینده.
پاینده- با توضیحات آقای رئیس‌الوزراء قانع شدم و پس گرفتم ولی امیدوارم دو پیشنهاد دیگر که دارم شامل این ترتیب نشود.
رئیس- پیشنهاد دیگر قرائت می‌شود.
پیشنهاد می‌کنم تبصره ذیل به ماده اول پس از بند «ز» علاوه شود. کلیه طرح‌هایی که برای تولید و توزیع برق به وجود می‌آید همه و یا قسمتی از سرمایه‌اش به وسیله دولت یا مؤسسات وابسته به دولت تهیه می‌شود می‌باید با موافقت وزارت آب و برق باشد.
پاینده.
رئیس- آقای پاینده.
پاینده- این پیشنهاد بنده درست در جهت مقصد دولت است یعنی همین حالا که یک وزارتخانه‌ای به وجود می‌آید برای تمرکز امور آب و برق در همین شرایط موجود یک سازمان‌های برق خصوصی دارد به وجود می‌آید اینها فعلاً بلیه هستند ولی همین بلیه دارد ادامه پیدا می‌کند یعنی آقایی می‌آید با بانک توسعه صادرات یا فلان بانک دیگر یا از سازمان برنامه پول می‌گیرد می‌رود یک مؤسسه برق به وجود می‌آورد که باز یک آقای معتمدی را در یک ناحیه دیگری جری کند که بگوید وای از این برق بنابراین بنده فکر می‌کنم دولت با توجه به روح لایحه‌ای که اینجا داده است می‌تواند این پیشنهاد را بپذیرد که دیگر از این به بعد این کار موقوف بشود و این کار با موافقت وزارت آب و برق عملی بشود تا به این وضع موجود و این بی‌تناسبی موجود هم برسیم بنابراین بنده تصور می‌کنم که می‌شود این پیشنهاد را پذیرفت.
رئیس- آقای نخست‌وزیر.
نخست‌وزیر- بنده متأسفم جناب آقای پاینده که باز هم باید استدعا بکنم که این پیشنهاد را پس بگیرید و با عرضی که بنده خواهم کرد آقا قانع خواهید شد در این لایحه تمام مسائل مورد نظر نباید قرار بگیرد سازمان برق ایران که قانونش تنفیذ شده و اساسنامه‌اش با اصلاحاتی تقدیم خواهد شد شامل نظارت کلیه مواردی است که جنابعالی فرمودید و تمام نکات مربوط به برق‌های خصوصی و آینده برق‌های خصوصی و این که تا چه حد دولت می‌تواند عمل بکند و تا چه روزی اگر نتواند برق‌های خصوصی با چه شرایطی باید به وجود بیاورد در آن اساسنامه قید است بنابراین نظر جنابعالی تأمین است و آن سازمان در حقیقت سازمان اجرای نیروی برق این وزارتخانه خواهد بود که پیشنهاد مورد نظر جنابعالی در آنجا تأمین می‌شود.
پاینده- بنده این پیشنهاد را هم پس می‌گیرم ولی پیشنهاد بعدی به این صورت در نیاید.
صادق احمدی- جنابعالی دیگر پیشنهادی اینجا ندارید.
رئیس- پیشنهاد دیگر قرائت می‌شود.
پیشنهاد می‌کنم بند زیر به ماده ۱ لایحه تأسیس وزارت آب و برق اضافه شود.
کنترل و بهره‌برداری سالم از آب‌های تحت‌الارضی و تنظیم آئین‌نامه لازم به منظور حفر چاه‌های عمیق و نیمه‌عمیق در سرتاسر کشور.
یغمائی کیهان.
رئیس- آقای کیهان یغمائی بفرمایید.
یغمائی کیهان- بنده خیال می‌کنم که دولت محترم جواب بنده را خواهد داد که در بند (ج) این مطلب پیش‌بینی شده ولی به نظر بنده این طور نیست اولاً نظارت در قوانین ما چه جور تعبیر و تفسیر شده، نظارت غیر از کنترل است نظارت یعنی بنده یک کاری به وجود می‌آورم شما نظارت بفرمایید اما اگر مداخله‌های ناروا و بی‌تربیتی کردم نمی‌توانند جلوی مرا بگیرند. آب‌های تحت‌الارضی ایران یک میزان معینی است. موضوع آب‌های تحت‌الارضی که الان ایجاد اشکال کرده در اغلب دهات و اغلب قصبات برای این است که هر کس رفته یک سوراخی کرده و دارد از چاه عمیق استفاده می‌کند و درصد متری و صد و پنجاه متری آن هم یکی دیگر در قوانین دادگستری ما راجع به قنوات پیش‌بینی شده ولی چاه عمیق آن وقت در این مملکت نبوده که حدودش معلوم باشد بنده خیال می‌کنم یکی از وظایف مهم وزارت آب و برق این است که آب‌های زیرزمینی را کنترل بکند اگر اجازه بفرمایید این مطلب مطلب حساسی است هر جا که این وزارتخانه اجازه داد حق داشته باشند از آب‌های تحت‌الارضی استفاده کنند تا برای ۲۰-۲۵-۳۰ و ۴۰ سال بعد بتوانند از این آب‌ها استفاده کنند. جناب آقای دکتر یگانگی از بنده در این مطلب ذی‌فن‌تر هستند ممکن است یک جایی ۵۰ حلقه چاه عمیق حفر کنند ولی آب‌های تحت‌الارضی آن محل استعداد آب‌دهی بیشتر از ۵ سال را نداشته باشد این ظلم است برای سرمایه‌گذاری افراد این مملکت بنده خیال می‌کنم اگر دولت یک فکری بکند در این کار تا شدیدتر عمل بشود و جلوی بنده و امثال بنده گرفته شود تا بی‌مطالعه علمی نرویم زمین را سوراخ بکنیم و سرمایه ما هدر برود بنده خیال نمی‌کنم جمله نظارت بر نحوه استفاده از منابع آب کشور تأمین بکند این نظر را از نظر قوانین دادگستری جناب آقای دکتر یگانه اینجا تشریف دارند جناب آقای دکتر هدایتی ممکن است از بنده صالح‌تر باشند بنده می‌خواهم در اینجا یک بندی گذاشته شود که از نظر قضایی قابل قبول باشد این کلمه نظارت کافی نیست که جلوی بنده را در محاکم بگیرند که در این زمین چاه نزنم مگر این که آئین‌نامه به خصوصی برای حفر چاه‌های عمیق و کنترل شدید وضع بشود باز هم اگر دولت نظر دیگری دارد بنده حرفی ندارم (مجد- نظارت استصوابی است)
رئیس- آقای نخست‌وزیر.
نخست‌وزیر- نظر جناب آقای یغمائی کیهان صحیح است و باید برای چاه‌های عمیق یک معیار و مبنای صحیح برای استفاده از آنها تعیین بشود منظور این است که اگر یک کسی یک چاه عمیق در یک نقطه‌ای حفر کند به چه فاصله یک چاه عمیق دیگر می‌شود حفر کرد که به منبع زیرزمینی آب‌ها تأثیری نکند البته اگر ما می‌خواستیم این قانون را با این شرایط نسبت به امر برق یا آب، موضوع برق‌های خصوصی، حریم چاه‌ها، قنوات و غیره تنظیم بکنیم این از حدود تأسیس وزارت آب و برق خارج می‌شد بنگاه آبیاری قانونی دارد و بین ۳۰ تا ۴۰ ماده اگر اشتباه نکنم چون بنده همه اینها را مطالعه کردم آن قانون ناظر است بر مقررات قنوات و چاه‌های عمیق این بنگاه مستقل و موجود که منتقل می‌شود به این وزارتخانه و قسمت اجرایی تهیه آب و تأمین منابع آب‌های زیرزمینی و روی زمینی به وسیله این سازمان تأمین خواهد شد و نظر جنابعالی کاملاً تأمین است و بعد چون یک ماده‌ای هست که آئین‌نامه‌ها و اصلاحاتی که باید به عمل بیاید طبق یک آئین‌نامه مجددی با تصویب هیئت وزیران به مورد اجرا گذارده خواهد شد هرگونه نواقصی که در آن شرایط موجود باشد اصلاح خواهد شد و به عرض مجلس محترم خواهد رسید.
یغمائی کیهان- بنده بنابراین عرضی ندارم با توضیح جناب آقای نخست‌وزیر نظرم تأمین است.
رئیس- پیشنهاد دیگری قرائت می‌شود
پیشنهاد می‌شود تبصره زیر به ماده یک اضافه شود:
- تبصره- وزارت آب و برق تدریجاً بنگاه‌های آب و برق خصوصی را ملی کرده و وظایف آنها را به عهده خواهد گرفت.
امان‌الله ریگی.
رئیس- آقای نخست‌وزیر.
نخست‌وزیر- بنده گمان می‌کنم نخست‌وزیر پرچانه‌ای هستم ولی چاره‌ای نیست موضوع ملی شدن یک سیاستی است که با یک تبصره و در یک ماده نباید مطرح بشود (احسنت) بنده از جناب آقای ریگی استدعا می‌کنم که راجع به این موضوع یک کمی توجه بفرمایند و اصولاً ذکر این مسائل ضرورتی ندارد (صحیح است)
ریگی- پس گرفتم.
رئیس- بنابراین به ماده اول با اصلاحاتی که به عمل آمده است رأی می‌گیریم خانم‌ها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد ماده دوم قرائت می‌شود.
ماده ۲- سازمان آب تهران و بنگاه برق تهران و بنگاه مستقل آبیاری و سازمان برق ایران و سایر سازمان‌های دولتی که برای احداث و بهره‌برداری از سدها و منابع آب کشور به وجود آمده‌اند طبق اساسنامه و مقررات خاص خود اداره و بهره‌برداری شده و وزارت آب و برق مسئول انجام وظایف و اختیارات سایر وزارتخانه‌ها و مؤسسات مذکور خواهد بود. اختیارات و وظایف وزارتخانه‌ها و مؤسسات دولتی و سازمان برنامه و شهرداری‌ها در سازمان‌های مذکور تدریجاً طبق تصویب‌نامه هیئت وزیران به وزارت آب و برق واگذار خواهد شد و تغییرات لازم در اساسنامه سازمان‌هایی که وظایف آنها به وزارت آبادانی و مسکن واگذار می‌شود به پیشنهاد وزارت آب و برق و تصویب هیئت وزیران به عمل خواهد آمد.
رئیس- در این ماده واحده در یک سو کمیسیونی که در بعد از ظهر با حضور نمایندگان دولت تشکیل شده بود اصلاحی به عمل آمده است که خوانده می‌شود شاید اشکال عمده آقایان که تقاضای صحبت کرده‌اند رفع شود.
احمدی- سه پیشنهاد رسیده است راجع به اصلاح این ماده یکی از طرف آقای دکتر معتمد وزیری و یکی از طرف خود بنده و یکی آقای خواجه‌نوری چون مفادش یکی است (مهندس والا- راجع به خود ماده اول صحبت شود بعد پیشنهادها خوانده شود).
رئیس- پیشنهادی آقای دکتر معتمد وزیری قرائت می‌شود.
پیشنهاد می‌شود ماده ۲ لایحه تأسیس وزارت آب و برق به شرح زیر اصلاح شود:
ماده ۲- سازمان آب تهران و بنگاه برق و بنگاه مستقل آبیاری و سازمان برق ایران و سایر سازمان‌های دولتی که برای احداث و بهره‌برداری از سدها و منابع آب و برق کشور به وجود آمده‌اند طبق اساسنامه و مقررات خاص خود اداره و بهره‌برداری خواهند شد. وظایف و اختیارات وزارتخانه‌ها و مؤسسات دولتی و شهرداری تهران و سازمان برنامه در مؤسسات مذکور تدریجاً طبق تصویب‌نامه هیئت وزیران به وزارت آب و برق واگذار خواهد شد. تغییرات لازم در اساسنامه سازمان‌هایی که وظایف آنها به وزارت آب و برق واگذار می‌شود به پیشنهاد وزارت آب و برق و تصویب هیئت وزیران به عمل خواهد آمد.
دکتر معتمد وزیری.
رئیس- اصولاً این پیشنهاد مورد موافقت دولت است؟
نخست‌وزیر- بلی.
رئیس- آقای مهندس معینی‌زند مخالفید بفرمایید.
مهندس معینی‌زند- مخالفت بنده با این لایحه در هر صورت مسئله موافقت حادی است که با لایحه دولت دارم سازمان‌های آب و برقی که در این کشور هستند و وابسته به سازمان برنامه است طبق آماری که در دست داریم ۲۷ نوع سازمان آب و برق در این کشور هست مثل سازمان آب و برق آذربایجان، خوزستان، بنگاه آبیاری و ۱۷ شرکت و همچنین سازمان عمران کرخه و سازمان آب و برق فارس هم تشکیل می‌شود در این ماده اسمی از آنها برده نشده و متأسفانه به طوری که شایع است سازمان‌های وابسته به سازمان برنامه گویا در نظر است همین‌طوری اداره شود و باز هم همان ریخت و پاش‌ها ادامه خواهد داشت همان‌طور که پریروز جناب آقای خواجه‌نوری فرمودند سازمان برنامه تا به حال روبروی دولت و دولتی در دولت بوده و سازمان‌های وابسته به آن هم خودشان یک خودمختاری عجیبی دارند که البته جناب آقای نخست‌وزیر و آقای مهندس روحانی که واقعاً مدیریت‌شان و اطلاع‌شان و صمیمیت‌شان مورد تأیید تمام مهندسین آبیاری کشور است توجه خواهند فرمود بنده خواستم توجه شود که در این باره مخصوصاً قید شود که سازمان‌های وابسته به سازمان برنامه جزء دستگاه‌های دولتی بشود (احسنت) (خواجه‌نوری هست)
رئیس- آقای نخست‌وزیر.
نخست‌وزیر- جناب آقای مهندس معینی‌زند مطلبی فرمودند که بسیار صحیح است و فلسفه تشکیل این وزارت آب و برق هم رفع تدریجی این مشکلات است اگر یک دستگاه‌هایی نباشد و دولت بخواهد یک تأسیساتی بکند بسیار آسان است یعنی اگر این سازمان‌های آب و برق استان‌ها و تشکیلات مملکتی نبود و ما امروز می‌خواستیم یک وزارت آب و برقی به وجود بیاوریم قانون دیگری را تقدیم می‌کردیم ولی چاره‌ای نداریم بایستی وضع موجود را حفظ کنیم تا مشکلاتی در عمل به وجود نیاید و دست دولت به وسیله مجوز قانونی باز باشد برای این که نظر جناب آقای مهندس معینی‌زند تأمین شود. بنده مثال می‌زنم قانون تأسیس سازمان آب و برق خوزستان که طبق اساسنامه آن وام از خارجه گرفته است و این وام به مصرف عمران خوزستان رسیده است در قرارداد آن ذکر شده است که هیچ‌گونه تغییری در اساسنامه مذکور نباید داده شود. حالا فرض کنید غلط یا صحیح یک کاری شروع شده ما چاره‌ای نداریم جز این که ابتدا دندان روی جگر بگذاریم به اصطلاح و یک مدت دیگری هم برای اصلاح کار تحمل بکنیم و اشکالاتش را رفع کنیم تا رفع این اشکال بشود. بنده بیش ازا ین توضیحی نمی‌دهم مشابه این هم سایر وزارتخانه‌ها دارند و آقایان خودتان توجه می‌فرمایید به محض این که می‌خواهند یک اداره کوچکی را منحل کنند آناً کارمندانش دم در مجلس می‌آیند و خود آقایان در پشت تریبون از دولت باز خواست می‌کنند که توجه کنند کاری شود که به حقوق حقه کارمندان توجه شود ما یک کاری را نباید بگوییم که نتوانیم انجام بدهیم بدین جهت به تمام این نکات توجه شده و این ماده با اصلاحی که جناب آقای دکتر معتمد وزیری و سایر دوستان کرده‌اند کاملاً تأمین نظر آقایان را می‌کند و چون وقت دیر است اجازه بفرمایید تصویب شود و به ماده دیگر برویم.
رئیس- آقای مهندس بهبودی موافقید یا مخالف؟ (دکتر مهندس بهبودی- مخالفم) آقای مهندس آراسته (مهندس آراسته- موافقم) بفرمایید.
فخر طباطبائی- بنده اشکالی داشتم می‌خواستم عرض کنم.
مهندس آراسته- بنده به حکم علاقه‌ای که به این لایحه از لحاظ آبیاری دارم ناگزیر شدم یک مطلبی را عرض کنم که انشاءالله توجه شده ولی خدای نکرده اگر توجه نشده باشد یک توجه دیگری مبذول بفرمایند. بنگاه مستقل آبیاری که در ماده ۲ نوشته شده که منتقل می‌شود به وزارت آب و برق با تمام سازمان خود، بنگاه مستقل آبیاری دارای یک قانونی است فقط با اصلاح اساسنامه که در قسمت اخیر ماده ذکر شده نمی‌شود کارهای مربوط به بنگاه آبیاری را منتقل کرد به وزارت آب و برق هفده شرکت دارد که این شرکت‌ها شخصیت حقوقی دارند بنگاه مستقل آبیاری صاحب سهم است در این شرکت‌ها مضافاً به این که شرکت‌ها توزیع آب دست‌شان است یعنی در حال بهره‌برداری هستند شرکت آبیاری بهبهان شرکت آبیاری شوشتر بعضی از اینها شرکت نیستند مثل سازمان آب سیستان سه تا سد دستش است، توزیع آب دستش است. اگر قانون اصلاح نشود انتقال اینها به وزارت آب و برق تولید اشکال می‌کند اگر قانون اصلاح بشود جناب آقای نخست‌وزیر و جناب آقای روحانی فرمودند وزارت آب و برق در توزیع نمی‌خواهد دخالت کند در حالی که این شرکت‌ها صرفاً توزیع انجام می‌دهند. سازمان آب سیستان، آب میان کنگی را می‌فروشد تازه فرق می‌کند از نهری که از رودخانه کرج مجزا می‌شود ممکن است نهر کرج را آورد و تقسیم و آب‌فروشی کرد ولی سد میان کنگی را نمی‌شود آب‌فروشی کرد و یا سد شبانکاره را نمی‌شود در مخزن آب‌فروشی کرد. اینها یک کمی تناقض پیدا می‌کند. قانون گفته است که بنگاه مستقل آبیاری بعد از تأسیس و تشکیل این شرکت‌ها و مؤسسات در ظرف مدت معینی باید اینها را بفروشد به مردم که به موجب همین قانون مال آب و برق آذربایجان را تصویب فرمودید که سهامش فروخته شود اینجا ملاحظه بفرمایید یک تناقض‌هایی است که بین آن قانون و این قانون وجود دارد.
نخست‌وزیر- نظر جنابعالی کاملاً تأمین است.
مهندس معینی‌زند- بنده می‌خواستم عرض کنم اگر قوانین اینها را تغییر ندهید چه امکان استفاده از آن وظایفی که دارند و چه تعیین تکلیف برای این مؤسساتی که در حال بهره‌برداری هستند مشکل است. مضافاً بر این که وزارت آب و برق بهره‌برداری نخواهد کرد.
اینها به کی واگذار می‌شود؟ سد شبانکاره به کی واگذار می‌شود سد کرخه به کی واگذار می‌شود. سازمان دشت مغان به کی واگذار می‌شود؟ اینها در حال بهره‌برداری هستند اگر فکری برای این قسمت‌ها بفرمایید بنده خیال می‌کنم ماده دوم کاملاً منظور را تأمین خواهد کرد.
رئیس- آقای نخست‌وزیر.
نخست‌وزیر- اگر توجه به مفاد این ماده بفرمایید بنده فکر می‌کنم نظر جناب آقای مهندس آراسته تأمین است برای این که یک هم‌آهنگی به وجود بیاید تمام این بنگاه‌ها و مؤسساتی که وجود دارد اینها هر کدام صاحب سهم و مسؤلش یک وزارتخانه یا مؤسسه دولتی است مثلاً فرض بفرمایید فلان مؤسسه‌ای که به صورت تجارتی اداره می‌شود صاحب سهمش وزارت دارای است یا بنگاه آبیاری فرض کنید صاحب سهمش وزارت کشاورزی است یا امثال اینها و همچنین سازمان آب و برق خوزستان صاحب سهمش سازمان برنامه است اینها با تمام مقررات خاص خود منتقل می‌شوند به این وزارتخانه، و وزارت آب و برق جانشین مسئولیت آن وزارتخانه یا مؤسسه یا سازمانی است که تا به حال نظارت داشته است یا صاحب سهم بوده است فعلاً ما چاره‌ای نداریم. باید اینها را ادغام بکنیم در یک دستگاهی تا رفع مشکلات را بکنیم بعد در قوانین اینها اگر لازم باشد تجدیدنظر شود و اصلاحاتی اگر با تصویب‌نامه مقدور است انجام بشود و اگر نیست قانون آن تقدیم مجلس شود. تأسیس وزارت اب و برق الان نمی‌توانست شامل کلیه قوانین مؤسسات و وزارتخانه‌ها و تشکیلات و قوانین گذشته باشد. این یک جنبه دیگری پیدا می‌کرد اول باید این وزارتخانه به وجود بیاید و به تدریج این مشکلاتی را که مورد توجه است حل کند. آقای دکتر جعفری فرمودند وظیفه وزارت آب و برق نظارت است یا دخالت؟ وزارت آب و برق جانشین و قائم‌مقام اختیارات کلیه وزارتخانه‌ها و مؤسسات دولتی است که امروز همان عمل در آنجا انجام می‌شود یا دخالت یا نظارت یا اعمال حاکمیت.
رئیس- آقای مهندس بهبودی مخالفید بفرمایید.
دکتر مهندس بهبودی- بنده معذرت می‌خواهم که مزاحم می‌شوم مخصوصاً که علاقه دارم زودتر تمام شود. مقداری از عرایضی که می‌خواستم عرض کنم آقای مهندس آراسته که به عنوان موافق صحبت کردند فرمودند. بنده توضیحی می‌خواهم راجع به کلمه شهرداری‌ها، چون فرمودید اختیارات شهرداری‌ها هم به وزارت آب و برق تفویض می‌شود. عرض کنم از شهرداری‌ها اگر منظور شهرداری تهران هم باشد به علت این که انجمن شهر ندارد و محققاً در جلسه هیئت دولت که این لایحه طرح شده ایشان به قائم‌مقامی انجمن شهر امضاء کرده‌اند قابل طرح است ولی اگر شهرداری‌هایی باشد که انجمن شهر داشته باشند تصور می‌کنم که یک قدری منافات داشته باشد مسئله دیگری که خواستم از مقام نخست‌وزیر تقاضا کنم توجه بفرمایند این کلمه تدریجاً است خیال می‌کنم این زیبنده نباشد که در یک لایحه‌ای کلمه تدریجاً باشد و اگر موافقت بفرمایید که مدتی برای این کار قائل شویم اصلح خواهد بود و ضمناً قبول می‌فرمایید اساسنامه و مقرراتی که مجلس تصویب کرده صحیح نیست بنا به پیشنهاد وزارت آب و برق هیئت وزیران در آن تغییر بدهند. موافقت بفرمایید اگر اساسنامه‌هایی را مجلس تصویب کرده. مجلس تغییر بدهد و اگر اساسنامه‌ای را کمیسیون برنامه مجلسین یا کمیسیون‌های مربوطه مجلس تصویب کرده‌اند همان‌ها تغییراتش را تصویب کنند و اساسنامه‌ای که در اول به تصویب هیئت دولت رسیده حالا هم مانعی ندارد که به تصویب هیئت دولت برسد بنده مسئله‌ای را که مربوط به لایحه نیست می‌خواستم خدمت آقایان عرض کنم مثلاً استفاده از رودخانه کارون است. از آقای مهندس روحانی استدعا می‌کنم حالا که وزیر بدون وزارتخانه‌ای هستند این را مطالعه بفرمایند چون بنگاه آبیاری آئین‌نامه‌ای وضع کرده و از تلمبه‌هایی که روی رودخانه کارون و روی رودخانه دز کار می‌کنند از هر اینچی شصت تومان در سال مطالبه کرده‌اند و این مسئله باعث شکایات زیادی شده است و لطمه بزرگی به استان خوزستان زده و مردم که قادر به پرداخت این عوارض نیستند مشغول تعطیل کردن پمپ‌های خودشان هستند. این را استدعا می‌کنم یادداشت بفرمایید چون با قوانین موجود مملکتی هم تطبیق نمی‌کند.
رئیس- آقای فخر طباطبائی بفرمایید.
فخر طباطبائی- بنده اشکالم راجع به کلمه شهرداری‌ها بود که جناب آقای مهندس بهبودی توضیح دادند این شهرداری‌ها و مؤسسات دولتی و سازمان برنامه که در سطر پنجم نوشته شده البته آنچه من استنباط کردم نظر جناب آقای نخست‌وزیر این بود که شهرداری‌هایی که لوله‌کشی شده‌اند در شهرستان‌ها مشمول این مقررات هستند ولی ماده ۲ وافی به مقصود نیست همه شهرداری‌ها را هم شامل می‌شود. اگر منظور شهرداری تهران است لااقل به صورت شهرداری‌هایی که لوله‌کشی شده‌اند مطرح شود که شامل آنجاها بشود. بنده عرضم مختصراً این بود.
رئیس- آقای نخست‌وزیر.
نخست‌وزیر- نظر جناب آقای مهندس بهبودی در مورد شهرداری‌ها بنده خواستم عرض کنم که این ناظر بر سازمان آب و برق تهران است که در این امر شهرداری تهران هیچ گونه سرمایه‌گذاری نکرده و با وامی است که دولت داده و در حقیقت دین پا به پا می‌شود ودر مواردی که مشابه این باشد وزارت کشور وقتی حق دارد، چون ما در مال غیر که نمی‌توانیم تصرف کنیم وقتی دولت حق دارد که به جانشینی انجمن شهر بتواند آن حقی را که دارد پا به پا کند. فکر می‌کنم نظر جنابعالی کاملاً تأمین است و از نظر آئین‌نامه هم این سابقه دارد خود مجلس از نظر تسریع در کار به خصوص به یک وزارتخانه‌ای اجازه می‌دهد هر دفعه‌ای که احتیاج دارد تصویب‌نامه‌ای بگذراند برای این که ادغام این همه دستگاه‌های تفصیلی که یک نکته‌اش را اشاره فرمودید که یک مؤسسه‌اش ۱۷ شرکت دارد، هر دفعه ما بخواهیم یک قانون تقدیم کنیم به مجلس بسیار مشکل است و این را استدعا می‌کنم موافقت بفرمایید با تصویب هیئت وزیران باشد که این کارها با یک سرعتی پیشرفت کند و آقایان چشم بینایی دارید و ناظر اعمال دولت هستید. در هر مورد که توضیح بخواهید به عرض می‌رسد. (مهندس بهبودی- با کلمه تدریجاً موافقت می‌فرمایید نباشد) باید باشد چاره‌ای نداریم اگر کلمه تدریجاً نباشد از آن روزی که قانون تصویب می‌شود قسمت اعظم این دستگاه‌ها کارشان یک مرتبه می‌خوابد مدت هم نمی‌شود گذاشت برای این که برای همچو کار عظیمی قبلاً تعیین مدت بسیار مشکل است. به این جهت وقتی کلمه تدریجاً گذاشته می‌شود با تصویب هیئت وزیران به تدریج این سازمان‌ها طبق تصویب‌نامه به این وزارت آب و برق واگذار می‌شود و ادغام می‌شود فکر می‌کنم توضیح بنده قانع‌کننده باشد.
رئیس- بنابراین در صورتی که نظر دیگری نباشد پیشنهادها قرائت می‌شود.
محترماً پیشنهاد می‌شود کلمه (و ملی) در ماده دوم سطر دوم در آخر سازمان‌های دولتی اضافه شود تا معلوم شود دولت در شرکت‌های ملی هم نظارت داشته باشد.
نخست‌وزیر- این برخلاف اصول فعالیت‌های خصوصی است و البته اینجا این جور مسائل اگر عنوان بشود ایجاد یک وحشتی می‌کند.
البرزی- با توضیحات جناب آقای نخست‌وزیر پس گرفتم.
رئیس- پیشنهاد دیگر قرائت می‌شود.
نظر به شخصیت حقوقی خاص شهرداران و تعلق سرمایه آنها به مردم هر شهر پیشنهاد می‌کنم کلمه شهردارها از ماده ۲ حذف و در مورد برق و آب متعلق به شهرداری‌ها فقط عمل نظارت به عمل آید.
مصطفوی.
رئیس- آقای مصطفوی بفرمایید.
مصطفوی- بنده به سهم خودم از جناب آقای نخست‌وزیر خجالت می‌کشم که با وجود این که دیشب تا ساعت ۵ نیمه شب بیدار بودند مرتباً تشریف می‌آورند اینجا و در مقابل پیشنهادهایی که می‌شود مطالبی اظهار بدارند ولی ایشان آماده خدمتگزاری هستند و ایشان باید توجه بفرمایند که الان سنگ اول تشکیلات وزارتخانه‌ای گذاشته می‌شود که به هر صورت مشورت مفید است ممکن است یک مطالبی را با وجود آن که هیئت محترم دولت دیشب تا ساعت ۵ بیدار بوده‌اند از نظرشان محو شده باشد و اینجا یکی از آقایان تذکر بدهد که برای دولت مفید باشد بنده در امور شهرداری‌ها پیشنهادم را قبلاً داده‌ام ولی فرمایشات جناب آقای نخست‌وزیر بنده را قانع کرد زیرا اینجا صحبت شد جناب آقای نخست‌وزیر توضیح دادند که وزارت آب و برق قائم‌مقام وزارتخانه‌ها و مؤسساتی است که الان در این مؤسسات دخالت می‌کند چون کلمه شهرداری‌ها هم گفته شده تبدیل شود به شهرداری تهران که صاحب سرمایه بنگاه برق و بنگاه آب تهران است همان‌طوری که فرمودید مبالغ زیادی این دو سازمان به دولت بدهکار است که دینش است و دینش را باید بدهد اگر بخواهد وزارت آب و برق جانشین شهرداری تهران بشود این مداخله در مال مردم است برای این که سرمایه برق تهران و آب تهران مال ۲۰ میلیون مردم ایران است دولت صاحب اختیار ایران و خزانه مملکت ۲۰ میلیون آدم است. بنابراین شهرداری تهران که حق دارد با فروش ماشین‌آلات به سازمان برق موافقت یا مخالفت کند این حق را نمی‌شود به وزارت آب و برق داد زیرا موافقت وزارت آب و برق با این گونه معاملات دخالت در ملک غیر است و این خلاف اصول است بنابراین بنده خیال می‌کنم اگر یک تبصره خاصی برای شهرداری‌ها گذاشته بشود که در مؤسسات وابسته به شهرها و شهرداری‌ها وزارت آب و برق همین وظیفه را که الان وزارت کشور دارد و نظارت می‌کند به نظر بنده خارج از اصول نیست و اصل این است که در مال غیر دخالت نشود معهذا اگر بنده اشتباه می‌کنم البته آقایان که مطلع‌تر هستند تصحیح خواهند کرد.
رئیس- آقای نخست‌وزیر.
نخست‌وزیر- یک وقت موضوع بحث در اصول است بنده با نظر جناب آقای مصطفوی موافقم یک وقت هست که تشکیلات ما متأسفانه منطبق با اصول تشکیل نشده آنچه که تشکیل نشده برخلاف اصول است ما مجبور هستیم که اگر در موقع عمل گوشه‌ای از آن با منطق نباشد با تمام این موازینی که فرمودید چشم‌پوشی کنیم و کار صحیحی را انجام دهیم. اسماً این است که شهرداری تهران باید از اعتبارات خودش این مؤسسات را به وجود آورده باشد در صورتی که شهرداری تهران یک شاهی در این امور سرمایه‌گذاری نکرده و دائم از بانک مرکزی یعنی بانک ملی سابق و بانک مرکزی فعلی پول گرفته (فخر طباطبائی- پس بفرمایید شهرداری تهران) برای این که توهم نرود و نظر ما غیر از شهرداری تهران چیزی نیست چون شهرداری‌های شهرها اصلاً مورد نظر نیست و وزارت آب و برق در آنجا فقط توزیع آب و برق می‌کند بدین جهت اختیار این که مؤسسات دولتی و شهرداری‌ها به شهرداری تهران تبدیل شود و این در حقیقت این قرض یک دستگاهی را قبول می‌کند و پا به پا می‌کند و یک مؤسسه‌ای را تحویل می‌گیرد و نظر جنابعالی تأمین می‌شود و دولت دخالت در شهرداری‌های سایر نقاط را نمی‌کند و این در حقیقت مثل این است که یک مالی را که خودش داده خودش تصاحب می‌کند و در مقابل هر گونه بدهی داشته باشد می‌پردازد.
مصطفوی- اگر حقوق شهرداری تهران محفوظ می‌شود پیشنهادم را پس می‌گیرم.
رئیس- شهرداری‌ها به شهرداری تهران اصلاح می‌شود پیشنهاد دیگر قرائت می‌شود.
پیشنهاد می‌شود که در ماده ۲ لایحه تأسیس وزارت آب و برق در سطر هفتم به بعد ماده مزبور به جای جمله (و تغییرات لازم در اساسنامه سازمان‌هایی که وظایف آنها الی آخر...) جمله ذیل قید شود:
(مشروط بر این که ضمن تصویب‌نامه مزبور تغییرات لازم در اساسنامه و حدود و وظایف سازمان‌هایی که به وزارت آب و برق واگذار می‌شود به پیشنهاد وزارت آب و برق و تصویب هیئت وزیران به عمل آید).
دکتر عدل طباطبائی.
رئیس- آقای دکتر عدل طباطبائی.
دکتر عدل طباطبائی- جملات ماده دوم طوری تنظیم شده که در بسیاری از موارد ممکن است ابتدا عمل انتقال صورت بگیرد و بعد از طرف وزارتخانه تغییرات لازم و اساسنامه به هیئت وزراء پیشنهاد بشود و تغییراتی داده بشود و حال این که این تفکیک و این فاصله زمانی ممکن است اشکالاتی تولید بکند چرا؟ اینجاد بکند چرا؟ بنده یک مثالی عرض می‌کنم مثلاً سازمان آب و برق آذربایجان یک سلسله اختیاراتی دارد که حدود این اختیارات بیشتر از اختیارات وزارت آب و برق است مثلاً در ماده یک بند ج اختیاراتی دارد در امور کشاورزی و مکانیزه کردن وضع کشاورزان و تثبیت حقوق زارعین و ازدیاد تولید و مسائلی از این قبیل دارد که در حقیقت در صلاحیت وزارت کشاورزی قرار می‌گیرد اگر سازمان آب و برق آذربایجان فی‌المثل منتقل بشود به وزارت آب و برق و این تغییر لازم در اساسنامه نشود وزارت آب و برق از طریق سازمان آب و برق آذربایجان اختیاراتی پیدا می‌کند که تجاوز می‌کند به اختیارات وزارت کشاورزی بنابراین بنده پیشنهاد کردم که ضمن انتقال این سازمان‌ها به وزارت آب و برق هر تغییری هم که در اساسنامه لازم است در همان تصویب‌نامه قید بشود که یک هم‌آهنگی در آن واحد صورت بگیرد.
رئیس- آقای نخست‌وزیر.
نخست‌وزیر- نظر آقای دکتر عدل طباطبائی اصولاً صحیح است به طور مثال عرض می‌کنم مثلاً سازمان آب و برق خوزستان اسمش سازمان آب و برق خوزستان است ولی عملاً یک کارخانه قند نیشکر دارد و صدها هکتار کشت نیشکر کرده و تمام کارهای کشاورزی و صنعتی استان خوزستان را تحت اختیار دارد در حقیقت یک سازمان عمران خوزستان است، الان با آن توجهی که جنابعالی دارید نمی‌دانیم این مسائل را از هم تفکیک کنیم برای این که این سازمان به کلی از هم پاشیده می‌شود روی همان دلایلی که بنده عرض کردم برای یک موضوع، از بانک بین‌المللی وام گرفتیم و در مقابل این وام یک تعهدی داریم تا پایان پرداخت این وام ما نمی‌توانیم این مسائل را از هم تفکیک کنیم ولی این وزارتخانه چه خواهد کرد این وزارتخانه به تدریج در اساسنامه این سازمان‌ها تغییراتی خواهد داد که امور صنعتی به دستگاه صنعتی و کشاورزی به دستگاه کشاورزی و تأمین آب و برق به وزارت آب و برق منتقل شود و این قسمت‌ها از هم تفکیک بشود و این نکته‌ای که جنابعالی فرمودید از لحاظ اصول صحیح است ولی عمل نمی‌شود کرد باید وزارت آب و برق جانشین این سازمان‌ها باشد و با یک هم‌آهنگی این گرفتاری‌ها رفع شود ولی سازمان آب و برق هنوز کاری شروع نکرده پس ما چه خواهیم کرد در ابتداء که این سازمان منتقل می‌شود دیگر نخواهیم گذاشت که کار غلط سازمان‌های دیگر در آنجا تکرار بشود (احسنت).
رئیس- آقای دکتر عدل طباطبائی.
دکتر عدل طباطبائی- بنده به استناد توضیحات جناب آقای نخست‌وزیر و این که مشکلاتی هست در بعضی موارد که غیرقابل احتراز است بنده پس می‌گیرم.
رئیس- پیشنهاد آقای مهندس والا قرائت می‌شود.
پیشنهاد می‌شود در ماده ۲ در سطر ۸ بعد از جمله (تصویب هیئت وزیران) جمله (کمیسیون‌های مربوطه مجلسین) اضافه شود.
مهندس والا.
نخست‌وزیر- بنده در این مورد توضیح عرض کردم.
رئیس- آقای مهندس والا.
مهندس والا- البته با روح موافقی که مجلس با لوایح دولت اصولاً دارد بنده تصور نمی‌کنم اگر در مورد یک لایحه امعان‌نظر بیشتری بشود خلاف روش باشد و مسلماً هم جناب آقای نخست‌وزیر این مطلب را تأیید خواهند فرمود و در مورد آئین‌نامه‌های اجرایی همان‌طوری که چنددقیقه قبل استدلال فرمودندبنده حرفی ندارم این اختیارات را از مجلس گرفته‌اند در سابق هم به بعض یاز لوایح دولت این اختیارات را داده بودند که در خود هیئت دولت برای سرعت عمل این کار بشود اما چون ملاحظه فرمودید در متن لایحه‌ای که مرحمت کردند کلمه تدریجاً گذاشته شده پس بنابراین وقتی که کلمه تدریجاً هست و فوریت ندارد بهتر این است که یک دقت و مطالعه بیشتری بشود و این مطالعه بیشتر در شأن مجلس است و در شأن کمیسیون‌های مجلس است اگر مطلب فوق‌العاده ضروری است و سرعت عمل در کار لازم است بنده عرضی ندارم پیشنهادم را پس می‌گیرم و اگر نظر این است که در این کار یک امعان‌نظر و دقت بیشتری بشود به عقیده بنده طرح در کمیسیون‌های مجلس به خصوص با روح موافقی که هم کمیسیون‌ها و هم خود مجلس با دولت دارند خیال نمی‌کنم اشکالی ایجاد بکند.
رئیس- آقای نخست‌وزیر.
نخست‌وزیر- بنده توضیحی عرض کرده بودم که برای تأسیس این وزارتخانه‌ها به قدری مؤسسات مختلف و مقررات گوناگون و تشکیلات متشتت هست که شاید واقعاً برای تأسیس این وزارتخانه آب و برق سیصد تصویب‌نامه باید بگذرد این را نمی‌شود به صورت قانون تقدیم مجلس کرد و یا این که تمام اینها از کمیسیون‌های مجلس بگذرد.
مهندس والا- بنده پس گرفتم.
رئیس- بنابراین به ماده ۲ اصلاحی که بنا به پیشنهاد آقای معتمد وزیری شد رأی می‌گیریم یک بار دیگر قرائت می‌شود.
ماده ۲- سازمان آب تهران و بنگاه برق تهران و بنگاه مستقل آبیاری و سازمان برق ایران و سایر سازمان‌های دولتی که برای احداث و بهره‌برداری از سدها و منابع آب و برق کشور به وجود آمده‌اند طبق اساسنامه و مقررات خاص خود اداره و بهره‌برداری خواهد شد و وزارت آب و برق وظایف و اختیارات وزارتخانه‌ها و مؤسسات دولتی و شهرداری تهران و سازمان برنامه در مؤسسات مذکور تدریجاً طبق تصویب‌نامه هیئت وزیران به وزارت آب و برق واگذار خواهد شد. تغییرات لازم در اساسنامه سازمان‌هایی که وظایف آنها به وزارت آب و برق واگذار می‌شود به پیشنهاد وزارت آب و برق و تصویب هیئت وزیران به عمل خواهد آمد.
رئیس- رأی می‌گیریم به ماده ۲ خانم‌ها و آقایانی که موافقند قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد ماده ۳ قرائت می‌شود.
ماده ۳- به وزارت آب و برق اجازه داده می‌شود که در اجرای وظایف موضوع بندهای «ب» و «و» ماده ۱ این قانون مؤسساتی را که طبق اصول بازرگانی اداره خواهد شد به وجود آورد. اساسنامه مؤسسات مزبور از طرف وزارت آب و برق تهیه و به تصویب هیئت وزیران خواهد رسید.
رئیس- آقای رامبد مخالفید؟ بفرمایید.
رامبد- اگر به دو موضوع توجه بکنید یک یاین که اصولاً اهم به وجود آمدن مشروطیت ایران و اساس وظیفه یک نماینده که به خصوص آن هم برای نماینده مجلس شورا در نظر گرفته شده نظارت در دخل و خرج مملکت است (صحیح ا ست) جناب آقای منصور قیاس به نفس می‌فرمایند هر جا که تشریف داشتند با کمال دقت سعی کردند که حسن جریان داشته باشد و از قوانین حسن استفاده بشود ولی چه کنم من به هر جایی که به لغت به طریق بازرگانی برمی‌آورم آنجایی است که مردم را بر می‌انگیزد و اتومبیل‌هایی درازتر از اتومبیل نخست‌وزیر مردم به چشم می‌بینند آنجایی است که ملاحظه می‌فرمایید هر روز یک ساختمان عوض می‌کنند اجاره‌ها را به هم می‌ریزند و ساختمان تازه اجاره می‌کنند (یک نفر از نمایندگان- ماشین‌نویس‌ها را بفرمایید) آنجای یاست که به فرمایش شما ماشین‌نویس و اقوام به کار می‌افتند و باز همه اینها برمی‌گردد به اصول بازرگانی بنده عرضی ندارم برای این که بعضی مطالب بعضی کارها طوری است که با قوانین محاسبات ما تطبیق نمی‌کند و مورد نظر انجام نمی‌شود چقدر خوب است که دولت حاضر اصولاً فکری بکند این قوانین محاسبات که با اوضاع و احوال امروز دیگر تطبیق نمی‌کند برای همه جا پیش‌بینی بکند همان‌طور که در خرج فرمولی پیدا می‌کنند که دست متصدی باز باشد در نظارت هم فرمولی پیدا خواهند کرد که خود به خود این نظارت انجام بشود مگر کار وزارت بهداری و بهداشت مردم اهمیت‌اش کمتر از موضوع برق است پس بنابراین چون نیت بر این است و ما در اینجا جمع هستیم که تسریعی در کار دولت بشود و این لوایح بالاخره با اصلاحاتی که لازم است تصویب بشود و هنوز صدای گوینده در پشت این تریبون که ۱۶۲ رأی موافق داده شد در گوش‌ها طنین‌انداز است (نمایندگان- ۱۶۹ رأی) بنده چه عرض کردم؟ (نمایندگان- ۱۶۲) تشکر می‌کنم که اصلاح فرمودید اجازه بفرمایید که ماده به این صورت در بیاید که این اساسنامه‌ها به تصویب کمیسیون مجلسین برسد این جهت دارد و زیر کیست؟ هیئت وزرا کی هستند جناب آقای دکتر عاملی جناب آقای دکتر هدایتی، جناب آقای دکتر یگانه و جناب آقای منصور و سایر آقایان در ۲۲ اسفند. وکیل کیست باز جناب آقای دکتر عاملی- جناب آقای دکتر هدایتی، جناب آقای دکتر یگانه و جناب آقای منصور در ۱۲ اسفند پس وکیل و وزیر هر دو علاقمند به کار مملکت هستند با این تفاوت که آقایان وزرا با این برنامه‌های وسیع و با این کارهای زیاد که در پیش دارند با ملاحظاتی که بالاخره در عالم همکاری پیش می‌آید و اعتماد فوق‌العاده‌ای که نسبت به همدیگر دارند طبعاً کمتر تدقیق و تأمل خواهند کرد ولی جناب آقای دکتر کلالی همان روابط را دارند منتهی وقتش را دارند وظیفه وکالتی را انجام می‌دهند در کمیسیون مجلس می‌نشینند و اینها را بررسی می‌کنند پس اجازه بفرمایید به این صورت که به تصویب کمیسیون مجلسین برسد اصلاح شود و همین‌طور قبول بفرمایید.
رئیس- آقای نخست‌وزیر.
نخست‌وزیر- بنده به هنر نمایندگی دوست عزیزم آقای رامبد خیلی عقیده و ایمان دارم و خدا نکند که ایشان مخالف کسی باشند برای این که می‌گردند یک نکاتی را پیدا می‌کنند که واقعاً حساس باشد ولی با مرحمتی که به بنده و به دولت ما دارند این توهم نمی‌رود متأسفانه همان‌طوری که فرمودند مقررات عمومی مملکت طوری است که خیلی از کارها را فلج می‌کند و تا موقعی که این مقررات تغییر نکرده ما چاره‌ای نداریم برای پیش رفتن کارهای مملکتی از یک مقررات خاصی استفاده بکنیم ولی چنان که در برنامه دولت بنده مذکور شده و توجه فرمودند کوشش ما بر این خواهد بود که این مقررات را یکنواخت کنیم بنده شخصاً عقیده دارم که بیست امضاء را زیر یک قرارداد گذاشتن این دلیل صحت عمل نیست متأسفانه ممکن است بیست نفر را آلوده بکند ولی عقیده دارم که تعیین یک شخص سالمی در رأس یک دستگاهی و امضای او را قبول کردن بهتر به نفع مملکت است و سالم‌تر کارها می‌گذرد و صحیح‌تر کارها می‌گذرد باید توجه کرد به این که با تمام این مقررات عریض و طویل مملکت متأسفانه جلوی فساد گرفته نشده.
پس یک مقررات پرپیچ و خم جلوگیری از سوءاستفاده نمی‌کند و بی‌جهت کارهای مملکتی را فلج می‌کند این برنامه تحولی را که خانم‌ها و آقایان با این ایمان و با این عقیده و با تحرک بخواهند جلوش ببرند با این مقررات پرپیچ و خم درست نمی‌شود و ما دولت خدمتگزار شما آمادگی خود را از روز اول اعلام کردیم که این مشکلات را از بین ببریم و امیدوار هستیم که با همین توجه و سرعتی که در کار هست این نکات مورد عمل قرار بگیرد ولی برای این که بنده کاملاً نظر جناب آقای رامبد را تأمین بکنم چون در ماده ۴ این قسمت آئین‌نامه‌های انتقال این دستگاه به دستگاه دیگر و یا انتقال یک محلی به محل دیگر و انتقال یک عضوی از دستگاهی به دستگاه دیگری است و این کارها در شأن مجلس نیست که یک قانونی هر روز روزی ۱۰-۱۵ تا لایحه در این موارد تقدیم بشود ولی مؤسسه‌ای که به صورت بازرگانی اداره بشود برای ساختن یک سد برای ساختن یک مؤسسه بزرگ این هر روز پیش نمی‌آید بنابراین در این قبیل موارد بنده قبول می‌کنم که با تصویب کمیسیون مجلس باشد (احسنت).
رئیس- راجع به ماده سوم دیگر نظری نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهادات قرائت می‌شود.
پیشنهاد می‌نماید ماده ۳ به شرح زیر اصلاح شود.
به وزارت آب و برق اجازه داده می‌شود که در اجرای وظایف موضوع بندهای الف-ب-هـ و ماده یک این قانون.... الخ.
دکتر مهذب.
نخست‌وزیر- دولت موافق است.
رئیس- مخالفی نیست؟ بنابراین به این پیشنهاد رأی می‌گیریم خانم‌ها و آقایانی که موافقند قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد پیشنهاد دیگری قرائت می‌شود.
پیشنهاد می‌شود که در ماده ۳ لایحه تأسیس وزارت آب و برق در سطر دوم ماده مزبور به جای جمله «مؤسساتی را که طبق اصول بازرگانی اداره خواهند شد» جمله ذیل درج شود «مؤسساتی را که طبق اصول بازرگانی و مستثنی از مقررات قانون محاسبات عمومی اداره خواهند شد».
دکتر عدل طباطبائی.
رئیس- آقای دکتر عدل طباطبائی
دکتر عدل طباطبائی- متأسفانه عادت بر این جاری است که از جمله اصول بازرگانی مستفاد بکنند که این مؤسسه مستثنی است از قانون محاسبات عمومی بنده خطاب به حقوق‌دانان وزیر جناب آقای دکتر هدایتی و جناب آقای دکتر یگانه که مشغول صحبت هستند عرض می‌کنم که اگر به عنوان قاضی بودن یک روزی خدمت‌تان بیاید آیا حکم می‌کنید که این مؤسسه‌ای که در اساسنامه‌اش ذکر شده طبق اصول بازرگانی می‌شود یعنی مستثنی از قانون محاسبات عمومی است؟ خیر زیرا طبق اصول بازرگانی یعنی این که بنگاه و مؤسسه باید سعی کند منفعت زیاد ببرد تبلیغات بکند بازاریابی بکند سازمان را طبق اصول معینی که در امور بازرگانی متداول است تنظیم بکند سعی بکند هزینه‌هایش به حداقل و درآمدش به حداکثر برسد و قس‌علیهذا ولی به هیچ‌وجه از نظر حقوقی و از نظر تعبیر و تفسیر مطلب این استنباط به عمل نمی‌آید که این مؤسسه مستثنی است از قانون محاسبات عمومی و چون نظر دولت این است که این نوع مؤسسات مستثنی بشوند از قانون محاسبات عمومی این پیشنهاد را دارم که به طور صریح قید بشود و این اشکال رفع بشود.
رئیس- آقای دکتر یگانه.
دکتر یگانه- در جواب نکته بسیار دقیقی که دوست عزیز خودم جناب آقای دکتر عدل طباطبائی راجع به یک مطلبی که شاید در قوانین ایران خیلی زیاد دیده شده که مؤسسه‌ای به صورت بازرگانی اداره بشود گرچه وقت تنگ است ولی یک مختصر توضیحی عرض می‌کنم اولین بار که اسم یک مؤسسه اداری به صورت بازرگانی اداره خواهد شد پیش آمد از ابداعات فکری مرحوم داور بود علتش هم این بود که بعضی از دستگاه‌های دولتی با مردم معاملاتی می‌کردند اکثراً مطالباتی از دستگاه‌های دولت داشتند و در آخر خرداد که می‌رسید سال مالی منقضی می‌شد و وقتی که سال مال منقضی می‌شد طلبکار از دولت نمی‌توانست به هیچ صورت به حق خودش برسد مردم به این جهت با دولت کمتر معامله می‌کردند موقعی که اولین بار مرحوم داور شرکت‌های تجارتی قدیم را تشکیل داد مثل شرکت پنبه و شرکت‌های دیگر این عبارت آنجا گذاشته شد که این مؤسسات به صورت بازرگانی اداره می‌شود مثل یک شرکت تجارتی با آنها عمل می‌شود سرمایه دارد و تنها دیوان محاسبات نیست باید به ثبت برسد باید سرمایه داشته باشد هیئت مدیره داشته باشد و اگر بدهی به اشخاص داشته باشد اشخاص می‌توانند به محاکم دادگستری مراجعه کنند تمام دارایی آنها را توقیف کنند و اگر کمبود درآمد دارند باید انحلال خودشان را اعلام کنند نه این که میلیون‌ها پنبه یا غله بخرند و بعد اعتبارات خودشان را صرف مخارج دیگر بکنند و بعد بگویند که دیگر اعتبار نداریم از آن سال تا به حال تمام این مؤسسات که شاید تا به امروز بنده به طور تقریب می‌توانم بگویم در مملکت به بیش از هشتصد، نهصد برسد مؤسسه دولتی هست که این عبارت به همین صورت که به صورت بازرگانی اداره خواهد شد در اساسنامه آنها قید شده اما این که نوشته بشود مشمول قوانین دیوان محاسبات نیست یک مسئله دیگری است دیوان محاسبات عمومی اصول حسابداری دولتی را تعیین می‌کند ولی به دستگاه دولتی جنبه تجاری بودن نمی‌دهد فقط کنترل و نظارت دیوان محاسبات را از روی اداره برمی‌دارد (دکتر عدل طباطبائی- شما پیشنهاد و عرایض بنده را تقویت فرمودید) هیچ در قوانین فعلی تا این ساعت ما نداریم که گفته باشد یک مؤسسه دولتی تابع قوانین دیوان محاسبات عمومی نمی‌باشد اگر این مطلب گذاشته بشود اگر نوشته شود تابع قوانین محاسبات عمومی نیست یعنی از رعایت مناقصه و مزایده مستثنی است در صورتی که یک مؤسسه‌ای که می‌خواهد از یک سدی بهره‌برداری کند باید برنامه‌اش معین باشد به صورت یک شرکت تجاری مثل بانک ملی من اگر دسترسی داشتم اساسنامه بانک ملی را ارائه می‌دادم که مؤسسه‌ای است که به صورت یک مؤسسه بازرگانی اداره می‌شود و تمام شرکت‌هایی که تشکیل می‌شود از جمله سازمان جهانگردی که در یکی دو ماه پیش اینجا به تصویب رسید مرقوم فرمودید به صورت بازرگانی اداره می‌شود بنابراین از دوست عزیز استدعا دارم مثل همه قوانین موضوعه اجازه بفرمایید همین‌طور نوشته بشود که به صورت بازرگانی اداره بشود و اساسنامه‌اش به تصویب کمیسیون‌های مربوطه مجلسین برسد (یک نفر از نمایندگان- پیشنهاد آقای دکتر عدل رعایت بشود) عرض کردم آن مسئله‌ای که کدام یک خوب است بحثی است ولی مسئله‌ای که به صورت بازرگانی اداره می‌شود یا این که تابع قانون محاسبات عمومی است یک بحث جدایی است و این گونه مؤسسات که متصدی بهره‌برداری هستند همیشه تا این ساعت سابقه این بود که نوشته می‌شده به صورت بازرگانی عمل می‌شود نه این که بنویسند تابع مقررات محاسبات عمومی نیست.
رئیس- آقای دکتر عدل طباطبائی در صورتی که خود دولت نمی‌خواهد شما چه اصراری دارید؟
دکتر عدل طباطبائی- بنده عرض کردم ذکر اداره به صورت اصول بازرگانی مستنبطش این نیست که تابع قانون محاسبات عمومی نیست و حال این که طبق پیشنهادی که جناب آقای رامبد فرمودند و مورد تصویب جناب آقای نخست‌وزیر قرار گرفت چون در نظر است که این مؤسسات تابع قانون محاسبات عمومی نباشد اساسنامه‌هایشان به کمیسیون مشترک مجلسین خواهد رفت.
رئیس- بنابراین پیشنهادتان را پس گرفتید.
دکتر عدل طباطبائی- پس گرفتم.
رئیس- پیشنهاد دیگری قرائت می‌شود:
احتراماً پیشنهاد می‌کنم در سطر سوم ماده سوم لایحه تأسیس وزارت آب و برق جمله از طرف وزارت آب و برق تهیه و به تصویب هیئت وزیران خواهد رسید حذف و به جای آن جمله از طرف دولت تهیه و پس از تصویب کمیسیون مربوطه مجلسین به موقع اجراء گذاشته شود.
ناصر بهبودی.
رئیس- پیشنهاد آقای رامبد هم در همین مورد است بنابراین به این پیشنهادی که قرائت شد رأی می‌گیریم خانم‌ها و آقایانی که موافقند قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد پیشنهاد بعدی قرائت می‌شود.
محترماً پیشنهاد می‌شود- چون برای ماده ۳ مدت معلوم نشده شش ماه مدت معلوم شود.
البرزی.
رئیس- مدت ندارد که تعیین شود (البرزی- ممکن است تا ده سال دیگر اجرا نشود) این پیشنهاد وارد نیست پیشنهاد دیگر قرائت می‌شود.
پیشنهاد می‌کنم تبصره ذیل به ماده ۳ علاوه شود.
- تبصره- وزارت آب و برق مکلف است در مدت سه ماه به وضع بنگاه‌های برق خصوصی رسیدگی کند و ترتیبی بدهد که مطالبات حقه مردم از آنها وصول شود تا ترتیب وصول آن داده شود.
پاینده.
رئیس- آقای پاینده این پیشنهاد در ماده قبل شد و رد شد.
پاینده- آن مسئله ملی کردن بود بنده می‌گویم پول مردم را بگیرند و بهشان بدهند آن پیشنهادی که جناب آقای نخست‌وزیر نپذیرفتند جنبه ملی شدن را داشت اما پیشنهاد بنده این است که الان توضیح می‌دهم اینجا آقای وزیر مشاور اشاره‌ای کردند به تنگی وقت بنده می‌ویم هیچ وقت وقت تنگ نیست مجلس هم با روحیه‌ای که بنده می‌بینم و با این قدرت تحرکی که در دولت هست آماده است بنشیند تا نیمه شب و نزدیک صبح رسیدگی بکند البته آقای رئیس‌الوزرا هم یک کمی بیشتر به پیشنهادهای ما توجه بفرمایند که از هر چند پیشنهاد یکی پذیرفته بشود بیشتر ممنون می‌شویم عرض کنم حضورتان یک انقلابی شده است در مملکت یک فئودالیسم زمین یعنی فئودالیته متکی به اراضی در هم شکسته است و به حکم قانون به یک مردمانی که مثل زالو خون مردم را می‌مکیدند گفتند بروید گم بشوید اینها هم گم شدند عجب است که یک فئودالیته تازه به دوران رسیده دیروز و پریروز و گردنه‌زن و اگر تعبیر صحیح باشد بی‌آبروی استفاده چی که دویست میلیون تومان از جیب مردم ظرف ده سال اخیر کشیدند بیرون این فئودالیته سر جای خودش هست قانون انقلاب یعنی برنامه انقلاب که این مجلس محصول آن است و دولت شما محصول این مجلس و محصول این انقلاب است حکم می‌کند که دولت نسبت به این مبلغ نه ساکت بماند نه بی‌علاقه ملاحظه بفرمایید که در شریعت مسئله احتکار و استفاده از احتیاج مردم و قیمت بیشتر تقاضا کردن و پول بیشتر اندوختن شدیداً منع شده در قوانین ما قانون منع احتکار داریم در یک مواقعی امکانات دولت کم بود سازمان‌های برق کم بود کسانی آمدند رفتند یک سیم یا یک موتور کهنه‌ای گذاشتند گفتند مردم بیایید مبلغی به ما بدهید بعد هم پول برق را بدهند سرمایه اینها مال مردم است با یک محاسبه تقریبی هم می‌شود فهمید که دویست میلیون تومان از جیب مردم گرفته‌اند و این مبالغ معوق مانده است تکلیف این دویست میلیون تومان چه خواهد شد (بالاخانلو- کلاه‌برداری‌های محترمی هستند) چون مرور زمان حاصل می‌شود انشاءالله آقای وزیر آب و برق موفق خواهند شد شبکه‌های برقی خودشان را همه جا توسعه بدهند و برق به مردم می‌دهند ولی این آقایان و به تعبیر بنده این گردنه‌زن‌های مال مردم‌خور استثمارچی و این فئودالیته تازه به دوران رسیده همین پریروز اینها را چه خواهد کرد یعنی دولت شما در این مورد ساکت می‌ماند که اینها کلاه مردم را بردارند و ببرند؟ این مسئله که فرمودید مسئله اعتماد مردم جلب شود البته بنده دلم می‌خواهد و آرزوی بنده این است که دولت شما به تدریج به عرش اعتماد برود مرتباً پله‌پله اعتماد مردم را جلب کند ولی اعتماد جلب کردن مانع از این نیست که یک عده‌ای را که بنده عرض کردم به این صورت جیب مردم را به ناحق خالی کردند برسیم ببینیم چرا این کار را کرده‌اند اگر بنا بشود ما بیمناک بشویم که اگر این موضوع مطرح بشود اعتماد مردم کم می‌شود درست مثل این است که به آقای وزیر دادگستری هم بگوییم که دزدها و آدمکشها، جانی‌ها را دیگر در محاکم محاکمه نکند برای این که اعتماد دزدها و آدمکشها و جانی‌ها کم می‌شود در صورتی که به اعتماد صلحا احتیاج داریم نه اعتماد بی‌سر و پاها این آقای معتمدی که اینجا روبروی بنده نشسته‌اند حق دارد من می‌دانم که این مرد چهار پنج سال در یک جنگی بود در یک جنگ بی‌سر و صدایی در اصفهان وارد شده است و چهار پنج میلیون از جیب این اصفهانی‌ها که معمول است می‌گویند حساب جیب خودشان را دارند یک آدمی کشیده است بیرون حالا اگر دولت ساکت می‌ماند که سرمایه‌گذاری تشویق بشود و اعتماد عمومی خلل نپذیرد آیا این دویست میلیون تومان همین جور باید بماند در جیب آنها؟ یک فرمولی پیدا بکنید بریزید به جیب وزارت آب و برق من قسم خواهم خورد که همه مردم راضی خواهند بود یعنی این را وصول کنید ترتیبی برای مطالبات مردم بدهید بگویید که این پول را پنجاه سال بعد بهتان می‌دهم ولی بنده خواهش می‌کنم در این باب یک راهی اندیشیده بشود و بنده اطمینان دارم بزرگترین قدمی که دولت شما در راه جلب اعتماد مردم بر می‌دارد همین خواهد بود. (صحیح است- احسنت).
رئیس- آقای نخست‌وزیر.
نخست‌وزیر- بنده تصور می‌کنم با توضیحی که قبلاً عرض کردم نسبت به پیشنهاد قبلی جناب آقای پاینده این نکته روشن شده باشد بنده با اصل فکر مخالفتی ندارم بسیار هم موافق هستم یعنی تصور می‌کنم که دولت وظیفه‌اش است که حقوق افراد را حفظ بکند و اگر قانونی نقصی داشته باشد مجلس شورای ملی باید دولت را تقویت بکند برای این که احقاق حقوق مردم را بکند این جزو وظایف اولیه دولت است ولی این که چه سازمانی این وظیفه را انجام بدهد آن را بنده عرض می‌کنم بنده به عنوان رئیس دولت خدمت جناب آقای پاینده عرض می‌کنم که در تشکیلات سازمان برق ایران موضوع برق‌های خصوصی و تأمین نظر مردم از لحاظ پول‌هایی که داده‌اند و به چه ترتیب و به چه وسیله و با چه تضمین قانونی و با چه دستگاه اجرایی انجام شود ملحوظ خواهد بود و بدین جهت نظر جنابعالی تأمین است برق‌های خصوصی در شهرها به وجود آمده و این قانون اصلاً داخل شهرها نمی‌شود وصول پول از مؤسسات و پرداخت آن به اشخاص این یک تشکیلات وسیعی لازم دارد ضمانت اجرا لازم دارد مواد مختلف لازم دارد که بتواند یک وزارتخانه‌ای از یک مؤسسه‌ای پول را وصول بکند و به اشخاص که این پول را داده‌اند مسترد بکند و این کار اصلاً این وزارتخانه را از حدود وظایف اولیه‌اش خارج می‌کند ولی در اساسنامه قانونی سازمان برق ایران که به تصویب خود کمیسیون مجلس خواهد رسید موضوع حل مسئله برق‌های خصوصی و تأمین منافع حقه مردم ملحوظ خواهد بود (احسنت) از این جهت نظر جنابعالی تأمین است.
رئیس- آقای پاینده.
پاینده- بنده جز این نظری نداشتم و از فرمایشات جناب آقای رئیس‌الوزراء اتخاذ سند می‌کنم مجلس هم این مطلب را یاد دارد و پیشنهادم را پس می‌گیرم.
رئیس- ماده سوم با اصلاحی که شده یک بار قرائت می‌شود و بعد رأی می‌گیریم.
ماده ۳- به وزارت آب و برق اجازه داده می‌شود که در اجرای وظایف موضوع بندهای الف- ب- هـ و ماده ۱ این قانون مؤسساتی را که طبق اصول بازرگانی اداره خواهند شد به وجود آورد. اساسنامه مؤسسات مزبور از طرف دولت تهیه و پس از تصویب کمیسیون مربوطه مجلسین به موقع اجرا گذاشته شود.
رئیس- به ماده سوم با این اصلاحاتی که شده است رأی می‌گیریم خانم‌ها و آقایانی که موافقند قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد یک ماده الحاقی بعد از ماده سوم از طرف آقای معتمدی پیشنهاد شده است که قرائت می‌شود.
پیشنهاد می‌نماید ماده الحاقیه زیر به لایحه قانونی تأسیس وزارت آب و برق اضافه شود:
ماده- وزارت آب و برق مکلف است در هر منطقه‌ای که برای آب و برق اقدام می‌نماید سازمانی نیز با شرایط خاص به نام: اداره امور آب و برق تأسیس نماید.
معتمدی.
رئیس- آقای معتمدی.
معتمدی- البته جناب آقای نخست‌وزیر و نمایندگان محترم دلوت اطلاع دارند که آنچه از طرف نمایندگان پیشنهاد می‌شود برای حسن انجام کار و تنفیح و تکمیل قوانین است بنابراین ما جز پیشرفت نظر دولت که همانا نظر مردم ایران است نظر دیگر ینداریم پیشنهادی که بنده دادم از این جهت است که امروز این لایحه به تصویب می‌رسد و دو سال دیگر بعد از دو سال وزارت آب و برق در یک منطقه‌ای هم آب آورده است و هم برق بنده الان سؤال می‌کنم بعد از دو سال این آب و برق را مثلاً در شهر اصفهان به چه کسی به چه مقامی به چه مؤسسه‌ای تحویل می‌دهید که آن توزیع بکند و تحویل مردم بدهد آیا به شهرداری می‌دهید آیا از اقداماتی که شهرداری‌ها در امر آب و برق می‌کنند مردم راضی هستند؟ مردم راضی نیستند ثابت کردند که شهرداری در امر آب برق نظافت و ساختمان و صدور پروانه ساختمان و این قبیل کارها جز این که مردم را معطل و ناراضی بکند کاری نکرده‌اند (یک نفر از نمایندگان- استثنا دارد) شاید در یک منطقه‌ای یک کسی باشد ولی ما در شهر سیصد و پانصد هزار نفری اصفهان (نمایندگان- سیصد یا پانصد؟) شهر اصفهان سیصد هزار نفر جمعیت دارد و با حومه نزدیک آن که از برق استفاده می‌کنند پانصد هزار نفر جمعیت دارد و روز به روز هم در حال توسعه است اینجا آقای پاینده اشاره‌ای کردند، آقایان شاید خبر نداشته باشند این سوز دلی که ما داریم این ناراحتی که ما داریم علت دارد یک مؤسسه‌ای یک شخصی آمده اینجا به نام مدیر برق چهار پنج میلیون تومان به نام وام از ۷۵۰ تومان تا سی هزار تومان بابت هر کنتور پول گرفته اسمش را هم گذاشته وام ولی می‌دانید با چه شرایطی پنج سال اول هیچ ندهد از آغاز سال ششم هر کس هر قدر برق مصرف کرد بابت استهلاک این پول کیلوواتی دهشاهی کسر کند تا مستهلک بشود ملاحظه بفرمایید سی هزار تومان بابت یک کنتور پول گرفته می‌گوید از سال ششم هر کس خواست این پول را بگیرد از قرار کیلوواتی دهشاهی اصلاً این وام در عمر خودش که هیچ تا نوه و نبیره‌اش و تا صد سال دیگر مستهلک نمی‌شود برق منظم هم ندارد بنده این را می‌خواهم عرض کنم.
رئیس- آقای معتمدی فقط در مورد پیشنهاد توضیح بفرمایید.
معتمدی- دولت به بنده بگوید بعد از دو سال موقعی که آب و برق را به شهر آوردند چه مقامی این کار را می‌کند اگر می‌فرمایند شهرداری می‌کند شهرداری نمی‌تواند بکند اگر تحویل برق‌های خصوصی می‌دهد باز گرفتار مصائب می‌شویم بنده پیشنهاد کردم یک سازمانی به نام اداره امور آب و برق در هر شهرستان‌هایی تأسیس بشود حالا به چه ترتیب باشد توضیح و خیال ما را راحت بفرمایید اگر لازم نبود بنده صرف‌نظر می‌کنم. (صحیح است- احسنت).
رئیس- آقای نخست‌وزیر.
نخست‌وزیر- توجه نمایندگان محترم واقعاً به رفاه حال مردم به حدی است (یک نفر از نمایندگان- که موجب سوزش می‌شود) (معتمدی- همه آقایان این درد را دارند) که موجب می‌شود در بحث و فحص یک لایحه تمام مشکلات مملکتی را مورد بحث قرار بدهیم این موجب کمال دقت و استقبال دولت است همان‌طوری که بنده چه در مجلس سنا و چه در مجلس شورای ملی عرض کردم در مدت کوتاهی همه این مشکلات رفع نمی‌شود اما اگر اساس و پایه‌ریزی صحیحی در تشکیلات مملکت بشود این امیدواری به خانم‌ها و آقایان داده می‌شود که شاید انشاءالله با یک سرعت بیشتری رو به اصلاح برویم و همین نشستن خانم‌ها و آقایان در اینجا تا نیمه شب این بهترین نمونه بارزی است که این امید و آرزو را باید تقویت کرد موضوع وزارت آب و برق موضوع تولید نیروی برق و تهیه و تأمین آب است- برای مصرف کشاورزی و صنعت و مصرف شهرها این جنبه توزیع ندارد و همان‌طور که بنده عرض کردم شهرداری‌ها اگر مشکلاتی داشته باشند سوء اداره داشته باشند آن وظیفه دولت است که یا انجمن شهر را منحل بکند تا انجمن شهر صالحی به وجود بیاید یا شهردار بهتری منصوب بکند و در رفع مشکلات مملکت بکوشد تنها شهرداری‌ها نیستند خیلی از مؤسسات دیگر هستند که واقعاً معایب و نقایص زیادی دارند که با زندگی روزمره مردم در تماس است این مسائلی را که می‌فرمایید اگر از هم تفکیک بفرمایید و اجازه بفرمایید که دولت نسبت به تأمین برق‌های شهرها با رساندن این نیرو کمک اولیه خودش را بکند بعد در این فاصله هم به اصلاحات تشکیلات اداری مملکت اقدام کند موجب این خواهد شد که انشاءالله رفع این نقیصه‌ها به عمل بیاید.
رئیس- آقای معتمدی.
معتمدی- پس گرفتم.
رئیس- ماده چهارم قرائت می‌شود.
ماده ۴- آئین‌نامه‌های اجرایی این قانون توسط وزارت آب و برق تهیه و پس از تصویب هیئت وزیران به موقع اجراء گذارده خواهد شد.
رئیس- نظری نیست به این ماده؟ آقای میرافضل (نمایندگان- پس گرفتند).
میرافضل- بنده پیشنهادی ندادم که پس بگیرم و احساس کردم که آقایان هم خسته هستند ولی اجازه می‌خواهم مطلبی به نظرم رسیده است به عرض‌تان برسانم چون در ماده دوم نوشته است که آئین‌نامه‌های لازم تهیه و تنظیم می‌شود و همچنین در ماده ۳ هم این موضوع تذکر داده شده است که اساسنامه‌های لازم تهیه و به تصویب می‌رسد در اینجا آئین‌نامه‌های اجرایی را بنده فکر کردم اگر قید بشود آئین‌نامه‌های اجرایی مربوط به بند (الف) تا (ز) ماده اول قانون چون نوشته شده است آئین‌نامه‌های اجرایی این قانون، در سایر مواد آئین‌نامه و اساسنامه تکلیفش روشن شده است که چه باید بشود فقط اینجا مبهم است.
نخست‌وزیر- در هر موردی که اجرا بشود همین‌طور است.
میرافضل- بنده پیشنهاد ندارم نظرم روشن شدن موضوع بود.
رئیس- به ماده چهارم رأی می‌گیریم خانم‌ها و آقایانی که موافقند قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد ماده‌ای آقای میرافضل پیشنهاد کرده‌اند که قرائت بشود.
پیشنهاد می‌نماید: بعد از ماده ۴ لایحه تقدیمی وزارت آب و برق ماده‌ای به شرح ذیل اضافه شود: دولت مکلف است لایحه تکمیلی وزارت آب و برق را با مطالعات عمیق و آزمایشی که از اجرای قانون فوق‌الذکر پیدا خواهد کرد حداکثر ظرف شش ماهه اول سال ۱۳۴۳ تهیه و تنظیم و برای تصویب به مجلسین تقدیم نماید.
رئیس- آقای میرافضل.
میرافضل- ایراداتی که ضمن طرح این لایحه از طرف نمایندگان محترم گرفته شد توضیحاتی که دادند غالباً آقایان قانع شده‌اند با این که جناب آقای نخست‌وزیر و هیئت محترم دولت پاسخ گفتند ولی به نظر بنده فکر می‌کنم چون اساس بر این است که این وزارتخانه به وجود بیاید و مشغول کار بشود اعتقاد من این است آنچه را که لازمه این وزارتخانه است آنچه را که لازمه این کار است وسایل لازم آن در این لایحه پیش‌بینی نشده است و فکر می‌کنم در عمل دچار مشکلاتی بشوند و بعضی مسائلی مورد نظر باشد در آینده برخورد بکنند که در اینجا مطرح نشده است از این جهت من گفتم اگر چنانچه تصویب بفرمایید که این قسمت اضافه بشود که دولت اختیار داشته باشد چنانچه در ظرف سال آتی به مشکلاتی در اجرای این قانون فعلی برخورد کرد که در اینجا ذکر نشده است و نواقصی در کارش دید لایحه تکمیلی این قانون را تهیه و به مجلس تقدیم بکند.
نخست‌وزیر- بنده می‌خواستم استدعا کنم که این توضیح را بعد خدمت‌تان عرض کنم اگر احتمالاً لازم بود در تکمیل این لایحه لوایح دیگری تقدیم بشود شاید خود دولت زودتر از سه ماه بیاورد استدعا می‌کنم پس بگیرید.
میرافضل- بنده پس گرفتم.
رئیس- ماده پنجم قرائت می‌شود.
ماده ۵- دولت مأمور اجرای این قانون می‌باشد.
رئیس- نظری نیست؟ (اظهاری نشد) رأی می‌گیریم به ماده پنجم خانم‌ها و آقایانی که موافقند قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد کلیات آخر مطرح است نظری نیست (اظهاری نشد) رأی می‌گیریم به لایحه خانم‌ها و آقایانی که به مجلس سنا فرستاده می‌شود. آقای نخست‌وزیر.
نخست‌وزیر- بنده از طرف آقای مهندس روحانی معذرت می‌خواهم آقای مهندس روحانی حق بر این است که جناب عالی تشریف بیاورید و تشکر بکنید.
رئیس- آقای مهندس روحانی.
وزیر آب و برق- بنده از تمام نمایندگان محترم خانم‌ها و آقایان بسیار متشکر و سپاسگزارم و امیدوارم طبق آیه شریفه و من‌الماء کل شیئی حی بنابه قرآن کریم ما بتوانیم آب مورد احتیاج مملکت را تدریجاً البته نه فردا نه پس‌فردا در طول مدت با کمک و لطف آقایان فراهم بکنیم از این اعتمادی که به دولت جناب آقای منصور و محبتی که نسبت به بنده شده بسیار سپاسگزارم (احسنت).
- طرح و تصویب دو فوریت و طرح فی‌المجلس لایحه تأسیس وزارت آبادانی و مسکن
۴- طرح و تصویب دو فوریت و طرح فی‌المجلس لایحه تأسیس وزارت آبادانی و مسکن
رئیس- لایحه مربوط به وزارت آبادانی و مسکن مطرح است قرائت می‌شود.
به طوری که استحضار دارند عمران دهات و شهرها و تأمین مسکن برای مردم در شهرها و روستاهای کشور یکی از فصول برنامه دولت حاضر می‌باشد.
از آنجا که تأمین این هدف مستلزم تهیه طرح‌های وسیع و هم‌آهنگ و اجرای آن به وسیله سازمان واحد می‌باشد و لازم است که کلیه امور عمرانی شهرها و دهات در چهارچوب برنامه‌های عمرانی دولت و همچنین تأمین مسکن که اکنون به طور متشتت به وسیله سازمان‌های مختلف انجام می‌گیرد تحت یک سیاست صحیح و برنامه وسیع انجام گیرد به منظور تأمین این هدف و تمرکز کلیه اقدامات پراکنده‌ای که در این زمینه در وزارتخانه‌ها و سازمان‌ها و مؤسسات و بانک‌های مختلف به عمل می‌آید لایحه تأسیس وزارت آبادانی و مسکن که قبلاً لزوم تأسیس آن در برنامه دولت به استحضار رسید و مورد تأیید مجلس شورای ملی قرار گرفته است به پیوست در ده ماده و شش تبصره تقدیم و تقاضای تصویب آن را به قید دو فوریت دارد.
نخست‌وزیر- حسنعلی منصور.
ماده ۱- به منظور ایجاد تمرکز و هم‌آهنگی در تهیه و اجرای برنامه‌ها و طرح‌های ساختمانی و تهیه مسکن همچنین جهت تهیه و اجرای طرح‌های شهرسازی و دهسازی و طرح‌های آبادانی وزارت آبادانی و مسکن با تشکیلات لازم برای انجام وظایف اساسی زیر تأسیس می‌گردد.
الف- تهیه و اجرای طرح‌ها و برنامه‌های تهیه مسکن و خانه‌های سازمانی.
ب- تهیه و اجرای طرح‌های ساختمانی وزارتخانه‌ها و مؤسسات دولتی.
ج- تشریک مساعی با شهرداری‌ها به منظور تهیه و اجرای طرح‌های آبادانی شهرها.
د- نظارت بر توسعه شهرها از طریق تشریک مساعی در تهیه نقشه شهر.
هـ- تشریک مساعی با مراجع و سازمان‌های مربوط در تهیه و اجرای برنامه‌های دهسازی.
و- تنظیم موازین و مشخصات فنی برای طرح‌های تهیه مسکن و امور شهرسازی و دهسازی و ساختمان‌های دولتی
ز- تهیه و اجرای طرح‌های ساختمانی که برای آنها سازمان مجهز دولتی وجود ندارد.
تبصره- تشخیص ساختمان‌هایی که مشمول بند ب این ماده می‌باشند به موجب آئین‌نامه‌ای خواهد بود که از طرف وزارت آبادانی و مسکن تهیه و پس از تصویب هیئت وزیران به موقع اجرا گذارده خواهد شد.
ماده۲- به وزارت دارایی اجازه داده می‌شود سهام بانک ملی ایران در بانک رهنی ایران را خریداری کند. از تاریخ تأسیس وزارت آبادانی و مسکن وزیر آبادانی و مسکن نماینده سهام دولت در این بانک خواهد بود.
ماده ۳- بانک ساختمانی مکلف است ظرف سه ماه از تاریخ تصویب این قانون کلیه عملیات بانکی خود را به تشخیص شورای پول و اعتبار بند ۲ ماده ۵۸ قانون بانکی و پولی کشور قطع کند. بانک مزبور پس از قطع عملیات بانکی به نام سازمان مسکن به صورت یکی از مؤسسات تابعه وزارت آبادانی و مسکن مسئول اجرای طرح‌های ساختمانی و تهیه مسکن خواهد بود. سازمان مسکن که دارای کلیه حقوق و اختیارات قانونی بانک ساختمانی و مسئول کلیه تعهدات آن خواهد بود تسویه امور مربوط به معاملات بانکی را به بانک رهنی ایران محول خواهد کرد و بانک رهنی ایران تسویه امور مزبور را طبق مقررات به حساب سازمان مسکن تحت نظارت شورای پول واعتبار انجام خواهد داد.
- تبصره- تغییراتی که باید به منظور فوق و برای حسن جریان امور سازمان مسکن در اساسنامه بانک ساختمانی داده شود به پیشنهاد وزارت آبادانی و مسکن و تصویب هئیت وزیران قابل اجرا خواهد بود.
مادام که تغییرات لازم در اساسنامه مزبور به عمل نیامده است وزیر آبادانی و مسکن دارای اختیارات مدیرعامل بانک ساختمانی خواهد بود.
ماده ۴- پس از تشکیل وزارت آبادانی و مسکن سازمان خانه‌سازی موضوع تصویب‌نامه قانونی شماره ۸۲۴ مورخ ۱۹/۱/۴۲ منحل و تصفیه امور آن به وزارت آبادانی و مسکن محول خواهد گردید پس از انجام امر تصفیه خالص دارایی سازمان مزبور به دارایی سازمان مسکن اضافه خواهد شد.
- تبصره- کلیه تعهداتی که تا تاریخ انحلال سازمان خانه‌سازی از طرف این سازمان و هیئت پنج نفری مذکور در تصویب‌نامه قانونی شماره ۸۲۴ مورخ ۱۹/۱/۴۲ در حدود تصویب‌نامه قانونی مزبور به عمل آمده است معتبر بوده و تا مرحله انجام طبق مقررات و اختیارات مشروح در تصویب‌نامه قانونی مزبور به وسیله وزارت آبادانی و مسکن دنبال خواهد شد و برای اجرای مفاد این تبصره وزیر آبادانی و مسکن دارای کلیه اختیارات هیئت مذکور خواهد بود.
ماده ۵- از تاریخ تصویب این قانون اجرای تصویب‌نامه قانونی شماره ۲۵۶۴۸ مورخه ۱۱/۷/۱۳۴۱ درباره تشکیل شورای مسکن موقوف می‌شود.
ماده ۶- کلیه وزارتخانه‌ها و مؤسسات دولتی مکلفند برای تهیه و اجرای طرح‌های ساختمانی مورد نیاز خود موضوع بند ب ماده ۱ این قانون به وزارت آبادانی و مسکن مراجعه نمایند.
وزارت آبادانی و مسکن طرح مورد تقاضا را تهیه و پس از تأمین اعتبار از طرف وزارتخانه یا مؤسسه مزبور اجرا خواهد کرد.
- تبصره- وزارت آبادانی و مسکن می‌تواند در هر مورد که مناسب تشخیص دهد تهیه و تنظیم و اجرای طرح‌های موضوع بند ب ماده ۱ این قانون را به مؤسسه مربوط واگذار نماید.
ماده ۷- اجرای طرح‌های شهرسازی موضوع تبصره ماده ۱۹ تصویب‌نامه قانونی برنامه عمرانی سوم کشور و همچنین تهیه و اجرای کلیه طرح‌های مربوط به فعالیت‌های عمرانی شهرداری‌ها و مؤسسات وابسته به آنها و مؤسسات عمومی و عامل‌المنفعه موضوع ماده ۲۱ تصویب‌نامه قانونی مزبور به عهده وزارت آبادانی و مسکن محول می‌شود.
وزارت آبادانی و مسکن مکلف است برای تأمین اعتبارات لازم طرح‌های مزبور را به تصویب سازمان برنامه برساند. سازمان برنامه ضمن واگذاری طرح‌های مزبور کلیه اسناد و مدارک مربوط را در اختیار وزارت آبادانی و مسکن قرار دهد.
- تبصره ۱- آن عده از کارمندانی که در تاریخ تصویب این قانون در مدیریت اجرایی شهرسازی سازمان برنامه مشغول خدمت می‌باشند طبق تقاضای وزارت آبادانی و مسکن و توافق سازمان برنامه به این وزارت مأمور خواهند شد. وزارت آبادانی و مسکن حقوق و مزایای کارمندان مزبور را بر اساس آئین‌نامه استخدامی سازمان برنامه خواهد پرداخت.
- تبصره ۲- وزارت آبادانی و مسکن مجری طرح دفاتر فنی سازمان برنامه در استان‌ها خواهد بود.
ماده ۸- بنگاه مهندسی سازمان برنامه با کلیه کارکنام و اموال و اعتبارات و تعهدات خود به وزارت آبادانی و مسکن منتقل می‌شود.
ماده ۹- آئین‌نامه‌های اجرایی این قانون پس از تصویب هیئت وزیران قابل اجرا خواهد بود.
ماده ۱۰- دولت مأمور اجرای این قانون می‌باشد.
رئیس- فوریت اول لایحه مطرح است نظری نیست؟ (اظهاری نشد) رأی می‌گیریم به فوریت اول خانم‌ها و آقایانی که موافقند قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد فوریت دوم این لایحه مطرح است نظری نیست؟ (اظهاری نشد) خانم‌ها و آقایانی که با فوریت دوم موافقند قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. ۱۵ نفر از نمایندگان تقاضا کرده‌اند که فی‌المجلس طرح بشود فوریت سوم مطرح است نظری نیست؟ (اظهاری نشد) رأی می‌گیریم به فوریت سوم خانم‌ها و آقایانی که موافقند قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد.
- طرح و تصویب لایحه تأسیس وزارت آبادانی و مسکن و ارسال به مجلس سنا
۵- طرح و تصویب لایحه تأسیس وزارت آبادانی و مسکن و ارسال به مجلس سنا
رئیس- کلیات لایحه مطرح است. آقای دکتر الموتی به عنوان مخالف صحبت می‌کنند بفرمایید.
دکتر الموتی- بنده با این که وقت دیر است ولی معتقدم هیچ وقت برای خدمتگزاری و کر حقیقت دیر نیست ما خودمان را برای انجام خدمت آماده کردیم و از دولت جناب آقای منصور هم واقعاً متشکر هستیم که در همین چند روزی که کار را شروع کرده‌اند با یک فعالیت شبانه‌روزی کار دولت را انجام می‌دهند حتی برای اولین بار دولت تا ساعت پنج بعد از نیمه شب کار می‌کرده (صحیح است) این موجب خوشوقتی است انعکاس این خبر در تهران و شهرستان‌ها نشان می‌دهد که بعد از انقلاب مقدسی که در مملکت ما به وقوع پیوسته یک تحرک اساسی در مملکت ما دردستگاه‌ها به وجود آمده بنابراین بنده معتقدم در این قبیل مسائل که با حیات سیاسی و اجتماعی ما سر و کار دارد اظهار خستگی معنا ندارد و هر ساعتی می‌شود بحث کرد و اظهارنظر کرد لایحه‌ای که امشب مطرح است مربوط به آبادانی و مسکن است بنده در جلساتی که جناب آقای منصور به عنوان نماینده در اینجا تشریف داشتند یادم می‌آید موضوع عمران روستاها را مطرح کردم، جناب آقای خواجه‌نوری همان روز پشت این تریبون فرمودند طرح‌های مفصلی هست که به زودی در مجلس طرح خواهد شد روزی بود که در مطبوعات مملکت ما شایعه زمامداری جناب آقای منصور وجود داشت و ما احساس می‌کردیم روزی که جناب آقای منصور مأمور تشکیل دولت شدند طرح جامع و کاملی درباره عمران دهات به مجلس داده خواهد شد بنده در این لایحه غیر از سه جمله یا چند کلمه به عنوان (عمران دهات) و (دهسازی) و تشریک مساعی در دهسازی موضوع دیگری را نمی‌بینم تصور نمی‌کنم با این لایحه‌ای که در مجلس مطرح است خواسته پانزده میلیون دهقان ایرانی که در نهایت محرومیت هستند تأمین بشود (صحیح است) به خصوص این که باز ما می‌بینیم مسئله خانه‌سازی که در مملکت ما یک مسئله اساسی است برای اولین بار به روستاها کشیده می‌شود این مسئله آن قدر در زندگی روستاهای ما اثر ندارد که بتواند یک فعالیت اساسی و یک رفرم بزرگ در وضع دهات ایران به وجود بیاورد البته همان‌طوری که همکاران عزیز می‌دانند انقلاب مقدسی که به رهبری پادشاه عالی قدر ما شروع شد بایستی در دو مرحله رویش مطالعه کرد و عمل بشود مرحله اول که مرحله سیاسی و اجتماعی بود برای کوبیدن نظام فرتوت گذشته انجام شد به بهترین وضع بود ولی در مرحله دوم که مرحله سازندگی است به نظر من باید تعمق بیشتری کرد مطالعه بیشتری کرد و حقیقتاً برنامه‌های عمرانی به معنی واقعی روستایی در تمام نقاط مملکت توسعه پیدا کند. بنده نمی‌دانم با تصویب این لایحه آیا جامعه روستایی ما از شکل قرون وسطایی خودش خارج خواهد شد یا خیر در حالی که اعتقاد ما این است که کلید حرکت ماشین اقتصاد مملکت در دست روستاها است با ساختن چند خانه یا خانه‌سازی در روستاها آن تحولی که ما فکر می‌کنیم به نظر من صورت نخواهد گرفت مگر این که جناب آقای نخست‌وزیر جناب آقای دکتر نهاوندی که بنده ایشان را یک مرد لایق و یک مرد تحصیل کرده می‌شناسم برنامه‌های تازه‌ای داشته باشند که این برنامه‌ها را نمی‌دانم به چه صورتی اجرا می‌کنند ولی در این لایحه‌ای که امشب مطرح است و فقط سه جمله در آن برای عمران روستاها گذاشته‌اند کافی نیست بنده فکر می‌کردم که وقتی یک لایحه‌ای به عنوان دهات به مجلس بیاید خود بنده که خودم را نماینده دهقانان این مملکت می‌دانم اگرمراجعه به این وزارتخانه بکنم و بخواهم مشکلات روستایی مملکت ما حل بشود می‌دانم نمی‌شود الان باز هم همان تشتت، جناب آقای منصور وجود خواهد داشت موضوع راه‌های فرعی که یکی از مشکلات اساسی دهات و دهقان‌های ما است باز مجمل می‌ماند و باز معلوم نیست چه سازمانی بتواند روستاهای ما را به شهر وصل بکند تا این دهقان‌هایی که اساس و پایه اقتصاد مملکت ما هستند بتوانند کالاها و محصول خودشان را به بازار بیاورند بنده باز هیچ جا ندیدم در برنامه دولت جنابعالی که بسیار خوب تنظیم شده بود و همین چند روز عده‌ای از دهقان‌های قزوین به تهران آمده بودند و این برنامه را شنیده بودند اظهار خوشوقتی می‌کردند و فکر می‌کردند که به سرعت دهات آنها آباد خواهد شد و خوشبخانه این لایحه هم که به عنوان عمران دهات و روستاها بلافاصله به مجلس آمده و امیدواری فراوانی در دهقان‌ها و زارعین ما ایجاد خواهد کرد ولی این لایحه را باز هم عرض می‌کنم که کافی برای این مقصود نیست بنده عرض می‌کنم که به چه صورتی می‌خواهد این بیکاری شدیدی که در دهات وجود دارد و به نظر من از خانه‌سازی بسیار اساسی‌تر و مهم‌تر است حل بفرمایید صنایع روستایی که در برنامه جنابعلای هست و من ندیدم چه وزارتخانه‌ای چه سازمانی چه تشکیلاتی مأمور تشکیل و توسعه شبکه صنایع دستی در روستاها هست مطالعاتی که سازمان بین‌المللی کرده است در دهات به تصدیق کارشناسان اقتصادی سی درصد از دهاتی‌های ما دچار بیکاری محض هستند و مدتی را در طول سال بیکار هستند یک روستایی و کشاورز ایرانی که مدتی از سال بیکار است آیا بهتر نیست که شما در درجه اول فکری بکنید که بیکار نباشد بعد خانه بسازید دهقانی که کار ندارد وسیله زراعت وسیله کشاورزی ندارد راه ندارد و شما هم نمی‌توانید به این روستاها قبل از ساختن راه بروید به چه صورتی خانه برایشان خواهید ساخت اینها یک مشکلاتی است همان‌طوری که فرمودید و بسیار هم صحیح است در گذشته هیچ‌گونه توجهی به وضع آنها نشده بالمآل پانزده میلیون مردم ایران در محرومیت عظیم و عمیقی بوده‌اند و هستند این محرومیت که محرومیت عمیقی است و خوشبختانه با قانون اصلاحات ارضی و برنامه‌های انقلابی شاهنشاه نجات پیدا کردند اینها احتیاج به یک برنامه‌های وسیع‌تر و عمیق‌تری دارند (دکتر رهنوردی- اول بهداشت است بعد راه) بهداشت و فرهنگ می‌خواهند راه می‌خواهند وسایل کشاورزی می‌خواهند در برنامه بنده چیزی ندیدم و باز هم عرض می‌کنم مؤسسات مربوط به ده پراکنده هستند بنده نمی‌دانم با این که بنگاه عمران که الان در وزارت کشور وجود دارد و این بنگاه عمران باز هم ده میلیون پول از دولت می‌گیرد هشت میلیون حقوق می‌دهد دو میلیونش را خرج فانتزی می‌کند و این وزارت آبادانی و مسکن این بنگاه را هم در اختیار می‌گیرد با خود این بنگاه از طریق دیگر به عنوان دهیار و دهدار مداخله می‌کند و آن ده میلیون ۱۵ میلیون بودجه‌ای که هست هفت، هشت میلیونش به عنوان پرسنل از بین می‌رود و بقیه صرف کار غیر محسوسی خواهد شد جناب آقای منصور در برنامه دولت خودشان به اصل خود یاری اشاره کردند البته همکاران عزیز ما می‌دانند وقتی که اصلاحات ارضی در ممالک آسیایی اجرا شد یکی از برنامه‌های عمران ده اصل خودیاری بود که دولت وقت یک کمک‌های اساسی به دهقان‌ها کرد تا توانستند با امر خودیاری یک توسعه‌ای در وضع عمرانی دهقانان به وجود بیاورند ولی بنده نمی‌دانم امر خود یاری که یکی از وسایل مهم دهسازی است از وظایف و جزو برنامه وزارت آبادانی هست یا نه بنده فکر می‌کردم اگر این لایحه وقتی که به مجلس می‌آمد به صورت وزارت عمران روستاها و شهرها می‌آمد به نظر من خیلی عمیق‌تر و بهتر بود چون از مسئله مسکن مهم‌تر ساختن خود ده است دهی که به صورت قرون وسطایی اداره می‌شود شما اگر برایش چند خانه بسازید برای آنها کاری نمی‌شود همین الان سازمان خانه‌سازی تصویب کرده که در رودبار الموت هفت خانه بسازند اولاً راه ندارند بروند بعد وقتی که رفتند چه بسازند برای کی بسازند باید یک چاره اساسی کرد که اول راه این ده باز بشود وسایلی فراهم بشود که سطح زندگی دهقان و کشاورز بالا برود و درآمد سرانه دهقان بالا برود بعد بیاییم برایش خانه بسازیم و مسکن تهیه بکنیم مثلاً این که عرض کردم راجع به صنایع روستایی بنده از صنایع دستی و محلی که عرض می‌کنم روی کاغذ آمده فقط یک بخشنامه دیدم این بخشنامه را می‌خوانم البته آن روزی که این بخشنامه منتشر شد در روزنامه‌های خودمان با حروف درشت گذاشتند چون علاقمند بودیم اما باید دید با این برنامه می‌شود روستاها را نجات داد به نظر بنده خیر بخشنامه این است «برای حفظ هنرهای ملی و ایجاد کار بیشتر برای افراد روستایی باید صنایع دستی در روستاهای کشور شروع بشود» و استانداران و فرمانداران و بخشداران مأمور اجرایش هستند و اگر نکنند مؤاخذ می‌شوند درباره جناب آقای دکتر یگانه ما از شما گله‌مند هم هستیم چون وکیل خوب قزوین ما را که نهایت کمک را به شهر قزوین می‌کردند از ما گرفتید از مجلس گرفتید حالا امیدواریم که هیئت دولت به خاطر جناب آقای دکتر یگانه هم که شده به شهرستان قزوین و دهات عقب مانده‌اش توجه بیشتری بکند (نمایندگان- به همه جا بکند) چون دیگر شهر قزوین وکیل ندارد و حالا وکیل قزوین در صف هیئت دولت قرار داد به هر حال بنده وقتشان را نمی‌گیرم ما اگر به آمارهایی که سازمان‌های بهداشت جهانی تهیه کرده از وضع دهات ایران که قطعاً خود حضرتعالی بهتر از من مطالعه کرده‌اید به خصوص که قسمتی از آن را از نشریات خودتان در آورده‌ایم در این نشریه وضع دهات را تشریح کرده‌اند مثلاً از کلیه ساکنین یک ده فقط پنج درصد از ده سال به بالا سواد خواندن و نوشتن دارند راه و آب و برق ندارند و قس‌علیهذا بنابراین بنده می‌خواستم استدعا کنم که دولت جنابعالی که یک دولت دینامیک و وزرای جنابعالی که از جوانان فعال و دانشمند این مملکت هستند یک برنامه اساسی تهیه بکنند آقای مجید محسنی نوشته‌اند که دهاتی در دماوند هست که نه معلم به آنجا می‌رود و نه دکتر و می‌گویند که ما در آنجا حبس می‌شویم چون راه ندارند اگر شما تشریف می‌آورید در الموت می‌دیدید که چه مشکلاتی هست بنده عرایضم جنبه خصوصی ندارد عرضم مربوط به پانزده میلیون دهقان و کشاورز ایرانی است که در پنجاه هزار ده ساکن هستند و زندگی می‌کنند و خوشبختانه بنده دیدم یکی از پایه‌های برنامه این دولت روی این اصل استوار است امیدواری بنده این است که در این دولت نهایت کوشش برای عمران ده و بالا بردن سطح زندگی و سطح درآمد روستاییان کشور بشود و ما هم بتوانیم به آینده روستاهای این مملکت امیدوار بشویم یکی از دوستان نوشته‌اند شب جمعه است رحم بکنید ولی بنده می‌گویم لایحه‌ای مطرح است که باید بحث بشود ولو تا صبح بکشد حرف‌هایمان را باید بزنیم تا نتیجه بگیریم.
رئیس- آقای نخست‌وزیر.
نخست‌وزیر- بنده استدعا می‌کنم چند دقیقه‌ای اگر توجه به عرایضم بکنید که اگر باز هم نقصی در تشخیص دولت باشد با راهنمایی خانم‌ها و آقایان اصلاح خواهد شد بنده واقعاً این قانونی که الان مطرح است اینجا مثل این است که یکی از آرزوهای قلبی‌ام برآورده شده است (احسنت) چون سال‌ها است که در این مسائل بنده مطالعه می‌کنم کسانی که با بنده بوده‌اند می‌دانند که این مسائل را بنده کلمه به کلمه‌اش را خودم واقعاً رویش زحمت کشیده‌ام یک مسئله‌ای نیست که یک اشخاصی تهیه کرده باشند و به این جهت هر وقت فرمایشاتی داشته باشند بنده حاضر هستم راجع به جزئیات آن مسائل توضیحات لازم بدهم و شاید این خودش یک وسیله اعتمادی خواهد بود که بنده به عنوان رئیس قوه مجریه نظارت و احاطه داشته باشم که این آرزوی قلبی خانم‌ها و آقایان در کلیه شهرها و روستاها بتواند رخنه بکند مطالبی را که جناب آقای دکتر الموتی فرمودند بنده خیلی لذت می‌برم برای این که وقتی که بنده خودم در مجلس شرفیاب بودم می‌دیدم که ایشان راجع به عمران دهات و روستاها بسیار اهمیت قائلند فکر می‌کردم که بنده این لایحه‌ای را که تقدیم می‌کنم ایشان دفاع می‌کنند ولی باز هم خیال کرده‌آند که نواقصی دارد لایحه قانونی باید خیلی موجز و مختصر باشد حداقل باید درش رعایت شده باشد شما چون توجه دارید و ما وظیفه داریم گزارش بدهیم وقتی توجه کردید که دولت متوجه است و می‌داند و با یک مطالعات کافی وزارتخانه ا تأسیس می‌کند الفاظ در قانون به نظر بنده نظریات آقایان را تأمین نمی‌کند چنانچه قوانین بسیار زیادی از اینمجلس گذشته و یک قدم درباره کارهای مملکتی برداشته نشده وقتی که فهم در اجرای مسائل باشد و امکانات دقیق باشد بسیار بهتر می‌شود منظور نظر خانم‌ها و آقایان را واقعاً انجام داد بنده فکر می‌کنم در برنامه دولت که به تصویب رسید راجع به تأسیس این وزارتخانه بنده گفتم ما برای آبادانی روستاها کلیه منابع ملی را تجهیز می‌کنیم و بنده عرض کردم که تحولات واقعی صنعتی و اقتصادی و اجتماعی از اولین واحد تقسیمات کشوری یعنی دهستان آغاز می‌شود (احسنت) عمران دهات برنامه وسیعی است که دولت بدون درنگ به مرحله اجرا خواهد گذاشت و تأمین مسکن در کلیه نقاط کشور موضوع مهم و اساسی است که در ردیف خود به تفصیل بیشتر به عرض خواهد رسید که در یک مورد دیگری بنده عرض کردم این وزارتخانه که تأسیس می‌شود هدف‌هایی را که در آنجا گفته شده این بند «و» ماده ۱ نظر جنابعالی را به طور کامل تکمیل می‌کند می‌گوید «تنظیم موازین و مشخصات فنی برای طرح‌های تهیه مسکن و امور شهرسازی و دهسازی و ساختمان‌های دولتی دهسازی که ما اینجا گفتیم می‌آید روی برنامه خود یاری تأمین مسکن که به طور تفصیل جزو برنامه‌های وزارت آبادانی و مسکن الان تسلیم وزیر آبادانی و مسکن شده که دارند کار می‌کنند افراد متخصص را الان منصوب کردیم ما به آنها برای این کار عقیده داریم یک مملکتی است متأسفانه که در امر عمران روستاها جزئی توجهی نشده قسمت اعظم این مملکت به بیغوله‌ای بیشتر شبیه نیست این است که باید بسیار به این مسائل توجه کرد و با این اتکایی که به خانم‌ها و آقایان داریم در این راه بسیار صعب و مشکل امیدواریم قدم‌هایی برداریم برای تشکیل این وزارتخانه، دو مورد مؤثر است یکی ساختمان شهرها و مناطق کارگری که بیشتر وابسته به شهرها است، مناطق کارگری و مناطق روستایی، دهقانی اجرای برنامه خود یازی تأمین مسکن است و ما باید یک تشکیلاتی بدهیم که بتواند مجری این برنامه باشد. مسائل دیگری که فرمودند از لحاظ راهسازی تأمین فرهنگ، تأمین بهداشت اینها همه مورد نیاز است ولی هر کدام برنامه جداگانه‌ای است که البته در عمران دهات و بالا رفتن سطح زندگی روستاها مؤثر است ولی به خودی خود نمی‌توانست در یک وزارتخانه ادغام بشود. همان توجهی که در وزارت آب و برق از لحاظ توزیع نیروی آب و برق عرض کردم در این مورد صادق است. ما اگر یک وزارتخانه‌ای را بخوایم خیلی بهش تحمیل کنیم از حدود کار آن وزارتخانه خارج می‌شود و کارها به طور ناقص انجام می‌گیرد البته تردیدی نیست که ما در مدت یک سال دو سال، سه سال نمی‌توانیم در تمام روستاها این برنامه‌ها را اجرا کنیم نمی‌توانیم برای تمام کارگرها خانه بسازیم اگر هر کس این ادعا را داشته باشد به نظر بنده خلاف اصول و منطق گفته منتهی اگر توجه بفرمایید ده سال پیش یک همچو پیش‌بینی‌هایی شده بود و پایه‌گذاری شده بود امسال ما، ده سال جلو بودیم (صحیح است) امروز که ما پایه‌گذاری می‌کنیم و نظر داریم ده سال آینده به ما خورده نگیرند رو زبه روز این کار توسعه پیدا کند که هر چه زودتر این کارها شروع شود، این مسائلی که می‌فرمایید در مورد اجرای این پیشنهادها دولت‌ها موظف هستند که نظریات نمایندگان محترم را مورد توجه قرار بدهند شما می‌توانید دولت‌ها را مؤاخذه کنید. از آنها این وظیفه را بخواهید اگر باز هم نواقصی در قوانین باشد تأمین کنید و الا اگر برای تنظیم یک لایحه که آن هم خیلی رویش زحمت کشیده شده و صحیح هم واقعاً تنظیم شده ما بخواهیم زیاد وارد الفاظ بشویم یا این که تمام مسائل مملکتی را بخواهیم در این لایحه خلاصه کنیم و حل کنیم این به نظر من باز یک مدتی دور شدیم از آن منظوری که شما واقعاً قلباً آرزوی آن را دارید در تشکیل این وزارتخانه ما کوشش کردیم که تمام کارهای مثبت امور ساختمانی را در آنجا متمرکز کنیم و برای عمران دهات یعنی تأمین مسکن روستاها و عمران دهات از آن چیزی که عرف معملوی از مسئله عمران ده مورد نظر قرار داده، یعنی ساختن حمام، ساختن غسالخانه، آب‌انبار و تهیه فونتن محلی که بتوانیم از یک چاهی آب بیرون بیاوریم یعنی در محلی که باید لوله‌کشی کرد برای این که آب‌های مسموم را مردم نخورند برای تأمین مسکن واقعاً اگر ما بتوانیم راهی پیدا کنیم که با نیروی خلاقه خود ملت ایران اقدام بشود چون این مسائل اگر بخواهد برود روی اعتبارات دولتی خیلی طول خواهد کشید، قرن‌ها طول خواهد کشید، ما باید نیروی کار مردم را برای این مسائل تجهیز بکنیم تقویت بکنیم برای این که ملت ایران را به حرکت در بیاورد که خانه خودشان را بسازند (صحیح است) این یک برنامه وسیعی است به نام سلف هلپ برنامه خودیاری، در هندوستان هم که جمعیت بسیار زیادی دارد و متأسفانه فقر عمومی بیشتر از ایران است در آنجا شروع کردند در دهات با توسعه بسیار وسیعی برای امر خودیاری و این نظر تأمین شده در سال چندین ماه که دهاقین و روستاییان ایران بیکارهستند و بیکاری آشکار آنجا هست دولت فقط با دادن وسیله و راهنمایی و ایجاد نظم و انضباط و دیسیپلین این کار را با دهاقین باید عمل کند که خانه خودشان را بسازند شما یک خانه روستایی را اگر با مصالح محلی به صورت خانه‌ای که مطابق اصول بهداشتی است در بیاورید فقط وسیله تأمین پنجره یا شیشه یا درب او بدهید و داخل خانه را سفید بکنید یا بیرونش را سفید بکنید خواهید دید که حداکثر کوششی است که در مرحله اول می‌توانید انجام بدهید، اگر فکر کنید که دهات ما امروز مثل دهات جنوب آلمان می‌شود به هیچ وجه من‌الوجوه صدق نمی‌کند بنده نمی‌خواهم در ساحت مقدس مجلس شورای ملی مسائلی بگویم که این مسائل صرفاً جنبه عوام‌فریبی داشته باشد بنده نه دولت را گول می‌زنم و نه ملت را (احسنت) ملاحظه می‌کنید ما کوشش خواهیم کرد مسائل را از دریچه چشم حقیقت بین بنگریم سیاست واقعی ملی شما که ما را حمایت می‌کند انجام شود (احسنت) بنده اینها را که عرض می‌کنم برای این است که یک مرتبه توضیح داده شود به جای این که ده مرتبه پشت تریبون بیایم و شاید وسیله بشود که کمتر پشت تریبون بیایم و پیشنهاد کمتری در این وضع داده شود ما در اینجا هدف را ذکر کردیم و حتی به عنوان رئیس دولت آماده‌ایم سه ساعت کنفرانس در این مسائل بدهم می‌دانید که بنده با مطالعه و با ایمان و با عقیده این پست را قبول کرده‌ام، این خدمت را پذیرفته‌ام، دیشب ما ۱۲ جلسه تشکیل دادیم برای هر کلمه از مسائل مملکتی دقت شد تصمیم گرفته شد و رد شدیم و رفتیم جلو که البته مسائل مملکتی را بهتر درک کنیم تا بهتر تصمیم بگیریم و بعد احاطه بیشتری برای اجرا داشته باشیم بنده این افتخار نصیبم است برای این که مورد حمایت شما بودم اگر چنین نبود شما مرا حمایت نمی‌کردید و این افتخار من است بنده امیدوار هستم که ما را حمایت بکنید برای کار کردن این موضوع اگر از نظر مطلبی که فرمودید بخواهید تکمیل شود بنده موافقم که در این ماده یک و بند «و» نوشته شود شهرسازی و دهسازی از طریق اجرای برنامه خود یاری در هر صورت منظور عرض بنده این است که ما تمام این نکات را توجه کردیم و چشم بسته این لایحه تنظیم نشده و فقط با الفاظ این قانون تدوین و تقدیم نشده و این مسائل را بنده در هر جلسه‌ای که نمایندگان بفرمایند توضیح کافی خواهم داد. برای تشکیل این وزارتخانه‌ها مؤسسات مختلف را ادغام کردیم بانک ساختمانی دارای محاسنی است دارای نواقصی است و این بانک برای هدف و منظوری به وجود آمده که بنده نمی‌توانم عرض کنم که به این هدف و منظور رسیده چون برخلاف اصول و منظور نظر تشکیلات یک چنین تشکیلاتی است یک چنین سازمانی است که برای تأمین مسکن به وجود آمده این قسمت از بانک ساختمانی منتزع می‌شود و امور بانکی از لحاظ اعتبارات رهنی و ساختمانی فقط در یک بانک دولتی باید متمرکز بشود تحت یک شرایط معین و سیاست معین که دولت بتواند کنترل بکند. پنج دستگاه اعتبار دهنده برای یک منظور به نظر بنده نقض غرض است آن قسمت از وظایف بانک ساختمانی که جنبه رهنی دارد این منتزع می‌شود و آن چیزی را که از آن باقی می‌ماند سازمان فنی است برای تأمین مسکن که در این تشکیلات وزارتخانه به نام سازمان تأمین مسکن نامیده می‌شود. این سازمان برای این که حدود و مقررات و مقدورات و اختیارات و قانون در اختیار داشته باشد که به کارهای جاری و در حال اجرا و تمام حقوق و اختیارات دارایی‌ها و پول و غیره مختصل نشود طبق این قانون تمام این اساسنامه بانک ساختمانی با کلیه این اختیارات در وزارت آبادانی و مسکن ادغام می‌شود و بعد از سه ماه پس از منتزع شدن کارهای بانکی به صورت سازمان مسکن در می‌آید و این سازمان، سازمان اجرایی تأمین مسکن خواهد بود همچنین یک سازمانی است در وزارت دارایی به نام سازمان خانه‌سازی که ده هزار خانه بسازد یک عده‌ای اعضاء هیئت مدیره و یک عده از مهندسین در آن سازمان هستند و دویست میلیون تومان اعتبار مصرف می‌کند بنده نمی‌گویم یک شاهی از این اعتبارات سوءاستفاده می‌شود ولی مجموع این اعتبارات در مملکت وقتی متمرکز باشد قدرت اجرایی کارهای دولتی را زیاد می‌کند و نتیجه این می‌شود که وقتی می‌گویند از ده هزار خانه دو هزار تای آن اول در شهرها ساخته می‌شود دیگر کسی فکر روستاها نیست فکر نقاط کارگری نیست، ولی وقتی ما تمام این برنامه را به طور متناسب و هم‌آهنگ بنده نمی‌گویم به روستاها توجه بکنیم و به شهرها توجه نکنیم منظور این است که تمام احتیاجات نقاط کارگری و روستایی و شهری باید با یک هم‌آهنگی و با یک مقدرات شخصی که هست تطبیق داده شود به این جهت سازمان خانه‌سازی وزارت دارایی از تاریخ تصویب این قانون منحل می‌شود اموری را که تا به حال در مقابلش تعهد شده آن تعهد به جای خود برقرار است و آن کارها تا پایان تحت نظر وزارت عمران و مسکن به وسیله همین قدرت اجرا می‌شود بعد از این که این کار تمام شد دیگر آن دستگاه منتقل می‌شود به وزارت آبادانی و مسکن که بتوان با یک سیاست اعتباری صحیح اقدام شود آن وقت نتیجه‌ای را که طالب هستید بهتر به دست خواهد آمد طبق این قانون دیگر دستگاه‌های دولتی و مؤسسات تابع دولت نمی‌توانند خودسرانه کارهای ساختمانی داشته باشند مگر با تشخیص و تأیید این وزارتخانه که بتواند در جمع برنامه‌های خانه‌سازی یا عمران عمومی نظارت داشته باشد (یکی از نمایندگان- شرکت بیمه چطور؟) بسیار متأسفم که باید عرض کنم موقعی که بنده به شرکت بیمه رفتم چهارصد هزار تومان بیشتر در خزانه‌اش باقی نبود و بنده روزی که آمدم بیرون تمام مشکلات‌مان برطرف شده بود، تمام تعهدات آن شرکت بعد از یک سال انجام شد ۱۵ میلیون تومان هم در خزانه شرکت بیمه موجود بود اینها یک مسائلی است که وقتی روی هوی و هوس اقدام نشود وقتی که شرکت بیمه ۵۰ میلیون تومان پول دارد این پول‌ها بیاید در جزو مجموع مقدورات مالی مملکت مصرف شود این ۵۰ میلیون تومان را حق ندارد شرکت بیمه خرج ساختمان مهمانسرا بکند که هر اطاقش بیش از پانصد هزار تومان خرج بشود و روستاهای ما از یک خانه گلی واقعاً محروم بمانند (صحیح است) به نظر بنده با وجود تمام توجهاتی که می‌فرمایید جا دارد بنده این وزارتخانه را در حقیقت وزارت نوسازی ایران تلقی بکنیم (صحیح است) و امیدوارم که این مسئله انجام شده باشد البته تام این مسائلی که لازم بود در اینجا گنجانده شده از لحاظ تمرکز کارهای اجرایی، انجام برنامه‌های خانه‌سازی از لحاظ تمرکز سیستم فعالیت‌های اعتباری بانکی (دکتر الموتی- بنگاه عمران را هم بفرمایید) بنگاه عمران قانونش جداگانه تقدیم خواهد شد. بعضی کارها است که مسئولیت‌هایی این دستگاه‌ها دارند که آناً نمی‌شود این دستگاه‌ها را از بین برد یا ادغام کرد یا منحل کرد چون بعضی از کارهای آن مختل می‌شود البته قسمتی از وظایف بنگاه عمران قابل ادغام در این وزارتخانه می‌شود و آن قسمتی که از لحاظ عمران روستایی است بسیار ناقص و ناچیز است کامل خواهد شد و در این فاصله وقفه‌ای در کار بنگاه عمران به وجود نخواهد آمد. لایحه که تصویب شد آن قسمت از کار این وزارتخانه در دو ماه یا سه ماه یا شش ماه دیرتر انجام می‌شود یکی هم راجع به شهرها در چهارچوب برنامه‌های آبادانی مملکتی واقعاً برقرار بشود، بانک رهنی امروز صاحب سهمش وزارت دارایی است هم کار اعتباری می‌کند و هم کار ساختمانی، بانک ساختمانی باز کار اعتباری می‌کند و کار ساختمانی و هیچ کدام از این دو هم‌آهنگ نیست تا در نظر داریم عملیات ساختمانی بانک رهنی را منتزع بکنیم و به وزارت آبادانی و مسکن واگذار خواهیم کرد و اعتبارات رهنی فقط در بانک رهنی متمرکز می‌شود حالا دولت از هر جایی هر اعتباری به دست بیاورد به این بانک کمک می‌کند ملاحظه بفرمایید وقتی تشریف می‌برید به هندوستان تاج‌محل را که مشاهده می‌کنید می‌بینید به دست معماران ایرانی ساخته شده وقتی در قرن معاصر تشریف می‌برید به نیو دهلی پایتخت هندوستان قصر رئیس جمهور که آن وقت نایب‌السلطنه هندوستان بوده است اطاق پذیرایی رئیس‌جمهور که سفرا را می‌پذیرد به نام پرشین روم یعنی خانه ایرانی، اطاق ایرانی موسوم است و تمام به نقش ایرانی ترسیم شده متأسفانه از این زیبایی‌ها و از این هنر باستانی ما در این شهر بی‌سر و ته تهران و امثال آن کوچکترین بهره‌ای نبردیم اصلاً سبک معماری و معیار ساختمان در این مملکت نیست آخر یک روزی باید این کارها شروع بشود آن روز روزی است که دولت خدمتگزار شما این مسائل را توجه می‌کند قانونش را هم ضمیمه برنامه‌اش تقدیم می‌کند به نظر ما افتخار خدمتگزاری این دولت متعلق به شما نمایندگان ملت است ما در اینجا سهمی نداریم (احسنت) قسمت‌هایی است در سازمان برنامه که کارهای متشتت می‌شود شورای عالی مسکن که در سازمان برنامه اسم بی‌مسمایی است یک عده‌ای آنجا حقوق می‌گیرند باید آنجا منحل شود و ادغام شود در این وزارت مسکن در مقابل این البته گفته می‌شود که بانک ساختمانی تبدیل می‌شود به سازمان تهیه مسکن در وزارت آبادانی و مسکن در اینجا حقوق و اختیارات و داراییش و دیون و تعهداتش باید محفوظ باشد چاره‌ای نیست و کارمندان با حقوق مکتسبه منتقل بشوند و به هیچ‌وجه اجحافی نسبت به کارمندان انجام نمی‌شود این نکات جزئی است و به این امر توجه شده است تا آمده‌ایم در این لایحه عمران دهات که تا به حال اصلاً کوچکترین قدمی برداشته نشده عمران شهرها یعنی معیارهای ساختمانی جلوگیری از تشتت برنامه‌های ساختمانی شهرها کلیه بانک‌های اعتباری و ساختمانی تمام اینها را آوردیم در چندین ماده تلخیص کردیم با مطالعات چندین ماهه حالا اگر در ۲۴ ساعت ما فقط بخواهیم بخوانیم و پس و پیش کنیم و هی تبصره به آن اضافه کنیم و کم کنیم بنده اطمینان دارم که اگر فرصت بیشتری بود این قانون بهتر از این به دست خانم‌ها و آقایان تنظیم می‌شد ولی این قانون ناقص نیست اجازه بفرمایید هر چه زودتر این قانون با این نیتی که بنده عرض کردم تصویب بشود هر گونه اصلاحی که لازم باشد در آینده یا مالایحه‌اش را تهیه و تقدیم می‌کنیم یا استدعا می‌کنم به وسیله طرح ما را مکلف به اجرایش بفرمایید (صحیح است- احسنت).
رئیس- آقای فولادوند جنابعالی مخالفید بفرمایید.
فولادوند- بنده موافقم.
رئیس- چون دیگر نظری نسبت به کلیات نیست به ورود در شور مواد رأی می‌گیریم خانم‌ها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام بفرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد ماده اول قرائت می‌شود.
ماده ۱- به منظور ایجاد تمرکز و هم‌آهنگی در تهیه و اجرای برنامه‌ها و طرح‌های ساختمانی و تهیه مسکن و همچنین جهت تهیه و اجرای طرح‌های شهرسازی و دهسازی و طرح‌های آبادانی وزارت آبادانی و مسکن با تشکیلات لازم برای انجام وظایف اساسی زیر تأسیس می‌گردد.
الف- تهیه و اجرای طرح‌ها و برنامه‌های تهیه مسکن و خانه‌های سازمانی.
ب- تهیه و اجرای طرح‌های ساختمانی وزارتخانه‌ها و مؤسسات دولتی.
ج- تشریک مساعی با شهرداری‌ها به منظور تهیه و اجرای طرح‌های آبادانی شهرها.
د- نظارت بر توسعه شهرها از طریق تشریک مساعی در تهیه نقشه شهر.
هـ- تشریک مساعی با مراجع و سازمان‌های مربوط در تهیه و اجرای برنامه‌های دهسازی.
و- تنظیم موازین و مشخصات فنی برای طرح‌های تهیه مسکن و امور شهرسازی و دهسازی و ساختمان‌های دولتی.
ز- تهیه و اجرای طرح‌های ساختمانی که برای آنها سازمان مجهز دولتی وجود ندارد.
- تبصره- تشخیص ساختمان‌هایی که مشمول بند ب این ماده می‌باشند به موجب آئین‌نامه‌ای خواهد بود که از طرف وزارت آبادانی و مسکن تهیه و پس از تصویب هیئت وزیران به موقع اجرا گذارده خواهد شد.
رئیس- آقای مهندس آراسته مخالفید بفرمایید.
مهندس آراسته- بنده مخالفم از این جهت که با این که در مقدمه و در همین ماده صحبت از عنوان دهات و دهسازی شده است ولی وظایفی که به عهده این وزارتخانه گذاشته شده مطلقاً با عمران ارتباطی ندارد عمران کلمه‌ای است مجزا از دهسازی، دهسازی فقط می‌تواند ناظر بر ساختمان‌ها و تجدید ساختمان‌های دهات باشد ولی عمران یک کلمه‌ای است که به طور ناظر بر تمام امور اجتماعی دهات حتی زندگی داخلی روش زندگی داخلی یک خانواده روستایی مشمول امور عمرانی این برنامه‌ها در ممالک مختلف به وسایل مختلف اجرا شده و حتی در خود آمریکا به اسم بالانس فارمینگ Balanced Farming و کمونیتی دوولپمن Community de voloppement یک زندگی زراعتی متعادل که در امور مربوط به ده حتی متخصص می‌رود در انتخاب رنگ پارچه بزن دهاتی کمک می‌کند که مثلاً رنگ سبز کم‌رنگ را آفتاب می‌پراند و شما بهتر است که رنگ قهوه‌ای را انتخاب کنید بنابراین فقط می‌ماند قسمت دهسازی بنده فکر می‌کنم همان‌طوری که جناب آقای نخست‌وزیر فرمودند دولت مباشرتی در امر ساختمان دهات نخواهد کرد به دهسازی کمک خواهند کرد که همان فرمول خودیاری است کمک فکری خواهند کرد که اینها خودشان با نیروی خلاقه‌ای که هست وقتی سالی چند ماه بیکاری دارند با استفاده از این اعتبارات و با صرف این وقت‌هایی که کم می‌شد اشخاص بتوانند به برنامه خانه‌سازی بپردازند و این کارها را بکنند، ما ۴۵ هزار ده داریم فرض بفرمایید برای هر دهی هم که بخواهیم یک نفر مأمور بفرستیم (حاذقی- می‌شود ۴۵ هزار نفر) در هر دهی باز هم، یک سازمان و تشکیلاتی داریم که هر کدام برای خودشان مستقل هستند و کارهایی را انجام می‌دهند، بهیار داریم، دهدار داریم در مورد تعلیمات اساسی از وزارت فرهنگ مأمور می‌رود به دهات راجع به لباس و خیاطی و چرخ دخالت می‌کند در مورد تریوج در وزارت کشاورزی است که می‌روند در ده راجع به همین مطالب عیناً صحبت می‌کنند راجع به تهیه آب خانه صحبت می‌کنند راجع به سفید کردن اطاق صحبت می‌کنند اینها یک عوامل موجودی هستند که در دستگاه‌ها کار می‌کنند اگر قرار باشد برای آبادانی و مسکن مجدداً مأمورینی بروند این تکرار همان کار است اگر قرار باشد که همان وظایف را در سطح ده انجام بدهند مسلم است با این وظایف ادغام می‌شود و وظایف اجرایی را که بفرمایید بالاخره یک کسی می‌خواهد که برود در ده و این برنامه خودیاری را یاد این مردم بدهد این کس کی خواهد بود؟ از وزارت آبادانی یا این که آن مأمورین قبلی اگر این مأمور قبلی باشد یک وظایفی دارد که باز هم شبیه به همین وظایف است بنده فکر می‌کردم که اگر کلمه آبادانی بشود کلمه وزارت مسکن شامل خانه‌سازی در تمام کشور یا اگر کلمه آبادانی بشود وظایف عمرانی در روستاها و در این لایحه ذکر می‌شد عمران دهات به طور کلی یک برنامه‌هایی لازم دارد که این لوایح شباهت با برنامه‌های شهری ندارد زیرا خانه‌سازی را می‌شود با برنامه خانه‌سازی تطبیق داد نه برنامه شهرسازی، علیایحال نظرتان باشد که عمران به یک شکل دیگری در یک سازمان دیگری فارغ از سازمان آبادانی انجام وظیفه خواهد کرد بنده عرضی ندارم ولی اگر این سازمان‌ها بیایند در وزارت آبادانی این لایحه منظور را تأمین نمی‌کند.
رئیس- آقای نخست‌وزیر.
نخست‌وزیر- بنده تصور کردم با توضیحاتی که عرض کردم کفایت کرد ولی باز دیدم که به آن نکاتی که بنده گفتم توجه لازم نشده موضوع آبادانی که ما در اینجا ذکر کردیم این کلمه آبادانی را ترجمه عمران تلقی کردیم به جای این که یک کلمه عربی بگوییم و همین مورد هم به امر اعلیحضرت در کمیسیونی که در حضور ایشان بود این امر را فرمودند ما هم استقبال کردیم اول اسم وزارت خانه را وزارت عمران و مسکن گذاشته بودیم یعنی امور عمرانی شهرها و تأمین مسکن چون این دو موضوع از یکدیگر جناب آقای مهندس آراسته به طوری که توجه فرمودید جدا است ولی مسائل مربوط به عمران همه‌اش در یک تشکیلات نمی‌تواند جمع بشود همین‌طور که فرمودید یک قسمتش راه‌های فرعی است و یک قسمتش کارهای اجتماعی محلی و یک قسمت هم عمران روستایی برای تهیه خانه و مسکن به صورت حمام، غسالخانه و مثلاً فرض بفرمایید فرش کردن کوچه‌ها با سنگ‌های محلی سفید کردن خانه‌ها، نصب کردن در و پنجره و امثال آن این مطالبی که عرض کردم کاملاً مطالعه شده و تشکیل این وزارتخانه تمام این منظورها را برآورده می‌کند این وزارتخانه جدیدی است که ما امروز قانون آن را تقدیم می‌کنیم پس فردا قانون بنگاه عمران با بیاوریم و بعد لایحه تقسیمات عمرانی مملکت را خدمت‌تان خواهیم آورد ما مملکت را به تقسیمات عمرانی تقسیم می‌کنیم که فرض کنید هر پانصد دهی شامل نظارت یک تشکیلات محلی است (احسنت) بنده نمی‌توانم تمام کارهای آینده این دولت که در نظر دارد انجام دهد در یک لایحه توضیح بدهم با این توضیحاتی که عرض می‌کنم قانع باشید به خصوص دوستانی که با ما بیشتر تماس داشته‌اند از لحاظ توضیحات این برنامه‌های اجرایی که این کارها پیشرفت کند بنده می‌دانم ما در مرحله اول نمی‌توانیم پنجاه هزار مأمور عمران ده استخدام بکنیم ما باید یک تشکیلات وسیعی به وجود بیاوریم نظارت بکنیم در عمران روستاها به طور مثال عرض می‌کنم بنده چون اهل تفرش و فراهان علیا هستم جنابعالی هم که وکیل محترم ما هستید در فراهان فرض بفرمایید چهارصد پارچه ده است اگر یک مؤسسه عمرانی محل در آنجا در مرکز محل متمرکز باشد و بعد ده نفر یا ۱۵ نفر مأمور اجرای این برنامه را در اختیار داشته باشد، جیپ، و وسایل عبور و مرور و وسایل کار محلی را در اختیار داشته باشد این می‌تواند به پانصد ده در آنجا نظارت بکند برای اجرای برنامه‌هایشان بدون تردید شما نمی‌توانید در هر محل یک تشکیلات جداگانه بدهید، در هیچ کجای دنیا این مقدورات مالی فراهم نیست جناب آقای مهندس والا که می‌خواهند تشریف بیاورند حرف بزنند بنده قبلاً جوابشان را عرض می‌کنم ایشان می‌خواهند بفرمایند به مؤسسات ملی کمک بشود بنده کاملاً موافق هستم و عقیده دارم که یک مقداری از اجرای برنامه‌های تأمین مسکن شهرها باید به وسیله مؤسسات ملی و خصوصی انجام بشود به چه ترتیب؟ برای این که به جای این که دولت خودش مستقیماً اعمال بکند کمک بکند به شرکت‌های ساختمانی، تشویق بکند که این شرکت‌های ساختمانی با هم تلفیق بشوند و یک شرکت بزرگ به وجود بیاورند که اعتبار و ضمانت و وثیقه کافی باشد (مهندس والا- از کدام بانک؟) شما الان دست بانک رهنی را با یک اعتبار محدود و ناقص بسته‌اید.
یک بانک اعتبار دهنده تأمین می‌کند در مورد بانک رهنی می‌فرمایید که هیچ وامی بیش از ۱۵ هزار تومان نباشد نتیجه چه می‌شود نتیجه زاغه و لانه‌سازی عمومی می‌شود این صحیح نیست ما با این اعتبارات ناقص که نمی‌توانیم عمل کنیم دولتی که به شما می‌گوید این برنامه را دادم باید بروم از جای دیگر پولش را تهیه بکنم آن وقت صد میلیون، دویست میلیون، سیصد میلیون تومان به بانک رهنی می‌دهند می‌گویند با این شرایط به فلان شرکت ساختمانی بدهید به شرط این که این شرکت بیاید این واحدهای مسکونی را بسازد و پانزده ساله به اقساط به مردم واگذار کند که بیایید شما لانه بسازید در مملکت که این ثروت ملی از بین برود و فردا یک باران بیاید این سقف روی صاحبش خراب بشود (صحیح است) این نکات هم مورد توجه واقع شده است بنده حاضرم دو ساعت دیگر راجع به این جزئیات صحبت بکنم ولی استدعا می‌کنم که توجه بفرمایند این قانون امشب بگذرد.
رئیس- آقای فولادوند موافقید یا مخالف.
فولادوند- در صورتی که ایشان مخالفت‌شان را پس نگیرند موافقم و می‌خواهم صحبت بکنم.
رئیس- لزومی ندارد آقای فولادوند که حتماً صحبت بفرمایید ولی اگر میل دارید تشریف بیاورید.
فولادوند- آقای مهندس آراسته اگر مطالبی دارند بفرمایند تا بنده عرایضم را بکنم.
رئیس- بفرمایید آقای فولادوند.
فولادوند- عرض می‌شود یک خورده تقصیر غیرمستقیم جناب آقای منصور است برنامه جامع و مانعی می‌آورند به مجلس و مثل همیشه تنگشان مشتاق‌تر می‌شوند و همه چیز را یک جا می‌خواهند دولت دکتر اقبال آمد گفت برنامه‌ها برنامه کار است (دکتر الموتی- کار هم کرد) ما کار می‌کنیم و زیاد هم حرف نمی‌زنیم، دولت امینی آمد گفت ما خراب می‌کنیم (دکتر الموتی- خراب هم کرد) دولت آقای علم آمد گفت ما کلنگ می‌زنیم کلنگش را هم زد ولی آقای منصور فرمودند ما تمام کارها را در یک جا متمرکز می‌کنیم، بنده می‌بینم هر کسی که خوب کار می‌کند تمام کارها را از او می‌خواهند این برنامه خوب است، مطول و مفصل است مکمل است این است که آقایان همه‌اش پیشنهاد می‌فرمایند این یک قسمت را هم اقدام کنید اگر اجازه بفرمایید با همان توضیحاتی که داده شد. این پیشنهادات تکرار نمی‌شود بنده موافقم اصولاً با ماده اول که به همان صورتی که هست بماند اگر جناب آقای مهندس آراسته بخواهند و به عقیده بنده خود این ماده پیشنهادی است که دولت می‌کند به مجلس وقتی ما می‌گوییم مخالفیم، چکی که نمی‌شود مخالفت کرد باید یک کنتر پیشنهاد بدهیم بگوییم در مقابلش این را می‌إهیم ولی به عکس اگر بدون یک پیشنهاد مقابل مخالفت کردیم یعنی قانون اصلاً نیاید باید حتماً بگوییم که این پیشنهاد در مقابل آن ماده‌ای که مخالفیم، والا باید اصل ماده بماند.
مهندس والا- بنده عرض دارم.
رئیس- آقای مهندس والا.
مهندس والا- اگر آقایانی که به نام فراکسیون اکثریت هستند خسته شده‌اند بنده و سایر کسانی که در مجلس هستند این احساس خستگی را نمی‌کنیم (نمایندگان- خستگی نیست) پس اگر این طور است استدعا می‌کنم کمک بفرمایند به هر حال با این که متجاوز از ۲۴ ساعت است استراحت نکرده‌اید و حاضر هستید صحبت ما را گوش بدهید متشکرم ما احساس خستگی نمی‌کنیم این حرف‌هایی را که ما می‌زنیم برای خاطر خودمان نیست اولاً جناب آقای منصور با صراحتی که شما دارید بی‌نهایت تشکر داریم که در اینجا فرمودید در این وزارتخانه جدید سعی می‌کنید بودجه جدیدی تحمیل نشود (نخست‌وزیر- صرفه‌جویی هم می‌شود) در مقدمه همین لایحه‌ای که حضورتان هست و بنده جمله‌اش یادم نیست تشکیلات لازم را بنده تصور می‌کنم اگر عنوان بشود بنده دلم نمی‌خواهد خدای نکرده فردا عملی انجام شود خلاف آن فرمایشی که جنابعالی فرمودید دولتی هستید، آمدید رأی اعتماد گرفتید وزارتخانه‌ای می‌خواهید درست کنید بدون تردید احتیاج به تشکیلاتی دارید تشکیلات هم احتیاج به خرج دارد ولی اگر حالا عنوان شده باشد این اسلحه فردا از دست معاندین گرفته خواهد شد که دولت غیر از آن خرجی که کرده عمل مغایری نکرده این یک مطلبی است که بنده تصور می‌کنم لازم باشد در اینجا عنوان بشود اگر تشکیلات لازم را شما می‌خواهید بدهید این محتاج مجوز جدیدی است و این مجوز جدید را باید مجلس تصویب کند آن کسانی که حوصله گوش کردن عرایض ندارند ممکن است در لابه لای بسیاری از عرایض نامسموع و یا به نظر من گفته‌های قابل شنیدن باشد (صحیح است) پس این را خارج از حوصهل تلقی نکنید اگر می‌گویند یک مجلس انقلابی هستید بمانید مثل یک دولتی که تا ساعت پنج صبح ماند و صحبت کرد بمانید راجع به ماده‌اش راجع به هر کلمه‌اش راجع به هر جمله‌اش قانون بگذرانید والا سوء تأثیر خواهد کرد مجلس، مجلسی نیست که چکی معامله بکند همان‌طوری که دولت، دولت خدمتگزار است مجلس هم باید وظیفه خودش را انجام بدهد تا کار درست پیش برود پس اگر کسی آمد صحبت بکند اظهار خستگی نکنید شاید در هیمن عرایض ناقص بنده مطالبی بود که به مصلحت دولت و به مصلحت مجلس و به مصلحت مملکت باشد مطلب دیگری که بنده می‌خواستم عرض کنم این بود که ما همه روی تجربیات تلخی که متأسفانه داشتیم یک محدودیت‌هایی قائل شدیم اما متأسفانه طوری تشکیلات در مملکت به وجود آمده که برای بعضی دستگاه‌ها و بعضی از افراد هر کاری بخواهند بکنند انجام می‌شود و همه نوع امکانات به وجود می‌آید من نمی‌دانم آیا ممکن است که در دولت جناب آقای منصور این تعارف‌ها از بین برود و یک واقعیت‌هایی گفته بشود یا خیر امروز یکی از دوستان بنده صحبت می‌کرد که وقتی راجع به چاپخانه‌ها می‌خواهند صحبت بکنند تو صحبت می‌کنی چرا به یک رفیق دیگری نمی‌دهی که صحبت بکند من این را در بیان صداقت و در بیان راستگویی و در بیان حسن رفتار نمی‌دانم بنده اگر کاری که دارم می‌کنم توقعی که از دستگاه‌ها دارم این توقع را حاضرم از پشت این تریبون که یک مقام رسمی است عرض کنم بنده یک تاریخچه‌ای عرض می‌کنم خدمت نمایندگان محترم در سال ۱۳۳۶ یک مؤسسه ملی که با خون جگر تهیه شده بود و برای یک عده از هنرمندان...
رئیس- آقای مهندس والا راجع به لایحه صحبت بفرمایید.
مهندس والا- این مؤسسه طعمه حریق قرار گرفت در دولت آقای دکتر اقبال مطلب به عرض اعلیحضرت همایونی رسید امر فرمودند کمک بشود بنده عرض می‌کنم کمک بلاعوض هم نبود قرار بود قرضی بدهند برای اتمام تئاتر تهران (نمایندگان- این را قبلاً گفته‌اید) بنابراین اگر این را بنده عرض کردم نتیجه می‌گیرم تا این وقتی که خدمت آقایان هستم این یکی از آرزوهاست در طول این مدت برای یک پروژه صحیح کوچکترین وام داده نشده اما وام‌های ۲۰ میلیونی، ۳۰ میلیونی، ۴۰ میلیونی داده شده است این را بنده عقیده دارم جناب آقای منصور که دولت شما یک دولت انقلابی است و واقعاً بایستی این تعارفات را کنار بگذارید عملاً اقدام بکنید بنده به عنوان تشکر قبل از این که این عرایض گفته بشود عنوان فرمودید این مطالب را لازم می‌دانستم عرض کنم.
رئیس- آقای نخست‌وزیر.
نخست‌وزیر- بنده از جناب آقای مهندس والا استدعا می‌کنم که به ارادتی که بنده دارم به حوصله‌ای که بنده دارم اگر هم یک قدری آقا عصبانی شدید ببخشید نکته‌ای را که راجع به تشکیلات فرمودید به نظر بنده هیچ وزارتخانه‌ای نمی‌تواند به وجود بیاید بدون داشتن سازمان جدید و تشکیلات غیرقابل اجتناب است و باید هم هزینه‌اش تأمین بشود باید دید در مقابل یک میلیون دو میلیون، ده میلیون بودجه وزارتخانه آبادانی و مسکن اگر ما بتوانیم صدها میلیون تومان از ریخت و پاش‌های مملکتی و خزانه مملکتی صرفه‌جویی بکنیم حق به ما خواهید داد که یک موقعی بتوانیم از این صرفه‌جویی‌ها در کارهای دیگر استفاده بکنیم (صحیح است) بنده تنها صرفه‌جویی مالی را در کارهای مملکتی کافی نمی‌دانم، صرفه‌جویی وقت در زندگی مردم مؤثر است (صحیح است) وقتی که قرار است یک شهری ساخته شود با تشریفات مفصلی یک نارمک به وجود می‌آید (صحیح است) در دنیای امروز میلیاردها تومان برای مملکت ضرر دارد و این پول ملت است که از بین رفته فرض کنید که لازم باشد چندین ده میلیون تومان در یک وزارتخانه‌ای به منظور صحیح خرج بشود هیچ مانعی ندارد ولی همچو منظوری هم نیست با همین تشکیلات ناقص موجود ما افتخار خواهیم کرد که گزارش را به عرض مجلس برسانیم که ما این وزارتخانه را تأسیس خواهیم کرد و مقدار بسیار ناچیزی از اعتبار مملکتی منظور می‌کنیم اما از این جهت خیالتان راحت باشد از لحاظ مملکت و مؤسسات خصوصی این در صدر برنامه دولت است در اینجا گفته شده است که چه نوع مؤسسه خصوصی دولت کمک اعتباری بکند، حمایت بکند موضوع تئاتر را فرمودید من عقیده دارم که اگر یک پروژه صحیحی باشد و دولت با تطبیق بر اصول صحیح اعتباری، اعتباری بدهد به یک مؤسسه‌ای که یک تئاتر آبرومندی در شهر تهران به وجود بیاید یکی از بزرگترین خدمت‌ها خواهد بود (احسنت) پایتخت مملکت احتیاج به یک تئاتر دارد.
پایتخت مملکت احتیاج به یک مجلس برای تشکیل کنفرانس‌های بین‌المللی دارد، پایتخت مملکت احتیاج به یک پارک کودکان دارد، اینها مسائلی است که باید انجام بشود پارک کودک هم می‌سازیم به ساختن تئاتر هم کمک می‌کنیم ولی وقتی اصول کلی سیاست ما را آقایان تأیید فرمودید آن وقت ما را هدایت بکنید ما کارمان را انجام می‌دهیم. (احسنت).
رئیس- پیشنهادات ماده اول مطرح است و قرائت می‌شود.
پیشنهاد می‌نمایم در بند «د» از ماده ۱ برای جلوگیری از سستی پایه نظارت و تصیحیح بند مزبور به جای «از طریق» فقط کلمه «و» گذاشته شود که بدین صورت درآید.
بند د- نظارت بر توسعه شهرها و تشریک مساعی در تهیه نقشه شهر.
دکتر بقایی یزدی
رئیس- آقای دکتر بقایی یزدی این پیشنهادی که فرمودید و مطلب مختلف است توضیحی می‌دهید بفرمایید.
دکتر بقایی یزدی- از نظر معنوی ایجاد اشکال می‌کند نظارت کردن از راه‌های مختلف است و از راه تشریک مساعی درست نیست و به علاوه نظارت را یک کمی سست می‌کند بنده پیشنهاد اولیه‌ام این بود که بنویسند نظارت و کنترل آقای وزیر فرمودند که منظور از نظارت همان کنترل است و تسوعه شهرها را با همین نظارت و کنترل می‌کنیم ولی اگر آن نظارت را بخواهند از راه تشریک مساعی عمل بشود یک چیز جبری نیست شاید یک کسی از آدم تشریک مساعی نخواسته باشد و اگر کنترل بشود و ماده به این صورت درآید بهتر می‌شود.
نخست‌وزیر- بنده موافق هستم.
رئیس- دیگر نظری نیست؟ (اظهرای نشد) خانم‌ها و آقایانی که با این اصلاح موافقند قیام بفرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد پیشنهاد بعدی قرائت می‌شود.
پیشنهاد می‌کنم جمله زیر به قسمت آخر بند (هـ) ماده یک اضافه شود: «و به خصوص از طریق اجرای برنامه‌های خودیاری در روستاها».
دکتر الموتی.
نخست‌وزیر- بنده موافقم.
دکتر نهاوندی (وزیر آبادانی و مسکن)- بنده هم موافقم.
رئیس- رأی گرفته می‌شود به پیشنهاد آقای دکتر الموتی خانم‌ها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام بفرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد.
نخست‌وزیر- بنده می‌خواستم استدعا بکنم برای تأمین نظر جناب آقای مهندس والا و سایر آقایانی که علاقه دارند و صحیح هم هست یک بند به آخر این ماده اضافه شود: بند ح- کمک و راهنمایی مؤسسات خصوصی به منظور اجرای طرح‌های ساختمانی طبق شرایطی که در آئین‌نامه اجرایی تعیین خواهد شد.
بانو دکتر پارسای- به عقیده بنده بهتر است در بند «ر» نوشته شود نظارت بر توسعه شهر و اشتراک مساعی در تهیه نقشه شهر و همین‌طور در همه جای این لایحه به جای تشریک مساعی نوشته شود اشتراک مساعی.
نخست‌وزیر- به احترام فرمایشات خانم دکتر پارسای عرض می‌کنم نقشه شهر را شهرداری‌ها می‌کشند و باید برای تصویب به وزارت کشور بفرستند برای این که این کار دو مرتبه نشود کوشش خواهیم کرد که در شهرها قبلاً کمک‌هایی بشود به شهرداری‌ها و نقشه‌هایی که تهیه و تنظیم می‌کنند و بفرستند به وزارت آبادانی و مسکن برای تصویب.
بانو دکتر پارسای- بنده عرضم این است که این جمله ناقص است.
نخست‌وزیر- طبق قانون هست.
رئیس- خانم دکتر پارسای پیشنهادشان این است که در همه جای این لایحه به جای جمله تشریک مساعی نوشته شود اشتراک مساعی.
نخست‌وزیر- موافقم.
رئیس- اصلاح عبارتی است انجام می‌شود. پیشنهاد آقای مهندس والا قرائت می‌شود.
پیشنهاد می‌کنم به آخر ماده اول اضافه شود.
ح- کمک به مؤسسات خصوصی به منظور اجرای طرح‌های ساختمانی طبق شرایطی که در آئین‌نامه اجرایی تعیین خواهد شد.
مهندس والا.
رئیس- به این پیشنهاد رأی گرفته می‌شود خانم‌ها و آقایانی که موافقند قیام فرمایند (چند نفری برخاستند) رد شد. به ماده اول با اصلاحاتی که شده است رأی می‌گیریم خانم‌ها و آقایانی که موافقند قیام بفرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. ماده دوم مطرح است و قرائت می‌شود.
ماده ۲- به وزارت دارایی اجازه داده می‌شود سهام بانک ملی ایران در بانک رهنی ایران را خریداری کند. از تاریخ تأسیس وزارت آبادانی و مسکن وزیر آبادانی و مسکن نماینده سهام دولت در این بانک خواهد بود.
رئیس- آقای نخست‌وزیر فرمایشی دارید بفرمایید:
نخست‌وزیر- بنده برای این که مشکلی پیش نیاید توضیح عرض کنم اگر قانع‌کننده نبود باز عرایضی خواهم کرد ما می‌خواهیم که بانک رهنی کلیه سهامش متعلق به وزارت آبادانی و مسکن باشد یعنی سرمایه بانک فعلاً قسمتی‌اش متعلق به وزارت دارایی است و قست دیگر متعلق به بانک ملی ایران اصولاً بانک ملی ایران این اعتباری را که گذاشته است یعنی با هشتاد میلیون اعتبار می‌تواند در اقتصاد مملکت رل بسیار مؤثری را بازی بکند این البته موکول خواهد شد به تأمین اعتبار از طرف دولت یعنی دست به دست می‌شود دولت این پول را می‌دهد به بانک رهنی، بانک رهنی می‌دهد به بانک ملی این یک چرخی پیدا می‌کند که پول بانک ملی برگردد برای این که قدرت و مقدورات بانک ملی از لحاظ امور تجارتی قوی‌تر باشد در اقتصاد مملکت مؤثر است وقتی کلیه سهام متعلق است به دولت می‌تواند نظریات خودش را در اعتبارات رهنی به طور کامل اعمال بکند.
رئیس- آقای نیری مخالفید بفرمایید.
نیری- با اجازه مقام ریاست به عرض نمایندگان محترم می‌رسانم جناب آقای نخست‌وزیر عرض می‌کنم که اگر غرض این باشد که سهام بانک رهنی را که در اختیار بانک ملی است خریداری بشود باید وزارت مسکن بخرد با ضمانت وزارت دارایی یا از طریق خزانه‌داری کل و یا از طریق وام از طریق وزارت دارایی اگر خریداری بشود باید برای خودش بخرد نه برای وزارت مسکن بنابراین عبارت باید اصلاح شود.
رئیس- آقای نخست‌وزیر.
نخست‌وزیر- نظر آقای نیری تصور می‌کنم تأمین است با وجود اعتمادی که به نظر صائب جنابعالی آقای نیری دارم اینجا می‌گوییم به جای وزارت دارایی به دولت اجازه داده بشود چون تمام پولی که در مملکت خرج می‌شود متعلق به خزانه‌داری کل مملکت است اگر بعد از این گفته می‌شود وزارت آبادانی و مسکن، وزیر آبادانی و مسکن نماینده سهام دولت در این بانک خواهد بود و سهام بانک رهنی را خریداری می‌کند وزارت دارایی این سهام را خریداری می‌کند و در بودجه‌اش پاداد می‌کند و همه ساله واریز می‌کند. میرافضل وزیر آبادانی و مسکن نماینده صاحب سهم در این بانک خواهد بود نماینده سهام دولت در بانک ملی چون طبق اساسنامه یک نفر دیگر صاحب سهم است و این قسمت چون شرکت سهامی است باید یکی از مدیران بانک یک یا دو سهم داشته باشد و ذکر این ماده به این ترتیب لازم است.
رئیس- در ماده دوم جمله وزارت دارایی تبدیل شد به دولت ماده دوم مجدداً با اصلاحی که شده قرائت می‌شود.
ماده ۲- به دولت اجازه داده می‌شود سهام بانک ملی ایران در بانک رهنی ایران را خریداری کند از تاریخ تأسیس وزارت آبادانی و مسکن نماینده سهام دولت در این بانک خواهد بود.
رئیس- به ماده دوم رأی گرفته می‌شود خانم‌ها و آقایانی که موافقند قیام بفرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد ماده سوم مطرح است قرائت می‌شود.
ماده ۳- بانک ساختمانی مکلف است ظرف سه ماه از تاریخ تصویب این قانون کلیه عملیات بانکی خود را به تشخیص شورای پول و اعتبار طبق بند ۲ ماده ۵۸ قانون بانکی و پولی کشور قطع کند. بانک مزبور پس از قطع عملیات بانکی به نام سازمان مسکن به صورت یکی از مؤسسات تابعه وزارت آبادانی و مسکن مسئول اجرای طرح‌های ساختمانی و تهیه مسکن خواهد بود. سازمان مسکن که دارای کلیه حقوق و اختیارات قانونی بانک ساختمانی و مسئول کلیه تعهدات آن خواهد بود تسویه امور مربوط به معاملات بانکی را به بانک رهنی ایران محول خواهد کرد و بانک رهنی ایران تسویه امور مزبور را طبق مقررات به حساب سازمان مسکن تحت نظارت شورای پول و اعتبار انجام خواهد داد.
- تبصره- تغییراتی که باید به منظور فوق و برای حسن جریان امور سازمان مسکن در اساسنامه بانک ساختمانی داده شود به پیشنهاد وزارت آبادانی و مسکن و تصویب هیئت وزیران قابل اجرا خواهد بود.
مادام که تغییرات لازم در اساسنامه مزبور به عمل نیامده است وزیر آبادانی و مسکن دارای اختیارات مدیرعامل بانک ساختمانی خواهد بود.
رئیس- آقای نخست‌وزیر.
نخست‌وزیر- فکر می‌کنم واقعاً این ماده یکی از خدماتی است که به مملکت خواهد شد، اهمیت موضوعی که نمایندگان محترم باید به قانون بانکی و پولی کشور بکنند و این قانون به هیچ وجه من‌الوجوه نباید متزلزل بشود چون اعتبار مملکت است اعتبار مردم است این ماده با نظر بانک مرکزی ایران تنظیم شده از لحاظ این که یک بانکی را وقتی بخواهند یک قسمت از اختیارات و حقوقش را بگیرند و به سازمان دیگری تفویض کنند و ضمناً هم عملیات بانکی در یک مدتی قطع بشود حقوق و اختیارات تصفیه حساب و غیره هم باید با نهایت دقت باشد این است که بنده خواستم استدعا کنم در این ماده بالاخص چون خیلی بادقت تنظیم شده و با نظر بانک مرکزی ایران بوده اگر نظری داده بشود معنای کار به کلی تغییر می‌کند (نمایندگان- رأی، رأی).
رئیس- آقای نیری نظری داشتید بفرمایید.
نیری- بنده به مناسبت سابقه‌ای که در کار بانک ساختمانی دارم این است که توضیحاتی حضور آقایان نمایندگان و هیئت محترم دولت خواهم داد تصدیق بفرمایید در اینجا کاملاً روشن نیست که بانک ساختمانی وجود خواهد داشت یا نخواهد داشت (نخست‌وزیر- تبدیل به سازمان مسکن خواهد شد) باید عرض کنم که بانک ساختمانی قسمت بانکی‌اش مهم نیست ولی فقط یک مقدار ضمانت‌نامه‌ای است که برای کارهای ساختمانی صادر می‌شود و یک وام‌های کوچکی است که مربوط به خود بانک نیست پولی است که شرکت نفت به اغلب بانک‌ها می‌دهد و قسمت اعظمش را به خود کارمندان شرکت نفت وام می‌دهد و با یک شرایط عمل بانکی انجام می‌دهند قسمتی که خیلی مهم است در درجه اول قسمت اراضی موات است و دو قانون مربوط به آن که یکی ثبت اراضی موات استکه جناب آقای دکتر یگانه کاملاً واقف هستند و یکی قانون متجاوزین به اراضی موات الان ۲۵۰ پرونده در هیئت سه نفری مطرح است که میلیون‌ها تومان سرمایه دولت در آنها است که سرمایه بزرگ و مهمی است برای کار ساختن مسکن، بودجه‌ای که آقایان سراغش بروید همین بودجه است و حدود ۵۰/۶۰ میلیون تومان رأی صادر شده است که بیست میلیون تومان در زمان تصدی خود بنده است ما وصول کردیم منتها ۴۰ میلیون تومان بانک مطالبات داشته است یکی از پرونده‌های این بانک ۳۰۰ میلیون تومان مدعی به آن است راجع به اراضی طرشت اراضی مهرآباد در حدود ۱۲۷ میلیون تومان مدعی به آن است اراضی دیگری هست که جمعاً ۵۰۰،۶۰۰ میلیون تومان می‌شود باید این را توجه داشتکه این آقایان که تحت تعقیب هستند خیلی خوشحال هستند که بانک ساختمانی از بین خواهد رفت و بنابراین قائم‌مقامی نخواهد داشت از این وضع ما می‌توانیم سوءاستفاده بکنیم این را موافقت بفرمایید چون بسیار بسیار مأله مهمی است و توجه اگر بفرمایید در این ماده دقت کافی بشود ممکن است آنها را بلافاصله سوءاستفاده کنند بانک ساختمانی که رفت و قائم‌مقام قانونی‌اش هم تعیین نشده بنابراین آنها باکی ندارند و بنده عقیده دارم که اگر اجازه بفرمایید به دو طریق عمل بشود یا بانک ساختمانی بماند تحت نظر وزارت مسکن پس از مدتی که راجع به وزارت مسکن مطالعه خواهید فرمود ممکن است بعد از این که در کارهایتان خوب مسلط شدید پیشنهاد انحلال داده شود یا در حال حاضر منحل بشود این دو راه دارد قائم‌مقامی وزارت مسکن که اهم مسائل است این دو قانون را تعقیب بکند ولی این که اجازه بفرمایید که به یک طریقی که بنده پیشنهاد می‌کنم عملی بشود خیلی سهل و آسان است آقای وزیر مسکن می‌شوند مدیرعامل هیئت مدیره هم در اختیار خودشان کارهای بانکی بانک ساختمانی هم هیچ اجباری ندارد در اساسنامه پیش‌بینی شده به محص این که گفت نمی‌خواهم کار بانکی بکنم صحبتی نیست، قانون است پس اجازه بفرمایید که هیئت مدیره به این ترتیب انتخاب شود مطالعه بشود بعد از سه ماهی که در قانون فرصت برای این کار گذاشته شده این سه ماه را خود وزارت مسکن یک لایحه‌ای بیاورد برای تعیین تکلیف بانک ساختمانی، حالا منحلش نکنید برای این که احیاناً ممکن است در مورد این دو قانون متجاوزین بر اراضی موات سوءاستفاده کنند و اگر خواستید بنده دو پیشنهاد تهیه کرده‌ام.
رئیس- آقای نخست‌وزیر بفرمایید.
نخست‌وزیر- نظر جناب آقای نیروی برای من همیشه بسیار صائب است ولی پیش‌بینی اینمسائل همه شده است قانون از لحاظ تأمین منافع دولت که صاحب سهم بانک ساختمانی است با این جمله‌ای که سازمان مسکن دارای کلیه حقوق و اختیارات قانونی و تعهدات آن بانک خواهد بود کاملاً نظر جنابعالی تأمین است در ماده دیگری در پایان آن نوشته شده است که به محض تشکیل این قانون وزیر آبادانی و مسکن جانشین مدیرعامل بانک ساختمانی خواهد بود الان وزیر آبادانی و مسکن نمی‌تواند مدیرعامل بانک ساختمانی بشود به دلیل این که در اساسنامه بانک ساختمانی قید است که مدیرعامل بانک ساختمانی نمی‌تواند هیچ‌گونه وظیفه یا مقام دولتی داشته باشد بدین جهت ملاحظه بفرمایید که ما به همه این نکات توجه داریم و آقای وزیر آبادانی و مسکن از روز شنبه در بانک ساختمانی مستقر خواهند شد و بدون تردید بنده به وزیر مربوط دستور دادم و این تغییر هم امروز داده شد بنده به وزیر آبادانی دستور دادم جانشین وزیر آبادانی و مسکن جانشین مدیرعامل بانک ساختمانی خواهد شد و تشکیلات وزارت مسکن در همان بانک ساختمانی داده خواهد شد و بدون تردید این دولت و این افراد یک شاهی از حقوق ملت ایران را تضییع نخواهد کرد اطمینان داشته باشید که مطالبات بانک هم به بهترین طریق وصول خواهد شد و منافع عمومی حفظ خواهد شد (احسنت).
رئیس- آقای نیری.
نیری- بنده یک توهمی داشتم این کلمه جانشین اگر گذاشته شود بهتر است.
نخست‌وزیر- مادامی که تغییرات لازم در اساسنامه به عمل نیامده است وزارت آبادانی و مسکن اختیارات مدیرعامل بانک ساختمانی را دارد و کلیه اختیارات مدیرعامل تفویض می‌شود به وزیر آبادانی و مسکن (نمایندگان- رأی).
پیشنهادی رسیده راجع به اصلاح ماده ۴ خوانده می‌شود آقای دکتر مهذب پیشنهاد کرده‌اند:
پیشنهاد می‌نماید جمله «مسئول اجرای طرح‌های ساختمانی و تهیه مسکن» مذکور در خط چهارم ماده ۳ حذف شود.
رئیس- آقای دکتر مهذب.
دکتر مهذب- بنده واقعاً شرمنده هستم که در این موقع وقت آقایان را می‌گیرم (صحیح است) بنابراین با کمال شرمندگی پیشنهادی را که کرده‌ام اگر توجه کرده باشید جمله‌ای است و تهیه مسکن این مسئولیت داده شد به سازمان مسکن در صورتی که به نظر بنده این مسئولیت به عهده وزارت آبادانی و مسکن است پس اگر مسئولیت در اختیار وزارت آبادانی و مسکن هست این را دیگر نباید به سازمان مسکن داد که این وزارتخانه را گرفتار اشکال بکند.
رئیس- آقای نخست‌وزیر
نخست‌وزیر- در اینجا نوشته شده است این بانک به صورت سازمان مسکن در می‌آید برای این است که با حدود اختیارات مقررات قانونی بانک ساختمانی برای این است که کارهای این سازمان همین‌طور که جناب آقای نیری فرمودند دارای یک تعهدات و اختیارات و دارایی و قروض و دیون و مطالبات و اجرای برنامه تأمین مسکن می‌باشد و این سازمان برای این به وجود می‌آید که دارای مقررات و قوانینی می‌باشد که خارج از حدود مقررات اداری عمران و مسکن است چون به وزارت عمران و مسکن این مسئولیت داده شد که تمام کارهایی که انجام می‌دهد در حدود مقررات عمومی مملکت باشد و اساس حدود اختیارات بانک ساختمانی را برای همیشه حفظ خواهد کرد که بتواند امور بانک ساختمانی را عمل بکند بتواند قرارداد بنویسد و عمل مناقصه انجام بدهد بتواند ناظر بر اجرای ساختمان‌های دولت باشد (صحیح است).
رئیس- پیشنهادی از آقای پاینده رسیده است قرائت می‌شود.
پیشنهاد می‌کنم در تبصره ماده ۳ تصویب هیئت وزیران به «تصویب کمیسیون دادگستری مجلسین تبدیل شود» پاینده.
رئیس- آقای پاینده بفرمایید.
پاینده- بنده حتی‌المقدور کوشش می‌کنم که مثل همیشه مذاکرات بیش از آنچه که لازم است نشود و زودتر لایحه دولت بگذرد و از طرف دیگر تصور می‌کنم خود آقای دکتر یگانه مطلب را متوجه باشند که به وجود آوردن این سابقه که قانون به وسیله تصویب‌نامه نقض شود صحیح نیست و حال که ساعت نزدیک نیمه‌شب است بنده تصور می‌کنم ما حق داشته باشیم به این که تقاضا کنیم یک اساسنامه که به حکم قانون به وجود آمده است به موجب تصویب‌نامه‌ای لغو بشود.
نخست‌وزیر- بنده قبول می‌کنم این پیشنهاد را.
رئیس- آقای نخست‌وزیر قبول کردند (پاینده- متشکرم)
رئیس- بنابراین به پیشنهاد آقای پاینده رأی می‌گیریم (بعضی از نمایندگان- یک مرتبه دیگر قرائت بفرمایید) به شرح ذیل مجدداً قرائت شد پیشنهاد می‌کنم در تبصره ماده ۳ تصویب هیئت وزیران به «تصویب کمیسیون دادگستری» مجلسین تبدیل شود.
پاینده.
رئیس- خانم‌ها و آقایانی که با پیشنهاد آقای پاینده موافق هستند خواهش می‌کنم قیام بفرمایند (اکثر قیام نمودند) تصویب شد بنابراین به ماده سوم با اصلاحی که به عمل آمده است رأی می‌گیریم خانم‌ها و آقایانی که با ماده سوم موافقند قیام بفرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد ماده چهارم قرائت می‌شود.
ماده ۴- پس از تشکیل وزارت آبادانی و مسکن سازمان خانه‌سازی موضوع تصویب‌نامه قانونی شماره ۸۲۴ مورخه ۱۹/۱/۴۲ منحل و تصفیه امور آن به وزارت آبادانی و مسکن محول خواهد گردید پس از انجام امر تصفیه خالص دارایی سازمان مزبور به دارایی سازمان مسکن اضافه خواهد شد.
- تبصره- کلیه تعهداتی که تا تاریخ انحلال سازمان خانه‌سازی از طرف این سازمان وهیئت پنج نفری مذکور در تصویب‌نامه قانونی شماره ۸۲۴ مورخه ۱۹/۱/۴۲ در حدود تصویب نامه قانونی مزبور به عمل آمده است معتبر بوده و تا مرحله انجام طبق مقررات و اختیارات مشروح در تصویب‌نامه قانونی مزبور به وسیله وزارت آبادانی و مسکن دنبال خواهد شد و برا یاجرای مفاد این تبصره وزیر آبادانی و مسکن دارای کلیه اختیارات هیئت مذکور خواهد بود.
رئیس- راجع به این ماده چهار آقایان نظری ندارند (اظهاری نشد) بنابراین پیشنهادات این ماده قرائت می‌شود.
صادق احمدی- دو تا پیشنهاد رسیده یکی از طرف آقای دکتر اسفندیاری یکی هم از طرف آقای مهندس صائبی که هر دو قرائت می‌شود.
پیشنهاد می‌کنم کلمه «قانونی» از دنبال کلمه تصویب‌نامه در مواد ۴ و ۵ و ۷ برداشته شود.
دکتر اسفندیاری.
رئیس- آقای نخست‌وزیر بفرمایید.
نخست‌وزیر- بنده با این اصلاح موافقم.
رئیس- رأی می‌گیریم به پیشنهاد آقای دکتر اسفندیاری خانم‌ها و آقایانی که موافقند قیام بفرمایید (اکثر قیام نمودند) تصویب شد.
رئیس- پیشنهاد آقای مهندس صائبی قرائت می‌شود
اینجانب پیشنهاد می‌نماید که کلمه قانونی بعد از کلمه تصویب‌نامه در ماده ۴ و تبصره آن و ماده ۶ و ۷ حذف شود.
مهندس صائبی.
رئیس- چون پیشنهاد ایشان هم مشابه با پیشنهاد آقای دکتر اسفندیاری است که جناب آقای نخست‌وزیر قبول فرمودند و تصویب شد بنابراین در ماده ۴ دیگر پیشنهادی نیست به خود ماده ۴ و تبصره‌های آن و اصلاحی که شده رأی می‌گیریم خانم‌ها و آقایانی که با ماده چهارم موافقند قیام بفرمایند (اکثر قیام نمودند) تصویب شد ماده پنجم قرائت می‌شود.
ماده ۵- از تاریخ تصویب این قانون اجرای تصویب‌نامه قانونی شماره ۲۵۶۴۸ مورخه ۱۱/۷/۴۱ درباره تشکیل شورای مسکن موقوف می‌شود.
رئیس- راجع به ماده ۵ نظری نیست (اظهاری نشد) بنابراین به این ماده پنجم رأی می‌گیریم خانم‌ها و آقایانی که با ماده پنجم موافقند قیام بفرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد ماده ششم قرائت می‌شود.
ماده ۶- کلیه وزارتخانه‌ها و مؤسسات دولتی مکلف‌اند برای تهیه و اجرای طرح‌های ساختمانی مورد نیاز خود موضوع بند ب ماده ۱ این قانون به وزارت آبادانی و مسکن مراجعه نمایند.
وزارت آبادانی و مسکن طرح مورد تقاضا را تهیه و پس از تأمین اعتبار از طرف وزارتخانه یا مؤسسه مزبور اجرا خواهد کرد.
- تبصره- وزارت آبادانی و مسکن می‌تواند در هر مورد که مناسب تشخیص دهد تهیه و تنظیم و اجرای طرح‌های موضوع بند ب ماده ۱ این قانون را به مؤسسات مربوط واگذار نماید.
رئیس- چون راجع به ماده شش نظری نیست پیشنهادات قرائت می‌شود.
محترماً پیشنهاد می‌شود که به ماده شش لایحه تأسیس وزارت آبادانی و مسکن تبصره ذیل اضافه شود:
- تبصره ۲- وزارت آبادانی و مسکن می‌تواند به مؤسسات خصوصی کمک و راهنمایی‌های لازم را به منظور اجرای طرح‌های ساختمانی طبق آئین‌نامه‌ای که به تصویب هیئت وزیران خواهد رسید بنماید.
یغمائی کیهان.
رئیس- آقای نخست‌وزیر بفرمایید.
نخست‌وزیر- بنده استدعا می‌کنم این تبصره‌ای را که آقای یغمائی کیهان پیشنهاد کرده‌اند چون کاملاً منطقی به نظر می‌آید موافقت بفرمایید.
(خانم فرخ رو پارسای- یک مرتبه دیگر بخوانید).
رئیس- پیشنهاد ایشان یک مرتبه دیگر قرائت می‌شود که خانم‌ها و آقایان توجه بفرمایید.
رئیس- رأی می‌گیریم به این پیشنهاد خانم‌ها و آقایانی که موافقند قیام بفرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد.
دکتر معتمد وزیری- بنده توضیحی دارم.
رئیس- توضیح نمی‌شود اگر پیشنهاد دارید بفرمایید.
دکتر معتمد وزیری- بنده پیشنهادم این است که تأمین اعتبار از طرف وزارت خانه مربوطه بشود چون نظر به طور کلی در بسیاری موارد اعتبار تأمین نمی‌شود.
رئیس- آقای نخست‌وزیر.
نخست‌وزیر- جناب آقای دکتر معتمد وزیری فکر می‌کنم در هر صورت وقتی مال یک وزارتخانه‌ای باشد و سازمان برنامه هم اعتبارش را تأمین کند در حقیقت آن وزارتخانه و سازمان مربوطه اعتبارش را تأمین کرده است از محل برنامه‌های عمرانی فقط منظور این است که وزارت آبادانی و مسکن یک کاری را شروع نکرده باشد روی قول یک وزارتخانه‌ای و بعد در مقابل مقاطعه‌کار و طلبکار قرار بگیرد.
دکتر معتمد وزیری- بنابراین بنده دیگر عرضی ندارم.
رئیس- بنابراین به ماده شش و دو تبصره رأی می‌گیریم خانم‌ها و آقایانی که با ماده شش موافقندق یام بفرمایند (اکثر قیام نمودند) تصویب شد ماده ۷ قرائت می‌شود.
ماده ۷- اجرای طرح‌های شهرسازی موضوع تبصره ماده ۱۶ تصویب‌نامه قانونی برنامه عمرانی سوم کشور و همچنین تهیه و اجرای کلیه طرح‌های مربوط به فعالیت‌های عمرانی شهرداری‌ها و مؤسسات وابسته به آنها و مؤسسات عمومی و عام‌المنفعه موضوع ماده ۲۱ تصویب‌نامه قانونی مزبور به عهده وزارت آبادانی و مسکن محول می‌شود. وزارت آبادانی و مسکن مکلف است برای تأمین اعتبارات لازم طرح‌های مزبور را به تصویب سازمان برنامه برساند. سازمان برنامه ضمن واگذاری طرح‌های مزبور کلیه اسناد و مدارک مربوط را در اختیار وزارت آبادانی و مسکن قرار دهد.
- تبصره ۱- آن عده از کارمندانی که در تاریخ تصویب این قانون در مدیریت اجرایی شهرسازی سازمان برنامه مشغول خدمت می‌باشند طبق تقاضای وزارت آبادانی و مسکن و توافق سازمان برنامه به این وزارت مأمور خواهند شد. وزارت آبادانی و مسکن حقوق و مزایای کارمندان مزبور را براساس آئین‌نامه استخدامی سازمان برنامه خواهد پرداخت.
- تبصره ۲- وزارت آبادانی و مسکن مجری طرح دفاتر فنی سازمان برنامه در استان‌ها خواهد بود.
رئیس- آقای دکتر اسفندیاری مخالفید بفرمایید.
دکتر اسفندیاری- گرچه وقت خیلی دیر است ولی من فکر می‌کنم که تنها ماده‌ای که در این لایحه مهم است این ماده است بقیه مواد به نسبت خوب بودند و البته تصویب هم شدند به هر صورت اشکالاتی که از نظر من در این ماده وارد است از چند قسمت است که یکی یکی من آنها را قرائت می‌کنم و مطرح می‌کنم آنچه که در قسمت اول ماده ۷ آمده استدعا می‌کنم از جناب آقای دکتر یگانه و جناب آقای نخست‌وزیر که اینجا توضیح بفرمایند نسبت به تبصره‌هایی که در این ماده هست توضیحی بفرمایند که ما روشن بشویم ثانیاً در موادی که گفته وزارت آبادانی و مسکن مکلف است برای تأمین اعتبار لازم طرح‌های مزبور را به تصویب سازمان برنامه برساند البته به تصویب رسانیدن طرح‌ها از نظر سازمان برنامه و کاری که به عهده سازمان برنامه است این کار بسیار خوبی است ولی اگر اعتبارات و طرح‌ها را هیئت دولت داد به سازمان برنامه بدهد باز همان قدرتی که سازمان برنامه داشته خیلی زیادتر بهش داده شده و وزارت آبادانی مسکن در واقع تابع مقررات سازمان برنامه است و چشمش به دست آنها دوخته شده است تبصره پیشنهادی من این است که قسمت تأمین اعتبارات از آن حذف شود و طرح‌های مزبور باشد ولی قسمت دیگر نظر بنده تبصره اول است که من به طور کلی با این تبصره مخالف هستم به این صورت که می‌گوید کارمندان سازمان برنامه را ما از آنجا برمی‌داریم و با همین حقوق و تشکیلات در سازمان مسکن و وزارت آبادانی و مسکن می‌گذاریم و در واقع همان حقوق سازمان برنامه را بهشان می‌دهیم این از دو صورت خارج نیست یا مایل نیست از لحاظ حقوقی که دارد به وزارت آبادانی و مسکن بیاید در آنجا کار کنند یا با همان حقوق می‌آید در وزارت آبادانی و مسکن مشغول کار می‌شود بنابراین خود سازمان برنامه حقوق این را می‌پردازد و یا این که به طور کلی مثل تبصره ماده ۸ که هنوز مطرح نشده بنگاه مهندسی سازمان برنامه را با کلیه کارکنان و اموال و اعتبارات و تعهدات خود به وزارت مسکن منتقل می‌شود هر کدام از این مهندسین به اداراتی که در قسمت مدیریت ادارات شهرسازی سازمان برنامه کار می‌کنند از سازمان برنامه منتقل می‌کنند و ملحق می‌کنند به وزارت آبادانی و مسکن طبق همین قانون به همان صورتی که ماده ۸ عمل کرده در قسمت تبصره ۲ البته من مذاکراتی کردم با جناب آقای وزیر و ایشان فرمودند مأمورین سازمان برنامه حاضر نیستند با حقوق‌های کلانی که آنجا می‌گیرند منتقل بشوند به وزارت آبادانی و مسکن یکی از اموری که الان در کمیسیون استخدام مورد طرح و رسیدگی است و همیشه از طرف آقایان هیئت دولت سابق و جناب آقای منصور و سایر اعضای هیئت دولت گفته شده است هم‌آهنگ کردن دستگاه‌های ادارات دولتی از نظر رتبه و مقام کارمندان دولت است با این ترتیب ما خودمان در اینجا باز مجوزی به دست کارمندان سازمان برنامه یا کارمندان سایر وزارتخانه‌ها می‌دهیم که به هر صورتی که خواستند باز این تبعیض را تنفیذ کنند خود آقای دکتر گودرزی که حاضر هستند شاید بدانند از چندین هزار شکایتی که به کمیسیون استخدام در مورد لایحه استخدام رسیده و الان مشغول رسیدگی هستیم و جناب آقای دکتر معتمد وزیری بهتر از بنده اطلاع دارند شاید ۹۹ درصد از شکایاتی که رسیده مربوط به تبعیض‌هایی است که در لایحه استخدام در نظر گرفته شده چنانچه یک عده‌ای را در خود همین قانون مستثنی کرده‌اند در این جا در دو ماده یعنی ۷ و ۸ من این تبعیض را می‌بینم در ماده ۷ گفته‌اند یک مأموری را بیاوریم با سه چهار هزار تومان حقوق از سازمان برنامه به وزارت آبادانی و مسکن و همان حقوق را به او می‌پردازیم و در ماده هشت می‌گوید یک قسمت از سازمان‌های سازمان برنامه را منحل می‌کنیم و ملحق می‌کنیم به وزارت ابادانی و مسکن بعد از این هم یک قسمتی هست که باید مورد توجه قرار بگیرد در مورد تبصره ۲ بنده یک پیشنهادی دادم که این الحاق به طوری صورت بگیرد که موجب تبعیض نشود و الا اسباب اشکال می‌شود فرض بفرمایید یک آقایی استدعا دارد باید از فلان شهرستان به اینجا در تهران و یا برعکس یکی از دوستانش او را برمی‌دارد به عنوان رئیس دفتر فنی فلان وزارتخانه هر وزارتخانه‌ای باشد فرقی نمی‌کند رئیس دفتر فنی یا معاون دفتر فنی فلان وزارتخانه او را منصوب می‌کنداین شخص تا دیروز هزار تومان ۹۵۰ تومان حقوق حداکثر پایه ۹ را می‌گرفته امروز که در دفتر فنی کرمان سیستان و بلوچستان یا مازندران یا هر کجایی که هست با شش هزار تومان ده هزار تومان حقوق او را به کار می‌گمارند چرا برای این که مورد علاقه استاندار محل است و می‌خواهد که در دفترش باشد و پول کلان را بگیرد و بنابراین آوانس زیادی به دوستش می‌دهد چون او دوستش است البته این تبعیضاتی که می‌شود باید آقایان توجه بفرمایند مخصوصاً در این ماده به صورتی اصلاح کنند هر طور که جناب آقای نخست‌وزیر می‌دانند که این تبعیض که در اینجا آورده شده کمتر بشود (خواجه‌نوری- پیشنهاد بفرمایید) بنده پیشنهاد دادم بنده پیشنهادی دادم در تبصره ۲ ماده ۷ را باید عوض کنند در دو ماده دو موضوع را متناقض آوردن از نظر من صورت خوشی ندارد این تبعیض است که در این ماده دیده می‌شود یکی این استکه یک کارمند سازمان برنامه را با ده هزار تومان حقوق می‌آوریم در وزارت آبادانی و مسکن بهش می‌دهید سه هزار تومان یا چهار هزار تومان در قسمت دیگر از سازمان مهندسی سازمان برنامه این مهندس را می‌آورند در وزارت آبادانی و مسکن و باید شخص طبق مقرراتی که سایر وزارتخانه‌ها دارند حقوق بهش می‌دهید ده هزار تومان ۱۵ هزار تومان و این تبعیض بزرگی است یک چیز دیگری هم خواستم به عرض همکاران محترم برسانم این است که من مدتی که در وزارتخانه‌ها کار کردم قسمتی از آن در شهرداری کرمان بود یا مربوط به کارهایی بوده که من درش شرکت داشتم این بود که یک شخصی در یک جایی کار می‌کند آن شخص با وزیرش دعوا می‌کند مجبور به استعفا می‌شود یا وزیر از آن وزارتخانه بیرونش می‌کند حداکثر حقوق این شخص مثلاً هزار تومان بوده همین شخص عیناً منتقل می‌شود به سازمان برنامه و در سازمان برنامه استخدام می‌شود در آن سازمان با همان مدارک تحصیلی ماهی سه چهار هزار تومان بهش می‌دهند و از همان سازمان همان شخص را مأمور می‌کنند مجدداً به آن وزارتخانه‌ای که قبلاً بوده و حق مقام هم بهش می‌دهند یعنی یک شخص که یک مقامی داشته است در یک وزارتخانه‌ای و هزار تومان حقوق داشته این شخص منتقل می‌شود به سازمان برنامه با حقوق چند برابر بنابراین تقاضای بنده این است که به طورکلی این تبعیضات از بین کارمندان برداشته شود و جناب آقای نخست‌وزیر ترتیبی بدهند که این اختلاف بین ماده ۷ و ۸ که فعلاً وجود دارد از بین برود.
رئیس- آقای نسخت‌وزیر بفرمایید.
نخست‌وزیر- در قانون برنامه سوم راجع به مسئله شهرسازی دو ماده است یکی ماده ۱۹ و یکی هم ماده ۲۱ که سازمان برنامه را موظف می‌کند به اجرای طرح‌های شهرسازی که با شهرداری‌ها قرار داد می‌بندد و انجام می‌دهد و در اثر توسعه این کار هم متأسفانه در اغلب شهرها یک نارضایتی‌ها مشاهده می‌شود و ما هم منظورمان این است که وزارت آبادانی و مسکن و عمران دهات را به عهده بگیرد به این جهت این ماده ۲۰ ناظر بر انتظام امور اجرایی سازمان برنامه است یعنی انتقال از سازمان برنامه به وزارت آبادانی و مسکن به این جهت این قسمت اول ماده ۷ این عین تکس ماده قانونی است به جای این که تمامماده قانون ذکر بشود ذکر شده است ماده ۱۹ و ۲۱ که امور اجرایی شهرسازی رادیگر سازمان برنامه نکند سازمان برنامه یک دفتر طراحی و نظارت برنامه‌های عمرانی و اقتصادی و اجتماعی مملکت است ولی تا به حال این سازمان برنامه تا به حال یک احساسی بین مردم پیدا شده که به صورت یک دولتی در دولت بوده (صحیح است) و به هیچ‌وجه من‌الوجوه این رویه ادامه پیدا نخواهد کرد (احسنت) بنده باید عرض کنم از چندی پیش این رویه منسوخ شده و الان سازمان برنامه دارد به وظایف اولیه خودش برمی‌گردد و سازمان برنامه الان در حال حاضر به هیچ‌وجه من‌الوجوه با آن رویه و روال سابق کار نمی‌کند ولی باید این کار تکمیل بشود سازمان برنامه یک جزئی است از دولت و رئیس دولت رئیس سازمان برنامه است (صحی حاست) باید احاطه و نظارت کامل در امور عمرانی در طرح‌ریزی برنامه‌ریزی توزیع اعتبارات روی سیاست مطالعه شده برای مملکت از نظر اقتصادی و اجتماعی برای مملکت از طرف دولت اجرا بشود در هیئت عالی سازمان برنامه امروز هم‌آهنگی برنامه‌ریزی و اجرای برنامه‌های عمرانی باید در آنجا اعمال بشود و بنده قول می‌دهم خدمت خانم‌ها و آقایان قسمت اعظم وقتم را برای نظارت برنامه‌های عمرانی مملکت می‌گذرانم برای این که اجرای صحیح این برنامه و استفاده صحیح کامل از سرمایه‌گذاری دولتی است که سطح زندگی مردم را بالا برد و هیچ دولتی نباید وقتش را بگذراند و خودش را به لایحه بازی نباید مشغول بکند خواستم عرض کنم این لایحه سازمان برنامه که اشاره فرمودند روی آن رویه و سبک سابق که تحت‌نظر سازمان برنامه قرار بگیرد این است سازمان برنامه در قاموس لغات این دولت یعنی یک دفتر تنظیم برنامه‌های عمرانی تصویب طرح‌های عمرانی مملکت و مطالعات اقتصادی و هم‌آهنگ کردن برنامه‌های اقتصادی مملکت و غیر از این هم وظیفه دیگرش ناظر بر طرح‌های عمومی خواهد بود به این جهت این متعلق به تمام وزارتخانه‌ها خواهد بود و چون رئیس او رئیس دولت است باید تمام وزارتخانه‌ها تبعیت کنند از یک برنامه سالم و صالح نه از شخص یا اشخاص مسئول امور سازمان برنامه بلکه از مجموع این فکر سالمی که باید نظارت بکنند در کلیه فعالیت‌های عمومی مملکت پس از این جهت جنابعالی نگرانی نداشته باشید در مورد تبصره ۱ توجه می‌فرمایید یک عده کارمند چندین سال است که در مؤسسه‌ای استخدام شده مثل تمام دستگاه‌های دولت و این افراد دارای یک حقوق مکتسبه‌ای هستند یک حقوق بازنشستگی پرداخته‌اند و یک برنامه و روالی برای آینده خودشان پیش‌بینی کرده‌اند و ما اینها را از یک دستگاه منتزع می‌کنیم مأمور خدمت می‌کنیم در یک دستگاه دیگر بنده خواستم بااجازه آقایان و خانم‌ها این تبصره را به این صورت اصلاح بکنم که چون مأمور خدمت هستند این انتشار می‌شود که یک عضو در داخل یک وزارتخانه حقوقی بگیرد الان این وضع نیست اگر یک عضو را منتقل بکنیم از دادگستری به سازمان برنامه حقوقش را از وزارت دادگستری می‌گیرد آن عده از کارمندانی که از تاریخ تصویب این قانون در عملیات اجرایی شهرسازی سازمان برنامه مشغول خدمت می‌باشند طبق تقاضای وزارت آبادانی و مسکن و توافق سازمان برنامه به این وزارت مأمور خدمت خواهند شد مأمور خدمت در اصطلاح اداری یعنی حقوق‌شان را از محل خودشان می‌گیرند در مورد تبصره ۲ که ذکر شده است وزارت آبادانی و مسکن مجری طرح دفاتر فنی سازمان برنامه خواهد بود بنده می‌خواستم این توضیح را عرض کنم اگر قانع‌کننده نبود آن پیشنهاد را مطرح بفرمایید برای امور عمرانی در شهرستان‌ها ما باید استانداری‌ها و سازمان‌های اداری محلی را تقویت کنیم این سازمان‌های اداری محلی بعداً به وجود خواهد آمد و مورد تأیید همه خانم‌ها و آقایان قرار خواهد گرفت ما باید مظنه‌ای داشته باشیم و روی آن مظنه احتیاجات هم طبق آن مظنه انجام بگیرد و کسانی را که فقط در دفتر کار اداری می‌نشینند و این مسائل را صرفاً از دریچه چشم علمی در نظر می‌گیرند این غلط است کسانی هم که فقط جنبه نظری و خیالی مطالب را بررسی می‌کنند بدون این که روی یک اصول اداری باشد این هم صحیح نیست باید این دو مسئله را با هم تلفیق کرد و ترتیبی داد که اصول صحیح معمول بشود الان این دفاتر فنی به وجود آمده است در این دفاتر طرح‌های تطبیق قانون سازمان برنامه به وجود آمده یعنی این طرح‌ها (دکتر اسفندیاری- تصویب‌نامه) تصویب‌نامه‌ای است که نافذ است و اجرا می‌شود و طبق این اصول این دفتر فنی این وظایف را دارد تشکیلات دارد وسایل به وجود آورده است و طبق یک طرحی هم به وجود آمده است که اصل آن طرح اگر از بین برود این وزارت نمی‌تواند آن مأمور دفتر فنی را استخدام کند و نه می‌تواند حقوق بدهد پس این طرح باید به جای خودش محفوظ باشد ما هم می‌خواهیم در یک منطقه دیگر که قانون شامل اجرای برنامه عمرانی باشد عمل شود باز هم ما می‌خواهیم با توجه به این نقص که اینها در آینده هم‌آهنگ و هم‌شکل بشود که فعلاً طبق این تبصره این دفترها هم‌آهنگ بشود و فعلاً به موجب این تبصره دفترهای فنی را منتقل می‌کنیم به وزارت آبادانی و مسکن و این وزارتخانه به تدریج مجری کار و مجری کارهای علمی روی اصول و موازین جدید می‌شود چون این طرح‌ها و سایر طرح‌های عمرانی باید به تصویب سازمان برنامه برسد و چون طرح عمرانی است در سازمان برنامه اعتبارش تأمین می‌شود یعنی این سازمان به همین ترتیب ادامه پیدا می‌کند و راه دیگری ندارد چون اگر تغییر بدهیم اصل این طرح و ایندفتر فنی منحل می‌شود برای این که استخدام دولتی در وزارت مسکن پیش نیاید این است که بنده استدعا می‌کنم اجازه بفرمایید به همین ترتیب باقی بماند این باز فرق دارد متأسفانه مقررات استخدامی ما یکی دو تا نیست چندین نوع استخدام مختلف هست یکی مأمور دولت است که مأمور خدمت در سازمان برنامه شده یکی به وسیله مقررات سازمان برنامه استخدام شده است یکی به وسیله طرح‌های فنی استخدام می‌شود هر کدام از اینها یک مقررات خاصی دارد و اینها را نمی‌شود هم‌آهنگ و هم‌شکل کردن چون مشکلی برای اجرای طرح‌های عمرانی به وجود می‌آورد و حالا هر طرح عمرانی را با آن مقررات و اعتبارات بخواهیم انجام دهیم شامل این طرح می‌شود چه اگر این طرح از بین برود نه اعتباراتی می‌شود خرج کرد نه برنامه صحیح انجام داد و نه از افراد می‌شود استفاده کرد بد است غلط است ناقص است ولی چاره‌ای نیست این را بعداً با یک قانون خاصی به خصوص در مسائل عمرانی این توجه را کرد که بعداً این اصلاحات به عمل بیاید یعنی آن قسمتی که مربوط به این دفتر فنی است یعنی این قسمتی که مربوط به وظایف این قبیل طرح‌ها است تحت وزارت آبادانی و مسکن خواهد بود به همین دلیل ما این دفتر را گذاشتیم که با این طرح‌ها باقی بماند تا بعد بتوانیم تصویب این اختیارات را تصویب بکنیم اگر نظری نیست بنده نسبت به دو ماده دیگر توضیح عرض بکنم انتقال بنگاه مهندسی سازمان برنامه به نظر بنده یک نظر بسیار صحیحی است الان اگر ما بخواهیم در این بنگاه یعنی در وزارت آبادانی و مسکن یک بنگاه مهندسی یک دفتر فنی به وجود بیاوریم باز باید برویم استخدام کنیم باز باید برویم وسایل تهیه کنیم ما اینجا موافقت سازمان را جلب کردیم در کار آنها هم خللی وارد نخواهد شد دفتر فنی سازمان برنامه یک دفتر اداری خواهد بود که خدمات و جنبه‌های اجرایی آن منتزع می‌شود و وظایفش بسیار تخفیف پیدا می‌کند و این بنگاه مهندسی منتقل می‌شود به وزارت آبادانی و مسکن.
رئیس- آقای دکتر رهنوردی
دکتر رهنوردی- بنده با عرض معذرت از جناب آقای نخست‌وزیر و نمایندگان محترم مجبورم این اعتراض را بکنم برای این که بنده فکر می‌کنم این آقایانی که در سازمان برنامه کار می‌کنند چندین سال است از سازمان برنامه فوق‌العاده استفاده کرده‌اند، بهترین زندگی را داشتند بهترین حقوق را گرفتند و اینجا هم بازآمده‌ایم اینها را منتقل می‌کنیم به وزارت آبادانی و مسکن هر چه ناراضی در این مملکت به وجود می‌آید روی اصل تبعیض است و باور بفرمایید ما در اجتماع هستیم در کار مردم هستیم در وسط کشاورزان زندگی می‌کنیم و با تمام طبقات در تماس هستیم و این وجود سازمان برنامه از لحاظ روحی یک اثر فوق‌العاده بدی در بین ملت دارد و مثلاً دولت در وزارت بهداری یک پزشک را با ماهی ۷۶۰ تومان استخدام می‌کند همین پزشک در سازمان بیمه‌های اجتماعی با دو هزار تومان در شرکت نفت با شش هزار تومان در سازمان برنامه خدا می‌داند با هفت هشت هزار تومان استخدام می‌شود اینها مدت‌ها است استفاده کرده‌اند حالا هم ما می‌آییم آنها را با همان مزایا منتقل می‌کنیم به وزارت آبادانی و مسکن در حالی که ادارات دیگری هستند که آنها ادغام می‌شوند در همان وزارتخانه ولی آنها حقوق‌های کمتری می‌گیرند و آنهایی که در سازمان برنامه هستند چندین برابر حقوق آنها را می‌گیرند همین قسمت شهرسازی سازمان برنامه را شما آمار بخواهید این هیئت شهرسازی با همان مزایایی که دارند اینها فقط آنجا مشغول استراحت کردن هستند و قهوچی دارند و پاها را گذاشته‌اند بالا و استراحت کرده‌اند حالا هم منتقل می‌شوند با بهترین حقوق به وزارت آبادانی و مسکن بنده خواستم استدعا کنم که این تبعیض با این ترتیب ادامه پیدا نکند.
رئیس- نظر دیگری راجع به این ماده هشت نیست آقای دکتر مهذب بفرمایید.
دکتر مهذب- یکی دو سه ساعت پیش مثل این که رفقا خیلی خسته شدند بنابراین بهتر و بیشتر می‌توانستم در این دو سه ماده آخر صحبت کنم نظر بنده از مخالفت با تبصره ۱ و تبصره ۲ این است من استدعا می‌کنم آقایان توجه بفرمایند این دولت افتخاری که دارد این است که کلمه انقلاب بعد از دولت است یعنی یک دولت انقلابی است چنان که ما هم افتخار می‌کنیم که مجلس انقلابی هستیم، بنابراین اگر اینجا صحبتی می‌شود و تذکر داده می‌شود که با تمام وسایل جلوی تبعیض‌ها و جلوی ناراحتی‌هایی که احیاناً ممکن است برای کارمندان تولید شده بگیرند بی‌مورد نیست شما اگر این عده را از سازمان برنامه یا مأمور یا منتقل بکنید ولی حقوقی که می‌دهید به نحوی از انحناء مستقیم یا غیرمستقیم زیادتر از کارمندان وزارت مسکن باشد ناراحتی تولید می‌کند و همین‌طور توجه بفرمایید در تبصره ۲ که دفاتر فنی زیر نظر وزارت آبادانی و مسکن قرار می‌گیرد و طبعاً حقوق‌هایی که پرداخت می‌شود همین حقوق‌های فعلی است پنج هزار تومان شش هزار تومان و بلکه زیادتر بنده نمی‌خواهم بگویم که خیلی زیاد است ولی عرضم این است که اگر حقوق کارمندان وزارت مسکن کمتر باشد باز هم تبعیض شده به همین ترتیب است ماده ۸ بنگاه مهندسی سازمان برنامه که منتقل می‌شود به اینجا حقوق آنها چیست اگر معادل حقوق کارمندان وزارت مسکن بدهیم که تبعیض شده نسبت به آنهایی که منتقل شده‌اند اگر ندهیم خواه ناخواه ایجاد مشکل می‌کنند این است که بنده مخصوصاً استدعا می‌کنم از جناب آقای منصور که برای جلوگیری از هرگونه تبعیض به وسیله‌ای در این ماده تجدیدنظر بشود به طوری که کلیه کارمندان که در وزارت آبادانی و مسکن می‌آیند یعنی از سازمان برنامه آنها را منتقل می‌کنند به این وزارتخانه مخصوصاً مزایای اینها را در حدود حقوق و مزایای کارمندان وزارت آبادانی و مسکن بدهند البته ممکن است مقررات آئین‌نامه استخدامی برای این دستگاه به طور کلی نوشته بشود که حقی هم از آنها ضایع نشود ولی خدای نکرده تبعیضی در این وسط پیش نیاید برای این که تبعیض خلاف شأن مجلس و دولت انقلابی است که ما بهش افتخار می‌کنیم.
رئیس- آقای نخست‌وزیر.
نخست‌وزیر- البته دوستان عزیز من این مطالبی را که یادآوری می‌فرمایند بدون تردید حداقل عقیده دارند که من هم همان‌طور فکر می‌کنم (صحیح است) ولی توجه بفرمایید که همه کارها را مطابق میل و دلخواه یک مرتبه نمی‌شود انجام داد و آیا با تفاوت انتقال چند نفر از سازمان برنامه به وزارت آبادانی و مسکن تمام این تبعیض‌ها از بین می‌رود یا خیر بدون تردید از بین نمی‌رود این کار یک چیز تازه‌ای به وجود می‌آورد وقتی که چندین مقررات مختلف و چندین نوع استخدام وظیفه را داریم در یک سازمان ادغام می‌کنیم و تمرکز می‌دهیم تا به تدریج در مرحله اول فعالیت‌های جاری متوقف نشود و در مرحله ثانی از مقدورات ممکن استفاده بشود در مرحله ثالث هزینه بیشتری به دولت تعلق نگیرد در هر صورت اگر این تبصره را حذف بفرمایید ممکن است این عده‌ای که در سازمان برنامه به عنوان مهندس به عنوان بازرس مأمور می‌شوند و هیچ کاری هم نمی‌کنند حقوق دولت را هم می‌گیرند ما یک کاری بکنیم که با منطق و با مقدورات تطبیق بکند من خیلی آرزو می‌کنم که هر روز یک قدم اصلاحی به جلو برویم و بعد از مدتی واقعاً ببینیم خیلی مسائل مملکتی حل شده ولی یک مرتبه نمی‌شود این کار را کرد اگر بنده بگویم این سازمان برنامه را بگذارید کنار اگر چهار نفر عریضه به وکلای محترم مجلس بنویسند که حقوق ما کم شده عین عریضه را تقدیم مقام ریاست می‌کنند برای رسیدگی. (دکتر اسفندیاری- میزان حقوقش شرط است) ملاحظه بفرمایید اولاً برای یک کارهای فنی و علمی آقایان تشخیص می‌فرمایند که باید از افراد ذی‌صلاحیت استفاده کرد این کار یک کار فنی است ما می‌خواهیم استفاده بکنیم از تجربیات افراد وقتی دستگاه و کادر اداری در همان بانک ساختمانی عده زیادی وجود دارد ما اگر کسانی را منتقل بکنیم از خارج با دو برابر حقوق و از آنها استفاده بکنیم و با همین حقوقی که دولت می‌دهد منتقل بشوند به وزارت آبادانی و مسکن (صحیح است) چه اشکالی دارد مثلاً فرض کنید ما افراد فنی را اگر بخواهیم استخدام کنیم مجبوریم یک حقوق کافی بهشان بدهیم باز باید یک مقررات دیگری برای این وزارتخانه برای افراد فنی وضع بکنیم چاره‌ای نداریم دستگاه ناقص است و کافی نیست بدین جهت می‌خواستم استدعا بکنم هم از جناب آقای دکتر مهذب و هم جناب آقای دکتر رهنوردی موافقت بفرمایید ما که این وقت شب آمده‌ایم اینجا در این قسمت خیلی دقت شده تبعیض را هم کوشش داریم نشود اطمینان داشته باشید که این افراد فقط افراد فنی خواهند بود که به طوری عادی شما نمی‌توانید به دست بیاورید اینها جوان‌های این مملکت هستند خدمتگذارند باید تشویق کرد باید از وجودشان استفاده کرد.
رئیس- آقای آموزگار.
آموزگار- با عرض معذرت از حضار محترم می‌خواستم یک توضیح مختصری دولت راجع به کارهایی که در بنادر جنوب شروع شده است بدهد در تبصره این قانون نوشته شده است دفاتر فنی ضمیمه وزارت آبادانی می‌شود و چون طرح قسمت آبادانی است خرابی بنادر جنوب البته به استحضار همه نمایندگان رسیده است شاید بیش از هفت هشت ماه نیست که یک کارهای عمرانی در آنجاها شده از آن جمله راه ساحلی اجرایش به عهده شورای‌عالی امدادی گذاشته شده شورای‌عالی امدادی مؤسسه‌ای است که در شیروخورشید به وجود آمده و الحق والانصاف در ظرف این هفت هشت ماه کارهایش دارد انجام می‌شود و بنده می‌خواستم ببینم با این قانون تکلیف این شورای امدادی چه خواهد شد این شورا یک قسمتی از مؤسسات آمریکایی کمک می‌گیرد از قبیل اجناس کاره و یک مقداری هم از سازمان برنامه آیا با تشکیل این وزارتخانه این کار را می‌تواند انجام بدهد یا این که آن هم باید متوقف بشود؟
نخست‌وزیر- کار آنها هیچ ارتباطی با این قانون ندارد و شورای عمران امدادی جزایر و بنارد جنوب می‌تواند طرح راهسازی و سایر امور عمرانی بنادر جنوب را به همین صورتی که هست ادامه دهد.
آموزگار- با این ترتیب بنده عرضی ندارم و خیلی تشکر می‌کنم.
مهندس صائبی- در این قسمت استانداری نوشته شده و مرکز استان و فرمانداری کل نوشته نشده است.
نخست‌وزیر- این اسم است ملاحظه می‌فرمایند دفاتر فنی استان‌ها دفاتر فنی استان‌ها هم در همدان داریم و این به مرکز هر استان تلقی نمی‌شود.
رئیس- بنابراین به ماده هفت و تبصره‌اش رأی می‌گیریم خانم‌ها و آقایانی که موافقند قیام بفرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. ماده هشتم مطرح است قرائت می‌شود.
ماده ۸- بنگاه مهندسی سازمان برنامه با کلیه کارکنان و اموال و اعتبارات و تعهدات خود به وزارت آبادانی و مسکن منتقل می‌شود.
رئیس- آقای مهندس بهبودی مخالفید بفرمایید.
دکتر مهندس بهبودی- بنده در این ماده هشت خواستم نظر جناب آقای نخست‌وزیر را به این موضوع جلب کنم که بنگاه مهندسی قسمت‌های مختلفی دارد یک قسمتی دارد که کارهای مشاوره امور برقی را می‌کند یک قسمت کارهای تأسیساتی دارد و قسمت دیگر مهندسی سیویل است و من تصور می‌کنم الان مورد نیاز وزارت آبادانی همان قسمت مهندسی سیویل باشد و بقیه قسمت‌ها مورد نیاز آن دستگاه نخواهد بود و حتی قسمت برقش مورد نیاز برق شما خواهد بود اگر صلاح بدانید و لازم است قید بشود آنچه از بنگاه مهندسی که مورد نیازتان هست منتقل می‌شود.
رئیس- آقای نخست‌وزیر.
نخست‌وزیر- اوضاع مهندسی سازمان برنامه در حقیقت همین‌طور که فرمودند این قسمت‌های مختلف را انجام می‌دهد ولی مجموع وظایفش شهرسازی است و چون کلیه وظایف شهرسازی و تأمین برق شهرها برای این که همان‌طوری که بنده عرض کردم وزارت آب و برق تولید نیرو می‌کند ولی بعد این نیرو باید در شهرها توزیع شود باید تشکیلات باشد ترانسفور ماتور گذاشت ساختن شهرها تأمین مسکن و غیره تمام امور شهرها را این بنگاه مهندسی می‌کند به این جهت تمام آن وظایف منتقل شده به وزارت آبادانی و مسکن با موافقت سازمان برنامه هم هست که کار آنها هم به هیچ‌وجه فلج نخواهد شد.
رئیس- آقای مهندس آراسته.
مهندس آراسته- عرض کنم بعضی وزارتخانه‌ها دستگاه‌هایی دارند به اسم اداره کل ساختمان یکی در وزارت فرهنگ است یکی در وزارت دارایی است با واگذاری وظایف ساختمانی به وزارت آبادانی جا دارد این سازمان‌ها منتقل بشوند به وزارت مسکن.
رئیس- آقای نخست‌وزیر.
نخست‌وزیر- نظر جنابعالی صحیح است ولی احتیاج به قانون ندارد و یک اداره دولتی است در همان وزارتخانه می‌تواند منحل بشود یا می‌تواند منتقل بشود به هیچ‌وجه احتیاج به قانون ندارد به این جهت لزومی ندارد در اینجا ذکر شود چرا ذکر نکردیم برای این که این کار با تشخیص دولت است ما طبق این قانون و طبق تبصره یک که به تصویب رسید وزارت آبادانی و مسکن اگر دید و تشخیص داد که فرض بفرمایید اداره ساختمان وزارت بهداری در تهیه نقشه و اجرای ساختمان بیمارستان کاملاً تخصص دارد و کارش را خوب انجام می‌دهد و حقوق خودش را به او تفویض می‌کند خودش نظارت می‌کند اگر آمدیم در وزارت فرهنگ که اداره ساختمانی دارد و مدرسه می‌سازد و بد می‌سازد پول مردم تلف می‌شود این اداره با یک ابلاغ نخست‌وزیر یا وزیر یا تصویب‌نامه هیئت وزیران از آن دستگاه منتزع می‌شود یا منحل می‌شود.
رئیس- نظر دیگری نیست (اظهاری نشد) به ماده ۸ رأی می‌گیریم خانم‌ها و آقایانی که با این ماده موافقند قیام بفرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد ماده ۹ خوانده می‌شود.
ماده ۹- آئین‌نامه‌های اجرایی این قانون پس از تصویب هیئت وزیران قابل اجرا خواهد بود.
رئیس- آقای ریگی و صفی‌پور که دو پیشنهاد مشابه داده‌اند پیشنهاد آقای ریگی و صفی‌پور خوانده می‌شود.
پیشنهاد می‌شود در ماده ۹ به جای پس از تصویب هئیت وزیران کمیسیون مشترک مجلسین نوشته شود.
امان‌الله ریگی.
پیشنهاد می‌کنم ماده ۹ به صورت زیر اصلاح گردد آئین‌نامه‌های اجرایی این قانون پس از تصویب در کمیسیون‌های مجلسین قابل اجرا خواهد بود.
صفی‌پور.
رئیس- آقای نخست‌وزیر.
نخست‌وزیر- چندین مورد پیش آمد که بنده تذکر دادم و خیال نمی‌کردم احتیاج به پیشنهاد مجدد باشد پیشنهادی که شد از لحاظ کمیسیون مجلس بنده استقبال کردم برای این که اساسنامه جنبه قانونی داشت اینجا فقط یک آئین‌نامه اجرایی است هر روز قابل تغییر است (صحیح است).
رئیس- آقای صفی‌پور پس گرفتید (صفی‌پور- بله پس گرفتم) پیشنهاد آقای دکتر مهذب خوانده می‌شود.
پیشنهاد می‌نماید ماده ۹ به صورت زیر اصلاح شود: آئین‌نامه‌های اجرایی این قانون به وسیله وزارت آبادانی و مسکن تهیه و پس از تصویب هیئت وزیران قابل اجرا خواهد بود.
دکتر مهذب.
رئیس - به پیشنهاد آقای دکتر مهذب رأی می‌گیریم خانم‌ها و آقایانی که موافقند قیام کنند (اکثر برخاستند) تصویب شد قبل از ماده ده پیشنهاد آقای اوزار خوانده می‌شود.
پیشنهاد می‌کنم وزارت آبادانی و مسکن در مدت یک سال به طور آزمایش با طرح پیشنهادی دولت اداره شود و دولت مکلف باشد پس از یک سال قانون اصلاحی این وزارتخانه را به مجلس شورای ملی تقدیم دارد ضمناً خاطر نشان می‌سازد که در جلسه قبل آقای نخست‌وزیر این پیشنهاد را به طور ضمنی تأیید فرمودند.
اوزار.
نخست‌وزیر- استدعا می‌کنم پس بگیرید.
اوزار - بنده روی فرمایش جنابعالی این پیشنهاد را کردم و حالا پس می‌گیرم.
رئیس - ماده ۱۰ قرائت می‌شود.
ماده ۱۰- دولت مأمور اجرای این قانون است.
رئیس - راجع به این ماده نظری نیست (اظهاری نشد) خانم‌ها و آقایان که با این ماده موافقند قیام بفرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد کلیات آخر مطرح است آقای مرتضوی.
سیدمحمد علی مرتضوی - بنده با توجه به این که خانم‌ها و آقایان خیلی خسته هستند (صحیح است) یک شعری ابن یمین دارد که خیلی مناسبت دارد و بنده اینجا می‌خوانم
- دو گرده نان اگر از گندم است یا از جو
- دو وصله جامه اگر کهنه است و یا از نو
- بچار گوشه دیوار خود به خاطر جمع
- که کس نگوید از اینجای خیز و آنجا رو
- هزار مرتبه بهتر بنزد ابن یمین
- ز فر مملکت کیقباد و کیخسرو
(دکتر رهنوردی برنامه گل‌ها شروع شد) (خنده نمایندگان).
این شعر ترجمان صحیح و واقعی از طرز فکر ایرانی نسبت به حرمت مسکن است و بنده می‌خواهم خدمت آقایان عرض کنم که این لایحه‌ای که شما امروز تصویب کردید نور امید در دل تمام روستانشین‌ها و خانه به دوش‌ها روشن کرده است به عقیده من این بهترین عیدی بود که می‌توانم امسال به این دسته از مردم بدهیم و من امیدوارم که دولت خدمتگزار جناب آقای منصور و این وزارت جدیدالتأسیس در اجرای نیات ملوکانه بتواند این چراغ را روز به روز فروزان‌تر و شعله‌ور تر نگاه دارد.
رئیس - آقای پاینده.
پاینده - بنده وقتی که می‌آمدم اینجا در راه فکر می‌کردم که آدم باید خوش سلیقه باشد که در آخر شب و این وقت دیر بخواهد در کلیات آخر لایحه صحبت بکند اما این خوش‌سلیقگی را با یک خوش‌سلیقگی دیگر تلافی می‌کنم تعهد که بیش از چنددقیقه صحبت نکنم آقای رئیس‌الوزراء فرمودند که چشم‌شان تار شده است و من خیال می‌کنم قلب‌شان روشن شده است برای این که این شاید دومین بار است در تاریخ مشروطه ما که یک مجلس در یک جلسه شش ساعته (نمایندگان- هفت ساعت) نشسته و دو لایحه دولت را با این ترتیب تصویب می‌کند اولین بار برای مرحوم قوام‌السلطنه بوده است و لایحه نشر اسکناس اضافی که گویا که تا کمی بعد از نیمه‌شب جلسه بود ولی این لایحه، لایحه بسیار مبارکی بود یک مقداری آنچه را که بنده می‌خواستم عرض بکنم آقای مرتضوی فرمودند یعنی دولت اگر بتواند همین دو لایحه برق و مسکن را به آن صورتی که شایسته است اجرا بکند بنده تصور می‌کنم وظیفه خودش را انجام داده است و اگر بیشتر انجام داد ناز شستش چون ما وقتی می‌خواهیم یک مملکتی داشته باشیم آن مملکت باید به تمام معنی مملکت باشد، اگر می‌خواهید بنده کوتاه کنم خواهش می‌کنم توجه کنید و الا چون بنده نیم ساعت وقت دارم تمام نیم ساعت را صحبت می‌کنم ما نباید به خودمان تعارف کنیم یک مملکتی است محتاج بله خیلی چیزها از جمله مسکن پس اگر دولت حاضر موفق بشود به بیشتر مردم این مملکت یک آسپیرین یک لقمه نان دو متر پارچه و یک سرپناه بدهد دولتی در خواهد بود تاریخ سه هزار ساله کمتر نظیر داشته است بنده از خداوند می‌خواهم که به آقای نخست‌وزیر توفیق بدهد که بتواند این دو لایحه را اجرا کند (احسنت).
رئیس - به لایحه رأی می‌گیریم خانم‌ها و آقایانی که موافقند قیام بفرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد برای تصویب به مجلس سنا فرستاده می‌شود آقای وزیر مسکن بفرمایید.
دکتر نهاوندی (وزیر آبادانی و مسکن) - بنده بسیار مفتخرم که پس از تصویب قانون وزارت آبادانی و مسکن به عنوان وزیری که وزارتخانه‌ای دارد حضورتان برای اولین بار صحبت می‌کنم و اجازه می‌خواهم که در مقابل نمایندگان ملت سر تعظیم فرود بیاورم (احسنت) از هفت سال پیش که بنده در شورای عالی اقتصاد افتخار همکاری با جناب آقای منصور را داشتم و ایشان یکی از فکرهایی که همیشه داشتند این بود که یک وزارتخانه عمران و مسکن برای اجرای اوامری که اعلیحضرت همایونی شاهنشاهی در این مورد صادر می‌کردند تأسیس شود الان در نخستین روزهای زمامداری‌شان این فکر با تأیید و همکاری خانم‌ها و آقایان نمایندگان محترم به مرحله اجرا درآمد و بنده به عنوان کسی که مأمور تصدی این وزارتخانه خواهد بود قول می‌دهم که این دولت و شخص بنده خدمتگزار شما نهایت کوشش را خواهیم کرد برای این کار که در مقابل شاهنشاه و ملت ایران و نمایندگان ملت سربلند باشیم (احسنت).
رئیس- بنده وظیفه خود می‌دانم از خانم‌ها و آقایانی که تا این وقت شب حوصله به خرج دادند و اینجا تشریف داشتند و این لایحه فوق‌العاده مهم مملکت را به تصویب رساندند و حاضر نشدند قبل از این که این لوایح تصویبش تمام بشود مجلس را ترک بکنند تشکر کنم و اگر نمایندگان فقط امشب تا سه ربع بعد از نصف شب اینجا بودیم باید در نظر داشت که جناب آقای نخست‌وزیر و وزرای ایشان شب گذشته را هم تا ۵ صبح بیدار بودند و باز امشب را هم تا این ساعت در اینجا برای گذراندن این لوایح مانده‌اند بیشتر قابل ستایش هستند و من وظیفه خودم می‌دانم که از جدیت و پشتکار آقایان واقعاً تقدیر و تشویق بکنم.
نخست‌وزیر- بنده تصور نفرمایید که کوچکترین احساس خستگی می‌کنم فکر می‌کنم امروز هم یکی از روزهای برجسته دوره بیست و یکم مجلس شورای ملی است و از این روزها بنده تصور می‌کنم خانم‌ها و آقایان نمایندگان زیاد خواهند داشت (خنده نمایندگان) منظورم این نیست که تا پاسی از نیمه شب تشریف داشته باشند بلکه اگر ضرورت پیدا کرد نظر بنده این بود که واقعاً خدمتی که شما امروز به ملت ایران کردید درست مثل این است که از این نیروی برق چراغی در دل مردم محروم دور افتاده این مملکت افروخته شود و یک آبی برای آبادانی و تأمین زندگی و نان و تهیه قوت لایموت افرادی که در اقصی نقاط مملکت شاید مستحق این توجه و مستحق این خدمتگزاری هستند باشد این را از صمیم قلب می‌گویم بنده بیش از ۵ روز نیست که این سعادت و این افتخار را پیدا کردم ولی یک ولع و شوقی در بنده دمیده شده است با رهبری شخص اعلیحضرت همایونی و با حمایت شما نمایندگان ملت و امیدوار هستم که ما هر روز این رشته و داد و محبت و صمیمیت و علاقه‌مان تشدید بشود و بیشتر به هم نزدیک باشیم و کوشش بکنیم دست به دست هم بدهیم که وظیفه ملی و واقعی را برای مملکت انجام بدهیم رضایت خاطری بالاتر از این نیست که از این ساعات نشست و برخاست در کارهای مملکت با قوه مقننه احساس سربلندی بکنیم (صحیح است) و تصور می‌فرمایید این لوایح و نظیر این گزارش‌هایی که این دولت خدمت‌تان خواهد داد همیشه می‌توانید با فراغ خاطر و آسایش کامل به آن توجه بفرمایید امعان نظر بکنید چون ما هم نکات را توجه می‌کنیم و کوچکترین نظر خصوصی در کار این دولت راه ندارد و خودمان را متکی به اراده ملت و توجه خاص نمایندگان محترم مجلس می‌دانیم بنده خواستم از این موقعیت استفاده کنم و خاصه از جناب آقای رئیس مجلس نهایت تشکر را بکنم خوشبختانه همه زیبایی‌ها و تمام عوامل لطف و محبت در این خانه جمع شده است امیدوارم به فضل الهی همه ما توفیق پیدا بکنیم بنده می‌خواستم استدعا کنم که شنبه هم یک جلسه فوق‌العاده برای بودجه مملکت تشکیل بشود فردا شب بنده نتیجه تنظیم بودجه را به عرض جناب آقای رئیس مجلس خواهم رساند این هم یک سابقه‌ای است که تمام روز جمعه را خدمتگزار در نخست‌وزیری خواهد بود.
- تعیین موقع جلسه بعد - ختم جلسه
۶- تعیین موقع جلسه بعد - ختم جلسه
رئیس - چون دولت بودجه را روز شنبه به مجلس تقدیم خواهد کرد جلسه آینده ساعت ۹ صبح روز شنبه خواهد بود.
رئیس مجلس شورای ملی- مهندس عبدالله ریاضی.