مذاکرات مجلس شورای ملی ۲۲ اسفند ۱۳۳۸ نشست ۳۹۱
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری نوزدهم | تصمیم‌های مجلس | قوانین برنامه‌های عمرانی کشور مصوب مجلس شورای ملی |
| نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری نوزدهم |
مشروح مذاکرات مجلس ملی، دوره ۱۹
جلسه: ۳۹۱
صورت مشروح مذاکرات مجلس روز یکشنبه بیست و دوم اسفندماه ۱۳۳۸
فهرست مطالب:
۱ - تصویب صورت مجلس
۲ - بیانات قبل از دستور - آقایان: پردلی - خلعتبری - صدرزاده - ارباب
۳ - تقدیم یک فقره سؤال به وسیله آقای بهبهانی
۴ - طرح و تصویب گزارش کمیسیون فرهنگ راجع به اصلاح مواد اول و سوم قانون مربوط به محصلین ایرانی در خارجه و ارسال مجدد به مجلس سنا
۵ - شور دوم گزارش کمیسیون دارایی راجع به اجازه اجرای لوایح پیشنهادی وزیر دارایی پس از تصویب کمیسیون دارایی مشترک مجلسین
۶ - اخذ رأی جهت انتخاب سی نفر اعضای دیوان محاسبات
۷ - تعیین موقع و دستور جلسه بعد - ختم جلسه
مجلس یک ساعت و ۲۵ دقیقه پیش از ظهر به ریاست آقای رضا حکمت تشکیل گردید.
۱ - تصویب صورت مجلس
رئیس - صورت غائبین جلسه قبل قرائت می‌شود.
(به شرح زیر قرائت شد)
غائبین با اجازه - آقایان: محمودی - کدیور - صادق بوشهری - موسوی - باقر بوشهری - ذوالفقاری - دکتر امین - بهادری - مهندس اردبیلی - عبدالحمید بختیار - صراف‌زاده - مهندس سلطانی - کورس - اورنگ - دکتر ضیایی - دکتر سعید حکمت - فضائلی - غضنفری - دکتر اصلان افشار - دکتر بینا - حشمتی - سنندجی – خزیمه علم - فرود - خلعتبری – بوربور.
غائبین بی‌اجازه - آقایان: دکتر طاهری - قرشی
رئیس - نسبت به صورت‌جلسه نظری نیست (اظهاری نشد) صورت مجلس تصویب شد.
۲ - بیانات قبل از دستور آقایان: پردلی - خلعتبری - صدرزاده - ارباب
رئیس - نطق‌های قبل از دستور شروع می‌شود. آقای پردلی
پردلی - نمایندگان محترم تصدیق می‌فرمایند که سیستان انبار غله ایران بوده صحیح است شاید آقایان محترم اطلاع داشته باشند که در بیست و هفت سال قبل سیستان بنا به امر شاهنشاه بزرگ ایران رضاشاه کبیر بین زارعین تقسیم شد و به هر نفر زارع در حدود ۴ هکتار زمین رسید و تا موقعی که مأموران کشاروزی آنجا ترس از مجازات داشتند و مسئول بودند این خرده‌مالکین در کمال رفاه و آسایش زندگی می‌کردند و در این چند ساله اخیر که دو دفعه آقای وزیر کشاورزی به سیستان تشریف بردند دو ثلث این کشاورزان برای تهیه لقمه نانی و قوت لایموتی از انبار غله ایران دست زن و بچه‌شان را گرفتند و متواری شدند و مهاجرت کردند و جلای وطن کردند حالا ببینیم ماها بقیه‌ای که آنجا هستیم وضع‌مان چیست محصول سیستان آقایان تا یک ماه دیگر احتیاج به آب دارد یعنی آب باید برسد و اگر تا این موقع آن نرسد محصول به کلی از بین می‌رود در این موقع که سیستان به آب احتیاج دارد آب نیست مردم از این وضع به خصوص خرده‌مالکین خیلی نگران و متوحش هستند برای این که بقیه کشاورزان را دیدند که هرچه تظلم کردند و هیچ‌کس هم مسئول واقع نشد و این ترس و وحشت به کلی آنها را ناامید کرده و چاره را فقط در مهاجرت و جلای وطن می‌بینند که از گرسنگی نمیرند علت این خرابی‌ها چیست افغانستان آب را روی ما بسته اگر دستش برسد شاید بخواهد سیستان خراب شود قبل از افغان‌ها سیستان به دست مأموران کشاورزی خراب شد و خراب می‌شود اگر وضع این باشد آقایان تا پنج سال دیگر یک نفر در سیستان نخواهد ماند من صاحب دردم تنقید نمی‌کنم شکایت دارم آقایان مأموران کشاورزی اگر مردم را چپاول کنند دزدی کنند سوءاستفاده کنند مجازات نشده و نمی‌شوند تعقیب نمی‌شوند سیستان خراب می‌شود مردم مهاجرت کرده‌اند و کسی مسئول نیست به تنظیم و شکایت مردم کسی نیست گوش بدهد اگر می‌فرمایید به دادگستری بروند یک نفر زارع که از صبح تا غروب برای این که شب گرسنه نماند باید کار کند این نمی‌تواند به دادگستری برود این نمی‌تواند برود دادگستری شکایت کند کسی می‌تواند برود دادگستری که بی‌کار باشد پول زیادی داشته باشد اقلاً لیسانس حقوق باشد نفوذ داشته باشد سند محضری در دست داشته باشد و عمر نوح داشته باشد و این برای زارعین بی‌سواد سیستانی موجود نیست آقایان این خرابی علاج دارد این بی‌آبی علاج دارد دولت وزیر کشاورزی دو کار بکند پایه حرف ما مردم گوش بدهد با ضمانت اجرایی که ما سند محضری می‌دهیم که اگر آنچه ما می‌گوییم عمل کرد و درست نشد بلاعوض زمین و مال هر چه هست مال دولت یا اگر به حرف مأمورین گوش می‌دهد موقعی که ما خراب می‌شویم اینها مسئول باشند اینها مجازات شوند احسنت احسنت عرض بنده این بود.
رئیس - آقای خلعتبری
خلعتبری - عرض بنده امروز راجع به یکی از احتیاجات عمومی کشور است که مخصوصاً در این چند روز اخیر در تهران احساس احتیاج شدید به آن می‌شود و آن مسئله گوشت است (صحیح است) از طرفی باز مسئله گوشت دارد مسئله‌ای می‌شود که سایر امور را تحت‌الشعاع قرار می‌دهد و واقعیت هم دارد از لحاظ احتیاج مردم و نبودن گوشت البته ممکن است که (خرازی - قیمتش را هم بفرمایید) البته این تازگی ندارد از سال‌ها به این طرف هر سالی یک مرتبه این قضیه پیش آمده یک وقت خیال کردند اگر شرکتی تشکیل بدهند و آن شرکت مسئله گوشت را در اختیار بگیرد امر گوشت درست می‌شود. خوشبختانه برای دفعه هزارم امتحان شد که اگر دستگاه دولت به هر عنوان در امور اقتصادی و تجاری دخالت کند جز ضرر هیچ فایده دیگری ندارد (صحیح است) باز چشمم به جناب آقای جلال شادمان افتاد که به آن خوبی دستگاه قماش‌فروشی و دستگاه بزازی را با کمال شجاعت به هم زد و حالا اگر آن دستگاه نبود باید سالی صد میلیون تومان حقوق پرسنلی بدهند آن شرکت گوشت را هم آقایان توجه فرمودند که کارش به کجا رسید کارش به عدلیه رسید به هر حال مردم سال‌ها در زحمت بودند و مسئله گوشت به نتیجه نرسید و امروز دوباره باز مسئله گوشت شهر تهران مطرح شده بنده در درجه اول از دولت تقاضا کنیم که صدور امریه و تثبیت نرخ و این حرف‌هایی که عملی نبوده اینها را کنار بگذارند از لحاظ جنبه عملی یعنی فراهم کردن گوسفند و در اختیار قصاب گذاشتن و به مردم دادن فکری کنند چون اگر جنسی فراهم نباشد هر قدر حسن‌نیت باشد و امر هم بشود، هیچ فایده‌ای ندارد (صحیح است) بنده اطلاع دارم همین الآن عده زیادی از خانواده‌های تهران از حیث گوشت در مضیقه هستند مخصوصاً طبقات پایین‌تر بنابراین دولت در این چند روزه بهتر است تمام توجه خودش را صرف تأمین گوشت و این ماده مورد احتیاج مردم بکند اما ضمناً بنده می‌خواهم از این فرصت استفاده بکنم و علتش را بگویم چیست علتش آقایان برمی‌گردد و به همان مسئله‌ای که بارها تذکر داده‌ایم و مورد توجه قرار نگرفته امروزه این مسائل و این احیتاجات را باید با یک برنامه صحیحی و از روی تدبیر و از روی برنامه حل کرد والا به خودی خود این مشکلات زیادتر می‌شود اشکالات مردم بیشتر می‌شود، سختی‌ها بیشتر می‌شود در مسئله گوشت اصلاً تولید وام و دام‌داری جزو برنامه وزارت کشاورزی قرار نگرفته و اگر از پنج سال پیش جز برنامه قرار گرفته بود تا الآن ما شاید از این مرحله خارج می‌شدیم و از لحاظ گوشت در مضیقه نمی‌ماندیم شما حساب بفرمایید ببینید در این چند سال تهیه‌کنندگان گوشت کی‌ها هستند؟ تهیه‌کنندگان گوشت ایلات و عشایر هستند دهاتی‌ها هستند خواهش می‌کنم دولت توجه کند تحقیق کند ببیند به آنهایی که گوشت باید تولید کنند در ظرف این پنج سال چقدر اعتبار داده شده و چقدر کمک شده برای این کار تقریباً می‌توانم بگویم صفر ممکن است عده‌ای شهری برای تولید وام و دام‌داری اعتباراتی گرفته باشند اما ایلات و عشایر و اشخاصی که واقعاً کارشان دام‌داری است به اینها کمکی نشده یعنی جزء اعتبارات که به آنها کمک شود نبوده و اعتبارات هم شاید به آن میزان نباشد ولی از همین اعتبارات موجود اگر برنامه‌ای بود و به آنها کمک می‌کردند امروز در مملکت مسئله گوشت حل شده بود بنابراین توجه وزارت کشاورزی را به این مسئله جلب می‌کنم که به دام‌داران مملکت طبق برنامه صحیح کمک بکنیم.
دوم امراض حیوانی است امراض حیوانی در سال عده زیادی گوسفند و احشام را می‌کشد و از بین می‌رود و وزارت کشاورزی وسایل دفع آفات و امراض ندارد و اگر هم دارد به مقدار خیلی قلیلی است آن هم برای جاهایی است که در مجاورت شهرها است و در جاهایی که دوردست است این وسایل فراهم نیست و بنده مکرر تذکر داده‌ام و متأسفانه وزارت کشاورزی برای این کارها آماده نیست یکی دیگر مسئله نداشتن علوفه گاوی است یکی دیگر کشتن بره‌ها است اگر بره‌ها را نکشند و این بره‌ها باقی بمانند چند برابر حجم و وزن گوشت آنها ما گوشت خواهیم داشت که اگر به این هم توجه بشود خود این یکی از کارهاست نه فقط در موضوع گوسفند بلکه در موضوع گاو ما چون برنامه کشاورزی نداریم اکثر گاوهای ما و گاوهای شیرده ما آلوده هسند نه اعتبار هست نه وسیله دفع آفت هست و سال به سال مقدار گوشت ما و میزان لبنیات و مواد شیری ما پایین می‌آید به طوری که بنده که از مخالفین وارد کردن جنس از خارجه بودم حالا به این نتیجه رسیده‌ام که اگر شیر و کره و پنیر و این چیزها از دانمارک و هلند و استرالیا و سایر ممالک وارد نشود عده‌ای از مردم همین‌ها را هم ندارند بخورند این برای چیست برای این است که ما برنامه صحیح نداریم بنده این سفر که به انگلستان رفتم در یک مؤسسه تحقیقی کردم که آقایان تعجب خواهید فرمود اگر بهتان عرض کنم انگلستان در سال ۱۹۵۸ برای هر گاو شیرده که مسلول نباشد در سال دو لیره جایزه می‌دهد و گاوهای مسلول را هم می‌کشد و از بین می‌برد صورت آن توی کیفم هست در سال ۵۸ طبق احصائیه هفت میلیون و هشتصد هزار لیره جایزه داده است برای گاوهای غیرمسلول که به پول ما تقریباً چقدر می‌شود قریب ۱۶۰ - ۱۷۰ میلیون تومان فقط برای این کار جایزه داده است. آن وقت در مملکت ما اکثر گاوها مبتلی به مرض سل هستند مبتلی به مرض مالت هستند شیرها اغلب آلوده است و روز به روز این وضع بدتر می‌شود این برای این است که برنامه کشاورز میان در قسمت دام‌پروری مثل سایر قسمت‌ها در حکم صفر است یعنی وزارت کشاورزی از این جهت هیچ نوع کمکی به مردم نمی‌کند و مسئولیت برای این کار ندارد البته که بحران گوشت و کمی لبنیات مسئله‌ای است که باید جزو برنامه وزارت کشاورزی قرار گیرد و این چیزها را نباید آقایان به شوخی تلقی کرد برای این که مردم گوشت می‌خواهند و جزو احتیاجات‌شان است و نمی‌شود گفت صرف‌نظر کنید برای این که اگر غفلت شود دیگر در مملکت گوشت پیدا نمی‌شود این است که بنده به غفلت و کار نکردن و عدم توجه وزارت کشاورزی در این ۵ سال اخیر به شدت معترض هستم و از دولت می‌خواهم رسیدگی کنند آنهایی که ادعای خدمت به کشاورزی مملکت کرده‌اند و می‌کنند و هزار جور منت سرما می‌گذاشتند و اگر یک کلام حرف می‌زدیم هزار جور برای ما اسباب چینی می‌کردند بیایند بگویند که در این مدت چقدر اعتبار به دام‌داران دادید و چقدر در این مملکت گوشت اضافه کردید و چرا نکردید اگر این کار را می‌کردید حالا گرفتار کمیابی گوشت نبودیم.
رئیس - آقای صدرزاده
صدرزاده - دو نفر از نمایندگان محترم مجلس امروز راجع‌به دو موضوع بحث فرمودند جناب آقای پردلی و جناب آقای خلعتبری البته پس از جنگ عمومی یک حوادثی هم در ایران پیش آمد و رشته بعضی از امور گسیخته شد ولی چند سال است که به توفیقات خداوندی یک امنیتی در سراسر مملکت به وجود آمده و الآن موقع فعالیت است و ما باید تمام این پیش‌بینی‌هایی که لازم است بکنیم برای این که مضایق و سختی‌هایی که هست به کلی برطرف شود و تنها نباید همه را هم از دولت انتظار داشت بلکه تمام این افراد هم باید در این مجاهده شرکت داشته باشند مجاهده تنها به جایی نمی‌رسد. یکی از انواع مجاهده مجاهده عمومی است بنده این مقدمه را به مناسبت طرح تأسیس دانشکده‌های ملی که در جلسات قبل تقدیم مجلس شورای ملی است عرض کردم عرض کنم که در قسمت فرهنگ بیش از هر چیز باید مردم مجاهده کنند و از ثروت خودشان بذل کنند برای این که فرهنگ مملکت بر پایه صحیحی استوار شود وقتی ما فرهنگ کامل داشتیم همه‌چیز خواهیم داشت (صحیح است احسنت) گمان می‌کنم ده دوازده سال پیش بود که در مجلس شورای ملی یک فکری پیش آمد و آن فکر تأسیس دانشکده‌های شهرستان‌ها بود در آن روز این فکر با مخالفت‌هایی برخورد کرد ولی اشخاصی که طرفدار این فکر بودند مطلب را دنبال کردند و تعقیب کردند و همین آقای نخست وزیر جناب آقای دکتر اقبال لایحه تأسیس دانشکده‌های شهرستان‌ها را به مجلس آورد و مورد تصویب واقع شد و اکنون بعد از ۱۲ سال نتایج آن هویدا شده است در تمام مراکز استان‌ها یعنی اغلب مراکز استان‌ها دانشکده تأسیس شد و جوان‌های ما مشغول تحصیل هستند و حتی دسته‌ای از آنها فراغ از تحصیل پیدا کرده‌اند و در مدارس ایران از وجود آنها استفاده می‌شود در دانشکده‌های پزشکی بهدار و دکتر تربیت شده‌اند و مملکت از وجود آنها استفاده می‌کند این طرحی که نمایندگان محترم مجلس داده‌اند در مطبوعات انتشار یافت و بنده تشکر می‌کنم از روزنامه‌ها که صفحات خودشان را در اختیار ارباب نظر قرار داده‌اند که هر کس به صورت موافق یا مخالف نظری دارد در آنجا بیان کند مخصوصاً روزنامه‌های پیغام امروز و کیهان اطلاعات و پست تهران و روزنامه جهان و بعضی روزنامه‌های دیگر و ما وظیفه‌مان این است که به تمام نظریات باید احترام بگذاریم یکی از مظاهر مشروطیت و آزادی آزادی نطق و بیان است و قلم موافق و مخالف باید این آزادی را داشته باشند که نظریات خودشان را خواه مخالف باشد یا موافق باشد بیان کنند البته نماینده مجلس هم در مسائل عمومی و اجتماعی نه در مسائل شخصی باید از این تریبون مجلس استفاده کند و من الآن می‌خواهم از این حق در یک مسئله عمومی راجع‌به دانشگاه‌های ملی استفاده کنم در روزنامه‌ها یعنی در سه روزنامه و از سه نفر من اظهارنظر دیدم و با کمال احترامی که برای آن اشخاص قایل هستم می‌خواهم یک انتقادی بکنم یک نفر از اساتید محترم دانشگاه در روزنامه کیهان اظهارنظر فرمودند که در آنجاهایی که دانشگاه‌های ملی تأسیس می‌شود مردم دارای این فکر هستند که در راه فرهنگ بذل مال بکنند و در ایران این فکر موجود نیست من با این حرف مخالفم در ایران در سالهای گذشته مردم ایران عادت داشته‌اند که در راه‌های خیرات عمومی مخصوصاً فرهنگ املاک خودشان را وقف می‌کردند و اگر کسی آگاهی داشته باشد از موقوفات این مملکت به خوبی درک می‌کند که مردم کریم‌النفس ایران همیشه در راه فرهنگ حاضر بودند که از اموال گرانبهای خودشان صرف نظر کنند و در راه فرهنگ بذل کنند تمام موقوفاتی که در سراسر کشور هست اغلب اینها اختصاص به امور فرهنگی دارد و در همین چند سال اخیر در دوره سلطنت اعلیحضرت کنونی ملاحظه می‌فرمایید که چه بسیار عمارت که برای مدرسه و دبستان اهدا کرده‌اند چه بسیار زمین‌ها چه بسیار پول‌ها که برای مریض‌خانه بذل کرده‌اند پس بنابراین در یک مملکتی که مردم این‌قدر سبقت در خیرات و میراث و کارهای نیک دارند نباید گفت به این فکر نیستند چرا هستند و کمک هم می‌کنند صحیح است در روزنامه دیگری دیدم که اظهار نگرانی کرده بود از این که استاد از کجا خواهند آورد بنده عرض می‌کنم که در حدود ۱۴۴۱۱ نفر الآن از جوانان ما در خارج دارند تحصیل می‌کنند فقط یک دهم از این عده یعنی ۱۴۰۰ نفر که به ایران
بازگردند و ما از وجود آنها برای دانشگاه و فرهنگ بخواهیم استفاده کنیم تمام این دانشگاه‌ها را از نظر استاد تکمیل خواهد کرد و از وجود آنها استفاده خواهد شد پس این فکر که ما استاد نخواهیم دشت ما دانشیار به دست نخواهیم آورد این یک نوع یأس و بدبینی است که در این موقع که مملکت ما دارد رو به پیشرفت می‌رود اظهار این قبیل نظریات هم به نظر من صحیح نیست مضافاً به این که یکی از آقایان وزرا به بنده اطلاع داد که عده زیادی الآن در تهران هستند که اینها صاحب تحصیلات عالیه هستند و مکرر مراجعه می‌کنند برای این که از وجود آنها در فرهنگ و در دانشگاه‌ها استفاده بشود. مطلب اقتصادی مطلب دوم و سوم ما است که گفتیم هر سال قریب ۲۰۰ میلیون تومان ارز به خارج می‌رود برای تحصیل جوانان کشور ما و همیشه هم خانواده‌ها از نظر فرزندان‌شان نگرانی دارند بعد از آن که دانشگاه‌ها در ایران به قدر کفایت به وجود آمد این ارز به خارج نخواهد رفت و در خود مملکت صرف خواهد شد ولی البته این در مرتبه سوم قرار دارد مرتبه اول نکاتی است که عرض کردم در میان این نکات که در روزنامه‌های مختلف اظهار شده بود یک نظری هم در یک روزنامه‌ای دیده بودم که نوشته بود عبارت این است:
شما را به خدا قسم می‌دهم که دانشکده ملی تأسیس نکنید و این دانشکده‌های شهرستان‌ها را هم درش را ببندید گویا آن شماره روزنامه الآن در خدمت جناب آقای دکتر شفیع امین است اسم نویسنده‌اش را نام نبرده و اگر هم نام می‌برد بنده احتراماً نام ایشان را نمی‌بردم ولی توقع نداشتم که یک چنین نظری را اظهار کنند الآن ده سال دوازده سال از تأسیس دانشگاه در شهرستان‌ها گذشته است یک دسته از جوان‌های ما در آنجا تربیت شده‌اند و بسیاری از اساتید دانشگاه به خود بنده گفتند که این استعدادهای نهفته در آنها ترقی پیدا کرده (صحیح است) این است که به عقیده بنده این قبل اظهارات و بیانات جز دلسردی نتیجه دیگری ندارد ۱۲ سال پیش جناب آقای عماد تربتی و بسیاری از آقایان محترم در اینجا تشریف داشتند آن روز هیچ فکر نمی‌شد که یک دانشگاهی در شهرستان‌ها به وجود بیاید ولی آمد و نتایجش را الآن شما ملاحظه می‌کنید عبارتی که آن شخص نوشته این است «شما را به خدا دانشگاه ملی درست نکنید اگر پول دارید و می‌خواهید در راه سعادت مملکت به کار بیندازید مدرسه بسازید برای مملکت دو دانشگاه بزرگ و آبرومند کافی است دانشکده‌های شهرستان‌ها را هم ببندید» ولی من بر عکس به اولیای دانشکده‌های شهرستان‌ها قسم می‌دهم که نه فقط نبندید بلکه در توسعه این دانشگاه‌ها سعی بیشتر بکنید اما در باب تأسیس دانشگاه یک دانشکده یا دانشگاهی که الآن تأسیس می‌شود دارای نواقصی است ولی زمان این نواقص را رفع خواهد کرد امروز یکی از ممالک بزرگ و ثروتمند جهان که از لحاظ فرهنگ هم در درجه اول است آمریکاست این روزنامه اخبار هفته است یعنی منابع آمریکایی تهیه کرده‌اند می‌نویسد در واشنگتن یک دانشکده‌ای تأسیس شده که در آن موقع یک جوان ۲۳ سالهای در صد سال قبل از این آن را اداره می‌کرد و مساحت آن چند جریب زمین بود که یک قاضی دادگستری آن را تهیه کرده بود و در آنجا فقط ۳۱ دانشجو داشت و امسال آنجا ۱۵۴۰۰ نفر دانشجو دارد این یک مطلب خوب آقا ما هم سابقه درخشانی در فرهنگ و علم تمدن داریم چرا باید مأیوس باشیم این حرف‌ها چیست هر کاری را باید اول پی‌ریزی کرد با یک طرحی که داده می‌شود به مجلس این کار پی‌ریزی می‌شود ما نمی‌خواهیم فعلاً یک دانشگاهی شبیه به واشنگتن دایر کنیم این انتظار را نداریم که چند روز دیگر داشته باشیم نه چنین انتظاری را نداریم اما انتظار داریم ده سال دیگر بیست سال دیگر دانشکده‌های ملی داشته باشیم که جوانان ما بتوانند استفاده کنند من از ارباب نظر ارباب علم و دانش تقاضا می‌کنم که این جور افکار یأس‌آور را تزریق در ماها نکنند ما را به آتیه به پیشرفت به ترقی تشویق کنند این فکرها جز یأس نتیجه دیگری ندارد خاصه این که من باز در یک روزنامه دیگری خواندم که یک نفر به نام آقای دکتر علی شیخ‌الاسلام که از طرف اعلیحضرت همایونی مأمور بودند که در این باب مطالعاتی بکنند و ایشان هم مطالعاتی در این باب داشته‌اند مخصوصاً جناب آقای دکتر نفیسی رئیس محترم کمیسیون فرهنگ که فردا را قرار گذاشته‌اند برای رسیدگی به طرح آقایان ایشان را هم دعوت کرده‌اند که بیایند در کمیسیون و نظریاتشان را بگویند. برای بنده موجب نهایت خوش‌وقتی است و می‌توانم بشارتی بدهم به آقایان با اطلاعی که تیمسار صفاری به بنده دادند که این مطلب مورد توجه شاهنشاه خردمند خسرو پرویز قرار گرفته و الآن هم یک کمیته‌هایی در آنجا تشکیل داده‌اند که پول‌هایی جمع‌آوری بشود که اولین پایه و شالوده دانشکده ملی ریخته شود مقصود از این طرح این است که مجوز قانونی به وجود بیاید تا اشخاص نیکوکار و اشخاص دانشمند هر کدام سهم خودشان را در تکمیل این اساس انجام بدهند غیر از این هیچ نظری نبوده است و من امیدوار هستم که مجلس شورای ملی در این دو سه ماه که به آخر دوره نوزدهم مانده بتواند این توفیق را حاصل بکنند و همان‌طوری که دوره پانزدهم یک یادگاری از خودش درخصوص تأسیس دانشکده‌های شهرستان‌ها گذاشت دوره نوزدهم هم یک یادگاری از لحاظ تأسیس دانکشده‌های ملی برای این مملکت به یادگار بگذارد (احسنت).
رئیس - آقای مهدی ارباب
مهدی ارباب - عرض بنده بسیار مختصر است نماینده محترم زابل راجع‌به عمران و آبادی آن شهرستان و وضع کنونی آن تذکراتی دادند البته شک نیست که یک روزی سیستان انبار غله ایران بود خودم در زاهدان بودم که گندم صرف نمی‌کرد آتش می‌زدند حتی انبارهایی که خود بنده مملو از غله داشتم برای این که خالی بشود مجانی می‌دادم به بلوچ‌ها که انبار خالی بشود ولی امروز یک وضع نامطلوبی تدریجاً حاصل کرده اما اخیراً آقای مهندس پارسا استاندار بلوچستان که مردی است که سابقه زیاد در امر کشاورزی دارند فعالیت نموده که قابل تقدیر و تحسین است نهر میان کنگی که متجاوز از ۱۱ کیلومتر و سالهای متمادی شن آن را پر کرده بود و متروک شده بود و یک ناحیه‌ای از زراعت باز مانده بود این نهر را با یک همت بلندی دایر کردند مردم هم کمک کردند که اگر آقایان به خاطر داشته باشند جناب آقای نخست وزیر برای افتتاح آن نهر به زابل رفتند و نهر دیگری که اخیراً شروع کرده است و بنده از اهتمام و فعالیت آقای مهندس پارسا استاندار بلوچستان به نوبه خودم تشکر می‌کنم و امیدوارم وضع سیستان در آتیه تدریجاً رو به بهبودی برود (صحیح است).
۳ - تقدیم یک فقره سؤال به وسیله آقای بهبهانی
رئیس - وارد دستور می‌شویم آقای بهبهانی مطلبی دارید؟
بهبهانی - یک سؤالی است راجع به گوشت تقدیم می‌کنم.
۴ - طرح و تصویب گزارش کمیسیون فرهنگ راجع به اصلاح مواد اول و سوم قانون مربوط به محصلین ایرانی در خارجه و ارسال مجدد به مجلس سنا
رئیس - یک لایحه از اینجا مربوط به فارغ‌التحصیلان رتبه اول دانشکده‌ها به مجلس سنا فرستاده شده بود و قید شده بود در آن لایحه وزارت فرهنگ مکلف است در سنا کلمه مکلف را تبدیل کرده بودند به «مجاز است» و فرستاده بودند به مجلس شورای ملی این لایحه به کمیسیون ارجاع شده کمیسیون دو مرتبه کلمه «مکلف» را گذاشته گویا نظر این بوده است که اگر اینها تحصیلاتی می‌کنند و به مقام شاگرد اولی می‌رسند یک مزایایی به عنوان اعزام به خارجه برایشان منظور بشود (صحیح است) این است که فعلاً آن گزارش مطرح است و رأی می‌گیریم و باز به مجلس سنا فرستاده می‌شود قرائت می‌شود.
(به شرح زیر خوانده شد)
گزارش از کمیسیون فرهنگ به مجلس شورای ملی
کمیسیون فرهنگ با حضور آقای وزیر فرهنگ لایحه برگشته از مجلس سنا راجع‌به اصلاح مواد اول و سوم قانون مربوط به محصلین ایرانی در خارجه و امور رسیدگی قرار داده مواد مصوبه مجلس سنا را با اصلاحاتی به اکثریت تصویب نمود اینک گزارش آن را به شرح زیر تقدیم مجلس شورای ملی می‌نماید.
ماده واحده - تبصره یک ماده اول و ماده سوم قانون مربوط به محصلین ایرانی در خارجه مصوب تیر ۱۳۳۶ به شرح زیر تکمیل و اصلاح می‌گردد:
بند ۱ - از تاریخ تصویب این قانون وزارت فرهنگ مکلف است فارغ‌التحصیلان داوطلب را که در دانشکده‌های تهران و شهرستان‌ها و همچنین در دانشسرای عای و هنرسرای عالی در هر یک از رشته‌های مذکور در اساسنامه آنها طبق تشخیص شورای رسمی هر یک از مؤسسات فوق حائز رتبه اول می‌شوند به خرج دولت و فارغ‌التحصیلان رتبه اول آموزشگاه عالی فنی آبادان را به خرج شرکت ملی نفت به خارجه اعزام دارد.
این دانشجویان موظفند که تحت تعلیمات وزارت فرهنگ و موافقت اداره سرپرستی مربوط تحصیلات خود را در همان رشته برای اخذ درجه بالاتر تعقیب نمایند کسانی که در سال تحصیلی ۱۳۳۵ - ۱۳۳۶ و ۱۳۳۶ - ۱۳۳۷ و ۱۳۳۷ - ۱۳۳۸ از هر یک از رشته‌های دانشکده‌ها و دانشسرای عالی و هنرسرای عالی تهران و شهرستان‌ها و آموزشگاه عالی فنی آبادان فارغ التحصیل و حائز رتبه اول شده‌اند مشمول این قانون می‌باشند مدت تحصیل کسانی که درجه تحصیلات آنان لیسانس و فوق لیسانس می‌باشد حداکثر چهار سال و مدت تحصیل کسانی که دارای درجه دکتری می‌باشند معادل با مدتی خواهد بود که دانشگاه یا مؤسسات معتبر عالی محل تحصیل برای تحصیل رشته تخصصی مربوط لازم بداند و در هر حال از چهار سال تجاوز نخواهد کرد مخارج رفت و برگشت دانشجویانی که به خرج دولت اعزام می‌شوند و همچنین هزینه تحصیل و اعاشه آنان در هر سال از درآمد
عمومی کشور پرداخت می‌شود و در پایان آن سال از محل اعتباراتی که به موجب قانون تیرماه ۱۳۳۶ از اعتبار مخصوصاً محصلین آزاد می‌شود و در صورتی که این اعتبار کافی نباشد مازاد آن از محل رفت و برگشت و هزینه تحصیل و اعاشه آن عده که به خرج شرکت ملی نفت عزیمت می‌نمایند از طرف شرکت مذکور پرداخت خواهد شد.
تبصره - کسانی که طبق بند یک به خرج دولت یا شرکت ملی نفت تحصیلات خود را در خارجه به پایان می‌رسانند با ید متعهد شده و تضمین بسپارند که در صورت احتیاج مؤسسه‌ای که از آن فارغ‌التحصیل شده‌اند در آن مؤسسه و در صورت عدم احتیاج آن مؤسسه در سایر مؤسسات مذکور در این قانون و در صورت عدم احتیاج آنها در سایر مؤسسات دولتی در رشته تخصصی خود طبق مقررات استخدامی هر یک از آنها قبول خدمت نمایند. و لااقل در برابر مدتی را که در خارجه تحصیل نموده‌اند در خدمت باقی بمانند و در صورتی که تعهد فوق را انجام ندهند باید مخارجی را که برای آنان شده است نقداً مسترد بدارند.
بند ۲ - از تایخ تصویب این قانون محصلینی که به هزینه خود برای تحصیلات عالیه به خارج کشور بخواهند بروند باید علاوه بر دارا بودن گواهی‌نامه کامل متوسطه ورثه ثبت‌نام از یکی از مدارس عالیه کشور محل تحصیل که مورد موافقت وزارت فرهنگ باشد به وزارت فرهنگ تسلیم نمایند ولی آنان تعهد پرداخت مخارج اعاشه و تحصیلات آنان را بنماید و علاوه بر این باید زبان کشوری را که در آن تحصیل خواهند نمود به قدر کافی بدانند و در امتحانات زبان که از طرف وزارت فرهنگ هر سه ماه یک مرتبه ترتیب داده می‌شود شرکت کرده و پذیرفته شوند فقط در این صورت است که به دانشجویان مزبور گذرنامه تحصیلی و پروانه خرید ارز به نرخ بانک ملی داده می‌شود محصلینی که پس از اتمام دوره اول متوسطه به هزینه خود برای تحصیل به خارجه می‌روند در صورتی که در مدرسه شبانه‌روزی که مورد قبول وزارت فرهنگ باشد پذیرفته شوند تا زمانی که در شبانه‌روزی هستند از گذرنامه تحصیلی و پروانه خرید ارز استفاده خواهند کرد پس از اخذ گواهی‌نامه متوسطه کامل مشمول قسمت اول این بند خواهند بود.
تبصره ۱ - تحصیلات فارغ‌التحصیلان دوره کامل متوسطه و فارغ‌التحصیلان مذکور در بند یک در کلاس‌های مخصوص زبان اعم از داخله یا خارجه که از طرف وزارت فرهنگ به رسمیت شناخته شده باشد از لحاظ نظام وظیفه تا حداکثر یک سال جزو تحصیلات رسمی آنان محسوب می‌شود.
تبصره ۲ - وزارت فرهنگ مکلف است برای هر رشته تحصیلی حداکثری از نظر مدت اقامت و اشتغال به تحصیل و طی دوره تخصصی تعیین نماید.
بند ۳ - سرپرستان محصلین در خارجه موظفند در پایان هر سال گزارش تحصیلی کلیه محصلین حوزه خود را به وزارت فرهنگ ارسال نمایند و نسبت به وضع تحصیلی و اخلاق و رفتار هر یک اظهارنظر نمایند و اولیای محصلینی را که ماندن آنان در کشور خارج بی‌نتیجه و برخلاف مصلحت است مطلع سازند و نیز مکلفند نسبت محصلینی که از حیث اخلاق و رفتار شایستگی کامل ندارند یا در تحصیلات آنان پیشرفت کافی حاصل نمی‌شود مراتب را به وزارت فرهنگ موج‌ها گزارش دهند تا وزارت فرهنگ پس از رسیدگی و اعلام قبلی سه ماه نسبت به قطع هزینه تحصیلی و یا کمک‌هزینه و ارز تحصیلی آنها اقدام گذرنامه تحصیلی آنها را لغو و برای معاودت این‌گونه محصلین به ایران اقدام کند.
بند ۴ - وزارت فرهنگ و وزارت دارایی مأمور اجرای این قانون می‌باشند.
رئیس - فقط همان یک کلمه است که اصلاح کرده‌اند والا اصلاح دیگری نکرده‌اند که اینجا صحبت بشود آقای صدرزاده نظری دارید؟ (صدرزاده - بنده مخبر هستم اجازه می‌فرمایید موضوع را عرض کنم) اگر مخالفی نباشد دیگر توضیح لازم ندارد رأی می‌گیریم فقط یک کلمه «مکلف» است و بقیه هم اصلاحات لفظی و عبارتی است (صدرزاده - یک تبصره‌ای هم هست که حذف شده) پس شما توضیح بدهید بعد رأی می‌گیریم.
صدرزاده - عرض کنم که این لایحه اعزام محصلین درجه اول دانشکده‌های تهران و شهرستان‌ها یکی از بهترین و مترقی‌ترین لوایحی است که باید هرچه زودتر تصویب بشود یکی از نمایندگان مال شهرستان‌ها هم هست بله برای تمام شهرستان‌ها هم هست عده آنها هم شاید مجموعاً بیشتر از مرکز باشد تا این که عموم شاگردان درجه اول بتوانند از این استفاده کنند آنچه مربوط به مملکت و دولت است راجع‌به تحصیلات عالیه این است که شاگردانی که دارای استعداد هستند استعداد آنها را پرورش بدهند و هیچ مانعی ندارد که از خزانه دولت این جور افراد با استعداد بهره‌مند بشوند البته یک نظری هم در اینجا هست و آن این است که این افراد بعد از این که تحصیلات عالیه‌شان را انجام دادند و بعد به کشور مراجعت کردند باید اخلاقاً دین‌شان را به ملت ایران و خزانه عمومی مملکت تدریجاً برگردانند ولی حالا محل صحبت آن نیست وقتی که این قانون آمد فقط دو دوره سالهای ۳۵ و ۳۶ را شامل می‌شد ولی این‌قدر این قانون طول کشید و مبادله شد فیمابین مجلسین که شامل دوره ۳۷ و ۳۸ هم شد که نام آنها هم در مجلس سنا برده شده و این اصلاحی بود که بسیار به جا بود و اگر اصلاح نمی‌شد شاید این امکان پیش می‌آمد که شاگردهای رتبه اول سال ۳۷ و ۳۸ را شامل نمی‌شد این اصلاح بسیار به جا بود اما اصلاح دیگری که در آنجا کرده بودند نوشته بودند وزارت فرهنگ مجاز است کلمه مجازات عنوان قانونی نیست وزارت فرهنگ باید مکلف باشد نهایت اشکالی که بعضی از آقایان اینجا داشتند این بوده است که بنده این توضیح را می‌دهم که این توضیحات مورد توجه آقایان واقع بشود این که نوشته شده است وزارت فرهنگ مجاز است اشکالی که برای آنها پیش آمده بود این بوده است که دولت چگونه می‌تواند برای خودش تکلیف معین کند در صورتی که دولت باید مکلف باشد تا اگر تکلیفش را انجام نداد در مقابل دستگاه مقنّنه مسئول باشد مضافاً بر این که در مواد دیگر همین قانون مکلف بوده و به آن کلمه مکلف ایرادی نداشته‌اند این بود که کمیسیون فرهنگ مصراً این کلمه را تعویض کرد که همان کلمه مکلف است باشد این اصلاح مهمی که مقام محترم ریاست عطف‌توجه به آن فرمودند همین است. اما مطلب دیگری هم در این لایحه هست و آن این است که یک تبصره چهار هم در مجلس شورای ملی اضافه شده بود که شرایطی برای سرپرستی تعیین شده بود این تبصره را به طور کلی مجلس سنا حذف کردند در کمیسیون فرهنگ مجلس هم به اکثریت با این حذف فعلاً موافقت کردند که در آتیه وزارت فرهنگ یک شرایطی را برای این کار تهیه و تعیین بکند ولی بنده شخصاً با حذف این تبصره مخالف هستم منتهی این است که در کشور مشروطه عدد حکومت می‌کند وقتی اکثریت یک موضوعی را تصویب کرد اقلیت ناچار است تبعیت و قبول بکند. بنده معتقدم همان‌طوری که امروز در هر یک از ادارات دولتی برای استخدام و برای هر کاری یک شراط علمی معین است و صحیح هم هست و به صلاح هم هست سرپرستی هم که یک کار بسیار مهمی است باید آن هم منطبق با یک شرایطی باشد و تحت یک شرایطی باشد حالا برای این که اختلافی با سنا پیدا نشود و این لایحه زیاد دست به دست نشود و شاگردهای رتبه اول که از سه سال پیش از این بلاتکلیف مانده‌اند بیش از این بلاتکلیف نمانند اکثریت این طور در نظر گرفتند با حذف آن تبصره موافقت کنند این است که بنده این توضیحات را به عرض رساندم و امیدوارم با این اصلاحی که مجلس شورای ملی موافقت می‌فرمایند مجلس سنا هم موافقت بفرمایند که دیگر شاگردان رتبه اول سه دوره معطّلی پیدا نکنند و بتوانند هر چه زودتر بروند و از تحصیلات عالیه استفاده کنند.
رئیس - آقای بزرگ ابراهیمی مخالفید؟ (بزرگ ابراهیمی - بله) بفرمایید.
بزرگ ابراهیمی - جناب آقای یزدان‌فر توجه بفرمایید مخالفت من اصولی است یک کاغذی از پسرم داشتم نوشته بود وضعیت محصلین در اروپا به قدری خراب است که آبرو و حیثیت ما را برده‌اند یک عده‌ای به نام محصل از شما کمک می‌گیرند یا اقلاً مجاز می‌شوند به وسیله شما می‌روند به اروپا و آمریکا و انواع و اقسام الواطی و بی‌حیایی از خودشان بروز می‌دهند ای کاش آن کاغذی که دیشب خواندم الآن می‌آوردم به نظر همکاران عزیز می‌رساندم و می‌دادم خودتان بخوانید با این وضع نه تنها محصلین ما استفاده نخواهند کرد بلکه عده‌ای به نام محصل آبروی این مملکت را خواهند برد (چند نفر از نمایندگان - یک عده بسیار کمی هستند) به هر صورت بنده آنچه می‌دانم به عرض می‌رسانم شاید آقایان بیشتر از بنده می‌دانند وظیفه ملی‌تان است بیایید اینجا بگویید تذکر بدهید از دولت بخواهید که جلو این اجحافات و جلوی این بدبختی‌ها را بگیرد.
چند روز قبل در مونیخ یک فیلمی در تلویزیون نشان دادند به من نوشته بودند ای کاش ما می‌مردیم و نمی‌دیدیم این دستگاه دستگاه اجانب است اجنبی‌پرست همان‌هایی است که دولت می‌خواهد صد میلیون تومان در اختیارشان بگذارد یعنی آقای خسرو قشقایی که در مونیخ نشسته و در تلویزیون اینها را نشان می‌دهد آن یک موضوع علی‌حده است موضوع عرض بنده دو نکته است یکی موضوع محصلین است یکی موضوع خرید اتومبیل است که یک عده شوفر و شاگرد شوفر و حقه‌باز از اینجا با گذرنامه ایران می‌روند آنجا یک مدتی هم در آنجا الواطی و بی‌حیایی را به حداکثر می‌رسانند و یک ماشینی هم می‌خرند با یک مقدر جنس قاچاق می‌آورند به مملکت ایران از شما خواهش دارم محض رضای خدا جلوی این بازی‌ها را بگیرید و محصلینی بفرستید که بروند تحصیل کنند این سرپرستی با این حقوقی که می‌گیرند با این بساط به این گل و گشادی اگر می‌خواهید حساب کنید سر به جهنم بزند باید محصلین برسد نه این که یک عده بی‌پدر و مادر یک عده تازه به دوران رسیده به اسم محصل به کلی بی‌آبرویی می‌کنند کسی هم نیست که به این اشخاص بگوید چکار می‌کنید اداره سرپرستی هم ماشاالله یک اداره عریض و طویل است اما در آنجا یک نفر نیست که اخلاق و روش و تحصیل محصلین را مورد دقت قرار بدهد عرض بنده همین بود.
رئیس - آقای طباطبایی قمی شما موافقید؟ (طباطبایی - بلی) بفرمایید.
احمد طباطبایی - فرمایشاتی که جناب آقای بزرگ ابراهیمی فرمودند بنده خیال می‌کنم ارتباطی به این لایحه نداشت صحیح است البته ما در خارج یک عده زیادی محصل داریم و ممکن است در بین
اینها افرادی پیدا شوند که از لحاظ اخلاقی قدری ضعیف باشند بنده خیال می‌کنم آنچه شنیده‌ام و آنچه دیده‌ام قسمت سرپرستی خوب عمل کرده به وظیفه خودش عمل کرده و اگر احیاناً یک شاگرد مدرسه‌ای یک محصلی یک عمل خلافی کرده سرپرستی حقوقش را قطع کرده گذرنامه‌اش را باطل کرده النهایه این موضوعی که الآن مطرح است این موضوع مربوط به کلمه است که در مجلس سنا این کلمه را تغییر داده‌اند و همان‌طور که جناب آقای صدرزاده فرمودند چون از لحاظ قانونگذاری کلمه مجاز معنی نداشت که در قانون باشد و باید دولت مکلف به اجرای قوانین باشد به این جهت مجلس شورای ملی یعنی کمیسیون فرهنگ کلمه مجاز را در این لایحه به مکلف است تغییر دادند و این که جناب آقای بزرگ ابراهیمی فرمودند در مونیخ یک فیلم‌هایی در تلویزیون نشان داده‌اند بنده تصور می‌کنم که این کارها هیچ مربوط به سرپرستی نیست اینها مربوط به مأمورین سیاسی است که جلوی این کارها را بگیرند سرپرستی در این کارها دخالتی ندارد کار او رسیدگی به حال محصلین است اگر یک جایی بیگانگان یا اشخاصی که فرمودید یک عملیاتی برخلاف می‌کنند وظیفه مأمورین سیاسی است که جلوگیری کنند سرپرستی محصلین یا فیلم نشان دادن یا تلویزیون نشان دادن دو تاست جناب آقای بزرگ ابراهیمی این را با هم مخلوط نفرمایید این کارها به سرپرستی هیچ ارتباطی ندارد و به سرپرستی هیچ مربوط نیست چون همان‌طور که جناب آقای صدرزاده فرمودند تعیین تکلیف این قانون مدتی است در مجلسین طول کشیده هی می‌رود به مجلس سنا و برمی‌گردد به مجلس حالا یک کلمه‌ای در اینجا هست که باید تغییر پیدا کند آقایان رأی بدهند تا زودتر تمام بشود.
رئیس - یک تبصره‌ای هم هست که در مجلس شورای ملی تصویب شده بود و در سنا حذف شده قرائت می‌شود و کمیسیون هم با این طرز موافقت کرده قرائت می‌شود.
(به شرح ذیل خوانده شده)
تبصره ۴ - سرپرست کلیه محصلین در خارج باید دارای تحصیلات عالیه بوده و به زبان محل مأموریت خود کاملاً تسلط داشته و معروف به حسن شهرت و اخلاق بوده و صلاحیت و انتصاب وی به تصویب شورای عالی فرهنگ برسد.
رئیس - این تبصره را در سنا حذف کردند و کمیسیون فرهنگ هم تأیید کرده یعنی با این حذف موافقت کرده آقای بوربور بفرمایید.
بوربور - بنده نمی‌دانم چه دستی است برای بدنام کردن یک عده از محصلین ایرانی که تعداد آنها در اروپا و آمریکا در حدود بیست هزار نفر است و بسیار بی‌انصافی است.
اگر ما همین‌طور به طور کلی بگوییم محصلین ایرانی در اروپا بداخلاق هستند و بدرفتاری می‌کنند (صحیح است) من ندیده‌ام که هیچ ملتی این‌قدر در قضاوت عجله کند نسبت به هم‌وطنان خودش مخصوصاً تیپ جوان و این مطلقاً صحیح نیست بنده می‌دانم که اکثریت این محصلین که در اروپا و آمریکا هستند مردمان بسیار سالمی و جدی هستند. بهتر است که ما وقتی صحبت از محصلین می‌کنیم یک آماری داشته باشیم که بگوییم مثلاً صد ۲ یا یک‌صد ده یا صد بیست از محصلین طبق تحقیقاتی که شده است خوب کار نمی‌کنند ولی وقتی که آماری در دست نباشد تمام محصلین را بدنام کردن و یک عده جوان را دلسرد کردن کار صحیحی نیست دیگر عرضی ندارم (صحیح است).
رئیس - آقای فرود
فرود - به طوری که خاطر محترم نمایندگان مستحضر است اساس تقدیم این لایحه به مجلس شورای ملی برای تشویق محصلین بوده است تا سعی کنند جدیت بکنند درس بخوانند شاید شانس شاگرد اول شدن را پیدا کنند و بعد برای ادامه تحصیل به اروپا بروند و این بسیار بسیار سیاست مفیدی بوده است که از طرف وزارت فرهنگ اتخاذ شده است و بنده استدعا می‌کنم آقایان به این که من راجع به آن تبصره هم نظر دارم و فعلاً یک اختلافی بین مجلس شورای ملی و مجلس سنا پیش آمده است راجع‌به تبصره این تبصره را بنده و جناب آقای بهبهانی امضا کرده بودیم و بسیار مطلب مفیدی بود برای این که بایستی سرپرست به زبان مملکتی که مأمور می‌شود آشنا باشد و این یک امر بسیار بسیار بدیهی است اما یک توجهی بفرمایید که اگر در این موضوع مجلس شورای ملی پافشاری بکند این خودش متوجه این دانشجویان خواهد شد یعنی از اینجا می‌رود آنجا و از آنجا برمی‌گردد در اینجا خلاصه این دانشجویان که شاگرد اول شده‌اند وضع‌شان روشن نمی‌شود این تبصره هم خیلی لازم است اما راجع‌به آن کلمه مکلف و مجاز عقیده بنده این است که مکلف خوب است زیرا اگر تکلیف نباشد نظر وزارت فرهنگ انجام نمی‌پذیرد و مکلف صحیح‌تر است یعنی با اساس مطلب و موضوع تطبیق می‌کند و اگر کسی شاگرد اول بشود این امیدواری را نداشته باشد که وزارت فرهنگ حتماً او را می‌فرستد اصلاً موضوع لایحه از بین می‌رود این است که استدعا می‌کنم از نقطه نظر این که این بچه‌ها مدتی است بی‌تکلیف مانده‌اند. (عماد تربتی - به هرصورت برای کلمه مکلف هم باید برگردد به مجلس سنا آن تبصره بسیار تبصره لازم و مفیدی است) عرض بنده این بود که روی این موضوع توجه بفرمایید و زودتر تصویب کنیم تا وضع این لایحه روشن شود.
رئیس - به هر حال با این تغییراتی که در مجلس سنا و کمیسیون داده شده باید رأی می‌گیریم یکی کلمه مکلف است یکی هم همین تبصره البته بعد از صحبت آقایان رأی بگیریم که نظر مجلس معلوم شود. آقای بهبهانی بفرمایید.
بهبهانی - بنده با نظر جناب آقای فرود موافق هستم که سعی شود این لایحه زودتر تصویب شود ولی خیال می‌کنم یکی از چیزهایی که خیلی مفید و مورد قبول و تصدیق تمام آقایان نمایندگان در آن موقع قرار گرفت همین تبصره بود (صحیح است) به دلیل این که ما در بین مردم هستیم و درددل اولیا دانشجویان و سایرین را که مسافرت به خارج می‌کنند می‌شنویم لازم دانستیم که این تبصره باشد و کسانی که به زبان محلی آشنا هستند و صلاحیت بقا در این پست‌هایی که بسیار بسیار مهم است از نظر دانشجویان و اخلاقشان و طرز تربیتشان با جامعه‌ای که در آنجا هستند بدارند نباید در سرپرستی باقی بماند این را نباید در بوته اجمال گذشت اگر یکی دو روز تأخیر در تصویب شود ولی این تبصره به آن مهمی حذف نشود به نظر بنده ارزش دارد و به علاوه همان‌طور که جناب آقای رئیس فرمودند چون این لایحه به واسطه بعضی کلمات دیگر از قبل تغییر کلمه مکلف است به مجاز است و اینها باید به سنا برگردد بنده خیال می‌کنم آقایان نمایندگان محترم هم مساعدت و موافقت بفرمایند این تبصره هم سرجایش باقی باشد و به سنا برود (صحیح است) و من خیال می‌کنم که جناب آقای یزدان‌فر با این نظر موافق باشند که این تبصره که بسیار مورد نظر ما است حذف نشود و برود به سنا آنجا تکلیفش معین شود.
رئیس - آقای مهندس هدایت
مهندس هدایت - اغلب نمایندگان محترم شکایت داشتند که بعضی از محصلینی که عده آنها به نظر من خیلی قلیل است در صورتی که اکثر و بسیاری از محصلین ما هستند که خوب تحصیل می‌کنند و خوب عمل می‌کنند و مایه آبروی مملکت هستند (صحیح است) که آن عده قلیل آن‌طور که شاید و باید به وظیفه تحصیلی خودشان عمل نمی‌کنند و برای رفع این اشکال تبصره‌ای پینشهاد فرمودند که این تبصره مورد تأیید و تصویب مجلس شورای ملی قرار گرفته (صحیح است) چون اگر بنا باشد که بخواهیم محصلین وظایف خودشان را از نظر اخلاقی و تحصیلی و دینی که به مملکت دارند خوب انجام بدهند تردیدی نیست که یک مورد حساسش این است که خوب کنترل بشوند و سرپرست خوب داشته باشند خدا رحمت کند مرحوم مرآت را آقایانی که در آن زمان تحصیل می‌کردند شاید بودند و دیدند که محصلین روزهای تحصیلات‌شان و ایام تعطیلات‌شان هم تحت کنترل سرپرستی بودند حالا سرپرست‌های ما که بنده هیچ‌کدام از آنها را از نزدیک نمی‌شناسم انشاء‌الله تمام‌شان مردمان بسیار خوبی باشند آنها هم باید همان رویه را دنبال کنند و باید محصلین ما کنترل شوند محصلی که کنترل نشد ممکن است از جاده صحیح منحرف شود بنابراین به حق آقایان تبصره را پیشنهاد فرمودند مورد تأیید کلیه آقایان هم قرار گرفت که سرپرست باید دارای شرایطی باشد اولاً به زبان محلی که مأمور است آشنا باشد ثانیاً از حیث اخلاق و سوابق شایسته باشد که بتواند محصلین ما را در خارج راهنمایی کند بنده نمی‌دانم چه علتی دارد که مجلس محترم سنا در این امر تردید کرده است حذف این تبصره مانند این است که بگوییم این شرایط را سرپرست‌های ما نباید داشته باشند حرف این تبصره خیلی مضحک است. بنده می‌گویم سنا چرا این نظر را داده است مگر کسی هست که این شرایط را ندارد و باید او را برگردانند و آن شخص نورچشمی کسی است این که صحیح نیست ما یک امر لازم و خوبی را تصویب کردیم و به نظر بنده جناب آقای صدرزاده محصلین را هم فردا و پس فردا نمی‌فرستند که حضرتعالی نگران باشید که با برجاماندن این تبصره ممکن است باعث تأخیر بشود اینها در سال آینده خواهند رفت استدعا می‌کنم حضرتعالی هم موافقت بفرمایید. (صدرزاده - بنده موافقم در کمیسیون هم با حذف آن موافق نبودم) می‌دانم که نیت باطنی حضرتعالی موافق با این است (صدرزاده - و ظاهری) بنابراین بنده پیشنهاد کردم و از مقام ریاست تمنا کردم که تبصره‌ای که در کمیسیون حذف شده است دو مرتبه مجلس رأی بدهد.
رئیس - آقای آقایان
فلیکس آقایان - بنده خواستم یک موضوعی را یادآوری کنم و آن این است که دولت یک روزی تصمیم گرفت شاگرد اول‌های دانشکده‌ها را اعزام کند به خارجه بعد عوض این که یک لایحه مستقل بیارود برای این کار در عرض یکی دو ماه تصویب بشود و این شاگرد اول‌ها بروند به خارجه و تحصیلات‌شان را تکمیل کنند ضمن لایحه اعزام شاگردهای رتبه یک دانشکده‌ها مطالب دیگری گنجانید که هیچ ارتباطی با اعزام شاگرد اول‌ها نداشت یکی موضوع شرایط اعزام عمومی محصلین بوده که در مجلس شورای ملی نظریات تعدیل شد و بالاخره یک توافقی شد و یک موضوعی هم اضافه بر آن کردند آن موضوع سرپرستان بود که ارتباط با این لایحه نداشت این باید لایحه مجزا بشود و در هر قسمت شور و بررسی دقیق بشود این قسمت اعزام شاگرد اول یک لایحه ساده‌ای بود که در ظرف چند ماه تصویب می‌شد و این جوان‌های ما که دارای این شانس بودند و شاگرد اول شده‌اند و موفق شده بودند می‌رفتند خارج ولی حالا که اینها با
هم قاطی شد ما همه‌جا متهم هستیم که این لایحه را معطل کرده‌ایم در صورتی که در حقیقت تقصیر با ما نیست برای این که تماماً موافقند که اینها بروند ولی مطالب دیگری که در این لایحه گنجانیده شد موجب این تأخیر در سال ۳۶ و ۳۷ شد و الآن هم که سال ۳۸ است این جوان‌ها معطل هستند. بنابراین بنده فکر می‌کنم بهترین طریق این است که لایحه به صورت لایحه اعزام شاگردهای اول تصویب شود و اگر برای شرایط سرپرست هم لازم باشد لایحه‌ای یا دولت بیاورد یا خود مجلس با قید دو فوریت حتی سه فوریت پیشنهاد کند که مجلس تصویب کند که سرپرست باید دارای صلاحیت خاص باشد و البته این شرایط هم لازم است والا اختیارات‌شان را بگیرند و صلاحیت هم ازشان نخواهند.
رئیس - آقای صدرزاده
صدرزاده - بنده شاید از بیانات جناب آقای مهندس هدایت این طور احساس کردم که راجع‌به این تبصره و این حذفی که شده بنده موافق هستم لازم بود که بنده این نکته را هم عرض کنم که این تبصره را بنده و جناب آقای دکتر بینا و جناب آقای بهبهانی پیشنهاد کردیم و آقایان هم اظهارنظر موافق فرمودند ولی متأسفانه و خیلی متأسفانه در مجلس سنا این تبصره را حذف کردند و در کمیسیون فرهنگ هم که مطرح بود بنده و آقای دکتر بینا با حذف این تبصره مخالف بودیم و خدا را به شهادت می‌گیرم که هیچ کدام از ما نظر خصوصی نداشتیم و نداریم ولی می‌گوییم شما وقتی می‌خواهید یک آموزگار برای یک دستگاه فرهنگی انتخاب کنید دو هزار شرط قایل می‌شوید که تحصیلاتش این‌طور باش اخلاقش این‌طور باشد اما برای افرادی که سرپرستی ۱۴ هزار نفر محصلین ایرانی را در خارج عهده‌دار هستند شرط لازم ندارد اگر لازم ندارد که خیلی خوب اما بنده این تذکر را لازم دانستم و با بقای این کلمه جداً موافقم.
رئیس - حالا رأی می‌گیریم به بقای کلمه مکلف به جای مجاز، آقایانی که با کلمه مکلف است موافقند قیام بفرمایند اکثر قیام نمودند تصویب شد یک پیشنهادی راجع به تبصره رسیده است قرائت می‌شود.
(به شرح زیر خوانده شد)
مقام محترم ریاست مجلس شورای ملی
پیشنهاد می‌نمایم تبصره ۴ مربوط به وظایف سرپرستی که در مجلس شورای ملی تصویب شده بود و در مجلس سنا رد شده دو مرتبه رأی گرفته شود. مهندس هدایت
رئیس - آقای مهندس هدایت توضیح دارید بدهید.
مهندس هدایت - توضیحات را قبلاً عرض کرده‌ام.
رئیس - آقای یزدان‌فر بفرمایید.
معاون وزارت فرهنگ (یزدان‌فر) - راجع به شرایط سرپرست‌ها که در دفعه سابق که این لایحه مطرح بود از طرف مجلس شورای ملی پیشنهاد شد البته تصویب شد و رفت به مجلس سنا بنده برای استحضار خاطر آقایان عرض می‌کنم که شرایط سرپرست‌ها این است که این آقایان از اعضای عالی رتبه دولت باشند من هیچ نمی‌توانم باور کنم که اینها اشخاصی باشند که سوءشهرت داشته باشند اگر سوءشهرت داشته باشند نمی‌توانند عضو عالی‌رتبه دولت باشند البته برای سرپرست‌ها از لحاظ دانستن زبان و سایر شرایط تصویب‌نامه‌ای از هیئت دولت گذشته است که تحصیلات اینها از لیسانس نباید کمتر باشد همه این شرایطی را که آقایان می‌فرمایید در این تصویب‌نامه هست (دکتر مشیر فاطمی - پس چرا حذفش کردید) اجازه بفرمایید بنده اول عرض خودم را بکنم همان‌طور که آقایان تصویب فرمودید در تصویب‌نامه هست بنابراین این شرایط سرپرستی هست یعنی دولت و وزارت فرهنگ برای اینها یک شرایط سنگینی گذاشته‌اند و چون حتما اینها از مأمورین عالی‌رتبه دولت هستند که انتخاب می‌شوند تحصیلات‌شان هم در آن تصویب‌نامه قید شده است و به این ترتیب فکر کردیم دیگر ضرورت نداشته باشد که این تبصره در قانون باشد بنده از لحاظ این مطلبی که عرض می‌کنم آقایان توجه بفرمایید دو سال است که این لایحه در مجلسین هست و الآن قریب سیصد نفر شاگردهای اول دانشکده‌ها معطل هستند و همه‌شان اصرار دارند که این لایحه زودتر تصویب بشود بنده استدعایم این است با توضیحی که عرض کردم و با آن که شرایط سرپرست‌ها از طرف دولت معلوم شده است و بنده به طور قطع عرض می‌کنم که وزارت فرهنگ انتخابی برخلاف شرایط مربوط نخواهد کرد و نکرده است بنابراین از لحاظ تسریع در کار سیصد نفر جوان شاگرد اول که بلاتکلیف هستند که نه می‌توانند استخدام بشوند و نمی‌توانند کاری بکنند تمنای بنده این است که این لایحه را تصویب بفرمایید و اگر قرار بشود آن شرایط به صورت قانون در بیاید ما لایحه آن را خواهیم آورد.
رئیس - آقای صارمی موافقید
صارمی - با پیشنهاد موافقم.
رئیس - آقای مهندس اردبیلی با پیشنهاد موافقید؟
مهندس اردبیلی - موافقم.
رئیس - بنابراین رأی گرفته می‌شود به این پیشنهاد و راجع به باقی‌ماندن تبصره آقایانی که موافقند قیام کنند اکثر قیام نمودند تصویب شد بنابراین به کلیه گزارش رأی گرفته می‌شود آقایانی که به مجموع اصلاحات و باقی‌ماندن تبصره این لایحه موافقند قیام کنند (اکثر قیام نمودند) تصویب شد به مجلس سنا فرستاده می‌شود.
۵ - شور دوم گزارش کمیسیون دارایی راجع به اجازه اجرای لوایح پیشنهادی وزیر دارایی پس از تصویب کمیسیون مشترک دارایی مجلسین
رئیس - لایحه‌ای است راجع به اعطای اختیار به کمیسیون مشترک دارایی مجلسین خوانده می‌شود.
(به شرح زیر قرائت شد)
ریاست محترم مجلس شورای ملی
لایحه شماره ۲۵۳۷۰ مورخ ۵ - ۱۰ - ۱۳۳۸ دولت راجع‌به اعطای اختیار به کمیسیون مشترک دارایی مجلسین در مورد اصلاحات مالیاتی ارسالی طی مرقومه شماره ۳۳۲۲۷ مورخ ۲۰ - ۱۱ - ۱۳۳۸ در جلسه روز دوشنبه ۱۶ اسفند ماه ۱۳۳۸ مجلس سنا مطرح و با اصلاحاتی به تصویب رسید.
اینک یک نسخه از لایحه مصوبه فوق برای استحضار عالی و طرح مجدد در مجلس شورای ملی به ضمیمه ایفاد می‌شود.
رئیس مجلس سنا
رئیس - در مجلس سنا یک اصلاحی کرده‌اند و در آخر ماده واحده که نوشته بود (به تصویب نهایی مجلس شورای ملی رسیده است. مجلس شورای ملی را در این قسمت (مجلسین) کرده‌اند این چیز مهمی نیست و دیگر یک تبصره‌ای هم علاوه شده است این تبصره هم چیز مهمی نیست گمان می‌کنم آقایان موافق باشید تبصره قرائت می‌شود.
(به شرح زیر خوانده شد)
تبصره - برای تشکیل این کمیسیون اکثریت بیش از نصف مجموع اعضای کمیسیون دارایی مجلسین حاضر در مرکز کافی خواهد بود.
رئیس - این چیز واضحی است مخالفی هم نیست رأی می‌گیریم به این اصلاح (عمیدی‌نوری - بنده یک عرضی دارم در این موضوع) زودتر ممکن است بفرمایید چون وقتی اعلام رأی کردم نمی‌شود اجازه داد. حالا بفرمایید.
عمیدی‌نوری - بنده چون منتظر بودم خود جناب آقای رئیس توجه بفرمایند که این تبصره یک اشکال قانونی دارد و خودشان توجه خواهند فرمود از این جهت بود که یک قدری تأمل کردم به موجب آیین‌نامه خودمان اکثریت در کمیسیون‌ها دو جور حاصل می‌شود یکی کمیسیون‌هایی که مربوط به امر عادی است اکثریت نصف به علاوه یک است یکی هم کمیسیون‌هایی است که رأیش اجرایی است مثل این که سه‌چهارم یا دو ثلث باید حاضر باشند. جناب آقای رئیس همیشه توجه دارند که آیین‌نامه مجلس اجرا بشود به موجب این تبصره که متأسفانه مجلس سنا در کار کمیسیون مشترک دادگستری هم همین کار را کرد و حالا در کار کمیسیون مشترک دارایی هم همین کار را می‌کند برای این است که می‌خواهد آیین‌نامه خودش را رعایت کند در آیین‌نامه مجلس سنا این تفاوت نیست در اکثریت‌ها اعم از این که امر اجرایی باشد یا امر عادی نصف به علاوه یک حاضرین مرکز برای تشکیل کمیسیون کافی است اغلب شده است که کمیسیون‌های مجلس سنا با سه نفر چهار نفر تشکیل شده و به اکثریت هم رأی داده‌اند طبق آیین‌نامه مجلس شورای ملی کمیسیون‌هایی که رأی اجرایی دارند بایستی دو ثلث عده حاضر باشند حالا بنده نمی‌دانم جناب آقای رئیس موافقت می‌فرمایند که این تبصره هم به همین شکل که ناقض آیین‌نامه مجلس شورای ملی است عمل بشود یا خیر ولی بنده معتقدم که این تبصره منطبق با آیین‌نامه مجلس شورای ملی نیست این بود که وظیفه خود دانستم این تذکر را عرض کنم.
رئیس - یک توضیحی دادند. آقای عمیدی‌نوری الآن در مجلس همین‌طور عمل می‌کنیم وقتی که از ۱۳۶ نفر نماینده نصف به علاوه یک در تهران حاضر باشند مجلس کار می‌کند و با نصف همان عده حاضر هم رأی می‌دهد اینجا هم همین‌طور قائل شده‌اند که وقتی نصف به علاوه یک اعضای کمیسیون دارایی در تهران حاضر باشند یعنی اگر ۱۸ نفر است ۱۰ نفر اگر حاضر باشند کافی است مجلس هم الآن همین عمل را می‌کند در اصلاح قانون اساسی هم همین کار را کردیم اما در آیین‌نامه سابق سه‌ربع بود و این کار به عقیده بنده ضرری ندارد حالا بسته است به رأی مجلس هر طور که نظر آقایان باشد می‌خواهید تبصره را علی‌حده رأی بگیریم این عملی است که در مجلس می‌شود الآن در مجلس شورای ملی از ۱۳۶ نفر نماینده هر وقت ۶۹ نفر در مرکز باشند مجلس تشکیل می‌شود و با نصف به علاوه یک هم رأی می‌دهد این عملی است که در مجلس می‌شود به نظر من عیبی ندارد آقای مهران اگر شما نظری ندارید رأی بگیریم؟
مهران - یک اشکال دیگری هم در این عبارت هست که اجازه بفرمایید توضیح بدهم.
رئیس - بفرمایید.
مشایخی - آقای مهران یک مرتبه تبصره را بخوانید.
مهران - برای تشکیل این کمیسیون اکثریت بیش از نصف مجموع اعضای کمیسیون دارایی مجلسین حاضر در مرکز کافی خواهد بود.
اگر این مطلب را قبول کنیم ممکن است با این نصف مجموع یک وقت کمیسیون تشکیل بشود فقط با اعضای مجلس شورای ملی بدون این که هیچ عضو مجلس سنا در آن شرکت داشته باشد ولی نصف مجموع هم وجود داشته باشد بنابراین کمیسیون مشترک به وجود نمی‌آید. کمیسیون مشترک یعنی اعضای کمیسیون دارایی مجلس سنا و اعضای
کمیسیون دارایی مجلس شورای ملی متفقاً و مجتمعاً بنشینند و تصمیمی بگیرند بنابراین باید بنویسیم نصف مجموع عده هر یک از کمیسیون‌های مربوط باید باشد تا اکثریت پیدا بشود و حالتی ممکن است پیش بیاید مثلاً ۱۵ نفر ۱۰ نفر فقط از اعضای مجلس شورای ملی حاضر باشند بدون حضور هیچ عضو مجلس سنا ولی نصف مجموع عده حاضر در مرکز به وجود آمده باشد و در این صورت مانع دارد برای این که اطلاق کمیسیون مشترک مجلسین به آن نمی‌شود بنابراین استدعا می‌کنم در این عبارت توجه بفرمایید.
رئیس - اصل هفتم قانون اساسی قرائت می‌شود که آقایان بدانید همیشه این رعایت می‌شده است.
(به شرح زیر خوانده شد)
مجلس می‌تواند با هر عده‌ای که در جلسه حاضر باشند مذاکرات را شروع نماید لکن برای اخذ رأی حضور بیش از نصف نمایندگان حاضر در مرکز لازم است و اکثریت وقتی حاصل می‌شود که بیش از نصف حضار در جلسه به رد یا قبول موضوع رأی بدهند.
رئیس - من نفهمیدم این بیان آقای مهران از چه نظر بود اینجا ترتیبی برای تشکیل کمیسیون در نظر گرفته شده یک دفعه دیگر تبصره قرائت می‌شود.
(به شرح زیر قرائت شد)
برای تشکیل این کمیسیون اکثریت بیش از نصف مجموع اعضای کمیسیون دارایی مجلسین حاضر در مرکز کافی خواهد بود.
رئیس - وقتی کلمه مجلسین گذاشته شده اشکالی ندارد آقای مخبر بفرمایید.
مشایخی (مخبر کمیسیون دارایی) - منظور از اعطای اختیارات به کمیسیون دارایی برای تصویب لوایح تسریع در انجام کار است اگر منظور تسریع نبود اساساً در خود مجلس شورای ملی لوایح تقدیمی دولت مورد رسیدگی واقع می‌شد جناب آقای مهران حال اگر ما بخواهیم این دقت‌ها را بکنیم که از هر یک از مجلسین نصف اعضا حاضر باشند ممکن است اوضاع و احوالی ایجاد شود که هیچ وقت کمیسیون تشکیل نشود (به این معنی استدعا می‌کنم توجه بفرمایید) مثلاً کمیسیون دارایی مجلس شورای ملی تشکیل می‌شود از ۱۸ نفر یک روزی ممکن است کمیسیون دارایی مشترک که تشکیل شد حد نصاب از نظر عده سناتورها باشد و از نظر نمایندگان مجلس نباشد یعنی اگر فرض کنید عده حاضر در مرکز شانزده نفر باشد و اکثر از کمیسیون دارایی مجلس شورای ملی نباشد تصمیمی که باید در کمیسیون گرفته شود غیرممکن است عکس این ممکن است یک روزی ممکن است اکثریت کمیسیون دارایی سنا از سناتورها نباشند بنابراین تشکیل کمیسیون تحقق پیدا نمی‌کند و این سبب می‌شود که آن هدفی را که جناب آقای وزیر دارایی در مورد تقدیم این لایحه به مجلس شورای ملی داشتند و آن تسریع در رسیدگی است اساساً انجام نشود و در عمل مشکلاتی پیش بیاورد و با توجه به این که جناب آقای رئیس اصول مربوط به تشکیل مجلس شورای ملی را قرائت فرمودند و با توجه به این که قوه مقننه تشکیل می‌شود از مجلس شورای ملی و مجلس سنا که باید مشترکاً رسیدگی کنند و از نظر تصویب لازم است که به این موضوع توجه کنیم آقایان موافقت بفرمایید همان‌طوری که در مجلس سنا تصویب شده است عمل بشود.
رئیس - این واضح است اگر (هر یک از مجلسین) باشد رفع اشکال می‌شود همین‌طور هم رأی می‌گیریم.
صارمی - اشکال پیدا می‌کند.
رئیس - هیچ اشکال پیدا نمی‌کند.
دکتر مشیرفاطمی - هیچ‌وقت کمیسیون تشکیل نمی‌شود.
رئیس - آقای وزیر دارایی بفرمایید.
وزیر دارایی (سرلشکر ضرغام) - آقایان استدعا می‌کنم توجه بفرمایید، بنده نه تقاضا کردم که یک سرپرستی بی‌سوادی را برای محصلین بگذارید و نه تقاضا کردم که یک سرپرستی بگذارید که به زبان محلی آشنا نباشد نه تقاضایی در حدود آن کردم بلکه تقاضای من خیلی ساده است و آن این است که وضع مردم برای دادن مالیات دچار اشکال است اگر بخواهیم قانون را تغییر بدهیم نقض غرض است روزی که این قانون مطرح بود عرض کردم که بنده عقیده دارم نرخ مالیات باید ده سال پانزده سال تغییر نکند زیرا اقتصاد مملکت وابسته به آن است این قانون را هم اگر یک آدم فارسی زبان مسلط بخواند چیزی ازش نمی‌فهمد بنده ۵ مرتبه ۶ مرتبه خواندم و نسبتاً هم در آن حدودی که تحصیلات دارم با سواد هستم چند مرتبه خواندم ولی چیزی نفهمیدم یقین دارم مودی که به طور قطع ممکن است سوادش از بنده کمتر باشد اگر بخواند چیزی نفهمد و برای رسیدن به این هدف بنده خواستم یک راه حلی پیدا کنم که با مشورت چند نفر از آقایان که در کمیسیون دارایی مجلسین هستند و اغلب هم از عقلای قوم هستند راه‌حلی ترتیب بدهند که زودتر بتوانیم مردم را راحت کنیم ولی این راهی را که پیشنهاد کردند که از کمیسیون مشترک مجلسین باشد ما را به مقصود می‌رساند فرض بفرمایید که کمیسیون دارایی مجلس سنا ۱۲ نفر و کمیسیون دارایی مجلس شورای ملی ۱۸ نفر اگر که نسبت به هر یک از آنها حاضر در مرکز نصف به علاوه یک را بخواهیم حاضر کنیم هیچ‌وقت کمیسیون مشترک دارایی تشکیل نخواهد شد و مطمئن باشید که کمیسیون تشکیل نمی‌شود و بنده را تقریباً گذاشتید در یک جایی که وضع مالیات را اصلاح نکنیم ولی اگر بفرمایید که نصف مجموع به اضافه یک یعنی عده حاضر مجلس شورای ملی فرض بفرمایید در مرکز ده نفر باشند عده حاضر مجلس سنا هم ۶ نفر باشد از ۱۶ نفر با اکثریت ۹ نفر تشکیل می‌شود به طور قطع هم همه‌اش از مجلس شورای ملی نخواهد شد و اگر هم بشود عیبی نمی‌کند این آقایان هم مداقه بیشتری خواهند کرد این است که بنده استدعا می‌کنم با همین طریقی که نوشته شده آقایان رأی بدهید که این مشکل بنده را رفع کند که بتوانیم خدمتی به مودیان مالیاتی بکنیم (صحیح است).
رئیس - آقای صارمی گمان می‌کنم یا این توضیحاتی که آقای وزیر دارایی دادند که همان قسمت را باقی بگذاریم کافی است و بهتر است که رأی بگیریم یک پیشنهادی آقای مهران کردند که گمان می‌کنم پس بگیرند بهتر است قرائت می‌شود.
(به شرح ذیل قرائت شد)
ریاست محترم مجلس شورای ملی
اکثریت کمیسیون مشترک مجلسین با حضور نصف حاضر در مرکز هریک از اعضای کمیسیون دارایی مجلسین حاصل خواهد شد.
مهران - با توضیحی که آقای وزیر دارایی دادند پیشنهادم را پس می‌گیرم.
رئیس - رأی گرفته می‌شود به لایحه با اصلاحاتی که شده و تبصره‌ای که اضافه شده آقایانی که موافقند قیام کنند (اکثر قیام نمودند) تصویب شد. آقای وزیر دارایی بفرمایید.
وزیر دارایی - به نظر بنده لایحه‌ای وقتی تصویب می‌شود اظهار تشکرش تشریفاتی است ولی چون این لایحه مقدمه کار است و بنده را تشویق می‌کند به کار اظهار تشکر بنده این است که به آقایان قول می‌دهم که در امور مالیاتی مردم این کشور قدم‌هایی بردارم که مردم را در رفاه بگذارم. (احسنت)
۷ - اخذ رأی جهت ۳۰ نفر اعضای دیوان محاسبات
رئیس - انتخاب اعضای دیوان محاسبات به عمل می‌آید بدواً سه نفر برای نظارت به حکم قرعه انتخاب می‌شوند.
(اقتراع به عمل آمد آقایان: توماج - مهران - افخمی انتخاب شدند)
رئیس - آقایان سعیدی و مهندس دهستانی هم در اخذ و استخراج آرا نظارت می‌کنند.
(اسامی آقایان نمایندگان به ترتیب ذیل اعلام و در محل نطق اخذ رأی به عمل آمد)
آقایان: قنات‌آبادی - شادلو - ارباب - دادگر - پرفسور اعلم - دکتر عمید - مهندس بهبودی - قوام - علامه وحیدی - بوربور - دکتر بینا - قراگزلو - جلیل‌وند - دکتر دیبا - دکتر عدل - پناهی - عماد تربتی - سعید مهدوی - مهندس اردبیلی - جلیلی - مهندس شیبانی - امید سالار - خرازی - شادمان - استخر - سالار بهزادی - رستم امیربختیار - عامری - مهندس جفرودی - دکتر سید امامی ابتهاج - مجید ابراهیمی - اعظم زنگنه - تیمورتاش - مشار - قائم‌مقامی - اکبر - فضائلی - مهندس هدایت - دکتر وکیل - دکتر مشیر فاطمی - سلطان‌مراد بختیار - بزرگ ابراهیمی - دکتر اسدی - طباطبایی قمی - ساگینیان - آقایان: دکتر امین - هدی - صارمی - صدرزاده - بزرگ‌نیا - بیات - ماکو - صفاری - دشتی - مشایخی - دکتر نفیسی - بهادری - دکتر جهانشاهی - مهندس فروهر - سراج حجازی - مهندس فیروز - دولت‌آبادی - دکتر شاهکار - دکتر رضایی – فخر طباطبایی - دکتر امیر حکمت - دکتر نیرومند - برومند - مرآت اسفندیاری - گیو - فرود - دکتر اصلان افشار - بهبهانی - خلعتبری - حکیمی - عمیدی‌نوری - نصیری - دکتر آهی - عرب‌شیبانی - دکتر پیرنیا - مرتضی حکمت - دهقان - توماج - مهران - افخمی - محمودی - مهندس دهستانی - سعیدی.
(مهره‌های تفتیشیه و اوراق شماره شده هر یک ۸۹ عدد بود)
رئیس - آقایان آرا را در پاکت بگذارید ۵ نفر آقایان حاضر بشوند در خارج و استخراج کنند.
۷ - تعیین موقع جلسه بعد - ختم جلسه
رئیس - جلسه را ختم می‌کنیم جلسه آینده روز سه‌شنبه خواهد بود.
(مجلس مقارن ظهر ختم شد)
رئیس مجلس شورای ملی - رضا حکمت