مذاکرات مجلس شورای ملی ۲۲ اسفند ۱۳۳۳ نشست ۱۰۲
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری هجدهم | تصمیم‌های مجلس | قوانین برنامه‌های عمرانی کشور مصوب مجلس شورای ملی |
روزنامه رسمی کشور شاهنشاهی ایران
شامل: کلیه قوانین مصوبه و مقررات - گزارش کمیسیون‌ها - صورت مشروح مذاکرات مجلس - اخبار مجلس - انتصابات - آگهی‌های رسمی و قانونی
شماره
شنبه ماه ۱۳۳۴
سال یازدهم
شماره مسلسل
دوره هجدهم مجلس شورای ملی
مذاکرات مجلس شورای ملی
مشروح مذاکرات مجلس شورای ملی، دوره ۱۸
جلسه: ۱۰۲
صورت مشروح مذاکرات مجلس روز یکشنبه ۲۲ اسفند ماه ۱۳۳۳
فهرست مطالب:
۱- قرائت اسامی غائبین جلسه قبل
۲- اخطار نظامنامهای آقای شوشتری طبق مواد ۱۱۰ و ۱۳۶ و ۱۳۷ آئین‌نامه
۳- بیانات آقای نراقی به عنوان سؤال راجع به آب شهر همدان
۴- سؤال آقای شوشتری راجع به حق داوری دعاوی دولتی و جواب آقای وزیردارایی.
۵- سؤال آقای درخشش راجع به فروش یک قطعه زمین راه کرج و جواب آقای وزیر فرهنگ
۶- توضیحات آقایان وزیر کشاورزی و مهندس جفرودی راجع به سند گلپایگان
۷- اخذ رأی و انتخاب دو نفر جهت عضویت شورای عالی نفت
۸- تقدیم یک فقره طرح قانونی به وسیله آقای دکتر جزایری
۹- تقدیم یک فقره لایحه به وسیله آقای معاون وزارت کشور
۱۰- بقیه مذاکره و خاتمه شور اول گزارش کمیسیون اقتصاد راجع به آزادی تجارت خارجی
۱۱- مذاکره در گزارش کمیسیون اقتصاد راجع به جلب سرمایه‌های خارجی
۱۲- تعیین موقع و دستور جلسه بعد- ختم جلس
مجلس دو ساعت و ده دقیقه پیش از ظهر به ریاست آقای رضا حکمت تشکیل می‌گردد.
۱- قرائت اسامی غائبین جلسه قبل
رئیس- اسامی غائبین جلسه پیش قرائت می‌شود.
(به شرح زیر خوانده شد)
غائبین با اجازه- آقایان: خزیمه علم- نصیری- دکتر سعید حکمت- دکتر آهی- سالار بهزادی- تفضلی- ثقه‌الاسلامی- پورسرتیپ- سندجی- مکرم سلطانی- کدیور- امیر تیمور کلالی- احمد صفایی- قنات‌آبادی- مسعودی- عبدالرحمن فرامرزی- عرب شیبانی
غایب بی‌اجازه- آقای اریه
دیرآمدگان و زودرفتگان با اجازه- آقایان: حائری‌زاده- سهرابیان- کریمی غضنفری ۳۰ دقیقه، آقایان جلیلی- شوشتری- مهندس جفرودی- پیراسته ۴۵ دقیقه. آقایان معیین‌زاده- کاشانی- بزرک ابراهیمی یک ساعت. آقایان محمود افشار- بهادری- بزرگ نیا- مصطفی ذولفقاری یک ساعت و ربع آقایان: خرازی و خاکباز یک ساعت و چهل و پنج دقیقه آقای سرمد ۲ ساعت آقایان دکتر افشار و دهقان ۴۵ دقیقه آقایان کیکاووسی و تیمورتاش یک ساعت آقای پناهی یک ساعت و ۱۵ دقیقه
دیرآمدگان و زودرفتگان بی‌اجازه آقایان: فرود و دکتر پیرنیا ۳۰ دقیقه آقای کی‌نژاد ۴۵ دقیقه آقای نقاب یک ساعت آقای گیو یک ساعت و ۱۵ دقیقه
غائبین در رأی- آقایان دکتر افشار- مشایخی- دکتر پیر نیا- سلطان‌مراد بختیار- مهندس ظفر- تجدد- حشمتی
رئیس- آقای دکتر آهی نسبت به صورت‌جلسه فرمایشی دارید؟ دکتر آهی اسم بنده را جزء غائبین بی‌اجازه نوشته بودند.
رئیس- با اجازه بود اسم جنابعالی جزو بی‌اجازه‌ها نبود دیگر نظری نسبت به صورت غائبین نیست؟ (اظهار شد- خیر)
۲- اخطار نظام‌نامه آقای شوشتری طبق مواد ۱۱۰ و ۱۳۶ و ۱۳۷ آئین‌نامه
رئیس- امروز روز سؤالات است (شوشتری- بنده اخطار نظامنامهای دارم)
رئیس- طبق چه ماده‌ای؟
شوشتری- بنده یک اخطار نظامنامهای دارم طبق ماده ۱۱۰ و ۱۳۶ و ۱۳۷ اجازه می‌فرمایید
رئیس- ممکن است اخطار را همان جا که هستید بفرمایید شوشتری چون دندان ندارم و صدایم نمی‌رسد اجازه بفرمایید بیایم پشت تریبون
رئیس- بفرمایید
شوشتری- بسم‌الرحمن‌الرحیم استدعا دارم آقایان توجه بفرمایند چون این عرضی که می‌کنم مرتبط به حفظ حیثیت و شرافت نمایندگان محترم مجلس شورای ملی و حفظ احترام عقیده آن‌هاست از این جهت استدعا دارم کاملاً توجه بفرمایند موضوع متمم قانون اساسی و تشکیل کنگره با این طرحی که اول دوره مجلس پیشنهاد کرده‌ایم یکی از اصول مسلمه‌ای است که اگر سفسطه و مغلطه را کنار بگذاریم تشخیص می‌دهم ولو چهل دوره از مجلس شورای ملی بگذرد برای یک بار الزاماً و قانوناً باید کنگره تشکیل بشود. از یک طرف حفظ شئون مملکت و نظام مملکت و حیثیت مملکت بر عموم افراد نمایندگان محترم حتم و فرض است. در دوره ۱۶ روز اولی که مجلس رسمیت پیدا کرد و جناب سردار فاخر رئیس محترم ما در آن وقت تهران تشریف نداشتند برای معالجه به اروپا تشریف برده بودند من در اینجا ذکر کردم که طبق متمم قانون اساسی باید تشکیل شود چون ما مواجه با امر فوقالعاده و به اصطلاح آقایان فرس ماژور شدیم نتوانست دوره ۱۶ کنگره را تشکیل بدهد. اما اگر حقی قانوناً و شرعاً به عهده اشخاص باشد و اوقاتش گذشته باشد قضای آن باید حتماً بشود مثل این‌که من اگر دینی داشتم تا ده روز باید بپردازم اگر نپرداختم این دین ساقط نمی‌شود از این جهت ما طرحی برای این کار در این دوره تهیه کردیم ماده ۱۱۰ چه می‌گوید؟ من اینها را تذکر می‌دهم استدعا دارم آقایان توجه بفرمایند
رئیس- ماده ۱۱۰ راجع به طرح قانونی است
شوشتری- بله طرح قانونی است طرح قانونی یا یک فوری است یا دو فوری است یا سه فوریت دارد که در ماده ۱۱۰ و ۱۳۶ و ۱۳۷ متعرض است ما طرحی دادیم ولی برای احترام امر ریاست و برای این‌که قوه مقننه ایران متشکل از دو مجلس است یکی مجلس شورای ملی و یکی مجلس سنا جناب رئیس مجلس مصلحت دیدند یک کمیسیونی بشود مرکب از منتخبین دو مجلس که بنشینند، به عقیدهٔ من در این مورد ما رعایت کردیم و منظور طرح ما این بود که در مجلس این مطرح بشود و قانون اساسی صددرصد اجرا گذارده شود. متأسفانه ما مواجه شدیم با حرف‌ها و اظهاراتی ولی چون در آن موقع ذات اقدس شاهنشاه محبوب ما مسافرت فرمودند ما صلاح ندیدیم، صلاح ندید مجلس سنا که در غیاب ذات اقدس شاهانه آن طرح مطرح شود.
رئیس- آقای شوشتری در مورد اخطاری که کرده‌اید مذاکره بفرمایید.
شوشتری- اعلیحضرت همایونی امروز تشریف آوردند به سلامتی به عقیده من طرح ۳ فوریتی هیچ مجوزی ندارد طرح آن تأخیر شود باید حتماً در مجلس مطرح بشود و تکلیف او روشن شود
رئیس- آقا این موادی که گفتید راجع به طرح در مجلس است که چطور عمل بشود اگر هم این معطل شده با موافقت و نظر خود آقایان بوده است جریانش متوقف شده.
شوشتری- حالا استدعا دارم طرح بفرمایید
۳- بیانات آقای نراقی به عنوان سؤال راجع به شهر همدان
رئیس- آقای نراقی بفرمایید نراقی بنده خوشوقتم که سؤال بنده موقعی مطرح می‌شود که در اثر مساعی جناب آقای وزیر کشاورزی اصولاً مطلب انجام شده است شاید مناسب بود که بنده از این سؤال صرف‌نظر بکنم ولی خلاف ادب دیدم که یک تشکری در اینجا از آقای وزیر کشاورزی نکرده باشم بنده معتقد هستم که با آئین‌نامه فعلی برای نماینده راهی جز سؤال باقی نمانده ودر واقع سؤال یک تذکری است که تأکید بیشتری دارد. سؤال بنده راجع بود به آب شهر همدان وقتی که بنده خود را کاندید اهالی همدان کردم دیدم که اهالی دچار محرومیت‌های فراوان هستند، مخصوصاً محرومیت از داشتن آب، محرومیت‌های اقتصادی که فوقالعاده زیاد بود جناب آقای دولتشاهی شاهد هستندکه در ۳۵ تا ۳۴ سال قبل این‌که فرماندار همدان بودند این شهر مرکز فعالیت‌های اقتصادی ایران بود ولی این امروز فعالیت‌های اقتصادی به صفر رسیده است و بالاتر از همه این است که این شهر آب مشروب هم ندارد با این‌که سال‌ها بودکه دولت‌ها توجه به این امر کرده‌اند ولی یک اقدامات بسیار نا قصی صورت گرفته بود پول‌هایی هم مصرف شده بود که هیچ نتیجه‌ای حاصل نشد. بنده در موقع انتخاب شدن حقیقتاً قول دادم به اهالی که اگر تا آخر اسفند ماه امسال مسئله آب همدان را به طور کلی حل نکنم از نمایندگی استعفا بدهم وکالت هدف نباید باشد بلکه باید وسیله‌ای برای انجام خدمت باشد (صحیح است) بنده خواستم خود را مقید کرده باشم به این‌که اقلاً از این همه محرومیت‌ها یک محرومیت را مجبور باشم که رفع کنم سؤال بنده برای این بود که من یک مدت محدودی داشتم اگر از این مدت تجاوز می‌کرد بنده طبق سندی که به اجتماع سپرده بودم نه سندی که به فرد سپرده بودم از نمایندگی استعفا بدهم و البته این را هم بنده نمی‌توانستم تحمل کنم که از مصاحبت آقایان کنار رفته باشم و شاید عده‌ای از آقایان اطلاع داشته باشند ولی آقای وزیرکشاورزی متعاقب آن همه اقدامات ناقصی که در دولت‌های سابق صورت گرفته بود آخرین اقدام و کامل‌ترین اقدام را کردند و قرار داد او برای این کار بسته شده است بنده فقط ازموقع استفاده می‌کنم و از جناب آقای وزیر کشاورزی ودولت برای این‌که این محرومیت بزرگ همدان را مرتفع کرده‌اند تشکر می‌کنم و امیدوار هستم که با بسته شدن این سد این شهر بزرگ تاریخی از محرومیتی بزرگ که داشت در حقیقت خلاصی پیدا کند
رئیس- آقای وزیر کشاورزی
وزیر کشاورزی- بنده عرضی ندارم.
۴- سؤال آقای شوشتری راجع به حق داوری دعاوی دولتی وجواب آقای وزیر دارایی
رئیس- آقای شوشتری سؤال شما از وزارت دارایی راجع به داوری‌ها مطرح است بفرمایید
شوشتری- بسم‌الله‌الرحمن‌الرحیم راجع به سؤالی که بنده از وزارت دارایی کردم استدعا دارم جناب آقای وزیر محترم دارایی توجه بفرمایند آن وقت عرایض مرا اگر صحیح تشخیص دادند فکری بفرمایند که این وضعیت در مملکت خاتمه پیدا کند. به خاطر دارم در دوره ۱۶ روزی در یک مجله‌ای مطلبی را خوانده بودم ودر مجلس عرض کردم که اراضی بایری رادر آمریکا برای عمران و آبادی دولت آمریکا مصلحت دید مجاناً به مردمی واگذار بکند که از سرمایه خود اینها را بروند عمران کنند و استفاده ببرند آقایان استدعا دارم توجه کنید اتفاقاً مردم آمریکا رفتند از این اراضی استفاده سرشاری بردند ضمناً بر خوردند به منابع سرشار نفت. این موضوع در کنگره آمریکا مطرح شد و گفته شد که شما چطور چنین اراضی ذی‌قیمتی را با ثمن بخس دادید به مردم.
وزیر دارایی- آمریکا جواب داد آن روزی که ما دادیم هنوز نفتی استخراج نشده بود وانگهی ما منظورمان عمران و آبادی آمریکا است امضای دولت معتبرتر از این حرف‌هاست. باید مردم نسبت به دولت، نسبت به وزرا، نسبت به امضای دولت اطمینان داشته باشند و دولت هم نسبت به امضا مردم اطمینان داشته باشد. از چند سال قبل بنده برخوردم به دعاوی و حکمت‌هایی که اغلب به ضرر دولت تمام شده در صورتی که به ماهیت دعاوی، به حقیقت دعاوی اگر کسی از نظر قضایی رسیدگی کند و با مورد قضایی آشنایی داشته باشد می‌فهمد که دولت ذی‌حق بوده و حکمیت‌ها در دعواها بر خلاف حق وحقیقت به ضرر دولت تمام شده و پولی هم گرفته‌اند مثلاً من راجع به اراضی اطراف تهران وکلای محترم و دوره ۱۶ می‌دانند اینجا مذاکراتی کردم که اراضی اطراف تهران ۳۵۰ میلیون ذرع است و یک روزی تشریح خواهم کرد که عمل دولت سابق علاوه بر آن که خدمت نبوده خیانت بوده است و مال بیت‌المال را داده‌اند به افراد. من سؤال که کردم از وزیر محترم دارایی راجع به حکمیت دعاوی دولتی بود با این‌که یادم نبود ولی بعضی از مطالب هست که افشا و توضیحش در مجلس شورای ملی به جهات عدیده که یکی از این جهات اطلاع یافتن مردم از حقایق است و آشنا شدن افکار به روش بعضی افراد است لازم است. بنابراین خواهشمند است توضیح بفرمایید که از شهریور ۲۰ تا این تاریخ راجع به دعاوی اشخاص بر دولت و دعاوی دولت بر افراد- در کلیه وزارتخانه‌ها و مؤسسات وابسته به دولت آن چه را که به داوری و حکمیت ارجاع شده صورت و سیاهه کلیه اینها را بدهید و همچنین لازم است توضیح بفرمایید که بابت حق داوری اعم از داور اختصاصی و سر حکم از خزانه دولت تا این تاریخ چه مبلغ به اشخاص داده شده و حکم‌های اختصاصی و سر حکم‌ها چه کسانی بوده‌اند بلکه این لباس‌های وجیه‌المله و دروغ گفتن از تن اشخاص در بیاید و این پرده مردم‌فریبی پاره شود در این مملکت (عمیدی نوری- اشتری و نریمان آقای شوشتری) بایستی اعلام فرمایند که آرای صادره حکم‌ها در کلیه مرافعات به نفع دولت بوده به طور کلی یا ضرر دولت البته این سؤال بنده ملازمه دارد که شخص وزیر محترم دارایی جواب بفرمایند. یک جواب کلی را که متضمن تمام وزارتخانه‌ها و مؤسسات وابسته به دولت و شهرداری تهران و شهرستان‌ها باشد. آقای وزیر محترم دارایی چه مانعی دارد در بودجه‌تان سالی مبلغی بگذارید که دعاوی اشخاص را خودتان تمام بکنید، نگذارید به این صورت‌ها در بیاید از این جهت استدعا می‌کنم جواب بفرمایید تا بعد توضیح عرض کنم
رئیس- آقای وزیر دارایی
وزیر دارایی (دکتر امینی)- قسمتی از فرمایشات جناب آقای شوشتری را بنده تصدیق دارم که امضای دولت باید معتبر باشد تعهدش باید معتبر باشد واگر برخلاف تعهد عمل کند البته موجب تزلزل اعتبار و امضای دولت می‌شود (صحیح است) در قسمت حق حکمیت‌ها آقایانی که سابقه در کار دادگستری دارند می‌دانند فرق هست بین حکمیت و قضاوت در قضاوت قاضی می‌نشیند روی دلایلی که در پرونده است قضاوت می‌کند ولی در حکمیت کار مشکل است، طرفین اسناد محکمی ندارند داورها می‌نشینند و رسیدگی می‌کنند و له و علیه حکمی صادر می‌کندحالا به ضرر یک طرف یا به نفع یک طرف دیگر باشد این تشخیص که به حق بوده یا نه خیلی مشکل خواهد بوده مگر آن که دوباره بنشینند رسیدگی کنند که درست بوده یا نه. سؤال جنابعالی دو قسمت دارد یک قسمتش مربوط به دعاوی دولت و تمام دستگاه‌های دولت است که حکم‌ها کی بوده‌اند و چقدر حق‌الحکمیه گرفته‌اند این را بنده مراجعه کردم و به تمام وزارتخانه‌ها هم بخشنامه کردم و از وزارتخانه‌ها صورت خواستم و این تهیه‌اش خیلی مشکل است و وقت زیادی می‌خواهد ولی آن قسمتی که راجع به وزارت دارایی بود از سال ۱۳۲۰ تا حالا تهیه شده که بنده قسمت‌های مختلفه‌اش را قرائت می‌کنم که خاطر آقایان مسبوق باشد اما عرض کردم تشخیص این‌که این به ضرر دولت بوده یا به نفع دولت باید دو مرتبه همه پرونده‌ها را طالعه کرد و دید که عمل چه بوده و کی ضرر برده و کی نفع برده دعوی شرکت نوین ذغال است به طرفیت دولت یعنی به طرفیت اداره کل بودجه و آقایان حکم‌ها آقای زرین کفش و آقای محمد علی بوذری هستندکه آقای زرین کفش مبلغ ۸۲۹۷۳ ریال و آقای بوذری مبلغ ۱۶۵۹۴۷ ریال گرفته‌اند، دعوی شرکت مهندس ابتهاج که حکم‌ها آقای خواجه نوری و آقای فاطمی بوده‌اند که آقای خواجه نوری مبلغ ۳۵۷۲۳ ریال گرفته‌اند دعوی ورثه مرحوم شیخ خزعل حکم‌ها آقایان جوادعامری، دکتر مهین واعز ارنیک پی و احمد فرامرزی بوده‌اند جمع حق‌الحکمه مبلغ صد هزار ریال بوده است دعوی آقای رضا شیشه علیه وزارت پست و تلگراف حق‌الحکمه مبلغ ۱۲۳۷۵ ریال حکمش هم معلوم نیست (میراشرافی- چطور معلوم نیست؟)
دنباله‌اش هست دعوی محمدحسن راسخ افشار که حکم آقای انواری بوده و حق‌الحکیمه مبلغ ۳۷۷۳ ریال باز هم دعوی آقای راسخ افشار حکم آقای ضرغام‌پور مبلغ حق‌الحکمیه ۷۵۴۶ ریال (میراشرافی- دولت محکوم شده است یا آن طرف‌ها) این باید از دوسیه معلوم شود ورثه‌ها رویگر حکم‌ها آقای مجید موقر و آقای مورخ‌الدوله سپهر و آقای هادی اشتری آقای اشتری و آقای مورخ‌الدوله سپهر گرفته‌اند هر کدام مبلغ ۶۰۲۳۳۳ ریال و آقای مجید موقر گرفته‌اند مبلغ ۵۷۲۳۳۳ ریال (میراشرافی- چقدر رأی بر علیه دولت داده‌اند و این را گرفته‌اند) اینجا به طور قطع معلوم نیست راجع به یک عده معادن اطراف تهران بوده است در مسگرآباد که رأی دادند به این‌که این معادن متعلق به دولت است منتهی باید قیمتش را به ورثه بپردازند. (میراشرافی- چقدر داده‌اند؟) دکتر مشیر فاطمی- به ورثه هنوز نداده‌اند) (میراشرافی- چهارصد هزارتومان دولت را محکوم کرده‌اند ولی هنوز به ورثه داده نشده و الان در استیناف و تمیز است) در محاکم ابتدایی و استیناف وزارت دارایی را محکوم کرده‌اند و مبلغش هم هنوز معلوم نیست اینها پرونده‌های مفصلی داردکه اگر بنده بخواهم تمام جزئیات را عرض کنم یک کتاب می‌شود هر کدام از اینها پرونده‌ای دارد و موجود است در دسترس آقایان هم هست ممکن است آقایانی که میل دارند تشریف بیاورند ببینند (یکی از نمایندگان- صحیح می‌فرمایید ولی محکومیت‌هایش را بفرمایید) دعوی مهندس صادق عظیمی به طرفیت اداره ساختمان وزارت دارایی حکم‌ها آقای قاسم ادیب که فوت کرده است حق‌الحکمیه مبلغ ۷۱۴۸۴۵۵ ریال و با آقای محمد حسن شقاقی مبلغ ۲۵ و ۳۵۷۴۲ ریال پرداخته شده دعوی شرکت ورچلانوزاکتان حکم آقای حسن حسینی حق‌الحکمیه مبلغ ۱۱۱۰۹ ریال- دعوی شرکت میلارد به طرفیت اداره تصفیه امور اقتصادی دولت حکم‌ها آقایان صفی‌نیا، امامی‌خویی و محمود نریمان حق‌الحکمیه هر کدام مبلغ ۸۵ و ۳۴۰۹۶ ریال- دعوی شرکت پخش کالای انحصاری تهران حکم‌ها آقایان محمد عبده، ضیاالدین نقابت و مرحوم محمد رضا وجدانی حق‌الحکمیه هر کدام مبلغ ۳۵ و ۶۰۳۷۱ ریال- دعوی آقای یونس وهاب‌زاده حکم‌ها آقایان ابوالحسن صادقی، محمود محمود، و هاشم وکیل حق‌الحکمیه هر یک مبلغ ۶۵ و ۷۱۰۹۲ ریال دعوی جناب آقای امیرقاسم فولادوند بر علیه وزارت دارایی حکم آقای هادی اشتری حق‌الحکمیه مبلغ ۱۱۵۰۰ ریال دعوی شرکت تضامنی احمد وهاب‌زاده حکم جناب آقای امیر حسین ایلخان ظفر حق‌الحکمه مبلغ چهارصد هزار ریال. دعوی آقای مهندس لادپسلاس فبستر حکم‌ها آقایان موسی عمید و محمود هوده جمع حق‌الحکمیه مبلغ ۱۴۵۰۰ ریال جمع کل ۲۴ فقره حق‌الحکمه که در وزارت دارایی داده شده مبلغ ۸۰- ۵۳۴۷۵۶۴ ریال می‌شود و حالا عرض کردم قسمت له و علیه که ضرر برای دولت داشته باشد یا نفع داشته معلوم نیست پرونده‌هایش حاضر است تشریف بیاورید بنشینید تا مطالعه کنیم که ببینم کجایش به ضرر دولت است یا نیست راجع به سایر وزارتخانه‌ها هم بنده بخشنامه‌ای کرده‌ام که همه وزارتخانه‌ها صورت بفرستند و خدمتتان عرض کنم (عمیدی نوری- جمع کل چقدر بود آقا؟) جمع کلش ۵۰۰ تومان بوده است
رئیس- آقای شوشتری
شوشتری- این سؤال که من کردم جناب آ قای وزیر دارایی سؤال من جامع بوده که از اول شهریور ۲۰ که بدبختی مملکت ما شروع شده تا این تاریخ یک عده‌ای چقدر استفاده از این راه کرده و دولت را محکوم کرده‌اند جوابی که آقای وزیر دارایی فرمودند مال چهار پنج سال است و یک جزیی یک عشری از اعشار قضیه است که ۵ میلیون ریال حق‌الحکمیه بوده است من مخالف این هستم من عرض کردم عقیده دارم به این‌که دولت باید دعاوی که با اشخاص دارد مثل دو نفر مردم عادی دعاویش را تمام بکند اما این کلاه‌سازی است که حقوق مردم را مثلاً به وزارت دارایی بدهید و آن وقت بیایند حکمیت کنند وبابت حق‌الحکمیه نانی بگذارید توی سفره آقای اشتری و امثالهم من با این کلمه مخالفم ولی جناب آقای وزیر دارایی بنده ممکن نیست عدول کنم از سؤالی که کردم از شهریور ۲۰ به این طرف آنچه در دستگاه‌های وابسته به دولت و وزارتخانه‌ها کارها را به حکمیت رجوع کرده‌اند و به افراد بابت حق‌الحکمیه داده‌اند صورت اسامی اینها را بیاورید چون من می‌دانم در مقداری از اینها الان ورثه گفت که ۸۰ هزار تومان طلب‌کار است تقریباً ۲۰ سال است نمی‌گذارند این کار تمام بشود من عقیده‌ام این است که این دعاوی باید تمام بشود یک روز این کارها را تمام کنید تمام نشدن این کارها برای مملکت ضرر دارد از این جهت بنده به سؤال خودم باقی هستم تا همان طوری که فرمودید صورت جامع را بیاورید و مجلس شورای ملی از حقیقت کار اشخاص آگاه شود.
رئیس- آقای درخشش
دکتر جزایری- بنده یک استدعایی می‌خواستم بکنم.
رئیس- بفرمایید.
دکتر جزایری- اگر آقایان توجه کنند مسئله سدسازی و آبیاری یکی از مسائل مهم مملکت است در کمیسیون برنامه هم رفقا و همکاران به بنده فشار آوره‌اند که در برنامه جدید سدسازی و آبیاری خیلی مورد توجه باشد متأسفانه اخیراً یک مطلبی در مملکت مطرح شده که عده‌ای از آقایان مثل آقای مهندس جفرودی و عده دیگر که خیلی ادعای مهندسی داشته‌اند یک سدی ساخته‌اند و بعد خودشان خراب کرده‌اند اگر این طور است که بنده تقاضای تعقیب این امر را دارم و اگر همچو چیزی نبود آقای وزیر کشاورزی که اینجا تشریف دارند اجازه بفرمایید توضیحی بدهند
رئیس- این موضوع که حالا مطرح نیست اگر خود آقای وزیر کشاورزی بخواهند توضیح بدهند مانعی ندارد آقای درخشش
۵- سؤال آقای درخشش راجع به فروش یک قطعه زمین راه کرج و جواب آقای وزیر فرهنگ
درخشش- چندی پیش بنده اطلاع حاصل کردم که سی هزار متر زمین مربوط به اوقاف که بین کیلومتر ۴ و ۵ کرج واقع شده به مزایده گذاشته شده برای فروش و فقط در این مزایده هم یک نفر شرکت کرده به متری ۳ تومان و یک‌قران و آن یک نفر هم برنده شده (مرآت اسفندیاری- اسمش چیست؟) عرض می‌کنم وضع فرهنگیان را همه آقایان نمایندگان محترم اطلاع دارندکه از چه قرار است مخصوصاً طبقه اموزگار که به هیچ وجه خانه و مسکنی ندارند (صحیح است) و عموماً در اطاق‌های اجاره‌ای زندگی می‌کنند (صحیح است) بنده سؤالی کردم از وزارت فرهنگ و سؤالم این بود با این‌که اکثر معلمین خانه ندارند در چنین موقعی که وزارت فرهنگ می‌خواهد سی هزار متر زمین را به مزایده بگذارد چرا بین معلمین تقسیم نمی‌کنند که اینها برای خودشان لانه و آشیانه‌ای درست کنند (میر اشرفی- آقای درخشش قانون بهش اجازه نمی‌دهد آقای خان ملک بیچاره یک دفعه این کار را کرد بردند محاکمه‌اش کردند) بنده حالا عرض می‌کنم قانون هم اجازه می‌دهد اگر قانون اجازه نمی‌داد بنده این سؤال را نمی‌کردم این زمین‌ها را عرض کردم در مزایده متری سی و یک ریال برنده شدند در صورتی که فرهنگیان حاضر هستند که همین زمین‌ها را به آنها واگذار کنید و متری ده تومان بخرند همان روز هم امروز الان هم تمام فرهنگیان حاضرند آنهایی که واجد شرایط هستند با قرعه کشی تعیین بشوند و متری ده تومان این زمین‌ها را بخرند حالا چرا فقط یک نفر شرکت کرده است در این مزایده، به دلیل این‌که الان مزایده را بایستی به روزنامه‌های کثیرالانتشار داد و این اعلان به یک روزنامه‌ای داده شده که شاید صد شماره بیشتر منتشر نمی‌شود، البته این کار تقصیر وزارت فرهنگ نیست و تقصیر اداره تبلیغات است برای این‌که وزارت فرهنگ این اعلانات را به اداره تبلیغات می‌فرستاد و اداره تبلیغات هم آنها را تقسیم می‌کرده (شوشتری- برنده کیست؟) برنده آقای شاهرخشاهی است که خوشبختانه بعد از این‌که بنده سؤال کردم و دیدند که پای فرهنگیان در میان است شصت هزار ریال سپرده‌شان را پس از چند روز که بنده سؤال کردم رفته‌اند پس گرفته‌اند (مبارک است) و اما پیشنهاد بنده و تقاضای بنده از آقای وزیر فرهنگ این است که ترتیبی اتخاذ بفرمایند الان در حدود دوازده هزار تقاضا از فرهنگیان برای زمین‌هایی که بانک ساختمانی واگذار می‌کند رسیده و فقط بانک ساختمانی توانسته است در وضع فعلی ۸۰ قطعه زمین به وزارت فرهنگ بدهد یعنی ۱۲۰۰۰ تقاضا موجود است و در مقابلش ۸۰ قطعه زمین با وضعی که عرض کردم برای معلمین موجود است پیشنهاد بنده این است که اکنون که برنده سپرده خودش را پس گرفته است وزارت فرهنگ هر چه زودتر این زمین‌ها را با مقررات قانونی بین فرهنگیان تقسیم بکند تا عده‌ای از فرهنگیان بتوانند عجالتاً زمین داشته باشند که بعداً اگر احیاناً کمک‌هایی به آن شد از طرف بانک ساختمانی بتوانند زمین‌ها را بسازند (احسنت)
رئیس- آقای وزیر فرهنگ
وزیر فرهنگ (جعفری)- در یکی دو سال گذشته آقای جلال‌الدین دادستان متوالی اوقاف مرحوم شاهزاده خانم از وزارت فرهنگ تقاضا می‌کند که قریب سی هزار و نهصد و چند متر مربع از اراضی واقعه در طرشت که جزء این موقوفات است و بایر است آن را تبدیل به احسن کنند. مطابق ترتیب و سیره‌ای که در اداره کل اوقاف هست هر وقت تقاضای تبدیل به احسن یک موقوفه‌ای بشود اداره اوقاف این تقاضا را می‌فرستد به اداره تحقیق اوقاف و اداره تحقیق اوقاف رسیدگی می‌کند و اگر منطبق با قانون و مقررات بود موافقت می‌کند با تبدیل به احسن در مورد زمین موقوفه مورد تقاضای. آقای دادستان هم اداره کل اوقاف با موافقت متولی آگهی مزایده برای فروش موقوفه منتشر می‌کند و همانطوری که جناب آقای درخشش تذکر دادند فقط یک نفر در این مزایده شرکت می‌کند و تقاضا می‌کند که این زمین را به متری ۳۱ ریال خریداری بکند حداقل قیمت را هم در آگهی مزایده بنا به تشخیص کارشناس اداره کل اوقاف هر متر مربعی ۲۰ ریال تعیین می‌کنند وقتی که جلسه رسیدگی به پیشنهادات تشکیل می‌شود کمیسیون مزایده چون می‌بیند که فقط یک پیشنهاد شده است با این پیشنهاد موافقت نمی‌کند و در صورت‌مجلس هم می‌نویسد که چون پیشنهاد منحصربه‌فرد است باید آگهی مزایده تجدید بشود و این پیشنهاد دهنده برنده مزایده نیست و به همین جهت
به برنده مزایده ابلاغ می‌کنند که تو آقا برنده مزایده نیستی و بیا ودیعه‌ات را پس بگیر برنده مزایده و پیشنهاد دهنده اصرار می‌کند که این موقفه به او به فروش برسد و اظهار می‌کند که من برنده مزایده هستم ولی اداره کل اوقاف با توجه به صورت‌مجلسی که تنظیم شده بود جواب رد به او می‌دهد و او هم مجبور می‌شود که ودیعه‌اش را از اداره کل اوقاف پس بگیرد. بعد از این که ودیعه‌اش را پس می‌گیرند اداره کل اوقاف آگهی مجدد منتشر می‌کند آگهی مجدد وقتی که منتشر می‌شود هیچکس در این مزایده شرکت نمی‌کند و نماینده متولی یعنی سرلشگر دادستان تقاضا می‌کند که اگر کسی در این مزایده شرکت نکرد من خودم حاضرم این زمین موقوفه را متری ۳۱ ریال خریداری بکنم. اداره کل اوقاف هم با این پیشنهاد موافقت نمی‌کند و به این جهت هنوز زمین موقوفه به فروش نرفته و تا موقعی که منافع موقوفه تأمین نشود اداره کل اوقاف این زمین را به فروش نخواهند رسانید (احسنت) (شوشتری- اصلاً شرعاً حرام است این تبدیل به احسن نیست) اما راجع به زمین‌هایی که به معلمین داده شده است تصور می‌کنم اشتباهی شده باشد. جناب آقای درخشش مادر سال ۱۳۳۲ دویست قطعه از اراضی نارمک به مساحت ۳۰۰ و ۴۰۰ و ۵۰۰ مترگرفتیم و بین معلمین تقسیم کردیم که الان تمام این ۲۰۰ قطعه تقسیم شده است و ۸۰ قطعه نیست (درخشش- قسسمت اخیرش را عرض کردم راجع به تقسیم این زمین بین معلمین با وجود این‌که خود آقایان می‌دانند که تمام کوشش آقایان وخود بنده این بوده است که به معلمین کمک بکنیم وتا آن‌جایی که مقدور وزارت فرهنگ بوده است با کمک نمایندگان محترم برای تعرفه حال معلمین اقدام شده است و خود من معتقدم که هرقدر ما بتوانیم وسیله زندگی برای معلمین فراهم بکنیم لازم و بلکه ضروری است اما زمینی را که مال دیگری است و متولی دارد من زمینی راکه متولی دارد نمی‌توانم تقسیم بکنم بین معلمین مگر این‌که معلمین حاضر باشند با آن شرایطی که متولی حاضراست به فروشد و منافع موقوفه هم تأمین بشود به آنها واگذار بشود که البته با متولی مذاکره خواهد شد و اگر حاضر باشد با آن شرایط واگذار بکند و منافع موقوفه هم تأمین باشد بنده خودم اولین کسی خواهم بود که در این کار اقدام خواهم کرد
شوشتری- اجاره نودونه ساله بدهید
رئیس- آقای درخشش
درخشش- جناب آقای جعفری شرحی فرمودند راجع به مدارج قانونی که این پرونده طی کرده، بنده قبول دارم این شرح را ولی افرادی که اطراف تهران یک میلیون ودومیلیون متر زمین‌ها را ضبط کرده‌اند آنها هم کارشان پرونده دارد یعنی مدارج قانونی هست، شما پرونده‌هایشان را ببینید رفته‌اند ثبت داده‌اند، سند مالکیت دارند و هیچ اشکالی در خود پرونده نیست اما برای همه روشن هست که زمین بین کیلومتر چهار تا پنج جاده کرج واقع شده است امروز و دوماه پیش و سه ماه پیش متری سه تومان نیست و این زمین‌ها متری چهل تومان پنجاه تومان ارزش دارد. بنده عرض کردم علت این‌که اشخاص شرکت نکرده‌اند در این مزایده به علت این بود که این آگهی را در روزنامه‌ای دادند که این روزنامه صد تا تیراژ داشته است در صورتی که باید در روزنامه اطلاعات منتشر شود یا در کیهان و پست تهران، در روزنامه‌های روزانه و کثیرالانتشار باید منتشر بشود و این گناه به گردن وزارت فرهنگ نیست بلکه گردن اداره تبلیغات است و این‌که فرمودند راجع به تقسیم بنده می‌دانم که متولی دارد و باید متولی راضی بشود الان متولی مایل هست و به وزارت فرهنگ فشار آورده که آن زمین را متری سه تومان و یک قران برای خودش بردارد (وزیرفرهنگ- ندادیم که) بلی ندادید بنده عقیده‌ام این است که بایستی وزیرفرهنگ با متولی بنشینند حل بکنند و رضایت او را جلب بکنند و وقتی جلب رضایت او شد برای فرهنگی‌ها هم زمین به دست بیاید (شوشتری- نود ساله اجاره بدهند) بلی بلی صحیح است به قول جنابعالی زمین را ۹۰ ساله اجاره بدهند (شوشتری- که موقوفه را معامله نکنند) بسیار پیشنهاد صحیحی است. راجع به زمین‌های نارمک هم بانک ساختمانی کمال توجه را نسبت به کارمندان فرهنگ کرده است و قسمت آخری که تحویل داده است ۸۰ قطعه است ولی آقایان نمایندگان محترم مطلع‌اند که بعد از وزارت جنگ جمعیت وزارت فرهنگ از همه جا زیادتراست و تعداد فرهنگی‌ها از تمام وزارتخانه‌ها زیادتر است هرچه قدر هم به آنها کمک بشود کم است فعلاً دویست قطعه زمین به آنها داده شده است. فرض کنید دویست قطعه با داشتن چهل هزار کارمند عبد اثری نخواهد داشت. کوشش بشود انشاءالله بعد از وزارت فرهنگ کوشش بکند و آقایان نمایندگان محترم هم که خوشبختانه هر مقطع صحبت فرهنگ و فرهنگیان کمال توجه را نسبت به فرهنگ کرده‌اند، با همت نمایندگان محترم و راهنمایی‌های وزیرفرهنگ فرهنگی‌ها بتوانند زمین‌هایی به دست بیاورند که بتوانند در آنجا برای خودشان لانه و آشیانه بسازند. در خاتمه عرایضم همانطور که عرض کردم عموم آقایان نمایندگان محترم نسبت به فرهنگیان توجه خاصی دارند (صحیح است- صحیح است) و البته اگر احیاناً در فرهنگ هم عده معدودی پیدا شوند که آن عده معدود ناصالح باشند آن عده مورد تنفر شدید تمام نمایندگان محترم هستند به دلیل این‌که اگر احیاناً در تاریکی از وزارتخانه‌ها سوءاستفاده‌ای بشود سوءاستفاده مادی است و ضرر به خزانه دولت می‌خورد، اما خدای ناخواسته اگر در وزارت فرهنگ انحرافی رخ بدهد این با معنویات ما سروکار دارد (صحیح است) با مملکت ما سروکار دارد (صحیح است) و زیانش جبران‌ناپذیراست (احسنت) این است که عموم نمایندگان توجه کاملی نسبت به فرهنگ دارند و علاقه‌مند هستند و تشویق می‌کنند فرهنگیان را یعنی اکثریت فرهنگیانی که در هدف اصلی یعنی تعلیم و تربیت متعلمین کوشا هستند.
۶- توضیحات آقایان وزیر کشاورزی و مهندس جفرودی راجع به سد گلپایگان
رئیس- آقای وزیر کشاورزی
وزیر کشاورزی (عدل)- جناب آقای دکتر جزایری یک سؤالی در ضمن مذکرات فرمودند راجع به این موضوع سد گلپایگان بنده اگر چه نوشته و مدارکی همراه ندارم که با رقم توضیحاتی به عرض برسانم ولی آنچه که از تحقیفات خودبنده و مأمورین که به عمل فرستاده‌ایم معلوم شده است به عرض می‌رسانیم (جمعی از نمایندگان- کمی بلندتر فرمایید) راجع به آبیاری البته آقایان می‌دانند که در قسمت اعظم ایران اساس پیشرفت کشاورزی امور آبیاری است و در برنامه ۷ ساله اعتبارات قابل ملاحظه‌ای برای این موضوع پیش‌بینی شده و امیدورایم که بزودی شروع بشود و در نتیجه اراضی بایری که فعلاً آب ندارد و عده زیادی که از کشاورزان ایران از بی آبی در زحمت هستند در رفاه زندگی بکنند. اما راجع به سد گلپایگان حقیقت مطلب این است که این سؤال بنده را ناراحت کرد برای این‌که این از جریان فنی و اداری خارج و موضوع وارد یک کشمکش‌هایی شده است (مهندس جفرودی- احسنت آقای وزیر) بنده در دو سه ماه قبل وقتی این جریان اتفاق افتاد (دکترجزایری- کی این قضیه اتفاق افتاد) تقریباً دو سه ماه پیش خیال می‌کنم بنده رئیس آبیاری را خواستم (میراشرافی- دکتر معظمی سد را شکسته) عرض کنم بنده بدون طرفداری ازهیچ‌کس عین حقیقت را عرض می‌کنم بعد هم اگر خواستید تمامش را با رقم به عرض برسانم یکی از آقایان نمایندگان یک سؤالی در این موضوع از بنده کرده و بنده نظرم این بود که در موقعی که این سؤال مطرح می‌شود عرایضم را عرض کنم. یک سدی روی رودخانه گلپایگان ساخته شده است که نقشه‌اش را مهندسین ایرانی تهیه کرده‌اند و مورد تأیید مهندسین آمریکایی هم قرار گرفته و این اولین سد ذخیره است که در ایران به دست مهندسین ایرانی و مقاطعه‌کاران ایرانی ساخته شده است (صحیح است) و در نوع خودش هم اولین سد است و این نوع سدها را سدخاکی می‌گویند و بدون این‌که بتون و سیمان کار بکنند نه این‌که ناوه‌کش بیاید خاک بریزد و یک تشکیلاتی هست که این سدها را می‌سازد و قرار بود که این سد در اویل امسال افتتاح بشود بعد به واسطه این که پولی نبود و وسایلی نبود به تأخیر افتاد اخیراً خراب شده بود و در زیر هر سدی یک مجرأیی هست، یک تونلی است که آبی که باید به مصرف آبیاری برسد از این مجرا بایدجریان پیدا بکند لازم بود که در داخل این تونل انژکسیون سیمان بشود برای این‌که تمام خلل و فرج آن گرفته بشود و برای این کار لازم بود که کارگرانی که در این تونل کار می‌کنند در امان باشند و چون نزدیک بهار عملیات شروع می‌شد و اغلب بارندگی بود (دکتر جزایری- تونل کجای سد است مگر تونل غیر سد است) تونل زیر سد است برای این‌که این سد سدذخیره است برای این‌که سیلاب‌ها را ذخیره بکند و در موقع کم آبی بدهد به زمین‌های زیردست دریچه‌هایی را می‌گذارند که باز بشود و آب جریان پیدا کند برای این که بتوانند توی این تونل را انژکسیون سیمان بکنند یک دیواری ساختند در اواسط تونل و در نتیجه بیشتر از آن مقداری بود که انتظار می‌رفت آب به سرعت در پشت سد و دریاچه بالا رفت و طبیعی است که چون کف دریاچه سطحش کم است آب در آن قسمت‌ها به سرعت بالا می‌آید و وقتی که به کف می‌رسد سرعت بالارفتن آب آن قدر زیاد است که بیشتر از آن مقداری که انتظار می‌رفت فشار می‌آورد و بیم خطر می‌رفت که آب دیوار را خراب بکند و یک عده‌ای که پشت دیوار کار می‌کردند هلاک شوند مهندسین رفتند آنجا (مهندسین جفرودی- کی رفتند) از بنگاه آبیاری مهندس نهیناد و آقای مهندس طالقانی که خودش نقشه را تهیه کرده بود و در آنجا یک مهندس ناظرساختمان بود بعد از مدتی تصمیم گرفتند که راه علاج این است که این دیوار را بترکانند که آب دریاچه خالی بشود و بتوانند توی تونل کاربکنند، در داخل تونل یک دیواری ساخته بودند که بتوانند سیمان را انژکسیون بکنند به دیوار مخصوصاً آن جایی که تونل می‌خورد به کوه بایستی انژکسیون سیمان بشود چون آب می‌تواند نفوذ بکند برای خراب کردن دیوار تونل دینامیت گذاشتند و دیوارخراب شد وخرابی‌هایی هم به بارآمد خرابی‌هایی که وارد آمد آن وقت نماینده یک روزنامه‌ای البته چون از محل سد در حدود صد کیلومتر دور بوده و خبر نداشته این خبر منتشر شد که سد را ترکانده‌اند و نماینده روزنامه هم طبق وظیفه‌ای که داشته به روزنامه نوشته و این جنجال آنجا پیدا شد که سدی که هفت هشت ملیون خرجش شده بود همه امیدها به آن داشتند
ترکانیدند پس توی این مملکت هیچ‌کاری نمی‌شود در صورتی که سد را نترکانید آقایان این سد چندین صد هزار تن وزنش است (بهبهانی- پس چرا به روزنامه جواب ندادید) با چند کیلو دینامیت این سد را نمی‌شد ترکاند این سد را نقشه‌اش را ایرانی‌ها کشیده‌اند و آمریکایی‌ها هم تأیید کردند و مهندسین و مقاطعه‌کاران ایرانی آن را ساخته‌اند و تشکیلاتشان هم خیلی خوب بود و به نظربنده تخطئه مهندسین و مقاطعه کار ایرانی خطاست (صحیح است) مقاطعه کارخوب یک ثروتی است برای مملکت (صحیح است) من نمی‌گویم همه‌شان خوبند، یک عده‌شان حقه‌باز، تقلب می‌کنند ولی مقاطعه کارحسابی در یک مملکتی که می‌خواهد کارهای عمرانی شروع بکند یک ذخیره‌ای است نیک ثروتی است اینها ماشین‌ها دارند وسایل دارند، اسباب دارند اگر قرار بشود که ما از خارج مقاطعه کار بیاوریم که بیایند کار بکنند و پول ما را ببرند چه فایده دارد مقاطعه‌کاران ایرانی باید خودشان کارشان را انجام بدهند (دکتر جزایری- قربان سد خراب نشده؟) سد مطلقاً خراب نشده، این سد پنجاه میلیون خروار وزنش است اگر این را می‌شود با پنجاه تا دینامیت ترکاند. این متأسفانه مواجه شد با یک جریانی حالا اشخاص طرفند با مهندسین یا با مقاطعه‌کاران یا با روزنامه کارش به اینجا کشیده است و این خراب نشده است و گواین‌که بعداً آن روزنامه گفت که اشتباه شده است و سد را نترکانیده‌اند و تونل را ترکانیده‌اند. حقیقتش این اسنت که عرض کردم البته آن مخبر روزنامه وظیفه خودش را انجام داده یعنی آن خبر را اطلاع داده است به تهران و این آقایان عصبانی شده‌اند و یک جواب داده‌اند و او هم به آقایان حمله کرد ولی این‌که بنده عرض می‌کنم خدمتتان نمایندگان بنگاه آبیاری و مأموریتی که برگشتند از گلپایگان یکی رئیس کل بازرسی وزارت کشاورزی است و یکی هم مهندس ابراهیمی و یکی هم مهندس اسکندری است که مأمور وزارت کشاورزی در بنگاه آبیاری است آمدند و گفتند و حالا مشغولند که گزارش‌شان را تهیه بکنند و موقعی که سؤال آن آقای نماینده محترم مطرح بشود بنده تمام آن ارقام را می‌آورم خدمتتان عرض می‌کنم.
خلاصه‌اش باز عرض می‌کنم جای هیچ نگرانی نیست این پیشامدها هم همه در تمام دنیا می‌شود نباید از این چیزها بی‌خود ترسید و جنجال کرد، مهندسین ایرانی را باید تقویت کرد مقاطعه‌کاران خوب را بایدتقویت کرد تا بتوانیم به دست خودمان این کارها را بکنیم. راجع به آبیاری همدان هم که آقای نراقی فرمودند تأیید می‌کنم که قرار داد تهیه نقشه‌هایش امضاء شده و امیدوارم که تا تیر ماه آتیه شروع کنیم به ساختمانش (احسنت)
حشمتی- بالاخره این سد کی ساخته می‌شود؟ ۸ سال است دیگر
رئیس- آقای مهندس جفرودی
مهندس جفرودی- مطلبی را که به عرض شورای ملی می‌رسانم از لحاظ برنامه‌های آینده مملکت حائز کمال اهمیت است. همان طور که رویه مجلس است بنده انتظاردارم که به این موضوع اهمیتی که لازم است بدهند. بنده از نصاف جناب آقای وزیرکشاورزی (ارباب- مرد بی‌نظیری هستند) وزیر کابینه تیمسار سپهبد زاهدی کمال امتنان را دارم که با مال بیطرفی و انصاف از حیثیت کادرفنی این مملکت دفاع کردند بر هیچ یک از آقایان محترم همکاران پوشیده نیست که این سد به وسیله شرکتی ساخته شد که دو نفرآن‌ها در این دوره افتخار همکاری با آقایان را در مجلس دارند آقای مهندس کیقباد ظفر و ارادتمند آقایان در این سد دو چیز هست، یکی سد است و یکی تونل، تونل منحصراً به دست بنگاه مستقل آبیاری که مؤسسه‌ای تابع دولت است ساخته شده و شرکت ساختمانی مثلث مطلقاً هیچ نوع مداخله‌ای در کار تونل نداشته است و نخواهد داشت. این یک مطلب نو تونل هم تحت نظر آقای مهندس طالقانی ساخته شده است که امروز مدیرعامل سازمان سدکرج و از لحاظ فنی تنها فرد با صلاحیت در کار سدسازی (صحیح است) شخص ایشان در محل بوده‌اند وبه دست خودشان این تونل را ساخته‌اند این امر ساختمان تونل که برای انحراف آب ساخته می‌شود شرکت مثلث ساختمان سد را به عهده گرفت، سد در این‌جاست، تونل در آنجا است در شکم کوه است، هیچ نوع ارتباطی با هم ندارند. هر سدی که باید ساخته بشود اول باید تونلش را بسازند که آب منحرف شود و محل سد خشک شود و بتوان عملیات ساختمانی سد را انجام داد. بنابر این شرکت ساختمانی مثلث منحصراً به موجب قرارداد مشغول ساختمان سد است و به هیچ‌وجه مسئولیتی از لحاظ تونل ندارد. این یک مسئله، ساختمان این سد ۳۶۰ متر در بالا طولش است و در پایین ۹۰ متر چون دره به این شکل است (با دست شکل مخروطی را نشان دادند) کلفتی سد در مقابل آب ۲۴۰ متر است، ارتفاع سد ۵۱ متراست و حجم سد ۷۰۰ هزارمتر مکعب است و بالغ بر دو ملیون تن وزنش است. یک چنین سدی است در مقابل آب و پروژه‌اش به وسیله آقای مهندس طالقانی تهیه شده و بزرگترین دستگاه فنی آمریکا این پروژه را تأییدکرد و به بهترین وجهی سد ساخته شد و اما جنجالی که یک روزنامه برخلاف وظیفه نامه‌نگاری برپا کرده است حقیقت این است که وقتی سد ساخته شد باید در داخل تونل لوله‌ای کار بگذارند و در منتهاالیه لوله‌شیر بگذارند که هر وقت خواسته باشند مقداری آب بدهند به مزارع شیر را به اندازه‌ای که لازم است باز می‌کنند این کار انجام نشد و به عهده شرکت ساختمانی مثلث نبود ساختمان سد در شش ماه پیش تمام شد و از طرف شرکت تقاضای تحویل شد بنابراین این شرکت هیچ‌گونه مسئولیتی ندارد و تمام سدهای دنیا هم این طوراست دفعه اول که آب می‌بندد آب را باید یک متریک متر در دریاچه پرکنند یعنی یک متر سطح دریاچه که آمد بالا باید برحسب تشخیص متخصص فنی و نوع سد و نوع جدارها باید ۲۴ ساعت تا ۷۲ ساعت صبرکنند ببینند که از سد یا از دهانه‌ها آب رد می‌شود یا آب رد نمی‌شود به این جهت است که در قرارداد هم نوشته شده است که دریاچه در ظرف سه ماه پر می‌شود و مقاطعه کار در ظرف این ۳ ماه مسئول است و ۳ سال بعد از این عمل هم این مسئوولیت را دارد و پول مقاطعه کار نزد صاحب کار به عنوان حسن انجام کار باقی می‌ماند بنابراین اگر بخواهند برخلاف این اصل عمل کنند یعنی چه یعنی اگر سطح دریاچه به علت سیل یا به علت یک عمل غیر مترغبه سریع‌تر از این بالا بیاید هر جا راه است بازکنند وقتی آمدند لوله‌ها را کار بگذارند مهندسین پیش‌بینی کردند که باید دهانه تونل بسته شود که در ظرف این مدت لوله در داخل تونل کار گذاشته شود و شیر هم نصب بشود بعد دهانه تونل را باز کنند که آب بیاید و رد شود این کار را کردند اما امسال سیلی آمد که همه آقایان از سیل‌های ناگهانی سال گذشته و امسال باخبر هستند سیل آمد و پشت دریاچه ۲۳ متر آب بالا آمد
رئیس- آقای مهندس جفرودی مختصربفرمایید
مهندس جفرودی- بنده استدعا می‌کنم فقط دو دقیقه دیگر اجازه بفرمایید چون این موضوع به حیثیت همه ما مربوط است از مقام ریاست متشکر هستم آب پشت سد برخلاف آنچه که پیش‌بینی می‌شد ۲۳ متر آب بالا آمد این عمل چون برخلاف انتظار بود ایجاد نگرانی کرد آقای مهندس طالقانی که مسئول نقشه‌های این سد هستند به اتفاق مهندس بهنیا که آقایان ایشان را می‌شناسند یکی از بهترین و صالح‌ترین مهندسین مملکت ما هست (صحیح است) به اتفاق هم رفتند سر سد مقاطعه‌کار مطلقاً مداخله نداشت رفتند آنجا دیدند مصلحت در این است که آب به بیش از این بالا نیاید بنابراین دریچه را باز کردند دینامیت گذاشتند دریچه چیزی نیست ۵ متر ارتفاعش است ۵ متر عرض دریچه را بازکردند آب آمد رد شدچقدر آب رد شد؟ این موضوع مهم است در دهم فروردین ۱۳۲۸ سیلی در تخت خان آمد که نه سد ساخته شده بود و نه عملیاتی در آنجا انجام شده بود که در هر ثانیه ۲۶۷ متر مکعب آب رد شد و کمترین خسارتی به اهالی وارد نیامد این دفعه دریچه را که باز کردند ۴۵ متر مکعب در ثانیه آب ردشد ملاحضه بفرمایید این است حقیقت مطلب حالا بنده باید ببینم اگر لوله‌ها را باز می‌گذاشتند شیر را هم باز می‌گذاشتند در موقع آزمایش اگر احیاناً آب سریع‌تر از آنچه در قرارداد نوشته شده بالا می‌آمد باید سد را خراب می‌کردید این بود که آمدند صد هزارتومان کار را فدای هشت میلیون و نیم تومان ساختمان سد کردند این قاعده در تمام دنیا هست بنده با این توضیحاتی که خدمت آقایان عرض کردم کمال تأسف را دارم که روزنامه اطلاعات عملی را که دو ماه پیش اتفاق افتاده این را به صورت جنجالی در آورد از جهات مختلف بنده همانطور که در مقدمه عرایضم عرض کردم از جناب آقای وزیر کشاورزی بی‌نهایت متشکرم که در محظر مجلس شورای ملی رعایت کمال بیطرفی را کردند و آبروی مهندسین ایرانی را حفظ کردند و روزنامه اطلاعات که نمی‌باید روزنامه خودش را وسیله اعمال نظرهای خصوصی و سیاسی قرار دهد و نباید به صرف یک خبر آبروی مهندسین ایرانی را ببرند و در این موقع که کارهای عمرانی و تولیدی در این مملکت در پیش است و باید اعتماد عمومی نسبت به کادر فنی ایران که متأسفانه تعداداش خیلی کم است جلب شود و متأسفانه برخلاف وظیفه نامه‌نگاری یک چیزی را جعل کرد و بعد هم برای این‌که بیشتر آبرویش پیش طبقه فهمیده این مملکت نرود عده‌ای خبرنگار را فرستاد و به صورت رپرتاژ درست کرد و در یک جای رپورتاژ نوشت در بالای سد دو سانتیمتر شکافت برداشته است بنده از آقایان نمایندگان محترم دعوت می‌کنم ایام عید هر کدام حوصله دارند به خرج مثلث تشریف ببرند و ملاحظه بفرمایند (عاملی- بسیار پیشنهاد خوبی است) سد گلپایگان را که اولین سدی است که در ایران به این عظمت به دست مهندسین ایرانی تهیه شده و به دست مهندسین ایرانی هم ساخته شد انصاف و مروت نیست که یک ایرانی دیگر بخواهد که این عمل را که بزرگترین افتخار برای این مملکت و جوانان مملکت است تخطئه بکند (صحیح است- احسنت)
۷- اخذ رأی و انتخاب دو نفرجهت عضویت شورای عالی نفت
رئیس- به طوری که خاطر آقایان مسبوق است امروز در دستور انتخاب دو نفر اعضای شورای عالی نفت را قرار دادیم. آقای پیراسته فرمایشی دارید؟
پیراسته- خواستم به عرض آقایان نمایندگان محترم برسانم که بنده کاندید انتخاب شورای عالی نفت نیستم
رئیس- آقای مرآت اسفندیاری فرمایشی دارید؟
مرآت اسفندیاری- طرح سه فوریتی آقایان نمایندگان تقدیم کرده‌اند برای اجازه مصرف اعتبارات سال ۱۳۳۰ وزرات راه تاسال ۱۳۳۴ دو فوریت این تصویب شده و برای چاپ رفته چون ایجاب می‌کند که هرچه زودتر طرح شود استدعا می‌کنم دستور بفرمایید جزو دستور قرار گیرد.
رئیس- بسیارخوب آقای پورسرتیپ فرمایشی دارید؟
پورسرتیپ- جمعی از دوستان بنده را کاندید عضویت در شورای عالی نفت کرده‌اند با عرض تشکرخواستم عرض کنم که بنده کاندیدا نیستم
رئیس- آقای خلعتبری فرمایشی دارید؟
خلعتبری- آقای تیمورتاش از طرف عده‌ای از دوستان کاندیدای عضویت شورای عالی نفت می‌باشند خواستم به عرض مجلس شورای ملی برسانم
رئیس- شروع می‌کنیم با اخذ رأی. بدواً سه نفر به حکم قرعه برای نظارت بر اخذ رأی و استخراج و قرائت آرا معین می‌شود.
(اقتراع به عمل آمد و در نتیجه آقایان مصطفی ذوالفقاری- دکترآهی و خلعتبری تعیین شدند)
رئیس- طبق آئین‌نامه آقایان جلیلی و مسعودی هم از منشی‌ها تعیین می‌شوند. (اسامی آقایان نمایندگان به ترتیب ذیل به وسیله آقای جلیلی (منشی) اعلام و محل نطق اخذ رأی به عمل آمد)
آقایان: تجدد. ارباب. کاشانی. پناهی. کریمی. پیراسته. دکتر بینا. دکترعدل. صفاری. عماد تربتی. داراب. مهندس اردبیلی. موسوی. احمد فرامرزی. باقر بوشهری. شوشتری میراشرفی امید سالار. تیمورتاش. حشمتی. مهندس جفرودی. اعظم زنگنه مهندس ظفر. بهادری. دولتشاهی. غضنفری. دکتروکیل. ایلخانی‌زاده. اورنک. کی نژادسهرابیان. عباسی. امامی خویی. تفضلی. شفیعی. بیات ماکو. بوداغیان. سعیده افشاری صادقی. صارمی. صدرزاده. پورسرتیپ. حمیدیه. صراف‌زاده. بزرگ‌نیا. شادمان. اکبر. عبدالصاحب صفایی. رضایی. افغانی. لاری. قراگزلو. دولت‌آبادی. بوربور. امیراحتشامی. اردلان. فریداراکی. سلطان مراد بختیار کیکاووسی. حمید بختیار. افشار. صادق بوشهری. سرمد. صدقی. دکتر حمزوی. دکتر مشیرفاطمی. توماج. دکترنیرومند. مشایخی. شیبانی. برومند. سعید مهدوی. دکتر سیدامامی. محمدعلی مسعودی. عاملی. محمود ذوالفقاری فرشی. کدیور. کاشانیان. شادلو. محمود افشار. خلعتبری. دکتر آهی. جلیلوند. درخشش. بهبهانی. دکتر عمید دکتر افشار. دکتر جزایری. حائری‌زاده. رضا افشار. اسکندری. مرآت اسفندیاری. بزرگ ابراهیمی. مرتضی حکمت. استخر. دهقان. قوامی. هدی. عمیدی نوری. دکتر پیرنیا. اخوان. گیو. جلیلی. یدالله ابراهیمی. مصطفی ذوالفقاری. ثقه‌الاسلامی. فرود. آرای مأخوذه و مهرهای تفتیشیه شمارش شده نتیجه بدین قرار بود مهره تفتیشیه ۱۰۹- اوراق رأی ۱۱۳
(چند نفر از نمایندگان- اشتباه شده است.)
دکتر آهی- اجازه می‌فرمایید دوباره شمارش شود؟
رئیس- اشکالی ندارد (اوراق رأی مجدداً شمارش شده ۱۱۱ بر کبود.
رئیس- بیش از ۱۰۹ نفر در رأی شرکت نکرده‌اند اسامی آن‌ا را از تندنویسی بگیرید و بخوانید.
(اسامی آقایان نمایندگان به شرحی که گذشت به وسیله آقای جلیلی اعلام شد)
رئیس- آراء را مخلوط کنید و دو رأی را باطل کنید.
(از جمع آراء دورأی خارج شده باطل گردیده و پس از قرائت آراء نتیجه بدین قراربود)
آقای اسکندری ۴۴ رأی- آقای دولت‌آبادی ۳۱ رأی- آقای حمید بختیار ۳۰ رأی- آقای موسوی ۳۲ رأی- آقای بوربور ۱۹ رأی- آقای عبدالصاحب صفایی ۱۷ رأی- آقای تیمورتاش ۱۵ رأی- آقای مسعودی ۱۲ رأی- آقای تجدد ۱۱ رأی- آقای پورسرتیپ ۲ رأی- آقایان امامی- اردلان- صارمی- هریک یک رأی- ورقه سفید یک برگ ورقه امضادار که باطل شد یک رأی
رئیس- آقای اسکندری ۴۴ رأی- آقای دولت‌آبادی ۳۱ رأی- آقای حمیدبختیار ۳۰ رأی- آقای موسوی ۲۶ رأی- آقای بوربور ۱۹ رأی- آقای عبدالصاحب صفایی ۱۷ رأی- آقای تیمورتاش ۱۵ رأی- و سایر آقایان هم رأی‌هایی دارند بنابراین آقای اسکندری و آقای دولت‌آبادی به عضویت شورای عالی نفت انتخاب شدند.
۸- تقدیم یک فقره طرح قانونی به وسیله دکترجزایری
رئیس- آقای دکتر جزایری فرمایشی دارید؟
دکتر جزایری- موضوع مسکن یکی از موارد ابتلای غالب شهرستان‌ها مخصوصاً شده است و بعد از جنگ به علل مختلفی جمعیت تهران زیاد شده است و دولت باید برنامه‌ای داشته باشد که اراضی اطراف تهران را مخصوصاً اراضی موات و بایر را به نام خودش ثبت بکند متأسفانه این عمل انجام نشد و عده‌ای وضع اقتصادی مملکت را با ثبت این اراضی و استفاده‌های نامشروع و ندادن مالیات رو به وخامت برده‌اند و چرخ‌های اقتصادی مملکت را فلج کرده‌اند طرحی است که مورد توجه اکثریت بلکه همه آقایان نمایندگان است و تا به حال به امضای ۱۵ نفر از آقایان نمایندگان رسیده است و تقاضا شده است اراضی بین تهران و کرج که در نتیجه عمل دولت برای سدبندی کرج به این صورت درآمده است و این جور بورس بازی شروع شده این اراضی به نام دولت ثبت شود و کسانی که ثبت کرده‌اند از سال ۲۸ به این طرف به همان قیمت ۲۸ با اقساط ۱۰ ساله دولت از آن‌هاخریداری کند و به اختیار بانک ساختمانی بگذارد
۹- تقدیم یک فقره لایحه به وسیله آقای معاون وزارت کشور
رئیس- آقای معاون وزارت کشور
معاون وزارت کشور- (دکتر افخم حکمت)- با اجازه آقایان نمایندگان محترم یک لایحه‌ای است راجع به شهدای ژاندارمری که تقدیم مجلس شورای ملی می‌کنم برای این‌که شهدای افسران ژاندارمری هم مثل شهدای افسران ارتش بتوانند از همان مزایای قانونی استفاده کنند (احسنت صحیح است)
۱۰- بقیه مذاکره و خاتمه شور اول گزارش کمسیون اقتصاد راجع به آزادی تجار خارجی
رئیس- دنباله گزارشش راجع به آزادی تجارت خارجی مطرح است.
آقای صدرزاده- در ماه چهارم پیشنهاد کفایت مذاکرات کرده‌اند بفرمایید
صدرزاده- در مورد این لایحه نظر به اهمیتی که داشت مذاکراتی به عمل آمد و اینک هم که سلب فوریت از آن شده طبعاً به کمسیون اقتصاد خواهد رفت و در آنجا مطالعات بیشتری نسبت به آن خواهد شد ولی بنده این فرصت را مغتنم می‌شمارم که تذکر بدهم که بیشتر توجه آقایان متوجه به حمایت از صنایع داخلی است این البته منظور همه آقایان است و همه کس نسبت به این مطلب علاقه‌مند است. و به نظر بنده جا داشت به این که دولت هم خودش یک لایحه‌ای برای حمایت از صنایع داخلی و طرزحمایت آن تهیه بفرمایید و به مجلس تقدیم کند و تصور می‌کنم همه آقایان محترم به تصویب چنین لایحه‌ای موافق باشند (صحیح است) حقیقت این است که درطی این مدت آن طوری که باید و شاید از محصولات و مصنوعات داخلی حمایت به عمل نیامده است ملاحظه بفرمایید در یکی از نشریات سازمان برنامه دیدم که در پنجاه سال پیش مرحوم کاشف‌السلطنه اولین بوته چای را در گیلان آورده است و تاکنون هنوز محصول چای ایران بیش از یک ثلث کل مصرف کشور نیست. همچنین راجع به قند و پارچه‌های نخی بنابراین لازم است که یک روش عملی برای حمایت از مصنوعات و محصولات داخلی به عمل بیاید و البته این معنی با آزادی تجارت منافی نخواهد داشت و چون در این مورد به قدر کفایت مذاکرات به عمل آمده و چون بعد از شور اول به کمسیون می‌رود و مجدداً در اطراف آن در مجلس مذاکره می‌شود. بنابراین بنده پیشنهاد کفایت مذاکرات را دارم و امیدوارم مورد قبول آقایان واقع شود
رئیس- مخالفی اجازه نخواسته است. رأی گرفته می‌شود به کفایت مذاکرات آقایان موافقین قیام فرمایند (اکثربرخواستند) تصویب شد پیشنهادات قرائت می‌شود:
(به شرح آتی خوانده شد)
پیشنهاد آقای خلعتبری این‌جانب پیشنهاد می‌کنم که ماده چهار به طریق ذیل اصلاح شود و دولت می‌تواند هر موقع که مصلحت عمومی اقتضا کند ورود یا صدور یک با چند نوع کالا را در انحصار خود قرار دهد مشروط بر این‌که منحصراً با سرمایه دولت باشد و به تصویب شورای عالی اقتصادی پیش‌بینی شده در این قانون و کمسیون اقتصاد مجلس شورای ملی برسد.
پیشنهاد دیگر آقای خلعتبری: این‌جانب
پیشنهاد می‌کنم به ماده ۴ تبصره ذیل اضافه شود. انحصارهایی که در این تاریخ وجود دارد برای دولت محفوظ باقی می‌ماند و الغا کردن منوط برای مجلس شورای ملی است. پیشنهاد آقای محسن اکبر
پیشنهاد می‌کنم تبصره زیر به ماده ۴ اضافه شود.
دولت مکلف است اجرای قانون آزادی تجارت را پس از اخذ تصمیم نسبت به فصل ممنوعات سهمیه سالیانه به مرحله اجرا بگذارد
پیشنهاد آقای عمیدی نوری
پیشنهاد می‌نمایم ماده چهارم این‌طور اصلاح شود.
جمله (مشروط بر این‌که انجام آن منحصراً با سرمایه دولت باشد ولی نمی‌توانداین حق را جزئاً یاکلاً به غیر واگذار نماید) حذف گردد زیرا با وجود این جمله اساساً معنای واقعی خود ماده از بین می‌رود و دیگر مفهومی ندارد.
رئیس- ماده پنجم مطرح است. قرائت می‌شود.
(به شرح ذیل خوانده شد)
ماده پنجم- اجرای مقرراتی که نیست به ورود و صدور بعضی اشیا از لحاظ مصالح سیاسی و اجتمایی و اخلاقی و صحی و امنیت عمومی و دفع آفات نباتی وحیوانی وحفظ ذخایر ملی و زر و سیم و آثار باستانی و معادن و جنگل‌ها و شیلات و تأمین خوار و بار و اجناس ضروری تاکنون وضع شده منافاتی با این قانون نخواهد داشت
رئیس- آقای دکتر جزایری با ماده پنجم مخالفید؟ (دکتر جزایری- بنده عرایضم را در جلسه قبل عرض کردم) آقای عمیدی نوری (عمیدی نوری- عرضی ندارم) در ماده مخالفی ۵ مخالفی نسیت. ماده ششم مطرح است قرائت می‌شود
(به شرح ذیل خوانده شد)
ماده ششم- از تاریخ اجرای این قانون قوانین زیر و همچنین کلیه قوانین و مقرراتی که منافی با این قانون باشد ملغی می‌شود:
۱- قانون انحصار تجارت خارجی مصوب ۱۹ تیر ماه ۱۳۲۰
۲- قانون اصلاح قانون انحصار تجارت خارجی مصوب ر ۸ تیر ماه ۱۳۲۰
۳- قانون اصلاح قسمتی از مقررات قانون انحصار تجارت خارجی مصوب ۱۰ اردیبهشت ۱۳۲۱
۴- قانون الصاق تمبر به پروانه ورود و الغای تصدیق صدور مصوب ۷ خرداد ۱۳۲۱
۵- ماده دو قانون فروش برنج مورخ ۱۸ خرداد ۱۳۲۷
رئیس- آقای دکتر پیرنیا
دکتر پیرنیا- البیته بنده چون اصولاً با این قسمت الغای انحصار تجارت خارجی و این لایحه موافق نیستم با موادش هم طبعاً موافق نیستم ولی مخالفت به خصوصی که در این قسمت داشتم برای این است که این فقط مرتبط به این موضوع آزادی تجارت نیست و ماده‌ای دارد ماده ۲ قانون فروش برنج مورخ ۱۸ خرداد ۱۳۲۷ و بنده این ماده ۲ را قرائت می‌کنم این ماده این است که از تاریخ تصویب این قانون دولت مکلف است اجازه ورود کلیه کالاهای وارداتی را در حدود سهمیه هر سال منحصراً به اتباع ایرانی و شرکت‌هایی که سر مایه آنها متعلق به اتباع ایران است بدهد و برای اولین دفعه یک موضوع بسیار لازم و بسیار مهمی که وضع مقرراتی برای خلع تجارت اتباع بیگانه در ایران بوده به تصویب رسیده البته این ماده شاید در مجلس ۱۵ به عجله و بدون مطالعه کافی به تصویب رسیده و منظور واضعینش هم شاید به این وسیله عملی نشده است و شاید در بین خارجیانی که در ایران هستند اشخاص شرافتمند و اشخاصی که با توجه به منافع مصالح ایران و کسب و تجارت می‌کنند وجود دارد ولی به هر حال این موضوع شاید مانع از این نباشد که برای تجارت اتباع بیگانه در ایران یک مقررات و یک حدود و قیود و شرایطی تصویب شود و اجرا شود و بنابراین بنده می‌خواستم به این وسیله نظر و توجه آقایان اعضا کمیسیون اقتصاد را که این لایحه را مطالعه می‌فرمایند با این‌که نکته جلب کنم و تقاضا کنم قانونی که یک اصولی برای این موضوع تقدیم نشده و یک حدود و شرایطی مقرر نشده از لغو این ماده ۲ قانون برنج خودداری بفرمایند و یک ترتیبی بدهند که برای تجارت اتباع بیگانه مقرراتی همان طور که در تمام دنیا معمول است در ایران هم به تصویب برسد این عرض بنده بود
رئیس- کسی به نام موافق ثبت نکرده پیشنهادی هم نرسیده بنابر این ماده ۷ یعنی ماده آخر مطرح است قرائت می‌شود
(به شرح زیر قرائت شد)
ماده هفتم- وزارت اقتصاد ملی و وزارت دارایی مأمور اجرای این قانون می‌باشند.
رئیس- در این ماده هم کسی اجازه نخواسته پیشنهادی هم ندارد پس تمام این لایحه با پیشنهادات برای شور دوم به کمیسیون فرستاده می‌شود
۱۱- مذاکره در گزارش کمیسیون اقتصاد ملی راجع به جلب سرمایه‌های خارجی
رئیس- آقای وزیر دارایی فرمایشی داشتید؟
وزیر دارایی- خواستم راجع به لایحه جلب سرمایه‌های خارجی تقاضا کنم که مطرح شود
رئیس- بسیار خوب در دستور است و مطرح می‌شود در جلسه قبل آقای فرود به عنوان مخالف صحبت کردند.
آقای ارباب موافقید؟ بفرمایید
ارباب- موافقت بنده با لایحه جلب سرمایه‌های خارجی برای این است که آن قدر ما منابع طبیعی داریم که شاید کمتر کشوری منابع طبعیش این طور بکر باقیمانده باشد و آنچه سرمایه خارجی برای استفاده از منابع طبیعی ما به این کشور بیاید هنوز کم و مصرف آن شاید چند صد برابر باقی می‌ماند (داراب- آقا راجع به سرمایه ایرانی که در خارجه است راجع به جلب آن هم صحبت بفرمایید) انشاءالله سرمایه‌های داخلی که بر اثر بی‌تربیتی‌هایی که به عرض آقایان خواهم رساند مثلاً از کشور خارج شده باز به کشور برگردد اما یک موجبات دیگر دارد غیر از این لایحه و قانون که به عقیده بنده یا آنها فراهم نشود مقصود این قانون و این منظور به نحو احسن عملی نخواهد شد (صحیح است) چند قسم امنیت لازم است در کشور تا تشویق و ترغیب بشود یک سرمایه‌دار خارجی که سرمایه خود را به آن کشور منتقل نماید (داراب- راجع به سرمایه‌های ایران که در خارج است صحبت بفرمایید) متأسفم که جنابعالی حوصله‌تان کم است تأمل بفرمایید اگر بنده منظور جنابعالی را عرض نکردم بفرمایید تا مجدداً عرض کنم (داراب- خیلی ممنوع هستم) اصولاً بسط سازمان قضایی لازم است که خوشبختانه ما یک عده قاضی شریف و پاکدامن داریم که با نهایت عسرت و قناعت انجام وظیفه می‌کنند و منحرف نمی‌شوند باید وضع زندگی آنها را طوری کرده که با فکر راحت و آسوده به امور قضایی بپردازند در تمام ممالک مترقی مقام قاضی بیش از سایرین است و برای قاضی یک رجحانی قائل هستند از حیث امور مادی از حیث احترام و حقاً بایستی در این کشور هم این اصل مفهوم پیدا کند موضوع دیگر که لازم است عرض کنم این است که بسط سازمان قضایی ما کم است الان ما به فواصل شاید دویست فرسنگ یک دادگاه نداریم یا اگر داریم آن دادگاه یا مأمور دادگستری یک جیپ یا وسیله تحرک ندارد که اگر یک جنایتی در یک قسمتی واقع شد بتواند سریعاً خودش را به محل برساند و قبل از این‌که قضیه لوث بشود دلیل را تأمین نماید دادگستری‌های ولایات اکثراً در خانه‌های خراب هستند و اوراق و اسناد مردم در کیسه‌های گونی در زیر زمین‌های مرطوب زیر خاک‌ها افتاده است البته دستگاه قضایی ما به مفهوم واقعی از همه جهت باید تکمیل شود موضوع دیگر جلوگیری ار اعمال ارتشا است که امروز متأسفانه طوری شده که خیلی از اوضاع را عمل ارتشا دگرگون می‌کند و این را باید یک تدبیری بیندیشید که این موضوع کاملاً منتفی گردد در کشوری که هنوز سرمایه‌دار داخلی نمی‌تواند اطمینان داشته باشد که سرمایه خود را در این کشور به کار بیندازد و تشویق نمی‌شود طبعاً سرمایه‌دار خارجی هم به زودی تشویق نخواهد شد (صحیح است) بنده برای نمونه دو موضوع را عرض می‌کنم یکی از بازرگانان محترم ما که واقعاً مرد صحیح‌العملی است و خودم رسید مالیاتیش را دیدم که یک فقره مالیاتی که داده است صد و کسری هزار تومان است ببخشید بله همین طور است و همیشه سرمایه‌اش در داخل کشور به کار افتاد این جنایت کرده است نمی‌دانم اشتباه کرده است نمی‌دانم این بدبخت رفته یک خانه وسیع ساخته که موجب آبروی کشور است حالا برق و آب و وسایل به او نمی‌دهند به جای خود از یک خانه دیگر خودش حاضر شده است برق خودش را منتقل کند به خانه‌اش نمی‌دهند در حالی که اگر ابتدا اشتباه نکرده بود و رفته بود پیش رئیس اداره برق و دویست تومان رشوه داده بود برقش هم انتقال پیدا کرده بود حاضر شد سند بسپارد که من بیش از آن برقی که سابق استفاده می‌کردم استفاده بکنم قطع بکنید مع‌الوصف صریحاً با حال تمسخر او را مأیوس می‌کنند با یک شخصی یک بیمارستانی تأسیس کرده است حالا این را گرفته‌اند که چون ساختمان شما در کنار خیابانی است که آب از آنجا عبور می‌کند بایستی پنج برابرحقاً به بدهید آن هم برای چندسال پیش عطف بماسبق می‌شود شکی نیست که آن هم یک نوع عدم اعتماد است که در این کشور وجود دارد مثلاً صدورتصویب نامه‌های خلق‌الساعه که آن نیز یک نوع سلب امنیتی کرده است به خاطر دارم درسال ۱۳۰۴ که قانون انحصار قند و شکر تصویب شد چند سال عطف بماسبق کرد و تمام بازرگانان و سرمایه‌داران کشور را چندین سال مبتلا کرد و آخر هم چیزی به خزانه مملکت وارد نگردید مال حالا نیست اصولاً این تصویب نامه‌های خلق‌الساعه و اقداماتی که عطف بماسبق می‌کنند خودش نوعی سلب امنیتی کرده است و این که در ولایات بسط امورقضایی بشود از کارهای مقدماتی برای جلب سرمایه خارجی است البته مطالب زیادی هم دارم که چون آخر وقت مجلس است عرض نمی‌کنم و در موقع تقدیم پیشنهاد بقیه مطالب خود را به عرض آقایان می‌رسانم
رئیس- آقای وزیر دارایی
وزیر دارایی- بنده استنباط می‌کنم که هیچ یک از آقایان مخالفتی با اصل این لایحه ندارند (صحیح است) حتی جناب آقای فروتن که به عنوان مخالف اسم نوشته‌اند و تذکرات بسیار مفیدی فرموده‌اند بنده خواستم اجمالاً جواب خدمت‌شان عرض کنم ولی مخالفت اصولی نداشتند البته شک نیست که در یک مملکتی مثل ایران که ثروت سرشار تحت‌الارضی و سطح‌الارضی دارد سرمایه داخلی ما کافی نیست برای این‌که از این ثروت استفاده بشود و یک ثروتی هم تا در زیرزمین است یا یک ثروت سطح‌الارضی تا وقتی که در دسترس مردم گذاشته نشده مردم از این ثروت‌ها بهره‌مند نمی‌شوند بایستی ثروت از زمین بیاید بیرون یا این‌که تولید شود در دسترس مردم گذاشته شود تا این‌که بشود گفت که مردم در رفاه و آسایش زندگی می‌کنند البته آقایان خیلی اصرار فرموده‌اند راجع به امنیت که اگر امنیت باشد سرمایه‌های داخلی هم به کار می‌افتد و شاید اگر این عمل را ما بکنیم دیگر محتاج به سرمایه خارجی نشویم (مهندس اردبیلی- امنیت دارایی هم باید باشد) این هم جزو همان امنیت قضایی است بله عرض کنم در سایر کشورها که سرمایه‌شان بیشتر از ما بوده است نتوانسته‌اند بدون سرمایه خارجی که به عقیده بنده فقط موضوع پول نیست موضوع تکنیک و قسمت فنی هم هست نتوانسته‌اند از ثروت خودشان استفاده کنند بنابراین مملکت ما احتیاج دارد به پول خارج و هم احتیاج دارد به متخصصین خارجی که بیایند و توأم بشوند با سرمایه ایرانی و متخصصین ایرانی تا بشود از این سرمایه‌ها استفاده کرد بنابراین بنده خیال می‌کنم که مطلقاً نمی‌شود اظهار کرد که ما اگر امنیت بوجود بیاوریم سرمایه داخلی به میزانی خواهد بود که بی‌نیاز از سرمایه خارجی باشیم ولی خیال می‌کنم که احدی تردید ندارد به خصوص
دولت که بایستی امنیت قضایی باشد آن وقت سرمایه خارجی خواهد آمد ولی تصور نفرمایید که به محض این‌که این لایحه تصویب بشود سپس دلار و لیره است که اشخاص می‌آورند در این مملکت به کار می‌اندازند و اگر همین طور که آقای مهندس اردبیلی فرمودند امنیت از نظر دارایی و قضایی هر دو باشد چون البته وزارت دارایی هم خودش باید ایجاد امنیت بکند که سرمایه‌دار جرأت بکند که سرمایه‌اش را به کار بیندازد در اینجا خواستم پرانتز باز کنم آقای مهندس اردبیلی که سرمایه‌دار هم باید مالیات خودش را بدهد وزارت دارایی بدنام است که ازیک طرف مالیات می‌گیرد و از یک طرف فشار می‌آورند که سرمایه خارجی بیاید علی‌ایحال بایستی عوامل مختلف در مملکت جمع باشد تا سرمایه خارجی به کار افتد بعد راجع به زمین که آقایان فرمودند خودش دلیل براین است که سرمایه‌دار جرات نمی‌کند سرمایه‌اش را به کار بیندازد مخصوصاً در کارهایی که مدت‌ها وقت لازم دارد تا به نتیجه برسد به این جهت است که می‌آید سرمایه‌اش را در زمین به کار می‌اندازد و بنابراین خواستم عرض کنم راجع امنیت قضایی و امنیت داخلی این شرط حتمی است و مخصوصاً اگر دقت بفرمایید در لایحه ذکر شده سرمایه‌هایی که مطابق ماده یک این قانون به ایران وارد می‌شود منافع حاصل از به کار افتادن سرمایه‌های مذبور در ایران مشمول حمایت قانونی دولت بوده و کلیه حقوق و فعالیت‌ها الی آخر پس بنابراین آن سرمایه‌دار خارجی وقتی می‌آید باید اطمینان داشته باشد سرمایه او از حمایت قانونی بهره‌مند هست تا او هم بیاید و حداقلی هم که آنها می‌خواهند این است که با سرمایه داخلی ممملکت در یک ردیف باشند جناب آقای فرود اظهار نگرانی فرمودندکه آیا برای این سرمایه‌داران خارجی ما مزیتی قائل هستیم؟ در جواب عرض می‌کنم خیر مطلقاً حداکثر کم که به آنها می‌شود بایستی با سرمایه‌های داخلی در یک ردیف باشند ضمناً جناب آقای فرود فرمودند از درآمد نفت ممکن است ۱۷۰۰ میلیون دلار در ظرف چند سال به دست بیاوریم و با همین سرمایه ممکن است احتیاج خودمان را رفع کنیم و محتاج سرمایه خارجی نباشیم خواستم عرض کنم که به نظر بنده منافی نیست که ما هم از سرمایه خودمان استفاده کنیم و هم سرمایه خارجی را بیاوریم در مملکت منتهی دقتی که باید بشود در آن آئین‌نامه پیش‌بینی خواهد شد همانطور که ملاحظه فرمودید کمیسیونی خواهد بود برای تشخیص، ما باید ببینیم این سرمایه خارجی که می‌آید به ایران باید در چه رشته‌ای به کار بیافتد که در آن رشته سرمایه ایرانی مشغول نیست نه این که فرض بفرمایید که به طور مطلق ما اجازه بدهیم که سرمایه خارجی بیاید و در هر نوع فعالیت‌های کشور بخواهد وارد شود بنابراین در درجه اول باید تشخیص بدهیم که چه کاری لازم داریم که آن سرمایه باید درش به کار بیافتد به خصوص کارهای عمرانی و اصلاحی در درجه اول موردنیاز است و الّا از دست ایرانی بخواهیم بگیریم و به دست خارجی بسپاریم ابداً در نظر نیست در کشورهای دیگر مثل ترکیه و جاهای دیگر که عمل کردند مخصوصاً مراقبت و مواظبت کردند که در یک فعالیت تازه‌ای باشد در فعالیتی که به درد مملکت می‌خورد و فعالیتی البته باشد که خود سرمایه‌داران داخلی درش وارد نیستند و بنده عقیده دارم که ما باید سعی کنیم که مخصوصاً سرمایه خارجی با سرمایه داخلی توأم بشود و هر دو عمل بکنند به نظر بنده این بهترین وسیله تربیت سرمایه‌دار داخلی است و به کار انداختن سرمایه ۰ چون باید اعتراف بکنیم که در اغلب این امور ما اطلاع کافی نداریم و اگر اشخاصی باشند که در این کارها وارد باشند باید از آنها استفاده کنیم کما این‌که آقایان ملاحظه فرمودند در قسمت کار خوار و بار و سایر کارها یک عده‌ای از خارج آمدند و اینها سرمشق شدند الان ایرانی‌ها به خوبی تقلید می‌کنند شبهه‌ای در استعداد و لیاقت ایرانی نیست که اگر یک نمونه‌ای باشد و یک موفقیتی باشد نه فقط بهترین مقلد است بلکه می‌تواند آن را به نحو احسن انجام بدهد ولی باید یک نمونه زنده کنکرتی جلوی رویش باشد و الا با کنفرانس و تئوری کار در دست نمی‌شود نگرانی که ممکن است آقایان داشته باشند راجع به این‌که اگر این سرمایه‌ها اگر آمد منافعش با اصل سرمایه‌اش به ترتیب خاصی از مملکت خارج بشود که از تحت کنترل دولت خارج باشد آنها هم در مواد این لایحه پیش‌بینی شده و به نظر بنده نگرانی ندارد این است که بنده بیش ازاین نمی‌خواهم تصدیع بدهم. آقایان اصل جلب سرمایه خارجی کار صحیحی است به شرط این‌که در کارخودش به کار بیافتد و دقت و مراقبت بشود که با سرمایه ایرانی رقابت بی‌ربط نکند و بعد هم در قسمت انتقال اصل و فرعش به خارج کنترل بشود که ارز بیهوده از مملکت خارج نشود اینها تا جایی که مقدور بوده در مواد پیش‌بینی شده و البته قسمت عمده این پیش‌بینی‌ها در آیین‌نامه خواهد بود که به تصویب کمیسیون‌های مجلسین خواهد رسید و دقت خواهد شد و الان هم آن آئین‌نامه در بانک ملی در دست تنظیم است و با توجه به تجربیاتی که سایر کشورها کرده‌اند در این موردنهایت دقت و مراقبت خواهد شد و برای آقایان هم فرصت خواهد شد و برای آقا یان هم فرصت خواهد بود که نسبت به آن آئین‌نامه‌ها تمام تدابیری که لازم است اتخاذ بفرمایند.
رئیس- پیشنهاد کفایت مزاکرات رسیده قرائت می‌شود
(به شرح زیر قرائت شد)
مقام محترم ریاست مجلس شورای ملی کفایت مذاکرات را در کلیات لایحه جلب سر مایه‌های خارجی پیشنهاد می‌نمایم
رئیس- آقای ارباب هم همین پیشنهاد را کردند آقای اردلان بفرمایید.
اردلان- شبهه‌ای نیست که تشویق سرمایه داخلی نسبت به جلب سرمایه خارجی ترجیح دارد و ما باید سعی بکنیم که در مملکت خودمان سرمایه‌های کوچک با هم یکی بشود و به شکل سرمایه بزرگ بتواند انجام بدهد ولی این مانع از این نیست که آقایان موافقت بکنند این لایحه زودتر از مجلس شورای ملی بگذرد برای این‌که بنده معتقدم که در وضعیت حاضر هنوز سرمایه‌های داخلی ما برای این‌که یک کار عمده‌ای در داخل انجام بشود کافی نیست و برای جلب سرمایه‌های خارجی هم البته قانونی لازم دارد تا این‌که اشخاصی یا کمپانی‌هایی به اعتماد آن قانون و اطمینان به این‌که سر مایه آنها با ترتیب مقرر محفوظ خواهد ماند پول خودشان را بیاورند و بریزند و در مملکت ما هم یک آبادی‌هایی بشود بنابر این اگر نظریاتی هم آقایان نمایندگان محترم نسبت به طرزی که پیشنهاد شده است داشته باشند می‌توانند پیشنهاد بکنند و آن نظریات مورد مطالعه و توجه قرار بگیرد ولی اصل موضوع را باور بفرمایید که فوقالعاده طرف احتیاج است ما باید اعتماد دنیا را به موجب این قانون برا ی فرستادن سرمایه‌های خودشان به مملکت خودمان جلب کنیم تا بتوانیم کارهای مفیدی در مملکت انجام بدهیم بنا بر این خواهش می‌کنم موافقت بفرمایید که مذاکرات کافی باشد و وارد در مواد بشویم (صحیح است)
رئیس- آقای ارباب مخالفید
ارباب- بلی بنده یک سابقه‌ای را که در دولت پیش در دولت سابق جریان داشت لازم دانستم در جواب آقای دکتر امینی عرض بکنم و آن این است (صدرزاده- این چه ربطی به کفایت مذاکرات داشت چون من مخالفت با کفایت مذاکرات کردم برای این‌که این مطلب را که عرض نکرده بودم حالا می‌خواهم عرض بکنم وزارت دارایی یک اداره‌ای داشت برای اجرای مالیات مستقیم این اداره یک عده‌ای مأمور داشت اینها هم مأمور اجرای مالیات مستقم بودند و هم نماینده دادسرا خود این مأمورین می‌آمدند هزارها مردم آبرومند را واقعاً مستاصل می‌کردند و می‌ریختند در خانه‌شان اموالشان را تاراج می‌کردند چون آن مأمور اجرا نماینده دادستان هم بود اموال مردم را با صدی ده قیمت اصلی به سمسارها می‌فروختند و بعد به خودشان منتقل می‌کردند و مردم را بیچاره کردند و اگر اصول قضایی رواج دارد باید مامور دادسرا مستقم از دادسرا بیاید نظارت بکند در خانه مردم نه آن‌جایی که خودش هزار قسم جنایت می‌کند نمایندگی دادسرا هم بهش بدهند این همه چیز خودش باشد این نمی‌شود این وضعیت البته در این دولت هیچ سابقه ندارد خیلی هم روی اصول و قواعد توجه کردند با مردم رفتار کردند مالیات دولت را هم وصول کردند ولی یک سوابقی هست توی این مملکت که هزارها نفر روی همین عمل سرمایه‌شان را به خارج انتقال دادند خواستم توجه آقای وزیر دارایی را به این موضوع جلب بکنم که یک طوری جلوی این اعمال را بگیرند که در آتیه یک روزی خودشان هم وزیر دارایی نبودند این جریانات تکرار نشود سرمایه‌داران کوچک هم تشویق شوند و باید یک کاری کرد که اگر یک تاجری ده هزار تومان سرمایه دارد یک عاعله‌ای را اداره می‌کند او هم بتواند کار خودش را انجام بدهد بنده مخالفتم را پس گرفتم (احسنت)
رئیس- چه پس بگیرید چه نگیرید اثری ندارد وقت مجلس را علی‌ایحال اشغال کردید باید رأی گرفت آقایانی که با کفایت مذاکرات در کلیات موافقت دارند قیام کنند (اکثراَ برخواستند) تصویب شد رأی می‌گیریم به ورود در شور مواد آقایان موافقین قیام فرمایند (اغلب قیا م نمودند) تصویب شد ماده اول مطرح است قرا ئت می‌شود:
(به شرح زیر قرائت شد)
ماده ۱- اشخاص شرکت‌ها و مؤسسات خصوصی خارجی که با اجازه دولت ایران طبق مفاد ماده ۲ این قانون سرمایه خود را به صورت نقد- کارخانه- ماشین‌آلات و قطعاًت آنها- ابزار- حق‌الاختراع و خدمات تخصصی و امثال آنها به منظور عمران و آبادی و فعالیت تولیدی اعم از صنعتی معدنی- کشاورزی و حمل و نقل به ایران وارد کنند از تسهیلات مندرج در این قانون بر خوردار خواهند شد
رئیس- آقای ارسلان خلعتبری
ارسلان خلعتبری- بنده می‌خواستم مسائلی را عرض کنم راجع به کلیات و چون نظریات مفصلی داشتم و پیشنهاد خواهم داد از تفصیل صرف‌نظر می‌کنم مذاکرات دیگری هم ندارم و اکتفا می‌کنم به دادن پیشنهاد
رئیس- در ماده اول کسی دیگر اجازه صحبت نخواسته است پیشنهادات قرائت می‌شود
(به شرح زیر قرائت شد)
مقام محترم ریاست مجلس شورای ملی
پیشنهاد می‌نماید که تبصره ذیل به ماده یک جلب سرمایه‌های خارجی اضافه گردد.
تبصره- منظور از ورود سرمایه‌های شرکت‌ها و مؤسسات خارجی به ایران که به صورت نقد یا کارخانه و ماشین‌آلات و قطعاًت آنها با اجاره دولت انجام می‌پذیرد کارخانه و ماشین‌آلات و قطعاًت و ابزار باید نو بوده و مؤسسات و شرکت‌های خارجی اجازه نخواهند داشت که کارخانه‌جات و ماشین‌آلات و ابزارکهنه را به ایران وارد نموده به عنوان سرمایه خارجی محسوب دارند محسن مرآت اسفندیاری
مرآت اسفندیاری- عرض کنم در ماده یک جلب سرمایه‌های خارجی بنده برای روشن شدن این ماده یک پیشنهادی دارم که یک تبصره‌ای اضافه شود به شرح زیر چون در مادی زیر ذکر شده که می‌تواند سرمایه‌های خارجی به صورت ماشین‌آلات و کار خانه‌ها و ابزار مختلف دیگر به مملکت وارد شود و طبق مواد این لایحه سود ویژه یا اصل سرمایه را خارج می‌کنند چون این سوءتفاهم بود و یا این اشتباه ممکن است حاصل شود که کارخانه‌جات کهنه را از ممالک دیگر به این مملکت به عنوان سرمایه‌های خارجی وارد بکنند و همان صورت اصلی خرید کارخانه را به حساب این مملکت بگذارند بنده این پیشنهاد را دادم و خیال هم می‌کنم که پیشنهاد مفیدی است جناب آقای دکتر امینی در کمیسیون خارجه مجلس فرمودند که این بعداً تصیح خواهد شد ولی بنده خیال می‌کنم که تصریح و ذکرش در این ماده بسیار مفید و لازم خواهد بود (صحیح است)
رئیس- آقای وزیر دارایی
وزیر دارایی- عرض می‌کنم که اگر در قانون بنویسید که کارخانه کهنه نباشد این اسباب زحمت خواهد شد که اگر یک کسی آمده است که یک کارخانه بزرگی را که در یک جا انستاله کرده حالا بخواهد منصرف بشود و بیاورد در این مملکت نمی‌شود گفت نو باشد کاملاً ممکن است یک مقداری کار کرده باشد یا در این مملکت وقتی که می‌گوییم ارز می‌دهیم به جنسی که نو باشد و نمی‌دهیم به جنس کهنه ورودش ممنوع است و ما اگر یک کارخانه‌ای باشد که فرضاً ده درصد یا دوازده درصد کهنه باشد و بقیه‌اش خوب باشد و ما هم تقدیم می‌کنیم به همان میزان و مبلغی که قیمت آن است این منطقی نیست که بگوییم که سرمایه‌های که به مملکت می‌آید باید مطلقاً ماشین‌های نو باشد این یک مانع بی‌ربطی است که در قانون گذارده شود و این قید ایجاد زحمت می‌کند بنا بر این بنده می‌خواهم استدعا کنم در آئین‌نامه و در آن کمیسیونی کمیته‌ای که برای تشخیص سرمایه هست موافقت بفرمایید که در آن پیش‌بینی کنند برای این که عرض کردم اگر این قید بشود یک کارخانه‌ای را که ممکن است ده درصدش کهنه باشد نمی‌توانند بیاورند در صورتی که ممکن است چندین میلیون لیره ارزش داشته باشد چرا ما مانع بشویم چون ممکن است در یک کشورهایی کارخانه‌هایی باشد و بخواهند سرمایه‌های خودشان را بیاورند حالا چرا ما مانع بگذاریم که چی کهنه است چی نواست عرض کردم پرسانتاژ کهنگی ممکن است به قدری کم باشد که ممکن باشد بیاورند بنده می‌خواستم از جناب آقای مرآت اسفندیاری خواهش کنم که پیشنهادشان را پس بگیرند در آئین‌نامه پیش‌بینی می‌کنیم که چنددرصد کهنه باشد
مرآت اسفندیاری- اجازه می‌فرمایید؟
رئیس- می‌خواهید توضیح بدهید؟ (مرآت اسفندیاری- اگر اجازه بفرمایید) دیگر توضیح ندارد اگر می‌خواهید اصلاح کنید یا پس بگیرید می‌توانید یک بار دیگر برای توجه آقایان قرائت می‌شود و رأی می‌گیریم.
مرآت اسفندیاری- اگر اجازه بفرمایید دو کلمه توضیح بدهم، خیلی مختصر توضیح عرض می‌کنم
رئیس- آخر نمی‌شود آیین‌نامه اجازه نمی‌دهد که یک دفعه دیگر توضیح بدهید منظورتان هم خیلی واضح است می‌خواهید اشیا مستعمل به این مملکت نیاید و آقایان هم اگر صلاح ندانند رأی می‌دهند که نیاید. پیشنهاد یک بار دیگر قرائت می‌شود
(به شرح سابق قرائت شد) رأی گرفته می‌شود پیشنهاد آقای مرآت اسفندیاری آقایان که موافقند قیام کنند (عده کمتری برخواستند) تصویب نشد فقط این باعث شد که حتماً اشیا کهنه را بیاورند پیشنهاد دیگری قرائت می‌شود
(به شرح زیر قرائت شد) پیشنهاد می‌کنم در آخر ماده یک لایحه جلب سرمایه‌های خارجی اصلاح زیر به عمل می‌آید
ماده ۱- اشخاص شرکت‌ها و مؤسسات خصوصی خارجی که با اجازه دولت ایران سرمایه خود را به صورت نقد، کارخانه، ماشین‌آلات و قطعات آنها، ابزار، حق‌الاختراع و خدمات تخصصی و امثال آنها به منظور عمران و آبادی اعم از صنعتی و معدنی و کشاورزی و حمل و نقل به ایران وارد کرده و می‌کنند از تسهیلات مندرج در این قانون برخوردار خواهند شد و از تاریخ تصویب این قانون کلیه قوانین و مقرراتی که منافی و مغایر این قانون بوده باشد به مغایر می‌باشد و از درجه اعتبار ساقط است. رضاافشار
رئیس- آقای افشار
رضا افشار- بنده خیال می‌کنم که تصویب این قانون در قسمت تسریع در امنیت قضایی مملکت هم بی‌اثر نخواهد بود و ما با سرمایه‌های داخلی ایجاد سرمایه را که می‌کنیم ساختمان مستغلات اینها که خودتان بهتر می‌دانید و سرمایه‌ای که بتوانیم یک نهضت اقتصادی کامل در مملکت ایجاد بکنیم مانداریم ناگزیر باید این استمداد را باید به وسیله تصویب این قانون ازخارج بکنیم پیشنهادی که بنده کردم این پیشنهاد یک اصلاح عبارتی از کلمه (کرده) قبل از کلمه (بکنید) اضافه شود و اگر این را تصویب بفرمایید به عقیده بنده مفید خواهد بود به علاوه اگر قوانینی هم برخلاف این عمل بوده باشد آن هم ملغی بشود این است که اشکالی در تصویب این پیشنهاد بنده نمی‌بینم
رئیس- آقای وزیر دارایی
وزیر دارایی- پیشنهاد جناب آقای افشار یک اشکالی ایجاد می‌کند چون ما گفتیم از تاریخ تصویب این قانون یک کمسیونی تشکیل می‌شود که این کمسیون اجازه بدهد که چه سرمایه‌ای وارد این کشور بشود آنچه که وارد کرده‌اند نمی‌دانم چیست اگر بخواهیم مشمول این مقررات بکنیم بعد هم می‌فرمایید که تمام قوانین و مقررات منافی این قانون ملغی است ما که نمی‌دانیم چه قوانینی است این است که به عقیده بنده این‌که پیشنهاد فرموده‌اید شامل گذشته هم باشد موردی ندارد این کمسیون باید بنشیند اجازه بدهد که چه سرمایه‌ای وارد بشود و الّا به نظر بنده در گذشته سرمایه‌ای نیست و اگر هم باشد مشمول مقررات موجود است.
رضا افشار- پس گرفتم
۱۲- تعیین موقع و دستور جلسه بعد- ختم جلسه
رئیس- باقی پیشنهادات به جلسه آینده موکول می‌شود جلسه آینده روز سه شنبه خواهدبود.
(مجلس نیم ساعت بعد ازظهر ختم شد)
رئیس مجلس شورای ملی- رضاحکمت