مذاکرات مجلس شورای ملی ۲۲ اردیبهشت ۱۳۳۶ نشست ۸۵
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری نوزدهم | تصمیم‌های مجلس | قوانین برنامه‌های عمرانی کشور مصوب مجلس شورای ملی |
| نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری نوزدهم |
روزنامه رسمی کشور شاهنشاهی ایران
شامل: کلیه قوانین مصوبه و مقررات - گزارش کمیسیونها - صورت مشروح مذاکرات مجلس - اخبار مجلس - انتصابات - آگهی‌های رسمی و قانونی
شماره
شنبه ماه ۱۳۳۵
سال دوازدهم
شماره مسلسل
دوره نوزدهم مجلس شورای ملی
مذاکرات مجلس شورای ملی
جلسه
صورت مشروح مذاکرات مجلس روز ۲۲ اردیبهشت ۱۳۳۶ نشست ۸۵
فهرست مطالب:
مشروح مذاکرات مجلس شورای ملی، دوره ۱۹
جلسه: ۸۵
صورت مشروح مذاکرات مجلس روز یکشنبه ۲۲ اردیبهشت‌ماه ۱۳۳۶
فهرست مطالب:
۱- طرح صورت مجلس
۲- اخطار آقای دکتر بینا طبق ماده ۲۸ آیین‌نامه
۳- اعلام تصویب صورت مجلس
۴- طرح و تصویب دو فوریت لایحه مربوط به اصلاح قانون تثبیت پشتوانه اسکناس
۵- بیانات آقای نایب رئیس دائر به ابراز تأثر از فوت مرحوم مرتضی قلی بیات.
۶- طرح و تصویب فوریت سوم و اصل لایحه تثبیت پشتوانه اسکناس و ارجاع به مجلس سنا
۷- تعیین موقع و دستور مجلس بعد- ختم جلسه
صورت مشروح مذاکرات مجلس روز یکشنبه ۲۲ اردیبهشت ماه ۱۳۳۶
مجلس چهل و پنج دقیقه بعد از ظهر بریاست آقای عماد تربتی (نایب رئیس) تشکیل گردید
۱- طرح صورت مجلس
نایب رییس- اسامی غایبین جلسه قبل قرائت می‌شود.
(بشرح زیر قرائت شد)
غائبین با اجازه ـ آقایان: صفاری. دکتر آهی. دادگر. قرشی. کدیور. ابراهیمی. توماج. سنندجی. اکبر. محمودی. مجید ابراهیمی. هدی. اورنگ. اخوان. مهندس بهبودی. عبدالحمید بختیار. فخر طباطبائی.
غائبین بی اجازه ـ آقایان: اقبال. دکتر نفیسی. دکتر عدل
دیر آمدگان و زود رفتگان با اجازه ـ آقایان: دکتر عمید. صادق بوشهری. بزرگ نیا. قنات آبادی.
نایب رئیس ـ اعتراضی به صورت جلسه نیست ؟(اظهاری نشد) تصویب صورت جلسه ببعد موکول می‌شود.
۲ـ اخطار آقای دکتر بینا طبق ماده ۲۸ آئین نامه
نایب رئیس ـ آقای دکتر بینا فرمایشی دارید؟
دکتر بینا ـ تذکر آئین نامه‌ای دارم مطابق ماده ۲۸ آئین نامه داخلی مجلس وقتی طرحی از طرف ریاست مجلس به کمیسیونها ارجاع می‌شود این طرح بایستی منتها در مدت یک ماه بمجلس برگردد و مجلس نظرش را بدهد پنجاه نفر از نمایندگان محترم مجلس یک طرحی را برای غیر قانونی شناختن حزب ایران امضاء‌کردند (صحیح است) و الان بیش از دو ماه و نیم است که در کمیسیونها مانده (صحیح است) و این خائنین هر کاری که دلشان می‌خواهد میکنند بنده از مقام ریاست تقاضا می‌کنم که این طرح در دستور جلسه آینده قرار بگیرد (صحیح است) و بنده ماده آئین نامه را قرائت می‌کنم.
‹‹ ماده ۲۸ آئین نامه داخلی مجلس شورای ملی
هر طرح با لایحه‌ای که بکمیسیون ارجاع می‌شود باید گزارش آن منتها ظرف یک ماده از تاریخ وصول بدفتر کمیسیون بمجلس شورای ملی داده شود و گر نه هر یک از نمایندگان یا دولت حق دارد از مجلس تقاضا نماید که آنرا جزو دستور مجلس قرار دهند ››
و بنده از مقام ریاست و نمایندگان محترم تقاضا می‌کنم که تصویب بفرمایند در جلسه آینده این طرح مطرح بشود (صحیح است)
نایب رئیس ـ این طرح در کمیسیون کشور مطرح بود و بتصویب رسیده است و بعد از تصویب کمیسیون کشور بکمیسیون دادگستری ارجاع شده است ولی بواسطه تعطیل طولانی جلسات مجلس در ایام فروردین و نظر بمسافرت نمایندگان بتأخیر افتاده است معذالک تأکید خواهد شد که هر چه زودتر اقدام بشود
۳ـ اعلام تصویب صورت مجلس
نایب رئیس ـ چون عده برای رأی کافی است تصویب صورت مجلس اعلام می‌شود.
۴ـ طرح و تصویب دو فوریت لایحه مربوط باصلاح قانون تثبیت پشتوانه اسکناس
نایب رئیس ـ آقای نخست وزیر فرسایشی داشتند؟ بفرمائید.
نخست وزیر ـ بطوری که آقایان نمایندگان محترم مجلس اطلاع دارند دولت ایران از ۱۳۲۱ عضویت صندوق بین المللی پول را قبول کرده است نظر باینکه ما تعهداتی نسبت بصندوق بین المللی پول داریم راجع بنرخ ارز یک لایحه‌ای بعقیده دو فوریت تقدیم می‌شود و استدعا دارم که مطرح شود.
نایب رئیس ـ لایحه قرائت می‌شود
(بشرح زیر خوانده شد)
مجلس شورای ملی
بطوری که استحضار دارند بموجب قانون مصوب ۶ دی ماه ۱۳۲۴ دولت ایران عضویت صندوق بین المللی پول را پذیرفت ضمن هدفهای تأسیس صندوق مزبور یکی هم کوشش در آزادی معاملات ارز و از بین بردن رویه‌های چند نرخی کشورهای مختلف بود تا از این راه بآزادی تجارت بین المللی کمکی کرده باشد.
برای اجرای این منظور در اساسنامه صندوق پیش بینی شد که شورهای عضو حق داشته باشند در صورت وجود تضییقات ارزی در کشور خود در ظرف پنجسال تضییقات مزبور را از بین ببرند و چنانچه پس از خاتمه این مدت هنوز احتیاج بنگاهداری تمام با قسمتی از آن تضییقات داشت باشند با مشورت قبلی یا صندوق آنرا حفظ نمایند.
چون کشور ایران که بعد از پایان جنگ دوم جهانی دارای نرخهای متعدد ارزی و مقررات گوناگون بازرگانی بود و بطوری که میدانید برای مقامات رسمی و دولتی و محصلینی و مرضی و معاملات غیر بازرگانی نرخهای ارزی متفاوت داشت و حتی
موقعی کالاهای وارداتی را بطبقات مختلف تقسیم و برای آنها نرخهای ارزی مختلف تعیین نموده بود نمی‌توانست در خاتمه مدت پنج سال لامحاله و بدون اقدامات تدریجی تضییقات و نرخهای مختلف ارزی از بین برده و نرخ واحدی اتخاذ نماید.
صندوق بین المللی پول با نظریه دولت راجع به از بین بردند تدریجی تضییقات موافقت داشت ولی در مورد سیاست چند نرخی تأکید می‌کردند که دولت رویه‌ای اتخاذ نماید تا هر چه زودتر بتواند برای ارز نرخ واحدی معین کند.
در اجرای توصیه صندوق بین المللی و نزدیک کردند نرخ بازرگانی و نرخ رسمی و تعیین نرخ واقعی برابری ریال در سال ۱۳۲۷ بانک ملی ایران شروع کرد و آنرا بنرخ رسمی نزدیک نماید ولی با پیش آمد ملی شدن صنایع نفت و راکد ماندن در آمد ارزی نه تنها دیگر ادامه سیاست کاهش از نرخ بازرگانی ممکن نبود بلکه در اثر کمی عرضه و تفاحش بودن تقاضا فاصله بین دو نرخ روز بروز شدیدتر شد تا اینکه در اوایل سال ۱۳۳۲ بحداکثر در هر دلار در بازار آزاد به ۱۳۶ ریال رسید.
با انعقاد قرار داد با کنسرسیوم و تأمین مجدد در آمد ارزی کشور دولت لازم دید مجدداُ سیاست تنزل دادن نرخ ارز را با توجه بوضع صادرات کشور تعقیب نماید ا در نتیجه هم بنیه اقتصادی کشور تقویت شود هم برابری واقعی ریال یعنی پائین ترین نرخی که در عین حال باعث رکود صادرات نشود بدست آید.
پس از چند بار تقلیل تدریجی در نرخ بازرگانی ارز در ۱۷ بهمن ماه ۱۳۳۳ نرخ خرید در دلار ۷۵ ریال تعیین گردید و تاکنون در این نرخ تغییری دهند داده نشده زیرا با توجه بسط قیمتها در خارجه و هزینه تولید در داخله با کمتر از این نرخ بصادرات کشور لطمه شدید وارد خواهد آمد اکنون با توجه باینکه نرخ واقعی دلار همان نرخهای مورد معامله با ک ملی ایران بوده و نرخ ۲۵ و۲۲ ریال یعنی نرخ ارزیابی پشتوانه نه تنها بهیچوجه مورد معامله نمی‌باشد بلکه باعث راکد ماندن قسمتی از ثروت کشور شده در نظر است در مورد ارزیابی پشتوانه نیز همان نرخ مورد معامله بانک که متوسط بین خرید و فروش آن ۷۵ ر۷۵ ریال است بکار برده شود تا از این راه هم بتعهد بین المللی خود در قبال صندوق بین المللی پول عمل نموده باشیم و هم بدون اینکه هیچگونه تغییری در نرخ معاملات ارز داده شود دولت بتواند عنداللزوم با آن قسمت از طلا و ارز کشور که آزاد می‌شود بعملیات تولیدی کمک نماید. چون برای اجرای این منظور لازم است تغییراتی در قانون راجع بتثبیت پشتوانه مصوب ۳۰ تیر ۱۳۳۳ داده شود بضمیمه لایحه مربوط را بقید دو فوریت تقدیم و تقاضای تصویب آنرا دارد.
ماده اول ـ از تاریخ تصویب این قانون قیمت هر گرم طلای خالص پشتوانه ۲۳۹۶۱۵۶ ر۸۵ ریال تعیین می‌شود و تفاوت حاصله در حساب جداگانه‌ای نزید بانک ملی ایران منظور خواهد شد.
تبصره ـ بانک ملی ایران نرخ ارزها را بر اساس قیمت طلا مندرج در این ماده تعیین خواهد نمود.
ماده دوم ـ بانک ملی ایران می‌تواند از محل حساب مذکور در ماده یک با توجه بوضع ارزی و پولی کشور برای تأمین هزینه‌های ریالی امور تولیدی خارج از برنامه هفت ساله دوم از احتیاجات ارزی آن امور از محل دیگر تأمین شده باشد وام بدهد.
ماده سوم ـ در مواردی که بانک ملی ایران احتیاج بانتشار اسکناس پیدا کند مکلف است با تصویب هیئت مشترک مذکور در ماده ۲ قانون تثبیت پشتوانه اسکناس مصوب ۳۰ تیر ۱۳۳۳ طلا یا ارز تضمین شده و یا قابل تبدیل بطلا بهیئت نظارت اندوخته اسکناس سپرده و معادل ارزش قانونی آن اسکناس دریافت نماید بطوری که اسکناسی که عنداللزوم بعد از تصویب این قانون منتشر می‌شود دارای پشتوانه باشد و هر موقع اسکناس‌ها اینک که بدین ترتیب منتشر شده به هیئت نظارت اندوخته اسکناس مسترد کند بهمان نرخ طلا و یا ارز دریافت دارد.
ماده چهارم ـ هر قانون یا موادی از قوانین که با مقررات این قانون مغایرت داشته باشد ملغی است.
نایب رئیس ـ چون در خواست دو فوریت در این لایحه شده است بنابراین فوریت اول مطرح است مخالفی نیست؟ آقای دکتر پیرنیا مخالفید؟ بفرمائید.
دکتر پیر نیا ـ دلیل بنده در مخالفت با فوریت این لایحه واضح است و ناشی از مخالفت با ماهیت لایحه است بنده طبق سوابق و صورت مجلس هائی که در این ملس موجود است از اوایل دوره ۱۸ با نرخ ۷۵/۵ ریال برای دلار مخالفت کردم و دائماُ هم بآنها تذکر دادم که مهمترین اقدام در اصلاح وضع اقتصادی و بهبود و رفاه عمومی تجدید نظر در این نرخ ارز است و اختلافات خیلی شدیدی هم در اوایل دوره هجدهم بین بنده و وزیر دارائی وقت راجع باین نرخ بوجود آمد که آقایان محترم شاید عده‌ای که در آن مجلس تشریف داشتند بخاطر بیاورند بالاخره این اختلافات و اصرار باین نتیجه رسید که آقای وزیر دارائی وقت آمدند و پشت این تریبون وعده دادند که در اولین فرصت نرخ ارز را تغییر خواهند داد بنابراین موکول بود برا اینکه موجبات تغییر نرخ ارز که زیادی عرضه و افزایش ارز باشد فراهم شود و آن موقع همین موقعی است که بحمدالله صادرات نفت بجریان افتاده و روز بروز بصادرات و در آمد ارزی کشور افزوده می‌شود و بعلل و جهات دیگری که در موقع خودش موقعی که ماهیت این لایحه مطرح می‌شود بعرض آقایان محترم خواهم رسانید و چون با افزایش نرخ قانونی ارز از ۳۲ ریال به ۷۵ ریال مخالف هستم بنابراین با فوریت این لایحه هم مخالفم.
نایب رئیس ـ آقای وزیر دارائی توضیحی دارید؟ بفرمائید.
وزیر دارائی ـ اختلاف نظری که جناب آقا پیر نیا فرمودند راجع بنرخ ۷۵ ریال که می‌فرمایند این نرخ بالا است و تذکر فرمودند که باید پائین باشد بنده توجهشان را باین نکته جلب می‌کنم که در اوایل سال ۱۳۳۲ و اواخر ۱۳۳۱ نرخ ارز ترقی بسیار فاحشی داشت بطوری که خاطر آقایان محترم مسبوق است هر دلار به ۱۳۴ ریال رسید و از اوایل سال ۳۲ دولت قیمت آن نرخ را بیک صد ریال بابت نگهداشت ولی هیچ وقت وسیله امکان فروش با نرخ یکصد ریال برای دولت فراهم نبود و بانک ملی هم دلار نداشت که بآن قیمت بفروشد ولی بعد از آن منظور جناب آقای پیر نیا تأمین شده و از یک صد ریال به ۷۵ ریال تقلیل داده شد و تنزلش از این پائین تر با مطالعات بسیار دقیقی که شده نه برای صادرات و نه برای واردات هیچکدام صرف نمی‌کند خاطر آقایان نمایندگان محترم مستحضر است که الان کارخانجات داخلی ما مخصوصاُ نساجی‌ها بواسطه اینکه قماش که از خارج وارد می‌شود با اینکه گمرک بآن بسته می‌شود و تاجر منفعتش را هم می‌کند هنوز قماش کار خانه‌های داخلی هم گرفتار رقابت کالا هم خارجی است و اگر بنابشود که نرخ ۷۵ ریال پائین تر بیاید صنایع داخلی از حمایت خارج می‌شود و صادرات هم گرفتار توقف خواهد شد.
نایب رئیس ـ چون یک نفر مخالف صحبت کرد و مخالف دیگری هم نیست بنابراین بفوریت اول رأی گرفته می‌شود قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد فوریت دوم مطرح است آقای خرازی با فوریت دوم قبلا نوشته‌اند که مخالف هستند بفرمائید.
خرازی ـ بطوری که آقایان محترم استحضار دارند اساس کشمکش‌های دول جهان روی امور اقتصادیست و امور اقتصادی در درجه اول دور می‌زند مخصوصاً روی مسئله پول یعنی هر ملتی هر دولتی توانست پول خودش را حفظ کند با مقایسه با سایر پولهائی که در دنیا رایجند و گروه گروه هستند پول خودش را حفظ کند می‌تواند اوضاع اقتصادیش را کاملا مرتب کند توازن بازرگانی داشته باشد بهبود اوضاع اقتصادی از حیث کشاورزی و صنعت و تجارت داشته باشد بنده دلیل مخالفتم با فوریت این لایحه این است که یک مسئله باین مهمی احتیاج باین دارد که لااقل نمایندگان محترم از آمار ارزی کشوری اطلاع پیدا کنند آقای وزیر دارائی فرمودند که این موضوع مطالعه شده این موضوع هم مثل شورای عالی اقتصادی است که دولت سابق درست کرد یک هیئت وزیران داریم که چند نفر از آنها شدند شورای عالی اقتصادی از این طرف بعنوان شورای عالی اقتصادی می‌نشینند بحث میکنند بعد همان را هم برمیدارند می‌آورند در هیئت دولت تصویب میکنند در صورتی که باید از نظریات خبره‌ها کمک گرفته شود و موضوعات مطالعه میکنند و شاید حتماً هم مطالعاتشان بجا باشد ولی این مانع این نیست که این موضوع برود بکمیسیونی ولو کمیسیون بازرگانی نباشد کمیسیون خاصی همان طوری که راجع بنفت و قانون سازمان برنامه کمیسیون خاصی تعیین کردند و آن کمیسیون خاص رسیدگی کرد گزارش کرد و معهذا باز با قید دو فوریت سه فوریت آوردند در مجلس گذرانیدند جناب آقای وزیر دارائی بر خلاف آنچه جنابعالی میفرمائید که قیمت ارز فقط در مورد صادرات مؤثر است بنده ثابت می‌کنم ترقی نرخ ارز هم در مورد صادرات مؤثر است و هم در مورد واردات ما قسمت عمده تجارتمان واردات است یعنی می‌شود گفت ما چهار خمس واردات دایم و یک خمس صادرات داریم اگر بیائیم طبقه مولد ثروت که عبارست از زارع و کشاورز و اینها را مایحتاجشان را که عبارت از نان و قند و چائی و قماش نخی و توتون و سیگار است اینها را ارزان بدهیم مطمئن باشید که موادی که آنها تولید میکنند و ما احتیاج برای صادرات داریم اینها ارزان تمام می‌شود و ما می‌توانیم با بازار دنیا رقابت کنیم در صورتی که الان ما نمی‌توانیم با بازار بین المللی از نظر این که تولیدات صنعتی ما تولیدات کشاورزی ما که برای صادرات مفید است گران تمام می‌شود رقابت کنیم.
نایب رئیس ـ آقای خرازی طبق آئین نامه راجع بفوریت باید صحبت بکنید (صحیح است)
خرازی ـ بنابراین بنده که میخواهم نسبت باین لایحه رأی بدهم باید این اطلاعات را داشته باشم که دولت چقدر در آمد ارزی
از راه کنسرسیوم نفت دارد چقدر از شرکت ملی نفت دارد چقدر از سازمان برنامه دارد چقدر از صادرات دارد چقدر هم از متفرقه دارد یک کسیکه می‌خواهد راجع بیک نرخ ارزی قضاوت کند باید این آمار در دسترسش باشد و با اطلاع از این آمار باین لایحه‌ای که دولت آورده است مثبت یا منفی رأی بدهد بنابراین تقاضا دارم دولت از فوریت دوم صرفنظر کند این را مراجعه بکنند بکمیسیون و کمیسیون بنشیند تمام این مطالب را رسیدگی کند و روی اطلاع کامل نسبت باین موضوع رأی بدهد.
نایب رئیس ـ آقای وزیر دارائی توضیحی دارید؟ بفرمائید.
وزیر دارائی ـ جناب آقای خرازی اشاره فرمودند که این لایحه در مدت دو ماه و نیم مطالعه شده و بفوریت اینجا آورده شده است بنده خواستم توجه جناب آقای خرازی را جلب کنم که این لایحه را از پنج سال پیش مشغول شور و مطالعه هستند و با صندوق بین المللی تماس دارند تمام کشور هائیکه در صندوق بین المللی شرکت دارند و عضویتش را دارند و هدفشان یکسان کردند نرخ است این موضوع همیشه و در هر سال چیزی نیست که تازه باشد البته یک مسئله حساس اقتصادی نباید در ظرف دو ماه و نیم مطالعه شود مطالعه بسیار دقیق و مفصل شده خود حضرتعالی هم کم و بیش در این موضوع وارد هستید و نسبت به آمار ارز که فرمودید همیشه بانک ملی در آمد ارزی را در صورت وضعیت‌ها منتشر میکنند و اگر توضیح بیشتری خواسته باشید بنده جزئیاتش را بعرضتان میرسانم بطوری که مسبوق هستید امسال ۱۸۸ میلیون دلار عوائد نفط خواهد بود برای ایران ولی داشتن یا نداشتن ارز ارتباطی بیکسان شدن نرخ ارز ندارد خواستم توجهتان را باین موضوع جلب کنم.
نایب رئیس ـ آقای خلعتبری موافق هستید یا مخالف؟
خلعتبری ـ مخالف.
نایب رئیس ـ خوب یک مخالف بیشتر نمی‌تواند صحبت کند آقای دکتر شاهکار موافقید یا مخالف؟
دکتر شاهکار ـ بنده عرضی ندارم
نایب رئیس ـ بنابراین برای فوریت دوم اعلام رأی می‌شود آقایانی که با فوریت دوم این لایحه موافقند قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد.
۵- بیانات آقای نایب رئیس دائر بابراز تأثر از فوت مرحوم مرتضی قلی بیات.
نایب رئیس ـ پیشنهادی از طرف ۱۵ نفر از آقایان نمایندگان محترم رسیده است که در خواست کرده‌اند لایحه فی المجلس طرح شود ولی قبل از اینکه این طرح مطرح شود مطالبی که مورد علاقه آقایان نمایندگان بود خواستم بعرض برسانم و آن این بود بطوری که آقایان نمایندگان محترم استحضار دارند جناب آقای مرتضی قلی بیات پریروز در اثر عارضه کسالت ممتد برحمت ایزدی پیوست (نمایندگان ـ خدا رحمتشان کند) زیرا علاوه بر آنکه آن مرحوم عمری را با پاکدامنی و صداقت در خدمت بکشور گذرانده و در ادوار سابق مدتی عهده دار مقام نخست وزیری و نمایندگی مجلس شورای ملی و نیابت ریاست مجلس و عضویت مجلس سنا را دارا بودند فقید سعید از خاندان قدیمی و محترم کشور و دارای ملکات فاضله و اخلاق حسنه بود (صحیح است) بنده از طرف خود و نمایندگان محترم از این واقعه مولمه اظهار تأسف نموده و ار در گاه خداوند متعال مسئلت می‌نمایم که روح آن مرحوم را غریق رحمت خود نماید و ببازماندگان صبر جمیل عنایت فرماید (انشاء الله)
۶- طرح و تصویب فوریت سوم و اصل لایحه تثبیت پشتوانه اسکناس و ارجاع بمجلس سنا
نایب رئیس ـ پیشنهادی که راجع بفوریت سوم شده است قرائت می‌شود
(بشرح زیر خوانده شد)
مقام منبع ریاست محترم مجلس شورای ملی از نظر ضرورت امضاء‌کنندگان زیر تقاضا دارند لایحه اصلاح قانون تثبیت پشتوانه اسکناس با سه فوریت مطرح شود.
سعید مهدوی ـ دکتر هدایتی ـ ابتهاج ـ فخر طباطبائی ـ قبادیان ـ توماج ـ برومند ـ دکتر اسدی ـ شادلو ـ دکتر ضیائی ـ دکتر مشیر فاطمی ـ عبدالحمید بختیار ـ اریه ـ دادگر ـ عبدالله سعیدی.
نایب رئیس ـ آقای خلعتبری.
خلعتبری ـ مخالفم.
نایب رئیس ـ اجازه بفرمائید یک نفر از آقایانی که طرح را داده‌اند توضیح بدهند بعد بفرمائید، آقا سعید مهدوی.
سعید مهدوی ـ آنچه که بنده را وادار کرد برای تقدیم پیشنهاد فوریت و تقاضا از مجلس که اجازه داده شود فوریت سومش تصویب و لایحه در مجلس مطرح بشود خاطرات تلخی است که از سابق در مورد اینطور لوایح در مجلس‌های قبل دیده شده و اصولا در موارد مالی و اقتصادی همیشه شایعات تنها کافی بود که در بازار یک سوء استفاده هائی بشود و افراد سود طلب سوء استفاده بکنند (ارباب ـ نرخ که عوض نمی‌شود)(دکتر جهانشاهی ـ هیچ تأثیری ندارد) اما آنچه که بنده خودم عرض می‌کنم این است که اقرار می‌کنم در امور اقتصادی وارد نیستم و ممکن است در این قسمت چیزی نمی‌فهمم اما آدم خوش بینی هستم و عقیده‌ام این است که در دولت آدمهای خبیری مثل خود آقای ناصر که مدتها ریاست بانک ملی را دشتند و آقای تجدد و آقای کاشانی و رئیس بانک هستند و بخصوص جناب آقای دکتر اقبال صرفنظر از مشهدی بودن اعتقاد دارم که یک لایحه‌ای را بدون مطالعه نمی‌آورند و لایحه‌ای را که بمصلحت نباشد بمجلس تقدیم نمی‌کنند این است که باید لایحه رأی می‌دهم اما اصولا عقیده‌ام این است که اینطور امور اگر فی المجلس حل و فصل بشود و رد و قبول اینطور لوایح فی ـ المجلس معلوم شود برای مملکت بهتر است و مقید تر است (ارباب ـ هیچ تأثیری ندارد)
نایب رئیس ـ آقای خلعتبری.
خلعتبری ـ این مسئله بهر حال یک مسئله اقتصادی است (صحیح است) ولی در عین حال نمی‌توان تردید کرد که دارای جنبه روحی وپسیکولوژیک هم هست این قبیل مسائل بخواهیم یا نخواهیم در وضع خارج تأثیر خواهد داشت و در مسئله پول که مسئله اقتصادی است سلیقه‌ها مختلف است و طرز فکر هم مختلف است اینکه بنده در این فوریت مخالفت می‌کنم علتش این است که دولت که خودش در جلسه خصوصی گفت قصد پائین آوردن قیمت پول را ندارد و گفت ارزش حقیقی دلار هم امروز همان ۷۵ ریال است بنابراین وقتی که این نظر در پیش خود دولت محرز است بنظر بنده تصویب سریع این قانون هیچ تأثیری از لحاظ بازار و وضع تجارت و اقتصاد نخواهد داشت برای اینکه به عقیده خود دولت که ریال را نه بالا می‌برد نه پائین پس بنابراین وقتی که اثر ندارد و در جاهائی که اثر دارد بفوریت عمل میکنند که کسی مسبوق نشود مثل اینکه در انگلستان وقتی که می‌خواستند پول را بیاورند پائین محرمانه عمل کردند بنابراین امروز در اظهاراتی که در جلسه خصوصی شد و یکی از آقایان نمایندگان محترم گفت که قیمت دلار در بازار آزاد ۸۰ ریال است بنده اثل تجارت نیستم و نمیدانم اگر دولت میداند که قیمت بازار آزاد ۸۰ ریال است (موسوی ـ ۸۲ ریال است) همین را میخواهم عرض کنم بنابراین بفوریت یک مسئله‌ای را گذراندن بدون اینکه قبلا بمردم گفته بشود بنظر بنده هیچ نوع مجوزی ندارد (صحیح است) برای اینکه هیچ نوع تأثیری هم نخواهد داشت اشخاص سوء استفاده چی همیشه سوءاستفاده از شایعات و موقعیتها میکنند بنابراین برای اینکه هیچ کس نتواند سوء استفاده بکند بنده معتقد هستم که هیچ ضرورت ندارد که این لایحه بفوریت بگذرد تا اینکه دولت بتواند نظر خودش باطلاع مردم برساند و مردم بدانند که این لایحه هیچ تأثیری در وضع اقتصادی ندارد و بیخود یک عده اشخاص استفاده چی از این جریان سوء استفاده نکنند و قیمت اجناس را بالا ببرند این است که من آنچه را که بنظرم می‌رسید عرض کردم و این عقیده شخص خودم است که ممکن است روی نگرانی بیخود مردم ناراحت بشوند پس فعلا این فوریت لزومی ندارد اجازه بفرمائید آقایانی که اقتصادی هستند و وارد این مسائل هستند با دولت صحبت بکنند و کمک بکنند و خود دولت با دستگاه هائی که دارد با اطلاعات اقتصادیش بازاریان را در جریان بگذارد و مسئله را برای مردم روشن بکند حالا هم که دو فوریت تصویب شده بنده از آقای نخست وزیر تقاضا می‌کنم که با فوریت و سرعت دلایل خودتان را که مردم را قانع کند هر چه زودتر منتشر کنید که مردم هم بدانند هیچ تأثیری این لایحه در بالا رفتن قیمتها ندارد و اگر عده‌ای بخواهند سوء استفاده کنند نتوانند بمقصود برسند بنده غرضم این بود و از این نظر با فوریت سوم مخالف هستم.
نایب رئیس ـ آقای دکتر شاهکار موافق هستید یا مخالف؟
دکتر شاهکار ـ بنده یک تذکر آئین نامه‌ای دارم طبق ماده ۱۳۰
نایب رئیس ـ بفرمائید.
دکتر شاهکار ـ فعلا فقط فوریت و فقط فوریت الحاقی اضافه پیشنهاد تقدیم مجلس مطرح است بنده خیال می‌کنم که نماینده محترم و همکار عزیزم آقای دکتر هدایتی که این طرح را امضاء‌فرمودند متوجه ماده ۱۳۰ آئین نامه که ملاک عمل ما است نبوده‌اند و این در خواست سه فوریت از طرف مجلس شورای ملی بر خلاف نص صریح آئین نامه اس که بعرضتان میرسانم ماده آئین نامه اینست ‹‹ اگر تقاضای فوریت یا دو فوری بودن ضمن لایحه یا طرحی که در مجلس مطرح است درج نشده باشد و ۱۵ نفر از نمایندگان کتباُ تقاضای یک فوریت یا دو فوریت آن لایحه یا طرح را بنمایند بدون مباحثه در اصل مطلب در باب فوریت اخذ رأی بعمل می‌آیند ›› این عبارت صرح فارسی این را می‌گوید چنانچه دولت تقاضای فوریت نکرده باشد نمایندگان مجلس می‌توانند تقاضای دو فوریت بکنند جناب نخست وزیر لایحه‌ای تقدیم کرده است با قید دو فوریت آقایان هم موافقت فرموده‌اند با دو فوریتش بنابراین باستناد این ماده که تنها مستند در خواست امضاء ۱۵ نفر آقایان است نمی‌شود تقاضای فوریت سوم را کرد از این جهت است که بنده خیال می‌کنم (سراج حجازی ـ صحیح است) (مهدوی ـ صحیح نیست) اجازه بفرمائید آقای سعدی مهدوی آنچه راجع به آئین نامه است بنده عقیده‌ام را عوض
می‌کنم (سعیدی مهدوی ـ استنتاج آقا صحیح نیست) میفرمائید صحیح نیست بنده عبارت فارسی می‌خوانم مطیع نظر شما هم نیستم آقا قرار بشود بفرمائید صحیح نیست بنده هم از پشت صندلیم داد می‌زنم صحیح نیست بنده بحضورتان عرض می‌کنم میگویم عبارت این است نظر اکثریت محترم است قانون است بنده مطلب را بعرض آقایان میرسانم هر طوری که رأی دادند برای بنده منبع است عبارت این است که اگر تقاضای فوریت یا دو فوریت ضمن لایحه یا طرحی که در مجلس مطرح است درج نشده باشد و ۱۵ نفر از نمایندگان کتباُ تقاضای یک فوریت یا دو فوریت را بنمایند بدون مباحثه در اصل طرح بفوریت آن اخذ رأی بعمل می‌آید. آقایان بسوابق کار مجلس مراجعه بفرمایند به آئین نامه مراجعه بفرمایند مجلس شورای ملی در لایحه‌ای که دولت تقاضای فوریت کرده می‌تواند سلب فوریت بکند ولیکن وقتی دولت یک فوریت و با دو فوریت خواست مطابق آئین نامه مجلس نمی‌تواند تقاضای قوریت سوم را بکند اما خود آقایان مختار هستند که هر کار دلشان می‌خواهد بکنند.
نایب رئیس ـ آقای دکتر هدایتی فرمایشی داشتید؟ بفرمائید.
دکتر هدایتی ـ آقایان استحضار دارند رسیدگی فوریت لایحه‌ای یا طرحی منحصراُ با تصویب مجلس است ماده ایکه همکار محترم آقای دکتر شاهکار قرائت فرمودند بجای خودش بسیار صحیح است ولی نتیجه‌ای که ایشان از آن گرفتند بنظر بنده درست نبود عبارت ماده اینست که اگر فوریت در ضمن لایحه عنوان نشده باشد و تقاضا نشده باشد مجلس حق دارد این تقاضا را بکند و عنوان کند اما از کجای این ماده بر می‌آید که اگر در آن لایحه تقاضای فوریت شده باشد مجلس دیگر حق ندارد تقاضای فوریت بکند بنده این استنباط را از این ماده نمی‌کنم صحیح است اگر در ضمن لایحه نوشته نشده باشد مجلس حق دارد اما چرا این حق در اینجا از مجلس گرفته می‌شود مجلس همیشه حق دارد آقایان همیشه حق دارند (دکتر آئین نامه اینطور است که اگر دولت نخواست یا فراموش کرد این تقاضا را بکند مجلس این تقاضا را می‌کند آئین نامه بهیچ وجه مانع از این تقاضا نیست البته همه باید تسلیم اظهار نظر مجلس باشیم و از این جهت خواستم توضیحی در اطراف نظر آقای دکتر شاهکار باطلاع آقایان برسانم و فکر می‌کنم ایراد ایشان وارد نیست.
نایب رئیس ـ طبق آئین نامه در تمام موارد نمایندگان مجلس می‌تواند بوسیله طرحهای ۱۵ نفری که بتصویب مجلس هم برسد مطالب را جریان بدهند و مطرح کنند اینجا هم از نظر اینکه مفهوم این ماده این است که اگر از طرف عده‌ای از نمایندگان در خواست شد که فی المجلس مطرح بشود این امر بطور منطقی هم همینطور که آقای دکتر هدایتی متذکر شدند درست است آقایان نمایندگان در تقاضا و اظهار نظر خودشان آزاد هستند و ممنوعیتی ندارد بنابراین طرحی که دو فوریتش مطرح شد و تصویب شد ضمن آئین نامه هم هست که می‌تواند با پیشنهاد ۱۵ نفر و تصویب مجلس فی المجلس مطرح مذاکره واقع بشود فعلا همان موضوع فوریت مطرح است آقای دکتر مشیر فاطمی در این خصوص نظری دارد؟
دکتر مشیر فاطمی ـ با توضیح جناب آقای دکتر هدایتی بنده دیگر توضیحی ندارم.
نایب رئیس ـ آقای دکتر جهانشاهی.
دکتر جهانشاهی ـ بنده با فوریت سوم مخالفم.
نایب رئیس ـ مخالف صحبت کرد موافقی اگر باشد می‌تواند صحبت کند آقای مشایخی.
مشایخی ـ نسبت بفوریت صحبت شده بنده در اصل لایحه صحبت دارم.
نایب رئیس ـ آقای دکتر افشار با فوریت فی المجلس موافقید.
دکتر حسن افشار ـ بنده از نظر آئین نامه مخالفم.
نایب رئیس ـ اینکه صحبت شد.
دکتر افشار ـ پس ماده‌ای که آقای دکتر شاهکار قرائت کردند می‌شود بیم معنی یعنی عدم و وجود این ماده کاملا مساوی خواهد بود.
نایب رئیس ـ آقایانی که با فوریت سومی یعنی طرح این لایحه فی المجلس موافقند قیام فرمایند (عده بیشتر برخاستند) با ۵۱ رأی از ۸۶ نفر عده حاضر تصویب شد کلیات لایحه مطرح است آقای دکتر شاهکار در کلیات مخالف هستید؟
دکتر شاهکار ـ در کلیات عرایضی دارم.
نایب رئیس ـ بعنوان مخالف یا موافق.
دکتر شاهکار ـ بنده تذکراتی دارم که میخواهم عرض کنم.
نایب رئیس ـ قاعدتاُ مخالف باید اول صحبت کند بنده خواستم به بینم موافق هستید یا مخالف اگر مخالف هستید حالا می‌توانید صحبت کنید و اگر موافق هستید بعد از یک مخالف صحبت کنید.
دکتر شاهکار ـ بنده عرض زیادی ندارم توضیحی دارم که عنوان مخالف و موافق بخود نمی‌گیرد اما اگر اجازه بفرمائید تذکر می‌دهم.
نایب رئیس ـ بالاخره موافق هستید یا مخالف هستید؟
دکتر شاهکار ـ بلی مخالف هستم
نایب رئیس ـ بفرمائید.
دکتر شاهکار ـ در جلسه ۱۹ اسفند ماه ۱۳۳۵ موقعی که بوجه مطرح بود بنده مفصلا وقت همکاران محترم را گرفتم و راجع بامور اقتصادی و لزوم تسهیلات و تهیه وسایل کار مطالبی عرض کردم که آقای وزیر دارائی وقت اظهار خوشوقتی کردند و وعده دادند که این قسمت‌ها مورد توجه قرار بگیرد و در آن موقع هم عرض کردم که اگر برنامه ما کار باشد کار و کار و اشاره کردم باین لغت آقای دولت آبادی و گفتم بیچارگی مملکت ما از بیکارگی است و مبتکر این لغت هم جناب آقای دولت آبادی است و اگر این اشکال رفع بشود وضعیت ما درست خواهد شد من بسیار خوشوقت هستم دولتی آمده که در رأس آن از دوستان قدیمی من قرار گرفته و برنامه خودش را هم کار و کار قرار داده است عرض دیگر من در این بود که ما باید وسیله اینکار را بدست مردم بدهیم در اموری که صرفاُ جنبة فنی دارد همینطور که الان عرض کردم در مجلس باید عقاید و افکار مختلف ذکر بشود و حلاجی بشود بدون هیچگونه نظر و غرضی هیچ مسئله‌ای در زندگی اجتماعی مملکت دقیقتر از امور مالی نیست و مسئله پول یک امری نیست که بشود زیاد در اطرافش هی کمیسیون کرد هی کنفرانس داد هی جلسه کرد برای اینکه ممکن است همانطوری که یکی از آقایان تذکر دادند باعث سوء استفاده بشود اما این یک حدی دارد و ان حدش اینست که ما از برای اصلاح ابرو مرتکب کور کردند چشم نشوم دولت یک لایحه‌ای را مطالعه کرده یک مطلبی را در نظر گرفته و بقید دو فوریت آورده در مجلس بنده عرض کردم که نظر مجلس شورای ملی محترم است نظر مجلس این بوده است که بقید سه فوریت بشود و تصویب کرد الان هم بنده نمیخواهم در اطراف آن عرض بکنم بنده مطالبی که خواستم عرض کنم ایست که متأسفانه مسائلی گفته می‌شود دولت قول هائی می‌دهد نویدهائی می‌دهد و بعد باین مطالب اهمیت نمی‌دهد و آن افکار را انجام نمی‌دهد و بعد دچار اشکالاتی خواهد شد تمام حسن این لایحه این مطلب است که پولی که از محل حساب مذکور در ماده یک بدست می‌آید برای تأمین هزینه‌های امور تولیدی بکار خواهد افتاد و من خیال می‌کنم اگر مردم ایران و نمایندگان مردم ایران ایمان داشتند که این مطلب همینطور که نوشته شده اجرا خواهد شد، نه تنها یک مخالفی نبود بلکه همینطوری که بنظر من حالا بر خلاف آئین نامه رفتار شد، نه تنها یک مخالفی نبود بلکه همینطوری که بنظر من حالا بر خلاف آئین نامه رفتار شد، بقید شانزده فوریت هم که بود این مطلب را که برای امکان امور تولیدی وسیله در دسترس مردم بگذارند تصویب می‌کرد ما صحبت از پول می‌کنیم ولی نمی‌خواهیم این مقدار را بخودمان زحمت بدهیم جناب آقای بهادری، این مقدار را بخودمان زحمت بدهیم که بدانیم نفس پول چیست؟ پولدار کیست؟ بی پول کیست؟ اگر این مسائل کوچک را که در زندگی قدری هست ما در نمام شئون زندگیمان عمل کنیم نگرانی هائی که صبح بآن اشاره شد پیدا نخواهد شد و اگر توجه نکنیم این نگرانی‌ها و بیشتر از این نگرانی‌ها خواهد بود، یک آقائی که در روز صد تومان خرج دارد ولی وقتی ۹۷ تومان پول توی جیبش هست این را می‌گویند آدم بی پول آدم کم پول، آدم فقیر، و اگر این آقا صد تومان پول توی جیبش باشد و سی تومان خرج داشته باشد این پولدار است، غنی است و در یک ترازوئی که در دست حکمیت جامعه است این مطالب با قانون و آئین نامه و امر درست نمی‌شود این یک قانون طبیعی است و قوانین طبیعی روی عوامل طبیعی باید کار کند در این ترازوئی که در دست آقایان است در یک کفه کالاست و در یک کفه پول، اگر در روی کفه پول پول بریزید پائین خواهد آمد بنابراین کالا می‌رود بالا و اگر بعکس شد کالا اضافه کنیم کالا میاید پائین و پول می‌رود بالا و می‌گویند قدرت خرید پول کم است یا قدرت خرید پول زیاد است، این آقایان سود طلب و منفعت طلب و حادثه جو ممکن است در خارج باشند و بهانه بگیرند و از این تأویلات مردم حادثه جو سوء استفاده کنند آقایان نمایندگان مجلس باید باین مردم گفت که دولت لایحه انتشارات اسکناس نیاورده (صحیح است) منظور انفلاسیون نیست منظور اثبات و احراز و تثبیت یک امری است که حقیقت خارجی دارد و از این حقیقت خارجی این استفاده را می‌کند که دولت دکتر اقبال می‌گوید پولی که بدست می‌آید من برای امور تولیدی بکار می‌برم (احسنت) آقای دکتر اقبال شما گاهی از اوقات یک جوری صحبت می‌کنید که مثل نخست وزیر نیست من شما را صمیمانه دوست دارم ما فوق شما مصالح مملکت است شما مسئول هستید مسئول در مقابل مردم، مردمی که مورد عنایت هستند مردیم که اعلیحضرت همایونی آنها را رهبری می‌فرمایند و مردم مفتخرند که رهبری دارند مثل شاهنشاه جوانبخت ما اما شما اینکه هر دقیقه بگوئید می‌خواهید میآیم نمی‌خواهید نمیآیم این درست نیست شما یک قانونی آورده‌اید که اضافه پول را برای امور تولیدی مملکت بکار ببرید اگر این کار بشود خدمت است و اگر نه خیانت است (صحیح است) حد وسط هم ندارد اگر شما میدانید جناب دکتر اقبال شما آقای ناصر، شما فرزندان این مملکت هستید شما که باندازه من وطن پرست هستید و من باندازه شما وطنپرست هستم از همدیگر
وطن پرست تر نیستم اگر میدانید باین مصرف نمی‌رسد تصویب این لایحه را نخواهید بهتر این است که این حرف اینجا گفته شود بنده هم میدانم که ایشان نقاب ندارد بنده هم میدانم که این مرد صاف صحبت می‌کند، بنده هم میدانم که تمام این حرفهائی که گفته می‌شود بکوری چشم بد خواهان است مملکت که برای هر قدم مثبتی یک اشکالتراشی میکنند منظور کار کردن است برای مردم (صحیح است) من این را مطمئنم هر قدم مثبتی که در این مملکت برداشته شود یک آواهای منفی بلند می‌شود آنهائی که با اساس مشروطیت مملکت مخالفت می‌کردند حق ندارند بگویند بند ۳ تبصره فلان، فلان ماده را اگر عوض بکنند بر خلاف حیثیت مملکت است حالا باز اعلامیه خواهند داد که مقصود انفلاسیون است من باینها کاری ندارم طرف خطایم اینها نیستند طرف خطایم شما فرزندان این مملکت هستید که کمرتان را بسته‌اید میگویم این کار کار ضروری است یک مقداری از طلای ما مانده است و از آن استفاده نمی‌شود و اگر استفاده تولیدی بکنید خدمت کرده‌اید اگر استفاده غیر تولیدی بکنید نسبت باین مملکت خیانت کرده‌اید صحبت در این بود که واردات ما زیاد است صادرات ما کم است مرد صلاحیت دار برای این مطلب شما هستید و باین جهت در این مطلب عرضی ندارم ولی قیمت ارز واقعی شما آقای ناصر چقدر است؟ قیمت ارز وارداتی و تجارتی شما در این لایحه چقدر است؟ ۷۵ ریال است؟ دکتر اقبال در این لایحه گفته است که من قیمت ارز تجاری را تغییر می‌دهم یا نگفته است یا همینطور که بنظرم آقای کاشانی گفتند، گفتند قیمت ارز آن چیزی است که وقتی شما روی میز بگذارید بشما جنس می‌دهند یکی از ممالک همسایه را می‌شناسیم که نرخ ارزش همردیف ۸ ر۲ است اما وقتی شما ارزش را می‌خرید یک پنجم آن قیمت می‌خرید این قیمت ارز نیست قیمت ارز این است که با حقیقت وفق بدهد اینست که عرض کردم قوانین اقتصادی و مالی یک قوانین طبیعی است یعنی همانطوری که مملکت نیست من دستور بدهم بیات ماکو مرا دوست داشته باشد باید دوستی روی قانون طبیعی باشد ولی خدای نخواسته می‌توانم به بیات ماکو بگویم از سالن خارج بشوند ولی اگر می‌خواهید مرا دوست داشته باشد باید دوستی طبیعی باشد برای ارز و پول هم همینطور است مطلبی که اصرار دارم بنده و میخواهم عرض کنم این است که این لایحه، لایحه اضافه اسکناس نیست که مردم بروند یعنی حادثه جریان و استفاده جریان بیایند و در این بورس بازی باز بخواهند یک باری بر دوش این مردم بگذارند نرخ ارز همان است که مطابق قانون تصویب شده گیرم یک قضیه مضحکی در این وسط هست و من صبح که عرض کردم بدولت ولی از آن خوب دفاع نشد چرا خوب دفاع نشد این ناصر عزیز خیلی کم حرف است و یک مطلبی را وقتی کم توضیح دادیم روشن نخواهد شد امروز نرخ ارزی که هست هفت تومان و نیم است فقط پشتوانه ما از بچه صیغه است و آنهائی دیگر از عقدی است شما هر ارزی را که بخواهید ۷۵ ریال است در پشتوانه که بخواهید همین ارز را دولت می‌گوید بخواهید همین ارز را دولت می‌گوید ۳۲/۵ ریال این درست نیست مگر این که بگوئید پشتوانه ما دویست در صد است عوض صد در صد (صحیح است) دویست در صد است (مهندس فروهر ـ دویست و پنجاه در صد) اما اگر بیائید بقدری پولهای دنیا همان پولی که چند روز پیش آقای خرازی در آن مملکت تشریف داشتند ارزش پول همانطوری که آقای خوب میدانید هیچ رابطه‌ای با پشتوانه اسکناس ندارد این یک اصل کلی است یک امر پسیکولوژیک است ارزش پول همانطوری که فرمودید رابطه دارد با نیروی کار که همین دو روز پیش پشت این تریبون عرض کردم که پشتوانه مارک عبارتست از نیروی کاری که پشتوانه مارک عبارتست از نیروی کاری که امروز ملت آلمان دارد که اتومبیل‌هایش بعنوان صادرات به مملکت امریکا می‌رود. شما میدانید که ریال ما ک پول وجیهی است یک پول موجهی است یک پولی است که اعتبار دارد اگر بخواهیم بدون توجه باین مسائل خودمان بزنیم توی سر خودمان آن یک امر دیگری است بنابراین با تأسف از اینکه چرا با قید سه فوریت این مطلب مطرح شد باید عرض کنم اگر حکومت جناب دکتر اقبال و این دولت مراقبت این یک سطر عبارتشان باشند من البد و والی الختم که پول حاصله از اجرای ماده یک این قانون صرف امور تولیدی خواهد شد بزرگترین خدمتی است که باین مملکت شده است یعنی جواب آن ایراداتی که آن روز کردم و عرض کردم که شما از مردم ۴۲ تومانی انتظار نداشته باشید که صد تومان مالیات بدهند داده شده امروز حکومت فعلی آمده است می‌گوید که من قدرت پول و قدرت در آمدم را از چهل تومان می‌برم بالا فقط من اینجا یک مطلبی را از آقای وزیر دارائی می‌پرسم که این مطلب را باید بتمام آقایان جواب بدهند بانک ملی را مجاز نوشته‌اند که وام بدهد از این محل برا امور تولیدی چرا بانک مالی؟ امور تولیدی این مملکت عبارت است از امور صنعتی و امور کشاورزی یعنی ما باید بزارع و کشاورز وسیله بدهیم که سطح تولید را زیاد کنند که ما مجبور نشویم مواد لازم برای تغذیه مملکت را از خارج وارد کنیم باید وزارت صنایع و معادن واجد مفهوم حقیقی این کلمه یعنی مثل اسمش بشود یعنی در صنایع و معادن کار کند و امید است که بشود و کمک کنیم به صاحبان صنایع و آرتیزانهای کوچک و حواله کردن این امر ببانک ملی که مرکز اسکناس و ناشر اسکناس است چرا؟ این چرای استفهامی است که بعداُ خواهید فرمود باین دلیل است. من سؤال کردم از اینجهت بنده عرض می‌کنم که صرفنظر از افکار متشتت غیر وارد یک عده حادثه جوئی که در خراج از هر صدائی سوءاستفاده خواهند کرد ولو اینکه بانک محمدی باشد و اشهد ان لا اله الا الله باشد باین افکار منفی که افکار صحیح نیست بلکه هوا حس است با اینها کاری نداریم اما این مطلب را باید دولت مفصلا تذکر بدهد توضیح بدهد نمایندگان محترم مجلس که نمایندگان این مردم هستند مردم را روشن کنند که یک امر واقعی خارجی حقیقی که وجود دارد این است که نرخ رسمی دلار ما ۷۶ ریال است و در مبادلات بازرگانی ما هم همین قیمت است در قسمت پشتوانه اسکناس هم همین کار را خواهیم کرد اجازه انتشار اسکناس نیست بلکه هر جا برای امور تولیدی، امور رانتابل، امری که در مقابلش استفاده میکنند و در نتیجه سطح زندگی مردم بالا خواهد رفت و مردم فقیر می‌توانند برای خودشان دو وعده غذای گرم حاضر کنند پول لازم بود یعنی وسیله کار لازم بود. این وسیله داده شده که بهدف اصل خودش که عبارت از اهرم بودن پول است برسد نه هدف است نه غایت پول یک وسیله ایست یک اهرمی است که باید بگذارند و یک باری را بلند کنند اما اگر بگذارند زیر پوچ این پوچ هیچ چی نیست وقتی بگذارند زیر یک وزنه‌ای یک تعادلی ایجاد خواهد کرد. بهر حال این توضیحاتی بود که عرض کردم و منتظر توضیح آقای وزیر دارائی هستم که در این قسمت چرا‌ها را توضیح بدهند و امیدوارم که این یکی از قدمهای اصلاحی باشد از برای تقویت بنیه مالی مملکت و مخصوصاُ ازدیاد و تکثیر تولید که دوای ضروری برای حیات اقتصادی این مملکت است (صحیح است)
نایب رئیس ـ آقای مشایخی موافق هستید؟ (مشایخی ـ بله) بفرمائید.
مشایخی ـ با بیانات مستدل و منطقی جناب دکتر شاهکار که ببهترین وجهی لزوم تصویب این قانون را توضیح فرمودند تصور می‌کنم موردی برای مذاکره بعنوان موافق نباشد (صحیح است) و توضیحاتی که من خواهم داد از نظر همان فرمالیته‌های پارلمانی است که بعد از یک مخالف یک موافق هم باید در این صحنه عرض اندام بکند (یکی از نمایندگان ـ بفرمائید) بهر حال بنده توضیحاُ بعرضتان میرسانم که ما یک قانونی بنام قانون پشتوانه اسکناس در ۱۷ تیر ماه ۱۳۳۳ تصویب کردیم که این لایحه هم تأیید می‌کند تمام مندرجات آن قانون را منهای یک تبصره. بر اساس آن قانون پول ایرانی متکی بر پشتوانه ایست که آن پشتوانه عبارت بوده است مطابق بند ج همان قانون از چهل در صد طلا و ارزهای تسعیر شده و قابل تبدیل بطلا و مطابق بند ج شصت در صد عبارت بوده است از اسناد بدهی دولت در مقابل جواهرات و بقیه آن اسناد بوده است بنابراین پول ایران پول معتبر و محکمی بوده است و پول معتبر و محکمی هم خواهد بود با توجه باین قانون که ر این قانون پول صد در صد باید پشتوانه با ارزش داشته باشد حالا هم که ما میأئیم و تسعیر می‌کنیم موجودیهای خزانه را و موجودیهای پشتوانه را بارزش واقعی روز تعیین می‌کنیم باز دارای صد در صد ارزش است بنابراین لایحه یک موضوعی نیست که بدایتاُ و بدون هیچگونه سابقه‌ای در مجلس شورای ملی عنوان شده باشد و با تسعیر ارزهای موجود در بانک و همچنین سایر وثیقه هائی که داریم پول ایران دارای صد در صد پشتوانه خواهد بود ضمناُ در این لایحه پیش بنی شده است که وجوهی که از راه اجرای این قانون عاید بانک ملی ایران خواهد شد برای کارهای تولیدی استفاده خواهند کرد این کمال مطلوب ملت ایران و کمال مطلوب نمایندگان ملت ایران است آقایان اگر بخاطر داشته باشند تقریباُ ۲ ماه قبیل طرح از طرف آقایان نمایندگان تهیه گردید که چون عملیات عمرانی در شهرستانها با رعایت اصل ۵۰ در صد که باید هر شهرداری پرداخت بکند غیر مقدور است پیدا کند که بتواند در شهرها شروع بعملیات عمرانی کند (خلعتبری ـ این عوض شد) اجازه بفرمائید آقای خلعتبری از این مقدمه‌ای که عرض کردم منظوری داشتم نتیجه را هم بعرضتان برسانم چرا این کار را کردیم؟ برای اینکه معتقد بودیم که باید یک کارهای عمرانی بزرگتری در شهرستانها انجام بشود ما که معتقد هستیم کارهای عمرانی بیشتری باید در مملکت انجام بشود و با توجه باینکه برنامه ۷ ساله در حدود ر۷۰۰۰ میلیون تومان اعتبار برایش تعیین شده و اعتبارات مشخص دارد از حدود این نمی‌توانیم تجاوز کنیم پس لازم می‌آید که یک راه حل‌های دیگری پیدا کنیم تا بتوانیم در سایر شئون کشور هم کارهای تولیدی داشته باشیم این چه می‌خواهد پول وسیله کار متخصص و در حدود تمام وسائل پول پس بنابراین با توجه ببرنامه جناب آقای دکتر اقبال که بمجلس دادند و گفتند که برنامه دولت من کار است لازم بود که وسایل کار را هم در نظر بگیرند و وسائل کار پول بود و بوسیله این لایحه می‌گویند آنچه را که از راه تسعیر بدست می‌آید و با توجه باینکه پول ایران دارای صد در صد پشتوانه است وجود حاصله از
این راه را بمصرف کارهای تولیدی میرسانند و این کمال مطلوب ما است و ما توفیق شما را می‌خواهیم و امیدوارم در تمام شئون مملکت برای بهبود اوضاع مملکت و برای ترقی سطح تولید و بهبود اوضاع اقتصاد کشور قدمهای مؤثری در این راه بتوانند بردارند بنابراین با توجه باینکه از این راه بهیچ وجه من الوجوه برای بودجه کشور استفاده نخواهد شد و با توجه باینکه بهیچ نحوی از انحاء اجازه انتشار اسکناس برای کارهای غیر تولیدی نیست و فقط الن پول بمصارف کارهای تولیدی و مقید خواهد رسید بنده معتقدهستم که تصور این لایحه یک قدم بزرگی برای بهبود اوضاع اقتصادی کشور است و از این جهت موافقت خود را اعلام می‌کنم.
نایب رئیس ـ آقای دکتر جهانشاهی مخالف هستید؟
دکتر جهانشاهی. بنده موافق مشروط هستم.
نایب رئیس ـ آقای دکتر پیر نیا مخالفید بفرمائید.
دکتر پیر نیا ـ آقایان استحضار دارند که بده از موافقین دولت حاضر هستم و از کسانی هستم که بدولت حاضر رأی داده‌ام (احسنت) و تصمیم جاذم بنده این بود که همه گونه کمک و پشتیبانی از برنامه و نظریات این دولت بکنم ولی بسیار متأسفم که دولت فعلی این لایحه را پیشنهاد کردند که با کنه معتقدات بنده از لحاظ طرز اداره امور اقتصادی مملکت بکلی متفاوت است که با وجود علاقه‌ای که دارم مجبورم باین شدت مخالفت کنم بنابراین هیچ نظری نیست جز یک نظریاتی در باب اصلاح وضع اقتصادی مملکت خوشبختانه در میان آقایان وزرائی که اینجا تشریف دارند یک عده‌ای مثل جناب آقای وزیر دارائی شاهد هستند که مخالفت بنده با این نرخ ارز یک سوابق خیلی طولانی دارد و مال امروز نیست از اوائل دوره هجدهم و بعد از اینکه موضوع نفت حل شد و موضوع تثبیت نرخ دلار ۷۵ ریال مطرح شد بنده بشدت مخالفت کردم و در تمام جلساتی که در دولت تشکیل شد یا خصوص خدمت آقایان رسیدم نظریات خودم را ابراز داشتم و اتفاقاُ پشتیبانی و اظهار موافقت هم از طرف همه متصدیان امور می‌شنیدم و همه ـ اش در فکر این بودم که مواقعی انشاء الله پیش بیاید که در این زمینه اصلاح وضع اقتصادی یک تجدید نظری بشود البته در اثر کوشش زیاد در این مجلس بالاخره آقای دکتر امینی موفق نشدند که نرخ قانونی ۳۲ را تبدیل کنند بنرخ بازرگانی ۷۵ ریال چون آقایان استحضار دارند نرخ یکی نرخ قانونی است و دیگری نرخ بازرگانی بر حسبت اوضاع و احوال مملکت تغییر پیدا می‌کند در لایحه دولت منطقی که برای این موضوع ذکر شده ایست که ما می‌خواهیم نرخ را یکسان کنیم و از این منطق این نحو استنتاج کرده‌اند که نرخ حتماُ ۷۵ ریال بشود در صورتی که این یکسان کردن نرخ معنیش این نیست که باید ۷۵ ریال بشود باید مناسبترین نرخ بهترین نرخی که متناسب با وضع اقتصادی مملکت باشد و منافع ما و مصلحت مملکت را تأمین کند آن نرخ را ملاک عمل قرار بدهند نه نرخ ۷۵ ریال را بنده وقتی نرخ ۷/۵ تومان مشخص شد در پشت این تریبون بکرات و در جلسات خصوصی عواقب وخیمی که ناشی از تغییر نرخ باین میزان باشد بتفصیل ذکر کردم گفتم که در اثر تعیین این نرخ سبب می‌شود که قیمتهای بتدریج بالا برود و هر وقت که اسکناس انتشار پیدا کند یدسته کسانی که دارا هستند کسانی که ثروت دارند یکدفعه بهمان نسبت ثروتشان بالا می‌رود ولی کسانی که زحمت می‌کشند مرارت می‌کشند کار میکنند حقوقشان همان است و ثابت می‌ماند و یا بزحمت و خیلی کم بالا می‌روند بنده در بانک ملی وقتی که آقای ناصر تشریف داشتند با کمک ایشان بقسمت مطالعات اقتصادی بانک مراجعه کردم و بنتیجه‌ای که رسیدم اینست که نرخ دلار د رسال ۲۹ چهار تومان و نیم بود. و بعد به ۷۵ ریال افزایش پیدا کرده الان نرخ غالب کارها در مملکت بهمان تناسب و حتی بیشتر بالا رفته ولی دستمزد‌ها و حقوق‌ها حتی حقوق کارگران را آمار که می‌گیرید جناب آقای وزیر کار تشریف دارند یکدفعه هم اینجا صحبت شد اصلا حداقل دستمزد از سال ۳۲۲ تا بحالا تغییری پیدا نکرده (مهندس جفرودی ـ حداقل دستمزد الان ۶ تومان است)(ابتهاج چطور تغییری پیدا نکرده چند برابر شده است) حالا آن چیزی که بنده عرض می‌کنم اینست که معتقدات بنده راجع بوضع اقتصادی در این سه اصل خلاصه می‌شود اول این که دولت باید بکوشد تا مجموع در آمد ارزی مملکت بیشتر بشود و هر اقدامی که نتیجه اش این باشد که یک ارز بیشتری داشته باشد این صلاح است و هر اقدامی سبب بشود مملکت ارز کمتری داشته باشد این صلاح نیست حالا ببینیم که افزایش نرخ سبب می‌شود ارز مملکت بیشتر بشود یا کمتر. مملکت ایران فرض کنید چهار صد میلیون دلار در آمد دارد و باید یک تصمیم اقتصادی که می‌گیریم ببینیم در آمدمان از ۴۰۰ میلیون دلار بیشتر می‌شود یا کمتر؟ این قسمت اول دومین قسمتی که از لحاظ اقتصادی بایستی مطالعه بشود این است که کنترل شدیدی در نرخ و در مصرف دلار بشود در مصرف این چهار صد پانصد میلیون دلار ارزی کنترل بشود یعنی این چهار صد پانصد میلیون در آمد ارزی بدو مصرف مهم برسد یکی احتیاجات عامه مردم که عبارت است از قند و شکر و قماش و دارو و بنرخ ارزان و قیمت ارزان وارد مملکت بشود و در دسترس مردم قرار بگیرد یک مصرف دیگر این است حالا که مملکت ما در یک جاده ترقی صنعتی افتاده و افزایش تولید و بهبود وضع تولید احتیاج بوسائل جدید تولید دارد و آن وسائل جدید تولید کارخانه و متخصص و ابزار و ادوات تولید است که تمام اینها باید از خارج تهیه بشود و اگر ما یک برنامه تولیدی را حقیقتاً بخواهیم اجرا کنیم بنده صریحاُ عرض می‌کنم که این برنامه تولیدی فقط و فقط با ارزان بودن نرخ ارز قابل اجرا است و الا اگر شما ارز را اینقدر گران بکنید دیگر فعالیت‌های تولیدی آن اندازه صرف نمی‌کند صحبت از صادرات اینجا بود اشکالی که از لحاظ صادرات هست این است که صادرات ما فعلا با وسائل قدیمی و وسائل کهنه و غیر صنعتی تولید می‌شود و قابل عرضه و فروش ببازار نیست و قسمتش خیلی گران است.
وزیر بازرگانی ـ تشکر می‌کنم که این قسمت را فرمودید.
دکتر پیر نیا ـ بنابراین باید کمک کرد که صادرات ما ارزان تر و مرغوبتر و بهتر تهیه بشود باید صادر کننده کمک کرد وسائل تولید را اگر شما بقسمت ارزانتری در اختیارش بگذارید و احتیاجاتی را که از خارج دارد بقیمت ارزانتر تهیه کنید یک کمک خیلی مفید تر و مؤثر تریست تا این که دلار او را بقیمت بالا تری بخرید اگر چه خرید دلار او بقیمت بالاتر هم بمانعه الجمع نیست که ما یک نرخ قانونی بازرگانی هم داشته باشیم سومین قسمت این برنامه ایست که بایستی نرخ بحداقل قیمت که مناسب ترین نرخها با وضع زندگی مردم ایران باشد تهیه بشود بنده حالا که فکر می‌کنم در عرض این ۱۴ سال می‌بینم این یک معمائی است این قضیة ارز یعنی هر وقت ارز بمملکت ما سرازیر می‌شود و هر وقت که فروش ارز بیشتر می‌شود ما نرخ را می‌بریم بالا، خاطر آقایان هست که در موقعی که آن حوادث شوم شهریور پیش آمد و متأسفانه در اثر یک در آمد ارزی بیشتری که البته آن در آمد ارزی چیز مهمی نبود ولی عاید ایران شد ا فوری نرخ را بدیم بالا و حالا هم که نفت بجریان افتاده و احتیاجات اقتصادی مملکت بیشتر فراهم می‌شود و عرضه ارز بیشتر است بنابراین تصمیم گرفتیم که نرخ قانونی ۳۲ ریال را تبدیل کنیم به ۷۵ ریال بنابراین چون نظر بنده این بوده است که دولت باید کوشش کند در آمد ارزی زیاد بشود کنترل دقیق در مصرف ارز بشود نرخ ارز بتدریج پائین بیاید احتیاجات عمومی تأمین بشود احتیاجات صنعتی مملکت بقیمت ارزان دردسترس تولید کنندگان قرار بگیرد این نرخ ارز برای تأمین رفاه عمومی مردم و برای پیشرفت برنامه صنعتی و تولید مضر میدانم و از این جهت با آن مخالف هستم. خیلی عذر میخواهم که چند دقیقه‌ای وقت آقایان را گرفتم در موقعی که خستگی و دیر شدن ناهار هم ایجاب می‌کند که مختصر صحبت کنم.
نایب رئیس ـ پیشنهاد کفایت مذاکرات رسیده است. قرائت می‌شود.
(بشرح زیر خواندهشد)
پیشنهاد می‌کنم مذاکرات کافی باشد. مهدی ارباب (نمایندگان ـ مخالفی نیست)
نایب رئیس ـ آقای مهدی ارباب.
مهدی ارباب ـ بسیار مختصر عرضی می‌کنم صحبت از تغییر نرخ ارز نیست دلار ۳۲ ریال هم هیچ کجا پیدا نمی‌شود دلار هم ۷۵ ریال است حالا هم ۷۵ ریال است حالا هم ۷۵ ریال است فردا هم ۷۵ ریال خواهد بود و هر وقت هم که لازم بود پائین می‌آورند دو ساعت بعد از ظهر است وقت هم گذشته لایحه ایست که تصور می‌کنم مورد موافقت همه آقایان است و بنده هم بیش از این عرضی نمی‌کنم.
نایب رئیس ـ مخالفی نیست؟ (اظهاری نشد) چون مخالفی نیست بنابراین بپیشنهاد کفایت مذاکرات در کلیات رأی می‌گیریم آقایانی که موافقند قیام کنند (اکثر برخاستند) تصویب شد. رأی می‌گیریم بورود در مواد آقایانی که موافقند قیام کنند (اغلب قیام کردند) تصویب شد، ماده اول مطرح است قرائت می‌شود
(بشرح زیر خوانده شد)
ماده اول ـ از تاریخ تصویب این قانون قیمت هر گرم طلای خالص پشتوانه ۲۳۹۶۱۵۶ /۸۵ ریال تعیین می‌شود و تفاوت حاصله در حساب جداگانه نزد بانک ملی ایران منظور خواهد شد.
تبصره ـ بانک ملی ایران نرخ ارزها را بر اساس قیمت طلا مندرج در این ماده تعیین خواهد نمود.
نایب رئیس ـ مخالفی با ماده اول نیست؟ آقای دکتر شاهکار مخالفید؟
دکتر شاهکار ـ بنده یک توضیحی می‌خواستم از آقای وزیر دارائی که این نرخ طلا چقدر بوده که حالا شده ۷۵ریال؟
نایب رئیس ـ آقای وزیر دارائی بفرمائید.
وزیر دارائی ـ نرخ سابق مطابق قانون هر گرم ۳۲ ریال و ۲۹ سانتیم بوده حالا می‌شود ۷۵ ریال و کسری که بعرضتان رسید، بنده از این فرصت استفاده می‌کنم از بیانات جناب آقای دکتر شاهکار همیشه استفاده کردم یکی دو سؤال مختصری فرمودند که توضیحاُ عرض می‌کنم اینکه فرمودند که ارگ اطمینان داشته باشند که دولت این عمل که در لایحه ذکر کرده اجرا بکند با ۱۶ فوریت هم رأی می‌دهند بعقیده بنده رأی اعتمادی که بدولت دادید دلیل اینستکه اطمینان بر این نظری است که آقایان دارید. یکی دیگر هم فرمودند اگر
آنچه در ماده ۲ قید شده است عملی بود برای مملکت بسیار خوب است بشرط اینکه بمصرف کرهای دیگر نرسد صریحتر از آنچه در ماده ۲ نوشته شده عبارتی نیشود پیدا کرد که منحصر بیک کار معین است سوال سوم فرمودند که چرا گفته‌اند بانک ملی منحصراُ این عمل را انجام بدهد؟ اینکه اینجا نوشه شده بانک ملی دلیل بر این نیست که بانک ملی کارهای تولیدی بکند بانک ملی اعتبار می‌دهد بمردم، بکار خانه‌ها و شرکتها و ببانکها و آنها کارهای تولیدی میکنند (نمایندگان ـ رأی رأی)
نایب رئیس ـ چون مخالفی دیگر نیست بنابراین نسبت بماده اول رأی گرفته می‌شود آقایانی که با ماده اول موافقند قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد ماده دوم مطرح است ولی چون پیشنهادات متعددی نسبت بماده دوم رسیده است عده‌ای از آقایان تقاضا کرده‌اند که تنفس داده شود و چون طبق آئین نامه بیشتر از نیم ساعت نمی‌شود تنفس داد و نیم ساعت کافی نیست بنابراین این جلسه را ختم می‌کنیم و جلسه را برای ساعت پنج بعد از ظهر تعیین می‌کنیم.
نخست وزیر ـ اجازه میفرمائید؟
نایب رئیس ـ آقای نخست وزیر.
نخست وزیر ـ عرض کنم بنده باندازه‌ای در ضمن مذاکراتی که در اینجا شد حس کردم که آقایان نمایندگان محترم مثل روز اول نسبت به دولت بنده لطف دارند (صحیح است) برای اینکه الان ساعت دو و چند دقیقه بعد از ظهر است آقایان بخودشان زحمت دادند و تشریف دارند این جا با حالت گرسنگی و می‌خواهند لایحه‌ای دولت تقدیم کرده است بتصویب برسد راجع باین لایحه بعضی از آقایان توضیحاتی فرمودند راجع بکارهای تولیدی و اطمینان اینکه کار تولیدی خواهد شد یا نخواهد شد خیال می‌کنم وضع این لایحه بقدری روشن است که اگر ما نمی‌خواستیم کارهای تولیدی بکنیم و دستمان بسته نبود حتماُ تا ساعت ۲ بعد از ظهر مزاحم آقایان نمی‌شدیم حالا که آقایان این لطف را فرمودند و تا ساعت دو بعد از ظهر اینجا تشریف دارند و ماده یک را تصویب فرمودند بنده خواستم استدعا کنم چون بعد از ظهر هم مجلس سنا است استدعا می‌کنم که باندازه کافی تشریف داشته باشند که این لایحه تمام بشود (بعضی از نمایندگان ـ موافقیم)
نایب رئیس ـ ماده دوم قرائت می‌شود.
(بشرح زیر خوانده شد)
ماده دوم ـ بانک ملی ایران می‌تواند از محل حساب مذکور در ماده یک با توجه بوضع ارزی و پولی کشور برای تأمین هزینه‌های ریالی امور مالی تولیدی خارج از برنامه هفت ساله دوم که احتیاجات ارزی آن امور از محل دیگر تأمین شده باشد وام بدهد.
نایب رئیس ـ آقا خلعتبری مخالف هستید بفرمائید.
ارسلان خلعتبری ـ دو تذکر با استفاده از این مخالفت میخواهم بعرض آقایان برسانم یکی این است که این مسأله‌ای که این پول صرف تولید می‌شود این تشخیصش باکی خواهد بود؟ اگر تشخیص با شورای عالی اقتصاد است که ما در این دو سه ساله طرز کار آنرا دیده‌ایم بنظر بنده این لایحه معنی ندارد دولت باید برای اینکه این پول بمصرف تولیدی برسد یک ترتیبی بین خودشان بدهند که تنها چند نفر وزیر یا فرض بفرمائید یکی از مؤسسات دولتی یا اشخاصی که می‌خواهند از این پول استفاده بکنند کاری نداشته باشند چون اگر از قاعده خارج شد پس فردا سازمان برنامه می‌خواهد هر وزیری برای وزارت خانه خودش می‌خواهد، آن یکی برای راه می‌خواهد همه می‌خواهند، این باید معلوم بشود چون اگر روی قاعده‌ای که ما را قانع کنید معین نکردید بنظر بنده فایده‌ای ندارد هر چه قول داده‌اید لغو می‌شود این عرض اول بنده دوم اینکه مدتهاست مجلس شورای ملی برای امور کشاورزی اعتبار می‌خواهد و دولتها اعتبار نداشته‌اند اینجا جائی است که بشما عرض کنم هر استفاده‌ای که از این پول بشود و در درجه اول باید برای کشاورزی مملکت باشد (صحیح است) از اعتباراتی که بانک ملی پیدا می‌کند در درجه اول باید بوضع کشاورزان مملکت و کشاورزی توجه شود و این اعتبار بآنهائی که در امر کشاورزی دخالت دارند باید داده شود اگر بآنها داده بشود بنظر بنده کار مفیدی خواهد بود این بود که خواستم تذکر بدهم که این کار طبق یک برنامه صحیحی عمل بشود و نظر آقایان نمایندگان و اشخاص علاقمند عملی شود الان آقا یکسال است صحبت از قرضه ۲۳ میلیون دلاریست که باید بشود (نخست وزیر ـ شد) یکسال است که صحبت این است که آئین نامه‌های بانک کشاورزی اصلاح بشود هی امروز را بفردا این ماه را بآن ماه گذراندن فایده ندارد آقایان اینکار‌ها را در ممالک دیگر و الله در ۲۴ ساعت انجام می‌دهند لااقل در ظرف سه روز یا کمتر انجام می‌دهند بنابراین استفاده از پول را استدعا می‌کنم طوری ترتیب بدهید که در ظرف مدت کوتاهی برای کارهای کشاورزی مملکت مفید باشد من از این فرصت خواستم استفاده بکنم و این تذکرات را بدهم.
نایب رئیس ـ آقای تیمور تاش.
تیمور تاش ـ بنده مخالفم.
نایب رئیس ـ آقای فخر طباطبائی موافق هستید بفرمائید.
فخر طباطبائی ـ عرض کنم علت این که بنده با این ماده موافق صحبت می‌کنم این است که این پول و این اعتباری که از این لایحه بخزانه دولت عاید می‌شود بایستی از این اعتبار همانطوری که در لایحه هم اشاره شده بامور تولیدی بمعنی اخص کلمه استفاده بشود نه بمعنای وسیع که جهات دیگری را هم وارد امور تولیدی بکنند امور تولیدی ما در درجه اول کشاورزی مملکت است که ما محتاجیم این لایحه را با علاقمندی همانطوری که آقایان تا حالا نشسته‌اند و حتی فوریت سومش هم از طرف مجلس شورای ملی رأی داده شد برای اینکه یک جبر و ضرورت اجتماعی و اقتصادی ما را آورده باین مرحله که بایستی یک همچو لایحه‌ای را بنشینیم و تصویب کنیم اما برای کارهای تولیدی نه کارهای عمرانی و در لایحه هم اشاره بتولید شده است و این تولید هم بمعنای درجه اول کشاورزی مملکت است که خواستم بنده عرض کنم (احسنت)
مهدی ارباب ـ در درجه اول اسکله بندر عباس است.
نایب رئیس ـ آقای تیمور تاش بفرمائید.
تیمور تاش ـ ام المواد این قانون همین ماده دوم است باین معنی که اگر بخواهیم ما این قانون را تشریح بکنیم و شأن نزولی برایش قائل بشویم و بگوئیم این قانون مفید بحال کشور خواهد بود بعلت همین ماده ۲ است برای چی؟ برای اینکه مکرر گفته شده و مخصوصاُ شخص شاه هم فرموده‌اند که در آمد نفت ابدی نیست و همیشه نمی‌تواند برای این کشور یک در آمد مسلم و پا بر جائی باشد دلائل هم بسیار است همه تان هم میدانید منجمله ایجاد انرژی اتمی ما باید از فرصت استفاده بکنیم و ثروت ملی خودمان را ثروت ملی بمفهوم واقعی کلمه یعنی آن چیزی را که یک ملتی می‌تواند در آمد تعبیر کند این ثروت ملی را زیاد کنیم تا بتوانیم احیاناُ جبران کمبود نفت یا خدای نکرده بلائی که ممکن است برای ما حاصل بشود جبران بکنیم بدبختانه این ماده دوم بهیچوجه من الوجوه وافی باین منظور بنظر بنده نمی‌رسد و علت مخالفتم با این ماده باین جهت است که می‌گوید بانک ملی می‌تواند البته راجع ببانک ملی آقای وزیر دارائی توضیح فرمودند کاملا هم صحیح است یعنی بانک ملی اعتبار می‌دهد بدستگاههای دیگر بانک ملی ایران می‌تواند از محل حساب مذکور در ماده یک با توجه بوضع ارزی و پولی کشور، اینهم مسلم و بدهی است و محتاج بتوضیح نیست اما نکته‌ای که در این ماده هست این است که تأمین هزینه‌های ریالی امور تولیدی خارج از برنامه هفت ساله دوم را که احتیاجات ارزی آن امور از محل دیگری تأمین شده وام بدهد، این تصریحی که در ماده شده که احتیاجات ارزی آن از محل دیگری تأمین شده وام بدهد این تصریحی که در ماده شد که احتیاجات ارزی آن از محل دیگری تأمین شده باشد بنظر من بکلی این ماده را معذرت میخواهم بقول فرنگیها کد یک می‌کند یعنی نسخ می‌کند یعنی مفهوم اساسیش را از دست می‌دهد چرا؟ (وزیر صنایع ـ برعکس) بنده عقیده خودم را عرض می‌کنم قدر مسلم این است که آقایان وضع دنیا و بهمین تناسب وضع صنعت بمفهوم اخص کلمه صنعت بلکه وضع ایجاد و بوجود آوردن ثروت در دنیا عوض شده باین معنی که اگر در کشورهای دیگر ۵۰ سال پیش و در این کشور ۱۵ سال ۲۰ سال پیش ی سرمایه خصوصی کافی بود برای اینکه ثروتی بوجود بیاورند مسلماُ امروز سرمایه خصوصی اکثریت ملت ایران کافی نیست برای اینکه ایجاد ثروت و ایجاد تولید بکند (صحیح است) ناگزیر باید از عوامل مختلفه‌ای که در همه جا دنیا هست و و اهمشان اعتبار است استفاده کرد خاطر آقایان محترم که بیشتر از بنده وارد هستند خوب مستحضر است که بدبختانه در این کشور چیزی که وجود ندارد اعتبار بمفهوم مدرن کلمه است یعنی بانکها بفراخور امکاناتشان اعتباراتی بمردم می‌دهند ولیکن هم امکاناتشان فوق العاده محدود است و هم اینکه نرخ بهره شان با وجود اینکه بفراخور بازار آزاد بسیار نازل و قابل تحمل است من حیث المجموع گران است جناب آقای خلعتبری راجع بفلاحت و کشاورزی فرمودند آقایان دیگر هم همه شان توجه دارند که کشور ایران در مرحله اول یک کشور کشاورزی است ما هم آنرا قبول داریم هر کسیکه بخواهد کر کشاورزی بکند ناگزیر باید مبالغ هنگفتی سرمایه بگذارد تا برداشت بکند آقایان بخدای متعال این تز غلط است که مالک چون ملکی بهش ارث رسیده توی پر قو خوابیده این غلط است کسانی که مالک هستند و می دانند که یکی از طبقاتی که در این کشور معذرت میخواهم همیشه هشتشان گرو نهشان هست مالکین هستند (صحیح است) بچه دلیل؟ بدلیل اینکه مالک ولو اینکه بخواهد با گاو آهن و یا خیش عمل بکند باید اقلا از ۱۵۰۰ تا ۲۰۰۰ تومان تقاوی بهر واحد زراعتی بدهد تا بعد بتواند از سهم آنها برداشت بکند یک مالک اگر امروز بخواهد کار بکند باید تراکتور داشته باشد بای لایروبی قنات بکند باید کمباین داشته باشند با فرع ۳۵ و ۴۰ در صد نمی‌شود انتر پریزی در دنیا استفاده کرد (صحیح است) این را بنده راجع بمالک گفتم و می‌گردم ن خودم با کمال سربلندی میگویم که مقاطعه کارم یعنی خیال می‌کنم زحمت می‌کشم و در همان راه عمران و آبادی که میفرمائید من کوشش
می‌کنم و هیچ باکی هم ندارم که میگویم یکی از بزرگترین و بهترین شرکتهای این کشور را دارم و به آن می‌بالم این مقاطعه کار این اگر بخواهد خودش را اکیپه کند یعنی ماشین الات داشته باشد یعنی ابزار کار داشته باشد، باز هم باید بروند با صدی سی و شش و صدی ۴۰ فرع پول قرض بگیرد برای اینکه کارش را بکند میدانید نتیجه اساسی این چه می‌شود؟ این می‌شود که قیمتها ناگزیر زیاد می‌شود و برای کارفرما کار، گران تر تمام می‌شود و حال آنکه اگر مثل همه جای دنیا، مثل امریکا، مثل انگلیس مثل همه اروپا دستگاههائی بود که اعتبار کافی و ارزان در اختیار می‌گذاشت طبعاُ این موضوع مرتفع می‌شد و کار ارزان تر تمام می‌شد اینرا بنده برای این از خودم مثل زدم تا اینکه نگویند که فلانی که مقاطعه کار است سنگ خودش را بسینه می‌زند، من خودم را گفتم و اما یکی دیگر از منابع ثروت مسلم این کشور ثروت سرشار زیر زمینی ما است یعنی معادن ما است جناب آقای وزیر صنایع و معادن اینطور هست یا نیست؟ (وزیر صنایع و معادن ـ صحیح است) شما اگر بخواهید بهر کاری دست بزنید از حدود سرمایه و کار هر فرد ایرانی خارج است اینرا هم باز عرض می‌کنم که اعلیحضرت همایونی فرمودند، فراموش نکنید که برای هر فرد ایرانی ۴۲ تومان یعنی ۴۲۰ ریال پول است مسلماُ نه ۴۲ تومان و نه با ۴۲۰۰ تمان می‌شود در وضع موجود دنیا دست بعمل تولید زد پس اگر ما بخواهیم واقعاُ از این قانون و از این ازدیاد سرمایه استفاده کنیم آقایان شرط لازم و واجب و قطعی آن این است که اعتبار در دسترس کسانی که می‌خواهند زحمت بکشند کمر بندشان را سفت بکنند و کار بکنند گذاشته بشود بدبختانه این ماده دوم بنظر من جناب آقای ناصر وافی باین منظور نمی‌آید بدو دلیل، دلیل اول اینست که معلوم نیست بانک ملی بکه و بچه و با چه شرائطی می‌خواهد وام بدهد دلیل دومش این است که مرقوم فرموده‌اید که احتیاجات ارزی آن از محل دیگری تأمین شده باشد بنده که میخواهم تراکتور بخرم و بروم کار بکنم من که میخواهم کمباین بخرم، بنده که میخواهم تراکتور بخرم بنده که میخواهم خرج قنات بدهم من تأمین محل ارزش را از جای دیگر نمی‌توانم بکنم آن کار عامل دیگری دارد یعنی آن فروشنده تراکتور و دستگاه است که باید باو اعتبار بدهید اما با این ترتیبی که در ین ماده ذکر شده اگر من بخواهم امروز فلان مبلغ در مقابل تضمین، در مقابل عملی که میخواهم انجام بدهم جانی که میخواهم بکنم اعتبار داشته باشم باید تأمین اعتبار ارزیش را قبلا بکنم و من نمیدانم این تأمین اعتبار ارزی را از کجا بکنم پس این ماده وافی بمرام نیست و آن چیزی که ما در این ماده می‌خواهیم نیست و واقعاُ همانطوری که دوست ارجمندم جناب دکتر شاهکار گفت اگر بآن عمل بشود آن خدمت است و اگر نشود من نمیدانم اسمش را چه باید گذاشت خدمت آنوقتی است که اعتبار کافی برای امور تولیدی در دسترس مردمی که واقعاُ می‌خواهند کار بکنند بگذاریم و این ماده را من واقعاُ وافی باین مقصود نمیدانم (احسنت)
نایب رئیس ـ آقای خرازی موافقید؟
خرازی ـ بله آقای وزیر دارائی می‌خواهند صحبت کنند.
نایب رئیس ـ آقای وزیر دارائی.
وزیر دارائی ـ راجع بتوضیحی که جناب آقای تیمور تاش خواستند بعرضشان میرسانم که نظرشان کاملا تأمین است در اینجا نوشته شده است که احتیاجات ارزیش اگر تأمین بشود احتیاجات ریالیش را بانک ملی بدهند بنظر من اگر این عبارت اینطور نوشته نشده بود اگر بنا بود بانک ملی بگوید که تفاوت حاصله را بمصرف احتیاجات ارزی و ریالی کارهای تولیدی میرساند تا اینکه بگوید قطعاُ این را بمصرف احتیاجات ریالیش میرساند بشرط اینکه ارزش تأمین بشود این مطلب پنج، شش برابر وسعت عمل ببانک می‌داد یعنی اگر با فرض اول یک کار عمرانی می‌توانید بکنید با فرض دوم ۶ برابر می‌توانید بکنید (تیمور تاش ـ از کجا ؟) توضیح می‌دهم مثال می‌زنم عرض کنم اگر فرض بفرمائید یک کسی یک شرکتی بیاید بگوید من پنجاه در صد یک عمل مربوط بیک کار تولید را بارز دارم حالا از کجا ارز دارد؟ این بطریق اولی بهتر است که یک کسی بیاید بگوید من یک کار تولیدی می‌کنم بمن ارز و ریال هر دو را بدهید با ترتیب اول در کار می‌شود انجام داد یا ولی باید پنجاه در صد داد و بدومی صد در صد اما فرمودند این ارز از کجا بدست می‌آید؟ ارز از طرق مختلف بدست می‌آید یکی ممکن است ارزش را برود از بانک ملی بخرد و بگوید این را با سرمایه خودم خریده‌ام و حالا بمن کمک کنید بریال من بروم بکار بپردازم یکی ممکن است اعتبار بگیرد از خارج و بگوید من این اعتبار ارزی را گرفته‌ام و برای مصرف ریالی بمن کمک کنید و یکی هم اینکه ممکن است یک سرمایه دار خارجی بیاید که بگوید من فلانقدر سرمایه می‌آورم در اینکار تولید بشرط اینکه مصرف ریالی را تأمین کنید بنظر من ذکر این نکته بسیار مفید است (صحیح است)
نایب رئیس ـ آقای خرازی موافقید بفرمائید.
خرازی ـ بنده امیدوار هستم که بر خلاف گذشته که در هر لایحه‌ای مثل لایحه ۱۵۰ میلیون دلار و لایحه اعزام محصلین رتبه اول دانشکده‌ها بخار که دو سال و خورده‌ای گذشت و حالا دو مرتبه لایحه تجدیدش را آوردند این لایحه مثل آن لوایح در بوته اجمال نماند یا بر خلاف قانون عملی نشود در این ماده دو که اضافه سرمایه اختصاص داده شده بکارهای تولیدی فعلا چند کالا هست که پنجاه در صد واردات ما را تشکیل می‌دهد که عبارت است از قند و شکر و چای و پارچه‌های نخی و سیمان که از ۶۰ میلیون واردات ما ۲۰ میلیون را تشکیل می‌دهد این اجناس یک ثلثش در مملکت تهیه می‌شود و دو ثلث از خارجه وارد می‌شود دولت می‌تواند تهیه این اجناس را در داخله توسعه بدهد و هم قیمت کشاورزی همانطوری که آقای خلعتبری فرمودند توسعه پیدا کند مخصوصاُ آقای وزیر بازرگانی توجه کنند وقتی ۲۰ میلیون فقط صرف امور کشاورزی بشود آنوقت ملاحظه خواهد فرمود که وقتی صنعت قند و مملکت تأمین بشود چقدر سطح کشاورزی ما ترقی می‌کند همچنین صنعت پنبه ما دیگر احتیاج نداریم پنبه مان را بفرستیم بخارجه که با ۵۰ در صد اضافه بیاورند بما بفروشند یا فرض بفرمائید وقتی خداوند متعال بما همه چیز داده مثلا سنگ آهک و خاک رس داده که با آن سیمان تهیه می‌شود چرا باید برای اینها پول بدهیم بخارجه یا اگر یک سرمایه‌ای باشد برای تأمین چای در داخله مملکت با بودن گیلان و مازندران و ما احتیاج نداشته باشیم از راه مشروع سالی ۱۵۰ میلیون تومان چائی بیاوریم و از راه غیر مشروع هم سالی ۱۵۰ میلیون تومان بنابراین ما انتظار داریم از دولت فعلی که از این تفاوتی که حاصل می‌شود در درجه اول یک برنامه سه ساله برای تأمین سیمان، یک برنامه پنج ساله برای تأمین قند و شکر و پارچه‌های نخی و یک برنامه دهساله برای چای تهیه بکنند و ضمناُ هم یک برنامه وسیعی آقای وزیر صنایع که گوششان باین حرفها بدهکار نیست برای استخراج معادن بطریق علمی و ذوب آنها ترتیب بدهند که از ورود فلزات از خارجه و سایر اجناس عمده‌ای که از خارج می‌آوریم رفع حاجت بکنیم عرض بنده این بود.
نایب رئیس ـ پیشنهاد سکوت در ماده دوم قرائت می‌شود
(بشرح زیر خوانده شد)
در ماده دوم بنده پیشنهاد سکوت می‌کنم.
نایب رئیس ـ آقای تیمور تاش.
تیمور تاش ـ بنده خیلی معذرت میخواهم که از این تروک پارلمانی استفاده کردم برای اینکه دو کلمه عرض کنم راجع باین موضوع تمام ناطقین محترم که صحبت کردند اینجا فرمودند که کار عمده این مملکت مایه و اساسش کشاورزیست (صحیح است) بنده وسعت نظر بیشتری داشتم کارهای دیگری هم جزئش گرفتم ولکن توضیحاتی که جناب آقای وزیر دارائی فرمودند مثل اینکه یک قدری در حقیقت بر مشکل بنده افزود عوض اینکه گره گشائی بکند بدلیل اینکه با این توضیحی که آقا فرمودند اینطور فهمیدم که مثلا فلان شرکت خارجی یک ارزی در خراج دارد آمده می‌خواهد کار خانه اش را بکار بیندازد صدی هفتاد سهیم بشود یا تمام کارخانه اش مال خودش باشد ما ریالش را بهش بدهیم یا فلان دستگاه استخراج معدن را یک کسی یا یک شرکت آورده می‌گوید من ارز خارجی اش را دارم فرض بفرمائید چند تا ماشین آلات معدن که قیمتش هم خیلی گران است فرض بفرمائید هر کدام چندین میلیون فرانک قیمت دارد آورده‌اند اینجا می‌خواهند کار بکنند شما چشمتان کور بشود ریالش را بمن بدهید ولی من ایرانی منی که میخواهم بروم دو تا تراکتور بخرم چاه عمیق بزنم، قنات درست کنم بنده حق ندارم از این اعتبار استفاده بکنم من نمیدانم این صد در صد اعتبار دادن چه اشکالی دارد؟ معذرت میخواه خیلی صریح و روشن عرض می‌کنم این کاملا و کاملا نقض غرض است شما اگر بخواهید از این استفاده بکنید استفاده اعتباری بکنید چرا این را می‌خواهید فقط مختص بخارجی‌ها و کسانی که ارزشان را از خارج آوردند و اعتبار ارزی داشته باشند بدهید و برای اینها اعتبار قائل شده‌اید اجازه بدهید آن ایرانی بدبختی که می‌خواهد کار بکند از این اعتبار استفاده کند واقعاُ بنده نمی‌فهمم توضیح جناب آقای وزیر دارائی هم بجای اینکه مشکلی از پیش پای من بردارد یک بار بسیار بسیار سنگینی بدوش من گذاشته است، مفهوم این ماده یعنی شرکتهای خارجی که ارز دارند و می‌خواهند بیایند در این کشور کار بکنند حق دارند از این اعتبار استفاده بکنند و لاغیر و لاغیر و لاغیر اگر نظر مجلس این است که من عرضی ندارم.
نایب رئیس ـ آقا وزیر دارائی بفرمائید.
وزیر دارائی ـ جناب آقای تیمور تاش بنده بجنابعالی توضیح عرض کردم فرمودید مثال بزنید بنده مثال زدم (تیمور تاش ـ یک مثال کهنه که قابل استنباط من بدبخت باشد بزنید) اگر یک مالکی یک تراکتور خودش بخرد یعنی ریالش را بدهد ببانک کشاورزی و بانک کشاورزی تراکتور بخرد از نقطه نظر ارزی تأمین شده برای پیشرفت کار ریالش هم باو اعتبار می‌دهیم یا اگر یک ایرانی سرمایه خراجش را بیاورد در این مملکت و برای کار تولیدی مصرف بکند اعتبار بخواهد بهش می‌دهند در اینجا هیچوقت نگفته که بانک مالی مکلف است گفته می‌تواند (تیمور تاش ـ می‌تواند ناظر به آن چیزی است که اینجا نوشته شده و لاغیر)
گفتیم اگر احتیاجات ارزی (تیمور تاش ـ یعنی چه ؟) یعنی اگر برای کار کشاورزی مبلغ ارزش را تهیه کرده باشد الان فرض کنید (تیمور تاش ـ فلان شرکت خارجی) نه، شرکت خارجی نیست فرض کنید بانک کشاورزی الان از محل ۲۳ میلیون دلار وام که اینجا صحبت شد در حدود ۱۲ میلیون دلار فرض می‌کند و بسرمایه اش افزوده می‌شود این سرمایه اضافه می‌شود به بانک کشاورزی که می‌تواند از بانک ملی ریال حاصلة آنرا بگیرند و باتکاء آن بمردم اعتبار بدهد این کافی نیست و بانک کشاورزی شخصاُ کشاورزی نمی‌کند آن پول را که می‌گیرد برای این است که بمردم وام بدهد.
نایب رئیس ـ به پیشنهاد خودتان باقی هستید.
تیمور تاش ـ بلی.
نایب رئیس ـ آقا قنات آبادی مخالف هستید بفرمائید.
قنات آبادی ـ بنده معتقد هستم که در این گونه موارد پیشنهاد سکوت مطلب را حل نمی‌کند بلکه در مقابل نظریات مثبت و پیشنهاد مثبت کار را حل می‌کند بعد از سه ساعت کار کردند پیشنهاد سکوت دادن یا رأی گرفتن یا رأی نگرفتن صورت خوبی ندارد بنده معتقدم که جناب ایشان نگر در این مورد بخصوص نظری دارد یا پیشنهاد مثبتی دارند بدهند و دلایلی که دارند اقامه بکنند مجلس اگر دلایل ایشان را قبول کرد بهش رأی می‌دهد والا رد می‌کند.
نایب رئیس ـ پس گرفتید یا رأی بگیریم.
دکتر بینا ـ بموجب آئین نامه و تبصره‌ای که مربوط به سکوت است تصریح شده است که اگر پس هم بگیرند باید رأی گرفت.
نایب رئیس ـ همینطور است در هر حال بایستی رأی گرفت رأی می‌گیریم آقایانی که با پیشنهاد سکوت آقای تیمور تاش موافقند قیام بفرمایند (کسی بر نخواست) رد شد پیشنهاد کفایت مذاکرات رسیده است قرائت می‌شود.
(بشرح ذیل قرائت شد)
پیشنهاد می‌نمایم بعد از اظهار نظر دو مخالف و دو موافق مذاکرات در ماده دوم کافی باشد. سعیدی مهدوی.
نایب رئیس ـ آقای سعدی مهدوی بفرمائید.
مهدوی ـ بنده تصور می‌کنم که در اطراف ماده دوم دو موافق و دو مخالف صحبت کردند و اتفاقاُ تذکرات بسیار مفیدی دادند ولی آنچه که ما سابقه داریم در مجلس معمولا این تذکرات آنطوری که بایستی در این مواقع بجا نخواهد بود و بنظر بنده دولتی که مورد اعتماد ما است و بعد از این که کفایت مذاکرات تصویب شد بعداُ اگر نظریات اصلاحی باشد بنظر مراجع امور اگر صحیح باشد مورد نظر قرار خواهند داد و بتذکر نمایندگان ترتیب اثر خواهند داد این است که با چنین وضعیت هیچ دلیلی ندارد که ما وقت خودمان را بگذرانیم.
جمعی از نمایندگان ـ مخالفی نیست.
نایب رئیس ـ چون مخالفی نیست اعلام رأی می‌شود برای کفایت مذاکرات آقایانی که با کفایت مذاکرات نسبت بماده دوم موافقند قیام بفرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد پیشنهاداتی که مربوط بماده دوم است قرائت می‌شود.
(بشرح ذیل قرائت شد)
اینجانب پیشنهاد می‌کنم که تبصرة ذیل بآخر ماده دو افزوده شود و همچنین در امور کشاورزی ›› خلعتبری.
نایب رئیس ـ آقای ارسلان خلعتبری بفرمائید.
خلعتبری ـ توجه بفرمائید اصل ماده این است ‹‹ ماده دوم ـ بانک بانک ملی ایران می‌تواند از محل حساب مذکور در ماده یک با توجه بوضع ارزی و پولی کشور برای تأمین هزینه‌های ریالی امور تولیدی خارج از برنامه هفت ساله دوم که احتیاجات ارزی آن از محل دیگر تأمین شده باشد ›› وام بدهد تا باینجا که می‌رسد که از محل دیگر تأمین شده باشد بنده اضافه می‌کنم ‹‹ و همچنین در امور کشاورزی وام بدهد ›› (تیمور تاش ـ باز ناظر بر امور خارجی می‌شود) ملاحظه فرمودید چون اکثریت مجلس با متن ماده موافق است و ضمناُ منظور ما هم تأمین امور کشاورزی است بنابراین اضافه شدند جمله و همچنین در امور کشاورزی هر دو منظور را تأمین می‌کند یعنی دولت نمی‌تواند بگوید از این اعتبارات برای کشاورزی نگیرید و من وام نمی‌دهم مجوز ندارم.
نایب رئیس ـ آقای دکتر مشیر فاطمی مخالفید؟
دکتر مشیر فاطمی ـ بنده با ین وضع موافق نیستم.
نایب رئیس ـ بفرمائید.
دکتر مشیر فاطمی ـ عرض کنم خلاصه مطلب معطلی این ماده روی این کار کشاورزی است و بنده یک پیشنهادی تقدیم کردم که شاید نوبت دوم یا سوم باشد البته خود بانک ملی مستقیماُ نمی‌تواند یک ملی برای کشاورزی انجام بدهد برای این که این کار مستقیماُ وظیفة بانک ملی نیست و کار بانک ملی خیلی شلوغ می‌شود بنده پیشنهاد کردم و تمنی می‌کنم جناب آقای خلعتبری اجازه بفرمایند که پیشنهاد بنده هم قرائت بشود که اگر می‌خواهند از این محل یک اعتباراتی بدهند باید به بانک کشاورزی داده شود که او طبق مقررات عمل کند اگر اجازه بفرمائید پیشنهاد بنده را هم بخوانند.
نایب رئیس ـ پیشنهاد آقا دکتر مشیر فاطمی قرائت می‌شود.
(بشرح ذیل قرائت شد)
پیشنهاد می‌نماید که تبصرةذیل بماده دوم اضافه شود.
تبصره ـ برای تأمین اعتبارات امور تولیدی مربوط بکشاورزی اعتبارات لازم باختیار بانک کشاورزی گذارده می‌شود که با شرایط سهم و ساده بزارعین کشاورزان برای امور قنائی وام بدهد. دکتر مشیر فاطمی.
نایب رئیس ـ آقای نخست وزیر بفرمائید.
نخست وزیر ـ بنده خیلی متأسف هستم که این موضوعات با همدیگر اصطلاح قاطی شد و مفهوم این ماده دوم را این طوری که هست بعضی از آقایان استنباط نفرمودند بانک کشاورزی یک بانکی است که یک برنامه‌ای دارد و اعتباراتی آقایان برای آن تصویب فرموده‌اید در همین سه روز پیش ما از محل ۲۳ میلیون دلار که قرار بود به آن کمک بشود کمک کردیم بعد هم در قسمت اساسنامه اش که فرمودند اساسنامه اش را هم اصلاح کردیم که اکنون روی میز بنده است و تهیه شده است بانک اظهار نظرش را کرده است که اگر آئین نامه اش را باین ترتیب تغییر بدهند کمک مهمی به کشاورزان خواهد شد یعنی با یک شرایط سهلی به آنها کمک خواهد شد اینکه گفته است برای امور تولیدی بنده نمیدانم که بانک کشاورزی جزو امور تولیدی هست یا نیست اگر ما گفته‌ایم که امور تولیدی و در اینجا بطور اعم نوشته شده است نظر ما هم همین است که مربوط بکشاورزی هم هست بنده آن روزی که برنامه دولت را بعرض رسانیدم و مورد تصویب آقایان هم واقع شد عرض کردم ما بایستی امور تولیدی را زیاد کنیم تا در نتیجه هزینه زندگی بیاید پائین مقصود این است که هر موقعی دولت یا شهرداری نرخ معین کردند جنس ترقی کرده و بدست مردم نرسیده است و در قیمت هم تغییری نکرده و باعث رفاه مردم نشده از این جهت این کلمه تولید که اینجا گذاشته شده است بنظر بنده کاملا کافی است مانعی نمی ـ بینم اگر آقای خلعتبری اصراری داشته باشند اشکالی ندارد اینجا اضافه کنیم تأمین هزینه‌های ریالی امور کشاورزی و تولیدی.
نایب رئیس ـ آقای دکتر مشیر فاطمی با این پیشنهاد آقای خلعتبری موافق هستید؟
دکتر مشیر فاطمی ـ چو آقا نخست وزیر فرمودند امور کشاورزی اضافه شود بنظر بنده کافی است.
نایب رئیس ـ بنابراین رأی گفته می‌شود به پیشنهاد آقای خلعتبری بطوری که آقا نخست وزیر اصلاح و قبول کردند آقایانی که موافقند قیام بفرمایند (اکثر قیام نمودند) تصویب شد پیشنهاد دیگری قرائت می‌شود.
(بشرح ذیل قرائت شد)
مقام محترم ریاست مجلس شورای ملی. پیشنهاد می‌کنم تبصره زیر بماده ۲ لایحه قانون اصلاح قانون تثبیت پشتوانه اسکناس اضافه شود.
تبصره ـ بانک ملی وام لازم را فقط برای اجرای پروژههای تولیدی معینی پرداخت خواهد نمود.
مهندس جفرودی.
نخست وزیر ـ کی معین کند؟
نایب رئیس ـ آقای مهندس جفرودی بفرمائید.
مهندس جفرودی ـ بصورتی که ماده دوم در لایه هست اختیار بر خلاف آنچه که آقا ناصر فرمودند در دست بانک ملی است (یک نفر از نمایندگان ـ حسنش است) حالا بنده نمیدانم حسنش است یا عیبش است در هر صورت اختیار در دست بانک ملی است و هیچ مرجع دیگری نیست که ضرورت اعتباری که شخصی خواسته است معین کند. یک کسی می‌رود اعتباری می‌خواهد و بانک ملی هم می‌دهد یا نمی‌دهد اولا این ماده همانطور که آقایان توضیح دادند بصورتی مطرح شده است بنده توجه جناب آقای دکتر اقبال را جلب می‌کنم باینکه ایرانیان نمی‌توانند از این اعتبار استفاده کنند مگر بانک کشاورزی، یا بانک رهنی این مؤسسات می‌توانند بمیزان محدود از این ماده استفاده کنند و حمال آنکه یقیناُ نظر دولت از تهیه و تقدیم این ماده این است که یک گشایشی پولی در میان مردم ایران ایجاد کنند حالا بنظر بنده اینطور رسیده که یکی مؤسسات خارجی که دارای ارزی هستند می‌آیند از این ماده استفاده میکنند اصلا این را باین صورت در بیاورید که (آنهائی که دارای یک پروژههای معینی هستند که بنفع مملکت باشد) و الا این ماده باین صورت که قید شده بهیچوجه منفعت مملکت در آن نیست و نظر دولت هم تأمین نخواهد شد این است که بنده پیشنهاد کردم که اگر مؤسسات خارجی دارای ارز هستند و می‌توانند استفاده کنند باین شرط استفاده کنند که لااقل یک پروژه معنی داشته باشند که تولیدی باشد آنوقت می‌تواند ریالش را استفاده کند.
نایب رئیس ـ آقای نخست وزیر بفرمائید.
نخست وزیر ـ آقای مهندس جفرودی پیشنهاد فرمودند که مؤسسات خارجی بیایند بگویند که ما یک پروژههای معینی داریم
و بما ریال بدهید ما هیچ اینجا بخارجی‌ها جنین کاری را اجازه نمی‌دهیم و هیچ جنین تصمیمی ندارم که بخارجی‌ها بگوئیم هر کاری که می‌خواهند بکنند ما بآنها اعتبار بدهیم این دولت که قبول مسئولیت کرده اگر تشخیص داد که کار او بنفع مملکت است اجازه خواهد داد و الا از حالا میگویم پروژههای داده است که ما خواسته باشیم بگوئیم روی این پروژه‌ها پول بآنها می‌دهیم اما این که فرمودند که این ماده برای خارجیها است که بایران می‌آیند و آقای تیمور تاش هم فرمودند که اگر خارجیها بیایند بگویند که ما اینقدر سرمایه ارزی داریم یا اینقدر اثاثیه داریم و می‌خواهیم این کار تولدی را هم برای ایران بکنیم و این کار تولیدی را برای آن مملکتی که تشریف دارند نمی‌خواهند بکنند فقط برای ایران می‌خواهند بکنند و وقتی که آن پروژه را آوردند رسیدگی کردیم اختیار در دست ما است اینطور نیست که هر کس پروژه‌ای آورد بگوئیم بلی قبول می‌کنیم اگر ما دیدیم و رسیدگی کردیم که یک پروژه‌ای آورد بگوئیم بلی قبول می‌کنیم اگر ما دیدیم و رسیدگی کردیم که یک پروژه‌ای ممکن است بنفع مملکت باشد و برای کارهای تولیدی است و مخصوصاُ کلمه عمرانی را برداشتیم برای این که کارهای عمرانی غیر از ضرر و تورم کار دیگری برای ما نخواهد کرد وقتی دیدیم که مصلحت مملکت هست میگوئیم بلی بشما اعتبار می‌دهیم و این کار تنها برای خارجیها نیست تعداد زیادی از ایرانی‌های پر ثروت در خارج ایران بدولت مراجعه میکنند ارز دارند در آنجا‌ها ارزشان بصورت اسعار خارجی است برای اینکه بیایند در ایران و ارزی خود را بکار بیندازند ریال می‌خواهند و ما چون ریال نداریم که بآنها بدهیم آنها هم نمی‌توانند کار کنند و بنده بطور مثال چند نفر اسم حضورتان می‌دهم و حتی عریضه‌ای داده‌اند حضور اعلیحضرت تشریف بیاورید اسامی آنها را بشما میگویم کی‌ها هستند عده‌ای از ایرانی‌ها خارج هستند ثروت دارند می‌خواهند بیایند اینجا و اگر خواستند بیایند اینجا ما ریالش را نداریم بدهیم ولی اگر توانستیم از این راه ریال تهیه کنیم بآنها می‌توانیم اعتبار بدهیم.
نایب رئیس ـ آقای مهدی ارباب مخالفید بفرمائید
. مهدی ارباب ـ اگر منظور گذرانیدن وقت است بنده عرضی ندارم در ردیف آقایان نشسته‌ام و الا عبارات روشن است و در این لایحه دو عبارت دارد یکی می‌تواند این می‌تواند خیلی الزامی نیست هم می‌تواند کمک بکند اگر نکرد کاری نمی‌شود کرد مکلف نیست ثانیاُ عبارت تولیدی اعم است هر چه تولید بشد حالا بیائیم پنجاه تا شاخ و برگ برایش درست کنیم که برای سیب چند تا برای گلابی چند تا برای گندم چطور برای کوه و دشت چطور این کلمه تولیدی اعم است این دیگر حرف ندارد ولی تا این مشکلات در مقررات بانک کشاورزی وجود دارد تا وقتی که ثبت اسناد در تمام کشور تعمیم پیدا نکرده بنده مخالفم که بانک کشاورزی هم کمک شود.
نایب رئیس ـ رأس می‌گیریم بپیشنهاد آقا مهندس جفرودی آقایانی که با این پیشنهاد موافقند قیام بفرمایند (عده کمی قیام نمودند) تصویب نشد پیشنهاد دیگری قرائت می‌شود.
(بشرح ذیل قرائت شد ) پیشنهاد می‌نمایم تبصره زیر بماده ۲ اضافه شود.
تبصره ـ دولت مکلف است صورت برنامه‌های تولیدی خارج از برنامه هفت ساله را مشتمل بر موضوعات آن و میزانی که برای هر برنامه از بانک ملی وام خواهد گرفت قبل از اخذ بمجلس ارسال دارد و بهیچوجه حق ندارد از اسکناس‌های حاصله از این قانون بمصرف هزینه‌های جاری بودجه کل مملکتی بزند عمیدی نوری.
نایب رئیس ـ آقای عمیدی نوری بفرمائید.
عمیدی نوری ـ بنده علت اینکه این پیشنهاد را دادم بیشتر روی قسمت اولش اصرار دارم و دلیل من این است که لااقل این برنامه‌های تولیدی که حتی اینجا بحث هم شد مشخص این برنامه کیست و چطور ممکن است معلوم شود که تولیدی است یا عمرانی چون این توهم خواهد رفت و نظر اصلی هم این است که اسکناس‌های حاصله بمصرف برنامه‌های تولیدی برسد لااقل یک صورتی از این برنامه‌ای تولیدی که برای آنها وام باید داده شود بمجلس فرستاده شود که نمایندگان محترم از آن مستحضر باشند در اینصورت این یک اثری دارد هم یک کنترلی است از نظر حق نظارتی که قوه مقننه و مجلس مسلماُ در دخل و خرج مملکت دارد و هم یک توجهی است در افکار عمومی که این بحثی که می‌شود که می‌گویند دولتها اصرار دارند و می‌خواهند اسکناس‌های زیادی را بمصارف غیر تولید برسانند همانطوری که جناب آقای نخست وزیر فرمودند این توهم هم رفع می‌شود و منحصر می‌شود به برنامه‌های تولدی اما جهت دوم پیشنهاد با تصریحی که البته شده در ماده ۲ چون این لایحه طبع نشده است و پخش نشده است که ما ماده را ببینیم در قسمت دوم بنده اصراری ندارم ولی در قسمت اول پیشنهاد که صورت‌ها بمجلس داده شود وقتی صورت‌ها بمجلس داده شد و مجلس هم مستحضر شد این خود یک کنترلی است که جهت این که اسکناس‌ها حاصله بمصرف کارهای تولیدی برسد.
نایب رئیس ـ آقا صارمی مخالفید؟ بفرمائید.
صارمی ـ نظر جناب آقای عمیدی نوری در موضوع بازرسی و نظارت مجلس است در این کار ولی حقیقت این است که با این یصورتی که پیشنهاد کرده‌اند بسیار کار مشکلی است (عمیدی نوری ـ چرا مشکل است ؟) اگر یک پروژه اصلاحی داده شده باشد یا عمرانی و یا تولیدی بیاورند در مجلس و بنظر آقایان برسانند و مطرح بشود (عمیدی نوری ـ مطرح نمی‌شود برای استحضار است) اگر صرفاُ برای استحضار باشد که مقصود حاصل نمی‌شود (صحیح است) اگر برای اطلاع باشد در روزنامه‌ها منتشر می‌شود اگر حق اظهار نظر و رأی نباشد صرفاُ ممکن است که جناب آقای نخست وزیر اینجا قول بدهند یا جناب آقای ناصر که توضیحات لازمه را به اطلاع آقایان برسانند و بالاخره اگر نظر استحضار باشد تأثیر تام و تمام ندارد و خیال می‌کنم جنابعالی هم موافقت بفرمائید بصورت دیگری نظر خودتان را تأمین کنید (عمیدی نوری ـ چه جور ؟) وقتی حق اظهار نظری نباشد یک تشریفاتی است بلایحه و فایده‌ای عاید نخواهد شد.
نایب رئیس ـ آقای دکتر مشیر فاطمی مخالفید ؟(دکتر مشیر فاطمی ـ بلی) آقای مشایخی شما هم مخالفید؟ (مشایخی ـ بده هم مخالفم)
نایب رئیس ـ یک مخالف صحبت کرد بنابراین اعلام رأی می‌شود نسبت به پیشنهاد آقای عمیدی نوری که قبلا قرائت شده و مطرح بود، آقایان موافقین قیام فرمایند (عده برخاستند) تصویب شد، پیشنهاد دیگری قرائت می‌شود.
(بشرح ذیل قرائت شد)
پیشنهاد می‌نماید تبصره ذیل بماده دوم اضافه شود،
تبصره ـ برای تأمین اعتبارات تولیدی مربوط بکشاورزی اعتبارات لازم باختیار بانک کشاورزی گذارده می‌شود که با شرایط سهل و ساده بزارعین کشاورزان برای امور قنائی وام بدهد، دکتر مشیر فاطمی.
دکتر مشیر فاطمی ـ در اصلاحی که قبلا شده بنده پس می‌گیرم.
نایب رئیس ـ استرداد فرمودند پیشنهاد دیگری قرائت می‌شود
(بشرح زیر قرائت شد)
پیشنهاد می‌کنم تبصره ذیل بماده دوم علاوه شود.
تبصره ـ از تاریخ تصویب این قانون نرخ بهره اعتبارات بانک ملی و بانکهائی که با سرمایة دولتی اداره می‌شود بمأخذ صدی پنجاه تعرفة فعلی تقلیل داده می‌شود دکتر دادفر.
نایب رئیس ـ آقا دکتر دادفر بفرمائید.
دکتر دادفر ـ غرض بنده از این پیشنهاد این بود که در اینجا صحبت شد بکارهای تولیدی کمک بشود تا در کشور کارهای تولیدی رو براه بشود آقایان میدانند که یکی از جهات و علل واقعی عدم تولیدات در مملکت زیادی نرخ بهره است این آقای دکتر شاهکار و سابقاُ آقای دکتر جهانشاهی اینجا شرح دادند که آقا با نرخ صدی سی در مملکت نمی‌شود تولید کرد یک کسی که می‌خواهد تراکتور بخرد یک کسی که می‌خواهد یک دهی را آباد کند با بهره صدی سی اگر بخواهد فرض بکند موافق نمی‌شد الان که از محل این وجوه بانک ملی دارای مقدار زیادی اعتبار و اسکناس می‌شود بنده پیشنهاد کردم اگر محلش اینجا هم نباشد ولی توجه دولت را جلب می‌کنم برای پائین آوردن نرخ بهره فکری بشود حالا هم ممکن است آقایان تصویب بفرمایند. ن
ایب رئیس ـ استرداد کردید؟ (دکتر دادفر ـ پس گرفتم) پیشنهاد دیگری قرائت می‌شود
(بشرح ذیل قرائت شد)
اینجانب پیشنهاد می‌کنم که کلمة ریالی که پس از هزینه‌ها نوشته شده است حذف شود حسن کورس.
نایب رئیس ـ آقای کورس بفرمائید.
کورس ـ بنده پیشنهادم را پس گرفتم.
نایب رئیس ـ پیشنهاد دیگری قرائت می‌شود.
(بشرح ذیل قرائت شد)
پیشنهاد می‌کنم عبارت ‹‹ که احتیاجات ارزی آن امور از محل دیگر تأمین شده باشد ›› از ماده دوم حذف گردد دکتر محمد شاهکار.
نایب رئیس ـ آقای دکتر شاهکار بفرمائید.
دکتر شاهکار ـ بنده استدعا می‌کنم آقایان برای ۵ دقیقه عقربک ساعت خود را فراموش بفرمایند (شادمان ـ سه دقیقه) ۳ دقیقه که تا ساعت سه بعد از ظهر می‌شود قبلا عرض کردم که این قانون قانون بسیار مفیدی است مخصوصاُ این ماده ۲ و تمام موضوعات مهم در اطراف این ماده ۲ دور می‌زند در این ماده دوم یک مطلبی است که من نمی‌فهمم نمیخواهم بگویم پیچیدگی عمدی است (مهندس فروهر ـ وکیل گیچ کن است) اگر عبارت باین صورت در بیاید که بانک ملی ایران می‌تواند از محل حساب مذکور در ماده یک با توجه بوضع ارزی و پولی کشور برای تأمین بدولت مراجعه میکنند ارز دارند در آنجا‌ها ارزشان بصورت اسعار خارجی است برای اینکه بیایند در ایران و ارزی خود را بکار بیندازند هزینه‌های ریالی امور تولیدی خارج از برنامه هفت ساله دوم وام بدهند این مطلب
صحیح است و تمام این اشکالات که گفته شد مرتفع می‌شود و این افکار عجیب و غریبی هم که پیدا شده که این لایحه برای خارجی است برای داخلی است برای مردم است از بین می‌رود اما مادام که این مطلب هست ما نمیدانیم که چه می‌شود (صارمی ـ افراد منتفذی استفاده میکنند) بنده عرض کردم که باید فبلا این مطلب راحل کرد بآقای نخست وزیر بنده عرض کردم اگر همانطوری که در ماده نوشته شده است برای امور تولیدی بکار برود بهترین قانون است که اگر نشود هیچ نیست حالا مفید و غیر مفید باشد در هر صورت با ما اگر فقط قرار بشود برای امور تولیدی باشد بنده اینجا عرض می‌کنم که در تهیه این ماده دقت کامل نشده آقا یک نفر آدمی که در ملایر است او یکدانه چاه دارد یک دانه قنات دارد و یک دانه گاو دارد باو چطور ممکن است کمک کرد اگر بگوئید که این آقای احتیاجات ارزیش باید تأمین شده باشد او را می‌کنم که الان اهالی خوزستان دارند زمین‌های حسابی که در آنجا هست می‌خواهند آباد کنند باین آقایان کمک بدهید از برای تولید فرد اعلای امور تولیدی کشاورزی است عرض کردم این شرط و این قید را بردارید و از این جهت پیشنهاد کردم که این عبارت (برای تأمین امور ارزی آن) از این ماده حذف شود و باقیش همانطور که هست بماند.
نایب رئیس ـ آقا نخست وزیر بفرمائید.
نخست وزیر ـ بنده خیلی متأثرم از اینکه زبانم قاصر است و بیانم نارسا که بتوانم حضور آقایان عرض کنم اینجا همه اش صحبت از فرد می‌شود میخواهم بدانم که کدامیک از افراد آمدند و ببانک کشاورزی مراجعه کرده‌اند و بانک کشاورزی به آنها پول نداده است یکی را بفرمائید (چند نفر از نمایندگان ـ پول ندارد که بدهد) کی مراجعه کردهاست و گفته میخواهم چاه بزنم پول باو نداده‌اید (بعضی از نمایندگان ـ خیلی‌ها) کی هست؟ اجازه بفرمائید حالا که اینطور فرموده‌اید بنده لیست تمام افرادی که بانک به آنها کمک کرده می‌آورم خدمت آقایان عرض می‌کنم این فرمایشات چیست که آقایان میفرمائید بنده با اجازه آقایان لیست آن را می‌آورم تا ملاحظه بفرمائید که بچه کسانی داده‌اند این است که بنده حضور آقایان عرض کردم ما در اساسنامه بانک کشاورزی تجدید نظر کردیم برای اینکه سهل ترین طرق و وسیله برای دادن پول بزارعین باشد بعد از آن هم به آقایان عرض کردم که سرمایه بانک کشاورزی از بابت قرضه ۲۳ میلیون دلار که قرار داد ۱۲ میلیون دلار آن را برای بانک کشاورزی امضاء کردیم اضافه شده و بنده نمیدانم که چرا نگرانی برای آقایان هست که همه اش می‌فرمایند که فقرا نمی‌توانند استفاده کنند و در حال اگر ماده باین ترتیبی که هست تغییر داده شود اصلا نقص غرض می‌شود برای اینکه ما میگوئیم کارهای تولیدی دسته جمعی بشود ما که نمی‌خواهیم کارهای تولیدی تک تک بشود در کار تولیدی تک تک هیچ عملی نمی‌شود انجام داد آقای عمیدی نوری شما نماینده مجلس هستید و بر طبق قانون اساسی حق دخالت در دخل و خرج این مملکت دارید شما نباید در هر قانونی بگوئید که من وکیلم و حق دارم در کارها دخالت کنم این حق در قانون اساسی پیش بینی شده قانون نمی‌خواهد بر طبق قانون اساسی وکیل دخالت در خرج و نظارت در دخل مملکت درد اینکه قانون اساسی است از این جهت بنده این پیشنهاد را که آقا دکتر شاهکار فرمودند متأسفانه نمی‌توانم قبول کن این قانون تمام مطالعه شده است و مقصود اینست که آقایان اینقدر که نسبت ببانک کشاورزی تأکید فرمودند بنده اینجا قول می‌دهم که در آتیه بسیار نزدیک با اصلاح اساسنامه بانک کشاروزی بتوانیم یک قدمهای بسیار مفیدی برای مملکت برداریم.
نایب رئیس ـ آقا دکتر شاهکار فرمایشی داشتید؟
دکتر شاهکار ـ با این قولی که آقا نخست وزیر دادند بنده از حرفشان اتخاذ سند می‌کنم پیشنهادم را پس می‌گیرم.
نایب رئیس ـ پیشنهاد دیگری قرائت می‌شود
(بشرح ذیل قرائت شد)
پیشنهاد می‌کنم ماده دوم بشرح زیر اصلاح شود:
بانک ملی ایران می‌تواند برای تأمین هزینه‌های امور تولیدی خارج از برنامه ۷ ساله دوم که مفید تشخیص داده شود وام دهد. تیمور تاش.
نایب رئیس ـ آقا تیمور تاش بفرمائید.
تیمور تاش ـ بنده واقعاُ معذرت میخواهم برای اینکه واقعاُ اسباب دردسر شده‌ام (صحیح است، احسنت) ولیکن فقط یاین نکته برای بنده مبهم مانده است چونکه جناب آقای نخست وزیر و جناب آقای ناصر وزیر دارائی توضیحاتی که فرمودند فقط و فقط ناظر بر بانک کشاورزی بود که بانک کشاورزی که سی و هشت میلیون دلار قرض کرده است ما می‌توانیم هم ارز ریالبیش را بدهیم آقا این خیلی ساده است ام بانک کشاورزی را قید کنید حرفی ندارم ولی اگر غیر از این باشد من نمی‌فهمم چطور می‌شود بفرمائید هر کس از خارج یا در داخل ارز تأمین شده باشد می‌تواند از این اعتبار استفاده کند اما آن بدبختی که ارز ش تأمین نشده باشد نمی‌تواند استفاده از این اعتبار بکند مضافاُ باینکه بنده پیشنهادی که کردم اینست که بطور اعلم باشد بما آقایان اجازه داده می‌شود که اگر هم ارزش حاضر بود می‌توانید کمک بکنید و اگر ارزش حاضر نبود دولت مجاز باشد و بتواند اینکار را بکند این خیلی ساده است همه ماده به صورت خودش باقی است فقط بنده استدعای حذف این کلمه را کردم که برای تأمین هزینه‌های امور تولیدی خارج از برنامة هفت ساله دوم که مفید تشخیص داده می‌شود وام بدهند این بطور اعلم می‌شود یعنی آن کسی که ارزش در خارجه است می‌تواند استفاده بکند و کسی هم که احیاناُ ارزی در خارجه ندارد باز هم اگر شما خواستید می‌توانید باو کمک بکنید (وزیر دارائی ـ برای کار تولیدی) بنده هم نوشته‌ام برای امور تولیدی این عقیده بنده است.
نایب رئیس ـ آقای نخست وزیر بفرمائید.
نخست وزیر ـ دولت با این پیشنهاد موافقت ندارد.
نایب رئیس ـ آقای ارباب مخالفید بفرمائید.
ارباب ـ آقا عباراتی که ایجاد سرگردانی می‌کند در قانون نگذارید و رأی ندهید در امور کشور باید رویش تصمیم نگرفت البته مکلف است دولت کاری را که مفید میداند اقدام کند تعقیب کند مگر قرار بود که مضر باشد اگر مفید باشد اقدام کند و در غیر آن اقدام نکند قطعاٌ کار مفید را در نظر می‌گیرند وقتی عبارتی سرگردانی زیاد می‌کند و شاخ و برگ زیاد می‌کند اسباب زحمت می‌شود و پس فردا دست آویز‌های مختلفی پیدا می‌کند برای خنثی کردن امور تولیدی بنده عقیده‌ام این است که از این پیشنهاد صرفنظر کنید.
نایب رئیس ـ رأی می‌گیریم بپیشنهاد آقا تیمور تاش. آقایانی که موافقند قیام بفرمایند (عده‌ای قیام نمودند) تصویب نشد (تیمور تاش ـ تشکر می‌کنم) چون پیش نهاد دیگری نرسیده رأی می‌گیریم باصل ماده ۲ با پیشنهاد اصلاحی آقای خلعتبری بطوری که آقای نخست وزیر موافقت فرمود اعلام رأی می‌شود آقایانی که با ماده دوم و پیشنهاد اصلاحی موافقند قیام بفرمایند (اکثر قیام نمودند) تصویب شد ماده سوم قرائت می‌شود.
(بشرح ذیل قرائت شد)
ماده سوم ـ در مواردی که بانک ملی ایران احتیاج بانتشار اسکناس پیدا کند مکلف است با تصویب هیأت مشترک مذکور در ماده ۲ قانون تثبیت پشتوانه اسکناس مصوب ۳۰ تیر ۱۳۳۳ طلا یا ارز تضمین شده و یا قابل تبدیل بطلا بهیأت نظارت اندوخته اسکناس سپرده و معادل ارزش قانونی آن اسکناس دریافت نماید بطوری که اسکناس که عندالزوم بعد از تصویب این قانون منتشر می‌شود دارای صد در صد پشتوانه باشد و هر موقع اسکناسهائی که بدین ترتیب بهیأت نظارت اندوخته اسکناس مسترد کند بهمان نرخ طلا و یا ارز دریافت دارد.
نایب رئیس ـ مخالفی نیست ؟(اظهاری نشد) چون مخالفی نیست رأی می‌گیریم بماده سوم آقایان موافقین قیام بفرمایند (اگر قیام نمودند) تصویب شد ماده چهارم مطرح است قرائت می‌شود. بشرح ذیل قرائت شد
ماده چهارم ـ هر قانون یا موادی از قوانین که با مقررات این قانون مغایرت داشته باشد ملغی است.
نایب رئیس ـ چون مخالفی نیست رأی مگیریم بماده چهارم آقایان موافقن قیام بفرمایند (اکثر قیام نمودند) تصویب شد کلیات آخر مطرح است کسی اجازه نخواسته رأی می‌گیریم بمجموع مواد آقایان موافقین قیام بفرمایند (اکثر قیام نمودند) تصویب بشد بنابراین ارجاع می‌شود به مجلس سنا آقای نخست وزیر بفرمائید.
نخست وزیر ـ بنده نمیدانم با چه زبان از کمک و مساعدت آقایان نمایندگان محترم تشکر و سپاسگزاری کنم و مخصوصاُ که بنده خودم طبیب هستم و میدانم تا این ساعت گرسنه ماندن چقدر مشکل است ولی اگر خدای نکرده اختلال مزاجی برای آقایان پیدا شد بنده حاضرم آقایان را مجانی معالجه کنم (خنده حضار)
۷- تعیین موقع و دستور مجلس بعد ـ ختم جلسه
نایب رئیس ـ جلسه را ختم می‌کنیم جلسه آینده روز سه شنبه خواهد بود.
(مجلس سه ساعت و پانزده دقیقه بعد از ظهر ختم شد)
نایب رئیس مجلس شورای ملی عماد تربتی