مذاکرات مجلس شورای ملی ۲۲ آبان ۱۳۳۵ نشست ۳۰
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری نوزدهم | تصمیم‌های مجلس | قوانین برنامه‌های عمرانی کشور مصوب مجلس شورای ملی |
| نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری نوزدهم |
روزنامه رسمی کشور شاهنشاهی ایران
شامل: کلیه قوانین مصوبه و مقررات - گزارش کمیسیونها - صورت مشروح مذاکرات مجلس - اخبار مجلس - انتصابات - آگهی‌های رسمی و قانونی
شماره
شنبه ماه ۱۳۳۵
سال دوازدهم
شماره مسلسل
دوره نوزدهم مجلس شورای ملی
مذاکرات مجلس شورای ملی
جلسه
صورت مشروح مذاکرات مجلس روز ۲۲ آبان ۱۳۳۵ نشست ۳۰
فهرست مطالب:
مشروح مذاکرات مجلس شورای ملی، دوره ۱۹
جلسه: ۳۰
صورت مشروح مذاکرات مجلس روز سه‌شنبه ۲۲ آبان‌ماه ۱۳۳۵
فهرست مطالب:
۱- تصویب صورت مجلس
۲- بیانات قبل از دستور آقایان مهندس سلطانی - عمیدی‌نوری - خلعتبری - فخر طباطبایی.
۳- تقدیم سه فقره لایحه به وسیله آقای وزیر دارایی
۴- طرح و تصویب فوریت لایحه ده میلیون ریالی جهت کمک به زلزله‌زدگان جنوب
۵- بیانات آقایان نخست‌وزیر و وزیر امور خارجه راجع به کنفرانس تهران و اثرات آن
۶-اخذ رأی و تصویب مطرح‌شدگان گزارش آقای وزیر امورخارجه و بیانات آقایان دکتر شاهکار - خلعتبری - مشایخی - دکتر دادفر و مقام ریاست در این موضوع
۷- تعیین موقع و دستور جلسه بعد - ختم جلسه
مجلس یک ساعت و پانزده دقیقه قبل از ظهر به ریاست آقای رضا حکمت تشکیل گردید.
۱- تصویب صورت مجلس رئیس ـ صورت غائبین جلسه قبل قرائت می‌شود.
(بشرح زیر خوانده شد)
غائبین با اجازه ـ آقایان: دکتر بینا. دکتر سید امامی. امید سالار. دولت آبادی. پناهی. مرتضی حکمت. مشار. مهندس اردبیلی. بزرگی ابراهیمی. ذولفقاری. امامی خوئی. مهندس دهستانی. دکتر سعید حکمت. صادق بوشهری. مهندس جفرودی. یارافشار. سالار بهزادی. خزیمه علم جلیلیوند. اورنگ. باقر بوشهری. صارمی. مهران
غائبین بی اجازه ـ آقایان: برومند. دکتر امیر اصلان افشار. دکتر طاهری. معین زاده. تیمور تاش. مسعودی. دهقان اریه. دشتی. دکتر عمید. دکتر هدایتی. مهندس فیروز. قراگزلو.
دیر آمدگان و زود رفتگان با اجازه ـ آقایان: ابتهاج. مهندس بهبودی. اردلان. علامه وحیدی. دکتر شاهکار. صفاری. بهبهانی. دولت شاهی. اقبال. دکتر راجی. اخوان. سراج حجازی.
رئیس ـ نسبت بصورت مجلس نظری نیست؟
دکتر شفیع امین ـ بنده عرضی دارم.
رئیس ـ بفرمائید
دکتر امین ـ در صورت جلسه قبل یک اشتباهی شده بنده ساختمان دانشگاه تبریز ا هشت سال ذکر کردم دو سال نوشته‌اند خواهش می‌کنم اصلاح شود
رئیس ـ بسیار خوب تند نویسی اصلاح می‌کند آقای ارباب
مهدی ارباب ـ در بیانات بنده یک اشتباه چاپی هست که تصحیح می‌کنم و بتند نویسی می‌دهم.
رئیس ـ بسیار خوب دیگر نظری نسبت بصورت جلسه نیست ؟(اظهاری نشد) صورت مجلس تصویب شد، آقایان قنات آبادی بفرمائید
قنات آبادی ـ بنده یک سؤالی داشتم راجع بخرید کنتور آب که ر جلسه بعد قرار است مطرح شود نامه ایست تقدیم می‌کنم که پرونده اش خواسته شود برای مطالعه بنده بمجلس بفرستند
رئیس ـ بسیار خوب در صورت مجلس نظر دیگری نیست ؟(اظهاری نشد) صورت مجلس جلسه قبل تصویب شد
۲- بیانات قبل از دستور آقایان مهندس سلطانی عمیدی نوری ـ خلعتبری ـ فخر طباطبائی
رئیس ـ نطق قبل از دستور شروع می‌شود آقای سلطانی
مهندس سلطانی ـ با اینکه از لحاظ اداره اقتصادی و مالی کشور نسبت بدولت حاضر معتقد نیستم و با اینکه بجهات فقر مدهش مردم و خرابی استان و شهرستان حوزه انتخابیه‌ام و بابی توجهی کامل دولت در ده دوازده سال اخیر ببهبهان و کوه کیلویه حق همه گونه عدم رضایت و شکایت از دولت دارم و با اینکه دولت لااقل توجهی بفرهنگ و بهداشت منطقه وسیع و حساس کوه کیلویه نکرده است و با اینکه بکی دو باب مدرسه منحصر بفرد و متعلقه بدولت را لااقل تعمیر و تکمیل نکرده‌اند و با اینکه در سرتاسر منطقه چند هزار فرسخ مربع عشایری حوزه انتخابیه بنده یک نفر دکتر وجود ندارد بحکم وجدان و وظیفه از اقدامات اخیر دولت که بفرمان و رهبری مستقیم شاهنشاه معظم و قضیه مصر انجام داده‌اند از طرف ملت مسلمان ایران تشکر می‌کنم (احسنت) ما برای همه ملتها و پیروان همه آئین‌ها و مذهب‌های رسمی جهان احترام قائل هستیم. قرآن کریم برای همه خدا شناسان و نیکو کاران احترام و آزادی قائل شده و می‌فرماید که اجرشان پیش من ضایع نمی‌شود و بیمی بر آنها نیست.
در طول تاریخ ۲۶۰۰ ساله مکتوب ایران و کتب آسمانی عهده عتبق و جدید این حقوقت روشن و پدیدار است که ایران طرفدار اقلیت‌ها بوده و انبیای بنی اسرائیل نجات دهنده قوم اسرائیل را شاهنشاه و ملت ایران معرفی می‌فرمایند بنا براین ما نسبت بملت اسرائیل کینه‌ای نداریم و بهتری دلیل همانا وجود عده‌ای قلیل یهودی در ایران است که ما آنها را مانند دیگر برادران ایرانی شناخته و از تمام نعم و حقوق اساسی کشور بهره مند ساخته و عزیز می‌داریم (صحیح است) ولی از ذکر این حقیقت ناگزیریم از روزی که بعد از جنگ اول از طرف زورمندان جهانی سعی در تحقق اعلامیه مستر بالفور (Balfour) یعنی اسکان قوم اسرائیل در فلسطین شروع شده است و ساکنان اصلی آنجا را بخلاف تمام اصول و قوانین جهانی از لایه و آشیانه
+خود محروم بیرون کردن اند امینت منطقه خاورمیانه متزلزل گردیده است و در اثر این اشتباه بزرگ تاریخی می‌توان گفتن که صلح عالم را برای همیشه و همه روزه دچار مخاطره کرده‌اند (صحیح است) قوم اسرائیل و عرب و بعبارت دیگر مسلمان و یهود با نهایت صفا و سلامت در مملالک اسلامی با هم زندگی می‌کردند و بلکه در بسیاری از ممالک اسلامی و بیشتر بهره‌های اقتصادی و سودها تجاری متعلق بقوم یهود بود متأسفانه در اثر ای خبط و خطای غیر قابل بخشش سیاسی و تاریخی در میانه یهود که هر دو از لحاظ نژاد سامی و از نظر کیش از یک اصل می‌باشند اختلاف عجیبی بوجود آمده که بشود جهان و نفع بشریت تمام نخواهند شد بر دولتهای بزرگ که خود پدید آورند این اوضاع اند فرصت که نظر بعلاقه چهار صد میلیون مسلمان تعصب هشتاد بلکه صد میلیون عرب افکنده و نیز مدعیان اخلاقی و حلمپان دمکراسی و آزادمردان دنیا بوضع تأسف بار فلسطین و آوارگان فلسطینی که شاید چند صد هزار نفر آنان از گرسنگی و بی مسکنی بهلاکت رسیده‌اند بنگرند و رسیدگی کنند تا به بینند که محصول و میوه تمدن عربی که با سرنیزه بملت اسلام تحمیل شده است چیست حکومت کوچک اسرائیل در شرق وسطی مانند سرطانی در پیکر خاورمیانه بوجود آمده صلاح دولتهای بزرگ غربی و ملل اسلام و یهود نیست که بآن بی توجهی شود باید عقلای عالم هر چه زودتر بمعالجه این مرض مهلک کم همت ببندند دولت بزرگ استعماری که از چند قرن باینطرف برای هر رشد علمی و فنی ادبی و عرفانی و سیاسی صد‌ها دانشمند و محقق بنام مستشرق به پیش فراولی استعمار داشته‌اند بخوبی میدانند که قضیه اسرائیل و استقلال سیاسی و آزادی اقتصادی آنها در چنین منطقه حساسی چه مصیبت عظمی و بزرگی برای شرق و ممالک اسلامی می‌باشد (خلعتبری ـ صحیح است) با این احوال هیچ انتظار نداشتیم که به بهانه غیر معقول و بکلی بخلاف بینش و دانش سیاسی دولتهای انگلستان و فرانسه ببهانه حمله اسرائیل به مصر بمملکت بی پناه مصر و مردم مسلمان و محروم آن کشور حمله کنند (صحیح است) و جزئی آثار آبادانی آن کشور را نابود کرده و با خاک یکسان کنند.
ملت مسلمان ایران با اینکه بدیده انتقاد و ناراحتی بروابط سیاسی حکومت جدید مصر و شوروی می‌نگرد و باین که اهمیت ترعه سوئز را برای مملکت و زندگی ملت ایران درک کرده و واقف است که این رفتار خلاف عدالت و حمله بمصر شدیداً متأثر و دلخون است (صحیح است) و عقلای سیاسی ایران عمل حاد و هجوم ظالمانه دولت انگلستان را شأن آن ملت و دولت متمدنی که به ادعای نجات دنیا از بی دادگری دیکتاتوری‌ها قیام کرد ندانسته و نمیدانند (صحیح است) دولتی که برای استقلال حبشه آن گونه بموسیلنی رفتار کرد حیف بوده رضایت دهد تاریخ تمدن انگلستان که در ۵۰ ماله اخیر چنین آلودگی نداشته است تاریخ خود را آلوده و ننگین سازد. ما هنوز خاطره شوم شهریور بیست را فراموش نکرده‌ایم و دل رادمردان ایرانی مجروح است. آنوقت گفتند که جنگ است و ضرورت جنگ حیاتی و مماتی دولت انگلستان برای نجات تمدن دنیا باین عمل مجبور شده است با اینکه این بهانه مطلقا قابل قبول نبود ولی امروز که جنگی در میان نبود نمی دانم چرا حکومت مأل بین و متفکر انگلستان دست بچینی کار قبیح و خطرناکی زد ملل شرقی اعم از مسلمان و غیر مسلمان از این فاجعه‌ای که برای ملت مصر پیش آمده متأثر و محزون اند.
اوامر حکیمانه و رهنمائی خردمندان شاهنشاه معظم بدولت خود و اقدامات مؤثر و مفید دولت و زحمات شبانه روزی آقای وزیر خارجه بی نهایت در تسکین احساسات عمومی و جلوگیری از ظهور خشم و نفرت ملت ایران مؤثر و مفید بوده (صحیح است) ملت ایران بخوبی ادراک کرد که شاهنشاه دانا و بینای او که بزرگترین سلاطین و روسای مشرق زمین است آنچه ملت خود و ملل اسلامی آرزو دارند که آن عبارت از جلوگیری از کشت و کشتار ملت هم کیش ما مصر است خود اقدام فرموده و آنی غفلت نخواهند فرمود (پرفسور اعلم ـ صحیح است) بطوری که میدانیم شاهنشاه معظم از ساعت وقوع این فاجعه، تا هنگام آتش بس مطلقا قرار و آرام نداشته و از جنگ مصر و مصیبت یک کشور مسلمان در رنج بوده‌اند و پی در پی اوامر مؤکد و دستورات لازم بدولت در اقدامات فوری برای نجات مصر صادر می‌فرمودند تا خوشبختانه در اثر اقدامات چهار دولت مسلمان و کنفرانس رؤسای دولتها در طهران و تعقیبات مؤثر و مفید حضرت رئیس جمهور آمریکا ولو این که بطور موقت است آتش جنگ فعلا خاموش و آرامش نسبی برقرار شده است. اوامر شاهنشاه معظم بدولت و اقدامات دولت ایران باعث تشکر چهار صد میلیون مسلمان جهان است و من در حالیکه مفتخر و مباهی هستم که شاهنشاه معظم و دولت مان در نجات برادران مسلمان عامل بزرگ و مؤثر بوده انداز طرف موکلین خودم اقدامات شاهنشاه و دولت ایران را در نجات ملت هم کیش شرقی سپاسگذاری می‌کنم. امیدوارم که با تأیید خداوند متعال اعلیحضرت همایونی در جلب توجه دولت معظمی که بخاورمیانه علاقه مندند و ایجاد اصول ثابت و پایداری در خاورمیانه که مطبق با عدل و انصاف باشد موقع گردند.
من یقین دارم که چشم امید چهار صد میلیون مسلمان عالم بشاهنشاه بزرگوار ما دوخته شده و از شاهنشان محبوب ما سپاسگذار و قدر دان هستند و این تنها نماینده مصر نیست که تشکرات دولت مصر را بحضور اعلیحضرت همایونی فرض می‌کند بلکه حق واقع این است که چهار صد میلیون مسلمان جهان شکر گذار و دعا گوی وجود مقدس شاهنشاه هستند. شاهنشاه و دولت ایران وظیفه تاریخی خود را در مقابل حقوق شرق و اسلام انجام داد و الحق باید گفت که شاه ایران دولت ایران مأمورین ایران در انجام وظیفه خود فداکاری کردند و در این قضیه تنها دین و همکیش برای ما باعث اقدام جنبش عمومی نبود بلکه عامل اصلی انجام تعهداتی بود و هست که ما در قبال شرق و دستگاه سازمان ملل متحد عهده داریم و مسئله دیگر حفظ حقوق عمومی گروه آسیا و آفریقاست که ما قدیم ترین واحد تاریخی و باستانی آسیائی هستیم.
ما بهر دولت و ملتی که در شرق و غرب بخلاف قانون عمومی حمله شود بچشم نفرت و انزجار می‌نگریم و برای ما حمله بهر یک از ملل آسیائی و آفریقائی حکم حمله به ایران را دارد اعم از آنکه همکیش باشد یا نباشد در این مورد بتصادف چون مصر با ما جهت جامعه دینی دارد و بحکم شریعت اسلامی و امر قرآن مجید با ما برادر است ذکری از دین و مذهب بمیان آوریم. والا برایم ا جامعه شرقی از مسلمان و غیر مسلمان یکسان بوده و جهت جامعه داشته و هر گونه تجاوزی را محکوم کرده و تقبیح مینمائیم. ما ایرانیان از کشتار هولناک مردم مجاور متأسفیم و بی نهایت نفرت داریم ما نمی‌توانیم از قتل گروه گروه مردم محروم مجارستان رنجور نباشیم ما از آن آزاد مردان دنیا نجات بشریت را از یوغ و زنجیر استبداد و آدم کشی خواهانیم همان ملتی هستم که در ۷۰۰ سال پیش گفته‌ایم و براین عهد استواریم
بنـی آدم اعضای یکـــدیگرند که در آفرینش زیک گوهرند
چو عضوی بدرد آورد روزگار دگر عضــوها را نمــاند قـرار
توکز محنت دیگران بی غمـی نشاید که نــامت دهنـد آدمی
من از پشت این تریبون مجلس بممالک و برادران مسلمان پیام می‌فرستم و می‌گویم برادران عرب شاهنشاه معظم ما و پیشوایان بزرگوار دینی ما ملت و دولت ایران در تمام سوانح و مصیبت‌های ملل عرض و اصلا نه تنها شریک بوده بلکه پیشرو پیش تاز بوده است شاه ما ملت ما دولت ما در تمام رنج‌ها و درد‌ها شما شرکت کرده و مینمائیم ما با اینکه روش خود را روش اسلامی ایرانی تعیین کرده‌ایم ولی بارها و در تمام حوادث و گرفتاریها ی شما شرکت کرده‌ایم و دوری وجدانی از شما برنگزیده‌ایم از تمام منافع اقتصادی و سیاسی که در ارتباط با دولت اسرائیل مسلم بود بخاطر شما و اسلام صرف نظر کردم و زیان و ضرر آن ا عالماُ و عامداُ بر عهده گرفته و تحمل کردیم ما به پیشرفت ملت عرب و ترقی عرب و آسایش و منافع اقتصادی و سیاسی شما بچشم سوء ظن و بدبینی و حسد و دوئیت ننگریسته و بحکم وحدت اسلامی شما را از خود جدا نشناخته‌ایم بارها امتحان خود را داده‌ایم حتی جنگ‌های صلیبی را بیاد آوردید که مجاهدین اسلامی ایرانی چگونه در جهاد علیه دشمن و تصرف خاک عرب و اراضی مقدسه عمل و جانبازی کرده‌اند ما هیچگاه شما را ملتی جدا نشناخته و تحکم وطن المسلم الاسلام تا هر جا قرآن حکومت می‌کند و کلمه مقدسه لاالله الاالله شنیده میوشد شاهنشاه و ملت ایران آنجا را وطن خود دانسته وممالک اسلامی را وطن خود تلقی فرموده‌اند و می‌فرمایند.
ما ایران را خویشتن می‌شناسیم ولی با نهایت تأسف از نوکران استعمار کوشش دارند که همیشه میان ممالک اسلامی اختلافاتی وجود و موانعی تولید کنند هیچوقت تبلیغات ضد عربی و باصطلاح قدیم شعوبی گری در ایران جدید راه نداشته ولی متأسفانه غالباُ برادران عرب و بعضی مطبوعات آنها را آلوده کرده است مثلا راجع ببحرین که جزء لاینفک و عضوی از پیکر ایران بوده و خواهد بود ولی بنام اینکه شیخی گمراه و نوکر استعمار از آشوبهای داخلی سابق ایران سوء استفاده کرده و در آنجا با استظهار بقدرت بیگانه تسلطی یافته است غالباً دیده میشودکه مطبوعات عرب و یا بعضی افراد از اباطبل و حرفهای یاوه شیخ گمراه بحرین بخلاف انتظار ملت مسلمان ایران حمایت می‌کنند و دوستی و برادری ملت ایران را که جدائی از آنها ندارد بیاد نمی‌آورند دوستی و برادری را که همه اش نباید انتظار داشت یک جانبه باشد ملت ایران انتظار دارند که ملت عرب باحقاق حق حاکمیت ایران بر آن ناحیه همکاری کند و ببهانه اینکه چند نفر عرب در آن جزیره سکونت دارند بخلاف مصلحت اسلامی قدمی بر نداشته و بتلیغی نکنند زیرا اگر چنین فایده‌ای قابل توجه قرار گیرد آداب آنها تغییر نکرده است در آن بالد سکونت دارند بلکه در بسیاری از شهرهای عربی اکثریت نزدیک باتفاق دارند و ما با سوابق تاریخی و مالکیت در آن نواحی هرگز با حدی اجازه نمی‌دهیم که به تبلیغات مضره بپردازد و برادری ما را آلوده سازد ما را فراموش نمی‌کنیم که در مطبوعات مصر و غیره در این باره نه تنها با حقوق طبعی ما همگامی و هم کاری نکردند بلکه بمخالفت حقوق غیر قابل انکار ما در بحرین بپرداختند
+امیدواریم عقلا و دانشمندان عرب حقوق عمومی و برادری و مملکتی را چه در مورد بحرین و چه در مسائل کوچک مرزی گرامی داشته و شأن تاریخی ملت عربرکه وفامندیست از یاد نبرند و بجا آورند (قنات آبادی ـ حالا همکاری نمی‌کنند انگولک نکنند) در پایان عرایض خود این نکته را بدولت تذکر می‌دهم که انتظار ملت ایران از دولت این است که در جریانات حساس و مهم ملت ایران را فراموش نفرموده و آنها را بوسیله گزارش بمجلسین از حوادث روزمره آگاه سازند نه اینکه پس از کنفرانس نخست وزیران در طهران اعلام آتش بس تأثیر اراده مقدسه همایونی بمردم اطلاع دهند دولت در تمام موارد باید ملت ایران را از حادثه جاری جهان آگاه سازد (احسنت).
رئیس ـ آقای عمیدی نوری.
عمیدی نوری ـ هفته گذشته یک کار بسیار مهمی در کشور ما به نتیجه رسید و آن موضوع کنفرانس تهران بود خوشبختانه قدم بسیار بلندی برای اولین مرتبه در تاریخ ایران بامر اعلیحضرت همایون شاهنشاهی برداشته شد و به نتیجه رسید باین مناسبت بنده اجازه می‌خواهم در این باره مطالبی بعرض برسانم. تیرگی افق سیاست جهان که رعد و برق آن در آسمان مصر و مجارستان صاعقه کشتار و قتل مردمی بیگناه و انهدام قسمتی از آثار تمدن را وارد ساخت نه تنها احساسات مردم صلح طلب ایران را که از حرارت شعله‌های جنگ همیشه رنج دیده جریحه دار نمود بلکه چنان هیجانی در افکار عمومی مردم جهان بخشید که خوشبختانه بر قدرت سازمان ملل متحد که ملجاء آزادیخواهان و نگاهبان حقوق ملل کوچک و ضعیف می‌باشد افزود که فعلا خاکستری تواتست بر ریو آبش پاشیده باشد نقش ایران در این صحنه وحشتناک از چند نظر حائز کمال اهمیت بود:
اول اینکه یکی از شور‌های متجاوز از متحدین ایران بود که بدون اطلاع و مشورت با هم پیمانها خود دست به اقدام تأسف آور مزبور زد
دوم اینکه یکی از کشورهای مورد تجاوز کشوری است شرقی و مسلمان که با وجود اینکه با ایران قرار داد اتحادی ندارد باید مورد حمایت ایران واقع گردد.
سوم اینکه دولت شوروی در عین حال که خود در صحنه مجارستان تجاوزی اسف انگیز بحقوق ملتی مظلوم نمود که طالب آزادی است از صحنه تجاوز بمصر در حمله بپیمان بغداد استفاده مینموده و ایران که یک عضو مؤثر این پیمان است باید موقعیت خود را در این باره روشن سازد
چهارم اینکه در وضع خاص اوضاع فعلی جهان تنها ضامن آسایش و بقای استقلال ایران در دوام صلح و امنیت بین المللی است و باید ایران منتهای کوشش در حفظ آن نماید تا امینت ایران از بین نرود.
پنجم اینکه اتحاد چهارم کشور مسلمان خوار میانه در برابر این صحنه باید حفظ گردیده و سعی شود نه تنها از تزلزل آن جلوگیری گردد بلکه بر تحکیم مبانی آن بمنظور نیرومندی این اتحاد و اثر بخشی آن در سیاست جهانی افزوده شود چای بسی خوشوقتی است که شاهنشاه هوشمند و مطلع بامور سیاست جهانی با توجه بمنتهای سیاست موقع با رهبری کنفرانس تهران در هفته گذشته ابتکار مهم سیاست بخرج دادند که برای اولین بار در تاریخ سیاسی ایران قدم بلند با اخذ بهترین نتیجه ومنتهای کامیابی برداشته شد (صحیح است) این کنفرانس که در ساعات بحرانی جهان با جلسات طولانی پنج شش ساعته بریاست شخص شاهنشاه و شرکت رئیس جمهور پاکستان از نخست وزیران و وزرای امور خارجه چهار کشور ایران و ترکیه و پاکستان و عراق تشکیل می‌گردید با توجه بموقعیت مخصوص خاورمیانه و وضع خاص کشورها ی عضو پیمان بغداد و نگرانی از دامنه دار شدن آتش جنگ در خاورمیانه توانست یکی از حساسترین نقش را در بهبود اوضاع جهانی و خاموش ساختن آتش جنگ بازی نماید (صحیح است) نظری باعلامیه کنفرانس تهران و توضیحاتی که وزیر اموی خارجه راجع بجزئیات آن داد مخصوصاً اشاره بفعالیت شاهنشاه در بکار بردن نفوذ معنوی خود برای صدور فرمان آتش بس در جبهه مصر نشان داد نقش ایران در کنفرانس تهران بیش از پیش درخشان بد تشکری که کاردار سفارت مصر بر حسب مأموریت مخصوصی رئیس جمهور مصر بر حسب مأموریت مخصوص رئیس جمهوری مصر ضمن شرفیابی چند روز قبل از شخص شاهنشاه نمود و در مصاحبه خود نیز با خبر نگاران چنین اعلم داشت ‹‹ بنمایندگی از طرف ریاست جمهوری مصر بعرض رساندم که اقدامات شخص اعلیحضرت همایونی در صدور فرمان آبش بس بسیار مؤثر بوده و مردم مصر از دعوتی که از نخست وزیران کشورهای مسلمان عضو پیمان بغداد جهت رسیدگی بوضع بحرانی نمودید صمیمانه سپاسگزاری می‌نمایند نه ›› تنها باعث افتخار و سر بلندی ملت ایران و در حکم یک سند تاریخی است بلکه ثابت می‌نماید کنفرانس تهران تأثیری کاملی در صدور آتش بس داشت. این تصدیق نه تنها از طرف رئیس جمهور مصر بعمل آمد بلکه طرف دیگر قضیه یعنی دولت انگلستان نیز درباره تأثیر کنفرانس تهران و فعالیت آن اعترافی نظیر آن نموده یکی از مهمترین دلایل فرمان آتش بس قوای خود را مساعی مبذول از طرف کنفرانس تهران معرفی نمود علاوه بر اثر درخشان این اقدام سیاسی در اصل موضوع می‌توان گفتن چند نتیجه مهم دیگر نیز از آن گرفته شد.
اول اینکه ثابت شد پیمان بغداد چنانکه کراراُ از طرف اعضای آن اعلم گردیده یک اتحاد دفاعی برای حفظ صلح جهان و امینت بین المللی است (صحیح است) که اولین تصمیم مهم آن جلوگیری از جنگ و خونریزی بود دوم این که نشان داد شد اعضای آن دارای استقلال فکری در اتخاذ تصمیم برای سعادت و آسایش و حفظ امنیت ملل خود می‌باشد سوم اینکه روشن گردید تجاوز بریتانیا بمصر یک اقدام شخصی و غیر مربوط بپیمان بغداد بود (صحیح است) که چهار عضو آن پیمان این عمل را تقبیح کرده و جداُ از انگلستان خواستند دست از تجاوز بردارد در اینصورت نسبتی را که بولگانین در یکی از مصاحبه‌های اخیر خود به پیمان بغداد داده بود که تجاوز انگلستان بمصر دلیل بر جنبه تجاوز کاری پیمان بغداد است با وجود کنفرانس تهران و نتیجه‌ای که از اعلامیه آن بدست آمد ثابت شد غیر منطقی است (صحیح است) چهارم اینکه نه تنها از تزلزل در سازمان پیمان بغداد جلوگیری شد بلکه بر اتحاد و یگانگی چهارم کشور مسلمان خاورمیانه عضو پیمان بغداد بیش از پیش افزود .(صحیح است) پنجم اینکه مسلم گردید اثر سیاسی در جهان چندان بستگی بکوچکی و بزرگی کشورها ندارد بلکه چند کشور کوچک نیز که دارای موقعیت خاص جغرافیائی باشند وقتی با اتحاد و یگانگی خود تشکیل یک همکاری را دادند مورد احترام قرار گرفته و نظریات شان قابل قبول تلقی می‌گردد (صحیح است) (فضائلی ـ کاملا صحیح است) ششم اینکه بر حیثیت بین المللی کشورهای چهارگانه مخصوصاً ایران در این ماجرا بیش از پیش افزوده شد در خاتمه ضمن تأیید سیاست خارجی دولت در این باره و اظهار خوشوقتی از رویه نمایندگان ایران در سازمان ملل متحد و شورای امنیت و همچنین ابراز مسرت از همدردی مطبوعات و محافل اجتماعی و روحانی ایران در این امر مهم نمی‌توانم از ذکر این نکته خود داری نمایم که محافظه کاری دولت در امر انتشار خبرهای مربوط بکنفرانس تهران و روزهائی که تشکیل بود و مخصوصاُ درباره اخبار مربوط به مساعی شاهنشاه در بکار بردن نفوذ معنوی خود برای فرونشاندن آبش جنگ مورد انتقاد می‌باشد زیرا سبب گردید اهمیت تأثیر فعالیت کنفرانس تهران در صدور فرمان آتش بس بمناسبت همین تأخیر انتشار اخبار و اعلامیه کنفرانس تهران آنطور که باید منعکس نشود (صحیح است) در حالی که اثر این فعالیت و اعلامیه تهران کمتر از اولتیماتوم شوروی بانگلستان و فرانسه نبود زیرا انگلستان میدید چهار متحد خود را از دست می‌دهد و پیمان بغداد نیز از هم خواهد پاشید. و بهمین جهت یکی از مهمترین عوامل تمکین انگلستان فشار کنفرانس تهران بود که نیمه شب ۱۴ آبان یعنی قبل از اینکه انگلستان دستور آتش بس بقوای خود در مصر بدهد بعمل آمد (صحیح است، احسنت).
رئیس ـ آقای خلعتبری
خلعتبری ـ بنده امروز بمناسبت این که تصور می‌کردم جناب نخست وزیر و اکثر آقایان وزراء در مجلس حضور بهم خواهند رسانید مطلبی را برای نطق قبل از دستور حاضر کرده‌ام و امیدوارم که به این مطالب جناب آقای نخست وزیر و آقایان وزراء و هیأت دولت توجه بکنند و آن مسئله راهسازی در ایران است برای اینکه یکی از مسائلی که مورد درخواست و توجه تمام مردم ایران بدون استثناست داشتن راههای خوب است (صحیح است) جهت آن هم معلوم است قسمت عمده مناطق ایران کشاورزیست و محل سکنای ایالت و عشایر است که اینها در درجه اول از نظر اقتصادی احتیاج براه دارند و در درجه دوم از نظر بهداشت، آقایان میدانند که در همین اطراف تهران سالی شاید چند صد تن مردم بمناسبت نداشتن راه در نتیجه بیماری‌های مختلفت تلف می‌شوند و آقایانی که نمایندگان شهرستانها هستند میدانند که در بعضی از قسمتهای مملکت شاید ثلث مملکت در فصل زمستان مردم محصورند یعنی از دهات و بلوک خودشان بواسطه نداشتن راه بیرون نمی‌توانند بیایند و در واقع حبسند (صحیح است) بنابراین باید بمسئله راه توجه کنیم بنده خیلی خوشوقت هستم که واقعاً با نهایت صمیمیت می‌گویم بنده در عین ناینکه آن کارهائی که منتج بعمل نباشد از طرف دولت می‌بینم خوشبختانه در مورد راه سازی هیچ تردیدی نمی‌شود کرد که دولت کار مهمی انجام داده است یعنی در ظرف یک سال و نیم در حدود ششصد کیلومتر راه آهن ساخته شده است و بدست مهندسین ایرانی ساخته شده است که حقیقتاً دولت باید مهندسین ایرانی را برای این کار تشویق و تقدیر بکند و همین طور راههای اساسی هم ساخته شده است با اسلوب جدید و الان هم مشغول راهسازی هستند که نمونه اش راه تهران و مازندران و آب علی است و همینطور بعضی از راهها دیگر (ارباب و راه بندر عباس) وزارت راه بنده معتقد هستم در حدود اعتباری که به او داده شده و بهمین عده مهندسین کار گران که در اختیار دارد
+بینی بین الله نهایت انصاف می‌گویم که در این یکسال و نیم خوب کار کرده است و بمردم و دولت خدمت کرده است (صحیح است) و باید تشویق بشود اما مسئله‌ای که بنده که می‌خواهم امروز ر اینجا عریض کنم این است که احتیاجات مملکت ما با اعتباراتی که دولت در نظر گرفته است هیچ است و آن چیزی که ر درجه اول و مورد تقاضای مردم است راه سازی است دولت امریکا یک برنامه راه سازی بمبلغ پنجاه هزار میلیون دلار اعتبار در نظر گرفته است با اینکه مملکت آمریکا دارای مهمترین راهها است معذالک ببینید در آن مملکت چقدر به راه اهمیت می‌دهند که با وجود داشتن بهترین راهها اینطور اقدام در بودجه شان می‌گذارند و متأسفانه در مملکت ما اگر بهمین میزان پیش برویم تا صد سال دیگر هم احتیاجات راهسازی مردم با تأمین نمی‌کند (صحیح است) این جا هزارها عریضه و شکایت و به مجلس شورای ملی تقدیم شده است برای نداشتن راه تمام فاصله بین استانها بین شهرستانها و بلوکات و دهات بواسطه نداشتن راه قطع است مردم محصولات کشاورزیشان را نمی‌توانند بواسطة نداشتن راه شهرها بیاورند بنابراین بنده نمی‌خواهم بیش از این بگویم که مردم ایران براه احتیاج دارند و اگر هم گفته می‌شود دولت اعتبار ندارد این بنظر بنده قانع کننده نخواهد بود برای اینکه دولت باید برای راه سازی اعتبار کافی منظور بکند یا از طریق سازمان برنامه یا از طریق بودجه خود دولت برای اینکه این مسئله جزء احتیاجاتی است که قابل اهمیت است ماهر سال که بشهرستانها می‌رویم مقداری بر خجلت ما نزد مردم افزوده می‌شد در همین استان مازندران که بنده وکیل آنجا هستم بقدری راهها خراب است که حد ندارد باید هم خراب باشد برای اینکه وقتی راه اساسی ساخته نشد طبیعی است که خراب است.
صدر زاده ـ قسمتهای جنوب را ملاحظه نفرموده این اینجا که یک راه آهن هست آنجا هیچ چیزی نیست.
خلعتبری ـ قسمتهای جنوبی هم صد‌ها فرسخ احتیاج براه دارد (صارمی ـ هیچ نداریم) هیچ نداریم در همه جای ایران راه نداریم بامید بنگاه عمران اجتماعی نشستن بامید چیز ای نشستن برای مملکت راه نمی‌شود مملکت اگر راه نداشته باشد آباد نمی‌شود یکی از بزرگترین دلیل تعدی مأمورین دولت بمردم در این مملکت برخلاف میل دولت این است که مردم وسیله ارتباط ندارند که بیایند و شکایات بکنند بنابراین باید این مسئله را توجه کرد و راهسازی را به تأخیر نمی‌شود انداخت بعنوان اینکه اعتبار بکند.
در دوره گذشته مجلس قانونی گذارند که برنامه راههای اساسی و برنامه اساسی راههای استانها و راههای فرعی جزء‌برنامه ۷ ساله گذاشته شود این قانون را مجلس پارسال تصویب کرد و ما فعلا یک همچو قانونی داریم از آنطرف در برنامه ۷ ساله برای راهسازی دولت را به این مسئله جلب کنم که مملکت راه می‌خواهد بنده بفکر این نیستم که راه را کی می‌سازد شرکت آلمانی می‌سازد یا انگلیسی برای اینکه ما فعلا خودمان کادر فنی مان برای این راهسازی کافی بنظر نمی‌رسد حالا اگر خود دولت احساس می‌کند که وزارت راه نمی‌تواند تصدی کند و راه بسازد نباید تأخیر بکند ما یک قرار دادی داریم بنده متن قرار دادش را ندیده‌ام اما شنیده‌ام که یک قرار دادی داریم با یک شرکتی بمنام شرکت جان مولم برای ششهزار کیلومتر راه سازی و شنیده‌ام که دو هزار کیلومتر از این شرکت گرفته‌اند و داده‌اند بشرکت کامیساکس بنده راه می‌خواهم آقایان راه می‌خواهند هر که می‌خواهد برود بسازد بساز اینجا تعصبی از این لحاظ نداریم برای اینکه این لوله کشی نفت از اهواز بتهران را شنیده‌ام شرکتی بنام شرکت جان براون کاسل متصدی است این یک شرکت انگلیسی است شنیده‌ام که خیال خوب کار کرده است اشخاص مطلع می‌گویند که از لحاظ سرعت و دقت کارش بی نظیر بوده است (سلطانی ـ برای این بوده است که شرکت نفت مسؤلیتش را قبول کرده است بدست سازمان برنامه نبوده است) می‌خواهم بگویم ما راه می‌خواهیم چه جان مولم بساز و چه کامپساکس بسازد در سازمان برنامه یک مبلغی هنگفتی برای اینکار مهیاست و الان ۲ سال است که با شرکت جان مولم قرار داد بسته شده است ما از متن قرار داد اطلاعی نداریم اما دولت نباید تأخیر بکند امروز آقایان در دنیا راه را با ماشین‌های جدید در مدتها خیلی کم می‌سازند در بعضی از شهرها غروب که مردم می‌روند بخانه شان صبح میایند می‌بینند که یک جاده ساخته شده برای اینکه ماشین آلات امروز زیاد است و ما هم نمی‌توانیم منتظر بنشینیم بعلت اینکه یک شرکتی وسائل ندارد برنامه راه سازی مملکت بتأخیر بیفتد و راهی که برای مملکت می‌سازند بنظر من همان راه اساسی که وزارت راه می‌سازد آن را برای احتیاجات مملکت کافی است (اردلان ـ کافی نیست) کافی نیست بهر حال اگر راهی برای ما شرکت‌های خارجی باید بسازند باید اقدام کرد که زودتر بسازند و حدود و مقدار راه سازی را باطلاع مجلسین و به اطلاع مردم باید رساند که تصوراتی نشود من میدانم که هر شرکت که برای ما راه می‌سازد اگر در حدود متعارف هزینه هائی که راهسازی در بردارد بگیرد نباید مورد اعتراض قرار بگیرد و اگر مطابق متعارف نمی ـ سازد و چندین برابر تمام می‌شود این را باید بدولت تذکر داد که دولت دقت و مراقبت کند که خرج بیهوده نشود وباید سعی شود این شرکتها خارجی در اسرع اوقات برای ما راه بسازند اگر وسیله ندارند کار را بگذارند و بدیگری واگذار کنند و راهی را که می‌سازند نباید برای ما آنقدر گران تمام بوشد که ما از احتیاجات که در استانها مملکت داریم محروم بشویم برای اینکه ما دویست کیلومتر یا هزار کیلومتر در مملکت راه اساسی بسازیم مگر قسمتهای دیگر مملکت راه اساسی ندارد مگر فارس کرمان و خوزستان و خراسان و قسمتهای مختلف مملکت راه لازم ندارد مگر چندین سال خوزستان را می‌شود بدون راه بگذاریم برای اینکه اعتبار نداریم یا اینکه اعتبارمان کم است یا کارمان را بیک شرکت بدهیم یا به سه شرکت بدهیم اینست که بنده می‌خواهم در این موقع قضاوت بدون تعصب بکنم آقای وزیر راه تشریف بیاورند و حرفشان را بگویند و حقیقتاَ ما هم کمک می‌کنیم برا اینکه برای ایشان اعتبار لازم بگیریم و دولت هم همینطور که در یکسال و نیم گذشته با کمال جدیت در قسمت راهسازی اقدام کرد و باین خدمت را ما انتظار داریم که دولت تعقیب بکند ولی اگر اعتبار نداشته باشد دولت نمی‌تواند کاری بکند بنده از طرف همه آقایان از دولت خواهش می‌کنم که برای راه سازی مملکت یک برنامه‌ای که احتیاجات تمام استانها را و تمام شهرستانها و دهات را تأمین بکند هر چه زودتر تهیه کند و اعتبارش را هم مجلس حاضر است از هر طریق تأمین بکند که ما بمردم کار نشان بدهیم همانطور که جناب آقای علاء این راه آهن شما کاری است عملی است که می‌توانیم بمردم نشان بدهیم و این مهندسین که این کار را کرده‌اند لازم است تقدیر و تشویق بشوند و باینها پاداش بدهید حتماُ پاداش نقدی هم بدهید.
رئیس ـ آقای فخر طباطبائی
مهدی ارباب ـ اجازه میفرمائید؟
رئیس ـ بفرمائید
مهدی ارباب ـ سؤالی است از وزارت بازرگانی که تقدیم می‌کنم.
رئیس ـ وارد دستور شدیم بدهید آقای فخر طباطبائی بفرمائید
فخر طباطبائی ـ عرض کنم یک قسمت از عرایض بنده راجع بهمین حوادث وحشت انگیزی بوده در مصر و مجارستان واقع شده که در عین حال که دنیا را مضطرب و متأثر کرد این واقعیت را نیز نشان داد و مدلل ساخت که دنیا دیگر آماده برای جنگ و خونریزی و تجاوز نیست (صحیح است) قطعنامه دولت امریکا که در مجمع عمومی سازمان ملل متحد و با آن اکثریت قاطع گذشت بهترین سند موید این واقعیت است مساعی دولت ایران برهبری خردمندانه شخص شاهنشاه در فراهم ساختن کنفرانس تهران و صدور اعلامیه چهار دولت منفق و مسلمان که بر اساس منشور سازمان ملل متحد بوده تأثیر بسزائی داشت و متضمن نتایج امید بخش برای ملت ایران خواهد بود ما از گذشته درس عبرت گرفته‌ایم و بحمدالله در اینمورد که بیش آمده دیپلماسی ایران از روی کمال بصیرت و منتهای دقت عمل کرده است این یک حقیقت بارزی است که کلیه ملل عالم میل دارند که از تمدن که سالها کوشش افکار بشری بوجود آورده است در صلح و امنیت استفاده بکنند و از هر جا و در هر وقت که نغمه نامساعدی بر خیزد در فرونشاندن آن نهایت اهتمام و کوشش را بجا می‌آورند موضوع دیگری که می‌خواستم عرض بکنم و فکر می‌کنم مورد ابتلاء‌همه آقایان محترم برنامه هائی است که سازمان برنامه با قرار دادهائی که با هیئت‌های مهندسین بسته است و طرحهای معینه‌ای ظرف این چند سال به منظور بهبود امور عمومی بفراخور هر منطقه و هر محلی فراهم کرده است ولی یک اشکالی در عمل پیش آمده که سازمان برنامه اجرا این طرحها را وقتی عمل می‌کند که پنجاه در صد از طرف شهرداری هر محل تأدیه بشود به استثنای چند نقطه بزرگ کلبه شهرستانها در آمد محدودی دارند (صحیح است) و مقدارشان نیست که پنجاه در صد مخارج طرحهای بزرگ را بپردازند (صحیح است) و باین کیفیت موضوع طرحها که با این همه زحمت سازمان برنامه به وسیله مهندسین عالی قدری فراهم کرده گمان نمی‌کنم به نتیجه عملی برسد حتی من راجع به بروجرد یکی دو طرح دیده‌ام که در این طرحها که سی سال آینده شهر را هم از لحاظ توسعه و تکثیر جمعیت پیش بینی کرده بودند حیف است که این طرحها همینطور بماند و منتظر در آمد شهرداری باشد که هیچ وقت هم شهرداریها ما چنین عوائدی نخواهند داشت (صحیح است) من خیلی خوشوقتم که امروز که جناب آقای نخست وزیر تشریف دارند در اینجا این موضوع را در حضور ایشان مطرح می‌کنم که یک فکری در این خصوص بشود که این طرحها چند سال است زحمت کشیده شده و مهندسین ما نشسته‌اند و وضع مملکت را در نظر گرفته‌اند اجرا بشود و چه عیب داشت که اگر سازمان برنامه بجای اینکه چهار طرح در یک شهرستان اجرا بکند و ۵۰ درصدش را شهرداری بدهد دو طرحش را اجرا بکند و در حدود مقدورات مالیش انجام بدهد مقصودم از این عرایض این بود که وضعی پیش نیاید که این امور عمرانی دچار وقفه و تعطیلی شد (صحیح است) در پایان عرایضم تلگرافاتی هم بود راجع بکشت چغندر و تحویل و تحول این دچار اشکال شده تقدیم
+مقام ریاست می‌کنم و ضمناُ این معنی را هم توضیح می‌دهم که یکی از اقدامات اساسی داخلی دولت جناب آقای علاء برانداختن بساط شیره و تریاک و کشت خشخاش بوده است (صحیح است) و این نسل آینده ما را به نیستی تهدید می‌کرد من در نیشابور مأموریت داشتم دادستان آنجا بودم رفته بودم در یک دهی تحقیقات محلی دیدم که مردم بچه فلاکتی دچار هستند و واقعاُ این موضوع که عمل شد آینده بسیار بزرگی برای ما در پیش دارد و هنوز هم نمی‌توانیم ارزش اینرا بفهمیم پنجسال و ده سال دیگر می‌فهمیم در مقابل این البته زارعین یک محرومیتهائی داشته‌اند بجای این در جاهائی که تریاک کشت میشده در بروجرد چغندر قند کشت کرده‌اند و الان دچار محظور شده‌اند که چغندر قند زیاد آورده‌اند و اداره زمستان محصولشان در دستشان مانده منظور عرض این بود که در این موضوع هم فکری بشود و شکایتی هم کرده شده بود تقدیم مقام ریاست می‌کنم (صحیح است ـ احسنت)
حشمتی ـ آنوقت شیره اینها را می‌کشت حالا هم گرسنگی
۳- تقدیم سه فقره لایحه بوسیله آقای وزیر دارائی
رئیس ـ (فروهر)ـ با اجازه آقایان نمایندگان محترم سه لایحه که تقدیم می‌شود لایحه اول: در نتیجه بررسیهائی که در بودجه وزارت پست و تلگراف شد پس از رسیدگی‌های بسیار دقیق مشخص شد که برای پرداخت و تمنی مدد معاش اولاد که قانونش قبلا تصویب شده است و از طرف دیگر برای اصلاحات بسیار ضروری وزارتخانه از قبیل پست و تلگراف و تلفن و دستگاههای تلفن بی سیم که مانده بود و در درجه اهمیت است اعتباراتی وجود نداشت این بود که لایحه‌ای راجع به این موضوع تقدیم می‌شود.
لایحه دوم: بطوری که خاطر آقایان نمایندگان محترم مستحضر است متأسفانه وضع کارمندان دولت رویهمرفته خوب نیست (دکتر پیر نیا ـ بسیار بد است) راجع به این موضع مکرر در مکرر هم در اینجا و هم در مجلس سنا و هم در کمیسیون استخدام مجلس شورای ملی که هفته گذشته بنده را دعوت کرده بودند و آنجا افتخار حضور داشتم مذاکرات مفصلی شد و دولت هم خودش متوجه این مطلب می‌باشد ولی البته وضع خزانه و چگونگی بودجه هم بر آقایان محترم پوشیده نیست لذا دولت در یکی دو ماه قبل لایحه‌ای تقدیم کرد برای تأمین اضافات مأمورین دون پایه و مدد معاش آنها و حالا هم پس از رسیدگی‌های بسیار دقیق لایحه دیگری تقدیم می‌کنم البته نمی‌توانم بگویم که این صد در صد کمک و مساعدت است ولی بالاخره یک کمک و مساعدتی است و این هم نسبت بمأمورین پائین تر لایحه ایست که تقدیم می‌شود بدولت اجازه داده شود که از اول آذر ماه مأمورین رتبه ۱ و۲ و۳ و۴ را و آنهائیکه در عرض اینها هستند حقوقشان را تا ۲۵۰۰ ریال در ماه ترقی بدهد (نمایندگان ـ بسیار کار صحیحی است، احسنت) دولت امیدوار است که بتواند راجع به سایر کارمندان هم یک فکری بکند و در حدود توانائی که خواهد داشت باز لوایحی به مجلس محترم شورای ملی تقدیم بکند.
لایحه سوم: آقایان نمایندگان محترم استحضار دارند متأسفانه دست قهار طبعت اخیراً بهم وطنان ما در قسمتهای فارس لار صدمات زیادی وارد کرده است و این زلزله خانمان براندازی که پیش آمده تلفات مالی زیادی وارد آورده و حتی تلفات جانی هم بدر بر داشته است (صحیح است) این موضوع مورد توجه آقایان نمایندگان محترم بوده است در این مورد هم تذکراتی داده شده است و مورد توجه دولت هم واقع شده این بود که مراتب از شرفعرض پیشگاه مبارک اعلیحضرت همایونی شاهنشاه گذشت و اعلیحضرت همایونی در منتهای درجه تأسف و تأثر راجع باین موضوع امر و مقرر فرمودند که تا آن حدی که ممکن است کمک لازم باین مصیبت زدگان بشود لذا برای امتثال و اجرای اوامر همایونی لایحه‌ای تقدیم می‌شود که بدولت اجازه داده شود (البته وضع خزانه را باید در نظر گرفت) که یک میلیون تومان یعنی ده میلیون ریال بلاعوض برای کمک اینها اختصاص داده شود و چون این امر فوریست اگر چه در لایحه نوشته نشده است تقاضای فوریت می‌شود و تمنی دارم که آقایان محترم رأی بدهند که زودتر این وجه در اختیارشان گذاشته شود (صحیح است)
۴- طرح و تصویب فوریت لایحه ده میلیون ریالی جهت کمک بزلزله زدگان جنوب
رئیس ـ لوایحی که عادی داده شده به کمیسیونها فرستاده می‌شود فوریت این لایحه اعتبار مطرح است. آقای صدر زاده (صدر زاده ـ بنده موافقم)(صارمی ـ مخالفی ندارد) لایحه قرائت می‌شود که رأی بفوریت گفته شود.
(بشرح زیر خوانده شد)
ریاست محترم مجلس شورای ملی
بطوریکه خاطر آقااین نمایندگان محترم مجلس شورای ملی مستحضر است بای اثر وقوع زلزله در جنوب قسمتی از دهات و مزارع منهدم و ساکنین آن نیز بی خانمان و علاوه بر خسارت مالی متحمل خسارتهای جانی هم شده‌اند دولت تا آنجا که میسر بوده نهایت اهتمام را در آنجا کمکهای اولیه معمول داشته ولی چون کمک به آنان مستلزم داشتن اعتبار کافی می‌باشد در نظر گرفته شده در سال جاری ده میلیون ریال از محل در آدم عمومی کشور برای انجام منظور فوق در اختیار هیئت کمک بآسیب دیدگان گذارده شود لذا ماده واحده ذیل تقدیم و استدعا تصویب آن را دارد
ماده واحده ـ بوزارت دارائی اجازه داده می‌شود برای کمک بآسیب دیدگان زلزله جنوب و جبران خسارت وارده بآنان مبلغ ده میلیون ریال از محل عواید عمومی سال جاری کشور در اختیار هیئت کمک بآسیب دیدگان گذارده و رسیدی را که از طرف هیئت مزبور بوزارت دارائی تسلیم می‌شود بمنزله سند هزینه بخرج قطعی منظور دارد.
نخست وزیر ـ حسین اعلاء
وزیر دارائی ـ فروهر
رئیس ـ مخالفی نیست ؟(اظهاری نشد) آقایانی که با فوریت این لایحه موافقند قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد چاپ و توزیع می‌شد و در جلسه آینده مطرح می‌شود.
۵- بیانات آقایان نخست وزیر و وزیر امور خارجه راجع بکنفرانس تهران و اثرات آن
رئیس ـ آقای نخست وزیر بفرمائید
نخست وزیر (آقای علاء)ـ آقایان محترم اعلامیه چهار نخست وزیران ایران و پاکستان و عراق و ترکیه را که در پایان کنفرانس اخیر تهران صادر شد ملاحظه فرموده‌اند برای اینکه بیشتر و بهتر از جریان مذاکرات آگاه شوند جزئیات امر را جناب آقای وزیر امور خارجه باطلاع نمایندگان محترم خواهند رسانید همین قدر عرض می‌کنم که این ابتکار اعلیحضرت همایون شاهنشاه و حضرت رئیس جمهوری پاکستان در جلسه اجلاسیه از نخست وزیران چهار دولت همجوار و هم کیش و متحد در طهران برای مطالعه اوضاع بحرانی خاورمیانه در اعلام آتش بس ـ و امیدواریم در تخلیه خاک مصر از قوای بیگانگان) مؤثر و مفید بوده است موقعیت ایران در خاورمیانه ایجاب می‌کند که دائماً بیدار و هوشیار و مراقب باشیم صحیح است) و برای حفظ صلح و آرامش در این قسمت حساس دنیا با هم پیمانان خودمان تشریک مساعی بنمائیم آقایان ملاحظه فرموده‌اند که دولت ایران همیشه و بخصوص از آغاز مذاکرات مربوط بترعة سوئز رویةروشن و بینی داشته است و پای بند به اصول و مراجعه دعاوی بین المللی بسازمان ملل متحد و خودداری از توسل بزور بوده است (صحیح است) بنابراین مقام ایران در میان ممالک آزاد بالا رفته و امید است که در آتیه نقش مهمی در امور جهان بازی بکنیم (انشاءالله) و در تحت لوای اعلیحضرت محبوب خردمندمان و با پشتیبانی مجلسین انشاءالله بمدارج بالاتر ترقی و رفاه قائل خواهیم آمد (انشاءالله، احسنت).
رئیس ـ آقای وزیر امور خارجه بفرمائید
وزیر امور خارجه ـ (دکتر اردلان) آقایان محترم پس از ملاحظه اعلامیه‌ای که جناب آقای نخست وزیر اشاره فرمودند و بیاناتی که بنده افتخار داشتم در مجلس سنا بکنم از علت غائی اجتماع چهار کشور همجوار و هم کیش و تصمیمات متخذه و بالاخره نتایج مفید حاصله استحضار حاصل فرموده‌اند (صحیح است) و سوء استفاده از حوصله آقایان محترم است که مطالب گذشته و بیانات اعلام شده مجدداً تکرار شود ولی از دو لحاظ تصور می‌کنم که این امر ضرورت داشته باشد یکی وظیفه دولت که این قبیل مسائل را رسماُ بعرض برساند دیگر اینکه مسائل و اصولی در دنیا هست که هر قدر هم تکرار شود مخل و ممل نیست بهمین جهت است که مزاحم آقایان نمایندگان محترم شده‌ام که بطور ایجاز و اختصار از تصمیمات متخذه دو مرتبه آقایان را مستحضر و مطلب را تکرار بکنم. البته دو امر مهم اتفاق افتاد یکی تجاوز بی جا و بی جهت اسرائیل بمصر که مورد تنفر و انزجار ماست (صحیح است) که بهیچ عنوان نمی‌تواند مورد قبول واقع بشود مخصوصاً همانطوری که در مجلس سنا عرض کردم دولت اسرائیل وجود خودش مرهوم سازمان ملل متحد است و بنابراین بیش از هر دولتی باید رعایت مقررات منشور ملل متحد را بکند و تا بحال چندین بار تصمیمات سازمان و قطعنامه هائیکه چه مجمع عمومی و چه شورای امینت به اسرائیل و رابطه اش با اعراب گذرانده‌اند هیچکدام مورد رعایت واقع نشده و این عمل تجاوز دیگری واقعاً هیچ نوعی قابل قبول نیست و همانطوری که عرض کردم مورد تنفر و انزجار است مسئله دیگری که اتفاق افتاد مداخله نظامی انگلستان و فرانسه در مصر بود بنابراین اجتماع نخست وزیران ایران و پاکستان و عراق و ترکیه می‌بایستی متوجه این دو موضوع بشود و تصمیماتی که اتخاذ می‌کند راجع به این دو امر باشد بطوریکه در اعلامیه ملاحظه فرمودید نسبت بهر دو منجزاً اظهار نظر شده است یعنی ما محکوم دانستیم عمل اسرائیل را و واجب دانستیم که قوای اسرائیل بخط اریستیس مراجعه بکند و باید هم بکند و همینطور عمل و مداخله نظامی انگلستان و فرانسه با تمام جهاتی که ممکن است برای خودشان تصور بکنند مورد قبول نیست و مورد تقبیح ماست (صحیح است) بهمین جهت است که خواهش کردیم و مصر هم هستیم که قوای انگلستان و فرانسه باید خاک مصر را تخلیه بکنند و خواهند کرد
+انشاءالله این دو امر که اتفاق افتاد و علت دارد که این وقایع پیش آمده است بنابراین می‌بایستی ریشة کار مرود توجه آقایان نخست وزیران باشد یکی موضوع ایسرائیل یکی در نتیجه واقعةمصر از جهت اقدام بانگلستان و فرانسه ما معتقدیم و همیشه در سازمان این مطلب بحث شده است و حتی در گزارشاتی که از طرف مقامات رسمی سازمان که در ایسرائیل هستند دیده می‌شود که اغلب ذکر شده است تا این مسئله فلسطین بین اعراب و ایسرائیل حل نشود و صلح و آرامش در این منطقه حکمفرما نخواهد شد (نمایندگان ـ بسیار صحیح است) بنابراین باید یک اقدامی اساسی بشود که یک صلح دائمی بین ایسرائیل و اعراب مطابق تصمیماتی که سازمان ملل متحد اتخاذ کرده است و رعایت آن برای همه واجب است منعقد بشود (صحیح است) بهمین جهت بطوریکه در اعلامیه ملاحظه فرمودند یکی از تصمیمات ما این بود که سعی شده هر چه زودتر بین ایسرائیل و اعراب صلح دائم برقرار بشود و برای اینکه زمینه‌ای در این کار باشد قطعنامه‌های سازمان مربوط بسال ۱۹۴۷ را مفید برای این مذاکرات تشخیص دادیم و باید بهر حال با توجه بوضع امروز و با واقعیت امر بطوریکه حقانیت و حقوق مسلم اعراب رعایت شود این مسئله حل بشود و تا این مسئله حل نشود همیشه امکان این پیش آمدها و فتنه‌ها موجود است موضوع دیگری که با جنبه بین المللی داشت موضع کانال بود در جلسه خصوصی که افتخار داشتیم که حضور آقایان صحبت بکنم بطور جامع این مطلب را عرض کردم با اینکه مطلب به سازمان بطوریکه ما مایل بودیم رجوع شد و بطوریکه استحضار دارید در سازمان تمام دولت متحداُ یا در شورای امنیت متفقاً ۶ اصل را مورد قبول قرار دادند و تصور می‌شد که با قبول این شش اصیل زمینه مذاکره بین دولت مصر از یک طرف و فرانسه و انگلستان از طرف دیگر فراهم بشود و یکم راه مرضی الطرفین پیدا بکنند و رفع مشکل خاورمیانه بشود و راه صلح و صفائی پیش بیاید متأسفانه در این قسمت تأخیر شد یعنی آنطوریکه تصور می‌شد که پس از حصول این توافق اجتماعی که بین نمایندگان فرانسه و انگلیس و مصر در ژنو که باید تشکیل بشود تشکیل نشد که البته پیدا نشدن قبلی راه حل بر مشکل افزوده بنابراین این قسمت را هم در اعلامیه ذکر کردیم که حالیه که مطلب بدست سازمان ملل افتاده است این قسمت هم باید تحت نظارت سازمان ملل عملی بشود بطوریکه مورد قبول همه واقع شود و حل گردد مخصوصاً که دولت ایران در این قسمت یک نظر خاصی دارد و امر حیاتی برای خودش میداند برای اینکه کلیه صادرات و وارداتش از این راه عبور می‌دهد (صحیح است) وقتی این چهار اصل را قبول کردیم که این دو اصل باید حل بشود برای اینکه آن پیش آمد ناگوار تکرار نشود اصول دیگری هم در این اعلامیه ذکر کردیم و از دولت امریکا خیلی متشکریم همانطور که یک ملت بزرگی باید عمل بکند عمل کرد و خوشوقتیم دولت انگلستان هم تصمیمات ما را قبول کرد و مخصوصاً اعتراف کرد که این قسمت از تصمیمات ما موجب شد که هر چه زودتر فرمان آتش بس صادر شود
یک مطلب دیگری که باید اینجا عرض کنم البته جناب آقای عمیدی نوری خیلی کار مرا سهل کردند و جزئیات را ایشان شرح دادند که شاید چیزی که بنده فکر می‌کردم اینجا بگویم جزئی از آن باشد آن راجع بپیمان بغداد و انتسابات ناروائی است که به پیمان بغداد می‌دهند ما همیشه معتقد بوده و هستیم که پیماه بغداد یک پیمان دفاعی است و اگر وسیله‌ای داشته باشیم که نشان بدهیم که این پیمان، پیمان دفاعی است همین عملی است که ما در تهران کردیم (صحیح است) و تعجب است که این عمل ما موجب تبلیغاتی شده باشد آن هائی که تصور می‌کردند این پیمان، پیمان تعرض و تجاوزی است قبول بکنند که دفاعی است بر عکس نتیجه اشتباهی گرفته‌اند و موجب نهایت تأسف ماست و باید بدانند که این پیمان دفاعی است و اثر فوق العاده‌ای از این حیث دارد و اقدامات ما در تهران مبین این موضوع است البته همان طوری که در مجلس سنا عرض کردم اینجا هم باز تکرار می‌کنم مسئله‌ای که در دستور مذاکرات ما در تهران واقع شد، موضوع پیش آمدهائی بود که در این منطقه بود است و بهمین جهت در اعلامیه تهران نسبت به مسائل دیگر تذکری ندادیم و این مسئله بهیچوجه دلیل این نبود که اعمال خلافی که در سایر نقاط دنیا پیش می‌آید و بر خلاف تعهدات منشور است موجب تنفر و تقبیح ما نباشد (صحیح است) و امیدواریم که در سایر جاها هم صلح و صفا برقرار بشود و دست از خوی ریزی بردارند برای اینکه این ملل بزرگی که سازمان ملل متحد برای آنها یک رجحانی قائل شده است و برای آنها یک حقی قائل شده است که برای سایرین قائل نشده است برای این است که در شورای امنیت که بآنها حق وتو می‌دهیم و برای دیگران قائل نیستیم برای این است که مسئولیت حفظ صلح و امینت و عدالت دنیا را دست اینها می‌دهیم و اگر بنا باشد اینها رعایت نکنند صلح و امینت و عدالت از دنیا بر طرف می‌شد (احسنت) اثر دیگری که این اقدامات ما در دنیا داشت فوق العاده بود نه تنها کشورهای عرب از ما تشکر کرده‌اند نه تنها هم پیمان ما انگلیس از این اقدام ممنون شد که ما وسیله شدیم که این عمل بزودی خاتمه پیدا کند الان من موقعی که می‌آمدم نمی خواستم شرفیاب شود یک تلگرافی توی راهرو بمن دادند
بنده با این که این تلگراف را هنوز هیچکس ندیده و حتی بعرض اعلیحضرت همایونی نرسانیده‌ام قسمت اولش را بعرض آقایان میرسانم تلگراف از قاهره است یکشنبه ساعت ۶ وزیر امور خارجه تقاضای ملاقات از اینجانب را نمود قبلا اظهار داشت خواهشمند است تشکرات صمیمانه حکومت مصر مخصوصا شخص رئیس جمهور را از اقدامات که اعلیحضرت همایونی شاهنشاهی در حفظ صلح فرموده‌اند و کمکی که برای جلوگیری از وقایعی که پیش آمده مبذول داشته‌اند تقدیم دارم و عرض می‌کنم که اقدامات معظم اله همیشه مورد تشکرات ما بوده و در این قضیه از این روشن تر دیگر نمی‌توانم عرض بکنم و دیشب مخصوصاً تلگرافی هم از شیخ الازهر بد که از اعلیحضرت همایونی تشکر کرده بودند بنابراین دولت ایران که وجودش متکی برأی آقایان محترم است و متکی به توجهات شاهنشاه است توانسته است در این مدت کوتاه یک اقداماتی در صحنه سیاست بین المللی بکند که مورد قبول همه واقع شده است (یک نفر از نمایندگان ـ مورد تأیید همه است) و البته لازم است عرض کنم که اعلیحضرت همایونی در تمام اقدامات ما را هدایت و راهنمائی و می‌فرمایند و ما امیدواریم که در این قبیل اقدامات توفیق بیشتری حاصل کنیم و صلح و صفا در جهان برقرار باشد بیش از این تصدیع نمی‌دهم (احسنت)(مشایخی ـ زحمات شما قابل تقدیر است آقای وزیر امور خارجه)
۶- اخذ رأی و تصویب مطرح شدگان گزارش آقای وزیر امور خارجه و بیانات آقایان دکتر شاهکار ـ خلعتبری ـ مشایخی ـ دکتر دادفر و مقام ریاست در این موضوع
رئیس ـ چند نفر از آقایان اجازه خواسته‌اند در این قسمت بیاناتی بفرمایند و چون یاین یک گزارشی است از طرف دولت باید مجلس هم موافقت کند که مورد بحث قرار بگیرد بنابراین آقایانی که موافقند قیام بفرمایند (اغلب برخاستند) تصویب شد. آقای دکتر شاهکار
دکتر شاهکار ـ آقایان در تاریخ ۵ تیر ماه ۱۳۲۴ یعنی در ۶ ژوئن ۱۹۳۵ که هنوز دنیا از جنگ دوم فارغ نشده بود در شهر سانفرانسیسکو عده‌ای از رؤسای دول نشستند و منشوری امضا کردند که مقدمة آن این بود که ما مردم ملل متحد با تصمیم راسخ با هر گونه زور و جنگی مخالفیم ۶۸ روز بعد در شهریور ۱۳۲۴ مجلس ۱۴ این منشور را تصویب کرد و اینرا یکی از امضاء‌کنندگان این منشور ملل است که در رأس برنامه اش نگاهداری امینت و جلوگیری از جنگ است ملل کوچک با یک ایمان و عقیدتی راسخ و با صفا این پیمان را امضا کردند متأسفانه باید عرض کرد بمب هائی که در این چند روز اخیر در اطراف کانال سوئز ریخته شد (یکی از نمایندگان ـ و مجارستان) اجازه بدهید عرض کنم و گلوله هائی که در دهان ملت آزادیخواه مجار فرو رفت و حمله‌ای که بی جا و ناروا دولت اسرائیل بملت کهنسال مصر کرد اینها فقط یک جرائمی نسبت به افراد و نفوس نبود بلکه لگد مال کردن ایمان و عقیدت مردم بامضاء دول بزرگ ممکن است بشمار برود صحیح است و تأسف ما ملل که با کمال صفا و راستی و شرافتمندانه این منشور را امضا کردیم این است که اگر قرار شود اصول قلدری و زورگوئی حکمفرمائی بکند باز نتیجه اش این خواهد شد که طومار چند هزار ساله تمدن جهانی را در هم بپیچند و برـ گردیم بعصر حجر هر کس قویتر است ضعیف را خواهد خورد ولی قطعاُ ملل آزاد جهان و مطمئناً فرزندان ایران زیر این بار نخواهند رفت که اصل زور گوئی و قلدری بر اصل حقیقت و استقلال و آزادی طلبی ملل جهان حکمفرما باشد این صدائی را که از حلقوم رئیس محبوب کشور اعلیحضرت همایون شاهنشاهی در شب ۱۴ آبان بیرون آمد واقعاً صدای قاطبه ملت ایران بود (صحیح است) یعنی آن تقاضای آتش بس و فرمان آتش بس این بهترین ملاک است برای اینکه دولت ایران که تا این چند سال متأسفانه باید اعتراف کرد که در بازیهای دنیائی نقش تماشاچی را بازی می‌کرد و بالضروره تأسی بتصمیمات دیگران می‌کرد امروز در شطرنج جهانی نقش مهره اصلی را بازی می‌کند و باید همینطور هم باشد (صحیح است) و از همین جهت ما صمیمانه همانطوری که در جلسه دیگر گفتنیم دولت را از حیث سیاست خارجی وزیر این سیاست خارجی من خط می‌کشم ـ دولت را از حیث سیاست خارجی صددرصد ما تأیید می‌کنیم و تقویت می‌کنیم و امیدواریم که در این قسمت موفق و منصور باشد (صحیح است) مردم ایران از هر طبقه و هر کلاس که باشند پشت سر رئیس محبوب کشور خود ایستاده‌اند برای حفظ سیادت و استقلال ملل آزاد جهان که بنفع ملت ایران است ما خود گرفته‌ایم تا اینطور بدنیا آمده‌ایم و امیدواریم که تا انقراض جهان هم اینطور باشد پشت سر رئیس کشور ایستاده‌اند و این آزادی را برای خود و برای سایر ملل که در این راه قدم بر میداند می‌خواهند (صحیح است) مطلبی را بنده واقعاً خواستم بحث کنم و همانطوری که جناب آقای وزیر خارجی تذکر دادند مطلب بسیار مهمی بود که دوست و همکار محترم من جناب آقای عمیدی نوری هم تذکر دادند این مطلب فوق العاده مهم است نظر
+آقایان هست موقعی که پیمان بغداد مطرح شد بنده در پشت تریبون از مدافعین خیلی با ایمان این پیمان بودم و حالا هم هستم ه خوب تذکر داد آقای دکتر اردلان که واقعاً منتهای انصاف ایجاد می‌کرد که ما بگوئیم که ما عملا ثابت کردیم که پیمان بغداد یک پیمان هم آهنگی و هم پیوستگی چند تا همسایه است که فقط جنبه تدافعی دارد نه جنبه تهاجمی و جنبه اعتراضی (صحیح است) یعنی ما در حسن نیت خودمان افراط کرده‌ایم که بیک از هم پیمانهای خودمان صراحت تعرض کردیم و اعتراض کردیم و حالا هم در این اعتراض باقی هستیم که شما در این حمله‌ای بمصر کردید دولت فرانسه را هم یدک کشیدید و با دولت اسرائیل بمصر تجاوز کردید اصلا با هم پیمانتان مشورت نکردید چرا؟ برای اینکه اصلا پیماه بغداد پیمان تهاجمی نیست و یک پیمان تدافعی است و در نتیجه حسن تدبیر و درایت شخص اول مملکت کنفرانس طهران که مرکب از رؤسای ممالک همجوار بود این مطلب را هم ثابت کرد حالا یک اشخاصی پنبه در گوششان هست که نمی‌خواهند بشنوند یا نمی‌خواهند بفهمند آن مطلبی است که بما مربوط نیست ولیکن این قسمت را ما عملا ثابت کردیم قسمت دیگری هم که واقعاً بسیار جای امیدواری است این قضیه سازمان ملل هست مردم ایران با ضعف بودجه شان و با کوچکی دستگاهشان از حیث عدد در حد خودشان بسیار بی نیاز و دارای عزت نفس هستند و همیشه ثابت کرده‌اند که هر گونه اقدام مثبتی برای تقویت و تأیید سازمان کرده‌اند و امروز هم ملل جهان انتظار دارند که سازمان ملل وظائف خودش را انجام بدهد و خوشبختانه انجام هم داد و باستناد ماده ۵ قانون منشور ملل پلیس بین المللی ظاهراَ وارد این منطقه خیلی شلوغ شد و امیدوارم که این پلیس صلح سبب بشد که جنگ از این ناحیة بخصوصی نیست هر جا دولتی زور گو و قلدر خواست فقط باتکاء زور تجاوز کند بیک مملکت دیگری و بیک ملت دیگری عنوان هر چه باشد باید بدنبال حقیقت رفت و منشور ملل کاملا اجرا شود ملت ایران و دولت ایران برایش از هر چیز عزیزتر استقلال و امنیت مملکتش است (صحیح است) و از همین جهت است که باستقلال و امینت سایر ملل آزادیخواه صد در صد احترام می‌گذارد مطمئن باشند که ملت ایران سه هزار سال چهار هزار سال است نشان داده است و بعد هم نشان خواهد داد و انشاءالله در دوران ما فرزندان و بچه‌های ما هم نخواهد بود که ایرانی که چندین هزار سال خودش را نگاه داشته است از بین برود ما محکم و استوار بدون تذبذب و بیطرفی و کناره گیری پشت سر رئیس مملکتمان از طبقات روحانی که منتهای افتخار ماست که حضرت آیه الله بروجردی آیه الله بهبهانی در این قضیه توجه فرمودند و مخصوصاً بدولت تبریک می‌گویم که خدمت حضرت آیه الله بروجردی رسیدند و خاطر مبارکشان را همه نسبتاُ راحت کردند که هر طبقه روحانی کارگر، کارمند، انتلکتول و غیره انتولکتول یک صدا داریم یک حرف داریم یک مطلب می‌خواهیم و آن این است که پشت سر شاه مملکت خودمان استقلال خودمان و استقلال تمام ملل جهان را از صمیم قلب خواهانیم (احسنت، احسنت)
رئیس ـ آقای ارسلان خلعتبری
خلعتبری ـ استدعا می‌کنم هر یک از آقایان که می‌خواهند بیرون تشریف ببرند تشریف ببرند چون این مطلب مربوط بسیاست مملکت است و بعضی اوقات این قبیل مسائل پیش می‌آید و مجلس شورای ملی هم جای صحبت‌های سیاسی مملکت است مخصوصاً در مجلس سنا این مسائل را بیشتر تذکر می‌دهند و من انتظار دارم که همه آقایان شرکت بفرمایند در تذکر مسائل سیاسی یا ما را تأیید بفرمایند در موضوعی که مطرح است توجه بفرمائید که وضع دنیا در چه حالی است ما از لحاظ سیاست صریح و عاقلانه‌ای ک در مورد مملکت و سیاست خارجی خودمان در پیش گرفته‌ایم امروز در وضعیتی قرار داریم که فارغ از دغدغه و نگرانی و اضطراب خاطر هستیم و میلیونها خانواده‌های ایرانی الان در وضعی بسر می‌برند که اکثر خانواده‌ها و مردم خاورمیانه حسربت این وضع را دارند هیچکس نمی‌تواند منکر بشود برای اینکه روابط ما با همسایه شمالی خود دولت معظم شوروی بر اساس حسن رابطه است و امروز ما در وضعی هستیم که با سابق فرق داریم اختلافات ما در مورد مرزها برطرف شده است در مورد مطالبات طلا و دلار و سایر امور بر طرف شده است و این نتیجه صراحت و ثبات سیاست است که امروز آنهائیکه در خاورمیانه ممالک را دچار اغتشاش می‌کنند ولی قبل از اینکه این واقعه پیش آمده باشد امروز در مملکت ما بحمدالله وجود ندارد که مملکت را دچار آشوب و اخلال بکنند یعنی صراحت سیاست ما عمال کمونیسمت را در مملکت ایران منکوب کرد و از بین برد و این ثمره آن عملی است که ما از ده سال پیش می‌بایستی کرده باشیم بنابراین وضع سیاسی امور ما طوری است که مورد احترام هر دو طرف هستیم بحمدالله با غرب هم دارای روابط خوب هستیم و در نتیجه‌ای سیاست امروز مملکت ما از لحاظ امنیت سیاسی در واقع برای سایر ممالک خاورمیانه محل حسرت است نمیدانم آقایان تصدیق می‌فرمایند که ما امروز در یک وضع خوبی از نظر سیاسی قرار گرفته اینم ؟(صحیح است) اما همانطور که همکار محترم ما این شعر را خواندن که بنی آدم اعضای یکدیگرند و دنباله اش ما از نظر اینکه عضو جامعه بشریم و عضو جامعه عالم هستیم از وقایعی که در نقاط مختلف دنیا پیش آمده است همه ما متأثریم در حقیقت هجوم نظامی انگلستان و فرانسه بمصر همانطور که آقای وزیر خارجه آقایان ناطقین دیگر گفتند منتهی بنده از لحاظ خودم ناچارم با کمال صمیمیت عرض کنم که این عمل حقیقتاً مورد نفرت تمام مردم ایران است (صحیح است) چرا؟
یک جهت بسیار عمده‌ای این عمل دارد صرف نظر از هم کیشی صرفنظر از روابط فرهنگی که ما داریم ما ملل کوچک بقای مان بطور که در این ده سال ثابت شده بستگی بمنشور سازمان ملل متحد دارد و امروز هم هر کس هر دولتی که اساس منشور سازمان ملل متحد را بهم بزند امنیت ما را بهم زده است و امینت دنیا را بهم می‌زند و ممالک کوچک بقاعده عقل و شعور باید پشتیبان سازمان ملل و مخالف هر کسی باشد که اساس سازمان ملل را بر هم می‌زند (صحیح است) بنابران بنده قبل از اینکه وارد در یک بحث دیگری بشویم آقایان را می‌خواهم برگردانم بوضع چهار سال پیش نظر این هست که چند سال قبل وقتی که در کرده جنگی شد که منتهی شد بشرکت دول و ممالک مختلف ژنرال ماک ارتور رسید بانتهای خاک کرده و بسرحد منچوری و می‌خواست منچوری را بمباران کند اما ترومن یک مرد عاقلی بود یک سیاستمدار عاقلی بود گفت این موفقیت نظامی چون موجب اخلال صلح می‌شود ما نباید این را تجویز کنیم و تعجب است که در همان موقع انگلستان عزل ماک ارتور را از فرماندهی قوای کره خواست و ماک ارتور یکی بعلت اختلاف با رئیس جمهور و یکی بعلت تقاضای انگلستان و فرانسه از مقام فرماندهی خلع شد و امروز با کمال تأسف همان پایه گذاران منشور ملل متحد یعنی انگلستان و فرانسه نسبت باساس منشو ملل متحد تجاوز کردند و یک فرصتی امروز از دنیا گرفته شده است که آنرا باید تذکر داد در قضیه کرده آقایان بیاد بیاورید خواهش می‌کنم توجه بفرمائید که اگر در کره جنگ می‌شد و جنگ عمومی صورت می‌گرفت صلح دنیا مختل می‌شد بما هم شراره اش می‌رسید ولی سیاستمداران عاقل اشخاصی هستند که در مواقع سخت بنفع عالم بشریت تصمیم بگیرند نه تنها بنفع موقتی کار خودشان در نتیجه سیاست عاقلانه رئیس جمهور و انگلستان در همان روز نسبت بموضوع کرده یک فرصتی در دنیا پیش آمد که نتیجه این شد که بدون خونریزی و بدون اختلاف وضع دنیا تغییر پیدا کرد می‌خواهم عرض کنم بسیار از اختلافات و مسائل فیمابین ممالک هست که بامور ایام و بدون توسل بجنگ حل می‌شود (صحیح است) کما اینکه هیچکس انتظار نداشت که سیاست استالین را اشخاصی بعد او ترک کنند ولی یکسال و نیم قبل در نتیجه صلحی که د دینی پیداشد خود رهبران دولت شوروی پیشوا و رهبر فکر همزیستی شدند و گفتن که در دنیای امروز ممالک مختلف با اصل هم زیستی می‌توانند اختلافات خودشان را کنار بگذارند و صلح را در عالم تأمین کنند و خوشبختانه در یکسال اخیر دنیا داشت رو بامیدواری می‌رفت و دیده شد که در قسمتهای مختلفی در دنیا بسیاری از ملتها از فشارهائی که بآنها وارد می‌آمد راحت شده بودند و بسیاری از ملتها نزدیک بود آزادی خوشان را بدست بیاورند و با کمال تأسف این واقعه آخر که پیش آمد یعنی هجوم نظامی بکشور مصر موجب شد که فعلا آن اصل متوقف بماند چنانچه دولت شوروی در امر مجارستان دخالت مسلح کرد (صحیح است)
بنابراین بنظر بنده سیاستمداران عاقل آنهائی هستند که دنیا را از جنگ و ناامنی بر کنار کنند نه اینکه نقشه خودشان و یا موفقیت خودشان را در نظر بگیرند (صحیح است) بنابراین این اصل مسلم فعلا پایمال شد ولی انتظار داریم که دنیا باز فرصت داشته باشد که بر اساس همزیستی پیش برود و بمرور ایام آن اختلافات را بر طرف کند اما در مورد اسرائیل اگر آقایان یادشان باشد ممالک عرب همیشه نسبت باسرائیل اظهار نگارنی میکرند و این مرتبه ایسرائیل نشان داد و ثابت کرد که ممالک عرب از نگرانی که راجع باسرائیل داشته‌اند ذیحق بودند (صحیح است) ایسرائیلی قصد تجاوز داشت ایسرائیل در کمین ممالک عرب مسلمان بود که همینکه فرصت پیدا کرد از پشت خنجر زد و من می‌خواهم بگویم که عمل ایسرائیل هجوم نظامی ایسرائیل، ایسرائلی که مولود سازمان ملل متحد بود با این عمل که کرده پدر کشی کرده و حکم پدر کشی است یعنی اینقدر پائین است و سخیف است این عملش که من اسمش را هجوم نظامی نمی‌گذارم یعنی بروی سازمان ملل خنجر کشید بهمین جهت است که بنده (فضائلی ـ ناخلف بود) حقیقتاً ناخلف بود اصلا نمی‌توان جزو اولاد دانست اما همانطور که جناب آقای وزیر امور خارجه بعرض آقایان رساندند عرض می‌کنم کانال سوئز یک مسئله با اهمیتی است آقایان محترم توجه بفرمائید که در اینجا همانطور که عمل زشتی را که نسبت بیک ملت مسلمان صورت گرفته است تقبیح می‌کنیم باید اینرا هم در نظر بگیریم که ما مردم ایران در موقعی که در مسئله ملی شدن صنعت نفت در مبارزه بودیم ممالک عرب مسلمان هم کیش ما بما کمک نکردند (فضائلی ـ اشتباه کردند) (صحیح است) از روزی که اختلاف بین ایسرائیل و ممالک عرب شروع شد نمایندگان دولت ایران همیشه از ممالک عربی حمایت و کمک کردند غیر از این است آقایان؟ (صحیح است) (علامه وحیدی ـ آقائی ما است) در این موقع ما که نسبت بکانال سوئز ذینفع هستیم
+معذلک ملت ایران در درجه اول حق حامیت مصر را حق استفادة مصر را در حدود منشور سازمان ملل متحد تأیید کرده است و می‌کند ولی مسئله کانال سوئز یک مسئله با اهمیتی است هم از نظر سیاسی و هم ز نظر اقتصادی آقایان ۷۶ در صد از نفت خاورمیانه از کانال سوئز رد می‌شوند تفاوت مسافت بین یکی از بنادر آمریکا تا یکی از بنادر در اوقیانوس هند ۶۶۰۰ میل است و برای یک کشتی در این مسافت اگر از کانال سوئز سیر نکند چهل هزار دلار تفاوت خرج دارد بنابراین توجه بفرمائید بسته شدن کانال از لحاظ اقتصادی برای ممالکی که دارای نفت هستند و دارای تجارت با ممالک دیگر هستند چقدر تفاوت دارد خوشبختانه تا کنون دولت ایران دولت مصر را در تمام موارد تأیید کرده است که دیگر بنده این جا بی نیاز هستم از تذکر بیشتری که آقایان دادند ولی باز بنده می‌خواهم تکرار کنم که حقیقتاُ اینکار عملیاتی که در تهران شد و مجاهدات شخص اول مملکت اعلیحضرت همایونی بنظر بنده هم قابل تحسین است و هم قابل تقدیر (صحیح است) برای اینکه بیش از این نمی‌خواهم عرض کنم ولی از لحاظ اهمیت بنده هم بایستی بسهم خود تذکر داده باشم که تمام مردم باهمیت آن توجه کنند در مورد حل اختلافات مسئله سوئز تذکراتی دارم که این تذکرات باید اینجا داده شود آقایان از وقتی که سازمان ملل متحد بوجود آمد سازمان ملل متحد ثابت کرد که حامی و طرفدار ممالک کوچک است سازمان ملل متحد در قضیه آذربایجان و نجات ایران از تجربه بزرگتری خدمت را بما کرده (صحیح است)
در مورد اختلاف با شرکت نفت و انگلستان آقایان محترم با شرکت نفت و انگلستان آقایان محترم بیاد میاورید که وقتی انگلستان بشورای امنیت مراجعه کرد سازمان ملل یک ملت ضعیفی را در مقابل یک ملت قوی غالب کرد گفت که باید اول دیوان بین المللی دادگستری قضاوت کند بعد شورای امینت بدیوان بین المللی دادگستری رفتیم که شاید بر خلاف انتظار مردم دنیا بود قضات بین المللی نهایت شرافت و پاکدامنی و بی نظری را بخرج دادند و بنفع ما رأی صادر کردند بنابراین بنده می‌خواهم در این مورد همین طور که ما از برادران مصری خودمان دفاع و حمایت می‌کنیم بیاد برادران عزیز مصری خود و همینطور بیاد اولیای دولت مصر یعنی بنده که یک نفر ناطق در اینجا هستم بیاوریم که برادرهای عزیز ملت هم کیش دوست توجه داشته باشید ما و شما و ممالک کوچک از لحاظ صلح و امنیت مشترک المنافع هستیم (صحیح است)
اگر خدای نکرده دنیا مبدل بجنگ عمومی شود آن اشخاصی که ضرر می‌برند در درجه اول ممالک کوچک اند که بعد از جنگ هم بحساب نخواهند آمد همانطور که لهستان و ما و بعضی از کشورها بحساب نیامدیم و آن عده‌های از خاطرها فراموش شد بنابر این مصلحت ممالک کوچک این است که در دنیا امنیت متزلزل نشود اگر انگلستان و فرانسه عملی کرده‌اند که امینت را متزلزل کرده‌اند و ما آنها را تقبیح می‌کنیم ما ممالک کوچک باید عاقل باشیم که از نا امنی را خودمان در دنیا سبب نشویم و البته خومان صدمه می‌خوریم اعمال ما باید طوری باشد که ایجاد عکس العمل نکند آقایان باید با صراحت گفت دول بزرگ با هم در عین اینکه اختلافات و تناقضاتی دارند در بعضی از قسمتها هم با هم پیوستگی دارند الان شاید صد یا هزارها بمب افکن‌های امریکائی در جزیره انگلستان نشسته است روابط دول بزرگ اگر آناً مختل بشد ما ممالک کوچک باید بدانیم و در نظر داشته باشیم که آن انتظاری که ما از همه دول بزرگ داریم و مخصوصاً دولت آزادمنش امریکا که در این امر آزاد منشی خود را اثبات کرد بنظر بنده باید قدری هم جنبه واقع بینی را رعایت کنیم و خودمان مرتکب اعمالی نشود که ایجاد عکس العمل کند و بهانه بدهد بدست اشخاصی که می‌خواهند مناطق ما تجاوز کنند چون در قضیه نفت توجه فرمودید که اشتباهی که از لحاظ حزب توده و فعالیت اینها در مسئله نفت شد کار را بجائی رساند که محتاج تذکر نیست بنابراین اگر چین کمونیست وعده می‌کند بکشور مصر وعده نظامی چین کمونیست همان چین کمونیستی است که سه سال پیش لشگر کشیده بکره جنوبی میلیونها نفر در آنجا بکشتن داد و میلیونها مسلمان بدست کموینست‌ها کشته شدند ما در عین اینکه روابط حسنه و دوستانه فعلا با دولت شوروی داریم و بنده تأیید می‌کنم که باید داشته باشیم معذلک بنده معتقدیم که ممالک کوچک باید طوری عمل کنند که ایجاد عکس العمل نکند (صحیح است) و عاقلانه عمل بکنند بنظر بنده ما بهتر می‌توانیم صلح را حفظ بکنیم ما ملت ایران و سایر ممالک باید منشور سازمان ملل متحد را در نظر بگیریم بنظر بنده حفظ منافع کشور مصر، کشور ایران، کشور هائیکه در شرایط فعلی بام ا هستند این از طریق همکاری با سازمان ملل متحد باید صورت گیرد (صحیح است) و ما از کشور دوست خود می‌خواهیم که این اختلافی که امروز یک قسمت از دنیا را ناراحت کرده است این را با مشورت با نصیحت و همکاری سازمان ملل متحد بپایان برساند (صحیح است).
دکتر جهانشاهی ـ خواستن آزادی عبور ومرور از کانال سوئز
رئیس ـ آقای مشایخی
مشایخی ـ بنده به نوبه خودم اقدام دولت را در مورد تشکیل کنفرانس تهران و صدور اعلامیه مشترک تحسین و تمجید می‌کنم و یقین دارم عموم نمایندگان مجلس شورای ملی با این عمل موفقت داشته و عموم ملت ایران از این اقدام راضی و خوشنود می‌باشند (صحیح است) سیاست روشن و صریحی که برای این کشور اتخاذ شده در موقعیکه دنیا در آستانه جنگ قرار می‌گرفت کمک بسیار مؤثری به حفظ صلح نمود و اثر وجودی این کشو در حفظ صلح در خاورمیانه محرز گردید. این اقدام حیثیت و موقعیت بین المللی ایران را تثبیت نمود و معلوم شد این مملکت می‌تواند در حفظ تعادل خاورمیانه وزنه سنگینی باشد. تأثیری که اعلامیه کنفرانس تهران در حفظ صلح نمود با توجه و ابتکار و تدابیر صائبه اعلیحضرت همایونی مورد خوشنودی و تشکر دولت هم کیش و برادر ما مصر قرار گرفت و بطوریکه آقایان اطلاع دارند بوسیله کاردار سفارت کبرای مصر از سعی و کوششی که شاهنشاه ایران برای آتش بس در مصر فرمودند سپاسگزاری شد همچنین اعلامیه کنفرانس تهران از طرف دولت انگلیس تأیید گردید. باید افتخار کنیم که در اثر مساعی خستگی ناپذیر ملوکانه قدم بزرگی در راه صلح خاور میانه برداشته شد و اقدامات مؤثری بعمل آمد که مورد تأیید ملل واقع شد ملت ایران بشهادت تاریخ و سوابق خود ثابت کرده است که صلح دوست و بشر دوست است. ملت ایران همیشه با نظر دقیق مراقب پیش آمدهای بین المللی است و از جریاناتی که به نفع صلح و به نفع بشر انجام می‌شود حسن استقبال می‌نماید. ملت ایران در برابر تجاوز بملت هم کیش و برادر مصر نمی‌توانست بی اعتنا باشد ما عضو جامعه اسلامی هستیم چه عضو بدرد آوردی روزگار دگر عضوها را نماند قرار ملل اسلامی همه از این پیش آمد ناگوار متأثرند و بالاخص ملل اسلامی هم پیمان بنابراین اقدامی که از طرف ملل هم پیمان بعمل آمد و ابتکار آن با شخص شخیص اعلیحضرت همایونی بود مورد ستایش و تحسین عموم ملت ایران است ملت اینرا تجاوز و تعدی را از طرف هر ملت و نسبت بهر ملتی باشد تقبیح و محکوم می‌کند بنده که یکی از نمایندگان ملت هستم از اینکه دولت ایران و دولت هم پیمان مسلمان ما ای تجاوز را محکوم کرده و تصمیم مؤثری در خاتمه دادن تجاوز اتخاذ کرده‌اند سپاسگزاری می‌کنم. امیدوارم با اقدامات و تصمیمات جدی و قطعی سازمان ملل متحد بزودی خاک دولت برادر ما از قشون خارجی تخلیه و صلح خاورمیانه تأمین گردد ضمناَ امیدوارم که راجع خونریزی و قتل عامی که در خاک مجارستان می‌شود از طرف سازمان ملل متحد اقدامی بعمل آید که عملیاتی که بر خلاف انسانیت می‌شود موقوف گردد. ملل ضعیف متکی بسازمان ملل متحد می‌باشند و این سازمان ملل است که باید و سایل محافظت آنها را از تجاوز فراهم کند مخصوصاً از خدمت آقای وزیر امور خارجه و حسن تدبیر ایشان و شایستگی که از بدو تصدی ر وزارت خارجه تاکنون ابراز کرده‌اند بنوبه خود کمال خوشوقتی را دارم و سپاسگزاری می‌کنم (احسنت، احسنت)،
رئیس ـ آقای دکتر دادفر
دکتر دادفر ـ بنده عرایض مفصلی تهیه کرده بودن ملی در دو دقیقه خلاصه می‌کنم چون همه آقایان خسته هستند (صحیح است) مضافاً به اینکه رأی که آقایان در موقعی که گزارش دولت مطرح بود دادند مؤید این موضع بود و چون مجلس ما مجلس حزبی نیست که وقتی اقلیت و اکثریت نظر دادند نظر کلیه مجلس معلوم بشود در این وارد که خیلی مهم است بنده معتقدیم که در دستجات و افراد مختلف الشکل و مختلف السلیقه باشد صحبت بکنند چون این حتماُ مؤید نظریات ملت و دولت ایران در دنیا است گزارش جناب آقای وزیر امور خارجه به استحضار آقایان رسید بنده فقط دو نکته را می‌خواهم تذکر بدهم که اولا اقدامات دولت که با رهبری مدیرانه شخص اول مملکت اعلیحضرت همایونی در تشکیل اعلامیه‌ای مبنی بر تقبیح تجاوز دولت انگلستان و فرانسه و ایسرائیل بود بسیار مورد ستایش و تأیید و تحسین و تقدیر کلیه نمایندگان محترم و ملت ایران است ملت ما ملتی است صلح طرف و طالب امینت بدلیل اینکه بخوبی میداند که اگر صلح و امنیت باشد می‌تواند برنامه‌های عظیم عمرانی و آبادانی خودش را بموقع اجزا بگذارد و بر اثر دو جنگ بین المللی گذشته و حوادث ناشیه از آثار این دو جنگ بود که کشور ما این اندازه از قافله تمدن دنیا عقب مانده و الان که شروع بعمران و آبادانی کرده است احتیاج بصلح و آرامش دارد و برای همین صلح و آرامش و دفاع از همین امینت عمومی دنیا بوده است که پیمان بغداد بر خلاف آنچه که گفته شده بوجود آمده است و این کنفرانس تهران همانطور که آقایان فرمودند بهترین مؤید صحیح بودند پینمان بغداد است مطلب دیگر این که شور ایران و ملت ایران طرفدار جدی و پر و پا قرص سازمان ملل متحد است و پیروی از منشور ملل متحد را بر خودش وظیفه و فرض میداند برای اینکه سازمان ملل متحد شأن ایجادش
+حفظ حقوق و آزادی‌های عمومی مخصوصاً حفظ حقوق دولتها ی کوچک بوده است تنها دولتهائی تصمیمات سازمان ملل متحد را بی ارزش میدانند که منطبق عدالت و آزادی و مساوات بی اعتناباشد لذا ملت ایران و مخصوصاَ جوانان این کشور که وظیفه خطیر دفاع از سر حدات مملکت را در روزهای بحرانی بعهده دارند از صمیم قلب از اقدامات خردمندانه و مجاهدات مدیرانه شخص اول مملکت و همینطور سیاست عاقلانه جناب آقای علاء و دولت آقای علاء و همینطور شایستگی و کاردانی جناب آقا وزیر خارجه تشکر می‌کنند و امیدواریم که قعالیت و مجاهدت کلیه مردان عاقل و سیاستمدار ورزیده جهان بتواند این شراره‌های آتشی که در خاور میانه و در بالکان هر آن بشریت و مدنیت را تهدید می‌کند بر طرف سازد (احسنت)
رئیس ـ تشکیل کنفرانس تهران و صدور اعلامیه ۱۴ آبان راجع بوقایع ناگوار مصر یکی از عوامل مهم ترک مخاصمه بود (صحیح است) اقدام دولت ایران در ممالک دنیا بخصوص در کشورهای اسلامی حسن اثر کامل بخشید (صحیح است) بدیهی است این ابتکار و اقدامی اعلیحضرت همایونی شاهنشاه در کمک باجرای مقاصد سازمان ملل متحد برای استقرار آرامش و صلح در یکی از نقاط حساس جهان بی اندازه مؤثر و سودبخش و نافع بود و مورد تأیید مجلس شورای ملی می‌باشد (صحیح است) انتظار داریم با عملیاتی که انجام شده و با مداخله و اقدام سازمان ملل متحد اختلافات موجود بزودی حل و تصفیه گردد (انشاءالله) و خاک کشور مصر از نیروی بیگانه تخلیه شده و برادران همکیش ما از این مصائب رهائی یابند (انشاءالله) آرزوی قلبی ما همواره این است که تمام ملل جهان از نعمت آزادی و استقلال کامل و حق حاکمیت خود کاملا بهره مند باشند
۷- تعیین موقع و دستور جلسة بعد ـ ختم جلسه
رئیس ـ امروز جلسه را ختم می‌کنیم جلسه آینده روز پنجشنبه خواهد بود دستور همان دستوری است که قبلا بوده
(مجلس پنجاه دقیقه بعد از ظهر ختم شد)
رئیس مجلس شورای ملی رضا حکمت