مذاکرات مجلس شورای ملی ۲۲ آبان ۱۳۰۵ نشست ۲۹

مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری ششم

تصمیم‌های مجلس مجلس شورای ملی مذاکرات دوره قانونگذاری ششم

قوانین بنیان ایران نوین

نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری ششم

مذاکرات مجلس شورای ملی ۲۲ آبان ۱۳۰۵ نشست ۲۹

مشروح مذاکرات مجلس شورای ملی، دوره ۶

جلسه: ۲۹

صورت مشروح مجلس یوم یکشنبه ۲۲ آبان ۱۳۰۵ مطابق ۸ جمادی‌الاولی ۱۳۴۵

صورت مجلس یوم یکشنبه ۲۲ آبان ماه ۱۳۰۵ مطابق ۸ جمادی‌الاولی ۱۳۴۵

مجلس دو ساعت و نیم قبل از ظهر به ریاست آقای تدین تشکیل و صورت مجلس روز سه‌شنبه هفدهم آبان ماه قرائت و تصویب شد.

غائبین با اجازه - آقایان: علی خان اعظمی - آقاسید حسن

مدرس، طباطبایی دیبا.

غائبین بی‌اجازه - آقایان: محمد ولی خان اسدی، میرزا ابراهیم خان قوام، محمدهاشم میرزا افسر، میرزا حسن‌آقا آقازاده سبزواری، غلامحسین میرزا مسعود، دکتر محمدخان مصدق، والی‌زاده جوانشیر.

دیرآمدگان با اجازه - آقایان- مرتضی قلی‌خان بیات- میرزا محمدتقی بهار

دیرآمدگان بی‌اجازه - آقایان: میرزا سیدمهدی خان فاطمی، داور، اسکندری

آقای میرزا عبدالله خان وثوق در تعقیب اظهارات جلسه قبل خود و در اثر مندرجات یکی از جرائد محلی اظهار نمودند بر طبق تحقیقاتی که به عمل آمده است قرارداد بانک و وزارت مالیه را مرحوم میرزا سیدمحمد خان نصر امضاء ننموده و به علاوه قرارداد مزبور به کابینه فعلی مربوط نبوده و در کابینه آقای فروغی منعقد شده بوده است.

آقای شیروانی راجع به سوء جریان انتخابات بعضی نقاط و لزوم توجه دولت به اختتام این امر بر طبق قوانین موضوعه و آقای دادگر راجع به شیوع گاومیری در مازندران و لزوم جلوگیری عاجل از طرف دولت شرحی تقریر و آقای وزیر معارف یک فقره لایحه راجع به بودجه مدارس شبانه اکابر و مدرسه مهندسی و مدارس حرفه و مخارج تعمیرات و اثاثیه مدارس ولایات و غیره تقدیم و به کمیسیون بودجه ارجاع گردید.

خبر شعبه اول راجع به نمایندگی آقای مفتی از سقز و بانه قرائت و در آن خصوص اخذ رأی شده تصویب و به طوری که قبلاً در دستور معین شده بود اجراء مراسم تحلیف شروع و آقایان مفصله‌الاسلامی ذیل در حضور کلام الله مجید قسم نامه را قرائت و امضاء نمودند آقایان: حاج میرزا حبیب الله امین - شریعت‌زاده - امامی - ثقه‌الاسلامی- جهانشاهی- لیقوانی - بنی‌سلیمان - اسکندری- محمد ولی میرزا- فرشی - عدل- میرزا ابراهیم آشتیانی- دکتر لقمان - ملک آرایی- سلطان محمدخان عامری - مفتی

دکتر رفیع خان.

خبر کمیسیون بودجه راجع به استخدام یک نفر منشی تندنویس و یازده نفر مهندس نقشه‌کش برای معاونت متخصص راه‌آهن مطرح و آقای رئیس تصویب کمیسیون فوائد عامه را نسبت به لزوم استخدام و تصویب کمیسیون امور خارجه را نسبت به ملیت مستخدمین مزبور به مجلس اعلام و در ضمن شور کلی آقای فیروز میرزا نظر به مخالفت با مفاد ماده دوم قانون بیستم بهمن ماه هزار و سیصد و چهار و این که تنبیه مواد اولیه لازمه ایجاد راه‌آهن را در ایران غیرعملی می‌دانستند شرحی مشعر به مخالفت راپورت کمیسیون تقریر و آقای فهیمی به علاوه اظهار می‌نمودند بهتر این است در استخدام این عده چند روزی تأمل شود تا متخصص راه‌آهن به طهران وارد شده و پس از مطالعه به استخدام متخصص اقدام شود.

آقایان: شیروانی _مخبر کمیسیون بودجه) و یاسایی اظهار می‌نمودند استخدام این عده بر حسب تقاضای متخصص راه‌آهن در نظر گرفته شده به علاوه استخدام این اشخاص برای تهیه نقشه مقدماتی راه‌آهن بوده و مربوط به تهیه مواد اولیه نیست و در آن خصوص ممکن است در آتیه مذاکره و تصمیمی که لازم است اتخاذ شود.

پیشنهادی از طرف آقایان: میرزا عبدالله‌خان وثوق- فهیمی - عدل و حیدری مشعر به خروج خبر کمیسیون از دستور قرائت و در آن خصوص رأی گرفته رد و ورود در شور مواد تصویب گردید.

در این موقع جلسه برای تنفس تعطیل و به فاصله نیم ساعت مجدداً تشکیل و ماده اول خبر فوق‌الذکر قرائت و آقای محمدولی میرزا نیز عقیده‌شان این بود فعلاً استخدام منشی تندنویس اجازه داده شده و پس از ورود متخصص راه‌آهن و ملاحظه وضعیات جغرافیایی ایران به قدر لزوم به استخدام مهندسین اقدام شود.

آقای مخبر اظهار می‌نمودند به این که استخدام این عده از طرف خود متخصص تقاضا شده اجراء این عقیده جز چند ماه تأخیر در موضوع ایجاد راه‌آهن نتیجه دیگری ندارد.

آقای فیروزآبادی پیشنهاد نمودند فعلاً چهار نفر مهندس و یک نفر تندنویس و آقای احتشام زاده پیشنهاد نمودند پنج نفر مهندس آمریکایی و بقیه از ایرانی‌های مطلع استخدام شوند و پس از قدری مذاکره آقای فیروزآبادی پیشنهاد خود را مسترد و نسبت به پیشنهاد آقای احتشام‌زاده رأی گرفته قابل توجه نشد.

دو فقره اصلاح از طرف آقایان فهیمی و دادگر راجع به حق تقدیم برای مهندسین ایرانی و استخدام مهندسین آمریکایی فقط در موردی که بین ایرانی‌ها یافت نشود قرائت و نسبت به هر یک جداگانه رأی گرفته هیچ یک قابل توجه نشد.

آقای نجومی پیشنهاد نمودند در عوض توصیه متخصص تقاضای متخصص و آقای آقاسید یعقوب پیشنهاد نمودند به جای کلمه ساختمان (ساختن) نوشته شود و هر دو فقره از طرف آقای مخبر قبول و آقای محمدولی میرزا اصلاحی پیشنهاد و بعد مسترد نموده و برحسب تقاضای آقای یاسایی ماده اول و تبصره تجزیه شده بدواً نسبت به ماده با دو فقره اصلاح عبارتی فوق‌الذکر و تبدیل کلمه خود به او و بعد نسبت به تبصره و مجدداً نسبت به مجموع ماده و تبصره جداگانه اخذ رأی شده تصویب شد.

در ماده دوم آقایان: امیر تیمور و فهیمی پیشنهاد نمودند در آخر ماده اضافه شود که مبلغ مزبور از محل اعتبار دویست و پنجاه هزار تومان بیستم بهمن ماه ۱۳۰۴ تأدیه خواهد شد.

آقای مخبر این اصلاح را قبول نموده و نسبت به ماده دوم نیز رأی گرفته تصویب گردید.

در ماده سوم آقای ملک مدنی و آقا سیدیعقوب مواد قانون مصوب ۲۹ اردیبهشت ۱۳۰۴ را غیر کانی دانسته و عقیده‌شان این بود شرایط استخدام مهندسین در همین قانون معین شود و آقای آقاسید یعقوب پیشنهاد نمودند ماده سوم به کمیسیون ارجاع و موادی که لازم است پیش‌بینی شود و نسبت به پیشنهاد ایشان رأی گرفته رد و ماده سوم تصویب گردید.

در ماده چهارم آقای شریعت‌زاده پیشنهاد نمودند ماده

مزبور به این ترتیب نوشته شود

وزارتین فوائد عامه ومالیه هرکی درحدود وظائف مربوطه به خود مامور اجرا باین قانون خواهند بود

آقای مخبر این پیشنهاد را قبول وآقای ضیا ماده چهارم خبر کمیسیون را بهعنوان اصلاح پیشنهاد نموده ودرآن خصوص اخذ رای شده قابل توجه وبه کمیسیون ارجاع گردید

آقا یوزیر مالیه چند فقره لایحه قانونی راجع به تسیس بانک فلاحتی وتوسعی امور اقتصادی وغیره تقدیم وبه کمیسیونها مربوطه ارجاع شد

آقای رییس الوزرادرجواب آقای معتمد راجع به قضیه آقای مدر ساظهار نمودند متاسفانه تا روز گذشته نتیجه بدست نیامده وراجع باقدامات دیوز تابحال بعد تحقیقات بعمل آمده باطلاع آقایان نمایندگان خواهد رسید

جلسه آتیهبروز سه شنبه ۲۴ آبان ماه سه ساعت قبل از ظهر ودستور آن بقیه دستور همین جلسه مقرر وملس یکساعت وسه ربع بعداز ظهرختم شد

نسبت به صورتمجلس مخالفی نبود وتصویب گردید سه شنبه ۲۴ آبان ماه ۱۳۰۵

ریییس مجلس شورای ملی –سیدمحمد تدین (منشی سید ابراهیم ضیا)

مینشی میرزا حسین خان موقر

صورت مشروح مجلس یکشنبه بیست ودوم آبان ماه ۱۳۰۵ مطابق هشتم جمادی الاولی ۱۳۴۵

مجلس دوساعت ونیم قبل از ظهر بریاست آقای تدین تشکیل گردید

(صورت مجلس روز سه شنبه هفدهم آبان ماه را آقا ی آقا سدی ارهیم ضیا قرائت ننمودند)

رییس –آقای میرزا عبداللهخان وثوق (اجازه)

میرزا عبداللخان وثوق –قبل ازددستور

رییس –آقای شیروانی

شیروانی –قبل از دستور

رییس –آقای دادگر (اجازه)

دادگر –قبل از دستور

رییس –آقا ینظامی

میرزا یدالله خان نظامی –چون بنده را غائب بی اجازه نوشته بودند خواستم بعر ضبرسانم کهاستجازه کرده بودم

رییس –درصورتی که کمیسون عرایض ومرخصی تصویب کرده باشد اصلاح خواهد شد

آقای آقا سید یعقوب (اجازه)

آقا سید یعقوب –اینجا درصورت مجلس راجعبشهریه ورثه مرحوم نصر نوشته شده که لایحه دولت یکصد وبیست وسه تومان وسه قران بود در صورتی که یکصد وبیست وسه تومان پنجقران بود بعد با اصلاح مقام ریاست سه قران شد اول پنج قران بود این است که عر ضمیکنم اصلاح شود اول باید پنج قران باش بعد سه قران

رییس –اصلاح مشود نسبت بصورت مجلس دیگر مخالفی نیست (گفتند خیر)

رییس –صورت مجلس تصویب شد آقای میراز عبدالله خان وثوق (اجازه)

میرزا عبداللهخان وثوق –درجلسه گذشته راجع به بیانات آقای حائری زاده بنده یک توضیح مختصری درمجلس دادم بعد درخارج مجلس این توضیحات بنده یک انعکاسی درخارج پیدا کرد ودر یکی از جرائت محلی درتحت عنوان اشتباه بزرگ مقاله نوشته شده بود ویک اعتبراضاتی کرده بود این اعتراضات بدوجز تجزیه میود یک قسمتش مربوط بسود بنده بود وبرای اینکه وقت مجلس را اشغال نکنم راجع بآن قسمت رعضی نخواهم کرد ولی راجعبآن قسمتی که درخصوص مرحوم نصر نوشته بود برای اینکه دفاعی از آن مرحوم دشده باشد عرض میکنم توضیحاتی که بنده درجلسه گذشته دادم صحیح وده است بعد هم یک تحقیقاتی کردم علوم شد که قرارداد بانک نه فقط بامضای مرحوم میرزا سید محمد خان نصر نبوده است بلکه درکابینه فعلی وکایبینه سابق آقای مستوفی الممالک هم همچو قراردادی امضا نشده است واین قرارداد درکابینه آقای فروغی امضا شده وببانک فرستاده شده است

رییس –آقای شیروانی (اجازه)

شیروانی –تقریبا سه ماه است از عمر مجل سمیذرد بنده اولین مرتبه ایست که از مذاکره قبل از دستور با اجازه آقایان نمایندگان محترم ومقام ریاست میخواهم ااستفاده کنم بنده دراین باب یک حسابی کرده ام که اگر هر وکیلی سه ماه یک مرتبه بخواهد قبل از دستور صحبت کند از روی تعداد جلسات وعده وکلا روزی سه نفر وکیل میتواند قبل از دستور صحبت کند البته میبایستی حتی الامکان هم از این حق مشورع استفاده کرد وهم نگذاشت که اوقات مجل سزیاد صرف صرف کنفرانس شود (بعضی از نمایندگان صحیح است) بعقدیه بنده باید مداکره قبل از دستور همانطور که مقام ریاست هم یکروز تذکر دادند مسائلی باشد که نشود در تحت لوایح قانونی با سئوال یا استیضاح تحت مذاکره درآورد موضوع انتخابات مجلس شورای ملی بعقیده بنده یکی از مسائل اصولی است که اساسا باید مجلس برای رعایت قوانین مملکتت وبرای رعایتت احترام حکومت ملی همشه یک مراقتبهائی داشته باشد اعم از اینکه این مراقبت یک ارتباطی بوظایف دولت بامجلی یا حتی وضایف ملت داشته باشد باید یک وقتی مجلس شورای ملی ملت را بوظایف خودش آگاه کند این است که بنده تصور میکنم موضوعی را که میخواهم چند کلمه دراطرافش بحث کنم (مخصوصا چون بدولت فعل یاطمینان واعتماد دارم یک موضوعی

نیست که بخواهم دولت را تحت سئوال یا استیضاح در آورم ومواخذه کنم انتخابات دراین مملک با چهل عمومی وعدم اطلاع عامه باین حقوق مهم ملی یک صورت خاصی پیدا کرده این البته تقصی عمال انتخابات نیست بلکه باید یک روزی این جهل عمومی را رفع کرد ولیروی هم رفته ماه که اینجا نشسته ایم مخصوصا باید این نکته را رعایت کنیم که اقلا ظاه راین امر یک قدری محفوظ بماند وبالاخره کسانی که مرکز نقل مملکت را تشکیل میدهند طرز انتخاباتشان درصورت ضاهر با قوانین مملکتی تطبیق دشته باشد بخصوص موقعی که مجل س شورای ملی هم شغول کار است قبل از اینکه مجلس شورای ملی هم کار است قبل از اینکه مجل سشورای ملی اففتتااح شود یعنی درایام فراغت البته یک کارهائی میشود ویکعده درخارج می نشینند ورسیدگی می کنند وبالاخره مجلس شورای ملی تشکی لمیشود ولی وقتی مجل سبنام مجس شورای ملی تشکی لشد بعقیده بنده بیشتر باید قوانین را رعایت نمود برای احترام این امام زاد هم ک هشده است باید خود ماه امراقبت نماییم نظرم هست یک وقتی آقای مدرس میفرمودند به این امام زاده که ما باید درسایه او زندگ یکنیم باید احترام گذاشت بنده معتقدم که متولیها یاین امام زاده را هم باید طوری انتخاب کرد که قابل احترام باشند بنده نظ ربه اینکه همانطور که عرض کردم دولت فعلی را این طور تشخیص داده ام که درنتیجه یک سیاستهائی واز روی یک عقاید وطن پرستانه روی کار آمده است البته همیشه سع یخواهم کرد که اگ ریک مسائلی درپیش هست آنها را بطور تذکر بیا مکاتبه یا مذاکره ح لکنیم ول یاگر یک وقتی دیدیم که این مذاکرات حقیقتا پیش نرفت آنوقت مجبوریم از همان مجرای قانونی واز همان حقوقیکه وکیل میتواند استفاده کند داخل کاربشویم درعین حال این نکته هم باید عرض کنم که یک ایدای از داخل واخر ج از مسوولین وغیر مسوولین هستند که میل دارند حتی الامکان این دولت را یک قدری بیشتر مسوولیتهای شرا سنگین نمایند وما که طرفدار کابینه فعلی هستیم باید حتی المقدرو درمقاب لاین سیاستهای مخفیوزیر جلی کهبرای این دولت بکار میرود کمتر بگذاریم که دولت فعلی زیرا ین بارها برود (بعضی از نمایندگان –صحیحی است) بعقیده بنده این تذکرات نه تنها حمله بدولت نیست بلکه برای اینکه دولت را متذکر نماییم ویک چههائی که جلو پای دولتی که امروز مصالح مملکت رورا روی کرا آورده کنده شده است باید یک تذکراتی داده شود وخیلی لازم است (صحیح است) فعلا برای اینکه زودتر عرایضم را خاتمه بدهم داخل دراصل موضوع میشوم انتخابات چند نقطه مملکت همین طور باقی مانده است یکی انتخابات کاشان است ما ومخصصوصا لیدر محترم قانون انتخابات آقا یحائری زاده درموقعی که این قانون را میگذراندیم یک نظریات خاصی داشتیم من جمله می گفتیم پنج ماه قبل از خاتمه عمر مجل سایستی وسائل انتخابات دوره بعد تهیه شده باشد وسه ماه قبل از خاتمه مجل سباید تمام انتخابات مملکت شورع ویکماه به آخر مجلس مانده باید وکلای دوره بعد حاضر باشند وبیایند سرجای خودشان بیشینند که از فترت جلوگیری شده باشد درنتیجه فعالیتهای دولت سابق وفعلی نسبتا این دوره یک قدری عمر فترت کوتاه شد ولی متاسفانه نه نظر بنده ونه نظر آقای حائری زاده نه نظر سایرین هیچیک کاملا بعمل نیامد بلکه می بینیم تقریبا یک ربع انتخابات این ملکت باقی مانده بطوری که اصلا قابل ختم نیست یعنی وضعیست این طوری بما نشان میدهد حقیقتا این شکل عجیبی است انتخابات کاشان الان هشت ماه است درجریان درصورتیکه درقانون عضو علی البدل پیش بینی کردیم انواع تسهیلات را پیش بینی کردیم ودرقانون دولت وانجمن نظار را حت یالامکان محدود کردیم که نتوانند انتخابات را این طور بمیل جریان بدهند وبالاخره یک شخاصی از توی صندوق سرشان بیرون بیاید ولی حالا می بینیم هیچ فرقی نکرده وعینا همان وضعیت سابق است بدون اینکه تصور بشود یک اصلاحی هم درقانون شده مامورین چندین مرتبه زیر ورو میشوند حاکم رییس مالیه تلگرافچی هرروز عوض میشوند بالخره انتخابا تمام نمی شود آقایان آخر فک رکنید وبه بینید انتخبا چه قدر برای مدرم اسباب زحمت است وچه قدر برای رای دهندگان مشکل است وچه قدرگرانتمام میشود برای یک جامعه تیا یک شهر یا دهکده که میخواهند رای بدهند بالاخره انتخابا کاشان هنوز ختمه نیافته متصل هم تلگرافات حضوری وتلگرافات غیر حضوری وخواستن وکلا بوده وبهیچ جا نرسیده است انتخابات زنجان بالاخره نمی دانم درتت تاثیر چه نفوذ هائی کلکش کنده نمی شود بنده کاری ندارم که کدام دسته ببرد یا کدام دسته ببازد درانتخابات البته باید زد وخورد اباشد کاندیداها باید زدد وخورد نمایند یکدسته ببرند یک دسته ببازند ولی بالاخره باید شر انتخابات را از سر مردم کند زنجان الان می بینیم هشت ماه است درش جنگ است هرچه هم میپرسیم هیچ معلوم نیست چه خب راست هرچه سوال می کنیم مکاتبه میکنیمم مطلب رون نیم شو انتخابات سراب دراینجا چندین مرتبه نمایندگان محترم آذربایجان تذکر دادند وبنده نیم فهمم بالاخره چه شد انتخابات استر آباد بالاخره مرحوم شد وبنده اسمی از انتخابات آنجا نم یشنوم الان دوره سوم است که استر آباد در ملس وکیل ندارد فکر کنید یک مرکزی که نسبتا سیاست آنجا باید رعایت شود سه دوره ایت که درنتیجه یک زد وخوردهایی درمجلس شورای ملی وکیل ندارد

خطیبی –کردستان را همم بفرمایید

شیروانی –انتخابات رشت یک چیزهائی درظرف این دو سه روزه به بنده رسید۰که مرا وادار کرده این عرایض رابکنم یک یک ورقه سیاه گرفته رز رشت برای بنده آمده شهر رشت را سیاه پوشانده اندمعلوم نیست چیست چه خب راست بالاخره دولت وزارت داخله مکلف است که قانون را جلوی خودش بگذارد (بدون اینکه نگاه کند که فلان دسته یافلان وکیل طرفدار کیست یا فلان وزیر طرفدار کیست یا فلان صاحب منصب یا مامور طرفدار کیست) وقانون را اجرا کند کاذ وتوصیه هیچکس را همگوش ندهد ونخواند وبهبه قانون عمل بکندوبالاخره انتخابات را خاتمه بدهد

انتخابات رشت چرا تمام نیم شود هرروز جلویش را میگیرند هی هرروز توقیف فردا رفع توقیف باباخره کی تمام میشود انتخابات کردستان (این روقه را البته آقاایان ملاحظه فرموده اند) یک مرکزی که باید تمام آقایان تصدیق بفرماین که تمام افکار مملکت الان باید متوجه آنجا باشد چنین نقطه مهم سیاسی باید دراین موقع درمجلس وکیل نداشته باشد انتخابات کردستان چهار پنج ماه است تمام شده است تازگی می شنویم که یمخواهند ریش فیدی بکنند ولنگ بیندازند وانتخابات را اصلاح کنند یی شما بدهید یک هم ما میدهیم آن برزی که با آرا عمومی درمیاورند حقیقتا شرم آور است بنده تصور میکنم این کارها خوب نیتس وکیلی که پنج ششماه است انتخاب شده واعتبار نامه دستش هست نیم دانم چرا به مجل سنیم آید انتخابات لاهیجان انتخابات آنجا چند ماه است تمام شده چرا نیم گذارند وکیلش بیاید به مجلس اخر این چه برده ایست این کارها را بنده بالاخره نیم دانم گر سوال هم بکنم میاینویک جوابها ی مجملی میدهند که بدتر میشود واهمیت سوال هم از بین میرود این کتاب سبز را البته همه آقایان ملاحظه فرموده اید بالاخره عرض میکنم

آقا سید یعقوب- کتاب سبز دیگر مال کجاست؟

شیروانی –بخوانید به بینید مال کجاست من واللهمتاثر میشوم وقتی این کتاب راخواندم خیلی متاثر شدم دیر آقایان را چه عرض کنم بنده آقا چهار ماه توی بیابانها دویدم ده بده فریه بقریه رفتم وعده ها به مردم دادم که همچه مینم همچو میکنم مملکترا از گستان میکنم تا بالخره وکیل شدم همین آقای ملک آرائی هسشت ماه رفته است دربیابانها خوبیده زحمتها کشیده م بالخره انتخاب شده یکی هم یکدفعه فلان صندلی مجلس را هدف قرار میدهد وبههرترتیبی که شده تمام این جریانات را زیر پای خودش میگذارد وخودش را میرساند روی صندلی وکالت ومی نشیند بالاخره اکحترام این امام زاده همانطوروکالت ومی نشیند بالاخره احترام این امامزده همانطور که اقا ی مدررس فرمودند بسته به احرترام گذشتن به متولیهای این امام زاده است بنده می بیننم که سیر جان چندین ماه است انتخاباتش درجریان است تمام نمی شود بعد یک چیزهای دیگری از توی صندوق بیرون میادی اینها را بالاخره بنده رعض کردم که برای اححترام این امام زاده یک فکری بکنید که خود امام زاده از دستمان نرود

رییس –آقای دادگر (اجازه)

دادگرعرض کنم بالاخره خوشبخت نیست کسی که سومین شخص یک مذاکره واقع شودچو می بینم آقایان قدری کسل شده اند بنده هم سعی میکنم مختصر عرض کنم آقای وزیر فوائد عامه دراین مسافرت مازندران همه جا با ما بودند وکم وبیش قضایات را درراه دیده اند تجربه هم هداریم قضایات از راه چشم بیشتر در دل اثر میکند واز راه گوش گاهی خیلی موثر واقع نیم شود ما چه دیدیم ایشان هم نم یتوانند نکار کنند (چون مشترکا دیدیم) دیدیم درتمام دیدیم درتمام صفحه مازندران دیگر گاوی نمانده وهمه گاوها مرده اند بالاخره چند تائی هم که مانده است چون منطقه بمسموم است آنها هم بتدریج میمیرند خوب مردن این گاوها چه تاثیری دارد حالا درهای تجارت شمال مسدود سسته است وچه مصائب وصدماتی را باید ساکنین آن خطه از این راه متحمل شون وبالاخره زندگانیشان هم از بین میرود به آن کاری ندارم درباطلاق وشالی زار واینها جز با گاو نیم شود زراعت کرد وبالخره این هم الشان است که یم بینید همکار محترم مین آشریعت زاده چند روز قبل دراین باب تذکری دادند ومن درروزنامه خواندم آقای وزیر فوائد عامه هم توضیحاتی دادند ولی جواب ایشان منتج نبودچه طور یعنی تا این تشریفات وترتیبات مقدماتی کاربیاید وتمام بشود دیر چیزی باقی نمی ماندتلقیح سرم پیش بینی از آفاتت واینها موثر نیست بنده بحسن نیت آقای وزیر فوائد عامه معتقدم وتردیدی ندارم ولی حالا کار در کجا گیر است نمی دانم برمن که مجهول است وآیا تاکی باید قضایا بماند وبماند وچه نتایج وخیمی از این رهگذر عاید بشود آن راهم نمی دانم بالاخره درآ، جا به بنده گفته اند وازمن خواسته اند بگویم ومن هم نیم توانم لااقل ازگفتن دریغ ومضایقه بکنم آنها اطلاع میدهند میگویندبهمه آقایان نمایندگان سابقه میدهند که باری سال آینده مادیگر هیچ چیز نداریم حتی اخرین گاوشان هم دارد میمیرد برای خاطر اینکه سرمم نیست وبالنتیجه بنده از آقای رییس محترم ممجلس استمداد میکنم وا زآقایان نمایندگان محترمکمک میخواهم که دراین قضیه توجهی بفرمایند بفرمایند چون این قضیه یک قضیه نیست که بماند قوت لایموت یک عده مردم است بالاخره به این مردم باید کمکی بشود که بقیه السیف گاوهاشان شاید بماند وصد هزار نفر هم دراثر این کار از بین نروند واز گرسگی نمی رند بنده با آقا یوزیر فوائد عامه دراین خصوص حرف زدم ایشان هم فرمودند لایحه تنظمی کرده ام ومیدانم هم لایحه راتنظیم کرده اند ولی حالا درکجا مانده است نمی دانم وبالاخره آنقدر خواهد ماند تا بقیه السیفش هم ازمیان برو حالا دراین باب واز این گفتن ما چه نتیجه میگیریم خودم متحیرم ونمی دانم چه نتیجه میگیریم برای اینکه وقتهم میگذرد وبالاخره چیزی باقی نمیاند وهرقدر هم بخواهم اینجا اهمیت این مساله را عرض کنم بالاخره نیم توانم این عده که معیشت شان منحصر به گاو است که از شیرش باید بیاشامند واز خودش زمین را شخم کنند همه تمام میشوند ومیرود پی کارش بالاخره دردنبال این قضیه جنگل هم میاید چیزهای دیگر هم میادی مساله تجارت هم میاید وباید این همه مصائب وخطرات را تحمل نمایند تا سال آتیه بینیم درآنجا آیا آدمی برنجی رنده چیزی بلقی میماند یا خیر این را من مرددم

رییس –آقای وزیر معارف

وزیر مقارف یک فقره پیشنهاد است راجع به بودجه مدارس موسسات جدید که عبارتند از ده مردسه شبانه که فعلا دائر است این مدارس در ده ناحیه شره یک ماه ونیم است کار می کنند والان هشتصد نفر اکابر درآنجا ها حصیل میکنند یکی هم راجع به مدرسه مهندسی است که افتتاح شده است ومشغول کار است

یکی هم برای مدارس حرفه ایست که دربودجه پیش بینی شده است ویکیش افتتاح شده وبقیه اش هم درآتیه افتتاح میشودچون اینها از اول مهر شورع بکار کرده اند وبایستی حقوقشان یک دوازدهم یک دوازدهم برسد این است که استدعا شده حقوق آنها پرداخته شود وزارت مالیه هم موافقت کرده است که تصویب وپرداخته شود یک هم تقاضای بیست وپنج هزار تومان است برای اصاثیه وتعمیرات مدارس ولایات مدارس ولایات مدتها است یعنی قریب هشت نه سال است اثاثیه شان مرمت وتعمیر نشدده وغالب آآنها خراب است به قسمی که جا ندارند بنشینند یکی دیگر هم بناهائی است که برا یمدارس دولتی است وآن بنا ها هم بواسطه عدم تعمیر ونزدیکی طمستان غالبش خراب خوهد شد این است که چون محلش هم موجود است استدعا کرده ام این بیست وپنج هزار تومان را تصویب فرمایید داده شود اینها را از بابت صرفه جوئیهائی که مال ششماه اول سال است ودربودجه منشور شده محصوبب دارندبه کمیسیون بودجه فرستاده میشود خبر شعبه اول راجع به نمایندگی آقا یمفتی از سقز رسیده است آقای افشار (آقای افشار درمحل نطق حاضر وراپورت شعبه اول راراجتع به نمایندگی آقای مفتی از سقط وبانه به شرح ذیل قرائت نمودند) انجمن نظارت سقز وبانه درچهاردهم اسفند ماه ۱۳۰۴منتعقد ودرنتیجه استعفای چند نفر از اعضا اصلی بجای آنها ا زاعضا علی البدل انتخاب وبه جریان انتخاب مبادرت کرده اند دراواسط ام راشکالاتی دائر بدسیسه درقسمتی از انتخابات روی داده که از طرف وزارت داخله تعقیب وتصحیح شده است ودرنتیجه نتیجه استخراج آرا آقا یعرفان دردجه اولی وآقا یمفتی دررجه ثانی حائز اکثریت بوده اند وچون آقای رعفان از نمایندگی قبل از دریافت اعبارنامه اسعفا داده اند آقا یمفتی به اکثریت پنج هزار وچهل ونه رای به نمایندگی سقز وبانه منتخب وشعبه بعداز مطالعه ومداقه دراطاف آن صحت نمایندگی آق یمفتی را به اتفاق آرا حاضرین تصدیق میکند

رییس –رای گرفته یمشود به نمایندگی آقای مفتی از قز وبانه آقایانی که تصویب میکنند قیام فرمایند

((اغلب نمایندگان برخاستند)

رییس –تصویب شد شروع میشود بهاجرا یمراسم تحلیف نسبت به آقایانی که تابحالسوگند یاد نکرده اند

(آقایان حاج میرزا حبیب الله امین وشریعت زاده احضار وهرکی جداگانه قسم نامه را قرائت ومضا منمودند)

(دراین موقع عده از نمایندگان از مجلس خارج شده بودند وعده کافی نبود)

رییس –به آقایان بگویید بیایند والا قران را از مجل سبیرون ببرند اقای طباطبائ یدیبا بیرون هستند بگویید بیایند برای قسم خودرن

یاسائی –طباطبائ یوکیلی

رییس –بلی آقای طباطبائی وکیلی

(آقای طباسبائیوکیلی وارد مجلس شدند)

رییس –آقای طبابائی کیل بفرمایید براقسم

طباطبائی وکیلی –بنده قسم خورده ام

رییس-آقای دکتر مصدق بعضی از نمایندگان –حاضر نیستند غایب هستند

رییس –آاقی امامی هم ردخارج هستند بگویید بیایند وکیل باید قسم بخورد هرکدام از آقایان که نیایند قسم یادکنند واستنکاف کنند بااجازه مجل س نخواهم گذاشت داخل درمجلس شوند

(دراین وقت آقای امامی وارد شده قسم نامه قراتئت ومضا نمودند)

وپس از ایشان آقایان مفصله ذیل مراسم تحلی ف را بعمل آوردند

آقایان ثقه الاسلام، جهانشاهی، لیقوانی، بنی سلیمان، اسندری، محمد ولی میرزا، فرشی، عدل، آقا میرزا ابراهیم آشتیانی، دکتر لقمان، ملک آرائی، سلطان محمد خان عامری، مفتی دکتر رفیع خان،

آقا سید یعقوب – آقای ثابت هم قسم نخورده اند

رییس –ایشان قبلا با بنده مذکره کردند چون مسبوق نبودند جلسه دیگر قسم میخودند چون مقیدندکه با وضوه باشند خبر کمیسیون بودجه راجع بستخدام یک نفرمینشی تندنویس ویازده نفر مهندس آمرکیائی برا خط آآهن مطرح است کمییون فوائد عامه لزوم اسستخدام اشاخاص مذکور را تصدیق کرده کمیسیون خارجه هم با ملیت موافقت نموده این است راپرتش م طبع شده وبعرض آقایان رسیده است شور درکلیات است آقای فیروز میرزا (اجازه)

فیروز میرزا –بنده نسبت باین لایحه مخالفت دارم ولی برای اینکه یک تناقضی هم تصور نشود قبلا هم توضیح مددهم که درکمیسیون خارجه از نقطه نظر تابعیت موافقت کرده ام وراپرت کمیسیون خارجه را هم امضا کرده ام هیچ مربوط باصل مطلب نیست زیرا عقایدی که داشتم درکمیسیون بعنوان مخالفت اظهار کردم ولی وقتی که اکثری کمیسیون بودجه موافقت کرد با استخدام متخصص البته از نقطه نظر تابعیتهیچ مانعی نبود بلکه مویداتی هم بود که ما با تابعیت آمریکائی موافقت کنیم ولی اصل مخالفت بنده بایاین لایحه از این حیث است که کلیه بنده قانونیکه درمجلس سابق ومورخه بیستم بهمن ماه هزار وسیصد وچها رگذشته است اصل آن قانون را فلط میدانم چون این لاوایح کلیه نتیجه آن قانون است بدیهی است کیکه معتقد بآن قانون نبادشد با مشتقات او هم نیم تواند موافقت کند بنده معتقدم که اگر ما قانونی راجع براه آهن میگذرانیم بیا اگر مذاکره دراطراف راه آهن ممی کنیم برا یاین است که حقیقتتا میلیم واستاریم که یک راه آهنی دراین مملکت بطور عملی هرچه زودتر دایر شود واگر تصور بشود که یک عملیاتی واقداماتی که میشود ما را باین مقصد نزدیکتر نمی کند آنوقت البته موافقت بایک مسائلی که مربوط

براه آهن است از منطق خارج میشود درقانون مصوبه بیستم بهمن ماه هزار وسیصد وچهار درماده دومش اجازه ساختن خطوط آهن اصلی ومهمه مملکت را مقید کرده است بایانکه مواد اولیه ووسایل کار در خود مملکت ایجادشود این البته از نقطه نظر اقتصادی از نقطه نظر مملکیت بسیار نظر خوبی است واگر صورت عملی مداشت خیلی مستحسن تر بود ومیبایستی هم تعقیب بشود ولی بعقیده بنده که مای لخخواستارم راه آهن رهچه زودتر دراین مملکتیاا شود این قید بتاین رویه که ردآن قانون تعیین دشه یک مانع ومحظوری استبرای راه آهن باین ملاحظه بنده بالوایححی که مربوط باجرای آن قانون است نمی توانم موافقت کنم ولی راجع باصل آن قانون هم بطور اصلاح بطور طرح پیشنهادی نظریاتی دارم که بعد خدمت آقایان عرض خواهم کرد شیروانی خبر کمیسیون بودجه اگر دیگر غیر از حضرت والا مخالفت میکرد آنهم بعنوان آ قانون بده تعجب نمی کردم ولی ایششان باید این حقیقت را اعتراف بفرمایند کهیک فانونیکه بتصویب مجلس شورای ملی رسیده تا الغ نشود بقوه خودش باقی است (نمایندگان –صحیح است) دراین صورت مخالف ایشان با این قانون وابین مناسبت مخالفت کردن بااین لایحه یکربط خیلی خارج از منطق است بعقیده بنده واما فرمودند که ایشان چون با آن قانون مخلفند باین مناسبت بااین لایحه مخالفت میکنند اتفاقا دیگران چون ممکنن است با آن فوون موافقند بااین فانونهم موافقت نمایند باری اینکه همانطرور که فرمودند یک عده دراین مملکت عقدیه شان ای ساتکه اگر هم یک قدری دیرتر موفق بشوم که راه را دردراین مملکت ایجاد نمییم ولی بالاخره باید مواد اولیه که دردست خودمان ودرمملکت خودمان داریم از آنها استفاده نماییم وبعقیده مااین یک منطق ویککار خیلی یک کار خیلی صیحی است کما اینکه میفرمایند عملی نیس روی هم رفته چون نه بنده ونه ایشان هیچ کدام متخصص درذوب آهن وراه آهن نیستیم وعملی بودن یا نبودن رااز روی مسموعات خودما اظهار میکنیم بالخره بای وقتی متخصصی که بموجب همان قانون استخدام کردیم وآمدند ومشغول کار شدند آنوقت به بینیم آنها چه طور اظهار عقدیه میککنند وآیا عملی میدانند یا نه درآنموقع اظهر عقدیه ایشان یا بنده برطبق نظریه متخصص است والبته آنوقت مسموع خواهد بود نه حالا واما آمدیم درقسمت این لایحه اصلا این لایحه بآن موضوعی که حضرت والا غیر عملی میدانند یعنی باذوقب آهن ایران ارتباطی ندارد این لایحه راجع است بآن رایی که مجل سدوره پنجمبرای نعضه کشی معدماتی داده است واصلا یک موضوع مستقلی است یعنی اگر یک وقتی مملکت ایرا نعقیده پیدا کند ه ایجاد راه آهن را بطور مناقصه بکمپانی های خارجی بدهد لازم است یک نقشه علمی که یک متخصص عالمی مقام آمریکائی کشیدباشد دربازار دنیا ارائه بدهند واگر هم اسنشاالله خواست خودش شروع کند بکشیدن راه آهن باز باید نقشه علمی راه اصلی موجود باش درهر صئرت مجلس شورای ملی دویست وپنجاه هزار تومان اعتبار داده است برای نقشه کشی ونقشه کشی راهم (خود حضرت والاتصدیف میفرمایند) که بدست یک یک نفر مهندس ممکن نیست وباید در تمام مملکت یک مرتبه شورع کنند ومتخصص نقشه کشهای خودش را باید تعسیم کند بنقاط مختلفه مملکت خود حضرت والا درکمیسیون بودجه تشریف داشتند نماینده دولت توضیح داد که باید مطابق این ترتیب شروع کنند پس قبلا مطابق اعتبار یکه ما بدولت داده ایم دولت نعشه راه آهن را بوسیله این متخصصین می کشد آنوقت درقسمت اینه آهنش ا زخودمان باشد یا نباشد یا اینکه طول میکشد ونیم کشد اینها یک موضوعاتی است که مربوط به متن راه آهن یعنی درموقعی است که میخواهیم شئوع بایجاد راه آهن بنماییم امروز متخصص نقشه کش حرکت کرده چند روز دیگر هم وارد میشود اسباب ودوات کار لازم دارد من جمله یک نفر منشی تند نویس ویازده نفر متخصص نفر متخصص ومهندس دیگر برای معاونت خود خودسته است تمام اینها راهم در کمیسیون بودجه توضیح داده اند که لازم است وبالاخره اگ رما بخواهیم کاری کنیم وشروع بعملیات بکنیم وراه آهن بکشیم این وسایل را لازم دارد ولی اگر خبر بخواهیم این پولها دریک جا جمع شودویک نفر متخصص هم باید اینجا وهر روز مشغول ملاقات این آن بشود وبالاخره مدت کارش هم تمام شود آن امری است علی حده معقصود ما این است که بمجرد ورود او اسباب کارش فراهم باشد تا اینکه بالاخره ما بتوانبم انشا الله درقدم اول نقشه کشی مان تمام شده وبعد سایر وسایل ایجاد راه آهن را فراهم نماییم

رییس –آقای فهیمی (اجازه)

فهیمی –بنده اولا استدعا میکنم از آقایان که یک توجهی بفرمایند واگ رعرایضی دراطارف این موضوع میشود برا یاین است که مجلس شورای ملی یک مجلس مشورتی است ابیستی هیمشه درآنجا عقاید موافق ومخالف گفته شود تا درنتیجه یک چیز مفیدی برای مملکت بدست بیاید پس عصبانی شدن وبیا اعتراض کردن ورد نخواهد داشت ما همه ماه بالا نفقا طرفدار این هستیم که مملکت ما محتاج براه آهناست ومیخواهیم به هر وسیله که هست اینکار را تسریع وعمل یکنیم حالا بعض اشخاص تصور میکنند راه عملی این شکل است بعضی خیال راه عملی این شکل است بعضی خیال می کنند شکل دیگری است این مذاکره شد از قانون بیستم بهمن وشاید وفرضا بنده هم آنرا عملی ندانم اما عجالاتا همانطور که آقا یمخبر اظهار نمودند اموقعی که آن قانون لغو نشده است بایستی مدلولش محترم باشد ولی بنده اینجا یک موضوعی می بینم که اصلا مخالف با همان قانون است زیرا درماده اول آن پیش بینی کرده است که دولت باید خطوط عمده راه آهن را معین کند واسباب یک خط عمده را بتصوی مجلس برساند وبعد شروع کند به نقشه کشی وسایرکارها راه عمل یهم همین است زیرا راه آهن یک موضوعی است که درآن واحد هم مربوط به قسمت سیاسی است هم اداری هم اقتصای وهم استراتژیکی وتمام این قسمتها را بید دولت درنظر بگیرد ومعینن نماید که ا زچه خطی باید شروع نماید والبته این موضوع هم موضوعی نیست که متخصص

خارجی لازم داشته باش حالا شاید دربعضی قسمتها وبعضی جا ها کمکی از آنها بخواهند ولی مووضع سیاسی ونظامی (استراتژیکی) یک چیزی است که دولت خودش باید تصدیق کند ولی این نقشه ای را که هنوز بمجلس نیاورده اند وبنده هم نیدده م در دوره قبل هم همچو نقشه نیامد پس وقتی که هنوز معلوم نیست از چه نقطه به چه نقطه خط آهن کشیده خواهد شد مهندس نقشه کش چکار خواهد کرد آقا نقشه کجا رامیکشد در قانون قبل هم این موضوع را پیش بینی کرده ولی هنوز عملی نشده است ودرهمان قانون یک متخصص عالی مقام برای این کار پیش بینی کردند که استخدام بوشود والان هم درراه است آیا بهتر این نبود که انتظار می کشیدیم تا این متخصص وارد شود وبا هیئت دولت واشخاصی که نظرشان دراین کار موصر است مشورد کنند موداکره کنند واول خطی را که باید شروع شود تشخسص بدهند بعد داخل درعملیات نقشه کشی بشوند بنده مخصوصا شنیدم دکتر میلسپو هم با این قیده همراه بوده که که صبر بکنند تا متخصص برسد دولت هم اول یک صورتی پیشنهاد کرده بود که چند نفر مهندس وچند نفر رابط استخدام کنند ولی درکمیسیون بودجه از آنها توضیح خواسته شد که این اشخاص برا یچیست نتوانستند توضیح بدهند وبالاخره مطلب را برگرداندند وگفتند یک نفر تندنویس ویازده نفر مهندس این تغییرات البته اگر بنظر آن متخصص باشد مناسب تر وبهتر ااست زیرا او رییستاست وما ازاو کا رمخیواهیم البته اگ رما دراینجا متخصص میداشتیم دیگر محتاجبآوردن متخصص نبودیم پس این شخص که حالا از پاریس رسیده است یا عنقریب حرکت می کند بهتر این بود چند روزی تامل میگردیم تا او هم میسید واگ رمیبایستی واقعا شروع بکند به نقشه کشی شروع بکند وببیند چه اشخاصی برای این کار لازم است ووقتی که آمد ونقشه خودش را روشن کرد ببینیم این نقشه کشی که میگوید نقشه کشی عمیق است نقشه کشی سطحی است چه چیز است وشاید در ایران بین مهندسین اشخاصی پیداوند که بتوانند به آنها خیلی کمک کنند زیرا دراین قسمت نقشه کشی همینقدر کسانیکه یکقدری مثلثات ومسطحات راخوانده باشند میتواند عمل کنند ولی اگر یک نقشه کشی برای قسمت کوهها ودره ها لازم است البته باید تخصص داشته باشند از آازنطرف اعتباری کهبرای این متخصصین خواسته اند ومی بینیم معلوم است متخصص ومهندسین عالی نخواهند آورد زیرا پنجاه هزار تومان اعتبار خواسته اند برای دوازدده نفر که یی دونفر از اینها یا بیشتر متخصص عالی تر خواهند وبد کهحقوشان هم زیادتر است وسابقی با سلی دو سه هزار تومان شاید اجیر شوند واینها لابد کسانی هستند کهدرآمریکامتر فایده میبرند وحقوق میگیرند وبرای استفاده از حقوق بیشتری راضی مشوند که بیایند درمملکت دیگری خدمت کنند حالا ملاحظه بفرمایید درآمریکا که یک مملت بر ثروتی است عملجات آن کمتر از روزی شش هفت دلار نداردند البته اشخاصی هم که باهمین قیمت ها میایند تقریبا همان عملجات هستند واگر ما با این زمینه شورع کنیم که عملجات راهم تا این درجه از خارجه بیاوریم پس باید مایوس باشیم که درکارهای راه آهن حمالی هم نصیب ایرانی شود عنقریب باید برای خمالی هم متخصص از خارج بیاوریم درصورتیکه ما وقتی اساس مالیه خودمان را با یک اختیارات زیادی بدست مستشاران خارجی دادیم اول نظر این بود که ما طمینان سرمایه داران خارجی راکامل نماییم که سرمایه های خودشان رابرای کارها یعام المنفعه مخصوصا ایجاد اره آهن بیران بیاورند وبعبارت اخری دست از ایرانی وسرمایه از خارجی باشد ولی با این رویه برعکس شده است دست خارجی با سرمایه ایرانی کار می کند هر چه ما از این منابع تحصیل کنیم باید بمصرف مستخدمین خارجی برسانیم ازاین گذشته (انراهم بنده عرض کنم) این رویه که الان پیش گرفته ایم بیشتر بممانعت راه آهن شبیه است تا بایجاد راه آهن درمملکت چون دران قانون بیستم بهمن ماه که درماده دومش مقید کردهاست کهباید وسایل لازمه ومواد اولیه این کار دررمملکت ایجاد شود از قبیل کارخانه اهن ذوب کن وغیره این یک چیزی است که حالا حالا ها ما را باین کار نخواهدرساند زیرا ملاحظه بفرمایید آهنی را که میخواهند برایل بسازند چند موسسهمهم لازم دارد تا رایل بیرون بیاید اولا برایوارد کردن کارخانه جات بنادر عمده لازم است پرت میخواهد چه دربندر جز چه درمحمره وده بیست کرور اقلا خرج ساختن پرت میشود زیرا کلیهای بزرگ را باید با کشتی پیاده نمایید وممکن نیست او وسط دریا با کرجی حمل شود واین هم مسلما پرت میخواهد بعد کارخانه جات ودستگاههائی کهبرایاستخارج آهن لازمم است ودرمرحله ثالث وسائلیکه برای ذوب آهن ودرمرحله رابع اساببهاییک بریا ساختن فولاد لازم است که بتوانند رایل بسازند هریک از این قبیل موسسات مخارج عمده دراد :ه آنجا هاییهم که این کارها کارها را می کنند رهکدام از اینها را یک شرکت عمده بعهده یم کیرد تا بالاخره آهن از معدن خارج میشود تا بصورت رایل بیرون یماید وساختن همین قستتها چند سال طول دارد واین رویه که مادریم رویه ایست که پولهایمان متدرجا خرجمیشود وآخر هم براه آهن نخواهیم رسید اگر چه آقای مخبر ماشا الله خیلی سریعتند درکار ودرجلسه گذشته که صحبت استخدام مهندس آهن ذوب کنی بود می گفتند شاید تا سه چها رماه دیگر دولت اعبتاری بای خرین لوکومتیوها به مجلس بیاورد ویشان راه آهن را کشیدند وواگونها را هم بکار انداختند وفق طمنتظر الوکوموتیو بودند خیلی خوب امدواریم باهمان سرعت هم بشود ولی مخالفت بنده برایاین است که بما باصطلاح اشخاص مار گزیده هستیم کهاز ریسمان سیاه وسفید میترسیم زیرا هر وقت دراین مملت یک سرمایه ویک پولی تهیه شد یک مخارج عجیب وغریبی برای آن پیش آمد تا آن پول به کلی تمام شد منتهی در ادوار سابق غتشاش ونقلاب پیش می آمد تا آن پول تمام یشد ولی حالا یک چیزهای خوش ظهاری است از بیل راه آهن نفط وکشف معادن واستخراج آنها استخدام متخصصین ولی بالاخره به نتیجه هم نمی رسیم وبنده عقدیه ام این حالا که صبر کردیم چند

روز دیگر تامل کنیم تا متخصصی که درراه است وارد شود وخود او هم این نظر را مطالعه نمایدو با دولت مذاکره کند زیرا مطابق اقنون سابق ترتیباتی را که می خواهد عمل کند باید بهتصویب مجلس برساند حالا اگر تصویب مجلس لازم نیست پس ماده اول آن قانون را لغو کنید واگ رهم حالا می خواهد شروع به کار نقشه کشی بکند اقلا عده مهندسینی را که لازم دارد انتخاب کند وبا حقوق وتکالیف معین به تصویب مجلس برساند واگر دربین ایرانی ها هست استخدام نماید تا بالاخره اگ ربخواهیم شروع به کار کنیم امیدوار باشیم که نیتجه هم خواهد داش والا اگر مقصود این باشد کهیک موضوعی دردست داشت باشیم وهرموقعی پیش آمد اظهار علاقه وحرارتی بکنیم بد نیست یک پولی داده ایم وگاهی هم یک صحتتی ا زراه آهن می کنیم قسمت دیگر هم که می خواستمرعض کنم این است که چون قسمت عمده این کار یعنی قسمت اولیه وضورت مساله درکمیسیون فواید عامه تصویب شده است نبایستی همیشه نظریات مان را متوجه کمیسیون بودجه کنیم وبه مخبر کمیسیون بودجه حمله کنیمخوب است آقای مخبر کمیسیون فواید عامه هم آن نظریات ومطالعاتی که درکمیسیون فواید عامهشده است گاهی توضیح بدهند که معلوم شود درآنجا ابتدا چه نوع تطمیمی گرفته اند وآقا یمخبر کمیسیون بودجه هم درقسمت خرجش دفاع کنند

رییس –آقا یایسائی (اجازه)

یاسائی فرمایشاتی که آآقای فهیمی فرمودند بیشتر متوجه به کراخانه آهن ذوب کنی ومتخصص آن بود که جای مذکره ان هم درلایحه بود که سابقااز تصویب مجل سگذشت ومتاسفانه دوره پنجم هم تشریف نداشتند ه قعیدهخودشان رادرموقعش بفرمایند اخیرا بنده می بینم یک افکاری پیدا شده است که یم گوینداگ رما چنانچه اقداماتی می ردیم ویک مقدار رایل از خارجه می می خریدیم راه آهن زودتر کشیده میشد این هم یک فکری است وممکن است بعد دراطارف آن مذاکره شو ودولت یک لایحه ای بیاورد کههم کارخانه آهن ذوب کنی وارد شود وهم این متخصص کارخودش را بکند وهم از یک گوشه دنیا هم یک مقدار رایلیبخرند وشروع به ار کنند وبااین مسئله منافات یندارد واگر هم تنافی داشته باشد وآن قانون اجازه ندهد ممکن است درآتیهبهنظر دولت ومجلس آن قانون اصلاح شود کهزودتر شروع به کار راه آهن بکنند ومانعی هم نباشد که وسائل آهن ذوب کنی دراین مملکت چه از نقطه نظر خط آهن وچه از نقطه نظر احتیاجات دیگری که این مملکتبها÷ن دارد فراهم شود اینکه آقای فهیمی فرمودند بل از اینکه مهندسین شروع یه کشیدن نقشه مقدماتی خط آهن بکنند باید مسیر آن را معین کنند که معلوم شود ا زچه نقطه ایبه چه نقطه اس می خوهند خط اهن بکشنداین مذاکرات دردوره پنجم راجع به همان قانون بیستم بهمن ماه شد ودر آن وقت هم ما نتوانستیمم این مسئلهه راحل وحالا هم اگ رآقایان می خواهند این ققضیه راحل نمایند حل شدنی نیست زرا درآن وقت دولت خطوط اصلیه وفرعیه را هرچه به نظرش ا/ده بود درتحت یک لایحه ایتنظیم کرده بود وبه مجلس تقدیم نمود وگفت دراین حدود ما می خواهیم خطوط آهن دائر کنیم از تبریر به تهران از انزلیبه تهران از بندر جز بهتهران تهران بهبوشهر تهران به محمره تهران بهبندر کواتر تهران به دزداب وخیلی از نقاط مملکت را اسم برده بودولی گفتگو درتقدیم وتاخی رآن بود که کدام رشته رشته اصلی خواهدبود کدام رشته رااین متخصص باید نقشه اش را بردارد ودرنتیجه مذاکرات زیادی که دشد البته هرکس از نقطهنظر ولایت خودش یک نظری داشت آافی حائری زاده میل داشتندکه از یزد برود ببه کررمان وکلای فار سمی گفتند از شیراز بورد وکلای خودطستان یم گفتند از دزفول وکجا برود بنده هم می گفتم راه بندر جز را از راه مازندران نیاورند بلکه از راه سمنان ودامغان بیاورند وبالاخره هرکس یک طوری به نظر رسیده بود ومی گفت تتا اینکه بهطوری که درخاطر دارمآقای مدرس پیشنهاد کردند که این را واگذار به نظر دولت نمایید ودولت هرکدام را بهتر دانست انتخاب کند بنابراین دران قانون دراینباب ذکری نشد واین قانون هم متمم آن قانون است وچیز تازه ای نیست یک متخصصی را ما استخدام کردهایم این متخصص تقاضا وتوصیه کرده است که اگر می خواهید من بیایم بدون یک معاونیی که تخصصات خاصی داشته باشند نیم توانم کار کبکنم واگ رمی خواهید من بیایم باید این تقاضای مرا انجام دهید وهمیطور یک نفر منشی تندنویس خواسته است آقای فمی فرمودند که دکمیسیون بودجه نتوانسته اند توضیح بدهند که این مهندسینرابرای چه یمی خواهند خیر اینطور نیست توضیح هم دادند اینها برای سطح ناسی ونقشه برداری هستند والباخره آن منشی تندنویس راهم بعداز اینکه ماتحقیقات کردیم معلومشد درایران اینطور منشی تند نویس نیستودرلایحه هم اسم این منشی را مقدم بر سایرین نوشتند وخود این دلیل بر اهمین او است که معلوم میشود از سایرین مهم تر است ومطابق توضیحاتی که دادند درایران یک همچو منشی تند نویس که خواستهاند نیست بعلاوه ما درذیل این ماده م قید کردیم که اگر در ایران یک همچو اشخاصی پیدا شوند آنها مقدم خواهند بود آنه مقدم خواهند بود دولت باید آنها را استخدام کند آن متخصص هم گویا از پاریس حرکت کردهاست وتا ده پانزده روز دیگر وارد میشود ووقتی وارد شدالبته بااو مشاوره میشود وبا موافقت نظر او اگر در بین ایرانی ها اشخاص باشند که ازعهده این اعمال برایند البته او هم موافقت خواهد کرد که از ایرانی ها باشند واگ رخبر در ایران نداشتیم آن وقت این اشخاصی باشند را که تقاضا کرده استخدام یمشوند فرمودند دتر میلسپو با این ترتیب موافقت ندار ما که بالاخره درکشیدن خط اهن نباید نظریه او را جلب کنیم دکتر میلسپو متخصص مالی است ورییس مالیه است البته نظریه اورا باید درقسمت اقتصادیات رعایت کنیم ولی خط آهن دست دکتر میلپپو در این را کشیده نخواهد شد یر بنده از فرمایشات آقای فهیمی چیزی ملتفت نشدم که جواب عرض کنم جز اینکه تقاضاشان از مجلس

این بود که این لایحه بماند تا متخصص وارد شود وبنده تصور میکنم موجبی نداشته باشد که این لایحه تاخیر بیفتد تا متخصص بیایدزیرا متخصص خودش این تقضا را کرده است ومصر است که زودترخبر این کار بهش برسد معاونین را هم حرکت بدهد واگ رما بخواهیم تامل کنیم که ایشان وارد شوند ویا نظر ومیل ایشان خطوط راه آهن رامعین کنیم که از کجا به کجا خط بکشیم وآنوقت این لایحه رابگذرانیم بنظر بنده تاخیر زیادی خواهدافتاد وعلاوه تعیین خط را بنظر متخصص نخواهیم گذاشت زیرا متخصص را که ما از امریکا میاوریم برای این است که که نقشه مقدمات یرا تهیه بکند والا کشیدن خط آهن از چه بچه نقطه این را بایدخودمان پیش بیی وتیین کنیم از نقطه نظرهای ساسی تجارتی، اقتصادی، اینها چیزهائی است که خود اماباید ملاحظهکنیم وبه ببینیم درتیه چه طی باری ما بیشتر اهمیت ولزوم دارد اینها قسمت هائ یاست که خود ما بای ری بدهیم وبالخره نظریه تخصص دکتر میلسپو وسار کسانی که از این بابت اطلاعاتی دارنداز آنها هم کسب نظ میشود ولی درهر صورت ما این اختیارات را نه به متخصص نقشه بردار یمیهیم ونهبدکتر میلسپو واین قسمت باید درآتیهنزدیگی حل ود ودر ضمن این لایحه هم حل شدنی نیست وبنده عقیده ام را میگویم وتصور میکنم عقیده سایر آقایان هم همینبشود که اولین خط خطی است که از بندر جز برود به محمره بیخود هم آقایان مبحثه نفرمایند از قره تو بجای دیگر نخواهیم کشید

جمعی از نمایندگان –مذاکرات کافی است

رییس –پینهاد خروج از دستور شده است

(پیشنهاد مزبور بشرح ذیل خوانده شد)

بنده پیشنهاد میکنم خبر کمیسیون راجتع باستخدام دوازده نفر مستخدم متخصص راهه آهن از دتستورجلسه امروز خارج شود ت بعد از رود متخصص آمریکائی ومطالعات لازمه پیشنها بشود وثوق عدل، فهیمی، حیدری

رییس –آقای قثوق (اجازه)

میرزا عبدالله خان وثوق – بنده توضیحات زیادی ردموضوع این پیشنهاد نیم خواهم عرض کنم چون آقایان فهیم الملک وفیروز میرزا وسایر آقایان توضیحاتی دادند نظر بنده راجع به خروج از دستور فقط از این نقطه نظر است که عجالتا تامل بکنیم تا متخصص راه آهن بیاید وبعدا زمذاکره با و مطالعات لازمه واطمینان باینکه عده کافی برای استخدم متخصصین دربین ایایرانیها نداریم وتعلاوه تا بتعیین عده ارکه اولازم مدایندا درثانی پیشنهاد بشود آنهم بایک اعتبار کفی ته با پنجاه هزار تومان اعتبار برای دوارده نفر امریکائی ودروافقع لایحه بماند تا بعداز ورود او والبته اگر یک لایحه صحیحتری تهیه ود همه هم موافقت خواهیم کرد وتصویب خواهد دشد

وزیر فوائد عامه –نتیجه مذاکراتی که تابحال شده است آن قسمتش که امروز محل حاجت استااین است که متخصص بیاید وسلیقه خودش را بگوید بعد سایر اشخاصیکه درلایحه پیشننهاد شده است استخدام استخدام شوندوضمنا بعضی ها موافق بودند وبعضی ها مخال فوچون بنده یم بینم روی زمنیه ای که اساس ندارد صحبت میشود مجبور شدم که اساسبه این طمینه بدهم آنوقت آقایان مخاتارند این متخصص برسبق قانون بیستم بهمن ماه توسط رییس کل مالیه که البته بصیرتش درامور امریکائی ها بیشتر است معین شده است وبه او هم اطلاع داده شده است ک بهموجب این قانون وشرایط آن شما را استخدام ی کنیم او هم قبول کرده است واینکه فرومدن درراه است نیز اطلاع ندارم آنچه که بنده اطلاع دارم اینمتخصص لان درپاریس است وتلگاراف کرده است به میلسپو که آمدنمن منفردا به ایران برا یبرا یهمچو خدمتی که شما از من توقع داری بی مدرک است وفایده ندارد واگ رمیخواهید من کار یکنم واز من کاری ساخته شود باید این اشخاص را کهمن لازم مدانم استخدام کنیدواین اشخاص را هم که متخصص پیشنهاد کرده است یکنفر مهندس استبا حقوق عالیتر ویکنفر مهندس دیگر است برا یکارهای دیگری که خودش میداند بایک حقوق قدری کمتر وی چند نفر دیگری که روی هم عده شان بالغ بروازده نفر میشود آنها همبرا ییک کارهای دیگر است ومنتظر هم هست که ما باو جواب بدهیم که تمام یا بعضی از اینها را معین نماید وهمراه خود بیاورد حالا دراینصورت که خود متخصص میگوی اگر من تنها بیایم کاری ساختهه نیست بنده نیم دانم ما بهچه ملاحظه میگوییماول او بیاید این جا وبعداز اینکه آمد تهران آنوقت بگوید من اگر ایناجزا ررا نداشته باشم نمی توانم کار کنم

(بعضی از نمایندگگان صحیح است)

اما درباب سای رمسئل آنها موقت است وباید درموقع خودش گفتگو کرد این متخصص این اجزا را خواسته است یعنی تلگارف کردهاست به میلسپو واو هم تلگراف را برا یبنده فرستاده است بنده هم دراین موضوع یابا میلسپو سحبت کردم ودر کموزیا این عده دوازده نفری حتی درموضوع منشی ایراد کردم ولی آنها یک دالهکه گفتند بنده رامتقاعد کردند وواضحتر دلیلش هم این است که ما مهندس نداریم الان برای همین راهایی که می خواهسم تسطیح بکنیم وبرای پنچاندن آنها از اینطرف بان طرف یا همین راه یزد که میخواهیم شروع کنیم مهندس نداشتیم وآن مهندس که هندس که در اصفهان بود فرستایم به یطزد وهمینطور برای خیلی کارهای دیگر مهندس نداریم خصوص مهندسی که بتواند این طور کارها را بکند ومخصا برای مقاطع که وحساب ساختن پل آهنی با غیر آهنی اصلا امروزه هیچ دراین مملت نداریم درموضوع این مهندسین بنده بدونظر موافقت کردم ی نظر این است که اگ رما مهندس هم باری بعضی کارها داریم خیلی کم است وراجع به رشته راه آهن مهندسی که تخصص داشته باشد دو سه نفر در مملکت بیشتر نیست یکی در آذر بایجان است ویکی هم در راه خرم آباد کار میکندولی اینهاوجودشان لازم است وزی همدیگر را هم ییم دانند ومسئله تند نویسی ومنشی راهم که خواسته است از این نظر تقاضا کرده است که وقتی میخواهند نقشه یک چنین چیزی

را بردارند یک مهندس باید اینطرف کره باشد ویکی هم آنطرف کره واین دو نفر مهندسباید ا زکار وعملیات یکدیگر مسبوق باشند وبفهمند چکار میکنند یک مهندس را بطی هم لازم است که از اینمرکز هندسی بآن مرکز هندسی برده ومطالب این کی را از روی اصطلاحات فنی بآن یکی بفهماند وآن یکنفر منشی ر ا که بالاخره بنده هم تصدیق کردم وحقوقش هم اینقدرها زیاد نیست ا زاین راه است که خود آن منشیی اولا باید تننویس باشد وثانیا زبانشان را بداند وثاثا مسبوق وآشنا بآن اصطلاحات باشد که وقت یبهش میگویند فلان چیز را نویس دیگر لازم نباشدنیمساعت هم درسش بدهند این موضوعی بود که بنده که بنده همچو دانستم که یکقدری توضیح میخواهد وبقیه مطالب یکقدری فلسفه بود ویکقدری تاریخ ولی امروز ما درآن رمرحله نیستیم ودرموقعش وارد میشویم

بعضی از نمایندگان –صحیح است

میرزا عبدالله خان وثوق –بنده قانع شدمم

رییس –شما تنها قانع شدید چهار نفر دیگر هم هستند رای میگیریم باین پیشنهاد آقایان موافقین قیام فرمایند

(معدودی برخاستند)

رییس –رد شد رای میگیریم برای ورود درشور مواد آقایانیکه تصوی بمیکنند قیام فرمایند

(اغلب قیام نمودند)

رییس –تصوی بشد چند دقیقه تنف سداده میشود

(دراین موقع جلسه برای تنفس تعطیل وبافاصله سه ربع ساعت مجددا تشکیل گردید)

رییس –ماده اول خبر کمیسیون بودجه قرائت یمشود

(بشرح ذیل خونده شد)

ماده اول –مجل سشورای ملی بوزارت فوائد عامه اجازه میدهد که بحسب توصیه متخصص فنی امریکائی ساختمان راه آهن یکنفر منشی تندنویس ویازده مهندس آمریکائی بجهت نعشه برداری مقدمات ی راه آهن ایران برا یمدت دوسال بعنوان معاونت خود استخدامم نماید

رییس –آقا یمحمد ولی میرزا (اجازه)

محمد ول یمیرزا –بنده قبلا باید عرض کنم که برخلاف یکی از نمایندگان محترم قانون موره بستم بهمن ماه ۱۳۰۴را موادش را خیلی خوب ومتناس بمیدانم مخصوصا همان ماده دومش که راجتع به سئله تهیه معدمات راه آهن مسئله تهیه مقدمات راه آهن از محصولات ایران است خیلی مفید ومخصوصا منافع آجل آن فرع براین اصل است که شکیدن راه آهن باشد وبنده آن راخیلی محترم میشمارم ومفید میدانم از اینکه صطف نظر وشد راجع باین ماده اول که دائر باستخدام یکنفر متخصص فنی ویازده نفر مهندس ویکنفر هم منشی تندنویس است بنده دراین عده که استخدام خواهند شد با آن دلائلی که آقای وزیر فوائد عامه وهمچنی آقا یمخبر فرمودند فقط وجود همان منشی تندنویس را ضروری میدانم چون منشی تندنویس برای تهیه راپورت هائی است که برای متخصصین باید ترتیب بدهد واین یک چیزی استکه هه مدانیم که باطرز کارکردنمتخصص اروپائی کمال احتیاج را به منشی تندنویس دارند ومحتاج بیهچ بحثی نیست ولی درهمان موقعی که قانون بیستم بهمن ماه ۱۳۰۴ا زتصویب مجلس گذشت دراطراف اینموضوع اگر آقایان درنظر داشته باشندد مذاکرات بسیار شد واین مسئله محرز ومسلم اس که یک یا چند نفر متخصص که بایران میایند بالاخره از این دو کا ریکی واز این دو شق یکی را بدولت باید پیشنهاد کنند وبعد آن شقی را که آنها پیشناد مینمایند بتصویب مجلس برسد ومورد اجرا واقع شود وآن این است که دولت با عوائدی که دارد یا باعوائد بودجه خودش که مخصوصابرا یاینکار پیش بینی شده است قادر خواهد بود با تونائی خواهد داشت که وجوهات را فراهم کندوراه آهن یاران را خودش بکشد آنوقت متخصص هم لازم دارد وبعقیده بنده هم یازده نفر که هیچ بیست نفر هم کم است وبرای کشیدن خط آهن در یک مملکتی شاید وجود بیست نفر متخصص لازم شوداد از متخصص که پایین تر بیائیم بعقیده بنده متخصصین دیگری هم هست (به غی راز این معنائی که دراین چندساله ما معاد شده ایم) که باید استخدام کنیم مثلا کنتروستر (یعنی سرکار) سرکار خودش متخصص است آن سرکاری را که یکنفر متخصص آمریکائی یا آلمانی میتئاند انجام بدهد وبلد است قطعا سرکر ایرانی که ما داریم ازش ساخته نیست سرکار ایرانی ما فقط یاد گرفته است سر ریسمان را بگیرد یا چوبیدردست بگیرد وبالا سر بیست نفر فعله که رد راهها ملاحظه فرموده اید سنگ را می شکنند وخاک رویش میریزند باستد واطلاع دیگری ندارد ولی آن کنتروستر سعنی سرکار دراین قبیل تاسیسات درخارجه اهمنتش از آن متخصص اصلی (که اوطاق دفترش می نشیند ونقشه می کشد وحشابهای هندسب را روی کاغذ میاورد ووضعیت یاجاد وتاسیس یک تونلی را معین می کند یا ترتیب یک پلی را ححساب میکند که چند که چند خروار آهن لازم دارد وچطور باید زده شود معلق باشد یا غی رمعلق کمتر نیست وبنده مخصوصا درایران درآتیه بار یکارهای دیگر وبرای مسائل فلاحتی وهمین مسائلی که الان مطرح است وجود این قبیل اشخاص را خیلی نافع وموثر میدانم برای اینکه عملجات ما زیر ددست آنها خلی زودتر چیز یاد میگیرند تا اشخاصی دیگیری که ایرانی فقط استفاده که از آنها میکند این است که مترجم واقع میشود وهیچ استفاده دیگری زی ردست آنه نم یکند آقا یوزی رفوائد عامه مخصوصا فرمودند این مباحصاتی که ما میکنیم کمتر مورد دارد یعنی زائد است وفرمودند این متخصص از آنجا تلگراف به میلسپو کرده است وتقاضا کرده یازده نفر همراه او بیایند واگ ربیاید تهران ومعطل بماند بعد آنچیز یررا که از آنجا پیشنهاد کرده است همین جا پیشنهاد بکند ومجلس هم رای بدهد یک مدتی حقوق یگرفته است ودراینجا خودش را ول معطل کرده است بنده بکلی مخالف همین فرمای ش ایشان هستم برای اینکه درخود آن قانون بهمن ماه درماده دوم یا سوم ماقید کردیم که یکنفر متخصص آلمانی برای برا یآهنذوب کنی ویکنفر متخصص

هم برا یراه آهن اجیر واستخدام کنیم آن متخصصی که در نیویورک نشسته است ازروی چه مدارک ومعلوماتی معین کرده است که من باید با یازده نفر مهندس بیایم واگ ربا ایزده نفر مهندس نیامدم هیچ از من متوقع نباشید که کار بکنم وکار من بیهوده خوهد بود بنده بکلی مخالف این منطق هستم متخصص تشریف بیاورند یانجا سوار اتومبیل دوج که هه دارند بشوند وبا اوحرکت کنند دوروزه بروند به تبریز بروند دزداب اکثر نقاط مملکت ایرانن امروز اتومبیل میرود شش ماه درایران مسافرت مبنمایند یک متخصصی اگر یک اطلاعات یرز وضعیت جغراقیائی یک مملکتی نداشته باشد چطور میتواند یک همچو اظهاری درآنجا بکند وماهم آن اظهار را مدرک وسند خودمان قرار بدهیم وبگوییم چوم متخصص از آنجا تلگرا فکرده که من باید با یک تند نویس ویازده نفر بیایم واگ ریازده نفرش نه نفر بشود کارش کلی لنگ خواهد ماند این یک منطفی است که م رابعد دراستخدام متخصصین فنی دچار مشکلات خواهد کرد مثلا فردا متخصصص پست وتلگراف بلژیک یکه میاید او هم بگوید اگ رمن با شش نفر نیایم وجوم مفید نخواهد بود چه فرق میکند او هم مملکت مارا نیم شناسد اگ راو میاید برای اتود وبرای اطلاعات مقدماتی از وضعیات جغراقیائی مملکت ما آن یازده نفر مهندس وجودشان چه موصر خواهد بود بالاخره متخصصین همه از مدرسه بیرون میایند ودیپلمشان همه مثل هم است آن متخصص که در سال اول از مدرسه بیرون میاید درآمریکا هزار دلار حقوق میگیرد یا یک متخصص دیگر که پنج یا شش هزار دلار حقوق میگیرد هردو از یک مدرسه بیرون آمده اند واز نقصه نظر تئوری هر دو یک تحصیلات کرده اند مدارس مهندس هم یکی است وهمه بایداز همان طریق بیرون بیایند ولی تجارب فرق یم کند تجارب یک متخصص که دریک ممالکی راه آهن کشیده است وکارهائی کرده است البته ذی قیمت است واین پولی که ما میدهیم درواقعبرای تجربه او است واین یازده نفر عطعا تجربه او را ندارند یاخلی کمتر دارند این است که بنده فقط بتجربه آن یک نفر مهندس قائل هستمم که تجربه او خیلی ذی قیمت است والا بعضی مهندسین هستند که الان درخود وزارت فوئد عامه مشغول کار هستند ویکی از آنها ترسنسکی است که اجیر شده ئابعیت ایران را هم قبول ککرده وگویا حالا درخرم آباد وآن حدود ات یاین شخص مهندسی است که بیست وپیج فرسخ راه آهن دریک نقاط خیلی مشکل کوهستانی کشدیه است که تونل دارد پل روی رودخانه خیلی وسیع دارد که تاز آن روخانه وسیعتر در ایران شاید خیلی کم باشد واین راه آهن الان دائر است ومدتی هم کارکرده است مهندسین خیلی مطلع دیر هم آمده اند وضعیات هندسی آن راه آهن را تصدیق کرده اند وبعترین دلیل برای اینکه این راه آهن خوبی است این است که درظرف این ده دوازده سال بدون اینکه ماخرج قبلی بکنیم این راه آهن بزهم کار کرده است وسالی سیصد چهر صد هزار تومان هم ما از او بهره مند شده ایم به این دلالی که بنده عرض کردم بااستخدام این یازده نفر متخصص الان مخالفم و (از نقصه نظر منطق دلایلی که آقایان موافقین ذکر فرمودند مقنع نیست نبده عرض میکنم این متخصص که الان معلوم نیست کجاست که یکی گفت درسویس ایت ویکی گفت درپاریس است وآقای وزیر فوائد عامه فرمودند کهمن نمی دانم حرکت کرده است یا نکرده است علی ای حال چه ضرر دارد ما تامل کنیم این متخصص وارد مملکت بشود ویک مطالعاتی بکند (بلی یک نفر تننویس هم همراه داشته باشد این ضروری است برای او) یک مسافرتهائی درمملکت دردخله مملکت بکند بعد یک ایده ویک فکری دروضعیات جعرافیائی مملکت ما برا یاو پیدا بشود وقتی دارای فکری شد ودید فکر خودش است نه اینکه جاها ی دیگر شینده باشد یا یک جائی خوانده باش فکر خوودش را پیشنهاد بکند که بیست نفر مهندس لازم است وهمه هم اری میدهیم یا اینکه خواهد گفت درایران اینطوریکه من تحقیقات کرده ام بصرفه نزدیکرتر است که ما اجازه بدهیم یک کمپانی دیگری یک سند یکای دیگری بیاید نقشه را بکشد وخط اصلی را خودش معین کند بخرج خودش وآنوقت این اعتباری که درحدود ۲۵۰ هزار تومان ما داده ایم وقطعا تا شاهی آخرش هم خرج میشود آنهم بالای مخارج دیگر از کیسه مانن رفته باش راه آهن بایان مخارج گزافی که دارد باید دراین قبیل مائلش دقت کرد اینجا درتحت احساسات همه شریک هستیم که ایران راه آهن میخواهد وهیچ محل تردید نیست دراینصورت اینگونه ایراد اتیکه وارد میاوریم از نقطه نظر تعویق نیست هیچ معلوم نیست که حرارت بنده کنمتر از آقایان دیگر باشد یا بنده اگ ردرمملکت خط آهن ایجاد شود کمتر از دگران منتفع شوم فقط از نقطه نظراین است که ماقدر یدر تحت تاثیر این مذاکرات از اصراف پول خودداری کنیم واین مسئله از هرچیزی مهمتر است این است که بنده بایان ماده مخالفم

مخبر –اگر حضرت والا میل داشتند آن توضیحی را که آقا یوزیر راع باین دوازده نفر دادند ملتفت شوند وبهمند تصور میکنم ز مخالفت خودشان صرف نظر میگردند درفرمایشات ایشان بالاخره دربین جملات خیلی زیاد بنده یک کلمه پیدا کردم وآن این بود که بگذاریم این متخصص بیاید اینجا سوار اتومبیل دوج بشود وششماه درایران مسافرت کند آنوقت متخصص بیاوریم والا سایر جملات تقریبا یک کلیاتی بود من جمله سرعمله درآنجا بهتر از سرعمله ایرانی سرنخ رامیگیرد بیااینکه متخصص راه آهن با متخصصین راه سازی با همدیگر خیلی فرق دارند دیگر اینکه شرحی راجع بخواص راه آهن وم تصری راجع باصول هندصه فرمودند وبالاخره اظهار یک اطلاعاتی که فرمودند اگر بنده هم مخواهم جواب آنها را بدهم خودم تصدیق میکنم که از موضوع خارج است چون نه ایشان متخصص راه آهن هستند ونه بنده رهچه راجع به مسائل راه آهن طرفین اظهار عقیده کنیم تقریبا خارج از موضوع است ولی آن یک کلمه حرفشان که قاب لجوابست این این است که بذاریم متخصص بیاد بعداین دوازده نفر رااستخدام میکنیم واستدلالشان هم این بود که این متخصص سوار اتومبیل شود وشش ماهی (مخصوصا کلمه شش ماه را فرمودند) درایران

گردش کند به بوشهر وآذربیاجان وخراسان برود ووضعیت آنجاها وآب وهوای آنجاها راملاحظه کند بعد اسباب کارش را فراهم کند بنده تصور میکنم متخصص آمریکائی اولا برای سیاحت استخدام نیم شود در اینجا تصریح شده بای نقشه کشی نقشه کشی هم یک کار بعیدیست ویک نفر آمرکیئی آنهم متخصص که دیاین نقشه کشی راه آهن متخص است وچند جا هم راه آهن ساخته است این اندازه جغرافی میداند کهایران کجااست چند فرسخ است وطول وعرضش چقدر است وغی راز این چیز دیگر نباید بفهمد ک میفرمایید قبلا سایحت کند وبه بیند کجا هوایش سرد است یا کا منطقه حاره است بالاخره اوهم این اطلاعات این اطلاعات جغراقیائی را دارد ودراینجا هم کسب اطلاع اضافه میکند وشروع بکار میکند یک همچو استفاده سیاحتی ا زاو بکنیم بنده نمی دانم این چه اصراری است حضرت والا دراین مقصود دارند زیرا لارخه او درآنجا گفته من مملکت شما را میدانم چند کیلومتر است واطلاعاتشان هم اگر بانازه بما زیادتر نباشد کمتر از ما نیست ومیداند که از چه خطی باید شروع کند ولید الورود هم باید شورع بنقشه کشی نماید وفته است من یک نفر تنها ننیم توانم تمام خطوط این مملکت را نقشه کشی نمایم وبالاخره محتاجم باینکه یک عده معادن داشته باشم معاونینی هم که او اسم برده است درتلراف خودش ودکتر میلسپو بوزارتفواید عامه اطلاع داده است یک نفر تند نویس بوده است یعنی مختص رنویس آنرا هم درکمیسیون توضیح دادند که اگر او بخواهد تمام مطالعات یکه میکند شخصا خودش بنویسد ممکن است شش ساعت وقت صرف نماید درصورتیکه در نیم ساعت وقت میتواند مطالب خودش راب گوید وباعلائم اطصلاحتاتیکه درتندنویسی آنشخص بنویسد چون امریکائی یک ضرب المثلی دارد که وقت پول اسست میخواهد وقت را بسیاحت حتی بمسائلی که مطالعه میکند زاید صرف نکند وبالاخره عقیده ما را که میگوییمحالا باش وتدریج کار کنیم وپنج شش ماه بیاید اینجا بگردد آنها این عقیده را نداردند ومعتقدند که حتی باید حرف زدن ونوشتن هم صرفه جوئی کرد برای اینکه سالی بیست هزار دریک ورت جامعی تهیه مینمایند ومیفرستند پیش محاسب آن محاسب هم مقیاس ووسعت ارضی وطول راه وتمام اینها را درنظ رمیگیرد وتطبیق میکند با مخارجی که دارد وآنوقت یک نفررییس هم برای تعیین نقاط درمرکز معین میکند که نعشه کش هائئکه قسمت کارهای خودشان را خاتمه میدهند پیش آن رییس تعیین نقاط بفرستند آنوقت سه دسته هم نقشه کش معین میکنند هردسته عبارت است از یک نفر رابط ویک نفر که تعیین طح میکند با با یک نفر نقشه کش این سه دسته مهندس باید اطلاعاتشان را جمع اوری نمایند بدهند برئییس مرکزی وخود این شخص وقتش را صرف مسائل هائیودستور تیکه باید باید صادر کند مینماید بلی اینطور که فرمودند ممکن است ما سالی بیست هزار تومان باو بدهیم یک هفت هشت ده سال شورع کند بنقشه کشی وتنها خودش راه بیفتد دربیابان وبفرمایش شما دوسه نفر ایرانی هم همراهش بفرستیم وروی مصلا نصف کیولمتر شورع کند کند ونقشه بکشد وآنوقتبااین ترتیب برای عمر بنده وحضرت والا راه آهن وصل نمی دهد ما باید هرقدر که ممکن است زودتر شورع بکار وعمل کنیم بنابراین بندهبرعکس آجمله اخیری که فرمودند عقیده دارم مگر اینکه قعیده شان این باشد که قدری طل بدهیم که قدری وپل بیشتر جمع شود والا اگر نظرشان این باش که باید بسرعت انجام دهیم گمان میکنم خودشان تصدیق بفرمایند کهه باید وسائل کاراه را فراهم کنیم وسایل کا رهم درقدم اول متخصصین ومهندسین فن است برا ینعشه کشی واین راهم بایشان میخوایم قبلا عرض کنم که وقتی شروع بکار میشود ما خیلی متخص لازم داریم دوازده نفر هم کافس نخواهد بود متخصص ایرانی هم که نداریم بنده هم موافق هستم بایاشان که داشته باشیم ولی نداریم وباید از خارج استخدام بکنیم وزودتر شورع بکار کنیم

جمعی از نمایندگان – مذاکرات کافی است

رییس –پیشنها آقای فیروز آبادی

(بشرح آتی قرائت شد)

مقام ریاست مجلس شورای ملی پیشنهاد میکنم که فعلا چهار نفر مهندس ویک نفر تندنویس استخدام شود

رییس –آقای فیروز آبادی (اجازه)

فیروز آبادی –بنده اولا نظر باین کم پولی که درمملکت هستواین پولی که از مردم یا یک زحمتهائی گرفته میشود و ثانیا برای اینکه خط آهن کشیده شود موافقنیستم که خرج تند ند وبدون فکر بشود بلکه عقیده دارم که با تانی بشود بنده اول نظرم این بود که از خود ایرانیها استخدام شود ولی حالا که نیم شود پیششنهاد کردم چهار نفر مهندس ویک نفر تندنویس استخدام شود وبیایند بعداگر کسرداشتیم ودرخود ایران هم ممکن بنود بقیه را استخدام بکنند چون ایرانیها حق تقدم دارند به این نظر این پیشنهاد را کردم وامیدوارم که قاب لتوجه شود

رییس –آقای بیات (اجازه)

مرتضی قلیخان بیات –اولادرقسمت متخصص ایرانی که خود آقا هم متوجه هستند ودرلایحه هم بایرانیها حق تقدم داده شده است که درصورتیکه مستخدم ایرانی باشد که از عهده این خدمت برآید مقدم باشد این قسمت درکمیسیون هم کاملا طرف توجنه واقع شد وبالاخره با اینککه تصور میشد اشخاصی که مهندس هستند امروز درایران هم مشغول کارند وبازهم وزارت فوازید عامه باری راهها محتاج بمهندس است که رهچه مهندس ایرانی باشد میتواند استخدام ومشغول خدمت کند نگرانی نیست کهمهندسین ایرانی بیکار بمانند وآمریکائی از خارج بیاوریم معهذا کمیسیون احتیاط کرد واین تبصره را اضافه کرد که اگر ایرانی وجدداشته باشد تقدم داشته باشد اما درقسمت دوازده نفر همانطور که آقای مخبر اظهار کردند درنقشه کشی اگر سهنفر کار کنند سه سال ممکن است طول بکش وباآن انتظاریکه مردم درکشیدن راه آهن دارند ومیخواهند از آن استفاده کنند البته هرچهسرعت بشود بنظر

بنده از نقطه نظر عمل واز نقطه نظر مردم بهتر است واین حداقلیاست که این متخصص فرض کرده که با سهدسته نقشه کش میتواند کار کند وشاید اگر یک قدری میخواستند سرعت کنند ممکن بود پنج دسته شش دسته باشند ولی از همین نقطه نظر صرفه جوئی واز نقطه نظر اینکه اول کار است سه دسته نقشه کش پیشنها شده است این سه دسته نقشه کش همبه عقدیه بنده اگ ربخواهیم سرعت نماییم خیلی کم است ومسلم است که باچهار نفر هیچ به نتیجه نخواهیم رسید

فیروز آبادی –پس میگیرم

رییس –پیشنهاد آقای احتشام زاده

(به شرح آتی قرائت شد)

مقام محترمم ریاست مجلس مقدس شورای ملی. بنده پیشنهاد میکنم بجای یازده نفر مهندس امریکائی پنج نفر نوشته شود وبیه از ایرانیهای مطلع استخدام شود

رییس –آقای احتشام زاده (اجازه)

احتشام زاده –درپیشنهادیکه دول داده است یک نفر منشی یک نفر مهندس محاسب یک نفر مهندس برای تعیین نقاط وسه نفر رابط وه نفر برای تعیین سطح وسه نفر نقشه کش ذکر شده بنده خیل میکنم این سه دسته راکه درنظر گرفته اند البته برای هریک اط دستجات یک نفر مهندس مطلغ خواهد بود ودو نفر عضو کمک کنند از طرف هم متاسفانه وضعیت امرکیئیها طوریست که استخدامشان از نقطه نظر مال ییک قدری بخلاف طرفه است برایاینکه اشخاصی را که می توانیم از یک ممالک دیگری با یک مبالغ قلیلی استخدام کنیم از نقطه نظر اینکه از امریکا باید بیوریم مجبور هستیم با اجرتاها وحقوق گزافی استخدام کنیم وبنده هم کاملا علاقه دارم وجوه قند وشکر که برای خط آهن تخصصی داده شده درخرجش صرفه جوئ یبشود به این جهت عقیده دارم بجای یازده نفر پنج نفر یا یک نفر منشی استخدام شود

رییس –آقای آقا سید یعقوب (اجازه)

آقا سید یعقوب –بنده گمان میکنم اگ رآقایان یکقدری تصور نمایند کم کم پیشنها پیج نفر ونیم وشش نفر ونیم بشود یک شعری است که آنرا حالا نیم گویم ناچاریم والا استخدام خارجی همان است که آقا یمشیر الدوله فرمودند این یک سمی است که ما ناچاریم بواسطه اینکه متخصص نداریم بخوریم تا اینکه ایرانیها دارای علم وکمال بشوند امروز از ناچاری است متخص میگوید اگر مرا بیخواهید کار کنم باید اینطور بکنید علم میگوید بای ترتی بدرس گفتن من این شکل بادشد شما میگویید خیر نباید به این ترتیب باشد پس شما معلم هستید این متخصص میگوید من این دوازده نفر را لازم دارم خیلی هم ما این مساله را در کمیسیون بودجه زیر وبر کردیم وضیح خواستیم بالاخره گفتند متخصص میگوید بمی سجاده رنگین کن گرت پمغان گوید میگوید من محتاج به این دوازده نفر هستم بنابراین گمان نیم کنم این پیشنهاد مورد داشته باشد

رییس-آقای مخبر؟

مخبر –بسته به نظر مجلس است

رییس –ری میگیریم به قاب لتوجه بودن این پیشنهاد آقایانیکه قاب لتوجه میدانند قیام فرمایند

(عده قلیلی قیام نمودند)

رییس –قابل توجه نشد پیشنهاد آقای فهیمی

(بمضمون ذیل قرائت شد)

بنده ۱یشنهاد میکنم ماده اول بطریق ذیل نوشته شود ماده اول –مجلس ملی به وزارت فوائد عمه اجازه میدهد که بامواقت مهند متخصص امریکائی راه آهن یک نفر منشی تندنویس ویازده نف مهندس برا ینقشه رداری مقدماتی راه آهن ایران برا یمدت دوسال استخدام نماید به این شرط که هر عده از مهندسین مزبور بین ایرانیها یافت نشود از امریکا استخدام شوند

رییس –این عین ماده اول با تبصره هست با تغییر الفاظ فقط کلمه امریکائی را انداخته اید

فهیمی –مقصود بنده بیشتر یک اصلاح عبارتی است

(صدای زنگ رییس)

رییس –اصلاح عبارتی را پیشنها کنید این پیش نهاد شما عین ماده اول است وتبصره با تغییر الغاظ فهیمی –خیر تفاوت دارد اجازه میفرمایید

رییس –بفرمایید

فهیمی – درماده نوشته شده است به فوئد عامه اجازه میدهند که بحسب توصیه متخصص فنی امرکیائی یک نفر منشی تندنویس ویازده نفر مهندس برای معاونت خود استخدام نماید این (معاونت خود) در این عبرت به معاونت وزارت فوائد عامه تعبیر میشود نه به معاونت متخصص عبارت آن را بخوانید این است مجلس شورای ملی به وطرارت فوائد عامه اجازه میدهد که برحسب توصیه متخصص فنی امریکائی ساختمان راه آهن یکنفر منشی تند نویس ویازده مهندس امرکیائی بجهت نقشه برداری مقدماتی راه آهن ایران برای مدت دو سال به عنوان معاونت خود (خود) کی است

آقا سید میرزا علی عمادی –معلووم است متخصص است

رییس –ممکن است (خود تبدی لبه (او) شود فهیمی دیگر اینکه درتبصره نوشته اند که متخصصین ایرانی حق تقدم دارند ولی چون درمتن ماده دوازده نف رامریکائی را تصریح کرده است دیگر این مقصود را نیم رساند مگر اینکه گفته میشد (امرکیائی وایرانی) آنوقت ایراین مقدم بود یا عده بیش از دوازده نفر بود باز ایراین مقدم بود ولی بااین ترتیب که نوشته اند تبصره با اصل ماده موافقت نمی کند مگر اینکه درم اده قید کنند که دوازده نفر مستخدم ایرانی استخدام خواهند کرد اگر نبود امرکیائی استخدام کنند

مخبر –آن قسمت اصلاح عبارتی تبدیل (خود) به (او) صحیح است وغفلت شده است ولی قسمت اخیر درپیشنهادشان برعکس نوشته شده ولی توضیحشان این است که ما به وزارت

فوائد عامه اجازه بدهیم دوازده نفر ایرانی استخدام کند وآنوقت معکو کنیم که اگ رایراین پیدا نشد از امریکا ستخدام کنند درصورتیکه نظر این نیست نظر این است که از امرکا استخدام شود ولی کمیسیون این تنتصره را اضافه کرد که اگر دول دربین ایرانیها این متخصصین فنی را که او خواسته است پیدا کرد کرد به ایرانیها حق تقدم بده

رییس –قسمت اصلاحی آخر ماده یعنی تبدیل کلمه (خود) به (او) را آقای مخبر قبول کردند راجع به باقی قسمتهای پیششنها رای گرفته میشود آقایانی که قاب لتوجه میدانند قیام فرمایند

(عده قلیلی قیام نمودند)

رییس –قابل توجه نشد پیشنهاد آقای نجومی پیشنهاد اصلاحی است

(به شرح ذیل قرائت شد)

بنده پیشنها یمکنم درماده اول عوض کلمه (توصیه نوشته شود (تقاضا)

مخبر –قبول میکنم

رییس –تقا ضا (ببا) هم یخواهد (تقاضا ی)

مخبر-بلی

رییس –پیشنهاد آقای آقا سی یعقوب هم اصلاح عبارتیست

(این طور خوانده شد)

مقام محترم ریاس پیشنهاد میکنم درماده اول عوض کلمه (ساختمان (ساختن) نوشته شود

مخبر –قول میکنم

رییس -پیشنهاد میکنم تبصره ماده اول اینطور نوشته شود

تبصره –متخصصین ایرانیحق تقدم دراستخدام خواهن داشت واستخداممامورین امرکیائی همگامی مجاز خواهد بود که نبودن اشخاص مناسب بین ایرانیها مقق باشد

رییس –آقای دادگر (اجازه)

دادگر بنده میخواستم جنبه تارفی را از این حق تقدم بیرون بیاورم آقای وزیر فوائد عامه فرمودند متخصص عزم نیست ودرپارس منتظر است که خبر استخدام دیگران را بفهمدو آقای قای مخب کرارا فرمودند امرکیائیه وقت قیمت میگذارند یکساعت هم تاخیر وقت نمی کنند الان هم مترصد است که تکلیف استخدام این دوازده نفر را فهمد وآنهارا همراه بیاور دراینصورت حق تقدمم کا میماند وقتیکه ایشان مامورند متخصص را از خارج بیاورند دیگر چطور از بین ایرانیها بیاورند دراین صورت بنده بنده معتقدمم یا باید تبصره را حذ فکرد یا بهش روح داد این است که بنده پیشنهاد کردم وقتی امرکاییها استخدام شوند که در بین ایرانیه پیدا نشود) وبالاخره بنده خواستم این جنبه تعارفی از اینن تبصره بیرون برود

وزیر فوائد عامه دراین تغییر تبصره که میفرمایند بنده اشکالی نیم بینم ولی یک اشکال خواهد داشت وآن این است که ضمنا یک محمه هم باید تشکیل داد چون همه ایرانیها خودشان را متخصص خواهند دانست وهر کس یک فصلی از هندسه خوانده است خودش را مهندس میداند بنده قعیده ام این است که از برای این کار بخصوص یعنی برا یقشه کشی راه آهن تقریبا ما متخصص ایرانی نداریم مگر یک نفر که پرویز میرزا است ویکنف ردیگر هم داریم که دررستف است واطلاع هم داده است که من هم هستم چون متصدی راه آهن است وشاید بدرد بخورد ویک نفر دیگر هم داریم که همان ترسنسکی است که الان دار درراه خرم آباد کار میکند وبنده عقیده ام این است که علاوه بر آن عده که او تقاضا کرده است استخدام شوند ما به بیش از این سه نفر احتیاج اریم اشکالی که ا باری وزارت فوائد عامه پیدا میشود این است که فردا بنده نیم دانم چطو راین قبیل اشخاص یا وسائطشان را متقاعد کنم وخیل یاسباب زحمت میشود بنده غیر از این سه نفری که غرض کدرم دیگری را سارغ ندارم واین سه نفر هم یکیشان مشغول کار است یک نفرشان را هم یخواهیم استخدام کنیم برای کا ویکشان هم دررستف است ویک پیشنهادی داده استوبنده از احوال اواطلاعی ندارم شاید بدرد بخورد به هر صورت از برای کراهای نمره دوم وسوممهندس ایراین اریم وهرگز هم امریکائی استخدام نیم کنیم یک نکته دیگر راهم یخواستم عرض کنم که درمذاکرات اول شاهزده بود که یمفرمودند باید متخص بیاید آنوقت به بیند چه چیز میخواهد این آدمی که معین شده است ومیاید قریب صت سالش است وچهل سال در در امریکای شمالی وجنوبی وگویا جاهای دیگر هم راه آهن ساخته است عامل این کار بوده متخصص این کار بوده ووقتی در پاریس یا هرجای دیگر کهباش وحساب خودش را بکند وفکر کند وبگوید من از برای همچو خدمتی که شما از من میخواهید این اسباب کار را لازم دارم دیگر بنده تصور نیم کنم که محتاج باشد بیاید اینجا وعرض وطول طهران را بفهمد خودش آنجا میفهمد چه میگوید

رییس –قسمت اول پیشنها ایشان عین تبصره است رای میگیریم به قاب لتوجه بودن پیشنها یاشان درقسمت اضافی آقایانی موافقین قیام بفرمایند

(عده قلیلی قیام نمودند)

رییس -قابل توجهنشد پیشنهاد آقای محمد ولی میرزا

(به شرح ذیل قرائت شد)

درماده اول پیشنهاد میکنم متخصص فنی امرکائی با یک نفر تند نویس باش

رییس –با چند تا ؟عدد افتاده است به هرحال توضیح بدهید

محمد ولی میرزا –بنده ناچارم اینجا عرض کنم که آاقی مخبر یک قدری از حسن فصلاحتشان استفاده میکنند وآنطوریکه باید در واقع جواب نیم دهند یک بیاناتی بطور کلی میفرمایند که البته با فصاحت وبلاغتی که دارند موثر هم واقع میشود بنده رعض نکردم که متخصص امریکائی بیای درایران هواخوری که کند وبرود

گراند سینمای ما یا از این قبیل چیزها را که درمملکت ماهست وجا های دیگر نیست تماشاکند وعرض هم نکردم که متخصص هستم بلکه جنابعالی واهل این مجلس وحتی آقای وزیر فوائد عامه هم هیچکدام متخصص نیستیم ولی این قدر رااطلاع داریم که نقشه را درتوی اطاق کار ودرکابینه کار نیم کشند نقشه مستلطم این است که متخصص قبلا سیاحت کرده باشد وبه یک کارت جغرافی ایراین که درامریکا چاپ شده وجلوی چشم خود گذاشتهه است نیم تواند موانع طبیعی وراههائی که بین آذر بایجا تهران است مجسم کند مگر علم لدنی داشته باشد والا با آن پررامی که درمدارس آنجا تدریس میشود هرمتخصص وهر مهندس یکه بیادی اینجا اذعان میکند که بای سیاحت کند وباید شش ماه موانع طبیعی مملکت را به بیند وبه رای العین مشاهده کند تا بتواند آنها را درتحت ارقام هندسی بیاورد ومعین کند وبالاخره بنده مقصودم این بود که فلان متخصص بیاید اینا تفریح کند وپیشنهاد خود راهم مسترد میدارم

رییس –باری سی این راه هم بای درنظامنامه پیشش بینی شود ماده اول باطلاحاتی که شدهاست قرائت میشود

یاسائی –بنده تجزیه ماده وتبصره را پیشنهاد میکنم

(ماده وتبصره مزبور بشرح ذیل قرائت شد)

ماده اول –مجل سشورای ملی به وزارت فوائد عمه اجازه میهد که برحسب تقاضای متخصص فنی امریکائی ساختن راه آهن یک نفر منشی تند نویس ویازده نفر مهندس امریکائی بجهت نقشه برداری مقدماتی راه آهن ایرانی برای مدت دوسال به عنوان معاونت او استخدام نماید

تبصره –متخصصین ایراین حق تقدم دراستخدام خواهند داشت

رییس –رای گرفته میشود به ماده اول بدون بتصره آقایانی موافقین قیام فرمایند

(اغلب قیام نمودند)

رییس –بصویب شد رای گرفته میشود به تبصره آقایانیکه موافقند قیام فرمایند (اکثر بخاستند) تصویب شد رای گرفته میشود بمجموع ماده اول با تبصره آقایانیکه موافقند قیامفرمایند (اکثر نمایندگان قیام نمودند) تصویب شد ماده دوم قرائت) میشود (بشرحذیل قرائت شد)

ماده دوم –جمع حقوق مسالیانه مستخدمین مذکور بیش از پنجاه هزار تومان نخواهد بود

رییس –آقای یاسائی موافقند؟

یاسائی –بلی موافقم.

رییس –آقای بیات (اجازه)

بیات –موافقم.

رییس آقای آقا سید یعقوب آ ید

یعقوب –موافقم

رییس –آقای شریعت زاده (اجازه)

شریعت زاده –بااصل این ماده بنده موافقم ولی چون نقصی درش مشاهده میشود این است که بنده به عنوان مخالفت تذکر میدهم که باید محل تادیه این قوق هم معین شود از کجاست

مخبر –محل شاز همان دویست وپنجاه هزار تومانی است که مجلس شورای ملیبرای نقشه بداری تصویب کرده است

بعضی از نمایندگان –مذکرات کافی است

رییس –آقای امیر تیمور وآقای فهیم هم درهمین رمینه پیشنهادی کرده اند قرائت میشود

(به شرح ذیل قرائت شد)

این بنده پیشنهاد مینمایم که ماده دوم بطریق ذیل اصلاح شو ماده دوم جمع حقوق سالیانه بیش از پنجاه هزار تومان نخواهد بود واز محل اعتبار دویست وپنجاه هزار تومان قانون مصوبه بیستم بهمن ماه ۱۳۰۴ تادیه خواهد گردید امیر تیمور کلالی

رییس –پیشنهاد آقای فهیمی هم همین است

مخبر –بنده جمله اضافی را قبول میکنم

رییس-رای گرفته یمشود بماد هدوم بطریعی که اصلاحشد آقایان موافقن قیام فرمایند

(اغلب قیام نمودند)

رییس- تصویب شد ماده سوم قرائت شود

(به شرح ذیل قرائت شد)

ماده سوم –سایر مواد لازمه کنترات مستخدمین مذکور درحدود مواد قانون مصوبه ۲۹ اردیبهشت ۱۳۰۴ خواهد بود ومستخدمین مزبور درتحت سای رمتخصص فنی راه آهن مسوول اوزارتفوائد عامه هستند

رییس –آقای ملک مدنی (اجازه) ملک مدنی –بنده درکمیسیون با این ماده مخالف بودم از نقطه نظ اینکه آن قانون مصوبه بیست ونهم اریبهشت مربوط به کنترات این مهندسین نیست ینده مراجعه کردم ودیدم که ابدا اربتاط ندار وعقدیه دارم که یک موادی برای استخدام این مهندسین بایستی تدوین شود که دراین قانون بادشد

مخبر –عرض میکنم که پریروز درموقع طرح آن لایحه راجع به سه نفر متخصص این مذاکره شد که بالاخرهدولت کنتراتی را کهمی بندد با متخصصین البته نباید به این اختصاری که الان درمجلس میگذرد باشد چون یک شرایط دیریهم درکار استکه ما میخواهیم خارج از دود یک قانون مصوبی نباشد یعنی بدون تصویب مجلس کنتراتی بین وزرتخانه ومستخدم بسته نشود ومیخواهیم تکی به یک قانونی باشد واین مساله که آقا فرمودند صیحاست بعضی مواد آن قانون مملکن است با استخدام این اشخاص ارتباط نداشتهباشد باشد ولی اغلب مواد آنن قانون ارتباط کامل دارد با هرمتخصص که مابخواهیم از امریکا استخدام کنیم از جمله برای مرخصی برا یدخالت نکردن آنها در امور سیاسی ومذهبیوبالاخره سای رشرایطی که از نقطه نظر صرفه مااست وباید رعایت بشود وخارج بشود خارج از حدود یک قانون مصوبی یک قانون مصوبی هم نباشد همه درآنجا هست این بود که درکمیسیون هم برای نظریه شما کلمه (لازمه) را اضافه کردیم واین کلمه برای این

اضافه شد که دول هریک ازمواد آن را هم میداند در کنترات آنها ذکر کند وار ما بخواهیم آن مواد جزئی را دیانجا اضافه کنیم ممکن است چند جلسه وقت مجل سصرف این کار بشو که آیا یکماه مرخصی داشته باشد یا دوماه وبالاخره شرائط اصل یعنی آن چهار رکنی را که جز استخدام متخصصین خارجی است دراین لایحه دکر کرده ایم بقیه راهم موکول کرده ایم به آن قانون که از تصویب مجلس گذشته است

جمعی از نمایندگان –مذاکرات کاففی است

رییس –آفای آقا سید یعقوب (اجازه)

آقا سید یعقوب –بنده با اینکه موافق بودم وهمه آقایان دیدند ولی بنده عقیده ام این است که دراین دوره موافق شویم موادی را که مربوط به نترات امریکائیها است درتحت نظر بیاوریم ما اینمواد لازمه را برسبیل کلیت درکمیسیون گذراندیم وبینی وبین الله تصدیق مینمایید که ما نمی توانیم این قبیل مواد را برسبیل اجمال بگذرانیم آقایان فقط فوانین الهی است که دوام پیدا میکند لیکن فوانین بشری دوره بدوره باید فرق بکند دردوره چهارم وقتی که لایحه کنترای امرکیائیها آمد به مجلس همین آقای فهیمی که آمدند اینا ومخالفت کردند بقدری مدایح بیان کردند در در استخدام امریکائیها که بنده کور کورانه رای دادم اما حالا ک کم کم چشمان باز شده می بینیم ناچاریم این مواد را درنظر بگیریم بنده رعض میکنم ما نباید تمام حیصیات خودمان را بدست اینها بدهیم بنده بمخالفم این مواد ومخصوصاماده سووم را بایستی آقای مخبر قبول نمایند که برسبیل کلیت ما نگذرانیم وبای دومرتبه مواد را درتحت نظر بگیریم که یکقدری از این اختیارات امپراطوری کاسته شود ما چنین اختیارات تامه به امرکیائیها نداده ایم آنها مستخدم ماهستند نه اینکه برما حکومت کنند ما همچو اختیارات مطلقه وسلطنت کلی به آنها نداده ایم وزیر دیگر اختیاری ندارد چرا برای اینکه قانون ایطور کرده وحال انکه ما گفتیم درتحت هدایت وزیر باد دیک وزیر آقای هلیمی بودند یا نمی دانم کی که تسلیم آنها شدند وبالاخره کا بجائی رسیده است که وزرا بکلی دستشان بسته شده است وجرات نمی کنند دیگر کار ی بکنند وباید منتظر باشند وبه بینند که از مقام عالی مستشاری چه امری مشود بنده این عقیده را ندارم آقا ملت ایران آزاد است قوانین هم آزاد است وباید بطر آزادی قوانین اجزا شود (بقضی از نمایندگان صحیح است) وبالاخره بنده با این ماده کاملا مخالفم وبایستی این ماده برگردد بکمیسیون بچه مناسبت مجلس ازما نظرات از ما سلطنت برای آنها ؟بنده بکلی مخالفم ما سلطن را درتحت قانون میدهیم اختیارات را درتحت قانون میدهیم ما اختیارات مطلقه بههیچکس نیم دهیم فلان مفتش را میفرستند یک محلی میرود اینجا توی سر این مزند توی سر آن مزند آقا اولا ایران بدست ما سپرده شده است ما این اختیارات ما این مطلقه را نمی توانیم بیک پیشنهاد دولت بدهیم بامریکائیها بهیچ وجه اختیارات مطلقه نیم دهیم دردوره چهارم یم گفتند امریکائیها که آمدند سیل لیرهاست که میاد به ایران برعکس مادیدیم که سیل لیره بودکه برگشت حالا بنده اینها را کاندارم وعرض میکنم که این مواد باید بیاید بکمیسیون ماده بماده مطالعهشود همین آقای مخبر السلطنه پریروز فریاد مزد از دست اداره مالیه (خطاب به آقای وزیر فوائد عامه) یاددتان هست که بنده گفتم شما از طرف ما وکی لهستید خودش فریاد میز ازدست اداره مالیه بنده عرض میکنم که این موا بایستی بیاد درکمیسیون آقا ماچشمممان ترسیده است مساله آدم مارگزیده است که ارییسمان سیاه وسفید میترسد (خطاببه آقای شیروانی) آقا جان جنابعالیهم بترسید باید تمام اینها ماده بماده بیاید بکمیسیون وتحت شور وطالعه واقع شود که ایقدر شکم مردم زیر لگذ اینها نیفتد

وزیر مالیه –دراینجا تصورمیکنم یک خلط مبحثی شد کنترات مستخدمین جدید مطرح بود ودخل شدند در یک موادی که هیچ موضوع بحث بنود بنده که یکی از وزرا مالیه شما هستم صریحا عرض میکنم کههیچوقت امرکیائیها توقع ندارند که اختیار داده است اینها کاملا درتحت هدایت وزیر ومسوول زویر هستند وبیجهت هم توهین به وزرا انیم شود کرد که تسلمی آنه شده باشند یا تصور کرد که آنها یک اقداماتی برخلاف قانون وقاعده کرده باشند واگر یکی از آقایان وزرا هم اینجا یک حرفی زده اند بنده تصور میکنم آن حرف باید میان خودمان حل شود

آقا سید یعقوب –شما ترس دارید بنده ندارم

وزیر مالیه –عرض میکنم که درمساله مالیه همانطور که درتمام ادارات دنیا ودرهم جا هست یک چیزهای کوچکی در اداره واقع میشود کهه بایستی آنها را حل کرد واصلاح کرد البته اداره مالیه امروزه باری اینکه (چنانچه ملاحظه میفرمایید) خیلی مبسوط است وشعب مختلف هم درمرکط وهم درولایات دارد البته یک نارضائیها ویک چیزهائی اتفاق میافتد که آنها راباید در تحت نظ رگرفت واصلاح کرد بنده عرض میکنم از وقتیک بنده داخل دروزارتمالیه شده اتا حالا ندیده ام که یک ماله از رف وزیر بامتشاران امرکیائی مذکره شو وآنها تصدیق وتمکین نکنند اینهاا ابرای استخدام آمده اند نه باری اینکه اختیارات مطلقه وحکومت یداشته باشند بالبته یک جزئیاتی درکارهست که باید اصلاح شود که با مال خوبی از وجود آنها برای خدمت بمملکت استفاده بشود باین است عقیده بنده حالااگر اجازه میفرمایید این لاوایح را تقدیم کنم

رییس –حالا تامل بفرمایید بعد عرض میکنم

جمعی از نمایندگان –مذاکرات کافی است

وزیر فوائد عامه –بنده خودم رامحتاج می بینم که یک توضیحی بدهم درچند روز پیش راست است که بنده اینجا ایبنده اینجا یک عرایضی کردم ولی گمان میکنم که آن عرایض بنده عبارتش شاید بطور کنایه بوده است ولی حالا تصریح میکنم بنده اولا جواب آن مساله که گویا راجع بگاومیری وبد علیحده دادم وبعد هم یک عرایضی عرض کردم مربوط بهم بنوده است ولی چون پشت سرهم واقع شد آنرا مربوط به مالیه کردند ولی مطلب من دراین بود که

اختیارات ادارات ووزارتخانه هام کم است یک اختیاراتی میخواهد که انسان از عهده مسئئلیت برآید مثلا آن روز اینجا مذاکره شد که گاو میمیرد ویک نواقصی درکار هست وبقدر کفایت سرم حاضر نمی کنند خوب ما چه کنیم به اندازه که مالیه درقدرت خودش میدانسته است واعتبار داشته است داده وآن محل را صرف کرده اند وحالا دیگر محلی نیست بنده قصدم این وبد که الزم میدانستم یک اختیاراتی داده بشود یا به اداره مالیه بابه یک نفر از وزرا یا به هرک سکه مصلحت میدانید که درمواردی که امور فوتی وفوری واقع میشود که مجال تدارک پیشنهاد وتنظیم لایحهوبردن اینجا وآنجا نیست وبالاخره تا به مجلس برسد ومجلس هم ملاحظاتش را بکند وتصویب کند گاوها همه مرده اند یا فرق نیم کند امور دیگری که واقع میشود یک اختیار یدریک جانئی ویک مرکزی مباشد که بتوانند دراین قبی لموارد یک همچو خرجی بکنند بعد هم بیاورند وا زتصویب مجلس بگذرانند فصد بنده این بوده است حالا اگر آن روز درست واضح نشده است لازم بود ک این توضیحات را عرض کنم

رییس –رای میگیریمم ....

آقا سید یعقوب –بنده پیشنهادی عرض کردم

(پیشنهاد آقای آقا سید یعقوب به شرح آتی قرائت شد)

مقام محترم ریاست پیشنهاد میکنم این ماده برردد به کمیسیون وتجدید نظر شود

آقا سید یعقوب –بنده قطع نظر ا زمطالبی که عرض کردم آن روز آقای مخبر هم تشریف داشتند ومتاسفانه آقای رییس کمیسیون تشریف نداشتند واین مساله درآنجا مذاکهره شد آیا تماام آن مواد را برداریم بیویسیم یا بقضی مواد را وبنده به به آقای معاون وزارت فوائد عامه اعتراض کردم که شما دروزارت فوائد عامه این همه جمعیت دارید لالقل برای تنظیم چهار ماده که محتاج الیه است آدم ندارید خودشان هم گیر کردند وبعد گفتند ما درآنجا یک کمیته مجازات (خنده نمایندگان) یک کمیته امتیازاتی داریم که میتوانیم بعد آن مواد محتاج الیه را پیشنهاد نماییم خلاصه گیر کردند وچون بعضی از اعضا کمیسیون جدیت داشتند که این لایحه زودتر بگذرد این بود که آن موادی را که درسابق بطور اجمال وابهام گذشته بود دراین لایحه پیش بینی کردند وبمجلس آمد وبنده می بینم که آقایان یک توجهی دارند که درتحت این مواد یک اختیارات جدید دیگری به آنها نداده باشیم این است که بنده پیشنهاد کردم که برگدد به کمیسیون ودرآنجا تجدید نظر شود که حدود اینها واختیار اتشان درپیشنهاد ثانی تکمیل شود این بود عرایض بنده.

رییس –آقای فاطمی (اجازه)

فاطمی –بنده درآنروز که این ماده بخصوص گذشت نبودم ولی دراین موضوع درکمیسیون چند جلسه با حضور نماینده وزارت فوائد عامه ومالیه مذاکره شد واین اشکالاتی که از طرف بعضی فوائد عامه ومالیه مذاکره شد واین اشکالاتی که از طرف بعضی آقاایان نمایندگان شد مخصوصابه قول آقای آقا سید یعقوب دریکی از این مواد مخالفتها شد وحلاجی کامل بعمل آمد وبنده گمان میکنم که اگ راین مواد به کمیسیون برگردد کمیسیون نظر جدیدی غیر از همین نظری که اتخاذ کرده است ندارد حالا دیگر بسته است به رای مجلس

مخبر –اگر آقای آقا سید یعقوب نظرشان باشد غی رآز آقای ملک مدنی که ایشان هم درکمیسیون اینطور نظمر میاید قانع شدند یک نفر دیگر هم درکمیسیون مایل نبود که این ماده باشد ولی ما برا یاینکه یک اکثریتی درکمیسیون داشته باشیم که یاین ماده را بگذرانیم که پیشنهادی به امضا موافقین این ماده که تقریبا یک اکثریت قریب به اتفاقی بود و شاید دو سه نفرشان حاضر ننبودند بالاخره بوسیله آن پیشنهاد این ماده را اصلاح وتصویب کردیم وهمینطور که آقای رییس کمیسیون ه مفرمودند البته اسخاصی ک آن پیشنهاد را امضا کردند تردیدی دررای خودشان پیدا نخواهند کرد وباز همین ماده را تصویب خواهند کرد یک نکته را هم یادآور میشوم (که شاید آقای آقا سید یعقوب نظرشان رفته است) دراین جا فق طاز نقطه نظر آن مواد کلمه لازمه ذکر شد که تنها یک مواد ماده ا زقبیل مرخص واینها نیست چون یک فکری هست که راه آهن از نقطه نظر یک استقلالی پیدا کند وا زتحت نظارت مالیه وشاید کنترل مستخدمین امریکائی هم یواش یواش بیرون بیای وبنده یقین دارم آقایان نمایندگان وهر وطن پرستی مخالف این عقیده است وراه آهنباید از نقطه نظر مالی کاملا درتحت نظر وتفتیش دکتر میلیسپو باشد وکاملا نظارت بکند واین فکر جدیدی که میخواهند کم کم در ین جا توسعه بدهند ممکن است خدای نخواسته بعضیها اغفا لشوند ویک پس وپیش هائی بکنند وآن وقت بنده تصور میکنم که یک ضررهای غیر قابل جبرانی برای ما پیش میاید این است که آقایان بایدکاملا متوجه باشند که ما زا حیث مالی باید کاملا بیسیون امریکائی اهمیت بدهیم که آنها نظار درکنترل مخالج داشته باشند

جمعی از نمایندگان –صحیح است

رییس –رای گرفته میشود پیشنهاد آقای آقا سید یعقوب آقایان موفقین قیام فرمایند

(عده قلیلی قیام نمودند)

رییس –تصویب شد ماده چهارم فرائت میشود

(به شرح ذی لقرائت شد)

ماده چهارم –وزارت فوائد عامه مامور اجرا یاین قانون است رییس مخالفی ندارد

(گفتند خیر)

رییس –پیشنهاد آقای شریعت زاده قرائت میشود

(به شرح ذیل قراتئت شد)

اصلاح ماده ۴- وزارتین فوائد عامه ومالیه هریک درحدود وظایف مربوط بخود مامور اجار یاین قانون می باشند

شریعت زاده –بنده توضیح مفصلی نمی خواهم بدهم معتقد

هستم که لاوایحی که جنبه مالی دارد ومخصوصا از کمسیون بودجه تقدیم یمشود بهتر است این که ماموریت به هر دو وزارتخانه داده شود

مخبر –بنده موافقت می کنم با این پیشنهاد

رییس –آقای یاسئی (اجازه)

یاسائی –آقای مخبر پیشنهاد را قبول کردند ولی بنده از این جهت مخالفم که ما از نقطه نظر نظارت نظر مالیه را دراینجا دخالت بدهیم بنده عرض میکنم ناظر قانون غیر از مجری قانون است در ماده قبل که گذشت ما قید کردیم که مسئول وزار فوائد عامه باششند درلاحه دولت این عبارت نبود مما گفتیمم چون درآن قانون اردیبهشت قید شده است که درتحت تعلیمات رییس مالیه باشند وبا ماده اول این قانون تناقض داشت این بود که این عبارت را رها کردیم برا یاینکه از تحت تعلیمات رییس مالیه خارکج شود ومستقیما مسئل وزار فوائد عامه باشند ودر اینجا موردی ندارد که مالیه نظظر داشته باشد مگر درجنبه مالیش که آن هم لزویم ندارد زیرا مالیه درکلیه مالی نظارت دارد تا چه رسید به مسائلی که جنبه اقتصادی هم دارد

مخبر –بنده تصورم یمکنم کهنظر به به اسبقه که این قضیه دارد ودرقانونی هم که سه روز پیش گذشت این جمله یعنی مالیه هم در حدود وظایف خود درآنجا ذکر شد واین جمله فقط مربوط به قسمت مالی است واین مسئله معلوم است چون مالیه غیر از نظارت درقسمت مالی وظیفه دیگری نداردزیرا پول میدهد ووزارت فوائد عامه هم درقسمت فنی مامور اجرای این قانون است وبنده هم از این نقطه نظر این پیشنهاد آقای ضیا قرائت یمشود

(به شرح ذیل قرائت شد)

مقام منیع ریاست مجلس شورای ملی پیشنهاد یمشود که به ماده چهارم خبر کمیسیون رای گرفته شود

مخبر –پیشنها آقای شریعت زاده حق تقدم دارد

شریعت زاده سوتعبیری درپیشنهاد بنده شده است اجازه میم فرمایید

رییس –چطور ؟سو تعبیری که نکرده اند آقای فاطمی (اجازه)

فاطمی –اگر آقایان اجازه میدهند امروز عصر کمیسیون بودجه است وقانون هم بحمدلله تمام شده این ماده چهار را اگر آقایان موافقت بفرمایند به کمیسیون ارجاع شود وثانیا امعان نظر درآن شود که اگر اشکالی دارد رفع شود وفعلا هم چون وقت گذشته است بنده گمان نیم کنم که این قانون تمام مشود واری گرفته شود وچون عص رکمیسیون تشکیل میشود بهتر این است که درکمیسیون بیادی ودرآ، جا تجدید نظر شود وافکاری که آقایان دارند جمع شود وبالاخره برای پس فردا صبح راپرتش را به مجلس میدهند وتمام میشود

رییس –علی ای حال ماده چهارم خبر کمیسیون بودجه مجددا پیشنهاد شد این قسمت آخر راهم که آقای مخب رقبول کردند تقریبا بجای ماده میشود بنابراین به پیشنهاد آقای ضیا رای میگیریم اگر قاب لتوجه شد شد ماده برمیگردد به کمیسیون رای میگیریم به پیشنهاد آقایی ضیا آقایان موافقن قیام فرمایند

(اغلب قیام نمودند)

رییس –قابل توجه ششد ماده برمیگردد به کمیسیون

شریعت زاده –اجازه می فرمایید توضیح بدهم

رییس –برخلاف واقع که عقیده شما را جلوه ندادند وراجع به پیشنهاد هم دومرتبه نیم شود توضیح داد بعد هم ممکن اس خر کمیسیون مبتکرات راجع به قاب لتوجه بودن طرح آقای حائری زاده وجمعی از آقایان

بعضی از نمایندگان ختم جلصسه

بیات –بنده عرض دارم

رییس –بفرمایید

بیات -یک ساعت ونیم تقریبا از ظهر گذشته است دو ساعت ونیم بعداز ظهر هم کمیسیون بودجه تشکیل می شود ما باید دوباره برگدیم به کمیسیون وبااین حال موفق نم یشویم که درکمیسیون حاضر شویم وکارها عقب می افتد والبته کمیسیون ها هم بای کار بکنن که برا یمجلس حاضر باشد لهذا بنده معتقدم جلسه ختم شود

رییس-ختم جلسه مخالفی ندارد (گفتند خیر)

رییس –آقای وزیرمالیه

وزیر مالیه –لایحه قانونی برای تاسیس بانک فلاحتی وصناعتی وتجارتی ملی ایران لاحیه توسعه اقتصادیات لایحه دئر به استدعای از مجلس که مقداری از اعتباراتی که درچهر ماه اول سال برای دولت مقرر فرموده بودند چون مخارجی شده بود از قبیل اعتبار دفع آفات حیونانی ومخارج صحیه وعدلیه که دمههای بعد چون محلی نداشت این است که استدعای این اعتبار از مجلس شده لایحه دیگر برای رفع مالیات چای تا ده سال که پنج سال بود ده سال قراردادیم یکی دیگر برای کسر مقداری از حقوق وزارت عدلیه است که دربودجها ی که تصویب شده بود تبصره ای بود که آن تبصره را منظور نداشته اند مجددا تقدیم میشود یکی درباب خروج مسکوکات طلا وتقره است که که دراینجا یک قانونی وضع شد ودولت یک اصلاحی درآن لازم دید که تقدیم مجلس میششود وتقاضای فوریت هم شده است ولی چون امروز وقت نیست تمنا میشود برای جلسه آتیه جزو دستور گذاشته شود به فوریت تصویب شود یکی قانونی است برا یصادرات صاروج وگچ که از بنادر فارس خارج میشود ومالیاتی شکه از بابت الغا باج راهها برای آنها وضع شده است یک تحمیلیلی شده است که مانع ا زخروج آنها شده است این هم پیشنهاد شده است که میاتش برداشته شود ویکی اعتبار دویست وپنجاه هزار قراان که بیست وپنج هزا تومان میشود واز صرفه جوئیهای ادارات است برا یحوق منتظرین خدمت وزارتخانه ها

رییس –به کمیسیونها یربوطه ارجاع میشود آقای معتمد التولیه سوالی از آقای رییس اوزرا داشتید

معتمد التولیه –بلی

رییس –بفرمایید

معتمدالتولیه –خاطر آقایان نمایندگان مستحضر است که بنده هیچ وقت اوقات مجلس را به عرایض خودم اشغال نکرده ام عرض بنده راجع ب هآقای مدرس است که اگذشته از مزایای اخلاقیشان دراین فاجعه که درواقع هم ثلمه ای به اسلام وهم ثلمه ای ه امنیت مملکت وارد شده م یخواستم ببینم آقایان وزرا وهیئت دولت چه کرده اند وبا علاقه ای که الیحضرت پهلوی در طلیعه سلطن خودشان به امنیت مملکت ومصونیت جان ومال مردم دارند الان بیست روز است که از این واقعه گذشته ومعلوم نیست که نظمیه مملکت دراین باب چه اقدامی کدره است اگ ریک اطلاعاتی دارند بفرمایند که مردم دست ا زسر مابردارند وماهم نتیجه عملیات دولت را بدانیم والسلام

رییس –قبلا مطلع کرده بودید آقای رییس الوزرا را

معتمد التولیه- خبر چیزی عرض نکرده بودم

رییس –الوزرا –چون قبلا بنده اطلاع نداشتم از این سوال از دیرو زتا بحال اطلاع ندارم که نتیجه چه شده است تا دیروز را که اطلاع دارم متاسفانه با تمام اقداماتی که نظمیه می کند هنوز چیزی که قابل رعض باشد دردست نیست ولی از دیروز تا بحال را اطلاع ندارم ممکن است تحقی قکنم ودرجلسه آتیه عرض کنم

رییس (خطاب به آقای دکتر سنگ) سوالی از وزارت مالیه داشتید

دکتر سنگ –بلی چون تشریف بدند بماند برای جلسه آتیه

رییس -جلسه آتیه روز سه شنبه سه ساعت قبل از ظهر دستور بقیه دستور امروز

(مجلس یک ساعت وسه ربع بعداز ظهر ختم شد)

رییس مجلس شواری ملی –سید محمد تدین

منشی عبدالامیر –منشی امیر تیمور