مذاکرات مجلس شورای ملی ۲۱ فروردین ۱۳۳۹ نشست ۳۹۴
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری نوزدهم | تصمیم‌های مجلس | قوانین برنامه‌های عمرانی کشور مصوب مجلس شورای ملی |
| نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری نوزدهم |
مشروح مذاکرات مجلس شورای ملی، دوره ۱۹
جلسه: ۳۹۴
صورت جلسه مذاکرات مجلس روز یکشنبه ۲۱ فروردین ماه ۱۳۳۹
فهرست مطالب:
۱ - تصویب صورت مجلس
۲ - سؤال آقای خلعتبری راجع به محصلین ایرانی در خارجه و جواب آقای معاون وزارت فرهنگ
۳ - تقدیم یک فقره لایحه به وسیله آقای معاون وزارت فرهنگ
۴ - سؤال آقای خلعتبری راجع به اعتبارات کشاورزی و جواب آقای معاون وزارت کشاورزی
۵ - طرح گزارش کمیسیون فرهنگ راجع به امور مالی دانشگاه
۶ - طرح گزارش کمیسیون فرهنگ راجع به تربیت کمک متصدی آزمایشگاه برای دانشکده‌های شهرستان‌ها
۷ - تقدیم یک فقره لایحه به وسیله آقای معاون وزارت دارایی
۸ - بقیه مذاکره و تصویب گزارش کمیسیون فرهنگ راجع به تربیت کمک متصدی آزمایشگاه برای دانشکده‌های شهرستان‌ها
۹ - تعیین موقع و دستور جلسه بعد - ختم جلسه
مجلس ساعت ده و بیست دقیقه صبح به ریاست آقای رضا حکمت تشکیل گردید.
۱ـ تصویب صورت مجلس
رئیس - صورت غائبین جلسه قیل قرائت می‌شود
(به شرح زیر قرائت شد)
غائبین با اجازه - آقایان: امیدسالار - دکتر فریدون افشار - باقر بوشهری - سنندجی - تربتی - اکبر - عامری - کدیور - برومند - دکتر شاهکار - مشار - ذوالفقاری - کورس - مهندس هدایت - قبادیان - دکتر امیر نیرومند - سعیدی - بزرگ‌نیا - استخر - محمودی - پناهی - مهدوی - خزیمه علم - صادق بوشهری - دکتر عدل - هدی ساگینیان - دکتر دادفر – گیو – آقایان - حشمتی - مسعودی - مهندس شیبانی - اورنگ - اعظم زنگنه - سلطان‌مراد بختیار - خرازی - قراگزلو - صراف‌زاده - صفاری - امامی خویی - دکتر اصلان افشار - دکتر اسدی.
غائبین بی‌اجازه - آقایان: دکتر طاهری - قرشی
رئیس‌ـ نسبت به صورت جلسه نظری نیست (اظهاری نشد) صورت مجلس تصویب شد
۲ـ سؤال آقای خلعتبری راجع به محصلین ایرانی در خارجه و جواب آقای معاون وزارت فرهنگ
رئیس‌ـ سؤالات مطرح است آقای خلعتبری
ارسلان خلعتبری ـ سؤال بنده این است آیا وزارت فرهنگ در مورد محصلینی که در خارج از کشور به عنوان محصل اقامت دارند و موفق به ورود در دانشگاه‌ها نمی‌شوند و رشته‌های تحصیلی مفیدی را تعقیب نمی‌کنند نظارتی دارد؟ متمنی است در این خصوص توضیحات لازم داده شود بنده در سفری که به انگلستان کردم به این نکته برخوردم که چندین هزار نفر محصل ایرانی در لندن و شهرهای مختلف انگلستان به عنوان محصل اقامت دارند بعضی از اینها با کمال جدیت تحصیل می‌کنند چه از پسرها و چه از دخترها و حقیقتاً طوری است که اسم و عنوان‌شان اسباب سربلندی و افتخار است برای ما و تمام وقت‌شان را صرف تحصیل می‌کنند اما اکثریت عظیم از این محصلین که در انلگستان هستند و همین طور در قسمت‌های دیگر اروپا هستند بنده در مورد محصلین انگلستان صحبت می‌کنم برای این که در آنجا خودم مشاهده کردم محصلینی که از اینجا می‌روند به عنوان تحصیل عده‌ای از اینها زبان نمی‌دانند و باید بروند چند سال تازه زبان یاد بگیرند و بعد از آن زبان یاد گرفتند آن وقت آنجا انواع و اقسام مدارس هست یک مدارسی هست خیلی جدی و تحصیلات در آن مدراس خیلی اساس صحیحی دارد. اگر به آن مدارس وارد بشوند خوب تحصیل می‌کنند و جا در این مدراس خیلی کم است هر کسی بخواهد نمی‌تواند وارد شود باید امتحان بدهد از هر صد نفر شاید پنج نفر پذیرفته بشوند و ۹۵ نفر در امتحان رد بشوند آن وقت آنها در این مدارس که جدی است و سریو است نمی‌توانند وارد بشوند عده قلیلی وارد می‌شوند آن عده‌ای که وارد نمی‌شوند می‌روند مدارسی که به هیچ عنوان اهمیت ندارد به مدارس خصوصی است که معلم ندارند وسایل تحصیل ندارند و بین آن مدارس خصوصی خیلی تفاوت فاحشی است با آن مدارسی که دولت اداره می‌کند آن وقت اینها دوره این مدارس که تازه تمام کردند باید امتحان بدهند برای ورود دانشگاه که امتحانش خیلی سخت بایستی زبان خوب بدانند و در دبیرستان‌ها خوب تحصیل کرده باشند تا بتوانند موفق بشوند و بنابراین مجموع دوره‌ای که عرض کردم اگر صحیح طی بشود شاید موفق بشوند در ورود دانشگاه بنابراین از محصلین ایرانی که در آنجا هستند پنج درصد فقط برای آنها امکان ورود به دانشگاه هست و ۹۵ نفر دیگر برای آنها امکان ورود نیست اینها سال‌های زیاد آنجا می‌مانند پول اولیائشان را خرج می‌کنند تحصیل هم نمی‌کنند بعد از چهار یا پنج سال که ماندند تا از آنجا می‌روند به آمریکا و فرانسه و آلمان و بدون این که تحصیل بکنند پول می‌گیرند و اوقات‌شان را به هرزگی و عیاشی و بطالت می‌گذرانند مخصوصاً این وضع خیلی اهمیت دارد از لحاظ محصلین دختر عده زیادی از دخترهای ما آنجا هستند و با این ترتیبی که عرض کردم امکان ورود به دانشگاه نیست و ماندن آنها هیچ صورت خوبی ندارد و بعد از مدتی برمی‌گردند به ایران نه به درد مملکت می‌خورند نه به درد اینجا می‌خورند نه به درد آنجا حقیقه جوان‌هایی از ما چه از پسر و چه از دختر از لحاظ زندگی ضایع می‌شوند بنده به چشم خودم دیدم چون از لحاظ کشور اهمیت دارد و سالی چندین میلیون دولت کمک می‌کند به آنها خرج تحصیل می‌دهد بعضی از مردم بیچاره خانه خود را می‌فروشند با نهایت سختی زندگی می‌کنند با حقوق اداری‌شان با کمک خانواده‌شان با وسایل خیلی سختی زندگی می‌کند پول تهیه می‌کنند برای بچه‌هایشان می‌فرستند و این بچه‌ها درس نمی‌خوانند عقب چیزهای دیگر می‌روند کم‌کم خراب می‌شوند افکار اجتماعی‌شان هم خراب می‌شود خلاصه آن که به جای این که مفید واقع شوند مضر واقع می‌شوند خواستم از وزارت فرهنگ سؤال کنم که برای این قضیه چه فکری کرده‌اند و چه نظارتی دارند که اینها وقت‌شان ضایع نشود تا بتوانند تحصیل بکنند و برگردند به این مملکت، خوشبختانه موقعی که بنده آنجا بودم جناب آقای دکتر عاملی هم بودند و مقداری از عرایضی که خدمت آقایان عرض کردم شاید ایشان توجه کرده باشند که مطالبی که عرض کردم راجع به محصلین واقعی است و از روی تحقیق و مطالعه عرض شده.
رئیس - آقای یزدانفر
معاونت وزارت فرهنگ (یزدانفر) - راجع به اعزام محصل به خارجه تا قبل از تصویب قانونی که در ۲۳ تیر ۱۳۳۶ گذشت بر طبق تصویب‌نامه‌ها محصلینی که دیپلم متوسطه داشتند و امتحان زبان یا امتحان بعضی از مواد را می‌دادند به خارجه اعزام می‌شدند و دولت هم یک کمک مالی می‌کرد و البته داشتن دیپلم متوسطه و دادن امتحان زبان و بعضی از مواد درسی موجب این بود که ما شاگردهای خوب به خارج بفرستیم وقتی که قانون ۲۳ تیر ۱۳۳۶ گذشت در آنجا امتحان حذف شد و داشتن دیپلم متوسطه هم حذف شد و شاگردان به خرج خودشان به خارج می‌رفتند با هر تحصیلی و اگر هم زبان نمی‌دانستند با هر تحصیلی و اگر هم زبان نمی‌دانستند تقاضا می‌کردند که به خارج برای تحصیلات بروند و البته مطابق آن قانون وزارت معارف نمی‌توانست مخالفتی به عمل بیاورد و فقط تقاضاکنندگان باید پذیرش از آن مدرسه‌ای که می‌خواهند در آنجا مشغول تحصیل شوند ارائه بدهند البته شرایط دیگری بود ولی شرط اساسی و اصلی و ارائه پذیرش از آن مدرسه‌ای بود که می‌خواستند تحصیل بکنند به این ترتیب در این سه ساله که این قانون گذشته است عده کثیری که شاید بیش از هفت هزار نفر باشند شاید با داشتن دیپلم متوسطه یا نداشتن دیپلم به ممالک مختلفه رفته‌اند مخصوصاً عده زیادی به آلمان و اطریش که ارزان‌تر بوده رفته‌اند و عده زیادی هم که علاقه به تربیت اطفال‌شان داشتند به انگلستان اعزام شدند پس در درجه اول نظارت ما گرفتن پذیرش است از یکی از مدارسی که مورد تصدیق سرپرستی باشد البته بعضی مدارس هم بود که مورد تصدیق سرپرستی واقع نمی‌شد یعنی مدارسی که مورد اعتماد نبود و یا نمی‌دانستیم که شاگرد تحصیل می‌کرد یا نه یعنی مدارس درجه دوم و تا موقعی که مورد تصدیق سرپرستی واقع نمی‌شد اداره اعزام دانشجویان با اعزام آنها موافقت نمی‌کرد دانشجویانی که به خرج اولیای خودشان می‌روند مجبور هستند که در سال دو مرتبه تصدیق تحصیلی خودشان را از مدرسه‌ای که مشغول تحصیل هستند بگیرند و به اداره سرپرستی ببرند و اداره سرپرستی تصدیق می‌کرد که این محصل مشغول تحصیل است و می‌تواند از پروانه ارزی استفاده کند و این پروانه را می‌آوردند در تهران و اینجا ارز می‌گرفتند که خرج تحصیل بفرستند یعنی سالی دو مرتبه محصل مجبور بود که مدارک تحصیلی خودش را ببرد به سرپرستی ارائه بدهد که مشغول تحصیل در مدرسه‌ای که مورد تصدیق سرپرستی هست می‌باشد مطابق مقرراتی که داریم هر محصلی که دوره سه ساله را در چهار سال طی بکند البته ما بهش کمک می‌کنیم ولی اگر بیش از چهار سال شده ما اگر خودمان کمک می‌کردیم کمک را قطع می‌کنیم و یا اگر به خرج خودش بود دیگر اجازه خرید ارز نمی‌دادیم یعنی به این ترتیب محصلین مجبور بودند سالی دو بار به سرپرستی مراجعه کنند و به علاوه در دوره تحصیلاتشان در سه سال بیش از یک مرتبه رد شدن نداشته با خدو اگر داشت کمک هزینه‌اش را قطع می‌کردند و یا اجازه نمی‌دادند که پروانه خرید ارز داشته باشد و به این ترتیب مشکل بود اقامتش در آن مملکت چون اگر پروانه ارائه ندهد پلیس محل البته از آن مؤاخذه می‌کند اگر حالا شاگردی بعد از این مدت یا به جهاتی دیگر به سرپرستی مراجعه نمی‌کند و خودش می‌تواند ارز آزاد تهیه کند البته دیگر سرپرستی رابطه‌ای با شاگرد ندارد مگر در موقع تمدید گذرنامه‌اش که در این موقع چون ناچار است سالی یک مرتبه گذرنامه‌اش را تمدید بکند به سرپرستی مراجعه می‌کند در این موقع سرپرستی‌ها از اینها مطالبه سند تحصیلی می‌کنند اگر سند تحصیلی نداد سرپرستی دیگر گذرنامه را تمدید نمی‌کند و آن شخص مجبور می‌شود که گذرنامه‌اش را بیاورد به ایران تا گذرنامه عادی بگیرد که از زمره محصلین خارج بشود این به طور کلی کنترلی است که ما از موقع رفتن تا زمان برگشتن این محصلین می‌کنیم اما مطلبی که مورد توجه جناب آقای خلعتبری هست در انگلستان ما ۱۸۴۲ نفر محصل داریم ورود دانشگاه در آنجا همان طور که فرمودید خیلی مشکل است مخصوصاً در قسمت پزشکی که شاید چهار سال پنج سال یک شاگردی معطل بشود و نتواند برود چون جا ندارد و باید یک امتحانی بگذراند به نام
GGE یعنی:general certificate education
و شاگردانی که می‌روند حق دارند تا دو سال خودشان را آماده بکنند برای امتحانات چون امتحانات مشکل است وزارت فرهنگ موافقت کرده است که شاگردها دو سال در خارج از دانشگاه و مؤسساتی که شاگردان را برای امتحان آماده می‌کنند تحصیل بکنند پس یک عده‌ای از محصلین که می‌روند به خارج دیپلمه متوسطه هم دارند باید بروند خودشان را آماده این کار بکنند این است که شاید دو سال سه سال در این امتحان خودشان را آماده بکنند گاهی اوقات ممکن است عده‌ای از شاگردهای ما دو سال سه سال تحصیل بکنند و در دانشگاه نباشند ولی خودشان را آماده می‌کنند برای امتحانات ورودی، در فرانسه هم در مدارس بزرگ که گراند الکل باشد امتحانات خیلی مشکل است و محصلین باید خودشان را آماده بکنند محصلین ایرانی باید بروند آنجا خودشان را آماده بکنند حاضر بکنند و در این امتحانات شرکت بکنند به این ترتیب ما کنترل دقیق داریم بنده البته آمار هم عرض می‌کنم خدمت‌تان ولی چون این قانون اجازه داده بود که هر کس با داشتن هر تحصیلی بدون داشتن زبان می‌تواند برای تحصیلات به خارجه برود که وزارت فرهنگ قانوناً نمی‌توانست جلوگیری بکند در این مدت به طور متوسط روزی ۸ یا ۹ نفر گذرنامه می‌گیرند که در این سه ساله شاید هفت هزار نفر شده باشند و این صحیح نیست این بود که آن ماده اصلاحی این سه ساله را تقدیم مجلس کردیم که از تاریخ تصویب افرادی که بخواهند بروند به خارج باید تصدیق متوسطه داشته باشند به علاوه از عهده امتحان زبان در تهران برآیند و بنابراین با این دو شرط از رفتن اشخاص غیر متناسب جلوگیری خواهیم کرد و این لایحه فعلاً دو مرحله را در مجلس شورا گذرانیده و رفته به مجلس سنا و امیدواریم که پس از آن که تصویب شود دیگر شاگردی که زبان آنجا را نداند به خارجه نرود کسی هم که دیپلم متوسطه نداشته باشد به خارجه نرود که در یک مدارس غیر عادی مشغول تحصیل شود حالا در آماری که البته اینجا هست و بنده عرض می‌کنم ملاحظه بفرمایید به چه نسبتی محصلی‌مان در خارج تحصیل می‌کنند و در چه رشته‌هایی تحصیل می‌کنند عرض کنم چهار هزار و هفتصد و چهل و هشت نفر در رشته‌های مختلفه مهندسی دارند تحصیل می‌کنند که ۲۱۶۱ نفر در آمریکا است ۱۴۰ نفر در سوئیس و ایتالیا و هلند و بلژیک ۳۰ نفر در فرانسه ۳۶۰ نفر در انگلستان و ۲۰۵۷ نفر در آلمان و اطریش ملاحظه می‌فرمایید این رقم که خیلی بزرگ است در رشته‌های مهندسی است در رشته علوم ۷۲ نفر در آمریکا تحصیل می‌کنند ۸۶ نفر در سویس و بلژیک و هلند ۱۲۶ نفر در فرانسه ۷۹ نفر در انگلستان و ۳۶۳ نفر در آلمان و اطریش جمع ۷۲۶ در قسمت پزشکی و دندانپزشکی و داروسازی ۴۶۰۰ نفر مشغول تحصیل هستند ۸۳۱ نفر در آمریکا ۱۵۷ نفر در سویس و بلژیک و هلند و ایتالیا ۶۰۰ نفر در فرانسه ۵۲ نفر در انگلستان ۲۹۶۷ نفر در آلمان و اطریش جمع کل محصلینی که در رشته مهندسی و طب و علوم تحصیل می‌کنند جمع محصلین ما در خارج ۱۴۲۷۶ نفر است که ۳۸۹۳ دیگر باقی می‌ماند در انگلستان که جناب آقای خلعتبری تشریف بردند ۱۸۸ نفر در دبستان و دبیرستان تحصیل می‌کنند چون نوع تعلیم و تربیت در انگلستان مورد قبول همه است بیشتر شاگردهای ما در دانشگاه نیستند بیشترشان در ابتدایی و متوسطه تحصیل می‌کنند در انگلستان که بنده استخراج کردم ۱۷۸ نفر در دانشگاه از دولت کمک هزینه بگیر هستند و دانشجویان آزاد که در دانشگاه‌ها و کالج و مقدمات دانشگاه که همان GGE باشد ۵۶۰ نفر هستند و ۹۸۸ نفر در دبستان‌ها و دبیرستان‌ها کار می‌کنند صد نفر هم برای پرستاری خیاطی و طراحی و مد مشغول هستند و به طوری که ملاحظه می‌فرمایید اکثر شاگردهای ما در رشته‌های مفید تحصیل می‌کنند و یک عده کمی که البته نمی‌توانم بگویم مفید نیست در طراحی و تزیین خانه و از این امور که جز زندگی مردم شده و ناچار باید یک عده تحصیل بکنند تحصیل می‌کنند این خلاصه‌ای از جریان تحصیلی در خارج هست و آماری است که تقدیم کردم البته با تصویب این قانون بنده اطمینان می‌دهم که نظر جنابعالی کاملاً تأمین شود بنده یک لایحه‌ای دارم ممکن است تقدیم کنم.
رئیس - اجازه بفرمایید، آقای خلعتبری دیگر فرمایشی ندارید؟
خلعتبری - خیر
رئیس - آقای یزدانفر بفرمایید
۳ - تقدیم یک فقره لایحه به وسیله آقای معاون وزارت فرهنگ
معاون وزارت فرهنگ - خاطر محترم آقایان مستحضر است که چند ماه پیش لایحه‌ای تقدیم کردیم برای تکمیل کادر استادان دانشکده‌های شهرستان‌ها در ماده چهار آن قانون اجازه داده شده که دانشکده‌های معقول و منقول شهرستان‌ها می‌توانند با شرایطی استاد برای خودشان استخدام بکنند چون دانشکده معقول و منقول تهران هم همین احتیاج را دارد این لایحه تنظیم شده است که بتواند دانشکده معقول و منقول تهران هم از مفاد ماده ۴ آن لایحه استفاده بکند این است که این لایحه تقدیم مقام محترم ریاست می‌شود.
۴ـ سؤال آقای خلعتبری راجع به اعتبارات کشاورزی و جواب آقای معاون وزارت کشاروزی
رئیس - آقای خلعتبری سؤال دیگر شما از وزارت کشاورزی مطرح است.
ارسلان خلعتبری - سؤال بنده این است وزارت کشاورزی برای تأمین اعتبارات لازم جهت کشاورزی در کشور چه اقدامی می‌کند و چه برنامه‌ای دارد و از کدام محل اعتبارات لازم را تهیه خواهد کرد زیرا ادامه کشاروزی در کشور منوط به تهیه اعتبارات لازم برای کشاورزان است عرض کنم الآن یک مسئله‌ای که فوق‌العاده باید از لحاظ آینده مورد توجه قرار بگیرد مسئله اعتبارات کشاورزی است آقایان توجه می‌فرمایند که مردم همه در انتظار هستند در قسمت‌های ختلف ملکت بتوانند از اعتباری که دولت در اختیار آنها می‌گذارد در کشاروزی استفاده کنند بنده مکرر دیده‌ام که برای دادن اعتبار کشاورزی اعلانات می‌شود ولی وقتی مردم می‌آیند برای استفاده از اعتبارات کشاورزی می‌بینند که اعتبار لازم موجود نیست و مأیوس می‌شوند این بود که بنده عرض می‌کنم یک برنامه جدید کشاورزی با این لایحه اصلاحات ارضی که آغاز کردیم فوق‌العاده لازم است چون از این به عبد اشخاص از لحاظ سرمایه گذاشتن در کشاورزی فعالیت سابق را نمی‌کنند و خیلی‌ها سرمایه‌گذاری نخواهند کرد بنابراین وظیفه دولت در کمک به کشاروزان و کشاروزی مملکت سنگین‌تر خواهد شد این بود که بنده می‌خواهم ببینم برای این مسئله اساسی یک فکر اساسی شده است یا نه اگر فکری نشده است آن وقت مطالبی که لازم هست عرض خواهم کرد.
رئیس ـ آقای معاون وزارت کشاورزی
معاون وزارت کشاورزی (حکیمی) ـ با کسب اجازه از مقام ریاست محترم به استحضار آقایان می‌رسانم اعتبارات کشاورزی به وسیله دستگاه‌های مختلف دولتی مستقیماً در اختیار کشاورزان گذارده می‌شود وزارت کشاورزی مداخله‌ای در انجام این عملیات و معاملات اعتباری با کشاورزان ندارد ولی فعالیت و اقدامات دستگاه‌های دولتی را که مسئولیت و وظایفی در این مورد بر عهده دارند به استحضار می‌رساند.
الف ـ عملیات بانک کشاورزی ایران
۱ - اعتبار اعطایی به موجب قانون افزایش اعتبار کشاورزی از محل پشتوانه اسکناس که به اختیار بانک گذارده شده است تا آخر بهمن ماه ۱۳۳۸ مبلغ ۱۴۷۴ میلیون ریال از طریق وام‌های مستقیم و یا به وسیله شرکت‌های تعاونی در اختیار کشاورزان گذارده شد و چنان که مستحضر می‌باشند قانون اصلاح قانون افزایش اعتبارات کشاورزی اخیراً به تصویب رسید و از اول فروردین ماه جاری بقیه تا ۳۵۰۰ میلیون ریال به اختیار بانک گذارده شده است.
۲ - از محل سرمایه بانک و اعتبارات مختلف دیگر تا آخر بهمن ۳۸ بالغ بر مبلغ ۱۷۸۴ میلیون ریال در اختیار بانک می‌باشد که متجاوز از ۱۷۵۰ میلیون تا آخر بهمن به اختیار کشاورزان گذارده شده است.
۳ - اعتبارات سازمان برنامه برای وام‌های قناتی و کمک به مناطقی که سابقاً خشخاش کاری داشته مبلغ ۴۶۰ میلیون ریال و در اختیار بانک مزبور می‌باشد که تا آخر بهمن ماه ۳۸ متجاوز بر ۳۶۲ میلیون ریال به صورت وام به کشاورزان داده شده و بقیه آن هم تعهد برای پرداخت اقساط بعد شده است.
ب ـ واحدهای صنایع کشاورزی تابعه وزارت صنایع و معادن که هر یک طبق برنامه و وظایف خود برای تولید چغندر قند و پنبه و کنف وام‌های یک ساله اعطا می‌نمایند و نتایج مفید و مؤثر این فعالیت‌ها مخصوصاً در توسعه و بهبود این محصولات مشهود است.
ج ـ وزارت گمرکات و انحصارات که برای تولید توتون و چای اعتبار در اختیار زارعین و کشاورزان می‌گذارد و نمایندگان محترم از بهبود این محصولات از نظر کمیت و کیفیت استحضار کامل دارند.
د - بنگاه توسعه ماشین‌های کشاروزی سازمان برنامه که برای خرید ماشین آلات کشاورزی احتیاجات اعتباری مالکین و کشاروزان را تأمین می‌نمایند و افزایش تعداد تراکتور و سایر ماشین‌آلات با استفاده از این اعتبارات قابل توجه است در مورد برنامه‌های آینده اعتبارات کشاورزی بایستی برنامه‌های کلی عمرانی و کشاروزی کشور را در نظر گرفت و همان طور که اکنون دستگاه‌های مربوطه دولتی چه واحدهای تابعه وزارت صنایع و معادن و وزارت انحصارات و گمرکات برنامه خود را در مورد اعتبارت کشاورزی توسعه و افزایش داده‌اند بدیهی است که اکثر این برنامه‌های توسعه و پیشرفت تعقیب خواهد و اگر وظایف خاصی نیز برای اعطای وام و تشکیل و توسعه شرکت‌های تعاونی محول گردد با استفاده از باقیمانده اعتبارات از منابع موجود مخصوصاً اعتبار پشتوانه اسکناس اقدام خواهد شد.
رئیس ـ آقای ارسلان خلعتبری
خلعتبری ـ عرض کنم که بنده می‌دانستم که جواب سؤال بنده همین است که خلاصه یعنی هیچ چون آنچه تا به حال شده جناب آقای حکیمی اینجا تشریف دارند و ما در شهرستان‌ها می‌بینیم از هر صد نفری که برای اعتبارات کشاورزی وام می‌خواهند ۹۸ نفرشان را نمی‌دهند دلیلش این است که ندارند عرض کنم از مدتی پیش سعی شده بر تشکیل شرکت‌های تعاونی کشاورزی که بسیار کار خوبی است اعلان هم کردند که هر کس آمد سهم داد ۱۰ برابر آن بانک کشاروزی روی آن می‌گذارد و این سرمایه شرکت تعاونی است فرض بفرمایید در یک دهی جمع می‌شوند مردم و پنج هزار تومان سرمایه می‌گذارند آن وقت بانک کشاروزی مطابق و عده‌ای که داده باید ده برابر آن وام بدهد اگر به آن ده آن ده برابر وام را داد آن ده صد خانواری هر رعیتی سیصد تومان چهارصد تومان می‌تواند استفاده بکند و اگر وام ندهد به آن میزانی را که در اساسنامه بانک کشاورزی هم هست آن وقت کشاروزان مأیوس می‌شوند و دیگر شرکت تعاونی تشکیل نمی‌دهند چون اگر قرار شد دهی ۵۰ هزار تومان احتیاج داشته باشد اما بانک کشاورزی بگوید ۲۰ هزار تومان بیشتر نمی‌توانم بدهم باز آن کشاروزان می‌روند به سراغ صراف و پیله‌ور و با تنزیل‌های خیلی گزاف پولی قرضم می‌کنند اگر به ۴ نفر برسد ۹۶ نفر دیگر که از وام استفاده نمی‌کنند بد می‌گویند فحش می‌دهند شکایت می‌کنند و آه و ناله می‌کنند بنده در عمل دیده‌ام من باب نمونه برایتان عرض می‌کنم در یک منطقه مرکبات کاری فرض بفرمایید شهسوار این ۱۲۵ هزار تومان اعتبار دارد برای افزایش مرکبات ۱۲۰ هزار تومان خرج احداث ده هکتار باغ مرکبات است در صورتی که اقلاً در این منطقه سالی دو هزار هکتار کشاورزها می‌خواهند عمل بکنند اما پول ندارند بانک کشاروزی می‌خواهد بدهد اما پول ندارد وزارت کشاورزی می‌خواهد بدهد اما پول ندارد و اصلاً تاکنون وزارت کشاورزی این فکری را که بنده اینجا عرض می‌کنم و آقایان مکرر تأیید فرمودید و تمام آقایان نمایندگان شهرستان‌ها دائماً به دنبال این فکر هستند همچو فکری در وزارت کشاروزی از ابتدایی که تشکیل شده تا حالا وجود نداشته دلیلش را هم عرض می‌کنم آن این است که برنامه هفت ساله دوم را آقایان ملاحظه بفرمایید یک دینار برای بانک کشاورزی منظور نکردند این برنامه است اصلاً بانک کشاروزی فراموش شده بود بانک کشاروزی و کشاروزی را مجلس احیا کرد وزارت کشاروزی دولت آقای دکتر اقبال اعتبار هفتصد میلیون را که برای پشتوانه اسکناس آورد به مجلس تقدیم کرد آقایان نمایندگان اینجا تذکر دادند و بنده پیشنهاد از طرف آقایان تهیه کردم و دادم و این ۳۵۰ میلیون تومان را مجلس آن روز پیشنهاد کرد و آقای نخست وزیر هم با حسن‌نیت و علاقه پذیرفت آن روزی که لایحه سازمان برنامه در همین مجلس مطرح بود بنده پیشنهاد سکوت دادم و بعد که آمدم اینجا دلایلم را گفتم. گفتم که برنامه هفت ساله ما یکی برای صنعت است و یکی برای کشاورزی این چند فایده دارد آقای فروهر یادداشت نوشت که ما برای کشاروزی هم حاضریم اعتبار تأمین می‌کنیم و پول خواهیم داد و شما پیشنهادتان را پس بگیرید بنده هم می‌دانستم بالاخره پیشنهادم تصویب نخواهد شد ولی مفادش را آقایان نمایندگان قبول دارند و همان روز اینجا آقای فروهر به من نوشتند که من یک پولی به فوریت برای بانک کشاروزی تهیه می‌کنم و آن ۱۵ میلیون تومان که بابت تفاوت پول داشتیم دادند بنا بر مذاکرات دو به دوی ما اینجا که با یادداشت صورت گرفت و بعد هم به قول خودش عمل کرد و آن لایحه را آورد که ۱۵ میلیون تومان برای بانک کشاورزی گرفتیم و یک پنج میلیون تومان برای بانک کشاورزی به فشار کمیسیون عرایض در مجلس گرفتیم والا مصوبات مجلس را نمی‌دادند می‌خواستم عرض کنم که وزارت کشاورزی وظیفه‌اش بوده است که نظارت کند اعتبار تهیه بکند حوایج کشاورزی مملکت را تأمین بکند از طریق قوانین و از طریق تهیه اعتبارات الآن که برنامه سوم مطرح است این سؤال را برای این کردم هدف داشتم نمی‌خواهم وقت آقایان در مجلس را تضییع کنم پنج سال از عمر مجلس گذشت الآن در آستانه برنامه سوم هستیم اگر در این برنامه سوم اعتبار کافی برای کشاورزی مملکت تهیه نشود به شما عرض می‌کنم که کشاورزی ایران ساقط خواهد شد این را باید دولت توجه بکند بنده دولت را به مسئولیت خودش متوجه می‌کنم که ۶ ماه دیگر اگر شما اعتبارات لازم را برای بانک کشاورزی پیش‌بینی کردید نمی‌توانید کشاروزی مملکت را ادامه بدهید دولت ترکیه اعتبار بانک کشاورزی‌اش ۵۰ برابر ما است اینها را باید توجه کرد و بنده این سفر که به انگلستان رفتم یک چیزی را توجه کردم باور بفرمایید اگر دولت انگلستان به کشاروزی انگلستان کمک نکند ماه اول ساقط است من این را آنجا گفتم به یک مزرعه‌ای و یک ملکی که رفتم برای تماشای آنجا گفتم که من از شما وجداناً سؤال می‌کنم که اگر دولت به شما این کمک را نکند این کشاورزی شما ادامه دارد گفتند نه بدون کمک دولت امکان ندارد من گفتم در مملکت ما با این که دولت ایران یک درصد به کشاروزی کمک نمی‌کند معهذا کشاورزی ما پابرجا مانده از کشاورزی ما صادرات هم داریم این را بنده
از لحاظ مملکت گفتم من در این سفر که به انگلستان رفتم دیدم بانک‌های خصوصی انگلستان اعتبارات طویل‌المدت به کشاورزی و کشاروزان می‌دهند تاکنون نمی‌کردند زمان تغییر می‌کند باید به مقتضای زمان عمل کرد شما همان طور که به مقتضای زمان می‌گویید که لایحه اصلاحات ارضی می‌آوریم به مقتضای زمان هم باید لایحه اعتبارات هم بیاورید الآن بانک‌های خصوصی انگلستان به پول دولت به کشاروزها کمکی کنند ولی در ایران به جز بانک کشاورزی که یک صدم احیتاجات کشاورزان و مردم را تأمین می‌کند اگر یک عده کشاورزی که کشاورزی مکانیزه دارند و میلیون‌ها تومان سرمایه گذاشته‌اند ۵ هزار تومان از بانک بخواهند به آنها پول نمی‌دهد اما برای واردات و برای اجناس بنجل وارد کردن و برای کارهای غیرمفید مملکت بانک‌ها همه پول می‌دهند همه کمک می‌کنند برای این که شغل‌شان صرافی است آنها تقصیر ندارند باید وزارت کشاروزی و دولت توجه بکند که از اعتباراتی که در مملکت هست برای کشاروزی مملکت استفاده بشود به همین جهت بنده از لندن یک نامه‌ای برای آقای وزیر کشاروزی نوشتم و از ایشان تقاضا کردم که یک لایحه‌ای تقدیم مجلس بکند که بانک‌های خصوصی و هر بانکی که در ایران کار می‌کند اقلاً موظف باشد ۵ درصد از اعتباراتش را به کشاروزها با اقساط طویل‌المدت بدهد بروند اعتبار تهیه بکنند همین را که بنده عرض می‌کنم. این پیشنهاد را به دولت تقدیم کنید بانک‌هایی که اینجا کار می‌کنند و این قدر استفاده می‌کنند ۵ درصد اعتبارات‌شان را هم در اختیار کشاروزان بگذارند که یک کشاروز اگر تراکتورش خراب شد مجبور نشود که خانه‌اش را گرو بگذارد و یا با تومانی یک ریال و ده شاهی پول قرض بکند چون در ولایات با تومانی یک عباسی و سیصد دینار پول قرض نمی‌دهند آنهایی که کشاورزی مکانیزه دارند اگر الآن به آنها کمک نکنید زراعت مکانیزه تا یکی دو سال دیگر صرف نمی‌کند ناچار است ماشینش بخوابد چون یک تعمیرش سه هزار تومان خرج دارد و اگر یک پیچ تلمبه خراب بشود تلمبه خراب شده و آب نمی‌رساند و زراعت از بین می‌رود الآن یک قسمت عمده مملکت به خرج مردم مکانیزه شده و الآن موقعی است که مردم احتیاج به اعبتارات دارند شما اگر این اعتبارات را تهیه بکنید به نظر بنده یک مسئولیتی دارید که در آینده باید از عهده این مسئولیت بربیایید و راهش این است که از هر طریق اول در برنامه سوم و استفاده از اعتبارات بانک‌ها و بانک‌های دولتی و بانک‌های خصوصی راهی باز کنید که کشاورزان ایران امکان داشته باشند کشاورزی‌شان را ادامه بدهند و الا خواهید دید که دو سال دیگر باید همه چیزمان را از خارجه وارد کنیم این نتیجه‌ای که بنده می‌خواستم از این سؤال بگیریم فقط برای این بود که در برنامه سوم شما اعتبارات کافی برای کشاورزی تأمین بکنید.
رئیس - آقای معاون وزارت کشاورزی
معاون وزارت کشاورزی - عرضی ندارم
۵ - طرح گزارش کمیسیون فرهنگ راجع به امور مالی دانشگاه و تصویب آن
رئیس ـ لایحه‌ای از مجلس سنا فرستاده شده بود راجع به امور مالی دانشگاه آنها یک اصلاحی کرده‌اند که به کمیسیون فرستاده شد در کمیسیون هم اصلاحاتی کرده‌اند که حالا گزارش آن قرائت می‌شود
(به شرح زیر خوانده شد)
گزارش از کمیسیون فرهنگ به مجلس شورای ملی
کمیسیون فرهنگ در جلسه ۲۶ بهمن ماه ۳۸ لایحه برگشته از مجلس سنا راجع به امور مالی دانشگاه را با حضور آقای وزیر فرهنگ مورد رسیدگی قرار داد و با مختصر اصلاح که در مواد ۸ و ۱۴ به عمل آورد تصویب نمود. اینک گزارش آن را به شرح زیر به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.
ماده ۱ - دانشگاه تهران تا آخر مهر ماه هر سال بودجه سال بعد را در دو قسمت زیر تهیه و پس از تصویب کمیسیون مالی مصرح در ماده ۱۲ به وزارت فرهنگ می‌فرستد وزیر فرهنگ آن را به ضمیمه نظریات خود برای منظور شدن در بودجه کل کشور به وزارت دارایی ارسال می‌دارد.
الف ـ بودجه دانشگاه متضمن بودجه هر یک از دانشگاه‌ها و سایر مؤسسات ضمیمه به استثنا بودجه دانشکده‌های پزشکی و داروسازی و دندانپزشکی و بیمارستان‌ها و سایر مؤسسات تابعه آن خواهد بود.
ب ـ بودجه دانشکده‌های پزشکی و داروسازی و دندانپزشکی و بیمارستان‌ها و سایر مؤسسات تابعه آن.
ماده ۲ - هر یک از دانشکده‌ها و مؤسسات تابعه آن بودجه تفصیلی خود را که به تصویب کمیسیون بودجه مجلس شورای ملی رسیده باشد با تصویب رئیس دانشگاه تحت نظر رئیس دانشکده به مصرف خواهد رسانید.
ماده ۳ - در مورد اشخاصی که صلاحیت دانشیاری آنان به تصویب شورای دانشگاه یا کمیسیون مقرر در ماده پنجم آین نامه اجرای ماده ۱۶ قانون تاسیس دانشگاه رسیده باشد مدتی که پس از تصویب صلاحیت دانشیاری در دانشگاه تدریس کرده باشند در موقع اعطای رتبه دانشیاری جزء سابقه خدمت رسمی آنان محسوب خواهد شد و با احتساب مدت مذکور بر طبق مقررات ماده ۱۲ قانون تعلیمات اجباری ملاک رتبه دانشیاری آنان خواهد بود.
ماده ۴ - کسانی که با رتبه پزشک یکمی وظایف تعلیماتی و یا تدریسی را در دانشگاه انجام می‌دهند در صورتی که در مسابقه دانشیاری طبق مقررات دانشگاه توفیق یابند با پایه یک دانشیاری از خدمت ابقا می‌گردند حقوق پایه دانشیاری آنان از محل حقوق پزشک یکمی که دریافت می‌داشتند قابل پرداخت است و تفاوت حقوق پایه پزشک یکمی را دریافت خواهند داشت تا به تدریج در ابر اتقا حقوق رتبه دانشگاهی آنان با حقوقی که دریافت می‌داشتند تطبیق کند.
تبصره - کسانی که در مسابقه انتخاب رئیس درمانگاه توفیق یافته و یا می‌یابند و با پایه یک پزشک بیمارستانی در خدمت ابقا می‌شوند از لحاظ حقوق مشمول مقررات این ماده خواهند بود.
ماده ۵ - رتبه استادی اشخاصی که دانشگاه به موجب ماده ۵ لایحه قانونی امور مالی دانشگاه مصوب کمیسیون مشترک مجلسین مورخه ۱۴/۱۲/۳۳ اعطاء نموده به قوت خود باقی است
ماده ۶ - دانشگاه تهران می‌تواند کسانی را که تحصیلات فوق لیسانس دارند بر طبق آیین‌نامه‌ای که شورای دانشگاه تدوین خواهد کرد برای تدریس نظری و عملی به عنوان معلم دستیار استخدام کند معلمین دستیار با رتبه ۳ دبیری استخدام خواهند شد و از هر حیث تابع مقررات مربوط به دبیران خواهند بود.
ماده ۷ - دانشکده پزشکی و دامپزشکی می‌توانند برای بخش‌های بیمارستان‌ها و آزمایشگاه‌ها از پزشکان و دامپزشکان که در دانشکده‌های پزشکی و دامپزشکی و دامپزشکی داخلی و یا خراجی فارغ‌التحصیل می‌شوند پس از فراغت از تحصیل برای دستیاری با مسابقه استخدام نماید و پس از چهار سال آنها را به وزارت بهداری و کشاروزی انتقال بدهد که به شهرستان‌ها برای خدمت انجام خارج از مرکز طبق قانون اصلاح ماده ۳ قانون استخدام پزشکان مصوب ۱۶ بهمن ۱۳۳۵ اعزام دارد مگر این که در مسابقه ریاست درمانگاهی و با دانشیاری توفیق حاصل نمایند که در این صورت از انجام خدمت خارج از مرکز معاف خواهند بود.
ماده ۸ - وزارت دارایی مکلف است در اول هر سه ماه اعتبار سه ماهه دانشگاه تهران را به ماخذ سه دوازدهم بودجه مصوبه آن سال در صورتی که بودجه آن سال به تصویب مجلس شورای ملی نرسیده باشد به ماخذ سه دوازدهم بودجه سال قبل در اختیار دانشگاه بگذارد دانشگاه حساب یا حساب‌های مخصوص به نام دانشگاه و دانشکده‌ها به اطلاع خزانه‌داری کل در یکی از بانک‌ها باز نموده و اعتبارات دریافتی را به حساب‌های مزبور منتقل و هزینه‌های مربوطه را از آن حساب‌ها پرداخت خواهد نمود.
ماده ۹ - رئیس حسابداری دانشکده و رئیس حسابداری دانشکده پزشکی و داروسازی و داندانپزشکی و بیمارستان‌ها و مؤسسات تابعه آن از طرف وزارت دارایی با جلب نظر رئیس دانشگاه تعیین و سمت ذی‌حسابی دانشگاه و دانشکده پزشکی دارا می‌باشد.
ماده ۱۰ - حساب‌های دانشگاه در آخر هر ماه با امضای رئیس دانشگاه و رئیس حسابداری دانشگاه تهیه و پس از گواهی ممیز حساب به وزارت دارایی فرستاده خواهد شد.
تبصره - حساب‌های دانشکده پزشکی و داروسازی و دندانپزشکی و بیمارستان‌ها و مؤسسات تابعه آن به امضا رئیس دانشکده و رئیس دانشکده پزشکی و ذی‌حساب آن دانشکده خواهد بود.
ماده ۱۱ - دانشکده‌ها و مؤسسات تابعه آنها مجازند درآمد اختصاصی خود را بر طبق آیین‌نامه‌ای که از طرف کمیسیون مالی مذکور در ماده ۱۲ پیشنهاد و به تصویب شورای دانشگاه می‌رسد به مصرف توسعه و تکمیل مؤسسات خود برسانند درآمد اختصاصی هر یک از بیمارستان‌های دانشکده پزشکی و مؤسسات تابعه بیمارستان‌های دانشکده پزشکی و مؤسسات تابعه بیمارستان‌های مزبور در حساب جداگانه‌ای سپرده می‌شود و طبق تشخیص شورای مالی بیمارستان (مرکب از رؤسای بخش و دیگر بیمارستان مربوطه) به مصارف ضروری و فوری همان بیمارستان می‌رسد مازاد این گونه درآمدها در سال‌های بعد نیز در همان بیمارستان قابل مصرف خواهد بود.
ماده ۱۲ - دانشکده می‌تواند احتیاجات خود را با تصویب و نظارت کمیسیون مالی مدون رعایت منقاصه به بهای عادله تهیه نماید کمیسیون مالی مرکب از رئیس دانشکده با معاون او که نمایندگی وزیر فرهنگ را هم خواهد داشت و معاون وزارت دارایی و رؤسای دانشکده‌ها و یا معاونین آنها و یک نفر از استادان دانشکده پزشکی که برای مدت یک سال از طرف شورای آن دانشکده انتخاب می‌شود و رئیس حسابداری دانشگاه و رئیس حسابداری دانشکده پزشکی و دندانپزشکی و داروسازی خواهد بود.
تبصره - آیین‌نامه‌های اجرایی مربوط به این ماده را کمیسیون مالی تنظیم و پس از تصویب شورای دانشگاه به موقع اجرا خواهد گذاشت.
ماده ۱۳ - دانشگاه مجاز است فوق‌العاده‌های مخصوصی را که به هر طبقه از کارکنان که زاید بر ساعات رسمی خدمت خود را صرف امور مربوط به دانشگاه و دانشکده پزشکی و دندانپزشکی و داروسازی و بیمارستان‌ها و مؤسسات تابعه آنها می‌نمایند
طبق آیین‌نامه‌ای که شورای دانشگاه به پیشنهاد کمیسیون مالی تصویب خواهد نمود فوق‌العاده‌ای از محل بودجه دانشگاه و دانشکده پزشکی و دندانپزشکی و داروسازی و بیمارستان‌های تابعه پرداخت کند
ماده ۱۴ - دانشگاه می‌تواند باقیمانده اعتبارات و صرفه‌جویی‌های بودجه و اعتبارات ساختمانی هر سال و همچنین باقیمانده و صرفه‌جویی‌های سایر اعتبارات منظور در بودجه کل کشور را که به نام دانشگاه یا مؤسسات تابعه آنها به تصویب رسیده است به حساب سال بعد منتقل و با تصویب کمیسیون مالی به مصرف ساختمان و خرید لوازم آزمایشگاه بیمارستان و سایر لوازم فنی مورد احتیاج دانشکده‌ها برساند.
انتقال اعتبارات در بودجه هر سال از ماده‌ای به ماده دیگر و از فصلی به فصل دیگر به شرط آن که از ۲۰٪ اعتبار آن فصل تجاوز ننماید با تصویب کمیسیون مالی مجاز خواهد بود و در صورتی که انتقال از فصلی به فصل دیگر از ۲۰٪ تجاوز نماید باید اصلاح بودجه به تصویب کمیسیون بودجه برسد.
ماده ۱۵ - دانشگاه‌های شهرستان‌ها نیز مشمول مقررات مالی منظور در این قانون خواهند بود و رئیس دارایی استان مربوط در کمیسیون مالی مندرج در ماده ۱۲ به نمایندگی وزیر دارایی شرکت خواهد نمود.
ماده ۱۶ - وزارت فرهنگ و وزارت دارایی مأمور اجرای این قانون می‌باشند.
مخبر کمیسیون فرهنگ - صدرزاده
رئیس - با این اصلاحاتی که در مجلس سنا کرده‌اند و در کمیسیون هم موافقت شده مخالفی نیست (اظهاری نشد) اگر مخالفی نباشد باید رأی نهایی گرفته شود آقایانی که با گزارش کمیسیون موافقند قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد به دولت ابلاغ می‌شود.
۶ـ طرح گزارش کمیسیون فرهنگ راجع به تربیت کمک متصدیان آزمایشگاه برای دانشگاه‌های شهرستان‌ها
رئیس - لایحه راجع به تربیت متصدیان آزمایشگاه‌ها مطرح است گزارش کمیسیون قرائت می‌شود
(به شرح زیر خوانده شد)
گزارش از کمیسیون فرهنگ به مجلس شورای ملی
کمیسیون فرهنگ لایحه شماره ۲۴۴۷ دولت راجع به تربیت متصدیان آزمایشگاه برای دانشکده‌های شهرستان‌ها که فوریت آن در مجلس مورد تصویب واقع گردیده با حضور آقای معاون وزارت فرهنگ مورد شور و رسیدگی قرار داده و به شرح زیر تصویب نمود اینک گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.
ماده ۱ - برای تربیت عده‌ای کمک آزمایشگاه برای دانشکده‌های شهرستان‌ها به وزارت فرهنگ اجازه داده می‌شود که هر سال عده‌ای از فارغ التحصیلان رشته‌ای دوره کامل متوسطه را برای تحصیل و تخصص در رشته امور مربوط به آزمایشگاه طبق آیین‌نامه مخصوصی که از طرف دانشکده‌های شهرستان‌ها پیشنهاد و به تصویب وزارت فرهنگ خواهد رسید از طریق مسابقه انتخاب نموده به خارجه اعزام بدارد.
ماده ۲ - تمام هزینه دانشجویان فوق از طرف دانشکده مربوط پرداخت می‌شود و دانشجویان موظفند پس از بازگشت لااقل دو برابر مدت تحصیل در همان دانشکده خدمت کنند حداکثر مدت تحصیل برای این قبیل دانشجویان نباید از چهار سال تجاوز نماید.
تبصره - کسانی که تحصیلات موضوع این قانون را با تصویب یکی از دانشکده‌های شهرستان‌ها به هزینه خود انجام دهند به محض اشتغال در دانشکده‌های مربوط از شرایط فوق تخطی کنند یا تحصیلات خود را ناتمام گذارند یا حضار به مراجعت به ایران نشود و یا به ایران مراجعت نموده و تمام مدت خدمت موظف را انجام ندهند دو برابر مخارجی را که دانشکده در مورد ایشان متحمل شده است نقداً به دانشکده بپردازند مخبر کمیسیون فرهنگ صدرزاده مزایای این قانون استفاده خواهند کرد.
ماده ۳ - فارغ‌التحصیلانی که ارزش آخرین مدرک تحصیلی ایشان برابر با لیسانس شناخته شود با پایه سه پزشک دومی و آن که ارزش آخرین مدرک تحصیلاتشان مافوق متوسط و مادون لیسانس شناخته شود با پایه دو پزشک دومی به استخدام دولت در خواهد آمد.
ماده ۴ - داوطلبان قبل از عزیمت به خارجه ضمانت رسمی خواهند سپرد که اگر از شرایط فوق تخطی کنند یا تحصیلات خود را ناتمام گذارند یا حاضر به مراجعت به ایران نشوند و یا به ایران مراجعت نموده و تمام مدت خدمت موظف را انجام ندهند دو برابر مخارجی را که دانشکده در مورد ایشان متحمل شده است نقداً به دانشکده بپردازند.
مخبر کمیسیون فرهنگ - صدرزاده
گزارش از کمیسیون بودجه به مجلس شورای ملی
کمیسیون بودجه لایحه دولت راجع به تربیت متصدیان آزمایشگاه برای دانشکده‌های شهرستان‌ها را با حضور آقایان معاونین وزارت فرهنگ و وزارت بهداری مورد رسیدگی قرار داده و خبر کمیسیون فرهنگ را تصویب و تأیید نمود اینک گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.
مخبر کمیسیون بودجه - مشایخی
گزارش از کمیسیون امور استخدام به مجلس شورای ملی
کمیسیون امور استخدام با حضور آقایان معاونین وزارت فرهنگ و وزارت بهداری لایحه دولت راجع به تربیت متصدیان آزمایشگاه برای دانشکده‌های شهرستان‌ها را مورد شور و مداقه قرار داده و پس از مذاکرات لازم خبر کمیسیون فرهنگ را تأیید و تصویب نمود اینک گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.
مخبر کمیسیون امور استخدام - دکتر دادفر
رئیس - کلیات مطرح است آقای صارمی مخالفید؟ بفرمایید.
صارمی ـ بنده در این مورد خواستم یک تذکر کوچک بدهم که به عقیده خودم این تذکر کوچک حایز اهمیت زیاد خواهد بود لایحه‌ای است که وزارت فرهنگ تهیه و تقدیم کرده در کمیسیون فرهنگ مورد مداقه و تصویب واقع شده است بنابراین یک مرکز است لایحه را به مجلس داده است وزارت کشاورزی و وزارت بهداری این لایحه را تهیه نکرده است کمیسیونی که تصویب کرده است کمیسیون فرهنگ مجلس شورای ملی است مضافاً به این که اصلاحات و معانی که در قانون ذکر می‌شود به این زودی‌ها قابل تغییر نخواهد بود زیرا اگر وزارتخانه‌ای مراسله‌ای تهیه کند و کلمه غیرمناسبی آنجا بنویسد در مراسله بعدی می‌تواند آن کلمه را تغییر بدهد ولی اصطلاح قانون سال‌ها باقی می‌ماند و حتی تغییر مصطلحات قانونی هم در عرف قانون درست نیست بنابراین با توجه به این تذکراتی که عرض کردم اینجا نوشته است برای تربیت عده‌ای کمک آزمایشگاه آزمایشگاه اسم مکان است کمک آزمایشگاه معنی ندارد و این قبیل کلمات ممکن است باقی بماند و در آتیه نسبت به زبان و وضع فرهنگی ما ایراد و اشکالات زیادی ایجاد بکند و همین ایراد و اشکالات هم وارد باشد و در همان لایحه که قبلاً خوانده شد بنده دیدم در انتخاب کلمات بهداشتی کلماتی که جدیداً به کار می‌برند دقت لازم نشده است بنابراین بنده لازم می‌دانستم که این تذکر را عرض کنم که حداقل وزارت فرهنگ که حقیقتاً افسران فهمیده و دانشمند و مردمانی مطلع در انجام وظیفه می‌کنند این موضوعاتی که مستقیماً ارتباط به زبان فارسی وادبیات فارسی دارد مورد توجه قرار بدهند و امیدوارم در آتیه هم بیشتر مفاد را در نظر نگیرند و اصل وضع و موضوع را مورد دقت قرار بدهند و وزارت فرهنگ باید این وظیفه و این موضوع را مورد نظر و دقت قرار بدهد و حالا تقاضا می‌کنم خودشان فکر بکنند ببینند چه کلمه‌ای می‌توانند به جای کمک آزمایشگاه انتخاب بکنند و اینجا بگذارند و الا به اصل لایحه اعتراضی ندارم و فکر می‌کنم لایحه مفیدی است و باید تصویب شود و به موقع اجرا گذاشته بشود که احتیاجات شهرستان‌ها از لحاظ آزمایشگاه‌ها مرتفع بشود (صحیح است).
رئیس - آقای مهندس بهبودی
مهندس بهبودی - من می‌خواستم که جناب آقای معاون وزارت فرهنگ یک توضیحی در اطراف این لایحه به عرض مجلس شورای ملی برسانند که اصلاً لزوم این لایحه چیست چون آزمایشگاه که تصور می‌کنم ترجمه کلمه لابراتوار باشد یک معنی اعم است و ما انواع و اقسام آزمایشگاه داریم اما منظور وزارت فرهنگ این است که برای یک لابراتوار دبیرستان هم می‌خواهد متصدی تهیه بکند برای لابراتوار سنگ‌شناسی دانشکده فنی یا برای لابراتوارهای بزرگ‌تری اینجا یک چیز کلی آورده‌اند که یک عده دیپلمه متوسط را به سلیقه خودشان با یک آیین‌نامه‌ای که وزارت فرهنگ تصویب خواهد کرد. برای مدت حداکثر چهار سال بفرستد به خارج و برای آزمایشگاه متصدی تهیه بکند اولاً هیچ لزوی ندارد که این مدت چهار سال برای یک کار جزیی که تصور می‌کنم چون معنی اعم است لازم باشد البته بعضی لابراتوارها هست که حتی چهار سال هم برایش کم است این است که اگر جناب آقای معاون وزارت فرهنگ یک توضیحی بدهند و مجلس شورای ملی را روشن بکنند که برای چه منظور این آقایان تشریف می‌برند به خارج خیلی متشکر خواهم شد.
رئیس ـ آقای معاون وزارت فرهنگ
معاون وزارت فرهنگ (یزدانفر) - به طوری که آقایان ملاحظه می‌فرمایند اعزام این افراد فقط منحصر به دانشگاه‌های شهرستان‌ها است که باید اعتبارش را در بودجه خودشان تأمین می‌کنند مخصوصاً دانشگاه‌های پزشکی که احتیاج به کار تخصص برای کار لابراتوار دارند به این جهت اساسی برای دانشکده پزشکی بود و گفتیم که اگر هم دانشکده کشاورزی یا دانشکده‌های علوم هم احتیاج داشته باشند البته می‌توانیم از این قسمت استفاده کنیم این یک کار تخصصی است و البته عده‌شان زیاد نخواهد بود شاید هر دانشکده‌ای حداکثر به چهار نفر احتیاج داشته باشد که در بودجه تأمین می‌کنند و می‌فرستند به خارج و البته بعد از تحصیل و مراجعت در همان دانشکده هم مشغول کار می‌شوند و در یکی از مواد هم پیش‌بینی شده است که اگر تخلف از خدمت بکند باید دو برابر آن پول را بدهد اما در قسمت فرمایشات جناب آقای صارمی البته بنده تصدیق می‌کنم و نظرشان صحیح است و اینجا به نظر بنده باید کلمه متصدی گذاشته شود و بشود کمک متصدی آزمایشگاه.
رئیس - آقای دکتر امین
دکتر شفیع امین - با تشکیل و تکمیل دانشگاه‌های شهرستان‌ها مخصوصاً در دانشکده‌های پزشکی به طوری که جناب آقای معاون وزارت فرهنگ توضیح دادند برای لابرانتین متأسفانه ترجمه‌ای نداریم ما یک رئیس آزمایشگاه داریم بیشتر در دانشکده‌های پزشکی و علوم لابرانتین
هست که یک کمک متصدی آزمایشگاه هست متصدی لابراتوار دکتر یا دانشیار یا استاد است لابرانتین کمک آن است که در حقیقت از صبح تا غروب معاون او است منتهی نمی‌شود گفت دکتر است معادل لیسانس یا در حدود لیسانس تحصیلات دارد که بعد از دیپلم سه یا چهار سال تحصیل می‌کنند و در آزمایشگاه‌های مربوطه کار می‌کنند و اگر کمک متصدی آزمایشگاه بگوییم کلمه سنگین می‌شود و در حقیقت همان لابرانتین است که در اروپا و آمریکا معمول است بنده خواستم به طور خلاصه عرض بکنم که در سال‌های اخیر کمک‌های زیادی برای دانشگاه تهران و همین طور برای دانشگاه‌های شهرستان‌ها شده و می‌شود همان قانونی که چند دقیقه پیش تصویب شد برای استقلال مالی دانشگاه تهران و همین طور برای شهرستان‌ها چون ما در دانشکده‌های شهرستان‌ها و در دانشکده‌های تهران لابرانتین کم داریم آقایانی که خودشان می‌روند تحصیل می‌کنند در اروپا و آمریکا توجه نمی‌کنند به این رشته و در حقیقت کار کمک آزمایشگاهی را خیلی کوچک می‌دانند در صورتی که در اروپا و آمریکا در حقیقت کارهای اساسی و عمده آزمایشگاه‌ها را همین لابرانتین‌ها می‌کنند اینها بهتر ورزیده‌تر هستند که در یک قمست و رشته به خصوص در آزمایشگاه به اصطلاح دقیق بشوند و یک نفر دو نفر وقتی چند نفر در هر آزمایشگاه در حقیقت کمک بزرگی است برای استاد یا رئیس آن آزمایشگاه متأسفانه در شهرستان‌ها این قسمت را ناقص داشتم و به عقیده بنده این قانون را که آورده‌اند و آقایان توجه فرموده‌اند کمک بزرگی برای شهرستان‌ها خواهد بود. بنده باز هم از فرصت استفاده می‌کنم و به استحضار همکاران محترم می‌رسانم و می‌گویم که دانشگاه‌های شهرستان‌ها در شیراز و اصفهان و مشهد و تبریز و اهواز کمک بزرگی به بهداشت و قسمت‌های فنی می‌نماید مخصوصاً کشاورزی منتهی از نقطه نظر بودجه باید از طرف دولت به آنها کمک بشود که بودجه‌شان زیادتر بشود البته زیاد شده بنده حتم دارم و به آقایان هم اطمینان می‌دهم که آن چه بنده تماس دارم و از نزدیک وارد هستم کمک بزرگی از نظر کادر پزشکی و از نظر کادر فنی یا دانشکده‌هایی که باز شده است تعداد لیسانسیه‌ها و تعداد دکترهایی که داده است کمک بزرگی به مملکت می‌کنند مخصوصاً بنده از جناب آقای دکتر مهران وزیر محترم فرهنگ که در این چند سال وزارت‌شان کمک‌های زیادی کرده‌اند و همین طور اولیای محترم وزارت فرهنگ از جناب آقای یزدانفر تشکر می‌کنم. چون همان طور که قبلاً در جواب سؤال جناب آقای خلعتبری فرمودند ۱۴ هزار دانشجو در خارج داریم این یک دولت بی‌کرانی است که انشاء‌الله برای مملکت ما ارمغان‌های بزرگی خواهند آورد منتهی باید خوب اداره بشوند به آنها کمک بشود در خارج کشور خوب ارشاد بشوند این دانشکده‌ها اگر بودجه‌شان و کمک مالی‌شان کافی باشد خیلی بیشتر از اینها کمک خواهد کرد بنده امیدوارم که در آتیه به تدریج با مراحم و الطاف عالیه شاهنشاه و کمک‌های دولت و وزارت فرهنگ اینها کامل‌تر بشوند و به عقیده بنده این لایحه کمک بزرگی به دانشگاه‌ها خواهد بود.
رئیس - آقای خرازی
خرازی - بنده موافقم
رئیس - آقای عمیدی‌نوری
عمیدی‌نوری - از روح این لایحه دو نکته بر می‌آید یکی استفاده از اعزام عده‌ای از دیپلمه‌های متوسطه به اروپا و دوم استفاده پرداخت کامل مخارج آن دیلمه‌ها از بودجه دانشکده‌ها سوم هم ترتیب استخدام کسانی که به این کیفیت به خارج اعزام می‌شوند یا کسانی خودشان تحصیلی در این رشته در خارج می‌کند که آنها هم از مزایای این قانون استفاده می‌کنند آنچه بنده مطالعه کردم البته متصدی کمک آزمایشگاه که فرمودند متصدی را اضافه بکنم و اینجا قید کمک آزمایشگاه است توضیحات جناب آقای معاون وزارت فرهنگ برای بنده ایجاد شبهه‌ای کرد که فرهنگ از آن جهت خواستم بیشتر بنده را روشن بکنند و آن این است که فرمودند اساس نظر ما این است که متصدیان کمک آزمایشگاه برای دانشکده‌های پزشکی باشد اساس فکر این بوده ولی فرمودند می‌شود از این ماده برای دانشکده‌های دیگری مثل کشاورزی هم استفاده کرد اگر این هست بنده اعتقام این است که قید بشود در ماده مربوطه برای دانشکده پزشکی و کشاورزی که به طور مطلق نباشد این عبارت دانشکده‌ها خوب ممکن است که بعداً در آیین‌نامه مخصوصی که خارج از نظر قانون است و طبق آیین‌نامه‌های داخلی مرقوم خواهد شد یک وقت شامل دانشکده معقول و منقول هم بشود معذرت می‌خوام بله راست است که اسمش آزمایشگاه است ولی چون عنوان رفتن به اروپا و مجانی بودن مخارج است در اینجا یک قدری ممکن است یک وقت بچسبد و ما پیدا خواهیم کرد و در قسمت همین ماده واحده که به طور مطلق راجع به دانشکده‌های شهرستان‌ها قید هست از این مطلب ممکن است برنیاید بنابراین بنده می‌خواهم این نکته را توجه بدهم نکته دوم این است که آنچه در ماده واحده نظر بنده را بیشتر جلب می‌کند و نظر جنابعالی را هم جلب می‌کنم این است که منظور از دوره کامل متوسطه خوب شما وقتی که برای دانشکده پزشکی می‌خواهید این افراد را بفرستید لااقل باید بگویید دوره کامل متوسطه علمی یا طبی وقتی شما کلمهٔ دوره کامل متوسطه را گذاشتید شامل شعبه ادبی هم می‌شود آن وقت در آن آیین‌نامه مخصوصی ممکن است شامل ادبی و فنی هم بشود و راهی باز شود برای استفاده از اعزام این گونه افراد به این جهت است که بنده در عین حال که موافق هستم برای امور آزمایشگاه‌ها که متأسفانه عده کمی داریم و احتیاج زیادی داریم و با کمال تأسف این آزمایشگاه‌ها دچار این بدبختی هست که نمونه‌ها و جواب‌های مختلفی در مواردی می‌دهند که باعث تأسف هم هست ما احتیاج کامل داریم که آزمایشگاه‌های دانشکده‌های پزشکی ما مخصوصاً بیشتر تقویت بشود و از این جهت بنده موافق هستم و فقط میل دارم که از این عنوان سوء‌استفاده بشود به این جهت است که بنده معتقدم که باید قید شود رشته پزشکی و همچنین قید متوسطه علمی و طبیعی و هم همان طوری که جناب آقای یزدانفر فرمودند یک مقداری هم معلوم باشد و محدود باشد که تکلیف این کار روشن باشد (صدرزاده - تعداد؟) چون این متأسفانه جناب آقای صدرزاده از بودجه دانکشده فارس شما برداشته می‌شود ممکن است اگر تعدادش غیر محدود باشد لطمه بزند به بودجه دانشکده شما و یک وقت تمام بودجه دانشکده را برای اعزام یک عده‌ای به اروپا تخصیص می‌دهند نکته دیگر که جلب نظر من را می‌کند راجع به مقاماتی است که به این اشخاص داده می‌شود که برای این فارغ التحصیلان رتبه سه پزشک دومی دارند که پزشک دومی قایل شده‌اید ماده ۳ می‌گوید فارغ‌التحصیلانی که ارزش آخرین مدرک تحصیلی‌شان برابر با لیسانس شناخته می‌شود با پایه سه پزشک دومی و آنهایی که آخرین مدرک تحصیل‌شان مافوق متوسطه تشخیص شود تا پایه ۲ پزشک دومی در استخدام دولت در بیایند بنده نمی‌دانم که حالا می‌شود گفت که آن کسی که از نظر کشاورزی می‌رود او هم تشخیص رتبه پزشکی برایش می‌شود این هم یک نکته‌ای است که مورد توجه خودتان قرار بدهید که می‌شود یا خیر و آیا رتبه‌های پزشکی را باید به طبیب داد یا نه به غیرطبیب هم می‌شود داد این هم یک نکته‌ای بود که می‌خواستم نظرتان را جلب کنم چون ابتدا معطوف بودند به دانشکده پزشکی و این کمک متصدی آزمایشگاه را برای دانشکده‌های پزشکی بگیریم ولی با توضیح جنابعالی معلوم شد که برای کشاورزی هم می‌شود بنده فقط این دو تا را موافقم و می‌خواهیم جلوی این را می‌گیریم که به دانشکده‌های معقول و منقول نرسد ممکن است به دانشکده حقوق هم برسد این است که بنده معتقدم که حتی‌المقدور ما سعی بکنیم که اینها را معلوم و محدود بکنیم که این قدر بودجه‌های دانشکده‌های ما به شکل اعزام محصلین به خارجه و این قبیل مخارج مصرف نشود
از این نظر بود که خواستم توجه شما را جلب بکنم که آیا معتقد هستید که به اینها هم عنوان پزشکی داده شود یا خیر.
دوم این که آیا مقایسه فرمودید این رتبه‌ها را با رتبه‌های استخدامی پزشک‌ها یا خیر و آیا کسی که دیپلم متوسطه داشته باشد یا فوق دیپلم متوسطه و مادون لیسانس...
آقا بهتر می‌دانید که دانشکده پزشکی بعد از این که کسی دیپلم متوسطه را گرفت هفت سال باید تحصیل کند یعنی دوره لیسانس را بگذراند و دوره دکترا را هم باید بگذراند و در این صورت می‌شود پزشک و بنده نمی‌دانم پزشکی که از دانشکده پزشکی خارج شد با چه رتبه‌ای استخدام می‌شود آیا غیر از رتبه یک پزشک یکمی است خیال می‌کنم رتبه یک پزشک یکمی را در وزارت بهداری به کسی می‌دهند که دکتر باشد در آن صورت شما در اینجا می‌گویید به کسی که مافوق متوسطه است و ماون لیسانس به او رتبه دو پزشک دومی می‌خواهید بدهید البته نظرتان را جلب می‌کنم به دقت در این مطلب و با توجه و تطبیق با قانون استخدام پزشکان راجع به مدارج علمی فقط خواست نظرتان را جلب به این نکته می‌کنم که طوری نکنید که در ضمن این که یک عده‌ای که بیش از دیپلم بمانند چون حداکثر چهار سال معین کردید حداقل هم معلوم نکرده‌اید یک آقای دیپلمه‌ای را بفرستید اروپا بعد از یک سال که برگشت می‌توانید بهش رتبه دو پزشک دومی بدهید. آیا این را با قانون استخدام پزشکان مقایسه فرمودید که آنجا هم تبعیض به وجود نیاید آن هم در مقامات علمی که باعث تأسف و نگرانی محصلین ما بود از این جهت بود که بنده این نظارت را در کلیات به عرض‌تان رساندم و منتظر توضیحات آقای معاون وزارت فرهنگ هستم که این مسائل روشن بشود که در این لایحه به نظر بنده مهم است.
رئیس ـ آقای خرازی
خرازی ـ به نظر بنده این لایحه‌ای که برای اعزام یک عده دیپلمه‌های کامل متوسطه به خارجه برای فرا گرفتن معلومات مربوط به لابراتوار افزوده شده از چند نظر مورد دقت و توجه است البته تذکراتی که همکاران محترم بنده به عنوان مخالف دادند به جای خودش وارد است ولی برای این لایحه بنده چند اهمیت قایل هستم اولاً کار راجع به دانشکده‌های پزشکی و بعد هم کشاورزی را اضافه کنیم راجع به شهرستان‌ها هست که اغلب
همکاران محترم و نمایندگان شهرستان‌ها وقتی یک لایحه اعمی برای کشور می‌آورند نظر دارند در آن لایحه یک مقرراتی گذاشته شود که این بیشتر مشمول شهرستان‌ها بشود به شهادت خود آقایان نمایندگان شهرستان‌ها با این که بنده نماینده تهران هستم همیشه بر شهرستان‌ها رأی داده‌ام و معتقد هستم که بایستی ایران آباد بشود نه تهران (صحیح است) که این همه مزاحمت در تهران فراهم نشود که در شهرستان‌ها لابراتوارهای کامل هم نداشته باشند بنده عقیده‌ام این است که اولاً باید طوری دولت توجه بکند و همین طور که همکار محترم‌مان جناب آقای دکتر شفیع امین اینجا فرمودند اعتبار بدهد مدرک تحصیلی را که آن کسی که می‌خواهد در مشهد تحصیل علم پزشکی بکند یا در شیراز و اصفهان یا تبریز بداند که ارزش دیپلمش و وسایل کارش از حیث استاد لوازم کار عیناً مثل تهران است و بنده پا فراتر می‌گذارم می‌گویم باید طوری دانشکده‌های ما مجهز باشد که ما فقط برای رشته‌های تخصصی مجبور باشیم که یک عده‌ای را بفرستیم به خارجه نه برای پزشکی تنها باید دانشکده‌های پزشکی ما مجهز باشد از هر حیث که بی‌خود وقت یک عده‌ای اینجا تلف نشود که تحصیل در دانشکده‌های پزشکی داخلی نکنند بعد بروند به خارجه در رشته‌های تخصصی که اهمیتی که بنده برای این لایحه قائلم آقایان توجه بفرمایند بنده به شهادت صورت جلسات و تصدیق خود همکاران محترم با استخدام خارجی مخالف بودم و اینجا در وزارت فرهنگ یک ژستی آمده و می‌خواهد از ایرانی‌های خودتان را بفرستد برای این که آنهایی که به عنوان متخصصین عالی‌مقام از خارجه می‌آیند متخصص عالی‌مقام مملکت خودش را ول کند بیاید اینجا همین جناب آقای دکتر شفیع امین یک کسی را که به عنوان معلم عالی‌مقام برای دانشکده پزشکی تبریز آورده بودند از توی فرودگاه برگرداند و کلمه حمال را استعمال کرده بود گفته بود این حمال است از توی فرودگاه تبریز نگذاشت به شهر تبریز وارد شود بنابراین موقعی که ایرانی‌ها را بفرستند باید همه کمک کنیم و مخصوصاً بنده از وزارت فرهنگ خودمان تشکر می‌کنم که توجه کرده‌اند ایرانی‌های خودمان را می‌فرستد بروند سوم این که موضوع لابراتوار است دنیا آقایان امروز دنیا روی آمار و لابراتوار می‌گردد اول کار روی آمار و بعد روی لابراتوار بنده جمعه یک جایی مهمان بودم با اسم می‌گویم آقای پرفسور دکتر زاهدی می‌گفت من تجزیه به سه لابراتوار فرستادم و وقتی نتیجه‌اش رسید نظر هر لابراتوار با دیگری متفاوت بود و بعد هم ما لابراتوار و خاک‌شناسی می‌خواهیم از دو نظر یکی از نظر وزارت کشاورزی باید حتماً به مالکین زارعین یاد بدهند که این خاک استعداد چه کارهایی را دارد و یا این زمین‌هایی را که دارند با کمک لابراتوار خاک‌شناسی و راهنمایی آنها بدانند که چه استفاده‌هایی بکنند یا این راه‌هایی را که الآن دارند با پول‌های گزاف برای ما می‌سازند اینها باید خاک جاده‌ها تجزیه بشود در لابراتوارها که میزان استعداد آنها در مقابل فشار چیست در مقابل بتون چیست که زیرسازی و روسازی آن به چه ترتیب باید انجام گیرد بنابراین یکی هم از این نظر لابراتوار خاک‌شناسی برای ما مهم است علاوه بر این که باید دارای لابراتوار و متخصصین لابراتوارهای پزشکی بشویم باید دارای لابراتوارهای خاک‌شناسی هم بشویم که کمک بکنند به کار کشاورزی اگر می‌خواهیم یک روزی یک کشور و یک ملت غنی باشیم ما سطح تولیدات‌مان را در درجه اول باید در سیستم کشاورزی خودمان بالا ببریم و اگر کشاورزی با سیستم عهد دقیانوس فایده ندارد باید خاک منطقه به منطقه شهرستان به شهرستان مزرعه به مزرعه تمام مورد امتحان قرار بگیرد در این هم برای مالک و زارع مقدور نیست و از وظایف حتمی وزارت کشاورزی است که سطح تولید را بالا برد و بعد هم ملاحظه فرمودید در آن قانون اعزام شاگردان اول دانشکده‌ها یک نقصی داشت یعنی یک نفر از اینجا با آن قانون می‌رفت بعد دلش نمی‌خواست برگردد اما اینجا مثل قانونی که از زمان اعلیحضرت فقید گذشت که هر کسی برگردد باید دو برابر مدتی که در خارجه مانده خدمت بکند یا این که دو برابر مخارجش را بدهد در این قانون هم وزارت فرهنگ توجه کرده و این تضمین اجرایی را گذاشته که یک عده‌ای نروند با پول مملکت تحصیل بکنند یا برنگردند یا اگر هم برگشتند کارهای شخصی بکنند یکی از رفقا تذکری داده است که در قسمت کشاورزی بنده تذکر بدهم که در شناسایی آفات اقدام بکنند البته یک آفات نباتی است و یک آفات حیوانی و راه مبارزه و همچنین بیماری‌هایی که در دام‌های مملکت ایجاد می‌شود آن طوری که باید از آن جلوگیری بشود جلوگیری نمی‌شود این را هم تذکر دادند که بنده اینجا یادآوری کرده باشم بنابراین ملاحظه می‌فرمایید وزارت فرهنگ اینجا یک ژستی آمد می‌خواهد از ایرانی‌های خودمان بفرستد به خارجه بروند یک دسته‌ای در قسمت آزمایشگاه پزشکی و یک عده‌ای در قسمت کشاورزی و در قسمت راه‌سازی تحصیلات مربوطه را فرا گیرند آن هم برای شهرستان‌ها و آن هم از بودجه محرز دانشکده‌هاست بنابراین اگر اصلاحی هم لازم دارد با موافقت جناب آقای یزدانفر در این لایحه بشود و می‌دانیم شور دوم است ولی با تذکری که جناب آقای عمیدی‌نوری دادند راجع به رتبه‌ها ناقص هم نباید بگذرد راجع به مقایسه رتبه‌های اینها که تفاوت نداشته باشد آن کسی که هفت سال پزشکی خوانده و برگشته تبعیضی نشود امروز بنده جزو اخبار رادیو که گوش می‌کردم شنیدم که اعلیحضرت همایون شاهنشاه به اتفاق علیا حضرت ملکه فرح و جناب آقای نخست وزیر تشریف بردند و یک ساعت و نیم دانشکده پزشکی مشهد را ملاحظه فرمودند وقتی از رئیس دانشکده پزشکی می‌پرسند که چند دانشجو هست می‌گویند دویست نفر، خراسان یکی از استان‌های بزرگ ایران است نباید دانشکده‌اش دویست دانشجو داشته باشد و اینجا چند هزار نفر سرگردان باشند آقای مهندس اردبیلی در تمام جاها این طور است باید طوری در نظر بگیریم و طوری دانشکده‌های خودمان را مجهز بکنیم که آن کسی هم می‌رود در شهرستان‌ها شیراز یا اصفهان یا تبریز ارزش دیپلم پزشکی او مثل ارزش دیپلم پزشکی تهران و یا خارجه باشد.
رئیس - آقای صدرزاده موافقید یا مخالف.
صدرزاده - موافقم
رئیس - ایشان هم موافق بودند.
صدرزاده - بنده مخبر کمیسیون هستم.
رئیس - پس چرا آنجا نشسته‌اید بفرمایید.
صدرزاده ـ در این مجلس مکرر صحبت شد که عده محصلین که به خارج رفته‌اند زیاد هستند و این کار را نمی‌شود برای همیشه ادامه داد که یک فوجی از محصلین ما بروند به اروپا و مبلغی از ثروت این کشور را در آنجا صرف کنند و بالاخره یک روزی ما باید به این فکر بیفتیم که وسایل تحصیلات عالیه را در خود مملکت فراهم بکنیم اکنون قانون و طرح و دانشگاه‌های ملی هم که در کمیسیون فرهنگ مورد رسیدگی است و با توجهی که شاهنشاه نسبت به این مملکت دارند امیدوارم که این فکر عملی بشود و اصولاً از فرستادن محصلین به خارج تا درجه خیلی زیادی بی‌نیاز می‌شویم اما در وضع حاضر برای یک چیزهایی که در مملکت ما وجود آنها کم است احتیاج داریم افرادی به خارج بفرستیم که تحصیل بکنند تا این که موجبات تحصیل آنها بعداً در مملکت فراهم شود و از جمله اینها متصدیان آزمایشگاه‌ها و کمک آزمایشگاه‌ها هستند که مخصوصاً در دانشکده‌های شهرستان‌ها احتیاج زیادی به این مطلب هست البته آقایان محترم مسبوق هستید که تحصیلات عالیه دو نوع است یک نسبت از آنها نظری است مثل حقوق و ادبیات و اصولاً آزمایشگاهی ندارد و به اصطلاح سال به انتفای موضوع است آزمایشگاهی ندارد که کسی را تربیت کند و قسمتی هم فنی است مثل علوم و پزشکی و داروسازی و کشاورزی که آزمایشگاه دارد یعنی کار اساسی آنها و تعلیم و تربیت آنها به وسیله آزمایشگاه انجام می‌گیرد و محتاج به متصدی است این لایحه‌ای که وزارت فرهنگ تقدیم کرده است برای این منظور است نکته‌ای را که جناب آقای عمیدی‌نوری تذکر فرمودند و اینجا به وزارت فرهنگ اجازه داده شده است که هر سال از فارغ‌التحصیلان دوره کامل متوسطه را برای تحصیل متخصص در رشته مربوطه به آزمایشگاه به خارج بفرستد و مطابق مقررات پزشکی هیچ وقت دوره متوسطه ادبی را نمی‌فرستد مثلاً برای دانشکده کشاورزی آن افرادی از دیپلمه‌های متوسطه را نمی‌فرستد که دوره طبیعی را طی کرده باشند مضافاً به این که تذکر ایشان بسیار به جا است و در آیین‌نامه‌ای که وزارت فرهنگ تنظیم خواهد کرد طوری است که این اشکال را پیش نخواهد آورد اما محدود کردن عده این به نظر بنده مشکل است برای این که در هر سال عده بیشتر یا کمتری ممکن است لازم شود برای یک دانشکده عده بیشتری لازم می‌شود برای یک دانشکده عده کمتری لازم می‌شود این است که باید این را گذاشت در اختیار خود دانشکده‌های شهرستان‌ها که هر عده‌ای که لازم دارند پیشنهاد کنند و بفرستند به خارج منتهی برای این که تعداد آنها از مقدار لازم و معین تجاوز نکنند در اینجا قید شده است که تصویب وزارت فرهنگ هم لازم است در حقیقت دو مقام در این مسئله اظهارنظر خواهند کرد یکی دانشکده مربوطه و دیگری هم وزارت فرهنگ اما نکته دیگری که در اینجا ذکر شده است این است که در اینجا پیش‌بینی شده است که اولاً مدتی که می‌روند در آنجا می‌مانند از ۴ سال تجاوز نکند یعنی این فرصت نباشد که یک نفر به بهانه تربیت متصدی آزمایشگاه برود ده سال پانزده سال در خارج بماند حداکثر مدت در اینجا تعیین شده است که از چهار سال تجاوز نکند از آن طرف در ماده بعد تعیین شده است که دو برابر مدتی که به خرج دولت می‌رود تحصیل می‌کند در آزمایشگاه آن شهرستان در همان شهرستان که به بودجه دانشکده آن به خارج می‌رود در دانشکده آن به خارج می‌رود در دانشکده همان شهرستان باید خدمت بکند این نکته‌ای بود که در کمیسیون فرهنگ قید شد در آزمایشگاه یا دانشکده در همان شهرستانی که به بودجه آن به خارج می‌رود مدت خدمتش را انجام دهد این قید در ماده اول برای تربیت عده‌ای کمک متصدی آزمایشگاه است این کلمه متصدی هم گمان می‌کنم در طبع و چاپ افتاده است که موجب اعتراض همکار محترم ما شد و این کلمه متصدی باید اضافه شود و جناب معاون وزارت فرهنگ هم موافقت دارند اما موضوع دیگری که اینجا گفته شد
موضوع پایه‌های استخدامی اینهاست پایه‌هایی که در اینجا در نظر گرفته شده است آنهایی که ارزش آخرین مدرک تحصیلی ایشان برابر با لیسانس شناخته می‌شود با پایه سه پزشک دومی و آنان که ارزش آخرین مدرک تحصیلاتشان مافوق متوسطه و مادون لیسانس شناخته شود با پایه ۲ پزشک دومی وارد می‌شوند یعنی پایه ۲ پزشک دومی متنزل‌تر و پایین‌تر است از پایه ۳ پزشک دومی و این ترتیب تطبیق می‌کند با مراتب استخدامی هم ردیفان آنها در سایر قسمت‌ها.
البته چون جناب آقای عمیدی‌نوری بیان فرمودند که شامل دانشکده معقول و منقول و دانشکده حقوق نشود بنده عرض می‌کنم که شامل نخواهد شد چون آنها تحصیلاتشان نظری است اما دانشکده کشاورزی از لحاظ آزمایشگاه و لزوم آن هم ردیف با دانشکده پزشکی است یعنی همان طور که دانشکده پزشکی احتیاج به آزمایشگاه دارد دانشکده کشاورزی که احتیاج دارد و به همین مناسبت ما نوشته‌ام برای دانشکده‌های شهرستان‌ها به طور مطلق نوشتم که در این اطلاق به دانشکده کشاورزی هم اشاره خواهد شد و این توضیحاتی هم در مجلس بیان می‌شود خود مبین این مواد خواهد بود.
رئیس - آقای مهندس اردبیلی مخالفید بفرمایید.
مهندس اردبیلی - البته آقایان محترم می‌دانند که مهندسین کشاورزی چه آنهایی که در اینجا مشغول خدمت در وزارت کشاورزی هستند چه آنهایی که در دانشکده کشاورزی تدریس می‌کنند و چه افرادی که در این مورد عازم اروپا می‌شوند که در امور آزمایشگاه‌ها تخصص پیدا کنند آن افراد تمام رتبه‌های مهندسی دارند که اخیراً از مجلس گذشت که مهندسین کشاورزی هم مشمول آن می‌شود این دیپلمه‌هایی که می‌روند در اروپا و تخصص در رشته‌های آزمایشگاهی پیدا می‌کنند و چهار سال آنجا تحصیل می‌کنند باید رتبه‌های این قسم متخصصین را تطبیق با رتبه‌های مهندسی می‌کنند نه پزشکی رتبه‌های پزشکی مربوط به پزشکان است و مهندسین و متخصصین امور کشاورزی رتبه‌های‌شان مربوط به قانون استخدام مهندسی و رتبه‌های مهندسی می‌شود حالا از جناب آقای معاون وزارت فرهنگ تقاضا می‌کنم توضیح بفرمایند که منظورشان در این مورد بخصوص چیست.
رئیس - آقای معاون وزارت فرهنگ
معاون وزارت فرهنگ - دادن پایه به اشخاص مربوط به تشخیص ارزش تحصیلی است و تشخیص ارزش تحصیلی با شورای عالی فرهنگ است این آقایانی که می‌روند به اروپا برای مدت ۴ سال تحصیل می‌کنند تشخیص پایه‌شان البته اگر قسمت مهندسی باشد خوب طبیعه مهندس خواهند شد اما ما اینها را برای مهندسی نمی‌فرستیم ما این را می‌فرستیم که بروند چهار سال تحصیل کنند برای لابراتوار و لابراتوار که در تمام رشته‌ها کلاً مساوی است یعنی لابراتوار پزشکی با کشاورزی یا فنی یا دامپزشکی از لحاظ ما و از لحاظ لابراتوار یکی است بنابراین اینها همه‌شان یک پایه خواهند داشت پایه مهندسی نخواهند داشت چون تحصیلاتشان روی پایه مهندسی نیست می‌روند برای تحصیلات خاصی و همه پایه‌ها یکی است و آقای عمیدی‌نوری فرمودند چطور می‌شود ما با وزارت بهداری صحبت کردیم و با توافق آنها این ماده را نوشتیم بنابراین هیچ اشکالی ندارد.
رئیس - دیگر کسی اجازه صحبت نخواسته رأی گرفته می‌شود به ورود در مواد آقایانی که موافقند قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد.
۷ ـ تقدیم یک فقره لایحه به وسیله آقای معاون وزارت دارایی
رئیس - آقای معاون وزارت دارایی لایحه‌ای دارید بدهید
معاون وزارت دارایی (هنجی) - لایحه‌ای مربوط به اجازه استخدام سالی پانصد نفر کارمند برای وزارت دارایی برای مدت سه سال که تقدیم مقام ریاست می‌کنم.
رئیس - به کمیسیون استخدام فرستاده می‌شود.
۸ - بقیه مذاکره و تصویب گزارش کمیسیون فرهنگ راجع به تربیت کمک متصدیان آزمایشگاه برای دانشکده‌های شهرستان‌ها و ارسال به مجلس سنا
رئیس - ماده اول مطرح است. آقای دکتر شفیع امین
دکتر امین - بنده قبل از این که وارد مواد شویم در کلیات عرایضی عرض کردم قسمت عمده محصلینی که برای تحصیل به خارج می‌روند اینها اغلب از ششم متوسطه می‌روند امیدوارم اگر کمکی به دانشکده‌های شهرستان‌ها هم بشود و بودجه‌شان تکمیل می‌شود می‌توانید عده زیادی دانشجو تربیت کنند و سطح تحصیل دانشکده‌های شهرستان‌ها را ما یکنواخت کردیم و در این موقع هم خواستم استفاده کنم و عرض کنم که ارزش تحصیلی دیپلمه‌های دانشکده‌های پزشکی شهرستان‌ها یا سایر دانشکده‌های شهرستان‌ها با تهران یکی است چنانچه در خارج هم به کسانی که در اروپا یا آمریکا می‌روند ارزش تحصیلی آنها را مساوی قبول دارند و از دانشجویان شهرستان‌ها هم کسانی که به خارج رفته‌اند در اینجا همین طور کسانی که خدمت می‌کنند و موفقیت‌های بزرگی به دست آورده‌اند بنده نامه‌هایی داشتم که اغلب از بیمارستان‌ها و دانشکده‌ها که دیپلمه‌های تبریز رفته‌اند خیلی تشکر و رضایت داشته‌اند به عقیده بنده احترام مسجد با متولی است ما باید خودمان به اینها ارزش بیشتری بدهیم خودمان بزرگ بکنیم. در سال‌های اخیر ضمن استخدام دیپلمه‌هایی دکترهای دانشکده شهرستان‌ها مثلاً در سازمان شاهنشاهی که سازمانی است که حقیقتاً مرتب کار می‌کند و با علاقه و مراحم شاهنشاه بنیان‌گذاری شده و در نتیجه فداکاری والاحضرت اشرف پهلوی اداره می‌شود همین طور آقایان محترم کمک می‌کنند متأسفانه آنها اول یک ترتیبی داشتند که دیپلمه‌های شهرستان‌ها را استخدام نمی‌کردند بنده حتم دارم که اگر توجهی بشود و خودمان آنها را کوچک نکنیم و بزرگ بکنیم از نظر علمی و از نظر معلومات آقایان مطمئن باشند که اینها معلومات‌شان خیلی خوب است محصلینی که ما در خارج داریم بنده باز می‌خواهم اضافه بکنم اگر برای اینها راهنمایی خوب بشود اگر خوب اداره بشوند خوب بار می‌آیند و برای مملکت ما مفید خواهند بود بنده امیدوارم و حتم دارم با علاقه‌ای که دولت و مملکت به تربیت اینها دارد اینها را خوب ارشاد راهنمایی بکند مخصوصاً برای آمریکا اعلیحضرت همایون شاهنشاهی جناب آقای مهندس اردشیر زاهدی را فرستادند که از هر جهت ایشان آراسته و پاک و شایسته هستند و امیدوارم کمک‌هایی بشود که محصلینی که می‌فرستیم خوب راهنمایی بشوند و رشته‌های تخصصی را خوب بتوانند تحصیل کنند و مخاری که شده است نفله نکنند و وسط راه رشته تحصیلی خودشان را عوض نکنند بنده حتم دارم که وزارت فرهنگ خوب نظارت خواهد کرد و خوب کنترل خواهد کرد مخصوصاً اداره اعزام دانشجویان که وزارت فرهنگ اداره می‌کند مرتب است فقط کنترلی بکند که این محصلین در مدارس و در آزمایشگاه‌هایی که هستند مرتب کار کنند و مرتب تحصیل کنند نه این که امروز اینجا فردا جای دیگر امروز در این آزمایشگاه فردا آزمایشگاه دیگر امیدوارم که موقع اعزام دانشجو به اروپا و آمریکا توجه بیشتری بشود که با کمک و مساعدت بیشتری که از طرف سرپرستی‌ها می‌شود که اینها آن طوری که ما برای آزمایشگاه‌ها احتیاج داریم بار بیایند.
رئیس - پیشنهادی در این ماده رسیده است که قرائت می‌شود
(پیشنهاد آقای عمیدی‌نوری به شرح زیر قرائت شد)
پیشنهاد می‌نمایم که در ماده ۱ سطر سوم جمله دوره کامل متوسطه اصلاح بشود به جمله دوره کامل متوسطه علمی یا طبیعی
عمیدی‌نوری
رئیس - آقای عمیدی‌نوری توضیحی دارید بفرمایید.
عمیدی‌نوری - آقایان به پیشنهاد بنده توجه فرمودند که دنبال همان عرضی بود که در کلیات به عرض مجلس رساندم در ماده ۱ که اجازه اعزام محصل به اروپا داده شده است از صرف دانشکده‌های شهرستان‌ها به طور مطلق نوشته است دیپلمه‌های کامل متوسطه در حالی که شاید هدف ما بای اعزام این دیپلمه‌های کامل متوسطه تربیت متصدی و متخصص آزمایشگاه‌هایی است که دانشکده‌های پزشکی یا کشاورزی می‌خواهیم ولی عبارت دیپلمه‌های متوسطه چون کلی‌تر است شامل افراد دیگر هم می‌شود به این جهت بود که بنده پیشنهاد کردم اضافه بشود دیپلمه‌های کامل متوسطه شعبه علمی یا طبیعی (یکی از نمایندگان - علمی نداریم ریاضی است و طبیعی) هر چه که داریم ریاضی و طبیعی. در هر حال مقصود من این بود که غیر از این دو نباشد بنده پیشنهادم را اصلاح می‌کنم دیپلمه‌های طبیعی و ریاضی.
رئیس - آقای معاون وزارت فرهنگ
معاون وزارت فرهنگ - بنده خواستم عرض کنم که علمی نداریم ریاضی است و طبیعی.
عمیدی‌نوری - بنده عرض کردم که اصلاح می‌کنم دیپلمه‌های ریاضی و طبیعی.
رئیس - بسیار خوب رأی گرفته می‌شود به پیشنهاد آقای عمیدی‌نوری با این اصلاحی که شد آقایانی که موافقند قیام بفرمایند (اغلب برخاستند) تصویب شد پیشنهاد دیگر قرائت می‌شود
(به شرح زیر قرائت شد)
مقام معظم ریاست مجلس شورای ملی پیشنهاد می‌کنم ماده ۱ به شرح ذیل اصلاح شود
ماده ۱ - برای تربیت عده‌ای کمک متصدی آزمایشگاه الی آخر. صدر زاده
رئیس - آقای صدرزاده
صدرزاده - توضیح این را بنده قبلاً به عرض رساندم که در سطر اول ماده اول که نوشته است برای تربیت عده‌ای کمک آزمایشگاه کلمه متصدی افتاده است و عبارت به این صورت نقص پیدا کرده است این است که بنده پیشنهاد کردم که کلمه متصدی را هم اضافه بفرمایید که عبارت صحیح و کامل بشود ضمناً آقای معاون وزارت فرهنگ هم موافق هستند.
رئیس ـ این پیشنهاد را از طرف آقای مخبر است ضمناً آقای معاون وزارت فرهنگ هم موافق هستند.
معاون وزارت فرهنگ - صحیح است. بنده هم موافقم
رئیس - بنابراین رأی گرفته می‌شود آقایانی که با این پیشنهاد موافقند قیام بفرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد حالا رأی گرفته می‌شود به خود ماده اول با این اصلاحات آقایانی که موافقند قیام کنند (اغلب
برخاستند) تصویب شد. ماده دوم قرائت می‌شود
(به شرح زیر قرائت شد)
ماده ۲ - تمام هزینه دانشجویان فوق از طرف دانشکده مربوط پرداخت می‌شود و دانشجویان موظفند پس از بازگشت لااقل دو برابر مدت تحصیل در همان دانشکده خدمت کنند حداکثر مدت تحصیل برای این قبیل دانشجویان نباید از چهار سال تجاوز نماید.
تبصره - کسانی که تحصیلات موضوع این قانون را با تصویب یکی از دانشکده‌های شهرستان‌ها به هزینه خود انجام دهند به شرط اشتغال در دانشکده‌های مربوطه از مزایای این قانون استفاده خواهند کرد.
رئیس - مخالفی نیست؟ (اظهاری نشد) رأی گرفته می‌شود به ماده دوم آقایانی که موافقند قیام بفرمایند (اغلب برخاستند) تصویب شد. ماده سوم قرائت می‌شود
(به شرح زیر قرائت شد)
ماده ۳ - فارغ التحصیلانی که ارزش آخرین مدرک تحصیلی ایشان برابر با لیسانس شناخته شود با پایه ۳ پزشک دومی و آنان که ارزش آخرین مدرک تحصیلاتشان مافوق متوسطه و مادون لیسانس شناخته شود با پایه ۲ پزشک دومی به استخدام دولت در خواهند آمد.
رئیس - آقای عمیدی‌نوری
عمیدی‌نوری - بنده جناب آقای صدرزاده توجه بفرمایید در ماده سوم دو ایراد دارم یعنی دو نکته‌اش به نظرم رسیده است که به عرض می‌رسانم برای این که مورد توجه واقع شود تمنای دقت را دارم یکی این است که بهتر این است که ماده ۳ به جای ماده ۴ باشد و ماده ۴ به جای ماده ۳ دلیل آن هم از نظر طرز تنظیم قانون است برای این که بعداز این که اینها اعزام شدند و کارهای‌شان تمام شد آن وقت باید برویم سر این که چه رتبه‌ای باید بگیرند بهتر است این را بگذاریم در ماده ۴ و آن قسمتی که از آنها تعهد گرفته شود در ماده ۳ باشد بنابراین تقاضا می‌کنم که موافقت بفرمایید دوم از نظر اصلاح قانون لازم است نکته دوم این است که این عبارت (فارغ‌التحصیلانی) این عبارت خیلی کلی است اگر منظور این است که آن چنان فارغ‌التحصیلانی باشند که طبق ماده ۱ اعزام شده باشند لازم است قید شود فارغ‌التحصیلان مشمول ماده ۱ والا به طور کلی نوشته شود فارغ‌التحصیلانی به نظر من درست نیست اجازه بفرمایید این قید بشود والا فارغ‌التحصیلانی که ارزش مدرک ایشان برابر با لیسانس شناخته شود این شامل هر فارغ‌التحصیل ادبی و ریاضی و کسانی که خارج از این تحصیلات و چهار سال تحصیل در خارج بوده‌اند می‌شود بنابراین باید قید شود که فارغ‌التحصیلان مشمول ماده ۱ تا این گرفتاری را پیدا نکنیم و فردا از اطلاق این ماده استفاده به عمل نیاید به این جهت است که بنده پیشنهادی دارم که بعد از کلمه فارغ‌التحصیلان (ماده ۱) قید شود و پیشنهاد دیگرم این است که ماده ۳ برود به جای ماده ۴ و به جای ماده ۳ باشد.
صارمی - بهتر است و نوشته شود فارغ‌التحصیلان مشمول این قانون.
رئیس - آقای مخبر
صدرزاده (مخبر کمیسیون فرهنگ) - راجع به تغییر محل ماده ۳ و ۴ که مضمون ماده ۴ از نظر قانون‌نویسی مقدم بر ماده ۳ می‌باشد ماده ۳ را بگذاریم به جای ماده ۴ و ماده ۴ را به جای ماده ۳ بنده موافق هستم جناب آقای معاون وزارت فرهنگ هم موافق هستند اما راجع به این فارغ‌التحصیلان که اشاره فرمودند به ماده اول شامل است بر آن دسته‌ای از فارغ‌التحصیلان که به خرج دانشگاه فرستاده می‌شوند در صورتی که در ماده ۲ این رتبه‌ها را برای دسته دیگر هم منظور داشته‌ایم یعنی آنهایی که به خرج خودشان که می‌روند بنابراین بهتر است پیشنهاد خودتان را اصلاح بفرمایید به این ترتیب هم فارغ‌التحصیلان مشمول این قانون که شامل هر دو دسته بشود هم آن دسته‌ای که به خرج دانشکده‌ها می‌روند هم آن دسته‌ای که به خرج خودشان می‌روند با این اصلاح هم بنده و هم آقای معاون وزارت فرهنگ موافق هستیم.
رئیس - آقای مهندس اردبیلی
مهندس اردبیلی - بنده راجع به این ماده توضیحات مختصری قبلاً دادم جناب آقای معاون هم جواب دادند ولی من قانع نشدم برای این که یک دسته‌ای که به خارج می‌روند و چهار سال در خارج باقی می‌مانند بالطبع یک مهندس کشاورزی می‌شوند منتهی در رشته‌های چوب‌شناسی، آب‌شناسی و تجزیه خاک و بالطبع که ایران برمی‌گردند با یک دیپلم مهندسی برمی‌گردند من نمی‌دانم چطور کمک مهندس تربیت می‌کنند در ظرف چهار سال در هر دانشکده‌ای که برود بالطبع مهندس خواهد شد مهندسی که می‌آید اینجا به هیچ وجه با پایه ۳ پزشک دومی حاضر نیست در خدمت دولتی وارد بشود حتی با پایه یک پزشکی هم نمی‌آید برای این که مهندسین کشاورزی یا مهندسینی که اعم هستند آنها حقوق‌شان خیلی بیشتر از پایه پزشک دومی است در این صورت من نمی‌دانم چطور خواهد شد البته این بهتر بود که این رتبه‌ها و پایه‌ها را یک قدری زبان‌دارتر می‌نوشتند.
رئیس - آقای مخبر
مخبر کمیسیون فرهنگ - عرض کنم که ما نباید در اینجا موقعی که قانون وضع می‌کنیم به یک دسته‌ای بخواهیم تمایزی بدهیم که دسته دیگر نداشته باشند و یک دسته را بر دسته دیگر ترجیح بدهیم یعنی اگر یک شاگردی رفت سه سال برای آزمایشگاه دندانپزشکی آن می‌آید برای آزمایشگاه دندانپزشکی آن که برای کشاورزی رفته است آن هم می‌آید در آزمایشگاه‌های مربوطه به امور کشاورزی ما نباید بگوییم این چون در این رشته رفته است به عنوان مهندس و حقوق مهندس بهش بدهیم و آن دسته را حقوق و رتبه پزشک دومی تمام اینها در هر رشته‌ای که می‌روند برای خدمت و تصدی آزمایشگاه‌ها مدتی تحصیل می‌کنند به علاوه دفعه فدایت شوم برای این آقایان نوشته نمی‌شود خود آنها تقاضا می‌کنند و بر طبق این قانون هر کس مایل است با این شرایط هم می‌رود و مراجعت می‌کند و استفاده می‌کند از حقوقش حالا آمد و نخواست استفاده کند تکلیف آن هم معین شده است با دادن آن مخارجی که رأی تحصیل و تربیت ایشان پرداخته شده از خدمت معاف می‌شوند برود هر کاری که می‌خواهد می‌کند بنابراین ما نمی‌توانیم در موقعی که قانون می‌گذرانیم تبعیضی قایل بشویم یعنی بگوییم آزمایشگاه کشاورزی به یک صورت خاصی قرار بگیرد و آن وقت مال جاهای دیگر به صورت دیگر آن وقت این عیب پیدا خواهد شد که داوطلب برای سایر آزمایشگاه‌ها پیدا نخواهد شد همه تقاضا می‌کنند که بروند برای آزمایشگاه‌های کشاورزی بشوند و این با منظور وزارت فرهنگ مغایر است تمنی می‌کنم که از این قسمت صرفنظر بفرمایید و موافقت کنید که این ماده به همین کیفیتی که از کمیسیون گذشته است تصویب شود.
رئیس - آقای دکتر امین
دکتر شفیع امین - بنده تصور می‌کنم که در ماده ۳ که جناب آقای مهندس اردبیلی هم ایراد کردند. پایه ۳ پزشکی دومی در تمام آزمایشگاه‌ها تا حال عمل شده یعنی آنهایی که پزشکیار هستند کمک پزشکیار هستند ماما هستند اغلب با همین پایه پزشک دومی مشغول هستند در دانشکده پزشکی با جاهای دیگر و به طور کلی بهتر است که یک پایه داشته باشند مختصر خواستم توضیح عرض کنم که ترتیبی بدهید که خرد به اشکال برنخوریم و با جناب آقای معاون وزارت فرهنگ هم که در کمیسیون فرهنگ صحبت شد منظور تهیه لابرانتین است یعنی کمک متصدی آزمایشگاه نه این که خواسته باشند اینها مهندس بشوند یا دکتر بشوند جناب آقای مهندس اردبیلی تصور نفرمایید که اینها می‌روند اروپا یا آمریکا و مهندس بشوند یا دکتر بشوند خیر در آیین‌نامه‌ای که تهیه و تنظیم می‌شود قید می‌شود که اینها صرفاً برای کمک متصدی آزمایشگاه است نه این که برود مهندس یا دکتر بشوند یا دندانپزشک و ماما بشوند منظور تربیت لابرانتین ما و برای قسمت‌های مختلف و تجزیه‌های مختلف و کلاس‌های مختلف ماست منظور وزارت فرهنگ این است که برای تربیت لابرانتین این لایه تهیه و تقدیم شده است مقصود تربیت دکتر و مهندس نیست یا لیسانسیه در یک رشته به خصوص منظور فقط و فقط تهیه و تربیت لابرانتین است یعنی کمک متصدی آزمایشگاه.
رئیس - پیشنهادی رسیده قرائت می‌شود
(به شرح زیر قرائت شد)
مقام محترم ریاست مجلس شورای ملی
پیشنهاد خود را در ماده ۳ این طور اصلاح می‌کنم.
ماده ۳ - فارغ‌التحصیلان مشمول این قانون. الی آخر
رئیس - آقای عمیدی‌نوری
عمیدی‌نوری - عرض کنم همین طور که عرض کردم اگر این قید «مشمول این قانون» در اینجا نباشد ممکن است شامل فارغ‌التحصیلان دیگر هم بشود اما قید این جمله این نگرانی را رفع می‌کند از این جهت بود که تقاضا کردم پیشنهاد این طور اصلاح بشود.
رئیس - آقایانی که با این پیشنهاد اصلاحی موافقت دارند قیام بفرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. رأی گرفته می‌شود به خود ماده با این پیشنهاد آقایانی که موافقند قیام بفرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد ماده چهارم قرائت می‌شود.
(به شرح زیر خوانده شد)
ماده ۴ - داوطلبان قبل از عزیمت به خارجه ضمانت رسمی خواهند سپرد که اگر از شرایط فوق تخطی کنند یا تحصیلات خود را ناتمام گذارند یا حاضر به مراجعت به ایران نشوند یا به ایران مراجعت نموده و تمام مدت خدمت موظف را انجام بدهند دو برابر مخارجی را که دانشکده در مورد ایشان متحمل شده است نقداً به دانشکده بپردازند.
رئیس - البته این ماده به جای ماده ۳ خواهد شد و ماده سوم که تصویب شد به جای این ماده می‌آید مخالفی نیست؟ (گفته شد خیر) رأی گرفته می‌شود به ماده ۴ که ماده ۳ خواهد بود. آقایانی که موافقند قیام بفرمایند (اغلب برخاستند) تصویب شد کلیات آخر مطرح است. آقای صدرزاده
صدرزاده ـ عرض کنم جناب آقای دکتر امیر حکمت یادداشتی به بنده مرقوم فرموده بود که خوب است در یکی از مواد قید شود که آن اشخاصی که برای تحصیل
می‌روند به زبان آن مملکتی که می‌خواهند برای تحصیل به آنجا بروند باید آشنایی داشته باشند این موضوع را خواستم به ایشان تذکر بدهم که در آیین‌نامه‌ای که وزارت فرهنگ برای اعزام اینها می‌نویسد این نکته را پیش‌بینی خواهد کرد و همین طور هم با آقای معاون وزارت فرهنگ صحبت شده است و جای نگرانی برای ایشان نباید باقی باشد.
رئیس - بنابراین رأی گرفته می‌شود به مجموع مواد آقایانی که موافقند قیام بفرمایند (اغلب برخاستند) تصویب شد به مجلس سنا فرستاده می‌شود.
۹ - تعیین موقع جلسه بعد - ختم جلسه
رئیس - جلسه را ختم می‌کنیم جلسه آینده روز سه‌شنبه خواهد بود (مجلس یک ربع ساعت بعدازظهر ختم شد)
رئیس مجلس شورای ملی - رضا حکمت