مذاکرات مجلس شورای ملی ۲۱ فروردین ۱۳۰۷ نشست ۲۲۹
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری ششم | تصمیم‌های مجلس | قوانین بنیان ایران نوین |
| نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری ششم |
مشروح مذاکرات مجلس ملی، دوره۶
جلسه: ۲۲۹
صورت مشروح مجلس سه‌شنبه ۲۱ فروردین ماه ۱۳۰۷ مطابق ۱۹ شوال‌المکرم ۱۳۴۶
فهرست مندرجات:
۱-انتخاب آقایان ارباب کیخسرو- امیرحسین خان و خطیبی به مباشرت مجلس شورای ملی
۲- بقیه مذاکرات نسبت به خبر کمیسیون محاسبات راجع به بودجه سنه ۱۳۰۷ مجلس شورای ملی (مجلس دو ساعت و سه ربع قبل از ظهر به ریاست آقای پیرنیا تشکیل گردید)
(صورت مجلس یکشنبه نوزدهم فروردین را آقای دولتشاهی قرائت نمودند)
رئیس-صورت مجلس مخالفتی ندارد؟ (گفته شد خیر)
رئیس-صورت مجلس تصویب شد.
بعضی از نمایندگان- دستور
رئیس-وارد دستور می‌شویم. دستور اولا انتخاب مباشرین است.
(اخذ و استخراج آراء به عمل آمده نتیجه به طریق ذیل حاصل گردید)
مهره تفتیشیه ۱۰۰ پاکتهای رای ۹۹
آقای ارباب کیخسرو ۷۰ رای آقای امیر حسین خان ایلخان ۴۸ رای آقای خطیبی ۴۰ رای آقای کازرونی ۳۶ رای آقای نجومی ۲۵ رای آقای میر ممتاز ۲۲ رای آقای جلالی ۲۲ رای آقای حیدری ۱۸ رای آقای رفیع ۱ رای آقای روحی ۱ رای آقای افشار ۱ رای ورقه سفید ۱
رئیس-عده رای دهندگان ۹۹ آقای کیخسرو ۷۰ یا ۷۱ را دارند آقای امیر حسینخان ۴۷ یا ۴۸ رای آقای کازرونی ۳۶ رای آقای خطیبی ۴۰ رای فقط اقای ارباب کیخسرو انتخاب شده‌اند. تجدید انتخاب می‌شود. آقای نجومی
نجومی- با اظهار تشکر از مرحمتی که آقایان نسبت به بنده فرمودند برای اینکه وقت مجلس تلف نشود خواهش می‌کنم اسم بنده را دیگر مرقوم نفرمائید.
(مجددا اخذ و استخراج آراء به عمل آمده نتیجه به طریق ذیل حاصل گردید)
مهره تفتیشیه و پاکتهای رای هر یک صد
آقای امیر حسینخان ۵۴ رای آقای خطیبی ۴۴ رای آقای کازرونی ۳۵ رای آقای میر ممتاز ۱۵ رای آقای نجومی ۴ رای آقای محمد آخوند ۱ رای ورقه سفید ۴
رئیس-عده حضار ۱۰۱ آقای امیر حسینخان ۵۴ رای دارند ایشان انتخاب شدند. آقای خطیبی ۴۴ رای باز باید نسبت به یک نفر تجدید انتخاب شود. آقای کازرونی.
کازرونی- بنده می‌خواستم از آقایان رفقا استدعا کنم که آن رائی را که به بنده می‌خواهند بدهند به رفیق محترم من آقای خطیبی بدهند.
(اخذ و استخراج آراء به عمل آمده نتیجه به طریق ذیل حاصل گردید)
مهره تفتیشیه ۹۶ پاکت رای ۵۹
آقای خطیبی ۴۷ رای کازرونی ۲۳ رای آقای جلائی ۱۰ رای آقای میر ممتاز ۸ رای آقای حیدری ۲ رای آقای امیر جنگ ۱ رای ورقه سفید ۵
رئیس-عده حضار ۹۷ آقای خطیبی ۴۷ رای دارند آقای کازرونی ۲۴ رای دارند بنابراین آقای خطیبی انتخاب شدند. شروع می‌شود به انتخاب کمیسیونها. آقای روحی
روحی- عرض کنم بنده تصور می‌کنم آنقدر وقتی به آخر دوره باقی نمانده و برای انتخاب کمیسیونها ده پانزده روز شاید وقت لازم باشد بنابراین بنده عقیده دارم که همین کمیسیونها به حال خودشان تا آخر دوره باقی باشند وظایف خودشان را ایفا نمایند و با این ترتیب کارهای مملکتی و دولتی سهل تر می‌رود دیگر حکمیت آن بسته به نظر آقایان است.
رئیس- آقای دادگر
دادگر- عرض کنم همانطور که آقا فرمودند این تشریفات تا اندازه‌ای کاسته شود این فکر برای بنده و بعضی از رفقا پیش آمده است ولی این فکر را عموم رفقا هنوز قطعا قبول نکرده‌اند لذا بنده پیشنهاد می‌کنم تنفس داده شود تا در موقع تنفس در این موضوع مذاکره شود و یک راهی که مورد توافق همه باشد پیدا نمائیم
رئیس-مخالفی ندارد؟(گفته شد خیر)
(در این موقع جلسه برای تنفس تعطیل و به فاصله
یک ساعت و ربع مجددا تشکیل شد)
معاون وزارت مالیه-دو لایحه است برای تصویب تقدیم می‌شود اول پیشنهاد اضافه مخارج ۱۳۰۶ نظمیه از محل صرفه جوییهای ۱۳۰۶ نظمیه دوم پیشنهاد بیست هزار تومان بطور علی الحساب برای احتیاجات سجل احوال در ۱۳۰۷
رئیس-راجع به کمیسیونها پیشنهادی نرسیده است
بعضی از نمایندگان-اجازه خواسته‌ایم،
رئیس-تا پیشنهادی نرسد مذاکراتی نخواهد شد پیشنهادی ندارید؟
دادگر- خیر پیشنهادی نداریم
رئیس-پس کمیسیونها به ترتیب معمول خواهد شد.
زوار- بنده پیشنهادی تقدیم کرده‌ام.
رئیس-راحع به این مطلب نیست.
زوار- بلی راحع به دستور است.
رئیس-قرائت می‌شود.(به شرح ذیل خوانده شد)
بنده پیشنهاد می‌کنم بعد از ختم انتخاب مباشرین خبر کمیسیون محاسبات را حع به بودجه مجلس مطرح شود.
رئیس-آقای زوار
زوار- عرض کنم مطلب به قدری روشن است که گمان نمی‌کنم محتاج به توضیح باشد کارگزاران و رنج بران مجلس منتظرند که بودجه مجلس بگذرد تا بودجه مجلس نگذرد مالیه پول نخواهد داد و سابقه هم دارد بودجه دولت هر وقت تاخیر شده است دو دوازدهم آورده است گرفته است. این است که بنده پیشنهاد می‌کنم آقایان هم مساعدت بفرمایند خبر کمیسیون محاسبات راجع به بودجه مطرح شود.
رئیس-آقای روحی
روحی- عرض کنم بنده مخالفتی ندارم که ودجه مجلس جزء دستور شود ولی یک نواقصی حالا در کار می‌بینم یکی نبودن آقای ارباب کیخسرو است که اطلاعات کامل دارند و برای دفاع باید باشند گذشته از این در جلسه قبل راجع به مدرسه صنعتی فارس مجلس رای داد یعنی سکوت کرد سکوت قابل قبول که بعد از انتخاب هیئت رئیسه این لایحه مطرح شود و بنده پیشنهاد می‌کنم که چون آنقدر‌ها هم وقت باقی نمانده لایحه اعتبارات مدرسه صنعتی فارس جزء دستور شود و در جلسه آتی خبر کمیسیون محاسات راجع به بودجه مجلس جزء دستور شود که وقت بیشتر باشد و آقایان بتوانند بیشتر مذاکره کنند و این وقت مختصر را صرف این لایحه بکنیم.
رئیس-رای می‌گیریم به پیشنهاد آقای زوار. آقایانیکه تصویب می‌کنند قیام فرمایند (اغلب برخاستند)
رئیس-تصویب شد. بودجه مجلس مطرح است، در کلیات مخالفی هست یا نه؟ آقای عباس میرزا
عباس میرزا- لایحه‌ای که بنده در سابق دیدم و حالا هم هست چند قلم در مخارج آن دیدم که با آنها مخالفم یکی راجع به مخارج فوق العاده‌ای بود در خصوص ساختن کتابخانه. بنده تصور می‌کنم ولو اینکه یک مخارج ضروری است ولی نه حالا که دولت از همه جا صرفه جوئی می‌کند و حتی این صرفه جوئی را از مستخدمین و اجزاء وزارتخانها هم کرده‌اند. این مسئله پنجاه هزار تومان را بنده موردی برایش نمی‌بینم. ممکن است ساختن کتاخانه بماند رای دوره هفتم. یکی از مخالفتها ی اساسی بنده این مسئله بود.
زوار (مخبر کمیسیون محاسبات)- عرض کنم زاجع به کتابخانه که حضرت والا فرمودند پنجاه هزار تومان منظور کرده بودیم ولی بالاخره در کمیسیون محاسبات بعداز مذاکرات آن را تقلیل دادیم به پنج
هزار تومان و علت اینکه این پنج هزار تومان را هم تصویب کردیم این بود که کتابخانه وجودش خیلی مفید است برای اشخاصی که می‌خواهند از کتاب استفاده کنند علاوه بر این جای ضط هم نداشتیم و الان خیلی اوراق است که جای ضبط آن را ندارند و این پنج هزار تومان را برای اسن تصویب کردیم.
رئیس- آقای یاسائی
یاسائی- مخالفت بنده راجع به حقوق نمایندگان مجلس شورای ملی است پارسال ما یک اشتباهی کردیم و بالاخره از کسانیکه طرفدار اضافه شدن حقوق بودند یکی خود بنده بودم ولی از بس بنده دیدم ملت تنقید کرد عقیده‌ام این شد که برگردد به همان دویست تومان و بالاخره یک عده چه در تهران و چه در خارج اعتراضات زیادی کردند و بالاخره متوجه شدیم که ما باید احساسات ملت را هر طور هست رعایت کنیم و اگر برای بعضی از آقایان ممکن نیست با دویست تومان امرار معاش کنند …
یکنفر از نمایندگان- استعفا دهند
یاسائی- استعفا هم ندهند بالاخره زندگی خودشان را ساده تر کنند زندگی تجملی را کم کنند در هر صورت عقیده‌ام این است که حقوق نمایندکان برگردد به دویست تومان و این اشتباهی را که کردیم اصلاح کنیم.
مخبر- البته نماینده محترم نطق مفصل خودشان را در پارسال فراموش نفرموده‌اند حتی متذکر به این ذکر شدند که اگر سیصد تومان هم بگیریم باز هم برای من از سمنان و دامغان پول می‌فرستند. معذالک نمیدانم چه فکری در اسن آخر دوره و موقع انتخابات برای ایشان پیش آمده است البته بسته برای مجلس است.
رئیس-آقای آقا سید یعقوب
آقا سید یعقوب- بنده یک عرض اساسی دارم و آن این است که فعلا مذاکرات در کلیات است و این فرمایش آقای یاسائی و جواب آقای مخبر مربوط به ماده اول است. کلیات راجع به این است که مجلس بودجه می‌خواهد یا نمی‌خواهد وقتی وارد مواد شدیم آن وقت آقایان این فرمایشات را بفرمایند بنائی در آخر افتاده است و حقوق در ماده اول است. این حرفها راجع به کلیات نیست.
بعضی از نمایندگان- مذاکرات کافی است
رئیس-رای می‌گیریم به شور مواد آقایانیکه تصویب می‌کنند قیام فرمایند (اغلب برخاستند)
رئیس- تصویب شد ماده اول قرائت می‌شود (به شرح ذیل خوانده شد)
ماده۱- برای مخارج دوازده ماهه ۱۳۰۷ مجلس شورای ملی مبلغ چهار صد و نود و هشت هزار و سی چهار تومان موافق نفرات یک الی چهار ضمیمه اعتبار به اداره مباشرات مجلش شورای ملی داده می‌شود.
رئیس-آقای فیروزآبادی
فیروزآبادی- بنده عقیده‌ام این است که باید تمام اصلاحات و صرفه جوئی‌ها از مجلس شروع شود اگر خدای نخواسته در مجلس تسامح در صرفه جوئی بشود سرایت خواهد کرد به خارج یک تومان در مجلس هزار تومان در خارج خواهد شد مثل اینکه پارسال ملاحظه فرمودید یک جزئی به حقوق وکلا افزوده شد در خارج چه انعکاسی نمود علاوه بر این تمام وکلا هم مورد ملامت شدند و گفته شد ملت گرسنه و اینطور چیزها. آن وقت سزاوار نیست حقوق وکلا ماهی سیصد تومان بشود بعضی اوقات هم که مذاکره می‌شود اروپا را به جهت ما شاهد می‌آورند آیا هیچ کجای دنیا را آقایان نشان دادند که بودجه کل مملکتشان اینقدر کم باشد و حقوق وکلایشان ماهی سیصد تومان؟ بنده که هر چند روزنامه و غیره می‌بینم و می‌خوانم هیچ کجای دنیا حقوق وکلایش به اندازه
حقوق وکلای مجلی ایران نیست بندهبه این ملاحظه مخالفم که حقوق آقایان نمایندگان ماهی سیصد تومان باشد بلکه عقیده‌ام این است که از سابق هم کمتر باشد ولی چون آن عقیده‌ام موثر نیست معتقدم همان دویست تومان سابق باشد وقتی که این را ما اصلاح کردیم زبانمان باز است و می‌توانیم سایر حقوقا ت را اصلاح کنیم انشاء الله امیدوارم مملکت رو به یک صرفه جوئیهایی رود و مجلس محبوب ملت باشد و اعضاء ادارات هم (اگر خواستند یک اصلاحاتی بکنند) مثل سابق آن حرکات را نکنند به این ملاحظه‌ها بنده عقیده‌ام این است ابتده حقوق وکلا برگردد به همان حقوق اول یعنی حقوق وسطی که دویست تومان باشد.
مخبر- بسته به آرای مجلس
رئیس-آقای دشتی
آقا سید یعقوب- دو نفر مخالف پشت سر هم؟
رئیس-آقای مخبر موافق بودند.
مخبر- منده موافق نبودم عرض کنم بسته به آرای مجلس است.
دشتی- بنده بر خلاف آقای یاسائی که سال گذشته موافق با اضافه حقوق وکلا بودند پارسال هم مخالف بودند و امسال هم مخالف هستند و علت عمده اش را آقای فیروزآبادی هم اشاره فرمودند برای بودجه مملکت است. یک مملکتی که سر و ته بودجه اش بیست و چهار میلیون تومان است زیاد است که وکلایش ماهی سیصد تومان حقوق داشته باشند. بعلاوه نگاه کردن در احوال و زندگانی فرد فرد وکلا این مسئله را تایید می‌کند برا یاینکه یک عده از وکلا نه اینکه دویست تومان کمشان نیست بلکه زیادشان هم هست. یک عده از وکلا هم هستند که دویست تومان بلکه سیصد و چهار صد تومان هم کمشان است و آنها از املاک و عایدی خودشان زندگانی می‌کنند و انها هم برایشان فرقی نمی‌کند که دویست تومان یا سیصد تومان باشد در میان این وکلائی که در مجلس حاضرند تقریبا ده الی بیست نفر هستند که حقیقتا مستحق هستند سیصد تومان بهشان داده شود ولی برای این ده بیست نفر نباید بوجه مملکتی را این اندازه سنگین گرد بعلاوه بر اثر زیاد شدن این حقوق پارسال از تمام ولایات مردم به ما فحش می‌دادند و به نظر کینه به ما نگاه می‌کردند علاوه بر این ما که می‌خواهیم مردم را از خوردن خرما منع کنیم باید خودمان هم خرما نخوریم. ما پارسال دو تومان از اشل حقوق مستخدمین کسر کردیم و آن طغیان مستخدمین بر ضد ما شد برای اینکه ما خودکان حقوقمان را زیاد کرده بودیم و حقیقت اگر حقوق خودمان را زیاد نکرده بودیم شاید موفق می‌شدیم چهار صد پانصد هزار تومان در بودجه مملکت صرفه جوئی کنیم ما هر وقت خواستیم حرف بزنیم. خود بنده هر وقت خواستم توی روزنامه چیزی بنویسم به من باید شهری می‌نوشتند که بعد از آنکه حقوق خودتان را زیاد کردید حق ندارید اشل حقوق ما را کسر کنید. اگر چه بنده رای نداده بودم و جزء سیزده نفری بودم که را ی منفی دادیم به بودجه مجلس ولی حقیقت دهانمان بسته بود و نمی‌توانستیم به مردو یک حرف صحیحی بزنیم و بگوئیم بودجه مملکت ما طاقت این حقوق‌های گزاف را ندارد هی گفتند همانطور که حقوق خودتان را زیاد کردید باید مال ما را هم زیاد بکنید حالا که زیاد نمی‌کنید چرا دیگر کسر می‌کنید؟! بنابراین اصلاحاتی که در این مملکت باید بشود یکی از طرق اصلاحات اینست که حقوق کمتر داده شود و پولهای مملکت صرف چیزهای مولد ثروت شود صرف تامینات و عدلیه مملکت بشود و صرف چیزهائی بشود که مستقیما ملت از آن منتفع می‌شود برای این اصلاحات باید حقوق وکلا را کم کنیم نه اینکه زیاد کنیم این یک نظریه بنده بود در قسمت حقوق وکلا یکی دیگر به صورت مشروح مذاکرات مجلس است آقایانیکه به این مسئله سابق رای دادند خیلی جنبه فرهنگی مآبی داشتند. می‌گفتند مجالس دیگر دنیا هم صورت
مذاکراتشان مشروح و مفصل نوشته می‌شود و باید مدارک دست ادارت باشد که ببینند یک قانونی که وضع شده است از چه لحاظب وکلا آن را وضع کرده‌اند و مذاکرات مشروح مفصل را که می‌خوانند روح قانون در دستشان می‌آید و قانون را بهتر اجرا می‌کنند. این کاملا اشتباه است عرض کنم…..
مدرس- خرج ندارد پولش را می‌گیرند.
دشتی- ابدا شول ندارد…
بعضی از نمایندگان- چرا ندارد ؟! همه مان می‌دهیم.
دشتی- از صدوسی و شش نفر وکیل که صدو شانزده نفر اینجا هستند شاید صد نفر پول آبونه مجله را می‌دهند و دیگر یک نفر آبونه نیست و اگر در خارج هم باشد دویست نفر در صورتیکه برای بودجه مجله مجلس تحقیقا هزار دو هزار آبونه می‌خواهیم…
مدرس- مداخل دارد آقا!
دشتی- مداخل ندارد! ابدا مداخل ندارد! بروید حسابش را نگاه کنید اگر مداخل داشته باشد بنده حرفم را پس می‌گیریم. نه اگر دخل و خرج هم کند بنده حرفم را پس می‌گیرم. یا خیر اگر ماهی صد تومان دویست تومان هم کسر خرج داشته باشد بنده باز حرفم را پس می‌گیرم. بنده روزنامه نویسم و میدانم چه خرجی دارد. علاوه بر اینها این مجله اصلا به درد مردم نمی‌خورد و این فقط شهوت نطق ما‌ها را اقناع می‌کند این است فائده اش در فرنگستان که مجله مجلس چاپ می‌شود برای اینست که در سال اقلا یک میلیون کتاب در آنجا چاپ می‌شود نه مثل اینجا که هیچ کتاب چاپ نمی‌شود. ما هنوز تاریخ ایران را نداریم. هیچ کتاب توی این مملکت نیست. کتب کلاسیک نداریم. آن وقت در سال دوازده و پانزده هزار و هیجده هزار تومان خرج درافشانی ما بکنند؟!
دکتر مصدق- تند نویسی را هم موقوف کنید!!
دشتی- عرض کنم که برای حفظ کردن مسائل مجلس همین تند نویسی‌ها لازم هستند جون چهار نسخه پنج نسخه می‌نویسند که در مجلس هست و محفوظ می‌ماند و اگر کسی بخواهد مراجعه کند می‌تواند …
دکتر مصدق- در تحت نظارت
دشتی- نفهمیدم چه فرمودید در تحت نظارت؟
بامداد نطقتان را بفرمائید.
دشتی- خواستم بینم اگر ایرادی جواب بدهد ولی متاسفانه نفهمیدم کهدر تحت نظارت یعنی چه عرض کنم که فایده‌ای از این حاصل نمی‌شود مردم هیچ علاقه مند نیستند کهاین را بخوانند برای اینکه روزنامه‌ها دوهفته سه هفته قبل می‌رسد به ولایات و تمام این مذاکرات را مردم یک قدری مجمل تر می‌خوانند و بعد که مجله می‌رسد هیچکس نگاه نمی‌کند آن فایده‌ای را که گفتند که مستخدمین دولت باید این را بخوانند تا نقطه نظر مقننین را در وضع قوانین بفهمند این به هیچ وجه عملی نمی‌شود برای اینکه مستخدمین قوانین صریح را عمل نمی‌کنند چه رسد به اینکه بروند جزئیات یک قانونی را در نظر بگیرند و آن وقت بخواهند روح یک قانونی را درموقع عمل ملاحظه بکنند. پس بنابراین این یک عمل لغو زایدی است که به بودجه مملکت صدکه می‌زند یکی هم مسئله خرج کتابخانه است. بنده در مسئله کتابخانه خیلی موافقم و خرجش هم بیش از این باشد موافقم ولی کتابخانه خصوصی در دنیا معنی ندارد. کتابخانه‌ای که هیچکس نرود آنجا و استفاده از کتب آن نکند فایده ندارد. یا اینکه بروند یک کتاب خطی بخرند پانصدتومان در صورتیکه مردم در این مملکت محتاجند به کتابهای خیلی بدوی و خیلی طرف احتیاج است و باید مردم و طلاب و محصلین استفاده کنند ولی ما اینجا آمده‌ایم کتابخانه برده‌ایم آخر مجلس و به کسی اجازه نمی‌دهیم بیاید کتاب نگاه کند آنهم مخصوص به آقایان وکلا است و از بین وکلا هم کسی غیر از آقای تقی زاده و دو سه نفر دیگر به این کتابخانه سر نمی‌زنند پس بنابراین اگر کتابخانه
می‌خواهند داشته باشید باید جنبه عمومی داشته باشد باید درب مجلس باشد. یا اجازه بدهند که تمام کسانی که می‌خواهند کتاب بخواهند بروند آنجا کتاب بخوانند و برای همه مردم درش باز باشد. کتابخانه خصوصی در دنیا ابدا معنی ندارد مگر کتابخانه شخصی. در صورتیکه غالب اشخاص هم که کتابخانه شخصی دارند باز آن را برا یاستفاده عموم باز می‌گذارند.
مخبر- عرض کنم راجع به حقوق نمایندگان البته به طوری که همه شنیدند بنده به تصوی مجلس واگذار کردم ولی یک چیزی را هم تذکر بدهم به نماینده محترم که بر فرض هم که این حقوق تقلیل پیدا کند به دویست هزار تومان بالاخره افتخاراتش به دوره ششم نصیب خواهد شد. زیرا این حاتم بخشی چیز غربی است. سیصد تومان را گرفته‌ایم، مسافرت‌ها را رفته‌ایم و بالاخره استفاده‌ها و غیر ذالک را کرده‌ایم آن وقت چهار ماه به آخر دوره مانده این حرف را می‌زنیم. بالاخره ملت حساس است قربانت بروم… (خنده نمایندگان)
مخبر- راجع به صورت مذاکرات مجلس اگر نماینده محترم قائل باشند که مجلس شورای ملی لوح محفوظ است بنده هم حاضر هستم که چیز بکنم. ولی این مطابق اصول تمام دنیا است. ما می‌خواهیم بالاخره نوافص مجلس شورای ملی را رفع کنیم یکی از آن نواقص نداشتن صورت مذاکرات مجلس است پارسال خود بنده مخالف بودم و پیشنهادی هم کردم بعد دیدم چیز غربی می‌شود در اداره تند نویسی که کسی را راه نمی‌دهند کهبرود مذاکرات را بخواند و این مذاکرات هم باید به موقع افکار عامه گذاشته شود که بدانند در مجلس چه مذاکراتی می‌شود این از این نقطه نظر است راجع به کتابخانه هم که آقای دشتی فرمودند مقصد این بود که پنجاه هزار تومان برای کتابخانه به اداره مباشرات اعتبار داده شود و کمیسیون محاسبات هم قائل بود که این کتابخانه را تغییر بدهد و طوری کند که همه کس بتوانند استفاده کنند. ولی نظر به ضیق بودجه مملکت ما در کمیسیون زحماتی کشیدیم با مجاهدت نماینده محترم آقای آقا سید یعقوب یک مطالعاتی کردیم و دیدیم که بودجه مملکتی امسال نمی‌تواند پنجاه هزار تومان خرج این کار بکند پنج هزار تومان قرار دادیم و با این پنج هزار تومان در ضمن ما می‌توانیم یک کاری بکنیم بلکه از بیرون هم درش باز شود کهاین کتابخانه به معرض دید عموم برسد.
رئیس-آقای آقا سید یعقوب
آقا سید یعقوب – عرضی ندارم
بعضی از نمایندگان- مذاکرات کافی است
رئیس-پیشنهاد آقای محمد ولی میرزا (به شرح ذیل قرائت شد)
بنده پیشنهاد می‌کنم حقوق نمایندگی صدو پنجاه تومان و برای وکلائی که محل سکنی ندارند پنجاه تومان به عنوان کرایه خانه داه شود.
رئیس-آقای محمد ولی میرزا
محمد ولی میرزا- بطوریکه نماینده محترم هم در اینجا اظهار فرمودند در آن تاریخی که این پیشنهاد به مجلس آمد و به تصویب رسید بطور عموم که آقایان رای ندادند یک عده بودند ممتنع و یک عده مخالف و یک عده هم حتی شرکت کردند در ابستروکسیونی که پیش آمد. ولی البته اینجا موضوعی که هست این است که وقتیکه در مملکت شروع می‌شود به اینکه از نقطه نظر صرفه جوئی یک تقلیل‌ها و یک جریاناتی بشود که همه آقایان به آن نظارت دارند و مخصوصا نمایندگان ولایات که در تحت فشار مکاتبات و تلگرافات عدیده هستند مخصوصا در قسمت وزارت مالیه که آقایان متحضر هستند. مثلا در قسمت آذربایجان به تنهایی از یک بودجه صدو هشتاد هزار تومانی قریب هفتاد هزار تومان کسر کرده‌اند در آنجاها این قضایا سوء جریان دارد و چیزی که بنده را الزام کرده است که اینجا این
عرض را بکنم این است که یک اشخاصی هستند که نسبت به نمایندگان و نسبت به اشخاص بالاخره یک بدبینی‌ها و سوء نظرهایی دارند و در اینجور موارد یک استفاده‌های تبلیغاتی می‌کنند که این استفاده تبلیغی البته باید تکذیب شود و تکذیب آن هم در گفتن است و در عمل کردن. گفتن اینست که عرض می‌کنم البته دولت در جمع و خرج خودش سنجیده است و کاملا مجلس شورای ملی هم مساعد و موافق بوده است که اگر ممکن است ما یک عوایدی داشته باشیم برای نگاهداری مستخدمین خودمان که دستمان را به طرف خارجه دراز نکنیم که یک قرضی بکنیم که از عده مستخدمین مان کاسته نشود سیاست معقولانه که در تمام دنیا حاکمفرما است بالاخره منتج به همین نتیجه می‌شود امروز در تمام دنیا مخصوصا در فرانسه برا ی اینکه موازنه بودجه را حفظ بکنند قریب ده هزار نفر از مستخدمین خودشان را منتظر خدمت کرده‌اند و خارج کرده‌اند تقلیل بودجه داده‌اند و هیچ ابدا این تاثیرات و اشکالات که در اینجا پیدا شد نداشت البته آنها چون عادی هستند به این قبیل عملیات این شهرت‌ها را نمی‌دهند و بگویند چون وکلا صد تومان حقوقشان را زیاد کردند ناچار شدند که از ادارات بکاهند و خارج کنند در صورتی که این دو مطلب به هم هیچ تماس ندارند بنده هم واقعا از نقطه نظر عادلانه اینجور به نظرم می‌رسد که آقایان وکلائی که از ولایات می‌آیند به مرکز و دارای خانه مسکونی نیستند پنجاه تومان اضافه داده شود در آن تاریخی هم که صد تومان اضافه شد استدلال موافقین روی همین زمینه بود بنده با آن فکر آقایان موافقم و شاید آقایانی هم که در دوره بعد می‌آیند با این فکر موافقت کنند بنده پیشنهاد کردم آقایانی که خانه مسکونی دارند و یک قسمت از مخارجشان کمتر است آنها یکصدو پنجاه تومان بگیرند و آنها که خانه ندارند دویست تومان حقوقشان باشد از این نقطه نظر این تبعیض یک تبعیض عادلانه ایست و ایرادی هم ندارد و باز هم بنده این قضیه را که اشخاصی که دارای سوء نظری بوده‌اند و این شهرت را مخصوصا در ولایات دادند جدا و قویا تکذیب می‌کنم و ابدا نظر نمایندگان محترم در ازدیاد حقوقشان چون اضافه خرجی پیدا شده است تقلیل بودجه نبود که در حدود هشتصد نهصد هزار تومان از ادارت حذف شود و صرف این کار بشود.
رئیس-آقای آقا سید یعقوب
آقا سید یعقوب- بنده حقیقتا خیلی متاسفم ولی خوب می‌گویم که بودجه مجلس وقتی داده شده است و وقتی مطرح شده است که اعلان انتخابات هم داده شده است بنده خیلی تعجب می‌کنم همین بودجه در دوره پنجم و ششم بود صورت مجالس است در اول که این قضیه مطرح بود بنده از اینجا بیرون رفتم گریه کردم برای اینکه محل حمله آقای زوار واقع شدم و بنده نمیدانم که چرا این اندازه یک محل منیع و مقدسی که محل سیاست و مرکز ثقل مملکت است امروز برای خاطر یک حسن عقیده‌ای (که حقیقت هنوز در خود مجلس عقیده پیدا نشده است) به یک الفاظی می‌خواهیم اهمیت خودمان را ببریم من اهمیت ندارم ولی مجلس شورای ملی که مرکز ثقل مملکت است ایقدر‌ها باید مورد توجه ما قرار بگیرد الان شش دوره است از عمر مجلس گذشته است این حرفها اینجا نبود که چون آقا از خارج می‌آید منزل ندارد منزل تهیه کنیم یا خیلی دلم می‌سوزد باید چکار کنیم خوب یکی هم می‌آید و پیشنهاد می‌کند که برایش عروسی کنند آخر اینکه نمی‌شود این حرفها خوب نیست آخر یک ترتیبی بکنند که اهمیت مجلس از بین نرود اهمیت مجلس را حفظ کنید. بندهاسن استدعا را از شما می‌کنم به حق خون آزادی خواهان که راه مشروطیت کشته شدند و ما حالا جای آنها را گرفتیم دیگر صحت وکلا و حقوق وکلا را اینجا نکنیم رویم در جلسه خصوصی صحبت کنیم و تمام بکنیم بیاوریم اینجا و رای بدهیم و حیثیت این امام زاده زا اینقدر نبریم صد تومان است
یکدفعه پانصد تومان است یکدفعه تمامش کنید و بیاورید به مجلس و اینجا را محل این کارها قرار ندهید. من می‌خواهم مبارزه کنم او می‌خواهد جواب بدهد. بد است اینها! به حق آن خونهای پاکی که درب مجلس ریخنه شد این کارها را نکنید.
مخبر- عرض کنم که آن قسمت از فرمایشات آقای آقا سید یعقوب که فرمودند بنده به ایشان چیزی عرض کردم. عرض می‌کنم اگر بنده در آن وقت عرایضی عرض کردم از نقطه نظر موافق بوده است و خوب است که نماینده محترم از نقطه نظر لطفی که به بنده دارند عبارتشان را اصلاح بفرمایند و از خداوند متعال هم مسئلت می‌کنم که تمام افراد نمایندگانی که حالا هستند و یا درآتیه می‌آیند همه تمول شاهزاده میرزا را داشته باشند که با این پیشنهاد موافقت کنند.
رئیس-رای می‌گیریم به پیشنهاد آقای محمد ولی میرزا آقایان موافقین قیام فرمایند (عده قلیلی قیام نمودند)
رئیس-تصویب نشد. پیشنهاد آقای یاسائی دویست تومان است بفرمائید.
یاسائی- آقای دشتی یک فرمایشاتی فرمودند و بنده هم عرض کردم که پارسال اگر موافق بودم با اضافه حقوق اشتباه کردم اغلب آقایان شنیده‌اند که یکی از رجال بزرگ واقعا هفت یال طرفدار یک سیاستی بود و همیشه مورد اعتراض مطبوعات و نمایندگان مجلس بود بعد از هفت سال رفت پشت تریبون مجلس و گفت که هفت سال نفهمیدم چه کار کردم بالاخره ننگ نیست برای یک کسی که اگر اشتباه کرد بگوید من اشتباه کردم قانون محرومیت وکلا و وزراء را از مجلس گذراندیم بعد از اغلب آقایان و آنهائیکه رای دادند بنده شنیدم که می‌گفتند اشتباه کردیم؟…
جمعی از نمایندگان-خیر اشتباه نشده است.
یاسائی- در هر حال کاری ندارم ه آن ولی بنده اقرار می‌کنم که اشتباه کرده‌ام یعنی این اشتباه را هم بعد از یکی دوماه فهمیدم و از یکی از قراء اطراف تهران کاغذی به توسط بنده ه وزارت معارف نوشته بودند و تقاضای مدرسه کرده بودند از وزارت معارف نوشتند که محلی نیست بنده هم نوشتم که عجالتا چیزی نیست نوشتند چطور پول هست برای اضافه حقوق وکلا ولی برای مدرسه نیست همان وقت که بنده این کاغذ را خواندم خجل شدم دیدم حرف حسابی است در هر صورت بنده عقیده‌ام این است که برگردانند به همان چیزی که سابق بود.
مخبر- نماینده محترم فرمودند که دو ماه بعد از گذشتن بودجه سال قبل من دیگر موافق نبودم و گفتند که به من اعتراض شده است و عریضه‌ای رسیده است و فلان… بنده تعجب کردم که در آن دو ماه یا اقلا پانزده نفر با شما موافق نبودند که طرح قانونی بنویسند و بدهند راجع به تقلیل حقوق وکلا؟ چرا این کار را نفرمودید؟ در هر حال استدعا می‌کنم این فرمایش را نفرمائید.
رئیس-رای می‌گیریم به پیشنهاد آقای یاسائی آقایانیکه تصوی می‌کنند قیام فرمایند (عده قلیلی برخاستند)
رئیس-تصویب نشد پیشنهاد شده است که جلسه ختم شود.
آقا سید یعقوب- بنده مخالفم
کازرونی- اجازه میفرمائید توضیح عرض کنم
رئیس-فرمائید توضیح بدهید
کازرونی- عرض کنم که بیشتر نظر بنده از اینکه پیشنهاد ختم جلسه دادم حفظ عظمت و حیثیت مجلس است بنده کم کم عرض می‌کنم که متناوبا یک حرفهائی در اینجا زده می‌شود که منافی با حیثیت مجلس است بنده عرض می‌کنم که اگر چنانچه آقایان یک نظریاتی
راجع به حقوق وکلا دارند همانطور که گفته شد در خارج در جلسه خصوصی یک مذاکراتی بکنند و امر را تصفیه بکنند که بعد از آنکه به مجلس آمد و متفقا رای بدهند و بالاخره چون حالا هم وقت گذشته است وو نیم ساعت از ظهر گذشته است و بالاخره این قانون هم امروز از مجلس نخواهد گذشت پیشنهاد کردم که جلسه ختم شود.
رئیس-آقای آقا سید یعقوب
آقا سید یعقوب- بنده هم برای حفظ عظمت مجلس و برای اینکه نظر آقای کازرونی از بین نرود عقیدهدارم که این را زودتر تمام کنیم اولا ما می‌خواستیم و نظر کمیسیون محاسبات هم همین بود که این صحبتها در مجلس پیش نیاید خوب حالا که شده گذشت و حیثیت و ابهت مجلس هم البته به جای خودش باقی است، الحمد الله هست چه بنده بفهمم چه نفهمم مجلس مقام خودش را دارد در مممالک دنیا می‌گویند که مجلس فلان طور فلان مسئله گفته است یا مجلس شورای ملی فلان روز تعطیل کرد. دنیا اهمیت می‌دهد حالا من نمی‌فهمم نفهمم اصول و اساس حکومت ملی همین است بنده اول عرض کردم که این صحبت در جلسه خصوصی بشود و مطلب تمام شود و بیاید به مجلس ولی نشد حالا به آقای کازرونی عرض می‌کنم که ختم جلسه لازم نیست مذاکرات به حد کافی شده است گذارید رای بگیرند و به آن پیشنهاد آقای محمد ولی میرزا و یاسائی هم که مجلس رای نداد حالا خوب است به ماده اول رای داده شود و آقای کازرونی هم موافقت بفرمایند چرا؟ چون آن چیزی که نباید بشود شده است.
رئیس- رای می‌گیریم به پیشنهاد آقای کازرونیآقانیکه موافقند قیام فرمایند (دو سه نفر قیام نمودند)
رئیس- تصویب نشد. رای می‌گیریم به فقره‌ای از ماده دوم این ماده که خوانده شد ماده دوم خواهد شد. فقره اول سیصدو هشتاد هزار تومان آقایانی که تصویب می‌کنند قیام فرمایند (اکثر برخاستند)
رئیس- تصویب شد. فقره دوم سی و هشت هزار و سیصد و هشتاد و چهار تومان آقایان موافقین قیام بفرمایند (جمع کثیری قیام نمودند)
رئیس- تصویب شد. فقره سوم،
فیروزآبادی- بنده پیشنهادی دادم و قرائت نشد.
رئیس- پیشنهاد جناب عالی راجع به دویست تومان بود که رد شد قسمت سوم
جمعی از نمایندگان- راجع به چیست؟
تقی زاده- اقلا بگوئید اسمش چیست .(این قسم قرائت شد)
فقره سوم- حقوق ۱۱۹ نفر اعضاء و اجزای اداره مباشرات مجلس پنجاه و چهار هزار و هشتصد و چهل تومان.
رئیس- آقایانیکه با این قسمت موافقند قیام فرمایند (اکثر قیام نمودند)
رئیس- تصویب شد. حالا رای می‌گیریم به مجموع ماده دوم به مبلغ چهار صد و هشت هزار و سی و چهار تومان …
فیروزآبادی- بنده پیشنهاد ختم جلسه کرده‌ام
رئیس- کو؟ هنوز که نرسیده است
فیروزآبادی- الان می‌نویسم
جمعی از آقایان- بین رای که نمی‌شود
زوار- تازه می‌خواهید پیشنهاد بدهید؟ مجلس را چرا معطل می‌کنید؟
رئیس- رای می‌گیریم به مجموع ماده دوم به مبلغ صدو نود و هشت هزار و سی و چهار تومان آقایان موافقین قیام فرمایند
(اکثر برخاستند)
رئیس- تصویب شد. ماده سوم (این قسم قرائت شد)
برای مصارف فوق العاده مجلس شورای ملی مبلغ چهل هزار و پانصد تومان موافق ماده دو ضمیمه تشخیص و اعتبار به اداره مباشرات مجلس داده می‌شود.
رئیس- آقای فیروزآبادی پیشنهاد ختم جلسه را داده‌اند.
فیروزآبادی- بنده این بودجه را یک امر خیلی مهمی میدانم و سر مشق بودجه کل مملکتی است و این آوردن و ظرف پنج دقیقه گذراندن گمان می‌کنم خوب نباشد با وجود این حالا دو ماده اش گذشته است و رای داده شده است پس راجع به ماده سوم خواهش می‌کنم که بماند و جلسه ختم شود تا یک مطالعاتی بشود…
آقا سید یعقوب- سه ماه است شده است
رئیس- آقای عراقی
عراقی- تصور می‌کنم شاید آقای فیروزآبادی اشتباه فرمودند زیرا این بودجه قبل از فروردین بین وکلا توزیع شده است منتهی بعضی از آقایان که گفتند مقصودشان این بود که حالا نسخه در دستشان نبود والا بودجه مجلس چیزی نیست که ما بدون مطالعه رای داده باشیم و در آن قسمتی هم که رای دادیم با مطالعه بود و آن قسمتی را هم که حالا رای می‌دهیم مطالعه کرده‌ایم حالا اگر حرتعالی مطالعه نفرموده‌اید چه عرض کنم ولی سایر آقایان مطالعه فرموده‌اند و خوبست ما حالا این را تمام کنیم و از فردا به کارهای مهم مان بپردازیم.
رئیس- رای می‌گیریم به پیشنهاد آقای فیروزآبادی آقایان موافقین قیام فرمایند (عده قلیلی قیام نمودند)
رئیس-تصویب نشد. رای می‌گیریم به ماده سوم به مبلغ چهل هزار و پانصد تومان. چهل و پنج هزار تومان بابت خرید کتابخانه حذف شده است آقایان موافقین قیام فرمایند (اغلب برخاستند)
رئیس- تصویب شد. ماده چهارم (به شرح ذیل قرائت شد)
برای حقوق و مخارج دوازده ماهه و اثاثیه مطبعه مجلس شورای ملی مبلغ شصت و پنج هزار و دویست و بیست و دو تومان موافق فقرات ۱-۲ ضمیمه اعتبار به اداره مباشرات مجلس داده می‌شود.
رئیس- آقای احتشام زاده
احتشام زاده- بنده مخالفتی که با بودجه مطبعه مجلس دارم نه از نقطه نظر این است که نست به مطبعه اعتراضی داشته باشم خیر اداره و طرز تنظیم امور مطبعه مجلس را بنده فوق العاده قابل تقدیر میدانم ولی مخالفت بنده از این نقطه نظر است که معتقدم حتی المقدور باید سعی کرد در این مملکتی که مردم دارند از فقر و بیچارگی می‌نالند این قیل موسسات به دست مردم باشد کهمردم بتوانند استفاده کنند در یک موقعی لازم است کهاز طرف دولت یک موسساتی برا ی سرمشق و نمونه احداث شود که مردم بتوانند اقتباس اقتباس کنند ولی مطابع در مملکت ما بقدری کافی که رفع احتیاج مملکت را بکند در موسسات ملی هست و خیال می‌کنم اینجا از نقطه نظر کمک به یک دسته مردمی که سالهای سال درمملکت ما زحمت کشیده‌اند و سوابقی هم در این کار دارند بنده معتقدم که باید این کار را به آنها واگذار کرد یعنی موسسات ملی را برای خود مردم گذاشت که استفاده بکنند. از این جهت با مطبعه مجلس مخالف هستم و باید آن را برای استفاده مردم گذاشت.
مخبر- اولا بنده نماینده محترم را مطمئن می‌کنم
که تمام اعضاء و اجزاء مطابق به ایشان ارادت دارند و ثانیا متوجه می‌کنم ایشان را کهاین مطبعه مطبعه دولتی نیست و مطبعه ملی است مطبعه مجلس شورای ملی است و به هیچ وجه هم جلوگیری نشده است از پیشرفت کار مطابع دیگر بلکه ه عقیده بنده یک ترتیباتی پیش آمده است که مطابع در مملکت زیاد شده است و بواسطه بودن آن چیزهائی پیش آمده است که مطابع دیکر هم با هم رقابت کرده‌اند و بنده نفهمیدم که مخالفت نماینده محترم از چه نقطه نظر بود؟ بودجه مجلس بود یا اینکه می‌فرمایند این مطبعه مانع پیشرفت سایر مطابع است ؟اگر ا بودجه اش مخالفند ممکن است بفرمایند که جواب عرض کنم ولی اینکه این مطبعه مانع پیشرفت سایر مطابع است هیچ چنین چیزی نیست و بنده جدا تکذیب می‌کنم.
رئیس- آقای فیروزآبادی
فیروزآبادی- عرضی ندارم چون میدانم ثمری ندارد.
رئیس- آقای عباس میرزا
عباس میرزا- عرضی ندارم
رئیس- آقای آقا سیدیعقوب
آقا سید یعقوب- بنده در این موضوع خیلی خوشحال شدمکهآقای ارباب تشریف آوردند اولا یک مسئله را که چون جواب داده نشد جواب عرض می‌کنم آقای دشتی که یکی از محررین زبر دست است و حقیقت ما شیرازیها و فارسیها افتخار داریم به یک شخص دانشمندی که در بین ما هست یک موضوعی را فرمودند که حقیقت نده تعجب کردم و خیلی تاسف خوردم کهایشان این موضوع را فرمودند و آن راجع به صورت مجلس بود در صورتیکه انتظار داشتم که ایشان این فرمایش را نفرمایند و باید ایشان از کسانی باشد که نسبت به عالم مطبوعات خیلی بیشتر از این دقت کنند حتی بنده عقیده داشتم یک صورت مشروح کم است و باید دو نسخه باشد، این موضوع یک موقعی بقدری محتاج الیهم واقع شد که چه عرض کنم در موضوع یک ماده قانون استخدام رفتم به وزارت داخله بقدری به زحمت افتادیم و لازم شد که ببینیم صورت مجلس دوره چهارم نسبت به فهم آن ماده چه بوده است به زحمت فرستادیم در مجلس و صورت مفصل مجلس را بدست آوردیم و بقدری این صورت مجلس به درد ما خورد و نفع داشت که چه عرض کنم و این صورت مجلس در وزارتخانه خیلی فایده دارد و قضایا را حل می‌کند و این یکی از چیزهای خیلی لازم است و گمان می‌کنم آقای دشتی در این مسئله اگر یک سوء نظری پیدا کرده بودند بعد از آنکه وارد شدند در یک وزارتخانه و احتیاجاتی که نسبت به صورت تفصیلی مجلس است دیدند تصدیق می‌کنند که لازم است. در قسمت مطبعه بنده وارد نمی‌شوم ولی آقای زوار یک چیزهائی را جواب ندادند و بنده عرض می‌کنم که ما برای مطبعه از خارج که مستخدم نیاورده‌ایم مستخدمین مطبعه تمام ایرانی هستند و برادر ما هستند و تبعه ایرانند و به حمدالله مطابع هم روز به روز زیادتر می‌شوند و آثار ترقی معارف است، چیزیکه هست برای مطبعه آقای ارباب بعضی ماشینهایی پیشنهاد کرده‌اند بنده در کمیسیون سئوال کردم کهاین ماشینهائی را که پیشنهاد کرده‌اند با آن ماشینهائی که سابق داشتیم چه فرق دارد و اینها چه چیز است بعد منافع این ماشینها را ایشان فرمودند و یک صورتی را اظهار کردند که اگر آن صورت عملی شود خیلی اهمیت دارد و نافع است خوشبختانه وزارت جلیله مالیه هم تشریف دارند آنجا اظهار شد که وزارت مالیه نسبت به مطبعه مجلس موافقت نمی‌کند و کارهایشرا به‌هایم هالم چه است؟ می‌دهند واقعا من خیلی متاثر شدم در وقتی که ما چیزی نداشته باشیم اگر دست دراز کنیم به ماوراء دریاها اهمیتی ندارد ولی وقتی که ما بتوانیم در
مملکت خودمان یک کارهائی را بکنیم و کاملا از عهده برآئیم چه علت دارد که به خارجه بدهیم؟ نسبت به کلیشه‌ها و این چیزها بنده خواستم آقای ارباب یک توضیحی بدهند و توضیح بدهند کهاین ماشینهای جدید برای چیست و با اینکه در دوره سابق یک ماشینهائی را پیشنهاد کرده بودند چه احتیاجاتی پیدا شده است که این بیست و چها هزار تومان را پیشنهاد کرده‌اند بنده خواستم آقای ارباب توضیح بدهند که معاون وزارت مالیه هم که هستند توجه بکنند آقای وزیر عدلیه کاملا این رعایت را کردند و متابعت مجلس را کردند و تمام قوانینی را که می‌خواهند طبع کنند به اینجا رجوع می‌کنند و اینجا با کمال دقت طبع می‌شود ولی بندهنمیدانم چرا وزارت مالیه دست از آن تمبر بی پیر بر نمی‌دارد؟ توضیح بدهند که ملتفت بشویم.
رئیس- آقای ارباب کیخسرو
ارباب کیخسرو- راجع به مطبعه اولا آقای احتشام زاده شرحی فرمودند. البته مسائلی که اینجا در ضمن بودجه از طرف اداره مباشرات پیشنهاد می‌شود، اداره مباشرات فقط اشخاصی هستند که از طرف خود مجلس برای خدمت مجلس انتخاب می‌شوند و بودجه مجلس را به خود مجلس پیشنهاد می‌کنند وو مجلس قبول کند یا رد کند مربوط به اداره مباشرات و اعضای او نیست اما اینکه تصور فرمودید مطبعه مجلس مضر به حال مطابع است گمان می‌کنم که دقت نفرمودید اگر دقت بفرمایند در موضوع مطابع می‌بینید که روز به روز مطابع تهران زیاد می‌شود اگر این مطبعه مانع آنها بود آنقدر زیاد نمی‌شد فقط بلی می‌شود گفت که تمام منافع را آن مطابع نمی‌برند و یک قدری هم به خزانه دولت برمیگردد. راجع به این نکته هم خواستم یک تذکری به آقای احتشام زاده بدهم که فراموش نفرمایند مجلس قانونی تصویب کرده است که عواید اینجا باید به مصرف تاسیس کارخانه کاغذ سازی برسد و تا وقتی که آن قانون به استحکام خودش باقی است نمی‌شود این مسئله را لغو کرد مگر اینکه این قانون لغو شود. راجع به مسئله‌ای که آقای آقا سید یعقوب اظهار فرمودند البته تصدیق میفرمائید همانطور که دنیا رو به تجدد و ترقی است و هر روزه ماشینهای جدید و ماشینهای بهتری برای کارهایشان اختراع می‌کنند ما هم که می‌خواهیم همراه دنیا پیش برویم باید از این قسمت آنها استفاده کنیم. ما در موقع خود ماشینهائی تهیه کردیم که تا به حال کار می‌کند ولی ماشینهای جدیدی هم در آنجاها اختراع شده است برا ی تسهیل امر اقتصادی از حیث کمتر سوخت مصرف کردن و زیادتر کار تحویل دان که ما باید از آنها هم استفاده کنیم بعلاوه حالا کارهامان بقدری وسعت پیدا کرده است که احتیاج به ماشینهای جدیدی داریم و در اینجا این بیست هزار تومانی که به مجلس برای تهیه ماشینهای جدید پیشنهاد شده است برای یک کارهای جدیدی است و در حدود آنها هم کار تهیه می‌شود. بلی قسمتی که اینجا اسباب تردید ایشان شده است و در کمیسیون محاسبات هم عرض کردم موضوع تمبر است و واقعا نظر عمده‌ای که مجلس از اول داشته است و حالا هم داریم این است که یک قسمت عمده کارهای مالی دولت که باید طبع بشود در این مطبعه طبع بشود که دولت در آنجا بتواند نظری در قسمتهای مالی خودش داشته باشد که هم صحیح بیرون بیاید و هم تحویل شود و هم دولت بتواند خودش نظارت کند. راجع به موضوع تمبر و باندرل از مدتی که مراجعه به مطبعه مجلس می‌شد و مطبعه مجلس هم از هیچ قسمتی فروگذار نکرد و روز به روز کوشید که نواقص را رفع کند مثلا می‌گفتند که صمغش چسب ندارد ما تلگرافا از فرنسه صمغ خواستیم و صمغ الان وارد شده است گفتند فلان چیزش ناقص است تکمیل کردیم ولی بدبختانه وقتی که تمام وسائل را فراهم آوردیم و از طرف وزارت مالیه هم دستور طبع تمبر اخیر داده شد و ما در تهیه بودیم یک دفعه خبر رسید که وزارت مالیه اینطور مقتضی دانسته است که یک قسمت بلکه قسمت
عمده اش را بکار هارلم مراجعه کند البته مایه تاسف شد. ملاحظه بفرمائید قسمتی از تمبرها که شیر و خورشیدی بوده است در کمال خوبی طبع شده است و نمونه اش در چندی قبل از این نشان دولت و نشان خود آقایان وکلا دادم و همه تصدیق فرمودند که اگر از تمبرهای هارلم بهتر باشد بدتر نیست فقط و فقط اشکالی که به هم رسید در قسمتی بود که باید تمثال اعلی حضرت چاپ شود و در آن قسمت هم بنده چندی قبل حضور اعلی حضرت بودم اعلی حضرت خودشان فرمودند که عکس من به هر بدی هم که چاپ بشود و در ایران چاپ بشود بهتر از این است که در خارج ایران طبع شود (بعضی از نمایندگان-احسنت) این نظر خود اعلی حضرت بود. از لوازمی که برای مطبعه در این قسمت لازم بود داشتن یک شخصی بود که بتواند درست این قسم تصاویر را به عمل بیاورد چون تمبر غیر از آن است که عکس از روی عکس برداشته شود باید تمام خصوصیات را با قلم روی صفحه بزرگ بیاورند و آن را طوری کوچک کنند در عکس که تمام خصوصیات همراه عکس کوچک شود، آن تمبری را که ملاحظه می فرمائید در مطبعه چاپ شده است عکس آنها را خود مطبعه تهیه نکرده است وآن را دولت تهیه کرده است و داده است. اگر بد یا خوب باشد مربوط به مطبعه مجلس نیست هر چه بدهند به مطبعه مطبعه همان را بیرون خواهد داد در قسمت اخیر مطبعه خودش تهیه شحصی را از ایرانیها کرد که تمثال اعلی حضرت را طوری بیرون آورند که خود اعلی حضرت هم پسندیدند و دیگران هم پسندیدند، الان هم در پیش بنده حاضر است و هر کس هم بخواهد حاضرم نشان بدهم که این را با قلم کشیده‌اند و با عکس هیچ تفاوتی ندارد با وجود این باز شنیده‌ام که می‌خواهند به هارلم مراجعه کنند که آن بهتر تهیه می‌کند. بنده در این باب شخصا با آقای وزیر مالیه ومذاکره کردم، آقای وزیر مالیه اظهارشان این بود که در قسمتهای دیگرش اهمیتی و حرفی نیست ولی در قسمت آنچه که باید تمثال اعلی حضرت در انها چاپ شود آن قسمت به هارلم داده شود که در هارلم آن قسمت را تهیه و چاپ کنند، عرض کردم به تصور اینکه این مسئله هم صحیح باشد باز دلیل نمی‌شود که تمبر در آنجا چاپ شود. کلیشه را در آنجا درست کنند و بیاورند اینجا چاپ شود که تحت کنترل خود دولت هم باشد فرمودند در این باب من مطالعه می‌کنم و دیگر من خدمتشان نرسیدم که بینم نتیجه مطالعاتشان چیست و البته این کار عمده را اگر مطبعه ما بکند هم نظر آقای احتشام زاده تامین می‌شود و هم نظر سایر آقایان دیگر تامین خواهد شد و آن این است که مطبعه می‌تواند قسمت عمده کارهای مالی دولت را بکند و یک چیز دیگر را نباید فراموش کنیم، ازران یا گران هر چه که باشد هر یک دینار که از مطبعه مجلس عاید می‌شود برمیگردد به خزانه دولت حالا اگر هم برنگردد صرف خرید آن کارخانه کاغذ سازی خواهد شد که مجلس تصویب کرده است. ملاحظه بفرمائید یک مطبعه کوچکی را ما شروع کردیم خرده خرده بزرگ شد در صورتیکه اگر مراجعه به جزء محاسبه‌ای آن بشود و اجازه بدهید که بنده عرض کنم خواهید دید که از عواید خودش قیمت خودش را مستهلک کرده است بعد از وضع خرج، آن وقت هم از عواید همان مطبعه می‌خواهیم یک کارخانه کاغذ سازی بیاوریم که از عواید آن کارخانه هم ممکن است یک موسسات دیکری دایر کرد. بالاخره این چیزهائی است که یک اساس محکمی دارد. از طرف دیگر هم آقای احتشام زاده اگر یک قدری توجه بفرمایند تصور می‌کنم که معتقد شوند که این مسئله بزرگترین خدمتی که ممکن بوده است به معارف این مملکت بکند کرده است، فراموش نشود آن حروفهای شکسته له شده که از روی کاغذ صحیح بیرون نمی‌آمد و روزنامه جات برای حروف بدش چندان محل نظر نبود و اگر این مطبعه کار دیگری نتوانسته است بکند فقط
این یک کار بزرگ را کرده است که به رقابت این مطبعه مطابع دیگر یک کاری کرده‌اند که از آن حال سابق مطبوعات خارج شده و مطابع را اصلاح کرده است. در اینجا هم عرض می‌کنم البته هر چیزی که هست مال مجلس است و هیچ چیزی نباید از مجلس پوشیده باشد و مال خود ملت است و باید مجلس از کار خودش مستحضر باشد عرض می‌کنم این مطبعه از دهم سرطان ۱۳۰۰ تاسیس شده است میزان حسابش تا آخر ۱۳۰۶ این بوده است کلیه عایدات در این مدت دویست و سی و پنج هزار و شصت و یک تومان و چهار قران و سه شاهی است از این مبلغ حقوق و مصارف داده شده است صدو چهل و سه هزار وچهارصد و نود و یک تومان و سه قران و پنج شاهی عایدات خالص بعد از وضع خرج این است: نود و یک هزار و پانصد و هفتاد تومان و نهصد دینار در صورتیکه تمام اثاثیه و لوازم که برای مطبعه حاضر کرده‌ایم و هنوز قسمت عمده اش در بندر پهلوی است و اینجا نیامده است کلیه صدونه هزار تومان شده است در صورتیکه از صدونودونه هزار تومان سرمایه خودمان نودویک هزار تومان خالص بعد از وضع خرج عایدی داشته‌ایم و این نودو یک هزار تومان از قسمتش از اول سنه ۱۳۰۵ به بعد تخصیص داده شده است به کارخانه کاغذ سازی این را هم برای اینکه شاید بعد آقایان بخواهند سئوال کنند رای اینکه قبلا جواب داده باشم عرض کنم آنچه که میزان در دست ما است از اول ۱۳۰۵ تا آخر ۱۳۰۶ نودونه هزار تومان ذخیره ما است برای کارخانه کاغذ سازی.
بعضی از نمایندگان- احسنت. احسنت.
جمعی از نمایندگان- مذاکرات کافی است.
رئیس- رای گرفته می‌شود به ماده چهارم مبلغ شصت و پنج هزار و دویست و بیست و دو تومان آقایانیکه تصویب می‌کنند قیام فرمایند (اغلب قیام نمودند)
رئیس- تصویب شد. آقای عدل پیشنهاد ختم جلسه کرده‌اند.
جمعی از نمایندگان- صحیح است.
(مجلس یک ساعت بعد از ظهر ختم شد)