مذاکرات مجلس شورای ملی ۲۱ شهریور ۱۳۵۷ شاهنشاهی نشست ۱۸۰
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری بیست و چهارم | تصمیم‌های مجلس | قوانین برنامه‌های عمرانی کشور |
مذاکرات مجلس شورای ملی
صورت مشروح مذاکرات مجلس شورای ملی ۲۱ شهریور ۱۳۵۷ شاهنشاهی نشست ۱۸۰
مشروح مذاکرات مجلس شورای ملی، دوره ۲۴
جلسه: ۱۸۰
صورت‌مشروح مذاکرات مجلس روز سه‌شنبه ۲۱ شهریور ماه ۱۳۵۷ شمسی
جلسه فوق‌العاده ساعت ۹ صبح به ریاست آقای عبدالله ریاضی تشکیل گردید
فهرست مطالب:
- قرائت اسامی غائبین جلسه قبل
۱ - قرائت اسامی غائبین جلسه قبل.
رئیس - اسامی غائبین جلسه قبل قرائت می‌شود.
(به شرح زیر خوانده شد)
غائبین با اجازه
خانم‌ها و آقایان آصف - آزموده - دکتر ابوالهدی - اربابی - دکتر اعتمادی - جهانشاه افشار - دکتر الموتی - اهری - بارکزهی - دکتر برومند - دکتر بقایی - بنی‌احمد - بیات - پیرزاده - توتونچی‌افشار - جاف - جباری - محمد جزایری - جعفر جوادی - خزیمه - دکتر خطیبی - دادفر - رئیسی‌اردکانی - رحیمی‌لاریجانی - دکتر رشید یاسمی - رهبر - دکتر ستوده - کریم‌بخش سعیدی - سلیمانی - شهبازی - نوذر صادقی - صدر - دکتر صدیق اسفندیاری - دکتر ضیائی - دکتر فروزین - قرائی - دکتر کیان - لیوانی - مجتهدی - دکتر محققی - محمد خانلوعشایری - مشیر - دکتر مهر - نواب‌صفا - وکیل‌گیلانی - بهره‌مند - اباصلتی - برومند - جهانبانی - داودی - ضرابی - عدیلی - کمالی‌آزاد.
- طرح و بررسی برنامه دولت آقای شریف‌امامی
۲ - طرح و بررسی برنامه دولت آقای شریف‌امامی.
رئیس - وارد دستور می‌شویم برنامه دولت جناب آقای شریف‌امامی مطرح است آقای اسحقی‌نژاد تشریف بیاورید.
محمدحسین اسحقی‌نژاد - بسم‌الله‌الرحمن‌الرحیم قبل از آغاز سخن با قلبی مملو از اندوه و چشمی گریان و قبول فرمایید با پایی لرزان اجازه می‌خواهم مصیبت بزرگ کشتار روز جمعه ۱۷ شهریور را به کلیه ملت شریف ایران تسلیت عرض نمایم (احسنت).
سیفی - عده‌ای ماجراجو بودند.
مظهری - بنشین سرجایت.
اسحقی‌نژاد - از خدای بزرگ استمداد می‌طلبم توفیق عنایت فرماید که همیشه زبان مرا در راه حق و حقیقت گویا بدارد.
به یاد می‌آورم آن روزهایی که از طرف قاطبه مردم شهرستان تبریز به خصوص کارگران عنوان نمایندگی مجلس را پیدا کردم این برای من و خانواده‌ام از این نظر افتخارآمیز بود که کارگر ساده از جامعه ایرانی با هزاران امید و آرزو در مسند بزرگانی چون مدرس‌ها و تقی‌زاده‌ها و و و، تکیه زده‌ام.
ولی در طول این مدت نسبتاً کوتاه با توجه به فعالیت‌های شبانه‌روزی خود در مقابل عده‌ای از چاپلوسان و بلی‌بلی‌گویان چقدر ناراحت و رنجیده‌خاطر شده‌ام.
ولی چه باید کرد گفتنی‌ها را به موقع باید گفت و وجدان بیدار و ایمان هوشیار انسان‌ها را به ورطه خطر و زحمت می‌کشاند.
باری با توجه به برخورد و کج‌سلیقگی و روبرو شدن با مشتی از دست‌اندرکاران که مسلماً قدرت و زور و زرشان بیش از من کارگر می‌باشد باز هم احساس دلبستگی به مردم و عشق به وطن و زادگاهم و آینه مملکتم (آفرین) سبب می‌شود همیشه توکل به خدا کنم و از علی مولای متقیان علی‌ابن‌ابیطالب مدد طلبم (آفرین) و علی‌گویان حرفهای خود را در مقابل قسمی که در این ساحت مقدس یاد کرده‌ام به زبان آورم (آفرین) به آن امید که انشاءالله پروردگار بزرگ و توانا توفیق عنایت فرمای، جناب شریف‌امامی جنابعالی و همکارانتان و کلیه مسئولین اجرایی این مملکت از این رهگذر و از گذشتگان عبرت گرفته تا انشاءالله روزنه امید زوهای درخشان با تجلی فراوان داشته باشیم و احیاناً مسائل ذکر شده در بیانم چنانچه اشتباهاتی داشته باشد کارگرم و عذرم مقبول.
دکتر طبیب - کارگر شرف دارد.
اسحقی‌نژاد - آری یکی از برنامه‌هایی که دولت به مردم وعده داد و در گفت و شنودهایی که از طریق رسانه‌های خبری بر آن تکیه می‌کند «ایجاد فضای باز سیاسی» بوده تا از این رهگذر مردم به مشارکت بیشتر در امور مذهبی - سیاسی - اقتصادی - اجتماعی - و مردمی به گرایند.
مسلماً لازمه ایجاد چنین فضای باز، داشتن تحمل بیشتر در مقابل انتقادهای سازنده و ای هر نوع مخالف‌گویی به دستگاه‌های اجرایی است.
و بایستی دولت تحمل شنیدن هر نوع ابراز عقیده مخالف را داشته باشد (صحیح است - آفرین) تا به راستی مردم فضای باز سیاسی را باور کنند در این مکان مقدس لازم است یادآور باشم قاطبه ملت ایران متأثر و متأسفیم که در یک سالی که گذشت ما شاهد وقایع تلخ و تأسف‌آوری در گوشه و کنار مملکت بوده‌ایم که در طول چندین سال گذشته بی‌سابقه بوده که آغاز آن از حوزه انتخابیه‌ام شهر تبریز یعنی شهر معروف مشروطیت و کانون میهن‌دوستان کشور بود و هنوز این زخم در پیکر مام وطن درمان نگشته بود که زخم‌های دیگری یکی پس از دیگری را نیز شاهد بوده‌ایم که چگونه افراد بیگناه و جوانان آینده‌ساز ایران نوین جان خود را از دست دادند و صدها و هزاران خانواده را عزادار و در بعضی مواقع ملت ایران را غمناک و ماتم‌زده کردند.
آری هر روز خبر آنها را از رسانه‌های گروهی مشاهده می‌نماییم و جای تأسف است دولت گذشته و حال به جای مماشات با مردم و به جای رسیدگی به دردهای گوناگونی که در اثر بی‌عدالتی‌ها و بی‌توجهی بعضی دستگاه‌های اجرایی به وجود آمده است بپردازد، به روی مردم تیغ کشیدند و نه تنها دولت صداقت و صراحت گذشته فضای سیاسی را باز نکرده‌اند بلکه محدودیت‌ها و فشارهای سیاسی یک سال گذشته افزوده گشت تا آنجایی که لایحه ایجاد حکومت نظامی در یکی از بزرگ‌ترین شهرهای ایران در مرداد ماه تقدیم مجلس شورا و سنا نموده‌اند ولی باید در این ساحت مقدس به عنوان یک نماینده مردم تبریز در مجلس ضمن اظهار تأسف از اقدامات دولت‌ها که در طول سه سالی که از عمر مجلس می‌گذرد به خواست‌های منطقی و اصولی و یا نارسایی‌هایی که در جلسات علنی و یا در کمیسیون بودجه مجلس شورای ملی بیان داشته‌ام توجه نکردند.
و در اوایل کار، به این دلخوش داشته‌ایم که چون از بطن رستاخیز برخاسته‌ایم با فضای رستاخیز به حرکت رستاخیزی قادریم نواقص و معایب را از میان برداریم ولی افسوس و هزار افسوس که مسئولین اجرایی صدای نمایندگان مردم در مجلس شورای ملی را از خانه ملت، نه در رسانه‌های گروهی منعکس کردند و نه از طریق رادیو و تلویزیون جهت آگاهی همگان پخش کردند (صحیح است).
دکتر طبیب - توطئه حزب سکوت و خفقان.
اسحقی‌نژاد - و یا نخواسته‌اند صدای نمایندگان مجلس را ملت ایران بشنوند و هرگاه فریادی از حلقومی برخاست فوراً انگل‌های اجتماعی به خاطر خوش رقصی و چاپلوسی به عناوین مختلف فشارها و تهدیدها را آغاز می‌کردند.
و به این ترتیب قصد آن داشته‌اند که مهر خاموشی و سکوت بر لبان نماینده مردم بزنند.
ولی ما به سهم خود هم چنان که سوگند وفاداری یاد کرده‌ایم وظیفه‌مان را در قبال مام میهن ایفا کردیم.
و آن روز من به عنوان یک عضو حزب رستاخیز با همه باور و توانم مشکلات و نارسایی‌های دستگاه‌های اجرایی و همچنین حزبی را چه خصوصی و چه عمومی در حزب و وزارتخانه‌ها بازگو می‌کردم.
زیرا احساس می‌کردم موج عدم رضایت از بعضی دستگاه‌های اجرایی و حزبی و دروغگویی‌های مسئولین مربوطه روزی طوفان سنگین پدید خواهد آورد.
و یا جناح‌هایی که بایستی بستر فکری حزب مادر می‌بودند با کمال تأسف آنان نیز وظیفه اصلی را فراموش فقط و فقط درگیر مسائل شخصی و انتصابات بودند.
آری روزی که مردم با اعتقاد و ایمان راسخ و علاقه قلبی و ملی و میهنی به این حزب گرویده بودند همه را فراری دادند و در اینجا باید دو عامل اصلی را جستجو کرد.
۱ - بعضی از گردانندگان حزب و جناح‌ها که در رأس آنها افرادی قرار گرفته بود که مردم آنها را خوب می‌شناختند.
(مظهری ـ مثل مرحوم جعفریان!)
و تجربه تلخی از آنها داشته‌اند و چون سوابق آنان در طول سالیان دراز برای یکایک ملت ایران پوشیده نبود بلکه برعکس از همه مسائل روشن‌تر و آشکارتر بود در اینجا بود که مردم نمی‌توانستند به آنان و گفته‌های آنان و برنامه‌های آنان ایمان داشته باشند.
جناب شریف‌امامی اجازه بفرمایید به عرض جنابعالی برسانم به قول آقای مظهری که بین ما مثالی شده است «خائن خادم نمی‌شود ولی نادم ممکن است بشود»
۲ - تشکیل کانون‌های باسمه‌ای بود که یکی پس از دیگری در استان‌ها به خاطر این که دبیران از یکدیگر سبقت بگیرند در کلیه روستاها و بخش‌ها و شهرها و شهرستان‌ها کاملاً مشهود بود. و چاپلوسان و خوش‌رقصان به خاطر این که پاداش و یا در آینده مقامی بالاتر داشته باشند از هیچ گونه فعالیت‌های دروغین در امر کانون‌سازی و گزارش خلاف غفلت و کوتاهی نکردند.
آری این اقدامات کذائی باعث گردید مردم را از حزب فراری و آنان را گرفتار ناامیدی و خلأ فکری و نارضایتی‌های عمومی واداشته و زمینه برای هرگونه ناراحتی از هر لحاظ فراهم نمود. تا آنجایی که مرا وادار ساخت از حزب کناره‌گیری نمایم آری دولت‌های گذشته ثابت کردند برخلاف وعده و وعیدهایی که سالیان دراز به ملت ایران دادده بودند اقدام کردند و موفقیت چشمگیری را نیز نداشته‌اند و تعجب‌آور خواهد بود بیان کنم تا امروز ۷۵۵۴ نامه حاوی مشکلات و نیازها و احتیاجات را به دستگاه‌های اجرایی اعلام و منعکس کرده و خواستار رسیدگی به آنها شده‌ام ولی متأسفانه با این همه تلاش و کوشش و انعکاس نیازهای مردم تقریباً همه آنها بلااقدام مانده است.
بنابراین چگونه می‌توان انتظار داشت که مردم مملکتی را فقط و فقط با گفتارهای شیرین و طلایی و دروغین سرگرم کرد و به خواسته‌های منطقی و اصولی آنان توجه نداشت آری وقتی که افرادی در این مملکت پیدا می‌شوند و به خود اجازه می‌دهند به حریم مرجع تقلید شیعیان جهان حضرت آیت‌الله‌العظمی آقای سیدکاظم شریعتمداری اسائه ادب کنند (دکتر طبیب - آنها خائن هستند) و قلب کلیه شیعیان جهان را جریحه‌دار سازند چگونه انتظار داشته باشند علما و روحانیون به دولت‌ها احترام بگذارند (احسنت - آفرین) درست است که دولت گذشته دو اعلامیه در این مورد صادر کرد ولی بنا به اظهار صریح حضرت آیت‌الله شریعتمداری هر دو اعلامیه خلاف واقع بود. و تا به حال برای ملت ایران روشن نشده است چه کسانی در این واقعه خارج از انتظار مقصر و مسئول بوده‌اند (دکتر طبیب - آنها خائن بودند).
جناب آقای شریف‌امامی
مردم انتظار دارند عاملین این حادثه هر چه زودتر در هر مقامی باشند دستگیر و به اشد مجازات محکوم شوند تا درس عبرتی باشد که هیچ وقت کسی به خود اجازه ندهد به حریم مراجع تقلید و روحانیون اسائه ادب کند.
اینک یک حلقه نوار پر شده از فرمایشات مرجع عالیقدر شیعیان جهان حضرت آیت‌الله حاج سید کاظم شریعتمداری که در مورد تجاوز به حریم خانه ایشان و سایر مسائل مربوطه بیان فرموده‌اند جهت آگاهی بیشتر و اقدام لازم به حضورتان و همکارانتان به طور امانت تقدیم و تقاضای رسیدگی را دارم.
آری بعد از این واقعه تلخ و غم‌انگیز انتظار می‌رفت چنین پیش‌آمدهای ناگوار در مملکت پس از وقاقع اسف‌انگیز تبریز - قم - اصفهان دیگر رخ نخواهد داد.
ولی بدبختانه نه تنها با اعلام حکومت نظامی در اصفهان اعتراض مردم به اتمام نرسید بلکه باز یک ضایعه بزرگ ملی دیگری دور از انتظار تولد یافت و قلب میلیون‌ها زن و رمد را عزادار ساخت بلی آبادان - آبادان و من معتقدم تعداد کشتگان از ۳۷۷ نفر تجاوز می‌کند (اخلاق‌پور - ۴۰۱ نفر) بار دیگر عده‌ای از برادران و خواهران مسلمان و هموطن ما را بی‌سرپرست و یا بی‌خانمان کردند و این جنایت وحشیانه در تاریخ بشریت ثبت و ضبط گردید و می‌توان گفت در دنیا نادر بود و در ایران بی‌نظیر و بی‌سابقه، بشریت و ملت ایران این آدم‌سوزی را به شدت محکوم می‌کند.
(یزدی - ولی مسببینش مجازات نشدند)
ملت ایران هرگز مسببین این حادثه را نخواهد بخشید و عموماً در این غم بزرگ ملی با کسانی که عزادارند شریک و سهیمند من از طرف عموم ملت ایران ضمن این که به بازماندگان آن حدثه و سایر افرادی که در وقایع تلخ بی‌تقصیر و بیگناه جان خودشان را از دست داده‌اند تسلیت عرض می‌نمایم.
از خدای بزرگ شادی روح آنان را خواستارم و برای بازماندگان‌شان صبر جمیل خواستارم و کسانی که باعث آتش‌سوزی و یا به هر عنوان و کیفیت در این امر و یا در وظایف محوله خود کوتاهی و یا غفلت و یا سهل‌انگاری کرده و یا به موقع به وظیفه قانونی خودشان عمل نکرده‌اند از مسئولین اجرایی می‌خواهم هر چه زودتر به اشد مجازات محکوم و به ملت ایران معرفی کنند (صحیح است).
قبل از این که در مورد برناه به بحث بپردازم با یک پیش گفتار به بیان خود ادامه می‌دهم.
جناب شریف‌امامی مردم ایران برای قانون اساسی احترام قائلند و همچنین از نمایندگان مجلس شورای ملی عموماً و از نمایندگان مجلس سنا خصوصاً انتظار داشته و دارند و حق هم بر این است و به خصوص از شخص جنابعالی که یک مرد پخته و سیاست‌مدار کهنه‌کار (خنده نمایندگان) که سال‌هاست دست‌اندرکار سیاست این مملکت بوده‌اید و هستید و علی‌الخصوص سال‌هاست به عنوان رئیس مجلس سنا یعنی رئیس شیوخ ملت ایران در مصدر کار قرار گرفته و انتظاراتی که داشته‌اند و این روزها نیز در همه جا از بازاریان گرفته تا کارگران و از اداری گرفته تا سیاستمداران، از یکدیگر سؤال می‌کنند که آیا رئیس مجلس سنا که به جای مدرس‌ها - تقی‌زاده‌ها - مستوفی - محتشم‌السلطنه‌ها و... تکیه زده و به کلیه اوضاع و احوال مردم در عرض نزدیک به یک قرن کاملاً آشنا بوده و در این مدت با توجه به تجربه‌های تلخ و شیرین و روزهای تیره و تاریک و دسته‌بندی‌های گوناگون و احزاب مختلف وقوف کامل دارا بوده و به حمد پروردگار بزرگ و توانا نزدیک... از نظر مالی تأمین و در این مدت نه خان خانی بود و نه نوکر اربابی و نه... و آرامش کامل نیز حکمفرما بود و بنا به تأیید خود حضرتعالی و سایر همکارانتان در این مدت از طرف مقامات مسئول در دستگاه‌های اجرایی نابسامانی‌هایی وجود داشته نکته قابل توجه این است که حضرتعالی یقیناً از بحث‌هایی که در هر دو مجلس شورا و سنا به عمل می‌آمد و نکاتی که نمایندگان تذکر می‌دادند و همچنین شکایاتی که مردم از انگل‌های اجتماعی و زورگویان و متخلفین و غارتگران بیت‌المال به عمل می‌آوردند آگاهی پیدا می‌کردید چه عکس‌العمل‌هایی از طریق آن جناب به عمل آمده است؟
و همچنین مردم این مساله را سؤال می‌کنند که آیا جناب شریف‌امامی که حداقل ماهی یک بار افتخار شرفیابی به حضور شاهنشاه را داشت آیا این نارسایی‌ها را به شرف عرض معروف داشته است یا نه آیا نسبت به جلوگیری و برطرف کردن نابسامانی‌ها و خلاف‌کاری‌ها چه فکر اساسی و یا حس مسئولیت کرده است و اگر چنانچه حس مسئولیت و چاره‌اندیشی به عمل آمده چرا این نابسامانی‌ها ریشه‌کن نگردیده است؟
بلکه برعکس هر ساعت و هر دقیقه افزایش یافته آیا می‌توانید علت عدم موفقیت را بیان فرمایید؟
و باز این سؤال مطرح است حضرتعالی که در طول پانزده سال تکیه بر صندلی ریاست مجلس سنا زده بودید کدام لایحه دولت‌ها را تشخیص داده‌اید که به ضرر مملکت یا ملت و یا برخلاف قانون اساسی است آیا چنین پیش‌آمدی اتفاق افتاده است یا نه؟...
در اینجا لازم است به عرض برسانم بی‌توجهی‌ها و سهل‌انگاری‌ها و یا مسامحه‌هایی که بعضی از مسئولین بدون توجه و در نظر گرفتن وظایف محوله و قانونی‌شان از موقعیت‌ها سوءاستفاده کرده و با ستمگران و غارتگران بیت‌المال مردم که با داشتن رابطه‌ها تا اندازه‌ای که تیغ‌شان برا بود به نفع خود و اطرافیان خود به بیت‌المال مردم از هر کانالی که می‌توانستند مثل یک میکروب تجاوز کرده‌اند.
برای نمونه مجبورم اشاره کنم به آن آقایی که با ۲۲ نفر محافظ و یا اسکورت به دادگستری قدم گذاشت (صحیح است) آیا این خود نشانگر ضعف دستگاه‌های اجرایی نیست؟
تصدیق می‌فرمایید این نمونه‌ای است که صدها افرادی که از چشم‌ها دور و در کنار و گوشه این مملکت نیز وجود داشته و هر یک از آنان نیز به نوبه خود به بیت‌المال تجاوز کرده است و از مردم نجیب و شریف و متدین و خداشناس به هر طریقی بود مبالغی زیاد دریافت و یا خیانت در امانت نموده‌اند.
جالب اینجاست که در حال حاضر یا در خارج از کشور با بهترین وضع موجود زندگی می‌کنند و یا در خود ایران آزادانه به زندگی مرفه خود ادامه می‌دهند و به این قانون نیز می‌خندند مثل شرکت واوان و شرکت خانه‌سازی گسترش برای کارگران آیا مسببین و کلاهبرداران این دو شرکت و... چه کسانی هستند آیا مبالغ هنگفتی که آنان از مردم دریافت کرده‌اند تاوانش را ملت ایران پرداخت خواهد کرد؟... و یا خلع ید کردن از مقام‌های مسئول و اجرایی کافی خواهد بود؟ مردم انتظار دارند افرادی که دستگیر می‌شوند و یا در آینده دستگیر خواهند شد در محاکمه علنی به کیفر گناهان نابخشودنی که مملکت را در پرتگاه باور نکردنی قرار دادند برسند (انشاءالله) و به نظر می‌رسد باید در این مملکت یک انقلاب اداری واقعی علاوه بر حوزه دادگستری به وجود آید و به حساب و کتاب افرادی که در عرض چندین سال دارای میلیون‌ها ثروت غیراصولی به هر عنوان که سوءاستفاده کرده و یا یک شبه دارای میلیون‌ها ثروت شده باشند (به طور غیراصولی) برسند و در جلو میز عدالت زانو بزنند و تاوان کلیه خسارات وارده را پس بدهند و اگر از من سؤال شود که این همه وقایع موجود از کجا سرچشمه گرفته است و دو یا سه عامل در نظر بگیرند اولی و آخری عبارت خواهند بود از همین افرادی که در عرض چند سال ریختند و خوردند و آخرش از این مملکت در رفتند و مردم را سرگردان و خانواده‌ها را گریان و ملت را عزادار ساختند (یک نفر از نمایندگان - لعنت بر آنها)
جناب شریف‌امامی
در صدر برنامه خود به ملت ایران که در جراید و رسانه‌های گروهی منعکس بود اذعان فرمودید که من به جامعه روحانیت شیعه مذهب و سایر مذاهب رسمی احترام خاص قائل هستم مگر ما در طول نمایندگی خود در مجلس شورای ملی و جنابعالی و سایر همکارانتان در مجلس سنا اصل اعتقاد و ایمان و احترام به جامعه روحانیت را نفی کرده بودیم؟
لازم دانستم به اطلاع برسانم نه من و نه شما بلکه قاطبه ملت ایران و مسلمانان جهان به روحانیت احترام خاص قائلند (صحیح است) همان طوری که در روز عید فطر پیام رهبران مذهبی و اصول و اعتقادات گروه‌های ملی را با آگاهی دریافت کردند هنگامی هم که روز یکشنبه پایگاه مذهبی قم ندا داد که برادران سرباز خود و همه افسران را همیشه در کنار مبارزه به حق ملت ایران می‌دانیم وحدت ملی ایران یک وحدت عام است، تظاهرات قهرمانانه خود را به گونه دیگری تجلی داد. سربازان و افسران با مردان و زنان مبارز روبرو شدند و آنان را گلباران می‌کردند و به یکدیگر بیان می‌داشتند ارتش و افسران برادران ما هستند (صحیح است).
باز هم در گوشه و کنار این رهگذر فجایع تازه اتفاق افتاد، باز هم خون جوانان یا بهتر بگویم مردمی که به خاطر ابتدایی‌ترین و در عین حال پرشکوه‌ترین جلوه حیات یعنی دمکراسی و آزادی و حق و عدالت مبارزه کردند ریخته شد.
درود بر رون پاک آنان که بی‌تقصیر کشته شده‌اند... پس ملاحظه فرمودید با چه نظمی و چه آرامشی تظاهرات خیابانی صورت گرفت پس در میان مردم و دستجات مردم فتنه‌ای نخوابیده بلکه فتنه و بلوا و بی‌نظمی موقعی به وجود می‌آید که دولت به نحوی مداخله و دخالت می‌کند چرا این واقعیت‌ها را دولت درک نکرده‌اند و نمی‌کنند فلسفه و حکمت وجود دولت برای حمایت از نظم است نه ایجاد بی‌نظمی و این را هم مسئولین اجرایی و دولت باید بداند و صداها بار هم امتحان کرده‌اند هر قدر هم در عالم خود بخواهند زرنگی کنند و به دست خود در باطن موجبات بی‌نظمی را فراهم و در ظاهر آن را به مردم نسبت دهند قضیه فوراً آشکار و کشف می‌شود و به آبروریزی هر چه بیشتر دستگاه‌های اجرایی می‌انجامد (صحیح است).
و این را صدها بار دولت‌ها آزمایش کرده‌اند و بهتر است بعد از این دور این فکرها و اندیشه‌ها نگردند و ادعای صداقت و رفیق‌بازی و یا آشتی کافی به نظر نمی‌رسد (احسنت - صحیح است) بایستی در عمل با مردم صادق و رفیق بود و دولت‌ها با این اعمالی که به ضرر مردم انجام می‌دهند و یا دانشگاه‌ها را می‌بندند با توجه به نیازهایی که امروز جامعه ما به دانشجو و استاد و پزشک و متخصصین علمی و آموزشی و فنی... دارد و یا تظاهرات آرام مردم را منکوب می‌نمایند و یا افراد بیگناه را هدف تیر قرار می‌دهند و آزادی‌خواهان را به بند می‌کشند و روحانیون را زندانی و یا ممنوع‌المنبر می‌کنند و یا به خانه روحانیت اسائه ادب می‌نمایند و یا در خانه روحانیت کشت و کشتار می‌کنند و سایر اعمالی که... از گفتن آن معذورم (دکتر ملک‌منصور اسفندیاری - چرا بفرمایید) به موقع خواهم گفت آیا این عمل‌ها مغایر با ادعای صداقت و صراحت نیست؟... و با در نظر گرفتن این که آزادی هر چه بیشتر مطبوعات به گسترش آزادی‌های فکری و اندیشه کمک می‌کند چرا این آزادی را دولت‌ها با اوضاع احوال شرایط روز کم و بیش می‌کنند... وقتی ما در مقابل آزادی‌های داده شده به مردم انتظار عکس‌العمل‌های پیش‌بینی نشده را هم داریم... و بعضی از اقدامات دولت‌ها... آزادی‌ها را بدنام نمی‌کند... و بعضی از اقدامات دولت‌ها... آزادی‌ها را بدنام نمی‌کند... دولت اگر خادم ملت است کدام خادم را دیده‌اید مخدوم خود را زجر دهد.
دولت اگر نوکر ملت است کدام نوکر را دیده‌اید به طرف صاحب‌خانه‌اش شاخ و شانه بکشد من کارگرم درکم کارگری است در این حدها نیستم ولی این مساله به عهده اساتید دانشگاه‌ها و محققین و فلسفه‌دانان و مبارزین و سیاستمداران و نمایندگان ملت است که از نظر جامعه‌شناسی و حقوق‌شناسی برای سیاست مملکت از لحاظ مذهب، سیاست - اقتصاد - اجتماع- کشاورزی - بهداشت و درمان - آموزش و پرورش - دانشگاه‌ها - کارخانه‌جات - آموزش جوانان - رشد فکری طبقات مختلف - و همچنین سیاست کار را با توجه به نیازها و نیازمندی‌های عمومی و کارآموزی آموزش‌های ملی و میهنی تعیین تا دولت بداند که حد و مرزش تا کجاست... و به حقوق و حدود اساسی ملت خدای نخواسته تجاوز ننماید.
به خدای بزرگ قسم یاد می‌کنم در زمانی که در همین مجلس یعنی روز جمعه گذشته این مطلب را می‌نوشتم در اطراف همین میدان بهارستان صدای رگبارها را که می‌شنیدم بنا به شهادت یکی از همکارانم قلم را به زمین گذاشتم و به حال این مملکت و به حال آینده این ملت با صدای بلند گریه کردم و از خدای بزرگ طلب می‌کردم که خدایا رحم کن و ملت ما را از گزند این نابسامانی‌ها خلاص کن و کسانی که در هر مقام و لباسی هستند می‌خواهند برادرکشی و یا خدای نخواسته این مملکت از بین برود آنان را در مرحله اول چنانچه قابل هدایت هستند هدایت فرما چنانچه قابل هدایت نیستند در مقابل ریخته شدن خون جوانانن و مردم این مملکت که بدون تقصیر و گناه کشته می‌شوند هر مصلحتی که خود صلاح می‌دانی رفتار بنما.
به نظرم اعلام حکومت نظامی در اصفهان و اخیراً در ۱۱ شهر دیگر واقعاً اسباب تأثر است و استقرار حکومت نظامی دلیل ضعف دولت است و دلیل عجز دولت در اداره مملکت است و الا چرا هیچ کدام از دولت‌های بزرگ برای اداره کردن حکومت خود به حکومت نظامی متوسل نمی‌شوند... ما بعد از سال‌های سال که دولت‌ها ادعا می‌کردند مملکت پیشرفته مملکت در آستانه قرار گرفتن در ردیف ممالک مترقی است فکر نمی‌کردیم باز به قهقرا برویم و با زور سرنیزه ملت را محکوم به حکومت نظامی سازیم واقعاً زهی تأسف زهی تعجب...
آری به یاد می‌آورم یکی از مجاهدین شهر تبریز را به نام مرحوم شیخ محمد خیابانی (خدا رحمت کند) به تمام مجاهدین و کسانی که شربت شهادت نوشیدند در راه حق و حقیقت در همین مجلس یک روز دولت آن روز از مجلس اختیار می‌خواست اگر درست بیان کرده باشم مرحوم خیابانی بیان می‌کند چه اختیاری؟ ما اختیار ظلم به دولت نمی‌دهیم اختیار دولت‌های ما از خدا هم بیشتر است. زیرا خدا اختیار دارد ظلم بکند ولی نمی‌کند و اما دولت‌های ما از این اختیار هم حداکثر استفاده را می‌نمایند.
جناب شریف‌امامی در تاریخ ۵ شهریور در تیتر روزنامه کیهان عنوان شده بود به فرموده حضرتعالی (مردم به پا خیزند میهن در خطر است) در مقابل این مطلب بزرگ و تکان‌دهنده بایستی خاطرنشان سازم ملت ایران همیشه در حفظ تمامیت ایران و استقلال این مملکت و احترام به قانون اساسی همیشه و به‌خصوص در روزهای تاریک امتحان خودشان را با نثار خون خود ثابت کرده‌اند (صحیح است) و در آینده نیز اجازه نخواهند داد بیگانگان چه شرق و چه غرب ملت ایران را آلت دست قرار دهند (احسنت - آفرین) ما همه ملت ایران مسلمان و شیعه مذهب هستیم (صحیح است) همان طوری که در اعلامیه حضرت آیت‌الله‌العظمی حاجی‌سیدکاظم شریعتمداری آمده است ما به پیروی از همان نیت قدم به قدم پیش می‌رویم و در آینده تعقیب خواهم کرد و کسانی که برخلاف فرمایشات مرجع بزرگ شیعیان جهان اقدام کنند عمل آنان را محکوم خواهیم کرد جناب شریف‌امامی اجازه بفرمایید چنین بیان کنیم. کسانی به پا خیزند که سال‌ها به بیت‌المال مردم تجاوز کرده‌اند و اینک سرمایه‌های خود را در خارج از کشور به کار گرفته‌اند کسانی به پا خیزند که سال‌ها به صندلی وزارتخانه‌ها تکیه کرده و به مردم وعده و وعید داده و در انجام وظیفه خود قصور و یا خدای نخواسته کارهای دیگری انجام داده‌اند.
جناب شریف‌امامی
تصور نفرمایید که بنده از روزی که حضرتعالی مسئولیتی را قبول فرمودید به عنوان مخالف درآمدم نه در زمان دولت‌های گذشته گرفتاری‌ها و مشکلات مردم را از آن روزی که قدم به مجلس شورا گذاشته‌ام چه در جلسات علنی و چه در کمیسیون بودجه یکی پس از دیگری به اطلاع مسئولین رسانیده‌ام و همیشه قول‌های مساعد و وعده‌های طلایی و «اقدام می‌نماییم» دریافت کرده‌ام و همیشه امیدوارم کرده بودند باز در انتظار بودم ولی زمانی که اطلاع حاصل شد آن وقایع تلخ اتفاق افتاد (تبریز) و دیری نگذشت که وقایع دیگری در «قم» که هیچ انتظار نمی‌رفت زخم دیگری در پیکر ملت گذاشت و دیدیم که به خانه حضرت آیت‌الله‌العظمی شریعتمداری اسائه ادب شده فوراً با
Page 7-8 missing
ملاحظه فرمایید هم‌اکنون در کشور ما حداقل مزد در سال جاری مبلغ ۲۱۰ ریال تعیین شده است.
این جا است که باید ریشه نارسایی‌ها را جستجو کرد و اینجا است که باید توجه کرد منظور قانون‌گذار این بود که معاش کارگر و خانواده‌اش تأمین شود.
چون مسائل کارگری به میان آمد کلیه مسائلی که به نظر می‌رسد از صدها و یا هزاران مسائل دیگر فهرست‌وار با مختصر توضیحات به اطلاع می‌رساند باشد که انشاءالله در فرصت‌های مناسب دیگر مفصلاً توضیحات لازم را خواهم داد.
۱ - تعیین حداقل دستمزد عادلانه با توجه ماده ۲۲ قانون کار... تا یک کارگر بتواند خانواده چهار نفری را اداره کند.
۲ - پانزده سال است کلیه وزاری سابق کار وعده داده‌اند در قانون کار تجدیدنظر خواهد شد.
متأسفانته تا امروز به مورد اجرا گذاشته نشده است کارگران درخواست می‌کنند هر چه زودتر قانون جدید به مجلس تقدیم و تقاضای تصویب آن را دارند.
۳ - آئین‌نامه تنبیه و تشویق سه بر دو به نفع کارفرماست و برخلاف قانون کار کارگران تقاضای لغو این آئین‌نامه را دارند.
تا امروز جناب شریف‌امامی:
۴ - بنا به اظهار مسئولین وزارت کار در قانون جدید ماده‌ای به نام بیمه بیکاری گنجانیده است پیشنهاد می‌نمایم این ماده لغو گردد برای این که در تمام دنیا صندوق بیمه بیکاری در حال ورشکستگی است.
۵ - ماده ۳۳ قانون کار فعلی در قانون جدید به قوت خود باقی بماند و اجرای صحیح آن را تقاضامندم.
۶ - طبقه‌بندی مشاغل کارگران به معنای واقعی در ایران پیاده نشده و هر کارخانه با توجه به وضع خود طبقه‌بندی را پیاده نموده است و ناهماهنگی آن برای مسئولین روشن می‌باشد و نیاز به توضیح نیست در طبقه‌بندی مشاغل با تجدیدنظر و یک هماهنگی کامل
۷ - از ورود کارگران ساده خارجی جلوگیری به عمل آید.
(مظهری - آن وقت رجال بدون کلفت و نوکر می‌مانند)
۸- تبعیض دستمزدها در شغل مشابه بین کارگران خارجی و ایرانی در کارخانجات برطرف گردد
۹ - کارگران ایرانی که از مهارت‌های فنی بهره‌مند می‌باشند به جای کارگران خارجی به کار گمارده شوند و از مزایای شغلی نیز استفاده نمایند.
۱۰ - تعطیلات رسمی و مرخصی کارگران را با کارکنان وزارتخانه‌ها هماهنگ نمایند.
اجرای صحیح قانون سهیم کردن مورد تقاضاست سود ویژه کارگران به طور صحیح اجرا گردد و برنامه فعلی مغایر با اصل می‌باشد منظور قانون‌گذار سود ویژه کارگران است نه... از پرداخت حقوق‌های کلان به مدیران عامل و همچنین به مدیران و اعضای هیئت مدیره‌های کارخانه‌ها جداً جلوگیری گردد و پاداش‌های کلانی نیز دریافت می‌دارند کجاست این آقای وزیر، در تبریز یک مدیرکل ماهی ۶۰ هزار تومان حقوق می‌گیرد کدام وکیل، کدام وزیر کدام مقام اینقدر حقوق می‌گیرد که او می‌گیرد؟ ترتیبی داده شود با یک ضابطه صحیح و با هماهنگی کامل مثل سایر مدیران وزارتخانه‌ها حقوق و مزایا دریافت نمایند. اکثر کارگران از این بابت ناراضی‌اند.
کارخانه‌جاتی که تا به امروز برای مسکن کار کارگران خود اقدامی نکرده‌اند کمیته مسکن در همان کارخانه تشکیل و کارفرمایان مکلف باشند در یک مدت زمان‌بندی خانه‌های سازمانی آماده و در اختیار کارگران قرار دهند هی گفتند زمین داریم، پول داریم خانه می‌سازیم و در اولین کنفرانس ملی کار یازده سال قبل نخست‌وزیر وقت گفت زمین داریم پول داریم برای کارگران خانه می‌سازیم ولی متأسفانه هر روز کارخانه‌ها مثل یک قارچ از زمین می‌رویند از خانه کارگران خبری نیست ۷ سال قبل که افتخار شرفیابی به حضور شاهنشاه داشتیم امر فرمودند که برای کارگران خانه ساخته شود (دکتر طبیب - وقتی تا به حال هیچ کاری انجام نداده‌اند) دو هزار خانه ساخته شده ولی آب و برق نداده و بی‌مصرف مانده است دولت نیز از نظر مسائل رفاهی و مصالح ساختمانی و وام کم‌بهره باید کارفرمایان را یاری نماید.
آموزش‌های سندیکالیزم و اتحادیه‌ها کارگران همه ساله نیازمندند.
دوره نمایندگی کارگران و دبیران اتحادیه‌ها و هیئت‌مدیره‌ها به چهار سال افزایش یابد...
در موقع عقد قرارداد و اجازه تأسیس کارخانه‌جات بایستی کارفرمایان مکلف باشند هم‌زمان با فعالیت کارخانه، کارخانه‌های سازمانی در اختیار کارگران قرار گیرد.
و همچنین مسئولین توجه فرمایند کاخانه‌جات در مرکز استان‌ها تأسیس نگردد بلکه در بخش‌های تابعه و یا شهرستان‌های فاقد کارخانه.
شرکت‌های تعاونی مصرف کارگران با یک سیستم جدید و مدیریت صحیح به فعالیت‌های خود ادامه دهند و یک خانه‌تکانی در امر تعاون ضرورت دارد.
کارگرانی که سنشان کمتر از ۱۲ سال است از کارکرد آنان جداً جلوگیری به عمل آید به خاطر دارم که به اتفاق جناب آقای مهندس ریاضی در پارس‌آباد از کارخانه قالی‌بافی بازدید می‌کردیم تعداد زیادی از کارگران کمتر از ۱۲ سال در آنجا مشغول کار بودند.
(اسدی - فقط یکی دو نفر بودند).
به خاطر بهره‌وری و تولید بهتر و تولید بیشتر و جلوگیری از ضایعات در هر کارخانه ضرورت دارد یک کمیته هماهنگی به چنین منظور با شرکت دبیران و نمایندگان کارگران و مدیریت کارخانه تشکیل و در صورت بروز هر گونه اشکالی در امر بهره‌وری و تولید و ضایعات بررسی و رفع مشکل گردد تا در سهیم کردن و سود ویژه به کارگران صدمه وارد نشود و هم به کارفرمایان.
در مورد حق بیمه ۳۰ درصد به خاطر رفاه کارفرمایان و کارگران صنوف تجدیدنظر به عمل آید و کارفرمایان مکلف باشند صورت دقیق لیست کارگران خود را همه ماهه به سازمان تأمین اجتماعی ارسال دارند.
کارگران و سایر طبقات همان طوری که استحضار دارند از وضع درمان راضی نمی‌باشند وزارت بهداری و بهزیستی سریعاً در رفع کمبودها توجه تا از مردم چه از لحاظ بهداشت و چه از لحاظ درمانی رفع مشکل گردد و توجه خاصی نیز به روستاها ضروری است.
کارگران تجدیدنظر در داروهای فارماکوپه را می‌نمایند و همچنین ترتیبی داده شود دکترها در موقع ویزیت آن وظیفه اصلی (معاینه) را فراموش نکنند و بعداً پس از معاینه نسخه تجویز نمایند.
با توجه به کمبودها در حال حاضر کلیه مدیران عامل و معاونین بهداری و بهزیستی و یا مدیران بیمارستان‌ها را دکترها تشکیل می‌دهند و چون در حال حاضر با توجه به نیازها و کمبودها ضرورت دارد کارهای اداری را آقایان دکترها انجام ندهند بلکه به کار اصلی خود مشغول گردند.
در روستاهایی که درمانگاه و یا خانه بهداشت تأسیس کرده‌اند فاقد وسائل طبی می‌باشند هر چه زودتر نسبت به تکمیل آنان اقدام لازم به عمل آید.
روستاهایی که فاقد خدمات درمانی هستند هر چه زودتر یک برنامه صحیح در امر درمانی آنان تعیین نمایند.
تجدیدنظر در قانون تأمین اجتماعی برای رفاع عده‌ای از کارگران سالخورده که سال‌هاست در کارگاه‌های کوچک مشغول کار بودند ولی چند سال است کارفرمایان نامبردگان را در لیست بیمه منظور و حق بیمه آنان را پرداخت می‌کنند. ماده‌واحده مورد نیاز است که وضع این کارگران را روشن سازد.
در برنامه وزارت بهداری و بهزیستی نامی از بانک رفاه کارگران برده نشده است ولی کارگران خواستار تجدیدنظر در وام مسکن کارگری و مدت وام ۲۰ سال و بهره آن معادل بهره‌ای که به کارکنان بانک رفاه در نظر گرفته‌اند خواستارند و لازم است بانک رفاه به خاطر تقویت شرکت‌های تعاونی مسکن کارگران ترتیبی داده شود که با بهره کم و مدت زیاد موافقت گردد.
بانک رفاه کارگران در حال حاضر در امر خانه‌سازی سرمایه‌گذاری می‌کند ولی متأسفانه در بعضی استان‌ها واحدهای مسکونی آماده بهره‌برداری است و چون فاقد آب و برق و فاضلاب و سایر وسائل رفاهی آماده نیست و دو سال است کارگران بلاتکلیف و خانه‌ها خالی مانده است مثلاً (تبریز) دو هزار واحد آماده است ولی فاقد وسائل رفاهی است.
وزارت کشور ترتیبی بدهد کلیه طلب قانونی کارکنان شهرداری‌ها که چندین سال است پرداخت نشده هر چه زودتر پرداخت گردد.
در سال‌های قبل بهای هر کیلومتر برق روستایی ۲۰ هزار تومان بود ولی متأسفانه سال جاری به ۴۵ هزار تومان افزایش داده‌اند روستاییان طلب می‌نمایند از مزایای برق به مانند مردم شهرها استفاده شود.
در سال جاری با توجه به وعده وعیدهایی که از طرف مسئولین وزارت نیرو داده شده بود برخلاف آن مشهود گردید و به اکثر منازل خسارت وارد شده و همچنین در امر تولیدی کارخانه‌جات نیز مؤثر بود مسئولین امر در این مورد بررسی و پیش‌بینی‌های لازمه را انجام دهند.
آب‌بها، حق انشعاب در سال جاری به چندین برابر افزایش یافت و این مساله مورد ناراحتی افراد کم‌درآمد و طبقه کارگر قرار گرفته مسئولین امر در این مورد تجدیدنظر نمایند.
در امر فاضلاب شهرهای بزرگ که چندین سال است می‌گویند در دست اقدام و یا تحت بررسی و یا در دست مهندسین مشاور می‌باشد توجه گردد.
مسئولین برق اعلام داشته‌اند تا آخر برنامه هفتم ۸۰ درصد روستاها را زیر پوشش برق قرار خواهند داد و لازم به تذکر است در حال حاضر از ۶۵ هزار روستا بنا به گفته کارشناسان فن در حدود سه هزار روستا برق را دارا
می‌باشد آیا در یک دهه ۶۰ هزار روستا با چه امکانات دارای برق خواهد بود (مظهری - از این دروغ‌ها زیاد گفته شده است) مسئولین لازم است جهت روشن شدن ذهن همگان توضیحات لازم را اعلام دارند که با چه برنامه و زمان‌بندی سالانه و....
در حال حاضر ۲۲ هزار کیلومتر راه آسفالت درجه یک را دارا می‌باشیم بنا به گفته کارشناسان راه در حال حاضر ایران به یک صد هزار کیلومتر راه آسفالت نیازمند است وزارت راه برنامه آینده و نیازهای موجود را اعلام دارند با برنامه‌های پیش‌بینی شده و زمان‌بندی... وزارت راه به خاطر حفظ جان مسافرین و وسایل نقلیه در راه‌های اصلی و فرعی تابلو شب‌نما با علامت‌های مخصوص و کیلومتر نصب نمایند.
برای رفاه کارمندان دولت و کارکنان وزارت آموزش و پرورش وزارت مسکن در تمام استان‌ها یک کمیته مسکن متشکل از افراد یاد شده زیر نظر استانداران تشکیل و با توجه به برنامه‌ریزی دقیق و تعیین زمان‌بندی و آماده کردن مسائل رفاهی آنان از دولت نیز کمک گیرد تا در امر زمین و مصالح ساختمانی نیازمندی‌های خانه‌های مسکونی را تأمین نماید و وام با بهره کم در اختیار شرکت تعاونی‌های مربوطه قرار دهد.
در مالیات‌های اصناف و کسبه تجدیدنظر به عمل آید.
لایحه از کجا آورده‌اید به مورد اجرا گذارده شود.
انقلاب اداری به معنای واقعی انجام گیرد.
اطاق اصناف منحل گردد.
مسافرت حجاج در موقع حج تمتع آزاد باشد مثل حج عمره.
مسئولین ورزش ایران در مورد کمبودهای ورزش استان‌ها توجه نمایند بودجه ورزش مملکت را در تهران جذب ننمایند در حال حاضر ورزش ایران به یک حالت نیمه‌مرده درآمده است.
خانه‌های فرهنگ روستایی که فاقد وسائل مورد نیاز و مربی می‌باشد مسئولین امر اقدام فوری به عمل آورند تا جوانان روستاها از این خانه‌ها استفاده نمایند.
شرکت‌های تعاونی روستاها در یک حالت به خصوصی اداره می‌شود نهضت تعاونی روستاها ضرورت دارد مسئولین امر توجه و رفع مشکل گردد.
زمین‌هایی که سال‌های سال کشاورزان مورد استفاده قرار می‌دادند و دام‌های خودشان را در آن می‌چرانیدند ولی در حال حاضر به نام مرتع، قرق و قدغش کرده‌اند و این رفتار باعث گردیده اکثر دام کشاورزان از بین رفته و روستاییان نیز یکی پس از دیگری روستاها را ترک و به شهرنشینان اضافه می‌شوند.
برای تأمین و رفاه بهتر روستاییان راه‌ای روستایی لوله‌کشی آب و آشامیدنی و تأسیس دبستان و کلاس‌های راهنمایی و غسالخانه و حمام ضروری می‌باشند یک برنامه ضربتی تهیه تا از نامبردگان رفع مشکل شود.
به نظر می‌رسد پیکار با بی‌سوادی آن طوری که شاید و باید به وظیفه خود عمل نکرده و در کلیه روستاها افرادی که مدنظر بود از سوادآموزی بهره گیرند متأْسفانه بهره‌ای نگرفته‌اند.
در بعضی از استان‌ها دانش‌آموزان در کلاس‌های سه سره تحصیل می‌کنند و این مساله باعث عقب‌ماندگی دانش‌آموزان در رده‌های بالا را فراهم می‌سازد به نظر می‌رسد بودجه وزارت آموزش و پرورش تکافوی نیازمندی‌ها را نمی‌کند مسئولین اجرایی در این مورد توجه خاص بنمایند و از سال جاری ترتیبی داده شود حداکثر دانش‌آموزان ب از کلاس‌های دو سره استفاده نمایند.
کمبود معلم و دبستان و کلاس‌های راهنمایی در بخش‌ها و روستاها مشهود است وزارت آموزش و پرورش هر چه زودتر در این مورد توجه و چاره‌اندیشی بنمایند.
در کتاب‌های درسی مسائل دینی بیشتر مورد تقاضا است تا دانش‌آموزان بتوانند به مسائل دینی کاملاً آشنا باشند.
هیئت امنای دانشگاه‌ها با یک برنامه صحیح انتخاب شوند.
به خواست‌های صنفی دانشگاه‌ها توجه و اقدام لازم به عمل آید.
در سینماها و تلویزیون ار پخش فیلم‌هایی که به خانواده‌ها و دانش‌آموزان و جوانان مضر می‌باشد صددرصد جلوگیری گردد.
هماهنگی کامل در وزارتخانه‌ها و همچنین در مرکز استان‌ها و شهرها بین مسئولین آب و برق و تلفن و شهرداری‌ها به وجود آید.
وزارت پست و تلگراف و تلفن به خریداران تلفن خود تاریخ بهره‌برداری را اعلام نمایند در حال حاضر هزاران نفر با در دست داشتن فیش پرداختی بلاتکلیف است.
وزارت پست و تلگراف و تلفن آن توجهی که به مرکز (تهران) دارد به سایر شهرستان‌ها نیز داشته باشد در حال حاضر نزدیک به یک میلیون شماره تلفن در تهران استفاده می‌شود و به همان اندازه نیز در تمام استان‌ها و اکثر بخش‌ها و شهرها و روستاها از نظر تلفن سخت در مضیقه می‌باشند و همچنین خواستار صندوق پست هم می‌باشند.
آزادی کامل مطبوعات.
لیست کامل کسانی که به بیت‌المال مردم تجاوز کرده‌اند.
آمار دقیق کشته‌شدگان در وقایع یک سال گذشته در تهران و شهرستان‌ها.
آمار دقیق بازداشت‌شدگان در وقایع یک سال گذشته در تهران و شهرستان‌ها.
آمار زندانیان علما و تبعیدشدگان.
آزادی کسانی که در یک سال گذشته بدون تقصیر بازداشت شده‌اند.
رئیس - آقای اسحقی‌نژاد وقت شما تمام شد، آقای موسوی‌ماکوئی تشریف بیاورید.
حجتی - آقای اسحقی‌نژاد شما قبلاً از آقای دکتر شیخ‌الاسلام‌زاده خیلی دفاع می‌کردید ولی امروز به او حمله می‌کنید!
میراسدالله موسوی‌ماکوئی - به نام خدا و شاه وظیفه خود می‌داند تأثیرات قلبی خود را از حادثه روز جمعه ابراز و در ضمن عرض تسلیت به بازماندگان و ملت ایران به مسببین و محرکین داخلی و خارجی آن نفرین نمایم (احسنت).
جناب آقای رئیس، جناب آقای نخست‌وزیر، خانم‌ها و آقایان در این لحظه حساس تاریخی شاه‌دوستان و وطن‌پرستان برای حفظ نظام شاهنشاهی و موجودیت وطن و استحکام اساس وحدت ملی و کوتاه کردن دست بیگانه باید به پا خیزند و با تمام قدرت و توانایی از دولت جناب آقای شریف‌امامی حمایت و پشتیبانی نمایند تا ایشان در سایه نظم و آرامش و فضای امن بتوانند برنامه تقدیمی خود را به مجلس به مرحله اجرا دربیاورند و با مبارزه جدی و پی‌گیر با عوامل فساد و عناصر فاسد و تنبیه سخت متجاوزین به بیت‌المال ملت در پاک‌سازی محیط سیاسی و اجتماعی کشور به نتایج مثبت و درخشان نایل آیند (صحیح است) به نظر اینجانب توجه به آموزش و پرورش کشور باید در سرلوحه اقدامات ایشان قرار گیرد چه آموزش و پرورش از لحاظ ارتباط با اکثریت خانواده‌ها و از جهت داشتن اکثریت کارمندان (۳۵۰ هزار نفر یعنی پنجاه درصد کل کارکنان کشور) و از نظر وظیفه سنگین در رفع نیازمندی‌های نیروی فنی، انسانی حائزاهمیت است. وظیفه آموزش و پرورش در حقیقت انسان‌سازی است. انسانی که ایرانی باشد به وظایف ملی، میهنی، جهانی خویش آشنایی کامل داشته باشد انسان ایرانی باید عالم و آدم به مفهوم واقعی خود باشد و مشتاق آخرین پدیده‌های علمی و تکنولوژی و علاقه‌مند به تقویت تعالیم عالیه دینی و مسائل معنوی و اخلاقی.
- عالم شدن چه آسان آدم شدن چه مشکل.
آموزش و پرورش فعلی که در حال حاضر عهده‌دار آموزش و پرورش نزدیک به نه میلیون کودک و جوان نسل آینده جامعه ایران است و هر سال به تناسب رشد سریع جمعیت و افزایش تعداد نوآموزان و دانش‌آموزان وظایفش گسترده‌تر می‌گردد با وجود اقدامات مثبت و سازنده وزیر فعلی در یک سال اخیر از قبیل اجرای کارانه معلمان از اول فروردین ماه ۱۳۵۷ و اعلام همطرازی فوق‌العاده شغل معلمین با سایر کارکنان دولت از آبان ماه ۱۳۵۷ بر طبق اوامر خاص شاهنشاه آریامهر و تشکیل بانک فرهنگیان و اقدامات آن از قبیل اعطای وام مسکن از طریق شرکت‌های تعاونی مسکن و اعطای وام خرید خانه و اعطای مدال و نشان به بهترین و برجسته‌ترین فرهنگیان کشور و تشکیل باشگاه‌ها و خانه‌های فرهنگیان (۲۶ باشگاه ۵۲ خانه فرهنگیان) و جلب نسبی مشارکت مردم در امر آموزش و پرورش و تفویض اختیارات بیشتر بر مسئولان اجرایی استان‌ها باز هم دچار کمبودها و نارسایی‌ها است و به مفهوم واقعی خود قادر به تربیت فرزندان لایق و دانا و روشن توانا، شاه‌دوست و وطن‌پرست نمی‌باشد و نسبت به انجام وظایف سنگین و خطیری که بر اثر پیشرفت سریع جامعه انقلابی ایران بر عهده‌اش محول شده است نیست. قبول باید بکنیم اگر مشکلات آموزشی را حل بکنیم مقدار زیادی از مشکلات دیگر مملکتی نیز حل خواهد شد بنابراین با تجهیز نیروی ملی مساله آموزش و پرورش را من جمیع جهات مورد توجه قرار داده و قدم‌های مثبتی برداریم.
با کمال تأسف باید اذعان کرد در طول برنامه‌های عمراین اول تا پنجم برای رفع محظورات مختلف آموزشی و بهبود کیفیت آموزش کشور یعنی مساله ازدیاد سرمایه‌گذاری، تربیت معلم، تجدیدنظرن در برنامه‌های درسی، توجه به نوآوری‌ها، حل مشکل ساختمان مدارس، توسعه تعلیمات فنی و حرفهای به مفهوم حقیقی خود با توجه به صنعتی شدن کشور و در نظر گرفتن نیازهای جدید تکنولوژی و خدماتی کشور و اهمیت دادن به آموزش ملی و میهنی و دینی و اخلاقی توجه کامل نشد حتی در برنامه پنجم نیز بودجه آموزش و پرورش چندان افزایش پیدا ننمود و این افزایش ۴/۲ درصد بود در حالی که بخش‌های دیگر از قبیل برق و معدن سهم بیشتری داشتند تجزیه و تحلیل ارقام برنامه پنجم این سؤال را مطرح می‌نماید مگر آموزش و پرورش ما بی‌نیاز و بدون نقص بود که از افزایش بیشتر برخوردار نشد در صورتی که قرار بود در طی ۵ سال در حدود ۴۲ میلیارد سرمایه‌گذاری شود و دو میلیون شغل جدید پدید آید و متناسب با آن به آموزش و پرورش توجه نکنیم؟! به نظر اینجانب در عرصه آموزش و پرورش بازیگر اصلی معلم است (صحیح است) حال ببینیم در مورد معلم چه اقداماتی در گذشته انجام پذیرفته و چه اقداماتی باید انجام پذیرد.
برخی از مورخان تأسیس دارالفنون در سال ۱۲۲۹ شمسی و بعضی تأسیس وزارت علوم را مبدأ تاریخ دخالت دولت در تعلیم و تربیت عمومی محسوب داشته‌اند معهذا تا آغاز حکومت مشروطه در ایران و تصویب قانون اساسی اقدامات منظم و قانونی و دامنه‌داری از طرف دولت در باب ایجاد و توسعه مدارس ابتدایی و متوسطه یا عالی انجام نگرفته است پس از تأسیس دارالفنون دولت اقدام به تأسیس مدارسی کرد که تعداد آنها در تهران در سال ۱۳۲۵ هجری‌قمری از ۱۴ باب تجاوز نمی‌کرده است اولین اقدام برای افزایش سطح سواد معلمان موجود در تهران تأسیس کلاس‌های مخصوص در مدرسه دارالفنون بود تا سال ۱۲۹۸ شمسی چندین بار تأسیس مرکزی برای تربیت معلم به نام دارالمعلمین تقاضا شد متأسفانه به علت کمبود بودجه به تصویب نرسید تا این که در زمان وزارت نصیرالدوله تلاش‌های وی در مسیر پیشرفت آموزش، مجلس وقت لایحه ایجاد دارالمعلمین را تصویب کرد. نخستین قانون استخدام معلم در آبان ۱۳۰۳ به تصویب رسید سال‌های ۱۳۰۷ و ۱۳۸۰ را باید از سال‌های پرثمر فرهنگی در آغاز سلطنت شاهنشاه فقید رضاشاه کبیر دانست (صحیح است) در سال ۱۳۰۷ قانون اعزام دانشجو به خارج از کشور برای تحصیل در دانشگاه‌های معتبر اروپا به تصویب رسید و به موجب این قانون هر سال یکصد نفر داوطلب به خارج اعزام می‌شد و سی درصد از این دانشجویان به موجب قانون باید در رشته تعلیم و تربیت تحصیل می‌کردند برای معلمی آماده می‌شدند این تصمیم در آن عصر از مهم‌ترین اقدامات برای توسعه آموزش متوسطه و عالی محسوب می‌شد. قانون استخدام فارغ‌التحصیلان دارالمعلمین عالی در آذر ماه ۱۳۰۸ به تصویب مجلس شورای ملی رسید به موجب ماده سوم این قانون دارندگان لیسانس دارالمعلمین عالی از مدارس داخلی و خارجی از شمول قانون استخدام کشوری معاف می‌شدند این امتیاز در آن تاریخ موجباتی فراهم آورده بود که جوانان لایق و مستعد شغل معلمی را بر سایر مشاغل ترجیح می‌دادند وزارت معارف آن روز مکلف بود فارغ‌التحصیلان دارالمعلمین عالی را در مدارس دولتی به خدمت بگمارد و دولت نمی‌توانست از وجود این فارغ‌التحصیلان در ادارات دیگر استفاده نماید وضع به این منوال بود تا با استخدام فارغ‌التحصیلان دانشسرای عالی به خدمت معلمین خارجی که در مدارس متوسطه مشغول تدریس بودند خاتمه داده شد برای جذب جوانان لایق به شغل شریف معلمی طبق قانون حقوق پایه یک آموزگاری یک برابر و نیم اداری و حقوق پایه یک دبیری دو برابر آموزگاری یا سه برابر پایه یک دبیری بود لذا جوانان مستعد که ذوق و شوق معلمی را داشتند به دانشسراهای عالی یا دانشسراهای مقدماتی وارد می‌شدند در حالی که قادر به ثبت‌نام در تمام دانشکده‌های موجود کشور بودند چه کنکوری در بین نبود تعداد دانش‌آموزان کشور در دبستان و دبیرستان در سال تحصیلی ۱۳۰۵-۱۳۰۴ ۷۵۳/۷۳ نفر و در سال تحصیلی ۲۳-۱۳۲۲ در حدود ۸۱۶/۲۶۵ نفر و در سال تحصیلی ۴۱-۱۳۴۰ به رقم ۲۵۳/۸۸۵/۱ نفر و در حال حاضر ۸۴۴/۹۱۴/۸ می‌باشد به علت افزایش دانش‌آموز و به هم خوردن ثبات کشور و وضع بد اقتصادی و مالی و وجود کنکور در دانشگاه‌ها وزارت آموزش و پرورش نتوانست جوانان مستعد را به شغل معلمی جذب نماید و با انحلال دانشسرای عالی و تصویب قانون جدید استخدامی کشور نه تنها استقبال جوانان کمتر شد بلکه معلمین با تجربه و لایق نیز درخواست بازنشستگی کرده با حقوق و مزایای بیشتر در خارج از وزارتخانه‌ها یا بخش خصوصی جذب شده و می‌شوند و با وجود توجه روزافزون به مقام و منزلت معلم و شروع اقداماتی در جهت تأمین رفاه آنان باز هم تعداد قابل‌ملاحظه‌ای از فرهنگیانی که قدرت کار داشته و از هر لحاظ صلاحیت دارند درخواست بازنشستگی می‌نمایند. در قانون استخدامی سال ۱۳۴۵ تمام مزایایی که آموزگاران و دبیران طی ۴۰ سال به دست آورده بودند حذف شد مانند مزیت حقوقی و پایه استخدامی در موقع ورود به خدمت، حداقل مدت برای ارتقا از پایه‌ای به پایه‌ای بالاتر، فوق‌العاده کرایه خانه و حق تاهل عجیب اینجاست که به جای آنان در پانزده سال قبل تعدادی از دیپلمه‌های شکست خورده کنکور را به عنوان معلم روزمزدی استخدام می‌نمودند نتیجه پرورش‌یافتگان ۱۵ سال قبل را هم‌اکنون به رأی‌العین ملاحظه می‌فرمایید در جریانات اخیر مخصوصاً در حادثه اصفهان نوجوانان ۱۵ یا ۱۷ ساله بودند که ماجرا می‌آفریدند؟! پس باید به معلم توجه نمود و باید اذعان نماییم شکست بسیاری از برنامه‌های جدید را باید از اینجا دانست که به اهمیت نقش معلم توجه کافی نشده است و برای جلب و جذب جوانان باید اقدامات زیر را به عمل آورد.
۱ - وضع استخدامی معلمان مورد توجه قرار گیرد و قانون خاصی جهت استخدام آنان تهیه گردد.
۲- اجرای برنامه‌های رفاهی برای معلمان و کارکنان وزارت آموزش و پرورش.
۳ - تشکیل شرکت‌های تعاونی مسکن و اعطای وام خرید خانه از طرف بانک فرهنگیان با کمک‌های اساسی دولت (احسنت).
۴ - از بین بردن تبعیض در ادارات آموزش و پرورش کشور.
۵ - استفاده از شخصیت‌های مجرب فرهنگی در ادارات وزارت آموزش و پرورش.
۶ - از بین بردن کمبودهای معنوی و توجه خاص به شخصیت معلم.
۷ - مشارکت واقعی معلمان در امور آموزشی و برنامه‌های درسی.
۸ - ضابطه جانشین رابطه در تمام مراحل فرهنگی باشد.
۹ - به توسعه دانشسرای عالی و مراکز تربیت معلم و دانشسراهای مقدماتی توجه خاص مبذول گردد اینجانب که برنامه دولت جناب آقای شریف‌امامی را به دقت مطالعه کرده‌ام خوشوقتم که اطلاع دهم اکثر نکات فوق‌الذکر در مورد معلم در برنامه معظم‌له منظور گردیده است که در صفحه ۱۹ برنامه دولت به شرح زیر آمده است.
«هم‌طراز کردن کامل فوق‌العاده شغل معلمان با دیگر کارمندان دولت از اول آبان ماه ۱۳۵۷.
تجدیدنظر در قوانین استخدامی معلمان و اجرای برنامه‌های رفاهی برای معلمان و کارکنان وزارت آموزش و پرورش.
کوشش در اجرای هر چه بیشتر سیاست عدم تمرکز و تفویض اختیارات وسیع‌تری به استان‌ها و مناطق آموزشی با جلب مشارکت مردم و پوشیده نیست که این برنامه براساس سه اصل معلم و کتاب و مدرسه متکی است و دولت مصمم است که اقدامات وسیع و همه‌جانبه‌ای در همه زمینه‌های آموزش و پرورش معمول دارد و در بزرگداشت مقام معلم چندان بکوشد که معلمان کشور در پایگاه واقعی خود در مفهوم «پدر روحانی» قرار بگیرند.
برنامه‌های آموزشی
در زمینه عدم هماهنگی برنامه‌های آموزشی با نیازهای اقتصادی و اجتماعی ایران سخن زیاد گفته شده و شکست نظام جدید آموزشی را باید از اینجا دانست که به اهمیت نقش معلم در تنظیم برنامه‌ها و نوآوری‌ها توجه کافی نشد و از طرفی همان طوری که اشاره شد در تنظیم برنامه‌های درسی جهات ملی و میهنی و اخلاقی و معنوی تا حدی منظور ولی نیازهای کشور زیاد مورد توجه قرار نگرفت در عصر رضاشاه‌کبیر نیاز کشور بیشتر به طبقه‌ای دیوان سالار بود و در عصر انقلاب نظام جدید برای تربیت مردان کارآمد و مغزهای توانا تنظیم شد ولی چون معلم برای پیاده کردن نظام جدید تربیت نشده بود از طرفی کتاب به عجله تهیه شده بود نتیجه درخشانی به دست نیامد به جرأت می‌توان گفت که نظام جدید مخصوصاً دوره راهنمایی آن با شکست روبرو شده است در برنامه دولت باز هم در صفحه ۱۹ به تجدیدنظر لازم در برنامه‌های تحصیلی شرح داده شده است
- تجدیدنظر لازم در برنامه تحصیلی و محتوای کتاب‌های درسی به منظور هماهنگ ساختن آنها با یکدیگر و با اتکا به مسائل مذهبی و ملی و با الهام از تعالیم عالیه اسلامی.
- توجه خاص به توسعه کمی و کیفی آموزش فنی و حرفهای در سطح کشور. امید است در این قسمت نیز دولت حاضر به موفقیت‌های کافی و کامل نایل آید.
کتاب
ماجرای چاپ کتب درسی در گذشته دور جنبه بازرگانی و تجارتی داشت تنها چیزی که مورد توجه نبود محتوای کتاب‌های درسی بود.
در عصر رضاشاه کبیر کتب دبیرستانی در سرتاسر کشور یکسان بوده و محتوای آن وسیله اساتید دانشگاه و دبیران مبارز فرهنگ تهیه می‌شد ولی پس از شهریور شوم سال ۱۳۲۰ چاپ کتب درسی سرنوشت ناگوار و تلخی پیدا کرده از ذکر آن خوددای می‌شود میزان تولید کتب درسی در سال جاری از ۸۰ میلیون جلد تجاوز می‌نماید و برای تأمین این تعداد کتاب دو مساله حائزاهمیت است یک چاپ و توزیع به موقع آن و دومی مساله محتوای کتاب‌های درسی است که با توجه به تغییر نظام آموزشی و کمی وقت و عدم دقت در تألیف آن با نقایص اساسی و بدآموزی‌های فراوان روبرو است علاوه بر نارسایی‌ها سنگینی حجم بعضی از کتب درسی نیز اشکال دیگری می‌باشد خوشبختانه در یک سال اخیر ۲۵۵ کتاب مورد تجدیدنظر قرار گرفته است امید است در طی چند سال محتوای کتب درسی با توجه به همه نکات مورد تجدیدنظر قرار گیرد علی‌الخصوص که در برنامه دولت تجدیدنظر لازم در برنامه تحصیلی و محتوای کتاب‌های درسی منظور شده است در پایان لازم می‌داند نظر دولت بالاخص وزیر فعال آموزش و پرورش را به نکات زیر جلب نماید:
۱ - توسعه واقعی آموزش فنی و حرفهای (صحیح است)
۲ - ایجاد ساختمان مدارس و تجهیزات آموزشی
۳ - برای کودکان واجب‌التعلیم فکر اساسی شود.
۴ - از اعزام کودکان و نوجوانان در سطح دبستان و راهنمایی و دبیرستان به خارج جلوگیری شود چه این نوجوانان همه روابط و پیوندهای خود را با ملت خود قطع می‌کنند باید بچه‌ها در این سنین در این سرزمین تحصیل نمایند تا با مشکلات جامعه ما آشنا شوند و فردا حل‌کننده آنان باشند. (احسنت)
۵ - در مورد مدارس خارجی تصمیم مقتضی و حساب شده اتخاذ شود.
۶ - تحصیل رایگان در تمام دبستان‌ها و مدارس راهنمایی در شهر و روستا بدون استثنا عملی شود.
۷ - آئین‌نامه خدمات برای همه معلمان بدون تبعیض اجرا شود.
۸ - مبارزه با بی‌سوادی به صورتی گسترده و وسیع به خصوص در روستاها عملی شود.
۹ - برای شناخت مسائل آموزشی و پرورشی و اجرایی تحقیقات و مطالعات.
۱۰ - پرورش به معنی اعم و اخص من جمیع جهات به مفهوم واقعی خود نه نمایشی آن مورد توجه خاص قرار گیرد.
۱۱ - تشکیل هر چه زودتر شورای عالی آموزش و پرورش.
۱۲ - تغذیه رایگان که یکی از نتایج درخشان انقلاب ما است به شرط این که درست اداره شود خوب است منتهی پیشنهادی دارم در عرض هفته چون روزهای پنجشنبه مدارس نصف روز است آن روز را صرفه‌جویی نمایند و با صرفه‌جویی مبلغی در حدود ۳۰۰ میلیون تومان به دست خواهد آمد که می‌توان صرف برنامه‌های مفید فرهنگی کرد.
مظهری - از این راه میلیون‌ها تومان چپاول کردند.
موسوی‌ماکویی - جناب آقای شریف‌امامی در مورد مسکن پیشنهادی دارم که جا دارد مورد توجه قرار گیرد دستور فرمایید از این به بعد هر دبستان و دبیرستانی که ساخته می‌شود تعدادی آپارتمان یک اطاقی، دو اطاقی، سه اطاقی ساخته شود و در اختیار معلمین همان مدرسه در قبال دریافت اجاره عادلانه‌ای گذاشته شود در این صورت تأخیر ورود برای معلم مفهوم پیدا نخواهد کرد به حل ترافیک شهرها نیز کمک خواهد شد، معلم از امکانات مدرسه استفاده و وقت بیشتری را در مدرسه صرف خواهد کرد ضمناً ناگزیرم به عرض خانم‌ها و آقایان برسانم که اکثریت قریب به اتفاق معلمان کشور با وجود محرومین وظایف خود را انجام داده و خواهند داد و همواره با بیگانه و بیگانه‌پرستی مبارزه نموده‌اند منتهی امید دارد مقام معنوی و واقعی را دریابید اینجانب به شهادت صورت مذاکرات مجلس مخصوصاً خلاصه مذاکرات کمیسیون‌ها نظرات خود را در مورد آموزش و پرورش به کرات بیان نموده و آخرین مرتبه در ۲۰ ماه قبل در جلسه مشترک مجلسین نظرات خود را اظهار نمودم که مورد تأیید آقایان محترم قرار گرفت خوشوقتم اطلاع دهم مقادیری از پیشنهادات من مورد توجه وزیر محترم آموزش و پرورش جناب آقای دکتر گنجی قرار گرفت امید است نکات فوق و بقیه پیشنهادات من مورد توجه قرار گیرد. همکاران عزیز باز هم تکرار می‌نمایم در این لحظه حساس و موقعیت باریک باید متحد شویم و اختلافات را کنار بگذاریم و به دولت فرصت دهیم تا برنامه‌های خود را با توجه به موازین قانونی و مواد قانون اساسی انجام و به این نارسایی‌ها و نارضایتی‌ها خاتمه دهد اطمینان می‌دهم اگر دولت نتواند و موفقیت حاصل ننماید اولین کسی که به دولت رأی کبود خواهد داد من خواهم بود.
جاوید شاه - پاینده ایران (احسنت - احسنت).
رئیس - آقای پزشکپور تشریف بیاورید.
پزشکپور - خانم‌ها و آقایان، همکاران گرامی، من قبل از این که بحث درباره دولت، نه برنامه دولت، بپردازم، اجازه بفرمایید از این نحوه توصیه و نحوه کار مجلس شورای ملی که طی سال‌های متمادی و لااقل این سه سال گذشته مدام مسائلی تکرار شده است و برای برخی به صورت سنت درآمده است اظهار تأسف کنم، این نحوه توجیه و سنت ناروا به آن اندازه تکرار شده است که تکرار این مسائل به صورت قافیه شعر درآمده است، جناب موسوی، طی سه سال گذشته که این مملکت صدمات و لطمات بسیار دیده موقعیت‌های مهمی را از دست دادیم، نگرانی‌های بسیاری متوجه ملت ما شد، نتیجه این نگرانی‌ها و از دست دادن این موقعیت‌ها، این همه مصیبت‌ها، کشتار صدها هم‌میهنان ما، لطمه وارد آوردن به بسیاری از منابع اقتصادی و ملی ماست، ما مدام از بسیاری از نمایندگان شنیدیم در پشت این تریبون، که آمدند و گفتند دولت صداقت، و گفتند دولت خدمتگزار و مجری فرمان‌های شاه! من همان وقت اعلام کردم و حالا هم اعلام می‌کنم که این بزرگ‌ترین جنایت است به این مملکت، کدام دولت خدمتگزار؟
سیفی - چرا آن موقع نگفتید؟
پزشکپور - آن موقع هم گفتم، صورت جلسات هست، من سال‌هاست که فریاد می‌زنم، نشنیدید آقای سیفی نماینده کارگر، همان روزی که دکتر شیخ‌الاسلام‌زاده به خاطر خلاف‌کاری‌هایش از طرف پان‌ایرانیست‌ها مورد سؤال قرار گرفت، شما به عنوان یک وزیر خدمتگزار از او دفاع کردید! امروز چه جواب می‌دهید؟ امروز چه جوابی دارید؟ آقایان اگر عدالت به طور واقع اجرا بشود، آن گاه بسیاری از آن وزرا که شما آنها را خدمتگزار نامیده و می‌نامید و رؤسای آن گونه دولت‌های خدمتگزار، به پای میز محاکمه کشیده خواهند شد. (آفرین)
ظفری - باید محاکمه بشوند.
پزشکپور - بنابراین آقای نماینده مجلس شورای ملی این قافیه مکرر را کنار بگذارید.
پزشکپور - بنابراین آقای نماینده مجلس شورای ملی این قافیه مکرر را کنار بگذارید، هنوز دولتی که از نظر شما نیامده است و وظایفش را انجام نداده است نگویید دولت خدمتگزار،
خانم صنیع - شما هم که نمی‌دانید بعداً چه خواهند کرد از حالا می‌خواهید انتقاد بکنید؟
یزدی - کارشان را قبلاً کرده‌اند خانم.
پزشکپور - بنابراین مساله‌ای بود که خواستم عرض کنم، به هر حال وظایف خود را با وجدان بیدار، با اعتقاد کامل، با سوگندی که به قانون اساسی این مملکت برای حفظ نظام و حاکمیت ملی ادا کرده‌ام تا آنجایی که توانسته‌ام در مجلس شورای ملی انجام داده‌ام (احسنت). ولی لااقل شما از این پس نگذارید که این سنت ناپسند همچنان دنبال بشود. ا اگر این جا بگوییم همچنان دولت خدمتگزار، پاسخ به روزنامه‌های امروز را چه می‌دهید؟ شیخ‌الاسلام‌زاده‌ها هم خدمتگزار بودند، آرام‌ها خدمتگزار بودند؟ و بسیار کسان هم که مثل آنها هستند خدمتگزار بودند؟ ولی نمایندگان محترم، مراجعه کنید به صورت جلسات، آن وقت در برابر وجدان خودتان و خودمان، خودمان را محاکمه کنیم، آن وقت ببینیم که چه می‌کنیم و چه‌ها کردیم و این نفی وظایف مجلس شورای ملی و سنا چگونه بزرگ‌ترین لطمه را به ملت ایران وارد آورده است (صحیح است) و اما عرض کردم بیشتر بحث درباره هویت دولت است و نه درباره برنامه دولت. زیرا این برنامه را تا آنجا که من مطالعه کرده‌ام یک برنامه تندنویس شده است و حتی در مقام قیاس با برنامه‌های دولت‌های گذشته که من خانم‌ها و آقایان به نام یک نماینده ملت ایران آنها را یک دولت خدمتگزار نمی‌شناختم و نمی‌شناسم، فرقی چندان ندارد، تنها جملات و کلمات، راه‌گشای مشکلات اجتماعی نیست (آفرین). راه‌گشای مشکلات اجتماعی مردانی مصمم، مردانی که دست‌های آنها به حوادث و لطمات گذشته آغشته نشده باشد (آفرین) در ایجاد نابسامانی‌ها، نگرانی‌ها، شکست‌های ملی به نحوی از انحای مسئولیت‌هایی نداشته باشند خواهند بود. چهره‌هایی که مورد تأیید مردم و بنا به گذشته‌ای که داشته‌اند آماده برای اجرای چنان برنامه‌ای باشند من در برنامه دولت چند نکته را به عنوان نکات تأکیدی دیدم، این نکات عبارت بود از اجرای دقیق قانون اساسی، از تعقیب متجاوزین به بیت‌المال مملکت، از نقض وضع قوانین نارسا و ظالمانه که موجب عدم رضایت‌های بسار شده است، از سروسامان دادن به وضع نابسامان کشاورزی ایران و قائل شدن اولویت خاص به کشاورزی ایران و توجه به مسائل ملی و مذهبی جامعه ایرانی، اینها نکاتی بود که در این برنامه من بر آنها نکته‌های تأکید دیدم. در این نکته‌اهی تأکید که کم‌وبیش هم در برنامه‌های گذشته بوده است، هیچ ایرانی آزاده و میهن‌پرست و روشن‌بین نیست که نه تنها اختلاف‌نظری داشته باشد بلکه آنچه که سال‌هاست ملت ایران می‌خواهد و مبارزه می‌کند و در راه آن خون‌ها ریخته است همین‌هاست (آفرین) بله من حوادث اخیر این مملکت را دقیقاً به گواهی خود شما، به گواهی صورت مجلس‌های مذاکرات مجلس شورای ملی پیش‌بینی کردم و اعلام نگرانی و اعلام خطر کردم (چند تن از نمایندگان - ما هم کردیم) و متأسفانه توجه نکردند (صحیح است) و گفتند که نیروی اجنبی از آن سمت مرز آمده است! (یک نفر از نمایندگان - از این مزخرفات خیلی گفتند).
پزشکپور - و گفتند از مرزها تعدادی قوای بیگانه گذشته و گفتند که ارتجاع سرخ و سیاه نفوذ کرده است و وا افسوسا. آقای باهری، جنابعالی به نمایندگی از طرف چه کسی گفتید که طبقات ناراضی ملت ایران با مارکسیست‌ها نوعی التفات پیدا کرده‌اند؟! من به نام نماینده ملت ایران این اتهام را رد می‌کنم (قاسم‌زاده - درست گفته‌اند) ملت ایران با مارکسیست‌ها ارتباط ندارد، هر کس که بخواهد ملت ایران را متهم کند، طبقات ناراضی ملت ایران را متهم کند که با کمونیست‌ها ارتباط دارد، هر کس چنین مطلبی را بگوید نهایت دشمنی را با ملت ایران نموده است.
ظفری - دزدها مردم را به خیابان ریختند.
محمدپارسا - فئودال بنشین، برو نهاوند توی املاکت...
یزدی - گوش بده آقای پارسا.
پزشکپور - وزیر دادگستری درباره اعلام حکومت نظامی گفت که باید بگویم الفتی بین مارکسیست‌ها و طبقات مختلف مردم که ناراضی بودند به وجود آمده است، این اتهام است، آقایان نمایندگان شما که نماینده حوزه انتخابیه‌تان هستید و با مردمش در ارتباط می‌باشید عقیده دارید که مردم ناراضی حوزه‌های شما با کمونیست‌ها ارتباط دارند؟! این چنین است! آقای دکتر باهری هست؟ نیست.
خانم صنیع - هست.
محمد پارسا - ارتباط دارند.
پزشکپور - نیست، این نکته یک مقطع تعیین استراتژی ملی است، ما نمی‌توانیم از این مساله بگذریم، دولت مسئول، دولتی که من او را مسئول نمی‌شناسم زیرا در زمان تصدی خودش ارکان قانونی لازم را برای دولت بودن پیدا نکرده است ولی مجلس نمی‌تواند بپذیرد که طبقات ناراضی ملت ایران با مارکسیست‌ها ارتباط دارد، هرکس ملت ایران را بخواهد در مرحله اتهام قرار دهد، او به موجودیت ایران لطمه زده است. شما این ملت را چگونه انگاشته‌اید؟ این ملتی است که در شرایط سخت با اشک چشم و با دندان و چنگال از وحدت و یگانگی دفاع کرده است. (آفرین، احسنت) این ملتی است که با قلب خود به جلوی رگبار گلوله‌های دشمنان ایران رفته است و با تجزیه طلب مبارزه کرده و با متعدی به حقوق ایرانی مبارزه کرده است.
محمدپارسا - مغازه‌ها را آتش زدند.
پزشکپور - من به نام یک ناراضی ایرانی، به نام یک ناراضی که سال‌هاست فریاد زده‌ام، به نام یک ناراضی میهن‌پرست اعلام می‌کنم که هیچ یک از طبقات ناراضی و میهن‌پرستان نه با مارکسیست‌ها و نه با هیچ سیاست ضدملی دیگر ارتباط ندارند (دکتر طبیب - صحیح است) من اعلام می‌کنم حتی اگر متأسفانه این مجلس مانند دفعات گذشته به جناب عالی رأی اعتماد بدهد، اگر وزیر دادگستری شما پوزش نخواهد از ملت ایران و رفع این اتهام را نکند، من به همین دلیل این دولت را استیضاح می‌کنم. ولی خوب ما، در چه مرحله‌ای هستیم؟ خانم‌ها و آقایان باید بشناسیم که در چه مرحله‌ای هستیم و چرا این تغییرات پیش آمد. شما در مجلس ایران بودید و ماجراهای سه سال گذشته را دیدید. مگر از سینه‌های یکایک شما فریادها برنخاست؟ مگرشما نبودید که نسبت به مسائل مختلف، در مورد کشاورزی ایران و در مورد نابسامانی‌وضع اقتصادی و در مورد عدم توزیع عادلانه درآمد و در مورد عدم اجرای قانون و در مورد بی‌عدالتی و در مورد ظلم‌ها و ستم‌ها سخن بسیار گفتید؟ مگر شما نبودید که در پشت تریبون ۳ سال تمام فریاد زدید؟ چه شد؟ این فریادها را تنها شما سر ندادید این فریادها را تنها من سر ندادم، بلکه فریادهای من و شما، انعکاس فریادهای همه‌ی مردم ایران بود، انعکاس غم‌ها و رنج‌های آنها بود، انعکاس خواست‌های آنها بود،
دکتر رئیسی - صحیح است آقای پزشکپور.
پزشکپور - انعکاس نابسامانی آنها بود، ولی چه کردیم و چه کردند؟ می‌دانید چه کردند؟ می‌دانید با مجلس ایران چه کردند؟ می‌دانید با قهوه مقننه ایران چه کردند؟ ستم، ظلم، فریادها را ممکن است برای مدتی در سینه‌ها خفه کرد، ولی فریادها از سینه‌ها بیرون می‌آید، فریادها از پشت دیوار زندان‌ها بیرون می‌آید، فریادها از لابلای سلول‌ها بیرون می‌آید، فریادها از پشت دیوارهای آهنین بیرون می‌آید، آن وقت فریادها تبدیل می‌شود به عصیان و ما دقیقاً با آن مواجه شدیم. (صحیح است) آنچه که در آن هنگام در تبریز گذشت، یک عصیان بود، یک عصیان به حق بود، ولی بودید و دیدید که وزیر مشاور نخست‌وزیر وقت در امور پارلمانی آمد اینجا چه جواب به مجلس ایران داد؟ او گفت ۱۵، ۲۰ نفر بیشتر نبودند و از آن سوی مرز آمده بودند! چه فایده که ما گوش‌ها را پنبه بگذاریم، چشم‌ها را ببندیم و گمان کنیم که عصیان را نمی‌بینیم؟ ولی عصیان بود و به عصیان توجه نشد. به فریادهایی که از سینه‌ها برخاست توجه نشد، این فریادها برای چه بود، مردم جه می‌خواستند؟ عصیان به چه خاطر بود؟ آیا به این خاطر بود که به فرض از قیافه آقای هویدا خوششان نمی‌آمد، به این خاطر بود که از قیافه آقای دکتر آموزگار خوششان می‌آمد؟ مردم مسائل بنیادی می‌خواستند و انجام یک تحولات بنیادی را خواستار بودند، مردم رسیدگی به حساب‌های گذشته را به طور دقیق و وسیع می‌خواستند، مردم اجرای اصول قانون اساسی را به مفهوم صیحیح و واقعی می‌خواستند، مردم عدالت می‌خواستند نه تنها، رفاه ادعایی دولت‌ها را. بارها گفتیم، آقایان جامعه پیش از این که رفاه بخواهید، عدالت را خواستار است. عدالت مقدم بر رفاه است.
ظفری - رفاه هم فقط برای گروه خاصی بود.
پزشکپور - آمدیم اینجا و گفتیم آقا بگیرید و تعقیب کنید متجاوزین به بیت‌المال مملکت را، و آن گاه یکی از همکاران آمد اینجا پشت تریبون و به هماهنگی با دولت به من فریاد زد که آقا در شریعت اسلام تجسس جایز نیست! ای وای، این بود از نظرش شریعت اسلام که دست متجاوزین به حقوق عمومی بیت‌المال مملکت باز شود؟
دکتر طبیب - همان‌ها مملکت را به اینجا کشاندند.
پزشکپور - شریعت اسلام به نظر من آن بود که مملکت را به اینجا و به این مراحل خطرناک و غم‌انگیز برسانید؟ که متأسفانه رابطه میان دستگاه‌های اجرایی مملکت و پیشوایان بزرگ روحانی ما را دچار تیرگی کند؟ مگر جز این بود و هست که سخنان، پیشوایان بزرگ روحانی به حق بود و مصلحت ملک و ملت بود و هست. شما بخوانید اعلامیه‌های متعددی را که یک رهبر بزرگ مذهبی و میهن‌خواه حضرت آیت‌الله شریعتمداری صادر نموده‌اند، می‌دانید چی هست؟ ارائه طریق در مسیر خیر و صلاح مملکت، حفظ استقلال و قانون اساسی مملکت، وحدت مملکت، حفظ موازین قانون اساسی مملکت، چگونه اندیشیدند حکومت‌های ما که بگذارید بگویم آن چنان کور و کر شدند، که نه فریادهای ملت را شنیدند و نه به فریادها و سخنان مردم گوش دادند، خوب دولت آقای آموزگار آمد، متأسفم من کراراً به صراحت گفتم که در ایشان نسبت به سایرین تقوای مالی سراغ دارم و بارقه‌ای از وطن‌پرستی در ایشان سراغ دارم، اما ایشان نمی‌توانست به خصوص با آن ترکیب کابینه در آن موقع دولت متحول ایران را به وجود آورد! متأسفانه قانون‌شکنی‌ها تشدید شد، متأسفانه دولتی بود دربسته و درنتیجه این برنامه‌هایی که می‌بایست اجرا نشد و چنین انگاشتند که تنها منظور مردم از عصیان این بود که دولت هویدا برود و دولت آموزگار بیاید. چنین نبود و نیست، بحث من اینجاست، این بی‌توجهی‌ها به خواست‌های مردم سبب عصیان وسیع‌تر شد، عصیانی را که نباید به وجود می‌آمد، به وجود آمد، درست است، دست هر اجنبی را برای سوءاستفاده از هر حرکت و عصیان ملی باید سرکوب کرد و محکوم نمود من هم محکوم می‌کنم، و باید محکوم کرد. ولی اینها چه کسانی بودند که یک جامعه بیدار و یک جامعه متشکل و یک جامعه هماهنگ را به وضعی دچار کردند که آن بیگانه، چه چپ و چه راست، چه سرخ و چه سیاه، بتواند بذر خود را در میان جامعه ایرانی بپراکند؟ این معلول است، علت چیست؟ علت فساد، نابسامانی‌ها، بی‌توجهی‌ها علت در موارد متعددی عمد متصدیان در ارتکاب برنامه‌ها و اقدامات ناهماهنگ با مصالح ملی است ما طی سال‌ها بیش از یک دهه بر مهم‌ترین و بی‌سابقه‌ترین فرصت‌های تاریخی و اجتماعی ملت ایران از نظر امنیت و موقعیت‌های سیاسی قرار داشتیم، (صحیح است) آقایان مطمئن باشید که دیگر به این سادگی این موقعیت‌ها برای ما تکرار نخواهد شد، اما چه کردند و چه کردند؟ شکست برنامه‌های اقتصادی و اجتماعی و چپاول و غارت در بیت‌المال مملکت، به هدر دادن قسمت اعظم از درآمد فناپذیر ملت ایران یعنی نفت عدالت اجتماعی را به کلی از بین بردند، روستاهای ایارن و پایگاه‌های موجودیت ایران را تبدیل به سلول‌هایی مرده کردند، در جامعه ایرانی مگر این لطمه کمی بود؟ مگر خیانت کوچکی بود؟ در این میان سه گروه در ایجاد این نابسامانی‌ها و فجایع ملی طی سال‌های مختلف مباشرت و مشارکت داشته‌اند، طی بیش از یک دهه اخیر متأسفانه یک هیئت حاکمه مشخصی این نقش را ایفا کرد. بیش از یک دهه اخیر متأسفانه چنین هیئت حاکمه مشخصی این نقش را ایفا کرد. این هیئت حاکمه کی‌ها بودند؟ این هیئت حاکمه انترناسیونالیست‌های چپ و راست بودند به علاوه غارتگران و در کنار این هیئت مؤتلفه و این مثلث شوم انترناسیونالیست‌های چپ و راست و غارتگران، یک گروهی دیگر به خدمتشان آمد و آن تکنو کرات‌هایی بودند که تخصص داشتند ولی آرمان‌خواهی نداشتند، اما مسائل جامعه ملی ایران و نیازهای آن را نمی‌شناختند (صحیح است). تخصص داشتند ولی به جای مشارکت در حکومت می‌بایستی ابزار حکومت باشند. در نتیجه این هیئت حاکمه بیش از ده سال چه بسا برنامه‌ای غیرملی را در این مملکت اجرا کرد، گروه‌های این هیئت حاکمه از هم جدایی نداشت و جدایی ندارد. به همین مناسبت است که ما بین حکومت سابق و اسبق و لاحق فرق چندانی نمی‌بینیم، جز آنچه را که به آن اشاره کردم طی سال‌های متمادی برنامه‌ها یکسان اجرا شد، این برنامه‌ها اتفاقی نبوده به نظر من اگر هرگاه زمانی پس از سال‌ها، پرده‌ها کنار زده شود، مشخص خواهد شد که بمانند بسیاری از مواقع دیگر چگونه یکسری برنامه‌های تعیین شده ضدملی توسط این هیئت حاکمه به ملت ایران تحمیل شد (صحیح است) این عدم رضایت ملت ایران علتش چه بود؟ طغیان ملت ایران برای چه بود؟ خانم‌ها، آقایان، این عصیان و طغیان علیه این هیئت حاکمه بود نه علیه یک وزیر و یک نخست‌وزیر. اما این برنامه‌ها را چگونه اجرا کردند؟ این گروه مؤتلف با هم نوعی حکومت توتالیته بوروکرات یعنی دیوان‌سالاری، یعنی استبداد دیوانی را به وجود آوردند، که این خشن‌ترین نوع حکومت‌های دیکتاتوری می‌باشد. یک حکومت دیکتاتوری نظامی که با کودتا بیاید ممکن است سالم و عدالتخواه باشد ولی تاریخ تحولات جهان نشان داده است که حکومت توتالیته بوروکرات متعدی‌ترین، فاسدترین و خشن‌ترین نوع حکومت‌ها است، با ما چنین کردند به چهار دوره گذشته مجلس شورای ملی مراجعه فرمایید، به ادوار گذشته مجلس سنا مراجعه فرمایید، بزرگ‌ترین نقش را برای حفاظت و صیانت آزادگی و حاکمیت ملی مجلس شورای ملی و مجلس سنا به عهده دارد. ولی جناب مهندس شریف‌امامی، جنابعالی و جناب مهندس ریاضی در مقام ریاست دو رکن قوه مقننه ما طی سال‌های متمادی این حق حاکمیت را نقض کردید.
اجاق - این صحبت‌ها چیست؟
پزشکپور - این صحبت‌ها چیست آقای اجاق؟ این صحبت‌ها همین است که بیش از چندین سال قوه مقننه را از موضع خودش خارج کردند؟ بیش از چندین سال نگذاردند نمایندگان ملت نقش خودشان را ایفا کنند؟ اگر معدودی نمایندگان همه تهدیدها و مخاطرات را پذیرا شدند و نقش و وظیفه نمایندگی خود را ایفا نمودند ولی به هر حال به روزگار مجلس شورای ملی این آمد. و من بزرگ‌ترین راز این نابسامانی‌ها را در آن چیزی می‌دانم که به روزگار قوه مقننه آمده است. اگر قوه مقننه ایران در موضع خودش بود، اگر جناب شریف‌امامی جنابعالی و آقای مهندس ریاضی نقش تاریخی و قانونی خود را ایفا می‌کردید، ما امروز با قوانین نارسا که موجب عدم رضایت عمومی است مواجه نبودیم، که جنابعالی در برنامه‌هایتان تغییر آن قوانین را پیش‌بینی نموده‌اید من یاد دارم هنگامی که به وضع چنین قوانین غیراصولی پشت این تریبون اعتراض کردم، جناب مهندس ریاضی به من تعرض کردند و حتی به عنوان تعرض ایشان و اکثریت جلسه را ترک کردند. به این کیفیت قوه مقننه از موضع خودش خارج شد، و خروج قوه مقننه از موضع قانونی می‌توانست بهترین وسیله برای ابقای حکومت توتالیته بوروکرات باشد و متأسفانه به همین نحو هم عمل شد! من به عنوان نماینده ملت اعلام می‌دارم ما اکنون در یک مقطع مهم تحول تاریخی قرار داریم، اگر این تحول به صورت درست انجام نگیرد من باز هم اینجا نسبت به آینده اعلام خطر می‌کنم، آن گاه ملت ایران در خطر بیشتری قرار خواهد گرفت و با حوادث سخت‌تری روبرو خواهد شد.
دکتر طبیب - اکثریت ابستراکسیو می‌کرد.
پزشکپور - من به عنوان نماینده ملت صحبت می‌کنم، من نسبت به برخی از آقایان علایق و احترام شخصی دارم ولی ما مجاز نیستیم در یک چنین موردی به نام نماینده ملت، حقایق را بیان نکنیم (صحیح است، آفرین) من بدون جهت قبل از آوردن برنامه دولت نگفتم که با دولت مخالفم و به برنامه‌اش رأی نمی‌دهم. بعد از سال‌ها این پیش‌داوری نبود. من جناب مهندس شریف‌امامی را در ایجاد این وضعی که تحول برای پایان دادن به آن وضع است از مسئولین مهم می‌دانم. به دلیل عدم انجام وظایف مهمی که همان طور هم که بیان کردم جناب مهندس ریاضی را مسئول می‌دانم. نمی‌دانم شاید یک روزی به این مسائل در پیشگاه تاریخ داوری خواهد شد اگر مرجع دیگری برای داوری نباشد. ولی من اطمینان دارم که داوری تاریخ جز این نخواهد بود. جناب آقای شریف‌امامی آیا باور ندارید تحولاتی شد که دولت اسبق رفت و دولت آقای آموزگار آمد این یک تحول ساده نبود؟ تعداد زیادی کشته شدند سپس نیز مسائلی پیش آمد اعتراضاتی شد و عصیان‌ها و طغیان‌هایی به وجود آمد که درواقع باید بگویم شبه انقلابی بود. فکر نمی‌کنم که هدف حوادث و این تحول تکیه زدن جنابعالی بر کرسی صدارت بود، با ترکیب چنین کابینه‌ای! هدف این تحول پایان دادن به زنجیره حکومت دولت اسبق و سابق و لاحق بود. (صحیح است) این دولت‌ها همه را من در یک زنجیره می‌بینیم. و چنین فکر می‌کنم که مردم هم چنین فکر می‌کنند. خوب، اما جنابعالی کابینه‌ای معرفی کرده‌اید، متأسفم که در آغاز معرفی، امروز شاید ۱۷ روز از تاریخ معرفی کابینه می‌گذرد،
کابینه‌ای که می‌بایست بنا به صریح اصول قانون اساسی و سنت پارلمانی فوراً به مجلس معرفی شود. من هیچ دلیلی نمی‌بینم، مگر یکشنبه نیامدیم به مجلس، مگر اطراف مجلس در محاصره توپ و تانک نبود؟ نمی‌دانم که این توپ‌ها در مقابل مجلس گذاشته شده کجا را می‌خواهند هدف بگیرند؟ بسیار خوب، اگر چنین مشکلی هم بود به همین کیفیت برای معرفی دولت می‌آمدید. برای جنابعالی فقط فرمان صادر شده، شما رأی اعتماد نگرفتید. وقتی مجلسین حضور دارند با صدور یک فرمان، آن مبانی و ارکان قانونی را دولت پیدا نمی‌کند که اصولاً بتواند عزل و نصب کند، چه رسد به این که حکومت نظامی اعلام کند! که به هر حال نتیجه‌اش کشتار و زخمی شدن صدها تن از هم‌میهنان ما است. من دلم خون و چشمم اشکبار است، اگر کسانی هم تحریک می‌کردند خانم‌ها و آقایان اینهایی که کشته شدند تحریک‌کننده نبودند.
محمدپارسا - اگر حکومت نظامی برقرار نمی‌شد مردم بیگناه کشته می‌شدند، خون جاری می‌شد.
قائمی - خوب شد که خونی جاری نشد!
پزشکپور - گویا تاکنون خون جاری نشده است؟!
دکتر طبیب - و به هر صورت خیلی هم خون جاری شد.
پزشکپور - آفرین بر شما آقای پارسا! به هر حال می‌شد که چنین نشود اما یک چیز است و آن این است که این حکومت توتالیته بوروکرات می‌خواهد همچنان در موضع خود باشد و پایگاه خودش را حفظ کند، آن وقت هم این وقایع پیش نیاید. چنین چیزی ممکن نیست. بله، چنین چیزی ممکن نیست. اگر آن تغییر شده بود، یعنی به جای جنابعالی آقای شریف‌امامی و اعضای کابینه‌تان دولتی با آن خصوصیات بود، آن وقت می‌شد دولت آشتی ملی، ولی شعار آشتی ملی جنابعالی، جناب مهندس شریف به هر کیفیت چنان قتل‌عام شد! (همهمه نمایندگان)
قاسم‌زاده - آن شعارهای ضدملی چه بود؟
پزشکپور - به هر حال ما برای شعارها قوانینی داریم، خانم‌ها آقایان: این مسائل را برای من نفرمایید اولاً این سخنان را کسی برای شما می‌گوید که تمام عمرش را، از وجب به وجب خاک این سرزمین دفاع کرده است. این سخنان را کسی می‌گوید که زمانی سینه سپر کرده برای دفاع از وحدت این سرزمین و ملت که دیگران در سنگرهایی دیگر بودند این سخنان را کسی می‌گوید که همین پریروز ارگان حزب توده به او نهایت حمله را کرده است (اعلامیه‌ای را ناطق به نمایندگان نشان دادند) به من پزشکپور، ولی من نگران نیستم و برای من اهمیت ندارد من از این ملت و وطن و از این خاک مقدس، و از این استقلال این مملکت دفاع کرده‌ام و خواهم کرد (همهمه نمایندگان).
خانم صنیع - همه ما ایرانی هستیم.
پزشکپور - و اما ما قوانینی داریم و به اتکای این قوانین می‌توانیم عمل کنیم، بسیار خوب و شما هم در مواقع دیگر هم همین احساسات را ابراز کردید و مملکت را شما به این مراحل رساندید (همهمه نمایندگان) بکنید، بکنید خودتان به پیشگاه ملت پاسخگو هستید...
خانم صنیع - حرفهای منطقی‌تان را قبول داریم.
دکتر طبیب - شلوغ نکنید، شلوغ نکنید، گوش کنید یاد بگیرید.
پزشکپور - علی‌ایحال جناب آقای مهندس شریف‌امامی نامه‌ای سرگشاده به جناب مهندس ریاضی تسلیم کردم.
محمد نوری - شما عصیان‌آفرین هستید.
دکترطبیب - آقای نوری شما گوش بدهید بگذارید حرف‌ها گفته شود.
پزشکپور - در این نامه نقطه‌نظرهایی را که داشتم، و دارم در مورد این که خارج کردن قوه مقننه ایران از موضع قانونی‌اش و سلب استقلال قانونی‌اش، متأسفانه چه نقشی حادثه‌آفرین در ایجاد همه نابسامانی‌ها داشته است و از آنجا که مرتبط با گذشته کار حضرتعالی هم می‌تواند باشد به جنابعالی هم تسلیم خواهم کرد، و همین حالا هم باز عرض می‌کنم این نکته را و اما تا آن جایی که من بررسی کرده‌ام تعداد بسیاری از اعضای کابینه جنابعالی در دولت‌های سابق و اسبق بوده‌اند، شما به حق ولی خیلی دیر مثل بسیاری از کارهایی که در این مملکت صورت می‌گیرد ولی غالباً خیلی دیر صورت می‌گیرد، آقای شیخ‌الاسلام‌زاده و برخی دیگر را (اسحقی‌نژاد - از اینها زیادند، یکی دو نفر نیستند) تعقیب کردید، ایشان در کابینه‌هایی بوده است که در این کابینه‌ها کسانی دیگر بودند، که این کسان در کابینه جنابعالی هم هستند و به موجب قانون اساسی اینها با یکدیگر مسئولیت مشترک داشته و دارند. ولی افسوس، که البته ولی افسوس که خیر، ولی به هر حال من و خانم‌ها و آقایان دیگر مصونیت داریم و الا اگر مصونیت نمی‌داشتیم درواقع چه بسا مباشرت و یا معاونت در بسیار از این کابینه‌ای به این کیفیت، که قسمت قریب به اتفاق اعضای آن یا در دولت‌های اسبق و سابق بوده‌اند منتهای این گفته‌ام به بعضی از آنها از نظر شخصی اعتقاد دارم، فی‌المثل به جناب دکتر باهری از نظر بینش قضایی‌شان اعتقاد شخصی دارم، ولی من نمی‌توانم بپذیرم و نمی‌توانم از این موضوع بگذرم که یک وزیر مسئول مملکت چنین مطلبی را ایراد کند و امیدوارم هر چه زودتر از لحاظ خودشان هم شده به نحوی توضیح بدهند که رفع این توهم و اتهام به ملت ایران بشود، و اما چنین کابینه‌ای نخواهد توانست آن تحولی را که در این هنگام ملت ایران نیاز دارد انجام دهد. به طور قطع گروه‌های عظیمی نسبت به حوادث بیش از دهه گذشته برابر ملت ایران مسئولند، اینها، هم متعدی به بیت‌المال مملکت، متجاوز به حقوق عمومی هستند و هم ناقض قوانین اساسی مملکت و هم متعدی به حقوق مردم هستند، اینها همگی باید تحت پیگرد قرار بگیرند، و چه بسا برخی از چهره‌ها هم که اینجا نشسته‌اند در یک تحول ملی از این پیگرد نمی‌بایستی مصون بمانند. به این جهات است که من به عنوان یک ایرانی، یک ایرانی میهن‌پرست و ناراضی یک ایرانی که اگر بندبند بدنش را قطع کنند (یک نفر از نمایندگان - شعار ندهید) این شعار نیست واقعیت است، هر ذره از خون او روی این خاک مقدس یک کلمه نقش خواهد بست و آن این است، ایران - ایران (احسنت - احسنت) درنتیجه جان ناقابلی دارم به مانند دوران گذشته که نه من باب مطالبه ما به ازا، بلکه من‌باب ایفای یک وظیفه ملی در کف اخلاق و ایثار گذاشته‌ام و سرنوشت و خداوند نخواست که به توفیق شهادت در راه ایران نائل شوم و این برترین آرزوی من است که سرنوشت چنین سرنوشتی را برای زندگی من ترسیم کند، یعنی شهادت در راه ایران، یعنی شهادت به خاطر مملکت ایران، به خاطر نیرومدنی ملت ایران به خاطر سرفرازی و شکوفایی فرهنگ ایران (احسنت - احسنت) به خاطر دفاع از نظام قانونی و اجتماعی (حسن صائبی - چرا از نظام شاهنشاهی سخن نگفتید. آن را که همیشه می‌فرمودید بفرمایید) و به خاطر دفاع از قانون اساسی که همه این مفاهیم را دربردارد. (احسنت - احسنت).
پزشکپور - آقای صائبی شما لازم نیست این مطالب را به من درس بدهید. من مثل شما ما به ازای نخواسته‌ام و نخواهم خواست. بنابراین سخنانم را پایان می‌دهم و در این جا باید بگویم به این دلایل که عرض کردم جناب آقای شریف‌امامی، به جنابعالی و دولت جنابعالی رأی کبود خواهم داد متشکرم.
رئیس - آقای پزشکپور مطالب ناصحیح و ناروایی نسبت به مجلس شورای ملی و شخص رئیس مجلس اظهار کردند که عقیده شخصی‌شان بود و بنده شایسته نمی‌دانم که رئیس مجلس به گفته‌های ایشان جوابی بدهد و بهتر است همان‌طور که خود ایشان گفتند اینها را به قضاوت تاریخ واگذار کنیم. جناب آقای باهری بفرمایید.
باهری (وزیر دادگستری) - بنده از جناب آقای پزشکپور تشکر می‌کنم که عرایض بنده را در تلویزیون نشنیدند و حتی به متن مختصر شده‌ای که در روزنام هم چاپ شده بود توجه نفرمودند و این سوءتفاهم موجب شد که یک صدایی در اینجا به نام ملت ایران بلند شود که ملت ایران در بند و تسلیم کمونیست و مارکسیست نمی‌شود ولی من در اینجا لازم می‌دانم که بیان ایشان را به هر طور که تکرار کردند تکرار کنم که ملت موحد ایران قبول نمی‌کند در زندگی سیاسی‌اش کسی غیر از موحد وارد بشود و اما جناب آقای پزشکپور این آنها بودند که این الفت‌ها را در صدد برآمدند که ایجاد کنند این شعارهای ضد ملی و ضد شاهنشاهی ایران را قبول می‌کنیم من هم قبول می‌کنم شما برایش جنگیدید که ملت ایران اینها را در میان صفوف خودش نگذاشت بلکه مارکسیست‌ها بودند که اینها را در میان صفوف ملت ایران گذاشتند بگذارید یک مطلب دیگری را عرض کنم و آن مطلب این است که آن کسانی که تشکل کمونیست‌ها را قبول کردند و توصیه کردند قبول کردند این شعارها را و به خود راه دادند آنها را ما کمونیست نمی‌دانیم بلکه آنها را بازیگران سیاسی می‌دانیم و باید بدانند که در بازیشان شکست می‌خورند. متشکرم (احسنت - احسنت).
دانشی - مدت‌هاست که نمی‌گویند نظام شاهنشاهی و می‌گویند نظام قانونی و اجتماعی.
پزشکپور - مگر نظام شاهنشاهی نظام قانونی نیست، به گونه‌ای مشروطه سلطنتی درون قانون اساسی ایران است.
رئیس - آقای دکتر امیری بفرمایید.
محمد فرزان‌امیری - جناب آقای رئیس همکاران محترم خانم‌ها آقایان. همان گونه که استحضار دارند به خاطر ایجاد موقعیت نامساعد در مملکت، وضع ناگوار خاصی پیش آمده و ایجاد چنین وضعی خسارات جانی که متأسفانه جبران‌ناپذیر است و مالی به ملت ایران وارد شده از این بابت عمیقاً متأثرم و ابراز تأسف می‌کنم و به عموم ملت ایران تسلیت می‌گویم و به روان پاک در گذشتگان که می‌دانم عموماً بیگناه بودند درود می‌فرستم و از پیشگاه خدای بزرگ برایشان طلب مغفرت دارم و از درگاه ایزد منان خواستارم و آرزو می‌کنم موقعیتی پیش آید که دیگر شاهد
و ناظر چنین صحنه‌هایی دلخراش و اسف‌انگیز و دردآلود نباشیم (انشاءالله) حال ببینیم چرا چنین اوضاعی پیش آمد که نتایجش چنین باشد و سوغاتش این. این رشته سر دراز دارد و این ماجرا ریشه و قدمتی زیاد و جوانت مختلف، به نظر من آنچه اساس مطلب را تشکیل می‌دهد دو چیز است یکی موقعیت خاص و رشد همه‌جانبه چند سال اخیر شکوفایی مملکت و اعتلای نام کشور، در سایه فعالیت، جد و جهد، کوشش، فداکاری، ازخودگذشتگی طراحی و رهبری خاص رهبر اندیشمندمان و اعمال سیاست خاص در صحنه پرپهنه سیاست دنیا (صحیح است) و همبستگی این رهبر و ملت که البته اگر مجریان درست عمل می‌کردند نتیجه مطلوب‌تر بود در وادی پر از خطر پرنشیب و فراز مشحون از سنگلاخ و صخره پوشیده از ناهمواری‌ها ناملایمات حاصل از مطامع آزمندان به کمین نشسته و استثمارگرانی که چشم طمع به ثروت جهانیان بسته ملت ایران زیر لوای پرچمی که پرچمدار آن شاه مملکت بود از این وادی سرافراز بیرون آمد این سرافرازی، این اعتلا این شکوفایی موجب رشک و حسد یک دسته و تجری دسته دیگر شد اینان ناراحتند زیرا سرزمینی را که به مناطق شمال و جنوب تقسیم کرده بودند و زیر سلطه و نفوذ درآورده بودند در حالی که زمین زیر سم ستور اسوارانشان به لرزه درمی‌آید سینه جوانان جولانگاه سرنیزه قراولانشان بود. پشت خمیده سالمندان، محل فرود تازیانه زورگویان و از همه مهم‌تر قلب مردم شکسته از جور و ستم دست نشاندگان و جاسوسان و فرمان‌بردارانشان بوده چرا که اکنون استقلال دارد؟ چرا در میان ملل راقیه جهان سربرافراشته؟ چرا مردمش در آتش جهل و فقر و مرض و نابسامانی نمی‌سوزند؟ چرا بنیادشان طعمه مهیب این آتش شده؟ چرا دوران ملوک‌الطوایفی سرآمده؟ چرا مردم برادرکشی نمی‌کنند؟ چرا در قید نیستند؟ چرا برده نیستند؟ چرا سردرگم نیستند؟ چرا آب گل‌آلود نیست؟ (مجتبائی - زنده باد شاه) تا ما از این آب گل‌آلود ماهی‌های فربه بگیریم تا ما از این وضع نابسامان بهره کافی ببریم (یک نفر از نمایندگان - بهره کافی بردند) تا ما از این بی‌خبری استفاده کرده ثروتشان را به یغما ببریم این است سبب، این است علت، این است که در لباس دوستی، در لباس دایه مهربان‌تر از مادر، در لباس یاری و یاوری، از صداقت، از صفا، از یکرنگی، از احساسات پاک و از وطن‌پرستی مردم خوب ایران استفاده کرده ببخشید سوءاسفتاده کرده آنها را وادار می‌کنند که به روی یکدیگر اسلحه بکشند به تخریب اموال عمومی بپردازند ببینید علمای اعلام و آیات عظام اعلام تظاهرات آرام می‌کنند ولی اینان در صفوف ملت خود را جا می‌زنند آشوب به پا می‌کنند آتش می‌افروزند عاملین دیگرشان هم با تحریک افکار عمومی هیزم این آتش را افزون می‌کنند و به تحریک می‌پردازند تا مردم خود را در آتش بیاندازند اما خودشان در حاشیه می‌نشینند تا مردم بیگناه در آتش بسوزند و هدف گلوله قرار بگیرند آنان که داعیه رهبری دارند چرا جلو نمی‌روند؟ چرا خودشان وارد میدان نمی‌شوند چرا بر پر قو می‌نشینند و مردم کوچه و بازار را جلو می‌اندازند از احساساتشان سوءاستفاده می‌کنند و از دور آفرین و بارکلا می‌گویند اینان همه آتش بیارانند اینانند که دستورات اربابان را دیکته می‌کنند، اینان رابط ابلاغ نظریاتند، اینها و اربابانشان نمی‌توانند ببینند ایرانی هم هست و ایرانیان در آن زندگی می‌کنند ولی باید بدانند که ایران هست و پایدار هم هست و از این پندارهای ناپایدار هم هراسی ندارد (مجتبائی - ملت دوران قبل از پهلوی را دیده حالا را هم می‌بیند و گول نمی‌خورد) و اما موضوع حساس دیگری که از سویی دیگر موجب نگرانی و هراس استعمارگران و عاملین‌شان شده این است. می‌دانیم که اقتصاد همیشه آسیب‌پذیر است و می‌شود به انواع حیل و جلوی رشدش را گرفت و به انحای مختلف مختلش کرد و به آتش افروخت و به آتشش کشید ولی آنچه خلل‌ناپذیر است رشد فکری و سیاسی و عقلانی و اتحاد و همبستگی هر چه بیشتر گروه‌های مختلف در راه استقلال و آزادی و دفاع از میهن است ملت ایران بر آن است که از لحاظ معنا هم کوس رقابت با میدان‌داران دنیای معرفت بزند و از دمکراسی در حد اعلای آن بهره گیرد که باز هم رهبرمان در این رهگذر میدان وسیع‌تری تعبیه دیدند و فضای باز سیاسی را ارائه کردند تا ملت ایران از این بابت هم با آزادترین مردم دنیا برابر باشد اما آنان که به خاطر ار ضای خاطر اربابان و برای اجرای تمایلات خود مجری نیات سرورانند و رفعت خود را در سرسپردگی می‌جویند، چگونه می‌توانند ناظر آزادی و آزادگی این ملت باشند آنان که خوشبختی خود را در بدبختی و سیه‌روزی دیگران می‌جویند آنان که کاخ سعادت و نیکبختی‌شان را بر خرابه‌های زندگی دیگران بنان می‌کنند مسلماً تاب و توان دیدن این وضع خوب را ندارند لذا در صدد توطئه برمی‌آیند، تحریک می‌کنند، آنتریک می‌سازند، بلوا راه می‌اندازند تا هما محیط نامساعد را برای ما و مساعد را برای پیشرفت خودشان فراهم سازند جای تعجب و حیرت است که عنوان می‌شود که چرا از تخریب خانه‌ها و آتش کشیدن مغازه‌ها و اماکن جلوگیری می‌شود، مغرضین دارند با تحریک خود مملکت را به آتش می‌کشند دولت که وظیفه‌اش حفظ امنیت کشور است بنشیند و ناظر باشد تا هدف مغرضین پیش برود و در این آشوب‌ها خون میلیون‌ها مردم بیگناه ریخته شود. این خواست همه مردم است که باید نظم و امنیت در مملکت باشد و از هر گونه هرج و مرج و آشوب‌گری جلوگیری شود آنها که طالب آزادی واقعی هستند می‌دانند نظم و انضباط باید باشد تا آزادی شکوفا گردد آنان که اطلب هرج و مرجعند و شورش و بی‌نظمی را تجویز می‌کنند مسلماً نمی‌توانند و یا نمی‌خواهند طرفدار آزادی باشند در کجای دنیا در بین کدام ملت و کدام قوم و دسته و کدامین آئین، آشوب، آتش زدن و هرج و مرج را تجویز می‌کنند، کما این که رهبران مذهبی ما هم فرمودند این کارها دستور ما نیت مسلم است و یقین دارم عالمی که پیرو دستورات مقدس اسلام و منادی آزادی‌های اسلامی است و راه حق می‌پیماید هرگز موافق چنین وضعی نیست من به عنوان هشدار اعلام می‌کنم ملت ایران فریب سرابی که اینان ارائه می‌کنند نمی‌خورد ملت ایران ننگ بردگی را نمی‌پذیرد نه‌تنها با آنها هم‌صدا نمی‌شود بلکه هر نغمه ناسازی را هم در حلقوم صاحب ساز خفه می‌کند ما عاشق وطنمان هستیم ما مؤمن به نظام شاهنشاهی می‌باشیم و وفادار به قانون اساسی و جان خود را در راه پایداری این سه اصل هدیه می‌کنیم.
- در بیابان گر به شوق کعبه خواهی زد قدم
- سرزنش‌ها گر کند خار مغیلان غم مخور
(احسنت)
شاید در گذشته کوشش می‌کردند ایران بیابان باشد و یا سعی می‌شد ایران ایرانستان گردد ولی خوشبختانه بیابان نماند و ایرانستان نشد، بلکه گلستان گشت و کعبه آمال ما هم رسیدن به تمدن بزرگ است که انشاءالله در این گلستان پیاده می‌کنیم و از ایثار خون خود در راه پاسداری گلستان و بارور شدن گل‌های زیبای آن دریغ نمی‌ورزیم (صحیح است) و اجازه نشو و نمای علف‌های هرزه را هم نداده و خارهای اطراف آن را هم با شعله‌های وطن‌پرستی ساطع از قلوبمان به آتش می‌کشیم می‌کوشیم پیش می‌رویم و پایدار می‌مانیم برای دفاع از میهن‌مان فداکاری می‌کنیم موضوع فرد در کار نیست این که دولت رأی اعتماد بگیرد یا نگیرد مطرح نیست، دولت‌ها می‌آیند و می‌روند بقای مملکت مطرح است پای سرنوشت ملت و حراست و حفاظت از قانون اساسی در کار است ملت ایران همه با هم و دست در دست یکدیگر متحد و مصمم منظم و آزاد که دو شرط اساسی استقرار دمکراسی است و ملهم از تعالیم عالیه اسلام می‌کوشد و تلاش می‌کند تا ایرانی آباد و آزاد و مستقل برای آیندگان به جای بگذارد.
در اینجا لازم می‌دانم نکاتی چند را در برنامه دولت تذکر دهم و اول همکار عزیز و محترم نه چندان قدیم خود که اکنون در سنگر دیگر خدمتگزاری قرار گرفتند مخاطب قرار می‌دهم جناب دکتر عاملی هنوز طنین صدای شما در گوش من زنگ می‌زند که از پشت همین تریبون و از فراز همین بلندگو با صدای رسا اعلام داشتید مقدسات ما را با تبریک‌هایی که آجر فشاری و پودر رختشویی می‌گویند نیالایند اکنون هم برای عید سعید بزرگ فطر که از اعیاد بزرگ و مقدس ماست سیلندرهای گاز اطوی برقی و کاشی آشپزخانه و غیره به ترتیب آن هم با گراور عکس اماکن مقدسمان در کنار این اشیا؟
۲ - در برنامه دولت برای برق روستاها خودیاری مردم ذکر شده وزارت نیرو برق روستا را با خودیاری پنجاه درصد از مردم ذکر کرده مجبورند چگونه یک روستای دورافتاده یک میلیون تومان بدهد تا خرج انتقال نیروی برق را به محل خود تأمین کند.
۳ - در بخش آمار به بهبود و نوسازی آن ده، من توجه دولت را به سرشماری اخیر جداً جلب می‌کنم.
۴ - در همه جا اسم از تفویض اختیارات به استان‌ها و شهرستان‌ها شده تا کی این موضوع باید روی کاغذ باشد و از عمل خبری نباشد؟
۵ - از خودکفایی شهرداری‌ها صحبت شده این امر یک رؤیا است یا شهرداری‌ها باید تعطیل شود و یا این تز عملی نخواهد شد.
۶ - برای نگهداری طرح‌هایی که در سراسر مملکت آماده بهره‌برداری می‌شود نیروی انسانی ماهر لازم است برای مثال طرح آبرسانی در یک محل عمل می‌شود تصفیه‌خانه و وسائل موتوری است ولی کی اداره کند.
۷ - به ساده کردن تشریفات اشاره شد بسیاری از نارضایی مردم عدم دسترسی به مسئولان است سدها را بردارید تکبرها را دور بریزید دستگاه‌های فرعونی را کنار بگذارید.
۸ - تبعیض بزرگ‌ترین علت نارضایی است در هر سازمان هر مؤسسه و بین هر کس باشد باید ریشه‌کن شود.
۹ - درست است خوب کار کردن وظیفه هر کسی است ولی اصل تشویق را در کنار تنبیه رعایت نمایید.
۱۰ - پول‌های طرح‌های خاص ناحیه‌ای دیر حواله می‌شود با توجه به محدودیت زمان یا پول برمی‌گردد یا با شتاب دستپاچگی عمل می‌شود که صحیح نیست و برای این کار طرح جداگانه‌ای ارائه خواهم داد.
۱۱ - اشاره شده که از ذخائر تأمین اجتماعی در زمینه اجرای برنامه درمان و بهداشت استفاده می‌شود توجه بشود این پول مال کارگران است و از حقوق آنان تأمین می‌شود باید در راه رفاه خودشان خرج شوند نه برای راهی دیگر همان‌طور که نمی‌شود از پول بانک فرهنگیان یا بانک سپه در راهی غیر از راه خودش استفاده کرد اینجا هم مالکیت باید محفوظ باشد.
۱۲ - به مبارزه با آلودگی محیط‌زیست اشاره شده من معتقدم مرثیه خواندن فایده‌ای ندارد نباید دست روی دست گذاشت تا فاضلاب آب یک مؤسسه، دریایی را آلوده کند و میلیون‌ها ماهی را از بین ببرد بعد ما بیاییم ناله سر دهیم که مؤسسه بگوید چرا این کار را کرده باید کارنامه تمام مؤسساتی که فضولاتی دارند تهیه شود و علاج واقعه را قبل از وقوع بکنند.
۱۳ - در قسمت محیط‌زیست باید ایجاد تعادل بین نیاز مردم و وحوش محیط‌زیست برقرار شود البته مردم باید مقدم باشند نه این که دام مردم که وسیله معاششان می‌باشد فدای محیط‌زیست یا وحوش محیط‌زیست شود نمونه هم دارم ارائه می‌دهم.
۱۴ - همان گونه که اشاره شد آنچه حائزاهمیت است و به درت مردم می‌خورد بالا رفتن سطح سواد مردم، آگاهی آنان و اطلاعاتشان است خوب است به جای پرداختن به زرق و برق و ساختمان لوس و تهیه ویترین‌های مزین و چندین کتاب‌های با جلد زرکوب در این ویترین‌ها و نرفتن سراغ‌شان دنبال کتاب‌خوان باشیم نه کتاب داشتن آن هم برنامه همه‌جانبه‌ای دارد که طرح آن را حداگانه ارائه می‌دهم. (احسنت - احسنت)
رئیس - آقای اخلاق‌پور تشریف بیاورید.
غلامرضا اخلاق‌پور - درود من به روان پاک کسانی که در واقعه اسفناک سینما رکس آبادان جان سپردند منتظر هستیم که مسببین و سهل‌انگاران این پیش‌آمد دلخراش به شدیدترین مجازات برسند.
و تلفات این پیش‌آمد بیش از رقمی است که اعلام گردید.
دولت‌ها می‌آیند و می‌روند ولی فساد و تباهی و تبعیض و گرفتاری مردم به جای خود محفوظ است.
جناب آقای رئیس، خانم‌ها و آقاین برنامه دولت را ملاحظه و مورد بررسی قرار دادم قبل از این که درباره آن بحث شود لازم می‌داند به نکاتی چند که برای اینجانب مبهم است اشاره کنم، خاطر همکاران ارجمند مستحضر است که در جلسه فوق‌العاده مورخ بیست و نهم مرداد جاری به هنگام بحث درباره حکومت نظامی در اصفهان اینجانب به اتفاق شش نفر دیگر دولت جناب آقای دکتر جمشید آموزگار را استیضاح و انتظار داشتیم که جناب آقای مهندس ریاضی رئیس محترم مجلس شورای ملی دستور دهند متن استیضاح در همان موقع که وقت کافی هم بود و جلسه بیش از یک ساعت و ربع به طول نیانجامید بر حسب تجویز ماده ۱۵۷ آئین‌نامه داخلی قرائت و برای دولت فرستاده شود متأسفانه این استیضاح به دولت پیشین ابلاع نگردید (مجتبائی - آموزگار خادم است) تأیید می‌کنم پرهیزکار و وطن‌پرست می‌باشد و جناب آقای دکتر جمشید آموزگار در تاریخ ۵/۶/۱۳۵۷ شمسی استعفای دولت خود رابه پیشگاه مبارک شاهنشاه آریامهر تقدیم داشت و متن استعفانامه چنین است. پیشگاه مبارک اعلیحضرت همایون شاهنشاه آریامهر، با کسب اجازه از پیشگاه مبارک شاهنشاه به وسیله استعفای دولت را به پیشگاه شاهنشاه آریامهر تقدیم می‌دارد برای جان‌نثار و همکاران نهایت سربلندی و افتخار است که در یک دوران کوتاه و حساس مجری صدیق منویات رهبر بزرگ ملت ایرن در راه برطرف ساختن مشکلات بنیادی و تأمین ادامه پیشرفت کشور عزیزمان بوده‌ایم با عرض سپاس از عنایات شاهانه که همواره شامل جان‌نثار و اعضای دولت بوده است سلامت و طول عمر وجود مبارک شاهنشاه آریامهر و پیروزی ملت ایران را از درگاه ایزد یکتا آرزو دارد. جان‌نثار - جمشید آموزگار ۵/۶/۲۵۳۷ و استعفای دولت جناب آقای دکتر جمشید آموزگار مورد پذیرش شاهنشاه آریامهر واقع و متن قبول استعفا چنین است جناب جمشید آموزگار گزارش مورخ ۵/۶/۲۵۳۷ حاکی از استعفای دولت را ملاحظه کردیم لازم می‌دانیم به این وسیله مراتب قدردانی و رضایت‌خاطر خود را به مناسبت زحماتی که شما و اعضای هیئت دولت در مدت خدمتگزاری خود در راه پیشرفت کشور متحمل شده‌اید ابلاغ نماییم البته خدمات صادقانه شما همیشه ملحوظ نظر ما خواهد بود کاخ سعدآباد به تاریخ پنجم شهریور ماه ۱۳۵۷ شمسی ۲۵۳۷ شاهنشاهی.
به طوری که حضار محترم ملاحظه می‌فرمایند جناب آقای دکتر جمشید آموزگار علت استعفای دولت خود را در متن استعفا نامه قید نکرده و معلوم نیست که چرا استعفا نموده‌اند اگر علتی می‌داشت باید این علت یا علل کناره‌گیری در متن استعفا نامه قید می‌گردید تا ملت نجیب ایران و نمایندگان آنان در مجلسین از جریان ماوقع مطلع می‌گشتند چون جناب آقای مهندس شریف‌امامی نخست‌وزیر محترم از کم و کیف قضیه به خوبی واقف هستند به موقع خواهد بود که در این باره توضیح داده و علت کناره‌گیری دولت پیشین را برای همکاران ارجمند و استحضار ملت ایران روشن سازند حال برای این که وضع دولت‌های قبل تا اندازه‌ای برای هممکاران ارجمند روشن گردد ناگزیر هستم به اسناد و اظهارات رسمی اشاره کنم شما همه به خوبی می‌دانید که من به هیچ وجه مطلبی ادا نمی‌کنم تا در مقابل آن سدن رسمی و متقن و مسلم وجود نداشته باشد همکاران عزیز به خاطر دارند موقعی که جناب آقای امیرعباس هویدا در ابتدا بیست و چهارمین دوره قانونگذاری اعضای هیئت دولت و برنامه کار خود را معرفی و اعلام داشت مجلس شورای ملی با چه شور و شعف و خوشحالی از ایشان استقبال و در خلال مدتی که نخست‌وزیر بودند بیشتر از لوایح دولت را با اکثریت قریب به اتفاق آرا و یا کلاً به اتفاق آرا تصویب می‌کرد و همچنین باید در نظر داشته باشند که در جلسه علنی مورخ ۱۱ مرداد ماه ۲۵۳۶ شاهنشاهی به شرح منعکس در صورت مشروح مذاکرات شماره ۱۱۵ یعنی چهار روز قبل از استعفای جناب آقای امیرعباس هویدا نخست‌وزیر اسبق نمایندگان حاضر در مجلس شورای ملی لایحه امور اقتصادی و دارایی راجع به اجازه اخذ دو درصد (۲٪) بهای واردات سموم به منظور تأمین هزینه‌های طرح‌های تحقیقات آفات و بیماری‌های گیاهی را با ۱۷۰ رأی موافق به اتفاق آرا تصویب نموده است و یا اتفاق آرا نمایانگر این است که جناب آقای هویدا تا آخرین لحظات از پشتیبانی کامل مجلس شورای ملی برخوردار بوده است پس چگونه شد و چه عامل یا عوامل مؤثری باعث گردید که ایشان ناچار به استعفا و کناره‌گیری از مقام نخست‌وزیری شدند و همچنین جناب آقای دکتر جمشید آموزگار نخست‌وزیر پیشین مورد حمایت کامل نمایندگان مجلس شورای ملی بود و در بدو اشتغال به کار و معرفی هئیت دولت به مجلس شورای ملی و اعلام برنامه کار خود به شرح منعکس در صورت مشروح مذاکرات شماره ۱۲۰ مجلس شورای ملی در تاریخ پنجشنبه سوم شهریور ماه ۲۵۳۶ با ۱۸۸ رأی موافق یعنی به اتفاق آرا به دولت جناب آقای دکتر جمشید آموزگار رأی اعتماد داد و قبل از اخذ رأی اعتماد جناب آقای دکتر جمشید آموزگار این شعر را در آخر بیانات خود خواندند.
- کاری کنیم ورنه خجالت برآورد
- روزی که رخت جان به جهانی دگر کشیم
و جناب آقای دکتر جمشید آموزگار هم تا به هنگام تقدیم استعفا به پیشگاه مبارک شاهنشاه آریامهر از پشتبانی کامل مجلس شورای ملی برخوردار بودند و نظر همکاران محترم را به صورت مشروح مذاکرات شماره ۱۷۸ مجلس شورای ملی معطوف می‌دارد و جناب آقای دکتر جمشید آموزگار که با بحرانی عجیب و غیرقابل اجتناب روبرو شده بود ناگزیر گردید که در اصفهان حکومت نظامی برقرار سازد و در این مورد پیشنهادی به مجلس تقدیم و از ۲۱۶ نفر نمایندگان حاضر در جلسه مورخ ۲۹/۵/۲۵۳۷ به هنگام رأی‌گیری ۲۰۷ نفر رأی موافق و ۷ نفر رأی مخالف و دو نفر هم رأی ممتنع دادند و با این که مشارالیه نیز از پشتیبانی اکثریت قریب به اتفاق نمایندگان مجلس شورای ملی مستفید بودند چه عامل و یا عواملی باعث گردید که جناب دکتر جمشید آموزگار هم در تاریخ ۵/۶/۲۵۳۷ از نخست‌وزیری استعفا دهند آیا نه این است که نخست‌وزیران مذکور در اجرای برنامه و کار خود موفق نبوده‌اند و در برکناری یا کناره‌گیری آنان رضایتی مردم و فشار افکار عمومی مؤثر بوده است آیا دلیلی دارد وقتی که دولتی در انجام وظایف قانونی خود با مشکلات غیرقابل اجتناب و لاینحل مواجه گردد و مردم هم ضمن اعلام عدم رضایت ادامه کار دولت را مضر و بی‌فایده بدانند مجلس شورای ملی بدون توجه به نارضایتی‌ها و فشار افکار عمومی به پشتیبانی خود از چنین دولتی ادامه دهد؟ حال ببینیم که نظر جناب آقای مهندس شریف‌امامی نخست‌وزیر درباره دولت‌های قبلی چیست ایشان در اولین اعلامیه خود چنین گفته‌اند اکنون که با توکل به خداوند متعال و با اتکا به همکاری و معاضدت هموطنان عزیز برحسب امر همایونی مأمور تشکیل هیئت دولت شده‌ام و مسئولیت اداره امور کشور به عهده اینجانب واگذار شده است موقع مملکت و موضع جامعه ایرانی به حدی از حساسیت رسیده است که به سامان درآوردن آن جز با همکاری همه نیروهای ملی و همه علاقه‌مندان به استقلال وطن و تمامیت ارضی ایران امکان‌پذیر نخواهد بود و بدون تردید تا وقتی که تمام نیروهای ملی به خاطر نجات وطن بسیج نشوند نمی‌توان به آینده‌ای روشن که جامعه ما را به سوی خیر و صلاح و آرامش و آسایش رهنمون گردد امید بست، شک نیست که میهن ما در سال‌های اخیر راهی پرفراز و نشیب را پشت سر نهاده و بسیاری از مواضع سیاسی و اقتصادی را تسخیر کرده است ولکن گفتنی است که سرعت شتاب در این حرکت متأسفانه با نابسامانی‌هایی همراه بوده که لاجرم در بسیاری از موارد پیشرفت‌های اقتصادی را مختل ساخته است، با توجه به این حقیقت جای تردید نیست که تلاش پی‌گیر ملت شریف ایران و کارایی زحمتکشان جامعه ایرانی در سایه رهبری شاهنشاه کشور ما را به تحول و تحرک عظیم رسانده است که اگر در حرکت سریع آن، ضایعات چنین حرکت پرشتابی پیش‌بینی می‌شد می‌توانست زیربنای سالم و ثمربخشی برای اقتصاد ملی جامعه مبنی بر یک اقتصاد دموکراتیک باشد ولی می‌توان پوشیده داشت که نارسایی‌های دیوان‌سالاری ایران همراه با بوروکراسی نامناسب نتوانست ضایعات این شتاب را مهار کند بلکه چنان زمینه‌ای را برای فساد آماده ساخت که اینک گسترش روزافزون آن میهن ما را به پرتگاه می‌کشاند، و حال ببینیم که جناب آقای دکتر هوشنگ نهاوندی وزیر علوم و آموزش عالی و رئیس گروه بررسی مسائل ایران در اعلامیه‌ای که در پیرامون اوضاع اخیر مملکت در روزنامه‌های یومیه رستاخیز و آیندگان و کیهان و اطلاعات به تاریخ چهارشنبه ۱۵ شهریور ماه ۱۳۵۷ منتشر گردیده است چه می‌گویند. جناب دکتر نهاوندی می‌گویند، گروه بررسی مسائل ایران طی شش سال گذشته هرگز از بیان و تذ کار آنچه مصلحت ملکت و ملت بود فروگزار نکرد و بسیاری از حقایق تلخی را که برخی نمی‌خواستند یا نمی‌توانستند بیان کنند با صراحت اعلام داشت و از تجزیه و تحلیل صادقانه و غالباً انتقادی، کمبودها و کاستی‌ها و اشتباهات و سوئ جریان‌ها خودداری نمود و به همین سبب آماج حمله‌های شدید و ناجوانمردانه‌ای قرار گرفت که همه افراد و آحاد ملت ایران دیدند و شنیدند خواندند و امروز نیز همگی می‌بینند و می‌شنوند و می‌خوانند که حق با که بود و مدافعان فساد و تبعیض و بی‌بند و باری و کم‌کاری و بی‌عفتی. که گروه بررسی مسائل ایران را بزرگ‌ترین دشمن خود می‌دانستند چه‌ها که نکردند، شک نیست که اگر این بررسی‌ها و تذکرات و راهنمایی‌های بی‌غرضانه مورد توجه قرار می‌گرفت و مسئولان اجرایی به اوامر و رهنمودهای رئیس مملکت توجه می‌کردند میهن ما با بحران کنونی مواجه نمی‌شد، و به جا خواهد بود که نظری هم به اظهارات جناب آقای دکتر منوچهر آزمون وزیر محترم مشاور در امور اجرایی بیفکنیم، به شرح منعکس در صفحه ۲۶ روزنامه مورخ چهارشنبه ۱۵ شهریور ماه ۱۳۵۷ کیهان ایشان فرموده‌اند: فوری‌ترین وظیفه دولت آشتی ملی براساس اتحاد و تفاهم است دولت تاکنون قدم‌های مهمی در این راه برداشته است اما غیرعادلانه و حتی غیرمنطقی است از ما خواسته شود یک شبه پل‌هایی را که در گذشته خراب شده بسازیم. جناب آقای مهندس شریف‌امامی روی سخنم با شما است حال که در این موقع حساس و پرآشوب زمام امور کشور را در دست گرفته و معتقد هستید که موقع مملکت و موضع جامعه ایرانی نابسامان گردیده و در بسیاری از موارد پیشرفت‌های اقتصادی مختل و زمینه برای فساد آماده که اینک گسترش روزافزون آن ما را به پرتگاه می‌کشاند آیا مفهوم آن نه این است که وضع ناگوار فعلی و آشفتگی اوضاع سیاسی و اقتصادی کشور مربوط به دولت‌های قبل از شما است؟ آیا حاضر خواهید شد اشخاصی را که در لباس وزارت یا متلبس به سایر لباس‌های امور اجرایی بوده و در طول مدت به اصطلاح خدمتگزاری خود به شاهنشاه و مردم این مملکت خیانت کرده و با تبلیغات بی‌پایه و اساس اهالی این مملکت را گول زده و با پا شنیدن تخم نفاق و گسترش دوئیت وضع را وخیم و تخریب و برادرکشی و قتل و غارت را جایگزین ثبات امنیت نموده‌اند به جامعه ایرانی معرفی کنید یا خیر اگر آماده‌اید و به این وسله می‌خواهید به ندای وجدان پاسخ مثبت داده و نام خویش را در تاریخ مشروطه ثبت و جاویدان سازید مقوع آن رسیده است که این خیانت‌کاران را جهت پیگرد و مجازات قانونی معرفی نمایید و نگذارید این فرصت تاریخی تقویت گردد به شهادت صورت مشروح مذاکرات مجلس و در حضور همکاران ارجمند اینجانب بارها در مورد اجرای قانون اساسی و قائل شدن احترام جهت آن و احتراز از هرگونه تجاوزی به حریم آن و همچنین رعایت آئین‌نامه داخلی مجلس که بی‌شک در نظم مملکتی و پیشرفت امور قانونگذاری مؤثر است بارها تذکر داده‌ام که کمتر به آن توجه گردید و نتیجه عدم توجه اولیا امور به اظهارات بی‌شائبه اینجانب و نمایندگان محترم دیگری که در این مسیر بحث و از قانون اساسی و متمم آن و حقوق حقه مردم دفاع می‌کردند این شد که امروز می‌بینیم و در مقابل مشتی از گرفتاری‌ها و آشوب و زد و خوردها و از بین رفتن عده زیادی از هم‌میهنان عزیز قرار گرفته‌ایم جناب آقای مهندس شریف‌امامی متأسفم که شما در برهه‌ای از زمان زمان امور دولت شاهنشاهی را در دست گرفته‌اید با مشکلات بسیار عظیمی مواجه می‌باشید و دولت‌های قبل از شما اوضاع را خراب و مردم را ناراضی نمودند که منجر به وقایع ناگوار شد و امروز جنابعالی وارث این همه ناراحتی‌ها و مشکلات هستید اگر دولت‌ها به خواسته‌های قانونی افراد این مملکت توجه و در صدد رفع هرگونه تبعیضی و زورگویی برمی‌آمدند هرگز چنین پیش‌آمدهایی به وقوع نمی‌پیوست من در پشت ایرن تریبون صریحاً می‌گویم با هر گونه ناامنی و اغتشاش که نظم مملکت را برهم زند و همچنین قانون‌شکنی و اعمال خلاف قانون اساسی مخالف بوده و بارها هم مخالف خود را اعلام داشته‌اند و به عقیده خود تا جان دارم باقی خواهم بود و با استقلال مملکت و مقدمات ملی به مانند آزادی‌خواهان و وطن‌پرستان واقعی علاقه‌مند بوده و به موقع حاضرم که در صف مجاهدینی که از آزادی براساس مقررات قانون اساسی و میهن عزیز و مقدمات ملی دفاع می‌کنند قرار گیرم کما این که تا به حال هم از این شیوه استفاده نموده‌ام جناب آقای مهندس شریف‌امامی موقعی که دولت جناب آقای دکتر جمشید آموزگار بر اثر فشار افکار عمومی و استیضاح تنی چند از نمایندگان مجلس شورای ملی من جمله اینجانب از کار کناره‌گیری و ناچار به استعفا گردید و جنابعالی از طرف شاهنشاه آریامهر مأمور تشکیل دولت شدید و در بدو امر هم آن اعلامیه نویدبخش را صادر و منتشر ساختید مردم ایران و شیفتگان آزادی به این امید بودند که جنابعالی با شروع به اصلاحات و کوتاه کردن دست متجاوزین به حقوق مردم وضع عادی را به مملکت بازگردانید برای نیل به این مقصود احزاب سیاسی و اجتماعات عمویم را آزاد اعلام و قدرت از دست رفته را به مطبوعات بازگردانید و حتی چند روزنامه و مجله را که بر اثر سوءنیت پاره‌ای از مسئولان اموردر محاق توقیف بودند دستور دادید که مجدداً در جمع سایر روزنامه‌نگاران قرار و برای انجام وظایف ملی و مبارزه با فساد و اشخاص فاسد در میدان مبارزه وارد شدند و در صدد بودند که با تدابیر لازم و اتخاذ تصمیمات قانونی فاصله بین دولت و روحانیت را که بر اثر پاره‌ای از سوءتفاهمات و اقدام ناجوانمردانه عده‌ی از افراد ماجراجو و فرصت‌طلب به وجود آمده بود برطرف سازید و این برنامه هم خوشبختانه در حال تحقیق بود و امیدوار بودیم که در آینده بسیار نزدیکی این کدورت‌ها برطرف و مملکت در مسیر ترقی قرار گیرد متأسفانه اشخاص بدخواه ملت که این وقایع را به وجود آورده بودند به انواع حیل متوسط و دولت جنابعالی را وادار ساختند که قبل از معرفی به مجلس شورای ملی برخلاف قانون اساسی به حکومت نظامی در تهران و یازده شهر د یگر تن در دهید و با این عمل امیدها و آرزوهای ملت که می‌رفت برآورده شود به یأس و ناامیدی مبدل گشت لعنت خدا و نفرین پیغمبر بر کسانی باد که نمی‌خواهند این مملکت در آرامش و صلح و صفا با برخورداری از نعمات الهی به سر برد روز جمعه هفدهم شهریور ماه ۱۳۵۷ شمسی که حکومت نظامی در تهران و یازده شهر دیگر اعلام گردید متأسفانه عده زیادی در قسمت‌های مختلف شهر به تظاهرات پرداخته و در این گیر و دار عده‌ای گناهکار و بیگناه کشته شده و چندین محل نیز به کام آتش فرو رفت در اعلامیه حکومت نظامی آمده است که برای حفظ حقوق و اجرای قانون اساسی این تصمیم اتخاذ گردیده باید متوجه بود که برقراری حکومت نظامی برخلاف و مغایر با قانون اساسی و متمم آن می‌باشد برای اثبات این نظر ناگزیر هستم که به قانون اساسی و متمم آن اشاره کنم، برابر با اصل هفتم متمم قانون اساسی باید متوجه بود که اساس مشروطیت جزئآً و کلاً تعطیل‌بردار نیست و بنا به صراحت این اصل اساس حکومت مشروطه به طور کلی تعطیل‌بردار نخواهد بود ولی بر این اصل اساسی فقط یک استثنا وارد شده و آن این است که مطابق با اصل چهل و هشتم قانون اساسی اعلیحضرت همایون شاهنشاهی می‌تواند هر یک از مجلس شورای ملی و مجلس سنا را جداگانه و یا هر دو مجلس را در آن واحد منحل نماید در هر مورد که مجلسین یا یکی از آنها به موجب فرمان همایونی منحل می‌گردد باید در همان فرمان انحلال علت انحلال ذکر شده و امر به تجدید انتخابات نیز بشود، انتخابات جدید ظرف یک ماه از تاریخ صدور فرمان شروع شده و مجلس یا مجلسین جدید ظرف سه ماه از تاریخ مزبور باید منعقد گردد، به طوری که همکاران مشروطه که قوه مقننه می‌باشد برای مدتی کوتاه آن هم به تجویز اصل چهل و هشتم قانون اساسی موقتاً تعطیل‌بردار است و دیگر به هیچ وجه اصل یا اصولی در قانون اساسی و متمم آن وجود ندارد که بتوان طبق آن حکومت مشروطه را جزئاً و کلاً تعطیل نمود و نظر حضار محترم را به مواد ۸۲ و ۸۳ قانون مجازات عمومی معطوف می‌دارد. ماده ۸۲ - هر یک از وزرا و اعضای پارلمان و صاحب‌منصبان و مأمورین دولتی که بر ضد حکومت ملی قیام نمایند یا حکم قیام را بدهد محکوم به اعدام است.
ماده ۸۳ - «هر یک از اشخاص مذکور در ماده قبل که برخلاف قانون آزادی شخصی افراد ملت را سلب کند یا افراد ملت را از حقوقی که قانون اساسی به آنها داده محروم نماید از شغل خود منفصل و از ۵ تا ۱۰ سال از حقوق اجتماعی محروم خواهد شد.» حال ببینیم که برقراری حکومت نظامی چه تأثیری در قانون اساسی خواهد داشت. (احسنت)
۱ - برقراری حکومت نظامی برخلاف اصل بیست و هشتم متمم قانون اساسی است زیرا طبق این اصل که به تفکیک قوا موسوم می‌باشد قوانی ثلاثه یعنی قوه مقننه و قوه قضاییه و قوه مجریه همیشه از یکدیگر ممتاز و منفصل خواهد شد و در زمان حکومت نظامی یک قسمت از اختیارات و صلاحیت دیوان عدالت عظمی و محاکم عدلیه که مرجع تظلمات عمومی می‌باشند بدون رعایت اصل هفتاد و یکم متمم قانون اساسی که مقرر می‌دارد دیوان عالت عظمی محاکم عدلیه مرجع رسمی تظلمات عمومی هستند منتزع و به محاکم نظامی که جزء قوه مجریه است تفویض می‌گردد و نظر همکاران عزیز را به قسمت اخیر ماده ۵ قانون حکومت نظامی مصوب ۲۷ سرطان ۱۳۲۹ قمری که می‌گوید: هر گاه در استنطاق سوءظن به کلی رفع نشود شخص مظنون در توقیف باقی و بعد از اختتام حکومت نظامی به عدلیه تسلیم خواهد شد، معطوف می‌دارد این ماده و سایر مواد مربوط به خوبی ثابت و مدلل می‌سازد که به موجب قانون حکومت نظامی به حریم قوه قضاییه تجاوز می‌شود.
۲ - مطابق با اصل هشتاد و هفتم متمم قانون اساسی، محاکم نظامی موافق قوانین مخصوصه در تمام مملکت تأسیس خواهد شد، از عنایت به جمله قوانین مخصوصه به خوبی مستفاد می‌گردد که محاکم نظامی فقط به جرایم و تخلفات انضباطی مربوط به امور نظامی باید رسیدگی نماید نه به جرایمی که جنبه مردمی داشته و رسیدگی به آنها در صلاحیت محاکم عدلیه و دیوان عدالت عظمی می‌باشد (صحیح است)
۳ - از اصل هشتم تا اصل بیست و پنجم متمم قانون اساسی مربوط است به حقوق ملت ایران و اصل نهم متمم قانون اساسی حاکی است که، افراد مردم از حیث جان و مال و مسکن و شرف محفوظ و مصون از هر نوع تعرض هستند و متعرض احدی نمی‌توان شد مگر به حکم و ترتیبی که قوانین مملکت معین می‌نماید. و در اصل دهم متمم قانون اساسی صراحت دارد که، غیر از مواقع ارتکاب جنحه و جنایات و تقصییرات عمده هیچ کس را نمی‌توان فوراً دستگیر نمود مگر به حکم کتبی رئیس محکمه عدلیه بر طبق قانون و در آن صورت نیز باید گناه مقصر فوراً یا منتهی در ظرف ییست و چهار ساعت به او اعلام و اشعار شود و برابر با اصل سیزدهم متمم قانون اساسی، منزل و مسکن افراد محفوظ است و در هیچ مسکنی قهراً نمی‌توان داخل شد مگر به حکم و ترتیبی که قانون مقرر نموده است بدون تردید باید جرمی به وقوع به پیوندد و دلایلی وجود داشته باشد تا بتوان شخصی را دستگیر و یا به خانه و مسکن او قانوناً وارد شد بنا به دستور اکید قانون اساسی و متمم آن نبایستی به صرف سوءظن اشخاص را دستگیر و توقیف و به منزل آنها جبراً وارد گردید ولی بالعکس قانون حکومت نظامی مصوب ۲۷ سرطان ۱۳۲۹ قمری هجری و سایر قوانین مربوط مقررات اصول نهم و دهم و سیزدهم متمم قانون اساسی را که به آنها اشاره گردید برای مدتی که مقررات حکومت نظامی احجرا می‌شود نقض کرده است زیرا برای دستگیری افراد و دخول به منازل آنان صرف سوءظن کافی است و نظر حضار محترم را به مواد ۵ و ۷ قانون حکومت نظامی معطوف می‌گرداند.
یکی از مقررات حکومت نظامی ماده ۱۰ قانون حکومت نظامی مصوب ۲۷ سرطان ۱۳۲۹ قمری مطابق ۲۷ تیرماه ۱۲۹۰ شمسی می‌باشد، متن ماده چنین است. ماده ۱۰ - اجتماعات و انجمن‌ها در مدت حکومت نظامی باید به کلی موقوف و متروک باشد اگر اجتماعی منعقد شود به مجرد اخطار اولی پلیس باید متفرق شوند و در صورت مقاومت یا مخالفت مقاوم یا مخالف جلب به محکمه نظامی و محکوم به مجازات خواهد شد، هر گاه اجتماعات مزبوره کلاً یا بعضاً مسلح باشند مقارن همان اخطار اولی عاملین اسلحه توقیف و موافق حکم محکمه نظامی مجازات می‌شوند در این ماده چند مورد به نظر می‌رسد. یکی موقوف و متروک شدن اجتماعات و انجمن‌ها در مدت حکومت نظامی که این عمل برخلاف اصل بیست و یکم متمم قانون اساسی که به موجب آن انجمن‌ها و اجتماعات در تمام مملکت آزاد است می‌باشد، دیگر این که در ماده ۱۰ مورد بحث فقط پلیس یعنی پاسبان شهربانی است که حق دارد برای متفرق گردانیدن اعضای اجتماعات و انجمن‌ها دخالت نماید نه افراد نظامی من که قوانین را تا حدودی که ممکن بود مطالعه کردم ماده قانونی ندیدم که در معیت پلیس نظامی هم می‌تواند در اجرای قانون حکومت نظامی باشد شاید ماده قانونی در این خصوص وجود دارد و من از آن بی‌اطلاع هستم ممکن است که دولت در این زمینه توضیحات قانونی بدهد و یک مورد دیگر که از دو مورد یاد شده به مراتب مهم‌تر می‌باشد در ماده ۱۰ به نظر می‌رسد آن این است که هر گاه اجتماعات کلاً یا بعضاً مسلح باشند و در مقابل پلیس هم مقاومت نمایند پلیس فقط حق خواهد داشت آنها را جلب و به محکمه نظامی معرفی و پس از ثبوت جرم مجازات شوند در این ماده به هیچ وجه پیش‌بینی نشده که اشخاص مخالف و مقاوم را ولو حامل اسلحه باشند در مقابل آماج گلوله قرار داده و آنها را کشت. به نظر من کشتار دسته‌جمعی چه در زمان حکومت نظامی یا چه در مواقع عادی مستند قانونی نداشته آمرین و مباشرین آن مرتکب جرم می‌شوند طبق قانون اساسی باید در محاکم عدلیه که صلاحیت رسیدگی به کلیه جرائمی که جنبه عمومی دارد به آنها رسیدگی گردد. در برنامه دولت آمده است، اکنون هنگام آن فرا رسیده است که همه با هم در راه اتحاد و همبستگی بیشترتلاش کنیم برای نیل به این هدف دولت مصمم است که قبل از هر چیز از ادامه دیوان سالاری که با مصالح ملی و معتقدات دینی ما سازگار نیست جداً پرهیز کند و موجبات تجدیدنظر در قوانین نارسار ا که باعث عدم رضایت مرم شده است فراهم سازد، در اینجا نظر جناب آقای مهندس شریف‌امامی را به اصل هفتم قانون اساسی که می‌گوید، مجلس در هر جا نقضی در قوانین و یا مسامحه در اجرای آن ملاحظه کند به وزیر مسئول در آن کار اخطار خواهد کرد و وزیر مزبور باید توضیحات لازمه را بدهد، معطوف می‌نماید جنابعالی که معتقد هستید قبل از هر چیز باید از ادامه دیوان‌سالاری جلوگیری بشود با این که شخصاً رئیس مجلس سنا بودید و در این مدت طولانی می‌توانستید با استفاده از مقررات اصل مذکور از ایجاد دیوان‌سالاری و ادامه آن جلوگیری کنید چگونه به این وظیفه ملی و مقامی خود نپرداختید و امروز در سمت نخست‌وزیری می‌خواهید از ادامه دیوان‌سالاری جلوگیری نمایید و صریحاً اعتراف فرموده‌اید قوانین نارسا که باعث عدم رضایت مردم شده وجود دارد این امر تازگی ندارد این سؤال پیش می‌آید جنابعالی که از مدت‌ها قبل به وجود قوانین نارسا پی برده بودید و می‌توانستید به استناد اختیارات حاصله از قانون اساسی دولت را در رفع نواقص قوانین وادارسازید چگونه این کار را به موقع انجام ندادید که بر اثر استمرار نقص بعضی از قوانین و اجحرای آن نارضایتی‌ها به وجود آمده است و در برنامه دولت راجع به آزادی بیان و قلم و مطبوعات چنین قید گردیده است - دولت حاضر خود را در برابر ملت ایران مسئول می‌داند و با احساس چنین مسئولیتی است که آماده خدمتگزاری شده است و در جهت شناخت درست و دقیق همین مسئولیت است که اعتقاد راسخ به آزادی برای همه طبقات و گروه‌های جامعه، در محدوده مقررات قانون دارد و از آن حمایت می‌کند، صیانت حقوق فردی و احترام به آزادی بیان و قلم مورد تأکید دولت است و به همین منظور لایحه جدید مطبوعات تنظیم گردیده که به زودی به مجلس تقدیم می‌شود. همکماران ارجمند همه آگاه هستید که تا قبل از اعلام حکومت نظامی مطبوعات از آزادی نسبی برخوردار و بیان و قلم هم در جهت اظهارنظر و انتقاد آزاد بود از تاریخ حکومت نظامی از آن آزادی به مفهوم واقعی خبر و اثری نیست و مجدداً عمل سانسور انجام می‌گیرد از جمله در جلسه فوق‌العاده یکشنبه نوزدهم مجلس شورای ملی به هنگام معرفی هئیت وزرا جناب آقای پزشکپور اظهار داشت. من به نام نماینده ملت اعتراض دارم شریف‌امامی دستش به خون آلوده است، به طوری که استحضار دارید بعد از این که آقای پزشکپور این مطلب را ادا و با حالت اعتراض جلسه مذکور را ترک می‌کرد اینجانب هم به اتفاق هشت نفر دیگر جلسه را با حالت اعتراض ترک نمودیم (رفعتی - کار بدی کردید) کار خوبی کردیم شماها منتظرالوقت هستید روزنامه‌های کیهان و اطلاعات و رستاخیز و آیندگان را که نگاه می‌کردم بر اثر سانسور مطبوعات کلمه خون را از بین جمله دستش به خون آلوده است حذف گردیده و شاهکاری که روزنامه کیهان به خرج داده بود بین جمله دستش آلوده است فاصله گذاشته بود و هر خواننده‌ای با دیدن این فاصله حدس می‌زد بین جمله دستش آلوده است چه کلمه‌ای بوده است که جراید را وادار به حذف آن نموده‌اند اینک عین روزنامه را جهت ملاحظه همکاران ارائه می‌دهم.
رئیس - آقای اخلاق‌پور وقت شما تمام شد.
اخلاق‌پور - کجا وقت من تمام شده است؟ من نیم ساعت دیگر وقت دارم.
رئیس - ببخشید اشتباه شد مطالبتان را بفرمایید.
اخلاق‌پور - متشکرم و رسانه‌های گروهی یعنی رادیو و تلویزیون هم از به کار بردن جمله شریف‌امامی دستش به خون آلوده است خودداری نمودند و این سانسور در زمانی صورت می‌گیرد که دم از آزادی قلم و بیان زده می‌شود و در جای دیگر برنامه دولت چنین قید شده است، با توجه به این که بسیاری از مشکلات اقتصادی و اجتماعی کشور به طور مستقیم یا غیرمستقیم از تورم ناشی می‌شود مبارزه با تورم یکی از هدف‌های دولت خواهد بود و جناب آقای مهندس شریف امامی نخست‌وزیر در اولین اعلامیه‌ای که برای ملت ایران صادر و انتشار دادند فرموده‌اند: ولکن گفتنی است که سرعت شتاب در این حرکت متأسفانه با نابسامانی‌هایی همراه بوده که لاجرم در بسیاری از موارد پیشرفت‌های اقتصادی را مختل ساخته است. اگر دولت قبل را باعث این نابسامانی‌ها و مختل ساختن اقتصادی کشور بدانیم بدون تردید وزیر اقتصادی و دارایی فعلی در دولت جناب آقای دکتر جمشید آموزگار هم این سمت را داشته و در مقابل سؤالی که اینجانب در مورد تورم و افزایش هزینه زندگی مطرح ساختم و جناب آقای دکتر یگانه وزیر محترم وزارت امور اقتصادی و دارایی که در دولت پیشین هم وزیر امور اقتصادی و دارایی بوده‌اند در پاسخ سؤال مطروحه اظهار داشتند بنابراین ملاحظه می‌شود که دولت با الهام از منویات مبارک ملوکانه، برنامه معیت و مشخصی را برای مبارزه با تورم طرحى‌ریزی و به مورد اجرا گذاشته است و با تشریک مساعی همگان به موفقیت‌های چشمگیر و بی‌نظیری نائل آمده است، این سؤال مطرح است حال که جناب آقای مهندس شریف‌امامی معتقد هستید که وضع اقتصادی کشور مختل گردیده چگونه با وزیری که قبلاً در امور اقتصادی و دارایی دخالت داشته و معتقد هستند که تورم مهار و به میزان قابل‌توجهی تقلیل یافته است می‌خواهند کار کنند و اقتصادی را که مختل گردیده است به حال عادی برگردانند (دکتر طبیب - صحیح است).
در برنامه دولت آمده است، تجدیدنظر در نحوه وصول مالیات‌ها به منظور کم کردن فشارهای مالیاتی که مخصوصاً بر دوش طبقات کم‌درآمد سنگینی می‌کند مورد توجه قرار دارد و همچنین با توجه به نارسایی‌های قانون مالیات‌های مستقیم، دولت لایحه اصلاحی آن را به زودی تنظیم و تقدم قوه مقننه خواهد کرد. جناب آقای مهندس شریف‌امامی جنابعالی قبول دارید که عدالت مالیاتی تا به حال به هیچ وجه رعایت نگردیده و فشارهای مالیاتی بر دوش طبقات کم درآمد سنگینی می‌کند و از طرفی نارسایی‌هایی در قانون مالیات‌های مستقیم وجود دارد از تجزیه و تحلیل مطلب مورد اشاره چنین مستفاد می‌گردد که با توجه به طول مدتی که جنابعالی رئیس مجلس سنا بوده‌اید بیشتر از قوانین مالیاتی که هم نارسا است و هم منطبق با موازین عدالت مالیاتی نیست در زمان ریاست مجلس شما به تصویب رسیده است پس چرا به موقع خود در صدد رفع نارسایی‌ها در قانون مالیات‌های مستقیم و برطرف ساختن فشارهای مالیاتی از دوش اشخاص کم‌درآمد برنیامدید؟ و حالا می‌خواهید اشتباهات گذشته را که دیر شده جبران کنید، در برنامه دولت قید گردیده است، توجه عمیق و بنیادی به امور جوانان، اصلاح امور دانشگاه‌ها گسترش هر چه بیشتر آموزش و پرورش مبتنی بر مصالح ملی و اجتماعی همکاران ارجمند به خوبی واقف و مستحضرند که در دولت پیشین وزارت علوم و آموزش عالی فاقد وزیر بود و وزیر آموزش و پرورش سمت سرپرستی وزارت علوم و آموزش عالی را بر عهده داشت در آن زمان وضع دانشگاه‌ها و دانشجویان و اساتید بغرنج و اعتصابات پی‌درپی آنها را مختل ساخته بود حالا همان وزیر در دولت شما هم سمت وزارت آموزش و پرورش را دارد آیا امید پیشرفت و برطرف کردن مشکلات هست؟ در برنامه دولت قید گردیده است که دولت حاضر به تقویت کامل قوه مقننه و عدم مداخله در قوه قضاییه. صادقانه معتقد است و تأمین استقلال قضات را تضمین می‌کند در حدود قانون اساسی هر قانون تازه و جدیدی را که ضروری تشخیص دهد به مجلس تقدیم خواهد کرد به این شرح به استحضار می‌رساند تحکیم استقلال و موقع قوه قضاییه همراه با بسط تشکیلات دادگستری و تربیت قضات شایسته در حدود قانون اساسی، اتخاذ تدابیر لازم برای تسریع در رسیدگی به مراجعات مردم با رعایت کامل موازین قانونی، تثبیت و تضمین حقوق و آزادی‌های فردی و اجتماعی در حدود سنت‌های مذهبی و ملی منطبق با اصول قانون اساسی و در صورت لزوم اصلاح قوانین و رویه‌ها... حال ببینیم که اصولاً دولت حق دارد که در امور قضایی چه به عنوان تحکیم استقلال قوه قضاییه و چه بسط تشکیلات و چه تربیت قضات شایسته و چه عزل و نصب قضات ایستاده و چه به کار گماردن قضات محاکم و چه ایجاد و انحلال محاکم دخالتی داشته باشد یا نه برای روشن شدن موارد فوق نظر همکاران ارجمند را به قانون اساسی که دولت هم رعایت آن را در موارد اعلام شده حتمی و ضروری دانسته معطوف می‌دارد، طبق اصل بیست و ششم متمم قانون اساسی. قوای مملکت ناشی از ملت است طریقه استعمال آن قوا را قانون اساسی معین می‌نماید. و برابر با اصل بیست و هفتم قوای مملکت به سه شعبه تجزیه می‌شود اول قوه مقننه که مخصوص است به وضع و تهذیب قوانین و این قوه ناشی می‌شود از اعلیحضرت شاهنشاهی و مجلس شورای ملی و مجلس سنا...
دویم - قوه قضاییه و حکمیه که عبارت است از تمیز حقوق و این قوه مخصوص است به محاکم شرعیه و محاکم عدلیه
سیم - قوه اجراییه که مخصوص پادشاه است یعنی احکام به توسط وزرا و مأمورین دولت به نام نامی اعلیحضرت همایونی اجرا می‌شود. و مطابق اصل بیست و هشتم قوای ثلاثه مزبور همیشه از یکدیگر ممتاز و منفصل خواهد بود جناب آقای مهندس شریف‌امامی نخست‌وزیر روی سخنم با شما است با توجه به این که قوای مملکت به سه شعبه تجزیه شده و این سه قوه هم همیشه از یکدیگر ممتاز و منفصل خواهد بود جنابعالی یا جناب آقای وزیر دادگستری یا هر شخص ذیصلاح دیگری توضیح دهند که در کجای قانون اساسی مقامی به عنوان وزیر عدلیه یا به اصطلاح امروزی وزیر دادگستری دیده می‌شود که این مقام بتواند قانوناً در قوه قضاییه به هر صورت دخالت و آن را اداره نماید آیا با اداره شدن قوه قضاییه به وسیله قوه مجریه درواقع قوه قضاییه در قوه مجریه ادغام نشده است؟ اگر ادغام گردیده دیگر رعایت استقلال قوه قضاییه طبق قانون اساسی مفهومی نخواهد داشت. سه سال است که طی ایراد نطق‌های متعدد در مجلس شورای ملی به این مساله اشاره می‌کنم و منتظر هستم که مقامی در پشت تریبون حاضر و این مساله را روشن سازد هنوز که هنوز است کسی حاضر به دادن جواب نگردیده به نظر اینجانب و هر صاحب نظری که با علم حقوق اساسی مذکور است باید کاملاً از دو قوای دیگر ممتاز و منفصل و به طور مستقل به وسیله خود دستگاه قضایی اداره شود و قوه قضاییه احتیاج به وزیر ندارد و اداره شدن قوه قضاییه به وسیله وزیر دادگستری به هر شکل که باشد صحیح نبوده و تجاوز به حریم قانون اساسی خواهد بود اگر اینجانب بخواهم درباره برنامه دولت که حاوی شصت برگ است صحبت کنم با توجه به ضیق وقت ممکن نیست و سخن به درازا خواهد کشید سعی خواهد شد که با مختصر بیانی به گفتار خود پایان دهم جناب آقای مهندس شریف‌امامی در یک قسمت برنامه دولت بیان داشته‌اند، در پایان سخن به روان پاک در گذشتگان در وقایع اخیر درود می‌فرستم و تردید ندارم که نه تنها اینجانب بلکه تمام افراد ملت ایران از این وقایع غمگین هستند در اینجا اعلام می‌کنم که خزانه مملکت برای جبران خسارت وارده به بازماندگان این درگذشتگان آماده است که وظیفه خود را با انجام برساند. و در اطلاعیه دولت درباره حکومت نظامی چنین اعلام گردیده کسانی که در جریان یک توطئه ضد مردمی عمل می‌کنند علی‌رغم تذکراتی که از جانب آیات عظام و علما اعلام در جهت حفظ آرامش و خودداری از ایجاد بلوا و آشوب داده شده بود. با این که برای نیروهای انتظامی اجرای مقررات قانون و پراکنده ساختن اخلال‌گران میسر بود با اطلاع دقیقی که از نیات سوء آنان در دست است... به طوری که همکاران ارجمند ملاحظه می‌فرمایید در اطلاعیه دولت اشخاصی را که در تظاهرات شرکت داشته و کشته شده‌اند آشوب طلب و اخلال‌گر معرفی نموده‌اند و جناب آقای مهندس شریف‌امامی نخست‌وزیر که اطلاعیه دولت هم با نظر او تهیه شده افرادی را که در تظاهرات شرکت داشته و به وسیله مأمورین حکومت نظامی کشته شده‌اند معصوم معرفی و به روان پاک آنها درود فرستاده است ای وای بر من که چه می‌شنوم و چه می‌خوانم و با چه اوضاع متضادی مواجه می‌شوم خود برقراری حکومت نظامی به شرحی که گذشت برخلاف قانون اساسی است و کشتار دسته‌جمعی افراد هم به وسیله مأمورین حکومت نظامی برخلاف صراحت ماده ۱۰ قانون حکومت نظامی می‌باشد که به آن اشاره شد ضمن اعتراض شدید به این عمل دولت و خواستار شدن لغو حکومت نظامی صریحاً مخالفت خود را با دولت جناب آقای مهندس شریف‌امامی اعلام و در موقع دادن رأی اعتماد رأی کبود خواهم داد (دکتر طبیب و اسحقی‌نژاد - آفرین، احسنت).
- تصویب صورت‌جلسه‌های ۲۹ مرداد ماه (جلسه ۱۷۸) و ۱۹ شهریور ماه ۱۳۵۷ شمسی (جلسه ۱۷۹)
۳- تصویب صورت‌جلسه‌های ۲۹ مرداد ماه (جلسه ۱۷۸) و ۱۹ شهریور ماه ۱۳۵۷ شمسی (جلسه ۱۷۹).
رئیس - صورت‌جلسه‌های قبل بین همکاران محترم توزیع شده است نظری نیست؟ (اظهاری نشد) این دو صورت‌جلسه تصویب می‌شود.
- اعلام دستور و موقع جلسه آینده - ختم جلسه
۴ - اعلام دستور و موقع جلسه آینده - ختم جلسه.
رئیس - چون وقت دیر است با اجازه خانم‌ها و آقایان جلسه امروز را ختم می‌کنیم جلسه آینده ساعت ۹ صبح چهارشنبه (فردا) و دستور ادامه رسیدگی به برنامه دولت جناب آقای جعفر شریف‌امامی است.
(جلسه ساعت دوازده و پنجاه دقیقه پایان یافت)
رئیس مجلس شورای ملی - عبدالله ریاضی.