مذاکرات مجلس شورای ملی ۲۱ تیر ۱۳۴۳ نشست ۹۲
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری بیست و یکم | تصمیم‌های مجلس | قوانین انقلاب شاه و مردم |
مذاکرات مجلس شورای ملی
صورت مشروح مذاکرات مجلس روز یک‌شنبه ۲۱ تیر ۱۳۴۳ نشست ۹۲
مشروح مذاکرات مجلس شورای ملی، دوره ۲۱
جلسه: ۹۲
فهرست مطالب:
۱- مذاکره در گزارش کمیسیون بودجه راجع به بودجه اصلاحی سال ۱۳۴۳ کل کشور
۲- تعیین موقع و دستور جلسه بعد- ختم جلسه
| مجلس در ساعت شش و ده دقیقه بعدازظهر به ریاست آقای مهندس عبدالله ریاضی تشکیل گردید. |
- مذاکره در گزارش کمیسیون بودجه راجع به بودجه اصلاحی سال ۱۳۴۳ کل کشور
۱- مذاکره در گزارش کمیسیون بودجه راجع به بودجه اصلاحی سال ۱۳۴۳ کل کشور
رئیس ـ چون صورت جلسه صبح حاضر نیست با اجازه خانمها و آقایان جلسه را شروع می‌کنیم. آقای صدری کیوان تشریف بیاورید.
صدری کیوان ـ بنام نامی خداوند علی اعلی و باالتجاء ببارگاه کبریائیش که قلوب همه ما را به نور حقیقت و صداقت منور و بر زبانهای ما سخنان حق و گفتار نیک جاری فرماید آغاز سخن می‌کنم (احسنت) بنظرم احتیاجی به تذکار نباشد و همکاران معظم بخوبی مستحضر باشند که بودجه مهمترین و اساسی ترین سند در دستگاه مالی و اداری ممالک است زیرا بوسیله بودجه دولتها بخوبی می‌توانند برنامه‌های اقتصادی و اجتماعی و اداری و اهداف سیاسی خود را بمرحله عمل و اجرا در بیاورند وی این ملاحظات امروز بودجه در اوضاع و احوال اجتماعی و اقتصادی ممالک مقام بس شامخ و منزلتی بس رفیع احراز کرده است در دنیای پیشرفته کنونی که فعالیتهای شگرف در زمینه توسعه اقتصادی بین کلیه کشورهای مختلفه جهان حکمفرماست دیگر نمی‌شود بودجه را بمنزله سیاهه دخل و خرج مملکتی تلقی کرد بلکه باید بودجه منعکس کننده و تجلی دهنده کلیه فعالیتهای دستگاههای مختلفه مملکتی و یک برنامه کامل اداری و سیاسی و اجتماعی و اقتصادی باشد (صحیح است) بنده در اینجا برای تکمیل مقدمه عرایضم تذکار یک مطلب را لازم می دانم و عرض این مطلب را مبتنی بر اجرای مدلول کریمه شریفه و اما بنعمه ربک فحدث می‌کنم که خداوند علی اعلی فرموده است که نعمتی را که بشما ارزانی داشته‌ام بازگو کنید و تکرار نمایید که این بازگو کردن و تکرار نمودن ملازمه باشکرگزاری دارد ونیز عرض امروز من مطابقت دارد با (از هر زبان که می‌شنوم نا مکرر است) همکاران معظم بخوبی استحضار دارند که در اثر اراده سنیه شاهنشاه معظم و مفخم ما یک انقلاب مقدس و سفید در مملکت ما انجام شده است آنچنان انقلابی که دنیائی را به تحسین و اعجاب وادادشته است (صحیح است) متعاقب این انقلاب مقدس باز در اثر فعالیتهای مداوم و فداکاریهای فزون از حد شاهنشاه معظم و بیدار دل ما رهبر عالیقدر ناسیونالیزم مثبت ایران اجتماع ما بکلی دگرگون شده است (صحیح است) آنچنان دگرگونی که سدهای سدید و مستحکمی که سالها بزرگترین مانع و رادع برای پیشرفت و ترقی و اعتلای ملت و مملکت ایران بودند بکلی از بیخ و بن برکنده شدند و هیولای مخوف و منحوس فئودالیه و رژیم پوشالی اما خانمان برانداز ارباب و رعیتی بحمدالله و المنه بدرک اسفل واصل شد (احسنت) مشاغل مهم ملی و مملکتی از مونوپل و انحصار عده بخصوص خارج گردید روح سازندگی در کالبد اجتماع ایرانی دمیدن گرفت و مظاهر عالی آن بنحو بارزی در شئون مختلفه مملکتی ما متجلی گردید «از دست و زبان که بر آید کز عهدة شکرش بدر اید» (احسنت) متعاقبت این اقدامات مهم و درخشان انوار تابناکی به درخشندگی هر چه تمام تر از انقلاب ما طالع و لامع گردید. یکی از آن انوار تابناک وجود مقدس همین مجلس شورای ملی است افتخار بادبر شما زنان و مردانی که امروز بر کرسیهای خانه ملت تکیه زده‌اید زیرا امروز در میان ملل مختلفه و ملل آزاد جهان مجلس شما بنام مجلس انقلاب وخود شما بنام نمایندگان انقلاب معروف و نامگذاری شده‌اید. منت خدای را سپاس خدای را آنچه در شأن یک مجلس انقلاب و نمایندگان انقلاب بوده است تاکنون از طرف مجلس و نمایندگان بنحوایتم وا کمل بمنصه بروز و ظهور رسیده است آقای دکتر (اشاره به آقای دکتر عدل طباطبائی) فرمایشی دارید؟ (دکتر عدل طباطبائی – نخیر قربان) فعالیتهای مداوم جناب آقای مهندس ریاضی ریاست محترم مجلس شورای ملی که یکی از شخصیتهای درجه اول علمی و سیاسی مملکت ما هستند (صحیح است) و همچنین کوششهای فزون از حد خانمها و آقایان نمایندگان محترم مجلس شورای ملی در بررسی و تدقیق و تنقیح لولیح و تصویب لوایح مهم بزرگترین دلیل بر اثبات مدعایم می‌باشد (احسنت) منت خدای را سزد در جوار این مجلس انقلاب دولت فعال انقلاب هم وجود دارد (صحیح است) دولت حاضر بنابه امر شاهنشاه عظیم الشأن و داد گر ما و تأیید نمایندگان محترم ملت زمان کوتاهی است که مصدر امور مملکتی شده است. فعالیتهایی فزون از حد و کوششهای مداوم و تلاشهای شبانه روزی این دولت بر هیچکس پوشیده نیست (صحیح است) این دولت در عرض این مدت کوتاه کارهای مهم و انقلابی انجام داده که امروز بنده در مقام شمردن کارهای مهم دولت نیستم فقط به تذکر و کار از کارهای مهم این دولت که لازمه بابحث امروز ما دارد می‌پردازم (احسنت) در دنیای پیشرفته امروز علمای اقتصاد بر این عقیده اجماع و اتفاق دارند که داشتن برنامه توسعه اقتصادی و مخصوصاً بدست آوردن سرعت کافی در برنامه توسعه اقتصادی در صدر وظائف هیئت‌های رهبری کننده و دولتها و حکومتهای کلیه ممالک مختلفه جهان بخصوص حکومتهای کشورهای در حال توسعه قرار گرفته (صحیح است) البته رشد اقتصادی یا بقول جناب آقای نخست وزیر برنامه توسعه اقتصادی فرق نمی‌کند یکی است و بدست آوردن سرعت کافی مستلزم برنامه گذاری علمی منطبق با موازین صحیح و محاسبات دقیق است تا بدین وسیله از کلیه منبع مالی و نیروهای انسانی حداکثر استفاده بشود و در این فعالیتهای شگرف و مسابقات هیجان انگیزی که در حال حاضر در زمینه رشد و توسعه اقتصادی بین کلیه کشورهای جهان حکمفرماست حتی یک ریال از منابع مالی و یک ساعت از قوای جسمانی و فکری افراد تلف نشود و حتی اکثر استفاده از این یک ریال و یک ساعت هم بشود (احسنت) خوشبختانه خدای را سپاسگزاریم که دولت حاضر تحت توجهات و رهبریهای خردمندانه شاهنشاه معظم ما با این مطلب مهم و اساسی حداکثر توجه را داشته است (صحیح است) جناب آقای نخست وزیر در مقدمه لایحه بودجه صریحاً متذکر شده‌اند که چنین برنامه‌ای را یعنی توسعه اقتصادی با سرعت کافی با رشد اقتصادی را تدوین و تنظیم فرموده‌اند بنده تنظیم بودجه حاضر را باین نحو و باین نهج که منعکس کننده کلیه فعالیتهای دستگاهها و برای اولین مرتبه بعنوان بودجه کل مملکتی تنظیم گردیده مقدمه شروع به اجرای این برنامه مهم و توسعه اقتصادی می دانم و توجه کاملی که دولت در تنظیم این بودجه در اصول مختلفه و اوضاع و احوال مملکتی مبذول داشته و در تنظیم آن از آخرین نظرات پذیرفته شده علمی و اقتصادی قابل اجرا در کشورهای در حال توسعه اعمال فرموده‌اند سرآغاز یک جهش نوین برای استفاده از موازین علمی بمنظور بهبود بخشیدن بوضع اقتصادی مملکت می دانم (صحیح است) و و این دو کار یکی تنظیم برنامه و دیگری تنظیم بودجه باین نحو و نهج دو تا از کارهای مهم دولت می شمارم (صحیح است) این عقیده بنده است دولت برنامه‌ای در زمینه رشد اقتصادی تدوین و تنظیم کرده و همانطور که عرض کردم با تقدیم این لایحه شروع کرده به اجرایش علاوه بر آن یک مقدمات دیگری هم فراهم کرده اول با تماسی که بنده با متصدیان و مأمورین و مسئولین اقتصادی مملکت گرفته‌ام کاملا متوجه شده‌ام و مطمئن شده‌ام و یقین کرده‌ام که دولت در حال حاضر شرایط مساعدی برای اجرای این برنامه فراهم ساخته است. دولت موجبات سرمایه گذاری بیشتری در طرحهای متعدد و متنوع فراهم کرده و همین امر باعث اجرای کامل برنامه توسعه اقتصادی و ایجاد سرعت می‌شود. آقایان ایجاد سرعت چطور می‌شود؟ دولت وقتی سرمایه گذاریهای بزرگ کرد در امر برنامه توسعه اقتصادی مسلماً توسعه اقتصادی سرعت می‌گیرد امر بدیهی است دولت تدابیر لازمی در امر سرمایه گذاریهای خصوصی نموده به تشویق فعالیتهای اقتصادی کوچک مبادرت کرده که اینهم یکی از ارکان مهم اقتصاد این مملکت است سخن کوتاه دیگر در مورد برنامه توسعه اقتصادی دولت صحبتی نمی‌کنم و اینرا موکول بوقت دیگری می‌نمایم و می‌پردازم به بحث درباره بودجه و تذکار دلایل موافقتم. با کمی امعان نظر و تدقیق در این بودجه بخوبی متوجه می‌شوم که دولت توجه کامل و خاصی به بودجه‌های برنامه‌ای داشته است در تنظیم این بودجه همکاران معظم استحضار دارند که تا قبل از جنگ بین المللی دوم کشورهای مختلفه جهان بودجه‌های خود را بر اساس بودجه‌های متداول و جاری روز تنظیم می‌کردند و برای تصویب تقدیم مقامات قانونی و پارلمانی می‌کردند ولی بعد از جنگ جهانی دوم دولتها متوجه شدند که بودجه‌های عادی جوابگوی احتیاجات و اهداف ملی نیستند. چرا؟ برای اینکه دولتها علاوه بر وظیفه مهمی که از نظر برنامه توسعه اقتصادی بعهده داشتند می‌بایست جبران خرابی‌های حاصله از جنگ رابکنند این بود که متوجه بودجه برنامه‌ای شدند. دوست گرامی و فاضل ما جناب آقای مهندس والا در گزارش کمیسیون بودجه شرح مبسوطی در مورد بودجه‌های برنامه‌ای مرقوم داشته‌اند البته مبسوط و عالمانه مرقوم داشته‌اند که بنده را از ذکر توضیح بیشتر بی نیاز می‌دارد و فقط بنده چند مورد از مزایای بودجه برنامه‌ای که دولت در تنظیم این بودجه توجه داشته است حضور انور همکاران معظم معترض می‌گردم در بودجه‌های برنامه‌ای مصرف اعتبارات ملازمه با اجرای طرحها دارد مثلاً اگر دولت در بودجه و برنامه خودش طرحی دارد در امر مبارزه با آفات نباتی و امسال روی تفضیل خداوندی و عنایات خداوندی این آفات نزا نشدند تمام اعتبارات آن طرح صرفه جوئی می‌شود تصدیق بفرمائید در بودجه‌های عادی چنین ملازمه‌ای وجود ندارد و یکی از مزایا و محاسن بودجه‌های برنامه‌ای همین صرفه جوئی از اعتبارات است در صورتی که این طرحها اجرا نشود یکی از محاسن بودجه‌های برنامه‌ای اینست که (جناب آقای مرتضوی خیلی متشکر و ممنونم از شما) واحد عملیلت بهترین مشخص و ممیز بر آورد اعتبارات است فرض بفرمایید وزارت فرهنگ برنامه‌ای برای هر دانش آموز دبستانی در سال ۳۲۰ تومان و برای هر دانش آموز دبیرستانی ۷۰۰ تومان در نظر گرفته اگر ایجاب بکند که دولت در یک ناحیه فرهنگ را گسترش دهد برآورد اعتبار طرح گسترش فرهنگ از روی بودجه برنامه‌ای بسیار کار آسانی است (صحیح است) یکی دیگر از محاسن این بودجه‌ها که دولت زیاد به آن توجه داشته بنده عرایضی که می‌کنم تماماً روی ایمان و روی عقیده شخصی خودم است دولت به این قسمت که عرض می‌کنم توجه زیاد داشته در بودجه برنامه‌ای اطلاعات کامل و جامعی در اختیار مالیات دهندگان گذاشته می‌شود در بودجه حاضر دولت به این قسمت زیاد توجه کرده پس مالیات دهندگان قتی متوجه می‌شوند که دولت مالیاتی که از آنها می‌گیرد بچه نحو و بچه ترتیب به مصرف می رساند مسلم با طیب خاطر و با رضایت بیشتری مالیات می‌پردازد چرا مالیات نپردازند بودجه حاضر تمام عملیات دولت را مشخص کرده مردم وقتی بودجه را بخوانند می‌فهمند تا دینار آخری که می‌پردازند بچه مصرف می‌رسد بچه دردی می‌خورد و بچه کاری زده می‌شود پس بنده معتقدم که به این برنامه دولت مردم توجه خواهد شد که این پولها چطور خرج می‌شود و این بودجه حاضر باعث خواهد شد که مالیات دهندگان استقبال بیشتری بکنند چون تمام فعالیت‌ها در قالب صحیح برنامه ریخته شده مجلس شورای ملی منظم تر می‌تواند به این بودجخه ه رسیدگی کند این یکی دیگر از محاسن بودجه‌های برنامه‌ای است که خوشبختانه همانطور که عرض کردم از چند سال پیش باینطرف دولتهای مختلف جهانی توجه کاملی باین بودجه‌ها نموده‌اند در مملکت ما هم چند سال است که این فکر ایجاد شده است الفضل للمتقدم بنده نمی‌خواهم بگویم که این فکر مال دولت حاضر است از چند سال پیش فکر داشتن بودجه‌های برنامه‌ای در مملکت ما ایجاد شده کما اینکه در سال ۱۳۳۶ در تبصره اول بودجه وزارتخانه‌ها مکلف شده‌اند که بودجه‌های برنامه‌ای خود را تنظیم و برای رسیدگی به وزارت دارائی بفرستند البته تعدادی از وزارتخانه‌ها توفیق یافتند و این برنامه‌ها را تنظیم کردند و به وزارت دارائی فرستادند و وزارت دارائی هم توجه کرده رسیدگی کرده به کمیسیون محترم بودجه مجلس شورای ملی هم فرستاده آنجا هم بتصویب رسیده اما چون هنوز مقدمات و شرایط بودجه برنامه‌ای در مملکت بحد اتم و اکمل جمع نشده بود. وزارتخانه‌ها نتوانستند این بودجه هخا را بمرحله عمل و اجرا در بیاورند دولت حاضر در تنظیم بودجه نهایت توجه را به بودجه‌های برنامه‌ای داشته (صحیح است) جناب آقای نخست وزیر در مقدمه بودجه فرموده‌اند تلاشهای بی حد و حصری شده است تا کلیه تشکیلات مختلفه مملکتی فعالیتهای خود را در قالب برنامه صحیح بریزند این چه می‌شود این می‌شود بودجه برنامه‌ای بنده معتقدم بودجه حاضر را می‌توانیم بودجه نیمه برنامه‌ای لااقل بخوانیم برای اینکه من می دانم دولت روی این بودجه زحمات زیادی کشیده و توجه کاملی باصول مختلف بودجه نویسی داشته است (صحیح است) امیدوارم همانطوریکه جناب آقای نخست وزیر فرمودند بودجه حاضر مقدمه یک بودجه کامل برنامه‌ای برای سال آینده باشد و سال آینده دولت به مجلس شورای ملی یک بودجه کامل برنامه‌ای منطبق با تمام احتیاجات مملکتی تقدیم بکند این بود اولین دلیل موافقتم با بودجه حاضر دولت در مقدمه عرایضم عرض کردم که دولت در تنظیم این بودجه توجه کاملی باصول علم اقتصاد و آخرین نظرات پذیرفته شده در امر بودجه نویسی قابل اجرا در کشورهای در حال توسعه داشته است پنج شش تا را عرض می‌کنم و زحمت را کم می‌کنم (احسنت) اصل تعادل سالیانه از جمله بهترین و مترقی ترین اصولی است که دولتها همیشه در موقع تنظیم بودجه مد نظر دارند یکی اصل تعادل سالیانه بودجه است زیرا اگر دولتی موفق شد اصل تعادل را اعمال بکند بخوبی می‌تواند تعهدات مالی خود را طبق برنامه انجام بدهد این یک چیز واضحی است کوششی که دولت در پایین آوردن کسر بودجه بحداقل ممکن یعنی از ۱۱ میلیارد به سه میلیاردونیم نموده بهترین دلیل توجه دولت باصل تعادل بودجه است آقایان بودجه نویسی یک امر فنی و علمی است در اصل تعادل بودجهعلمای اقتصاد می‌گویند که دولت وقتی می‌خواهد کسر بودجه را پایین بیاورد موارد تأمین کسر بودجه باید ذکر شود حالا ازراه کسر خرجش یا از راه فعالیتهای دیگر بنده معتقدم اگر دولت اینها را در بودجه نیاورد مسلماً گناه بزرگی را مرتکب شده بود دولت باید بگوید مواردی را که کسر بودجه را تأمین می‌کند چه هستند؟ یک، دو، سه، ده باید بگوید (صحیح است) پس اگر دولت تذکار داده است موارد کسر بودجه را یکی از وظایف علمی کارش را در امر بودجه نویسی عمل کرده است این عقیده شخصی بنده است اصل کاملیت یا بقول جناب آقای نخست وزیر اصل جامعیت بنده معتقدم اصل کاملیت بهتر است آقایان که حتماً بودجه را ملاحظه فرموده‌اند، ملاحظه فرموده‌اند که دولت ارقام درآمدها را بطور ناخالص قبل از کسر ارقام خرج ذکر کرده و سر جمعش را معین کرده همینطور ارقام هزینه را ذکر کرده و سرجمعش را معین کرده رعایت این اصل یعنی اصل کاملیت بزعم اینجانب و بزعم دولت اصل جامعیت علاوه بر تفکیک بودجه عادی از بودجه دستگاههای مختلفه و اختصاصی دولت بنده معتقدم باعث شده است که اصل تمرکز عایدات هم رعایت شود در صورتیکه دولت از این نظر تذکاری نداده است من معتقدم که دولت با رعایت اصل کاملیت اصل تمرکز عایدات را هم اجرا کرده است درآمدها مشخص. هزینه‌ها مشخص، بایستی همه اضافات برود بخزانه مملکت این می‌شود اصل تمرکز عایدات، اصل دیگر که دولت در تنظیم بودجه رعایت کرده است اصل طبقه بندی درآمدهاست دولت در تنظیم این بودجه درآمدهای خودرا تحت عناوین مختلفه طبقه بندی کرده است هزینه‌های خود را هم تحت عناوین مختلفه طبقه بندی کرده و رعایت این اصل علاوه بر اینکه باعث می‌شود که محاسبات دولت همیشه روشن باشد محاسبات ملی، منظورم محاسبات ملی است این امکان را بملت حق شناس و غیور و نجیب و عالیقدر ایران می‌دهد که متوجه بشوند دولت در چه زمینه‌ای فعالیت می‌کند و چه اهداف و نیاتی را تعقیب می‌نماید این تنها فایده‌ای است که دارد از طرف دیگر محاسبات روشن در یک واحد اقتصادی کوچک حائز کمال اهمیت است چه برسد بدستگاه دولت و محاسبات یک مملکت دیگر از اصولی که بنده معتقدم بسیار از اصول لازم و مهم است که دولت رعایت کرده است اصل اولویت است در طبقه بندی نیازمندیهای اقتصادی و اجتماعی ملاحظه می فرمائید دولت بچند مورد از موارد بسیار لازم در هزینه‌ها تذکر داده است آن چند مورد یکی رفاه و بهبود زندگی مردم است ملاحظه بفرمائید چه مورد بسیار خوبی است و تأمین حداقل زندگی مردم است معذرت میخواهم زندگی کارمندان و مسائل مربوط ببهداشت و درمان، توسعه و گسترش فرهنگ اینها قابل تفسیر هستند بنده با کسب اجازه از حضور مقام ریاست و نمایندگان محترم چند کلمه‌ای قائل به تفصیل می‌شوم در این مورد بنده معتقدم از اهم مواد برنامه بزرگترین مبارزه انسانی در نیمه دوم قرن بیستم همین احتیاجات اولیه بشر است هیچ احتیاجی بتذکار ندارد آقایان در اثر موفقیتهای پزشکی و پیشرفت علم طب و بهتر شدن وضع درمان و بهداشت امروز جمعیت دنیا رو به تزاید است عده‌ای از علمای اقتصاد معتقدند که تا آخر قرن بیستم جمعیت دنیا دو برابر می‌شود خوب در مملکت ما که یک مملکت کم جمعیتی است حداقل طبق آمارهای موجود که بنده رسیدگی کرده‌ام سالی نیم میلیون نفر بجمعیت ایران اضافه می‌شود (صحیح است) این نیم میلیون نفر و آن عده از هم وطنان عزیز و عالیقدر ما که هنوز در زندگی یک محرومیتهائی دارند آیا ملاحظه می فرمائید محق باین برتریت و اولویت هستند یا نه؟ مسلماً هستند دولت بمسأله بسیار مهم و جالبی توجه کرده است این مردم احتیاج بخوراک دارند احتیاج بپوشاک دارند احتیاج ببهداشت دارند احتیاج بفرهنگ دارند پس ملاحظه می فرمائید که دولت به این اصول توجه کرده و در بودجه خودش اعمال کرده است و می‌شود گفت یکی از اصول بسیار مهمی است که خیلی لازم است در کشورهای در حال توسعه رعایت بشود یکی دیگر از محاسن این بودجه ارزیابی هدفها است در این بودجه هدفهای دستگاه اداری و هدفهای دستگاه بهره برداری و ارزش آنها بنحو بسیار بارز و مشخصی معین شده است با رعایت این اصل دولت کوشش کرده است که درآمد خودش را هر چه باشد پنج تومان یا ده تومان به نسبت هدفهای متعدد و مترقی خود در کمال منطق و در کمال دقت حساب تقسیم بندی بکند و رعایت این اصل باعث می‌شود که ضروریات و احتیاجات مملکت بموازات هم انجام بشود اگر این اصل را یعنی اصل ارزیابی هدفها را دولت در این بودجه اعمال نمی‌کرد ای بسا اتفاق می‌افتاد که یک کاری اصلا لازم نبود و مقدم بر فعالیتهای لازم انجام می‌شد باین نکات باید توجه شود.
اصل وحدت بودجه از جمله مهمترین نکاتی است که دولت در این بودجه رعایت کرده است تمام بودجه‌های دستگاههای مهم مملکتی اعم از اختصاصی و غیره را در این بودجه گنجانده است مصرف اعتبارات و نحوه طبقه بندی آنها هم طبق شرایط خاصی است (صحیح است) بنده معتقدم عقیده شخصی بنده است و این را توجیه می‌کنم باصل وحدت بودجه بنده بسیار مشعوفم بسیار مسرورم که دولت این اصل را به نحو کاملی بمرحله اجرا درآورده است (صحیح است) بنده دلایل دیگری در مورد موافقت با بودجه دارم منتهی یکی دوتا از دوستان عزیز طی مرقومه‌ای امر فرمودند که یک قدری کوتاه بیابیم و کمتر صحبت بکنم رعایت ایجاز را می‌کنم (خواجه نوری- بفرمایید خیلی استفاده می‌کنم) بنده در مورد تبصره‌های بودجه دلایلی دارم که البته برای رعایت ایجاز و اختصار و جلوگیری از اطالة کلام آن موافقت‌ها و آن دلایل را می‌گذارم و در موقعی که تبصره‌ها مطرح می‌شود مزاحم آقایان می‌شوم این است که سخن را کوتاه می‌کنم.
بنده با کمال شعف و مسرت از اینکه دولت برای اولین دفعه یک برنامه کامل توسعه اقتصادی، رشد اقتصادی را با سرعت کاملی تهیه دیده است البته تحت رهبری شهریار معدلت پرور ما بجناب آقای نخست وزیر که خودشان مؤمن هستند به این اصل فرض می‌کنم که امروز توفیق کشورهای توسعه یافته بیشتر در اثر دخالتها و ارشاد و رهبری دولتهای آنهاست و مسلماً تصدیق میفرمائید که کشورهای در حال توسعه می‌بایستی فعالیت بیشتری در امر توسعه اقتصادی شدت عمل بیشتری در امر از بین بردن اشکالات اقتصادی بخرج بدهند بنده معتقدم دولت حاضر نهایت کوشش را می‌کند، فعالیت می‌کند اما جناب آقای نخست وزیر بنده بنام سعادت ملت ایران از جنابعالی میخواهم که اگر در ۲۴ ساعت ۱۸ ساعت کار می‌کنید و در فعالیت هستید در تلاش هستید این ۲۴ ساعت را بیشتر کنید (چند نفر از نمایندگان – بیشتر از ۲۴ ساعت در شبانه روز که نمی‌شود کار کرد) معذرت میخواهم یعنی ۱۶ ساعت را ۱۸ ساعت، ۲۰ ساعتش بکنید عیبی ندارد یکی دو عدد زیاد بشود اشکالی ندارد تا انشاء الله با اتکاء با الطاف باریتعالی و استظهار بعنایات خاص ذات اقدس اعلیحضرت همایونی شهریار معظم ما دولت جنابعالی موفق بشود برای بهبود زندگی مردم و رفاه و آسایش ملت نجیب و حقشناس ایران گامهای مؤثری بردارد و رضایت شهریار معظم ما را که آنی از فکر رفاه و آسایش آحاد و افراد این مملکت بیرون نیستند فراهم بکند (انشاء الله) سخن کوتاه از زحمتی که دارم معذرت میخواهم و از حوصله‌ای که فرمودید بسیار بسیار متشکرو. (احسنت)
رئیس – آقای فخر طباطبائی بعنوان مخالف صحبت می‌کند؟ بفرمائید.
فخر طباطبائی – برای کسی که از روی حقیقت خلوص قدم بر می‌دارد بهترین پاداش رضایت و جدانی است که از عمل خودش و در قلب خودش حاصل می‌شود بنده که در این لایحه بعنوان مخالف صحبت می‌کنم مخالفت من مخالفت با شخص نیست مخالفت با مطلب است که این جا مطرح شده و مطالب و جهاتی است که به نظر من قابل انتقاد می‌آید و انتقاد است که شوق و ذوق باطنی بچرخهای مملکت می‌دهد، به دستگاه مملکت می‌دهد که دولت بهتر و سریعتر و تندتر وظایفش را انجام بدهد. در میان لولیحی که دولت تقدیم مجلس می‌کند به نظر بنده لایحه بودجه اهمیت خاصی دارد. اهمیت لایحه بودجه در این است که موضوعشخل و خرج مملکت است و به اصطلاح شمائی است از فعالیتهای اقتصادی و اجتماعی که دولت در نظر دارد در آن سال مالی این فعالیت‌ها را انجام بدهد. لایحه بودجه‌ای که امروز مطرح است به نظر بنده از چند نظر حائز اهمیت است یکی به ضرورت بودجه بودن نفس امر که لایحه بودجه است و مربوط به دخل و خرن مملکت است. دوم بودجه ایست که دولتی که وارث انقلاب ششم بهمن است و برای به ثمر رسانیدن آن لنقلاب و در مسیر و جهت آن تحول روی کار آمده است این بودجه را تقدیم شورای ملی کرده و از این جهت بسیار در خور تدقیق و مطالعه است که به بینیم بخیر مردم اصیل و زحمتکشان و دهقانانی که سهیم در تحول تابناک ششم بهمن بوده‌اند چه اقداماتی در نظر گرفته شده است. اهمیت دیگر این بودجه که به نظر من رسیده این است که قسمتهایی به عنوان چند تبصره در این لایحه بودجه است و بیشتر مطالب بنده روی همین تبصره مربوط به چند فقره وامی است که دولت اجازه خواسته از این دولتها بگیرد و آن وامها را به کیفیتی که در لایحه بودجه و در تبصره ۵۷ بند الف و ب الی آخر آن ذکر کرده است بمصرف برساند بنده بیشتر عرایضم روی موضوع همین تبصره است و شخص آقای نخست وزیر و هیأت دولت همه آقایان وزراء را بنده واقعاً مردمان منصف و حقیقت جو و خدمتگذار می دانم (صحیح است) و انتظار هم دارم که منصفانه به عرایضم توجه کنید گوش بدهید و ملول نشوند از این که من جهات نقض این بودجه را آنچه به نظرم می‌رسد عرض می‌کنم توضیح می‌دهم و در معرض قضاوت نمایندگان محترم قرار می‌دهم تذکرات من همان طور که عرض کردم مطالبی است اصولی از جهت وظیفه و مسئولیت خطیر نمایندگی که بر عهده بنده است و بحکم این وظیفه آنچه را که در خیر دولت و مصلحت مردم می‌اندیشم باید عرض کنم مادة ۳۹ آئین نامه داخلی مجلس راجع به نحوه رسیدگی به بودجه است که بنده قسمتی از آن را قرائت می‌کنم و آن تبصره ایست در ذیل مادة ۳۹ راجع به طرز رسیدگی به لایحه بودجه البته من مقدمه را بری این که وقت آقایان گرفته نشود قرائت نمی‌کنم «تبصرة ۱ – مقصود از رسیدگی مذکور در این ماده عبارتست لز بررسی دقیق در اقلام عواید مملکتی و صحت ارقام و مطابقت آن با قوانین موضوعه و در مورد اقلام هزینه بررسی دقیق ارقام و تطبیق صورتهای ریز و مطالعه دلائل بودجه‌های هزینه هر وزارتخانه و پیشنهاد صرفه جوئی از راه تقلیل یا حذف اقلامی که غیر ضروری تشخیص داده شود» البته ذهن نمایندگان محترم از این تبصره مستحضر است، لازم نبود بنده همه را قرائت بکنم ولی از این استحضار و نتیجه گیری از عرایضم قسمتی را قرائت کردم. جناب آقای مهندس والا مخبر محترم کمیسیون بودجه که در این مقابل تشریف دارید از شما می‌پرسم این ریز اقلام بودجه را که بر عهده و وظیفه کمیسیون بودجه بوده است که قلم به قلم تدقیق و رسیدگی بکنند و صحت و سقم هر قلم را تشخیص بدهند این وظیفه را کمیسیون بودجه انجام داده؟ (صادق احمدی – بهیچوجه) اگر انجام نداده اشد این ایه با این ارقامی که نوشته شده هم برای بنده هم برای هر شخص متخصص در امور مالی قضاوتش مشکل است که آیا این اقلام اقلامی است که واقعیت دارد یا خیر – البته در قانون قضاوت همیشه جناب آقای وزیر دادگستری اصل برائت و صحت را رعایت می‌کنیم، اصل را بر صحت قرار می‌دهیم و بنهده از این حهت فکر می‌کنم که شاید کمیسیون بودجه اصل را بر صحت قرار داده ولی هیچ وقت عملاً هم ممکن نبوده است که کمیسیون بودجه و دو کمیسیون دیگری که این لایحه بودجه به ان جا رفته است با این اقلام با آن کیفیتی که وظیفه داشتند رسیدگی بکنند و در دسترسشان هم ریز بودجه تفصیلی آنچه بنده تحقیق کرده‌ام نبوده است این یک حقیقتی بود از نظر آئین نامه که بنده فرض دانستم، واجب دانستم تذکر بدهم کهخ برای بنده بودجه‌ای که می‌آورند بودجه تفصیلی آن اقلا ضمیمه باشد تا کسانیکه علاقمند هستند البته این هم واجب کفائی است یک کسی انجام داد ممکن است به دیگران هم بگوید ولی کسی که علاقمند بود این ریز بودجه در دسترسش باشد نه این که بدون بودجه تفصیلی و به این کیفیت باشد که ما نتوانیم با وجدان راحتی روی این اقلام قضاوت کنیم و صحه بگذاریم به صحت آن (مهندس والا –تبصره ۱ مطلب را روشن کرده است) (ریگی – مطالبتان را بفرمائید تبصره‌ها روشن است) انصاف داشته باشید شما فکر نکنید که این حرفها را که می‌زنید دولت خوشش می‌آید (مهندس صائبی – این حرفها در بین نیست) بنده رفتم زحمت کشیده مطابق آئین نامه هم صحبت می‌کنم بنده بحضرتعالی هم کمال ارادت را دارم ئلی خواهش می‌کنم یک قدری هم حوصله گوش دادن داشته باشید (مهندس صائبی – هر اطلاعی را بخواهید در اختیارتان می‌گذارند) عرض کنم جناب آقای نخت وزیر تشریف نداشته‌اید بنده راجع به طرز رسیدگی به اقلام بودجه صحبت کرده که منطبق به ریز بودجه تفصیلی نشده است ولی هنوز هم در کمال خلوص خدمتتان عرض می‌کنم شما در عین حال که من تردیدی ندارم مرد خیر اندیشی هستید می‌خواهید خدمت بکنید بنده از این بودجه و لایحه‌ای که آورده‌اید رایحه خوشی و خیری به نفع طبقات زحمتکش و دهقانان که پایه گذار این تحول بوده‌اند استشمام نمی‌کنم این راهم باید متذکر باشیم که ما همه به دنبال یک هدف هستیم و آن خدمت صادقانه برژیم سلطنتی مملکت به حفظ اصول مملکت و کار کوشش برای پیشرفت مقصد ملی و عظمت و آبادانی و اعتلاء مملکت است که از جان آن را گرامی تر می‌دارم بنده معتقدم که باید تمام نیروهای فکری و بدنی ملت را در راه این کار و در راه پیش بردن آمال و آرزو و ترقیات اقتصادی و عظمت و اعتلای مملکت متمرکز نمائیم النهایه متأسفم که در لایحه بودجه که اصولاً می‌بایستی متضمن نکاتی برای به کار انداختن نیروی محرکه و سوق دادن باطنی ملت به کوشش و کار باشد آثاری در اینجا مشاهده نمی‌شود و شما مطمئن باشید هیچ کاری بدون جلب شوق باطنی مردم از پیش نمی‌رود، هیچ اقتصادی بدون جوشش باطنی و مردم رونق و آب و تاب به خود نمی‌گیرد این قولی است که تمام علمای اقتصاد دنیا در آن متفق هستند، میل و رغبت به کار و کوشش باطنی جامعه اصیل ترین و مهمترین عامل تحرک اقتصادی آن اجتماع است و به عبارات اخری پی ریزی و تحرک باطنی اجتماع از عوامل پیشرفت اقتصادی است و شما به دلایلی که عرض کردم بیشتر باید به این موضوع توجه بکنید منظور بنده از عرض این عرایض این بود که باید نقشه اقتصادی دولت طرحهای اقتصادی دولت و هدف دولت طوری باشد که بجوشاند شوق باطنی مردم را به کار بیندازند نیروهای محرکه باطنی مردم را که بیشتر آن جناب آقای وزیر کشاورزی به کار انداختن نیروهای محرکه همین دهقانان آزاد است که با اینها می‌بایست بیشتر و بهتر یاری بشود تا اینکه در این اراضی که به تازگی مالک شده‌اند و این خرده مالکینی که یک صنف و طبقه خاصی را در نتیجه این تحولات بوجود آورده‌اند رونقی بگیرد و باعث آبادی و پیشرفت اقتصادی مملکت بشوند (صحیح است).
جناب آقای نخست وزیر هیچ وقت نمی‌توانم از شما ظرف این مدت ۶ ماهه چنین توقعی را داشته باشم (یکی از نمایندگان – ۶ماه نشده چهار ماه است) کمتر شده خیلی خیلی عذر میخواهم مدتش شاید خیلی در نظر بنده زیاد باشد از لحاظ این که شما به تمام مسائل توفیق حاصل کنید در عین حال هم این انتظار را ندارم که خدای نخواسته ترتیبی پیش بیاید که مشکلات ما در آینده افزوده بشود، می دانید با تحول عمیقی و تابناکی که بهدایت شخص شخیص اعلیحضرت همایونی هنگام دولت جناب آقای علم در مملکت به وقوع پیوست رژیم ارباب و رعیتی به کلی منسوخ شد سپاهیان دانش به روستاها فرستاده شدند تا روستازادگان را سواد بیاموزند و خود دهقانان را هم در کار و کوشش و زندگی بهتر ارشاد و هدایت کنند، در سیاست خارجی مشکلاتی ما داشتیم که این مشکلات به نیروی تدبیر شاهنشاه بحمدالله حل و فصل شده و حسن ختام یافت، ابرهای تیره‌ای که افق سیاسی ما را با همسایه بزرگ شمالی غبار آلود کرده بود بر طرف گردید و مودت و صفا و حسن تفاهم و احترام متقابل جایگزین آن شد. اصولی که در۶ بهمن به تصویب ملی رسید به قدری ریشه دار و عمیق است که درک آن در ابتدای امر برای بعضی مشکل بود و هر چه زمان بگذرد لزوم و اهمیت و عظمت آن بیشتر روشن می‌گردد در تعقیب چنین و به ثمر رسانیدن این نهضت بود که دولت جنابعالی روی کار آمد و برنامه خودتان را در جهت تحقق بخشیدن و به ثمر رسانیدن آن به مجلس عرضه داشتید، امروز ما انتظار داشتیم که آثار این معنی در بودجه و در توجه به بالا بردن سطح تولیدات کشاورزی و بهبود زندگی دهقانان و زحمتکشان اصیل در تحول ملی به وجه مشعشی بچشم بخورد، از طرف دیگر چون جنابعالی بعد از وکالت مجلس به نخست وزیری منصوب شده‌اید در رعایت اصول و قواعد مجلس و مشروطیت از شما توقع بیشتری داریم اما گذشته از این که آثار توجه و اقدامات مفید مؤثری به این طبقات دهقان و زحمتکش در بودجه شما به چشم نمی‌خورد اصول و مبانی قواعد مجلس را هم باید در کمال اخلاص بگویم که در بعضی از تبصره‌ها از لحاظ دوفوری بودن و یک فوری بودن رعایت نشده و بنده خیلی خوشوقتم که صبح امروز با تذکری که در قسمت اجرای آئین نامه مجلس داده شد توجه شد و جناب آقای رئیس محترم مجلس شورای ملی هم نهایت توجه را فرمودند که در موقع خودش مطرح می‌شود و از این جهت این موضوع هم تزئین داده می‌شود که با لایحه بودجه انطباق داشته باشد، مطلبی که می‌خواستم عرض کنم راجع به موضوع طرحهائی بود که در تبصره قید شد. این وامها فقط طرف وام دهنده نرخ بهره مدت و موضوع کاری که بوسیلة این وام انجام باید بشود در تبصره است ولی به نظر بنده کافی نیست بنده از شرایط دیگری آگاه نیستم شرایط دیگری نیست غیر از این شرایطی که ذکر شده یعنی علاوه بر این شرایطی که ذکر شده (ریگی مثلا؟) بنده بقدری حاضر الذهن هستم که جواب بدهم جناب آقای ناروئی ببخشید مثلاً اگر سفته‌ای پرداخت نشد تمام سفته‌ها حال می‌شود جناب آقای ریگی می‌توانم از این قبیل خدمتتان عرض کنم یک شرایطی می‌گذارند و یا هزینه‌هایی که باید به مصرف برسد از این قراردادها آمده به مجلس تذکراتی که بنده عرض می‌کنم چیز تازه‌ای نیست این تذکراتی که من عرض می‌کنم در کمال اخلاص است، خدا شاهد است هیچ جنبه تعصب و مخالفت و این نکاتی که فکر می‌کنند ندارد بنده چیزهایی که به نظرم معقول و منطقی می‌رسد عرض می‌کنم و وظیفه دار هستم بحکم نمایندگی عرض کرده باشم (احسنت) در این قرارداد وام شرایط دیگری هم هست که ما آگاه نیستیم ممکن است شرایط مطلوبی باشد ممکن است خدای نکرده شرایط نامطلوبی در آن باشد، در جلسه کمیسیون دادگستری همین چند روز پیش یک قرارداد وام داشتیم ۲۰ روز نگهداشتیم گفتیم درشأن ما و ملت ایران نیست که مالیاتی از این بابت مطالبه بشود رفتند و مذاکره کردند دیدند همان عرضی که بنده کردم درست است آنها هم همان مطلب را گفتند و اظهار کردند که اشتباه در ترجمه است والا آنها هم چنین مطلبی را توقع نداشتند بنابراین من به سلیقه خودم بهتر می دانم که اصول این قرارداد جداگانه بیاید به مجلس و مجلس با آگاهی و وقوف کاملی روی این قراردادها مشورت کند اگر این کار می‌شد این جنبه یک فوری و دو فوری و این بحث‌ها هم اصلا به میان نمی‌آید و قرضه اگر لازم بود مجلس تصویب می‌کرد و اگر لازم نبود تصویب نمی‌کرد و عدم لزومش را متذکر می‌شد (صحیح است) بحث جداگانه‌ای است که بنده عرض می‌کنم پس نتیجه می‌گیرم این اجازه‌ای که حضرت مستطاب عالی خواستید راجع به این وامها چون اصول قراردادش ضمیمه نیست محقق نمی‌شود مگر اینکه اصل قرارداد به تصویب مجلس برسد علاوه بر این طی تبصره و بشرحی که در تبصره مشروحاً ذکر شده این وامها مطلقاً جنبه عمرانی دارد و مربوط به امور تولیدی نیست، عرض کنم بنده راجع به اصل وام یک اعتقاد شخصی دارم وامی که برای مصرف اموری باشد یعنی برنامه اش طوری باشد که باصرفه باشد باصطلاح امروز رانتابل باشد یعنی برگرداند آنچه خرج می‌کنیم و این وام هم بدست دستگاه اجرائی باشد که از آن جهت هم مطمئن باشیم که پول ما بمصرف واقعی می‌رسد نه ۱۴۰ میلیون دلار نمی دانم در حدود اینقدر بلکه ده برابر این هم اگر وام بگیرید هیچ نگرانی ندارم ولی بنده نگرانیم جناب آقای نخست وزیر از این است که این وامها اولا جنبه عمرانی دارد یعنی یک وامی است که شما می‌خواهید با آنها یک دستگاه هائی را از خارج بخرید و وارد این مملکت بکنید بنده که قرارداد را ندیده‌ام البته کار عمرانی است، برای راهسازی احتیاج دارید این وام را می‌گیرید ممکن است در آن قرارداد یک شرطی بگذارند که آقا این وام و این اعتبار را بشرطی به شما می‌دهیم که شما فقط این جنس را از مملکت ما بخرید و حال اینکه مملکت دیگر ممکن است ارزان تر داشته باشد (یکنفر از نمایندگان ـ در تبصره هم هست) به تبصره هم می‌رسیم بنابراین نگرانی بنده این است که این واقعاً جنبه تولیدی ندارد و الا اگر بمصرف کارهای تولیدی می‌رسید بنده نه این که این تذکرات را نمی‌دادم خیلی هم موافق بودم با تحصیل اعتبار که این اراضی وسیع و پهناوری که ما داریم در این مملکت آباد کنیم چه بهتر از این و چه عیبی دارد درست است که آنها بما اعتبار می‌دهند اما بدون جهت که بما اعتبار نمیدهند می دانند که ما اعتبار داریم بما اعتبار می‌دهند می دانند که ما ثبات داریم می دانند که ما امنیت داریم، می دانند که ما یک مملکت وسیعی هستیم و دارای ذخائر کافی در این مملکت هستیم ولی ما باید بفکر خودمان باشیم ما باید فکر کنیم این اعتباری که می‌گیریم می خواهیم چکار کنیم (احسنت) این فکر راباید بکنیم کار راباید تجزیه و تحلیل بکنیم اگر بصرفه و صلاح بود بروید به استقبالش نه این اندازه اعتبار ده برابر این اعتبار هم تحصیل کنیم و بیاوریم مملکت را آباد کنیم جا دارد این مطالبی است که بنظر بنده می‌رسد در مورد اعتباراتی که از خارج باید بگیریم و بنده از این موضوع که مطرح کردم میخواهم نتیجه گیری کنم که ما شکل اجتماع خودمان را کیفیت اجتماع خودمان را در نظر بگیریم ببینیم برای پیشرفت برای تحرک چه عواملی لازم داریم کمبودمان چیست برویم دنبال این کمبود و کارمان را نقشه مان را بر طبق آن ترسیم کنیم برای این که یک کار اقتصادی که در یک اجتماعی بشود بنظر بنده عامل اولش امنیت است عامل دوم منابع طبیعی است کشاورزی و غیره و غیره عامل سوم هم یک دستگاه اجرائی منظم صحیح وسالم ممکن است عناوین دیگر هم باشد که ممکن است بنده حضور ذهن نداشته باشم و جناب آقای نخست وزیر و سایر آقایان دیگر می دانند که ما امنیت کامل داریم، ثبات کامل داریم محل تردید نیست در ممالک خاورمیانه بعلت سیاست خردمندانه پادشاه ما نه این که ما را از طوفان حوادث نگهداشته، من عقیده دارم که خاورمیانه را هم نگهداشته است (صحیح است) و ایران با داشتن منابع ثروت که الحمد الله نفت هم داریم، اراضی وسیع داریم، البته ما از منابع ثروت چیزی کم نداریم فقط نقص در ترکیب کار و بهم انداختن این موضوع است (صحیح است) و نسبت به مسأله سوم دستگاه اجرائی خیلی متأسفم من آدم بدبینی نیستم ولی خیلی متأسفم جناب آقای نخست وزیر، دستگاه اجرائی صحیح و سالمی آنطوری که با اطمینان خاطر اعتبارات را در اختیارش بگذاریم نداریم (صحیح است) این را باید توجه کنید و اصلاح بفرمائید این اسراف و تبذیرها را جلوگیری کنید بنده خیلی دلم می‌خواهد همه مردم این مملکت مدیر کل و معاون باشند و پست‌های حساس داشته باشند والله شاد هم می‌شوم ولی مصالح مردم این مملکت را هم در نظر بگیرید اینها چقدر باید مالیات بدهند چقدر باید عوارض بدهند این عوارض باید در خیر جامعه صرف بشود اینها جهاتی است که باید توجه بشود.
بالاخره اگر حضرت عالی به دولت هائی که از شهریور ۱۳۲۰ به بعد آمده‌اند نگاه کنید این دولت که آمده است در مسیر یک تحول مهم آمده است بنده توقعم از دولت حضرتعالی این است که باین تبذیزات باین اسراف‌ها باین توقعات که هست خاتمه بدهید وقتی اینها را خاتمه دادید تشریف بیاورید آنچه که آوردید با نقشه خوب با اقتصاد خوب با طرح باصرفه ورا نتابل آنها را بیاورید ببینید آقایان صحه می‌گذارند یا خیر مملکت را می‌خواهیم هدف ما یکی است ما در یک هدف و مسیر هستیم یک مثال ساده عرض می‌کنم اصلاً یک عقیده حقارتی در بدهکار پیدا می‌شود یک اختلافی بین بستانکار و بدهکار پیدا می‌شود بنده در زندگی شخصی خودم خیلی کوشش می‌کنم قرض نداشته باشم چرا؟ چون اگر امروز از تاجر محلم قرض کردم اگر پرونده مالیاتی داشت روی پرونده مالیاتش ممکن است اغماض کنم برای اینکه فارغ از این جریان باشم قرض نمی‌گیرم قرض کردن وقتی خوب است که برای مصرف معقولی باشد در مصارف غیر معقول جنایت است چون آقایان خسته شدند یک مثالی عرض می‌کنم همین آقائی که در دادگستری خودش را پائین انداخت این برنامه اش درست نبود چرا این رفته بود یک خانه ئی را که ۴۰ هزار تومان قیمت داشت گرو گذاشته بود ۲۰ هزار تومان گرفته بود و رفته بود از آلمان اتومبیل خریده که به ایران بیاورد رانندگی هم بلد نبوده در بین راه تصادف کرده و اتومبیل ۲۰ هزار تومانی را به ۵ هزار تومان فروخته بود قرض هم ربح داشت ربح روی ربح آمد خانه اش را خواستند اجرائیه صادر کنند این موجب شد که خودش را پائین انداخت از این شواهد باید یک نتیجه اصولی بگیریم یک نتیجه باطنی بگیریم که تا قرض می‌کنیم فکر دادنش را هم بکنیم فکر این تعهدات رابکنید آقای نخست وزیر برای بعضی از این وامها سه سال دیگر وقت داریم سه سال دیگر سر رسید آن می‌رسد ربح هم رفته رویش بنده یک حساب اجمالی در فکر خودم کردم ۲/۵ برابر اصل اعتبار ما باید بهره بدهیم حساب این قرضها را بکنید تا آخرین قسطی که سر رسیدش برسد این مبلغ باید ربح بدهیم باید حساب کرده باشیم اگر به مصلحت هست بکنید اگر به مصلحت نیست عجله نکنید شرایط قراردادش را ببینید ببینید صلاح است ما باید از تمام حسابش آگاه باشیم عرض کنم حضورتان که اگر صلاح هست بگیریم بهر حال خلاصه بودجه دولت شما بکیفیتی که ملاحظه می‌شود در حدود همان اقلام و در آمد و هزینه‌های سابق است نه آماری از تقلیل هزینه‌های سنگین غیر ضروری بچشم می‌خورد و نه به بالا بردن سطح تولیدات که از اهم مسائل مملکتی است عنایت شده است بنابراین با بودجه‌های سالهای قبل از حیث تفکیک خرجها بهیچ وجه منالوجوه تفاوتی ندارد با این کمبودی که سایر آقایان تذکر دادند که بنده دیگر تذکرش را جایز نمی دانم و بهر حال نه آن را می‌توان بودجه برنامه‌ای دانست و نه بودجه عملیاتی زیرا نه کلیه برنامه هائی که در سال جاری باید اجرا بشود در آن منعکس است و نه کلیه عملیات تولیدی و عمرانی را متضمن است و از این جهت در کاملیت آن تردید دارم تقریباً در حدود یکماه و نیم قبل از روی کار آمدن این دولت بود که قانون سپاهیان بهداشت بتصویب مجلسین و توشیح ملوکانه رسید برای تحقق بخشیدن باین قانون و تحقق بخشیدن باین آرزوی ملی و اجرای این قانون که مربوط به تندرستی و بهداشت بالغ بر ۱۵ میلیون نفوس و دهقانان ایرانی است چه فکری فرموده‌اید و چه اعتباری برای اجرای این قانون در نظر گرفته‌اید مگر نه این است که عمده نارضایتی مردم از بطوء جریان کارهای آنها در دادگستری در کادر فعلی در حدود دویست پست بلا متصدی خالی در حال حاضر است جناب آقای دکتر یگانه تشریف دارند اگر خلاف عرض می‌کنم بگویند خلاف است بنده تصور می‌کنم که همین کادر موجود را شما باید تکمیل کرده باشید در این کادر موجود که دویست پست خالی بلا متصدی دارد شما فکر می‌کنید جناب آقای نخست وزیر هزارو دویست قاضی بنده رقم اصلی اش را نمی دانم در همین حدود است در سراسر مملکت ایران بفرمائید چطور جواب این همه احتیاجات و مراجعات مردم را بدهند (رامبدـ بهیچوجه نمی‌توانند) اینها جهاتی است که می‌بایست تذکراً عرض کرده باشم چون مورد علاقه مردم است و از دولت انتظار داریم که مورد توجه قرار دهد موضوع دیگر اجرای قانون اطفال بزهکار است این قانون جناب آقای نخست وزیر روی هوی و هوس بوجود نیامده و ضرورت اجتماعی این قانون را بوجود آورد این قتل و جنایاتی که در روزنامه‌ها ملاحظه می فرمائید این قانون را بوجود آورده است چرا؟ برای اینکه اگر جلوی انحراف اخلاقی کوچکی که طفلی دارد گرفته نشود ده، پانزده، ۲۰ سال دیگر یک جانی بالفطره می‌شود این قانون اطفال بزهکار برای این است که اطفالی که بین سنینی هستند که بحد بلوغ نرسیده‌اند اگر مرتکب جنایت شدند اگر مرتکب خطائی شدند در یک دستگاه به ترتیب صحیحی ظرفیت اجتماعی و نواقصی که در شخصیتشان هست برای تطبیق با اجتماع این ظرفیتشان کافی و کامل بشود و این قانون برای این بوجود آمده چون امروز قانون جنبه انتقامی و ارعابی را در نظر نمی‌گیرند و بیشتر جنبه اصلاحی دارد و باصلاح بزهکار توجه می‌کنند اگر ما این قانون را اجرا بکنیم جناب آقای نخست وزیر ده سال دیگر ۱۵ سال دیگر آمار جنائی خود بخود پائین می‌آید زیرا از اطفالی که امروز انحراف حاصل کرده‌اند جلوگیری می‌شود اینها مواردی است که انتظار دارند توجه بفرمائید همین موضوع یک جنبه اقتصادی دارد چون این دولت بیشتر روی اقتصاد تکیه دارد و بنده عرض می‌کنم که یکی از موارد عمل اطفال بزهکار این است که اتلاف نیرو می‌شود اینها هم یک نیروئی هستند که از طریق خلاف قدم برمی دارند و در روش غلط قدم برمی دارند بیائید این نیرو را در صلاح و خیر جامعه بیندازید و از این نیرو استفاده کنید که بهدر نرود و از این نیرو بهره برداری کنید این هدفها بود که این قانون را بوجود آورد و هنوز اجرا نشده است بنده توجه دولت را بدلیل بوجود آمدن این قانون جلب می‌کنم قانون دیگری است راجع به اقدامات تأمینیه که متضمن اصلاح زندانها است اینها بایستی عمل بشود اگر زود بود و وسائل فراهم نبود چرا قانون را آوردند و چرا اینهمه وقت صرف شد وزیر دادگستری وقت مصاحبه می‌کرد که قوانین مانده و چطور و چطور قوانین فقط نباید زینت باشد و این قانون اگر مفید نبود بنده حرفی نداشتم ولی قانونی است که بخیر جامعه است چرا اقدام نمی‌کنند بنده در این بودجه که ملاحظه کردم برای وزارت فرهنگ آن اندازه که باید توجه بشود توجه نشده بنده این اصول را اصلا معتقد نیستم که نقل و انتقالات فرهنگ و غیر فرهنگ را کاری ندارم این نقل و انتقالات علاوه بر اینکه بی حاصل است تحمیلی است بر بودجه مملکت از لحاظ پرداخت هزینه سفر و لو اینکه ضرورت داشته باشد بنده اصلاح را در نقل و انتقال نمی دانم و لو از واحد کوچک یا واحد مؤثرتر مگر اینکه ضرورت این نقل و انتقالات را ایجاب کند ولی اصولا به نظر بنده مکانیسم کار و واقعیت کار وزارت فرهنگ بایستی یک برنامه خیلی متقن داشته باشد بنده جناب آقای دکتر جهانشاهی را می‌شناسم واقعاً به ایشان اعتقاد دارم بسیار مرد شریفی است از عدلیه ایشان را می‌شناسم در فرهنگ هم همینطور ولی چیزیکه هست باید یک برنامه‌ای باشد یک فکر قطعی در آن شده باشد یکسال اینطور، یکسال آنطور این صحیح نیست افکار مردم را در یک جهت بیاورید افکار در فرهنگ معقول و منطقی است هدف ما معلوم و مشخص است افکار اینها را در یک جهت سوق بدهید یک وقتی در اینجا دوست عزیز بنده آقای سرتیپ پور فرمودند که در کتاب درسی یکجا گفته می‌شود ما نداریم از رضای حق گله و در جای دیگر می‌گویند شو خطر کن بکام شیر بجوی اینها البته مثال است ولی بایستی یک کیفیتی پیش بیاید که افکار نسل جوان ما نسلی که در آینده است بطرف صلاح سوق داده می‌شود جناب آقای نخست وزیر جنابعالی فکر نکنید که یک مدتی تشریف دارید یک اعتباراتی تحصیل می‌کنید از فلان و فلان بعد دیگری که می‌آید گرفتار تعهدات سنگینی است نه فکر کنید مملکت است حضرتعالی چه نخست وزیر باشید و چه نخست وزیر نباشید شخص محترمی هستید مال این مملکت هستید و ایرانی هستید از این جهت فکر بکنید حتماً کاری را که ظرف این مدت می‌کنید فکرتان را برای آینده بکار بیندازید چون خدا شاهد است یکی از اشکالات ما این است که آینده را در نظر نمی‌گیریم و به آینده کمتر توجه می‌شود ما باید به آینده توجه داشته باشیم بنده هنوز خاطراتی را که جنابعالی در مدرسه فیروز بهرام تشریف داشتید بیاد می‌آورم که در آنروز تحصیل می‌کردید و امروز صدر اعظم و نخست وزیر هستید و اینهائی هم که امروز تحصیل می‌کنند اینها شخصیتهای فردای ما خواهند بود اینها باید فکرشان مسیرشان جهتشان تمام اینها روشن باشد. صحبت از اسراف و تبذیر شد باید عرض کنم که در حال حاضر دستگاههای اداری و سازمانها به رؤسا و مدیر کلها و اعضای برجسته در حال مرخصی هم پاداش و اضافه کار می‌دهند جناب آقای نخست وزیر بنده در کار خودم در کار قضائی هم که بودم نمی‌خواهم ادعا کنم که شخص بی خیری نبودم اگر کسی کار می‌کرد بهش توجه می‌کردم ولی هیچ معقول و منطقی نیست بنده در مسافرت و در معذوریت باشم خارج و داخل رفته باشم فوق العاده اضافه کار بگیرم این را دستور بفرمائید که توجه کنند (نخست وزیر – همه اینها را جلوگیری کرده و می‌کنم) جیلی متشکرم اینها نکاتی است که واقعاً بایستی به آنها توجه بشود بهر حال از این نابسامانی‌ها و هر گونه تجاوزات دیگری که به بیت المال مملکت می‌شود باید جداً جلوگیری بشود و مملکت بیش از این تاب تحمل فساد و چپاول آزمندان را ندارد صحبت بنده راجع به وزارت فرهنگ بود بنده عقیده راسخ دارم، اعتقاد دارم، امیدوار هستم و امید قطعی دارم که در مملکت ما اگر روی برنامه صحیح و در یک جهت پیش برویم ۱۵ سال دیگر، ۲۰ سال دیگر ما در سازمان دنیا، در تکنیک علمی دنیا سهیم و شریک خواهیم بود ما افراد و جوانهای بسیار با استعدادی داریم علت عقب ماندگی ما از دنیا نبودن وسائل تخصصی بوده وسائل تخصصی و مدرن اگر در اختیار دانشجویان ما باشد کما اینکه در دانشگاه شیراز ملاحظه می فرمائید وسائل تخصصی در اختیار گذاشته‌اند قطع بدانید ده سال بیست سال دیگر دانشجویانی که از آنجا فارغ التحصیل می‌شوند مردمانی هستند صاحب نظر صاحب عقیده در پیشرفت فرهنگ دنیا، ما همان ملتی بودیم که سهم بزرگی در پیشرفت تمدن دنیا داشتیم ما یک ملت کم استعدادی نبودیم باید به این موضوع توجه کنیم و انشاء الله قطع دارم توجه خواهید فرمود بهر حال در این بودجه که باید بمنزله آئینه فعالیت و کوشش و کار دولت باشد در زمینه‌های مختلفی که کمبود احساس می‌شود از قبیل فرهنگ، بهداشت، دادگستری که عرض کردم و آبادانی دهات و مزارع چیزی بنده نمی‌بینم و برای نیرو بخشیدن و بکار انداختن این امکانات مادی و معنوی دهقانان و زحمتکشان فکری نشده است و از چند فقره وامیکه بموجب این تبصره‌ها خواسته‌اید مربوط به مسائل عمرانی است عرض کنم دولت به مسائل اقتصادی زیاد تکیه دارد در علم اقتصاد و تعریف اقتصاد اجتناب از اتلاف بحداقل و استفاده بحداکثر این اصل است قاعده‌ای است که در اقتصاد حکومت می‌کند و سیاست اقتصادی سالم بکار بستن اصول و قواعدی است که منابع در آمد را با حداقل اتلاف و اعلای نتیجه تعریف می‌کنند با این مقدمه‌ای که عرض شد یک نظر اجمالی به سازمانهای تولیدی بیندازید و ببینید این معنی تأمین شده است یا خیر و آن مدیریت صحیح و سالمی را هم که غالباً تکیه کلام جناب آقای نخست وزیر است واقعاً اجرا شده است؟ مدیریت لازم است بنده هم می دانم باید مدیریت صحیح و لازمی در کارها باشد برای دولتی که در چهار چوب اقتصاد فکر می‌کند و مشکلات و مسائل مملکتی را از جنبه مختلف علمی و باطنی کار تجزیه و تحلیل می‌نماید من راستش را بخواهید چنین بودجه خشک و ناقص و بی روحی را نمی‌پسندم شما دنبال این فکر نروید که تا موقعیکه تشریف دارید بوسیله اخذ وام و غیره موقتاً آلام راتسکین دهید اینها مسکنی هستند که آلام را دو چندان می‌کنند ۴ـ۵ سال دیگر را هم در نظر بگیرید که سررسید و موعد پرداخت اقساط این وامها می‌رسد که خواه شما تشریف داشته باشید خواه نداشته باشید برای مملکت فرقی نمی‌کند ملاحظه بفرمائید پرداخت این اقساط و این تعهدات و تعهدات دیگری هم که قبلاً داشته‌ایم من حیث المجموع چه مشکلاتی در آن موقع برای ما بوجود خواهد آورد من منظورم از این تذکرات برای گرفتن نتیجه است تذکراتی است که از روی حقیقت عرض می‌کنم و میخواهم که نتایجی هم داشته باشد میخواهم انگیزه باطنی قضایا و الزاماتی را که از لحاظ اقتصادی برای گرفتن این وامها دارید تشریف بیاورید و برایمان روشن بفرمائید بیائید مطالب راجع به این موضوع را تجزیه تحلیل نمائید وضع ومنظره اجتماع خودمان را در نظر بگیرید و ببینید چه الزام اقتصادی در این کار دارید نکته مهمی که هست این است که ممالک دیگر صنایعشان و تولیداتشان غالباً محتاج به بازار فروش هست ما موقعیت خوبی که داریم در این است که بازار فروش کالا و مصنوعات و تولیداتمان از قند و قماش و غیره و هر چه که باشد بازارش را در این مملکت موجود داریم محتاج به بازاریابی نیستیم در تمام زمینه‌های مختلف اقتصادی ما میدان کار و فعالیت داریم برای اینها بیائید یک برنامه متوازن و سالم و معقولی طرحهای اقتصادی صحیحی برای این کارها جناب آقای نخست وزیر در نظر بگیرید امور اقتصادی خیلی بهم ارتباط دارد بنده یک کتابی می‌خواندم نوشته بود بازار چرخ خیاطی وقتی بازی تنیس در انگلستان رواج پیدا کرد از رواج افتاد رفتند دنبال اینکه چرخ خیاطی باتنیس چه ارتباطی دارد دیدندکه در واقع ارتباط دارد گو اینکه به ظاهر ارتباط ندارد ارتباطش عبارت از این بود که قبلاً دخترها پس اندازشان را می‌بردند چرخ خیاطی می‌خریدند بازار تنیس که رایج شد این پس اندازها به آن مصرف رسید وقتی امور اقتصادی اینقدر بهم مربوط است یک برنامه‌ای خدای نکرده اگر ناسالم باشد اگر از روی تحقیق و مطالعه نباشد عکس العمل نامطلوب روی ده برنامه دیگر خواهد گذاشت (صحیح است) اگر مطلوب بود و سالم بود خود به خود ده بیست کار اقتصادی را تحرک می‌دهد بجلو پرتاب می‌کند این مسائلی است که محتاج نیست بنده عرض کنم بنده ادعائی ندارم خود آقایان که تشریف دارند خود جنابعالی جناب آقای نخست وزیر وزرایتان اهل دانش هستند کار کرده‌اند زحمت کشیده‌اند اینکه عرض می‌کنم قطع دارم توجه دارید و بکار می‌بندید منظور بنده بکار بستن و ترتیب اثر بخشیدن است و عمل کردن است. حالا بیائیم سر همین تبصره ۵۷ که بیشتر تکیه عرایض بنده روی این تبصره ۵۷ است بموجب این تبصره شما می‌خواهند من حیث المجموع در حدود ۱۴۰ میلیون دلار در این حدود قرض کنید با بهره و مدتی که برای هر کدام معین شده است بنظر بنده وامهائی که بمصرف امور عمرانی می‌رسد و طویل المده است نرخ بهره اش باید خیلی نازلتر از این باشد و این نرخهای بسیار سنگین و کمر شکن دور از انصاف است و چون بدقت حساب کنیم تا آخر اقساط من حیث المجموع شما چند برابر اصل فرع خواهید پرداخت و این در صورتی است که شرایط دیگر قرارداد از آنچه که اینجا بطور مجمل ذکر شده سنگین تر نباشد چون ما از سایر شرایط آن آگاه نیستیم و اصل قرارداد ضمیمه این لایحه نیست و کیفیت آن بر ما پوشیده است حالا ببینیم در مقابل این وام و با این بهره چه می‌خواهید انجام بدهید موضوع این است که در بند الف و ب الی آخر این تبصره نوشته شده است تمام در امور عمرانی مصرف می‌شود و باصطلاح اقتصادی بمصرف اجرای طرح باصرفه یعنی طرحی که می‌تواند در مدت معین بار آور شود و سرمایه مصرفی و بهره آنرا بنحوی مستهلک نماید مصرف نمی‌شود اکنون طرز عمل را پس از این وامها تجزیه و تحلیل می‌کنیم حداقل ۸۰ درصد آن یک جا بمصرف خرید لوازم و ابزار لازم برای اجرای طرح خواهد رسید گو اینکه چند قلم آن یک جا یعنی صد درصد برای خرید لوازم است خیلی هم که خوشبین بدستگاههای اجرائی خودتان باشید ۲۰ درصدش هم تلف می‌گردد منظورم از تلف شدن ولخرجی و تبذیرهای معمولی و جاری است که طبعاً هنگام اجرای طرحها بعمل می‌آید ۲۰ درصد را هم اگر برای مقاطعه کار در نظر بگیرید می‌ماند ۱۰ الی ۱۵ درصد که بمصرف کارگر و کاسب و بالاخره بمصرف داخلی اشخاص که در مملکت کار می‌کنند خواهد رسید اما برای مصرف اینقدر مبلغ ناچیز در امور راهسازی و بکار واداشتن عده‌ای کارگر که می‌توانید از سایر دستگاههای اعتباری و پس اندازهای ملی خودتان تأمین بکنید فکر می‌کنید که این وام بمصلحت باشد که ما زیر بار یک چنین قرضه سنگینی برویم که بیشترین برای خرید از خارج است و در داخل مصرف چندانی ندارد و حالا فرض کنید چنین الزام اقتصادی را هم دولت در استقراض احساس کرده شخصاً خالصانه عرض می‌کنم که نتوانستم الزام اقتصادی این کار را بنده بخودم بقبولانم امیدوارم با توضیحاتی که جناب آقای نخست وزیر می‌فرمایند بنده روشن بشوم فرض می‌کنیم که چنین الزام اقتصادی را هم دولت در این استقراض احساس کند چه اصراری دارد که آنرا در لایحه بودجه بگذارد و همینطور سربسته و در بسته به تصویب برساند در این اقلام بشرحی که می‌خوانیم فقط مبلغ وام و مدت و نرخ بهره اینجا معلوم است و ما از سایر مقررات این قرارداد اطلاعی نداریم با اهمیتی که اصل ۲۵ قانون اساسی برای استقراض ترتیب خاص در نظر گرفته است یعنی ابتدای امر دولت باید باطلاع مجلس شورای ملی برساند که می‌خواهد وام بگیرد و بعد قراردادش را که نوشت بیاورد و به تصویب مجلس برساند.
پس این حکم نص صریح قانون اساسی است که همه ما نمایندگان برای حفظ آن سوگند یاد کرده‌ایم من هیچ وقت فراموش نمی‌کنم آن روزی را که قرآن مجید را وارد جلسه کردند با شکوه تمام بان سوگند یاد کردیم که آنچه در خیر و مصلحت ملک وملت می‌اندیشیم در کمال آزادی بیائیم اینجا بعرض نمایندگان محترم بعرض ساحت مقدس مجلس شورای ملی برسانیم عجله و شتاب در این امور بنظر بنده دور از احتیاط است برای مصلحت کار، باید راجع باین وام اطراف و جوانب قضایا را بسنجیم و با چشمان بسته راه رفتن دور از احتیاط است من فکر نمی‌کنم تحصیل این قبیل اعتبارات بحال دولت شما و رفع بحران اقتصادی شما هم مؤثر باشد بلکه نگرانی من، توهم من، بیشتر از این است که اخذ و تحصیل این اعتبارات خدای نکرده بیشتر موجب تورم بشود (دکتر رهنوردی ـ آقا نگرانی نداشته باشید) اختلاف عقیده است، اختلاف سلیقه است یکی مکتب آزادی، سیستم آزادی باصطلاح فیزیوگراسی را در اقتصاد می‌پسندد (بالاخانلو ـ فارسیش را بفرمائید) بنده نمی‌خواهم کلمه خارجی را استعمال کنم (بالاخانلو ـ این کلمه را توضیح بفرمائید، علاقمندیم) بله، مکتب فیزیو گراسی می‌گویند آدام اسمیت که یکی از علمای اقتصاد است در کتاب ثروت ملل توانست این مکتب را بوجود آورد منظورم از بیان این مطالب اینست که بعقیده بنده وضع مملکت، نحوه کار مملکت ما طوری است که بایستی توجه بصنایع داخلی بشود توجه بحفظ و پیشرفت این صنایع بشود در بالا بردن سطح تولیدات داخلی و در این زمینه و در این مسیر نقشه ااقتصادی ترسیم بشود و این را هم که می فرمائید رفع بحران شده. کارها خوب شده، بازار رونق گرفته ممکن است هر کس به کیفیتی آن را بیان کند ولی آنچه که عملاص مشخص می‌شود هنوز این رکود به طور کلی از بین نرفته، جناب آقای نخست وزیر و باستی بهتر و بیشتر به این موضوع توجه کنید بنده به عرایضم خاتمه می‌دهم و نتیجه گیری که میخواهم بکنم این است که به این مسئله وام خیلی توجه بفرمایئد، به نحوه خرجش اولاودیگر توجه به اسراف و تبذیرها و پاداش‌ها و چیزهائیکه ضرورت ندارد و روزبروز بودجه شما را زیاد می‌کند توجه بفرمایئد بودجه سال ۱۳۳۸ که جناب آقای دکتر اقبال نخست وزیر بودند بنده دیدم بودجه‌ای که آورده‌اند یک میلیارد و خورده‌ای کسری داشت و اقلامش هم پایئن تر بود ظرف این چند سال به بینید چقدر شیفر بودجه از در آمد بودجه و از هزینه بودجه وامها و تحصیل اعتبارات چقدر فرق دارد اینها مطالبی است که در کمال خلوص خدمتتان عرض کردم و خدا را شاهد می‌گیرم آنچه عرض کردم از روی صمیمیت و از روی علاقه است و هیچ نظری ندارم و قطع دارم حرفی که از روی حق و حقیقت است و جنبه فردی و غرض شخصی ندارد، مؤثر واقع می‌شود و مورد توجه قرار می‌گیرد (احسنت).
رئیس ـ آقای سرتیپ پور بعنوان موافق مشروط صحبت می‌کنند، بفرمایئد.
سرتیپ پور ـ مجلس تشکیل نمی‌شود، برای شور و مشورت، دولت برای این که کار صحیح انجام شده باشد برای این که نظر عام را نسبت به کاری که باید انجام دهد جلب کرده باشد بری تعاون کامل بین دولت و ملت به وجود آورده باشد لوایح خودش را به مجلس می‌آورد و مجلس نظر می‌دهد و آن نظر مقبول قرار می‌گیرد مردم ایران می‌فهمند که آنچه از مجلس گذشته است بر طبق نظرات مردم ایران بوده است لاجرم صمیمی تر می‌شود در اجرای تعهداتی که بر عهده آنها مقرر می‌شود و دولت آقای منصور به همین دلیل علاقمند هست که نظر مشورتی مردم ایران را که قطعاً اعتقاد دارد بی غرضانه و بر طبق آمال ملی خواهد بود چیزی که خیلی خوشوقت می‌شوم که ذهن آقای منصور را متوجه تریبون بکنم چون مطالبی خاصی را همیشه می‌شود گفت ولی مسائلی که مربوط به همه مردم ایران می‌شود باید در یک برنامه‌های خاصی نظر دولت و اعضای دولت جلب بشود بنده موافق مشروط اسم نوشتم، موافق اسم نوشتم از این بابت که دولت منصور را مورد اعتماد مجلس می دانم (احسنت) و یقیناً دولتی که مورد اعتماد مردم است سعی می‌کند که به این اعتماد ارزش کافی و شایسته بدهد و آن کند که ملت می‌خواهد و مشروط نوشتم از این جهت که بسیاری از مسائلی که مربوط می‌شود به بودجه آن چنان که باید برای بنده روشن نیست و بمجردی که روشن بشود آن شرط منفی از میان برداشته می‌شود آن چه که می دانیم چندی قبل در مورد طرح بودجه‌ای که تقدیم شده بود از طرف دولت، یک شرطی در آن قائل شدیم نوشته بودند از طرف مجلس بودجه تفصیلی وزارتخانه‌ها و سازمانهای مندرج ضمن ردیف‌های یک الی ۶۴، اعم از عمومی و اختصاصی باید حداکثر تا آخر تیرماه ۴۳ برای تصویب به کمیسیون بودجه مجلس شورای ملی تقدیم شود و اضافه شده بود مادام که بودجه تفصیلی جناب آقای مصطفوی مثل اینکه عرایض بنده را توجه دارند (مصطفوی نائینی ـ بله، البته) مادام که بودجه تفصیلی به تصویب کمیسیون بودجه نرسیده هزینه‌های مربوط بر اساس بودجه عمومی یا اختصاصی سال ۴۲ قابل پرداخت خواهد بود در این صورت مجلس انتظار داشته است که بودجه تفصیلی به شرطی که تعهد شده بود به مجلس می‌رسد و آنچنان که گذشته معمول بود تعداد کارمند رسمی، غیر رسمی کارکنان و کارگران روزمزد، حقوق مرخصی، حقوق ایام تعطیل، وظیفه و مستمری حقوق و فوق العاده و مزایای کارکنان بیگانه مدد معاش اولاد فوق العاده بدی آب و هوا و اشتغال خارج از مرکز و سایر فوق العاده‌ها، پاداش، هزینه سفر، اینها همه در بودجه تفصیلی ذکر می‌شود تا ما می‌دانستیم که امسال در مقابل سال گذشته چه مقدار از هزینه هایاداری مملکت به نفع اقتصاد و تولیدات مملکت کاسته شده است و یا چه مقدار افزایش یافته است و مبتنی بر چه دلیلی است آن طوری که پیداست مادام که بودجه تفصیلی به شرحی که گفته شد حاصل نشده باشد مثل اینکه هزینه امسال باید به تناسب سال ۴۲ پرداخته شود (صحیح است) این احساس من است (خواجه نوری- در تبصره یک پیش بینی شده است) در حال حاضر آن طوری که بر زبانها جری است این بودجه یا بودجه اصلاحی در حقیقت مجموعه لوایحی است که هر یک از آن لوایح، پس از تصویب اختیارات دولت را در شأنی از شئون مملکت تأمین می‌کند و به شرحی که در مذاکرات صبح و بعد از ظهر گفته شد بعضی از این اختیارات می‌باید جداگانه و براساس شرایط خاص به مجلس اعلام می‌شد که خوشبختانه عده‌ای شاید در حدود ۱۵ تا ۲۰ نفر از اکثریت محترم مجلس ما متوجه این نکته شدند و ضمن طرحی و پیشنهادی آن تبصره‌های اختیاراتی را از بودجه فعلا منتزع کردند تا در موقع خودش صحبت بشود و این کار شاید صحیح است و زحمت ما را کم کردند چرا؟ برای اینکه آنچه در خارج شنیده بودیم و بعضی اوقات می‌شنیدیم دیگر حل شده است بنده بیشتر به بودجه از نظر ارقام و اقلام نگاه می‌کنم برای اینکه در فن من نیست آقایان بعضی شان فرمودند و قطعاً بعداً هم تشریف می‌آوردند و می‌فرمایند، بنده بودجه را از نظر تأثیری که در ثمر بخش کردن انقلاب باید داشته باشد نگاه می‌کنم اولین بودجه‌ای که بعد از انقلاب، به قول جناب آقای نخست وزیر بصورت جامع عرضه می‌شود، برای اینکه ما به بینیم انقلاب ما را در مقابل چگونه ضرورت هائی قرار داده است و این بودجه تا چه حد می‌تواند جوابگوی آن ضرورت‌ها باشد بنده نظر محترم دولت را جلب می‌کنم و آنچه را که بر بنده مجهول است و ممکن است بر بعضی از دوستان بنده هم مجهول باشد روشن بکند انقلاب چه کرد انقلاب فئودالیسم را خانه نشین کرد ولی برای لینکه ظلم هم نکرده باشد و نگوید انقلاب ظالمانه عمل شده است، به ظلمه گذشته در مقابل ملکی که از آنها گرفت پولی داده صد میلیون است سیصد میلیون در سال است کمتر است یا بیشتر است پرداختش مسلم است ولی مبلغش چیست نمی دانم این مبالغی که در قبال ملک به عده‌ای از ایرانیان داده شده است اگر به کار نیفتد ظلم است چرا ظلم است برای اینکه آن پولدار ناچار می‌شود بعد از اینکه عواید مستمر خودش را از دست داد عوض این عایدی مستمر از جیب بخورد بعد از چندی مفلس بشود و سربار مملکت بشود پس در موازات پرداخت پول به مالکین بزرگ یا خرده مالک یک هیات ارشادی لازم است که بتواند این پولها را بلوکه کند در راه صنعت در راه استفاده از معادن و در راه فلاحت مکانیزه و مدرن که هم تولید اضافه داشته باشد و هم سرمایه بکار افتاده باشد هم احتمال سر بار شدن جمعی بر جمع دیگر از بین برود و بنده در این بودجه مثل اینکه ندیدم همانطور که جناب آقای نخست وزیر در بدو بودجه اشاره فرمودند بودجه آئینه استعداد فکری مالی عقلی یک قوم یا یک جامعه می‌تواند قرار کیرد در این بودجه ما می‌بینیم که هنوز رنگ یک بودجه مملکت توسعه نیافته را دارد هنوز مالیات مستقیم خیلی کمتر از مالیات غیر مستقیم است مملکتی که لیبرالیزم اقتصادی را قبول کرده و جامعه را وادار به منفعت رسانی بیک جمع محدود می‌کند لاجرم باید از امنیتی که برای آن جمع محدود جهت استثمار اکثریت بوجود آمده است مالیات کافی بگیرد که مالیات آنرا باز پا برهنه سیگار را شنو کش ندهد متأسفانه هنوز گمان می‌کنم که مالیات مستقیم ۷ میلیون و غیر مستقیم ۱۹ میلیون است یک مملکت در حال رشد و توسعه بیشتر عواید خودش را باید در راه تولید بکار برد و کمتر در راهی خرج کند که فقط مصرف بوده باشد در این بودجه شاید این تناسب درست حفظ نشده باشد و شاید شده باشد من نمی دانم ندانستن بنده هم گناه نیست معمولاهر یک از وزارتخانه‌ها یا وزراء گاهگاهی باید در مسأله‌ای که مربوط به آنها می‌شود یا در جلسه علنی یا در جلسه خصوصی مجلس را روشن بکنند و مجلس را در جریان عمومی کار و فعالیت خودشان بگذارند تا آنها در موقع دادن مشورت با اطلاع همه جانبه توانسته باشند مشورت کنند ولی این نقص هنوز باقی است و کمتر شده است که آقایان وزیران در قسمت مربوط به خودشان گزارش کلی به مجلس شورای ملی داده باشند بنابراین اگر بنده نسبت به نقص در مسائل مربوط به این بودجه جاهل باشم گناه از بنده نیست یعنی خود بنده قصوری نکرده‌ام و همیشه آماده تحصیل اطلاعات بیشتری بوده‌ام منتهی در مجلس. ما رقم عمرانی یا عمرانی که در مورد ساختمانها داریم مثل اینکه خیلی بیشتر از رقم تولید است، در حالتی که ما خیلی احتیاج داریم چه از جهت تقویت بنیه اقتصادی و چه از نظر تأدیه قروضی که برما از گذشته نمی‌گویم تحمیل شده بالضروره قرض دار شده‌ایم لازم بود خیلی بیشتر توجه به تولید می‌داشتیم بنده شاید سه چهار ماه پیش بود در طی یک لایحه‌ای که تقدیم مجلس شد در حدود ۲۸ فقره وام از منابع خارجی به مبلغ پانصد وهفت میلیون و صدوچهل و چهار هزار دلار بنظرم رسید که یا برای تهیه نقشه اصلی شبکه برق کشور یا هزینه راهسازی راه سراسری یا تأمین بودجه بود که متأسفانه برای چیزهائی از همین قبیل وام اخذ شده بود که تا آن روز ما توانسته بودیم ۱۲۳ میلیون و ۷۸۹ هزار دلار اصل این وام را بپردازیم و ۵۶۴۳۵۰۰۰ دلار بهره اش را بپردازیم روی این حساب الآن سیصدو هشتاد و سه میلیون و سیصد و پنجاه و پنج هزار دلاری که از گذشته برای ما جهت راهسازی جهت بندر سازی باقیمانده اضافه بفرمایند یکصد و چند میلیون دلاری که در بودجه برای یکسال آمده است ممکن است سال دیگر هم یک چنین رقمی و سال دیگر هم بهمین ترتیب چنین رقمی بیاید ما یک مقدار زیادتری (نخست وزیر ـ یک قسمت عمده از این وامها امسال پرداخت می‌شود) فرمودند که امسال مقداری از این وامها را برمی گردانند و بسیار مسرت بخش است این وعده، انشاءالله که استعداد مالی این طوری باشد که بتوانیم تعهدات بین المللی خودمان را بسنگ تمام اجرا کرده باشیم آنچه که می‌تواند منعکس کننده افکار مردم در این محضر باشد این است ملتی که سیصدو چند میلیون در گذشته وام دارد و الآن هم باید قبول کند یک مقدار دیگری از وام خارجی و شاید یک مقداری از وام داخلی از پس اندازهای ملی را باید سعی بشود که کمتر در راه تجمل مصرف بکنند چون واقعاً تجمل باعث انحطاط است و ما آثار انحطاط را در دستگاه تجمل دوست فعلی خودمان مشاهده می‌کنیم و این امید را داریم که فضلای اقتصاد دانی که در این دولت تشریف دارند بر این تجمل غلبه بکنند غریب است یک ملتی قرض بکند و بقول دوست ما آقای دکتر بقائی یزدی با پول ۵ درمانگاه یک اتومبیل گرانقیمت بخرد و در سراسر تهران راه برود که کار را میخواهم با سرعت انجام بدهم و بطوریکه در تهران بر اثر تراکم وسائل نقلیه هم وقت کم باشد بصورتی که انسان نتواند در یکروز به یک کاری برسد ما یک مسابقه جناب آقای نخست وزیر (یکی از نمایندگان ـ بلندتر بفرمائید) اطاعت می‌کنم یک مسابقه در ادارات احساس می‌کردیم که انشاءالله حالا اینطور نیست که آن مسابقه موجب تورم مقام شده بود صحبت تورم پول بود ولی مقام هم پیش آمد یک رئیس با عنوان ریاست کارهایی را انجام می داده است یک وزارتخانه دلش خواست رئیس را مدیر کل عنوان می‌گذارد ادارات دیگر برای اینکه خدمتگذارانش زیر دست خدمتگذاران دیگر وزارتخانه‌ها قرار نگیرند یک پست‌های مدیر کلی برای خودشان ترتیب دادند مسابقه مدیریت سازی شروع شد بعد دیدند کافی نیست گفتند مدیر کل کافی نشد حالا قائم مقام هم اضافه شد هر مدیر کلی که بر این مملکت اضافه بشود گمان می‌کنم اقلا ماهی ده هزار تومان بر خرج مملکت اضافه بشود (صحیح است) این آقا قالی کرمان می‌خواهد میز چوب گردو می‌خواهد یا چوبی که از حبشه بیاید می‌خواهد اتومبیل می‌خواهد شوفر می‌خواهد صندلی می‌خواهد یک اتومبیل اضافی هم می‌خواهد شوفر و بنزین می‌خواهد که چه هست این آقائی که در عنوان مقام ریاست با عنوان ریاست کاری را انجام می داده است بعنوان مدیر کلی می‌خواهد همان کار را انجام بدهد حالا اگر حساب کنید تعداد مدیران کلی را که تا چندی قبل با عنوان ریاست کار خودشان را انجام می‌دادند و الان مدیر کل شده‌اند و فرصت انجام کار را ندارند رقم مدیریت کل را هم اگر حساب بفرمائید خارج از حد است گویا قانونی بوده است که کسانی حق دارند باینگونه مقامها برسند که لااقل ۱۵ سال سابقه خوب داشته باشند و الان خود بنده شاهدم در چند مورد که اشخاصی روزمزد هم یک دفعه مدیرکل شدند اشخاصی با رتبه ۲و۳ هستند الان، مدیر کل هستند خوب، چقدر این کار صحیح است و یا چقدر نا صحیح است بنده بانصاف جناب آقای منصور و افراد منصف دولت می‌گذارم مسأله دیکر موضوع اضافه کردن اعضاء است که باز هم طبق قانونی محدود بوده است و الان این محدودیت برداشته شده است و یک مملکتی که به تفصیل شاه دیگر نمی‌خواهم تنها بعنوان احترام بگذارد یا پاداش دهد الان در ادارات ما بر خلاف سنت انقلابی که ما داریم صرفاً به عنوان پداش قایل می‌شود بدون اینکه مسئولیتی که متوجه آن عنوان است آن مسئولیت به مرحله اجرا و عمل رسیده باشد اگر بنا باشد فی المثل، مثل است باید به لیسانسیه حقی دد باید به همه داد خواه شاغل باشند یا شاغل نباشد (صحیح است) و اگر بنا باشد به لیسانسیه شاغل بدهد باید موقعی بدهد که کاری که دارد با رشته‌ای که تحصیل کرده است تناسب داشته باشد والا تفتوت نمی‌کند یک لیسانسیه در کاری غیر از کار مربوط به رشته خودش همان قدر می‌فهمد که یک غیر لیسانسیه پس بنابراین از وجود این عنوان و از علمی که آن عالم دارد هیچ گونه کمکی به مملکت نمی‌شود ولی پول عنوان را می‌دهد این مملکت دیگر باید پول عنوان ندهد باید پول فعالیت بدهد در حدود اطلاعات علمی و فعالیت انسانی پس فرض می‌کنیم شخصی لیسانسیه است در رشته حقوق ایشان را شما به جای اینکه در دارالقضا به نشانید و از وجودش و علمش بهره مند بشود این را رئیس یک کارخانه‌ای بکنید و بعد بدون اینکه از لیسانسیه شدن ایشان نفعی ببرید بگوئید چون لیسانسیه هستی باید اضافه بگیری از لیسانسیه بودن ایشان چه نفعی آن کارخانه می‌برد و حال اینکه اگر متخصص است یا لیسانسیه است در یک رشته ماشین ایشان را اگر بردارید بگذارید در دارالقضاء فی المثل این آقا که از قضا چیزی حالیش نیست ولی چون لیسانسیه است باید اضافه بگیرد؟ بنده می‌خواستم از دولت خواهش بکنم که اگر بنا باشد به لیسانسیه حقی داده بشود مادام به کاری که مربوط به رشته اش است شاغل باشد باید به او حقی داد نه اینکه در کاری غیر از حرفه خودش مشغول می‌شد و حقی بگیرد این حق نیست این تعدی است من خیلی معذرت میخواهم که وقت شریف آقایان را اشغال می‌کنم ولی باور بفرمائید بر اساس علاقه‌ای است چنانچه یک با دیگر هم عرض کرده‌ام به پیروزمندی اهل علم معتقدم و من واقعاً میل دارم (دکتر عدل طباطبائی ـ اهل علم هم به شما احترام می‌گذارند) متشکرم این اهل علمی که مشغول است باید رو سفید بیاید بیرون هم پیش اعلیحضرت و هم پیش ملت و هم پیش تاریخ این است که سعی می‌کنیم گاه گاهی که فرصت بدست من می‌آید نکاتی را که مال خودم نیست از زبان مردم گرفته‌ام از احساس مردم گرفته‌ام در این مقام عرض می‌کنم باشد که به روسفیدی این دولت کمک بکنیم در یکی از جلسات شاید هیئت دولت تشریف نداشت بنده عرض کردم که باید هر یک از مسئولین هدف ملی این مملکت را بشناسند فی المثل فرهنگی که چندی پیش صحبت شد می‌خواهد قهرمان ساز باشد یا عارف ساز اگر قهرمان ساز باشد اساس تعلیم را بر قهرمانی ببرد و اگر عارف ساز باشد بر اساس عرفان و تصوف (دکتر رهنوردی ـ هر دو تاش هم می‌شود) نمی‌شود یکجا اراده باید تقویت بشود و یکجا وجدان و این دو تا با هم نمی‌سازد فیلسوف همین که هفت تیر کشید باید فکر کند راجع به پدر و مادر حریفش او را خواهد کشت چون وجدانش اجازه نمی‌دهد که آدم بکشد ولی صاحب اراده سرباز می‌شود بلافاصلا می‌کشد قبل از اینکه دشمن او را بکشد او را می‌کشد و آن را می‌کوبد بنابراین این دو از هم جدا است) (مصطفوی ـ بلندتر بفرمایئد) اطاعت می‌کنم باید بدانیم که در این ملت باید کدام یک از دوایر حیات پرورش بیابد همان را در تعلیمات ما جاری بکنیم وقتی که هدف مشخص شد خیال جناب آقای حاج حاذقی هم از لحاظ فیلم راحت می‌شود زیرا فیلم‌های خلاف این هدف تربیتی دیگر در این مملکت راه نخواهد یافت و قس علیهذا در قسمت اقتصادی هم هدف لازم است این هدف اگر براساس لیبرالیزم اقتصادی است دیگر سرخش نکنید انحصار باشد لیبرالیزم باشد سبز سبز باشد زرد زرد باشد صحیح نیست راهی طی بشود که هر کسی بداند هدف اقتصاد چیست و خودش را آماده بکند برای استقبال آن هدفی که دولت تعیین کرده و باید اجرا بشود و ضمناً آن سرمایه داری هم که پولش را لان در نتیجه ناثابت بودن هدف اقتصادی پنهان کرده است وقتی که دانست هدف چیست سرمایه اش را در می‌آورد و زحمت شما را کم می‌کند ای بسا احتیاج ما به قرض کردن هم کم می‌شود با تدابیری که دولت انشاء الله به کار خواهد برد (نمایندگان ـ بلندتر بفرمائید) یا صدای من رسا نیست یا جناب میر هادی باید توجه بفرمایند درباره وامهای خارجی و وام‌هایی که از داخل باید تهیه بشود صحبت شده است و در حدود اطلاع بنده نیست ولی درباره سنگینی هزینه اداری مملکت بنده بخصوص اصرار دارم که دولت توجه خاصی بکند به هر نسبتی که ما از هزینه اداری بکاهیم و به هزینه تولیدی بیفزائیم خدمتی بسزا کرده‌ایم بنده در یکی از این لوایحی که داده شده بود مطالعه می‌کنم راجع به قانون استخدام نیروی مسلح شاهنشاهی بنده دیدم یک حدی قائل شده‌اند برای هر یک از درجات که بیش از آن مقدار در هر درجه کسانی را راه نمیدهند با این حد قانونی که در اینجا در دست ما هست و تصویب هم خواهد شد متقاضی کم می‌شود توسل و تشبث کم می‌شود مسئولین راحتر می‌شوند و راه توفیق آزاد تر مادام که این حد نصاب‌ها معین نباشد درد سر دستگاهها زیاد است از جمله در کمیسیون عرایض مجلس قسمت دیگر که مورد نظر است این است که انقلاب ما را زمین دار کرده است و به ما ثروت کلانی عنایت کرده است که از جمله آن ثروت‌ها جنگل است ۱۸ میلیون هکتار جنگل امروز در ایران هست اگر چه خود بنده تردید دارم ولی باور می‌کنم آنروز که این هجده میلیون هکتار جنگل مالک داشت لااقل برای هر هکتار ده تومان خرج می‌کرد این می‌شود ۱۸۰ میلیون تومان که بی صدا و خیلی در نهان خرج می‌شد و الان همه این جنگل تحویل جناب آقای سپهبد ریاحی شده است بحذف ۱۸۰ میلیون تومان میگوئیم ثروت ثروت ملی است و باید حفظ بشود ولی حفظش پول و سرمایه می‌خواهد بنده رقمی ندیدم در این بودجه که برای جنگل بانی و جنگل داری و جنگل کاری باشد (مهندس صائبی ـ سیزده میلیون تومان هست) سیزده میلیون تومان مثل این است که فیلی را با چمچه آب بدهند ۱۸۰ میلیون حداقل لازم است آقا شما کجا هستید ۱۸ میلیون هکتار جنابعالی جنگل دارید ۱۸۰ میلیون تومان مردم برای آن خرج می‌کردند شما ۱۳ میلیون تومان می‌دهید (مهندس صدقیانی ـ جنگل خودش درآمددارد درآمد جنگل علاوه بر ۱۳ میلیون تومان است) درآمد جنگل را هم بنده اینجا دیدم زیاد نیست اگر باشد صرف همان جنگل بانان می‌شود می گویند نه صورتش را بیاورید من ثابت می‌کنم صورت کارمندانش را بیاورید آقا این ثروت باید حفظ بشود بنده در یکی از جلسات عرض کردم که در قسمت جنوب بخصوص که سابقاً بوته‌های جنگلی را برای سوخت با الاغ از بیابان به خانه می‌بردند الان کامیون براه افتاده است با کامیون می‌رود هر بوته‌ای که کنده می‌شود لااقل یک متر یا دو متر مربع زمین و خاک که در مهار ریشه‌های بوته است از آن مهار برداشته می‌شود و به نسیمی آن خاک به حرکت می‌افتد و ریگ روان بوجود می‌آورد و آبادیهای موجود را تحت تهدید قرار می‌دهد درست است که جنگل کاری به قیمت گران تمام می‌شود ولی اگر ما بخواهیم تدریجاً هر سال مقداری از آن را حفظ کنیم و نترسیم از خرجش ای بسا که همین جنگل یکی از منابع مهم مملکتی بشود و از بعضی قرضها که سلسله اقتصادی را بگردن ما می‌اندازد راحت بشویم بنده در اینجا می‌بینم که لااقل بیست هزار قریه شاید در گذشته و در آینده در اختیار وزارت کشاورزی قرار می‌گیرد یعنی قسمت غیر مزروعی آن که هر چه زودتر باید از این اراضی و از آن آبهائی که مهار گردیده استفاده بشود ولی مامی بینیم اداراتی که باید مسئول شناختن و شناساندن زمین و توزیع آن بین فلاحان داوطلب و سرمایه داران چیز دان بشود درست در یک همچو موقعی آن ادارات دستشان بسته می‌شود باین معنی که فعالیت آنها را موکول می‌کنند به تهیه آئین نامه بدون اینکه ضرب الاجلی برای آن باشد عرض کردم دو سال است که وزارت کشاورزی دارای زمین است و دو سال است که یک عده مردم در نتیجه فروش املاک دارای پول شده‌اند این زمین معطل مانده آن پول هم معطل مانده اگر اداره زراعی وزارت کشاورزی اداره زمین شناسی اش و ادارات مربوط به توزیع زمین بین داوطلبان دستشان باز باشد در انتظار آئین نامه‌ای که نمی دانم کی به آنها ابلاغ می‌شود ننشنید ما هر چه زودتر می‌توانیم قسمتی از این اراضی را بدست فعالین یا مولدین فعال بسپاریم که باز امید وارم دولت هوشیار و اقتصاد شناس و اقتصاد دان منصور راه فعالیت همه جانبه و استفاده منابع تولیدی مملکت را بمردم سرمایه دار بگشاید (وزیر کشاورزی ـ آئین نامه آن حاضر منتظر تصویب آئین نامه اصلاحات ارضی هستیم) تصویب شده یا آماده شده خوشوقتم دولت آقای منصور مراقب اینگونه مسائل هستند یک نکته دیگر که می‌خواستم عرض کنم این است که یک سلسله مؤسسات هست که سازمان برنامه بوجود آورده بعد اداره آنها تا پایان دوره برنامه برعهده او بود و بعد از پایان دوره برنامه هزینه نگاهداری آن تأسیسات و مؤسسات بر عهده دولت مفوض می‌شود دولت در موقعیکه درباره هزینه اداری مملکت مشغول مطالعه هست بخاطر داشته باشد که در آینده یک سلسله تأسیسات هم نگهداریش بر عهده وزارتخانه‌ها برگذار خواهد شد و طبعاً خرج اداره کشور را سنگین تر خواهد کرد و از هم اکنون سعی بشود همانطور که جناب آقای فخر طباطبائی اشاره کرده‌اند که اقتصاد خوب موقعی است که اقل سرمایه اکثر منفعت را عاید کند در این مورد مملکت داری هم با حداقل هزینه اکثر منفعت را تحصیل کرده باشیم بنده در کیفیاتش وارد نمی‌شوم چون علم دارم که دولت منصور مؤید و منصور خواهد بود (انشاءالله) یک سلسله نکات دیگری دارم که مناسب نمی دانم در این مجلس عرض کنم شاید اگر روزی جلسه خصوصی شد اگر بین دولت و نمایندگان محترم مذاکراتی صورت بگیرد پاره‌ای ابهامات که ممکن است سنگینی بهر طبع و فکر انسان کرده باشد این ابهامات هم ممکن است مرتفع بشود انشاءالله آنهم فرصتش هست نکته ایکه از نظر گیلان میخواهم بگویم بنده کمتر درباره ولایت خودم صحبت می‌کنم چون همه جای ایران ولایت من است هر جا که آباد بشود واقعاً مثل این است که به گیلان کمک شده است یک خواهش بخصوص راجع به گیلان از جناب آقای نخست وزیر کرده‌ام که انشاءالله در برنامه خودشان در نظر خواهند گرفت و تکمیل خواهند کرد یک مسئله دیگری اینجا بنظرم رسید که لازم دانستم بعرض برسانم و آن گم بودن موضوع ابریشم و نوغان در بودجه است بنده هرچه نگاه کردم در بین سازمانهای انتفاعی و شرکتها در این چیزهائی که عایدی و هزینه اش روشن بوده از شرکت نوغان یا سازمان ابریشم نوغان چیزی ندیدم در این قسمت آقای کیهان یغمائی هم توجه داشته باشند چون یک قسمت از خراسان (حبیبی ـ مازندران هم هست) بسیار خوب جناب عالی توجه داشته باشید یک قسمت از نوغان در ناحیه نوغان می‌شود (روحانی ـ تربت حیدریه) و بنده ندیده‌ام نوغان در این بودجه نقشی داشته باشد در حالی که به تأیید بعضی از علماء وطن ابریشم را چبین می دانند بعضاً می‌گویند بعضی از ارقام نوغان وطن اصلیش ایران بوده است و مضافاً شاهراه ابریشم ایران بوده است سابقاً ما ۳۷ میلیون در گیلان نوغان به عمل می‌آوریم یا در نتیجه جنگ یا نتیجه وجود امراض و غیره استحصال نوغان شکست خورد باز هم گیلان جان کندند و آنچرا که باید برای ما نگهدارند نگاه داشتند تا وقتیکه بعد از جنگ اول بین المللی از ۸۰ هزار کیلو به شش میلیون کیلو رساندند انحصار شد برای اینکه هم نوع نوغان را عالیتر کرده باشند هم مقدارش را افزون، در نتیجه انحصار گویا پارسال چهار صد هزار کیلو شد و چقدر خوب گذشتگان خدمت کرده‌اند به حفظ نوغان و در نتیجه این تقلیل محصول ۳۶ کارخانه در رشت تعطیل شد در این قسمت باید جناب آقای نهاوندی چون سه چهار کارخانه متعلق به خاندان ایشان بوده است ۱۳ هزار کارخانه در تبریز آذربایجان، یزد، کرمان و اصفهان و مازندران تعطیل شد آنچه را که همانند نخ مصنوعی بجایش نشست و عنوانش این بود که پرلون و نایلون رقیب هست و آنها هستند که ابریشم را از دایره اعتبار خارج کرده‌اند و صحیح نبود و درست همان موقعی که استحصال ابریشم در ایران سیر نزولی داشت در ژاپن و چین و فرمز سیر صعودی داشت و بازار بسیار روشنی را هم در آمریکا داشت که گمان می‌کنم آقا بهتر بدانند و قیمتش دو سال پیش از ۷ دلار به ۱۷ دلار رسید فقط بر طبع دنیا این شش میلیون کیلو سنگینی می کرده است که او هم باید از بین برود و کارخانه ابریشم چالوس هم تعطیل شود که بنده خیلی میل دارم هدایت کنند مؤسسات را و بخصوص در این بودجه بیاورند یکی از موارد مشروط بنده همین است که در این قسمت اگر توجهی نشود ممکن است در لوایح بصورت مخالف باشیم چون واقعاً از یک دولتی که طرفدا توسعه اقتصادی است خیلی برای بنده دشوار بود که یک قسمتی را که ممکن است عایدی بسیار داشته باشد از دایره فعالیت خودش طرد کرده است مسئله دیگر که مورد نظر بنده است که ما یک وقتی یک محصول داشتیم که سالیانه شاید ۲۰۰ یا ۳۰۰ میلیون تومان به ما بهره می رساند ما بخاطر دوستان از آن محصول صرف نظر کردیم هم خدمتی بو دوست کرده‌ایم هم خودما نرا از شریک مهالکی خلاص کرده‌ایم که نسا ایرانی را سالم نگه داشته باشیم الان می‌بینم که آن عواید رفته و ضررش برای ما مانده است بنده نمی دانم تا چه حد این مسئله راست است و صدق می‌کند می‌گویند یک میلیون نفر معتاد در این مملکت است که اگر هر یک از آنها ۵ ومان در روز خرج بکنند روزی ۵ میلیون پول ایرانی دود می‌شود و به هوا می‌رود که سال ۱۸۰ میلیون تومان می‌شود (مصطفوی ۱۸۰۰ میلیون) شاید بیشتر بله ۱۸۰۰ میلیون تومان یک ملتی که قرض می‌کند که مریض خانه بسازد قرض می‌کند که مؤسسه تولید دارو بسازد ۱۸۰۰ میلیون تومانش دود بشود این خیلی گناه است باید دولت سعی کند یا براثر توسعه بیمارستانهای مخصوص یا به تدابیر دیگر که الان مجال توضیح زیاد نیست که از این ۱۸۰۰ میلیون تومان که دود می‌شود و از دایره اقتصاد مملکت دود می‌شود جلوگیری بکند و من رقمی ندیدم در این بودجه که حکایت از این مبارزه عظیم بکند سپاه بهداشت بسیار عالی است و ما باید این سپاه را تقویت کنیم ولی این سپاه بهداشت اگر وسایل بهئاشت در اختیار نداشته باشد درست رستم بی اسلحه است ما باید از این امکانات هم از نظر اقتصاد مملکت و هم از نظر صحت جامعه و هم از نظر نشان دادن اینکه دولت بعد از انقلاب و ملت بعد از انقلاب چه کارهایی می‌کند به این مسائل توجه داشتم باشیم والا می‌خواهند گفت انقلاب مورد توجه شاه بدست مردمی داده شد که نتوانسته‌اند ثمر بخش کنند و این برای ما خجالت آور است مسائل دیگری هست که انشاءالله فرصت می‌شود در طی بحث در لوایح بعرض محترم دولت می رسانم از حوصله‌ای که خانمها و آقایان نشان داده‌اند کمال تشکر را دارم (احسنت).
رئیس ـ آقای کبیری بعنوان مخالف صحبت می‌کنند بفرمائید.
کبیری ـ بسم الله الرحمن الرحیم ان المبذرین کانوا اخوان الشیاطین و کان الشیطان لربه کفوراً با کسب اجازه از مقام ریاست مقدمتاً باستحضار مجلس مقدس شورای ملی می رسانم چون موضوع بودجه کل کشور بمنزله برنامه یکساله دولت است با توجه به اصل ۲۷ و همچنین بند (ج) از ماده ۸۱ آئین نامه آنچه را که بصلاح ملک و ملت بنظرم می‌رسد از لحاظ مطالعه کلی بودجه کل کشور تشریح و توضیح خواهم داد (احسنت) و امیدوارم با حوصله‌ای که همکاران محترم بخرج می‌دهند شاید از این مذاکرات نتیجه مفیدی بنفع مملکت و بخصوص انقلاب سفید شاه و ملت که هدف مجلس ۲۱ است عاید گردد (انشاءالله) من با یکدنیا امیدواری بدولت آقای منصور رأی اعتماد دادم و امیدوارم در راه وصول بهدفهای مقدس ملی و به پیروی از نیات پاک رهبر خردمند و دانا توفیق کامل حاصل نمایند.
هنوز هم برای قضاوت بعقیده بنده خیلی زود است ولی توجه باین نکات برای دخل و خرج مملکت بنظر من در درجه اول اهمیت قرار دارد. همانطوریکه بارها عرض کرده‌ام من شخصاً پیرو دو اصل مهم و اساسی هستم و معتقدم که برای اداره امور مملکت رعایت این دو اصل بزرگترین سر موفقیت خواهد بود این دو اصل عبارتند:
۱- توجه بحوائج عمومی برای بهبود بخشیدن بوضع اجتماعی مردم ۲. مبارزه شدید و مداوم با کلیه عواملی که موجب نارضائی مردم می‌شوند (صحیح است) شوخی نیست مملکت در آستانه یک تحول عظیم است که با تعارف و مجامله و باری بهر جهت کار بسامان نمی‌رسد (صحیح است).
باید همه با هم با یک روح صمیمیت و فداکاری و از خود گذشتگی با نیروی ایمان و اتحاد و اتفاق وارد مرحله عمل شویم و این انقلاب عظیم را به ثمر رسانیم اول باید بحوائج عمومی و ضروری مردم سراسر کشور توجه نمائیم و بعد از طریق مبارزه با تبعیض و بی عدالتی و استثناء که یکی از عوامل مهم نارضایتی است بخصوص در مناطق عقب مانده و مردم محروم که سالها با آن عوامل مواجه بوده‌اند فداکاری نمائیم (صحیح است، احسنت).
تا برای تمام مردم روستاها و شهرها بمنظور برخورداری از نعمت عدالت اجتماعی فکر اساسی نشود و تا حوائج اولیه و ضروری آنها عملاً تأمین نگردد با هر ادعا و با هر لایحه مالی که از هدفهای مذکور فاصله داشته باشد بر حسب وظیفه پارلمانی شدیداً مخالفت خواهم نمود (احسنت) تا آنجائیکه ببینم طهرانی و ایلامی ـ اصفهانی و مهرانی ـ کرندی و تجریشی و بالاخره شمالی و جنوبی شرقی و غربی و تمام افراد مملکت بیک نسبت معینی از مواهب تمدن برخوردار شوند (احسنت، احسنت، آفرین) در مشهد و تبریز و طهران ـ اصفهان و اهواز و شیراز بحمدالله دانشگاه داریم ولی نمی دانم غربیها مرتکب چه گناهی شده‌اند که باید از این فیض محروم باشند و تا کی باید این تبعیض را تحمل کنند البته کرمانیها هم همینطور کارمند سازمان برنامه با معلم روزمزد روستاها ـ مستخدم شرکت ملی نفت با قاضی شریفی که در ابرقو خدمت می‌کند. افسری که تاکنون از طهران خارج نشده با آن افسری که در مرز دودان کرمانشاه فداکاری می‌کند باید حقوق و مزایائی که به آنان پرداخت می‌شود متناسب و عادلانه باشد (صحیح است) نه تناسب معکوس داشته باشد (صحیح است) هیچ دلیلی ندارد فلان منشی مخصوص فقط با صرف روزی دو سه ساعت کارهای ماشینی و راحت ماهیانه چند برابر دیگران که فداکاری می‌کنند حقوق بگیرد اما فلان معلم روزمزد که با بدترین شرایط جانبازی می‌نماید فقط سالی نه ماه از قرار روزی ۱۰ـ۵ تومان باید حقوق دریافت کند و سه ماه تعطیل تابستان از گرسنگی بمیرد (احسنت) (مهندس والا ـ این منشی‌ها را بفرمائید کجا هستند) این جریانات نمونه تبعیض و بی توجهی است (صحیح است) یکی دیگر از تبعیضات همان جریان تفاوت حقوقی پزشکان و پزشک دومها و ماماها و پرستاران وابسته بدانشگاه بود که چند روز قبل بعرض نمایندگان محترم رسانیدم به بینید در همین وزارت کشور چگونه پول مملکت بیهوده مصرف و افراط و تفریط می‌شود.
۱- در مرکز استان یکنفر استاندار ـ دو نفر معاون استاندار ـ یکنفر فرماندار شهرستان و یک معاون فرماندار یکنفر بخشدار حومه یکنفر هم معاون بخشدار حومه غیر از کارمندان دفتری می‌شود هفت نفر حساب کنید همین هفت نفر آقایان از نظر اطاق و مبلمان و سایر وسایل ـ ماشین بنزین ـ هزینه سفره ـ فوق العاده ـ پاداش و غیره چقدر خرج برای مملکت دارد (صحیح است) و در مقابل مردم هم بلا تکلیف و دلتنگ و ناراضی! (صحیح است) در مرکز استان که استاندار هست بعقیده من حداکثر دو نفر معاون برای او کافی است یکی فنی و دیگری هم اداری چرا در یک مملکت فقیر اینطور اسراف و تبذیر مینمائید همین رقم کوچک را حساب کنید و یکمرتبه هزینه ۴ نفر بقیه را در مرکز هر استان از بودجه حذف نمائید بیش از یک دوم می‌شود.
ولی در عوض در انتخاب استانداران و معاونین ایشان و فرمانداران دقت بشود که از شخصیتهای امین و باشرف و با تقوی و با فضیلت باشند که خدای نخواسته روزی بملک و ملت و شاهنشاه و بیت المال مردم خیانت نکنند!
روزی سلمان فارسی در سمت استانداری مدائن مواجه شد با مسافر تازه واردی که برای حمل اثاثیه اش در جستجوی باربری است سلمان بیدرنگ وسایل او را بکول کشید و اجرت خود دریافت کرد و از اینطریق خدمتی به بیت المال نمود. بنده نمی‌گویم این مقامات سلمان فارسی باشند ولی با دقت بصلاحیت آنها توجه شود که متأسفانه از اینکار هم نتیجه معکوس گرفته شده است!
مثلاً فلان شخصی که عالماً و عامداً بر علیه مملکت تخریب و تحریک نموده است شاغل حساسترین پستها می‌شود ولی کارمند مفلوک مثلا اداره آمار که شاید روزی در اثر تهدید و ارعاب تلگرافی را اجباراً امضاء نموده است امروز صلاحیت خدمت مثلاً در شهرستان مرزی مریوان را ندارد!
اگر گذشته همه مورد عفو ملوکانه قرار گرفته است پس دیگر استثناء قائل نشوید (احسنت) باید از طریق معقول و اصولی نسبت به سرنوشت مردم مملکت قضاوت نمود. تجاوزات به بیت المال مردم و تخلفات و قانون شکنی‌ها از ناحیه مأموران عالی رتبه که به بودجه این مملکت تحمیل هستند و مردم را هم ناراضی می‌کنند فراوان است در صورت اقتضاء در اختیار خواهم گذاشت.
اداره شهرها و بخشهای مرزی ـ با تجربیاتی که در اثر خدمات مرزی داشته‌ام اداره نوار مرز با سیستم فعلی بهیچوجه صحیح نیست باید مردم مرز نشین با یک نفر سرو کار داشته باشند ایجاد هر گونه اختلاف در مرز بین مرزبان و فرماندار و یا مرزبان و بخشدار بزیان حیثیت و استقلال مملکت است تجربیات تلخ و بسیار بدی مردم دارند.
خلاصه باید بگویم آخرین علاج اداره امور نوار مرزی اینست بایستی بوسیله یک فرد صالح که صلاحیت تحمل دو مقام یعنی مرزبان و فرماندار یا مرزبان و بخشدار را داشته باشد قطعیت پیدا کند و از این جهت هم مردم مرزنشین راحت خواهند شد و از تمام ماجراها نجات پیدا می‌کنند و هم کلی از هزینه وزارت کشور کاسته شده است و برای رسیدن به این هدف در حال حاضر وزارت کشور هیچگونه رادعی ندارد فقط باید تصمیم بگیرد و عمل کند زیرا اداره مرزبانی از ارتش متنزع گردیده و فعلا تابع ژاندارمری یعنی ابوابجمعی وزارت کشور است ناگفته نماند طرز اداره امور نوار مرزی در زمان اعلیحضرت فقید بهمین نحو انجام می‌شد مثلا در قصرشیرین مرحوم سرهنگ سید شاکر طباطبائی مرزبان و بخشدار آنروز قصرشیرین بود که هنوز مردم قصرشیرین آرزوی تجدید آن روزها را دارند.
موضوع دیگر تقسیمات کشوری است که دیگر بیش از این نمی‌توان موجبات ناراحتی مردم را فراهم نمود برای آنکه بدانید و زندگی مردم یک بخش را بطور نمونه تجسم بفرمائید وضع فعلی بخش آبدانان پشتکوه را بنده مثال می‌زنم:
از نظر قضائی تابع دادگاه دزفول است!
از لحاظ اصلاحات ارضی تابع بروجرد است !!
از جهت راه تابع اهواز است! زیرا رؤسای راه استان کرمانشاه وقت سرکشی بمنطقه بی آب وعلف پشتکوه را ندارند با یک گزارش آنجا را منتزع می‌کنند!
از نظر بهداشت تابع خرم آباد است! زیرا رئیس بهداری استان ففقط حاضر است تابستانها از صحنه و کرند سرکشی بکند و زمستانها هم از قصرشیرین! هیچ وقت حاضر نیستند به مهران بروند (احسنت)
و بالاخره از لحاظ کشوری و فرهنگ تابع ایلام است.
تاکسی این مسیرها را مانند آن فرد آبدانانی طی نکند برای رفع گرفتاری نمی داند من چه می‌گویم!
نمی دانم این مردو و سایر مردمی که زندگی مشابهی دارند تاکی باید گرفتار این بی نظمی باشند! چه تصمیم قاطعی وزارت کشور برای خاتمه دادن به این موضوع اتخاذ کرده است؟ بایک پیشنهاد و توجه به راه حلی که عند اللزوم تقدیم می‌کند وزارت کشور می‌تواند در ظرف مدت یک الی سه ماه با یک تصمیم قاطع برای ابد به این کار خاتمه دهد فرمانداری پشتکوه در چند سال پیش مستقل و مورد توجه خاصی بود از لحاظ موقعیت طبیعی و سیاسی و اقتصادی با وسعت تقریبی بیست هزار کیلومتر مربع به مراتب اهمیت آن بیش از سمنان و همدان و شهرکرد است باید به آن منطقه و مردم آن منطقه خیلی بیشتر از اینها بعللی که حائز اهمیت مب باشند توجه سریع بشود.
در پایان این فصل باید صریحاً اعلام کنم مأموران وزارت کشور در هر پست و مقام و درجه (بلکه تمام مأموران دولت) باید بدانند برای خدمت به ملت ایران محصول اصل ۲۶ و به ثمر رسانیدن انقلاب شاه و ملت منصوب شده‌اند و بایستی بدانند حفظ جان و مال و ناموس و شرف مردم بعهده آنها محول گردیده است مصالح عالی مملکت را باید بر هر چیز ترجیح بدهند ولو بر خودشان همچنان که شاهنشاه خردمند ما کردند آن وقت است که به خوبی درک می‌کنند که این حقوق و مزایا که محصول و دست رنج مردم زحمتکش ایران است بر آنها حلال است والافلا وزارت اقتصاد چه اقدامی برای مبارزه اصولی با قاچاق در مملکت نموده است؟ چه طرح اصولی برای ریشه کنی این بدبختی که روزبروز شدت پیدا می‌کند تهیه و تدوین کرده است؟
کالای قاچاق از هر نوع و به هر میزان از مرز گرفته تا پایتخت مملکت در دسترس همه می‌باشد! معنی اقتصاد سالم این است؟
چرا مانند سیل قاچاق از تمام مرزهای مملکت وارد می‌شود؟ اگر به پیروی بعضی از عقاید تازه معتقد به مرز نیستند! پس دیگر چرا مزاحمت مردم را فراهم می‌کنید.
باید این مبارزه را در نوار مرز مانند زمان اعلیحضرت فقید از طریق اصولی شروع نمائید (صحیح است) بدین معنی که حوائج مرزنشینان را با بهای ارزانتر در اختیارشان بگذارید و در آن مناطق ایجاد کار و فعالیت بنمائید مایه تأسف است که علناً می‌بینم اکثر مقامات مؤثر مملکت و مأموران مرفه در سراسر کشور با کمال افتخار سیگار خارجی استعمال می‌کنند (صحیح است) چه اقدامی وزارت اقتصاد برای مبارزه اصولی با استعمال سیگار خارجی نموده درآمد انحصار دخانیات باید بیش از اینها باشد و باید اذعان کرد که این مؤسسه که یکی از بهترین مؤسسات انتفاعی مملکت است و خوب هم اداره شده است بخاطر دارم به منظور مبارزه اصولی برای مقابله با سیگارتهای خارجی طرحی تهیه کرده بودند چه شد؟ چه اقدام اصولی برای جلوگیری از ورود چای اچاق به عمل آمده است؟ اقدامات مفیدی در این زمینه شده بود به کجا منتهی شد؟ باید با کمال تأسف بگویم قیمت چای خارجی در بعضی از کشورهای غربی تقریباً معادل بهای چای در عراق است (صحیح است) این خود نمونه وجود بی حد و حصر کالای قاچاق در داخل مملکت است! موضوع منع کشت توتون در نقطه پشت کوه که حقیقتاً بدون مطالعه انجام شده است. چرا؟
علاوه بر آن که سالی در حدود یک میلیون تومان به مردم ضرر صدور آن را به کشور همجوار زدند یک نوع محبتی هم به اقتصاد همسایه خودمان کردیم یعنی علاوه بر اینکه مردم پشتکوه امسال نفعی از این بابت نبردند و مصرف خودشان هم ندارند متأسفانه در تمام قراء و قصبات سیگار عراقی در دسترس همه می‌باشد. شما مانند من در تمام طول مرزهای غربی و شمال و جنوب غربی گردش کنید تا ملاحظه فرمائید جناب آقای وزیر اقتصاد در تمام دهات مردم سیگار خارجی کشورهای مجاور را استعمال می‌کنند و این موجب سر افندگی است با این ترتیب باید هم درآمد ملی ما روزبروز کاهش می‌یابد! پس باید اذعان نمود با بی اطلاعی به اوضاع داخلی مملکت نمی‌توان بصرف ادعا یک طرح اقتصادی سالم به وجود آورد!
موضوع دیگر تریاک است تصور می‌کنم بهتریت آمار را همه روزه در روزنامه‌ها به ما می‌دهند (صحیح است) ملاحظه کنید در سال چه مبلغ گزافی طلا و پول این مملک برای تهیه تریاک به کشورهای همسایه و دوست می‌رود (صحیح است) بدون آنکه نتیجه نهائی از این کار گرفته باشیم (صادق احمدی ـ نتیجه معکوس گرفتیم) بلکه این روزها دیگر نقل مجالس انس و شب نشینی شده است همین کشورهای دوست و همسایه در برابر این همه گذشت ایران چه کمک اقتصادی و یا گذشتی نسبت به ما کرده‌اند؟ وزارت اقتصاد برای خاتمه دادن به این سیه روزی و بدنامی و جلوگیری از خروج سرمایه ملی چه طرحی تهیه کرده است؟ تهیه این طرحها اقتصاد سالم به وجود می‌آورد نه ادعا (صادق احمدی ـ صحیح است).
چاره اندیشی برای جلوگیری از تهی دستی ملت به معنای به وجود آوردن اقتصاد سالم است نه استقراض و وام! وامهای زیر تبصره ۵۷ که مملکت را تا خرخره زیر بار قرض می‌برد بعلاوه تصور می‌کنم گنجاندن این قراردادهای استقراضی و وامی در متن بودجه کل کشور بی سابقه باشد معتقدم این تبصره‌ها باید از متن بودجه خارج شود (صحیح است) و روی هر کدام با توجه به اصل ۲۴ و ۲۵ با دقت بیشتر و دقت و حوصله بیشتری رسیدگی به عمل آید (صحیح است) بنده تا جان در بدن دارم با این کیفیت با وامهای خارجی موافقت ندارم. (احسنت ـ احسنت) چه محدودیتهای برای ورود کالاهای خارجی که مشابه به آن در مملکت زیاد است قائل شده‌اید؟
چه اقدامی برای تقویت بنیه مالی و صنایع داخلی و ترویج کالای وطن کرده‌اید؟ اگر مایلید شما را هدایت کنم؟ (ریگی بفرمائید) جناب وزیر اقتصاد برای نمونه می‌توانستید از هیئت دولت تقاضا کنید با صدور یک بخشنامه کارمندان دولت و بنگاهها را موظف نمایئد در مواقع رسمی و انجام وظیفه از لباس محصول وطن استفاده نمایند (احسنت ـ احسنت) جهاد در راه تقویت بنیه مالی و اقتصادی مملکت همین است.
بگذارید تمام کارکنان دولت این حقیقت را درک کنند و خوذ را در رسیدن به این هدف مقدس شریک و سهیم و مقدس بدانند (احسنت) مگر مانعی دارد مانند عصر پرافتخار رضاشاه کبیر با صدور یک بخشنامه توجه فرمائید یکی از شرایط نام نویسی محصلین ملبس بودن به لباس یک شکل از پارچه وطن است اینها یعنی اقتصاد سالم. با اجرای همین دو برنامه می‌توانید سالی در حدود ۴۰۰ الی ۵۰۰ میلیون تومان از سرمایه ملی صرفه جویی کنید و از خارج شدن آن جلوگیری نموده و بعلاوه روح ملیت را نیز تقویت فرمائید. صنایع داخلی را تشویق و نیرومند نموده‌اید و با نظارت برای بهبود محصولات کشور و قیمت گذاری عادلانه روی آنها می دانید تا چه حدود در راه تقلیل هزینه زندگی نیز قدم مؤثر برداشته‌اید (مهندس عطائی ـ چقدر مهلت به این دولت داده‌اید) مقدمتاً عرض کردم. آن وقت باید ادعا کنید که یم محیط سالم اقتصادی به وجود آوردید که مورد تأیید همه خواهد بود. برای اثبات نظریه‌ام نامه پیشوران قصر شیرین را قرائت می‌نمایم.
با کمال احترام پیرو عرایض تقدیمی ما پیشه وران و مرز نشینان قصر شیرین به عرض عالی رسانیده و نظریه آن وزیر محترم را باوضاع قصر شیرین معطوف می‌داریم.
- ۱- قهر طبیعت هیچ چیزی را برای قصر شیرین باقی نگذاشته و فاقد لولزم زندگی شده‌ایم.
- ۲- چون بیشتر کالاهای وارداتی بدون اشکال ارز از گمرک ترخیص می‌شود صادرات اعتباری ندارد و هیچ صادر کننده عاقلی ریش خود را گیر کمیسیون ارز نمی‌اندازد.
- ۳- مرحمتی در حق مافدویان مرز نشین که همه پیشه ور و سرمایه دار بودیم و بواسطه قانون ضد و نقیض اداره کل گمرک و پیش آمدهای کشور عراق کلیه از هستی ساقط شده‌ایم این است که مقداری کالا در سالهای ۱۳۴۰ ـ۱۳۴۱ به کشور عراق صادر نموده و تا به حال نتوانسته‌ایم پیمان خودمان را واریز کنیم یا دو سال به ما مهلت بدهید تا دیگر توجه کنید و به فکر صادرات نباشیم و خودمان را به چنگ زندان وکمیسیون ارز نیندازیم چون ما بیچاره شده‌ایم و غیر از خدا پناهی نداریم موضوع دیگر که بستگی با وزارت اقتصاد دارد تمرکز این کارخانجات در اطراف تهران است که از سه جهت به نظر بنده به صلاح مملکت نیست.
اول ـ هجوم آوردن مردم شهرستانها برای گرفتن کار طهران.
دوم ـ از نظر امنیتی و حفاظتی.
سوم ـ از لحاظ بهداشتی حومه طهران (هوای حومه طهران).
باید در سراسر کشور رونق اقتصادی به وجود آورد نه فقط در طهران (صحیح است) من تقاضا دارم دیگر اجازه تأسیس کارخانه در حومه طهران ندهید متقاضیان را مجبور کنید در شهرستانها سرمایه گذاری بکنند مثلاً در سنندج و کاشان ـ ایلام و سنقر و تویسرکان کارخانه تأسیس نمائید شاید آن پابرهنه‌های بیکار هم در محل خودشان مشغول کار شوند.
آخرین موضوع مخالفت من در این فصل با تبصره های ۲۸ و ۲۹ و ۵۸ که عبارتست از بعضی معافیتها در متن بودجه کل کشور و من نتوانستم حقیقتاً خودم را در این مورد توجیه کنم! اینها چه ارتباطی با بودجه دارند!
در فهرست هزینه آموزش و فرهنگ که در بخش امور اجتماعی منظور شده است دیناری برای مصارف امور مذهبی در نظر گرفته نشده است!
نتیجه این بی علاقه ای‌ها چنان ضعف و سستی در معتقدات نسل جوان پیدا شده که بی بند و باریهای اخلاقی را علناً احساس می‌کنیم و ناچار باید باین حقیقت تلخ اعتراف کنیم که هیچ خیانت و جنایتی در این کشور باندازه نابود کردن و کشتن روح ایمان و معتقدات مذهبی مردم در متلاشی کردن تشکیلات اجتماعی ما تأثیر ندارد و بعلاوه نتیجه مستقیم آن پیدایش عدم تعادل روحی و بیماریهای روانی در افراد اجتماع ما می‌باشد.
بتدریج مفاسد اخلاقی و بی عفتی‌های غربیها جایگزین مکارم اخلاقی ایرانی گردیده است اجرای رقصهای چاچاوتویست (خنده نمایندگان) محیط سالم ما را به صحنه‌های پر جنجال و خطرناک می کشاند چرا رقص چوبی که رقص محلی است اجرا نمی‌کنید چرا به دستورات و تعالیم عالیه اسلامی اینقدر بی توجه و بی اعتنا شده‌ایم؟ رقص چوبی هم یک نوع ورزش است اما چاچاوتویست رقص غربیهاست جناب آقای حاج حاذقی بنده انتظار داشتم جنابعالی لااقل صحیح است بفرمائید (خنده نمایندگان) استدعا دارم در این مورد توجه بفرمائید.
منظور از تأسیس دانشکده معقول و منقول تربیت و تأمین انسانهای روحانی برای سراسر مملکت بوده است که جامعه را ارشاد می‌نماید ولی متأسفانه بکلی از مسیر اصلی منحرف گردیده و فارغ التحصیلان اصلا بدنبال ترویج دین و مذهب نمی‌روند مدارس علوم دینی و تربیت اداره آنها در مملکت بسیار زننده است باید تمام آنها بانظر مراجع روحانیت تحت نظر فرهنگ و با تقویت مالی وزارت فرهنگ اداره شوند. زیرا مقامات روحانی در عصر حاضر باید از علوم جدید بهره مند باشند (صحیح است).
برنامه ملاهای دهات در کردستان باید اجرا بشود همچنان که با اجرای برنامه سپاهی دانش یک انقلاب و تحول عظیمی در بسط فرهنگ مملکت بفرمان شاهنشاه بوجود آمد باید اصل ۱۹ را در مورد تحصیل اجباری نیز در سراسر کشور اجرا نمود.
همچنین وزارت فرهنگ باید با اجرای برنامه متحد الشکل کردن لباس معلمین و محصلین در سراسر کشور از محصول وطن روح وطن پرستی و احساسات ملی اجتماعی ما را تقویت و تهییج نماید.
تهیه کارت تحصیلی و استفاده از مزایای آن توجه اجتماع را به شخصیت محصل جلب می‌نماید چرا فرهنگ کشور از اضمحلال زبان فارسی که نتیجه اش از بین رفتن مذهب و ملیت است جلوگیری نمی‌کند.
استعمال کلمات اکسپر و دپارتمان و بالاخره اردنانس ارتش و کنتر ولر و هزاران کلمات دیگر ـ مشاهده تابلوهای سراسر خیابانهای پایتخت کشور باستانی ایران با حروف لاتین (صحیح است) و اسامی فرنگی موجب کمال تأسف است! (دکتر رهنوردی ـ یک عده خارجی در این شهر زندگی می‌کنند) متداول شدن موسیقی غربی بجای موسیقی جان بخش ایرانی و کمک رادیو طهران باین منظور بتدریج فرزندان ما بسوی دیگری خواهند رفت که موجب پشیمانی است!
نتیجه بی توجهی مقامات مسئول بنکات مشروحه بالا از بین رفتن آداب و رسوم ملی (عید نوروز و تجلیل در عید ژانویه) اینها نکاتی هست که ملیت و مذهب و افتخارات ما را نابود می‌کند باید با فرنگی مآبی و تسلیم شدن به مدو محصولات آنها تا حدودی مبارزه کرد باید با این تجدد که صرفاً بر محور مادی دور می‌زند مبارزه نمود جناب آقای حاذقی (خنده نمایندگان) باید بدستورات دین مبین اسلام که بر پایه معنویات و مادیات توأماً استوار است توجه کرد با عرض معذرت عرض می‌کنم چون ممکن است سوءتعبیر در بعضی از محافل بشود باید به کهنه پرستی به معنای خداپرستی ـ وطن پرستی ـ شاهدستی افتخار نمود باید به این شعار کهنه ملی و قدیمی (خدا ـ شاه ـ میهن) مباهات کرد (صحیح است) نسل جوان را با کلمات بظاهر فریبنده منحرف نسازید زیرا باید توجه داشت که برای آنها سوء تعبیر ممکن است بشود و بخوبی آنها را توجیه کنید.
تاریخ کهنسال و سابقه تمدن باستانی ما موجب سربلندی و افتخار است ایرانی از چند هزار سال پیش پیرو توحید و دستورات آسمانی آن مانند کردار نیک ـ پندار نیک گفتار نیک بوده است (دکتر عدل حالا هم است)
- مگـو ایـرانیـان آتـش پـرستـند
- که خود هم منکر این گفته هستند
- از اول چونکه آتش بد درخشان
- بگفتند این بود نوری ز یزدان (احسنت)
ملت ایران با کمال افتخار در آستان برگزاری جشن‌های ۲۵۰۰ ساله شاهنشاهی ایران است باید هر چه زودتر برای تشکیل فرهنگستان کشور اقدام فوری نموده تساهل و تسامح در این کار موجب تهدید زبان پارسی است.
اجرای طرح فولتایم (خنده نمایندگان) چرا اولا تمام وقت نمی‌نویسید؟ مجلس ۲۱ که محصول انقلاب شاه و ملت است نباید با تصویب این کلمات بیگانه صحه بر لاقیدی و بی توجهی بگذارد و روح نیکان را شکنجه دهد.
ثانیاً در مورد اجرای این طرح من از بعضی از استادان شنیدم که نسبت به بعضی از استادان تبعیض شده است عده‌ای با ۶ ساعت کار در دانشگاه تا حدود پنج هزار تومان حقوق می‌گیرند که ممکن است این مدت را در دانشگاه صرف کارهای خصوصی بنمایند ولی بعضی از اساتید عالیقدر که ممکن است به علت پیری و یا اشتغال به تخصیل و کتابت قادر نباشد تمام ساعت را در آنجا حاضر باشند حقوق ناچیزی خواهند گرفت (دکتر معتمد وزیری ـ همچو چیزی نیست) (دکتر رهنوردی ـ قضاوت عادلانه نکنید دکتر صالح در دانشگاه خوب کار کرده همه را قاطی نکنید) این شکایت اساتید است که حقوق ناچیزی می‌گیرند و گله دارند. در پایان بررسی این فصل باید عرض کنم وزارت فرهنگ به خلاف گذشته باید از این به بعد قسمت اعظم بودجه را در مناطق عقب مانده و فراموش شده بکار بیندازد (صحیح است) باید از نبوغ و استعدادهای فرزندان میهن که در بیغوله‌ها بسر می‌برند استفاده شود و کمتر صرف تشریفات و تجملات معاوین و مدیران کل شود زیرا ملت ایران راضی نیست. این کتابی را که ملاحظه می فرمائید از یک بچه ایلامی است تحت عنوان مسئولیت حقوقی ـ جزائی ـ سیاسی وزراء در ایران بد نیست اجازه فرمایید فقط یک جمله از سرآغاز آن را بخوانم تا بدانید با چه محرومیت‌هایی بدنبال علم و دانش می‌روند.
باید خداوند منان را شکر بگذاریم که توفیق عنایت فرمود و نگارنده را پس از سالها متار که و مفارقت از لذت تحصیل بار دیگر به کسب دانش و معرفت هدایت نمود بطوریکه مسبوق هستید سال گذشته شهرستان ایلام را از داشتن کلاس ۶ ادبی محروم کردند و باید بگویم فرهنگ یک منطقه ۲۰ هزار کیلومتری مربع یک دستگاه ماشین ندارد.
من از وزیر محترم تقاضا دارم یکی از مدیران کل از سازمان خودتان حذف نمائید و با پول ماشین او چند دستگاه جیپ خریداری نموده و برای این مناطق عقب مانده بفرستند. (ریگی ـ کارها تعطیل می‌شود) (صادق احمدی ـ فرمایش آقای کبیر صحیح است) با هر گونه هزینه وزارت راه در طهران مخالفم بایستی هر چه زودتر به مناطق عقب افتاده و فراموش شده برود و باید بودجه این مناطق را تفکیکاً تعیین نمایند تا ماو مردو تکلیف خودمان را بدانیم. واگذاری راههای فرعی به اختیار استانداران بر خلاف مصلحت مملکت است زیرا تمام استانداران که مانند امین آزاد و صفاری نمی‌شوند بعلاوه پس وظیفه وزارات راه کدام است؟ باید هر چه زودتر طرح سیار کردن سازمان راههای استان و فنی بودن رؤسای آنها به مرحله اجرا در آید.
من امیدوارم به زودی مانند بعضی از ممالک مترقی شرکتهائی بوجود آید که با نظارت انجمن‌های ایالتی و ولایتی در سراسر مملکت یک فعالیت راهسازی شروع شود و وزارت راه فقط نظارت کند و دستورات فنی صادر نماید موضوع دیگر تبصره ۶۶ است که به هیچ وجه نمی‌توانم با آن موافقت کنم زیرا ممکن است کارخانجات مشابه دیگری حاضر شوند با نصف قیمت سفارشات وزارت راه را تهیه و تأمین نمایند تصویب این تبصره بصلاح و صرفه ما نیست.
با این سیستم که وزارت پست و تلگراف و تلفن پیش می‌رود روزبروز درآمد آن رو به کاهش خواهد رفت.
سیستم مبادلات پستی باید بکلی عرض شود.
نامه‌های پستی از شیکاگو آن طرف دنیا مدت سه روز در طهران بدست ما می‌رسد ولی نامه‌ای از ایلام به طهران ده روز طول می‌کشد علت این کار همان تشریفات پوسیده مناقضه و مزایده و تأمین نظر صاخب نظران می‌باشد.
بیائید لا اقل از همان سیستم متداول روز که روزنامه‌های اطلاعات و کیهان می‌نمایند شما هم استفاده و تقلید کنید زیرا این روزنامه‌ها ساعت ۲۰ همان روز بدست مشترکین شهرستانهای غربی می‌رسد ولی بایست حداقل سه روز! شرکت تلفن یکی از عواملی است که تعمداً مردم را ناراضی می‌کند به تعدات خود رفتار نمی‌نماید و از هیچ مقامی هم متابعت ندارد. با وجود تذکرات متوالی تاکنون به حساب این شرکت رسیدگی نشده است اگر یک قبض پنچ هزار ریالی مثلاً بابت مکالمه اضافه برای من صادر نمود باید چشمم کور بدهم والا تلفن قطع می‌شود!
به خلاف تمام ادعاهای وزارت کشاورزی حتی یک بار علوفه با آن هلی کوپترهای موعود به فریاد و استغاثه گله داران پشتکوه نرسید! اقدامات خصمانه هم بر علیه آنها کردند از قبیل واگذاری مراتع مهران و دهلران به بیگانه‌ها به کمک مأموران جنگلبانی واگذاری مراتع آباء و اجدادی در کوازی‌ها به طوایف زوله وسیله مأموران جنگلبانی مزاحمت فراهم کردن برای زارعین که اغلب املاک آنان در جنگل واقع شده است. از نظز اصلاحات ارضی هم باید از معدودم کردن در حدود هشت صد هکتار محصول سبز کرندیها با تأسف یاد نمود.
من امیدوارم به این سوء جریانات که در کرمانشاه و کردستان بوقوع پیوست بزودی خاتمه داده شود و دولت با بی رحمی نسبت به مأموران متخلف و نالایق رفتار نماید.
موضوع دیگر املاک خالصه است که باید دولت خودش در اجرای اصلاحات ارضی پیش قدم شود متأسفانه زارعین خالصه با مأموران خالصه دست بگریبانند و مردم قصز شیرین و رضا آباد مهران هنوز تکلیفشان تعیین نگردیده است با بررسی اجمالی بودجه کل کشور می‌توانیم خلاصه و مجموعه استنباط خودم را به عرض مجلس شورای ملی برسانم:
دولت با مطالعه دقیق تر و عمیق تر بخوبی می‌تواند خیلی از هزینه‌های غیر ضروری را حذف نموده تا حدودی دخل و خرج مملکت را متعادل نماید که احتیاج به وام از بانک بین المللی با بهره ۵/۵ در صد نباشد!
در مملکتی که مواجه با این کسر بودجه هستیم احتیاج به این همه مدیر کل و معاون کل نداریم! می دانید هر یک از این مقامات چه هزینه‌هایی برای این مملکت فقیر در عین حال غنی دارند؟ از قبیل ماشین ماشینی که به قول همکار عزیز می‌شود باپول آن ۶ دستگاه درمانگر ساخت راننده مخصوص ـ آجودان مخصوص ـ منشی مخصوص ـ اطاقدار و آشپز و خلاصه اتاق‌های جورو اجور مانند اتاق انتظار ـ اطاق مشاوره ـ اطاق کنفرانس ـ اطاق پذیرایی و مسلماً لوازم و مبلمان آنها هم باید لوکس و شاید با گرفتن یک معافیت از خارج وارد بشود (صحیح است) من یقین دارم با حذف این کلمه کل کلی از هزینه‌های مملکت کم خواهد شد. چه مانعی دارد که این مدیر کل هم رئیس اداره باشد در داخل همان اطاق کارمندان خود آقای ریگی بنشینند که هم کار آنها را نظارت کند و هم به درد دل مراجعین بلافاصله رسیدگی نماید و هم از زدو بندها و دسته بندیها و سیاست بافتهای و صدور اعلامیه‌ها جلوگیری کنند همچنانکه در وزارت دارائی است اگر منظور خدمت است یک مملکت فقیر به هیچ وجه احتیاج به این تشریفات و تشکیلات ندارد سلمان فارسی استاندار مدائن وقتی وارد دارالحکومه شد و آن تشکلات را دید فوراً خارج شد و دکانی را در جوار مسجد برای مقرش کرایه کرد زیرا او می‌خواست از نزدیک با مردم تماس بگیرد و به درد دل آنها برسد آن تشریفات دارالحکومه مانع این کارها بود.
من نمی‌گویم شما هم سلمان فارسی بشوید ولی بیائید شما را به خدا از این تشریفات و هزینه‌های زاید که خدا را خوش نمی‌آید بکاهید و این پولها را برای تأمین حوائج ضروری و اولیه مردم عقب مانده و مـــحروم بـکار بریـد (احسنت) مستقیماً با مردم تماس حاصل کنید داخل اجتماع بشوید به عقده‌ها و دلتنگی‌های آنها توجه نمائید و از یکی دیگر از عوامل نارضایتی که همان واسطه‌ها هستند بکاهید (صحیح است).
اگر مصمم هستید انقلاب شاه و ملت را به ثمر رسانید باید از خود گذشتگی نشان دهید تمام هزینه‌های زائد را حذف کنید و مستقیماً با مردم تماس بگیرید و در رفع حوائج و نیازمندیهای آنها اقدام نمائید.
بحای میلیونها هزینه ساختن یک بنای ۱۵ طبقه لوکس در تخت جمشید برای شرکت ملی نفت و کارهای نظیر آن این درآمد ملی را باید به مصرف واقعی مردم برسانید (صحیح است) حق ندارید این درآمد ملی را به مصرف کارهای تجملی و تشریفاتی برسانید شاید به جای این ساختمان می‌توانستید ۱۵۰ دستگاه درمانگر در صدو پنجاه روستا و ده برای برادران محروم کشورز و دهقان خود بسازید (صحیح است) من تا جان در بدن دارم با این افراط و تفریط‌ها و تبعیض‌ها و بالاخره عواملی که مردم را ناراضی می‌کند مخالفت خواهم کرد (احسنت) آرزو دارم روزی ببینم که حقوق آن خانم ماشین نویس با آن شرایط با حقوق آن معلم روزمزد روستا که با آن کیفیت انجام وظیفه می‌نماید لااقل متعادل بشود و آرزو دارم سد کنجان چم هم ساخته شود والسلام من التبع الهدی (احسنت).
رئیس ـ آقای بالاخانلو بعنوان موافق صحبت می‌کند بفرمائید.
بالاخانلو ـ با اجازه مقام ریاست بنده هم قصد داشتم بعنوان مخالف صحبت کنم ولی چون بعنوان مخالف زیاد صحبت شد و آنچه که باید گفته شود گفته شد این هم چند کلمه بعنوان موافق مشروط صحبت می‌کنم ولی بدواً لازم می دانم از جناب آقای نخست وزیر پرکار و جناب آقای مهندس اصفیاء که مشکل کارخانه قند همدان را با یک وعده صادقانه و بی ریا حل کردند صمیمانه تشکر می‌کنم (احسنت) شاید موافقت مشروط بنده امروز براساس توجه خاصی بود که در این مورد فرمودند اما در مورد لایحه بودجه اهمیت بودجه در دنیای امروز بر هیچ کس پوشیده نیست مسأله بودجه برای مملکت ما تازگی ندارد بلکه از زمان داریوش کبیر یعنی دو هزار و پانصد سال قبل بودجه در مملکت ما معمول رتبه اول بود و با یک مأخذ و معیار صحیحی به صورت شمش طلا و نقره که مملکت را به بیست قسمت تقسیم کرده بودند دریافت می‌کردند هرودت مورخ معروف نوشته است که آن زمان خزانه دولت هخامنشی چقدر طلا داشت (نمایندگان چقدر ؟) حالا عرض می‌کنم حوصله داشته باشید چون که بنده عادت ندارم که از روی کاغذ بخوانم باید قدری صبر کنید تا اعداد را پیدا کنم و خدمتتان عرض کنم که اگر نکرده باشم (خواجه نوری ـ طلاها را گم کردید ؟) مجموع طلاهائی که به خزانه داریوش وارد می‌شد ۱۴۵۰۰ تالان اوتیائی و معادل ۳۵۲۶۴۵ کیلو طلا بوده است همین را خوب مجسم بفرمائید و به بینید که ما چه ثروتی در آن زمان داشتیم همان طوری که اینجا گفته شد که بودجه کامل است ولی جامع نیست و جناب آقای نخست وزیر خودشان به این مطلب این جا اشاره فرمودند و تصدیق کردند که بودجه کامل نیست ولی یک بودجه ایست که سابقه نداشته از لحاظ هزینه‌های برنامه عمرانی گفته دولت در این است که سابقه چندین ساله بر این بوده است که هزینه‌های عمرانی در سازمان برنامه بوده ولی ما در بودجه منظور کردیم چون بند ۲۵ سال سابقه بانکی دارم و به عدد عشق می‌ورزم زحمت کشیدم مطالعاتی کردم و حالا نقائض این بودجه را تذکر می‌دهم عرض کنم در زمان رضاه شاه کبیر بنیان گذار ایران نوین بودجه مملکت ما ۱۳ میلیون تومان بوده و اولین بودجه‌ای هم که به مجلس در آن زمان تقدیم شد بودجه خرج بود نه بودجه دخل قرار بود آن خرج را بکنند و بعد درآمدش را به مجلس گزارش بدهند در آن زمان بودجه خرج ۱۲ میلیون به مجلس دادند ولی ۲۲ میلیون تومان به حیطه وصول درآمد و حالا می‌بینم که بودجه مملکت ما از چهار میلیار ریال رسیده به ۱۴۴ میلیارد ریال و تازه می‌رویم ۱۰ میلیارد ریال هم با صدی چهار نزول قرض می‌کنیم که بتوانیم برنامه‌های عمرانی را انجام بدهیم (صحیح است) ملاحظه بفرمائید ۱۴۴ میلیار ریال بودجه مملکت ما است ما به آن اکتفا نمی‌کنیم آن وقت می‌رویم ۱۰ میلیار ریال از ۷۲ ملت قرض می‌کنیم حالا این را بفرمائید چه کنیم کارخانه پتروشیمی وارد کردند به درد نمی‌خورد هم تولیدش بیشتر از مصرف است و هم توانائی و اداره اش را نداریم بعد گفتند بدهیم به شرکت نفت (حاذقی شما که موافق بودید) به بنده اجازه بدهید که نواقص بودجه را بگویم تسلیح اخلاقی با بودجه اقتصادی خیلی فرق دارد (خنده نمایندگان) (حاذقی ـ اساسی آن است و شما جای بنده موافق را گرفتید) بنده که این جا دو شب خوابیدم جای شما را نگرفتم جای شما توی خانه تان بوده است عرض کنم واقعاً بنده احساس می‌کنم که دولت جناب آقای منصور واقعاً می‌خواهد خدمت کند ما هم بایستی حمایت بکنیم و حتی المقدور تأیید بکنیم ولی نواقص کار را موظفیم عنوان بکنیم زیرا که دولت آقای منصور از خود ماست کابینه از افراد تحصیل کرده و از افراد خوش نامی تشکیل شده هیچ نقطه ضعفی هم ندارد همانطور که جناب آقای کبیری فرمودند فقط یک عیبی که هست مدیر کل تراشی زیاد شده است اگر این قضیه مدیر کل تراشی حذف شود مطمئن هستم که این کار را جناب آقای نخست وزیر خواهد فرمود کابینه قیافه اش بهتر خواهد شد و باور بفرمائید تمام نمایند گانیکه مراجعاتی دارند یک شماره تلفی که می‌خواهند بگیرند و با رئیس اداره‌ای صحبت کنند اول یک خانمی با صدای لطیفی جواب می‌دهد بعد می‌گوید که وقت ندارد (مهندس عطائی ـ شما به این مورد اعتراض دارید ؟) از نظر تأخیر در انجام کار بله ولی از لحاظ اصول با شما موافقم و امیدارم که این نواقص انشاء الله حل شود (مهندس عطائی ـ سیر تکاملی می‌کند) خواهش می‌کنم بعد از تشریف بیاورید اینجا صحبت بفرمائید بنده به بعضی از اقلام بودجه اشاره می‌کنم این بودجه ۱۴۰ میلیارد و ۹۵۳ میلیون ریال هزینه است در این هزینه در حالی که کسر هزینه هم دارید و آن سه میلیارد و ۴۹۱ میلیون ریال است همان طوری که عرض کردم ۱۴۴ میلیارد ریال برای مخارج کافی نیست کسری آنها در فصل برنامه‌ای که ما داریم پیش بینی کردند و ۲۱ میلیارد و ۶۰۰ میلیون ریال سهم سازمان برنامه از عواید نفت است چهار میلیارد و نیم هم مذکور است که موجود دارند از وامهای خارجی چون بنده در جداول این وامها را ندیدم از کجاست در خزانه موجود است یا خیر این را به عنوان سؤال از آقای وزیر مشاور خواهش می‌کنم جواب مرحمت بفرمایند که این مورد چیست. تازه جمع این دو فقره ۲۶ میلیارد و هفت صد میلیون ریال خرج از این قسمت هم ۱۳ میلیارد و ۹۰۰ میلیون ریال هم کسری است و در تأمین کسری هم این طور توجیه شده که ۲ میلیارد و ۸۰۰ میلیون ریال وامهای مورد مذاکره استو ۴ میلیارد و یکصد میلیون ریال هزینه پالایشگاه تهران است که بانک مرکزی خواهد پرداخت و ۳ میلیارد ریال از بانک مرکزی باز خواهد گرفت و ۱ میلیارد ریال استفاده از اوراق خزانه است رقم قابل توجه است ۳ میلیارد هم استفاده از سایر منابع. بنده میخواهم عرض کنم اگر منابعی موجود بود چرا این را در ستون درآمد و فصل درآمد ذکر نکرده‌اند این درآمد کجا بوده که این جا برای کسر هزینه پیدا شده و برای بنده حتماً این توضیح لازم است که خواهش می‌کنم توضیح بدهند و بنده هم قانع خواهم شد این یک قسمت مال بودجه عمرانی است چون آقایان نمایندگان خسته هستند و نمی‌خواهم زیاد تصدیع بدهم بنده در حدود ۱۶ صفحه مطلب نوشته بودم چون انسان از روی کتاب هم می‌تواند بنویسد و می‌تواند بخواند بنده اشکالاتی در مورد ماده ۲۷ آئین نامه داشتم آن هم مذاکره شد و موکول شد به بعد و در ماده ۱۰۹ آئین نامه هم بنده بحثی ندارم در تبصره ۶ موافقت مشروط بنده با بودجه این است که به عرض نمایندگان محترم و جناب آقای نخست وزیر می رسانم تبصره ۶ به وزارت خانه و سایر سازمانهای دولتی اجازه داده می‌شود از اول سال ۴۳ به کلیه کارکندان و خدمتگذاران خود اعم از رسمی و غیر رسمی که تا پایان سال ۴۲ استحقاق ترفیع یا اضافه را داشته‌اند حقوق یک رتبه یا یک اضافه را پرداخت نمایند وزارت خانه‌ها و سازمانها مکلفند اعتبار لازم جهت اجرای مفاد این تبصره را از مجموع اعتبارات مندرج در فصول اول و دوم و سوم بودجه‌های تفضیلی خود تأمین نمایند … الی آخر. بنده می‌خواستم از جناب آقای نخست وزیر خواهش کنم که همان طور که برای طبقه لیسانسه آنقدر توجه می‌شود و هر چه وقتی یک تفاوتی و یک ترفیعی به آنها داده می‌شود و به هر حال زندگیشان را می‌خواهند تأمین بکنند و حق هم همین است و تازه حقوقشان کافی نیست ولی بنده میخواهم عرض کنم چطور کارمندانی که بنیان گذار این وزارت خانه‌ها بوده‌اند زحمت کشیده‌اند در این مملکت و برای این مملکت مربی جناب آقای نخست وزیر در تعلیمات اداری بوده‌اند اینها چرا باید از حقوق سنواتی خودشان محروم باشند و هیچ مورد توجه واقع نشوند ولی یک لیسانسیه در بدو ورودش به خدمت بیک حق بیشتری نایل می‌شوند یعنی با رتبه ۳ وارد می‌شوند و در دوره خدمت هم زودتر و در مدت کوتاهتری رتبه می‌گیرند مورد نظر واقع شده است تبصره ۵۶ بودجه یک رقم ۲۵ میلیارد ریالیدرش گنجانده شده است و این را بنده هر چه خواندم متوجه نشدم که موضوع چیست این را هم استدع می‌کنم که جناب آقای نخست وزیر مرحمت بفرمایند بعد در مورد وامها هم البته همه آقایان مخالف بودند ولی بنده مخالف نیستم ولی وام با بهره صدی شش در سال آنهم از کشور انگلستان برای انجام چه کاری است ما که در بودجه مان دو میلیاردو هشتصدمیلیون ریال کسر بودجه داریم جمع این وامها ده میلیارد است در حالی که بیش از چهار میلیارد و نیم هم نزول این وامها است فقط در این قسمت بنده را روشن بفرمائید بنده با لایحه بودجه موافقم و عرض دیگری ندارم (احسنت)
رئیس ـ آقای سرهنگ حسینی.
حسینی ـ دوست آن به که عیب‌های مرا، همچو آئینه روبرو گوید نه که چون شانه با هزار زبان پشت سررفته مو بمو گوید (احسنت) بنده واقعاً خیلی برایم مشکل و خیلی دشوار است که بعنوان مخالف در برنامه دولت جناب آقای منصور نخست وزیر صحبت بکنم چرا؟ از نظر اینکه در این کابینه افرادی هستند که واقعاً بدون اینکه جنبه مجامله گوئی باشد احساس می‌شود روح خدمتگذاری دارند و واقعاً قصد دارند که برای این مملکت خدمتی انجام بدهند (صحیح است) و در بین آقایان وزراء افرادی هستند که سمت استادی به بنده داشته حتی در موقعیکه بنده در ارتش بودم سمت فرماندهی بنده را داشته‌اند ولی در هر حال هیچ کدام از اینها مانع از این نخواهد بود که یکنفر نماینده مجلس اگر مطالبی بنظرش رسید بعنوان تذکر یا جلب توجه دولت بخصوص در مورد بودجه که خوشبختانه اکثر وزراء کابینه در اینجا حضور دارند مطالبی بگویند (احسنت) تعبیرات مختلفی نسبت به مجلس در بیرون هر کسی می‌کند و از دریچه چشم خودش و طرز تفکر و قضاوت خودش ولی نکته ئی که همه بهش اذعان و اعتراف دارند این است که در این مجلس مسلماً قصد و غرضی نیست بجز خدمتگذاری بشاه و مملکت (صحیح است) در این مورد همه اعم از دوست و دشمن متفق القولند بنابراین شأن دموکراسی و شأن مجلس انقلابی ایجاب می‌کند که هر نماینده ئی هر گونه مطالبی که بنظرش بصلاح و صواب مملکت دید بخصوص که عرض کردم که هیچ گونه غرض و مرضی نیست صادقانه به دولت تذکر بدهد و شأن دولت جناب آقای منصور هم که یک دولت انقلابی است باید تحمل این مطالب را داشته باشد و باسعه صدری که در خور وزراء این کابینه است این مطالب را یادداشت کنند هر کدامش که صحیح باشد بذل توجه و عنایت بکنند و هر کدامش نا صحیح است البته صحبتی درش نیست بنده راجع به بودجه دولت تکرار مکررات نمی‌کنم چون مطالب فنی و نکاتی که مربوط به بودجه ریزی و طرح ریزی است بوسیله متخصصین انتقاداتی که باید بشود شده است و بنابراین بنده وقت آقایان را ضایع نمی‌کنم ولی مطلبی در ابتدای بودجه عنوان شده که این بودجه اولین بودجه است که بعد از ۵۷ سال مشروطیت بطور جامع و از روی اصول بودجه ریزی و فنی تهیه شده و البته اگر ما قبول کنیم که منحصراً این بودجه است فکر می‌کنم که بنظر بنده یک قدری حق ناشناسی شده است نسبت به بعضی از دولتهای گذشته و بخصوص دولتهائی که در زمان اعلیحضرت فقید مسئول کار بودند و بودجه مملکت را متوازن و متعادل به مجلس می‌آوردند و در مدت ۲۰ سال زمانداری اعلیحضرت فقید مملکت ما را از هیچ به پایه یکی از ممالک مترقی لااقل خاورمیانه درآوردند ولی در هر حال عرض کردم بنده مالیه چی نیستم نسبت به ارقام و نکات فنی بودجه هم آقایان همکاران محترم مطالبی بیان کرده‌اند بنده فقط راجع به وضع دولت و امکاناتی که برای دولت وجود داشته مطالبی عرض می‌کنم و به بیانات خودم خاتمه می‌دهم بنده عقیده دارم که دولت جناب آقای منصور موقعی روی کار آمد که امکانات بسیار زیادی برای این دولت وجود داشت آن گرفتاریهائیکه دولتهای سابق با آن مواجه بودند خوشبختانه در این دولت کمتر وجود داشت در تحت توجهات اعلیحضرت همایونی مملکت چه از نظر سیاست خارجی و چه از نظر امنیت داخلی با آنچنان سکوت و آرامشی مواجه است که کمتر در ادوار گذشته موجود بوده فتنه جنوبی در بین نیست فتنه شمالی در بین نیست و آسایش کامل و امنیت در مملکت وجود دارد دولت از حمایت کامل اعلیحضرت همایونی برخوردار است از پستیبانی قاطع مجلس هم بهره مند است و بقول معروف ابر و بادو مه و خورشیدو فلک در کارند ـ تا تو نانی بکف آری و بغفلت نخوری همه از بهر تو سرگشته و فرمانبردار ـ شرط انصاف نباشد که تو فرمان نبری تصور می‌کنم که این امکاناتی که در دولت جناب آقای نخست وزیر در بدو روی کار آمدن وجود داشته و با توجه به انقلابی که در مملکت بوجود آمد سطح اطلاعات و معلومات و در نتیجه توقعات مردم را بنا به یکی از فرمایشات اعلیحضرت همایونی که از یک قرن بیک قرن دیگر مملکت پرتاب شده اگر این امکانات را در این کارهائی که در این سه چهار ماهه انجام شده مقایسه کنیم باید قبول کرد که عملاً آن توقعات و انتظاراتی که بوده برآورده نشده مسلماً خواهند گفت که وقت کم است ولی بنده توجه نمایندگان محترم را باین موضوع جلب می‌کنم که من احساس می‌کردم و همه آقایان هم همینطور احساس می‌کردند که دولت آقای منصور از خیلی مدتها قبل خودش را آماده برای خدمتگذاری باین مملکت می‌کردند و مسلماً طرحها و نقشه هائی داشته‌اند و بنابراین از بدو زمامداری ایشان انتظار ملت ایران و نمایندگان این بود که بلافاصله عمل شروع بشود هنوز هم البته دیر نشده امیدواریم که در آینده عملاً نشان داده بشود که حقیقتاً قدمهای مؤثری بنفع مملکت برداشته خواهد شد آنچه که در این مدت مشاهده شده و بنظر بنده می‌رسد بیشتر پرداخته شده بسازمان دادن و در این سازمان دادن هم بنظر بنده در بعضی جاها افراط شده در هر وزارتخانه‌ای بقدری تعداد معاونین زیاد است که انسان حتی نمی داند برای کارهای خودش بکدام معاون مراجعه کند اگر چنانچه ما شخص نداریم چرا مثلاً یک استاندار دو سمت دارد یک کسی با داشتن آن وظایف سنگین (مهندس عطائی ـ بسیار شخص لایقی است) بنده نمی‌گویم شخص لایقی نیستند ایشان باید دو وظیفه سنگین داشته باشند ولی در یک وزارتخانه چند معاون وجود داشته باشد ۴ تا معاون هست توجه مخصوص دولت هم مثل اینکه معطوف شده است به احزاب و حزب البته حزب بایستی در مملکت وجود داشته باشد ولی بنده عرض می‌کنم حزب آن حزبی نیست که بروند و تشکیلش بدهند حزب باید خود به خود در نتیجه رشد سیاسی افراد در نتیجه تشخیص افراد، هدفها و خط مشیها بوجود بیاید والا دیده شد در گذشته که خیلی از احزاب بنا به مقتضیات روز و زمان بوجود آمدند با لیدرها آمدند و با لیدرها رفتند احزاب زمان قوام السلطنه معلوم نیست کجا هستند آن افرادی که پای منبر دکتر مصدق سینه می‌زدند کجا هستند احزاب زمان دکتر اقبال معلوم نیست کجا هستند (یکی از نمایندگان اشاره بدکتر الموتی نموده: ایشان که هنوز هستند) ولی در هر صورت زیاد نبایستی خوش بین باشید جناب آقای نخست وزیر باین که این استقبالها این تلگرافات این طومارها زیاد پایه داشته باشند البته امیدوار هستیم پایه داشته باشند و واقعاً احزابی باشند که مترقی و ترقیخواه و وفادار نسبت به آن اصول و آئین و مرامنامه‌ها و برنامه هائی که دارند باشد ولی بهتر این است که بنظر بنده دولت بیشتر توجه بکند بوظایف اجرائی خودش و کار احزاب را البته بخود احزاب واگذار کند نواقصی که در این بودجه بنظر بنده رسید البته همه آقایان تذکر دادند بنده فهرست وار عرض می‌کنم یکی موضوع تفکیک تبصره‌ها است و بخصوص موضوعی که مربوط به وام است که بنده زیاد در اطرافش صحبت نمی‌کنم یکی راجع بموضوع خود بودجه است از ۱۴ هزار و خرده‌ای میلیون تومان بودجه کل در حدود ۳۶۰۰ میلیون تومان خرج امور عمرانی است آنهم ۱۳۰۰ میلیون تومان بعنوان وام باید تأمین بشود و این تناسب بودجه‌های عمرانی با بودجه‌های اداری با بودجه‌های جاری برای یک دولتی که همیشه اثرش و مقصودش و برنامه اش این است که واقعاً نسبت بتوسعه رشد اقتصادی و عمرانی در مملکت قدمهای مؤثری بردارد این بنظر ضعیف می‌آید عرض کردم از ۱۴ میلیارد و ۴۰۰ میلیون تومان فقط ۳۴۰۰ میلیون تومان خرج عمران می‌شود و از این مقدار ۳ هزار و خرده‌ای وام پا در هوااست وام است شرایط آن وامها را همکاران بنده تذکراتی دادند و بنده از اطاله کلام خودداری می‌کنم و خیلی وزارتخانه‌ها مثلا وزارت کشور هنوز موفق نشده است که طرح تقسیمات کشوری را بمرحله اجرا در بیاورند مبنای تمام کارهای عمرانی این است که اولاً در مملکت یک تقسیمات صحیحی متناسب با وضع طبیعی، اقتصادی، اجتماعی باشد که بشود روی این مبنا یک بنای استواری برپا کرد والا مادامی که ده و بخش و شهرستان و استان مشخص بنا شد بنده فکر نمی‌کنم که تقسیمات آن خیلی تقسیمات پابرجا و با دوامی باشد الان در بعضی نقاط مختلف مملکت هست جاهائی که مرکزشان معلوم نیست مثلا شهرستان قم را عرض می‌کنم شهرستان قم را در نظر بگیرید این ایجاب می‌کند از نظر تقسیمات کشوری تابع استان لااقل تهران باشد ولی هست جاهائی قم را بطور مثال عرض می‌کنم تابع استان رشت است یعنی قمی باید از تهران عبور کند و برود رشت کارش را انجام بدهد و در اکثر نقاط کشور از این قبیل جاها هست این امر خیلی هم اسباب ناراحتی و دردسر مردم را فراهم کرده است بنده از جناب آقای وزیر کشور که خوشبختانه در اینجا حضور دارند استدعا می‌کنم راجع باین طرح تقسیمات کشوری تصمیمات عاجلی بگیرند و واقعاً تناسب را در نظر بگیرند و منطبق بودن تشکیلات اداری را با تقسیمات کشوری رعایت کنند بعضی جاها هست که بعضی اداراتش تابع یک شهرستان است و ادارات دیگرش تابع شهرستان دیگر است و این تشتت هرج و مرج و ناراحتی ایجاد کرده است بنده معتقدم که مطالعه زیادی لازم ندارد چندین سال است مطالعه می‌شود ولی هنوز قدم مؤثری برداشته نشده و همان وضع ناهنجار برقرار هست از نظر وزارت راه عرض می‌کنم وضع راهها بخصوص در مناطق دوردست و عقب افتاده زیاد وضع مطلوبی نیست زیرا اذعان بفرمائید قبول بفرمائید که در بعضی نقاط نسبت براهها هیچ گونه توجهی نشده است (صحیح است) و بخصوص در حوزه انتخابیه بنده چهارمحال وبختیاری خدا شاهد است بحدی مردم شهری از نقطه نظر راه در مضیقه هستند که برای رساندن مریض خودشان بیک درمانگاه و مریضخانه یکروز ویا یک نصف روز با وسائل قدیمی باید برود تا برسد به بیمارستان یا درمانگاه بسا که در بین راه مریض تلف می‌شود و واقعاً مردم خیلی خیلی انتظار دارند که راجع به راهها توجه بیشتری بشود و همانطوری که بسیاری همکاران گفتند توجه از مراکز مملکت معطوف شود بطور واقع به روستاها و جاهای عقب افتاده چون این انقلاب بنفع مردم ستمکش و رنج دیده برپا شده است همان طبقاتی که مولد ثروت این مملکت هستند همان طبقاتی که تنعم شهری‌ها در پرتو زحمات و کوششهای شبانه روزی آنها است و اکثر از این مزایای مملکتی محروم هستند از نقطه نظر وزارت بهداری همینطور بنده نمی دانم حقیقتاً چه طرحهائی برای بهداشت و درمان در روستاها گرفته شده است البته سپاه بهداشت یک قدم مؤثری بود ولی کافی نیست بنده در لایحه سپاه بهداشت هم مخالف صحبت کردم نه اینکه با اساس مطلب مخالف باشم ولی عرض کردم که تنها تهیه کادر کافی نیست بودجه لازم است اعتبار لازم است و سایر وسائل تا تمرکز وضع بهداشت و درمان را در روستاها توسعه و تعمیم داد (صحیح است) از نظر وزارت فرهنگ غیر از مطالبی که همکاران محترم بعرض نمایندگان رساندند موضوع آموزش دخترهاست سپاه دانش لااقل مسأله آموزش را از نقطه نظر پسرها حل کرده تا مقیاس و حدود زیادی ولی برای دختران و دوشیزگان فکری نشده و در روستاها و شهرستانها هستند دخترانی که مایل هستند درس بخوانند ولی نه معلم است ونه مدرسه عقاید مذهبی و تعصب رسوم محلی هم با آنها اجازه نمی‌دهد که دخترانشان را زیر دست معلمین مرد بفرستند تحصیل کنند و این دختران همینطور بی سواد بار می‌آیند و این امر برخلاف آن اصل و نظر و هدفی است که در همین انقلاب گذشته آزادی زنها را تأمین کرده، آزادی زنها تنها بصرف آزادی دادن کافی نیست واقعاً بایستی زنها رشد فکری شان هم توسعه پیدا کند و زنها باید به حقوق خودشان آشنا باشند بایستی سطح و معلوماتشان بالا برود وقتی که یک زنی معلومات ابتدائی نداشت چگونه می‌تواند از این آزادی که بهش داده شده است برخوردار باشد و استفاده کند برای تربیت و آموزش دخترها و برای این کار فکر اساسی تاکنون نشده است و بنده نمی دانم وزارت فرهنگ چه طرحی در این مورد دارد چگونه این مسأله حیاتی و مهم را که مربوط به با سواد کردن نصف جمعیت این مملکت است حل کند نسبت به سایر مسائل بنده دیگر وقت آقایان را نمی‌گیرم تکرار مکررات است و گفته شده است و بنده هم شهوت کلام ندارم که بیشتر آقایان را خسته کنم و اگر عرایضی بکنم باز تکرار مکررات است (صحیح است ـ احسنت) بهر جهت بنده خلاصه عرض می‌کنم امروز سطح معلومات مردم خیلی بالا رفته مردم خیلی هوشیار و آگاه شده‌اند بحقوق خودشان آشنا شده‌اند انتظاراتشان از دولت خیلی زیاد است، بخصوص عرض کردم نسبت به این دولت دولتی که نسبت بدولتهای گذشته این شانس را دارد که از مقدورات و امکانات خیلی زیادتری بهره مند است بنده امیدوار هستم که این تذکرات مورد توجه و عنایت قرار بگیرد و قدمهای مؤثر و مثبتی در آینده بنفع مملکت برداشته شود (انشاءالله)
رئیس ـ آقای ریگی بعنوان موافق صحبت می‌کنند، بفرمائید.
ریگی ـ عرض کنم بقدری اینجا صحبت شد و بقدری وقت تنگ است و نمایندگان محترم و هیأت دولت خسته هستند و بنده سعی خواهم کرد با اینکه یادداشتهای خیلی زیادی تهیه کرده بودم اظهارات خودم را خلاصه کنم که از خستگی عمومی بکاهم درباره بودجه اصلاحی جناب آقای نخست وزیر در مقدمه نطق خود در موقعی که این بودجه را تقدیم فرمودند بیانات بسیار مسروحی بیان کردند که واقعاً برای بنده خیلی مشکل است مطالبی اینجا عرض کنم حتی بنده فکر می‌کنم در حدود نصف آن مسائل هم بنده نمی‌توانم بگویم، حتماً مقدمه بسیار شیوائی که بقلم آقای مخبر کمیسیون بودجه مهندس والا تهیه شده نمایندگان محترم توجه می‌فرمایند که کاملا کافی و وافی است بنظر بنده برای لوایحی که این دولت تقدیم می‌کند دولتی که سه ماه بیش از عمرش نمی‌گذرد و وارث دهها و صدها سال نابسامانی در اغلب امور است و این از خواص کشورهای در حال رشد است که معایب زیادی در کارشان است که می‌خواهد آنها را رفع کند بنابراین خیلی آسان است که انسان بعنوان مخالف صحبت کند برای اینکه معایب خیلی هست که ما می‌توانیم تذکر بدهیم و دولتها را مورد حمله قرار بدهیم ولی برای بنده که بعنوان موافق اینجا صحبت می‌کنم شاید آن فرصت نباشد و کسانی که بعنوان مخالف صحبت می‌کنند خیلی بهتر می‌توانند دلایل را بفرمایند و آقایان را جلب بکنند و باصطلاح عوام فریبی بکنند (صادق احمدی ـ عوام فریبی نیست) (یکنفر از نمایندگان ـ اشتباه میفرمائید) نه اشتباه نیست بعضی از آقایان این کار را کردند (صادق احمدی ـ اشتباه نکنید مجلس جای بحث و گفتگو است) بنده بحث می‌کنم عقیده بنده این است شما هم اگر نظری دارید بفرمائید (صادق احمدی ـ شما قیاس بنفس میفرمائید) بنظر بنده این بودجه‌ای است که برای اولین بار در تاریخ مشروطیت ما نمی‌گویم کامل است ولی تمام هزینه‌ها و در آمدهای مملکت ما برای آقایان روشن شده است دیگر بودجه‌ای نیست که اشاره بیک دوازدهم آن باشد ارقام هزینه و درآمد بطور کلی برای نمایندگان محترم نوشته شده بنظر بنده یکی از مهمترین جنبه‌های این بودجه طبقه بندی هزینه هااست مخصوصاً جنبه افزایش اعتبارات عمرانی است در مطالعه این بودجه شاید بعضی از دوستان محترم توجه نکرده باشند و بنده بقسمتی از آن اشاره می‌کنم مثلا ۳۸ درصد از این بودجه برای فعالیتهای اقتصادی در نظر گرفته شده است ۲۲ درصد فعالیتهای امور اجتماعی و اگر اینها را جمع بکنیم فعالیتهای اقتصادی و امور اجتماعی که خودش به امور اقتصادی مملکت کمک می‌کند باین نتیجه می‌رسیم که اصلا بودجه دولت یک بودجه رونق اقتصادی است یک بودجه‌ای نیست که فقط مخارج اداری دولت در آن تشریح شده باشد در مورد درآمدها باز هم بنده روی ارقام نمی‌روم و مخصوصاً روی پورسانها که خیلی واضحتر و روشنتر مسائل را برای ما روشن می‌کند اشاره می‌کنم در اینجا گفته شد که مالیاتهای مستقیم و یا غیر مستقیم زیاد یا کم است شما ملاحظه بفرمائید مالیاتهای مستقیم و غیر مستقیم در این بودجه فقط ۲۸ درصد است یعنی بیست و هشت و بقیه این درآمدها در اعمال تصدی دولت از انحصارات حاصل می‌شود و این نشان می‌دهد که بیشتر درآمدهای مملکت ما از مالیات برافراد نیست در صورتیکه در کشورهای دیگر دنیا بودجه مملکتشان مطلقاً از مالیات و فعالیتهای اقتصادی افراد تأمین می‌شود ولی در کشور ما که خوشبختانه منابع دیگری برای تحصیل درآمد هست مثل نفت و غیره فقط ۲۸ درصد مالیات مستقیم و غیر مستقیم هست که مردم می‌پردازند بقیه درآمد مملکتی ما از فعالیتهای دیگر اقتصادی تأمین می‌شود و این نشان می‌دهد که واقعاً آن طوری که خیلی‌ها عقیده دارند، در این مملکت مالیات بردوش طبقات مردم اصلا فشاری نمی‌تواند داشته باشد (صادق احمدی ـ بی لطفی می فرمائید) (مصطفوی ـ آقای ریگی حق بود که مالیات مستقیم زیادتر باشد) البته حق این است ولی در اینجا بنده مجموع مالیات مستقیم و غیر مستقیم را عرض کردم که ۲۸ درصد است و این رقم نشان می‌دهد که مالیات (یکنفر از نمایندگان ـ نیبت را در نظر بگیرید) نسبت را به صد که حساب کنیم خیلی کم است موضوع دیگری که میخواهم اینجا عرض کنم مسأله بودجه نویسی است که درباره آن اینجا زیاد صحبت شد ولی خوشبختانه جناب آقای نخست وزیر اشاره فرمودند که این بودجه کافی نیست و در سالهای بعد بودجه بسیار کاملتری را تقدیم مجلس خواهیم کرد بنده عرض می‌کنم که بنوشتن ارقام مقید نیستم و امکان داشت که ما یکنفر از بزرگترین اقتصادیون و بودجه نویسهای دنیا را بیاوریم اینجا و برای ما یک بودجه کاملی بنویسد ولی البته آن چیزی که برای ما اهمیت دارد تحصیل درآمدها است و باید درآمدهائی پیش بینی بشود که بدست بیاید و بعد نحوه خرج این درآمدها است و این هزینه‌ها عقیده‌ای که بنده به این دولت دارم این است که امیدوار هستم همین درآمدها بطریقی که پیش بینی شده تحصیل بشود هزینه‌ها هم بطریقی که طبقه بندی شده در اینجا الا هم و فالاهم بمصرف برسد و انجام بشود بنده عقیده دیگری که نسبت به انجام این کار دارم از این لحاظ است که دولت آقای منصور مثل دولتهای گذشته متکی بیک فرد و یا بخودشان نیستند این یک دولتی است حزبی و متکی بافراد این ملت و متکی بعده کثیری از مردم این کشور و متکی بیک هیأت اجرائیه و متکی به ۱۴۰ نفر از نمایندگان مجلس که اکثریت را تشکیل می‌دهند و می‌توانند ایشان را ارشاد بکنند و صحبتها ئیکه اینجا شد اغلب دوستان اشاره می‌کردند که جناب آقای نخست وزیر بودجه شما چنان است و چنین است ولی بودجه‌ای که ایشان تقدیم کرده بودجه حزب ایران نوین است بودجه‌ای است که بوسیله متخصصین مطالعه شده است دو ماه و سه ماه رویش وقت صرف شده و بنده اطمینان دارم که اشتباهاتی که باید معمولاً در اینطور بودجه‌ها باید باشد در این بودجه خیلی باید کمتر باشد از آن بودجه هائیکه قبلاً دولتها بمجلس تقدیم می‌کردند (دکتر اسفندیاری ـ بودجه مملکت است نه بودجه حزب ایران نوین) اصل حکومت دسته جمعی هم همین را حکم می‌کند که مسائل مطالعه بشود و بعداً تقدیم بشود و مورد مداقه قرار بگیرد موضوع دیگری که بنده اعتقاد دارم که باعث پیشرفت کار این دولت خواهد شد ترکیب این دولت است از اشخاصی که واقعاً سالها دانش اندوخته و جوانانی هستند که دارای قوه مدیریت و ادراک و تحصیلات عالیه دارند بنظر بنده این دولت در تاریخ ایران از لحاظ استاندارد علمی بالاترین استاندارد را دارد همینطوری که مجلس این دوره دارای بالاترین استاندارد از لحاظ علم است ما در این مجلس بیش از تمام مجالس دوران گذشته افراد تحصیل کرده و متخصص داریم و این خودش کمک بزرگی است بدولت و مخصوصاً به دولتی که متکی باکثریت است (صحیح است) افراد این دولت کسانی هستند که بنده اطمینان دارم که در امور خیلی زود تصمیم می‌گیرند و خیلی دقیق هستند دیگر از آن رجال قدیمی کوروکر مصلحتی از آن لا شعور مصلحتی و گریه کن مصلحتی در این دولت نیست اینها افرادی هستند که می‌توانند کشور ما را به راه صحیحی رهبری کنند (صحیح است) بنده که تعریف دولت را کردم بهیچوجه معتقد نیستم که واقعاً دولت در مدت کمی خواهد توانست اعجاز کند یا خواهد توانست کارهای بسیاربزرگی را انجام بدهد ولی بنده عقیده دارم در کشوری که در حال رشد است و همانطوری که عرض کردم وارث نابسامانیهای خیلی زیادی است برای اینکه ما عقب ماندگی‌های خودمان را جبران کنیم بوقت و زمان خیلی احتیاج داریم ما هر یک از شئون اقتصادی و اجتماعی و فرهنگی خودمان را که در نظر بگیریم اینها نشان می‌دهند که اینها در مدت کمی قابل اصلاح نیست بنده تنها انتظاری که از دولت آقای منصور دارم این است که ما همه ببینیم که دولت در راه اصلاح این کارها افتاده است و در این راه قدم برمیدارد وقتی این دولت بودجه خودش را تقدیم کرد ما میدانیم که بهترین پیشرفتها را حاصل کرده بنده همانطور که عرض کردم نمی‌خواهم واقعاً وقت نمایندگان محترم را بیش از این بگیرم (احسنت) آنچه را که عرض کردم در کلیات بودجه بود و الان مختصری درباره تبصره‌ها خدمت نمایندگان محترم عرض خواهم کرد خیلی عجیب است همین تبصره هائی که بنده میخواهم درباره قوت آنها و درباره مفید بودن آنها صحبت کنم عده‌ای از نمایندگان محترم به آنها ایراداتی داشتند بنظر بنده تبصره وام که درباره آن خیلی اینجا صحبت شد شاید یکی از مهمترین تبصره هائی است که دولت باین لایحه منضم کرده (صادق احمدی ـ صحیح نیست) ما با این وامها نشان می‌دهیم که کشوری هستیم در حال ثبات اقتصادی و کشوری هستیم که دنیا ما را می‌شناسد که اعتبار داریم نمایندگان محترم باید توجه داشته باشند که اصل گرفتن وام برای هیچ کشوری عیب نیست بعد از جنگ جهانی دوم کشور هائی مثل انگلستان و فرانسه و آلمان و کشورهائی که با خاک یکسان شده بودند بهبود وضع اقتصادی خودشان را با وام انجام دادند (صحیح است) و همان کشورها امروز به کشورهای دیگر وام می‌دهند و درراه پیشرفت اقتصادی افتاده‌اند (صحیح است) شما اجازه بدهید که امروز این وامها را بگیریم و این کشور را در راه پیشرفت اقتصادی سوق بدهیم و این بهیچوجه برای ما عیب نیست موضوعی که اینجا صحبت شد عده‌ای از نمایندگان محترم گفتند که اینها باید جداگانه تصویب بشود وام چند قسمت دارد که مقدار وام، بهره وام، مدت پرداخت وام اینها مسائلی است که در این مواد پیش بینی و گنجانیده شده و بنده تصور نمی‌کنم واقعاً غیر از این در وام مسئله‌ای باشد پروتکلهای بین المللی در وام تمام فرمول است که نوشته وام دهنده کیست وام گیرنده کیست و ما نباید وقت مجلس را بگیریم و لوایحی مثل بخشودگی لوله‌های شهرداری زاهدان در دو شور بیاید و برود و وقت مملکت تلف بشود (صادق احمدی ـ صحیح نیست) اگر ما بخواهیم اینها را دانه دانه بررسی بکنیم دوره کارهای عمرانی می‌گذرد (صادق احمدی ـ آقا این صحیح نیست) و نمایندگان محترم تصدیق خواهند فرمود که برای پیشرفت مملکت کاری بهتر از این نمی‌شود کرد (صادق احمدی ـ صحیح نیست) بنده می‌خواستم در این مورد اتلاف وقت که حتی امروز هم یکی دو ساعت در اول جلسه تلف شد از نمایندگان محترم تقاضا بکنم که توجه بفرمایند که هر ساعت این مجلس برای ملت ایران ۲۰ هزار تومان خرج برمی دارد و هر ساعتی که این آقایان بعنوان هیئت دولت از صبح نشسته‌اند و کارهایشان در پشت میزهایشان مانده دهها هزار تومان خرج برمیدارد و این آقایان در آنجا تشریف ندارند که کارها بموقع و به سرعت بگذرد دیگر در جملات و عبارات اینقدر وارد نشویم که در فلان جا و در چند سال پیش در فلان آئین نامه چی گفته شده است و چی اشاره شده است (صادق احمدی ـ این حرفها چیست می‌زنید. آقا در بودجه مملکت باید حرف زد بحث کرد حرف ندارید به عنوان موافق بزنید این حرفها چیست می‌زنید) (زنگ رئیس) بنده در اینجا مخصوصاً از رئیس کمیسیون آقای دکتر یزدان پناه و آقای مخبر کمیسیون که مثل بودجه‌های چند روز پیش که اینجا گذشت و آقایان صحبتی درباره اش نفرمودید همین آقایانی که الان دارند در اینجا دادو بیداد می‌کنند میخواهم تشکر کنم که بسیاری از کارهای مجلس و دولت را سبکتر کردند و بسیاری از لوایح را که باید ساعتها و مهها بمجلس بیاید در این تبصره‌ها گذاشتند و کار مملکت را تسریع کردند (مصطفوی ـ آقای ریگی نمایندکان با طیب خاطر به بودجه رأی می‌دهند اما اگر یک مدافع دیگر مثل شما باشد کار خراب می‌شود) تبصره دیگری که حتی در یکی از جراید تهران نسبت به پیشنهادش در این بودجه ایراد گرفته شده بود بالا بردن حجم اختیارات دولت در ترک مناقصه و مزایده است بنده عقیده دارم که در این مملکت باید همه کارها با هم هماهنگ باشد بنده نمی دانم چطور ممکن است که شرکت ملی نفت ایران یا بانک مرکزی می‌توانند صدها میلیون ریال و دلار را مدیران این شرکت امضا کنند و خرج کنند ولی وزیران و نخست وزیران مملکت که در طراز بالاتری هستند فقط ۵۰۰۰ تومان می‌توانند خرج بکنند بنظر من باید در این مملکت افراد صحیح را سرکارها گذاشت و از آنها مسئولیت خواست بنده حتی با این ۵۰۰ هزار ریال هم مخالفم بنده عقیده دارم کسی که وزیر دارائی است وزیر فرهنگ است وزیر کشور است باید در حدود بودجه خودش اختیار داشته باشد خرج کند و این یکی از کارهائی است که در این مملکت باید انجام بشود (صادق احمدی ـاین حرف صحیح است) قانون محاسبات عمومی ۵۰ سال پیش برای خرید علیق دواب و خرید چند تن جو نوشته شده و نمی‌تواند امروز در سرنوشت اقتصادی مملکت ما که سد دز را با میلیونها دلار خرج می‌سازد و پالایشگاه تهران را همینطور این قانون حکومت کند واقعاً باید قوانین مربوط به معاملات دولتی و قوانین مربوط به اختیارات وزراء را تغییر بدهیم بشخص اختیار بدهیم ولی شخص مورد اعتماد و اطمینان را بگذاریم و بگوئیم هر کاری دلش می‌خواهد بکند یکی از تبصره هائی که درباره اش اینجا نمایندگان محترم صحبت کردند که بنظر بنده قابل ایراد نبود گفتند که چرا به وزارت دارائی اختیار داده شده که تمبر را در خارجه چاپ کند چاپ تمبر یک عمل اقتصادی نیست وسائل چاپ تمبر در تمام کشورها نیست و در بسیاری از کشورهای پیش افتاده هم چاپ تمبر را بیک کشور مخصوص سفارش می‌دهند که وسایل این کار را دارد و در این کار سرمایه گذاری کرده حتی چاپ اسکناس هم همینطور است صحیح نیست که ما برویم برای مملکت خود ذستگاه چاپ تمبر بیاوریم که فقط در سال یک روز یا یکماه استفاده کنیم و افراد متخصص و اشخاصی که باید آنها را بگردانند بیکار باشند این از لحاظ اقتصادی بنفع مملکت است که تمبر را در جای دیگر چاپ بکنند این دستگاهها را آنها دارند و برایشان ارزانتر تمام می‌شود و این چند بار اینجا گفته شده و بنده امروز ناچار شدم که نمایندگان محترم را با این اصل روشن و آشنا کنم (دکتر الموتی ـ بهترین چاپخانه در این مملکت هست چاپخانه افست هست) چاپ تمبر غیر از چاپ افست است تبصره دیگری که به نظر بنده یکی از تبصره‌های مهم است تبصره واگذاری پتروشیمی به شرکت ملی نفت ایران است پتروشیمی اهمیتش امروزه در دنیا برهیچ کس پوشیده نیست بنظر من ما کشوری هستیم که باید اگر در هیچ صنعتی نمی‌توانیم فعالیت کنیم باید در صنعت پتروشیمی وارد شویم کشور ما دارای منابع پتروشیمی هست که همان گازو نفت می‌باشد نمایندگان محترم میدانند که در کشور ما سالی ۳۰۰ میلیون دلار گاز نفت سوخته می‌شود بنده دیروز با یکی از معاونین وزارت خانه‌ها وزارت اقتصاد صحبت می‌کردم معلوم می‌شود که ما در سال ۵۰۰ میلیون دلار محصولات پتروشیمی وارد کشور می‌کنیم و این کشوری که اینقدر منابع گاز نفت دارد باید در این صنعت وارد بشود بنده هیچ مقامی را از شرکت ملی نفت صالح تر برای این کار نمی‌بینم نمایندگان محترم میدانند که پتروشیمی شیراز را شرکت ملی نفت اداره می‌کند و از ۵۰ نفر کارشناس که داشته‌اند حالا چهار نفر مانده‌اند که آنها هم بزودی خواهند رفت و با این کار نشان خواهند داد که اگر ایرانی را بگذارند در سر کارهای صنعتی خودشان می‌توانند آن کارها را به بهترین نحو انجام بدهند بنده خیلی متأسفم که وقتی باین موضوع رسیدم باین مسأله اشاره کنم که چندی پیش اتفاق افتاد که در یکی از ادارات دولت سخنرانی ترتیب داده بودند و شخصی بنام کارشناس خارجی راجع به توسعه صنایع ایران صحبت می‌کرد این شخص در آنجا صنعت پتروشیمی را محکوم کرد و گفت که چون دسته‌های بزرگ در این صنعت در دنیا هستند ایرانیان نمی‌توانند کاری بکنند و حتی تمام صنایع بزرگ مملکت ما را محکوم کرد نمی دانم چرا به آن شخص اجازه داده بودند که چنین اظهاراتی را بکند ایشان در آخر سخنرانیشان معلوم شد که عضو انترناسیونال بیگال ایندستری (international chemical industry) که یکی از بزرگترین شرکتهای پتروشیمی دنیا است هستند و معلوم است که کسیکه عضو این سازمان است نمی‌تواند کشور ما را بورود در صنعت پتروشیمی تشویق بکند بنده از همین شخص خیلی تعجب کردم که گفت حتی صنعت آلمینیوم در ایران نمی‌تواند ترقی بکند برای اینکه در کشورهای خارجی صنایع بزرگی در آلمینیوم هستند در حالیکه ما میدانیم که متخصصین ما مطالعه می‌کنند از برق ۵۰۰ هزار کیلو واتی سد محمد رضا شاه که تقریباً مورد استفاده‌ای ندارد برای استخراج آلمینیوم استفاده بشود و این شخص علاوه بر اینکه این چیزهارا محکوم کرد حتی بما گفت که شما بهتر است در کار قلم زنی و قلم کاری کار اصفهان وارد شوید در کارهای دستی و غیره بنده میخواهم عرض کنم و این عقیده من است که در این مملکت ما واقعاً باید وارد صنعت مخصوصاً صنایع سنگین بشویم اگر ما در این مملکت صنایع سنگین نداشته باشیم باید همیشه چشم به آسمان بدوزیم که کی باران می‌آید و کی علوفه سبز می‌شود برای دامهای ما، ما باید یک کشور صنعتی بشویم تا این وضعیکه در کشور ما حکمفرماست دیگر پیش نیاید ما اگر صنعتی باشیم حتی کشاورزی ما هم ترقی می‌کند حتی سطح کشت ما بالا می‌رود برای اینکه ما اگر ذوب آهن داشته باشیم با ساختن تراکتور می‌توانیم سطح کشاورزیمان را ترقی بدهیم امروز کشاورزی اصلا صنعتی است چون تراکتور می‌خواهد و ماشین می‌خواهد و پمپ می‌خواهد اینها را کشور صنعتی بوجود می‌آورد یکی از حرفهای خیلی مضحک آن آقای کارشناس این بود که بنده باز از گفتن آن ناراحتم و بالاخره عرض می‌کنم گفته چرا شما در صنعت و دکا وارد نمی‌شوید با اینکه کشورهای همسایه شما مسلمان هستند مصرف ودکا ندارند شما می‌توانید به همسایه شمالی به شوروی ودکا صادر بکنید بنده میخواهم بگویم یک بچه علم اقتصاد می داند که بزرگترین سازنده و بزرگترین صادر کننده ودکا شوروی هست این حرفهائی است که در این مملکت این کارشناسان می‌زنند و ما را دنبال نخود سیاه می‌فرستند ولی بنده از دولت جناب آقای منصور خواهش می‌کنم که حرف کارشناسان اقتصادی را در حدود آکادمیک بشنوند ولی قضاوت نهائی باید با کارشناس ایرانی باشد در مملکت امروز ما از لحاظ کارشناس نقص و کم وکاست نداریم ما همه جور کارشناس در ایران داریم اگر در سرکار نیستند باید پیدایشان کرد و سرکارگذاشت بنده اشاره مختصری بواسطه اینکه وقت تنگ است میخواهم درباره سازمانهای دولتی بکنم بنده عقیده ندارم که در مجلس شورای ملی ما فقط تعریف و تمجید بکنیم ما وظیفه داریم که ارشاد بکنیم اگر عیبی در کارها هست باید تذکر بدهیم و باید به دولت این معایب را نشان بدهیم و تذکر بدهیم که واقعاً در فلان کار عیب هست که رفع بکند جناب آقای صادق احمدی چون ما اینجا نمی‌خواهیم بگوئیم عیب هست و دولت عیب دارد ما می‌خواهیم بگوئیم که عیب هست و دولت آن را رفع بکند در وزارت کشور بنظر بنده باید دولت تجدید نظر بکند مخصوصاً در مأمورین استانها و شهرستانها ما امروز باید مأمورین کاردان و فهمیده در شهرستانها داشته باشیم ما نمی‌توانیم با یک بخشدار و فرماندار بیسواد که تا کلاس شش ابتدائی خوانده یک شهری را اداره کنیم بنده در یکی از شهرستانها چند سال پیش بودم آنجا فرمانداری بود که در حدود کلاس ۹ سواد داشت و رؤسای ادارات دیگر که این آقا باید برآنها ظاهراً نظارت داشته باشند دکتر و مهندس و لیسانسیه بودند این یک عدم هماهنگی است بنده خیلی خوشوقتم که در جلسه فراکسیون جناب آقای نخست وزیر قول دادند که در این مورد تجدید نظر بفرمایند و سازمان شهرستانها را طوری ترتیب بدهند که کار اساسی و کاری که در خور شأن دولت است انجام بدهند نه که به همان کارهای گذشته رفت و آمدها و پذیرائیها اکتفا کند وزارت امور خارجه ۶۱ میلیون تومان خرج دارد بنده خیلی خوشوقتم که خود جناب آقای نخست وزیر با داشتن کاربر وزارت خارجه می‌توانند این وزارتخانه را در راه اصلی خودش رهبری کنند مأمورین وزارت خارجه مملکت ما نباید فقط بشرکت در کوکتل پارتی‌ها اکتفا کند وزارت خارجه باید ملت ایران و مملکت و فرهنگ ما را به کشوری که در آنجا مأموریت دارد بشناساند و وضع اقتصادی فرهنگی آن ملت را برای کشور ما روشن بکند بنده خیلی متإسفم که در چند سال پیش در یکی از پایتختهای دنیا بودم یکی از دوستان من می‌خواست در کارهای صنعتی وارد بشود عده یی از صاحبان صنایع را دعوت کرد و می‌خواست برای آنها صحبت کند و بنده هم در آن مهمانی شرکت داشتم بنده برای آنها گفتم که در مملکت ما برای جلب سرمایه‌های خارجی قانونی هست آن آقایان اغلب اظهار بی اطلاعی کردند بنده گفتم هیچ کاری ندارد فردا می‌روم به سفارت ایران و این قانون را می‌گیریم و می‌آوریم و فردا که بنده به آن سفارتخانه مراجعه کردم گفتند ما یک نسخه از آن داریم آنهم به فارسی است و برای بایگانی خودمان است بنده میخواهم بگویم که وزارت امور خارجه وظیفه اش این است که اینجور قوانینی را که ما اینجا تصویب می‌کنیم باید بنظر ملل دنیا برسانند این صحیح نیست که فقط یک نسخه بفارسی داشته باشند و آنرا هم در پرونده خودشان بگذارند یکی از وزارتخانه هائی که چندی پیش اغلب نمایندگان محترم بآنجا رفتند و طرز کارش را دیدند وزارت اطلاعات بود بنده جداً وقتیکه کار این وزارتخانه را دیدم خیلی خوشوقت شدم شاید قبل از آن این امپرسیون را نداشتم بنده دیدم که عده یی از جوانها بدون اینکه غیر از حقوق خودشان تقاضائی داشته باشند ۲۴ ساعت کار می‌کنند کاریکه برای شناساندن این مملکت واقعاً مفید است چند وقت پیش بنده در زاهدان بودم با یکی از مأمورین عالی رتبه دولت صحبت می‌کردم ایشان می‌گفتند که رادیو زاهدان که دولت برای آن سرمایه گذاری کرده این بیخود است شما که بمجلس رفتید علیه این عمل دولت وقت صحبت بکنید ولی بنده در این چند روز پیش که در اداره رادیوی وزارت اطلاعات بودم بنده آنجا آمارهایی را دیدم که ده هزار نامه از مردم همسایه از کشورهای همجوار جنوب شرقی کشور ما برای رادیوی زاهدان رسیده بود ده هزار نامه یعنی از میلیونها شنونده آنهائیکه وقت کرده بودند نامه بنویسند و نامه نوشته‌اند این نشان می‌دهد که در مملکت ما این عمل چقدر از لحاظ شناساندن فرهنگ ما مفید بوده و واقعاً باید بآن آقای مأمور دولت که آن موقع می‌گفت اینکار غلط است گفت فکر ایشان متأسفانه ناصحیح بوده است بنده خیلی دلم می‌خواست که وقت مجلس اجازه می‌داد و درباره کلیه این مسائلی که اینجا یادداشت کرده‌ام صحبت کنم ولی چون جناب آقای نخست وزیر و هیأت محترم دولت و هر یک از آقایان وزیران در کادر اداری خودشان خیلی بیش از اینکه بنده عرض کنم از وضع کار حتی به معایب آنقسمت اطلاع دارند بنده این را بخود هیأت محترم دولت واگذار می‌کنم و تقاضا خواهم کرد که توجه بکنند مخصوصاً به شهرستانهای دور افتاده و به نقاطی مثل زاهدان و بلوچستان که مردم از اغلب وسایل راحتی محروم هستند بنده یادم هست که سال گذشته که عده‌ای از همین تهرانی‌ها می‌رفتند بکنار دریا خیلی ناراحت شده بودند که بین آمل و محمود آباد ۱۸ کیلومتر آسفالت نیست بعد حتی روزنامه‌ها هم با آنها هم صدا شدند که چرا این آقایان در این ۱۸ کیلومتر گردوخاک می‌خورند ولی آقایان در همه نقاط خراسان و زاهدان و بلوچستان و سیستان و کرمان حتی یک کیلومتر آسفالت نداریم بنظر بنده صحیح نیست که تمام منابع مملکت برای یک عده در یک نقطه صرف بشود باید توجه بشود به تمام نقاط مملکت بطور یکسان و اینها از مسائلی است که بنده مطمئنم جناب آقای نخست وزیر و هیأت محترم دولت توجه خواهند کرد آخرین موضوعی که میخواهم خیلی خلاصه عرض کنم مسأله تجدید نظر در کارهای اداری است بنده عقیده دارم در کارهای اداری مخصوصاً در روابط مردم با ادارات دولتی باید تجدید نظر بشود بنده در چند وقت پیش در همین جا یک قبضی را نشان می‌دادم که یک کسی یک امانتی برایش رسیده بود که ۲ کیلو وزن داشته و این قبض ۱۵ امضاء داشت و این آقا که نماینده مجلس بود و خیلی بایشان احترام گذاشته بودند بعد از دو ساعت این بار ۲ کیلوئی را گمرک برای ایشان مرخص کرده بود بنده عقیده دارم در این کارها در هیچ جای دنیا ۱۵ امضاء زیر رسید یک بار ۲ کیلوئی نمی‌کنند و اینرا یک نفر می‌بیند و تحویل طرف می‌دهد این را برای نمونه عرض کردم بنده عقیده دارم در تمام شئون ما حتی در نوشتن یک مینوت در نوشتن یک کاغذ و طرز فرستادن مراسلات و بایگانی ما اشتباه داریم این باید رفع شود بنده یک روز با جناب آقای گودرزی که در رأس این کار هستند صحبت می‌کردم میگفتم یکی از وظایف کار اداره ایشان این است که این عیب را رفع بکنند یعنی مراجعات مردم به ادارات طوری باشد که خیلی زود انجام بشود نه اینکه ساعتها بروند پشت در ادارات بمانند که این کاغذها در چند دفتر باید ثبت بشود دقت بفرمائید، این یکی از مسائلی بود که بنده می‌خواستم توجه دولت را جلب کنم بنده دیگر عرضی ندارم و امیدوار هستم این دولت در کار خودش موفق بشود و همانطور که جناب آقای سرتیپ پور هم فرمودند امیدوارم که همه نمایندگان محترم باین بودجه رأی بدهند و بنده اگر قدری در اینجا تند صحبت کردم برای این بود که می‌خواستم عرض کنم که این دولت می‌خواهد خدمت بکند و نباید کارهای آن تخطئه بشود و ایراداتی که برخی از آقایان نمایندگان محترم گرفتند عرض کردم در این مملکت ایراد زیاد است ولی باید اجازه داد که این ایرادات رفع بشود ولی اینها وقت می‌خواهد و زمان لازم دارد (احسنت).
- تعیین موقع و دستور جلسه بعد ـ ختم جلسه
۲- تعیین موقع و دستور جلسه بعد ـ ختم جلسه
رئیس ـ چون وقت دیر است با اجازه خانمها و آقایان جلسه را ختم می‌کنیم جلسه آینده ساعت ۷:۱/۲ صبح سه شنبه خواهد بود. دستور هم دنباله بودجه (جلسه ساعت یازده بعدازظهر ختم شد)
رئیس مجلس شورای ملی ـ مهندس عبدالله ریاضی.