مذاکرات مجلس شورای ملی ۲۱ تیر ۱۳۰۷ نشست ۲۶۲
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری ششم | تصمیم‌های مجلس | قوانین بنیان ایران نوین |
| نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری ششم |
مشروح مذاکرات مجلس ملی، دوره۶
جلسه: ۲۶۲
صورت مشروح مجلس یوم پنجشنبه ۲۱ تیر ماه ۱۳۰۷ مطابق ۲۴ محرم ۱۳۴۷
فهرست مندرجات:
۱- تصویب مرخصی آقایان ملک مدنی و میرممتاز
۲- شور در کلیات لایحه انحصار تریاک
(مجلس دو ساعت و یم قبل از ظهر بریاست آقای پیرنیا تشکیل گردید)
(صورت مجلس یوم سه شنبه نوزدهم تیر ماه قرائت شد)
غائبین با اجازه جلسة قبل: آقایان: آیت الله زاده خراسانی – دکتر طاهری ـ نگهبان ـ محمّد تقی خان اسعد ـ اسکندر خان مقدم ـ محمد هاشم میرزا افسر – آقا میزا هاشم آشتیانی ـ آقا سید حسن مدرس ـ ثقه الاسلامی ـ لیقوانی ـ افخمی ـ نجومی ـ
(غائبین بی اجازه جلسة قبل) آقایان: اسدی ـ ذوالقدر ـ اعظمی ـ میرممتاز ـ میرزا محمد تقی طباطبائی ـ قوام شیرازی ـ أمیر تیمور کلالی ـ آقا زاده سبزواری ـ حاج حسن آقا ملک ـ اسکندری ـ محمد ولیمیرزا ـ میرزا حسنخان وثوق ـ حاج غلامحسین ملک ـ ابراهیمی ـ میرزا علی مولوی ـ موقر ـ بشریعت زاده ـ آقا علی زارع ـ غلامحسین میرزا مسعود
(دیر آمده با اجازه) آقای سید ابراهیم ضیاء
دیر آمدگان بی اجازه: آقایان: محقق شیرازی ـ شیروانی ـ مرتضی قلیخان بیات ـ حاج میرزا حبیب الله امین – عباس میرزا ـ میرزا محمدتقی بهار ـ کازرونی ـ زعیم
رئیس ـ آقای کازرونی
کازرونی ـ بنده راجزء دیر آمدگان بی اجازه نوشته بودند در صورتیکه بنده اجازه خواسته بودم
رئیس ـ صوترمجس ایرادی ندارد؟
(گفتند خیر)
رئیس ـ صورت مجلس تصویب شد خبرکمیسیون عرایض و مرخصی قرائت میوشد
نماینده محترم آقای ملک مدنی از تاریخ بیست و دوم تیر ماه ۱۳۰۷ اجازه یک ماه مرخصی تقاضا نمودند چون نمانیده معظم الیه تاکنون از مرخصی استفاده نفرمودند لذا کمیسیون با تقاضای ایشان موافق اینکه خبر آن را تقدیم مجلس می‌نماید
رئیس ـ آقای خطیبی
خطیبی ـ بنده موافقم
رئیس ـ آقای فیروز آبادی
فیروز آبادی ـ عرض می‌کنم یکماه بیشتر به آخر مجلس باقی نمانده اگر اقایان بخواهند مرخصی بگیرند و بروند بالاخره مجلس از اکثریت می اتد به این ملحظه بنده باکلیه مرخصی‌ها مخالفم و البته خود آقایان همنباید راضی به این امر شوند که مجلس از اکثریت بیفتد بنابراین بنده با این مرخصی مخالفم
مخبر ـ نماینده محترم مکرر این فرمایش را فرموده‌اند و جواب هم به ایشان عرض شده است که کمیسون عرایض همیشه متوجه است که مجلس از اکثریت نیفتد و ضمناً آقا بایستی انصاف را هم قائل باشید برای اینکه آقای ملک مدنی از اول دوره با اینکه قرب جوار بحمل خودشان داشته‌اند استفاده از مرخصی نکرده‌اند در صورتیکه قانوناً حق مرخصی هم دغاشته‌اند از آنطرف بقدری مراقب امور ملجس خود بوده‌اند که می‌توانم عرض کنم در جلسات هم غائب نبوده‌اند از این جهت کمیسیون عرایض هم با یک بشاشتی مرخصی ایاشن را تصویب کرد
رئیس ـ تصویب شد خبر مرخصی آقای غلامحسین میرزا نمیانده محرتم آقای غلامحسین میرزا نمیاینده محترم آقای غلامحسین میرزا مسعود بعلت کسالت مزاج از ۱۷ تیر ماه تقاضای ۱۵ روز مرخصی نمودند کمیسیون با تقاضای ایشان موافق اینک خبر آن را تقدیم می‌نماید.
رئیس ـ آقای کازورنی
کازورنی ـ بنده از شاهزاده غلامحسین میریزا خواهش می‌کنم که از این مرخصی صرف نظر بفرمایند
رئیس ـ آقای آقا سید یعقوب
آقا سید یعقوب ـ نبده هم مخالفم
رئیس ـ آقایانی ه این خبر را تصویب می‌کنند قیام فرمایند
(چند نفری برخاستند)
رئیس ـ تصویب نشد. خیر مرخصی آقای میر ممتاز نماینده محترم آقای میر ممتاز بشرح تلگرافیکه بتوسط نماینده محترم آقای احتشامزاده از خراسان نموده‌اند مبتلا بدر پای سخت غیر قابل حرکت شده و اجازه چهل روز مرخصی از دهم تیر ماه نمودند کمیسیون عذر ایشان را موجه دانسته یا تقاضای ایشان موفق اینکه خبر آنرا تقدیم می‌نماید
رئیس – آقای احتشامزاده
احتشامزاده ـ موافقم
رئیس ـ آقای رفیع
رفیع موافقم
رئیس ـ آقای فیروز آبادی
فیروز آبادی ـ بنده هم تصدیق می‌کنم که آقای میر ممتاز مریض هستند در اینصورت مجبور نیستند که مرخصی بگیرند و خویست از ماهی سیصد تومان حقوق صرف نظر بفرمایند
زوار ـ مخبر کمیسیون ـ بنده بارها به آقا تذکر دادم که کمتر ثمن بخس را اظهار بفمرایند که حقیقت بملت و مملکت بر می‌خورد بعلاوه خود آقا هم میداتنید که آقای میر ممتاز مریض هستند نظامنامه هم به ایشان حق دادهاست بعلاوه صحیح مشهد هم کسالت ایشان راتصدیق کرده است دیگر جای مخالفتی باقی نمی‌ماند
رئیس ـ آقایانیکه با این خبر موافنقد قیام فرمایند
(اغلب قیام نمودند)
رئیس ـ تصویب شد.
وزیرمالیه ـ آقای وزیرعدلیه چون کسالت داشتند نتوانستند بمجلس تشریف حاصل کنند شرحی به بنده نوشته‌اند و از بنده خواهش کرده‌اند که چند فقره از لوایح مربوطه به ایشان و کمیسیون عدلیه را اینجا تقدیم کنم یکی قانون محاکمات نظامی اس که با مشورت ارکان حرب کل تنظیم شدهاست چند فقره هم راجع به ثبت اسناد و قسمت‌های دیگر است که لوایحش را فرستاده‌اند و بنده تقدیم می‌کنم که بکمیسیون عدلیه مراجعه شود.
جمعی از نمایدگان ـ دستور
وزیر مالیه ـ راجع بدستور همانطور که بنده تقاضا کرده بودم لایحه انحصار را که خیرش از کمیسیون هم تقدیم بمجلس شده است مطرح شود
فیروز آبادی ـ بنده مخالفم
رئیس ـ بفرمائید
فیروز آبادی ـ بنده مخالفم
رئیس ـ بفرمائید
فیروز آبادی ـ آقایان مستحضرند که بعضی از لوایح بمجلس آمده است و مدنی است معطل مانده است در صورتیه هر آمده است و مدتی است معطل مانده است در صورتیکه هر قانونی بیش از چند دقیقه کار ندارد منافع هم برای مملکت دارد یکی از آنها لایحه خط آهن بین محمّره و عبادان است که شور اول و دومش تمام شده و فقط یک رذی باقی مانده است آقایان اجازه بفرمایند که این لاحیه تمام شود بعد داخل در مطالب دیگر بشود
رئیس ـ رأی می‌گیریم آقایانیکه تصویب می‌کنند لایحه جزو دستور قیام فرمایند
(اغلب قیام نمودند)
رئیس ـ تصویب شد مذاکرات راجع بکلیات است آقای فرمند
فرمند ـ بنده اصولا موافقم با اینکه کشت تریاک را د رایران منع کنند و استعمالش را هم غدغن سخت و جلوگیری کنند زیرا این انحطاطی را که ما پیدا کردهایم یکی از عللش همین تریاک است که امیدواریم رفع شود این عقیده شخص من است ولی البته نظر به اینکه امروز تریاک یک قمتی از صادرات ما را تشکیل می‌دهد بنده این تقاضا راندارم که کشت آنرا قدغن کنند برای اینکه قانون تحدید تریاک که گذراندند روح اقنون این بود که تریاک کشیده نشود وی بدبختی بوحر این اقنون در اینمدت اجرا نشد ولی بدبختی روح قانون این بود که تریاک کشیده نشود وی بدبختی روح این قانون در اینمدت اجرا نشد و فقط وزارت مالیه در اینمدت جنبة ملای این قانون در اینمدت اجار نشد و فقط وزارت مالیه در اینمدت جنبة مالی این اقنون ار در نظر گرفت و برای ازدیاد عایدات ما دیدیمکه تریاک راحتی درقهوه خانه تعمیم کردند برای انیکه عایدات دولت ازدیاد پیدا کند و حالا هم لایحه انحصار را دولت تقدیم کرده است و هیچ معلوم نیست که روی چه نیتی دولت این لایحه را تقدیم کرده است و فقط یک جنبه مالی دارد و یک لایحه مالی است برای ازدیاد عایدات در صورتیکه بنده معتقدم که هم دولت و هم مجلس یک مادة چیز د راین الیحه بگنجانندئ که بعقیده من این است که یک مقداری از اضافه عایداتی که از این راه پیدا خواهد شد تخصیص بدهند به صحیة که اداره صحیة مملکتی از کشیدن تتریاک جلوگیری کند ولی اگ ربهمیین نحو باشد که پیشنهاد شده است آنوقت این اسباب زحمت برایب دولت و مردم خواهد شد اما رسیدیم به سر انحصار بنده اصولا معتقد نیستم که دولت یک مالیاتهائی برای این مملکت وضع کند که جنبة انحصار داشتة باشد برای آنکه ما هم منتشر شود خود مردم در صدد استعلام ان نیستند که مجلس چه قانونی گذرانده است و بالاخره حالت شهرها اینطور است تا چه رسد بدهات بنده امروز انحصار را برای این مملکت کار مشکلی میدانم و از دو طرف مشکل میدانم بواسطه نبودن مأمورین ذی شعور فهیم و هم اینکه مرم مطلع از نظامنامه و جریات اداری نیتسند که وطایفی را قانون برای آنها معین کرده است عمل کنند از این جهت بنده معتقدم که قوانین انحصاری کشمکش و زحماتی بین دولت و مردم ایجاد می‌کند که بالاخره به نفع جامعه تمام نمی‌شود برای اینکه یک تنفری راجع بمامورین دولت از طرف مردم اینجاد میوشد مأمورین دولت هم نظر به اینکه مردم یک قاچاق کاریهائی می‌کنند یک اضییقاتی نسبت بمردم می‌کنند و این رویه خیلی خطرناک است که همیشه دولت و ملت در صدد جنگ و ستیزه بایگدیگر باشند از این نقطه نظر این قبیل مالیاتها را صلاح نمیدانم حالا این لایحه را آورده‌اند به عنوان اینکه تریاک کش ار تخفیف بدهند واز یکطرف عایدات دولت را زیاد کنند این نیت هیچ معلوم نیست اگر ممکن است اصلاح شود و طوری باشد که هم بمنفعت مردم باشد و هم بمنفعت خزانه در این لایحه که چیزی دیده نمی‌شود اما در مقدمه لایحه اشاره شده به اینکه از نقطه نظر بین المللی این انحصار نافع است به نیست اینکه کشت تریاک را تخفیف بدهند و اگر این نست هست بایستی اثول و رویه تخفیف این کشت را در نظر گرفتند که عامة هم از این رویه مستحضرند شوند و اگر اختیار با وزارت مالیه باشد مکن است بگوید فلان و لایت امسال کشت تریاک نکند وسال دیگر فلان ولایت را بگید و باصطلاح تخفیف دادن کشت تریاک روی یک اصولی نباشد و این بر منفعت جامعه امروزه ما تمام نمی‌شود و اگر چنانچه نیت دولتاین است که بتدریج این کشت تخفیف پیداکند باید در صدد باشند که یک زراعت دیگری را بجای این زراعت برقرار کنند که صدمه بصادرات ما نخورد و علاوه براین بایستی یک مبلغی از اضافه عایدات این الیات در لایحه پیش بینی شود که در آتیه بتدریج برای مردم خرج شود و یک زراعت دیگری را رواج بدهند که جای تریاک را بگیرد این معنی هم در لایحه نیست و بنده که این لایه را خوانده هیچ منظوری جز نظر مالیه درش ندیدم در صورتیکه دولت اگر منظور دیگری هم دارد بایستی در همین لایحه ذکر کند و اگر بناباشد اینطور باشد این موجب میوشد که همینطور بمرور کشت تریاک را از بن برند و آنوقت د رده سال دیگر باید از خارجه مرفین و سوزن مرفین همانطور که از جاهای دیگر قاچاق می‌کنند از آنجااها هم قاچاق بکنندبرای تریاک کش‌ها در صورتی که اگر چنانچه حقیقه نیت دولت تخفیف دادن کشیدن تریاک باشد می‌بایستی از حالا در صدد باشند ادارة صحیه و دولت مردم را پروپاکاند کنند و تشویق کنند و به دادن حب ترک تریاک مجانی و غیره تریاک را ترک کنند و بالاخره ابید این دو منظور در لایحه باشد یکخی اینکه بجای این زراعت دیگری بیاید یکی اینکه بجای این زراعت زراعت دیگری بیاید یکی اینکه بتدریج کشش آن از بین برود و جلوگیری شودتاموقوف شود
وزیر مالیه – فرمایشات نمایندة محترم مخالف با اصل مطلب نبود و البته غیر از این هم انتظاری از ایشان نمی‌رود زیرا با اطلاعی که دارند تصدیق دارند که یک همچو چیزی از حیث اصول نافع است نکردند بلکه خواستند یک اطلاعاتی از نیت دولت داشته باشند و این که فرمودند لایحه ظاهرش فقط یک منظور مالی است عرض می‌کنم این یک چیز کمی نیست درست دقت بفرمایئد به بینید مملکت ایران اب این وسعت و با این احتیاجاتی که بترقی دارد مسلم است که بیستو پنج میلیون با بیست و شش میلیون عایدی تکافو با این احتیاجا نمی‌کند فرض می‌کنم که هیچ منظوری دراین الیحه نباشد غیر از اینکه عایدات زیادتری برای این مملکت و برای اصلاحات این مملکت تهیه شود این تازه بسیار کارخوبی است و خوبیش بیشتر می‌شود از حیث اینکه مثل سایر عایدات دیگر این مملکت بزراعت و زارع تحمیل نمشود و جوهی که از خارج وراد این مملکت میوشد اگر ما بتوانیم این ار بیشتر وارد کنیم البته ضرر ندارد خیلی بهتر است وآن اشخاصی هم که از این منابع ایک منافع خصوصی میردند انا هم خودشان حرفی نخواهند داشت زیرا نفعی که دولت می‌برد خیلی بیشتر خواهد بود از نفعی که انها می‌برند و از آنوطرف مصرفش هم البته مصرف مؤسسات عمومی مملکت خواهد بود و بهتر است از اینکه تخصیص داده شود بتوسعه زندگان یک فردی به حال در صورتیکه تنها منظور هم منظور هم منظور مالی بود تصدیق بفمائید که این لایحه مورد موافقت و مساعدت آقایان باید باشد واینکه فرمودند آیا منظور دیگری هم دولت غیر از منظور مالی دارد عرض می‌کنم آن منظور دیگر حفظ نژاد مااست که استعمال تریاک آنرا خراب می‌کند و همانطور که فمرودید قانون اوی که از مجلس گذشت روی این فکر بودولی ان نتیجة که می خوایتیم بما نداد حالا چطور اینطور شد؟ اصول و طرز اداری فکر در آن قانون خوب نبود اینتها یک چیزهائی است که مورد بحث نیست چیزی که مسلم است و قابل هیچ تردید نیست نظایر و امثالش راهم خود ما دیه‌ایم برایرسیده بمقصود یعنی جلوگیری از استعمال تریاک ما هیچ راحتی بهتر از انحصار نیست برای اینکه اختیارات اداره کننده را نسبت بمشگل کردن کشش تریاک بیشتر می‌کشد ـ پس نیت دیگری که دولت در تقاضای انحصار دارد این است که موفقیت پسدا کند به این وسیله واز این راه بمرور تریاک کشیدن را در این مملکت موقوف کند نماینده محترم یک قسمی هم ارجع بزراعت تریاک فرمودند که ممکن است دولت این نیت را داشته باشد کمه باین وسیله۸ بخواهد زراعت تریاک را جلویش را بگیرد البته کسیکه قائل شد ب۸ه اینکه تریاک کشیدن چیزخوبی نییست ابدی جلو اینرا هم بگیرد ولی یکی از طرقی که باید در نظر گرفت این است که آقا درست دقت بفرمائید خودتان هم اشاره فرمودید برنده فرمیاش شما را تفسیر می‌کنم آقا باید فکر کنید وبهبینید امروز مملکت ما پیش آمدش اینطور شده است که محصول تریاک تنها محصولی است که از حیث وراد کردن سرمایه خراجی برای این مملکت خیلی موثر است پس ما هر قدر قائل باشیم بجلو گیری از کشیدن تریاک نمی‌توانیم بی مطالعه و بی مقدمه بون اینکه به بنیم قائم مقدم این زراعت چه خواهد شد بیفتیم توی خط اینکه زراعت تریاک را از بین ببریم این تقاضا ار د رجامعه ملل هماز ما کردند آقا میدانند که یک سیاست عمومی ایجاد کردند در زمینه موقوف شدن زراعت تریاک یکی از ممالکی هم که مخاطل این نظریه و این فکر و عقیده بود مملکت ایران بود ما هم آقایان مستحضر هستید که در جامعه ملل چون اصولا اینیک فکر مستحسنی است اگر حقیقت داشته باشد و تطبیق با واقعیت پیدا کند یعنی درصورتیکه در همه جای دنیا حقیقه زراعت تریاک رااز بین ببرند البته ما هم شاید یک اشخاصی باشمی که و لو برای یک منافع خیلی زیادی هم باشد مخالف با یک اصول خوبی نباشیم ما در عین اینکه تصدیق می‌کردیم که بطور کلی با این فکر مملکمت ایران و ملت ایران مخالفت ندارد با اینکه وضعیت مملکت ما یک وضعیت خاصی است که شبیه بهیچ جای دنیا نیست ولی قید کردیم که اگر ما در این رویه و راه بیفتیم با یک مقدماتی است بعقیده ما اولش این است که به بینیم حقیقه این سیاست در همه جای دنیا بموقع عمل می‌آید؟ ما هم بنوبه خودمان ی قدم کوچکتری اگر لازم شد برمیداریم ولی تا موقع پیدا نکردیم نه ما و نه شما روی این فکر نباید باشیم بعد گفتیم به آنها وقتی که بنا شود این کار را بکنیم باز باید شرائطی داشته باشیم برا یاینکه آنوقت مایک وقت زیاد و سنوات زیادی باید داشته باشیم که بتوانیم قایم مقامی برای این محصول بدست بیاوریم در هر حال فعلا ما از نقطه نظر سیاست عمومی و سیاست خارجی وضعیاتمان طوری نیست که حقیقت تهدید آمیز با برای مصالح مملکت ما و برای زراعت تریاک ما زیرا احتیاات مشروع و احتیاجات طبی باندازة که ما هم با این زراعتی که داریم بتوانیم زندگانی کنیم و در مقابل ان احتیاجات مشروع او را استعمال کنیم در دنیا موجود است در هر حال قضیه از موضوع بحث امروز ما خارج است و اینکه اقا اشاره فرمودند که معلوم نیست محاسن این لایحه و موویات دولت چیست و آیا یکی از منویات دولت در لایحه این است که از راه انحصار زراعت تریاک را موقوف کند یا نه؟ خواستم عرض کنم نه ولی البته اگر وضعیات مقتضی شد و ان شرائط در دنیا اجرا شد که دیگران هم این کار ار کردند و حقیقت وار این سیاست شدند البته ما هم می‌شویم ولی انحصار حسنش این است که یک مقدمه ایست برای آن سیاست عمومی یعنی اگر یک روزی بنا باشد مصلحت طوری ایجاب کند که شما بخواهید زراعت تریاک را تقلیل دهید باز از راه انحصار سهلتر میوشد این را بده برای اطلاع خاطر آقا عرض می‌کنم ولی رویهمرفته نیت دولت در این لایحه دو چیز اساسی است یکی قسمت عایدات و این نه تنها از نقطه نظر این است که ما احتیاج داریم یک نکته ایست که از این مراحل هم مهمتر است شاید یک اشخاصی در این مجلس باشند که مطلع باشند و اگر یک ملاحظاتی کنند تصدیق می‌کنند الان عایدالتی که از تریات برای این مملکت حاصل می‌شود و لو اینکه خوبست و زیاد است ولی اگر این را مقایسه کنید با آن عایداتی که حقیقت از این اره باید وارد این مملکت بوش می‌بینید که یک چیز کمی است چرا اینطور است؟ برای انی است که این قضیه محصول تریاک و تجارت در بازرا دنیا یک قضیه خیلی مهمی است که بدون داشتن یک اساس و بدون داشتن یک مطالعات و یک تحمل و طاقت مقاومت در مقابل رفقای دیگر نفعی را که باید گرفت نمیوشد مثال اگر مراجعه کنید به گذشته و ده سال بیست سال قبل که تجارت تریاک رواج پیدا کند و تاجر نریاکمان زیادتر بوشد و رقابت بین آنها شدید تر بشود خیلی گرانتر از این قیمتی که امروز هست می‌فروختند امروز چرا اینطور است؟ برای اینکه بمرور یک رقابت هائی تولید شده و بیک نفع خیلی کمی بنده سرکار و دیگری که تاجر تریاک هستیم قناعت می‌کنیم و نمی‌توانیم خود داری کنیم برای انیکه سرمایه کافی برای این کار نداریم و در مقابل رقابت دیگران وسائلی که لازم است نداریم و در مقابل رقابت دیگران وسائلی که لازم است نداریم آقا میدانند که در مقابل وقابت تنها وسیله ارزان فروشی نیست ارزان فروشی یک چیزی است که از مقدمات خیلی بدوی مثلا ما فرض کنیم که ارزانتر فروختن تنها وسیله رقابت است ای امان بازار مال التجاره را خراب کردند قیمتش اینطور شد خیر اینطور نیست این اشتباه است برای رقابت در بازارهای دنیا هزا چیز می‌خواهد وسائل میخواها حمل و نقل شخصی می‌خواهد اعتبار کافی می‌خواهد استقامت می‌خواهد و هزار چیز دیگر می‌خواهد تنها ارزان فروختن نیست باری مقصود این است که از این راه هم خسارات و ضرر هائیکه بدولت و مملکت وارد می‌آید از راه انحصار جبران میوشد اگر این انحصار اداره بشود شاید پول خارجه که در مقابل همین تریاکی که امروز وارد این مملکت میوشد در عرض دو سال پنج برابر بوشد در مقابل همین محصول امروزی مملکت بیشتر هم نمی‌خواهیم اگر این انحصار خوب اداره شود ممکن است پنج برابر شش برابر پولی که امروز وارد مملکت میوشد وارد بوشد تصدیق میفرمائید که این قبیل منافع منافع عمومی است که منفعتش بافراد مملکت می‌رسد بهمة مؤسسات می‌رسد و این را نباید خرده شمرد و باید وسائلش را فراهم کرد وسائل اینها این است که تریاک را منحصراً اداره کرد حالا البته یک وضعیات خاصی هم در مملکتمان هست که ان وضعیت خاص را هم همیشه خواسته‌ایم رعایت کنیم؟ یعنی چون در مملکت ما کارصنعت تجارت هنوز خیلی زیاد نیست دولت و مجاس همیشه در نظر داشته‌اند در هر کاری که کرده‌اند در یک جاهائی منافع یک اشخاصی را هم منظور داشته‌اند حالا شاید از نقطه نظر اصول عملی وظیفه و تکلیف نباشدد ولی از نقطه نظر وضعیات اختصاص این مملکت این مسئله منظور بوده و بهمین مناسبت است که ملاحظه میفرمائید دراین قانون ما راه را باز گذاشته‌ایم و این اجازه را داده‌ایم که برای صدور تریاک بخارجه دولت بتواند جواز بتجاری که تجاری می‌کند بدهد چرا؟ برای اینکه از این راه بتوانیم تا یک اندازة تا آنجائی کهخود آنها مصلحت مملکت و دولت را رعایت کنند یک منافعی از این کار بانها باهیم د راین صورت اگر دولت بتواند منافع انحصاری را از راه واسطة عمری انجام دهد و آن واسطه هم منفعتی ببرد و لواینکه کاملا ارکان انحصار هم قائم نخواهد بود ولی از نقطه نظر مراعات ما از نقطه نظر مردم داری از نقطه نظر مساعدت با افراد (این افراد ه خیلی کم هستند آن هائی که از این اره استفاده می‌کنند چهرا پنج نفر بیشتر نیستند) ما این راه را باز گذاشتیم رویهمفته خواستم باقایان عرض کنم که نظر دولت در این کار عایدات است و نه تنها عایدات برای مملکت برای مؤسسات است بلک برای وارد کردن پول بیشتر د رمقاب محصول مساوی امروز است یک محصولی که امروز مثلا ده کرور پانزده کرور پول وراد میکندیک کاری کنیم که همن محصول بیست کرور سی کرور پنجاه کرور ورادکنداین کار یک کاری است که باید مهم بشماریم و ملجس و دولت دنبال او برود عوائد لازم داریم و بی عوائد نمی‌توانم زندگانی کنیم باید این عوائد را پیدا کنیم و از راهی پیدا کنیم که ضرر بکسی نخورد زارع مالک آن خورده پاهائی که از این ممر استفاده می‌کنند آنها هم محروم نمانند نیت دیر هم البته این است که ما بایستی برای حفظ نژاد خودمان سعی کنیم تریاک کشیدن ار کم کنینم و راه ترک کردن تریاک و نکشیدن تریاک این است که ما هر قدر می‌توانیم وسالئ تمرکز اینکار را فراهم کنیم و مشکلتر کنیم مثلاملاحظه بفمرائید مثلی عرض می‌کنم: در چندی قبل از این در اصفهان راجع به اجراای مقررات تریاک یک مشکلاتی تولدی شد آقا (اشاره به اقای مدرس) باید خاطر مبارکشان باشداز نقه نظر انبار و تیاری اشکالاتی پیش آمد و در آنموقع راه حلی پیدا کردند و دولت هم قبول کرد این خیلی بنظر ساده می‌آمد و عوائد دولت هم کمتر که نشد بیشتر و راحت و ساده تر هم شد زیرا مفتش نمی‌خواست مأمور نمی‌خواست ظاهراً مقصود همانجام می‌شد بعد از دو سال چهار سال یعنی امرور می‌بینیم و مشاهده می‌کنیم که اولاً در ان ناحیه و خطه تریاک کشی دو برابر شده است اگر اغراق نگویم چهار برابر شده است گذشته از این که مرکز تجارت قاچاق هم درست کرده‌اند و یا نقاط دیگر روابط منظم و مرتبی دارند یک حکایتی است یک داستانی است که عقریب محاکم عدلیه و دو ائر استنطاقیه شرحش را در روز نامه هاخواهند نوست و با چه زحمتی بنده کشف کردم پیدا کردم و دادم به دوائر استنطاق و پارکه و جرائد که آقایان مسبوق شوند مسئله حفظ نژاد این مملکت حفظ سلامت افراد این مملکت این یک چیزی است که بر هر منفعتی برتری درد مااز راه موسسه انحصار این مقصود را می‌خواهیم حالصل کنیم
بعضی از نمایندگان ـ مذاکرات کافی است
رئیس ـ آقای بامداد
بامداد ـ عرض کنم ایران دو منبع عایدی برجسته دارد یکی قالی است و یکی تریاک اولا اگر خشخاش بکلی معدوم شود به بنده شخصاً ضرری نمی‌خورد بجهت اینکه زارع نیستم تا دلال و تاجر آقایان هم اغلب اینطورند ولی بنه از این جهت علاقه دارم باین منبع و وقتای که خوساند بازی سر این کار در بیاورند که ما تریاک نداشته باشیم و دیگران داشته باشند حقیقه من خیالم ناراحت بود و خیلی باید تشکر کرد که پیشرفت نکرد این قضیه بعقیده بنده این لایحه مالف زراعت تریاک است (بعضی از نمایندگان صحیح است) همان مقصودی را که می‌خواستند انجام دهند بدبختانه طرز تدوین این لایحه انجام داده دخالت دولت اسم دولت را تا بشنود زارع و مالک بس است برای اینکه طفره بزند از کشتین و نکارد و خود بخود تریاک از بین می‌رود و همان مقصود حاصل می‌شود این تجربه شده است ده دفعه بیست دفعه صد دفعه تجربه دشه است و دیده‌ایم که علاوه بر این که دولت اگر چیزی را در دست گرفت مباشر خویی نخواهدبود. کاسب: چروادار، مالک و تاجر خوبی نیست (نه اینجا در تمام دنیا دولت ابدی این کاره نباشد) یک مناسباتی بدبختانه اینجاد شده ما بین مردم و بعضی مأمورین که این ریسمان سیاه و سفید شده تقصیر هم با کسی نیست این از همان توالی ازمنة سابق است ـ مأمورین که از اینجا می‌رود پنجاه فرسخی صد فرسخی تصور می‌کند که برای تجارت می‌رود انجام وظیفه از او نمی‌خواهند زارع هم خواه نخواه می‌ترسد آمدیم سرنظریاتی که دولت این لایحه را آورده اقای وزیر مالیه دو نظر فرمودند بنده عرض می‌کنم سه نظر یکی فرمودند ازدیادعایدی یکی حفظ نژاد وآن نظری که خود بنده دارم مرغوبیت متاع استکه این متالع خالص و باب بازار دنیا شود و بشرحی که الان عرض می‌کنم الان تا مرغوب است و اگر نظارت دقیق شود مرغوب میوشد اما عایدات در نظر سطحی این لایحه عایدات را زیاد می‌کند این شبهه ندارد بجهت اینکه دولت که تاجر می‌شود شاید خودش به بازارهای دنیا ببرد ولی بآن نظری که عرض کردم ممکن است که اصلا موضوع یعنی زراعتش را از بین ببرد اضافه عایدات یک ترتیبی دراد یک دولتی که می‌بیند احتیاجاتی دراد می‌آید در مجلس شورای ملی وبه نمیاندگان مردم می‌گوید که احتیاجات ما از این قرار استا و عایدات وافی و کافی نیست و عایداتی کهمیخواهعیمباین دلیل باین دلیل لازم است و این منابع را درنظر گرتفه‌ایم ما که مسبوق نیستیم التبه احتیاجات اقتصادی و توسعه اقتصادی ما زاید داریم اما هنوز ما که مسبوق نشده‌ایم بنده خیال می‌کنم که دولت صرفه در این لایحه از حیث عایدات نخواهد داشت اما حفظ نژاد از حبث استعمال مرفین و اینها نیست برای اینکه اساس تأسیس ادارة تجدید تریاک برای این کار بودکه دیدیم بدبختانه نتیجة سوء داد بدی اداره وآن مفتش بازی‌ها و آن بدبختی هائی که مفتشین سر مردم می‌آوردند: ریختن توی خانه و همه جا را گشتن که تو تریاک قاچاق داری یک چیزی شده است برای پیش نرفتن این لایحه آن که برای حفظ نژاد بود و بهمین اسم هم نوشتند و اداره تحدید بود از آن چه نفعی بردیم؟ جزاینکه وقتی روی هم رتفه فکر کنیم و مضار و منافع را با هم بسنجیم یعنی به بینیم چقدر خرج و چقدر عایدی داشته مضارش بیشتر است پس این لایحة که آقا میفمرایند که نظر میتقیم برای حفظ نژاد داریم چطور می‌توانند جلوگییری کنند؟ خیر نظر مستقیم عایدات است بنده عقیده‌ام این است که تریاک باین حال آزاد نبشد آن تقلباتی که در این مال التجارهمیکنند همانطوری که در قالی جوهری ضرر دارد با اینکه قالی یکانه مال التجارة ما ایت باز آن قدرها برای او ضرر نداشت زیرا باز آنها مشتری داشت چنانچه مکرر صحبت شد ولی در موضوع تریاک دو ثلث یک ثلث گنجیده داخل کردن استمتاع مارا بکلی خراب و در بازار دنیا ورشکست کرده حتی پیرار سال در هنگانک که مرکز عمده فروش تریاک بود حکم کردند یک عده زیادی جعبه‌های تریاک را بدریا ریختند زیرا مشتری نداشت و می‌خواستند بطور قاچاق بفروشند در صورتیکه تریاک ایران مرغوب ترین تریاک‌ها است. خود چین که یک مقدار هنگفتی که درست در نظر ندارم گمان می‌کنم صد هزار تن یا بیشتر تریاک دارد معذلک تریاک ما را زیرا هم معطر تر است هم مرفینش زیادتر است و هم مکیف تر است تریاک ما مشتری دارد فرض بفرمائید پارسال از ما تریاک خواسته بودند و ما قریب هفده کرور پول وار کردیم و سفارش‌ها داده بودند حالا اگر دولت غیر مستقبیم بیاید نظرات دقیق کند در عمل غیر مستقیم بیاید نظارت دقیق کند در عمل آوردن این محصول و بقول این لایحه تیاری تریاکرا در نظر بگیرد ه گنجیده داخل نکنند و تریاک خالص باشد انوقت با این ترتیب هم عایداتش زیاد میود و هم منفعتش برای دولتا بیشتر است و هم در بازار دنیا آبرومند هستیم بواسطه این مال التجاره و هم تضییق بر مردم نمی‌شود بنده عقیده‌ام این است که قرار بگذارند که تیاری تریاک یعنی بعد از بان که از خشخاش شیره را می‌گیرند در تحت نظر دولت باشد و برای این یک مبلغی بگیرد پن تومن ده تومان بگیرد هیچ اهمیتی هم ندارد یک طریق مخصوصی هم برای مصرف در داخله معین کنند و در مسئلة تجدید وقوانین آن هم تجدید نظری بکنند در گمرک از قسم‌های تریاک خصوصی که بامراقبت دولت درست شده یک حق التجزیه و حق گمرکی جعبة پنجاه تومان شصت تومان می‌گیرند بنده عرض می‌کنم جعبة پنجاه تومان شصت تومان می‌گیرند بنده عرض می‌کنم جعبه صدومان بگیرند ممکن است جا دارد که علاوه براینکه حالا میگیریند بگیرند چرا؟ زیرا این جعبه‌های تریاک ما از پنجاه تومان تا پانصد تومان بیشتر برای ما نفع دراد یکی برای اینکه حقیقه نامرغوبش کرده‌اند دیگر برای قسمت‌های قاچاق که سر پرست ندراد دیگر برای همان قسمتهایئی که حضرت والا فرمودند رقابت و برغم ارزانتر فروختن به شما جعبة هزار تومان می‌رسد حد اعلایش (ماکزیمم) جعبه هزار تومان می‌رسد ولی جعبه ده هزارتومان فروش می‌رود آقایان بنده اطلاع دارم اغراق نمی‌گویم حتی در موقع که شلوقی بود چین چون ورود تریاک راه سالها هست چین منع کرده و تریاک کشی را غدغن کرده و حالا هم هر چه می‌رود قاچاق است این ژنرال‌های متعدد که هرکجا ملوک الطوایفی تشکیل داده بودند جعبه پنج هزار تومان شش هزارتومان بانها داده می‌شد که اجازة قاچاق بدهند و انها را نیدیخ بگیرند …..
مدرس ـ همان منشأ لایحه شد
بامداد ـ شوخی نیست این مسئله حقیقه پنج هزار تومان آنها می‌گرفتند برای اینکه خودشان حمل کنند و گمرک کاری نداشته باشد پس بنابراین اگر بیایند این نظارت دقیق را از اول بکنند هم برای دولت عایدی هنگفت پیداکرده‌ایم و هم این مال التجاره در بازار دنیا آبرومند فروش رفته و اگر درست حساب بفرمائید با این قمست مراقبتها و نظارت و دریافت حق التجزیه و خروجی مبلغی که خودتان نسبت باین لایحه حساب کرد اید بیشتر خواهد شد ولی حساب کرده‌اند همینقدر فهمیده‌اند که از حیث احتیاجات در مضیقه هستند دولت محتاج بیک عایدی است دیده‌اند همینثدر فهمیده‌اند که از حیث احتیاجات در مضیقه هستند دولت محتاج بیک عایدی است دیده‌اند یک عایدی برجسته جلو پا افتاده است تریاک گفته‌اند خیلی خوب می آئیم از این ار ه پیدا می‌کنیم اما خیلی ببخشید و غایت عنگ اشیاء. در ماده سیزده می‌نویسد: (برای اجرای این قانون و ترتیب تفتیش و جلوگیری از قاچاق تریاک و شیره وزارتین مالیه و داخله مکلف بتدوین نظامنامة هستند) این ماده سیزده یک ماده عجیبی خواهد بود و حقیقه خلافت مقصود شما را فراهم خواهد کرد حساب کنید اینطوری که بنده عرض می‌کنم پیشرفت ندارد یا بیائید کار دیگر کنید دولت کار خودش را بکنید مردم کار خودشان را یا یک موسسه ملی آبرومندکه محل اعتماد باشد تشکیل بدهند بدست آنها نه یک مؤسسه مرکزی دارای شعبات باشد خیر در هر نقطه که می‌خواهند نقاط حاصلخیز شما کجا است؟ حساب کنید فارس است بروجرد و لرستان و خراسان است اینها را حساب کنید …….
روحی ـ عملی نیست
بامداد ـ خیلی خوب یعملی است این مسئولیت را بدهید بآن کسانی که این کاره هستند و در این کار بوده‌اند و از زارع سلف می‌خرند و پول پیش می‌دهند یک حاج عبدالحسین بود در خراسان این وقتی مارکش روی جعبة تریاک بود صدده علاوه می‌خریدند تجزبه نرکده می‌خریدند یک همچو اشخاصی هستند با آنها قرار بدهید شما گمرک خروجی خودتان را بگیرید و با آنها قرار بگذارید که از معاملاتی که می‌کنند و منافعی که میبرن فلان قدر بشما بدهند خدا میداند هم زارع مرفهو آزاد است و هم گریتانش خلاص است از دست مأمورین مالیه که هر بدبختی که رد میوشد مییگوید تو قاچاق کرید تو عرضحال دادی که یک جریب بکاری چرا یک جریب نیم دو جریب کاشتی مردم نمی‌فهمند مردم از نظامات مطلع نمی‌شوند روز نامه نمیخواهنند و تولید یک گرفتاریهائی میوشد بیائید یک کاری کنید که هم دولت بوطائف ودش عمل کند وهم مردم راحت باشند آقا در تحدید تجربه کردید بد شد در حمل و نقل تجربه کرددبد شد و اخیراً مجبور شدید بکمانیها واگذار کنید در پست و تلگراف تجربه کردید بد شد د رحمل و نقل تجربه کدید بد شد و اخیراً مجبور شدید بکمپانیها واگذار کنیددر پست تلگراف تجریه کردید شما هر کاری را که خودتان دست گرتفه بدشد هر ملک خالصة که بدست گرتفید بد تر از ملک اربابی شد این معین است شبهه ندارد ملاحظه کنید کسیکه مباشرت ملکش را می‌کند و محصولش راخودش حمل و نقل می‌کند تا اینکه دولت بکند چقدر تفاوت دراد صدی پنجاه بودجه اش فرق می‌کند این را بنده نمگویم این را دنیا حساب کرده این مفروغ عنه است که کرای ار که اشخاص آزاد میکنن تا دولت خیلی فرق دارد پس بنابراین بنده تصور می‌کنم در عوض نفع ضر دارد حفظ نژاد هم نمی‌شود همانطور که تحدید تریاک نکرد نظر کلی عایدات است امروز حقیقه مسخره است که یک دولت ایران بفرمایش آقای وزیر مالیه یک معلکت باین پهناوری آنوقت درایا بیست و هفت میلیون بودجه باشد درست است بیست وهفت میلیون بودجه باشد درست است بیست هفت میلیون ولی بیشتر از این مردم ندارند حساب این را بکنید گفت بدرت از گرسنگی مرد گفت داشت و نخورد؟ مردم بیشتر از این ندارند شما اول بیائید از برا یمملکت و این مردم عایدی وثروت درست کنید بعد دویست ملیون بگیرید تمول دولت یعنی موسسه عمومی به تناسب تمول مردم است بنده عقیده‌ام این است که شما با این ترتیب بجای اینکه تمول ایجاد کنید کم مینید حساب کنید به ینید از نظارت و گمرک خروجی با تاسیس مؤسسات می‌توانید این را جبران کنید؟ حقیقت کرای کنید که نه سیخ بسوزند نه کباب نه شما تریاک فروی شده باشید و نه مردم بدخت از دست بروند این نظریات بنده بود که عرض کردم حالا خودتان میدانید؟
رئیس ـ آقای یاسائی
یاسائی بنده مخالفم
رئیس ـ آقای عباس میرزا
عباس میراز ـ بنده د رمواد عرض دارم
رئیس ـ بفرمائید
عراقی ـ بنده تصور مینم نماینده محترم آنچه اشکالات نسبت باین الیحه داشتند راجع بعملیاتی بود که اداره تحدید تریاک نسبت بمردم کرده بودند واین لایحه را عجالتاً خوب نمیدانستد در صورتیکه نبده تصور می‌کنم آن قسمتهائی را که ایشان فرمودند آقای وزیر مالیه کاملا جواب دادند و گویا ایشان مت جه آن قسمت‌ها نبودند ما باید دو چیز را حفظ کینم: یکی قسمت ازدیاد عایدات است یکی جلوگیری از استعمال تریاک باین ترتیبی که فعلا در مملکت رواج است واین لایحه هر دو قمست را شامل است حال شاید در بعضی از موادش نبده هم اشکال داشته باشم ولی این دو قسمتی که طرف توجه دولت و مجلس است یکی کم شدن استعمال تریاک باین تریتبی که در مملکت هست و یک هم ازدیاد عایدات است آقای بامداد فرمودند باید تریاک خوب باشد و چیزی و داخل نداشته باشد تا در بازار دنیا بتوانیم رواج دهیم تافایده اش زیاد باشد و نفع ببریم ولی این قسمتی که باید اجازه نامه صادر کند که دو جریب بکارد بعد می‌گویند که چرا سه جریب کاشتی این قسمت‌ها قسمتهائی است ه همین نظامنامة راکه آقا می‌فرمودند این نظامنامه چیز غریب و عجیبی است این قسمت هائی که اسباب اختلاف و صدمة زارع است مربوط باین نظامنامه است اینها را باید در انجا گنجاند که زارع هم راحت شود ولی چیزی که مقصود اصلی است ازدثیاد عایدات وکم شدن استعمال تریاک است در داخلة مملکت هر دو اینها را باید طرف توجه و دقت قرار دیهم خیال می‌کنم هر دو این قسمت را پیشنهاد دولت و این لایحه شامل خواهد بود بلی قسمتی ار که سرکار ازش اجتناب دارید که تحدید را دیدید بد تر شد یا استعملا تریاک موقوف نشد همان موجب شد که این لایحه را بیاورند بمجلس بعلاوه صدمة که مدتها است بزارع و رعیت وارد می‌شود بواسطة اختلافاتی است که برای گرفتن مالیات مستقیم بین رعایا و دولت ایجاد می‌شود…
مدرسه ـ اینهم ایجاد می‌کند
عراقی ـ خیر این ایجاد نمی‌کند این لایحه و بعضی لوایح دیگر مثل تنباکو اینها باید مقدمات باشد که آن رعیت بدبخت آسوده شود مالیات ارضی که موجب اختلافات شدید بین دولت و مردم و اسبات زحمت زراعین بوده باید موقوف شود پس آقایان خوب است در کلیات موافقت بفرمایند و در موادش اگر اشکالاتی دارند در موقعی که آن مواد مطرح می‌شود بفرمایند و پیشنهاد اصلاحی هم اگر در ان مواد دارند بفرمایند و الا بطور کلی ازدیاد عایداتش که خیلی خوب است وجلوگیری از استعمال داخلی هم بعقیدة بنده اشکال ندارد.
رئیس ـ آقای یاسائی
یاسائی ـ بنده با اینکه دولت معاملة تریاک را منحصراً خودش بکند مخالف نیستم با مواد این لایحه هم مخالف نیستم ولی گاهی یک نماینده دچار نظامنامه می‌شود که اگر بخواهد یک چیزیهائی بفهند ناچار است بعنوان مخالفت وارد مطلب شود. این لایحه بعقیدة بنده یک نقیصه مهمی دارد و راجع بیک ماده مخصوصی هم نیست که بنده درحین مذاکره در مواد عرض کنم یک چیزی اضافه شده است در این لایحه علاوه بر آنجه فعلا معمول است و مسئلة حزاری است این است که گفته میوشد زارعین باید قبل از زراعت تریاک بفاصفة سه ماه از ادارات مالیه تقاضا کنند که فلان مقدار می‌خواهیم زراعت کنیم مالیه هم جواز بدهد بروند زراعت کنند الته این مشکلاتی برای زارعین باید قبل از زراعت تریاک بفاصلة سه ماه از ادارات مالیه تقاضا کنند که فلان مقدار می‌خواهیم زراعت کنیم مالیه همجواز بدهد بروند زارعت کنند التبه این مشکلاتی برای زارعین ممکن است تولیبد کند این قدر مسئله اهمیت ندرا آن چیزی که خیلی اسباب زحمت زارعین اس والان هم هست مطابق رویه معمولی کنونی مسئلة حزاری است وبالاخره عملیاتی که مامورین و مفتشین در موقع حزاری و تفتیش می‌کنند این مسئله قابل توجهع است و در این قانون ابداً ذکری نشده در صورتیکه می‌بایست در یک صفحه از این قانوی مواد مربوطه به حزاری ذکر شود. معلوم میوشد که دولت می‌خواهد بنظامنامة که مدون می‌شود بگذارد کند بعقیده نبده زیرا که جواز گرفتن زارع از دولت برای زراعت تریاک اینقدرها اهمیت ندارد نبده فرضاَ زارع می‌خواهم سه جریب زراعت کنم می‌روم تقاضا می‌کنم جواز می‌دهند ولی ماده سوم می‌گوید صاحبان شره اعم از رعیت و مالک مکلفند کلیة شیرة تریاکهای خود را بانبارهائیکه وزارت ملیه در دسترس آنها تهیه نموده است تحویل داده و قبض رسید دریافت دارند جه مقدار شیره همان مقدار است که مأمورین بازدید می‌کنند یا همان مقداری است که به عمل می‌آید! تمام مزاحمات و مناقشات این است قاچاق از آنجا پیدا میوشد بالاخره عمل خزاری و مزاحمات مربوطه بآنرا که متوجه برعیت میوشد اشخاصی میدانند که عمل زراعت تریاک را می‌کنند که هر چه زحمت متوجه زارع و رعیت میوشد در این موقع است معمول وزارت مالیه این بود که موقع حزاری در غالب نقاط مملکت دو ماه هفتاد روز بعد از عید یک مأمورین فوق العادة را استخدام کرده‌اند یک اشخاص منتظر خدمت اشخاصی که تحت اشل هستند و مدتها گرسنگی خورده‌اند اینها منتظر موقع حزاری هستند مدتش هم خیلی محدود است بیست روز یکماه چهل روز بیشتر طول نمکشد اینها را با بک حقوقهای خیلی کمی شاید با ده تومان و بیست تومان مأمور حزاری می‌کنند و می‌روند در موقع حزاری یک بازدیده هائی می‌کنند و در این بازدیدها یک استفاده‌های تا مشروعی می‌کنند که خود وزارت مالیه میداند و یک زحماتی برای رعیت تولید میند که محصول زراعت شما امسال دو من شیره است اتفاق می‌افتد در موقعی که می‌خواهند شیره را جمع آوری کنند باصطلاح عصر معمولاً تیغ می‌زنند که صبح شیره را بگیرند شب باران می‌آید و یک قسمتش از بین می‌رود بالاخره رعیت با چه مقدمات باید ثابت کند که آنطوری که تخمین شده است و حزاری شده عمل نیامده خود آقای وزیر مالیه میدانند که خیلی مشکل است بعلاوه غرض رانیهائی مأمورین در این موقع می‌کنند می‌گویند اگر ده تومام می‌دهی بمن دو من و اگر نمی‌دهی سه من است معاملات اینطوری است خیلی باز و روشن همه می دانیم وزارت مالیه هم نمی‌تواند جلوگیری کند. عمل طوری است که راهی غیر از این ندارد بنده هر جه مطالعه کردم دراین لایحه ببینم برای آن موقع حساس زراعت تریاک که برا رعایا اهمیت دارد چه فکری کرده‌اند چیزی ندیدیم دولت در این لایحه این قسمت را مسکوت عنه گذاشته است بعقیده بنده می‌بایست یک موادی راجع بحزاری در ین لایحه پیش بینی کنند دیگر از چیز هائی که مربوط باساس این لایحه است که می‌خواهم عرض کنم مخالفتم از این نظر است که اشکالاتم را عرض کنم والا با یان لایحه نبده موافقم چون با دولت موافقم و موقع هم دریم که اصلاحاتی که در این لایحه بانظر خود دولت بشود آن چیزی که مد نظر بنده وسایر آقایان است و خود دولت عقیده داشته مسئله الغاء مالیات ارضی است دولت در سابق یک لایحة جامعی آورد که بیائید اجازه بدهید معاملة تریاک انحصاری بوشد توتون و تناباکو و قسمت مایات ارضی موقوف شود بعقیدة بنده بهترین لوایح بود که ا، اه بود بمجلس حالا که ما میآئیم یک زحماتی متوجه طبقة خاصی از زارعین می‌کنیم در ازای آن خوب است که دولت هم با ما این معامله را بکند که مالیات ارضی و اغنام و احشام ملغی شود در عین حال بنده عقیده دارم که توتون و تناباکو هم باین انحصار علاوه شود مسئله وسومات هم اضافه شود بالاخره آنچه چیزهای غیر ضروری است در این مملکت دولت هر چه می‌خواهد بکند و هر تضییقی لازم است بکند ولی آنچه مربوط بعامه است و بالاخره تحمیل بارزاق عمومی می‌شود بهر حسابی که باشد مالیات بر زراعت گندم وجو تقریباً مالیات بر ارزاق عمومی است اگر بمعنی دقیق وارد شویم در قسمت وصول وایصالش هم مخارج زیاد است بنده در یک ولایت کوچکی که اطلاع دارم هیجده هزار قبض مالیاتی باید ثادر شود تا سی هزار تومان بشود سیصد دینار دارد سی شاهی دارد دو قران دارد یک من جو دراد دو من و نیم دارد تا پنج خروار تمام مردم هم تماس دارند با مأمورین دولت هیچکس راحت نیست حالا اگر از این مالیات یک طبقه خاصی دچار اشکالات ممکن اس بشوند ولی در مالیات ارضی و اغنام و احشام تمام مردم مبتلا هستند این است که بنده خواهش می‌کنم از آقای وزیر مالیه که با ما موافقت کنند آن لایحه اولی خودشان مطرح شود وتوتون و تنباکو هم ضمیمه انحصار شود این مؤسسه انحصار که دائر میوشد همان کار را کند که اگر عوارض بیشتری دارد جبران مالیات ارضی بشود مالیات برعایدات هم یک مقدار کمی بر قرار شود که به بینیم چه در می‌آید همان نظری که قبلا دولت داشت آنوقت ما هم با این لایحه کاملاً موافقیم گمان می‌کنم سایر آقایان هم همینطور حالا بنده اصرار ندرام که امروز بوشد ممکن است قبلا این لایحه را ما رأی بدهیم ولی دولت هم تعهد کند با نظر ما در این باب موافقت کند بالاخره نظر خودشان آورند بمجلس منتها کمیسیون مالیه آنطوری که باید موافقت نکرد، تجزیه کرد خالصة انتقالیش را علیحده آورده باقی قسمتهایش هم همینطور مقصود ما رأی بدهیم وقسمت حزاری هم در ای لایحه یک ترتیبی بوشد که اسباب زحمت نباشد
رئیس ـ آقای مدرس
مدرس ـ مخالفم
رئیس ـ آقای تقی زاده
تقی زاده ـ بنده هم مخالفم
رئیس ـ آقای دکتر مصدق
دکتر مصدق ـ مخالفم
رئیس ـ آقای احتشام زاده
احتشام زاده – مخالفم
وزیر مالیه ـ اجازه میفرمائید
مدرس ـ چرا
وزیر مالیه ـ خوب فقط جنابعالی با اصل هم مخالفید ولی کسی اب اصل مخالف نیست وقتی که وارد مواد شدیم مخالف با اصل و مخالف با جزئیات روشن می‌شود در این قبیل لوایح همیشه اگ راین اظهارات را در روی مواد بکنیم بهتر است چون معلوم میوشد مخالفت در کجاست و قابل اصلا اس یا نیست آقای یاسائی درضمن اظهاراتی که می‌فرمودند یک تذکری دادند راجع بلایحة مالیات ارضی یعنی الغاء ملایات ارضی و تأسیس ملایات بر عایدات و انحصارها که ما همه را در یک لایحه جمع کنیم این صحیح است منظور و سیاست دولت و تصمیم دولت همین است بنده هر وقت اینجا (خاطر آقایان هست) صحبت اصلاح قانون ممیزی بوده آمده‌ایم و این عرض را کردهایم که نظر اصلی دولت این است ولی البته برای مساعدت با نظر آقایان که این را اینطور اصلاح کنند ما هم مساعدت می‌کنیم اما ما مصلحت مملکت و مصلحت کار را اینطور تشخیص دادهی ایم که باید مالیات بر عیادات برقرار شود و مالیات ارضی و حتی عوایدی که از ممر دیگر هم تا یک حدی حاصل میوشد انها هم باید معاف باشد که بعباره اخزی الغائ مالیات ارضی از این راه بشود در لایحة سابق هم ما ننوشته بودیم که مالیات ارضی ملغی است ولی نوشت بودیم که عایدی از املاک و از چه مبلغ کمتر بهش مالیات تعلق نمی‌گیرد و رویهمرفته وقتی در این مملکت حساب کنید ایهنن مثل الغاء مالیات ارضی است برای اینکه اشخاصی که بیشتر از فلان مبلغ عایدی داشته باشند اگر چیزی از این بابت بدهند نمی‌شود گفت یک استثنائی است ما با همة اینها موافقیم تریاک را هم معتقدیم که عملا و اصولا که بایستی انحصار باشد و هیچ مضرتی هم اتفاقاً در این قبیل انحصار نیتس حتی (این را برای تذکر آقای بامداد عرض می‌کنم) آن اشخاصی هم که قائلند که دولت دب تاجر بد عامل و بد مالکی است و بنده خودم هم یکی از انها هستم و اصولا هم این عقیده ار دارم و در عمل ه هر روزه مشاهده می‌کنم در قسمت خالصه ولی آنهائی که این عقیده را دارند و در ممالکی که حکمفرماست این عقیده باز دریک چیزهائی هست که قائل باستثنا میوشدندو آن مسائلی است که باید صورت انحصار داشته باشد در اغلب جاها ملاحظه میفرمائید دخانیات انحصار است چون طبیعت بعضی یزها یک طبیعتی است که نفعش از برای جامعه و برای دولت بصورت انحصاری بیشتر میوشد و آن معایبی که از عمل مستقیم دولت حاصل می‌شود در اینجا کمتر می‌شود مبنای تحقیق را هیچوقت نباید در روی یک سوء ظنهائی گذاشت اگر از مأمورین تا رضایتی دارمی که دنبال کار می‌روند و کار را درست انجام نمی‌دهند این را نباید اساس قرار داد و انحصار را قائل نشد اگر زندگانی شما روی این اصل باشدنمیشود اینها را باید اصلاح کرد پس به آقای یاسائی عرض می‌کنم که ما از نقطة نظردولت با این مخالفتی نداریم حتی رفقای کمیسوین قوانی مالیه که امروز عصری جلسه خواسته بودند برای مذاکره مالیات اربابی بنده به آقایان تذکر دادم آقایان هم پذیرفتند که اصلا یک مطالعة هم در آن لایحة اولی دولت بکنند. اساساً چه عیبی دارد از اینکه یک سمئلة باین خوبی را آقایان تعقتب بکنند که پس فردا از کمیسوین قوانی مالیه بیرون بیاید و مالیات ارضی الغاء بشود ولی بنده عرضی که به آقای یاسائی می‌کنم و تقاضائی که از رفقا می‌کنم این است مطابق تجزبه که ما کردیم هر قدر ما کارها را از هم تفکیک کنیم بهتر است و مقصود واحد را ممکن است بصورت تجزیه هم حاصل کرد از آن جمله لایحة خالصة انتقالی را همانطور که آقای یاسائی تذکر دادند آوردند در مجلس و تصویب شد حال قسمت انحصار تریاک است این را هم آقایان موافقت بفرمایند پشت سرش هم موافقت بفرمایند قسمت مالیات بر عایداتش را بیاورند انحصار دخانیاتش را هم بیاورید انحصارا دیگر شرا بیاورند خودمان لایه ار داده‌ایم سیاست ما هم هست تقاضا می‌کنیم شما مساعدت کنید موافقیم ولی اگر امروز بخواهید این را عقب بیندازید و آنها را مخلوط کنید و همه را یک مرتبه بیاورید بگذرانید این خلاف مصلحت است بنده مخصوصاً از آقای یاسائدی و رفقای دیگر تمنا می‌کنم که این خلاف مصلحت را فکر نکنند برای اینکه بنده میدانم آقایان موافقند و در موافقت می‌خواهند اصلاح کنند این لایحه را بگذارند همینطور باشد لوایح دیگر را بیاورند آقا فرمودید دولت تعهد کند دولت از پیشنهاد خودش که تقدیم کرده تعهد بالاتری بکند؟ حالا هم عرض می‌کنم که کمیسیون قوانین مالیه همین امروز عصر و جلسة بعد موافقت کنند هیچ مانع و محظوری از جانب مادر این لایحه نیست و اینهم که در قسمت حزاری یا حرازی فرمودند این قانون بایستی یک موادی داشته باشد بنده تصور می‌کنم اینجا نظر بهمان مشکلاتی که خودشان اظهار کردند برای اینکه معلوم شود عیب این کارها در چیست باید قبلا مطلب معلوم وشد که آیا معلوم شود که آیا اصول بد است و آن اصول را می‌خواهیم در قانون تغییر بدهیم؟ این که نیست شما میگوئید طرز عمل بد است این مطلب باندازة روشن است که هر قدر هم یک اصلی خوب باشد وقتی کاملاً رعایت نشد طرز عمل و اتینها یک چیزهائی نیست که در اقنون بشود درست کرد اینها را باید در ضمن عمل درست کرد شما نظری دارید بفرمائید ما اجرا کنیم بعلاوه یک نکته را تذکر بدهم یک قسمت عمده از معایبی که حلا هست با انحصار رفع میوشد چون قاچاق در داخله باقسام مختلف همه از بین می‌رود برای اینکه انبار می‌شود خریدار منحص رمیشود قیمت معین است روشن است مثلا امروز بالا برود فردا پائین برود قایم بکنیم ببینیم چه می‌شود یکی دیگر را ببینیم چه می‌کند اینها از بی می‌رود انبارهای منحصری خریداری می‌کنند قسمت عمده معایبی که الان هست با انحصار از بین بین می‌رود ولی باز اگر آقای یاسائی نظر دارید و یک موادی ممکن است تامین خاطرتان را بکند پیشنهاد بفرمائید بنده با شما موافقم
جمعی از نمایندگان ـ مذاکرات کافی است
مدرس ـ مخالفم
رئیس ـ آقای مدرس
مدرس ـ البته در دنیا اغلب چیزها نظیر دارد. نظیر موزای ما و دولت ما سابق هم بوده است یکی از حکومت‌های مصر نمیدانم خصیب بود یا کافور قدغن کرد درخت انگور نکارند بجهت اینکه شراب حرام است قدغن کرد اصلا درخت انگور نکارند حال مفاسد متربه و تریاک محل شبهه نیست اگر می‌شد این مفده بخصوصص در ایران رفع می‌شد خیلی مقصود خیل یخوبی بود اما راهش چیست باید پی راهش گشت که از چه راهی ما موفق شویم که این سم اسباب زحمت نبشد در داخله عقیدة من این است که راهش نگاشتن تریاک در ایران نیست و این لایحه نتیجه اش نگاشتن تریاک است در ایران …….
وزیرمالیه ـ اینطور نیست.
مدرس ـحال حسابش را می‌کنیم. اگر ما تبادل افکار بکنیم که چه بکنیم که مردم تریاک نکارند اسهل طرق این است که تاجری که از اینجا می‌خواهد بیرون ببرد باجازة دولت ابشد من شرط می‌کنم که کاری بشود بسهولت که امسال که میاید رد ایران دیگر تریاک کرای نشود چرا؟ بجهت اینکه جواز می‌خواهند از مالیه مالیه می‌گوید حالا صالح نیست دو ماه دیگر سه ماه دیگر چهار ما دیگر تاجری که ده هزار تومان صد هزار تومان تریاک خرید پنج ماه که جوازش را عقب بیندازند ده هزار تومان که بهش ضرر خورد دیگر همچو تریاکی را نمی‌خرد که محتاج باجازة مالیه باشد تاجر که نخرید زارع هم نمی‌کارد بسیار آن کسی که قوه عاقله این فکر بوده است خیلی قوة عاقلة متینی بوده است و یک طریق خیلی آرام بی صدائی بیندائی است به زارع خودم اگر بگویم چرا تریاک نکاشتی می‌گوید تاجر نمی‌خرد دولت می‌خرد حالا آمدیم سردولت د یکی از دهات موقوفه در ورامین پنج شش من تریاک داشت بما رجوع کردند گفتیم ما اولا تابع قانونیم تقلب نکنید دزدی نکنید همان که بر می‌دارید ببرید توی انبار چون همین جوری که در امور دینی شخصی باید مقید ابشد در قوانین مملکتی هم باید مقید باشد گفتند دردسر دارد جکار کنیم؟ گفتیم یک کاغدی مینوسیم کاغذ نوشتیم بامین مالیه آنجا که از قراری که تحقیق کردم نمی‌شناسم شخصش را لیکن آنچه تحقیق کردم مرد درستی است و خیلی تعجب کردم که آدم باین خوبی در مانیه پیدا شدهاین هم از عجایب شد نوشتیم این تریاک مال موقوفه است کاریکنید که اسباب زحمت نشود انبار داری و واسطه و امثال اینها در بین نباشد کاغذ را که بردند جواب نوشته بود چشم ولیکن هنوز خریدار هامعین نشده من این را نفهمیدم که خریدار معین نشده است یعنی چه رفتند وتریاک را گذاردند و آمدند گفتند خریدار معین نشده گفتیم خریدار معین نشده یعنی چه؟ گفتند خریدار باید با اجازه باشد دو فقره سه نفر اجازه می‌دهند از طهران که تریاک بخرند درهفته ما در آنجا بودیم خبر برای ما آوردند که ما تریاک را فروختیم امین مالیه هم عالیمقامی کرد قدغن کرد که دیگر در انبار معطل نکنند کرایه انبار نگیرند کسی واسطه نشود خودشان مستقیماً فروختنمد چند؟ نوز ده تومان بیست تومان ما گفتیم بیست و هفت هشت تومان است گفتند دیگران می‌خریدند اما اجازه ندشاتندولی انائی که بالخصوص اجازه داشتند بیش از این نخریدند هنوز قانو نگذشته است! عرض می‌شود هیچ طریقی برای اینه تریاک کاشته نشود بهتر از این راه نیست لی من متأسفم که ما چرا تجربه نمی‌آموزیم چرا در دهن ما آمد که مالیات ارضی برداشته شود؟ جهتش این است که دولت که این کار ارا می‌کند آن اندازه که از مردم گرفته میوشد عاید خودش نمی‌شود و زحمتش هم بر مردم زیاد است از اینجهت گفتیم مالیات ارضی راتبدیل کنیم بچیزی بهتر لایحه نمک در دوره اول مجلس گذشت …
بعضی از نمایندگان ـ در دوره دوم.
مدرس ـ دوم ما در اصفهان بودیم یک ماًموری از طرهاین امد با قوه مجریه که مالیات نمک بگیرند. گفتند رأی مجلس است ما گفتیم میدانیم رأی مجلس است اما قوه عاقله اش کی بوده است؟ گفتند صنیع الدوله بوده است و رأی مجلس حساب کرده‌اند ایران سی کرور نفوس دراد هر یکنفری یکقران بدهد سالی سه کرور میوشد مداخل از ان سهلتر؟ بی زحمت تر؟ که هر یک نفر آدم یک قران بدهد س کرور عایدی پیدا میوشد گفتیم این مسئله اشتباه شده بواسطة این که سی کرور نفوس ایران نقری یک قران بدهند سه کرور می‌شود حیوانات هم نمک می‌خورند این را ملتفت نبوده‌اند اگر آنها هم از بابت نمک بدهند اقلا شصت کرور حیوانات در ایران نمک می‌خورند درفصل علف پس اگر چنانچه آنها را هم اضافه کنند سالی نه کرور عایدات دارمی بان شاهزاردة مقدس که مامور این کرا بود گفتینم این عملی نیست اشتباه شده اس در ایران نمشود مالیات برش بست گفت مسئلة نیست نفر یکقران گفتیم مطیع هستیم حمک مجلس است شروع کردند اداره کردند آخرش ادارة محترم خودش منحل شد قریه الی الل ه آمدند ادارة نقلیه درست کردند آنچه بوزرای پست و تلگراف گفتیم که ضرر دار دولت نمی‌تواند گاری درست کنند دولت در مملکت حافظ باید باشد اگر می‌خواهد مالیه پیدا کند باید از نفع یعنی چیزهائی که مردم پیدا می‌کنند بگیرد و خودش نمی‌تواند چیزی پیدا کند آمدند اداره کردند بعد از جان کند ن و حساب کردن می‌بینند چقدر ضررشد ادراة ارزاق چیز بهتر از این می‌شد؟!یلی خم خوب اداره بود امروز در طهران یا این قیمت گندم مردم نان را بالید یک من سی شاهی بخورند و همین دلیل است که دولت نمی‌تواند خودش ارزاق را اداره کند ما آمدیم اداره تحدید درست کردیم بعقیده بنده کشیدن تریاک یکی از گناهان کبیره و حرام است این عقیده من است و مکرر هم گفته‌ام و این یک چیزی است که ضرر دارد و به عقیده بنده کسی ار ه تریاک می‌کشد باید تعذیر کرد. حالا آمدیم سر اداره تحدید وقتی که یاناداره را می‌خواستند درست کنند من همان وقت گفتم که این کار عملی نیست و دولت نمی‌تواند این کار را خوب اداره کندآمدند حساب کردند سال اول هشت عباسی نه عباسی و به تصور اینکه تریاک کشیدن موقوف خواهد شدو آمدند وهی زاید کردند نتیجه این شد که کشیدن تریاک موقوف نشد و جز زحمت برای مردم چیزی تولید نکرد فقط نظر دولت این بود که مداخلی ببرد حالا هم عرض می‌کنم التماس می‌کنم که از این کار صرف نظر کنید زیرا دولت نمی‌تواند این کار را اداره کند دولت اید مایه الاحتیاج خودش عایدات پیدا کند نمی‌تواند اگر دولت بخواهد دلال یا تاجر یا کاسب بوشد جز اسباب زحمت چیز دیگری برای مردم نخواهد بوددولت دراین جاسه مقصد دارد و اگر آقایان اجازه بدهند و توجه بفرمایند بنده این سه مقصد را اینجام می‌دهم بدون اینکه زحمتی تولید شود اول پول که اساس این مسئله است تامین می‌شود الان از هر صندوق تریاک که ۲۵ من وزنش است هر وقتی که بیرون می‌خواهند ببرند صد و بیست تومان می‌گیرند این را با تصویب تجاری که اهل خبره هستند تاحدی که نظر اقتصادی نداشته باشد ممکن است علاوهن کنند بطوری که مانع صدور نشود و همانطوریکه شاهزاده گفت پول کم است و باید زیاد شود از این راه تامین خواهد شد و ممکن است سیصد تومان گرفته شود این چیزها را ما نمیدانیم تجار و اهل خبره اینها را می دانند و نرخ بازار دستشان است و با نظر آنها تا حدی که نه کشت تریاک و صدور آن زحمت وراد نیاید به قیمت صندوق می‌شود اضافه کرد. بنده با اینکه اطلاعاتی ندرام و کاسبش نیستم ولی وقتی که بازار چین و امثال آنرا می‌بینم قدری اطلاع پیدا کردم حلا یک مثلی برای اقاین می‌زنم وقتی که بنده از نجف می‌خواستم بیایم آقا صدر فرستادند پیش من رفتم خدمتشان بیست تومان پول چرخی و ده تومان گردة قدیمی آقای صدر رحمه الله علیه بمن دادند و گفتند این بیست تومان مخارج تا زمانی که داخل عراق هستی و برای سوقاتی که می‌خواهی بگیری و ببری و این ده تومان مال مخارج در ایران زیا اگر بخواهی این ده تومان درعراق خرج کنی چون هر قران یک پول کسر دارد و صد تا پول فرق می‌کند واین صرر اقتصادی دراد حالا ما طالب اقتصادیم و می‌خواهیم یک پول زیادتری از خارجه در مملکت ما بیاید البته باید به اقتصایات پرداخت ولی این اری که شما می‌خواهید حال بکنید راهش نیست و اید تعمد و دور سر گرداندن است راهش این است که بند گفتم اقا یحاج امین التجار میدانند شما اگر با نظریه ایشان بر قیمت صندوق بیفزائید مبلغی عایدی پید خواهید کرد من خاطرم هست در سی چهل سال قبل کاشتن تریاک خیل ینادر بود و فروش آن منحصر به عطارها بودکم کم بازار پیداکرد برای این که طالب پیدا کرد و فائده داشت. و این متاعی است که طالب پیدا کرد و فائده داشت و این متاعی است که برای ما فائده دارد و بازار دارد ولی حالا دیگری می‌خواهد این ار از دست ما بگیرد بنده عرض می‌کنم که اگر باین متاع سکته وارد آمد و دیگران از دست ما گرفتند تا دوباره باز رواج پیدا ند وبازار پیدا کند رواجش مشمکل تر از وکالت مجلس شورای ملی خواهد بود پس اگر پول می‌خواهید و (البته دولت پول می‌خواهد) و بدیهی است که از مدرم بایا گرفته شود بر قیمت صندوق با تصدیق اهل خبره و مطلعین (آقای حاج امین التجاره و غیره) بیفزایند راه این قسمت این است اما آمدین در قسمت دیگر دایه مهربان تراز مادر چیز غریبی اس می‌خواهید مردم این سم ار استعمال نکنند راهش این نیست بلکه طریقش همان است که عقلا در جلوگیری آنبکار برده‌اند چه عقلای دنیوی و چه عقلای اخروی و آن هم مجاز است تبریز خمسه کردستان مازندران و گیلان مگر تریاک می‌شکند؟ دولت که دلش برایمردم می‌سوزد خوب است یک کارهای دیگر بکند این واضح اس آنجاهائی که تریاک ندارد نمی‌کشد و آنجاهائی که دارد خدا میداند اگر دولت شدیداً ممنوع کند و مجازات کند دیگر کسی نمکشد همه مقصود دولت این است که پول پیدا کند اگر مقصود جلوگیری است خوب است دوا خانه مجانی درست کند اعلان بکند دکترها را وادار کند که مجاناً معالفجه کننند انجاها که تریاک کاری است آنجاها را قدغن کنید آن هم با یان وسائل این یک کای است که بمرور کم کم باید بشود و الا یکمرتیه نمی‌شود کشت تریاک را مع کرد این کار با انحصار درست نمی‌شود و مقصود حاصل نمی‌شود یک وقت ما در کرمانشاه بودیم (چون دولت آنجا بودیم) گفتند اینجا تریاک کش دارد آقای آقا سید یعقوب شایدخاطرشالن باش گفتند اینجا با ایهنکهتریک زیاد درا معهدا اداره تحدید مفتش ندرا تعجب کردیم که چطور شده بعد معلوم شد اداره صحیه دارد گفتندتجار که رود توی خانها تچجازی می‌کند کرسی درست میکنددسته تیشه را سوراخ کرده تریاک توش گذاشته و قاچاق کرده نوهکذا انابع و اقسام قاچاق الان ه مدر هر شهری که شما ملاحظه کنید قاچاق الان هم در هر شهری که شما ملاحظه کنید قاچاق هست بنده میدانم تریاک این مفاسد را دارد و بد اخلاقی را زیاد می‌کند وبنده هم موافقم که حفظ نسل را باید بعمل آورد و بهر نخوی که هست این مقفسده ار باید رفع کرد اما جنانچه عرض کردم راهش این نیست اما آمدیم سر آن چیزی که خلی مهمم است نقل آن پیرزن و کلاغ و خیردار را باید عرض کنم چون در جامعة و دنیا مسئلة تریاک خیلی عنوان دارد که دولت بزرگ هم در این مسئله تریاک خیلی عنوان دارد که دولت بزرگ هم در این مسئله قدم هائی برداشته‌اند و می‌خواهند ما هم برداریم بنده کاملا موافقم که دنیا در این مسئله وارد مذاکره شود و این سهم ار از میان بنی نوع بشر بردارد و البته بادی این کار را کرد لکن قضیه ما حکایت مثل معروف است دو نفر یا همدیگر راه می‌رفتند جلوئی دولا شد و یک چیز یاز زمن برداشت عقبی گفت بینداز گفت بیندازم که تو برداری از ما می‌خواهند این قدم ار بردایم و تریاک را موقوف کنیم آنها چرا اول برنمیدارند آنهائی که از ما در همه چیز بزرگ ترند! جلیلی ترند بزرگوارهستند و ما همه چیز از آنها چرا برنمیدارید ـ این قدم اول حق آنها است که بردارند نه ما ما باید به بینیم آنها چه می‌کنند امروز ما باید مقتضنات و مصالح اقتصادی خودمانرا در نظر بگیریم و این یک چیزی است که از حیث صادارتبرای ما اهمیت دارد تصدیق ای لایحه و منع کشت تریاک صد هزا درجه ضررش برای اقتصاد مملکت ما زیادتر از کشیدن تریاک است این است که بنده با مقاصد دولت همارهم لکن نه به این طریق که پینشهاد شده
وزیر مالیه ـ اساس نمایندة محترم از این لایحه این بود که بزراعت تریاک ضرر می‌رساند……..
مدرس ـ برای مردم زحمت دارد.
وزیر مالیه ـ و عقیده شان این است که یک راه بی سرو صدائی اس ای موقوف کردن زراعت تریاک از فرمایشان ایشان و هر کسی که با ایشان همعقیده است این طور استنباط می‌شود و اینطور عقیده دارند که با این لایحة انحصار زراعت تریاک از بین می‌رود بنده خودم این مسئله را خدمت آقایان عرض کردم که ما در مقابل یک اشخاصی و یک سیاست‌های عمومی که از عقایدی راجع به منع کشت تریاک دارند و می‌خواستند با ما داخل مذاکره شوند سیاست و مصلت مملکت خودما را بطور خیلی روشن و واضع بانها فهمانده‌ایم این اولا یک چیز مشترکی است و چیزی نیست که منحصر بیک دولت باشد ما بهیچ وجه نمی‌خواهیم به زراعت تریاک وزارع تریاک و فروشندة تریاک ضرر بزنیم و اینکه آقا میفمراین تریاک را دیگر نمی‌خرند و وقتی که مسئلة جواز شد دیگر کسی صادر نمی‌کند این از دو حال خارج نیست یا این است که حضرت مستطاب عالی درست اطلاع ندارید از جریان امور زیرا اگر اطلاع داشتید باید بدانید که همین الان برای خروج تریاک جواز لازم است و حقوق گمرکی می‌دهد پس خوب اس در قضایا قدری دقت بفمرائید نه تنها از ما جواز می‌گیرد بلکه باید جواز تحصیل کند از آن مملکتی که می‌خواهد تریاک را در مملکت او بفروشد شما استهاد کردید به حاج امین التجار بنده هم بایشان استشهاد می‌کنم و اگر ایشان از نقطه نظر همکاری بخواهند عقیده واقعی خودشان را اظهار نکنند و عرایض بنده را تصدیق نکنند آن امر دیگری است.
مدرس ـ این طور نیست بنده از ایشا پرسیده‌ام
وزیر مالیه ـ ماباید به بینیم امروز اشکال وضعیتمان از کجا است ملاحظه بفمرائید شماوقتی که ما را مکلف کردید که تریاک را بخریم و وسایل تحصیل تریاک و فروش آنرا بدست آوردیم دلیل ندارد که زارع از فروش تریاکش باز بماند مثلی هم که آقا زدند اگر برای شوخیس و مزاح باشد خیلی خوب است.
مدرس ـ الان می‌روند تو انبار.
وزیر مالیه ـ این مثلی ار که شما زدید فرمودید رئیس مالیه ورامین به شما پیغام داده و گفته که مشتری هنوز معلوم نیست و از اول تعریف و تمجید فرمودید این مرد احمقی ات بنده از این جا داد می‌زنم که این مرد احمقی است بنده از این جا داد نیزنم که این مرد احمقی است مگر مشتری را مالیه معین می‌کند پس خوب است آقا تحقیق کنید به بینید قضیه چه بوده است شاید یک موضوع دیگری بوده والا مشتری را مالیه پیدا نمی‌کند مطابق قوانین فعلی و قوانین عادی مالیه در امر تریاک نظارت دارد ولی تریاک خرو تریاک فروش را مالیه معین می‌کند منتهی بعد از این مشتری این تریاک خددولت خواهد بودد و دیگری نیست شما مسئله ارزاق را ملاحظه کنید مگر چند سال نیست که مشتری ارزاق خود دولت است؟ و خودش اداره می‌کند خوب این چه عیبی دارد؟ بنده الان بشما نشان می‌دهم که در ان نقاطی که ما الان می واهیم ادارة ارزاق را را بردایم بما کاغذ نوشته‌اند اصرار و ابرام دارند که باقی باشد و برداشته نشود
مدرس ـ امضاء کننده را بفرمائید
وزیر مالیه ـ امضاء کننده همه مردم شما آقا خوب است تحقیق کنید بپرسید الان همه روزه بما کاغذ می‌رسد که ارزاق رامنحل بکنم ولی بنده موافقت نمی‌کنم و می‌خواهم بردارم. چرا آنها این طور اصرار دارند برای اینکه برای آنها نفع دارد ……
مدرس ـ مردم همچو تقاضائی را ندارند پریروز من آنجا بودم.
وزیرمالیه ـ اگر امروز اداره ارزاق در طهران نبود تصدیق بفرمائید که مسئلة گندم و نان شهر متزلزل بود و در سنوات بعد زارع و مالک بیست و سه تومان و بیست و دو تومان هم گندم گیرشان نمیامد سالهای خوب شاید یک قدری ارزان تر از این قیمت فعلی بود ولی ازآنطرف در سالهای بد سی تومان خواهد بود و امروز یک نرخ ثابتی دارد که معین است و مردم هم راضی هستند ولی اگر بنا شود گندم را بحال خودش ول کنند متزلزل میوشد نبده الان گندم را همان بیست و و تومان می‌خرم در سالهای بعد هم بهمین قیمت می‌خرم
مدرس ـ الان نمی‌خری
وزیر مالیه ـ خیر می‌خرم این ترتیب خیلی خوب است زارع ضرر نمی‌کند نان خور هم ضرر نمی‌کند آقا در قضایا باید حقایق را ملاحظه کرد مسائل را باید درست در نظر گرفت و حقایق را دید ملاحظه بفرمائید همین تریاک وقتی انحصاری شد خریداری منحصر بدولت می‌شود مردم هم چون بیکارند خیلی بهتر و بیشتر می‌کارند چرا برای اینکه امروز که آزاد است ممکن است متزلزل باشد و قیمتش معلو نباشد ممکن است آنهائی که تریاک می‌خرند هم خودشان ار بر این مصروف کند که کلاه زارع را بردارند زیرا نفع انها مستلزم همین کرا است و اگر کلاه زارع را بردندارند فائده نمی‌برند اینها همیشه از دلالی تریاک فائده میرده‌اند اینها هر قدر از زارع و مالک ارزانتر بخرند بیشتر فائده می‌برند ولی وقتیکه امر منحصر بدولت شد من این کار را نخواهم کرد. من با یک قیمت معین و ثابتی معامله خواهم کرد از این جهت زارع بیشتر خواهد کاشت زارع تر یاکش را بمن می‌دهد و پولش را می‌گیرد اما مسئله صدور و خرج که آقا فرمودند در این موضوع هم بنده از آقا ثمنا می‌کنم درست دقت بفرمایندد زیرا نقطه حساس قضیه این جا است آقا می‌فرمایند دولت عایدات بگیرد بنده تا اینجا کاملا با شما موافقم اما درین موضوع من چه می‌گویم؟ می‌گویم این یک چیزی است که دیگری نمی‌تواند اینجاد کند باز استشهاد می‌کنم به آقا حاج امین التجار و عرض می‌کنم امروزه حاج امین التجار و آقای بهبهانی و آقای کازرونی (اما نه کازورنی وکیل) کازونی تاجر بوشهری این سه چهار نفر با اینکه دراین مملکت تاجر مهم تریاکند معذالک قدرت ندارند
مدرس ـ چرا ندارند؟
وزیر مالیه ـ اگر دارند تکذیب کنند نمی‌توانند و آن قدرت را ندارند که اسفتاده کنند ولی بنده استفاده می‌کنم دلیل من هم یان است که الان کنترات بیست ساله که تقاضا شده در کیف من است این را کی تقاضا کرده اداره انحصار هند و چین وسیام و این دولتی که مصرف تریاک دراد این تقاضا را کردة اند بنده می‌فروشم او می‌خرد
مدرس ـ چرا
وزیر مالیه ـ چرایش را خودشان بهتر میدانند اگر نمی‌دانستند این تقاضا را نمکردند سیام وکلنی‌های دولت اروپائی و انجاهائی که مصرف تریاک داند این تقاضا را از ما کرده و می‌خواهند طرف معامله واقع شوند و این بدهیهی است که من که دولت هستم بهتر مبتوانم معامله کنم تا دیگران من قرت دارم عوامل دارم احتیاج ندرام به اینکه اگر بانک شاهنشاهی اعتبار مرا پنج روز کم کرد دست و پایم بلرزد بانگ شاهنشاهی هر غلطی دلش می‌خواهد بکند من از میدان در نمی‌روم اما در مورد تجار این طور نیست خوب تجر چکار می‌کنند زرع و زنجیرة تجار مملک شما داغون شد برای اینکه بانک بانها اخطار کرد که من اعتبار تریاک شما را قوبل ندرام ورد می‌کنم با ین رحف دست و پای تجار لغزید مطلب این جا است تمام اطراف مسائل را باید سنجید آنوقت حرف زد ما مشرقیها باین صفت معروف هستیک که همیشه یک منفعت آنی امروز را نگاه می‌کنیم وبه نفع کم قانعیم و هچوقت منافع آتیه خودما ار ولو اینکه زاد هم باشدنگاه نمی‌کنیم و در نظر نمی‌گیریم برای نفع زاید بردن یک قوائی لازم است که اگر انحصار باشد من فایده می‌برم و برای افراد هم ضرر ندراد فائده دارد شما اگر عقیده دراید حالا از هر صندوق تریاک سیدصد تومنان بگیرند انوقت هزار تومان می‌گیرند ا زدو هزار توما من هزار و هشتصد تومان می‌بردم ولی طرف نمی‌تواند ببرد من می‌خواهم راه ایجاد کنم بنوعی که طرف هم ببرد من هم ببرم ما اگر می‌خواستیم تمام جزئیات را در اینجا بنویسیم نمی‌شد من الان ماده شش را می‌خوانم ملاحظه بفرمائید ماده شش ـ دولت مجاز است جواز صدور تریاک برای تجارت خارجه را در مقابل پرداخت قیمت جواز صدور بتجار بدهد و همیچنین دولت می‌تواند فروش ترزیاک مصرف داخلی را بموجب اجازه مخصوص بوسائط داخلی واگذار نماید قیمت جواز صدور برای ۱۳۰۷ از تاریخ ابلاغ این قانون تا ۱۵ روز و از اول ۱۳۰۸ ببعد در فروردین هر سال از طرف دولت معین و اعلان خواهد شد. این ار ما برای چه نوشتیم این جواز صدور را برای چه در این جا ذکر کردیم برای اینکه ما حساب کردیم و دیدیم در این جا ذکر کردیم برای اینکه ما حساب کردیم و دیدیم در انحصار هان منظوری را که داریم حاصل میوشد و ممکن است با این ترتیب هم جواز از صدور تریاک بدست حاجی امین التجار بدهیم و همان تفاوتی هم که آقا فرمودید عادالانه است و اینکه قیمت جواز را هط ساله دو لت معین می‌کند برای این است که هر ساله ممکن است کم و زیاد شود و این ار که تعیین کردهایم برای این است که ممکن است هم غیر مستقیم عمل کنیم و هم بطور مستقیم اگر لازم باشد خودمان مستقیم عمل کنیم ولی در آنجائی که بتوسط واسطه عمل کنیم اگرصرفه داشت قیمت جواز را بهر طریقی که نفع داشت تغییر می‌دهیم مگر قند و شکر انحصار نیست واختیارش در دست ما نیست. تا بحال انحصار قند و شکر بصورت جواز بوده و برای ما احتیاج پیدا نشده که بصورت دیگری در بیاوریم تاجر می‌آید و تقاضا می‌کند و ما هم جواز می‌دهیم. پس باید تمام اطراف کار را سنجید این مسائل منحصر بیک چیز نیست در بردن منفعت باید قوارا هم سنجید تنها منفعت بردن بارزان فروختن نیست. زیر برای بردن فائده قوه لازم اس اگر ممکن بود منافع بزرگ را همه ببرند هیچکس بی منفعت و گدا نمشد این که همه کس نمی‌تواند منافع بزرگ ببرد در دنیا نفع بزرگ بردن مستلزم داشتن یک چیزهائی است که باید همه آنها در یک نفر جمع باشد تا بتواند فائده هنگفت ببرد مثلا در کارتریاک اطلاع لازم است بصیرت می‌خواهد توانائی و قدرت می‌خواهد صبر و طاقت و مقاومت می‌خواهد تواتائی و قدرت می‌خواهد صبر و طاقت و مقارمت می‌خواهد همه اینها باید جمع باشد تا عوض صد تومان یا دویست تومان که ما امروز می‌توانیم از هر صندوق تریاک فایده ببریم هزار تومان ما بیشتر فایده ببریم اما راجع به مصرف داخلی البته مجازات یک چیزی است که همیشه خیلی مؤثر است بواسطه یک وضعیاتی که در مملکت ما هست زراعتش را امروزه با این ترتیبی که داریم نمی‌شود یک دفعه بطور کلی قطع کرد و از کشت آن جلوگیری کرد. ماهم نمی‌خواهیم این کار را بکنیم فرض می‌کنیم و بالاتر می‌رویم که ک روزی بخوهیم این کار را بکنیم در صورتی هم که چنین خیالی داشته باشیم یکی از طرق مؤثره همین است که بدست دولت باشد و قیمتش را گران تر بکنیم تا مردم کمتر بکشند البته هر چه ارزان تر باشد و مفت تر باشد مردم بیشتر می‌کشند چنانچه در این چند ساله حساب کنید در اصفهان کشیدن تریاک زیاد شده و در آذربایجان نشده چرا؟ برای اینکه در اصفهان ارزانتر شده و در آذربایجان گران تر پس اگر قیمت را گران تر کنید کشیدن مشکل تر میوشد و در صوتر انحصار دولت چون می‌خواهد یک نفع خوبی ببرد قیمتت تریاک گران میوشد و کشیدنش مشکل میوشد و در نتیجه تریاکش‌ها به مضیقه می‌افتند
مدرس ـ قاچاقچیها چطور؟
وزیر مالیه ـ موضوع قاچاق و قاچاق علحده است. ربط بموافقت و مخالفت اب این لایح ندارد جلو قاچاق چی را بوسایل دیگر باید گرفت و الا شما هر طور تریاک را اداره کنید قاچاق چی خواهد بود این درد دوای خاصی دارد والا نمی‌شود گفت که این ترتیب انحصار نباید باشد برای اینکه قاچاق چی در کار است هیچ کاری بی خلل نیست شما هر کری را که خوب فرض می‌کنید و هر چیز ببهتری را که فرض کنید باز یک خللی درش ممکن است باشد قاچاق چی را باید بوسیلة مجازات از بین برد ان راه علحده دارد و ارهش هان است که ماده واحده در کمیسوین عدلیه گذرانده‌اید و جلوگیری کرده‌اید از راه موادی که فردا وزیر عدلیه این جا مطرح خواهد کرد باید جلو قاچاق را گرفت اما روی هم رفقه چیزی که خیلی اساسی است و کاملا باید در نظر داشت دو مقصود است یکی ایکه چنانچه عرض کردم همچو خیالی ندارد که با این لایحه انحصار جلو کشت تریاک را بگیرد نیت دولت این نیست و این لایحه انحصار هم ابداً جلو مالک و زارع تریاک را نخواهد گرفت بلکه تأمین می‌کند و منفعت مالک و زارع را بیشتر کرده و بالا می‌برد الان یک مشت مردمی هستند که باین وسیله اعاشه و زندگانی می‌کنند و ن خردذه پاها هستند این جور اشخاص قطعاً از بین نمی‌روند بلکه بر خلافت عوض اینکه فلان تاجر این کار ار بکند ما خودمان بطرز بهتری خواهیم کرد وعوائد این خرده پاها هم زادتر میوشد فقط بیک عده اشخاص معدودی ممکن است یک صدمة خیالی وارد اید آنهم آنی است و برای یک اشخاص معدودی است این نمی‌ارزد که ما یک قضیه مهم مملکتی را بگذاریم کنار درش دقت نکنیم از پیش نبریمی برای یک همچو چیزی بنهاز آقایان تقاضا می‌کنم که اصلاحات هر چیزی را پیشنهاد کنند اما اصل را از بین نبرند این اصل برای این مملکت مجاری ترقی و توسعة اساسی است شما تا عایدی برای این مملکت درست نکیند نمی‌توانید ی قدم بردارید
جمعی از نمایندگان ـ مذاکرات کافی است
تقی زاده ـ بنده مخالفم با کفایت مذاکرات
رئیس ـ آقای تقی زاده
تقی زاده ـ البته آقایان میدانند که این یک لایحه مهمی است و بقدر کافی باید نظریات نختلف درش گفته شود بنظر بنده خیلی از نکات و نظریات هنوز گفته نشده است و البته یک چنین لایحة مهمی که می‌خواهد بگذرد زیاد نیست که هفت هشت نفر موافق و مخخالف درش حرف بزنند لایحة باین مهمی لازم نیست دریک جلسه بفاصلة جار ساعت تمام بشود پس از آنکه همة نظرها گفته شد و توضیح دش بعد اگر اکصریت مجلس رأی داد البته با بصیرت کاملتری رأی خوایهم داد لهذا بنده عقیده‌ام این است که مذاکرات کافی نیست و باید مذاکره شود
رئیس ـ آقای رفیع
رفیع ـ بند هآقای تقی زاده را متوجه می‌کنم باینکه مذاکرات در دو موقع کفای است یکی در موردی که لایحه اهمیت ندراد مذاکرات کافی نیست و باید مذاکره شود
رئیس ـ آقای رفیع
رفیع ـ بنده آقای تقی زاده را متوجه می‌کنم باینکه مذاکرات در دو موقع کافی است یکی در موردی که لایحه اهمیت ندارد مذاکرات کافی است یکی هم دروقت که یک الیحة اهمیت دارد آقا میدانند که این لایحه از لوایح مهم است و مدتی هم هست که ما در زمینة این لایحه حرف زده‌ایم و آقایان مخالف و موافق صحبت داشته‌اند این اصل برای ما محرز است که هیچیک از وکلاء حاضر نیستند که زراعت تریاک در ایران از بین برود هیئت دولت هم حاضر نیست وهر وقت که بخودهند یک همچو هکاری بکنند تمام مجلس با آنها مخالف خواهد کرد پس حالا که در این لایحه به اندازه کاف درکلیات صحبت شده و مذاکرات کافی شدهاست بهتر این است داخل در مواد بشویم پیشنهاد بدهیم مذاکره بکنیم و قانون را بگذرانیم.
رئیس ـ چون عده برای اخذ رأی کافی نیست اجازه میفرمائید بماند برای جلسه بعد.
(مجلس مقارن ظهر ختم شد)