مذاکرات مجلس شورای ملی ۲۱ اسفند ۱۳۴۵ نشست ۳۴۳
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری بیست و یکم | تصمیم‌های مجلس | قوانین انقلاب شاه و مردم |
مذاکرات مجلس شورای ملی
صورت مشروح مذاکرات مجلس روز شنبه ۲۱ اسفند ۱۳۴۵ نشست ۳۴۳
فهرست مطالب:
مشروح مذاکرات مجلس شورای ملی، دوره۲۱
جلسه: ۳۴۳
صورت مشروح مذاکرات روز یکشنبه ۲۱ اسفند ماه ۱۳۴۵
فهرست مطالب:
۱- قرائت اسامی غائبین جلسه قبل
۲- بیانات قبل از دستور آقایان: مکی فیصلی - حکیمیان - دکتر زعفرانلو - مهندس والا - حاذقی - رضوی
۳- تصویب صورت جلسه صبح چهارشنبه ۱۷ اسفند
۴- طرح و تصویب گزارش کمیسیون دارایی راجع به استفاده از ماشین نقش تمبر و ارسال به مجلس سنا
۵- شور اول گزارش کمیسیون امور خارجه راجع به قرارداد تشویق و حمایت متقابل سرمایه‌گذاری بین کشور شاهنشاهی ایران و جمهوری فدرال آلمان
۶- طرح و تصویب پیشنهاد دولت راجع به لزوم تشکیل مجلس مؤسسان جهت تجدید نظر در سه اصل از اصول متمم قانون اساسی
۷- تقدیم سه فقره صورت دیون به وسیله آقای دکتر یگانه وزیر مشاور
۸- تقدیم یک فقره لایحه به وسیله آقای معاون وزارت کشور
۹- اعلام وصول دو فقره لایحه قانون اصلاحی از مجلس سنا
۱۰- قرائت دستور جلسه بعد
۱۱- تقدیم و قرائت یک فقره طرح قانونی به وسیله آقای فیلیکس آقایان.
۱۲- تعیین موقع جلسه بعد- ختم جلسه
مجلس ساعت نه صبح بریاست آقای دکتر حسین خطیبی (نایب رئیس) تشکیل گردید
۱ ـ قرائت اسامی غائبین جلسه قبل
رئیس ـ اسامی غائبین جلسه قبل قرائت می‌شود.
(بشرح زیر قرائت شد)
غائبین با اجازه ـ آقایان:
روستا ـ امینی خراجی ـ بهادری ـ کسرائی ـ مجد ثامنی ـ رهبر ـ نصیری ـ نوربخش ـ مهندس زنجانچی دکتر ضیائی ـ فهیمی ـ تیمسار سرلشکر همایونی ـ یعقوب تهرانی ـ مهندس آراسته ـ دیهیم ـ لفوطی ـ دکتر سعید ـ دکتر رهنوردی ـ مهندس برومند ـ دکتر عدل ـ مهندس معینی زند ـ هیراد ـ ریگی
+غائبین بی اجازه ـ آقایان:
دکتر مصباح زاده ـ دکتر بهبودی ـ دکتر حسینی ـ مهندس والا ـ آقایان.
غائبین مریض ـ آقایان:
طباطبائی ـ طالب زاده ـ جهانگیری ـ دکتر بقائی یزدی ـ پرویزی ـ جاوید ـ کشفی ـ مبارکی ـ کیهان یغمائی ـ فیصلی ـ مهندس عطائی ـ کمالوند.
۲ ـ بیانات قبل از دستور آقایان: مکی فیصلی ـ حکیمیان ـ دکتر زعفرانلو ـ مهندس والا ـ حاذقی ـ رضوی
نایب رئیس ـ نطقهیا قبل از دستور را شروع می‌کنیم آقای مکی فیصلی تشریف بیاورید.
مکی فیصلی ـ بنام خداوند متعال.
با اجازه مقام ریاست و نمایندگان محترم.
اسفند ماه ۴۵ برای خوزستان و خوزستانی عموماً و عشایر شاهدوست و وطن پرست خصوصاً ماهی پرکت و پرسعادت و مسرت بخشی بوده است (صحیح است) زیرا در این ماه چشمان خوزستانیان بزیارت پدر تاجدار روشن گردید. بزرگترین افتخار و مباهات را با گرامی داشتن موکب مبارک شاهنشاه آریامهر و شهبانوی محبوب کسب کردند (صحیح است) هیجان و احساسات شاهدوستی و جلوه‌های شور و شوق وطن پرستی در چند روز توقف اعلیحضرتین در خوزستان بحدی بود که بیان قادر بذکر عشری از اعشار آن نمی‌باشد هلهله شادی نشاط و سرور از سیمای فردفرد مردم استان زرخیز بخوبی نمایان بود (صحیح است) و این موهبت عظیم را که خداوند منان بآنان ارزانی داشته بود گرامی می‌داشتند مردم خوزستان مانند سایر نقاط مملکت بخوبی واقف بودند که تشریف فرمائی مصلح و منجی کبیر ایران که در اثر اقدامات ارزنده بین المللی امروز در عداد رهبران درجه اول جهان قرار گرفتند افتخاری بس بزرگ است و همه وظیفه دارند در اعزاز و اکرام و تجلیل و تکریم موکب مبارک رهبر عالیقدر ایران نهایت مجاهدت را بنمایند تا در بروز و ظهور محکمترین علقه ایرانیان یعنی مهر بشاه و تجلیات پیوند ناگسستن خوزستانیان با شاهنشاه معظم بنحو بارزی ظاهر گردید (صحیح است) و در مدت توقف اعلیحضرتین در خوزستان از طرف عموم ساکنان این استان زرخیز نشیمنگاه شاهنشاهان هخامنشی عالیترین احساسات شاهدوستی و وطن پرستی ابراز گردید در خرمشهر نیز مانند سایر شهرهای خوزستان عموم طبقات مخصوصاً عشایر مرزنشین با قلوبی مملو از عشق بشاهنشاه معظم از چند روز پیش از تشریف فرمائی خود را آماده بزرگداشت موکب مسعود اعلیحضرتین نموده بودند (صحیح است) بدین ترتیب که شهر را با چراغهای الوان تزئین کردند و با پرچم سه رنگ ایران زینت بخشیدند چندین طاق نصرت زیبا و باشکوه افراشته شد و طاق گلهای زیبائی در مسیر تشریف فرمائی برپا گردید شادی و هلهله و پای کوبی در سرتاسر خرمشهر بچشم می‌خورد و عشایر مرزنشین و سایر طبقات مختلفه خرمشهر سر از پا نمی‌شناختند و در وجد و سرور و شعف زاید الوصفی فرو رفته بودند هنگام تشریف فرمائی اعلیحضرتین تمام طبقات و مستقبلین مشمول عنایات و الطاف خاص شاهنشاه معظم و شهبانوی محبوب قرار گرفتند (صحیح است) و بر مباهات و افتخارات آنان افزوده گردید امیدوارم خداوند منان برهبر عالیقدر و با عظمت ما دوام عمر همراه با عظمت شاهنشاهی ایران عنایت فرماید تا سالهای سال ما ملت ایران از این منبع فیض و برکت بهره برگیریم ما عشایر خوزستان مانند همه ملت ایران بخاکپای مبارک همایونی عرض می‌کنیم که قطرات خونی که در عروق و شریانهای ما جریان دارد ضامن اجرای نیات خیر پدر تاجدار و حافظ تمامیت ارضی و استقلال ایران عزیز می‌باشد (احسنت ـ احسنت) اگر وقتی باقی مانده بتیمسار حکیمیان می‌دهم.
نایب رئیس ـ تیمسار حکیمیان تشریف بیاورید.
+سرتیپ حکیمیان ـ بنده بینهایت از جناب آقای مکی فیصلی تشکر می‌کنم که باقیماندة وقتشان را در اختیار من گذاشتند. بنده پنج دقیقه عرضی داشتم که قصد داشتم موقع طرح بودجه بعرض برسانم نشد و ببنده وقت نرسید ودیر بود حالا بعرض میرسانم بنده در حدود یکماه قبل راجع به آمار کهکیلویه عرایضی اینجا کردم و عرض کردم آماری که مرکز آمار ایران منتشر کرده است تعداد جمعیت این منطقه را ۱۶۵ هزار نفر نوشته بنده بفکر خودم می‌گفتم که این آمار اشتباه است و عده بیشتر است و این حدود حتی از ۲۵۰ هزار نفر هم بیشتر است و عیناً این موضوع درآمار ایران اعلام شده جوابی که به بنده دادند و خدمت آقایان قرائت می‌کنم چون نیمخواهم وقت خانمها و آقایان را بگیرم مفاد نامه را عرض می‌کنم این است که چون این منطقه منطقه عشایری است آن افراد که از یک جابجای دیگر می‌روند در خود داخل منطقه اینها جزو آمار نیامده‌اند بخصوص آن عشایری که از منطقه خارج شده‌اند و از خود منطقه کهکیلویه رفته باشند یعنی بفارس و خوزستان و قسمتی هم به بنادر البته آنها که در داخل منطقه بوده‌اند نزدیک به سی هزار نفر صورت داده شده و بطور تقریبی در حدود پنجاه هزار نفر در خارج از منطقه هستند و امروز نفوس و جمعیت کهکیلویه در حدود ۲۵۰ هزار نفر است این منطقه‌ای که عرض کردم بعد از این آمار مطابق آمار بعد از ششم بهمن ۴۱ البته اینجا گرفتند ۱۳۳۵ ببعد وضع اسکان در این منطقه ۲۰۴۲ درصد است تکرار می‌کنم ۲۰۴۲ درصد حالا ملاحظه بفرمائید همین عشایر تا چه اندازه با عشق و علاقه ساکن می‌شوند و می‌خواهند زراعت بکنند حالا دامداری بجای خود از دو سال پیش اینها که می‌خواهند بیایند خانه بسازند و ساکن بشوند، زراعت بکنند مسئله خانة اینها روشن و معلوم نیست بنده مثل تمام آقایان چند روز دیگر باید بروم بحوزة انتخابیه‌ام خدا شاهد است نمیدانم باین مردم چه جواب بگویم دو سال پیش این مجلس قانون ثبت در مناطق عشایری را تصویب کرده و معین کرده که در هر شهرستانی یکنفر نماینده دادگستری، یکنفر نماینده وزارت کشور و یک معتمد محل می‌روند مینشینند بمدارک مردم رسیدگی می‌کنند و بثبت اعلام می‌شود از چه کسی اظهار نامه قبول کنید دو نفر نماینده وزارت کشور معین شده وزارت دادگستری هم می‌نویسد که نماینده تعیین کرده است ثبت هم می‌گوید من آمارگیری کرده‌ام ولی عمل در کار نیست و اسناد این قانون مترقی این قانونیکه زود ادعا را می‌برد و در حقیقت یک قانون انقلابی است بهمان حال باقی مانده و بنده استدعا می‌کنم از طرف مجلس توجه بشود یا بوسیله لیدر فراکسیون اکثریت که تشریف ندارند اعلام بشود بوزارت دادگستری مثل اینکه هر کاری که برود در وزارت دادگستری طول می‌کشد یک چنین قانونی خیلی خیلی سریع باید انجام بشود و زود هم تمام شود نزدیک به دو سال است که این قانون در دادگستری وثبت است ثبت قانون معمولی خودش را نمی‌تواند انجام بدهد باید هر چه زودتر این قانون انجام بشود (مهندس کمانگر ـ باید از قانون مخصوص ثبت استفاده بکنید) توجه نفرمودید بعرایضم قانون مخصوص ثبت که در مجلس تصویب شد و ابلاغ کردند بوزارت دادگستری که منطقه منطقة عشایر است و حتماً این قانون باید اجراء بشود اما تعلل می‌شود و اجراء نمی‌شود بنده عرضم همین بود و باز هم از جناب آقای مکی فیصلی تشکر می‌کنم که باقیمانده وقتشان را بمن دادند تا عرایضم را بکنم (احسنت ـ احسنت).
نایب رئیس ـ آقای دکتر زعفرانلو بفرمائید.
دکتر زعفرانلو ـ بطوریکه خانمها و آقایان مستحضرند روز گذشته دومین کنگره دامپزشکی ایران با پیام شاهنشاه آریامهر افتتاح گردید.
شاهنشاه آریامهر ما که در تمام طول سلطنت پر افتخار خود با درایت خاصی به پیشرفت کلیه امور مملکت عطف توجه می‌فرمایند نسبت بموضوع دامپزشکی و دامپروری نیز بذل عنایت فرموده‌اند، کنگره دامپزشکی سال قبل و سال جاری که بعد از انقلاب سفید شاه و مردم که امروز تمام جهانیان متوجه عظمت این انقلاب که در تمام شئون
+کشور اثر بخشیده است منشأ و مبدأ تحولی در تاریخ دامپزشکی و دامپروری کشور بحساب می‌آید.
از نظر اهمیت پیام شاهنشاه آریامهر که دیروز توسط تیمسار سپهبد ریاحی وزیر محترم کشاورزی در افتتاح کنگره قرائت گردید و نکات روشنی که در این پیام بچشم می‌خورد نموداری از افکار بلند و دلسوزی رهبر خردمند ما بتمام امور مملکت می‌باشد و برای اینکه پیام شاهنشاه آریامهر در صورت جلسات مجلس شورای ملی به عنوان سند زنده‌ای از عقاید پیشوای عالیقدر ما ضبط گردد نکاتی چند از پیام شاهنشاه را به استحضار خانمها و آقایان میرسانم.
شاهنشاه آریامهر در پیام خود می‌فرمایند.
”تردیدی نیست که پیشرفت فن دامپزشکی نه تنها در نگاهداری میلیاردها ریال سرمایه دامی متعلق به کشاورزان شریف ایرانی و بهبود وضع اقتصادی کشور مؤثر است بلکه از نظر پیشگیری از شیوع بیماریهای قابل انتقال از دام به انسان نیز همگام با فن پزشکی به بهداشت و سلامت مردم خدمت می‌کند، سهم کشور ما از افزونی سرسام آور جمعیت دنیا تا ۳۶ سال دیگر فوق العاده قابل توجه خواهد بود و به این ترتیب روشن است که مسئولان امر دامپزشکی و بهداشت دام در راه حفظ و افزایش محصولات دامی کشور چه وظیفه سنگین و مهمی بعهده دارند.
گرچه فن دامپزشکی در کشور ما هنوز جوان است لیکن در این اواخر سازمانهای دامپزشکی و دانشکده دامپزشکی و مؤسسه رازی با توجه به انقلاب ما و ملت همگام با دیگر شئون اجتماعی و اداری کشور پیشرفتهای قابل ملاحظه‌ای نموده و به انجام خدماتی که رضامندی خاطر ما را فراهم ساخته توفیق یافته‌اند، معذلک پیروزی در مبارزه با گرسنگی مهیبی که در انتظار بشر است جز از راه همآهنگی با دانش مترقی کشورهای پیشرفته ممکن نیست.
تنها تشکیل چنین اجتماعاتی است که راه تبادل نظر و آشنائی با پیشرفتهای علوم جدید دنیای امروز را هموار می‌سازد و کوششهای ما را برای نگاهداری سرمایه دامی و افزایش محصولات آن به ثمر میرساند سپس شاهنشاه در پیام خود می‌فرمایند ما در پیام نخستین خود به اینگونه اجتماعات رستاخیز ملی و علمی نام دادیم و علاقمند بودیم هر سال نظایر آن با روشی بهتر و نتایج بیشتری تشکیل شود و جنبه عمومی و بین المللی پیدا کند”.
این بود قسمتی از پیام شاهنشاه آریامهر رهبر خردمند ملت ایران.
دامپزشکان ایران خادمین بی سرو صدائیکه بدون تظاهر جان در کف نهاده و چون سربازانی فداکار در نقاط دورافتاده بمملکت با تمام سختی‌ها و ناراحتیهای شغلی شب و روز در تلاشند تا از یکطرف با مبارزه با بیماریهای دامی از مرگ و میر حیوانات این ثروت ملی جلوگیری نمودن و به اقتصاد مملکت می‌افزایند (صحیح است) و از طرف دیگر با جلوگیری و کنترل بیماریهای مشترک انسان و دام مانند سل ـ هاری ـ شارین بروسلوز قریب هشتاد بیماری دیگر و همچنین با بازرسی مواد غذائی بزرگترین خدمت را در راه تأمین بهداشت و سلامتی عموم انجام می‌دهند و در دستگاههای مختلف مملکت مشغول فعالیت و انجام وظیفه می‌باشند (صحیح است).
با استحضار از پیام شاهنشاه آریامهر در افتتاح دومین کنگره دامپزشکی ایران و خدمات شبانه روزی و بیدریغ دامپزشکان کشور از دولت جناب آقای هویدا و وزارت کشاورزی انتظار دارند بوضع دامپزشکان از دو جهت، اول پرداخت ۱۰ % حق بهداشت و اجرای قانون تمام وقت در مورد دامپزشکان که از تصویب مجلسین گذشته و بدولت ابلاغ گردیده است.
دوم تدوین قوانین جدید دامپزشکی جهت کنترل و مبارزه با بیماریهای دامی و تشکیل سازمان دامپزشکی کل کشور عطف توجه فرمایند تا دامپزشکان بتوانند با فراغ بال وظایف ملی خود را بنحو شایسته‌ای انجام دهند.
نایب رئیس ـ آقای مهندس والا تشریف بیاورید.
مهندس والا ـ بنده خواستم از فرصتی که نطبق قبل از دستور به نمایندگان داده استفاده کرده باشم و چند کلمه‌ای راجع به مسافرت دسته جمعی نمایندگان محترم
+به تبریز بنا بدعوت استاندار عرایضی کرده باشم و مجلس را در جریان بگذارم تصور می‌کنم کلیه نمایندگان آذربایجان شرقی نسبت به فعالیت و زحمات تیمسار صفاری متفق القول باشند (صحیح است) (دکتر زعفرانلو ـ بسیار مرد لایق و شریفی است) (صدری کیوان ـ تیمسار صفاری از رجال خدمتگزار مملکت هستند) و حقیقتاً این مرد شریف یک مجری واقعی منویات شاهانه است (صحیح است) و در حوزة مأموریت خودش مانند یک پدر مهربان نسبت به کلیة مسئولیتهائی که بعهده دارد انجام وظیفه می‌کند در این جلسه که دو روز متوالی صورت گرفت راجع به برنامه‌های عمرانی چهارم کشور و تقاضاهای مردم آذربایجان و احتیاجات این استان بخصوص شهرستانهای عقب افتاده و دهات و قصبات که احتیاج مبرم دارند صحبت شد پیشنهاداتی کردیم برنامه هائی طرح ریزی شد وبعد هم در هفتة گذشته با ابتکار آقای دکتر الموتی رئیس کمیسیون برنامه مجلس این مسائل با مسئولان سازمان برنامه مطرح گردید و این احتیاجات عنوان گردید و ما امیدواریم که حقیقتاً این درخواستها و این تقاضاهای حقه که باعث پیشرفت و بهبود وضع آذربایجان خواهد شد مطمح نظر قرار بگیرد و اطمینان قطعی دارم همینطور خواهد شد زیرا نه تنها خواستة مردم این استان است بلکه اوامری است که شاهنشاه معظم در بهبود وضع و بالا بردن سطح زندگی مردم صادر فرموده‌اند من از این موقعیت استفاده کرده ضمناً راجع به اعلامیه شیر و خورشید سرخ که در این چند روزه منتشر کردیه و مورد توجه عموم قرار گرفته می‌خواستم عرایضی بکنم بنا بگفته سعدی واقعاً بنی آدم اعضای یک پیکرند این یک واقعیتی است یک اصل انسانی است این یک وظیفه یا یک نظریه فردی یا شخصی یا مربوط بیک ملتی نیست این یک اصل بالاتر حتی می‌شود گفت مافوق سطح عادی انسانی است بنظر بنده این یک الهامی است که باید گفت از مبدأ بالا بوجود آمده که اگر در یک قسمتی از اعضای بدن شخص دردی احساس بشود آنشخص در کلیه اعضاء و جوارح خودش احساس ناراحتی می‌کند بنابراین ما نمی‌توانیم در اینجا ناظر باشیم و ساکت بمانیم در حالیکه ببینیم عده‌ای از برادران مسلمان ما مورد تهاجم وحشیانه قرار گرفته‌اند و با گازهای سمی که از طرف عوامل شناخته شده بر روی برادران مسلمان یمن ریخته می‌شود و کودک و زن و پیرمرد بیگانه را نابود بکند و ما ساکت باشیم من خیلی خوشوقتم که شیر و خورشید سرخ ما که یک سازمان بین المللی است نسبت باین کشتارهای بیرحمانه و تقبیح چنین اعمالی مقدم شده و چون یک مرجع بین المللی و رسمی است تصور می‌کنم این فکر باید در سایر مجامع بوجود بیاید زیرا عصر و زمانة ما دیگر نباید اجازه چنین رویه و اعمال بیرویه و خشنی را بدهد بدون تردید تأثیری که این اعلامیه کرده است مبین انزجار عمومی ملت ایران است نسبت برفتار فردی که خاورمیانه را دچار تشنج کرده است (صحیح است) در مجلس مقدس شورایملی ما نسبت به اعمال دیکتاتور مصر مباحث و مذاکرات مفصل بعمل آمده بنده نمی‌خواهم تکرار مکررات بکنم ملاحظه بفرمائید کسیکه خودش را رهبر یک ملتی معرفی می‌کند در پی این کار است که عده‌ای از مسلمانان را با گازهای سمی از بین ببرد در اینجا است که پای مقایسه بمیان می‌آید و این مقایسه از آنجهت بوجود می‌آید. که ما ملت مسلمان ایران نیز این ادعا را می‌کنیم یعنی به این حقیقت مذعن هستیم که یک رهبری مثل شاهنشاه معظم داریم که وقتی در پاکستان مسافرت می‌کنند ملت پاکستان را مثل برادران خودش قلمداد می‌کند و صریحاً اعلام می‌کند که ما در کلیه جریانات و کلیه حوادث با برادران پاکستانی خودمان همدوش و همگام هستیم (احسنت) روح انسانی که در شاهنشاه ما وجود دارد واقعیت رهبری خردمندانه را ثابت می‌کند و من در اینجا بنام یک نماینده مجلس از پذیرائیهای گرمی که نسبت بشاهنشاه آریامهر و شهبانوی معظم از طرف برادران و خواهران پاکستانی بعمل آمده و همچنین حضرت مارشال ایوب خان و سایر مسئولان حکومتی این دولت سپاسگزاری
+می‌کنم و اطمینان دارم علائق معنوی آنچنان دو ملت را بهم پیوسته است که بنظر من احتیاج بهیچگونه اتحادیه‌ای بعنوان اتحاد دو ملت ندارد زیرا قلبهای این دو ملت بهم گره خورده و پیوند یافته بنده باز هم از این که شیر و خورشید سرخ ما یک چنین اظهار نظر صریح کرده و اعمال بی رویه غیرانسانی را تقبیح کرده بنوبه خودم تشکر می‌کنم (احسنت) و این اعلامیه‌ای است که از طرف کلیه ملت ایرن صادر شده (صحیح است) و ما نه تنها در شادی و مسرت خوشبختی سایر برادران مسلمان و اصولا ملل جهان شریک هستیم بلکه در غم ملتها و در روز سختی و مصائب و ناراحتی آنها همگام هستیم و با آنها همدردی می‌کنیم و من بملت یمن نوید می‌دهم که هر چه زودتر این آشوب و ناراحتی از بین برود و دست دیکتاتورها و نظر دیکتاتورها و کسانیکه بجان و مال و زمین و ناموس مردم ابقاء نمی‌کنند بدون تردید قطع خواهد شد و دنیا نیز ساکت نخواهد نشست (احسنت).
نایب رئیس ـ آقای حاذقی فرمایشی دارید بفرمائید.
حاذقی ـ ظرف این دو هفته گذشته بودجه سال ۱۳۴۶ که دولت بمجلس شورای ملی تقدیم کرده بود خواه در کمیسیون بودجه و خواه در جلسه‌های علین بیوقفه و پی در پی مجلس شورای ملی مطرح شد و نمایندگان محترم خواه در کمیسیون و خواه در جلسات علنی آنچه که از راهنمائی، ارشاد، تذکر، انتقاد و خلاصه اظهار نظرهائیکه بود همه نسبت ببودجه دولت بعمل آمد و امیدواریم این تذکرات همه مفید باشد و برای دولت وسیله خوبی باشد برای رفع نواقصی اگر وجود داشته و تکمیل نظرات خودش در اجرای بودجه ۴۶ و تنظیم و تکمیل بودجه سال ۴۷ و سالهای بعد. این بودجه در حقیقت چهارمین بار بود که دراین مجلس مورد مذاکره و همفکری همکاران محترم قرار گرفت منهم اسم نوشته بودم که در این بودجه صحبت کنم ولی چون وقت گذشت و همکاران محترم که از پیش اسم نوشته بودند مطالبی بیشتر و مفصلتر داشتند که اینجا بیان فرمودند و آنگاه که نوبت بمن رسید وقتی بود که همکاران محترم همه خسته بودند و چند جلسه صبح و عصر و شب اینجا نشسته بودند فکر من این شد که آن شب از عرض عرایضی که داشتم خودداری کنم و بهمین اندازه که مقدورم بود با یک جمله نظری را که داشتم عرض کردم حالا که فرصتی بود در طی چند دقیقه که وقت هست بطور خیلی اجمال نظری که دارم اینجا عرض می‌کنم و آن این است که آنچه مهم است برای روشنی دولت و ارشاد دولت و تقویت دولت در امر مملکت داری عبارت از تنها گفته‌های نمایندگان نیست زیرا که سخنان و گفتارها و نوشته‌ها مقدمه هستند و یک راهی هستند برای راهنمائی و اصلاح ولی آنچه مهم است عبارتست از روش دستجمعی نمایندگان محترم و مجلس شورای ملی که در حقیقت مجلس باید با عمل خودش بدولت سرمشق خوب بدهد و راهنمائی درست بکند و ارشاد صحیح بکند که دولت درک بکند که واقعاً در زمانی حکومت می‌کند که نمایندگان ملت همه طرفدار حق هستند هیچ تقاضائی خارج از قانون و نظامات نمی‌شود و نسبت به کارهای خوب دولت همه متفقند، تأیید دارند، همراه هستند و اگر هم موارد صنفی و موارد عیبی و موارد قصور و تقصیری می‌بینند صرفاً بخاطر ارشاد و راهنمائی اعضاء دولت و هیئت دولت نظرشان را اینجا اظهار می‌کنند وقتی روش این بود بدون تردید حسن اثر می‌کند و تأثیر خیلی بجا می‌گذارد دولت بیشتر بشوق و رغبت می‌افتد و بهتر انجام وظیفه می‌کند و بهتر معایب کار را رفع می‌کند و بیشتر آماده خدمتگزاری می‌شود ملاحظه میفرمائید که یک نکته اساسی که در بیان همه همکاران محترم تجلی داشت این بود که دولت جلو بسیاری از معایب و نواقص که در اجتماع هست بگیرد این تقاضای صحیحی است که نمایندگان محترم از دولت داشته باشند ولی مهم اینست که ساختن روحیه و روش یک ملت چیزی نیست که خلق الساعه و با یک تصمیم اداری و صدور یک بخشنامه و با وضع یک قانون صورت بگیرد بلکه یک امری است که باید دولت صالح با پشتیبانی مجلسی که نمایندگان آن همه نظراتشان بالاتر از نظرات خصوصی است و بمرور زمان و یا بتدریج با داشتن یک برنامه صحیح بتواند در افکار و روحیه مردم اثر خوب بجا بگذارد و مردم را براه صحیح
+و راه جامعه بشری که راه مصلحت خودشان است راهنمائی بکند و بتواند اگر معایبی در خلق و روحیه ملتی هست بمرور زمان بر طرف کند و آنچه که لازمه یک ملت شرافتمند و تاریخی که رو به ترقی و تعالی می‌رود در افکار و اندیشه‌های مردم جا بگذارد مسئله مهم دولت این است که اخلاق و رفتار و روش فردفرد اعضای دولت، صداقت دولت در قولیکه بمردم می‌دهد اعمال دولت و نظامات دولت نسبت به قوانین و نظاماتی که دارد اجراء می‌کند و روش دولت نسبت بمردم و با طبقات مختلف اجتماع از دور و نزدیک از شهری و روستائی روی صداقت باشد بنابراین می‌خواهیم عرض کنم آن تذکر اتیکه بسیاری از همکاران محترم دادند در توجیه دولت و رفع معایب بسیار اصولی بود و از لحاظ بیانی هم که جناب آقای نخست وزیر در پاسخ فرمودند من می‌خواهم عرض کنم که آثار صدق و خلوص نیت و علاقه و ایمان به اصلاحات و ایمان به آزادی فردی و جمعی در سیمای آقای نخست وزیر پیدا بوداما یک نکته‌ای را اینجا بنظر من توجه نفرمودند و آن نکته این بود که به استناد احترام به آزادی مثل اینکه وظیفه دولت را فراموش کردند و قدرت وظیفه قانونی دولت را در ارشاد مردم مثل اینکه ندیده گرفتند فی المثل اگر در بارة استعمال لغات خارجی که یکی از همکاران محترم تذکر دادند فرمودند که منهم این لغت‌ها را برای شما ذکر می‌کنم البته از نظر لطافت بیان و تفریح خاطر نمایندگان خوب بود ولی از نظر واقع بینی این طور نیست باید دولت وقتی دید افراد گمراهی دارند و اشتباهی دارند وظیفه ارشادی خودش را اعمال کند و الا به اسم آزادی بگویند هر کس هر کاری خودش خواست، بکند، این درست تحریف آزادی و سوء استفاده از آزادی است درست نیست مردم ایران بجای لغتهای شیرین زبان فارسی لغتهای خارجی را در محاوره و در نوشتن روی تابلو مغازه‌ها و غیره و غیره بکار ببرند و دولت هم ساکت بنیشیند و بگذارد که آنها هر کار خواستند بکنند و بگوید مردم آزادند پس هر کار خواستند می‌کنند این درست نیست پس دولت باید تدابیری از لحاظ ارشاد از رادیو، تلویزیون، مطبوعات نه با سر نیزه و زور بلکه بوظیفه ارشادی در رادیو در برنامه‌ها این را بمردم تذکر بدهد. مطالبی دیگر بود که اینجا تذکر دادند مثلا مشکل رفت و آمد وسائل نقلیه خوب این راننده‌ها نمی‌خواهند رعایت نظامات را بکنند دولت می‌گوید من دقت می‌کنم و اگر کسی نخواست دقت بکند من او را مجازات می‌کنم پس اگر بگوئیم به اسم آزادی هر کس هر چه می‌خواهد بکند و راننده‌ها هر چه دلشان می‌خواهد بکنند و نتیجه اش هر طور می‌خواهد باشد صحیح نیست، باز یکی از نمایندگان اشاره کرد در بارة جوانها بدون تردید ما طرفدار نسل جوان هستیم پشتیبان و حامی نسل جوان هستیم برای اینکه جوانان برادران کوچک ما و فرزندان ما هستند و آنها هستند که باید مملکت ما را در آینده اداره کنند ولی در اداره کردن عواطف و احساسات جوانها نباید بگوئیم آنها جوان هستند و ما هم روزی جوان بودیم نه اصل فلسفه حکومت ارشاد است قرآن می‌گوید: کان الناس امه واحده فبعث الله النتبین مبشرین و منذرین: همه مردم بر یک روش با فکر هوی و هوس می‌رفتند خداوند قرآن را که فرستاد برای ارشاد مردم نازل فرمود دولت مثل پدر می‌ماند که چطور یک پدری وقتی دید فرزندش راه غلط می‌رود باو تذکر می‌دهد نه البته بزور چون بزور حربةناتوانان است و اقویا حق را و اخلاق را که قوی تر است بکار می‌برند و گفت تیغ حلم از تیغ آهن تیزتر است و البته باید بوسیله حربه‌های قوی اخلاقی جوانها را ارشاد کنند البته جوان میل دارد بهر مجلسیکه لهب و لعب و اینها که مقدم می‌شود برای یک کار غلط برود اما دولت باید بوسیله وزارت آموزش و پرورش و برنامه‌های هدایت کننده بوسیله برنامه‌های رادیو بوسیله مطبوعات بوسیله تلویزیون جوانها را از کارهای بد باز دارد و تحذیر بکند (بانو جهانبانی ـ دولت مراقبت می‌کند) نه مثل اینکه این بیانی که جناب آقای نخست وزیر فرمودند دولت می‌خواهد
+از وظیفه ارشادی و مراقبت خودش استعفا بدهد (بانو جهانبانی ـ نه خیر مراقبت می‌شود) آن وظیفه ارشادی که دارد می‌گوید که جوانهای ما دلشان می‌خواهد و جوانها خیلی چیزها دلشان می‌خواهد و خوششان می‌آید ولی ما جلوگیری می‌کنیم این مسائل فحشاء و کشت و کشتار که رواج دارد (مهندس صائبی ـ فحشاء رواج ندارد جنابعالی پشت تریبون نفرمائید) چرا رواج دارد و در همه جای دنیا هست اجازه بفرمائید ما باید حقیقت را بگوئیم اگر نیست پس استدعا می‌کنم مدیران اطلاعات و کیهان این ستونهای حوادثشان را ببندند (مهندس صائبی ـ اینها رواج نیست اتفاق است) بله رواج است و می‌خواهیم چاره جوئی کنیم مقصود این است که دولت وظیفه دار است بوسیله برنامه‌های منظم جوانها را ارشاد کند بگوید اینکار غلط است این مقدمه سقوط می‌شود و انحطاط است و این مقدمه از دست دادن اخلاق عمومی و عفت عمومی است و به این کیفیت آنها را از کارهای ناشایست جلوگیری و متوجه کند و این را روی وظیفه ارشادی با کمال محبت و مهربانی ولی با یک سیاست مداوم ارشاد کند و اگر بگوئیم جوانها آزادند بتدریج مجامع فاسد در اجتماع بیشتر و بیشتر می‌شود و بتدریج قدرت خانواده کمتر می‌شود و بتدریج جوانها گمراه می‌شوند در اجتماع پس بنابراین دولت باید وظیفه ارشادی را فراموش نکند و نگوید جوانها غریزه جوانیشان این است البته جوان متحرک دلش می‌خواهد کارهای تازه بکند باید یک مجامع تفریحات سالم داشته باشیم یک مجامع تربیتی سالم که جوان بتواند آن استعداد و هنرش را بخرج بدهد ولی آسوده و گرفتار کارهائی که بعداً جزو عادتش می‌شود نشود، رواج مشروبات الکلی، مثلا دولت یکی از وظایفش این است که در مجامعی که تشکیل می‌دهد به استناد اینکه اروپائیان در مجالسشان مشروبات الکلی به مدعوین می‌دهند دلیل ندارد که مجامع دولت هم اینطور باشد البته اگر مهمان خارجی دارد ما نمیگوئیم که دولت در این امر محدود باشد که مهمان خارجی از مهمانی دولت خوشش نیاید ولی ایرانی مسلمان به آن عقیده ندارد من در بعضی از جلسات دیده‌ام که مشروبات الکلی خیلی بیشتر از مشروبات غیرالکلی وجود دارد و گاهی می‌شود که انسان می‌خواهد یک لیوان آب میوه و به اصطلاح مشروب غیر الکلی گیرش بیاید و نیست چرا ؟برای اینکه رواج پیدا کرده دولت باید سرمشق باشد و به اجتماع نشان بدهد که اینکار بد است و ما نمی‌کنیم و شما هم نکنید این رادیو و مطبوعات و تلویزیون وسائل دولت است و بالاتر از همه خود اعمال دولت است ما سابقاً یادمان هست که خود مسئولین امر کارهای خلاف واقع می‌کردند و شب نشینی‌های خلاق واقع داشتند و این اعمال در خانواده طبقه بالای مملکت رسوخ و رواج داشت و حال توقع داریم آنهائیکه به اسم وزیر و معاون و مدیر کل و به اسم صاحب مقام دولتی حکومت می‌کنند اخلاق آنها درست بر وفق مصالح اجتماع و اخلاق و عواطف انسانی باشد حالا بنده زیاد طول کلام نمی‌دهم ولی یک نکته‌ای را هم می‌خواهم عرض کنم و آن این است که مسئله شایعات در این مملکت زیاد است سالهاست که ملت ایران از این کار غلط رنج می‌برد یعنی مدتی است در ایران معمول شده که افرادی که فاقد ایمان هستند و قدرت روحی ندارد ندوزد شایعة دروغ نشر می‌دهند راجع به افراد راجع بدستگاهها اینقدر مبالغه می‌کنند که حتی بهترین افراد و خوش بین ترین افراد را هم بدبین می‌کنند و ما باید روشن باشیم که مطالبیکه اشخاص بما می‌گویند آیا این شخص عقده روحی دارد آیا این خلاء در قلبش هست آیا این دچار کمبود اخلاقی است که شایعه هائی را نسبت باشخاص و دستگاهها می‌دهد و تا چیزی ندانیم و مطمئن نباشیم و چیزی را بچشم خودمان نبینیم و درک نکنیم نباید باور کنیم و بصورت واقعی تلقی کنیم چنانچه الان مرسوم است اشخاص می‌آیند و بما حرفهائی می‌زنند و ما باید بشنویم و بآنها بگوئیم یک شایعه است و حقیقت ممکن است نباشد ما نمی‌توانیم یک شایعه را بعنوان یک چیز صحیح تلقی کنیم و از لحاظ جنبه روانی باید کاملا روشن باشیم که ملت ایران در یک شاهراه ترقی و پیشرفت افتاده و مسئولین امور در تحت رهبری شاهنشاه آریامهر است که آنچه می‌فرمایند همان را عمل می‌کنند و آنچه نشان می‌دهند بهمان عقیده دارند و ناچارند که این راه را طی کنند بنابراین افراد حق ندارند با
+شایعه‌های دروغ افکار عامه را منحرف کنند و نگذارند این ترقی و تعالی پیش برود و بنابراین ما هم که نماینده مجلس هستیم واقعاً باید از نظر روانی ماهیت این شایعات را توجه داشته باشیم و افراد را راهنمائی و ارشاد کنیم و اگر افرادی بشما چیزی می‌گویند رسیدگی کنیم دقت کنیم توجه کنیم که سخنی بر خلاف حقیقت بما نگفته باشند و فکر و ذهن ما را منحرف نکرده باشند آخرین عرضیکه دارم این است که هر یک از آقایان مطالبی راجع بحوزة انتخابیه شان گفتند من در بارة حوزه انتخابیه‌ام قبلا مطالب مفصلی عرض کرده‌ام که احتیاج نیست که وقت نمایندگان محترم را مجدداً بگیرم ولی همینقدر عرض می‌کنم که جناب آقای رامبد رهبر اقلیت این جا تذکر دادند بسیاری از برنامه‌های سازمان برنامه نتوانسته است بموقع خودش صحیح و درست اجرا شود اعتبار تصویب شده خود برنامه هم موجه است و رسیدگی شده اما سازمان برنامه همینطور دفع الوقت کرده و از این سال به آن سال انداخته است و از جمله شهرستان جهرم است باز هم تکرار می‌کنم که هیچکدام از برنامه‌های جهرم تاکنون بمرحله اجرا و عمل نرسیده بنابراین من یک شرحی عرض کرده‌ام بعنوان جناب آقای نخست وزیر که بمقام ریاست می‌دهم که امر بفرمایند که این تقاضای مردم جهرم است راجع به برنامه‌های مصوب که هنوز بمرحله اجرا در نیامده است و اجراء کننده عرض دیگری ندارم (احسنت)
نایب رئیس ـ آقای رضوی بفرمائید.
رضوی ـ بار دیگر نام ایران در خبرگزاریهای خارجی منعکس گردید و این امر در اثر اعلام کنسرسیوم نسبت به مسترد کردن بیش از ۱/۴ زمینهائیست که در اختیار داشت، بنظر من آنچه اهمیت دارد این نیست که توانسته‌ایم مقداری از زمینهائیکه برابر قرارداد در اختیار دیگران گذارده بودیم پس بگیریم اهمیت موضوع اینجا است که سیاست مستقل ملی ما بقدری اصیل است که توانسته‌ایم در مدتی کوتاه وضع خود را چنان تغییر بدهیم که بهیچوجه با سابق قابل مقایسه نیست، اگر روزی نتوانستیم حتی یک چلیک نفت با نصف قیمت بفروشیم و اگر توانستیم ثابت کنیم که گفتة رئیس شرکت نفت ایران و انگلیس در موقع خلع ید و خروج از ایران دائر بر اینکه این داستان ادامه دارد فقط از یک فکر ارتجاعی و غافل از موقعیت روز ایران سرچشمه می‌گرفت، باطل است و اگر امروز می‌بینیم جانشین دستگاهی که یک روز در تمام شئون مملکت ما دخالت می‌کرد پا از اندازه بیرون نمی‌گذارد و کارهای فنی و تجاری خود را انجام می‌دهد و در حال حاضر حتی خدمات قابل تحسینی در کمک‌های مالی به بهداشت و فرهنگ انجام می‌دهد همه از این رواست که سیاست مستقل ملی ایران بر روی یک شالودة صحیح و متین قرار گرفته و از اصل مدیریت کامل برخوردار است، (صحیح است).
این موفقیتها خلق الساعه نبود در یک روز یا یک هفته یا یکسال بدست نیامده ثمرة مبارزه دائمی و شبانه روزی ملتی است که بیست و پنج قرن سابقه شاهنشاهی دارد روزی بر نصف کره خاک حکومت می‌کرد و اگر روزگاری بر اثر دسائس بیگانگان و بیحالی و احیاناً خیانت زمامداران قدرت ظاهری خود را از دست داد دارای چنان موقعیت معنوی است که اگر خوب ارشاد شود نتایجی از قبیل سپاه دانش و سپاه بهداشت، خانه انصاف و دهها چیز دیگر که هر یک بنوبه خود قابل توصیف است ببار می‌آورد. (صحیح است).
این قدرت یک روز در اثر از خود گذشتگی سربازان نادر در هندوستان تجلی می‌کند که وقتی از یک سرباز اصفهانی می‌پرسد پس تو در زمان شاه سلطان حسین کجا بودی؟ می‌گوید بودم ولی نادر نبود، البته عیب این کار اینجا است که بدون نادر نمی‌شود بروز و ظهور کرد، ولی امروز این قدرت قسمی هدایت می‌شود که در تمام شئون به کارمیآید و همچون سدی است که راههای آبی متعدد از آن منشعب می‌شود در دل صحراهای سوزان اراضی مزورعی را سیراب می‌کند، نتیجه آن ثمراتی است که یک ملت را با دیده باز و روشن بینی کامل به پیش میراند اینجا است که سپاهای مختلف برای سازندگی ایجاد می‌کند و در این
+صورت است که می‌تواند حق خود را بدست آورد. ما طالب آن هستیم که در این دنیای آشفته و سرگردان آرامش ایجاد کنیم، صلح و صفا برقرار کنیم و همه این مواهب که امروز داریم در اثر داشتن رهبری خردمند و بیدار دل است (صحیح است).
رهبر ما علاوه بر اینکه از یک موهبت مخصوص بنام سلطنت برخوردار است که از این راه مورد تکریم عموم مردم این سرزمین شاه دوست است، فردی است که در اثر خردمندی و از خودگذشتگی در قلب فردفرد مردم ایران جای دارد (صحیح است) این گفته بهیچوجه گزاف نیست اگر شما در مسافرت اخیر شاهنشاه بخوزستان مثل من ناظر بودید مانند من اشک شوق در چشمتان جاری می‌شد هنگامیکه مردم شریف و نجیب و زحمتکش خوزستان مانند انگشتر، نگین گرانبهای خود را در میان می‌گرفتند و فریاد شوق آنان بصورت جاوید شاه از دهانشان خارج می‌گردید این احساس در هر فردی پیدا می‌شد که شاه چه موقعیت ارزنده‌ای دارد در دنیائیکه بعضی زمامداران زورگو و یاوه سرا نمی‌توانند پا از کاخ فرعونی خویش بیرون گذارند زیرا جرئت آن را ندارند. شاهنشاه ما در مرز ایران و عراق با اتومبیل روباز و بدون اسکورت درمیان عشایر غیور رفتند و پیاده از میان آنان بازگشتند هنگامیکه داخل پالایشگاه شدند احساسات کارگران عزیز ما بقدری بود که از اتومبیل خارج شدند و در میان آنان رفتند و مدتی با آنان بگفتگو پرداختند ولی بنظر من شاهکار سفر شاهنشاه بخوزستان در آبادان تجلی کرد شاهنشاه دعوت کانون مهندسین را پذیرفته بودند و در میان بیش از سیصد نفر مهندسین صنعت نفت بیاناتی ایراد کردند که حقیقتاً افتخار آمیز بود همه میدانیم که در بیانات معظم له غالباً بر روی یک موضوع تکیه می‌شود و آن ثبات و آرامش مملکت است و مسلم است که امکان هر نوع پیشرفت در سایه ثبات و آرامش فراهم می‌شود (صحیح است) در آنشب شاهنشاه این افتخار را بفرزندان دانشمند خود مهندسین شرکت نفت دادند که فرمودند موفقیت ما در سایه کاردانی و از خود گذشتگی شما مهندسین لایق و قابل صنعت نفت بدست آمده است و این بزرگترین افتخاری است که تاکنون از طرف شاهنشاه داده شده و معنی آن تکریم و تجلیل از مقام علم و تقوی است زیرا مهندسین جوان ماهر دو را دارند و مشمول این عنایت شدند از خداوند بزرگ مسئلت داریم که وجود پربرکت شاهنشاه را برای راهنمائی ملت ایران که لایق همه گونه پیشرفت است مستدام بدارد (انشاءالله) و بما این سعادت را عنایت کند که بتوانیم وظائف خود را تحت رهبری معظم له بنحو احسن انجام دهیم (احسنت احسنت).
۳ ـ تصویب صورت جلسه صبح چهارشنبه ۱۷ اسفند
نایب رئیس ـ وارد دستور می‌شویم صورت جلسه روز چهارشنبه ۱۷ اسفند خدمت خانمها و آقایان توزیع شده نظری نیست؟ آقای مهندس آصفی فرمایشی داشتید بفرمائید.
مهندس آصفی ـ در بیانات بنده اشتباهاتی است که به تندنویسی می‌دهم.
نایب رئیس ـ اصلاح می‌شود نظر دیگری نیست؟ (اظهاری نشد) صورت جلسه صبح چهارشنبه ۱۷ اسفند ماه تصویب می‌شود.
۴ ـ طرح و تصویب گزارش کمیسیون دارائی راجع به استفاده از ماشین نقش تمبر و ارسال به مجل سنا
نایب رئیس ـگزارش یک فوریتی راجع به استفاده از ماشین نقش تمبر مطرح است قرائت می‌شود.
(بشرح زیر قرائت شد)
گزارش از کمیسیون دارائی بمجلس شورای ملی
کمیسیون دارائی در جلسه ۱۳ اسفند ماه ۱۳۴۵ با حضور آقای کشاورزیان معاون وزارت پست و تلگراف و تلفن لایحه شمارة ۵۱۹۴۸ ـ ۹/۱۲/۴۵ راجع به استفاده از ماشین نقش تمبر که یک فوریت آن تصویب و بشمارة ۲۱۹۸
+چاپ گردیده است مورد رسیدگی قرار داد و تصویب نمود.
اینک گزارش آنرا بمجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.
ماده واحده ـ وزارت دارائی و وزارت پست و تلگراف و تلفن مجازند بر اساس آئین نامه‌ای که به تصویب هیأت وزیران خواهند رسانید در مواردیکه الصاق تمبر الزامی است و همچنین برای وصول قمستی از عوائد دولتی که مقتضی بدانند استفاده از ماشین نقش تمبر را مقرر دارند.
مخبر کمیسیون دارائی ـ عزت الله اوزار
گزارش از کمیسیون پست و تلگراف و تلفن بمجلس شورای ملی
کمیسیون پست و تلگراف و تلفن در جلسه ۱۳ اسفندماه ۱۳۴۵ با حضور آقای کشاورزیان معاون پست و تلگراف و تلفن لایحه شمارة ۵۱۹۴۸ ـ ۴۵/۱۲/۹ راجع به استفاده از ماشین نقش تمبر را که یک فوریت آن تصویب گردیده بود مورد رسیدگی قرار داد و گزارش کمیسیون دارائی را در اینمورد تأیید و تصویب نمود.
اینک گزارش آنرا بمجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.
مخبر کمیسیون پست و تلگراف و تلفن ـ سیفی
نایب رئیس ـ کلیات لایحه مطرح است نظری نیست؟ (اظهاری نشد) بورود در شور ماده واحده رأی می‌گیریم خانمها و آقایانیکه موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. ماده واحده مطرح است نظری نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهادی هم نرسیده در کلیات آخر نظری نیست؟ (اظهاری نشد) باین لایحه رأی می‌گیریم خانمها و آقایانیکه موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. برای تصویب به مجلس سنا فرستاده می‌شود.
۵ ـ شور اول گزارش کمیسیون امور خارجه راجع بقرارداد تشویق و حمایت متقابل سرمایه گذاری بین کشور شاهنشاهی ایران و جمهوری فدرال آلمان
نایب رئیس ـ گزارش شور اول لایحه راجع بقرارداد تشویق و حمایت متقابل سرمایه گذاری بین کشور شاهنشاهی ایران و جمهوری فدرال آلمان مطرح است قرائت می‌شود.
(بشرح زیر قرائت شد)
گزارش شور اول از کمیسیون امور خارجه بمجلس شورای ملی
کمیسیون امور خارجه در جلسه پنجشنبه ۴۵/۱۲/۴ با حضور آقای دکتر ضیائی معاون وزارت اقتصاد لایحه شمارة ۲۶۹۶۶ ـ ۴۵/۱۱/۱۸ دولت راجع به قرارداد تشویق و حمایت متقابل سرمایه گذاری بین کشور شاهنشاهی ایران و جمهوری فدرال آلمان را که بشمارة ۲۱۹۵ چاپ گردیده مورد رسیدگی قرار داد و با مختصر اصلاح در ماده واحده و مواد اول و هشتم قرارداد ضمیمه تصویب کرد.
اینکه گزارش آن بشرح زیر تقدیم مجلس شورای ملی می‌گردد.
ماده واحده ـ قرارداد تشویق و حمایت متقابل سرمایه گذاری بین دولت شاهنشاهی ایران و جمهوری فدرال آلمان که شامل یک مقدمه و چهارده ماده و دو پروتکل می‌باشد و در تاریخ بیستم آبانماه یکهزار و سیصد و چهل و چهار شمسی در تهران به امضاء رسیده است تصویب و بدولت اجازه داده می‌شود اسناد تصویب آنرا مبادله نماید.
مخبر کمیسیون خراجه ـ مافی
گزارش شور اول از کمیسیون اقتصاد بمجلس شورای ملی
کمیسیون اقتصاد در جلسه سه شنبه ۴۵/۱۲/۹
+با حضور آقایان معاونان وزارت اقتصاد و وزارت دارائی لایحه دولت راجع بقرارداد تشویق و حمایت متقابل سرمایه گذاری بین کشور شاهنشاهی ایران و جمهوری فدرال آلمان رامورد رسیدگی قرارداد و مصوبه کمیسیون خارجه را تصویب کرد.
اینکه گزارش آن تقدیم مجلس شورای ملی می‌گردد.
رئیس کمیسیون اقتصاد ـ دکتر عدل طباطبائی
نایب رئیس ـ کلیات لایحه مطرح است نظری نیست؟ (اظهاری نشد) بورود در شور ماده واحده رأی می‌گیریم خانمها و آقایانیکه موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. ماده واحده مطرح است نظری نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهادی هم نرسیده لایحه برای شور دوم بکمیسیونهای مربوط ارجاع می‌شود.
۶ ـ طرح و تصویب پیشنهاد دولت راجع بلزوم تشکیل مجلس مؤسسان جهت تجدید نظر نظر درسه اصل از اصول متمم قانون اساسی
نایب رئیس ـ پیشنهاد دولت راجع به لزوم تجدید نظر در سه اصل از اصول قانون اساسی مطرح است قرائت می‌شود.
(بشرح زیر قرائت شد)
ریاست محترم مجلس شورای ملی
چون طبق اصل الحاقی بمتمم قانون اساسی مصوب ۱۳۲۸ در هر موقع که مجلس شورایی ملی و مجلس سنا هر یک جداگانه مستقلا یا بپیشنهاد دولت لزوم تجدید نظر در یک یا چند اصل از قانون اساسی یا متمم آنرا به اکثریت دو ثلث کلیه اعضای خود تصویب نمودند و اعلیحضرت همایون شاهنشاه نیز نظر مجلسین را تأیید فرمایند فرمان ملوکانه برای تشکیل مجلس مؤسسان صادر می‌گردد. لذا اکنون با مطالعات و مشاورات دقیقی که بعمل آمده مسلم گردیده است که مصالح علیه ملت ایران و تحکیم اصول مشروطیت سلطنتی کشور ایجاب می‌نماید که اصول ۳۸ و ۴۱ و ۴۲ از متمم قانون اساسی بجهات و دلائل قاطعی که به استحضار می‌رسد مورد تجدید نظر قرار گیرد. زیرا اصول ۳۸ و ۴۱ و ۴۲ از متمم قانون اساسی که مربوط به انتخاب مقام نیابت سلطنت، در دوره‌ای است که پادشاه بسن ۲۰ سال تمام نرسیده است، در مقام اجراء مستلزم آنست که طی تشریفاتی که طبعاً‌مدتی بطول خواهد انجامید، نایب السلطنه انتخاب گردد و باینطریق فاصله‌ای ایجاد می‌گردد بدون آنکه هنوز نایب السلطنه انتخاب شده باشد و در نتیجه بلاتکلیفی در چنین امر خطیری پیش می‌آید حال آنکه مقام نیابت سلطنت که برای مدتیکه پادشاه بسن ۲۰ سال تمام نرسیده است عهده دار این امر خطیر است شایسته آنست که استقرار کامل و ثبات مداومی داشته باشد بطوریکه در هیچ لحظه‌ای از زمان اداره مملکت در تماس با جهان پرتلاطم امروز بلاتکلیف نماند و امر خطیر نیابت سلطنت دچار وقفه و تأخیری نگردد اینست اکنون که باعنایات خداوند متعال ملت ایران در راه ترقی و سعادت خود که شاهنشاه معظم پرچم پرافتخار آنرا که زینت بخش تاریخ کهنسال کشور است در کف با کفایت خود دارند و با مجاهدات ومساعی مداوم و بسیار ارزنده ملت ایران را هر روز بسوی ترقی بیشتری رهبری فرموده‌اند و در سایه توجهات همایونی کشور از هر گونه نعمات یک ملت مترقی و استقرار و ثبات کامل برخوردار می‌باشد لذا برای تأمین این منظور و حفظ و صیانت کامل مصالح آنیده ملت ایران اقتضاء دارد که در اصول فوق الاشعار تجدید نظر بعمل آید و این امر خطیر قبل از مراسم فرخنده تاجگذاری شاهنشاه آریامهر صورت پذیرد و اینکه با رجاء واثق به هدفها و آرمانهای مقدسی که پیوستگی ملت ایران را مؤکد و مستحکم می‌دارد مصالح عالیه ملت ایران در اینخصوص به استحضار قوه مقننه می‌رسد که پس از تصویب مجلسین که همواره صیانت مصالح عالیه کشور را مورد نظر عمیق و دقیق خود دارند طبق اصل الحاقی به متمم قانون اساسی مجلس مؤسسان برای تجدید نظر در اصول مزبور تشکیل شود.
نخست وزیر وزیر کشور
امیر عباس هویدا عبدالرضا انصاری
+نایب رئیس ـ توجه فرمائید شور در پیشنهاد دولت را شروع می‌کنیم آقای دکتر مبین تشریف بیاورید.
دکتر مبین ـ بنده قبل از اینکه وارد مطلب شوم می‌خواستم یک موضوعی را راجع بجراید عرض کنم بنده هیچ موقعی تقاضا نکرده‌ام مطلبی که اینجا گفته‌ام منتشر بشود یا نشود برای اینکه در حدود صلاحیت جریده است که یک مطلبی را دلش خواست بنویسد و اگر نخواست ننویسد ولی اگر نوشت این حق برای من و سایر اشخاص هست که انتظار داتشه باشیم کامل نوشته شود و ناقص نوشته نشود روز چهارم اسفند اینجا جلسه داشتیم بنده صحبتی کردم که دیروز روز سوم اسفند بود و مثلی زدم راجع بآن سرباز پیر اصفهان در جنگهای نادر و استفاده کدرم از جوابیکه آن سرباز به نادر داده بود و گفتم در مواردیکه ما یک رهبر قوی و توانا و وطن پرست داریم ملت پشت سر رهبرشان حاضر بفداکاری و حفظ حقوق مملکت بوده‌اند و بعد بدنبال این مقدمه یک پیشنهادی دادم که راجع بحفظ ملت و مملکت بود و امروز خواستم تشکر کنم که خوشبختانه نمایندگان محترم مجلس شورای ملی با توجه کامل آن پیشنهاد را در لایحه بودجه تصویب فرمودند حالا فکر می‌کنید روزنامه‌ها چطور نوشتند؟ روزنامه کیهان و اطلاعات که روزنامه‌های خبری هستند عیناً اینطور نوشته‌اند: دکتر مبین گفت دیروز روز سوم اسفند بود، روز تغییر سرنوشت مملکت ایران لذا پیشنهاد می‌نمایم عبارت حقوق و عوارض بندری از قانون مربوط حذف شود” (خند نمایندگان) ملاحظه میفرمائید این مقدمه با مؤخره و نتیجه چه ربطی دارد اینرا می‌خواستم استدعا کنم بپاس آنکه هیچ موقع تقاضا نکرده‌ام که مطالب بنده را بنویسند و حالاهم هیچ تقاضائی ندارم ولی وقتی می‌نویسند مطالب را صحیح و کامل بنویسند این مقدمه را امروز ای اینجهت عرض کردم که اگر خواستند مطلبی را بنویسند کامل بنویسند و ناقص نکنند و متشکرم، برویم بر سر مطلب امروز دلیلی که دولت در پیشنهاد خودش آورده است راجع بتجدید نظر در سه اصل متمم قانون اساسی بنظر بنده فوق العاده محکم و عاقلانه است در پیشنهاد تقدیم دولت نوشته است که ” مصالح عالیه ملت ایران و تحکیم اصول مشروطیت سلطنتی کشور ایجاب می‌نماید که اصول سه گانه مورد تجدیدنظر قرار گیرد”. و نیز در همین پیشنهاد نوشته است ”بطوریکه در هیچ لحظه‌ای از زمان اداره مملکت در تماس با جهان پر تلاطم امروز بلاتکلیف نماند”. و در جای دیگر نوشته است ” و در سایه توجهات همایونی کشور از هر گونه نعمات یک ملت مترقی و استقرار و ثبات کامل برخوردار می‌باشد لذا برای تأمین این منظور و حفظ و صیانت کامل مصالح آینده ملت ایران اقتضاء‌دارد که در اصول فوق الاشعار تجدید نظر بعمل آید” ملاحظه بفرمائید دلایلی که آورده است برای تجدیدنظر در سه اصل فقط و فقط برای استقرار و ثبات و حفظ و صیانت کامل مصالح ملت و مملکت است اصل الحاقی می‌گوید ”در هر موقعیکه مجلس شورای ملی و مجلس سنا هر یک جداگانه خواه مستقلا خواه نظر به پیشنهاد دولت لزوم تجدید نظر دل یک یا چند اصل معین از قانون اساسی یا متمم آنرا به اکثریت دو ثلث کلیه اعضاء خود تصویب نمایند … مجلس مؤسسان تشکیل می‌شود ”بنابراین ما فعلا مواجه هستیم با پیشنهاد دولت، دولت هم لزوم تجدید نظر را در سه اصل بیشتر از ما نخواسته و ما هم با توجه بدلایل دولت نظر خودمان را می‌دهیم راجع به تجدید نظر در این سه اصل و به اصول دیگر که در پیشنهاد دولت نیست وارد نمی‌شویم (صحیح است) چون دولت از ما جز این سه اصل را نخواسته و مجلس خودش پیشنهاد دیگری نداده است ما فعلا پیشنهاد دولت را رسیدگی می‌کنیم این را خواستم توجه داشته باشیم و همکاران محترم هم مسلماً توجه دارند چون مردم باید توجه داشته باشند که کار مجلس تا چه حدودی است چون چندین نفر از بنده پرسیدند بخصوص که افراد فوق العاده فهمیده و باسوادی هم بودند پرسیدند که چه تجدید نظری می‌خواهید بکنید من گفتم ما تجدی نظر نمی‌کنیم البته یک جوابی مناسب دادم خواستم تقاضا کنم دولت هم مطلب را روشن کند
+برای مردم با وسائلی که دارد (خواجه نوری ـ با مطبوعات) بله باید توضیح داد که مجلسین رأساً در قانون اساسی حق اصلاح ندارند و بعبارت دیگر در این امر صالح نیستند مجلسین فقط می‌توانند لزوم تجدید نظر در یک یا چند اصل از قانون اساسی را تصویب نمایند و بس و بر خود ملت و نمایندگان انتخابی آنها در مجلس مؤسسان است که در مفاد این سه اصل قانون اساسی تغییرات بدهند با این مقدمه‌ای که عرض کردم از نظر اینکه ما فقط راجع به پیشنهاد دولت وارد مذاکره می‌شویم و تشخیص می‌دهیم که تجدید نظر در این سه اصل بشود این سؤال پیش می‌آید که آیا در موارد دیگر یعنی در اصول دیگر هم می‌بایست اقدام بشود یا نه؟ بنظر بنده چون دولت تقاضائی نکرده ما به اصول دیگر وارد نمی‌شویم ولی مجلس بتوسط کمیسیونها یا فراکسیونهائیکه دارد بخصوص فراکسیون ایران نوین که بیش از دو ثلث نمایندگان عضو دارد دو ثلث کلیه اعضاء می‌شود ۱۳۴ نفر و فراکسیون ایران نوین ۱۴۰ نفر عضو دارد (یکنفر از نمایندگان ـ خدا زیاد کند) بنابراین اگر فراکسیون ایران نوین و مجلس رأساً بعداً مطالعه کافی کرد و تشخیص داد خودش می‌تواند طرح بدهد (صحیح است) و هیچ دستور کار امروز ما نیست که به عنوان وارد شدن در اصول دیگر این بحث را پیش بکشیم چون در اصول دیگر مطالعه کافی نشده فعلا فقط در این سه اصل است که مطالعه کافی شده و دولت خواسته و تقاضایش را داده و بنده خواستم این را عرض کنم که در حدود صلاحیتی که داریم یعنی فقط از نظر تصویب لزوم تجدید نظر درسه اصل وارد مذاکره می‌شویم و بمناسبت درخواست محدودی که بما رسیده وارد مذاکره در سه اصل می‌شویم و راجع به اصول دیگر انشاءالله اگر اشخاصیکه وارد هستند لازم دیدند که طرح لازم بندهند طرح لازم را تقدیم خواهند کرد (احسنت).
نایب رئیس ـ آقای صدری کیوان بفرمائید.
صدری کیوان ـ بسم الله الرحمن الرحیم قال الله الحکیم فی محکم کتابه و معظم خطابه اطیعو الله و اطیعو الرسول و اولوالأمر منکم (احسنت) بنظرم احتیاجی به تذکار نباشد که در صدر مواهب گرانقدری که از هشت قرن قبل از میلاد تاکنون جزء مقدسات ملی و مملکتی ما قرار گرفته وجود مقدس شاهنشاهان بزرگ و ملت نواز و علاقه بموهبت با عظمت شاهنشاهی و سلطنت است و بوده و می‌باشد (احسنت) تاریخ پرافتخار چند هزار ساله ما شاهد خوبی است که ملت ایران بکرات برای حفظ این سنتهای گرانقدر دلاورانه پیکار کرده و با خون خود این مواریث کهن گرامی و مقدسات ملی و مملکتی را محفوظ و محروس داشته است (صحیح است) این علایق و پیوستگیها و این ارتباطات معنوی و دائمی بین ملت ایران و شاه و شاهنشاهی دلایل معتددی دارد که بنده برای جلوگیری از اطاله کلام دو سه مورد را حضور انورتان عرض می‌کنم و می‌گذرم (احسنت) اول آنکه در مملکت ما قرنها است که وجود مقدس شاهنشان نامدار مظهر قومیت و ملیت و استقلال و تمامیت ارضی بوده، دوام و بقای ملت و مملکت تنها بسته بوجود مقدس شاهنشاهان می‌باشد و بس (صحیح است) دلیل دوم آنکه صدها سال است که ثبات، آرامش، عظمت، اعتلاء و سیادت مملکت در وجود شاهنشاهان نامدار خلاصه شده و موجودیت و تمامیت ارضی ما منحصراً متکی بوجود شاهنشاهان ملت نواز مقدس ما بوده است و می‌باشد سابقه نشان داده است که ملت و مملکت و شاه در این مملکت لازم و ملزوم یکدیگر بوده و کلیه حیات اجتماعی و موجودیت ما ارتقاء و اعتلاء و عظمت ملت ما تنها و تنها منبعث از وجود شاهنشاهان معظم ملت نواز بوده است و بس (صحیح است) برای صدق عرایضم می‌توانم شواهد و مثلهای گوناگون از تاریخ با عظمت گذشته ایران حضورتان عرض کنم اما یک بررسی کوتاه در این عصر با سعادت سلطنت پرافتخار اعلیحضرت همایون محمد رضاشاه پهلوی ما را از هر گونه بررسی بتاریخ ایران بی نیاز می‌کند (صحیح است) نمایندگان محترم توجه بفرمائید در شهریور ۲۰ چقدر نعمت وجودی والاحضرت و الاتبار و لایتعهد عظمای آن روز برای عظمت و موجودیت و هم بستگی ما ملت لازم بود شاهنشاه معظم ما از آن روز یعنی از روزیکه زمام امورمملکت در کف
+با کفایت معظم له قرار گرفت همه ملاحظه کردیم که فکری جز حفظ استقلال و تمامیت ارضی و آسایش آحاد و افراد ملت، جز عدالت اجتماعی، جز بهبود و به سازی، جز سعادت و سلامت ملت و مملکت نداشته و نخواهند داشت (صحیح است) وجود مقدس شاهنشاه آریامهر عزیز ما در حفظ شعائر ملی و دین مقدس اسلام بسیار مؤثر بوده است بطوریکه کلیه اعمال و رفتار و کردار معظم له منطبق با تعالیم دین حقه دین حنیف محمدی و التجای به ائمه اطهار بوده است. بنابراین شاهنشاه معظم ما از مردان خدا و نیکوکاران و از مصادیق بارز کریمه شریفه والذین جاهدوا فینا لنهدینهم سبلنا و ان الله لمع المحسنین می‌باشد در این مملکت از پرتو وجود مقدس شاهنشاه معظم ثبات سیاسی و امنیت آرامش کلی در این مملکت حکمفرماست که موجب اعجاب جهانیان شده است و این همه از وجود معظم له می‌باشد بالاخره هر چه داریم در این مملکت از ثبات سیاسی، استقلال اقتصادی، موجودیت و همبستگی، اتحاد و اتفاق و حیثیت بین المللی پیشرفت، ترقی، رفاه توسعه اقتصادی، رشد اقتصادی همه اینها صرفاً خلاصه می‌شود در وجود مقدس محمد رضا شاه پهلوی (آفرین) بنابراین با این مقدمه ما به این نتیجه می‌رسیم که شاه جان ملت است، شاه روح ملت است، شاه همه چیز این مملکت است پس کلیه آحاد و افراد ملت ایران در این برهه از زمان که مخصوصاً بخوبی واقف شده‌ایم که چقدر وجود مقدس شاهنشاه در عظمت و اعتلای مملکت مؤثر است وظیفه‌ای داریم و آن حفظ بزرگداشت سلطنت است روی این نیاز و با توجه به این مطلب که شاه روح ملت و مملکت است ملاحظه بفرمائید که بررسی این لایحه‌ای که امروز مجلس شورای ملی افتخار رسیدگی به آن را دارد تا چه اندازه در خور تقدیر و تشکر و شایان توجه است مسلماً پس از اینکه مجلس مؤسسان تشکیل شود و سه اصلی که قرار است در آن تجدید نظر بگردد در مورد انتخاب نایب سلطنت انجام شود و زندگی آینده و وضع مملکت ایران با وجودی که الآن دارای استحکام بسیار مهم و عظیمی است بر مبنای چنان استحکامی قرار می‌گیرد که هیچ حادثه و پیش آمدی نخواهد توانست کوچکترین خللی در ارکان مهم آن وارد بیاورد البته ملت ماه، مملکت ما و شاهنشاه مملکت همواره در کنف حمایت خداوند علی اعلی بوده‌ایم چه بسیارند شواهدی در گذشته که ملت ایران موجودیت این مملکت در مرز فنا و بقاء قرار گرفته شواهد بسیار زیادی داریم اما دست خدا بالای سر این مملکت بوده و همیشه ما را در سخت ترین مواقع محفوظ داشته و خواهد داشت (صحیح است) ولی همان خداوندی که ما را محفوظ و محروس داشته است همان خداوندی که ما را محفوظ داشته برای حفظ و صیانت مصالح مملکت دستوراتی صادر کرده که ما موظف به اطاعت آن هستیم بنابراین فلسفه وجودی این لایحه دو چیز است یکی حفظ مصالح عالیه مملکتی، دیگر بزرگداشت قوام و دوام شاهنشاهی ایران در اینجا لازم است از زبان ملت ایران چند کلمه‌ای عرض کنم و بعرایضم خاتمه بدهم جهانیان باید بدانند ما ملت ایران آرزو داریم سالهای سال را یت سلطنت با عظمت اعلیحضرت همایون محمدرضاشاه پهلوی بر سرما ملت و مملکت در اهتزاز و مداوم و همیشگی باشد تا بتوانیم سالهای سال از رهبریهای خردمندانه و ارشادهای حکیمانه معظم له حداثر بهره برداری را بکنیم (انشاءالله) یک آرزوی دیگر داریم الآن عرض می‌کنم ما ملت ایران امیدواریم به امید باریتعالی شاهنشاه معظم ما شهبانوی محبوب و عزیز ما بیستمین سالگرد تولد والاحضرت و الاتبار ولایتعهد عظمی نورچشم و میوة دل ایرانیان را خودشان جشن بگیرند (نمایندگان ـ انشاءالله) پس از آن سالهای سال والاحضرت عزیز ما تحت توجهات و عواطف والدین تاجدارشان باشند و از پیشگاه خداوند علی اعلی مسئلت دارم وجود مقدس شاهنشاه عزیز ما که وجود مقدسش برای این ملت و این مملکت منشأ خیر و برکت و بهروزی سعادت و سلامت بوده و می‌باشد و همچنین علیاحضرت شهبانوی محبوب و عزیز ما راکه وجود مقدسش مظهر عاطفت و مهربانی است و همچنین والاحضرت والاتبار ولیعهد عزیز ما را در کنف حمایت خود از گزند حوادث
+ارضی وسماوی محفوظ بدارد خیلی متشکرم از حوصله‌ای که فرمودید (احسنت).
نایب رئیس ـ آقای مهندس والا بفرمائید.
مهندس والا ـ فرصت افتخارآمیز یست برای من که در پیشگاه نمایندگان ملت ایران و در ساحت مقدس مجلس شورای ملی بازگوکنندة عواطف قلبی خود در بارة یک اتفاق بزرگ تاریخ معاصر باشم.
دور از هر سمت و عنوانی و خارج از هر مرز و حدی که قانون برای من معین کرده است، اجازه می‌خواهم که فقط بعنوان یک ایرانی ساده، بعنوان یکی از افراد یک واحد بزرگ بیست و پنج میلیونیکه در کار خلق یک جامعه مترقی و پیشرفته روز و شب در حال تحرک و جنبش است، این حقیقت را بعرض این مجلس مقدس برسانم که تاریخ ما با اقدامات درخشان شاهنشاه آریامهر فصلی را آغاز کرده است که بدون تردید در سالهای بعد آیندگان از آن بعنوان فصل خلاقیت و سازندگی نام خواهند برد (صحیح است).
ما در دورانی قدم گذاشته‌ایم که دوران شکوفان تحولات اجتماعی ملت کهنسال است، ملتیکه قبل از طلوع سلطنت پهلوی سالهای سال از گذشته افتخارآمیز خود بدورمانده بود و در عرصه سیاست جهانی تنها بعنوان یک واحد ضعیف و یک منطقه اطمینان برای جلوگیری از برخورد سیاستهای خارجی و استعماری معرفی شده بود.
این چنین ملتی با آن گذشته افتخارآمیز و آن روزهای طلائی تاریخ، اینک در چنان ثبات و اطمینانی صورت می‌گیرد که مطبوعات بزرگ جهان کشور ما را بعنوان نمونه موفق انقلابهای سفید دنیا معرفی می‌کنند.
رهبری خردمندانه و کوششهای داهیانه شاهنشاه آریامهر وضع ایران را در صفحه سیاست جهان بطرز شگفت انگیز و تحسین آوری عوض کرده است (صحیح است) دیگر ایران یک کشور بظاهر مستقل نیست که سرنوشت فردای آن در خارج از مرزهای این سرزمین و در اتاقهای دربسته وزارت خارجه کشورهای دیگر تعیین شود، ایران امروز بصورت یک واحد متحرک مؤثر در سیاست بین المللی در آمده است و همه دنیا و رهبران همه ملل بزرگ میدانند که ایران کفه سنگین سیاست در خاورمیانه است و نقش تعیین کننده کشور ما بدان حد عمیق و عظیم است که کشورهای دیگر خاورمیانه همواره چشم بخط مشی سیاسی ایران دوخته‌اند (صحیح است) و در مجامع بین المللی با آگاهی و اطمینان راهی را که ایران می‌رود دنبال می‌کنند. مجامله و تعارف نیست، اینک ما در خطیرترین لحظات تاریخ سیاسی و اجتماعی خود قرار گرفته‌ایم. پرچم آزادگی و اتخاذ یک سیاست مستقل ملی در منطقه پر از خطر خاورمیانه بدست ملت کهنسالی است که سوابق تاریخی آن مورد انکار نمی‌تواند باشد.
ما در این راه از نعمت وجود یک رهبر دانا و شایسته برخورداریم، رهبر خردمندی که با آشنائی و احاطه کامل بمشکلات و معظلات بین المللی، راه سعادت ملت خویش و آرامش منطقه حساس خاورمیانه را ببهترین وجهی یافته است.
امروز هیچکس نیست که بتواند منکر جهشهای عظیم ما در شئون مختلف اجتماعی بشود. نه اصل انقلاب سفید شاهنشاه آریامهر تمام دکترین‌های مترقیانه زمانه را تحت الشعاع قرار داده است و این دکترین‌های نه گانه تنها یک خط مشی سیاسی و یک وسیله تحول اجتماعی نیست بلکه اگر نیک در آن بنگریم تز انقلاب سفید شاهنشاه آریامهر یک بیانیه یا ما نیفست بزرگ فلسفی است که باید با حوصله مورد مداقه قرار بگیرد و بشکل یک مکتب فلسفی موفق و پیروز بجهانیان عرضه شود (صحیح است).
شاهنشاه آریامهر ملت کهنسال ما را از خواب گران قرون بیدار کرده‌اند، راهی را که دیگران با خونریزی و در طی سالهای سال بزحمت پیموده‌اند به آسانی هموار ساختند و اینک یک قدم اساسی دیگر در راه تأمین سعادت ملت ایران برداشته‌اند، این قدم بزرگ با توجه به لایحه اخیر دولت و تحصیل اجازه برای تشکیل مجلس مؤسسان جهت تجدید نظر در چند اصل قانون اساسی مربوط بزمان طفولیت والاحضرت ولیعهد می‌باشد و آن تعیین
+نایب السلطنه‌ای است برای این کشور باستانی تا آینده ملت ایران از هر جهت روشن و معین باشد. ملت ما در آینده با اطمینان بیشتری بکار ساختن فردا خواهد پرداخت. استقرار یک ثبات سیاسی به ترقی اجتماعی واقتصادی ملت کمک شایانی خواهد کرد.
ایثار در لغت عرب بمعنی از خود گذشتگی بنفع غیر است، این لغت در فارسی معادلی ندارد، کلماتی از قبیل فداکاری، از خود گذشتگی و امثال آن نمی‌تواند در برگیرنده معنی و مفهوم وسیع لغت ایثار باشد، ایثار در حقیقت عبارت از مفهوم آنکه دیگری را بر خود مقدم داشتن در هنگام سود و استفاده است و این لغت، امروزه در مورد اقدام شاهنشاه آریامهر بدون توجه بمسائل شخصی فقط بخاطر حفظ سعادت ملت ایران و تأمین آینده مردمی که در زیر درفش پرشکوه انقلاب گرد آمده‌اند اقدام به چنین عمل بزرگی کرده‌اند، برای مردم ما انتخاب نایب السلطنه بآن معنی است که شعله فروزان انقلاب هرگز خاموش نخواهد شد.
خود شاهنشاه آریامهر بارها در فرمایشات مهم خویش فرموده‌اند که انقلاب ایران بشخص من بستگی ندارد و این امر مسئله‌ای نیست که با از میان رفتن من توقف یابد و امروزه این اقدام نشان دهنده انستکه شاهنشاه واقعاً قصد دارند ملیت را که براه بزرگ ترقی قدم گذاشته است در هیچ شرایطی بی رهبر و بدون پیشوا نگذارند و سکان این کشتی را در دریای پرتلاطم سیاستهای متضاد جهان خالی از ناخدا نگذارند.
تفویض این مسئولیت خطیر، یعنی انتخاب نیابت سلطنت برای مملکت که بهر حال عنوان سرپرستی و تعلیم والاحضرت همایون ولایتعهد نیز از وظائف سنگین و پر اهمیت این مقام می‌باشد بهر فردی میسر نیست برای انجام این مسئولیت مهم، شخصیت بزرگ لازم است و اسباب خرسندی و افتخار است که مطبوعات ایران که در همه احوال سربازان مقدم انقلاب سفید ایران می‌باشند با استقبال از این فکر با ارزش این مقام را شایسته و در خور شأن علیاحضرت شهبانوی محبوب ایران دانسته‌اند و چنانچه این افتخار را نیز شهر بانوی خیرخواه و ارجمند ما بملت ایران ارزانی دارند خود پایه‌های مستحکمی برای دوام و بقای خاندان جلیل سلطنت است (صحیح است).
در عین اینکه آرزومندیم خداوند متعال همواره سایه بلند پایه شاهنشاه آریامهر و وجود پر ارج و گرامی معظم له را که ثبات و استقلال واقعی کشور بستگی بذات اقدسش دارد مصون ومحفوظ از حوادث و بلایا نگاه بدارد (انشاءالله) و با اینکه اطمینان داریم دعای میلیونها مردم پاکدل اعم از آن کشاورز خوشبخت از بندر‌ها یافته و یا ثنای آن کارگر علاقمند مطمئن به آینده و کار خویش و راز و نیاز ملت ایران بدرگاه احدیت نگاهبان جان شاه است و با اینکه بچشم دیده‌ایم دستی مافوق دستها حافظ و نگهدار این جود گرامی بوده است معهذا این پیش بینی خردمندانه در خور همه گونه تعظیم و تکریم است.
تفویض این مسئولیت خطیر به علیاحضرت شهبانوی ایران نیز دارای فلسفه‌ای عمیق و در خور تحسین است شهبانوی ایران که مادری شایسته وبانوئی بزرگوار برای آحاد ملت ایران هستند براستی در تمام موارد انقلاب چون یک سرباز ساده مؤمن و معتقد به اصول نهضت انقلابی دوشادوش ملت ایران در راه تحقق آرمانهای رهبر خردمند ملت ایران کوشیده‌اند و امروز که روز آزادگی و از بند رستن زنان ایرانیست چنانچه اراده مفید ملوکانه بر تفویض این مقام بمعظم له قرار گیرد اقدام دیگر شاهنشاه آریامهر صرفنظر از جنبه عمومی و بین المللی آن نیروی تازه‌ای بزنان کشور خواهد داد و این نکته را مسجل خواهد ساخت که براستی در ایران تساوی زن و مرد تا بدان مرحله پیش رفته است که برای انتخاب نایب السلطنه شاهنشاه تمایل دارند که بانوئی عهده دار این مقام بزرگ باشد، بانوئی که مسئولیت بزرگ پرورش فرمانروای آینده ایران را نیز بعهده دارند.
انتخاب نایب السلطنه از جانب شاهنشاه آریامهر
+فداکاری بزرگی در سر حد اعجاز و کرامت می‌باشد، شاهنشاه با این اقدام بزرگ نشان دادند که واقعاً بر قلبهای ملت خویش حکومت می‌کنند و هیچ لحظه‌ای از فکر سعادت و آینده ملت ایران غافل نیستند.
این اقدام نشان دهنده آنستکه شاهنشاه آریامهر اصالتاً بتقویت مبانی استقلال و پایه‌های حکومت سلطنتی اعتقاد راسخ دارند و معتقد می‌باشند که در یک مملکت مشروطه سلطنتی و دمکراسی باید همواره ناظر بیطرف و علاقمند بقوای سه گانه مملکت و اعتدال این قوا در راه خدمت بملت وجود داشته باشد این تصمیم نشان می‌دهد که شاهنشاه آریامهر خواسته‌اند با ایجاد این مقام شامخ، مسئولیتهای خطیر را در مواقع حساس و ضروری بعهده فرد دیگری واگذار کنند تاثابت شود که یک شاه دمکرات و آزادیخواه بیش از آنچه که بفکر خود می‌باشد بفکر ملت خویش است.
در این لحظه و در این مکان مقدس من گمام می‌برم بزرگترین درودها و بالاترین تحیت‌ها را باید نثار پیشگاه همایونی کرد، ملت ایران باید یکبار دیگر در برابر این گذشته و عظمت و فداکاری سر تعظیم فرود آورد و من که یکی از آحاد ملت ایرانم همچانکه گفتم نه فقط بنام یک نماینده ملت ایرانی از همه نمایندگان اعم از نمایندگان محترم احزاب و منفردین محترم می‌خواهم که با من همصدا شوند و سلامت شاهنشاه محبوب و دوام خاندان جلیل سلطنت را از درگاه اجدیت مسئلت نمائیم. (صحیح است ـ احسنت).
نایب رئیس ـ آقای فخر طباطبائی بفرمائید.
فرخ طباطبائی ـ عرض کنم مطلبی که امروز در این جلسه مطرح است از این جهت که مربوط به سلطنت و تحکیم مبانی سلطنت ایران است برای همه ما و همه ملت ایران حائز کمال اهمیت است (صحیح است) هر جا و هر وقت صحبت از سلطنت باشد بخصوص با این وجهه‌ای که شخص شخیص شاهنشاه آریامهر در مدت سلطنتشان در ایران پیدا کرده‌اند و پایه‌های تخت سلطنتشان در قلوب ملت ایران استوار است مردم همه متوجه می‌شوند که برای چه هست و برای چه باید این کار باشد پس هر چه راجع به این مطلب توضیح داده شد از لحاظ اهمیت موضوع کم است این که عرض کردم پایه سلطنت شاهنشاه در قلوب مردم است این نه تنها سخن دل من است بلکه سخن دل تما ایرانیان است (صحیح است) و علتش هم شخصیت خود شاهنشاه است ما می‌بینیم اعلیحضرت همایون شاهنشاه هر فرمایشی که فرموده‌اند بدان عمل کرده‌اند پیش از اصلاح ارضی حتی ده سال پیش از اصلاح ارضی این سخنان از فرمایشات اعلیحضرت بود و تا مرز سلطنت برای اینکار مفید بخاطر سعادت مملکت عمل کردند (صحیح است) و همینطور راجع باقتصادیات مملکت تا مرز جان رفتند و عمل کردند، پس اگر مردم دوست دارند این شاهنشاه را بخاطر آنست که می‌بینند آنچه گفته است عمل کرده است و به خیر و صلاح مردم انجام داده است بنابراین شاه را از دل و جان دوست دارند و این خواست همه است و این سخن گزاف نیست که بنده عرض کردم (صحیح است) پریروز مقام شامخ ریاست جناب آقای مهندس ریاضی و نایب رئیس محترم جناب آقای دکتر خطیبی در بروجرد تشریف داشتند و ملاحظه فرمودند چه احساسات عمیقی نسبت بشاهنشاه ابراز شد برای اینکه پی برده‌اند که تا چه حد شاهنشاه در فکر رفاه و آسایش ملت است (مرتضوی ـ همه جای ایران همینطور است) بله همه جای ایرن این طور است فرق نمی‌کند، این احساسات منحصر به بروجرد نیست منحصر به تهران نیست در سراسر ایران و حتی در خارج از ایران به شخصیت شاهنشاه احترام می‌گذارند (صحیح است) بنابراین عرایضی که بنده کردم از این جهت است که این تقاضائی که دولت از مجلس کرده راجع به تحکیم مبانی سلطنت و از نظر تعیین تکلیف نیابت سلطنت برای ملت ایران حائی کمال اهمیت است جا دارد که از لحاظ حقوقی بحثی بشود برای روشن شدن مطلب، عرض کنم تقاضائی که دولت کرده است بر طبق اصل الحاقی به قانون اساسی است، اصل الحاقی را بنده عیناً قرائت می‌کنم
+” در هر موقعیکه مجلس شورای ملی و مجلس سنا هر یک جداگانه خواه مستقلا خواه نظر به پیشنهاد دولت لزوم تجدید نظر در یک یا چند اصل معین از قانون اساسی یا متمم آنرا به اکثریت دو ثلث کلیه اعضاء خود تصویب نمایند اعلیحضرت همایون شاهنشاهی نیز نظر مجلسین را تأیید فرمایند …” یعنی اگر مجلسین تصویب کردندمحتاج تأیید نظر اعلیحضرت همایون شاهنشاه هم هست (صحیح است) (مصطفوی ـ در همه قوانین اینطور است) در قوانین جنبه توشیحی است و اینجا جنبه تأییدی است. بهر حال ” تأیید فرمایند فرمان همایونی برای تشکیل مجلس مؤسسان و انتخابات اعضاء آن صادر می‌شود مجل مؤسسان مرکب خواهد بود از عده‌ای که مساوی باشند با مجموع عده قانونی اعضاء مجلس شورای ملی و مجلس سنا ـ انتخابات مجلس مؤسسان طبق قانونی که بتصویب مجلسین خواهد رسید بعمل خواهد آمد، اختیارات مجلس مزبور محدود خواهد بود بتجدید نظر در همان اصل یا اصول بخصوصی که مورد رأی مجلسین و تأیید اعلیحضرت همایون شاهنشاه بوده است، تصمیمات مجلس مؤسسان به اکثریت دو ثلث آراء کلیه اعضاء اتخاذ و پس از موافقت اعلیحضرت همایون شاهنشاهی معتبر و مجری خواهد بود این اصل شامل هیچ یک از اصول قانون اساسی و متمم آن که مربوط بدین مقدس اسلام و مذهب رسمی کشور که طریقه حقه جعفریه اثنی عشریه می‌باشد و احکام آن و یا مربوط به سلطنت مشروطه ایران است نمی‌گردد و اصول مزبور الی الابد غیر قابل تغییر است” بنده این اصل را از این جهت قرائت کردم که متوجه باشیم که تقاضای دولت روی چه پایه ایست پس دولت به اتکاء این اصل الحاقی از قانون اساسی تقاضا کرده است برای تجدید نظر در سه اصل ۳۸ و ۴۱ و ۴۲. اصل ۳۸ اینطور است ” در موقع انتقال سلطنت ولیعهد وقتی می‌تواند شخصاً امور سلطنت را متصدی شود که دارای بیست سال شمسی باشد اگر به این سن نرسیده باشد، نایب السلطنه‌ای از غیر خانواده قاجاریه از طرف مجلس شورای ملی انتخاب خواهد شد”.
علت تقاضای تجدید این اصل بمنظور تحکیم مبانی سلطنت و برای اینست که یک آن هم مملکت بلاتکلیف نماند البته بنده میدانم برای همه ما تصور این موضوع تکان دهند هاست و همه امیدواریم که چنین چیزی پیش نیاید و این موضوع اجرا نشود ولی چیزی که هست از لحاظ پیش بینی است که هیچوقت مملکت بلا تکلیف نباشد و وضع روشن باشد بهمین جهت است که دولت این تقاضا را از مجلس کرده و بنده بنوبه خودم از طرف فراکسیون پارلمانی حزب مردم از حسن توجه دولت در اینمورد کمال تشکر را دارم و اما اینکه ناطقین اینجا سخنانی فرمودند و بنده هم در جراید همینطور خواندم که نوشته بود علیاحضرت شهبانو مادر والاحضرت ولایتعهد بهترین کسی است که برای این امر در نظر گرفته شده‌اند (صحیح است) بنده می‌خواهم عرض کنم که علیاحضرت شهبانو نه تنها بهترین فرد بلکه طبیعی ترین فرد است (صحیح است) رژیم سلطنتی ما رژیم طبیعی است رژیمی است که در خدمت ملت ایران است صحبت از بانوان و غیربانوان نیست، صحبت از علاقه و عواطف مادری است، کی است که از مادر برای فرزند دلسوزتر باشد، بنابراین این یک امر طبیعی است، هر چه جستجو کنیم دلسوزتر از مادر کسی نیست (بانو تربیت ـ ولایق تر از شهبانو هم کسی نیست) بله علاوه بر این شهبانو در طی این مدت گوهر والای خودشان را نشان دادند ولیعهد برای ما بدنیا آوردند، بنده همانوقت که توپها شلیک شد و از صدای شلیک توپ شنیدم که خداوند پسری به ایشان عطا فرمودند با اینکه شاعری نمیدانم ولی گفتم:
بشارت دل مشتاق ما منادی شد
رضای شاه که از سر غیب اعطا شد
و اسمش را هم رضا گذاشتند بنابراین، این از صفای خاطر شاه ماست و امیدوار هستم که ولیعهد هم زیر ساه سلطنت پدر بزرگوار و مادر والاگهرشان نیرومند باشند، تحصیلات عالیه را طی کنند و ذخیره‌ای باشد برای آینده مملکت و ادامه سلطنت پر افتخار سلسله پهلوی (احسنت ـ احسنت).
+نایب رئیس ـ آقای دکتر شفیع امین بفرمائید.
دکتر شفیع امین ـ همکاران محترم توضیحات مفصلی در تأیید این لایحه نسبت به اصول ۳۸ و ۴۱ و ۴۲ متمم قانون اساسی دادند که مورد علاقه و تأیید همة همکاران محترم است (صحیح است) ملت هشیار و بیدار ایران با توجه بگذشته و تاریخ پرافتخار ملت ایران مخصوصاً امروزثبات سیاسی و بین المللی پیدا کرده و پیشرفتهای مهمی از نظر عمران و آبادی و از نظر اقتصادی و اجتماعی و کشاورزی و فرهنگی و بهداشتی داریم، اصل و اساس این سعادتها و پیشرفتها روی رژیم مشروطه سلطنتی ایران است تاریخ پرافتخار وطن عزیز ما نشان داده است که هر وقت سلطنت شاهنشاهی ایران مقتدر و منظم بوده است مملکت ما رو بسعادت و رو به ترقی و رو بعمران و آبادی گذاشته است، افکار عالیه شاهنشاه بزرگ ما در تمام دنیا مورد احترام و تأیید و علاقه جهانیان است، افتخاراتیکه شاهنشاه ما از نظر بین المللی برای ملت ایران کسب کرده‌اند موجب مباهات و افتخار نسل فعلی و نسل آینده ایران خواهد بود.
بنده ایمان دارم ملت ایران قانون اساسی را خیلی محترم میشمارد ولی برای استحکام این قانون اساسی و برای استحکام مبانی مقام مقدس سلطنت آنچه بنظر مجلس طبق اصل الحاقی که همکار محترم جناب آقای فخر طباطبائی فرمودند بمجلس شورای ملی و مجلس سنا اجازه داده شده است یعنی اصل الحاقی قانون اساسی اجازه داده است که با توجه به اوضاع عمومی مخصوصاً برای استحکام مقام سلطنت هر وقت لازم ببینند با دو ثلث آراء مجلس شورای ملی و مجلس سنا می‌تواند آن استحکام و آن اقدامات لازمی که برای استحکام مبانی سلطنت لازم است بعمل آورد بنده امیدوارم ملت ایران با افکار عالیه شاهنشاه ما روزبروز در شاهراه ترقی و تمدن و پیشرفت گام بردارد اقدامات شاهنشاه ما در مسافرتهای خودشان و در این چند روزه در پاکستان دیدیم بزرگترین احترام را نسبت به پیشوای بزرگ ما بعمل آوردند که موجب افتخار و موبج تشکر ملت ایران و نمایندگان ملت است امیدوارم که ملت همیشه در زیر سایه شاهنشاه بطوریکه شاهنشاه را همیشه ظل الله میدانند و می‌گویند ” پادشه سایه خدا باشد” امیدوارم که سایه شاهنشاه ماهمیشه بر سر ملت ایران باشد و مقام سلطنت و مشروطه ما روزبروز مستحکم تر گردد خیلی متشکرم. (احسنت).
نایب رئیس ـ آقای دکتر یگانگی بفرمائید.
دکتر یگانگی ـ اظهارات و بیانات همکاران بسیار ارجمند که تماماً موافق با این لایحه اظهار عقیده خالصانه فرمودند مورد تأیید این چاکر هم می‌باشد و مرا بی نیاز به تکرار می‌کند که فرمایشات آقایان را بنده هم تا حدود توانائی بعرض آقایان برسانم در آئین باستانی شاه ستائی و پرستش شاهنشاه یکی از شعایر ملی ایرانی بوده و امروز ما بایستی اعتراف کنیم که شاهنشاه ما شاهنشاه امروز ما دارای صفات و خصائصی هستند که این شعار باستانی را تحقق می‌دهند چرا؟ برای اینکه ما شاهی داریم که در زمان جوانی نه فقط بفکر ملت خودشان هستند بلکه این لایحه مبین این است که شاهنشاه حتی پس از درگذشتن از این جهان هم بفکر ملت ایران هستند (احسنت) این لایحه برای تأسیس مجلس مؤسسان می‌باشد چون بنده افتخار عضویت در مجلس مؤسسان دوره قبل را داشتم لازم دانستم که عرایض مختصری در اطراف این لایحه بمسع آقایان برسانم تجدید نظر در سه اصل در این لایحه در نظر گرفته شده است که اصل ۳۸ و ۴۱ و ۴۲ از متمم قانون اساسی است البته دستور جلسات مجلس مؤسسان وقتیکه تعیین تکلیف کردند بایستی در اطراف همین سه اصل متمم قانون اساسی باشد همینطور که جناب آقای دکتر مبین اظهار فرمودند این لایحه مربوط به این سه اصل است ولی بنده بر خلاف نظر دولت عقیده دارم که قانون اساسی هر چند یکبار بنا به مقتضیاتی باید در بعضی از اصول آن تجدید نظر بشود یکی آنکه در قانون اساسی بعضی از اصول آن درست مفهوم نیست و بهمین جهت ما می‌بینیم که همین زمان و در دوره‌ای که ما نماینده بودیم لوایحی آمده بمجلس که در اطراف
+آن بحث شده و نمایندگان محترم اظهار کردند که این لایحه منطبق با قانون اساسی نیست منجمله لایحه‌ای که در اینجا آمد و ما رأی دادیم که با تصویبنامه هیأت وزراء دولت می‌تواند برای اجرای برنامه سوم مبلغ ۶۹۰۰ میلیون تومان وام بدون تشریفات قبلی از کشورهای خارجه یا داخله دریافت کنند در اینجا بحث مفصل در اطراف آن شد و آن را نقاض بعضی از اصول قانون اساسی دانستند یا مواد دیگر همینطور بکرات دیده شده است که اشخاصی که نکته بین هستند و قانون دان هستند در دفاع از لایحه یا مخالفت بعضی از لوایح اظهار شده است که این ماده بر خلاف فلان اصل قانون اساسی است موضوع دیگر اقتضای زمان است (دکتر کیان ـ مجلس تاکنون مصوبه‌ای بر خلاف قانون اساسی نداشته است) البته نداشته ولی مخالفین که در اطراف لایحه بحث می‌کردند اینطور استنباط می‌کردند که فلان لایحه مخالف با قانون اساسی است تا اینکه روشن شدند بعداً هم تصدیق کردند و به آن لایحه رأی هم دادند ولی چه مانعی دارد که بعضی از اصول تفسیر بشود (نمایندگان ـ نمی‌شود) البته ما مجلس شورای ملی داریم مجلس سنا داریم و هروز بمشکلاتی بر می‌خوریم و هر روز دولت لوایحی می‌آورد اینجا و تصویب می‌کنیم قوانین روزانه و روزمره رامجلسین تصویب می‌کنند و ابزاری بدست دولت می‌دهند که دولت با آن ابزار مشغول کار می‌شود ولی مجلس مؤسسان ملجسی نیست که هر روز تشکیل بشود یا فرضاً یک کنگره بخواهیم تشکیل بدهیم مجلس مؤسسان هم همان تشریفات را دارد که مجلس شورای ملی دارد در انتخابات مجلس مؤسسان بایستی بتعداد نمایندگان مجلس شورایملی و مجلس سنا در آنجا نماینده داشته باشد بایستی تشریفات انتخابات اجراء بشود نمایندگانی در مجلس مؤسسان حاضر بشوند و صلاحیت آنها فقط و فقط بحث دراطراف قانون اساسی است التبه دنیا با سرعت عجیبی پیشرفت می‌کند و ایران ما برهبری شاهنشاه با سرعت عجیب تری پیشرفت می‌کند و ما همه مؤید این موضوع هستیم و تصدیق می‌کنیم که ایران ما سریع پیش می‌رود شما نمی‌توانید فکر بکنید که امروز بودجه روزانه این مملکت از پنجاه و پنج میلیون تومان تجاوز می‌کند فکر کنید در پنجاه سال قبل بودجه کل کشور در سال از پنج میلیون تومان هم تجاوز نمی‌کرد امروز روزانه بودجه‌ای داریم با ۵۵ میلیون تومان هزینه این سرعت پیشرفت ایران رانشان می‌دهد سرعت پیشرفت کارهای ما را نشان می‌دهد این باعث افتخار است امروزه ما عصری را طی می‌کنیم که عصر انقلاب است باید اذعان کنیم بعضی از اقداماتیکه می‌کنیم بایستی متناسب با حال و زمان باشد امروز دنیا در عصر فضائی سیر می‌کند دنیا در عصر فضات و بیاری خداوند ما هم بزودی وارد همان فضائی خواهیم شد وارد همان صنایع و مختصات عصر فضائی می‌شویم بنابراین بعضی از مقررات و قوانین و اصول قانون اساسی بایستی منطبق با عصری باشد که عصر فضائی نامیده‌ایم در پنجاه سال پیش قبل خورشید را یک کرة دیگر فرض می‌کردند امروز یک توده از گاز فرض می‌کنند یعنی فرض نیست حقیقتی است با علوم منطبق است بنابراین قوانین هم بایستی همینطور باشد موضوع سوم تعارض بعضی از مواد قانون اساسی با یکدیگر است تعارض نه تضاد یا حتی تضاد می‌توانیم بگوئیم.
نایب رئیس ـ آقای دکتر یگانگی خواهشنمندم نظر خود را در مخالفت یا موافقت پیشنهاد دولت بفرمائید پیشنهاد دولت فقط مربوط بلزوم تشکیل مجلس مؤسسان برای تجدید نظر در اصول ۳۸ ـ ۴۱ و ۴۲ متمم قانون اساسی است اگر اصلاحات دیگری به نظرتان لازم می‌آید تشریفات دیگری دارد که فعلا مطرح نیست.
دکتر یگانگی ـ بنده بعنوان موافق در این پیشنهاد صحبت می‌کنم ولی می‌گویم تجدید نظر در این سه اصل برای تأسیس یک مجلس مؤسسانی که زحمتی کشیده می‌شود هزینه‌ای برایش انجام می‌شود و هرروز نمی‌توانیم تشکیل بدهیم اگربشود نمایندگانش مختار باشند که در موارد دیگر هم تجدیدنظر کنند (نمایندگان ـ نمی‌توانند) خود مجلس موسسان می‌تواند این کار را بکند.
نایب رئیس ـ خانم دکتر دولتشاهی بفرمائید.
بانو دکتر دولتشاهی ـ با اجازه مقام محترم ریاست
+خانمها و آقایان نمایندگان محترم :خوشبختانه ما افتخار زندگی در یک دورانی داریم که یک رهبر خردمند و دانشمند و دوراندیش سکان کشتی کشور ما را در دست دارد و بجانب سعادت و نیک بختی و کامرانی و ترقیات در واقع باید گفت محیر العقول پیش می‌برد (صحیح است) شاهنشاه خردمند و دوراندیش ما تمام زوایا و مسائل کشور و اجتماع ما را شخصاً فکر می‌فرمایند حتی دورترین پیش بینی‌ها را هم که برای ثبات و بقاء و استحکام رژیم سلطنت و نیک بختی مردم ایران لازم باشد بموقع فکر می‌فرمایند و از نتایج دور اندیشی‌های خودشان دولت و مقامات لازم را ارشاد می‌فرمایند (صحیح است) مسأله انتقال سلطنت یک مسئله‌ای است که در اصل ۳۸ متمم قانون اساسی در نظر گرفته شده اصل ۳۸ قانون اساسی ناظر بر انتقال سلطنت و انتخاب نایب السلطنه است ملت ایران برای دورترین زمان هم میل ندارد خودش را به این فکر نزدیک بکند انشاءالله شاهنشاه ما سالیان دراز سایه بلندپایه شان بر سر ملت ایران سایه بیفکند (انشاءالله) و ولیعهد والاتبار در سایه توجهات پدر و مادر ارجمند خودشان تربیت پیدامیکنند و بمنصه رشد می‌رسند بدون تردید دوراندیشی‌های شاهنشاه عالیقدر ما در جهت خیر و صلاح مملکت است که پیوسته تمام ملت ایران بدنبال ایشان از نیات عالیه ایشان الهام می‌گیرند و بطرف پیشرفت ایران گام بر می‌دارند بنده اجازه می‌خواهم از طرف خواهران همکار خودم در مجلس صحبت کنم این است که خوشبختانه آن شخصیتی که برای این مقام والا و عالی در نظر گرفته شده بنده نمی‌خواهم تکرار مطالب سخنان سخنرانان قبل را بنمایم بالاترین مقام و شایسته ترین فردی هستند که برای احراز این مقام شایستگی دارند (یکنفر از نمایندگان ـ شما اظهار نظر میفرمائید) البته بدون تردید این نظر مجلس و سخنرانان محترم هست که اینجا فرمودند ولی چون بنده از طرف خواهران خود صحبت می‌کنم اجازه خواستم این جمله را اضافه کنم شهبانوی گرانقدر ما از ابتدای ارتقاء به این مقام شامخ و قبول مسئولیت بزرگ همسری شاهنشاه ما، در تمام شئون نهایت برازندگی و شایستگی را نشان دادند و علاقه ایشان بتمام شئون مملکت علاقه ایشان برفاه ملت علاقه ایشان به کودکان بی سرپرست و مردم بی بضاعت و محتاج و مریضان و افرادی که بنحوی از انحاء از سعادت در اجتماع محروم مانده‌اند ایشان را بعنوان یک فرشته مجسم نشان داد در واقع در بین مردم ایران بمحبوبیت ایشان روزبروز افزوده شده است (صحیح است) شهبانوی ما در نتیجه استعداد ذاتی که داشته‌اند در نتیجه الهام گرفتن از نیات عالی شاهنشاه و رهبریهای شاهنشاه ما امروز شاید بتوان گفت بالاترین کسی هستند که از هر کسی بیشتر به نیات ونظریات شاهنشاه و بر افکار مترقیانه و آرزوهای بلند ایشان برای این کشور آشنا هستند (صحیح است) و بواسطه استعداد ذاتی خودشان در این مدت متجاوز از هفتسال که مقام شامخ همسری شاهنشاه را پیدا کرده‌اند و مقام شهبانوی کشور باستانی ایران را داشته‌اند روزبروز علاقمندی ایشان به مبانی و موازین مختلف سعادتمندی ایران بمردم روشن شده است یک نمونه بزرگ آن ابراز احساساتی است که مردم این کشور در مسافرتهای مختلف بخصوص نسبت به شخص شهبانوی ما ابراز می‌دارند در مسافرتی که شهبانوی عزیز ما به جنوب تشریف بردند الآن از آنچه در مطبوعات منعکس شده استنباط می‌کنیم که چطور این مردم خودشان را به شهبانوی عزیز نزدیک میدانند (صحیح است) و علیاحضرت شهبانو چه جور خودشان را به مردم نزدیک میدانند و از قلب برای این مردم خیراندیشی و مصلحت اندیشی فرمودند و دستورات لازم را برای ایجاد رفاه بیشتر و اصلاحات وضع مردم صادر فرمودند (صحیح است) برای اینکه زیاد مطلب بطول نینجامد بنده خواستم بطور خلاصه مبین احساسات نمی‌خواهم بگویم زنان یا مردان چون این احساساتی است که از طرف کلیه افراد این مملکت نسبت به شاهنشاه خود نسبت به شهبانوی خود و نسبت به نوردیدة ملت ایران ولیعهد ملت ایران دارند و همانطوریکه سخنرانان قبل فرمودند در واقع طبیعی ترین و شایسته ترین فرد برای مقام نیابت سلطنت که در عین حال تربیت کننده ولیعهد ایران هستند همان شهبانوی ایران و مادر والاحضرت
+ولایتعهد هستند که مورد تأیید تمام ملت ایران هستند و اصلا به محض اینکه پیشنهاد تشکیل مجلس مؤسسان از طرف دولت به مجلسین داده شد بطوری در تمام طبقات ابراز احساسات نسبت به شهبانو شد که حدس زده می‌شد که فردی که از طرف شاهنشاه به این مقام شامخ انتخاب خواهند شد شهبانو خواهند بود مثل اینکه مردم ایران از فکر و نیات شاهنشاه آنقدر با فکر ملت نزدیک است و هم مقام و موقعیت و محبوبیت شهبانوی ما در قلوب ملت ایران تا این اندازه وپایه زیاد و بالاست (صحیح است ـ احسنت) خیلی متشکرم.
نایب رئیس ـ آقای آقایان بفرمائید.
فلیکس آقایان ـ بنده وظیفه دارم بعنوان سخنگوی خیلی ناقابل فرمایشات همکاران ارجمند را که در موافقت صحبت کردند تأیید بکنم مخصوصاً این تأیید را تکرار بکنم مبنی بر اینکه کلیه ایرانیان ارمنی هم (چند نفر از نمایندگان ـ برادران ارمنی بفرمائید) در این فکر عالی که مورد تأیید و خواسته قاطبه ملیت ایران است سهیم هستند (احسنت) حتماً وظیفه خود میدانم و از دولت صمیمانه سپاسگزاری می‌کنم که این لایحه را آورده است و این فکر عالی را می‌خواهد جامه عمل بپوشاند مجدداً من شخصاً‌خیلی خوشوقتم از اینکه باز هم این مجلس انقلابی با این عمل خود امروز تأیید خواهد کرد و تصویب خواهد کرد مساوات حقوق زن و مرد را در این مملکت (صحیح است) زبان من ناتوان است که بتوانم راجع بلیاقت و مهربانی و کاردانی شخصیت علیاحضرت ملکه شهبانو مطلبی عرض بکنم ولی هیچ شخصی شایسته تر از ایشان برای نیابت سلطنت ما نداشتیم و نداریم در خاتمه از خداوند مسئلت دارم که جشن پنجاهمین سال سلطنت اعلیحضرت محمدرضا شاه پهلوی را باشکوه و جلال بیشتری بگیریم (احسنت).
نایب رئیس ـ آقای خواجه نوری بفرمائید.
خواجه نوری ـ می‌شود گفت که یکی از روزهای تاریخی دوره بیست و یکم مجلس همین روز است (صحیح است) که ما افتخار داریم که بیک مطلب بسیار مهمی رسیدگی بکنیم و رأی بدهیم قبل از هر چیزی بنده می‌خواستم درجه علاقه ملت ایران و مجلس شورای ملی که نماینده ملت ایران است به قانون اساسی و حفظ قانون اساسی که ضامن رژیم مشروطیت و استحکام و استقرار و تمامیت مملکت ماست بعرض برسانم (احسنت) و اگر در قانون اساسی چگونگی تشکیل مجلس مؤسسان پیش بینی شده است و چگونگی تغییر پاره‌ای از اصول قانون اساسی با رأی مجلس مؤسسان ذکر شده است برای همنس ایت که قانون اساسی علی الاصول دچار تغییرات شدیدی نباشد (احسنت) و امروز که دولت نسبت به سه اصل قانون اساسی درخواستی از مجلس شورایملی کرده است و نمایندگان محترم را به لزوم تجدید نظر باین سه اصل توجه داده است و مورد استقبال و تأیید نمایندگان ملت ایران قرار گرفته است ما باید توجه کنیم و تأکید بکنیم مخصوصاً برای روشن کردن افکار عمومی که مجلس مؤسسان آینده فقط صلاحیت دارد که نسبت به سه اصل مورد نظر یعنی اصل ۳۸ و ۴۱ و ۴۲ متمم قانون اساسی تصمیم بگیرد (صحیح است) و لاغیر این ضرورت داشت که این مطلب گفته شود (حاذقی ـ مردم ایران در انتخابات هم به همین سه موضوع رأی می‌دهند) و مردم ایران هم با علم به حدود صلاحیت مجلس مؤسسان رأی خواهند داد مسلماً با علاقه‌ای که مردم دارند نسبت به قانون اساسی نسبت به رژیم مشروطیت نسبت باصولی که در نتیجه فداکاریهای نسل‌های گذشته مستقر و مسجل شده است در این مملکت در انتخاب اشخاص معمر و وارد و مطلع و امین دقت خواهد کرد و اشخاصی را هم انتخاب خواهند کرد که از حدود صلاحیت خودشان تجاوز ننمایند و لیکن یک مطلب دیگری در خلال مذاکرات و ابراز احساسات امروز مجلس شواریملی می‌شود مشاهده کرد و بطور واضح و عیان بعرض رساند و آن واقعاً احساسات نمایندگان محترم مردم این مملکت است که به چند اصل مسلم بسیار علاقمند
+و پایدار هستند اول علاقه شدید به شخص شاهنشاه آریامهر (صحیح است) ایشان در دورة ۲۵ سال و خورده‌ای سلطنت خود ثابت کرده‌اند چگونه با رهبری خردمندانه و پیش بینی‌های عاقلانه در سخت ترین ایام و بحرانی ترین اوقان این مملکت را از خطرات بزرگ نجات داده‌اند (صحیح است) و ما را براه راست هدایت فرموده‌اند (صحیح است) و امرزو شاهراهی که برای ما ترسیم شده است شاهراهی است که مورد تأیید تمام مردم دنیا است (صحیح است) مطلب دوم این است که ما اگر رأی می‌دهیم باید این سه اصل تغییر بکند برای این است که کوچکترین احتمال خطری متوجه رژیم سلطنت و بقای سلطنت در این مملکت وجود نداشته باشد (صحیح است ـ احسنت) گو اینکه اکنون هم وجود ندارد لکن یک نوع شدت علاقه است که در قلب یک یک افراد مملکت وجود داشت و با این تصمیم عاقلانه این مطلب را هم انشاءالله حل کرد (صحیح است) مقام سلطنت مقامی است که بعنوان قاضی بعنوان هادی بعنوان نماینده اتحاد و ملیت ما باید همیشه مستقر و دائمی باشد وثانیه‌ای این مملکت نباید از مقام سلطنت دور باشد حال این مقام سلطنت بعنوان سلطان یا نیابت سلطنت باشد بهر صورت یک ثانیه صلاح نیست که در این مملکت چنین مقامی نباشد و به این علت است که ما می‌خواهیم که چنین تغییرات در این سه اصل داده بشود (احسنت) انشاءالله قانون اساسی ما مستحکم تر و مستقرتر و رژیم مشروطیت ما پایدارتر و محمکمتر باقی خواهد ماند انشاءالله (احسنت).
نایب رئیس ـ آقای رامبد بفرمائید.
رامبد ـ بنده باتفاق چند نفر از اعضای فراکسیون حزب مردم برای توسعه و گسترش حزب در استان مازندران در خارج از تهران بودم (حبیبی ـ قدمتان روی چشم) دیشب دیروقت دستور جلسه را با تلفن اطلاع دادند حقیقت را عرض کنم آنچه که بیشتر برای من ارزش داشت مشاهده احساسات این نمایندگانی که توی اتومبیل بودند با وجود عیبی که در لاستیک‌های اتومبیل بود خبط راهنمائی و رانندگی کردیم و با سرعت ۱۶۰ و ۱۸۰ مرا مجبور کردند که در این جلسه از راه برسیم و الساعه خاک آلود از راه رسیدیم (احسنت) شنیدم که جناب آقای فخر طباطبائی از طرف فراکسیون حزب مردم وظیفه ملی خودشان راعنوان کردند اینجا صحبت فراکسیون حزب مردم و فراکسیون اکثریت اقلیت نیست صحبت ملت ایران و مجلس ایران است اگر فردی از اکثریت هم در اینجا صحبت می‌کرد عین نظریات ایشان و نیت قلبی ما بود ولی بنده نخواستم که از این افتخار محروم بمانم و یک شکرگزاری است که در دو کلمه عرض می‌کنم نه تنها سوء تفاهمی نیست نه تنها یک فرد از ۲۷ میلیون جز دعای بشاهنشاه بر این که چقدر دوراندیش هستند، چقدر فکر ملت هستند قبل از این که فکر خودشان باشند هیچ مطلب دیگری نیست (صحیح است) امروز این مسافرتهائیکه شاهنشاه ما بخارج می‌کنند مگر در ما نگرانی تولید می‌کند؟ نه هر دفعه که تشریف می‌برند با یک ارمغان بیشتر، با یک افتخار بیشتر و با یک سربلندی بیشتر برای ملت ما بر می‌گردند (صحیح است) امروز دو مطلب در صفحه خدمتت این رادمرد بزرگ در تاریخ ایران ثبت خواهد شد یکی در عین توانائی و دانائی جبنة احترام خاصی که ایشان بقانون اساسی و مشروطیت ایران قائلند یکی دیگر این که حتی کمتر پدریست که در زندگی خانوادگی خود با وجود اینکه فرزند خودش را دوست دارد حاضر باشد که فکر کند ۱۲۰ سال دیگر اگر من نبودم تکلیف فرزند من چیست، اما ببینید مرحله از خود گذشتگی و دوراندیشی و ملت دوستی و وطن پرستی برای شاهشناه بچه اندازه ایست در صورتیکه بشکر خداوند از برکت نیت پاک و قلب خودش از توجهات خاص خداوندی که باید گفت فرد نظر کرده‌ای در این دنیاست وجود سالمی دارد و بطور قطع پیش بینی می‌کنیم که حداقل طولانی ترین عمر یک بشر که معروف است به ۱۲۰ سال ایشان هنوز ۷۰ ـ ۸۰ سال دیرگ سایه اش برروی این مملکت خواهد بود معهذا یک اصل را شاهنشاه هم مثل
+افراد مملکت میدانند تاریخ ۲۵۰۰ سلاه ایران نشان داد که ضامن استقلال ایران سلطنت است و بس (صحیح است) این بر همه ما روشن است بنابراین برای سلامت ما برای امنیت مملکت برای درست عکس نگرانی یعنی راحتی خیال همه ما با کمال سربلندی به این تصحیح و تکمیل قانون اساسی نه تغییر قانون اساسی، تصحیح و تکمیل رأی می‌دهیم و در دو کلام میگوئیم شاهنشاه سلامت همه ما بستگی به سلامت تو دارد از صمیم قلب سالهای متمادی شاید نزدیک بقرن که عمر طبیعی انسان است دوام سلطنت شخص تو شاهنشاه عزیز را از بارگاه الهی مسئلت مینمائیم و بعد از تو برای بازماندگان تو شاهنشاه بزرگ آرزومندیم که قرنها هم به این مملکت خدمت کنند (احسنت).
نایب رئیس ـ آقای دکتر یگانه بفرمائید.
دکتر یگانه ـ شور و احساسات پاک میهن پرستانه‌ای که امروز در سراسر صحنه مقدس مجلس شورای ملی طنین انداز بود مرا شخصاً بر این داشت که سخنی چند در این امر بعرض برسانم ضمن تقدیس از این توجه روحیه ملی که مبین احساسات ملت ایران است چند جمله‌ای هم در باره توضیح مطلبی که دولت بعرض رسانیده بود به استحضار برسانم البته به گفتة امیر مؤمنان دو نعمت مجهول است سلامتی وامنیت، امنیت بزرگترین موهبت الهی است ما خدا را شکر می‌کنیم که از یکی از بزرگترین مواهب طبیعی برخورداریم آنچه در پیشنهاد دولت به استحضار رسید تهیه موجبات کامل استقرار و تحکیم اصول مبانی مشروطیت سلطنتی کشور است (صحیح است) در واقع آن خصوصیت ممتازه‌ای که کشور از آن مستفید است استقرار و ثبات در کلیه امور و ثبات یعنی تسلسل مداوم برنامه‌ها ثبات یعنی تسلسل مداوم کارها و جایگزینی افراد بجای یکدیگر اینجا تمام آنست که در دستگاه اداری که کوچکترین واحد است ملاحظه میفرمائید تا برسیم به عالیترین مقام شامخ مملکت که همیشه باید مثل حارس و نگهبانی پشت سر هم مقامات عالیه مملکت برای حفظ این مشروطیت حمایت و مجاهدت بکنند در تأمین این منظورها بطوریکه عنوان شد واقعاً یک اصلاحی بود بر قانون اساسی، قانون اساسی که عقیده و وجدان همه ما است از بهترین قانونهای اساسی کشورهای مترقی است اگر مقایسه کنیم با تمام قوانین اساسی دنیا کمتر قانون اساسی است که کمتر از هر قانون اساسی دیگری مورد تجدید نظر قرار گرفته است (صحیح است) ولی طول زمان گاهی اقتضا می‌کند که در پاره‌ای از اصولش آن استحکامی که منظور نظر است به بهترین طریقی گنجانیده شود (پرویزی ـ تا بطرف کمال برود) تا بسرحد کمال برسد و چون در موردی که در روزگاران آینده مملکت و تاریخ آینده کشور ممکن است سلطان وقت به سن بیست سال نرسیده باشد و نایب السطنه‌ای باید امور مملکت را بعهده بگیرد استقرار و ثبات این بود که در درگاه سلطان عهد که ولایتعهد حضور دارند نایب السلطنه‌ای هم در حضورشان باشد که همیشه الهام بگیرند و در امور مملکت همیشه سه عنصر، سه اصل وحدت قوای سه گانه مملکت موجود باشند بطوریکه ملت ایران همیشه سرنوشت آینده خودش را معلوم بداند چون ممکن بود هر فاصله‌ای را با دنیای امروز و آینده، نشود آن فاصله را به چند روز جبران کرد همانطور که در تمام کشورهای راقیه معمول است همیشه در درگاه سلطان وقت نایب السلطنه و ولایتعهد وجود داشته چه بهتر که در کشور ما هم که همیشه عقیده بر ثبات و استقرار کارها است در درگاه حضرت سلطان وقت در وقتی که نایب السلطنه هست و ولیعهد به سن قانونی نرسیده این سه وجود مقدس باشد این بود که لایحه دولت تقدیم شد و البته این تصمیم را که ممکن است در قلب ما هر یک یک مژده‌ای شنیده‌ایم ولی مجلس مؤسسان خواهد بود که قطعاً آنها هم مصالح ملت ایران را کاملا مثل ما در نظر می‌گیرند و تصمیمی که قطع دارم در قلب ما از هم اکنون طنین انداز است و من تشکر می‌کنم از ساحت مقدس مجلس شورای ملی که چون هر وقت مسائل مربوط بقانون اساسی مطرح شده دو بار در تاریخ مشروطیت دو روح بزرگ بود یکی روح احساسات و شور و از طرف دیگر چون مصالح عالیه مملکت مطرح
+است روح دقت و امعان نظر کامل بنابراین این مطلبی که امروز عرضه شد به ساحت مقدس مجلس شورای ملی از یک طرف با روح شور و احساسات میهن پرستانه است و از جانب دیگر آن قوه واقعاً وطنپرستانه معان نظری که مجلس شورای ملی سرنوشت مملکت خودش را تعیین کند من ایمان دارم در پرتو این دو اصل مهم و فکر عالی این سرنوشت را تعیین خواهند فرمود و مجلس مؤسسان آینده هم مسلماً از الهامی که در قلب همه ما هم اکنون هست الهام خواهند گرفت و آیندگان هم مثل ما فکر خواهند کرد تشکر می‌کنم (احسنت ـ احسنت).
نایب رئیس ـ چون کسی دیگر تقاضای صحبت نکرده است چند نفر از آقایان نمایندگان به این اسامی آقایان: خواجه نوری ـ رامبد ـ فخر طباطبائی ـ سرتیپ پور تقاضا کرده‌اند که به این پیشنهاد دولت با ورقه رأی گرفته بشود بنابراین به پیشنهاد دولت دائر بر لزوم تشکیل مجلس مؤسسان برای تجدیدنظر در اصول ۳۸ و ۴۱ و ۴۲ متمم قانون اساسی با ورقه اخذ رأی بعمل می‌آید.
مهندس والا ـ در خود ماده الحاقیه بقانون اساسی نسبت بتشکیل مجلس مؤسسان صراحت دارد که باید دو ثلث آراء نمایندگن باشد بنابراین گرفتن رأی و اخذ آراء کتبی قبلا پیش بینی شده.
نایب رئیس ـ صراحت ندارد با ورق اخذ رأی می‌شود.
(اسامی نمایندگان بترتیب آتی وسیله مهندس صائبی (مشنی) اعلام و در محل نطق اخذ رأی بعمل آمد)
آقایان: مجید موسوی ـ دکتر کلالی ـ بالاخانلو ـ مهندس ریاحی ـ دکتر زعفرانلو ـ دکتر رهنوردی ـ خواجه نوری ـ دکتر عدل طباطبائی ـ مهندس عدلی ـ دکتر الموتی ـ کمانگر ـ آقایان ـ دکتر شفیع امین ـ محسنی ـ میرهادی ـ توسلی ـ اهری ـ صفی پور ـ اقبالی ـ بوشهری ـ دکتر امامی خوئی ـ مهندس صدقیانی ـ معتمدی ـ مرتضوی ـ دکتر اسدی ـ موقر ـ سلیمانی کاشانی ـ مهندس ارفع ـ دکتر عدل ـ ضابطی ـ دکتر بقائی یزدی ـ علی مرادی ـ موسوی کبیری ـ روستا ـ خانم نفیسی ـ حبیبی ـ ارسنجانی ـ موسوی ماکوئی ـ مکی فیصلی ـ کمالوند ـ میرافضل ـ دکتر غنی ـ مهندس آراسته ـ اوزارـ مهندس انصاری ـ رضوی ـ احتشامی ـ محدث زاده ـ خانم تربیت ـ کنگرلو ـ مهندس اسدی سمیع ـ دکتر وحید نیا ـ دکتر سعید حکمت ـ روحانی ـ دکتر مهذب ـ مهندس پروشانی ـ دکتر خطیبی ـ مهرزاد ـ مهندس بهبودی ـ طالب زاده ـ رودسری ـ باغمیشه ـ دکتررشتی ـ سرتیپ پور ـ دکتر مبین ـ ثامنی ـ صائبی ـ کیهان یغمائی ـ پزشکی ـ بانو جهانبانی ـ بانو دولتشاهی ـ دکتر رمضانی ـ دکتر حکیم شوشتری ـ طهماسبی ـ دکتر جعفری ـ زرگرزاده ـ صدری کیوان ـ مهندس والا ـ بانو ابتهاج سمیعی ـ فولادوند ـ ذبیحی سلطان احمدی ـ رهبر ـ یگانگی ـ رامبد ـ مهندس جلالی نوری ـ مهندس آصفی ـ تیمسار نکوزاد ـ امیر احمدی ـ البرزی ـ مهندس معینی ـ حقشناس ـ دکتر پورهاشمی ـ بخیتار بختیاریها ـ پاینده ـ دکتر اسفندیاری ـ ابراهیمی ـ جهانشاهی ـ نیری ـ مهندس جلالی ـ تیمسار حمکیمیان ـ متولی باشی ـ کلانتر هرمزی ـ دکتر مصباح زاده ـ زهتاب فرد ـ ظفر ـ سعید وزیری ـ دکتر اعتمادی ـ آموزگار ـ صادق احمدی ـ شیخ الاسلامی ـ دکتر یزدان پناه ـ موثقی ـ مصطفوی ـ دکتر کیان ـ رضوانی ـ پروین ـ شاخوئی ـ موسوی کبیری ـ فخر طباطبائی ـ لفوطی ـ نیاکان ـ هیراد ـ پژند ـ مبارکی ـ ساگینیان ـ اولیاء ـ بدر صالحیان ـ مهندس برومند ـ مافی ـ زند ـ دکتر مدنی ـ دکتر فربود ـ دکتر صاحبقلم ـ اقبالی ـ دکتر حسینی ـ حاذقی ـ ملکزاده آملی ـ دکتر سامی راد ـ میرزاختائی ـ دکتر نجیمی ـ مهندس زرآور ـ مهندس اخوان ـ ادیب سمیعی ـ کورس ـ مهندس مجتهدی ـ پورادبی ـ قاسم مرادی ـ تبریزی ـ فهیمی ـ ناروئی ـ دکتر حاتم ـ رجائی ـ دکتر صالحی ـ پرویزی ـ شکیبا ـ ایلخان ـ جاوید ـ زهتاب فرد ـ مهند کیا ـ مهندس صائبی ـ
+(آراء مأخوذه شماره شد و نتیجه بقرار زیر اعلام گردید).
آراء موافق ۱۶۱ رأی.
نایب رئیس ـ توجه بفرمائید پیشنهاد دولت راجع بلزوم تشکیل مجلس مؤسسان برای تجدید نظر در اصول ۳۸ و ۴۱ و ۴۲ متمم قانون اساسی به اتفاق آراء یعنی با ۱۶۱ رأی موافق از ۱۶۱ نفر عده حاضر در مجلس تصویب شد برای تصویب بمجلس سنا فرستاده می‌شود.
نمایندگان ـ مبارک است.
موافقین ـ آقایان:
زهتاب فرد ـ رهنوردی ـ دکتر رمضانی ـ خواجه نوری ـ مهندس آراسته ـ اولیاء‌ـ اوزار ـ بانو تربیت ـ بختیار بختیاریها ـ مهندس اسدی سمیع ـ مکی ـ فیصلی ـ موسوی ماکوئی ـ میرهادی ـ معتمدی ـ دکتر مبین ـ شاخوئی ـ حکمت یزدی ـ باغمیشه ـ متولی باشی ـ صائبی ـ مهندس ارفع ـ کمالوند ـ دکتر بقائی یزدی ـ روستا ـ موسوی کبیری ـ سرتیپ پور ـ پزشکی ـ مهندس برومند ـ ارسنجانی ـ سعید وزیری ـ بانو جهانبانی ـ ذبیحی سلطان احمدی ـ سلیمانی کاشانی ـ ظفر ـ فولادوند ـ لفوطی ـ پژند ـ دکتر صاحبقلم ـ فخر طباطبائی ـ دکتر حکیم شوشتری ـ صدری کیوان ـ مهندس صدقیانی ـ ضابطی طرقی ـ دکتر حکمت ـ حبیبی ـ طهماسبی ـ هیراد ـ زرگر زاده ـ صادق احمدی ـ دکتر اسدی ـ مهندس انصاری ـ دکتر غنی ـ بانو ابتهاج سمیعی ـ کیهان یغمائی ـ مهندس والا ـ دکتر یگانگی ـ بانو نفیسی ـ موقر ـ ناروئی ـ مرتضوی ـ علی مرادی ـ طالب زاده ـ مهندس پروشانی ـ دکتر مهدیزاده ـ دکتر رشتی ـ مهندس مجتهدی ـ مافی یزدان پناه ـ مهندس معینی ـ غلام نیاکان ـ دکتر جعفری ـ کورس ـ مهندس ریاحی ـ روحانی ـ البرزی ـ پروین ـ دکتر اعتمادی ـ مهندس آصفی ـ امیر احمدی ـ دکتر کیان ـ توسلی ـ شیخ الاسلامی ـ ادیب سمیعی ـ میرزا ختائی ـ مهندس جلالی ـ فهیمی ـ کلانتر هرمزی ـ احتشامی ـ زند ـ رامبد ـ جهانشاهی ـ رهبر ـ مهندس کمانگر ـ دکتر مدنی ـ دکتر زعفرانلو ـ مهندس عدلی ـ موسوی ـ بالاخانلو ـ بوشهری ـ بانو دکتر دولتشاهی ـ ابراهیمی ـ دکتر امین ـ دکتر امامی خوئی ـ حقشناس ـ پاینده ـ سرلشکر نکوزاد ـ ساگینیان ـ رضوی ـ کنگرلو ـ مبارکی ـ دکتر رضوانی ـ دکتر نجیمی ـ ایلخان ـ مهندس زرآور ـ مهندس اخوان ـ دکتر عدل طباطبائی ـ محمدرضا ثامنی ـ حاذقی ـ ملکزاده آملی ـ محسنی مهر ـ دکرت مصباح زاده ـ بدر صالحیان ـ نیری ـ مهرزاد ـ محدث زاده ـ تبریزی ـ دکتر صالحی ـ دکتر سامی راد ـ اقبالی ـ دکتر اسفندیاری ـ آموزگار ـ دکتر حسینی ـ شفیعی پور کرمانی ـ شکیبا ـ جاوید ـ دکتر وحیدنیا ـ تهرانی ـ رجائی ـ قاسم مرادی ـ مهندس کیا ـ دکتر سعید ـ دکتر حاتم ـ مهندس صائبی ـ پرویزی ـ مهندس جلالی نوری ـ مهندس بهبودی ـ دکتر مهذب ـ دکتر خطیبی ـ دکتر عدل ـ میرافضل ـ آقایان ـ صفی پور ـ اهری ـ دکتر الموتی ـ مصطفوی نائینی ـ سرتیپ حکیمیان ـ دکتر موثقی ـ پورادبی ـ دکتر پورهاشمی ـ دکتر فربود ـ دکتر کلالی.
۷ ـ تقدیم سه فقره صورت دیون بوسیله آقای دکتر یگانه وزیر مشاور
نایب رئیس ـ آقای دکتر یگانه بفرمائید.
دکتر یگانه (وزیر مشاور) ـ بنده الهامی که گرفتم از فرموده یکی از نمایندگان محترم مجلس بود که این رأی رأی قاطبه ملت ایران بود که اعلام شد و بسیار متشکرم ضمناً با اجازه مقام ریاست سه پیشنهاد راجع به دیون بلامحل وزارت دارائی و اداره کل گمرکات و سازمان جنگلبانی است که برای تصویب بکمیسیون بودجه مجلس شورای ملی ارجاع خواهند فرمود تقدیم می‌کنم.
نایب رئیس ـ بکمیسیون بودجه ارجاع می‌شود.
+۸ ـ تقدیم یک فقره لایحه بوسیله آقای معاون وزارت کشور
نایب رئیس ـ آقای سراج حجازی بفرمائید.
سراج حجازی (معاون وزارت کشور) ـ مادة واحده‌ای است مربوط بحق لیسانس افسران بازنشسته ژاندارمری کل کشور که در قانون بودجه در تبصره ۵۹ منظور نداشتند باین مناسبت مادة واحده‌ای تهیه شده که تقدیم می‌شود که شامل افسران بازنشسته هم بشود.
نایب رئیس ـ بکمیسیونهای مربوط ارجاع می‌شود.
۹ ـ اعلام وصول دو فقره لایحه قانون اصلاحی از مجلس سنا
نایب رئیس ـ دو لایحه از مجلس سنا رسیده است قرائت می‌شود.
(بشرح زیر خوانده شد)
ریاست محترم مجلس شورای ملی
گزارش کمیسیون شمارة ۶ در خصوص لایحه شمارة ۱۷۵۱۴ مورخ ۴۵/۸/۳ دولت راجع بحفظ نباتات که ضمن مراسله شمارة ۹۱۱/۴۸۸۴۵ ل ق مورخ ۱۳۴۵/۱۰/۲۸ از آن مجلس محترم بمجلس سنا ارسال شده بود در جلسه روز دوشنبه ۱۵ اسفند ما ه ۱۳۴۵ مطرح و مورد شور واقع شد و یک فوریت برای آن پیشنهاد گردید و بدواً فوریت اول و بعداً لایحه مزبور به تصویب مجلس سنا رسید.
اینکه لایحه قانون مزبور که اصلاح شده است برای تصویب مجدد به پیوست ارسال می‌شود.
رئیس مجلس سنا ـ مهندس شریف امامی
ریاست محترم مجلس شورای ملی
گزارش کمیسیون شمارة ۲ در خصوص لایحه شمارة ۱۰۴۱۵/۲۵۰۲۹ ـ ۱۳۴۲/۹/۳۰ دولت (مربوط بتصوینامه‌ها) راجع باجازه خرید مستقیم دارو و وسایل بیمارستانی وزارت جنگ که ضمن مرقومه شمارة ۳۶۲۴ ـ ۴۳/۵/۱ از آن مجلس محترم بمجلس سنا ارسال شده بود در جلسه روز دوشنبه پانزدهم اسفند ماه ۱۳۴۵ مطرح و مورد شور واقع و بتصویب مجلس سنا رسید.
اینک لایحه قانون مزبور که عنوان و متن آن اصلاح شده است به پیوست ارسال می‌شود.
رئیس مجلس سنا ـ مهندس شریف امامی
نایب رئیس ـ برای رسیدگی به اصلاحات مجلس سنا به کمیسیونهای مربوط فرستاده می‌شود.
۱۰ ـ قرائت دستور جلسه بعد
نایب رئیس ـ دستور جلسه آینده قرائت می‌شود.
(بشرح زیر خوانده شد)
دستور جلسه ۳۴۴
روز سه شنبه ۱۳۴۵/۱۲/۲۳
۱ ـ گزارش شور دوم لایحه سازمان نمایشگاههای وزارت اقتصاد. شماره چاپ ۲۲۱۶.
۲ ـ گزارش شور دوم لایحة واگذاری ۱۰۲ صندوق لوازم جراحی و بیمارستانی بدانشگاه ملی، شمارة چاپ ۲۲۱۴
۳ ـ گزارش شور اول لایحه اصلاح موادی در قانون استخدام نیروهای مسلح شاهنشاهی، شماره چاپ ۲۲۱۵
۴ ـ گزارش شور دوم لایحه صید و شکار شمارة چاپ ۲۲۱۷
۵ ـ گزار شور اول لایحة انتخابات مجلس مؤسسان. شمارة چاپ ۲۲۱۸
۱۱ ـ تقدیم و قرات یک فقره طرح قانونی بوسیله آقای فلیکس آقایان
نایب رئیس ـ آقای فلیکس آقایان بفرمائید.
فلیکس آقایان ـ طرحی است به امضاء نمانیدگان تقدیم می‌شود و تقاضای تصویب آنرا داریم.
نایب رئیس ـ برای اطلاع نمایندگان محترم خوانده می‌شود.
(بشرح زیر خوانده شد)
امضاء کنندگان ذیل طرح قانونی زیر را تقدیم و تقاضای تصویب آنرا می‌نمایند.
+ماده واحده ـ هر کس بتواند با اقدام فوری خود از وقع جنحه یا جنایتی علیه جان افراد جلوگیری نماید بدون اینکه با این عمل خطری متوجه وی یا دیگران بشود و از اقدام خودداری کند به حبس تأدیبی از ۶ ماه تا ۳ سال و یا جریمه نقدی از ۵۰۰۰ الی ۵۰۰۰۰ ریال و یا بهر دو مجازات محکوم خواهد شد.
مجازات فوق در مورد کسانیکه از کمک بشخصی که در خطر است و احتیاج بکمک فوری دارد خودداری نمایند بشرط اینکه خطری متوجه آنها یا دیگران نباشد نیز اعمال خواهد شد.
فلیکس آقایان ـ دکتر عدل طباطبائی ـ شیخ الاسلامی ـ دکتر وحید نیا ـ دکتر محمد رضوانی ـ مهندس جلالی ـ نوری ـ دکتر غلامرضا عدل ـ خانم تربیت ـ ساگینیان ـ صادق احمدی پزشکی و چند امضاء لایقرء.
نایب رئیس ـ به کمیسیونهای مربوط ارجاع می‌شود.
۱۲ ـ تعیین موقع جلسه بعد ـ ختم جلسه
نایب رئیس ـ با اجازه خانمها و آقایان جلسه امروز را ختم می‌کنیم جلسه آینده به ساعت ۹ صبح روز سه شنبه بیست و سوم اسفند ماه موکول می‌شود.
(ساعت یازده و پنجاه و پنج دقیقه صبح جلسه ختم شد)
نایب رئیس مجلس شورایملی ـ دکتر حسین خطیبی