مذاکرات مجلس شورای ملی ۲۱ اسفند ۱۳۳۹ نشست ۵
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری بیستم | تصمیم‌های مجلس | قوانین انقلاب شاه و مردم |
جلسه پنجم
مذاکرات مجلس شورای ملی
صورت مشروح مذاکرات مجلس روز یکشنبه بیست و یکم اسفندماه ۱۳۳۹
فهرست مطالب:
۱ـ قرائت اسامی غائبین جلسه قبل
۲ـ اجرای مراسم تحلیف بوسیله سه نفر از آقایان نمایندگان
۳ـ تصویب نمایندگان آقای امیرهوشنگ مقدم از طارم
۴ـ معرفی هیأت وزیران و تقدیم برنامه دولت بوسیله آقای مهندس شریف‌امامی
۵ ـ تعیین موقع و دستور جلسه بعد ـ ختم جلسه
(مجلس دو ساعت پیش از ظهر به ریاست آقای سردار فاخر حکمت تشکیل گردید)
- قرائت اسامی غائبین جلسه قبل
۱ـ قرائت اسامی غائبین جلسه قبل
رئیس ـ صورت غائبین جلسه پیش قرائت می‌شود (به شرح زیر قرائت شد)
غائبین بااجازه آقایان: پردلی‌ـ ظفر‌ـ توسلی‌ـ باقرزاده‌ـ دکتر سنگ‌ـ قوامی‌ـ دکتر اسدی‌ـ طهماسبی‌ـ محمودی‌ـ اکبر‌ـ سرتیپ‌زاده‌ـ صادق بوشهری‌ـ بهبهانی‌ـ خلعتبری‌ـ حکیمی
غائبین بی‌اجازه آقایان: دکتر حاتم‌ـ هدی‌ـ اعظم زنگنه‌ـ دادخواه‌ـ دکتر دفتری‌ـ رشیدیان‌ـ صالح‌ـ مهندس فیروز
رئیس ـ امروز هم متأسفانه صورت مجلس نیست بری اینکه چاپخانه‌ای که داده‌اند کارها را انجام نداده اول به چاپخانه بانک داده بودند نتوانست انجام بدهد بعد به چاپخانه دیگر داده‌اند آن هم نتواسنته کار را انجام بدهد حالا من سعی می‌کنم که به چاپخانه‌ای بدهیم که زودتر کار را انجام بدهند الآن سه جلسه است که صورتجلسه حاضر نیست.
- اجرای مراسم تحلیف بوسیله سه نفر از آقایان نمایندگان
۲ـ اجرای مراسم تحلیف بوسیله سه نفر از آقایان نمایندگان
(در این موقع کلام‌الله مجید را با احترامات لازمه به تالار جلسه آورده و عموم حضار قیام نمودند)
رئیس ـ آقای فیلیکس آقایان
(آقای فیلیکس آقایان قسم‌نامه را به شرح ذیل قرائت و امضاء نمودند)
- من که در ذیل امضاء می‌نمایم خداوند را به شهادت می‌طلبم و در مقابل قرآن مجید به انجیل قسم یاد می‌کنم مادام که حقوق مجلس و مجلسیان مطابق قانون اسامی محفوظ و مجری است تکالیفی را که به من رجوع شده است مهماامکن با کمال راستی و درستی و جد و جهد انجام داده و نسبت به اعلیحضرت شاهنشاه متبوع، عادل، مفخم خود صدیق و راستگو باشم و به اساس سلطنت و حقوق ملت خیانت ننمایم و هیچ منظوری نداشته باشم جز فواید و مصالح دولت و ملت ایران.
رئیس ـ آقای پردلی
(آقای پردلی قسم‌نامه را به شرح ذیل قرائت و آقای رامبد عیناً تکرار نموده و قسم‌نامه را امضاء نمودند) ما که در ذیل امضاء می‌نمائیم خداوند را به شهادت می‌طلبیم و به قرآن قسم یاد می‌کنیم مادام که حقوق مجلس و مجلسیان *مطابق قانون اساسی محفوظ و مجری است تکالیفی را که به ما رجوع شده است مهماامکن با کمال راستی و درستی و جد و جهد انجام داده و نسبت به اعلیحضرت شاهنشاه متبوع، عادل، مفخم خودمان صدیق و راستگو باشیم و به اساس سلطنت و حقوق ملت خیانت ننمائیم و هیچ منظوری نداشته باشیم جز فواید و مصالح دولت و ملت ایران.
- تصویب اعتبارنامه آقای امیرهوشنگ مقدم از طارم
۳ـ تصویب اعتبارنامه آقای امیرهوشنگ مقدم از طارم
رئیس ـ آقای دکتر تفضلی
(آقای دکتر تفضلی گزارش شعبه دائر به انتخابات طارم و نمایندگی آقای امیرهوشنگ مقدم را به شرح ذیل قرائت نمودند)
- محتویات پرونده انتخابات طارم (ارمغان خانه) در دوره بیستم قانونگذاری حاکی است که در تاریخ ۱۰/۲۵ برحسب دعوت فرماندار ۳۶ نفر از طبقات شش‌گانه و معتمدین محل در عمارت فرمانداری تشکیل جلسه داده و اعضاء اصلی و علی‌البدل انجمن نظارت انتخابات را از بین خود تعیین کردند ـ انجمن پس از انتخاب هیأت رئیسه و تشکیل انجمنهای فرعی و انجام سایر تشریفات قانونی روزهای ۳۰ دی‌ماه و اول بهمن‌ماه ۳۹ را جهت توزیع تعرفه و اخذ رأی تعیین و اعلام داشته است و پس از اخذ و قرائت آراء آقای امیرهوشنگ مقدم به اکثریت ۳۸۶۰ از مجموع ۴۰۳۲ رأی مأخوذه به نمایندگی مجلس شورای ملی انتخاب شده است و چون در هفته وصول شکایات هیچگونه اعتراض به دفتر انجمن واصل نگردیده در تاریخ ۳۹/۱۱/۱۱ اعتبارنامه بنام ایشان صادر و انحلال خود را اعلام داشته است. شعبه اول در جلسه ۳۹/۱۲/۱۷ پرونده مزبور را مورد رسیدگی قرار داد و چون در مدت تسلیم شکایات به مجلس شورای ملی هیچگونه شکایتی تقدیم نگردیده و انتخابات طبق موازین قانونی انجام یافته است جریان انتخابات و نمایندگی آقای امیرهوشنگ مقدم را تأیید کرد و اینک گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.
رئیس ـ مخالفی نیست. تصویب شد.
رئیس ـ نمایندگی آقای مقدم تصویب شد (نمایندگان ـ مبارک است) چون اول جلسه است باید عرض کنم که برای جلسه دیگر باید دو نفر برای نظارت اندوخته اسکناس از مجلس تعیین شود و دو نفر هم برای شورای عالی نفت و یکی هم برای بیمه‌های اجتماعی البته در خارج باید مقدمات آن انجام شود امروز در دستور نیست خواستم به اطلاع آقایان برسانم اگر لازم باشد افراد آن را در نظر بگیرند که در جلسه آینده انتخاب شود. دو نفر برای اندوخته اسکناس دو نفر برای شورای عالی نفت یک نفر هم برای بیمه‌های اجتماعی بعد از اینکه جلسه تمام شد آقایان ممکن است شعب را تشکیل بدهند و کمیسیون‌ها را انتخاب کنند فردا هم هیأت رئیسه خود را انتخاب کنند (یک نفر از نمایندگان ـ شعبه‌ها برای فردا دعوت شده‌اند) اگر امروز وقت بود آقایان انتخاب می‌کنند کار دیگری امروز نداریم فقط معرفی هیأت دولت است که بعمل خواهد آمد عجالتاً ده دقیقه تنفس داده شود.
(مجلس در ساعت ده و شش دقیقه به عنوان تنفس تعطیل و در ساعت ده و نیم مجدداً تشکیل گردید).
- معرفی هیأت وزیران و تقدیم برنامه دولت بوسیله آقای مهندس شریف‌امامی نخستوزیر
۴ـ معرفی هیأت وزیران و تقدیم برنامه دولت بوسیله آقای مهندس شریف‌امامی نخستوزیر
رئیس ـ آقای نخستوزیر بفرمائید. ریاست محترم مجلس شورای ملی
اکنون که برای دومین بار به فرمان مطاع مبارک ملوکانه مأمور تشکیل دولت شده‌ام از خداوند قادر متعال مسئلت می‌نمایم که در انجام این وظیفه خطیر و سنگین توفیق کامل حاصل نموده و در این مکان مقدس و در محضر نمایندگان محترم اطمینان می‌دهم که تمام مساعی و تجارب و توانائی و هم خود را در راه خیر و صلاح و سعادت و رفاه مردم و تأمین منافع ملی و مملکتی بکار برده و با ایمانی راسخ و عقیده‌ای ثابت در رفع مشکلات سیاسی اجتماعی و اقتصادی موجود مجاهدت تام بعمل آورم.
بدیهی است وصول به این هدفها جز با عنایت کردگار توانا و توجهات مخصوص شاهنشاه بزرگوار و پشتیبانی و همکاری نمایندگان محترم مقدور و میسر نخواهد بود امیدوارم با نیت پاک و قصد خدمت و اتحاد و یگانگی ما را لیاقت آن باشد که با این نعمتهای بیکران خداداد که در این سرزمین موجود است بتوانیم با سعی و کوشش خود رفاه و آسایش مردم این کشور را بیشتر فراهم نموده و مملکت را آبادتر و افراد آن را خوشبخت‌تر و سعادتمندتر بنمائیم و بخوبی از عهده مسؤولیت بزرگی که در مقابل نسلهای بعد و تاریخ داریم برآئیم.
اینک هیأت وزیران را به مجلس محترم شورای ملی به شرح زیر معرفی نموده و برنامه دولت را تقدیم می‌دارد:
کابینه مهندس شریف امامی نخستوزیر
۱ـ جناب آقای دکتر محمد سجادی نایب نخستوزیر ـ و سرپرست امور اقتصادی.
۲ـ جناب آقای احمد آرامش وزیر مشاور ـ و قائم‌مقام نخستوزیر در سازمان برنامه.
۳ـ جناب آقای دکتر جهانشاه صالح ـ وزیر فرهنگ.
۴ـ جناب آقای مهندس مهدوی ـ وزیر کشاورزی.
۵ ـ تیمسار سپهبد نقدی ـ وزیر جنگ.
۶ ـ جناب آقای دکتر پورهمایون ـ وزیر بازرگانی.
۷ـ جناب آقای دکتر اعتبار ـ وزیر پست و تلگراف و تلفن.
۸ ـ جناب آقای اشرف احمدی ـ وزیر مشاور و معاون نخستوزیر.
۹ـ جناب آقای دکتر طاهر ضیائی ـ وزیر صنایع و معادن.
۱۰ـ جناب آقای دکتر احمدعلی بهرامی ـ وزیر کار.
۱۱ـ جناب آقای ویشکائی ـ وزیر گمرکات و انحصارات.
۱۲ـ جناب آقای بهنیا ـ وزیر راه.
۱۳ـ جناب آقای عبدالباقی شعاعی ـ وزیر دارائی.
۱۴ـ جناب آقای قدس نخعی ـ وزیر امور خارجه.
۱۵ـ جناب آقای محمدعلی ممتاز ـ وزیر دادگستری.
۱۶ـ تیمسار سپهبد عزیزی ـ وزیر کشور.
۱۷ـ جناب آقای دکتر آشتیانی ـ وزیر بهداری.
سیاست داخلی برنامه دولت
در مورد سیاست داخلی برنامه دولت عبارتست از:
۱ـ تعقیب برنامه تثبیت اقتصادی که اصول آن بدین شرح است:
الف ـ موازنه جمع و خرج مملکت و سعی در افزایش درآمد از طریق وصول صحیح مالیاتها و حذف هزینه‌های زاید و بیهوده و صرفه‌جوئی کامل در هزینه‌های عمومی کشور به نحوی که موجبات تعادل بودجه و سلامت وضع مالی کشور تأمین گردد.
ب ـ اقدام به تکثیر تولیدات اعم از صنعتی یا کشاورزی از طریق ترغیب افراد به سرمایه‌گذاری در امور تولیدی و تأسیس شرکتهای تعاونی و افزایش سطح کشت مزروع و استفاده بیشتر از زمینهای زیر کشت بطوری که با اجراء برنامه صحیح مکانیزه کردن زراعت و استفاده از کود شیمیائی اصلاح بذر و احداث تعداد کثیری چاههای عمیق بتوان در مدت کوتاهی تولید را به نسبت قابل توجهی افزایش داد.
ج ـ تأمین موازنه پرداختهای ارزی که درحقیقت راهنمای واقعی جریان امور اقتصادی و تجارتی کشور است.
د ـ مراقبت در تصمیم صحیح اعتبارات بانکها و تخصیص قسمت عمده آنها به کارهای تولیدی اعم از صنعتی یا کشاورزی بطوری که توسعه اعتبارات در آینده همگام با بسط اقتصادی کشور باشد.
ه ـ توجه خاص به افزایش حجم صادرات کشور و استخراج معادن و تکثیر تولیدات دام برای تحصیل مقدار ارز بیشتر.
و ـ از بدهی دولت به بانک ملی ایران در سال ۱۳۴۰ تا میزان دوهزار و پانصد میلیون ریال کسر و به اعتباراتی که در کارهای تولیدی مصرف می‌شود تخصیص داده خواهد شد.
ز ـ برای اینکه از تقلیل هزینه‌های عمرانی اجتناب شود دولت مصمم است مبلغ هفتصد و پنجاه میلیون ریال در سال ۱۳۴۰ و چهارصد و پنجاه میلیون ریال در نیمه اول سال ۱۳۴۱ به سازمان برنامه کمک نماید چنانکه در سال جاری هم هفتصد و پنجاه میلیون ریال کمک شده است ـ سازمان برنامه نیز هشتصد میلیون ریال در سال ۱۳۴۰ و پانصد میلیون ریال در نیمه سال ۱۳۴۱ از قروض خود به بانک ملی پرداخت خواهد نمود.
ح ـ با تبعیت از اصل آزادی و ارادات و مبادلات ارزی برای بعضی از اقلام کالاها که تجملی و غیرضروری بشمار می‌روند مقررات متناسب و محدودیتهائی ایجاد و برای یک طبقه از کالاها به منظور حمایت از مصنوعات مشابه در داخل کشور سود بازرگانی تعیین می‌شود و برای پرداختهای ارزی غیر بازرگانی صرفه‌جوئی‌های لازم ادامه خواهد داشت.
۲ـ ادامه برنامه توسعه صنعت و حمایت از صنایع داخلی موجود کمک و اقدام به ایجاد صنایع جدید ـ تسهیل در سرمایه‌گذری و استفاده از کمکهای فنی خارجی و مراقبت در اجرای برنامه‌های عمرانی کشور.
۳ـ حفظ و نگاهداری راهها و پلهای موجود و ایجاد راههای مورد احتیاج از نظر تجارتی و عمرانی بطوری که مناطق حاصلخیز کشور به مرکز دهستانها مرتبط شده و حداکثر بهره‌برداری از زمینهای مثمر مملکت امکان‌پذیر گردد.
۴ـ ایجاد همکاری و هماهنگی بین دستگاههای مختلف اقتصادی اعم از بازرگانی و کشاورزی و صنایع و دستگاههای مواصلات و ارتباطات.
۵ ـ تهیه طرح برنامه پنجساله که هدف اصلی آن افزایش درآمد ملی و توزیع عادلانه آن بین مردم و بالاخص ترقی سطح زندگانی ساکنین روستاها و بخشها بوده تا از مهاجرت از دهات و هجوم به شهرستانها به طریق عملی جلوگیری شود.
۶ ـ توسعه فرهنگ و فراهم نمودن وسائل کار دانشگاهها و تأسیس مدارس حرفه‌ای برای تهیه نیروی انسانی یعنی افراد آزموده از نظر فنی چه در رشته صناعت و چه در امور کشاورزی بطوری که برای جمعی از جوانان کشور کار مفید تولیدی تهیه گردد.
۷ـ اقدام در تشکیل انجمنهای شهر در شهرهائی که در حال حاضر فاقد انجمن می‌باشند و همچنین اصلاح و تکمیل قانون فعلی انجمنهای شهر و اهتمام در واگذاری تدریجی امور مردم به مردم بالاخص در قسمت بهداری و تعلیمات ابتدائی.
۸ ـ تقویت قوه قضائیه به منظور بسط امنیت فردی و اجتماعی و تسریع در امور دادرسی و همچنین رفع نواقص قوای انتظامی.
۹ـ مراقبت تام در اجرای صحیح قانون کار و بیمه‌های اجتماعی و اتخاذ تدابیر لازم برای تأمین بیشتر رفاه طبقه کارگر.
۱۰ـ تقدیم لایحه اصلاح قانون انتخابات به منظور رفع نواقص موجود در قانون فعلی.
۱۱ـ تقدیم قانون استخدام کشوری به منظور رفع تبعیضات حقوقی و روشن کردن وضع کلیه مستخدمین و رعایت اصول در استخدام دولت.
سیاست خارجی
برنامه دولت در سیاست خارجی پیروی از منشور ملل متحد و پشتیبانی از اقداماتی است که برای تحکیم اصول آن منشور و تأمین صلح بکار می‌رود و با توجه به این اصل که تعهدات و قراردادهای موجود خود را محترم دانسته و نسبت به پیمانهای تدافعی که براساس ماده ۵۱ منشور ملل متحد منعقد نموده وفادار خواهد ماند. هدف دیگری که در سیاست خارجی مقصود دولت می‌باشد مجاهدت برای توسعه و تحکیم بیشتر مناسبات دوستانه و حسن همجواری و ایجاد حسن تفاهم با کلیه همسایگان است و برای انجام این منظور هر فرصتی که دست دهد مغتنم خواهد شمرد. در قسمت روابط با همسایگان لازم است به استحضار برسانم که با دولت ترکیه و دولت پاکستان که مناسبات دوستانه و عمیق و ناگسستنی داریم و از متحدین باارزش ما هستند روابط ما روی اصول محکم و پابرجائی مستقر بوده و با هر دو دولت حسن تفاهم و یگانگی و اعتماد کامل موجود می‌باشد.
با همسایه دیگر ما افغانستان علائق دیرین و فراوان و ریشه‌داری همواره موجب آن بوده است که خواستار روابط نزدیک و برادرانه‌ای باشیم (خزیمه‌علم ـ احسنت ـ ان‌شاءالله) و آرزومندیم که مناسبات بین طرفین روزبروز توسعه بیشتری یابد و تنها مشکلی که هنوز بین ایران و افغانستان معوق مانده از روی انصاف و عدالت و بطور مرضی‌الطرفین خاتمه پیدا نماید. سال گذشته در اسفندماه سردار محمدداودخان صدراعظم افغانستان به تهران مسافرت نمودند و اینجانب به عنوان بازدید در آذرماه سال جاری به کابل عزیمت نمودم و از این سفر و دیدار رجال افغانی و موافقتهائی که در آنجا بعمل آمد نهایت خوشوقتی حاصل است.
اینگونه مسافرتها کمک بسزائی در ایجاد حسن‌تفاهم و صمیمیت داشته و لازم است برای استحکام آن کوششهای لازم بعمل آید البته در پرتو محیط و داد و حسن تفاهم می‌توان امیدوار به حل هرگونه مشکلی گردید.
با دولت و ملت همکیش و برادر عراق طالب مناسبات حسنه و صمیمانه بوده و سعادت و ترقی برادران عراقی خود را همواره آرزومندیم متأسفانه مورد اختلافی بین ایران و عراق از سالها پیش باقی مانده که بیم آن می‌رفت هرآن موجب تیرگی روابط گردد ولی خوشبختانه درنتیجه حسن‌نیت طرفین اخیراً توافق حاصل شد که کلیه اختلافات دیرین از طریق مذاکره بین دو هیأت ایرانی و عراقی حل و فصل شود و این پیشرفت موجب کمال خوشوقتی است.
راجع به همسایه بزرگ ایران یعنی اتحاد جماهیر شوروی علاقه‌مند هستیم که روابط دوستانه و حسن همجواری که متکی به اصول احترام متقابل باشد بوجود آید اگر مدت کوتاهی در اثر سوءتفاهمات در مناسبات بین ایران و شوروی تیرگی حاصل شده بود خوشبختانه اینک قرائن و علائمی که از بهبود آن حکایت دارد پدیدار گشته است بطوری که استحضار دارند قرار است اینجانب به منظور تبلیغ حسن‌نیت در رأی هیأتی رهسپار مسکو شوم و امیدوارم در تعقیب این سفر محیط دوستانه و پر از اعتماد جایگیزین سوءتفاهمات گذشته بشود.
با دولت کشورهای متحد آمریکا روابط ما بسیار نزدیک و صمیمانه است و ملت ایران کمکهای معنوی و مادی آمریکا را فراموش ننموده و سیاست آن دولت را که به منظور تقویت مبانی صلح و تأمین آزادی می‌باشد با دیده تحسین می‌نگرد.
روابط ما با دولت انگلستان که متحد ایران می‌باشد براساس احترام متقابل و تشریک مساعی استوار و کاملاً دوستانه است و نمونه بارز آن مسافرت علیاحضرت ملکه انگلستان به ایران و استقبال و پذیرائی بسیار گرم ملت و دولت ایران از معظم‌لها می‌باشد. بدیهی است دولت سعی خواهد نمود که با کلیه ممالک بالاخص دول همکیش اسلامی روابط دوستانه خود را بسط داده و آن را مستحکم سازد.
البته هرگاه راجع به مواد برنامه توضیحات بیشتری خواسته شود در موقع طرح آن به استحضار نمایندگان محترم خواهد رسید. امیدوارم با عنایت پروردگار و تأییدات شاهنشاه و پشتیبانی نمایندگان محترم و همکاری قاطبه هموطنان توفیق خدمت حاصل و در انجام وظایف خود شایستگی ابراز اعتماد را داشته باشیم.
- تعیین موقع و دستور جلسه بعد ـ ختم جلسه
رئیس ـ برنامه دولت برای چاپ و توزیع فرستاده می‌شود که در جلسه بعد مطرح شود.
جلسه فعلاً ختم می‌شود و جلسه آینده روز سه‌شنبه خواهد بود.
(مجلس یکساعت و یک ربع قبل از ظهر ختم شد.)
رئیس مجلس شورای ملی ـ رضا حکمت