مذاکرات مجلس شورای ملی ۲۱ اسفند ۱۳۳۷ نشست ۲۸۳

مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری نوزدهم

تصمیم‌های مجلس مجلس شورای ملی مذاکرات دوره قانونگذاری نوزدهم

قوانین برنامه‌های عمرانی کشور مصوب مجلس شورای ملی

نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری نوزدهم

مذاکرات مجلس شورای ملی ۲۱ اسفند ۱۳۳۷ نشست ۲۸۳

روزنامه رسمی کشور شاهنشاهی ایران

شامل: کلیه قوانین مصوبه و مقررات - گزارش کمیسیون‌ها - صورت مشروح مذاکرات مجلس - اخبار مجلس - انتصابات - آگهی‌های رسمی و قانونی

شماره

شنبه ماه ۱۳۳۷

سال چهاردهم

شماره مسلسل

دوره نوزدهم مجلس شورای ملی

مذاکرات مجلس شورای ملی

مشروح مذاکرات مجلس شورای ملی، دوره‏۱۹

جلسه: ۲۸۳

صورت مشروح مذاکرات مجلس روز پنجشنبه بیست و یکم اسفندماه ۱۳۳۷

فهرست مطالب:

۱- طرح صورت مجلس

۲- بیانات قبل از دستور آقایان بهبهانی- صارمی- رامبد

۳- تقدیم یک فقره طرح قانونی به قید دو فوریت به وسیله آقای دکتر دادفر

۴- اعلام تصویب صورت مجلس‏

۵- اعلام وصول لایحه راجع به کارشناسان رسمی از مجلس سنا

۶- مذاکره در گزارش کمیسیون محاسبات راجع به بودجه سال‏های ۱۳۳۷ و ۳۸ مجلس شورای ملی‏

۷- طرح و تصویب دوفوریت طرح پیشنهادی راجع به اجازه اجرای موقت لایحه به اجازه اجرای موقت لایحه سازمان و وزارتخانه‏ها

۸- تعیین موقع و دستور جلسه بعد- ختم جلسه‏

مجلس یک ساعت پیش‏ازظهر به ریاست آقای عماد تربتی (نایب رئیس) تشکیل گردید.

۱- طرح صورت مجلس‏

نایب رئیس- صورت غایبین جلسه قبل قرائت می‌شود.

(به ‏شرح زیر خوانده شد)

غایبین بااجازه- آقایان: امید سالار سعیدی- جلیلوند- صدرزاده- خزیمه علم- کدیور- صادق بوشهری- محمود عرب شیبانی- برومند- دهقان- اخوان- دولتشاهی- دولت‏آبادی- دکتر جهانشاهی- سنندجی- اورنگ- مهندس دهستانی- کورس- مهندس بهبودی- صراف‏زاده.

غایبین بی‌اجازه- آقایان: دکتر طاهری- اریه- دکتر فریدون افشار- قرشی. ‏

دیرآمده با اجازه- آقای خلعتبری‏

نایب رئیس- اعتراضی به صورت جلسه نیست؟ (اظهاری نشد)

پس از حصول اکثریت تصویب صورت جلسه اعلام می‏شود

۲- بیانات قبل از دستور آقایان بهبهانی- صارمی- رامبد

نایب رئیس- نطق‏های قبل از دستور شروع می‌شود. آقای بهبهانی‏

بهبهانی- آقایان محترم، ایام عید است و در ماه مبارک و مقدسی هستیم که مخصوص است مخصوصاً به توجه به اشخاص بی‌بضاعت موضوعی که امروز می‏خواستم چند دقیقه توجه نمایندگان محترم را به آن جلب کنم راجع به کارمندان و کارگرانی هستند که دستمزدبگیر و حقوق‏بگیر دولتند که حقیقتاً این موضوع یک قضیه بغرنجی هم برای دولت و هم برای نمایندگان مردم شده‏است که همه عاجز هستیم از اینکه بتوانیم نظریات آنها را تأمین کنیم تصدیق می‏فرمایید هر روز وضع زندگی گران‏تر می‌شود و ملاحظه بفرمایید امسال تا سال گذشته تمام اجناس ضروری و آن چیزهایی که اشخاص بیشتر محتاج هستند به مقدار متنابهی رویش رفته ولی یک کارمند دولت مخصوصاً کارمندان پایین، رتبه یک و دو آموزگاران، معلمین کسانی که با ماهی ۳۰۰ تومان باید زندگی کنند وضع‏شان درجه حال است (صحیح است) حقیقتاً بنده می‏خواهم یک چند دقیقه یک چند ثانیه توجه آقایان را جلب کنم که به این موضوع فکری بفرمایید یک خانواده با ماهی ۳۰۰ تومان با داشتن کرایه خانه چطور می‏توان زندگی کند؟

یک آموزگاری آمده بود پهلوی من و می‏گفت زنم را از دست دادم برای اینکه پول دوا نداشتم بیماری قلبی داشت رفتم شرکت بیمه یک مرتبه معالجه کردم و به من دوا دادند دفعه دوم رفتم گفتند زود آمدی باید دوماه سه ماه بعد می‏آمدی این افراد وضع‏شان این‏طور است این آقایان جمع شده بودند در هفته گذشته نامه‏ای دادند که بنده تقدیم کردم به ریاست مجلس شورای ملی و حالا دو مرتبه امروز هم آمده بودند یک تقاضاهایی از مجلس دارند و تقاضا کردند که من امروز این نامه را برای نمایندگان بخوانم وجلب توجه‌شان را بکنم مخصوصاً که جناب آقای ذوالفقاری هم خودشان از اشخاص خیر هستند و متوجه این مسائل هستند آقازاده هستند بنده تقاضا می‏کنم این موضوع را در هیئت دولت مطرح بفرمایند و یک فکری برای این کار بکنند. آقایان مردم به تنگ آمده‏اند مخصوصاً این طبقات پایین طبقات بالا اگر مقروض باشند می‏توانند پس و پیش کنند زندگیشان را ما این اشخاص پایین چکار می‏توانند بکنند؟ عید است و باید فکری کرد از تطویل کلام خودداری می‏کنم و در تقاضای آقایان یک مقدماتی هست که بنده نمی‏خوانم ولی مواردی را که اینجا ذکر کرده‏اند تحت شماره است و بنده خدمت آقایان عرض می‏کنم.

۱- در سال اخیر به حقوق‏های کارمندان وزارتخانه‏ها افزوده شد فقط معلمین محروم شدند و با همه کوشش�ها مبلغ ناچیزی (۵۰ تومان) که حتی از سهم روزمزدها هم کمتر بود آن هم به عده قلیلی از معلمین دادند اقدامی‏ فرمایید که حداقل حقوق معلمین هم به میزانی که بتوان با آن زندگی کرد ترقی نماید.

۲- در سال جاری حقوق رتبه‏های اداری تاحدی بالا رفت و رتبه یک ۳۰۰ تومان شد اما رتبه‏های آموزشی به همان میزان سابق ماند اینک یک کارمند رتبه یک اداری ۳۰۰ تومان می‏گیرد آموزگاران با رتبه ۴ و ۵ فقط ۳۰۰ تومان می‏گیرند در صورتی که طبق قانون تعلیمات اجباری حقوق رتبه یک آموزگاری باید یک برابرونیم حقوق رتبه یک اداری باشد زیرا کار معلم و وضع اجتماعی او و منحصر بودن درآمدش به حقوق دولتی فقط ایجاب می‏نماید اینک که حقوق رتبه یک اداری ۳۰۰ تومان شده اقدامی نمایید که حقوق رتبه یک آموزگاری ۴۵۰ تومان و پایه‏های بعدی هم به همان نسبت ترقی نماید.

۳- اینک تقریبا ۳۰ هزار آموزگار به نام پیمانی در خدمت فرهنگ می‏باشند که با داشتن این نام پیمانی از تمام مزایای کارمند محرومند و از همه بدتر به آتیه خود تأمینی نداند اگر مردند یا بازنشسته شدند زن و بچه آنها به گدایی نیفتند نزدیک دو سال است لایحه تبدیل به رسمی آنها تقدیم شده اینک سه ماه بیشتر است برای تصویب نهایی از مجلس سنا به مجلس شورای ملی فرستاده شده و هنوز تکلیف آن معلوم نیست اقدامی‏ فرمایید به همان میزان که دربالا ذکر شده تدوین و هر چه زودتر تصویب به دولت ابلاغ شود تا معلمین پیمانی هم از بلا تکلیفی بیرون بیایند.

۴- معلمین فقط خودشان بیمه هستند چه بیمه‏ای که عموماً ترجیح می‏دهند ناخوش باشند و بمیرند اما به دکتر مراجعه نکنند زیرا طرز برخورد با دکتر و معاینه و معالجه و نسخه و داروخانه به‏ قدری زننده است که حتی برای طبقات دیگر هم غیرقابل تحمل است تا چه رسد به معلم اقدامی ‏فرمایید که این بیمه ناقص مبدل به بیمه اجتماعی و کامل شود تا در موقع ابتلاء به مرض بتوانیم از آن استفاده کنیم.

۵- مدد معاش اولاد که مبلغ ناچیزی ده تومان درماه داده می‌شود به میزانی ترقی نماید که حداقل هزینه او را تأمین کند.

۶- حق تأهل که ثلث حقوق پایه یک تعیین شده مثلاً یک کمک آموزگاری ۲۱ تومان می‌شود که این مبلغ هزینه دو روز خانواده است به میزانی ترقی نماید که حداقل مخارج او را تأمین کند.

۷- از سال ۱۳۳۷ تاکنون اضافات و ترفیعات معلمین را نداده‏اند اقدامی‏ فرمایند که رتبه‏های عقب افتاده معلمین که هرکدام چند پایه طلبکارند داده شود.

۸- اضافات همه کارمندان را از محل صدمیلیون تومان از اول سال ۳۷ دادند اما مان ۵۰ تومان ناقابل راهم از اول مهر پرداختند دران وقت جناب آقای نخست‏وزیر وعده دادند ۶ ماهی که به معلمین ظلم شده به عنوان‏ پاداش بعداً تلافی شود اقدامی‏فرمایید که پاداش مورد نظر که حق مسلم معلمین است پرداخت شود تا معلمین هم مانند همه مردم با تهیه مختصر وسایل زندگی عید داشته باشند (احسنت)

نایب رئیس- آقای صارمی‏

صارمی- بنده قبلاً پوزش می‏خواهم و تقاضای عفو می‏نمایم که اوقات نماینگان محترم را می‏گیریم حقیقت این است که عرض لازمی داشتم که نسبت به بیانات جلسه قبل می‏خواستم به عرض برسانم جناب آقای دکتر شاهکار ضمن بیانات‏شان متذکر شدند که ما داریم صحبت می‏کنیم که حق رأی زیادتری درکنفرانس بین‏المجالس به دست بیاوریم به ایشان تذکر دادم که این کار مقرراتی دارد در جواب این تذکر من فرمودند گویا بی‌اطلاع هستند و نسبت بی‌اطلاعی در این مورد دادند من می‏خواهم توضیحی بدهم که ایشان توجه کنند که با کمال دقت تذکری دادم وخودشان گویا توجهی بدین مقررات نداشته‏اند. جناب آقای دکتر شاهکار شما یک روز درحزب ملیون در همین مجلس گریه کردید و از خودخواهی گذشته خودتان اظهار ندامت کردید این تغییر حالت را ما متوجه نشدیم از چه جهت بود ولی درجلسه گذشته من دیدم حد اعلای این خبطی را که از آن اظهار ندامت کردید به کار بسته و یک موضوع بسیار بسیار ساده را بدون اطلاع نسبت بی‌اطلاعی به بنده دادید و تصور می‏فرمایید که وقتی پشت تریبون مجلس می‏آیید صحبت‏هایی که می‏کنید دیگران عامی صرف هستند شما فقط مرد مطلعی هستید، نه این‏طور نیست من ماده ۱۰ اساس‏نامه کنفرانس بین‏المجالس را برای جنابعالی در اینجا می‏خوانم و ترجمه اصلیش هم درچند قدم آن طرف�تر پهلوی آقای حمیدی است می‏خواهید بروید ملاحظه کنید تا این اندازه هی فرانسه می‏داند و می‏خوانید بخوانید و اطلاع پیدا کنید ماده ۱۰ اساس‏نامه بین‏المجالس می‏گوید حق رأی به اعضای اتحادیه بین‏المجالس تعلق دارد عده آرایی که برای گروه‏های پارلمانی اتحادیه بین‏المجالس به طور ثابت تعیین شده‏است به قرار زیر است: الف هرگاه گروه پارلمانی حداقل دارای ۸ رأی باشد بعد نسبت جمعیت را ملحوظ می‏دارد و می‏گوید به گروه‏های پارلمانی کشورهایی که جمعیت آنها طبق جدول زیر است به ‏شرح زیر آرایش اضافه می‏شود از یک تا ۵ میلیون نفر حق یک رأی اضافی الی آخر که نتیجه اگر یک مملکتی ۳۰ میلیون جمعیت داشت دارای حق ۴ رأی اضافی خواهد بود شما ۸ رأی ثابت دارید نفوس ملت ایران را می‏گویند ۲۲ میلیون حالا می‏گوییم حداکثر ۳ میلیون هشت رأی و چهار رأی می‌شود دوازده رأی دو رأی از نقطه‏نظر تعداد اعضای مجلس دارید به این معنی اگر تعداد اعضای مجلس و مقدار نمایندگان ۱۰۰ نفر باشد و نصف از آن هم عضو اتحادیه بین‏المجالس باشند یک رأی و اگر از ۱۰۰ به آن طرف باشد ولو به ۷۰۰ و ۸۰۰ و ۱۰۰۰ هم برسد حق دو رأی خواهد داشت بنابراین ۸ رأی ثابت داریم جمعیت ملت ایران تا موقعی که ۳۰ میلیون نفر باشد ۴ رأی آنجا دارند ۴ و ۸ می‌شود ۱۲ و ۲ دو رأی برای این دارید که تعداد نمایندگان مجلس شورای ملی ۲۰۰ باشد و نصفش هم عضو باشد این ۱۴ رأی و حق این ۱۴ رأی را دارید و بیش از این هم نمی‏توانید تهیه بکنید و اینکه گفتید می‏رویم و زحمت می‏کشیم که رأی را زیاد کنیم مورد ندارد و اگر من این تذکر را دادم به اطلاع کامل است و هیچ موردی هم برای بحث جز بی‌اطلاعی آقای دکتر شاهکار نبود پس امیدوار هستم که اگر بعداً از این وقتی پشت تریبون می‏آیید بدانی که مستمعین شما اگر از شما به اطلاع�تر نباشند قطعاً بی‌اطلاع�تر نیستند و تصور نفرمایید که در کلاس شش ابتدایی درس می‏دهید و عده‏ای آنجا هستند همه بی‌اطلاع هستند و من همیشه سعی می‏کنم مطلبی که می‏گویم برخلاف ادب نباشد ولی اگر بی‌ادبی دیدم نمی‏توانم صرف‏نظر کنم. ‏

نایب رئیس- آقای رامبد

رامبد- بنده وقت آقایان همکاران محترم خودم همچنین وقت جلسه علنی مجلس شورای ملی را خیلی محترم‏تر و مغتنم‏تر از آن می‏دانم که در مورد اراجیف یک دستگاه پخش صوت اجنبی تضییع نمایم از طرفی در ممالک آزاد دنیا در ممالکی که اصول حکومت دموکراتیک واقعی دارند این مجلس و این تریبون به منظور بیان مصلحت وخواسته ملت است. برای این است که دولت‏هایی که مأمور اجرای نظریات ملت آگاه شوند هم چنین با روابط فعلی ملل دنیا با یکدیگر عموم ملل دنیا عموم جهانیان نیز از نظریات و خواسته یک ملت عضو اجتماع خود آگاه شوند چند روز قبل بعضی از همکاران محترم همچنین خود بنده مطالبی راجع به سوءسیاست یکی از کشورها تذکر دادیم تا برای امکان برقراری حسن تفاهم سعی کنند که ما مجبور نشویم سوابقی را یادآور گردیم حال که مصر هستند دراین مورد بحثی شود و از رفتار و اعمال و نظریات ایشان یادآوری شود بنده یک جزیی از گوشه‏ای از مطالب را یادآور می‏شوم.

از آن جمله مطالبی راجع به اعلامیه‏ای است که عرض می‏کنم و نمونه‏ای از نظریات آن دولت همسایه است شاید اصل آن را به توانید در ارشیو وزارت امورخارجه ملاحظه کنید گویا این سند موقعی به دست نماینده سیاسی ایران در نبود هلی رسیده بود و اکنون اشاره‏ای به اعلامیه که روی هم رفته چنین مستفاد می‏گردد،

به تمام افراد کمونیست دنیا اعلام می‌شود باید بدانند تا موقعی که افراد ملتی در کشور خود دارای عقاید و علائق مالی و معنوی هستند یا به مملکت یاملت یاحتی به شهر و قصبه و بالاخره خانواده خود علاقمند باشند تشکیل شبکه‏های حزبی آنها به نتیجه قطعی نخواهد رساند در این مورد از کتاب موضوع ملیت‌ها هم می‏توان همین استنباط را نمود یعنی یک فرد مؤمن کمونیست برای نیل به مقاصد خویش به هر نحو تقدیر و یا تزویری که باشد این عقاید و علائق را از ملت‏ها سلب نماید و برای این منظور البته نفاق و عدم اعتماد بین ملت‏ها ودولت‏ها و هیئت حاکمه و تولید بدبینی نسبت به شخصیت‏های مذهبی وسیاسی به خصوص رؤسای کشورها که مورد علاقه ملت‏ها هستند بیش از هر اقدام دیگر زمینه پیشرفت نظریات کمونیستی را آماده می‏سازد لذا با چنین نیتی از آقایان معلوم شده باشد و نظر نهایی شما را نشان می‏دهد مطمئن باشید اراجیف فعلی که بحث می‏کنید دیگر کسی را نمی‏تواند فریب دهد درکتب خود شما هم درج است برای امکان انقلاب سرخ در بین ملیتی باید متصدیان نادرست و مزاحم مردم را تقویت کرد تا به نارضایتی دامن زده شود و در مقابل کلیه خادمین صدیق اجتماع راکه مورد اعتماد مردم هستند به طرفی مطرود داشت ملت ایران دست شما را خوانده است بنابراین بهتر است این نوع دلسوزی‌ها را برای ما نکنید ما به نوع دلسوزی شما آشنا شده‏ایم اگر ما در پشت این تریبون درمطلبی بحث می‏کنیم یا از دستگاهی درکشور خودمان انتقاد می‏کنیم این خود بهترین دلیل وجود آزادی در این مملکت است. (تصدیق نمایندگان) این بهترین دلیل است که مصلحت وخواسته ملت ایران بدون هیچ قیدی در پشت این تریبون عنوان می‌شود. ولی در محیطی که شما امکان کوچک‏ترین اظهار حیاتی برای ملت باقی نگذارده‏اید اگر کوچک‏ترین شکایتی برای احقاق حق یا حتی برای سد جوع از طرف یک زارع یک کارگر یا کارمند بشود طبق آنچه شنیده‏می‌شود او و تمام خانواده اش جزء اعدام‏شوندگان دسته جمعی محکوم به مرگ هستند دیگر چگونه برای ملت و آزادی و کارگر و زارع بیچاره صحبت می‏کنید؟

عده‏ای می‏گویند کجا هستند آن کسانی که فریب وعده‏ای توخالی شما را خودند و پس از اجرای مقاصدتان انکارگران و زارعین را دسته دسته اعدام کردید حتی به بچه‏های گرسنه و ضعیف زارع و کارگر هم که نردبان توفیق شما بودند رحم نکردید حتی در راه جاه طلبی فردی و شخصی خود به همکاران خود هم ابقا ننمودید من خود اعتراف می‏کنم دستگاه‏های ما هنوز دارای نواقص بسیاری است که در همه ممالک دنیا کم و بیش وجود دارد و باید با همت و پشتکار و امیدواری خود ملت ایران اصلاح شود و به خصوص با حفظ تاج‏وتخت پادشاه جوان‏بخت و محبوب خود که تنها ضامن استقلال و بقا کشور خود می‏داند به دست کسانی که ایرانی بوده و علاقه به عظمت و استقلال ایران دارند بر مشکلات فردی و اجتماعی خویش فائق آید.

شما که خود را غمخوار ملت ایران می‏نامید چرا در تمام ادوار سعی کرده‏اید هرچه ممکن باشد قسمتی از خاک وطن عزیز ما را تصرف کنید و به اتکاء زور به وعده‏های خود عمل نکنید.

طبق قرارداد ۱۹۲۱ تمام قراردادها وتعهدات فیمابین که قبل از آن و ناقض آن قراداد بود خود به خود لغو شده‏است از آن جمله قرارداد ترکمانچای و گلستان بنابراین هفده شهر ایران که طبق این قراردادها اخیر‏الذکر تصرف نموده بودید می‏بایستی پس از لغو آن به ملت ایران پس می‏دادید چطور کماکان پس ندادید حالا

که خیلی نسبت به ملت ایران دلسوزی می‏کنید بهتر است برای اثبات گفتار خود اول این شهرهای ایرانی را به ایران بدهید با وضع رودخانه اترک و نهر حسن قلی‏خان که هزاران هکتار اراضی ملت ایران را تصرف نموده‏اید چگونه باز ما باور کنیم که شما نظر ارضی نسبت به کشور ما ندارید و فقط برای ملت ایران دلسوزی می‏کنید؟

راجع به قلل مرتفع مشرف به اردبیل چه می‏گویید؟

اهالی مغان بهتر از من و آقایانی که اینجا تشریف داردند از نزدیک واقف بر تجاوزات به اراضی کشور عزیز ما هستند. با معذرت از تطویل کلام در خاتمه عرض می‏کنم ملت و دولت ایران هیچکدام مایل به تجدید این مطالبت و یادآوری�های خاطرات تلخ نبوده و نیستند و با کمال علاقه‏ای که برای برقراری حسن تفاهم با همسایگان خود داریم که روابط دوستی واقعی برقرار نماییم حاضر بودیم تمام گذشته‏ها را فراموش کنیم اما کسانی که از رادیو بیگانه برای ملت ایران دلسوزی می‏کند مایل بودند که این مطالب تجدید شود البته مطالب زیادی بنده یادداشت کرده‏ام که فعلاً مطرح نمی‏کنم از آن جمله اینکه می‏گویند بعد از مطالب اولیه درمجلس شورای ملی کاغذهایی از افراد از جان سیر شده داخل شوروی می‏رسد و مختصری از فجایعی که به ملت بیچاره روس اعمال می‌شود در این کاغذها موجود است و ان‏شاءالله اگر مورد و دسترسی پیدا شد دفعه دیگر می‏خوانم تا دنیا آگاه باشد کسانی که امروز برای ملت ایران دلسوزی می‏کنند بدانند به ‏دویست میلیون ملت‏های تابعه دولت شوروی چه می‏گذرد.

بنده فجایعی که می‏گویند که در این کاغذها نوشته شده و از وضع خودشان یادآوری کرده‏اند عنداللزوم مطالبی عرض خواهم کرد بنابراین از آقای وزیر امورخارجه خواهش می‏کنم به طرقی که صلاح می‏دانند دولت همسایه ما را متوجه سازند که این رویه غلط و پخش اکاذیب و نشر اراجیف جز انزجار ملت خداپرست وطن‏خواه و شاه‏دوست ایران از دولت همسایه هیچ نتیجه‏ای نخواهد داشت.

۳- تقدیم یک فقره طرح قانونی به قید دوفوریت به وسیله آقای دکتر دادفر

نایب رئیس- آقای دکتر دادفر

دکتر دادفر- طرحی است با قید دو فوریت تقدیم مجلس شورای ملی می‏کنم.

نایب رئیس- آقای خرازی فرمایشی دارید بفرمایید.

خرازی- عریضه‏ای آموزگاران پیمانی تهران به پیشگاه مبارک اعیحضرت همایون شاهنشاهی تقدیم کرده‏اند و رونوشت آن را هم برای مقام ریاست فرستاده‏اند تقدیم می‏کنم.

۴- اعلام تصویب صورت مجلس‏

نایب رئیس- چون عده کافی است تصویب صوت‏مجلس اعلام می‌شود

۵- اعلام وصول لایحه راجع به کارشناسان رسمی از مجلس سنا

نایب رئیس- لایحه‏ای راجع به اصلاح قانون کارشناسان رسمی که از مجلس سنا رسیده است به کمیسیون مربوطه فرستاده می‌شود.

۶- مذاکره در گزارش کمیسیون محاسبات راجع به بودجه سال‏های ۱۳۳۷ و ۳۸ مجلس شورای ملی‏

نایب رئیس- دستور بودجه مجلس بود، رأی به ورود در مواد گرفته شد حالا ماده اول مطرح است. آقای عمیدی‏نوری بفرمایید.

عمیدی‏نوری- در جلسه گذشته کلیات بودجه مجلس شورای ملی مطرح بود و مباحثاتی به عمل آمد. قدری توجه آقایان نمایندگان محترم جلب شد با مشکلاتی که در اساس این لایحه بودجه هست، مخصوصاً ظاهر این لایحه وقتی که عنوان لایحه خوانده می‌شود نوشته است قانون بودجه ۱۳۳۷ مجلس شورای ملی و اصل در قانون نویسی این است که تیتر قانون بایستی بامطالب قانون تطبیق کند و متن قانون هم راجع به آن تیتر باشد یعنی وقتی می‏خوانیم قانون بودجه سال ۱۳۳۷ مجلس شورای ملی معنیش این است که مواردش هم مال سال ۱۳۳۷ است ولی یک مرتبه نوشته می‌شود ماده ۶ مقررات و مواد قانون بودجه عیناً برای سال ۱۳۳۸ قابل اجرا است، یعنی توی شکم، توی دل یک قانونی که عنوانش در بالا قید شده یک چیز دیگر درآمده این صحیح نیست. این سیستم قانون‏نویسی نیست و از مجلس شورای ملی بعید است مجلس باید مدل قانون‏نویسی و قانون باشد و به دولت دستور بدهد. اصلاً کجای دنیا شما دیدید که کدام مملکت دیدید که قانون بودجه دوساله یک مرتبه بیاورند بودجه در شأنش این است که سال به سال و قبل از حلول سال جدید بیاید. ما آمده‏ایم در اسفند ۳۷ بودجه سال ۱۳۳۷ را تصویب می‏کنیم، خوب این یک خاطره‏ای است از گذشته که در کار دولت این را صلاح کرده و بودجه سال ۱۳۳۸ را در سال ۱۳۳۷ به تصویب می‏رساند ولی ما متأسفانه اشتباه دولت را شاید برای یادبود خاطره که در قوانین ما بماند داریم آن را تکرار می‏کنیم بودجه سال ۱۳۳۷ رادراسفند ۳۷ می‏نویسیم. نتیجه این کارها است که همین حرف‏ها درمی‏آید که اعتراض آقای صارمی وارد بود که ۹۰ هزار تومان در کجا خرج شد و یک عده از رفقای ما هم حق داشتند توضیحات دادند و به نظر بنده این حرف‏ها از نظر این سیستم بودجه‏نویسی بود و من هم خیلی تأسف می‏خورم که چرا بین دو همکار عزیز بنده جناب آقای دکتر شاهکار و جناب آقای صارمی باید یک چنین مباحثاتی پیش بیاید، اینها همه ناشی از کار غلط است اگر بودجه سال ۳۷ را در اسفند ۳۶ تصویب می‏کردیم این مباحثه پیش نمی‏آمد. این یکی از آثار کار غلطی است که وقتی می‌شود هویدا می‌شود این است که بنده خواستم تکرار کرده باشم آن تقاضای جناب آقای دکتر رضایی را که فرمودند استدعا می‏کنم از جناب آقای افخمی که این ماده ۶ را پس بگیرند عین همین بودجه را برای ۱۳۳۸ مانعی ندارد که بعد با دو فوریت مطرح کنیم ما که لوایح دوفوریتی می‏گذرانیم. الان طرح دوفوریتی داده شد که سازمان وزارتخانه‏ها موقتاً اجرا بشود این به جریان بیفتد و تصویب هم خواهیم کرد خوب ما که آماده هستیم این قوانین را بدین شکل تصویب کنیم چه عیبی داشت که این اقدامی که فرمودند می‏کردیم دو تا اینجوری چاپ می‏کردید، یکی می‏نوشتید قانون بودجه سال ۳۷ و یکی دیگر عین این را چاپ می‏کردند می‏گفتند قانون بودجه سال ۱۳۳۸ اول آن را رسیدگی می‏کردیم بعد هم این را رسیدگی می‏کردیم. هزدو تا کارهم عملی شده بود اما توی شکم بودجه سال ۱۳۳۷ مال سال ۱۳۳۸ را می‏نویسیم این صحیح نیست این غلط است، این از شأن قانون‏گذاری دور است و من توجه مجلس شورای ملی را جلب می‏کنم که از این کار احتراز کند اما خود بودجه در کلیات راجع به ساختمان بحث شد و توضیحاتی داده شد که آن توضیحات بنده را قانع نکرد، بنده معتقدم ما در وضعی هستیم برای سال ۱۳۳۸ که از نظرمالی وضع‏مان مثل سال ۳۷ درخشان نیست به دلیل اینکه در سال ۳۸- ۲۶ میلیون دلار از عایدات نفت ما کسر می‌شود این یکی دوم اینکه سال ۳۸ سالی است که از نظر مالی ما می‏بایستی قسمتی از اقساط وام‏های خودمان را بپردازیم این دوقسمت. این دوخرج به نظر من به پنجاه، شصت شاید صد میلیون دلار برسد و این از عایدات کل مملکتی ما کسر می‌شود آن وقت باکمال تأسف بعضی از نقشه‏ها و هدف‏های ملی ما در نتیجه کمبود عواید در بوته اجمال می‏ماند بنده بسیار متأسفم از این مطلبی که پریروز در روزنامه خواندم راجع به ذوب‏آهن، قضیه ذوب‏آهن جناب آقای اسفندیاری از آمال ملت ایران بود و اعلیحضرت فقید کوشش خودشان را کردند درسال ۱۸ و ۱۹ بنده به خاطرم می‏آید‏ به‏قدری ایشان شیفته این بودند که ذوب‏آهن در مملکت تأسیس بشود که حتی با فکر مخالف این مبارزه کردند و حتی شنیدم یک وقتی تیمسار سپهبد جهانبانی فعلی آن روز رئیس اداره کل فوائد عامه بود که امر ذوب‏آهن هم جزء آن بود شنیدم که شاید گفته شده بود این کار صحیح نیست بعد توبیخ و حبس برای ایشان پیش آمد که مدتی هم در زندان بودند و همان موقع تکلیف ذغال‏سنگ و آهنش را هم تعیین کرده بودند که درهمین قسمت سمنان یک موقع خود بنده مسافرتی به مشهد کردم دیدم درتونل�هایی که آهن را استخراج می‏کردند یکی از دوستان من رئیس آن قسمت بود من را دعوت کرد رفتم دیدم که عیار این سنگ آهنش هم خیلی زیاد است که شصت هفتاد درصد آهن دارد هم آهنش رامعین کرده بودند و هم محل نصب کارخانه را در کرجوهم ذغال‏سنگش در قسمت زیر آب و مازندران و این کارهایش تمام شد بود و سفارش کارخانه ذوب‏آهن را هم دادند و این کارخانه ذوب‏آهن هم از آلمان. از دماک کروپ خریداری شد و حمل شد با کشتی آرابیا در یکی از سواحل آفریقا و در آنجا ماند که متأسفانه جنگ دوم پیش آمد و این کارخانه حمل نشد به تهران. بنابراین این یک امر مطالعه شده و تمام شده‏ای که به مرحله اجراء رسیده بود و کارخانه اش هم آماده بود ممکن بود ما در سال ۲۰ و ۲۱ دارای کارخانه ذوب‏آهن باشیم، این امر ماند و الان درسال ۱۳۳۷ هستیم یعنی بیش از ۱۸ سال گذشته و ما دارای کارخانه ذوب‏آهن نشدیم، بعد در برنامه هفت ساله دوم که خود بنده عضو کمیسیون بودم بحث مفصل کردم، به آقای ابتهاج گفتم که آقا این کار تمام شده، کارخانه‏اش هم هست خود ایشان گفتند که برای اینکه این کار اجرا شود با خود دماک کذوپ کنار می‏آییم. گفتم خیلی خوب، حالابنده پریروز در روزنامه خواندم، خیلی جای تأسف است که ۱۸۰ میلیون تومان خرج مطالعه کارخانه ذوب‏آهن شده خوب ان‏شاءالله‏ها هم گاهی تحقق پیدا می‏کند با کمال تأسف ۱۸۰ میلیون تومان از خرج مطالعه وجوه و اعتبارات دراختیار سازمان برنامه خرج مطالعه مجدد کارخانه ذوب‏آهن شده و به همین جهت چون دیگر پول ندارند گفتند چون ما پول نداریم که کارخانه ذوب‏آهن را نصب کنیم و این کار ممکن است در برنامه هفت ساله سوم عملی شود در حالی که بنده در همین‏جا می‏بینم که دولت هندوستان درظرف ۲ سال ۳ سال دو کارخانه ذوب‏آهن جدید نصب کرد در کشور خودش و بر حجم فولاد موجود خودش افزود کشوری که بیش از ده سال نیست که مستقل شده، پارلمانش را بنده دیدم یک پارلمان کوچکی بود دارای دو سالن یکی برای شورا یکی برای سنا و یکی هم در وسط برای کنگره

این کشور اینقدر صرفه‏جویی می‏کنند از لحاظ ساختمان کشور یا ما کارخانه ذوب‏آهنش را بوجود می‏آورد چرا؟ برای اینکه‌ام‏المواد در صنایع در هر کشوری ذوب‏آهن است مخصوصاً در کشوری مثل ایران که هم آهنش را دارد هم سنگش را دارد هم آبش را دارد کشور ژاپن سنگ آهن ندارد ذغال سنگ هم ندارد فقط آب دارد این کشور فعال سنگ آهن را از خارج می‏آورد ذغال ‏سنگ از خارج وارد می‏کنند و در کشور خودش کارخانه ذوب‏آهن بوجود می‏آورد و فولادش را تهیه می‏کند و به صورت تیرآهن و ورق شیروانی می‏آورد و به بنده و جنابعالی می‏فروشد خیلی هم ارزان این کشور زنده است این کشوری است که اگر ساختمان می‏کند اگر بنا می‏سازد آهن و فولادش را خودش می‏سازد امروز مسابقه ساختمان در این مملکت بوجود امده در حالی که ما رفته‏ایم کارخانه ذوب‏آهن را به وجود بیاوریم که از آهن و از فولادش و لوله‏اش به مصرف ساختمان خودمان برسانیم، بنده توجه نمایندگان محترم را جلب می‏کنم در یک همچو موقعی که با این همه مطالعات آمال ملی ایران در ظرف ۲۰ سال راجع به نصب کارخانه ذوب‏آهن عملی نمی‌شود و از نظر نداشتن پول می‏خواهیم عملی شدن آن را به برنامه هفت ساله سوم ببریم بنده عقیده‏ام این است که جلوی این ساختمان‏هایی که درمجلس سنا و در مجلس شورای ملی و در شرکت ملی نفت که شنیدم براینکه ۱۸۰ میلیون نمی‏دانم ریال است یا تومان، چقدر اعتبار قایل شده‏اند و خرج آن می‏شود و برنده‏اش هم یکی از مقاطعه کارانی است که می‏بایستی در ۲۸ مرداد بگیرند به دارش بزنند، وزیر کابینه مصدق بود او هم شده برنده این بساط هم هست. این افکار غلط این اوضاع بدی که جناب آقای رامبد بسیار خوب امروز توضیح فرمودند و بحث کردند ما که خیلی باید متوجه کار خودمان باشیم. نبایستی مثل کبک باشیم و دنیا را نبینیم و خیال بکنیم دنیا ما را نمی‏بیند ما باید از خودمان اصلاح را شروع بکنیم در یک همچو موقعی معنی ندارد در بودجه‏مان بگوییم عین این بودجه برای سال آینده خواهد بود یک رقم می‏گذاریم خرید اثاثیه و تعمیرات ۲ میلیون تومان. باز یک جای دیگر یک رقم می‏گذاریم هزینه ساختمان و تعمیرات آبنیه یک میلیون و پانصدهزار تومان آخر اگر شما ساختمان جدید می‏کنید دیگر تعمیرات آبنیه یعنی چه؟ اگر تعمیرات آبنیه دارید توی این بودجه دیگر ساختمان یعنی چه؟ کوسه و ریش بهن که معنی ندارد باید برنامه‏ها از همه جا باشد نه این شکل بنده واقعاً از جناب آقای نخست‏وزیر تشکر می‏کنم که درجلسه طرح بودجه شرکت ملی نفت شرکت کردند ۱۷۰ میلیون یک قلم کسر کردند از بودجه‏شان ساختمان را هم کسر کردند (پرفسور جمشید اعلم- شما که اکثریت هستید باید به عنوان موافق صحبت کنید) از جنابعالی که همیشه به عنوان‏ موافق صحبت می‏کنید تمنی می‏کنم این دفعه به عنوان‏ اقلیت مخالف با این بودجه و این رقم صحبت کنید بنده همه‏اش صحبت کنم این را بفرمایید این شأن شما است آقای اقلیت نه شأن من، متأسفانه من جای شما دارم صحبت می‏کنم برای اینکه شما وظیفه‏تان را انجام نمی‏دهید. بزنید این اقلام را چرا نمی‏زنید؟

عرض کنم باز هم از ایشان تشکر می‏کنم که تشریف بردند در سازمان برنامه باز در بودجه‏اش ۷۰ میلیون تومان کسر کردند از آن پاداش‏های عجیب که بنده شنیدم پاداش‏های یک میلیون ریالی مدیرعامل سابق سازمان برنامه خودش امضاء می‏کرده و رد می‏کرده است. بنابراین از دو تشریف‏فرمایی جناب آقای نخست‏وزیر در دو قلم، یک ۱۷۰ میلیون ریال و یک ۷۰ میلیون ریال جمعاً ۲۴۰ میلیون ریال از مخرج اضافی کسر شد این در نتیجه مطالعه صحیح بود آقایان اعضا کمیسیون بودجه اگر اقلام را رسیدگی بکنند دقت بکنند اینقدر می‏توانند کسر کنند که حد ندارد خدا شاهد است با قدری موشکافی و دقت و از خودگذشتگی خیلی می‌شود کسر کرد. در بودجه مجلس ۳۷ نوشته است ۸۰ هزار تومان خرج اتومبیل از این اقلام صرفه‏جویی بکنید در بودجه‏های‏تان و بدهید کارخانه ذوب‏آهن وارد کنید می‏گویید حالا کارخانه ذوب‏آهن نمی‏توانیم نصب کنیم برای اینکه اعتبار نداریم بگذاریم برای برنامه ۷ ساله سوم چرا ما پول داریم غلط خرج می‏کنیم (صحیح است) عرض بنده تمامش این است.

بنده بدم نمی‏آید که در یک سالن مجللی که عالی‏تر از این باشد بنشینیم اما کی؟ وقتی که پول ساختمانش را هم از مملکت خودم خرج کنم نه اینکه بازار اجناس و کالاهای خارجی بشویم و کشورهای خارجی افتخار کنند که صادرات ما به ایران زیادتر شده‏است آقایان دیگران برای اینکه صادرات خودشان را زیاد کنند چه می‏کنند؟ جایزه می‏دهند، با یکی از رفقای خودم در سفر اخیر در انگلستان رفتم رفیق من خواست یک مال‏التجاره‏ای بخرد که سی درصد برای صدور تخفیف داشت جناب آقای پرفسور اعلم برای صادرات سی درصد تخفیف می‏دادند پرونده‏اش را هم بنده دیدم. دیدیم خرید کرد جنس را به او ندادند گفتند با چه وسیله‏ای می‏روی به ایران؟ گفت با هواپیما، گفت در روزی که در هواپیما، در فرودگاه رفتیم جنس صادر نشده بود، او خیلی متوحش شده بود گفت آقا من پول داده‏ام چرا جنس نیامده سوار هواپیما که شدیم در همان موقعی که نشستیم یکی از متصدیان هواپیما آمد بسته را تحویل داد گفت جناب فلان کس این بسته مال جنابعالی است. این کار یعنی چه؟ یعنی مطمئن شد این کالا صادر می‏شود از لندن هم می‏آید به ایران آن وقت سی درصد تخفیف داد. دیگران برای اینکه صادرات کشور خودشان را بالا ببرند این‏طور عمل می‏کنند آن وقت ما بشیم نمایشگاه کالاهای خارجی، بعد هم بگوییم پول نداریم کارخانه ذوب‏آهن بسازیم آقا این پول‏ها را بگذارید کنار جلوی این کارها را بگیرید این مسابقه ساختمان را بگذارید کنار یک قدری مطابق وضع فعلی خودتان زندگی کنید کار اساسی‏تان را انجام بدهید اینقدر بناهای عالی نسازید. خدا می‏داند من به نام یک وکیل مجلس عرض می‏کنم در این چند سال یا در این کتابخانه نگذاشتم که کتاب بخوانم چرا؟ برای اینکه وقتش را نداشتم با اینکه دلم می‏خواهد مطالعه کنم. من می‏دانم کتابخانه بدین وضعی که فعلاً در مجلس شورای ملی هست به درد بنده نمی‏خورد، حالا ما داریم یک کتابخانه بزرگ آن پایین درست می‏کنیم که تا حالا دومیلیون تومان برای اسکلتش شنیدم خرج شده نمی‏دانم درست است یا نه و برای تهویه و فلانش هم یک میلیون و سیصدهزار تومان پیشنهاد شده بود که با جدیت‏ها رسید به هشتصدهزار تومان این کتابخانه‏ای که وکیل مجلس از آن استفاده نمی‏کند چه ضرورتی دارد که در یک همچو موقعی، در وضع فعلی مملکت که می‏گوییم پول نداریم کارخانه ذوب‏آهن را نصب کنیم و ۱۸۰ میلیون تومان هم خرج مطالعه‏اش کردیم بیاییم یک کتابخانه عظیمی اینجا بسازیم که اصلاً به درد نمی‏خورد، میل دارید سطح عمومی فرهنگ برود بالا من می‏گویم هر چه کتاب کتابخانه مجلس دارد تحویل بدهد به کتابخانه ملی جایش هم وسط شهر است مردم هم می‏آیند کتاب می‏خوانند اگر نظرتان این است که این کتابخانه را بسازید که مردم بیایند کتاب بخوانند، کلیه کتاب‏های زیادی‏تان را بدهید به کتابخانه ملی در یک قفسه‏ای بگذارید و روی آن بنویسید اهدایی مجلس شورای ملی. مجلس شواری ملی که کتابخانه‏ساز برای دیگران نیست کتابخانه برای خودمان می‏خواهیم یک مرتبه هم من به عرض آقای رئیس رساندم اداره قوانین ما بایستی مختصر و مفید برای استفاده نمایندگان مجلس در آن قوانین باشد بنده معتقدم وقتی یک لایحه‏ای به مجلس می‏آورند و ارجاع به کمیسیون می‌شود باید اداره قوانین طوری مجهز باشد که سوابق این لایحه را از دوره اول مجلس شورای ملی ضمیمه بکند این را بفرستد به کمیسیون اکه اعضای کمیسیون باتوجه به سوابق قانونی یک چنین لایحه‏ای بدانند چه باید بکنند بنده معتقدم لااقل همین جایی که صندلی‌های ما قراردارد و ما می‏نشینم و لوایح یک‏فوری دوفوری مطرح می‏شود الاقل بغلش یک کشو باشد و یک جزوه بندی باشد این لوایحی که در روز باید مطرح بشود دستگاه مجلس این لوایح را بفرستد آنجا که بنده وکیل که موضوع این لایحه را مطالعه می‏کنم این کشوی میز را باز بکنم و بتوانم این لوایح را بخوانم مجلس باید دستگاه‏های خود را برای قانونگذاری مجهز بکند. مجلس که برای کتابخانه سازی نیست کتابخانه بمیزان احتیاج برای کار خودش باید داشته باشد این خرج زائد به تمام معنی است الان ما سال مالی همان سالی است که نمی‏توانیم به خودمان اجازه بدهیم که کارهای مهم بخوابد برای اینکه ما می‏خواهیم ساختمان بکنیم به این جهت چون بنده قانع نشدم به توضیحات نمایندگان محترم مخصوصاً جناب آقای افخمی که کمال ارادت و ایمان را به ایشان دارم آن مرتبه عرض کردم و اکنون باز هم تمنی داریم لااقل توضیح بفرمایند که نقشه ساختمان مجلس شورای ملی چقدر است مبلغی که برای این کار اختصاص می‏دهید چه میزان است چون ساختمان مجلس شورای ملی من ارقامی شنیدم حتی صد میلیون تومان هم شنیدم امیدوارم که صحیح نباشد چرا؟ برای اینکه ذهن مردم روشن بشود و بدانند که مجلس می‏خواهد چه بکند یک توضیحی در جلسه قبل فرمودید که سه ساختمان می‌شود یکی کتابخانه یکی عمارت وسط برای سالن یکی هم بالا برای کارمندان البته مطالعه کرده‏اند تمام این را بگویید که چقدر است ما می‏دانیم که به صورت علی‏الحساب دویست میلیون ریال توی بودجه امسال نوشته شده که مجلس از بانک ملی قرض می‏کند که با این هم بنده مخالفم که مجلس شورای ملی برود از بانک قرض بکند یک ماده‏ای بنویسد که دولت قرض بکند و بانک ملی پول را دولت بدهد ولی اینجا طبق ماده مربوطه که نوشته‏اید و اجازه داده‏اید که کارپردازی مجلس شورای ملی برود یک همچو پولی را قرض بکند بنده مخالف این هستم بنده معتقد هستم به اینکه جدا مخالف با ساختمان‏ها هستم و در حال فعلی آن ساختمانی را مفید می‏دانم که لااقل مصالحش آنچه مصرف می‏شود در مملکت به دست بیاید نه این رونق بازار کالاهای خارجی باشد حالا که یک چنین عملی شده لااقل به ما بفرمایید که این کتابخانه چقدر خرجش می‏شود و این نقشه‏ای که دادند برای ساختمان‏های دیگر مجلس

مخارجش چقدر است که تکلیف این کار معلوم بشود و بعد هم نظارت بیشتر بشود خوشبختانه شنیدم که یک نظارت بیشتری شده‏است بنده تقاضا می‏کنم توضیحات بیشتری داده شود که در این قسمت روشن بشویم ببینیم که چه بایستی بکنیم و دیگر اینکه راجع به بعضی از اقلام این بودجه نظریاتی داشتم فعلاً راجع به کارمندانی که تا سیصد تومان بایستی بگیرند تشکر می‏کنم که توضیح جناب آقای افخمی روشن کرد که این آقایان از ابتدای سال ۳۷ خواهند گرفت و این کمکی است به زندگی این بیچاره‏ها که کمتر از سیصد تومان می‏گیرند بعد یک رقم‏ دیگری در این بودجه هست که آن هم مربوط به عده دیگری از آقایان است و این کمکی است که بایستی به اعبارات‏شان بشود یعنی یک ده درصدی بعضی از کارمندان اضافه شود این را هم بنده می‏خواستم توضیح بفرمایند که این از چه موقعی اجرا می‌شود آیا از اعتبار کمک هزینه قانونی خدمتگراران جزء ۲۷۹۶۰۰ ریال داده می‌شود؟ یک اعتبار دیگری هست برای خدمتگزاران جزء که کمتر از سیصد تومان حقوق می‏گیرند به مبلغ ۳۴ هزار ریال آن را توضیح فرمودید که از اول سال ۳۷ اجرامی‌شود نسبت به آن رقم بالا هم بنده خواستم نظرتان را بفرمایید چیست آیا این رقم ۲۷۹۶۰۰ ریال تمام بابت سال ۳۷ است یا از تاریخ اجرا باشد اشکال پیدا می‌شود برای اینکه شما گفتید عین این بودجه مال ۳۸ هم هست بعد درسال ۳۸ چون رقم‏تان فرق می‏کند می‏گویید همان است اگر برای تمام سال ۳۷ است اشکالی برای سال ۳۸ پیش نمی‏آید و به این آقایانی که یک کمک مختصری اضافه می‌شود شامل تمام سال می‌شود این مطلب را هم توضیح بفرمایید که مطلب روشن بشود.

نایب رئیس- آقای افخمی‏

افخمی- عرض کنم که فرمودید عنوان بودجه مجلس شواری ملی نوشته شده‏است بودجه سال ۳۷ و بعد یک ماده‏ای به عنوان‏ ماده ۶ افزوده شده‏است که این بودجه برای سال ۳۸ هم مدار عمل خواهد بود عنوان بودجه ۸ مجلس شوری ملی را اگر دری آن دقت بفرمایید این‏طور است بودجه تفصیلی سال‏های ۳۷ و ۳۸ مجلس شواری ملی گزارش کمیسیون محاسبات را مطالعه بفرمایید در سطر اول نوشته شده‏است بودجه تفصیلی سال‏های ۳۷ و ۳۸ مجلس شواری ملی (عمیدی‏نوری- اینجا نوشته قانون بودجه ۳۷ مجلس شورای ملی و چاپ هم شده‏است) آن مقدمه را اول ملاحظه بفرمایید (عمیدی‏نوری- مقدمه جزء قانون نمی‏تواند باشد) بعد هم درجلسه گذشته بنده خیال می‏کنم ارجع به تقدیم بودجه دوساله توضیحی عرض کرده باشم حالا هم برای تکمیل اطلاع‏تان عرض می‏کنم که تقدیم بودجه دو ساله سابقه دارد و در بهمن سال ۳۴ و ۳۵ در بهمن سال ۳۴ بودجه دوساله تقدیم شد و شاید خود حضرتعالی تصویب فرموده باشید (عمیدی‏نوری- بنده خیر) خوب این رویه‎ای است که مجلس تصویب کرده و بعد هم اینکه فرمودید عرض کردم گناه از ما نبود چرا بودجه سال ۳۷ را حالا تقدیم می‏کنیم مطابق آیین‏نامه باید بودجه ۳۷ درسال ۳۶ داده می‏شد و هیئت کارپردازی سابق باید این وظیفه را انجام می‏دادند و آقایان به واسطه گرفتاری‏شان بود که این کار را نکرددند بنابراین گناه هیئت کارپردازی نیست خوب حالا ما آمده‏ایم بودجه دوساله را تقدیم کردیم که بودجه ۳۸ به موقع قانونی تقدیم شده باشد عرض کنم یک توضیحی راجع به ساختمان فرمودید بنده خیال می‏کنم که راجع به مساحت ساختمان حتی نقشه‏ها و اینکه چه وقت تمام می‌شود توضیحات کافی و جامع در جلسه گذشته دادم جنابعالی در صورت مذاکرات جلسه گذشته صفحه پنج را مطالعه بفرمایید (عمیدی‏نوری- رقم آن رابفرمایید) فقط می‏ماند رقم مطابق براوردی که مهندسین کرده‏اند این ساختمان جدید به علاوه کتابخانه ۴۱ میلیون تومان تمام می‌شود البته آن قسمت اداری مجلس هنوز محاسبه نشده این مال آن قسمت‏هایی است که آن روز توضیح دادم آن قسمت اداری یعنی محل کامندان خود مجلس و دفتر مجلس است (عمیدی‏نوری- پس دو قسمت می‌شود) بلی عرض می‏کنم اما اینکه چرا ساختمان می‌شود اصلاً این کار در این مجوزش را برایتان عرض می‏کنم ملاحظه بفرمایید در چه سال‏هایی این کار را تصویب فرمودید از سال ۱۳۳۳ و ۳۴ و ۳۵ و ۳۶ به تدریج تصویب فرمودید که ساختمان بشود بنابراین ما وارث یک چنین قانونی هستیم که باید ادامه بدهیم (صحیح است) حالا هم اگر تصمیم دارید که ساخته نشود رأی با آقایان است که ما حرفی نداریم یک ایراد دیگری فرمودید با اینکه ما ساختمان جدید می‏کنیم چرا در بودجه مجلس باز یک اعتباری هم برای ساختمان مظبور کردیم این اعتبار جناب آقای عمیدی‏نوری ارتباطی با آن ساختمان کلی ندارد این برای بعضی تعمیرات ساختمان فعلی مجلس است مثلاً الان همین سقف که ملاحظه می‏فرمایید ترک برداشته و این خواهد ریخت این را ما در نظر داریم اصلاحش بکنیم این کار اعتبار لازم دارد (عمیدی‏نوری- پارسال هم بود چرا نشد) پارسال ما نبودیم عرض کنم همچنین درموقعی که محل بهداری را برای ساختمان جدید خراب می کدرند ما یک بهداری کوچکی تهیه کردیم این اعتبار لازم دارد بنابراین این اعتبار برای این مخارج حتماً لازم است (بهبهانی- ترک کجا است؟) آن چراغ را ملاحظه بفرمایید (مجلس را نشان دادند) این ترک خودرو است راجع به اتومبیل و بعضی اعتبارات ایراد فرمودند که چرا دوساله منظور شده اینجا بنده توضیحی دادم آن اعتباراتی که فقط مخصوص سال ۳۷ سا دیگر در سال ۳۸ مصرف نخواهد شد و صرفه‏جویی خواهد شد آقا نگران نباشید (عمیدی‏نوری- بودجه‏نویسی این نیست مخارجی که در سال ۳۸ نمی‏شود نباید نوشته شود) در مقابل آن ارقام توضیح داده شده‏است که فقط برای سال ۳۷ یعنی در سال ۳۸ مصرف خرج پیدا نمی‏کند مثلاً جلوی اتومبیل توضیح داده شده‏است و جلوی حق انشعاب هم توضیح داده شده (عمیدی‏نوری- در این نسخه چاپی یک چنین توضیحی نیست) بلی اول نبود بعداً این توضیح داده شد موضوع قرض را فرمودید ما بالاخره یک چنین اعتباری لازم درایم که این ساختمانی را که شروع کرده‏ایم بتوانیم بسازیم باید فرض بکنیم منتهی ایراد حضرتعالی این است که چرا مجلس قرض بکند که این ایراد صحیح است به نظر بنده در آن ماده مربوطه که رسیدیم بنده توضیح عرض خواهم کرد که عبارت را صلاح بکنیم و دولت را مکلف کنیم که این قرض را بکنید و در اختیار کارپردازی مجلس بگذارد ضمناً از مقام ریاست تقاضا دارم که این بودجه اداره روزنامه کشور را به عنوان‏ ماده ۷ بودجه مجلس شواری ملی مطرح بفرمایند که اشکالی که از لحاظ مقررات پیش نیاید.

نایب رئیس- آقای پرفسور اعلم‏

پرفسور اعلم- اینکه همکار محترم بنده آقای عمیدی‏نوری فرمودند که ما اقلیت هستیم و باید انتقاد بکنیم این بودجه بودجه مجلس شورای است در اینجا اقلیت و اکثریت نیست ما راجع به کار خودمان داریم انتقاد می‏کنیم و صحبت می‏کنیم اینجا نه اکثریت است نه اقلیت اما اینکه فرمودند اقلیت باید منعقد باشد و اکثریت دفاع کند علت اینکه ما چرا این کار را نمی‏کنیم برای این است که شما جای ما را گرفته‏اید‏ ملاحظه بفرمایید خود شما در لوایح خود دولت انتقاد می‏کنید و مخالفت می‏کنید اگر ما هم مخالفت بکنیم آن وقت باید دولت برود در صورتی که دولت باید باشد و ماشاءالله شما فرصت اینکه اقلیت اظهار عقیده بکند نمی‏دهید نمی‏گذارید اصلاً تریبون خالی باشد (صحیح است) اما راجع به ساختمان اگر خاصه آقایان باشد خود من اول کسی بودم که با ساختمان مخالف بودم یک طرحی تهیه کردم آقایان امضاء فرمودند و موافقت فرمودند ولی همین ترک باعث شد که ما صرف‏نظر بکنیم (خنده نمایندگان) چون یک نواقصی بود واقعاً جناب آقای عمیدی‏نوری اینجایی که شما فرمایشاتتان رامی‏فرمایید و ما هم عرایضی می‏کنیم همین جا خیلی خطر دارد برای حفظ سلامت شما است که ما تصویب می‏کنیم این ساختمان را درست بکنند عرض کنم یکی هم راجع به ساختمان شرکت نفت فرمودید بنده هم با آن مخالفم و یک اشاره کوچکی می‏خواهم بکنم که برنده این ساختمان یک شرکتی است که اسمش نوکار است من نمی‏فهمم شرکتی که اسمش نوکار است چطور برنده شده و صاحبه آن این شرکت حزب ایرانی هستند ما خیال می‏کردیم حزب ایرانی‏ها هر عیبی داشته باشند لااقل در دست کارند و پول زیاد نمی‏برند و این هم معلوم شد که ما اشتباه می‏کنیم (دکتر بینا- ما اشتباه نمی‏کردیم) آقای عمیدی‏نوری مگر شما اکثریت نیستید یک پروژه‏ای تهیه بفرمایی طرحش را بریزید که از این تاریخ ساختمان در این کشور قدغن است ما اقلیت با شما موافقیم (عمیدی‏نوری- اول باید از خودمان شروع بکنیم) ولی من مطمئنم تمام این فرمایشاتی که جنابعالی می‏فرمایید یک امضاء اینجا نمی‏گذارید بنده با این بودجه مجلس موافقم برای اینکه آخر سال است اجازه بفرمایید بودجه تصویب بشود و استدعا می‏کنم اینقدر هم مته به خشخاش نگذارید به آقایان کارپردازها هم اعتماد داریم زحمت کشیده‏اند بگذارید این کار لااقل فیصله پیدا بکند و شش روز دیگر روی این کار وقت صرف نشود.

نایب رئیس- آقای حمید بختیار مخالفید؟ بفرمایید.

حمید بختیار- بحث راجع به ساختمان زیاد شده بنده وقت آقایان محترم را نمی‏گیرم ولی یک نکته از فرمایشات آقای عمیدی‏نوری مورد تصدیق خود بنده است راجع به آقایان نمایندگان البته اظهار عقیده نمی‏کنم ساختمان مجلس سنا یا شورای یا سایر ساختمان‏ها که در جلسه خصوصی بحثش شد به عقیده بنده ساختمانش صلاح یا اقلاً صحیح نیست یا اقلاً دراین سال‏هایی که ما احتیاج مبرم به پول داریم صلاح نیست بنده نمی‏خواهم با صراحت به عرض آقایان نمایندگان محترم برسانم شاید هم موقعیت ایجاب نمی‏کند به عرض‏تان برسانم در اکثر شهرستان‏ها خود آقایان از حوزه انتخابیه‏تان اطلاع کامل دارید ولی در همین تهران که ما در آن زندگی می‏کنیم اتفاق افتاده است آقایان به مریضخانه سینا تشریف برده‏اید. به مریضخانه بوعلی تشریف برده‏اید وضع آنجا را دیده‏اید که توسعه لازم دارد بارها به آقای وزیر بهداری گفتیم ما در شهرستان‏ها در مملکتی که صحبت از ترقی و تمدن می‏کند دستگاه عکسبرداری لازم داریم می‏گویند بودجه نداریم اگر ما دویست هزار تومان برای بهداری مردم که همیشه مورد علاقه شخص شخیص اعلیحضرت همایونی بوده است و همیشه به خودما و به دولت توصیه فرموده‏اند خرج کنیم البته لازم‏تر است چیزی که تماس با توده مردم دارد بایستی کمال دقت در آن بشود متأسفانه

بنده می‏بینم نه دولت و اکثراً خودمان هم توجه به این مطالب نمی‏کنیم ما عوض اینکه بیاییم چهل میلیون تومان را ساختمان بکنیم این چهل میلیون تومان را باید ببریم بهداری‏ها را تکمیل بکنیم بنده بیش از این نمی‏خواهم اینجا توضیح بدهم ولی از آقایان تقاضا می‏کنم البته تصمیمی است گرفته شده و بایستی برای این ساختمان ترتیبی داده شود (یک نفر از نمایندگان- آقای حمید بختیار ساختمان شرکت ملی نفت را هم اظهار نظر بفرمایید) صحیح است ساختمان شرکت ملی نفت را بنده در رأس آن موضوع قرار می‏دهم بنده خودم از شرکت ملی نفت دل پرخونی دارم و مطالب را هم در شورای عالی نفت به عرض آقایان رسانیده‏ام در هیئت دولت هم تشریف داشتند شرکت ملی نفت را بنده اسمش را حکومت خود مختار گذاشته‏ام (یک نفر از نمایندگان- ما را مطلع بکنید گزارش بدهید) چشم حالا که موضوع ساختمان مجلس است این نکته را می‏خواستم به عرض‏تان برسانم حالا هم اگر قرار است این ساختمان بشود و برای مجلس لازم است ما بایستی همیشه جنبه الاهم‏فالاهم رعایت بکنیم و وظیفه داریم که امر به اعلیحضرت همایونی را که همیشه به ما فرموده‏اند چیزی را که با توده مردم تماس دارد بایستی اول آن را مقدم بدارید پس ما وظیفه داریم اول آنها را مرتب کنیم و منویات شاه را که همیشه برای رفاه مردم اوامری صادر فرموده‏اند رعایت بکنیم بعداً مجلس شورای ملی و مجلس سنا بسازیم و ساختمان شرکت ملی نفت را درست بکنیم این بود عقیده بنده حالا بسته است به نظر آقایان‏

نایب رئیس- آقای دشتی بفرمایید.

دشتی- بنده اوایل دوره بیشتر عقیده داشتم که در مطالب کمتر بحث بشود آن هم روی بی‌تجربگی بود خیال می‏کردیم چون خودم طرفدار دولتم و جرء اثریتم و عقیده‏مندم به اینکه در لوایح دولت طبق اصول پارلمانی از طرف موافق و اکثریت باید کمتر بحث بشود آن‏طور فکر بودم البته روی این عقیده خودم ثبات پیدا کردم که هر نظری دارم در کمیسیون‏ها بگویم که دیگر محتاج به اظهار عقیده در مجلس و ایجاد زحمت برای آقایان نشدم اما یک پرانتز یا تبصره‏ای هم پیدا شده‏است و آن این است که وقتی می‏بینیم در مطالب بحث زیاد می‌شود روشن‏تر می‏شویم و مردم بهتر درک می‏کنند و از اوضاع او احوال هم بیشتر اطلاع پیدا می‏کنند فی‏المثل چند روز بیشتر که آقایان آنجا سبقت جستند و آمدند اسم نویسی کردند راهی برای بنده و امثال بنده باقی نمانده که نسبت به یک اوضاع ملی اظهار عقیده بکنیم درصورتی که بنده هم دل پردردی داشتم آن روزی که آقایان نسبت به اوضاع سیاسی مملکت صحبت کردند دیدم که ۹ نفر ده نفر اسم نوشته بودند ماشاءالله همه‏شان هم شبیخون زده بودند و آمده بودند اسم‏نویسی کرده بودند حالا کم و بیش صحبت می‌شود و همه عقیده ملت ایران است عقیده ملت ایرانی باید گفته بشود البته در خانه ملت نسبت به اوضاع روسیه ما باید مطالب را بگوییم درددل‏های‏مان را بگوییم اما امروز عرضی ندارم راجع به لایحه بودجه مجلس آقایان پریروز اظهاراتی فرمودند آقایان می‏دانند در میدان‏هایی که اسب‏های تک تاز تندرو هستند اگر یک اسب را حرکت دادید همه می‏خواهند این کار را بکنند بنده هم از بیانات آقایان به هیجان آمده بودم که عرایضی بکنم مخصوصاً از بیانات و فرمایشات جناب آقای دکتر شاهکار که شاهکار بیان بود (صحیح است) اما چون ایشان با قدرت صحبت می‏کنند در مطالب‏شان راهی نمی‏ماند منهای یک چیزی که همیشه آقای دکتر شاهکار منقد و ایراد گیرند در امور و بنده نمی‏دانم چطور شد آن روز در لایحه موافق صحبت کردند اما آن کسی که آن روز آمد راجع به اوضاع شوروی آن بیانات شاهکارانه راگفت یک قدری بیانات پریروزشان به نظر بنده کج‏وکوله بود (دکتر شاهکار- میل شما است) اینجا آقایان چند مطلب راجع به ساختمان مجلس گفتند یکی راجع به بودجه نود هزار تومان پانهصد هزار ریال این دو قسمت را الان بنده صحبت می‏کنم راجع به ساختمان که از سه سال قبل بدین طرف مورد تصویب قرار گرفته و قریب دوسال است که طبق تصمیم هیئت رئیسه و بعد رأی مجلس هیئت نظارتی تعیین شد که بنده هم احداز آنها هست و افتخار دارم که در خدمت حضرت آقای علامه و آقای بزرگ‏نیا و آقای نصیری و چند نفر دیگر به طور مسلم ما وظایف‏مان را تا حالا عمل نکردیم ولی دل‏مان می‏خواهد انجام بدهیم و انجام هم می‏دهیم از این به بعد هم به طور مسلم ما پای این کار ایستاده‏ایم از صبح تا به‏حال هم جلسه داشته‏ایم آقایان با وجود آقای علامه و امثال ایشان و بنده ما نمی‏گذاریم خرابکاری بشود (یک نفر از نمایندگان- عجب) بلی، عجب، اگر ما گذاشتیم خرابکاری بشود این نقص من و نقص مجلس است چطور من می‏گذارم که در ساختمان مجلس خرابکاری بشود به یک دلیل نمی‏گذارم عجب این است که بنده موضوع تهویه‏ای که آقایان پریروز فرمودند نگذاشتم انجام بشود (احسنت) اما راجع به اینکه باید ساختمان بشود یا نشود این موضوع را آقایان پارسال تصمیم گرفتید و رأی دادید. من امروز نمی‏توانم بگویم که ساختمان بشود یا نشود. چون شده. الان طبقه دوم ساختمان دارد می‏رود بالا من نمی‏توانم بگویم که نشود ساختمان لازم نیست ولش کنیم چند میلیون تومان که خرج شده‏است ولش کنیم. نسبت به اصل ساختمان جناب آقای عمیدی‏نوری فرمودند یا دیگری بود نمی‏دانم، جناب آقای عمیدی‏نوری ساختمان در مملکت کارخوبی است یا نه؟ ما یک مقداری از ایرادات‏مان از این است که چرا دولت و سازمان برنامه و غیره ساختمان لازم نمی‏کنند. ساختمان برنامه و غیره ساختمان لازم نمی‏کنند، ساختمان چه عیب دارد. منهای بعضی از جاها جناب آقای خلعتبری بانک کشوری معنی ندارد ساختمان عالی‏جنابان بکند درست گفتید می‏گویند ۱۴ میلیون و چقدر خرج شده این ۱۴ میلیون ۱۴ استان را باد می‏کند اما سازمان برنامه باید ساختمان بکند چه مانعی دارد. ساختمان بکند. فلان وزارتخانه در سال چندین هزار تومان کرایه می‏دهد بایستی یک ساختمان داشته باشد و اما راجع به مجلس شواری ملی الان ترک اینجا را نشان دادند و می‏فرمایند که می‏آید‏ پایین ان‏شاءالله که نمی‏آید‏ پایین اما نسبت به تصمیمی که برای آینده و کنگره پارسال گرفته شده مسلم باید اجرا بشود و این مجلس کوچک است باید ساختمان دیگری بشود نقشه آن هم پارسال آمد اینجا مطرح شد، مشاوره شد آقایان همه بودند عموم علماء بودند رسیدگی شد تفاوت قیمت هم خیلی پیدا کرد و می‏کند الان هم یک تصمیمی هیئت رئیسه گرفته است و همان‏طور که جناب آقای سردار فاخر فرمودند منتهای دقت می‏شود که ساختمان به نحو احسن بشود اما اینکه فرمودند چرا فاصله شده است بین مجلس سنا و مجلس شورای ملی از لحاظ عمارت نمی‏دانم اینجا شنیدم یا در خارج بود به هر حال ان‏شاءالله آنها هم تشریف می‏آورند اینجا خدمت‏شان هستم جای بهتری است برای آنها در هرحال ساختمان برای مجلس شورای ملی در نظرگرفته شد و یک کار لازمی هم هست نقشه‏اش هم خیلی خوب است و ما هم خیلی مطالعه کردیم. امیدوارم با بودن این آقایان کارپردازان و سایر آقایان خرابکاری رخ ندهد بنده فعلاً دیگر در این باب عرض نمی‏کنم و اگر هم در سال مبلغی خرج می‌شود برای این ساختمان ان‏شاءالله جبران می‏کنیم از جای دیگر، اما موضوع ۹۰ هزار تومان فرمایش استاد بزرگوار بنده جناب آقای دکتر شاهکار این ۹۰ هزار تومان چیزی نیست برای خرج سفر چند نفر نماینده دولت ایران و پارلمان ایران به ممالک خارجه وقتی که قایل شدیم مجامع عمومی از قبیل سازمان و ملل متحد و غیره که اسم‏شان را بنده درست نمی‏دانم اینها برای دنیا لازم است ما هم در قبال دنیا هستیم بایستی پیروی کنیم مجلس بین‏المجالس که بنده سال گذشته و به قول جناب آقای: دکتر شاهکار مفتخر بودیم رفتم البته یکی از افتخارات بنده است که توانستم در التزام این آقایان بروم آن هم در یک چنین مجلس معظمی در یک مملکت بزرگ دنیا بنشینیم، عده‏ای بودیم. کلمه شایسته را بنده دوسه مرتبه به گوشم خورد من نفهمیدم کلمه شایسته را چرا گفتند، شایسته یعنی چه؟ من شایسته‏ام آقایان نیستند آقایانی که اینجا نشسته‏اند نماینده هستند همه با شایستگی آمدید اینجا سایر کارها را هم با شایستگی و دقت انجام می‏دهید شایسته هستید نفهمیدم یعنی چه اگر دانستن زبان است ما هم زبان داریم فی‏المثل عرض می‏کنم آقای بدیع الزمان فروزانفرهیچ زبان خارجی نمی‏دانند (یک نفر از نمایندگان- عربی می‏دانند) هزاران دکتر از زیر دستش بیرون آمده است (یک نفر از نمایندگان- ترکی هم می‏دانند) نخیر نمی‏دانند زبان فارسی می‏دانند و عربی در آمریکا دعوتش می‏کنند و می‏گویند صحبت کن این شایستگی نیست؟

آقایان ممکن است ۵ تا زبان بدانند بنده ممکن است ندانم نباید ایراد بگیریم که شایستگی ندارد این درش بحثی نیست و اینکه ۹۰ هزار تومان است یا ۲۰ هزار تومان است یا ۱۰ هزار تومان من بحثی ندارم آقایانی را می‏خواهند بفرستند به خارج باید خرج سفر آنها را هم بدهند به ما ندادند جناب آقای مهندس هدایت بنده و شما نگرفتیم نمی‏دانم خوب کردیم یا بد کردیم (یک نفر از نمایندگان- مغبون شدیم) بنده خوشوقتم که با اظهار لطف آقای کاشانی رئیس بانک ملی توانستم قرض بکنم بروم و خوب هم کردم بنده لازم می‏دانم برای ایرانی که به خارج مسافرت کند آقای دکتر شاهکار شما آنجا تشریف داشتید در آن مجلس و خودتان آنجا فرمودید و بنده را مثال آوردید که فلانی باعث آبروی هیئت پارلمان ایران بود بعد هم خودتان گفتید که به عرض مقام شامخ سلطنت رسانیدم که فلانی در وظیفه‏اش خوب کار کرده است خوب انجام وظیفه کرده. اگر می‏دانستم که امروز می‏خواستم اینجا صحبت کنم آن تابلوهایی که آنها از ما گرفتند و عکس‏هایی که از ما گرفتند می‏آوردم به عرض‏تان می‏رساندم که ایران چقدر مورد توجه دنیا قرارگرفت و چقدر به ایران اهمیت می‏دادند آقا در پارلمان انگلستان مرکزی پارلمان را به ما دادند وسط مجلس انگلستان را ما اشغال کردیم و دنیا به ما نظاره می‏کرد ۶۴۰ نفر نماینده از تمام دنیا که دور ما بودند و ما را می‏دیدند. نمی‏دانم اینجا بود یا از بیرون کسی می‏گفت که ما برای شناسانیدن اسم ایران نفهمیدم این کلمه از کی بود ان‏شاءالله این حرف شوخی بود، یکی می‏گوید شناساندن اسم ایران؟ ایرانی بوده‏است و خواهد بود، این آقایان اشتباه می‏کنند ۲۵۰۰ سال تاریخ برای ما سلطنت قایل هستید نمی‏دانم این حرف‏ها را از کجا آورده‏اند کی می‏گوید ۲۵۰۰ سال تاریخ داریم، بیشترش نبودیم؟ بی‌سروپا بودیم خیلی بیشتر از اینها ما سلطنت داشتیم و

از این به بعد هم خواهیم داشت چون شنیدم یکی از آقایان در این باب اظهاراتی کرده‏اند فعلاً عرض می‏کنم ایرانی بزرگ‏تر از این است که اسمش را بشناسانیم ایران شناساییش کامل بود، در آن مجلس در جلو ما شاخص بلندی بود که رویش نوشته بودند ایران، آقای بوشهری برادر بنده آنجا بودید می‏دانید پس ما شناساندن نداشتیم که خودمان را بشناسانیم که ایران چه چیز هست، دنیا به ما احترام گذاشت همان‏طور که عرض کردم در بین‏المجالس. (آقایان دارم صحبت می‏کنم جناب آقای عمیدی بنده برای شما داریم صحبت می‏کنم) عرض کنم به حضور مبارک رقم ۹۹۰ هزار تومان برای اعزام وکلای یک مملکتی آن هم هشت نه نفر چیزی نیست ان‏شاءالله آقایان کارپردازان محترم تأمین می‏کنند الان در ساختمان همین کتابخانه که خیلی ازش بحث کردیم خیلی بیشتر از اینها تأمین شد به نظر بنده یک مقدار از صحبت‏ها راجع به اشخاص در مجلس شد، می‏گویند کارپرداز آدم خوبی است ما پارسال همین حرف‏ها را نسبت به نفر دیگر زدیم کارپرداز که در تمام دوره مجلس نیست عوض می‌شود سالی یک مرتبه پس ما راجع به شخص نباید صحبت کنیم منت می‏گذاریم برای اینکه آقای افخمی آدم خوبی است بودجه را تصویب می‏کنیم یا در فلان کابینه فلان وزیر آدم خوبی است و فالن است وزیر می‏آید‏ و می‏رود و یکی دیگر می‏آید جایش، کارپرداز عوض می‌شود و یکی دیگر می‏آید‏ جایش بنابراین راجع به شخص حرف نمی‏زنیم آقایان کارپرادازان مثال آوردند جناب آقای نقیب را بنده مخصوصاً به کارمندان مجلس معتقدم ۳۳ سال است ارباب رئیس محاسبات را می‏شناسم چه جور می‏شناسم؟ این مرد اگر مقتدای من بود پشت سرش نماز می‏خواندم این آقایان نسبت به این شخص و دیگران آن کسانی که در بهداری مجلس کار می‏کنند و همچنین این جوانانی که تازه آمده‏اند (ناطق به جایگاه‏های طرفین تریبون اشاره کردند) و در این قسمت مجلس کار می‏کنند پس بنده چه نظری دارم که یکی را انتخاب کنم و بگویم خوب است البته هرکسی خوب است پس کارپرداز دفاع ندارد چرا کارپرداز از بودجه مجلس دفاع کند او توضیح باید بدهد کمیسیون محاسبات باید دفاع کند یا اینکه ایراد بگیرد بنابراین ما چرا حمله کنیم به کارپردازان و دفاع را هم از آنها بخواهیم کارپرداز هم مثل بنده است نماینده مجلس است و در تمام امور هم وارد است ما الان در امور ساختمان و بودجه ساختمان داریم صحبت می‏کنیم من یک حرفی بزنم برای خاطر جناب آقای افخمی یا جناب آقای سلطان‏مراد بختیار یا جناب آقای خزیمه علم، من خودم دارم برای خودم کار می‏کنم (دکتر عدل- برای وجدان‏تان است) راجع به وجدان هم عرض دارم برای ایمان است وجدان همان ایمان است اگر وجدان ما هم همان هم هست در هرصورت من با قسمت عمده بودجه مجلس موافقم مثلاً یک وقت اظهار شد که آقای فلان و فلان نشسته و صورت جلسات پارلمان را نوشتند ولی من این قسمت را اطلاع دارم عرض کنم خدا کند که اینجا نباشد چون من شرم می‏کنم این آقای حمیدی شبانه‏روز در این باب کار می‏کند (مرآت اسفندیاری- یک شاهی هم از این بابت به او نمی‏دهند ۹ یا وظیفه‏اش است یا ایمانش‏ است که این صورت جلسات را نشست و نوشت آقا رفتن ماده اروپا لازم بود و بنده مفتخر بودم که در خدمت این آقایان بروم و اگر من شایستگی نداشتم از شایستگی آقایان بهره‏مند شدم که می‏گویند تو اول بگو با کیان دوستی پس آنکه بگویم که تو کیستی (احسنت) همان صحبت آشنایان تو- عیاری است برارزش جان تو (احسنت) امیدوارم که شایستگی آقایان سبب بشود که ما هم شایستگی داشته باشیم در هر صورت بنده با بودجه مجلس کاملاً موافقم منهای یکی دو جای آن که ممکن است در صحبت‏های آینده درخلال طرح بودجه عرض کنم و یا صرف‏نظر کنم.

نایب رئیس- آقای صارمی (گفته شد نیستند) پیشنهادها قرائت می‌شود (به ‏شرح زیر قرائت شد)

ریاست محترم مجلس شورای ملی پیشنهاد می‏نماید جمله زیر به تبصره ۲ ماده واحده اضافه شود.

هیئت رئیسه مجلس می‏تواند به کارمندانی که به حد نصاب بازنشستگی نرسیده‌اند در صورت تقاضا و پرداخت کسور ۵ سال به مدت خدمت آنها ارفاقاً اضافه نماید

بهبهانی‏

نایب رئیس- بفرمایید

بهبهانی- عرض کنم شرایطی که در این قانون باری اشخاصی که می‏خواهند بازنشسته بشوند تنظیم شده یکی سال خدمت است یکی ۶۵ سال عمر یک اشخاصی هستند که ۶۵ سال عمر دارند ولی سی سال خدمت ندارند ۲۲ سال خدمت دارند ۵ سال ارفاق بدین اشخاص بدهند که در صورت تقاضای خودشان خواستند بروند جزء خدمت آنها محسوب گردد تا یک مبلغی به حقوق‏شان اضافه بشود درصورتی که کسور بازنشستگی این مدت را پرداختند و حتی دولت هم این کارراکرد چنانچه اطلاع داشته باشید قانونی آوردند باری بازنشستگی اشخاصی که به حد نصاب بازنشستگی نرسیده بودند ۵ سال بهشان کمک کردند ارفاق کردند که بروند بازنشسته بشوند، یک عده آقایانی هستند که ۶۵ سال عمر ندارند و سی سال هم خدمت ندارند ۲۰ سال ۲۲ سال دراند می‏خواهند تقاضای بازنشستگی بکنند اگر ۵ سال به آنها ارفاقاً بدهید ۷ و ۸ نفر هستند که می‏خواهند بروند و به نظر بنده این بد کاری نیست اگر آقایان موافقت بفرمایید که ۵ سال طبق قانونی که دولت سابق برای ارفاق آورده بود این کار را بکنید که اشخاصی که مایل هستند بروند مانعی نداشته باشد، به نظر بنده آقایان کارپردازان هم موافق هستند با این امر.

نایب رئیس- آقای ارباب موافقید بفرمایید.

ارباب- بنده تصورمی‏کنم که اگر آقای بهبهانی یک‏خورده بیشتر توجه بفرمایند پیشنهادشان را لطفاً مسترد خواهند فرمود زیرا اشخاصی ما داریم درمجلس که به جای آنها نمی‏توانیم پیدا کنیم چطو رمی‏توانیم ۵ سال به آنها ارفاق کنیم که آنها تقاضا کنند و ما هم قبول کنیم که بروند یکی همین آقای ارباب مهربان است که این آقای ارباب اگر تقاضا کنند بنده که قبول نمی‏کنم آقای نقیب (بهبهانی- این موضوع غیر از پیشنهاد بنده است ۹ و این پیشنهاد باعث می‌شود که یکی یکی اشخاص را اسم ببرم ما اشخاص ورزیده داریم که اگر به من بازنشستگی هم برسند یک پیشنهاد عکسش را هم بکنم که ۵ سال دیگر بمانند (بهبهانی- پیشنهاد بنده راتوجه نفرمودید ۹ آنچه فهمیدم این بوداگر اشتباهی کردم معذرت می‏خواهم.

رئیس- آقای دکتر بینا موافقید بفرمایید.

دکتر بینا- مثل اینکه ارباب توجه نفرمودند به پیشنهاد جناب آقای بهبهانی آقای بهبهانی می‏گویند اشخاصی که ۲۲ سال یا ۲۵ سال خدمت دارند ۵ سال به آنها ارفاق بکنید که بتوانند در صورت تقاضای خودشان بازنشسته بشوند یا آنهایی که ۶۵ سال عمردارند و ۲۵ سال خدمت ۵ سال کسری دارند این آقایان کسانی هستند که به میل خودشان یا مسن هستند یا خسته هستند نمی‏توانند کار کنند یک ارفاقی مجلس به آنها می‏کند گمان می‏کنم منظورشان این است والا اشخاص مجربی که در مجلس هستند و بنده هم در کلیات آخر ممکن است نام آنها را ببرم به این موضوع منطبق نیست این یک موضوع علیحده‏ای هست که جناب آقای ارباب توضیح فرمودند اگر آقایان پیشنهاد رأی بدهید و تصویب کنید یک ارفاقی است به این آقایانی که ۲۵ سال ۲۶ سال خدمت کرده‏اند یا خسته‏اند یا ناخوش هستند می‏خواهند کنار بروند و اگر آقایان رأی بدهند گمان می‏کنم آقایان کارپردازان هم مخالفتی نداشته باشند.

نایب رئیس- بدین پیشنهاد رأی می‏گیریم مجدداً قرائت می‌شود.

(به ‏شرح سابق قرائت شد)

نایب رئیس- اعلام رأی می‌شود رأی می‏گیریم به پیشنهادی که آقای بهبهانی دادند آقایان موافقین قیام بفرمایند (عده‏ای قیام نمودند) تصویب نشد. پیشنهاد دیگر قرائت می‌شود. (به ‏شرح ذیل قرائت شد)

ریاست محترم مجلس شورای ملی پیشنهاد می‌شود به کارمندانی که بر طبق تبصره ۲ بودجه مجلس بازنشسته می‏شوند کارمندان روزنامه‏رسمی که فقط ۸ نفر می‏باشند درخدمت مجلس باقی بمانند. بهبهانی‏

نایب رئیس- آقای بهبهانی بفرمایید

بهبهانی- عرض کنم که یک عده‏ای از کارمندان مجلس هستند که در روزنامه‏رسمی کارمی‏کنند و اینها را مجلس آورده و برای مجلس کارمی‏کنند بعد چون می‏خواهند روزنامه‏رسمی کشور را از مجلس مجزا بکنند پیشنهاد می‏کنم حالا که می‏خواهند مجزا بکنند بعد هم می‏خواهند برای یک کارهای جدیدی کسانی را که استخدام کنند از این اشخاص که سابقاً در مجلس خدمت می‏کرده‏اند و جزو کارمندان رسمی بوده‏اند به جای کارمند جدید آنها را بیاورند، ۵ یا ۶ نفر هستند ۳ نفر از ۸ نفری که سابق بوده‏اند به مجلس آورده‏اند اسامی‏شان هم معلوم است بقیه‏شان را هم بیاورند (عمیدی‏نوری- بنده موافقم)

نایب رئیس- آقای سلطان‏مراد بختیار بفرمایید.

سلطان‏مراد بختیار- بنده می‏خواستم عرض کنم که اگر مجلس عده‏ای را احتیاج داشت از روزنامه‏رسمی یا چاپخانه بیاورند ولی فکرمی‏کنم این کار صحیح نباشد شاید هیچ کاری از این آقایان ساخته نباشد و ما قول می‏دهیم که اگر کاری در مجلس باشد که آن آقایان بتوانند آن کار را انجام دهند از آنها استفاده کنیم. ‏

نایب رئیس- آقای مشایخی موافقید بفرمایید.

مشایخی- پیشنهاد قبلی جناب آقای بهبهانی و همچنین پیشنهاد فعلی‏شان به نظر بنده بسیار بسیار پیشنهاد خوبی بود از لحاظ کلی که کمک به یک عده‏ای کارمند می‌شود اما پیشنهاد اولیه بهتر این بود که چنین پیشنهادی تأمین بشود راجع به این موضوع هم قانون گذراندن برای ۸ نفر و به اسم و رسم به عقیده بنده صحیح نیست در اختیار و صالحیت هیئت رئیسه مجلس هست که اگر کسانی در قسمت کادر مربوطه مطبوع کسانی هستند که وجودشان مورد احتیاج هست از آنها استفاده بکنند و با تذکری که یکی از آقایان کارپردازان محترم خواهند فرمود اینها را نگهداری کنند و ما هم بتوانیم به آنها کمک کنیم و تمام آقایان این نظر را دارند که به آنها

کمک بشود و به نظر بنده گذارندن قانون صحیح نیست. ‏

نایب رئیس- آقای بهبهانی فرمایشی دارید؟

بهبهانی- با آن فرمایشی که جناب آقای سلطان‏مراد بختیار کارپرداز فرمودند و توضیحاتی که دادند و استنباطی که آقایان فرمودند که در صورت احتیاج به مجلس می‏آورند پیشنهادم را پس گرفتم‏

نایب رئیس- پیشنهاد دیگری قرائت می‌شود.

(به ‏شرح ذیل قرائت شد)

پیشنهاد می‏نمایم در تبصره ۲ درکلمه آخر آن قبل از «بدون رعایت شرط سن بازنشسته نماید این جمله اضافه شود تا مدت ۶ ماه» عمیدی‏نوری‏

نایب رئیس- آقای عمیدی‏نوری بفرمایید.

عمیدی‏نوری- در قسمت آخر تبصره ۲ اینطور نوشته شده‏است و همچنین هیئت رئیسه مختار است کارمندان و خدمتگزارانی که حداقل دارای ۳۰ سال خدمت باشند بدون رعایت شرط سن به طور مطلق در تمام سال این معنیش چیست؟ معنیش این است که این قبیل کارمندان در تمام سال در تزلزل هستند چون یک اختیار مطلق به رئیسه داده‏ایم که همیشه می‏توانند این کار را بکنند. بنده مطالعه کردم در قوانین سوابقی دیدم که در آنجا ۶ ماه معلوم کرده‏اند یعنی اختیاری که به هیئت رئیسه داده‏اند برای تمام سال در آنجا ۶ ماه نوشته شده بود (یک نفر از نمایندگان- در کجا) در قانون بودجه سال ۳۴ و ۳۵ نوشته شده‏است که هیئت رئیسه مخبر است تا ۶ ماه چرا حالا پیشنهاد کردم تا ۶ ماه برای اینکه اگر هیئت رئیسه بخواهد این کار را بکند در ظرف ۶ ماه باشد که این بیچاره‏ها بعدش راحت باشند و الا شما یک شمشیری بالاسرشان نگه داشته‏اید هر وقت می‏توانید استفاده کنید مثل این بالا که همیشه نسبت به بنده استفاده می‏کند تا بنده حرف بزنم می‏گویید این ترک است خراب می‌شود برای تعمیر این را می‏چسبید برای ساختمان این را می‏چسبید اینجا هم بند معتقدم که با تصویب این پیشنهاد لااقل شش ماه اینهایی که شمشیر بالای سرشان است که بتوانند همه اینها را بازنشسته کنید، زندگی‏شان ثابت است (دکتر امیرحکمت- سه ماه کنید) سه ماه بکنید.

نایب رئیس- آقای سلطان‏مراد بختیار

سلطان‏مراد بختیار- عرض کنم مسلم این است که هیئت رئیسه مخالفتی با هیچ‏کدام از آقایان ندارد که شمشیر بالای سرشان باشد، اگر این پیشنهاد تصویب بشود اشکال ندارد ممکن است کسی که می‏خواهد بازنشسته شود تا یک نفری را به جای خود تربیت کند مثلاً ۹ ماه طو ل می‏کشد حتی یک‏سال طول می‏کشد این است که اجازه بفرمایید که اگر کسی بایستی بازنشسته شود تاوقتی که به نفر بعدی حاضر نشده که پست او را تحویل بگیرد این کار نشود که هم شخص نابلدی سرکار بیاید و هم آن آقا هنوز کارش تمام نشده برود کسی دیگری تربیت بشود که بتوانند جایش بگذارند این موضوع در هیئت رئیسه صحبت شده‏است.

نایب رئیس- آقای مرآت اسفندیاری مخالفید؟

مرآت اسفندیاری- بنده مخبرم‏

نایب رئیس- بفرمایید

مرآت اسفندیاری (مخبرکمیسیون محاسبات)- عرض کنم موضوع بازنشستگی یک مطلبی است که هروقت بدین کلمه می‏رسیم این کلمه موجب وحشت و ناراحتی برای عده‏ای می‏شود بنده خواستم عرض کنم که مرحله بازنشستگی از مراحل عزیز زندگی هرفردی است یعنی در تمام دنیا این طور است جناب آقای عمیدی‏نوری، بنده اشخاصی را در خارجه دیدم که به اوز بفرمایید چهار سال دیگر بازنشسته می‏شوم (عمیدی‏نوری- شوخی می‏کرد) با حضرتعالی که نبود، بامن هم شوخی نمی‏کرد، حالا این شمشیری که حضرت مستطاب‏عالی ملاحظه فرمودید ما که چیزی نمی‏بینیم در تمام کشور یک قانون باید اجرا شود نه دو قانون جناب آقای عمیدی‏نوری جنابعالی این خطری که می‏فرمایید برای این است که شاید دوسه نفری آمده‏اند خدمت‏تان و این مطلب را می‏فرمایید والا به یک مشکلی که هزاران نفر بازنشسته شده‏اند دلیلی ندارد که مستثنی بشوند بازنشستگی هم یک چیزی نیست که کسی بترسد می‏گویید که فلان کس در فلان موقع می‏رسد به بازنشستگی دلیل ندارد تنش بلرزد به چه مناسبت شش ماه تنش بلرزد؟

نایب رئیس- آقای صارمی مخالفید (صارمی مخالفید) (صارمی- عرضی ندارم) آقای عمیدی‏نوری رأی بگیریم (عمیدی‏نوری- بله) رأی می‏گیریم به پیشنهاد آقای عمیدی‏نوری آقایانی که موفقند قیام فرمایند (عده‏ای برخاستند) تصویب نشد. پیشنهاد دیگر قرائت شود (به ‏شرح زیر قرائت شد)

پیشنهاد می‏نمایم در تبصره ۳ ماده اول جمله همان مبلغی است که در اسفندماه ۱۳۳۶ دریافت داشته‏اند بدین جمله تبدیل شود همان مبلغی است که هم رتبه‏های آنها اگر در تاریخ تصویب این قانون بازنشسته شوند استحقاق دریافت دارند. عمیدی‏نوری‏

نایب رئیس- توضیحی دارید بفرمایید

عمیدی‏نوری- عرض کنم که اصلاح این تبصره راجع به بازنشسته‏ها است که فکر شده حقوق بازنشسته�ها تأمین شود که آنها هم از زندگی‏شان مثل سایرین استفاده کنند یعنی دنبال‏ همان فکری است که مجلس شورای ملی راجع به بازنشسته‏های کشوری داشت و دولت را مکلف کرده که لایحه‏اش را بیاورد لایحه‏اش را کی آورد سال ۱۳۳۷ اگر خاطر آقایان باشد در سال ۳۷ که امسال بود این بازنشستگی طور تنظیم شد که حقوق بازنشسته مساوی شاغل بشود به همین جهت این بیچاره‏ها که امروز زندگی گران‏تری را تحمل می‏کنند به میزانی حقوق بازنشستگی بگیرند که شاغل می‏گیرد همان‏طور که جناب آقای مرآت اسفندیاری بازنشستگی را باعث افتخار دانستند بنده خیال می‏کنم و به همین جهت بود که آقایان این تبصره را تصویب فرمودید اما این عبارتی که بنده دیدم حقوق یک عده از بازنشسته‏ها را تأمین نمی‏کند چرا آقا برای اینکه می‏گوید همان مبلغی است که در اسفند ۳۶ دریافت داشته است.

اسفند ۳۶ که ترمیم حقوقی برای بازنشسته نشد (مرآت اسفندیاری- چرا برای مجلس شد) اجازه بفرمایید برای بازنشسته�ها در سال ۱۳۳۷ آوردیم گفتیم طبق حقوق شاغل بگیرند شما یک عده بازنشسته دارید جناب آقای افخمی که در سال ۳۲ و قبل از سال ۳۲ در مجلس شورای ملی بازنشسته شده‏اند شاید سی چهل نفری شد که قبل از سال ۳۲ در مجلس شورای ملی بازنشسته شده‏اند، با این عبارتی که اینجا تنظیم شده‏است همان حقوقی را که در سال ۳۶ می‏گرفته‏اند حقوق‏شان ترمیم نمی‌شود یعنی حقوق‏شان ترمیم نمی‌شود یعنی شما در حال حاضر اگر کسی را بازنشسته کنید به او حقوقی داده می‏شود به آن کسی که قبل از سال ۳۴ از کارمندان مجلس بازنشسته شده آن حقوق داده نمی‏شود بنده برای اینکه حق ایشان تأمین بشود و به قول خودشان سبزی را به کارمندان شاغل امروز به قیمتی نمی‏دهند که به آنها کمتر بدهند این بود که بنده نوشتم به جای همان مبلغی که درسال ۳۶ دریافت می‏داشتند تبدیل شود به همان مبلغی که هم رتبه‏های آنها در این تاریخ اگر استحقاق بازنشستگی پیداکنند یعنی چه آقا یعنی اینها هم حقوق‏شان مساوی حقوق بازنشسته‏هایی که فعلاً شاغل هستند شود این مطلب به نفع سی چهل نفر از بازنشسته‏های قدیم مجلس شورای ملی است که در ایام سخت و بدی هم در اینجا خدمت کرده‏اند و الان بدین ترتیب حقوق‏شان ترمیم نمی‌شود این مطلب وظیفه بنده بود در این موقع که به حال بازنشسته‏ها و کارمندان مجلس شورای ملی توجه می‏فرمایید این مطلب را تشریح کرد باشیم که این سی چهل نفر هم از این مزایا استفاده کنند و بدین نحو منظور بنده بود که بنده پیشنهاد کردم اصلاح بشود، اینکه جناب آقای مرآت اسفندیاری اوقات‏شان تلخ می‌شود بله آقا شما که قانون را برای ایشان وضع می‏کنید که حقوق‏شان راتأمین کنید، شما قانون را برای این اشخاص موجودی که کارمندان مجلس شورای ملی هستند و همه کار می‏کنند و زحمت می‏کشند وضع می‏کنید اینها کجا باید حقوق‏شان را تأمین کنند. اینها می‏نویسند به همه آقایان هم نوشته‏اند.

بنده وظیفه خودم می‏دانم آنچه به من نوشتند بخوانم و اگر با عقلم تطبیق کرد می‏گویم (مرآت اسفندیاری- شما صحبت مرا چرا تحریف می‏کنید؟) جناب آقای مرآت اسفندیاری من وظیفه‏ام را انجام می‏دهم. من هم باید حرفم را بزنم بعد هم می‏خواهند تصویب می‏کنند نخواهند نمی‏کنند وکیل مجلس در خانه‏اش و دفترش همیشه باید باز باشد به روی مردم و حرف‏شان را هم گوش بدهند خواه گوش ندهند بنابراین بنده پیشنهادم را می‏دهم می‏خواهید تصویب بفرمایید می‏خواهید نفرمایید.

نایب رئیس- آقای افخمی‏

افخمی- بنده برای روشن شدن ذهن آقایان نمایندگان محترم نسبت به پیشنهاد جناب آقای عمیدی‏نوری یک توضیحاتی می‏دهم که اگر خواستند رأی بدهند روشن باشند و با احاطه کامل رأی بدهند عرض می‏کنم مستخدمین بازنشسته مجلس شورای ملی درجور حقوق می‏گیرند یکی از صندوق بازنشستگی کشوری و یکی ما‏به‏التفاوتی از بودجه مجلس شورای ملی صرف‏نظر از اینکه پیشنهاد آقای عمیدی‏نوری. پیشنهاد خرج است و اساساً مردود است اما در بودجه سال ۳۶ مجلس شورای ملی ماده‏ای دارد که بنده می‏خوانم:

ماده ۷- به کارپردازی مجلس اجازه داده می‌شود حقوق بازنشستگان و موظفین مجلس شورای مل ی رامطابق شرح زیر ترمیم و از محل بودجه مجلس بپردازد.

الف- به جمع حقوق دریافتی کارمندان و خدمتگزارانی که تا آخر شهریور ۳۵ بازنشسته شده‏اند از آغاز سال ۱۳۳۶ مبالغ زیر افزوده شود.

۱- به بازنشستگانی که ماهیانه تا پنج هزار ریال تمام دریافت می‏دارند صدی چهل همین‏طور صدی سی و صدی بیست و صدی ده می‏رود پایین پس توجه می‏فرمایید که حقوق بازنشستگان مجلس شورای ملی از حقوق بازنشستگان سایر کارمندان دولت زیادتراست آن مبلغی که هنوز به حقوق بازنشستگی کارمندان دولت اضافه نشده بود به حقوق بازنشستگان مجلس این پورسانتاژها اضافه شده بود.

بنابراین اگر بخواهیم این پیشنهاد جنابعالی مورد عمل قرار بگیرد صرف‏نظر از اینکه مستلزم یک مقداری اعتبار است از حدود شاغلین هم تجاوز می‏کند.

(عمیدی‏نوری- مساوی می‌شود) به هر حال بنده این توضیح را دادم که آقایانی که می‏خواهند رأی بدهند متوجه باشند.

نایب رئیس- به طوری که قبلاً تبصره تنظیم شده‏است. برابر سال ۳۶ باید بگیرند و این پیشنهاد برابر سال تصویب است بالنتیجه پیشنهاد اضافه خرج خواهد بود و بنابراین قابل طرح نیست.

عمیدی‏نوری- لایحه خودش لایحه خرج است، این لایحه را مجلس داده از طرف وکیل است.

نایب رئیس- اجازه بفرمایید، در ماده اول دیگر پیشنهادی نیست لذا رأی می‏گیریم به ماده اول (مرآت اسفندیاری- بنده اجازه می‏خواهم دو کلمه‏ای عرض دارم اعلام رأی شده درماده دوم بفرمایید- رأی می‏گیریم به ماده اول آقایانی که با ماده اول موافقند قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد.

ماده دوم مطرح است. قرائت می‌شود.

(به ‏شرح زیر فرائت شد)

ماده دوم- به وزارت دارایی اجازه داده می‏شود مبلغ هشتصد هزار ریال (۸۰۰۰۰۰) کسر بودجه سال ۱۳۳۷ فرهنگ دهخدا را در وجه دانشگاه تهران از محل درآمد عمومی کشور بپردازد.

نایب رئیس- چون کسی اجازه صحبت نخواسته و پیشنهادی هم در ماده دوم نرسیده لذا رأی می‏گیریم آقایانی که موافقند قیام بفرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. ماده سوم مطرح است قرائت می‌شود (به ‏شرح زیر قرائت شد)

ماده سوم- به کارپردازی مجلس شورای ملی اجازه داده می‌شود تا میزان مبلغ دویست میلیون ریال وام از بانک ملی ایران دریافت و برای ساختمان جدید مجلس اختصاص دهد وزارت دارایی مکلف است اعتبار وام مزبور را به تدریج از سال ۱۳۳۸ به بعد ضمن بودجه کل کشور تأمین و نسبت به واریز آن اصلاً و فرعاً اقدام نماید.

پرفسور اعلم- اصلاً وام گرفتن برای ساختمان معنی ندارد آقای عمیدی‏نوری در این مورد بفرمایید.

عمیدی‏نوری- بنده عرایضم را کردم و رأی هم نمی‏دهم.

پرفسور اعلم- بنده هم نمی‏دهم‏

نایب رئیس- آقای افخمی توضیح بدهید.

افخمی- عرض کنم به نظر بنده بهتراست این عبارت این‏طور اصلاح شود:

«به دولت اجازه داده می‌شود (صحیح است) تا میزان مبلغ دویست میلیون ریال وام از بانک ملی ایران دریافت و برای ساختمان جدید مجلس شورای ملی در اختیار کارپردازی مجلس بگذارد. وزارت دارایی مکلف است اعتبار وام مزبور را به تدریج از سال ۱۳۳۹ به بعد ضمن بودجه کل کشور تأمین و نسبت به واریز آن اصلاً و فرعاً اقدام نماید» وقتی اساس ساختمان را تصویب فرمودید باید اعتباری هم داشته باشیم. از کجا پولش را بیاوریم وقتی که پولش را نداشته باشیم از کجا می‏توانیم ادامه بدهیم بنابراین ناچاریم که قرض بکنیم برای استحضار آقایان عرض می‏کنم که در سال ۳۷ در بودجه کل کشور یکصد میلیون ریال به همین ترتیب پیش‏بینی شده بود منتهی ما هنوز قرض نگرفته‏ایم درست توجه بفرمایید در بودجه کل کشور مبلغ یک صدمیلیون ریال برای وام بود (پرفسور اعلم- خوب همان را بگیرید) گمان است صدمیلیون ریال کم است (پرفسوراعلم- بعد از بیست میلیون تومان دیگر هم پول می‏خواهید؟) بنده که توضیح دادم این چهل و یک میلیون تومان خرج دارد.

(پروفسور اعلم- چرا چهل و یک میلیون تومان خرج می‏کنید؟) این ساختمان خرج دارد

نایب رئیس- ماده سوم به ‏شرحی که اصلاح شده قرائت می‌شود.

(به ‏شرح زیر قرائت شد)

ماده سوم- به دولت اجازه داده می‌شود تا میزان مبلغ دویست میلیون ریال وام از بانک ملی ایران دریافت و برای ساختمان جدید مجلس شورای ملی در اختیار کارپردازی مجلس بگذارد.

وزارت دارایی مکلف است اعتباروام مزبور رابه تدریج از سال ۱۳۳۹ به بعد ضمن بودجه کل کشور تأمین و نسبت به واریز آن اصلاً و فرعاً اقدام نماید

نایب رئیس- ماده سوم مطرح است مخالف و موافق صحبت می‏کنند بعد پیشنهادها مطرح می‏شود عده زیادی از آقایان درخواست بحث کرده‏اند آقای فرود مقدم هستند مخالفید آقای فرود (فرود- بله) بفرمایید.

فرود- مطلبی که بنده می‏خواستم عرض کنم موضوع سیاست پولی مملکت است این طوری که ما هر روز بار بانکی بکنیم (صحیح است) بودجه کل کشور خواهد آمد و ملاحظه خواهید فرمود هی وام و هی قرض بده توجه بفرمایید این قرض‏ها ما رادچار ناراحتی خواهد کرد و هی مجبور هستید که حقوق مستخدمین را اضافه کنید یا فکر سایرین را بکنید بنده خیال می‏کنم علت این کار از این نقطه‏نظر است که ما آن را طوری که لازم است فکرنمی‏کنیم که قرض کردن پول خودمان را می‏شکند این پول بانک ملی یک پولی است مال مردم که آنجا بودیعه سپرده شده و تجارت مملکت را اداره می‏کند توجه بفرمایید که زیاد بارش نفرمایید بنده عقیده‏ام این است که یک کاری است و تصمیمی است آقایان اتخاذ فرموده‏اند در مجلس ساختمان بشود خوب سنا هم ساختمانی کرده است، چه خوب بود که هردویکی می‏شد، یک طبقه مال آنها می‏شد و یک طبقه هم مال ما می‏شد ولی به آنهایت تأسف اتفاقاتی افتاد مجلس سنا را منحل کردند و سنا هم برای اینکه عمارتی داشته باشد که مستقل باشد رفتند برای خودشان یک جایی ساختند بنده نمی‏خواهم افکار مردم را در اینجا منعکس کنم ولی می‏خواهم عرض کنم این ساختمان‏ها زیاد مورد استقبال مردم واقع نشد (عمیدی‏نوری- مردم مخالفند) چه خوب بود ما یک ساختمانی هم برای مردم می‏کردیم حالا راجع به بانک‏ رهنی جناب آقای ارباب توضیح می‏فرمودند یک کسی که هزار تومان پانصد تومان می‏خواهد دچار چه اشکالاتی می‌شود اما میلیون میلیون پول از بانک قرض می‏کنیم برای ساختمان آن عقیده بنده این است که اگر ساختمان مجلس را به یک ترتیبی انجام می‏دادند که اقساط این ساختمان را همان بودجه فعلی دولت و صول می‏شد بهتر بود از اینکه ما از بانک ملی قرض کنیم ملاحظه بفرمایید فرضاً دولت صد میلیون ریال در هر سال بدین کار کمک کند متناسب با مان مقدار کمکی که دولت می‏تواند به شما بکند ساختمان بکنید والا بودجه خواهد امد به مجلس شورای ملی و ملاحظه خواهید فرمود حتی در کمیسیون بودجه خاطرم می‏آید‏ جناب آقای دکتر مشیر فاطمی بودند و یا یکی از آقایان که به این مطلب ایراد می‏گرفتند که هر جا مشکلی پیش می‏آید‏ و اشکالی پیش می‏آید‏ فوراً از بانک ملی قرض می‏کنند، اگر ممکن است آقایان کارپردازان به این مطلب یک توجهی بفرمایید شاید ساختمان را به ترتبیی انجام بدهند که بتوانند از همین بودجه فعلی دولت به اقساط اضافه کنند که دیگر قرض از بانک ملی پیش نیاید. (صحیح است)

نایب رئیس- آقای ارباب موافقید (ارباب- بله) بفرمایید مخالف صحبت کرد نوبت موافق است.

ارباب- بیانات جناب آقای فرود از نظر سیاست پولی مملکت بسیار صحیح است بنده منکر نیستم ولی هر گوشه‏ای نیاید یک نغمه‏ای بخواند بانک رهنی را ببنید چقدر خرج می‏کند (عمیدی‏نوری- جلو آن را بگیرید) ما همه‏اش زورمان به خودمان می‏رسد این معنی ندارد و بانک کشاورزی ببینید چه کرد اینها چه فایده دارد و برای ممکلت یک فقیر بیچاره‏ای را که بخواهد برود دوهزار تومان پول بگیرد ببینید بانک رهنی چطور بیچاره‏اش می‏کند آن وقت با بیست دستگاه اتومبیل پز می‏دهند به مردم، آخر اینکه زندگی نیست به علاوه همه این فرمایشات را لازم بود که چهار سال پیش می‏فرمودند و جلویش را می‏گرفتند حالا شروع کرده‏اند.

خانه‏ها را خریده‏اند و ساختمان مجلس شروع شده، یکی دیگر آن مجلس سنا ساختمانش در دست اتمام است و ما این وسط مانده‏ایم درست هم هست. از نظر سیاست پولی صحیح هم هست اما حالا وقتش نیست به عقیده بنده آقایان اهتمام کنند خرج‏ها بیهوده اکناف و اطراف جلویش را بگیرند، اینجا مجلس است و آبروی مملکت است و این سالن هم یک روزی پایین می‏آید. به زودی زود سقفش پایین می‏آید ان‏شاءالله آن روز بنده در این سالن نخواهم بود ولی حالا وقت این کارنیست همه موافقت بفرمایید این ساختمان ادامه پیدا کند. اگر سیاست مملکت اجازه بدهد کمپانی‏های خارجی حاضرند بیایند بسازند و ده ساله پولش را بگیرند؛ اگر آقایان کارپردازان حاضرند مطالعه بفرمایند.

نایب رئیس- آقای مرآت اسفندیاری.

مرآت اسفندیاری- عرض کنم راجع به این موضوع، بیاناتی که لازم بود اینجا شد بنده خواستم این نکته را استفاده کنم و عرض کنم جناب آقای عمیدی‏نوری بنده کمال ارادت را دارم و به هیچ‏وجه نظر بنده نظر مخصوصی نبود چون سمت مخبری کمیسیون را داشتم خواستم برای مقتضیات سمتی که دارم از این موضوع دفاع کنم و پیشنهاد حضرتعالی هم پیشنهادی نبود که به بازنشستگان کمکی بشود برای اینکه شما می‏گفتید فقط در ظرف شش ماه رسیدگی کنند و اما اینکه فرمودید خوب است وکلا رسیدگی کنند جناب آقای عمیدی‏نوری پدر بزرگ بنده در همین مجلس بوده است و پدر خود بنده هم بود این آقایان که می‏بینید در این دستگاه هستند تمام اشخاصی هستند که با پدر بنده دوستی و رابطه داشته‏اند و بنده تعصبی نسبت به کسی ندارم که بخواهم چیزی بگویم، امروز هم بنده توی این کشور فقط یک خانه دارم.

۷- طرح و تصویب دوفوریت طرح پیشنهادی راجع به اجازه اجرای موقت لایحه به اجازه اجرای موقت لایحه سازمان و زارتخانه‏ها

نایب رئیس- این قانونی که فعلاً مطرح است فعلاً در ماده ۳ هستیم عده‏ای از آقایان نام‏‎نویسی کرده‏اند که در این ماده مذاکره بفرمایند به واسطه اینکه وقت زیادی نداریم اگر چنانچه این لایحه را به آخر برسانیم مدتی طول خواهد کشید و از طرفی هم یک یا دوفوریت از طرف آقایان رسیده است که دوفوریتش در این جلسه مطرح می‌شود. ما این طور فکر کردیم که آن دوفوریت را رأی بگیریم و بفرستیم برای طبع و توزیع برای جلسه

دیگر و چون آخر سال است و بودجه کل کشور مطرح است بعد از تصویب این طرح جلسه را ختم می‏کنیم و جلسه آینده بری روز شنبه خواهد بود بنابراین آقایان اجازه بفرمایید با رعایت نوبت آقایانی که درخواست فرموده‏اند این لایحه بماند و دوفوریت آن طرح مطرح شود و بعد بتوانیم جلسه را ختم کنیم. لایحه دوفوریتی قرائت می‌شود.

(به ‏شرح زیر قرائت شد)

ریاست محترم مجلس شورای ملی چون بهبود امور اداری و جریان صحیح کارها بدون وجود سازمان مرتبی ممکن نیست و چون بررسی و تنقیح لایحه سازمان وزارتخانه‏ها در کمیسیون خاص و تصویب آن بدون آزمایش قبلی ممکن است عملاً تولید اشکالات عدیده نماید امضاکنندگان زیر پیشنهاد می‏نماییم که سازمان پیشنهادی دولت ضمن لایحه سازمان وزارتخانه‏ها مدت دو سال به صورت آزمایش به مرحله اجرا و عمل گذاشته شود و سپس لایحه قطبی سازمان وزارتخانه‏ها با استفاده از تجارب حاصله به مجلسین تقدیم گردد و لذا طرح و تصویب ماده واحده ذیل را با قید دو فوریت تمنی داریم:

ماده واحده- به دولت اجازه داده می‏شود سازمان پیشنهادی وزارتخانه‏ها را که ضمن لایحه ۲۱۷۶۱ تقدیم و به کمیسیون مخصوص برای رسیدگی ارجاع شده در حدود بودجه‏های مصوب به منظور آزمایش به موقع اجرا گذارده و منتهی در ظرف مدت دوسال از تاریخ تصویب این قانون لایحه قطعی آن را به مجلس شورای ملی تقدیم دارد.

دولت‏آبادی- دکتر دادفر- صفاری بوربور- سرتیپ توماج- هدی- حشمتی- باقر بوشهری- خرازی- فلیکس آقایان- دکتر رضایی- مشاور- بهادری- صارمی- دکتر عدل- کاظم شیبانی- مهندس اردبیلی- غلامحسین ابتهاج- عامری- دکتر مشیر فاطمی‏

نایب رئیس- فوریت اول مطرح است مخالفی نیست؟ (اظهاری نشد) آقایانی که با فوریت اول این طرح موافقند قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد فوریت دوم مطرح است مخالفی نیست؟ (اظهاری- نشد) آقایانی که با فوریت دوم این طرح موافقند قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد برای طبع و توزیع فرستاده می‌شود.

۸- تعیین موقع و دستور جلسه بعد- ختم جلسه‏

نایب رئیس- جلسه را ختم می�کنیم جلسه آینده روز شنبه خواهد بود و دستور هم لایحه بودجه و همین طرح است.

(مجلس یک ساعت و ربع بعدازظهر ختم شد)

نایب رئیس مجلس شورای ملی- عماد تربتی