مذاکرات مجلس شورای ملی ۲۱ اسفند ۱۲۸۵ نشست ۵۳
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری نخست | تصمیم‌های مجلس | قانون اساسی مشروطه |
| نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری نخست |
مذاکرات مجلس شورای ملی ۲۱ اسفند ۱۲۸۵ نشست ۵۳
وقایع و مذاکرات روز پنجشنبه ۲۹ شهر محرم الحرام ۱۳۲۵ دارالشورای ملی
خلاصه مذاکرات روز سه شنبه ۲۵ را آقا سید محمد تقی قرائت کردند.
رئیس- این کارها و تظلمات شخصی که هر روز بمجلس وارد و اظهار می‌شود اسباب زحمت شده و مجلس را از کار و تکلیف خود بازداشته باید نظامنامه بلدی امروز قرائت شده اصلاح شود که مردم یک اندازه آسوده شوند.
(چون امروز چند نفر از اهل اصفهان در مجلس حضور داشتند جمعی از وکلا اظهار کردند اول اصلاح کار اهالی اصفهان بشود که از همه امور مقدم و مهمتر است جمعی دیگر از وکلا گفتند آنچه وظیفه مجلس بوده در این باب اقدامات نموده والان هم چند روز است حجج اسلامیه و وزراء در دربار و تلگرافخانه مشغول اصلاح این کار هستند.)
آقا سید مصطفی- اصفهان صد هزار بلکه بیشتر جمعیت دارد لابد پنجاه هزار نفر از آنها متظلم هستند آیا باینها ظلم شده یا نه و باید رفع ظلم و رسیدگی بشود یا نه؟ حال هر طور که صلاح است اقدامی نمایید که اینها آسوده شوند.
رئیس- جواب این سئوال شما همان است که پریروز گفته شد اگر بیکنفر هم ظلم بشود باید رفع کرد ولی از راهش و راه صحیح همین است که رفته‌ایم باید اینگونه امور را بدوابجاهای لازمه اظهار نماییم و جواب بخواهیم.
آقا سید عبدالحسین شهشهانی – جناب رئیس می‌فرمایند آنچه تکلیف مجلس و مجلسیان است گفتگو نمایند امروز می‌خواستم این صحبت را نمایم که در چه خصوص گفتگو شود بفرمایید؟ گمانم این است این وضع که فعلا داریم مخالف با نظامنامه است زیرا موافق نظامنامه این است که وکلا از اطراف بیایند اینجا باتفاق یکدیگر اصلاح امور کنند بطور عدل و مساوات اگر بنا شد بطوریکه وضع سابق اقتضا می‌کرد حکومت مستبده باشد و وزراء مسئول چنانکه گفتند مسئول هستند بهمان حال سابق بمانند اختصاص باصفهان و جاهای دیگر ندارد چند روز دیگر از همه جا صدا بلند خواهد شد وضع تهران بدتر از جاهای دیگر است. جهت این اختلافات این است که مجلسیان معلوم نیست بتکلیف خود عمل می‌کنند یا نه باید اوضاع سابقه برداشته شود و در سلطنت مشروطه امور بطور عدل و مساوات اصلاح گردد اگر ما ترتیب امور را ندانیم یا اگر چنانچه بدانیم و بعمل نیاوریم همه روزه مبتلا خواهیم بود ترتیب در این کار اتفاق و اتحاد است که اولین کار واجب ماست و اگر چنانچه این اتفاق واتحاد را گفتیم و مستحکم کردیم تمام این حرفها از میان خواهد رفت چون ما از اول تکلیف واجب خودمانرا فراموش کرده‌ایم اینطور شد ما قسم یاد کردیم و قوه مجریه ما قسم یاد نکرده است و اینکه ملل متمدنه است یا باصطلاح اینجا قانون انجمن محلی است که جزو عدلیه است.
رئیس- اشتباه نشود این قوانین بلدیه است چون امروزه شهرها خاصه طهران خیلی مغشوش است این قانون بلدی تمام شود دیگر ما آسوده می‌شویم و همه روزه تظلمات شخصی و غیره بمجلس اظهار نمی‌شود و یک قانون دیگری است نوشته می‌شود مال انجمنهای محلی است که باید حفظ حقوق و عدالت را نماید آنهم در همین چند روزه تمام شده در مجلس قرائت خواهد شد. (در این موقع آقا میرزا ابوالحسنخان تلگرافی ابراز کرد که اهالی شیراز بتوسط ایشان مخابره نموده بودند قرائت شد قریب باینمضمون).
- صدرالعلماء و سایر فدویان ملت و حامی انجمن اسلامی که قریب پانصد نفرند بجهت پیشرفت امور دو روز قبل از قوام الملک خواهش تشکیل انجمن کردند تا دستور العمل برسد این مطلب برخلاف رأی استبدادیان شده قوام الملک دیروز باولیای دولت از چند نفر محترمین شکایت کرده همینقدر بدانید هر گاه نسبت بمحترمین توهینی شود فساد بزرگی خواهد شد.
(رئیس باز متذکر شد که نظامنامه بلدی خوانده شود)
جمعی گفتند عدلیه از هر چیز مهم و مقدم تر است وجمعی را عقیده این بود باید اولا فکری نمود که مابین مجلس واولیای دولت اتفاق و اتحاد حقیقی معنوی شود و وزراء مسئول هم قسم یاد نمایند و رفع این اختلافات بشود).
حاجی محمد اسمعیل آقا – کاریکه اهم است رفع اغتشاش از اطراف و ولایات است فکری درین باب بشود که رفع این اغتشاشات بشود خواندن نظامنامه بلدیه وغیره بعد از تحصیل امنیت است با این انقلابات که هست نمی‌شود باید اصلاح مفاسد بشود امروزه می‌بینیم روز بروز مفسده بیشتر می‌شود همینطور ما مشغول خود باشیم مردم هم در اضطراب باشند آن اصفهان آن تبریز آن شیراز آن جاهای دیگر فکر اصلاح اینها را بکنید.
آقا میرزا فضلعلی آقا- چو در طاس لغزنده افتاد مور رهاننده را چاره باید نه زور
امروز ما نمیدانیم که آنچه گفتند چه چیز است هر یک یک چیزی میگوییم و امروز که کارها باین وضع است ما نمی‌توانیم بگوییم جهت اینست طرف ما که دولتیان هستند مغرضند لیکن می‌توانیم بگوییم جهت اینست که آنها در اصلاح امور یک خیالی می‌نمایند و مجلسیان هم یک خیال دیگر تنها فکر و خیال فایده ندارد پس علاجی فعلا بنظرم رسیده و آن اینست که یک هیئتی از وزراء و یک هیئتی هم از مجلسیان معین شده انجمنی تشکیل شود اولا در همین کار اصفهان و ثانیا در اموراتی که مترقب هستیم و اتفاق خواهد افتاد مذاکره و مداقه نمایند و نتیجه آراء خود را لایحه نوشته بمجلس بدهند گفتگو شود آنوقت دیگر نه دولتیان میگویند ما اطلاع نداشتیم نه مجلسیان میگویند ما اطلاع نداریم و رفع این اغتشاشها می‌شود.
(آقا میرزا سید محمد و جمعی گفتند اینکار بسیار خوب است تا ما بین مجلس و دولت اتحاد واقعی نشود رفع این اغتشاشها نخواهد شد.)
رئیس- مقدمات این کار فراهم آمده چند نفری از طرف دولت معین شده‌اند چند نفر هم از طرف مجلس معین شود هفته چند روز با هم نشسته گفتگو نمایند خیلی خوب است همین حالا از مجلس چند نفری که صلاح بدانند معین شود.
آقا میرزا فضلعلی آقا – هر چند اصلاح کار اصفهان لازم است و تأخیر آن صحیح نیست ولی چون باید در اینکار فکری کرده باشد برای روز شنبه.
در اینموقع کاغذی از طرف تجار تهران قرائت شد که خلاصه آن قریب باینمضمون است:
- بواسطه نبودن عدلیه تمام حقوق ما در عهده تعویق و تعطیل مانده استدعا داریم که تأسیس عدلیه منتظمه بشود اگر تا چند روز دیگر اقدام نشود عموما در مجلس حاضر و متشکی خواهیم بود.
صدیق حضرت – دو سئوال دارم و مکرر آقای تقی زاده گفتند مطالبی که امروز در این جا گفتگو شد فردا فراموش می‌شود یکی مسئله انطباعات بود جمعی هم اینجا هستند میگویند وزیر علوم را خواستید ترتیب اینکار چه شد بنده جواب گفتم دو دفعه آمده‌اند بواسطه بعضی کارهای مهم دیگر ممکن نشد در این خصوص گفتگو شد پس خوب است روز شنبه او را بخواهید یکی دیگر در مستدعیات هفتگانه مشروطه قرار شد وزراء هشت نفر باشند دیگر وزیری نباشد و جناب مخبرالسلطنه وعده دادند که تا ۵ روز دیگر اینکار را مرتب نمایند حالا پنج روز یک ماه و بیشتر شده است و وزیر همایون که نباید دارای این اسم باشد حالا وزیر پست هم شده و دارای دو وزارت است.
رئیس- اینها بتدریج اصلاح خواهد شد.