مذاکرات مجلس شورای ملی ۲۱ آذر ۱۳۲۷ نشست ۱۲۳
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری پانزدهم | تصمیم‌های مجلس | قوانین برنامه‌های عمرانی کشور مصوب مجلس شورای ملی |
| نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری پانزدهم |
روزنامه رسمی کشور شاهنشاهی ایران
شامل: متن قوانین - تصویب‌نامه‌ها - صورت مفصل مذاکرات مجلس شورای ملی - سوالات - اخبار رسمی - فرامین - انتصابات - آیین‌نامه‌ها - بخش‌نامه‌ها - آگهی‌های رسمی
شماره تلفن: ۵۴۴۸ - ۸۸۹۴ - ۸۸۹۵ - ۸۸۹۶
سال چهارم - شماره
مدیر سید محمد هاشمی
شنبه ماه ۱۳۲۷
دوره پانزدهم قانونگذاری
شماره مسلسل
مذاکرات مجلس شورای ملی
جلسه
صورت مشروح مذاکرات مجلس روز ۲۱ آذر ۱۳۲۷ نشست ۱۲۳
فهرست مطالب:
صورت مشروح مذاکرات مجلس روز یکشنبه بیست ویک آذر ماه 1327 مجلس ساعت نه وسی پنج دقیقه صبح بریاست اقایامیر حسین ایلخان نایب رئیس تشکیل گردید
محتویات
- تصویب صورت جلسات قبل
۱- تصویب صورت جلسات قبل
صورت جلسات قبل رااقای موسوی منشی قرائت کردند دوساعت ویکربع بظهر روز یکشنبه چهاردهم اذر مجلس بریاست اقای رضا حکمت تشکیل وصورت جلسه پیش قرائت گردید اسامی غائبین جلسه گذشته که ضمن صورت مجلس خوانده شد
غائبین بااجازه آقایان کفائی رحیمیان اخوان بهار شهاب خسروانی علی اکبر ملکی لیقوانی صفوی
غائبین بی اجازه آقایان آشتیانی زاده تولیت رستم گیو کامل ماکوئی ابوالقاسم بهبهانی امیر تیمور قوامی دکترعبده آصف ملکپور ناصری یمین اسفندیاری گلبادی صفا امامی کهبد
دیر آمدگان بااجازه آقایان مامقانی بهادری نورالدین امامی محمد ذوالفقاری دکتر طبا اقبال قبادیان
دیر آمدگان بی اجازه آقایان محمد حسین قشقائی عبدالرحمن فرامرزی اورنگ نراقی اقاخان بختیار اسدی منصف شریعت زاده عزیز زنگنه حسن اکبر
آقای حاذقی راجع بعدم تشکیل جلسه پنجشنبه چهارم اذر ولزوم اجرای تصمیم مقام ریاست و
آقای دکتر شفق راجع باختصار مطالب درصورت جلسه و
آقای مهندس رضوی راجع بدارائی شرکت نفت ونیز موضوع افسران ارتش توضیحی دادند
آقای سزاوار هم درباب اسفالت راه ساوه وزرند وسوابق تاریخی این راه تذکری دادند
آقای وکیلی راجع بوضع مذاکرات نمایندگان که بنام ملت گفته می‌شود ولزوم همکاری واتفاق درانجام اصلاحات اساسی توضیحی دادند وبااشاره بدوجنگ بین المللی ووضع مملکت سویس گفتند هرچه درماهست از خودماست وبالاخره نتیجه عمل انجمن حمایت از زندانیان رامبنی براستخلاص ۵۲۶ نفرزندانی اعلام کدرند درینموقع ماده ۱۰۹ نظامنامه قرائت گردید و
آقای رئیس بیان داشتند که حق اقایان برای جلسه بعد محفوظ است اقای دکتر متین دفتری پیشنهاد کفایت مذاکرات نمودند ودراطراف آن نسبت برنامه هائی که مورد بحث قرار می‌گیرد واوقات مجلس صرف موافقت ومالفت واستیضاح از دولت می‌شود گفتند هیچیک از دولتها همکاری صحیح وصمیمی بامجلس نکرده واکثریت ثابتی تشکیل نداده‌اند ودرنتیجه مجلس بانجام تکالیف خودتوفیق نیافته‌است ودر مسائل عمومی مملکت چون درین چند جلسه آنچه باید حق صحبت ادا شده‌است از تکرار مکررات نه حقوق مملکت از نفت وشیلات ونه عدالت اجتماعی وارزانی زندگی برای مردم تامین خواهد شد باید یک حکومت ثابت متکی بملت تشکیل داد که همه بدانند ملت از آن پشتیبانی می‌کند ومجلس در همکاری باچنین دولتی تکالیف خودراانجام دهد درینموقع که عده برای رای کافی بود صورت جلسات قرائت شده تصویب گردید و
آقای عباس اسکندری بعنوان مخالف باپیشنهاد کفایت مذاکرات راجع به بیانات مخالف وموافق دولت ومعترضین ولزوم ایراد این قبیل مطالب واشاره بسرمایه اصلی نفت جنو ب واینکه اغاز سخن راجع بوضع شرکت نفت برای ایجاد وحدت کلمه بین نمایندگان بود متفقابگویند واز دولتها تامین حقوق واقعی مملکت رابخواهند توضیحاتی دادند وعلل مخالفت خودرانسبت بکفایت مذاکرات تشریح نمودند که نخست بسبب مخالفت باتشکیلات فعلی کشور وسپس مربوط بسیاست خارجی مملکت وبعد مرتبط باعضاء دولت است وبکفایت مذاکراتاخذ رای بعمل آمد وتصویب نشد
آقای دهقان بعنوان مخالف دولت نخست از فوت ثقه‌الاسلامی مرحوم اظهار تاسف کردند وبا اشاره باینکه مطالب من مربوط بفراکسیون اتحاد ملی نیست درباب برنامه دولت گفتند درچنین موقع دنیااین برنامه اقناع کننده نیست وسپس از خدمات آقای دکتر اقبال دروزارت فرهنگ شرحی ایراد واعتراض نمودند که چرا بسمت وزارت راه معرفی شده‌اند مقارن ظهرجلسه بعنوان تنفس خاتمه یافت و بصبح روز ۳ شنبه محول گردید
ساعت نه صبح روز ۳ شنبه شانزدهم اذر تشکیل جلسه شروع شد و آقای رئیس نیز حضور یافتند چون تاساعت نه وسی وهشت دقیقه عده برای مذاکره کافی نشد تشکیل جلسه ببعد محول گردید یکساعت وربع بظهر روز سه شنبه ۱۶ مجلس بریاست اقای رضا حکمت تشکیل گردید اسامی غائبین روز سه شنبه ۱۶ اذر غایبین بااجازه آقایان کفائی دکتر راجی رحیمیان اورنگ اخوان عبدالرحمن فرامرزی قوامی بهار شهاب خسروانی علی اکبر ملکی دکتر مصباح زاده لیقوانی
غائبین بی اجازه اقایان اشتیانی زاده تولیت کامل ماکوئی ابوالقاسم بهبهانی امیر تیمور دکتر عبده اصف ملک پور ناصری یمین اسفندیاری خوئیلر صفاامامی کهبد
دیر امدگان بی اجازه آقایان بیات مهدی ارباب حسن اکبر دکتر اعتبار زنگنه غضنفری معین زاده آقاخان منصف دکتر طبا شریعت زاده مسعود ثابتی اسلامی قهرمان گلبادی سالار بهزادی اسدی هراتی صاحب دیوانی طرحی از طرف جمعی از نمایندگان بقید دوفوریت پیشنهاد و قرائت شد که آئین نامه داخلی مجلس در کمیسیون مربوطه تصویب و موقه بموقع اجرا گذاشته شود اقای نبوی راجع به آئین نامه ترتیب اصلاح وتکمیل ان شرحی باین داشتند و معتقد بودند اجرای این نظامنامه بسیاری از مشکلات و مواقع فعلی را از میان برمیدارد و فوریت اول مطرح شد اقای سزاوار مخالف فوریت بودند واظهار عقیده نمودند که تعجیل وتسریع درانجام این منظور ممکن است نقصی برنواقص دیگر بیفزاید بالاخص درقسمت تقلیل حدنصاب تقلیل حد نصاب تشکیل اکثریت بفوریت اول اخذ رای وتصویب وفوریت دوم مطرح گردید اقای عباس اسکندری مخالف ومعتقدد بودند که آئین نامه جدید عملا وسیله تعطیل مشروطیت خواهد شد وتعیین مدت برای اظهارات نمایندگان موجب آن می‌شود که اقلیت وقت صحبت کردن دراطراف دولت وبرنامه آن نداشته باشد وباین صورت حق آزادی سخن واظهار عقیده از نمایندگان سلب می‌شود اقای دکتر معظمی بابیان شرحی از ترتیب اصلاح آئین نامه واعضاء کمیسیون مربوطه گفتند بارویه فعلی مجلس عملا تعطیل شده‌است نهایت اینکه درباره این تعطیل بااستفاده از قانون اساسی می‌خواهیم تجدید نظر شودحفظ آزادی هم منحصر بمعدودی نیست به پیشنهاد چند تن از نمایندگان بفوریت دوم باورقه اخذ رای بعمل آمد واز ۸۵ نفرعده حاضر باکثریت پنجاه رای تصویبواصل ماده پیشنهادی مطرح گردید اقای سزاوار بااعتراض نسبت به تحدید مدت صحبت نمایندگان وقرائت ماده ۸۵ گفتند باین ترتیب ادامه مذاکرات جایز وصحیح نیست اقای عباس اسکندری بااشاره بماده ۹۷ قرائت پیشنهاد خودرادرباب خروج ازدستور تقاضا نمودند اقای ملک مدنی اظهار داشتند که مقصود رفع نواقص آئین نامه‌است که درچهل سال قبل تنظیم ده ونخست درمدت محدودی آزمایش می‌شود ونیز ماده ۸۵ اصلاح خواهد شد وازادی نطق وبیان رانمی‌توان محدودکرد دراین موقع ماده ۹۷ وماده ۱۰۶ نظامنامه قرائت واظهار شد پیشنهاداقای اسکندری مبنی برخروج از دستور وارد نیست اقای رضوی پیشنهاد کفایت مذاکرات واظهار عقیده نمودند که اجرای نظامنامه بطریقی که پیشنهاد شده اشکالی ندارد اقای دکتراعتبار نیز بیان داشتند که چون عده برای اخذرای کافی نیست فعلا این موضوع متوقف بماند و برنامه دولت مطرح گردد ساعت دوازده ظهر ده دقیقه تنفس داده شد وسپس تشکیل جلسه بصبح چهار شنبه محول گردید
دوساعت و یکربع بظهر روز چهارشنبه ۱۷ اذر مجلس بریاست اقای رضا حکمت تشکیل گردید اسامی غائیبین روز چهار شنبه ۱۷ اذر
غائبین بااجازه اقایان کفائی رحیمیان اخوان بهار ملکی لیقوانی غائبین بی اجازه آقایان اشتیانی زاده تولیت کامل ماکوئی ابوالقاسم بهبهانی امیر تیمور قوامی دکتر عبده اصف ناصری یمین اسفندیاری صاحب دیوانی صفاامامی اقای رئیس بیان داشتند با موافقت اقایان دنباله برنامه دولت شروع می‌شود
آقای دهقان درتعقیب بیانات جلسه سابق راجع بتعویض پست وزارت راه وفرهنگ گفتند باید متذکر بود که مجلس ونمایندگان عقیده راسخ دارند باینکه فرهنگ از سیاست دور باشد وعقیده سیاسی درکلاس باطفال تبلیغ نشود ودرقسمت برنامه وسیاست خارجی اظهار نمودند که دنیا دراستانه جنگ جدیدی قراردارد وملل گیتی بافعالیتهای سیاسی واقتصادی مشغول اماده کردن خودهستند که غافل گیر نشوند وکشور مادراین گیر ودار برکنار نخواهدبود وماده اول برنامه بااوضاع واحوال ایران مناسب نیتس ودرجن گاخیر باتمام کمک هائی که بمتفقین خودکردیم طلاهای مارانمیدهند وشیره جان مارابلاعوض می‌برند واین نتیجه بیطرفی ولاتکلیفی ایران است باید سیاست حفظ حقوق حقه ایران سرلوحه برنامه ماباشد تاموجبات تامین سعادت ملت ومملکت فراهم گردد ودولت باید متوجه باشد که از دوروش مختلف کدام یک باحفظ مصالح مملکت مامساعداست بدون تاخیر تکلیف کشور راروشن کنند بالاخره یا با شوروی کنار آیند یابابلوک غربی سازش کنند ولی وقت رااز دست ندهند وکشمکش‌های داخلی راباروشن ساختن سیاست کلی مملکتی خاتمه دهند وفعالیت عوامل خارجی راعقیم گذارند وهمین موضوع اساسی است که دربرنامه قید نشده‌است واضافه نمودند که دولت باسوء استفاده کنندگان نیز باید تکلیف خودراروشن نماید ودررفع بیکاری جوانان تحصیل کرده کشور واصلاح وضع رقت انگیز ایشان فکر ی بیاندیشد سپس بااشاره بحزب توده وعملیات آقا در سنوات اخیر وجراید این حزب که مندرجات آنها بضرر کشور است گفتند دولت باید تصمیم قطعی وصریح اتخاذ کند زیرا تمایل دوستی باشوروی هانباید موجب آن شود که عمال آنها بخدمتگزاران کشور توهین نمایند درخاتمه بیانات خودبااشاره بنامه دانش اموزان در موضوع تبلیغ کمونیستی گفتند بااعتمادی که برئیس واعضاء دولت دارند توفیق ایشان رادرخدمت بمملکت ارزومند هستند
آقای گرگانی بعنوان موافق دولت شرحی از فساد وهرج ومرج وگرانی وپریشانی عمومی بیان داشتند که نتیجه ی عملیات هیئت‌های حاکمه‌است واظهار امیدواری نمودند که این دولت باپشتیبانی مجلس شورایملی برفع این مشکلات موفق شود وهر دولتی که دراجرای وظایف خودابراز فعالیت کند باید از طرف مجلس پشتیبانی شود سپس راجع بتعدیات مامورین ژاندارمری درشهرستان‌ها اشاره کرده معتقد بودند که بودجه ژاندارمری صرف اصلاح امور کشاورزی شود همچنین درقسمت وزارت بهداری وتاسیس بیمارستان درگرگان واینکه طبیب محل رابعنوام ماجرا جو تبعید کرده‌اند شرحی بیان داشتند ودرباب فرهنگ وخرابی مدارس وایجاد نارضایتی درمردم وموضوع راه‌ها که بکلی خراب وغیر قابل عبور شده‌است وموضوع آب آشامیدنی مرزنشینان وامیدواری ایشان بتوجه دولت تذکراتی دادند ودرقسمت وزارت دادگستری معتقد بودند که دولت موجبات تامین معاش کارمندان این وزارتخانه رابرای تامین معاش کارمندان این وزارتخانه را برای تامین حکومت قضائی کشورتوهین نماید درخاتمه بیانات خودبعدم توجه وزارت جنگ بمستدعیات عشایر ولزوم تشویق از رئیس اداره نظام وظیفه اشاره نموده ونسبت بوزارت کشور نیز توجه دولت راجلب نمودند همچنین درقسمت وزارت کشاورزی ودادگاههای املاک واگذاری ومشکل تراشیهای وزارت دارائی شرحی ایرادنمودند ومعتقد بودند برای رفع بیکاری وتولید کار دولت طرحی بمجلس تقدیم نماید ومجلس بدولت مجال دهد واز آن پشتیبانی کند تاموجبات اصلاح کلی امور مملکت فراهم گردد
آقای دکتر فلسفی پیشنهاد کفایت مذاکرات نموده بااشاره بمذاکرات اقای مهندس رضوی گفتند آنچه باید از مشکلات امور گفته شده وتکرار مکررات نتایج عملی نخواهد داشت واضافه نمودند که باتصویب برنامه هفت ساله وچند قانون مفید وپشتیبانی از دولت اقای ساعد که مور د اعتماد مجلس شورایملی است بیشتر برفع حوائج ملی ومملکتی توفیق می‌توان یافت
آقای عباس اسکندری مخالف بود ه وبیان داشند که اصولا بادولتهای سابق ولاحق وآینده هم اهنگی نخواهند داشت ولی مقصود از ادامه مذاکرات آنست که درحل مشکلات امور توفیق حاصل شود وضمن اشاره بملاقات نماینده پاکستان وسپاسگزاری ایشان از همه ردیهائی که نسبت بکشمیر ازادشده‌است درقسمت سیاست خارجی دولت گفتند مصلحت مملکت حفظ سیاست موازنه‌است وامتیازات خارج المملکتی باید لغو وشود ازجمله امتیاز بانک شاهنشاهی که نباید تمدید شود همچنین تذکر دادند که نسبت بافراد هیئت دولت مطالبی دارند که باید بیان کنند رای بکفایت مذاکرات اخذ وتصویب وسه ربع بظهر تنفس داده شد ده دقیقه بظهر مجلس مجددا بریاست اقای رضا حکمت تشکیل گردید واقای ساعد نخست وزیر بااشاره به بیانات مخالف دولت وعلاقمندی ابشان به لزوم اصلاحات وتامین رفاهیت عامه اظهار نمودند که مشکلات زیادی درپیش است ولی درمسائل اصولی بین نمایندگان موافق ومخالف ودولت وحدت نظر وجو د دارد ودرقمست مطالبات از متفقین وموضوع نفت وشیلات واصلاحات ضروری کشور وتامین خواربار عمومی اقدام لازم بعمل خواهد آمد تاسطح زندگی بالارود وهزینه پائین آید و واردات و صادرات تعادل داشته باشد وبالاخره انجام این اصلاحات ورفع این مشکلات تناسب مستقیم با پشتیبانی مجلس وکمک نمایندگان محترم دارد ونسبت بارتش وخدماتی که درایجاد امنیت نموده‌است همچنین خدمات وزیر جنگ دروقایع شهریور توضیحاتی داده اظهار نمودند اگر معدودی لشگری وکشوری بوظایف خودعمل نکنند نباید از سازمانهای کشور مایوس شد درقسمت وزارت امور خارجه نیز تحقیقات لازم بعمل خواهد آمد وبطور کلی دولت دراجرای اصلاحات مملکتی مستظهر پشتیبانی مجلس خواهدبود در این موقع برطبق ماده ۹۲ اخذ رای بعمل آمد از ۹۸ نفر عده حاضر ۵۶ رای موافق بدولت آقای ساعدداده شدویک نفرمخالف بودوبقیه ممتنع وبیست دقیقه بعداز ظهر مجلس بتنفس خاتمه یافت وبصبح روز پنجشنبه محول گردید ساعت ۹ صبح روز پنجشنبه ۱۸ اذر حسب المقرر تشکیل جلسه اغاز شد اقای رئیس نیز درمجلس حضور یافته ولی تاساعت نه وچهل دقیقه عده حضار برا ی مذاکره کافی نشد وتشکیل جلسه بصبح روز یکشنبه سه ساعت بظهر محول گردید
نایب رئیس - اقای عباس اسکندری نیسبت بصورت مجلس نظری دارید بفرمایید
عباس اسکندری - صورت جلسات چند جلسه بتعویق افتاده وچندین جلسه‌است که اینجا مذاکره شده ویک مواردی دارد که قابل اصلاح است یکی راجع بمذاکرده ایکه بنده اینجا راجع بدارائی شرکت نفت جنوب کرده درصورت جلسه نوشته شده‌است سرمایه نفت جنوب بنده عرض کردم دارائی نفت جنوب را در ۱۹۳۶ طبق صورت رسمی بسیزده میلیون وچهار صد وپنجاه هزار لیره تخمین زده انددارائی غیر از سرمایه‌است این را تقاضا دارم اصلاح کنید ودرمذاکراتیکه بعنوان مخالف کفایت مذاکرات راجع ببرنامه دولت بنده کردم سه موضوع راتذکر دادم که باین سه دلیل بنده مخالف هستم واز اول دوره مجلس تاکنون بادولتهائی که آمده‌اند موافقت نکرده‌ام یکی این بوده‌است که تشکیلاتی که ایندولتهادارند وپایه عمل حکومت‌ها وهیئت حاکمه مااست غلط است وهر روز ی اشخاصی می‌آیند وپستهایشان راعوض می‌کنند مابدولت سابق که رای نداده‌ایم نسبت بآن اشخاص وآن عده
نایب رئیس - نسبت بصورت مجلس بفرماییدشما باید بفرمایید این حرف رامن زده‌ام وننوشته‌اند ولی باز شما می‌خواهید یک صحبت‌های دیگر بکنید
عباس اسکندری - بلی همین را دارم عرض می‌کنم بنده همانهائی راکه ذکر نشده‌است عرض می‌کنم عرض کردم سه موضوع بود که بنده گفتم یکی اینکه تشکیلات کشوری ماغلط است واین باید درصورت جلسه قید شود دوم راجع بسیاست خارجی دولت بود که اینجا مذاکره شد راجع بسیاست یکطرفی بنده تصریح کردم که صلاح کشور ایران درسیاست موازنه‌است واین باید درصورت مجلس قید شود که بنده گفتم سوم اعتراضی بود که بنده بافراد دولت داشتم وآنهم قید نشده بود درصور ت جلسه وکسی هم دراین موضع صحبت نکردوبعد ا آنچه که درصورت جلسه قید نشده‌است راجع بموضوع آئین نامه‌است مواردی بود راجع بآئین نامه که بنده مخالفت کردم بافورتیش وهمینطور بااصل لایحه وبنده تذکردادم که عیب کارهای مجلس راجع بحرف زدن نماینده‌ها نیست وبلکه شور نکردن وحرف زدن وچیزهائی راهمین جوری تهیه کردن وآوردن واز نظر مجلس گذراندن پایه معایب مجلس است ومخصوصا درموقعی این تذکر لازم است که درمجمع ملل متحد چهل وهشت دولت دربرابر هیچ رای رای داده‌اند که آزادی وحقوق بشر راتصویب کردند بنده گفتم که درمجلس شورایملی ایران تنها محلی که هنوز دران آزادی هست شایسته نیست آزادی نمایندگان رادرآنجا محدود کنندومواردی راکه بنده ذکر کردم درآیئن نامه ایکه برای تصویب باقید دوفوریت بمجلس داده شده بود که رای کمیسیون رااجرا بکنند یکی ماده ۸۵ بود درماده ۸۵ این آیین نامه خلاف صریح قانون اساسی ذکر شده بود بنده تذکردادم
نایب رئیس - تمام مذاکرات درصورت مشروح جلسات ذکرشده‌است واینجا صورت مختصر مجلس قرائت می‌شود
عباس اسکندری - صورت مختصر جلسات باید مفسر ومبین صورت مفصل باشد والا اگر نماینده‌ای تذکر بدهد وبعد بگوییم که درصورت مفصل هست پس اصلا صورت خلاصه چیست وچه لزومی دارد پنج موضوع است که بنده تذکر دادم یکی راجع بحقوق نمایندگان بود از ماده صد تاصد ودوازده که قید می‌کند ۵ دقیقه یکربع ویایک ساعت حرف بزنند درصورتی که نمی‌توان استقلال وکیل رادرموقع نطق محدود کرد قسمت دیگر هم راجع بماده ۱۴۶ بود راجع بقرار دادهای خارجی قید می‌کند که اگر نماینده‌ای پیشنهاد کردورئیس مجلس این پیشنهاد رالازم ندانست می‌تواند طرح نکند مخصوصا تذکر دادم که دراین موقعی که مامواجه هستیم باسیاتهای خارجی وممکن است قرار دادهائی بیاورند بمجلس نمیوشد وکیل رامحدود کردوگفت که پیشنهاد نکند این خطر بزرگی است برای مملکت راجع بعزل نمایندگان درماده ۲۰۵ می‌گوید که اگر چهار ماه نماینده‌ای نیامد رئیس حق دارد اخطارکند ونماینده راعزل کند ومخالف صریح قانون اساسی است که باری مدت دوسال وکیل راانتخاب میند وعجب اینجا است که یک وزیری حق ندارد ی عضو اداره اش رامنفصل ابد کند از خدمت ودرمجلس شورایملی ایران یک آئین نامه‌ای آورده شده که حق دارند نماینده راعزل یکنندوباذکر این مقدمات توضیحاتی که اینجا داده شده باید درصورت مجلس قیدشده باشدبنده بازهم ذکر می‌دهم درپریشب گذشته مجمع ملل متحدقانون آزادی وحقوق بشر راباکثریت ۴۸ رای درمقابل هیچ تصویب کرد واین بسیار بدنامی دارد وشرم آوراست که درمجلس شورایملی ایران که تنها محلی است که امروز هنوزصحبت می‌کنند قانونی بیاورند که نمایندگان نتوانند حرف بزنند ومنظور ازاین قانون گفتم تعطیل مشروطیت ایران است وبازهم تکرار می‌کنم من باتفاق همفکرانی که در این مجلس دارم راجع بتعطیل مشروطیت ایران بهراسم وصورتی باشد ماشرکت نخواهیم کرد ومن بهمه توصیه می‌کنم که بروید گرد مصدق السلطنه بگردنید واوطرفدار آزادی است وعلمدار آزادی ایران بوده‌است بروید گرد او و هر بساطی که بر علیه آزادی و مشروطیت ایران باشد ان راسرنگون کنید
نایب رئیس - آقای مامقانی درصورت جلسه تذکری دارید مامقانی بنده قبل از دستور عرض داشتم
نایب رئیس - اقای باتمانقلیج درصورت جلسه فرمایشی دارید بفرمایید باتمانقلیج بنده خواستم سوال بکنم که ایا حق استفاده از ماده ۱۰۹ برای تمام وکلاء محفوظ است یابرای عده معینی بنده استفاده از ماده ۱۰۹ رابرای خودم محفوظ نگاه داشتم چون ببنده توهین شده‌است وتهمت زده‌اند گفتند که بنده دزد هستم می‌خواهم بفهمانم که دزد کیست ومردم ایران بدانند که درمملکت دزد کیست وخادم کیست
نایب رئیس - این مربوط بصورت جلسه نیست البته ماده ۱۰۹ آقا محفوظ خواهدبود فعلا کارهای زیادی داریم ازاین کار واجب تر باتمانقلیج چه کاری ازاین واجب تر جناب اقای رئیس
نایب رئیس - اقای رضوی درصورت جلسه فرمایشی دارید بفرمایید
رضوی شیرازی - بنده غالبا مشاهده کردم درصورت مجلس آقایان حسن استفاده می‌کنند وکلیه نظریاتی راکه درموضوعات مختلف ودرکارها ودرقوانین ومقررات وسایر جهات دارند اینجا اظهار می‌کنند واحیانا هم این فرمایشان بمناسبت اینکه وقت وجایش نبوده مورد موافقت واجازه واقع نمیشودوجواب داده نمی‌شود ازاینجهه‌اگر واقعا می‌فرمایید نظام نامه ی حالیه خوبست همه اش قابل اجراء است چرا دراین مورد آقایان خودتان تخلف می‌کنید هر کس تنها قاضی رفت خوشحال برمیگردد این آئین نامه بطور کلی ۲۲۹ ماده‌است این قانون ۲۲۹ ماده‌ای راکه نمی‌شود مختصرش باسوء تعبیر وسوء تفسیر ویک خطابه خیلی عصبانی از بین برد اینکه نمی‌تواند برای مجلس شورایملی ایران قانون تعیین کند اقایان هر کدام بحمدالله سواددارند این قانون هم دراختیار شما گذاشته شده‌است این مطلب اول مکی دراختیار کسی گذاشته نشده‌است عرض می‌کنم موضوع دوم آقا روز پنجشنبه پریروز بمناسبت اینکه عده حاضر کافی نبود جلسه مجلس تعطیل شد بنده عرض می‌کنم بنام تایید البته یک جلسه دوجلسه این خوب بود برای اینکه موجب توجه وتذکر بشود امامابنام اینکه می‌خواهیم کاربکنیم بیاییم یک عمل وارونه بکنیم یعنی بکلی تقریبا کارنکنیم این رفتار شما ورطه ایست که از ش فرار می‌کنیم ما می خواهیم زود مجلس تشکیل شود ومی خواهیم بیشتر کار کنیم وموافق همه قوانین وجود ناقص بهتر از عدم صرف است وبنده استدعا می‌کنم اقایانیکه دیر می‌آیند باشد مجازاتیکه آئین نامه معین کرده مجازات بشوند از طرف دیگر هم درروزنامه وهم درمطبوعات اعلان شود این تعطیل رابنده خواهش می‌کنم آقایان که تکرار نکنید برای اینکه لااقل دراینمدت باقی هر قدر از دقائق وساعات که بوشد جلسه بیشتر تشکیل بشود بنفع مجلس وبنفع کارهای مملکت است بنده دیگر عرضی ندارم
نایب رئیس - اقای سزاوار درصورتجلسه فرمایشی دارید
سزاوار - اگر دراطراف آئین نامه صحبت می‌کنند بنده درآنموضوع عرض دارم
نایب رئیس - راجع بصورت جلسه دیگر نظری نیست گفته خیر صورت جلسات گذشته تصویب شد آقای وزیر دارائی لوایحی دارید بفرمایید
تقدیم یک فقره لایحه از طرف آقای وزیر دارایی به قید دو فوریت
۲- تقدیم یک فقره لایحه از طرف اقای وزیر دارائی بقید دوفوریت
وزیر دارائی - درچندین جلسه قبل که دربرنامه مذاکره می‌شد اقای مهندس رضوی مطالبی فرمودند وتذکراتی دادند که بمناسبت کسالت این جانب لازم بود که یک قسمت درمورد خودم عرض بکنم آن قسمتهائی که فرمودندقسمت اعظمش مربوط بوزارت دارائی بود و بناچار می‌بایستی روش وزارت دارائی ودولت درتذکراتیکه ایشان دادند روشن نگیردید ناچار آنقسمتی که محتاج بتفسیر قانون و نظامنامه بود مطالعاتی شده واین طور درنظر گرتفه شد که درضمن تقدیم هر لایحه‌ای نظری که دولت درجواب اظهارات اقای مهندس رضوی دارد ولازم است داده بشود مهندس رضوی متشکرم قبل ازاینکه وارد موضوع لایحه شوم در اطراف یک موضوع مختصر دیگری لازم است که ذهن آقایان راروشن کرده باشم وآن موضوع ارزاق ونان بود که آقای مهندس رضوی ضمن بیانات خودشان فرمودند اگر اقایان فراموش نفر موده باشند یک مرتبه دیگر هم درنظر داشتم که بعرض آقایان برسانم که ازآن مطالبی که دولت آقای ساعد درنظر داشته واز روز اول متوجه بوده و شاید قسمت سنگین آن هم روی دوش این جانب است قضیه غله ونان مملکت است صحیح است آن روز عرض کردم که قضیه غله ونان آن نگرانی که برای آقایان ایجاد شده بود بنظر این جانب وارد نبود خیلی خوشوقتم که امروز عرض می‌کنم شاید خودآقایان هم شاهد وناظر اوضاع الویه بوده‌اید که بنده از روزیکه افتخار این عرض راداشتم تاامروز وضع نان تهران بطریق بسیار محسوسی بهتر شده بنده البته نمی‌خواهم گزارش رسمی مامورین شهربانی رابخوانم برای اینکه ممکن است اینطور تصور بشود که گزارش مامور دولت دردستگاه دولت نباید موثر باشد ولی حقیقت است است که این گزارشها را از روز اول از رئیس شهربانی که شخصا علاقمندباوهستم واومرد بسیار شریفی است خواهش کردم که روزانه نسبت بوضعیت دکاکین نانوائی سری بزنند وخیلی خوشوقتم من که امروز موافقت شده‌است بنده اینجا عرایضی بکنم باگزارشی که ایشان داده‌اند درانجا صراحت دارد که درکلیه بخشهای تهران وضع دکانهای خبازی تقریبا بصورت عادی درآمده مکی ولی شنش کم نشده‌است قضیه نان تهران دومورد دارد یکی قضیه نوع جنس نان بوده‌است یکی هم قضییه شلوغی دکاکین بوده‌است تصدیق می‌فرمایید آن روزی که دراینجا صحبت شد نه تنها قضیه جنس نان صحبت بود بلکه وضع دکاکین طوری بود که خوداینجانب که اکثر دکاکین طوری بود که خوداینجانب که اکثر دکاکین جنوب شهر رادیدم حقیقه رقت کردم برای اینکه بقدر جمعیت زیاد بود که واقعا رقت زا بود ولی امروز می‌توانم ادعا کنم بدون اینکه سروصدائی بشود دراثر تعویض ریاست اداره غله وتعویض بعضی از مامورین ناصالح اداره غله وگماشتن مامورین صالح وبامراقبت تامی که توسط خوداینجانب ومامورین اداره غله وشهربانی شده‌است وضع نان بصورت خیلی بهتری درآمده‌است اگر انصاف داشته باشید امادرمورد جنس نان تصدیق می‌کنم که ممکن است شن داشته باشد برای اینکه سیلوی ماآقایانی از نزدیک سیلو رادیده باشند میدانند که غربال‌های سیلوسالهاست فرسوده شده وهنوز غربال‌های تازه که سفارش داده شده‌است که مثل سنوات قبل با آسیاهای سابق نمی‌شود آرد تهران را تامین کرد پس از این تعویض غربالها اشکالاتی که بنظرآقایان می‌رسد رفع خواهد شد اما در قسمت غله سایر قسمت‌های مملکت باید عرض کنم که این نگرانیهائی که سابق بود بکلی مرتفع شده قبادیان ازاهالی کرمانشاه اظهار تشکر بفرمایید (سزاوار - از اقای مهران هم قدردانی کنید) (دکتر امینی - از خود اقای وزیر دارائی هم بیشتر وزیر مالیه) البته وضع غله تهران یک قسمتی همانطور که روز اول اینجا خدمت آقایان عرض کردم بمناسبت گرفتاریهای بی معنائی بود که بعضی مواقع جلوگیری از حمل غله در نقاط مختلف می‌شد واصل کلی عرضه و تقاضا داشت از بین می‌رفت درنتیجه قیمت غله درتهران خیلی بالا رفته بود واز وقتی که غله آزاد شده قیمت غله خیلی پائین آمده و آگر نگرانیهائی که بود بکلی مرتفع شده و بنده خوشوقتم که حضور آقایان عرض می‌کنم درخصوص موجودی انبار تهران که یکماه قبل همحضور اقایان عرض می‌کردم خوشبختانه هنوز هم کم نشده ومقداری هم زیاد شده رویهم رفته در قسمت غله ناچارم این قسمت رابه آقایان عرض کرده باشم که وضع غله ایران نگرانیهائی که تصور می‌کردید بکلی مرتفع شده وامیدوار هستم باکمک وپشتیبانی اقایان وکمکی که طبیعت وخداوند درآسمان نموده‌است آن نگرانی هائیکه تصور می‌رفت رفع بشود اماراجع بمالیاتها که مورد موضوع لایحه‌است که امروز تقدیم می‌کنم وضع مالیاتهای ماازچند سال باینطر فروی نظری که یک عده‌ای تصور می‌کردند که مالیاتهای غیر مستقیم بطور کلی چون هزینه اش کمتر است ووصولش اسان تر است یک تمایلی پیدا شد که کلیه مالیاتهای مستقیم بالاخره به مالیاتهای غیر مستقیم تبدیل شود و اگر نظر اقایان باشد مالیات املاک مزروعی که در ۱۳۱۳ به مالیات سه درصد تبدیل شدروی همین نظر بود صرف نظر از تمایزاتی که طرف داران مالیات مستقیم قائل هستند نباید فراموش کرد که مالیات غیر مستقیم تحمیل برطبقه فقیر مملکت است روشی که اینجانب دارم این اسن که کم کم مالیاتهای غیر مستقیم که دراین مملکت برطبقه ضعیف وبیچاره وکشاورز ومولد ثروت تحمیل است بصورت مالیاتهای مستقیم درآمده ومخصوصا درمورد مالیات مستقیم ازآن طبقه که بیشتر ثروتمند هستند وبیشتر در آرد دارند مالیات گرفته بشود ما باید سعی بکنیم حتی الامکان آن عده مردمی که تولید ثروت دراین کشور می‌کنند بآنها کمک کنیم که بتوانیم دوام وبقائی برای مملکت وملت قائل بشویم مالیات بردرآمدی که امروز هست اقایان اعضاء کمیسیون قوانین دارائی متوجه هستند طرحی تهیه شده‌است ودرکمیسیون قوانین دارائی مذاکره مفصل شده‌است شاید یک قسمتش هم مواقت شده وراپرتش هم بمجلس برسد اولا تقاضای من از اقایان اینست که این طرحی که حاضر شده‌است بامختصر اصلاحی که خوداقایان فرموده‌اند زودتر موافقت بفرمایند که جزء دستور قرار بگیرد صحیح است دراینجا یک نکته‌ای که بنده ناچارم تذکر بدهم راجع بمالیات درآمد کسبه واصناف است که طرحی که تقدیم شد ه بسار بجا و بمورداست نظری که امروزهست اکثر کسبه فقیر وبی بضاع مدتها منتظر وگرفتار آگهی وپیش آگهی وکمیسیون تشخیص اول وکمیسیون تشخیص دوم وگرفتار تخلف جریمه دیر کرد هستند استدعا می‌کنم از آقایان که درجلسات بعدموافقت بفرمایند این طرح مطرح بشود ولی طرحی که بنده امروز تقدیم می‌کنیم وباید توجه بفرمایند اینستکه دراین چند روزی که بنده دروزارت دارائی افتخار خدمتگذاری دارم شکایات زیادی چه از تهران وچه از ولایات باینجانب رسیده‌است از چند سال باین طرف مردم بیچاهر وبدبختی گرفتار بی رحمی مطالبات مامورین دارائی شده‌اند که اینها اکثرا مالیاتشان کمتر از ۵۰ تومان است ودرنتیجه مطالباتی که هرسال ازاینها شده‌است ناچار شده‌اند که زندگیشان راحراج کنند یامزایده بگذارند تازه بعدازاینکه مزاید ه گذاشتند آن اعلانش بیشتر از آن دارائیش بوده که حراج شده‌است صحیح است است به این جهت یک لایحه باقید دوفوریت تقاضا شده‌است که اشخاصی که بقایای مالیاتی دارند و۵۰ تومان هست انها از دفتر جزو جمع بکلی حذف شود صحیح است ومعاف بشود چرا بنده فوریت تقاضا کرده‌ام برای اینکه بنده می‌خواهم اگر آقایان موافقت بااین کاردارند طوری شود مردمی که این رادرروزنامه می‌خوانند مطمئن باشند که راحت می‌شوند ومن چون خودم دروزارت مالیه بوده‌ام اکثر اقایان هم بوده ند میدانند اگر این طرح بقید دوفوریت نگذرد آن مامور مالیه‌ای که امروز این طرح رادید برای خودشیرینی پیش من وزیر دارائی از فردا می‌رود بیشتر فشار می‌آورد بنده خواهش می‌کنم که آقایان توجه بفرمایند که این طرح بقید دو فوریت تصویب بشود این را تصویب بفرمایید که مردم راحت شوند (احسنت) (حاذقی - یک فوریت هم کافی است)
نایب رئیس - اگر توجه می‌فرمایند در چند جلسه پیش قانون آئین نامه داخلی مجلس رسیده‌است بمرحله‌ای که باید تکلیفش معلوم شود اجازه بفرمایید اول تکلیف انرا معین کنیم و بعد طرح (حاذقی - بنده اخطار نظامنامه‌ای دارم) مطابق ماده ۱۰۲ بفرمایید
حاذقی - استدعادارم اقایان نمایندگان محترم به تذکر نظامنامه‌ای بنده توجه بفرمایند ماده ۱۲۰ نظامنامه پیش بینی می‌کند که تشکیل جلسات منظم مجلس و جلوگیری از هرگونه بی نظمی که موجب تلف شدن کار مجلس شورای ملی بشود و اجرای کامل مفاد نظامنامه بعهده مقام ریاست مجلس شورای ملی است و هر نماینده‌ای که تخلف از نظامنامه دید حق دارد این تخلف را خارج از نوبت بعرض مجلس ومقام ریاست برساند بطوریکه آقایان محترم توجه می‌فرمایند مجلس شورایملی دراثر عدم اجرای نظامنامه عملا می‌توان گفت فلج شده‌است وآن کاری که قوه مقنه بعهده دارد که عبارت از نظارت در حسن جریان کار مملکت باشد وتصویب لوایح وقوانین مفیده باشد چاره جوئی برای کارهای مملکت باشد عملا از کار افتاده‌است
نایب رئیس - اقای حاذقی ببخشید بنده خیال می‌کردم جنابعالی تذکری دارید ولی این اظهارات شما یک نصایح مشفقانه‌ای است
حاذقی - اجازه بفرمایید عرایض بنده طبق ماده ۱۰۲ می‌باشد که باید اینجا عرض کنم
نایب رئیس - پس خواهش می‌کنم مختصر بفرمایید
حاذقی - چشم مختصر عرض می‌کنم عرض کنم که یکسال و۴ ماه‌است که مجلس تشکیل شده واگر این نظامنامه هم اجرا می‌شود تاکنون مطابق همین اسلویی که در نظامنامه پیش بینی شده تا حالا این قوانین و لوایح مفیدی که دردستور مجلس بوده همه تکلیفش معلوم شده بود اگر مجلس می‌خواست تصویب می‌کرد و یا اگر نمی‌خواست رد می‌کرد در حالی که مامی بینیم از این لوایح و دستورهای مفید هیچکدامش تکلیفش معلوم نشده بلکه تمام وقت مجلس شورای ملی صرف مذاکرات دربرنامه‌های دولتها وصحبت دراستیضاحها واینجور مسائل شده وبالنتیجه هیچ تکلیف این لوایح معین نشده اسن صحبت برای چیست صحبت برای اخذنتیجه‌است مذاکره وحرف بخودی خودمطلوب نیست برای اینست که یک موضوعی درباره اش صحبت بشود وروشن بشود مجلس شورایملی نظرش رانفیا یااثباتا معین بکند ماهمیشه درمقدمه گفتگومیکنیم ولی کمتر به نتیجه رسیده‌است یعنی ما ده‌ها لایحه داریم که اینها صحبت شده ومطرح شده ولی تکلیفش معین نشده ازهمه مهمتر تخلفی که من از نظامنامه می‌بینم موضوع تشکیل جلسات است آقایان ملاحظه می‌فرمایید که اغلب ۷۰ نفر از آقایان شرف حضور دارند ولی برای اینکه ۵ نفر یا شش نفر دیر آمدند یا کم علاقه دارند بوظیفه شان وتشریف نیاوردند ویا مجلس تشکیل نشده یااگر شده کاری از پیش نرفته‌است (مهندس رضوی - این اخطار نظامنامه‌ای است) بلی اخطار نظامنامه‌ای است جنابعالی ۵ روز اینجا مرتب صحبت فرمودید و مانشستیم باکمال دقت گوش دادیم ومن حالا می‌خواهم دو دقیقه صحبت کنم (مهندس رضوی - بفرمایید اقا بفرمایید) من کار بمخارجی که برای این جلسات شده ندارم من کار باین دارم که قوه ی مقننه و اساس رکن مشروطیت درمملکت اعتبار و ارزشش را از دست داده حتی اشخاصی که من کارندارم بسر منبرها خطیب هاوواعظ هاهمه انتقاد می‌کنند حتی اشخاصی که می‌توان گفت معنی ومفهوم مشروطیت رانمی فهمند الان بخودشان حق می‌دهند به مجلس شورای ملی اساعه ادب بکنند ناسزا بگویند و برای ما شنیدن اینحرف‌ها غیر قابل تحمل است دکتر امینی نباید بدهند سزاوار مجلس چه گناهی کرده‌است ومن عرض می‌کنم که مجلس باید باعمل طوری نظارت قانونی خودش رااعمال بکند جلساتش رامرتب تشکیل بدهد ودلت هاراوادار کند که کار کنندووظیفه قانونی خودشا ن راانجام دهند و اگر کسی تخلف کرد باید آن تخلفات راطبق قوانین مملکت جلوگیری بکند اقایان این ۷۰ نفر مکرراستدعا کردند از مقام ریاست که سروقت جلسه تشکیل شود ودرجلسه حاضر بشوند وآنعده‌ای که نیامدند وبرای نیامدن آنهامجلس تعطیل شده اسامی انها رادرجلسه بعدبخوانند و باستحضار مجلس ومردم برسانند درجراید منعکس بشود در رادیو گفته شد تا آنعده بدانند این عده اگر موکل دارند در این مملکت اگر وکیل شهرستانها هستند اگر وکیل پایتخت هستند خلاصه اگر وکیل مجلس شورای ملی هستند بدانند که حق ندارند با سهل انگاری و بی علاقگی بانجام وظیفه ی خودشان مجلس را فلج کنند و باز هم من استدعا می‌کنم این موضوع موردتقاضای مااست که اسامی غائبین رادرجلسات بعدبخوانند تامعلوم بشود کی جلسات را تعطیل می‌کند رادیو می‌گوید مجلس شورایملی از ساعت ۹ اعلام شد تاساعت نه وسه ربع عده‌ای نشستند مجلس تشکیل نشد اماآنها که آمدند کی بودند وآنهاکه نیامدند کی بودند معلوم نیست عده‌ای از نمایندگان از من خواسته‌اند که نامه‌ای بعنوان تذکر نظامنامه‌ای بمقام ریاست نوشته شود ومن این نامه رانوشتم که الان تقدیم مقام ریاست می‌کنم که مورد توجه قرار بدهند (احسنت)
رئیس - اخطار نظامنامه‌ای این است که یک نفر نماینده مجاز است برای اینکه اگر چنانچه رئیس یا یکی از نمایندگان برخلاف آئین نامه عملی نمایند تذکری بدهند که عمل بشود و این فرمایشات اقای حاذقی همانطور که عرض کردم یک نصایح مشفقانه ودوستانه‌ای بود که خوبست اینجور عمل بشود واخطار نظامنامه‌ای نبودلازم است عرض کنم بعضی از اقایان من جمله آقای باتمانقلیج خواسته‌اند از ماده ۱۰۹ استفاده کنند نظر باینکه مجلس امروز خیلی کار دارد این ۱۰۹های اقایان محفوظ می‌ماند برای جلسه ی اینده نظر باینکه امروز یک روز مهم تاریخی است بعضی از اقایان تقاضای نطق قبل از دستور کرده‌اند
مهندس رضوی - لایحه‌ای که آقای وزیر مالیه بقید فوریت دادند تکلیفش چه شد (بعضی از نمایندگان - بفرمایند)
رئیس - اقای مامقانی
- بیانات قبل از دستور اقای مامقانی
۳- بیانات قبل از دستور اقای مامقانی
مامقانی - اقایان نمایندگان محترم من درتبعیت از مدلول آئین نامه جدید داخلی مجلس شورای ملی بایانکه مووضع عرایضم از لحاظ سیاسی و تاریخی حائز کمال اهمیت بوده ومناسب است که دراین خصوص مقالاتی نوشته وگفته شود باختصار بمناسبت روز مقدس ۲۱ اذر چند کلمه عرض نمایم:
بطوریکه ملت ایران و مجلس شورای ملی استحضار کامل دارد در ۲۱ آذر ماه ۲۵ که حتماروز منحوس نامیده شده معدودی ماجراجو بااستفاده از گرفتاریهای داخلی میهن عزیز وبر عنوان ازادی خواهی باکمک مقاماتی علم طغیان برافراشته دست بعملیاتی زدند که کاملا مخالف اظهارات خود و اصول آزادی واستقلال کشور بود اگر بخواهم ازاین کوس مظالم وخیانت هائی که این اشخاص معدود درمدت قدرت خودبه آذربایجان وآذربایجانی نموده‌اند بیان نمایم مسلما آقایان نمایندگان محترم راکه غالبا ناظر آن اوضاع اسف اور اذربایجان بودند متاثر نموده وشاید بیاد بدبختی انروز کشور عنان اختیار ازد ست بدهندبهر ترتیب خوشبختانه یک روز ۲۱ دیگری در دنبال ان ایام منحوس بود که در انروز دست انتقام از آستین بیرون آمد میهن پرستان غیور اذربایجانی که از افکار شوم این اشخاص معدود همیشه نگران استقلال کشور بودند یکمرتبه قیام نموده دراثر تصمیم واراده ذات شاهانه یا پشتیبانی ارتش عزیز و دلیر ایران شر این اشخاص را که غالبا میراث دیگران بودند کنده و چنان مردانه جانبازی نمودند که تاایران وایرانی هست شهامت و فداکاری این میهن پرستان اذربایجان و سربازان فداکار جزو داستانهای ملی خواهدبود من بنام اذربایجان ونمایندگان آن ومجلس شورایملی از پشت کرسی مجلس مراتب قدردانی خودراازسربازان وافسرانی که همین حالا درتمام مرزهای کشور مشغول خدمت هستند تقدیم وهمچنین درود بی پایان خودرابه میهن پرستان وارتش دلیر خودتقدیم وتمنی دارم برای شادی ارواح این شهداء مجلس شورای ملی یک دقیقه قیام وسکوت نماید
- بقیه مذاکره درآئین نامه جدیدداخلی مجلس
۴- بقیه مذاکره درآئین نامه جدیدداخلی مجلس
رئیس - اقای کشاورز صدر پیشنهاد خروج از دستور ائین نامه جدید را کرده‌اند بفرمایید اقای کشاورز صدر
کشاورز صدر - اقای اسکندری راجع بمعایب این نظامنامه یک کلیاتی فرمودند بنده با انکه در جلسه قبل معتقد بودم که خوبست یک اصلاحی درنظامنامه‌ی قبلی بشود رفتم بیشتر دقت کردم دفعه ی دوم وسوم این نظامنامه راخواندم وبعنوان نمونه چند مورد از مواردی راکه واقعا بتصدیق خودآقایان بسیار غیر قابل تحمل است وبدون رعایت اصول وقوانین تدوین شده اس بعرض اقایان میرسانم استدعا می‌کنم توجه بفرمایید اگر عرایض بنده صحیح نبود رای باین ندهید ماده ۸ می‌گوید (دهقان - شما راجع باصل موضوع می‌فرمایید) بنده باید دلایلم را بعرض مجلس برسانم و حق دارم صحبت کنم شما حق ندارید حق یک وکیل رااز ش سلب کنید صحیح است بنده آن مواد رامیخوانم که ایننظامنامه راوسیله خفه کردن نمایندگان قرار ندهند درقانون اساسی می‌گوید باینکه هر نماینده‌ای یعنی نماینده هر محلی نماینده کشور ایران بشمار می‌رود ودراینجا درماده ۸ تذکر داده‌اند که فقط گزارش کمیسیون کافی است و در مجلس لازم نیست رای باعتبار نامه ی یک نماینده‌ای بگیرند بعقیده بنده این مطلب تلویحا نقض قانون اساسی است صحیح است زیرا مایعنی جمیع نمایندگان یعنی اکثریت انها اگر رای به اعتبار نامه یک نماینده‌ای بدهند آن نماینده نماینده ی ملت ایران شناخته می‌شود ودراینجا صریحا نوشته‌اند که اگر مخالفی نبود رای گرفته نشود اردلان کدام ماده قانون اساسی است رضوی اجازه بفرمایید اقای رئیس که جواب داده بشود اقای رئیس بنده باید مسائلم رابگویم ماده ۱۷ می‌گوید که انتخاب رئیس باکثریت تام وسایر اعضای هیئت رئیسه باکثریت نسبی است این بعقیده بنده صحیح نیست بای اینکه اگر اکثریت تام حاصل نشد تکلیف چیست اینماده ۱۷ است انتخاب رئیس بااکثریت تام وسایر اعضای هیئت رئیسه باکثریت نسبی بنده سوال می‌کنم اگر اکثریت حاصل نشد ایا ما رئیس نباید انتخاب کنیم این کی از موارد مطلب دیگر در ماده ۲۱ استدعامیکنم اقای رضوی خودشان توجه بفرمایند من عقیده دارم بمنطق واستدلال ایشان ماده ۲۱ می‌گوید که مناط اعتبار برای بشکیل هریک از شعب وکمیسیون هابیش از نصف اعضای حاضر درمرکز وبرای گرفتن نتیجه واخذ رای بیش از نصف حاضرین درجلسه خواهد بود عرض کنم مثلا کمیسیون دادگستری شش نفرش درطهران حاضرند مطابق اینماده باسه نفر کمیسیون تشکیل می‌شود وبااکثریت دونفر قانون وضع می‌شود درکمیسیون آیا این منطق درست است صحیح است دقت شده دراین کار رضوی آئین نامه ی قبلی راخوانده‌اید آقا بلی دارم می‌خوانم رضوی آئین نامه ی حالا اجازه بفرمایید یک مسائل دقیقی است که باید دقت بشود درماده ۸۴ می‌گوید دستور مجلس را آقای رئیس مجلس وهیئت رئیسه معین مکنند وحال آنکه هم تلویحا درقانون اساسی وهم درنظام نامه سابق وهم مورد توجه جمیع نمایندگان است ومکرر دراینجا گفته‌اند که دستور مجلس رامجلس باید معین بکند دراینجا دراختیار یک وزیر گذاشته‌اند وهیئت رئیسه بعقیده بنده وزیر چرا باید دخالت بکند که دستور مجلس چه باشد یا چه نباشد حالا آقایان لازم میدانید این مسائل راقبول کنند نمی‌خواهند قبول نکنند مطلب دیگر ماده ۸۵ است که می‌گوید برای شروع مذاکره دوثلث کافی است ولی برای ادامه ی مذاکره اگر ۳ نفر نماینده هم باشد کافی است بنده عرض می‌کنم که مطابق اصل ۷ قانون اساسی وقتی که شروع یک امری رالازم میدانند که بااکثریت دوتن باشد به تحقیق باید ادامه اش باهمان اکثریت باشد مطلب دیگر منع تکلم درنطق
نایب رئیس - اقای کشاورز صدر خواهش می‌کنم کوتاه بفرمایید
کشاورز صدر - قربان دو مورد دیگر باقی است بنده عرض می‌کنم اقایان می‌خواهند رای بدهند مطلب دیگر راجع بمنع تکلم است مطابق ماده ۹۱ منع تکلم را در جلسه دراختیار رئیس مجلس گذاشته‌اند و حال آنکه اگر یک نماینده مقرر شد که در نطق محدود بشود یعنی آن حق واقعی او که عبارتست از نطق در مجلس از اوگرفته شود باید با رای مجلس و نمایندگان باشد مااحترام می‌کنیم بمقام ریاست ولی هر وقتی هر رئیسی که بود اقای موتمن الملک هم یک رای داشته‌اند بنده و اقایان هم هر کدام یک رای داریم بنابراین باید مجلس یک نماینده را بگوید صحبت بکن یا صحبت نکن (صحیح است) یک مطلب دیگر که اقایان وزراء نامحدود اجازه داده ولی یک نماینده باید بیاید درظرف ۵ دقیقه سوال بکند انوقت یک وزیر بیاید یکساعت صحبت کند بالاخره ما اهل منطقیم منطق می‌گوید باید یک مقدمه و تالی و نتیجه باشد این را که نمی‌شود آمد همینطوری گفت واصلا تاثیر نمی‌کند باید آقایان توجه داشته باشید والتفات کنید یک نکته بسیار مهمتر که دراینجا بعقیده بنده حق نماینده رامیگیرد ماده ۱۱۶ است که می‌گوید اگر درمحیط مجلس یک نماینده‌ای مرتکب جنحه یاجنایت شد رئیس مجلس اوراتوقیف می‌کند وحال آنکه بسیار اتفاق افتاده‌است کهدرمجلس مادرمجلسهای دنیادر فرانسه وانگلستان وسایر جاا درنتیجه احساسات وطن پرستانه دونماینده یکدیگر را کتک هم زده‌اند این جنحه‌است ولی محتاج شکایت مدعی خصوصی است مطابق قسمت تبصره ماده ۱۷۳ قانون مجازات آقا نمی‌شود تاشاکی شکایت نکرده مشتکی عنه را توقیف کرد این است که دراین نظامنامه رعایت نشده‌است میگویند تا جنحه‌ای واقع شد از یک وکیلی بوکیل دیگر این وکیل رارئیس می‌تواند توقیف کند وحال آنکه توی عدلیه هم که بود وتوی مجلس هم که نبود وبین دونفر عادی که مصونیت همندارند واقع بشود محتاج بشکایت مدعی خصوصی است من صحبت راختم می‌کنم وبآقایان عرض می‌کنم که ماآن سنتی راکه بانیان مشروطیت گذاشته‌اند وعبارت از همین آئین نامه‌است نباید از دست بدهیم منتهی اگر نواقصی دارد باید رفع کنیم حالا بسته بنظر خودآقایان است
نایب رئیس - اقای دکتر شفق مخالفید اقای تقی زاده بفرمایید
تقی زاده - بنده اینطور خیال می‌کنم که آقای کشاورز صدر پیشنهاد خروج از دستور داده‌اند اگر اینطور بود شاید لازم نبود که تمام دلائل شان را برای بدی نظامنامه و معایب نظامنامه اینجا بفرمایند و لازم نیست که بنده چیزی از همان نظامنامه بگویم و در مدافعه خود نظامنامه چیزی عرض کنم و فقط از دستور خارج شدنش را بنده دو کلمه می‌گویم که بهتر است از دستور خارج نشود (صحیح است) اگر می‌فرمایید این ترتیب حالای مجلس ومخصوصا این پنج شش ماهه اخیر و همینطور همیشه نواقصی ندارد وهمینجور باید تاآخر دوره برود که بنده عرضی ندارم اگر نواقصی دارد شاید یک قدری از عدم اجرای کامل این نظامنامه فعلی باشد ولی معذلک همه مصائب با ان رفع نمی‌شود خود مجلس شورای ملی رای داد که یک هیئتی را تعیین کردند که طرح نظامنامه جدید را تهیه کند و برخلاف نظر ایشان که فرمودند بانیان مشروطیت این نظامنامه را گذاشته‌اند خیر بانیان مشروطیت این نظامنامه را نگذاشته این یک نظامنامه دیگری بود مکرر اصلاح شد حتی یک موقع در زمان فترت مجلس آمدند یک کمیسیونی معین کردند پس گاه بگاهی باید اینکار تصویب شود شاید لازم است چهار یا پنج سال دیگر تغییر بکند وآنوقت باز هم باید مجلس یک کمیسیونی معین بکند که رسیدگی کند این اشخاص هم بقدر امکان واستطاعت فهمشان یعنی هرقدر که وجدانا یک کاری راصحیح دانستند وباهم مشورت کردیم اوراباید بنویسند اگر آقایان نپسندیدیداصلاحش می‌کنید انچه آقا درباره نظامنامه فرمودید برای این نبود که از دستور خارج شود بلکه برای این بود که موقوف شود آقا هیچ چیز آنجا برخلاف اصول مشروطیت نشده آنچه که سابق بوده برخلاف مشروطیت بوده صحیح است وماهم این ترتیب را هم قانون اساسی راهم ترتیب مجلس راهم نظامنامه مجلس را از ممالک متمدن خارجه اقتباس کرده‌ایم ما یک قدم از آنجاها خارج نشده‌ایم بعضی هامی فرمایند که اگر نطق محدود بشود حق وکیل محدود میشودوبرخلاف ازادی است بنده اگر آقایان اجازه بدهند عرض می‌کنم نظامنامه یک مملکتی که درانجا خیلی آزادی هست وکسی درآزادیش تردید ندارد فرانسه‌است واین همیشه دردست مابوده‌است ومراعات می‌کردیم وبنده یادداشت کرده‌ام وعلامت هم گذاشته‌ام اگر آقایان اجازه بفرمایید ۱۲ قسمت است یکی یکی می‌خوانم که نطق محدود است و اینکه نطق وزرا محدود نیست انجا هم محدود نیست عملا هم محتاج نیستیم کی نماینده دولت همیشه نطق کرده چند جلسه پشت سرهم نطق کرده و پنج ساعت و ده ساعت حرف زده وهر روز نطق کرده گاهی هم درموقعی لازم می‌شود که باید نامحدود باشد ما درموقع بودجه نامحدود قرار داده‌ایم ولی درموقع استیضاح محدود شده‌است عرض کنم اگر لازم وجایز است که بعنوان استدلال برای عدم خروج از دستور بنده تمام اینها راعرض کنم وبخوانم ولی می‌خواهم عرض کنم بنده ازآن روزی که وارد مجلس شدم یکبار نشده‌است که کسی کفایت مذاکرات را پیشنهاد بکند و در همان موضوع استدلال داشته باشد و یکدفعه نشده‌است راجع بعدم کفایت مذاکرات درموضوعی که مطرح است پیشنهاد کنند و بعنوان عرم کفایت مذاکرات صحبت کنند ولی می‌آیند داستان از جمشید تاحالا همه رانقل می‌کنند هیچوقت بنده ندیدم که دراینجا برای فوریتش بگویند که این فوتی اگر گفته بشود باید مثل دلیل اقای وزیر مالیه باشد که گفتند انجا اینطور می‌شود این دلیل است وبرای عدم فوریتش بنده یکدفعه ندیدم برای خودعدم فوریتش حرف بزنند همینطور اخطار نظامنامه نادرا شده‌است که کسی اخطار رامحدود بهمان مطلب بکند نطق قبل از دستور گاهی اجازه داده می‌شود وگاهی اجازه داده نمی‌شود زیرا مجلس گفته لازم نیست درصورتیکه دراین نظامنامه بنده که جزء ضعیفشان هستم ولی ۱۱ نفر از اشخاص انتخاب فرموده‌اید که هم درحقوق وهم در قوانین خارجی بااطلاع هستند وهم از حیث آزادی ومشروطیت وهم از حیث وجدان همه شان بااکثر شان پای بند هستند چطور ممکن است که کاری بکنند که برخلاف ازادی ومشروطیت باشداین برای این است که هر روز بشود نطق قبل از دستور کرد وهر روز ۴ نفر معین کرد یکربع ساعت ونوبتشانرا می‌توانند بهمدیگر بدهند این ترتیب درهمه ممالک خارجه غیر ازایران نوشته شده‌است اگر کسی ایراد دارد که مایک چیزی اختراع کرده بودیم وچرا از دست مان می‌گیرید وحالا می‌خواهی مثل ممالک دنیا بکنید بنده عرضی نداشتم امااگر گفته شود یک چیزی درممالکی که آزادی ومشروطیت نیز دارد و۱۰۰ تا ۲۰۰ سال پارلمان داشته‌اند وهمیشه آنطور بوده‌است ماآن را نمی‌خواهیم وآنطور نمی‌کنیم عرض می‌کنم انها فوائدش رادیده‌اند مثلا اعتبار نامه یک نماینده راآذوقه یکساله بکنیم هروقت لازم شد یکنفر رای بدهد تمام مجلس رد بکنددرباب انتخاب رئیس واکثریت تام که فرمودند این چیزی که بمجلس فرستاده شد این گزارش نبود این رادرهمان وقتی که مشغول بودیم گفتیم که نظریات آقایان راهم جلب کنیم درشور ثانی اینمطلب منظور شده‌است اگر دردفعه اول اکثریت تام حاصل نشد اکثریت نسبی است امااینکه عدم حضور درکمیسیونها باعث می‌شود که لوایح بدون حضور سایرین بگذرد هیچ چاره ی ندارد درهمه جای عالم همینطور است واگر کسی حاضر نشد شما می نشنید فرض افراطی می‌کنید که اگر از دوثلث کمتر باشد بگویید یکنفر اینرا نگویید چون عاده واقع نمی‌شود نگویید اما اگر از دو ثلث کمتر شد که چون قبلا گفته شده در موقع شروع بمذاکرات باید دوثلث باشد وبعداز آن لازم نیست این را ملاحظه می‌فرمایید که اقای رئیس هر روز گرفتار هستند و هر روز شکایت می‌کنند هر روز یکنفر می‌رود بیرون وعده کافی نمی‌شود اما در کمیسیون‌ها هیچ اهمیتی ندارد درکمیسیونها که تصمیم قطعی گرفته نمی وشد بالاخره می‌آید بمجلس وقتی که به مجلس آمد می‌توانیدروی آن تصمیم بگیرید درکمیسیون که مطلب بطور نهائی نمی‌گذرد بالاخره می‌آید بمجلس (کشاورز صدر - باکثریت دونفر باکثریت آنهائی که حاضرشده‌اند) بله باکثریت یکنفر هم ممکن است امااز طرف دیگر ماقرار گذاشته‌ایم که اگر کسی حاضر نشد درکمیسیون از عضویت کمیسیون مستعفی می‌شود واین مجازات هم درمقابل برای آنها هست این کمیسیونی که ما داریم مثل اعضای ادارات است عضو اداره اگر صبح سرکارش حاضر می‌شود ماهم حقو ق می‌گیریم وباید سرکارمان حاضر بشویم و منتهی ما یکقدری آزادی بیشتر داریم حالا اگر اتفاقا یکنفر یا دو نفر بود ولی این فرض نادر است وبرای یکمرتبه ممکن است واقع شود ویک کاری بکند وقتی آمدیم مجلس آنرا اصلاح می‌کنیم تعیین دستور مجلس یکی از بهترین اصلاحاتی است که دراین جا شده واینکه گفتید این جا اینطور رایج نیست عینا همین ترتیبی که عرض می‌کنم درفرانسه جاری است آنجا نماینده ی دولت درتعیین دستور شرکت می‌کند مانگفتیم رئیس تعیین بکند ونگفتیم هیئت رئیسه تعیین بکند وگفتیم هئیت رئیسه باروسای کمیسیونهایی که لوایحشان حاضر است ونماینده دولت برای اینکه بداند چه روزی باید بمجلس بیاید اینها جمع می‌شوند ودستور رابرای دوهفته معین می‌کنند وقابل تفسیرهم نیست صحیح است یکی از بدترین معایب مجلس ما عرض نمی‌کنم از همه بدتر اما یکی از بدتر ینش اینست که هر روز ما اینجا جمع می‌شویم می نشینیم وهیچکس نمیداند که دستور چیست اول که وارد مجلس می‌شویم دستور یک چیزی است ولی بعد تغییر می‌کند هیچوقت این طور نمی‌شود نه دولت تکلیفش رامیداندونه مجلس نماینده‌های دولت باید دراداره شان بنشینند وبه آنها تلفن بکنند که مطلب طرح شده چیست آنها نمیدانندامروز چه مطلبی مطرح می‌شود یک طرح یکمرتبه بقید دوفوریت می‌آید وطرح می‌شود تغییر دستورفقط درموارد خیلی استثنائی ممکن است درموارد استثنائی می‌شود دستور راتغییر داد وآن هم پیش بینی شده‌است مختصر توضیحاتی بود دراین باره ومفصلا ومشروحا اقای دکتر شفق اقای دکتر معظمی اقای رضوی وآقایان دیگراقای شریعت زاده تمامشان خواهند فرمود بنده هم درنوبت خودم دوباره مشروحا عرض می‌کنم امایک چیزی رااینجا باید عرض می‌کنم وآن اینست که اگر اینجا ایرادات مجموعش وخلاصه اش این باشد که این طرح از دستور خارج بشود ومعنیش این باشد که این ائین نامه نباشد می‌خواهم عرض بکنم که می‌ترسم دربرابر تاریخ هر شخصی که باعث این می‌شود که نظامنامه هیچ تغییری نکند درآینده مسئول باشد (احسنت)
نایب رئیس - یک موافق ویک مخالف صحبت کرداجازه بفرمایید رای بگیریم
عباس اسکندری - اجازه بفرمایید اقای رئیس
نایب رئیس - دیگر راجع باینموضوع نمی‌شود صحبت کرد رای می‌گریم بخروج طرح آئین نامه پیشنهادی آقای کشاورز صدر آقایانی که موافقند که از دستور خارج شود قیام کنند عده کمی برخاستند تصویب نشد احسنت اردلان پیشنهادات قرائت بشود
نایب رئیس - حالا باید رای بگیریم بکفایت مذاکرات
عباس اسکندری - این رای مخالف قانون اساسی است شرکت نمی‌کنیم اقای اسکندری وچند نفر دیگر از جلسه خارج شدند
نایب رئیس - آاقایانی که باکفایت مذاکرات موافقند قیام کنند عده کمی برخاستند تصویب نشد مذاکرات ادامه پیدا می‌کند اقای دکتر شفق دکتر شفق برای اینکه بنده شرکت موثر درتنظیم آئین نامه مجلس کرده‌ام وتقریبا هر جلسه هم حاضر بودم ودرتمام مواد این آئین نامه بنده شرکت داشته‌ام وعقیده هم دارم نهایت باید اینرا عرض کنم که اگر مجلس شورایملی بعضی از نمایندگان خارج شدند وعده برای رای کافی نبود
نایب رئیس - اقایان تشریف نبرید مجلس ازاکثریت می‌افتد آقای دکتر شفق قدری تامل بفرمایید بعضی از نمایندگان ده دقیقه تنفس بدهید
- موقع و دستور جلسه بعد از ختم جلسه
۵- موقع و دستور جلسه بعد از ختم جلسه
نایب رئیس - اگر آقایان اجازه بفرمایید مجلس رابعنوان تنفس ختم می‌نماییم
جلسه روز سه شنبه دستور آئین نامه جدید مجلس ساعت 11 صبح ختم شد
رئیس مجلس شورای ملی - رضا حکمت
تصویب نامه‌ها
شماره ۱۴۳۷۳ ۲۷/۹/۱۳
وزارت کشور
هئیت وزیران برحسب پیشنهاد شماره ۵۵۷۸ - ۵۵۰۵۲ - ۲۷/۶/۲۵ وزارت کشور وبه استناد تبصره ۲ از ماده ۲ قانون تقسیمات کشور تصویب می‌نمایند که بخش میانه که از بخشهای تبریز می‌باشد تبدیل بشهرستان شود وبخش‌های تابعه ی آن بعداطبق تصویب نامه جداگانه تعیین خواهد شد شهرستان مزبور تابع تبریز خواهدبود تصویب نامه دردفتر نخست وزیر است م ۴۸۶۹ نخست وزیر
شماره ۲۲۵۸ ۲۷/۹/۱۴
وزارت کشور
هیئت وزیران در جلسه ی سیزدهم آذر ماه ۱۳۲۷ بنابه پیشنهاد شماره ۳۴۷۴ - ۸۶۴۷ وزارت کشور تصویب نمودند که از تاریخ صدور این تصویب نامه ردیف ۳ تصویب نامه شماره ۲۱۲۱۴ - ۲۵/۲/۲۸ ملغی وعوار مشروحه زیر
- ۱ از ریسمان محصول کارخانه خورشید وسیله کارخانه هر بقچه ۱۰ ریال
- ۲ از ریسمان وارداتی بشهر هر بقچه وسیله گاراژ دارها ۱۰ ریال
- ۳ از کرک صادراتی از صادر کننده هر کیلو ۳ ریال
- ۴ از پشم صادراتی از صادر کننده هر کیلو ۱ ریال
- ۵ از کتیرا صادراتی از صادرکننده هر کیلو ۱ ریال
- ۶ از بادام صادراتی ازصادر کننده هر کیلو ۵۰ /۰ ریال
- ۷ از مغز بادام صادراتی از صادر کننده هر کیلو ۱ ریال
- ۸ از پسته صادراتی از صادر کننده هر کیلو ۲ ریال
- ۹از خامه پشم وارده از وارد کننده هر کیلو ۵ ریال
- ۱۰ از پشم که وسیله کارخانجات حلاجی تصفیه می‌شود هر کیلو ۱ ریال
از کارخانجات تصفیه بنفع شهرداری کرمان وصول گردد
تصویب نامه دردفتر نخست وزیر است م ۴۸۷۳ نخست وزیر
