مذاکرات مجلس شورای ملی ۲۱ آبان ۱۳۴۲ نشست ۱۱
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری بیست و یکم | تصمیم‌های مجلس | قوانین انقلاب شاه و مردم |
مذاکرات مجلس شورای ملی
صورت مشروح مذاکرات مجلس روز سه‌شنبه ۲۱ آبان ۱۳۴۲ نشست ۱۱
مشروح مذاکرات مجلس شورای ملی، دوره ۲۱
جلسه: ۱۱
فهرست مطالب:
۱ - تصویب صورت مجلس
۲ - بیانات قبل از دستورآقایان: دکتر مهذب - سید علی صائب - امینی - حبیبی - روستا
۳ - معرفی آقای زمانی به معاونت وزارت فرهنگ به وسیله آقای وزیر فرهنگ
۴ - طرح گزارش کمیسیون بودجه راجع به اقساط مطالبات هیئت عمران بین‌المللی آمریکا در ایران و ارجاع به مجلس سنا
۵ - تقدیم یک فقره لایحه به وسیله آقای نخست‌وزیر
۶ - تقدیم طرح قانونی راجع به ترتیب اصلاح آیین‌نامه داخلی به قید دو فوریت به وسیله آقای دکتر یگانه
۷ - مذاکره در فوریت طرح اصلاح آیین‌نامه داخلی
۸ - اخطار آیین‌نامه به وسلیه آقایان: فیلیکس آقایان و پاینده
۹ - ختم جلسه به عنوان تنفس
| مجلس ساعت نه و ده دقیقه صبح بریاست آقای مهندس عبدالله ریاضی تشکیل گردید. |
- تصویب صورت مجلس
۱- تصویب صورت مجلس
رئیس – اسامی غائبین جلسه قبل قرائت می‌شود.
غائبین با اجازه –
- آقایان مرتضوی – ایلخان – دکتر پورهاشمی – اهری – دکتر غلامرضا عدل- دکتر خطیبی – پرویزی- مهندس زرآور- متولی باشی – ادیب سمیعی – دکتر ضیائی – موقر – مهندس پروشانی – ابطحی – بختیاربختیاریها.
غائب بی اجازه –
- آقای ساگینیان.
زود رفتگان با اجازه –
- آقایان حبیبی ۵۰ دقیقه – دکتر یزدان پناه ۵۰ دقیقه.
رئیس - راجع بصورت جلسه قبل اگرنظری هست بفرمائید (اظهاری نشد) صورت جلسه قبل تصویب می‌شود.
- بیانات قبل از دستورآقایان: دکتر مهذب – سیدعلی صائب – امینی – حبیبی – روستا
۲- بیانات قبل از دستورآقایان: دکتر مهذب – سیدعلی صائب – امینی – حبیبی – روستا
رئیس- نطقهای قبل از دستور شروع می‌شود. آقای دکتر مهذب بفرمائید.
دکتر مهذب – بدوا لازم میدانم از مقام ریاست محترم مجلس که اجازه فرمودند بنده چند دقیقه‌ای صحبت بکنم سپاسگزاری کنم آقایان نمایندگان محترم مجلس مستحضرند که در این مملکت یک تحول عظیمی بوجود آمده که این تحول نوید آزادی نه تنها برای خود ما بلکه برای بچه‌ها ونسل‌های آینده ما است بحق باید گفت که این انقلاب درهیچ زمانی و برای هیچ نسلی نبوده بنابراین بر ما فرض است که با تمام قوا برای حفظ و نگهداری آن کوشش بکنیم و این گوهر گرانبهائی که بدست ما سپرده شده تا بارور شدنش کوشش بکنیم و از پا ننشینیم، طبیعی است که در بارور شدن نهال این انقلاب مقدس تمام افراد مملکت سهیم هستند و از این سهم دولت بالاخاص قوه مجریه وظیفه بسیار سنگینی بعهده دارد، اگر واقعا مجلسین بدولت جناب آقای علم رأی اعتماد دادند از این جهت بود که دولت ایشان را دولت خدمتگزاری می‌دانستند و امیدوار هستند که دولت جناب آقای علم بتواند کاملا منویات اعلیحضرت همایونی را اجرا بکند و در راه انجام وظیفه مشکلی که بعهده گرفته موفق باشد اگر بنده درجلسه‌ای که بدولت رأی اعتماد داده شد بعلت اشکال کوچک خانوادگی شرکت نکردم از قلب بدولت ایشان رأی اعتماد دادم ومثل سایر نمایندگان محترم توفیق دولت ایشان را می‌خواهم. نکته‌ای که اینجا من می‌خواستم بعرض آقایان نمایندگان محترم و طبعا بانوان محترم برسانم این است که درگذشته عده معدود بودند که از برکات دولتها استفاده می‌کردند حالا بحمدلله وضع عوض شده است و تمام مردم مملکت درمقابل قانون و در مقابل برکات دولت مساوی هستند و همانطور که شخص اول مملکت در صحبت‌های خودشان فرمودند این مملکت دیگر متعلق بیک فرد معین ویا یک دسته معین نیست بلکه متعلق به تمام بیست میلیون جمعیت مملکت است که دراین سرزمین زندگی می‌کنند و چرخهای مملکت را میچرخانند درگذشته همانطوری که آقای وزیر فرهنگ درصحبت‌های خودشان اشاره کردند عده‌ای بودند که واقعا سدی بودند در مقابل دولتها برای پیشرفت و آبادی بعضی از نقاط ممکلت و بخصوص روستاها، طبعا آنها نمی‌خواستند که بعضی از این روستاها، بعضی از نقاط مملکت دارای مثلا مدرسه بشود، چه اگر آنها دارای مدسه می‌شدند سطح تمدنشان، سطح فرهنگشان بالا می‌آمد و طبعا این برخلاف مصالح آنها بود، همینطور مخالف بودند که در روستاها جاده‌های فرعی ساخته شود، آب و برق تهیه شود و از مزایای اولیه تمدت بهره مند شوند طبعا اگر این مزایا بآنها داده می‌شد، در اینصورت بود که شاید منافع آن دسته اول فئودالیست تامین نمی‌شد، بنابراین این سد بزرگ را ایجاد کردند، بحمدلله امروز این وضع تغییر پیدا کرده و آن دژ مستحکم فئودالیسم با دست توانای شاهنشاه بهم ریخته شده بطوریکه همه مردم مملکت شاهد و ناظر هستند نمایندگان واقعی و حقیقی بیست میلیون مردم از تمام طبقات این جا جمع آمده‌اند و با هم متفق هستند تا در راه مصالح مملکت از جان ودل بکوشند و بنابراین تمام طبقات اینجا نماینده دارند و نمایندگان این طبقات حافظ منافع موکلین خودشان هستند تنها مانعی که دراین وضع برای بعضی از ماها باقی می‌ماند سیستم اداری مملکت است که چنانکه باید و شاید با اصول انقلاب هم آهنگی ندارد (صحیح است) چرخهای بسیاری از سازمانهای دولتی با کندی می‌چرخد و بسیاری از آنها زنگ زده و در بسیاری از آنها هم هیچ سیستم اداری صحیحی حکمفرما نیست، کاغذ بازی و بوروکراسی اینها جزء خصوصیات اولیه بسیاری از دستگاههاست و بنابراین نمی‌توانند واقعا منویات اعلیحضرت همایونی و خواسته‌های مردم را هم آهنگ با این انقلاب تامین بکنند و اگر واقعا این انقلاب باید به ثمر برسد که حکما باید به ثمر برسد وظیفه دولت است که در اسرع وقت تحول سریعی در کلیه سازمانهای اداری بوجود بیاورد بطوری که آنها بتوانند قوانین انقلاب و اصول مقدس انقلاب را به نحو شایسته‌ای اجرا بکنند و باز هم جای تاسف است موقعی که آقایان یا مردم مملکت می‌بینند که بعضی ازسازمانهای دولتی دراثر نفوذ یا قدرت وزیر مربوطه یک تکه اش را از یک وزارتخانه‌ای می‌کند می‌برد بجای دیگر ویا برعکس وزیر دیگری قسمتی از وزارتخانه ثانوی را به قسمت خودش ملحق می‌کند اینها هیچ اصولی ندارد بنده اینجا احتیاج ندارم و لازم نمیدانم که توضیحات بیشتری بدهم آقایان نمایندگان و خانمها میدانند که وضع چقدر اسفناک است البته جریان رفرم اداری دربرنامه دولت بمجلسین تقدیم شد و لایحه استخدام هم تهیه شده شاید در چند روز دیگر به مجلس تقدیم شود، البته لایحه استخدام لازم است ولی بهیچ عنوان کافی نیست و دردی را دوا نیمکند شاید لازم باشد کمیسیونهای تخصصی اداری و شاید وسیله شورایعالی اداری کشور دولت می‌تواند سریعا نستب به بهبود وضع اداری مملکت اقدام اساسی بکندتا این فاصله طبقاتی که خدای نکرده ممکن است هرروز زیادتر بین دولت و مردم بشود از بین برود غرض از عرایضی که کردم این بود که برگردم و از آن نتیجه بگیرم که وضع حوزه‌های انتخابی اغلب ما اگر واقعا آنجوری که باید باشد نیست چرا نیست؟ برای اینکه در مرحله اول درگذشته وضع اجتماعی ما ایجاب می‌کرد که اصولا روستاها و دهات و این هفتاد درصد یا هفتاد وپنج درصد مردم روی آسایش نبینند بحمد الله این وضع تعییر پیدا کرده ویک وضع و نظم جدیدی جانشین آن شده، و در مرحله دوم موضوع وضع اداری سازمانهای مملکتی است که اینهم حکما باید تجدید درش بشود و هم آهنگ بشود باصول انقلاب و درمرحله سوم باید توجه دلتها معطوف هفتاد درصد یا هفتادو پنج درصد مردم مملکت بشود که اصول انقلاب روی آنهاست و چرخهای مملکت را انها میچرخانند و باید از برکات دولت اینها استفاده بکنند همان مشکلاتی که درتمام مملکت وجود دارد و اغلب ما از این وضع دل پرخونی داریم بنابراین اگرتوجه دولت برگردد باین هفتاد وپنج درصد باید بودجه‌های عمرانی هم بهمین نسبت متوجه آنها بشود، طبعا اگر این وضع پیش نیاید آنوقت دیگر نمی‌توانیم بگوئیم که در بعضی از قسمت‌های مملکت افرادی هستند که هنوز فاقد وسایل اولیه زندگی هستند اما وضع حوزه انتخابیه بنده شهرستان فساکه زمانی در ایران شهباز شهرهای این مملکت بود اگر واقعا بدتر از بسیاری ازحوزه‌های انتخابی آقایان نباشد بهیچ عنوان بهتر نیست، بیشتر از هشتاد درصد ازجمعیتی که در انجا زندگی می‌کنند اغلبشان فاقد وسایل اولیه زندگی هستند وبیشتر احتیاجات آنها همان است که بعضی از نمایندگان محترم قبل از دستور یا بعد از دستور بآنها اشاره فرموده‌اند آب، برق، راه تمام اینها مشکلاتی است که ما هم داریم یک منطقه‌ای در آنجا باسم رونیز که بیست هزار نفرجمعیت دارد، یک بخش مرکزی دارد که پنج هزاد نفرجمعیت دارد، این جا هیچ چیز ندارد و علتش این است که تشریفات اداری نمی‌گذاشت آنجا بخش شود و حالا هم می‌گویند بخشدار نمی‌شود برود برای اینکه بودجه نیست ما در این انقلاب نمی‌توانیم صبر کنیم که به محلی بخشدار می‌شود برود یا نمی‌شود، همین که جمعیت جمع شدند همین که فشرده شدند باید از مزایای اولیه زندگی بهره مند شوند می‌توانم این نوید را بدهم که راجع به این موضوع درسازمان برنامه صحبت کردیم مقصدی مربوطه که یکی از کارمندان عالی مقام سازمان برنامه است به من قول داد که درهمین هفته بتوانند کمیسیونی تشکیل بدهند که چه جور و بچه ترتیب بدون توجه به تشکیلات اداری بخش و یا شهر بودن باین نقاط کمکهای اولیه را بکنند امیدوارم که این قول عملی بشود و اینهم مثل خیلی از صحبت‌های بعضی از سازمانهای دولتی فقط شفاهی وبیخود نباشد طبیعی است که بعضی از سازمان‌ها هستند در این مملکت که واقعا خادم مردم هستند، خوب خدمت می‌کنند جناب آقای دکتر خطیبی نماینده محترم تشریف ندارند همینقدر عرض می‌کنم واقعا شیروخورشید سرخ درتمام مصائب و مشکلات بدرد مردم رسیده در حداکثر فرصت و حداکثر قدرت کمکهای لازم را بمردم کرده و جای رضایت باقی است سازمان شاهنشاهی حتی قبل از این انقلاب در بسیاری از نقاط مملکت اقدامات اساسی کرده دردهات و روستاها بخصوص درحوزه انتخابی خود بنده در جائی بنام زاهدان و درجای دیگر بنام رو نیز درمانگاههائی ساخته‌اند که لازم میدانم از این تریبون مقدس از این سازمان سپاسگزاری کنم در خاتمه همانطوری که همه ما می‌خواهیم امیدوارم خداوند متعال بهمه ما این قدرت و این فرصت را بدهد که صادقانه برای مملکت خدمت بکنیم و در مقابل شاهنشاه و مردم و تاریخ مملکت خودمان سربلند باشیم و این دوره را با اتحاد واتفاق بپایان برسانیم و دوره با سعادت تمام بشود. همکار محترم جناب آقای مهندس صائبی یادداشتی مرقوم فرموده‌اند که در بسیاری ازاین مراکز دفتر پستی نیست وزات پست تلگرافی هم توجه نمکند واقعا یک حقیقتی است نه تنها دفتر پست وجود ندارد وسیله پست بردن هم وجود ندارد همانطوری که عرض کردم بحث اول ما این است که حکما باید سازمانهای اداری تجدید نظردرش بشود و منطبق بشود وبا اصول انقلاب هم آهنگی داشته باشد آنچه ملت ایران می‌خواهد منویات اعلیحضرت همایونی است وبنابراین انشاءالله این مشکلات مورد توجه دولت قرار خواهد گرفت تا این وضع بسیار اسفناکی که دراغلب دهات و روستاها هست از بین برود خیلی متشکر و دیگر عرضی ندارم.
رئیس – آقای سید علی صائب
سید علی صائب – دو حادثه مولمه و وحشتناکی برای ملت دوست ما کشور ژاپن بوقوع پیوسته و موجب از بین رفتن عده‌ای از بنای بشر گردید به مصداق بنی آدم اعضای یک پیگرد این واقعه باعث تاسف و تاثر عموم ملت ایران گردیده است (صحیح است) لذا لازم میداند مراتب همدردی عموم کارگران ایران را از این پیش آمد مولمه به خانواده‌های معدنچیان و کارگران ژاپنی اظهار و ازمقام ریاست استدعا کنم بمناسب این پیش آمد تلگرافی مبنی بر همدردی مجلس شورایملی ایران را بمجلس نمایندگان ژاپن دستور مخابره بفرمایند (صحیح است) و اما بعد من قصد داشتم راجع به حوزه انتخابیه خودم یعنی شهر اصفهان که دنیائی را مبهوت عظمت و اعجاز صنابع شگرف خود ساخته و غیر از کتابهائی که درباره او نوشته‌اند و از زیبائیهای او صحبت هائی شده شعر هائی سروده شده و نثرهاوی گفته‌اند اخیرا شخصیتی چون حضرت ژنرال دو گل که باصفهان تشریف فرما شده بودند فرموده بودن د آثار اصفهان مرا دیوانه کرد و همین موضوع کافی است که بدانید آثار زیبای اصفهان از نظر خارجیان چقدر اهمیت دارد در این مکان مقدس و کعبه آمال ملت عرض می‌کنم منتهی احتیاجات خیلی زیاد مشکلات خیلی زیاد و شکوه‌ها و ناله‌ها خیلی زیادتر است آنهم با محدودیت وقتی که هست امروز مناسب نمیدانم و انشاءالله موکول می‌کنم بوقت دیگر ومن از طرف مردم اصفهان از عنایات و توجهات خاص اعلیحضرت همایون شاهنشاه شهریار معظم که دستور انتخابات انجمن شهر را داده‌اند در اینجا سپاسگزاری می‌کنم و واقعا نمیدانم با چه زبانی و بیان از اینهمه لطف وعنایت سپاسگزاری کنم چون موضوع انتخابات انجمن‌ها شهر یکی از مشکلات بسیار بسیار برزگ شهر ما بلکه همه شهرستانها بوده و خواهد بود امیدوار هستم که وزیر فعال کشور حتما انتخابات انجمن‌های شهر را بانجام برسانند و مردم شهر اصفهان را از این ناراحتی نجات بدهند و اما موردی که امروز مرا وادار کرد که قبل از دستور چند دقیقه‌ای صحبت کنم و مصدع بشوم موضوع وصول نامه‌ها وتلگرافها وخبرهای تاسف آوری است که از وضع بعضی از کارخانجات اصفهان می‌رسد این خبرها تازگی ندارد بلکه از روزی که بتهران آمده‌ام ازاین خبرهای ناخوش بسیار شنیده‌ام و همه روزه برای اصلاح آنها به وزارت خانه‌ها و ادارات مربوطه بعنوان رفع مشکلات این در و آن در زده‌ام ولی هیچ نتیجه‌ای نگرفته‌ام امان از این کاغذ بازی م معطل کردن دستگاههای دولتی من نمیدانم این قرطاس بازی و کاغذ بازی تابکی دست بگریبان ما مردم خواهد بود بهمه مقدسات باور بفرمائید من روزهای زوج که مجلس نداریم صبح زود ساعت۱/۲ ۷ که ازخانه‌ام بیرون می‌آیم تا۲ /۱ ۱ الی ۲ بعد از ظهر باید این طرف و آنطرف توی این اداره و آن اداره بروم برای موضوع کارخانه‌های اصفهان و متاسفانه بقول معروف آنچه البته بجائی نرسد فریاد است: هرچند میگوئیم کسی توجه نمی‌کند (صحیح است) من می‌خواستم درباره کارخانه اتحاد شهرضا که از تاریخ ۴۲/۷/۲۷ تعطیل شده وهمکار ارجمندم جناب آقای دکتر کیهان هن اطلاع دارند که باتفاق هم اقدامات مشترک کرده‌ایم و همچنین درباره تعطیل شدن کارخانه نور که سه سال است این واحد صنعتی از کار افتاده و همچنین کارخانه زاینده رود اصفهان که حقوق کارگران آنرا مدت صد روز است پرداخت نکرده‌اند بصورت سؤال از دولت مطرح کنم ولی در حقیقت فکر کردم اگر بصورت سؤال از دولت بخواهم چند اشکال خواهد داشت یکی اینکه وقت مجلس و دولت با سؤال و جواب خواهد گذشت و این صلاح نسبت ما معتقد هستیم که دولت خدمتگزار و مجلس هم پشتیبان اوست و این صلاح نیست که وقت او را با طرح سؤال و خواستن جواب بیهوده تلف کنیم یکی هم برای اینکه دیدم اگر خواست باشم سؤال بکنم و وزیری بیاید در اینجا جواب بدهد ممکن است مدتی بطول انجامد و ما نتیجه‌ای نگیریم و بقول معروف نوشدار و بعد از مرگ سهراب باشد وبعد از یک ماه دیگر آقای وزیر بیاید جواب سؤال ما را بدهد که بی نتیجه باشد متاسفانه هیئت د. ولت که بمجلس تشریف بردند دیگر خدمتشان نمی‌رسیم و نمیدانم این عرایضی که ما در اینجا عرض می‌کنیم و همیچنین نمایندگان محترم می‌فرمایند همه روضه خواندی و ذکر مصیبت است آیا کسی هست که باین حرفها کوش بدهد نمیدانم مقام ریاست بچه طرق این حرفهای ما را بگوش دولت میرسانند وچه نتیجه‌ای از این رجز خوانیهای ما در اینحا حاصل خواهد شد و اما در مورد کارخانه زاینده رود اینکه تکیه می‌کنم بکارخانه زاینده رود برای اینست که این کارخانه بیشتر از پنجهزار نفر ازآن ارتزاق می‌کنند از کارگر و عائله شان خوشبختانه اکثریت نمایندگان محترم این دوره میدانند و متوجه می‌شوند که صد روز حقوق نگرفتن یعنی چه البته من عرض نمی‌کنم تمام نمایندگان بلکه عرض می‌کنم اکثریت نمایندگان خوب درک می‌کنند صد روز حقوق نگرفتن یعنی چه. جناب آقای فولادوند نمیدانم تشریف دارند یا خیر آنهم چه حقوقی حقوق سه تومان و چهار تومان و پنج تومان صد روز این حقوق را نگرفتن یعنی چه انتظار داریم در مقابل این ستم و ظلم هائی که نسبت بکارگران می‌شود وکارگران همیشه رعایت می‌کنند ازهر جهتی و کارگران ایران همیشه اصالت ونجابت وشاهدوستی و وطن پرستی خودشان را در هر حال نشان داده‌اند با تمام تضییقاتی که فراهم می‌شود مع الوصف نمیدانم چه دستهائی در کار است که قوت الایموت و این حقوق ناچیز کارگران همیشه بعهده تعویق می افتن (صحیح است) من می‌خواستم از آقایان استدعا کنم وخواهش کنم همینطور که اینجا نشسته‌اند مجسم بفرمائید کارگری که روزی ۳۰ ریال یا ۳۵ ریال حقوقش است صدورز حقوق نگرفتن یعنی چه؟ خیلی آسان است تجسم این وضع و اگر این تجسم واقعا نقش فی الحجر نباشد برای آن کسانی که آن دوره‌ها را دیده‌اند مدانند یعنی چه امیدوارم کمک کنند و همت کنند واقعا رفع گرفتاری این کارخانه‌های اصفهان بهر طریقی که میدانند بشود البته آقایان کارفرماها هم حرفهائی دارند باید رسیدگی شود تا ببینیم احتیاجات آنها چیست چه می‌خواهند و چه می‌گویند آیا حقیقت هست یا نیست بالاخره هر چه هست تکلیف مردم را معلوم کنند تا از این بلاتکلیفی نجات یابند من چند روز قبل رفتم بوزارت دارائی خدمت آقای برزگر پرسیدم تصویبنامه دولت درباره کارخانه زاینده رود چرا اجرا نشده ایشان بقدری اظهار بی اطلاعی کردند که من تصور کردم اصولا اشتباه کرده‌ام شاید اینجا وزارت دارائی نباشد شاید آقای برزگر را اشتباه گرفتم ایشان بقدری بدون اطلاع در این باره بمن جواب دادند که من باور بفرمائید تعجب کردم و من برای اینکه واقعا بدانم اطلاع ایشان در چه حدودی است سؤالی از ایشان دارم و آن موضوع مهمانسرای شاه عباس کبیر است مهمانسرای شاه عباس کبیر در اصفهان بیش از ۳۰ میلیون تومان خرج آن شده ۳۰ میلیون تومان یعنی ۳۰۰ میلیون ریال خرج آن شده و تا بحال بیش از ۳۶ اطاق ندارد ۲۰ میلیون تومان دیگر یعنی ۲۰۰ میلیون ریال دیگر احتیاج دارد تا این بنا تمام بشود و وقتی تمام شد بسلامتی و به مرحمت کسانی که بانی این دستگاه بودند و این ساختمان را ساخته‌اند در این مهمانسرا بسته خواهد شد و قفل بآن خواهند زد برای اینکه این مهمانخانه‌ای که باین ترتیب ساخته شد یک همچو ساختمانی که هر اطاقش یک میلیون تومان تمام شده است کسی نمی‌تواند توی آن اطاق زندگی کند خیال نمی‌کنم که هیچکس هر چقدر هم فکر می‌کنم پولدار باشد وسرمایه داری که سرمایه بی موردی هم داشته باشد از ینگه دنیا هم آمده باشد پولی نمی‌تواند بدهد برای اینجا برای یکساعت استراحت کردن ومسلما بعد از یک مدت کوتاهی این مهمانسرا تعطیل خواهد شد و این ۳۰۰ میلیون تومان متاسفانه در شهری صرف شده است که حقوق کارگرهایش ۴-۵ تومان است کاسبهایش، اصناف بازارش، تجارش واقعا دچار رکود اقتصادی هستند عرض کنم درکنار زاینده رود چندین محله است که ۱۲ هزار نفر جمعیت دارد بنام همت آباد کوله پارچه که خدا شاهد است آب آشامیدنی ندارد همچنین آقایانی که باصفهان تشریف آورده‌اند از فرودگاه که تشریف ببرید بطرف شهریک محلی است که بیشتر از ۱۲ هزار نفرجمعیت دارد اینها آب خوردن ندارند آب خوردن آنها از آب انبارهائی که در گورستان هست تامین می‌شود در یک چنین شهری تا بحال ۳۵ میلیون تومان خرج هتل شده که تصور می‌کنم برای شهرما خیلی زود بوده البته درموقعی که جناب آقای برزگر جواب سؤال را خواهند داد من مطالبی با مدارک مثبت عرض خواهم کرد و بیشتر از این در این باره صحبت نمی‌کنم ولی من بیشتر توجهم نسبت باین موضوع است که این پول در شهری و در مملکتی خرج شده است که مثلا مردم قهپایه و جرقویه از خشکسالی و نداشتن آب آشامیدنی آواره از وطن شده‌اند عده زیادی امده‌اند اینجا در کوره پزخانه‌ها دارند کار می‌کنند و می‌گویند نمی‌توانیم بوطن خودمان بازگردیم نه آب هست ونه آبادی هست بهر صورت از این مشکلات و از این حرفها هم آقایان دارند و ما هم متاسفانه داریم من در هرحال باین ذکر مصیبت خاتمه می‌دهم امیدوارم که انشاءالله با توجهات اعلیحضرت همایون شاهنشاهی که واقعا نسبت بملت خودشان همیشه نهایت محبت و رأفت و عطوفت را داشته‌اند دولت بتواند خدمتی بمردم انجام بدهد واقایان نمایندگان مهم بسهم خودشان اقدام بفرمایند. یکی از دوستان و همکار عزیزم آقای باغمیشه نوشته‌اند که کارخانه ریسندگی و بافندگی آذربایجان نیز همدرد کارخانه‌های اصفهان است و اما موضوعی که تذکر آن لازم است موضوع چاهای عمیق است من نمیدانم سهمیه‌ای که برای چاههای عمیق استانها شده و محرومانه گفتند بچه ترتیبی است و امیدوارم انشاءالله روی اصول صحیح باشد خواهش می‌کنم در مناطقی مثل اصفهان، یزد، کرمان که مناطق خشک است که هر سالی مواجه باخشکسالی هستند و آب ندارند تقاضا می‌کنم نسبت به چاههای عمیق که دولت قرار شد محرمانه التفاتی بکند انشاءالله امیدوارم موفق بشوند و کمکی بکنند که در این قسمت‌های استان اصفهان و یزد و کرمان بیشتر چاه عمیق زده بشود.
رئیس – آقای عبدالوهاب امینی.
عبدالوهاب امینی خراجی – با کسب اجازه ازمقام محترم ریاست بنده قبل از مختصر عرایضم سلامت و دوام عمر وبقاء سلطنت اعلیحضرت همایونی را از درگاه قادر متعال خواستارم. چیزی که لازم دانستم امروز بعرض آقایان محترم برسانم موضوع حوزه انتخابیه بنده یعنی شهرستان میناب است اولا این شهرستان در حدود صد و خرده‌ای هزار جمعیت دارد که در حدود سی، چهل هزار آن هنوز فاقد شناسنامه می‌باشند و شهرستان میناب تقریبا شهرستان پهناوری است و قبلا که آب داشت محصول و درآمد آن فقط منحصر به لیمو و خرما و خارک خرما بود که آنهم متأسفانه در اثر نیامدن چهار پنجسال متوالی باران آب خیلی کم شده که در تابستان گذشته، خدا شاهد وگواه است درخت لیمو که باید هفته‌ای یکبار آب گیرش بیاید ۳۵ روزیکبار مشروب می‌شد امسال نمیدانم خدا رحمی بکند ویا نکند بهرحال شهرستان میناب نواقصات زیادی دارد البته اینکه عرض کردم نه تنها شهرستان میناب بلکه همه شهرستانها منتهی، فرضا اگر یک شهرستان وضع فرهنگیش خوب است بهداری ندارد اگر بهداری خوب است راه ندارد و بهرحال تمام شهرستانها نواقصات زیادی دارند ضعف وشدتی در کار هست فکر می‌کنم هیچ استانی بقدر استان کرمان گرفتاری و نواقصات نداشته باشد (صحیح است)(ارسنجانی – خود استان تهران) عرض کردم تمام شهرستانها حتی تهران نواقصاتی دارند ولی خدا نکند بآن میزان که نواقصات ما هست باشد نامه‌ای از اهالی بخش جاسک البته دو سه نامه رسیده به بنده مخصوصا راجع بوضع بهداشت نوشته‌اند اینجا نوشته اداره بهداری جاسک تعطیل و دکتر مسئول ندارد درمانگاه جدید که بوسیله سازمان شاهنشاهی ساخته شده درش مقفل و دکتر ندارد ایکاش که اینهم نداشت اگر اینرا نداشت دردش کمتر بود یک بخشی بیمارستان داشته باشد درمانگاه داشته باشد و دکتر و دارو نداشته باشد این دردش خیلی زیاد است اگر نداشت فکر می‌کنم کمتر بود حتی اهالی خود شهرستان میناب راجع بخارک خرما نوشته‌اند محصول خرمای میناب جز خارک خرمای خشک نیست که آنهم جز در هندوستان مورد مصرفی ندارد لذا دولت باید ترتیبی ندد که دولت هندوستان خارک خرما را بهند آزاد کند و وسائل تسهیل عبور و ورود فروش خارک را فراهم نماید واقعا خارک خرما غیر از کشور هند هیچ جا مصرفی ندارد و مشتری ندارد، عرض کنم بزرگترین محصول میناب لیمو است و خارک خرما، چون محصول خرما خوب نمی‌شود اکثر ثمرخرما تقریبا خارک است که درهند مصرف دارد و یکی از همکاران عزیزم ۵ دقیقه وقت خواسته است بنده حاضرم تقدیمش کنم عین نامه اهالی میناب و اهالی جاسک را تقدیم ریاست محترم می‌نمایم و امیدوارم که لطفی بفرمایند مخصوصا راجع باهالی جاسک که خیلی ناراحتند از لحاظ بهداشت وبهداری بنده امیدوارم با توجه خاص اعلیحضرت همایونی و دولت جناب آقای علم تمام مشکلات و نواقصات ایران را رفع بفرمایند درخاتمه عرایضم سلامت و توفیق عموم همکاران عزیزم را در راه خدمت بشاه و مردم از خداوند متعال خواستارم و همچنان که از آن ساعت اولی که ما در این محل شریف ومکان مقدس قدم گذاشته‌ایم تا کنون برادر و صمیمی بوده وتا آخر کار هم باشیم.
رئیس- آقای روستا.
حبیبی – بنده وقت خواسته‌ام.
رئیس- سه دقیقه از وقت آقای امینی باقی مانده آقای حبیبی بفرمائید.
حبیبی – با اجازه نمایندگان محترم بنده وضعیتی را دیدم در حوزه مازندران که می‌خواهم در اینجا بطور خلاصه صحبت کنم جناب آقای ریاست محترم دستور فرمودند که ما به وزارتخانه‌ها نرویم (مهندس والا – همچو دستوری ندادند) در لفافه اینطور معلوم بود خواهش می‌کنم که توجه بفرمائید تعارف را بگذارید کنار همه ما اینجا نمایندگان ملت ایران هستیم باید بدرد ملت ایران برسیم اگر بیائیم حرف نزنیم دنبال کار نرویم اینها هیچ باکی از ما نخواهند داشت و همانطور که درگذشته عمل می‌شد حالا هم عمل می‌شود من باب مثال عرض می‌کنم استانداری در مازنداران هست بنام دکتر بابک (حاذقی - بسیارمرد شریفی است) اعضای انجمن شهر بابل را می‌خواهد بساری، یک شهرداری در بابل دارند بنام شباهنگ شهردار ملی است و بشهر ماخدمت کرده است همه مردم قلبا این مرد را دوست دارند و همه مردم ازخدمت این شخص با خبرند و او را می‌خواهند ولی همین استاندار مرد شریفی که آقا می‌فرمایند به اعضای انجمن شهر می‌گوید اگر چنانچه شما این شهردار را تایید کنید همه شما را دیوان کیفری می‌نمایم سه بازرس از مرکز کشورمیخواهد وزارت کشور هم سه بازرس می‌فرستد هیچگونه نقطه ضعفی از این شهردار نگرفته‌اند بنده می‌خواستم از مجلس شورای ملی تقاضا کنم باین آقای استاندار وزارت کشور تذکر داده شود آیا نقطه ضعف این شهردار بابل چه بود که این شهردار می‌خواهد از شهر بابل بیآید بتهران و از وزارت کشور هم استعفا می‌دهد و دیگر در این مؤسسه خدمت نمی‌کند بعرض پیشگاه مبارک شاهانه در روز چهاردهم رساندم و ایشان امر فرمودند که این شهردار مجددا بشهر خود برگردد این خواسته ملت بابل است. اگر بنا باشد که من نروم در وزارتخانه با نخست وزیری که اینها از کی می‌ترسند اینها از کی مسئولیت داشته باشند (رئیس – تشریف ببرند) مازبان ملت ایران هستیم تنها حبیبی نیست که برود بوزارتخانه‌ها ۲۲ میلیون ملت ایران می‌خواهد که من اینجا از حقوقشان دفاع بکنم بنده استدعا می‌کنم ریاست محترم از وزارت کشور بخواهد که این شهردار ملی ما بشهر بابل برگردد و نظر مردم بابل در این باره تامین گردد (احسنت).
رئیس – آقای روستا.
عباس روستا – بنده در تعقیب عرایض آن روزم راجع به روابط مالک و مستأجر عرایضی دارم که بعرض نمایندگان محترم مجلس میرسانم و ضمنا از مقام ریاست استدعا می‌کنم به جناب آقای وزیر دادگستری بفرمایند یا اینکه ترتیبی بدهند که فعلا از این تخلیه‌های فوری جلوگیری بشود و بعدا یک وضعیتی پیش بیآید که اصناف تا اندازه‌ای از این گرفتاری رهائی یابند (فیلیکس آقایان – طرح پیشنهاد کنید) روزی نیست که یک محلی تخلیه نشود البته در قانون صراحت دارد اگر مستأجری ۳ ماه ۴ ماه کرایه نداد باید تخلیه بشود ولی آقایان تصدیق دارند که هیچ کاسب و مستأجری نیست که بخواهد محل کسبش را که سالها زحمت کشیده و حتی بعضی از مستأجرین هستند که بنده نمونه دوتا از آنها را آورده‌ام در یک قطعه زمین بایر ساختمان کردهاند و سالها اینجا زحمت کشیده‌اند و یا بعضی از صنوف که ماشین آلاتی را کار گذاشته‌اند هیچ مستأجری حاضر نیست که برای دو الی سه ماه عقب انداختن مال الاجاره محل کسبش تخلیه بشود (صحیح است) این دونمونه ایکه بنده الان تقدیم مقام ریاست می‌کنم یکی مربوط به دو مستأجرین خیابان شاهرضا مقابل دانشگاه است که در سال ۱۳۲۳ طبق سند رسمی با صاحب ملک زمینی را به ماهی ۳۵۰ تومان کرایه کردهاند و در این زمین مبالغی خرج کردهاند ساختمان ساخته‌اند و بعد از ۲۰ سال صاحب ملک وسائلی فراهم آورده که حکم تخلیه اش را صادر کرده این مستأجرین که در حدود ۷۰ نفر هستند هم اکنون دم در مجلس ایستاده‌اند و منتظرند نتیجه چه خواهد شد تمنا دارم از طرف مقام ریاست مجلس یک دستوری داده شود یا از جناب آقای وزیر دادگستری بخواهند که فعلا ازتخلیه صرفنظر بشود تا باین امر رسیدگی بکنند یک موضوع دیگر اینکه چند دستگاه مغازه هست توی خیابان شهباز که آنهم بازسندش موجود است که صاحب مالک از این مستأجرین ۴۲ هز ار تومان پول نقد گرفته است برای ساختمان و مدتها با این مستأجرین سندرسمی تنظیم نکرده بعد از دوسه سال بالاخره با مبلغی که مطابق میل خودش بود سند تنظیم کرده و حالا کارشناس آورده که این مبلغ را به سه برابر بلکه چهار برابر کرایه چند سال پیش برایش سند تنظیم بکنند و اگر نکنند اصرار دارد که این ملک‌ها را تخلیه بکنند البته آقایان خوب اطلاع دارند که با این وضع کسادی و بیکاری و بی پولی همه مردم و بخصوص اصناف که یک سوم جمعیت این شهر را تشکیل می‌دهند و امیدوارند که با افتتاح مجالس انشاءالله وضعشان روبراه بشود و بهتر بشود و مشغول کار بشوند ولی متاسفانه هر روز این گرفتاری برای اصناف پیش می اید و بناچار بایستی همه وقتشان را صرف این بکنند که از این وزارتخانه بدوند بآن وزارتخانه تا بتوانند مشکلاتشان را حل بکنند این است که بنده از مقام ریاست استدعا می‌کنم ترتیبی بفرمایند که جلوی این تخلیه‌ها گرفته بشود یا یک پیشنهادی یا یک طرحی تهیه بشود که بوضع مالک و مستأجر یک قدری رسیدگی بشود بنده دیگر عرضی ندارم.
- معرفی آقای زمانی بمعاونت وزارت فرهنگ بوسیله آقای وزیر فرهنگ
۳- معرفی آقای زمانی بمعاونت وزارت فرهنگ بوسیله آقای وزیر فرهنگ
رئیس – وارد دستور می‌شویم. آقای وزیر فرهنگ بفرمائید.
وزیر فرهنگ (دکتر خانلری) – بنده از مجلس محترم شورای ملی اجازه می‌خواهم که آقای مصطفی زمانی را که از کارمندان قدیم وزارت فرهنگ هستند بعنوان معاون پارلمانی معرفی بکنم (مبارک است، مبارک است).
- طرح گزارش کمیسیون بودجه راجع باقساط مطالبات هیئت عمران و ارسال بمجلس سنا
۴- طرح گزارش کمیسیون بودجه راجع باقساط مطالبات هیئت عمران و ارسال بمجلس سنا
رئیس – گزارش کمیسیون بودجه راجع باقساط مطالبات هیئت عمران مطرح است. قرائت می‌شود.
گزارش از کمیسیون بودجه بمجلس شورای ملی
کمیسیون بودجه در جلسه ۱۸ آبانماه ۱۳۴۲ لایحه شماره ۱۹۳۲۱/۲۴ دولت راجع به اجازه پرداخت مبلغ یکصد و دوازده میلیون ریال مطالبات هیئت عمران بین المللی امریکا در ایران را باحضور آقای معاون وزارت دارائی مورد رسیدگی قرار داد و پس ازتوضیحات آقای معاون وزارت دارائی ماده واحده تقدیمی دولت عینا تصویب و اینک گزارش آنرا تقدیم می‌دارد.
ماده واحده – بوزارت دارائی اجازه داده می‌شود تا حدود مبلغ یکصد و دوازده میلیون و پانصد هزار ریال (۰۰۰،۵۰۰، ۱۱۲) اقساط مطالبات هیئت عمران بین المللی امریکا در ایران را بابت تفاوت تسعیر و حق الشر که ایران درصندوق از محل عمومی سال جاری کشور پرداخت نماید.
مخبر کمیسیون بودجه – مهندس عبدالله والا.
رئیس – آقای مهندس والا.
مهندس والا – در گزارشی که چاپ شده و توزیع شده بود مثل اینکه مبلغ پانصدهزار ریال قلم افتادگی داشته باشد استدعا می‌کنم اصلاح بفرمائید.
رئیس – کلیات لایحه مطرح است آقای سید علی صائب نظری داشتند؟ (نمایندگان – ایشان نیستند) درکلیات لایحه مخالفی اگر نباشد باید رأی بگیریم. آقای زهتاب فرد مخالفید؟ بفرمائید.
زهتاب فرد – عرض کنم این لایحه‌ای که در جلسه گذشته توزیع شد ما بین آقایان نمایندگان محترم ویک نسخه هم بدست مخلص رسید از آقایان کتمان نمی‌کنم که بنده چیزی از ان سرد در نیاوردم حالا هم که مخالفت کردم بلحاظ این بود که وظیفه مجلس شورای ملی نظارت دربودجه است نظارت دقیق درخرج و دخل مملکت لذا چون چیزی از این لایحه و گزارش نفهمیدم مخالفت کردم و وقتی مقام محترم ریاست مجلس احضارم فرمودند یاد آن مصراع افتادم که فلانی شعری گفته و در قافیه اش گیر کرده بنده وجدانا موظف به مخالفت بوده‌ام ولی نمی دانم چه توضیحی بدهم نویسنده‌ای می‌گوید اقرار بجرم خود سخت ترین مجازات است بنده اعتراف می‌کنم که درامور اقتصاد مطلقا وارد نیستم اما با مسئولیتی که دارم باید وقتی با امری موافقت می‌کنم یا مخالفت می‌کنم لااقل باید باندازه تصور خودم از آن مطلب چیزی درک بکنم مرحوم آیت الله کاشانی تکیه کلامش این بود که فلانی بی سواد است بنده اعتراف می‌کنم آقایان که بنده بی سوادم و این مسئله‌ای که دوازده میلیون و خرده‌ای اینجا نوشته شده و باید با آن موافق باشم و رأی موافق بدهم یا مخالف باشم این را باید بفهمم یعنی چه آنچه در گزارش اولیه دیدم این بود که دولت امریکا یعنی کنگره اش شصت میلیون دلار وام بلاعوض تصویب کرده بما بدهند آنچه آنجا تصویب شده و آنچه ما زیربار دین اخلاقیش رفتیم شصت میلیون دلار ما باز هر دلاری ۲۲ ریال و خرده‌ای ریال دوباره برمیگردانیم (یکنفر از نمایندگان – چی را ؟) مسئله را ما باید پرداخت کنیم مبالغی هم قبلا داده شده است و آنچه من تحقیق کردم مقدر زیادی از آن صرفنظر شده آیا ما نباید روشن بشویم که این موضوع یعنی چه؟ شاید بی مناسبت نباشد انی مسئله ر اعرض کنم روزی بنده از یک شخصی مبلغی پول گرفتم یادم می‌آید دو هزار تومان بود این پول را بمناسبت نشر یک آگهی تبلیغاتی گرفتم البته مبلغ آگهی شاید در حدود ۱۵۰ تومان ۲۰۰ تومان بیشتر نبود ولی آن عالیمقام بهر ملاحظه‌ای از ملاحظات خواه قصد تحکیم و تشویق روزنامه را داشت و یا اینکه تصور می‌کرد ارزش چاپ آگهی دو هزار تومان است و می‌خواست ببنده پولی بدهد بنده دو هزار تومان را گرفتم رفتم منزل وقتی که شمردم دیدم صد تومان کم است از این موضوع مدتی گذشت بعد از چندی دومرتبه آگهی داد اینبار هم پولی در حدود پنچ شش برابر حق الدرج به بنده داد بنده وقتی که پول را گرفتم گویا سه هزار تومان بود شروع کردم نزد این شخص عالیمقام پول را شمردم و از زیر چشم نگاهش می‌کردم دیدم خنده می‌کند گفتم فلانی برای چه می خندی؟ گفت مؤمن من ده برابر پول این آگهی بشما پول می‌دهم شما آن را شروع کرده‌اید به شمردن. گفتم قبول دارم اما باید بدانکم که زیر بار دین اخلاقی چه مبلغی می‌روم آن دفعه که دو هزار تومان دادید صد تومان کم بود این دفعه که این مبلغ را می‌دهید میفرمائید سه هزار تومان است شاید دویست تومان کم باشد لااقل خودتان بدانید که چه مبلغی به بنده کمک کرده‌اید. این است که از جناب آقای وزیر محترم دارائی یا از معاون محترم وزرات دارائی و یا از جناب آقای منصور اینکه جناب آقای منصور را عرض کردم آن تذکار و یادآوری بسیار بجاو سنجیده جناب آقای رامبد همکار محترم را فراموش نمی‌کنم که فرمودند نماینده حق توکیل ندارد اما خوب جناب آقای مهندس عبدالله والا مخبر کمیسیون بودجه در جلسه گذشته که راجع به راه خلخال صحبت می‌کردند دست استمداد به طرف جناب آقای منصور دراز کردند و جناب ایشان هم قول مساعد دادند بنده هم در هر حال چون بدرایت و واقع بینی ایشان اطمینان دارم و ایمان دارم که حضرت ایشان واردتر بهرحال بنده ادعای اقتصاد دانی ندارم و تقاضا می‌کنم مطالبی درباره این بدهی درباره این پولی که برمیگردانند بدهند تا معلوم شود چطور شده است در دولت‌های گذشته مقداری از این پول داده نشده است سابقه دارد مثل اینکه اگر اشتباه نکنم در ۱۳۳۵ یا ۱۳۳۶ یک همچو پولهائی گرفته شده بنده تمنی دارم در مورد این لایحه توضیحاتی بمابدهند چون بنده یک نوآموز سیاست مملکت هستم باید بدانم. و اخلاقا در مورد مسئله‌ای که می‌خواهیم موافق باشیم و رأی موافق بدهیم خدای نکرده گمراه نگردیم و دانسته رأی بدهیم عرض دیگری ندارم.
رئیس – آقای مهندس والا بفرمائید.
مهندس والا (مخبر کمیسیون بودجه) – بنده قبل از اینکه راجع به گزارش کمیسیون بودجه عرضی بکنم می‌خواهم سوء تفاهمی که برای همکار عزیز و دوست ارجمندم جناب آقای زهتاب ایجاد شده با اجازه مقام ریاست محترم بایستی برطرف بشود در جلسه گذشته که بنده راجع به راه خلخال صحبت کردم عنوان کردم که احتیاجات مردم خلخال درمورد احداث راه از دوره مردم مشروطیت تا بحال مداومت و استمرار داشته و متاسفانه تا بحال عملی نشده جناب آقای منصور فرمودند انشاءالله امیدوایم که در این دوره اینکار عملی بشود بنده تشکر کردم از ایشان و گفتم اگر اینکار بشود بنده بسهم خودم بنمایندگی از طرف مردم خلخال تشکر می‌کنم بنابراین بنده هم تایید می‌کنم که در این مجلس هیچکس وکیل تر از دیگری نیست همه آقایان مطابق اصول مقدس قانون اساسی نمایندگی ملت ایران را دارند و با تعهد و قسمی که یاد کرده‌ایم تصور می‌کنم بایستی در وظایفمان نسبت به استقرار قانون اساسی و نسبت به حفظ رژیم مشروطیت نسبت به وفاداری بشاهنشاه معظممان کوشش داشته باشیم و اهتمام لازم را مرعی بداریم تصور می‌کنم این موضوع کافی باشد اما درباره گزارش کمیسیون بودجه حقیقت مطلب این است که دولت ایران درسالهای ۴۰ و ۴۱ دراثر مشکلاتی که از نظر مقررات دولت امریکا برای وام هائی که پرداخت می‌کند و وام‌های بلاعوض یک شرایطی در نظر گرفته بودند وطبق آن شرایط وام‌های بلاعوض بما پرداخت کردهاند (یکنفر از نمایندگان – چه سالی ؟) مربوط بسالهای قبل یعنی ۳۷ و ۳۸ و ۳۹ است (پاینده – وام بلاعوض یعنی چه ؟) ببخشید کمک بلاعوض کردهاند و در این کمک‌ها یک مقررات و شرایطی قائل شده‌اند چون آن کمک دلاری برای امور تجارتی مورد استفاده قرار می‌گیرد یک عوارضی و یک حقوقی برای ما متصور است از قبیل عوارض گمرکی و غیره و این عوارض قاعدتا چون بخزانه دولت برمیگردد و نبایستی بر آن کمک هائی که می‌شود عوارضی تعلق بگیرد یک مشکلاتی برای پرداخت این وام بوجود آمده و چون ما به التفاوت این عوارض دو مرتبه نمی‌تواند برگردد به کشور امریکا موافقت نامه‌ای بین وزارت دارائی و مقامات امریکائی در این باره بعمل آمده که این مبالغ بصورت ریال درخود ایران طبق یک برنامه‌ای خرج ود البته بنده کتمان نمی‌کنم این تعهدنامه و این مقاوله نامه بعد از انحلال مجلس بیستم عملی گردیده تصور می‌کنم در کابینه آقای دکتر امینی صورت گرفته و چون یک تعهداتی شده که مقداریش پرداخت شده از نقطه نظر ما محترم است و این مبلغ هم جزء بودجه‌ها منظور شده یعنی مبالغی که پرداخت شده در بودجه‌های ۴۱ و ۴۲ گذاشته بودند و این مبلغ باقیمانده این تعهداتی است که برای حق الشر که در این صندوق که باز هم در ایران خرج می‌شود در بودجه گذاشته نشده و بنابراین تصور می‌کنم که چون یک کاری است که در دولتها عملی شده وگذشته و باضافه پولی است که دو مرتبه در ایران خرج می‌شود و من خیال می‌کنم آن باقیمانده اش باید طبق این لایحه پرداخت شود (موقر – هیچ چیز نفهمیدیم خود شما فهمیدید ؟) حالا ممکن است بنده استدعا کنم جناب آقای برزگر معاون محترم وزارت دارائی یک توضیحاتی مرحمت بفرمایند و شاید توضیح مختصر بنده کافی نبود برای اینکه اگرمیخواستم بیش از این وارد جزئیات بشوم وقت مجلس را گرفته بودم مطلب در این است که موقعی که دولت اجازه ورود یا خرید جنسی را از خارج می‌دهد بالطبع از نظر پرداخت بهای ارزی آن اجناس ناگزیر است دلار یالیره یا ارزهای خارجی در اختیار تجار بگذارد وقتی جنس وارد ایران می‌شود مطابق مقررات مملکتی ما عوارض وحقوق گمرکی از این اجناس گرفته می‌شود حساب کردهاند عوارض گمرکی و حقوق گمرکی بردلارهایی که دولت دراختیار تجار می‌گذارد درحدود بیست و دو و چهار درصد نسبت به هردلاری است چون کمکهای بلاعوض که به ما شده بود مشمول آن مقررات بود ما آن دلارها را دراختیار تجار قرار دادیم و تجارهم یک کالاهایی وارد کردند درصورتیکه ما نمی‌توانستیم از آن کمک‌ها طبق قرارداد و موافقت نامه را کمکهای بلاعوض عوارضی که بهش تعلق می‌گیرد استفاده بکنیم و چون این پول نمی‌توانسته دو مرتبه به صندوق کمک امریکا برگردد این بوده است که موافقت نامه‌ای تنظیم شده که این پول درایران خرج بشود و پرداخت آنهم مفید است و این پول هم بیشتر صرف مصارفی از قبیل بانک ساختمانی که کمک بلاعوض بآن شده است می‌شود، بنده خاطرم هست که به ژاندارمری کمک شده به صندوق مشترک کمک شده است و همینطور که در ماده واحده ملاحظه می فرمائید اینهم تفاوت تسعیر است وحق الشر که دولت ایران است در آن صندوق.
رئیس- جناب آقای نخست وزیر فرمایشی دارید؟
نخست وزیر – جناب آقای برزگر توضیح می‌دهند.
رئیس- آقای برزگر بفرمائید.
برزگر – (معاون وزارت دارائی) در جلسه گذشته قرار شد که مذاکرات در کمیسیون بشود (بعضی از نمایندگان – بلند تر بفرمائید) در کمیسیون بودجه توضیحاتی کافی خدمت آقایان عرض کردم خلاصه اش هم این بود که جناب آقای مهندس والا توضیح دادند بنده هم باز تکرار می‌کنم آن توضیحات را وشاید هم اگر بیشتر لازم شد دو مرتبه تکرار کنم، یک کمک بلاعوضی دولت امریکا به دولت ایران کرد مطابق قوانین دولت امریکا از این کمک درهیچ مملکتی عوارض ومالیات نباید گرفته بشود و استفاده مالیاتی نباید از آن بشود بعد از اینکه این کمک شد دلاری که از این کمک حاصل شد برای امور بازرگانی و واردات فروخته شد و درمقابل جنسی هم بایران آمده و از آن اجناس گمرک گرفته شده و این گمرکی که از این اجناس گرفته شده باقانون دولت امریکا مغایرت داشته یعنی بین دولت ایران و مصادر امور امریکائی مذاکراتی شده و جناب آقای مهندس والا یک نکته یی فرمودند بنده اصلاح می‌کنم که موافقت نامه که از لحاظ تقسیط شده قبل از انحلال مجلس بیستم نبوده بعد از انحلال بوده درسال ۴۰ و۴۱ و حساب کردند حسابدانهای قانونی خبره‌های قانونی رسیدگی کردند یک مبلغی در آوردند معادل تقریبا ۲۲ درصد آن وامها را وهر دلاری هفده ریال و خورده‌ای که باید برگردد منتهی این برگشت باین معنی نیست که این پول برگردد به دولت امریکا. این پول را توافق کردهاند که دولت ایران بریال بدهد و باز هم در ایران خرج بشود مثلا به سرمایه بانک ساختمانی اضافه گردد البته بنده خیال می‌کردم که امروز محتاج به جزء ارقام نباشیم و الان آن ارقام را می‌آوردم ودرباره آن توضیح بیشتری می‌دادم چون در کمیسیون بودجه توضیح داده شده بود خیال کردم لازم نباشد آنچه یادم هست آنستکه مثال ۱۰ میلیون از این پولی برگشته بنام سرمایه بانک ساختمانی و درخود ایران مصرف شده از این قبیل و موافقت نامه یی که از لحاظ این موضوع بعد از مجلس بیستم شده است از جهت تقسیط این مبلغ بوده است که در حدود صدوخورده یی میلیون تومان این را تقسیط کردند در سال ۴۰ و ۴۱ ویک قسمت هم در اول سال ۴۲ پرداختند این مبلغ که در این لایحه ملاحظه می فرمائید مان بآخر امسال که حالا تقاضای اصلاح بودجه کردیم که پرداخته بشود بنده خیال می‌کنم که این توضیحات برای آقایان کافی باشد (بعضی از نمایندگان – کافی است).
رئیس- درباره کلیات دیگری نظری نیست ؟(اظهاری نشد) رأی می‌گیریم به کلیات لایحه خانمها وآقایانی که موافقند قیام بفرمایند (اکثر قیام نمودند) تصویب شد. حالا اصل ماده واحده مطرح است که قرائت می‌شود.
ماده واحده – بوزارت دارائی اجازه داده می‌شود تا حدود مبلغ یکصد ودوازده میلیون و پانصد هزار ریال (۰۰۰،۵۰۰،۱۱۲) اقساط مطالبات هیئت عمران بین المللی امریکا در ایران را بابت تفاوت تسعیر و حق الشر که ایران در صندوق از محل درآمد عمومی سال جاری کشور پرداخت نماید.
رئیس- راجع باصل ماده نظری هست؟
سیفی – معذرت می‌خواهم این صندوق چه صندوقی است فقط کلمات صندوق نوشته شده، صندوق کجا؟
برزگر – صندوق مشترک ایران و امریکا.
رئیس- آقای برزگر توضیح بفرمائید.
معاون وزارت دارائی – صندوق مشترک است که حالا عنوانش هیات عمران بین المللی امریکا در ایران است.
رئیس – مخالفی نیست ؟(گفته شد – خیر) بنابر این آقایانیکه با اصل ماده موافقند قیام بفرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. کلیات آخر لایحه مطرح است نظری هست؟ آقای صائب بفرمائید.
صائب – قبلا از جناب آقای نخست وزیر تشکر می‌کنم که بمجلس تشریف فرما شدند واقعا چشم ما روشن، قبل از تشریف فرمائی جنابعالی بنده اینجا قبل از دستور صحبت کردم و تقاضا کردم که آقایان وزراء تشریف بیاورند بمجلس ما حرفهایی داریم صحبت‌هایی داریم اینجا عرض می‌کنم بیهوده نیاشد و بیشتر منظورمان این بود که صحبت‌هایی که اینجا می‌شود نتیجه یی هم در برداشته باشد حالا بنده درباره این موضوع بنام مخالف چند کلمه یی می‌خواستم عرض کنم این لایحه‌ای که فعلا مطرح است بنظر بنده حاکی از اینست که باید مبلغی معادل یازده میلیون و دویست و پنجاه هزار تومان بابت بقیه مطالبات تفاوت تسعیر دلار را ما با هیات عمران اقتصادی امریکا بپردازیم منشاء این پرداخت البته عبارت از اینستکه دولت امریکا ۶۱ میلیون دلار به ما کمک بلاعوض کرده و بمصارف معینی هم رسیده من البته کاری بنحوه مصرف آن ندارم اطمینان دارم که انشاءالله بمصرف واقعی خودش رسیده است ولی ما متعهد بودیم که برای تحصیل هم ارز و ریالی این دلارها با افتتاح اعتبارات معین کالاهای مورد احتیاج مملکت بوسیله بازرگانان ایرانی وارد مملکت بکنیم آنهم البته شده است قبول داریم مطابق قوانین جاری راه انبارداری سود بازرگانی از این کالاها اخذ شده است از این کالاهائی که بوسیله تجار وارد مملکت شده است حالا آقایان معترضند یعنی ادعا دارند که مطابق قوانینی امریکا نباید به کمکهای بلاعوض مالیات و عوارض و این قبیل چیزها تعلق بگیرد ما اگر بخواهیم قبول کنیم.
رئیس- لایحه تصویب شده فقط راجع بکلیات می‌توانید صحبت کنید …
صائب – من در ورقه نام نویسی کرده بودم.
رئیس- در موقع خود تشریف نداشتید والا صحبت می‌کردند حالا فقط بفرمائید که این لایحه تصویب بشود یا نشود.
صائب – در این صورت جلسه هست که راجع به ۷۵۰ تومان کمک دادن به برادر ملک عابدی ۸ نفر صحبت کردند و در جلسه هم وقت مجلس برای این موضوع گرفته شد این کار را خیلی ساده تلقی کردن بعقیده بنده در شأن مجلس نیست اجازه بفرمائید آقای رئیس من عرضم تمام بشود چند کلمه بیشتر نیست.
رئیس- باصل ماده واحده رای گرفته شده تمام شده و تصویب شده.
صائب – بنده آقا نام نویسی کرده‌ام به عنوان مخالف صحبت کنم.
رئیس –آقا در موقعش تشریف نداشتید.
صائب – خوب حالا تمام شد با اجازه تان بایستی دانسته و فهمیده رأی داد البته اگر بخواهیم قبول کنیم که درآینده (بعضی نمایندگان قبول کردیم) کمکی بگیریم اگر کمکی شد این دلیلی ندارد اگر بیائیم حساب کنیم که بطور متوسط هر دلاری که در مقابلش حالا بکشور وارد شده است ۱۷ ریال حقوق گمرکی و سود بازرگانی باوتعلق گرفته که جمعا ۱۱۰ میلیون ریال می‌شود این را بدهیم بنابراین بعقیده من کمک بلاعوض نشده ولی در هر صورت ما از کمک اصلی وواقعی دولت امریکا خیلی متشکریم من از لحاظ اشکالاتی که تقریبا پیش میاید از لحاظ حسابداری می‌خواهم عرض کنم که آقای برزگر توجه بکنند نکته اینستکه در این بودجه گذشته معادل ۵۰۰ میلیون تومان ما کسر بودجه داشتیم یعنی در بودجه سال ۴۲ بنده می‌خواستم تقاضا کنم از جنابعالی که این مبلغ را از کجا آورده‌اید و از کجا منظور می‌کنید و ازکجا پرداخت می‌کنید در بودجه کجا منظور می‌کنید درحالیکه بودجه شما کسری داشته است.
رئیس- چون دیگر نظری نیست با اجازه اقایان ماده واحده به مجلس سنا فرستاده می‌شود وقتیک ه برگشت رأی نهایی می‌گیریم.
- تقدیم یک فقره لایحه بوسیله آقای نخست وزیر
۵- تقدیم یک فقره لایحه بوسیله آقای نخست وزیر
رئیس – آقای نخست وزیر بفرمائید.
نخست وزیر – بنده لایحه‌ای تقدیم می‌کنم برای قرض گرفتن هفتاد میلیون مارک آلمانی برای تکمیل شبکه آبیاری سد سفید رود و تکمیل شبکه برق سد سفید رود شرایطش بسیار خوبست که بطور اختصار عرض می‌کنم سه و ربع درصد فرع این پول است و ۱۵ ساله مدتش است با تمام ضمائم قرار داد و ترجمه قرار داد که به چند زبان است برای تصویب تقدیم مقام ریاست می‌کنم.
رئیس – به کمیسیون مربوطه ارجاع می‌شود.
- تقدیم طرح قانونی راجع به ترتیب اصلاح آئین نامه داخلی مجلس بوسیله آقای دکتر یگانه
۶- تقدیم طرح قانونی راجع به ترتیب اصلاح آئین نامه داخلی مجلس بوسیله آقای دکتر یگانه
رئیس – آقای دکتر یگانه بفرمائید.
دکتر یگانه – نمایندگان معظم بخوبی از اهمیتی که نظامنامه داخلی مجلس در تسریع کارهای مقننه و تنظیم امور داخلی دارد کاملا مستحضرند البته نظامنامه داخلی مجلس در طول بیست ویکدوره تغییراتی یافته ولی بطوریکه ضمن عمل درهمین مدت کوتاه مشاهده فرموده‌اند نقائص زیادی داشت این نقائص ازدوجهت بود یکی مواردیکه شاید آنطوریکه منتهی به تسریع کارها که آرزوی ماست نمی‌شد یکی هم تناقضی بود که بین بعضی از مواد وجود داشت برای رفع این نقائص طرحی به امضای عده کثیری از خانمها وآقایان نمایندگان محترم تهیه و تنظیم شده که فی المجلس مطرح شود تقدیم مقام ریاست می‌کنم و بقید دو فوریت که البته فی المجس مطرح می‌شود (بعضی از نمایندگان – چرا باقید دو فوریت) عرض کنم بنده می‌خواستم در توجیه وعللل لزوم این طرح توضیح عرض کنم که نظامنامه داخلی مجلس در حقیقت قانون داخلی تشکیلاتی نحوه سخن گفتن نحوه تصمیم گرفتن و نحوه کار مجلس شورایملی را معین می‌کند و البته با این نظر کار مجلس شورایملی را معین می‌کند و البته با این نظر تحول و تسریعی که درجریان امور مملکتی ملحوظ نظر آقایان نمایندگان معظم مجلس شورایملی است اقتضا دارد که نظامنامه داخلی ما هم با توجه بهمین مقتضیات اصلاح شو در طرح تنظیمی پیش بینی شده است که یک کمیسیون ۱۲ نفری از هر شعبه دو نفر انتخاب بشوند و در این نظامنامه غور و بررسی کنند و اصلاحاتی که بنظرشان لازم می‌رسد بنویسند و بین خانمها وآقایان نمایندگان معظم توزیع فرمایند و بفاصله ۵ روز بعد از آنکه نظرات نمایندگان محترم اخذ شد یک طرح تکمیلی و اصلاحی تهیه کنند که موقتا قابل اجراء باشد وبعد از اجراء اگر نقایصی در عمل مشاهده شد با توجه بآن نقائص بتصویب نهائی مجلس برسد این بود که طرح را بقیده دو فوریت تقدیم مقام ریاست کردم قرائت می‌شود و مستحضر خواهند شد ازمفادش که بطور خلاصه در مجلس مطرح می‌شود.
- مذاکره در فوریت طرح اصلاح آئین نامه داخلی
۷- مذاکره در فوریت طرح اصلاح آئین نامه داخلی
رئیس- طرح قرائت می‌شود.
چون در عمل مشاهده شده است که بعضی مواد آئین نامه داخلی مجلس شورایملی محتاج باصلاح است امضاء کنندگان ماده واحده زیر را تهیه و باقید دو فوریت برای تصویب تقدیم مینمائیم و تقاض داریم ماده واحده زیر طبق قسمت اخیر ماده ۱۳۰ بلافاصله و فی المجلس مطرح شود.
ماده واحده – مجلس شورایملی اجازه می‌دهد یک کمیسیون دوازده نفری منتخب از شعب از هر شعبه ۲ نفر تشکیل شود که موادی از آئین نامه داخلی مجلس را که محتاج باصلاح است اصلاح نموده گزارش آنرا بین نمایندگان توزیع نماید تا هر یک از نمایندگان نظراتی دارند ظرف پنج روز از تاریخ توزیع گزارش بکمیسیون پیشنهاد نمایند کمیسیون با در نظر گرفتن پیشنهادها مواد آئین نامه را اصلاح نماید تا موقتا بطور آزمایش بموقع اجراء گذاشته شود و چنانچه نقایصی در عمل مشاهده شود مواد مزبور از طرف کمیسیون اصلاح و به تصویب نهائی مجلس شورای ملی برسد.
محسن خواجه نوری – مهندس مجتهدی – هاجر تربیت – باقر عاملی – جلالی نوری- مهندس صائبی – یگانه – دکتر الموتی – دکتر سام – مهندس آصفی – مهندس اخوان – مهندس انصاری و عده دیگر.
رئیس- آقای سعید وزیری اخطار داشتید بفرمائید.
سعید وزیری – بنده فکر می‌کنم که فوریتش را دارند بهتر است و خواهش می‌کنم از آقایان که موافقت فرمایند.
رئیس – فوریت اول این طرح مطرح است.
مصطفوی – بنده مخالفم.
پاینده – بنده هم مخالفم.
رئیس – آقای یغمائی کیهان فرمایشی دارید.
یغمائی کیهان – معذرت می‌خواهم باید یک مقداری از نقیصه آئین نامه را قید می‌فرمودند هر موردیکه نقص دارد (صحیح است) نقص زا می‌فرمودند تا لزوم اصلاح چنین تجدید نظری در آئین نامه معین باشد (صحیح است)
رئیس- آقای پاینده.
پاینده – با کمال تاسف باید عرض کنم که ما در زندگی عمومی واداریمان دائما مشغول تجربه‌ها وتکرار تجربه‌های تلخ هستیم بنده می‌بینم که قانون مالیات بر درآمد درظرف ۶ سال هفت بار عوض شد ویعنی حقیقه در این دخمه‌های وزارت دارائی بک عده کسانی هستند که اینها متخصص قانون مالیات بر درآمد و متأسفانه میان خودشان هم اختلاف دارند یعمی غالبا معلوم نیست یک پرونده چه جور باید عمل بشود، این عمومیت دارد در همه سازمانهای عمومی مملکت هم هست، حالا این بدبختی درمجلس هم می‌خواهد تکرارشود یک نظامنامه ایست که سالهاست مورد عمل است، سالها مطرح بوده (حاذقی – بیست سال مورد عمل بوده است) چندین بار تعییر کرده است حالا ظاهرا همه مشکلات مملکت به نتیجه مطلوب رسیده و حل شده (دکتر هدایتی – راجع بفوریت بفرمائید) راجع بفوریت عرض می‌کنم آقای رئیس اینجا تشریف دارند و می‌توانند تشخیص بدهند بنده نمیدانم که چه فوریتی اقتضا کرده ه بیائیم الان با این فوریت این را تصویب کنیم، چه ضرورت دارد این نظمی که الان در مجلس هست از میان ببریم (احسنت) بنده نه فقط با فوریت اول با فوریت دوم هم مخالفم دلیل هم دارد چون ملاحظه میفرمائید آقای دکتر یگانه که خوشبختانه هم مدیر کل قضائی وزارت دادگستری بوده‌اند یعنی حلال مشکلات محاکم که در حقیقت یک محکمه عالی است و هم دادیار و مستشار دیوانکشور بوده‌اند و باین دو صلاحیت هم یکی از بزرگترین مقامات مجلس را اشغال کردهاند یعنی کمیسیون بودجه، ایشان حتما این مشکل را میدانند، این طرحی که پیشنهاد شده است سه فوری است یعنی دو فوریت و طرح فی المجلس، بنده هیچ نمی‌توانم بفهمم این فوریت‌ها چیست یعنی باید توضیح بدهند که چه مطلب ضروری بوده است که دو فوریت و طرح فی المجلس الان بگذرد هیچ دلیلی ندارد، بیائید بنشینید اجازه بدهید روی هر کاری مطالعه شود بنده خواهش می‌کنم استدعا می‌کنم این اکثریت قاطع از قاطعیتش در مسائلی که ضرورت ندارد استفاده نکند این فوریت که در آئین نامه در نظر گرفته شده خیلی زنده و روشن است برای یک مسائل مملکتی است که بایستی خیلی فوری باشد یعنی اگر امروز رأی گرفته نشود فردا برای مملکت یک خطری باشد بنده نمیدانم از این آئین نامه که سالها مطرح بوده است سخ ماه دیکر هم رویش عمل کنیم چه خطری ممکن است متوجه شود بنابراین با دو فوریت و طرح فی المجلس مخالفم (احسنت).
رئیس- آقای دکتر معتمد وزیری موافقند؟
دکتر معتمد وزیری – بنده یک تذکری دارم راجع بمطلب ایشان، که اشاره فرمودند با کثریتی که هست.
دکتر هدایتی – بنده قبلا اجازه گرفته‌ام بعنوان موافق.
رئیس – آقای صفی پور موافق یا مخالف صحبت می‌کنید؟
صفی پور – بنده می‌خواهم تشریح کنم عرض کنم بنده در این مورد فکر کردم یک نیروئی بنام نیروی آقایان و خانمهائی که با آقای منصور همکاری دارند هست ولی اینجا نوشته شده (وشاورهم فی الامر) اگر کاری بشود حداقل این است که باسایر آقایانی که در سایر فراکسیونها هستند باید مشورت بشود .(دکتر هدایتی – بنده اخطار نظامنامه‌ای دارم) تا آقایانی که در فراکسیون نیستند مطلع باشند (صحیح است) و این کار که بنده امروز افتخار این را داشتم که امروز صندلیم راعوض کردم و آنجا نشستم دیدم که بین آقایان توافق نیست .(دکتر هدایتی – اینطور نیست باید یک موافق صحبت کند .) بنشینید آقای رئیس خودشان تشریف دارند.
رئیس- آقای دکتر هدایتی اجازه بدهید صحبتشان را بکنند.
صفی پور – اگر بنابود اصل دموکراسی در محیطی که مجلس شواری ملی است و ما هم آمده‌ایم برای حفاظت آن، در این محیط بنشینیم و بر علیه آن تصمیم بگیریم شأن مجلس از بین می‌رود (احسنت) بنده معتقدم رفیق بازی و دوست بازی فراکسیون بازی بایستی تابع اصول باشد و این کار اصولی نیست (صحیح است، احسنت).
رئیس- آقای خواجه نوری بفرمائید.
خواجه نوری – بنده خیلی متاسفم که اجازه می‌فرمایند (یکی از نمایندگان – شما موافق یا مخالف صحبت می‌کنید ؟) بنده موافق هستم قبلا هم وقت کرفتم ولی نوبت بنده نشد متاسفانه رعایت انتظار نشد ولی واقعا اسباب تاسف من است که برای این مطالبی که هم جنبه انتظامی مجلس را باید رعایت کنیم و مقررات داخلی خودمان را با آن شکلی که تا بحال نوشته شده محترم بشماریم و بعد هم اگر اصلاحات بنظر می‌رسد با نظر همدیگر اصلاح بکنیم و بعد هم آن نظریا اصلاح شده ر ا مورد اجرا بگذاریم. تا وقتیکه این آئین نامه باین شکل مدون است به همین شکل برای همه مورد احترام است (صحیح است) در همین آئین نامه نوشته شده که هر طرحی که پیشنهاد می‌شود اول مخالف صحبت می‌کند و بعد موافق و این سیره‌ای که آقایان در پیش گرفته‌اند که اغلب کاموفلاژ می‌کنند (چند نفر از نمایندگان – چی آقا ؟) (پاینده – فارسی بفرمائید) اجازه بفرمائید کاموفلاژ یک اصطلاحی است که تقریبا امروز مصطلح است باز هم توضیح می‌دهم (همهمه نمایندگان) اجازه بفرمائید بنده توضیحاتم را عرض کنم. شما همیشه آقایان استدعا می‌کنم رعایت این مطلب را بفرمائید اگر موافق هستید بعنوان موافق صحبت کنید و اگر مخالف هستید بعنوان مخالف، این رویه صحیحی نیست از اول در تمام موارد ما دیده‌ایم که آقایان باسم دیگری بیایند و این کرسی محترم را اشغال بکنند خودشان را طوری معرفی کنند و بعد وقتی صحبت می‌فرمایند جور دیگری از آب در بیاید و این کاملا برخلاف همین نظامات و این آئین نامه‌ای است که جناب آقای پاینده در حفظش تعصب دارند و ما هم تعصب داریم و علت اینکه بنده عرض می‌کنم که حالا هم باید سعی کنیم که نظاماتمان محترم باشد برای همین است که این جا حضور آقایان شرفیاب شدم و راجع بعلت وجود این پیشنهادهم عرایضی دارم و راجع بفوریتش هم عرایضی عرض می‌کنم بشرط اینکه آقایان همانطوریکه ما رعایت نظم را می‌کنم و احترام سخن را حفظ می‌کنیم آقایان هم رعایت نزاکت رابکنند وبه نبده مجالی بدهند که عرایضم را بعرضشان برسانم.
(فیلیکس آقایان – اخطار نظامنامه‌ای دارم) (پاینده – اخطار نظامنامه مقدم برهر صحبتی است)
رئیس – آقای خواجه نوری شما صحبتتان را بفرمائید.
خواجه نوری – بنده مطیع اوامر جناب آقای رئیس هستم.
رئیس – اخطار نظامنامه‌ای صحبت کسی را که قطع نمی‌کند. بعد تشریف می‌آورند صحبت می‌کنند.
خواجه نوری – خیلی ممنونم، عرض کنم در عمل دیده شد که از همین آئین نامه‌ای که مورد احترام همه است پاره‌ای اوقات در جریان مجلس یک رفتاری شد که این رفتار مطابق مصالح عمومی مملکت نبود و مطابق مصالح عمومی رژیم دمکراسی نبود (چند نفر از نمایندگان – چنین چیزی نیست) بهمین دلیل هم آقایان پیشنهاد کردند که طرحی که با مضمونی که خوانده شد حضور آقایان پیشنهاد شود که کلیه صاحب نظران نواقصی که بنظرشان رسیده بآن کمیسیونی که منتخب شعب هست بفرستند و پنجروز ما وقت داریم که طرحهای پیشنهادی راجع بمواد اصلاحی را بنویسیم و بآن کمیسیون که منتخب خودماست بفرستیم و آن کمیسیون هم با در نظر گرفتن این پیشنهادها طرح و اصلاحی را تنظیم کند و این طرح اصلاحی هم بازبتصویب آقایان می‌رسد راجع بفوریتش البته تعصبی نیست (نمایندگان – احسنت) بنده عرض می‌کنم درکارامور پارلمانی هم مشورت باید همیشه همه دوستان این صمیمیت ورشادت را داشته باشندکه تابع رأی اکثریت باشند و اکثریت است که همیشه دریک رژیم دمکراسی حکم می‌کند و اکثریت است که قانون وضع می‌کند و آن قانون هم برای کلیه افراد مملکت محترم است منجمله اشخاصی که واضع آن قوانین هستند. پس بنده عرض می‌کنم در مورد فوریتش تعصبی نیست ولیکن اگر ما این فوریت را پیشنهاد کردیم از جهت این بود که موجب اطاله کار نشود برای اینکه در واقع این مقدمه کار است این خود اصل مطلب نیست این مجوزی است برای اینکه یک کمیسیونی تشکیل شود با نظر آقایان و با جلب نظر اصلاحی کلیه افراد نمایندگان پیشنهاد هائی تهیه می‌کنند و بعد پیشنهاد بیاید در وقت معین و بدون فوریت و بدون عجله بتصویب برسید پس اگر با اجازه دوستان با کسب اجازه قبلی در کمیته مرکزی نهضت ملی این قید فوریت را با مشورت دوستانمان کردیم برای این بود که مقدمه کار باطاله نکشد و گرنه اصل مطلب و متن کار با مشورت و جلب نظرکلیه آقایان خواهد بود یک مطلب دیگری هم هست که خود این طرح که الان بامضای عده کثیری رسیده و توضیح آنرا بعرض آقایان و خانمها رساندم عده‌ای از آقایانی که فراکسیون استقلال را تشکیل می‌دهند (یکی از نمایندگان – مستقل) ببخشید فراکسیون مستقل این طرح را امضاء فرموده‌اند بنابراین، این طرح یک طرحی است اولا که قبلا در کمیته مرکزی نهضت ائتلافی مطرح شد و آن کمیته مرکزی تصویب کرد لزومش را بصورت دو فوریت تصویب شو بعد بدست کلیه آقایان رسید یعنی آن آقایانی که علاقمند بودند این طرح را مطالعه فرمودند و امضاء فرمودند باین تفصیل بنده فکر نمی‌کنم لزومی داشته باشد راجع باین مطلب بسیار کوچک در مجلس ایجاد تشنج بشود و موجب شود که آقایان نسبت بهمدیگر بی مهری داشته باشند بنده فقط یک مطلب دیگر می‌خواهم عرض کنم آن کلمه نزاکت بود که بنده عقیده دارم درباره کلمات باید اینجا سنجیده تر و مرتب تر صحبت کنیم و در اینجا اگر لقلقه لسان از طرف بنده ایجاد شد معذرت می‌خواهم و علی الاصول من در زندگیم و دوستانمان گمان می‌کنم رویه ان این باشد که هر وقت مرتکب گناه و اشتباهی بشوند اول خودشان اعتراف بکنند و معذرت بخواهند بنده راجع باین کلمه‌ای که از دهانم گذشت باز از آقایان معذرت می‌خواهم ولیکن راجع باصل مطلب که این لایحه (یکی نمانیدگان – طرح است) بله طرح در اینمورد ما تعصبی نداشتیم این طرح را با نظر مشورتی اکثر آقایان تقدیم ریاست مجلس کردیم درباره فوریتش هم همینطور آقایانی که امضاء کردهاند موافق بودند و استدعا می‌کنم که اگر اجازه بفرمایند کلیه اسامی خوانده شود تا معلوم شود که چنین نبوده است که ما رعایت نظم مجلس را نکرده باشیم خدای نکرده و یا اینکه خدای نخواسته خواسته باشیم یک عملی را بدون مشورت آقایان انجام داده باشیم و آن عصبانیت آقای پاینده خیال می‌کنم که موردی نداشته باشد هیچیک از این مطالب نبوده عوض کنم با کمال خونسردی و با کمال ادب عرض می‌کنم که این یک طرح قانونی است که خود آقایان امضاء فرموده‌اند و تسلیم کننده اش آقای یگانه بوده است. ممکن بود کس دیگری باشد این تعصبی درفوریتش نیست هرطور آقایان بفرمایند اطاعت می‌شود (احسنت).
- اخطار آئین نامه آقایان فیلیکس آقایان و پاینده
۸- اخطار آئین نامه آقایان فیلیکس آقایان و پاینده
رئیس – آقای فیلیکس آقایان اخطار نظامنامه‌ای داشتند بفرمایند.
آقایان – قبل از اینکه بنده وارد بحث در اصل موضوع بشوم خواستم فقط این تذکر را بدهم که اصلاح کنند. فقط ریاست محترم امر می‌فرمایند کمیسیون اصلاح آئین نامه پیش بینی شده در این نظامنامه مجلس بفوریت تشکیل شود و انتخاب شود و انتخاب شود بعد آقایان می‌توانند پیشنهادهایشان را ببرند آنجا و هرچه آنجا تصویب بیاورند مجلس که بتصویب مجلس برسد.
رئیس- این همان منظور جنابعالی است منتهی باید مجلس رأی بدهد (حاذقی – من تذکری دارم .)
آقایان – اول بایستی اصل این طرح قبول یاردش مورد رای واقع بشود بعد فوریتش مطرح بشود حالا هر طور نظر ریاست محترم است بنده مطیعم.
رئیس- آقای پاینده.
پاینده – بنده بایستی قبل از این توضیحی که در باره آئین نامه دار یک عرضی بکنم که حقیقت این است که بنده وعده‌ای از دوستان بنده اینجا دچار یک مشکلی هستیم در اصل مسائلی که اینجا مطرح خواهد شد و هست بارها چه در جلسه عمومی و چه درجلسات خصوصی خودمان و چه در جلسه خصوصی مجلس گفته‌ایم مطلقا اختلاف در بین نیست وحدت نظر مطلق هست و بمسائل عالیه مملکت همیشه و همه یکنواخت رأی می‌دهیم (صحیح است) مشکلی که داریم این است که چه جور یک مقدار مسائل فرعی تفکیک شود از مسائل اصلی که اینها را از همه جدا کند خیلی معذرت می‌خواهم یک چیزی بعنوان قصه عرض کنم (یکی از نمایندگان – قصه هم جزء اخطار نظامنامه‌ای است) بله حزء اخطار نظامنامه‌ای است گفتند که اموندسن در یخهای جنوب گیر افتاده بود گفتند که تلگرافهای آموندسن را زود مخابره کشید ومفت، یک آقارفت تلگراف کرد وگفت اگر آموندسن را پیدا نکردید هشتصد کیسه شکر حمل کنید حالا کی می‌تواند بفهمد که این تلگراف مربوط به آموندسن هست یا نیست. اخطار بنده مربوط به فرمایشات جناب آقای خواجه نوری بود که اینجا چهار کلمه بکار بردند که بنده ازآخر می‌خواهم شروع کنم یکی راجع به کلمه عصبانیت بنده خودم حق دارم تشخیص بدهم که عصبانی بودم با نبودم. عصبانی نبودم. کلمه دومی که فرمودید که بنده می‌خواهم خیلی رویش تکیه بکنم این بود که فرمودند اینجا ترتیباتی بر خلاف دمکراسی بوجود می‌آید. ایشان توضیحی در این باب ندادند و بنده هم چون نمی‌خواهم که خیلی وقت بگیرم توضیح نمی‌دهم که اگر خدای نکرده جریانی بر خلاف امور دمکراسی بوده از طرف کسانی که ایشان آنها را فراکسیون مستقل گفتند قطعا نبوده است چون بنده برایم مشکل است و در راهروها یا شاید در مجامعی کلماتی از قبیل جبر بگوشم خورده است کلمه سومی که فرمودند التبه از کلمه نزاکت می‌گذریم چون خود ایشان پس گرفتند و معذرت خواستند اما کلمه کاموفلاژ را (همهمه نمایندگان) متاسفانه بنده معنیش را نفهمیدم (یکی از نمایندگان – عذر خواستند راجع باین کلمه) عذر نخواستند راجع به نزاکت عذر خواستند این کلمه را معنیش را نفهمیدیم چیست (همهمه نمایندگان) اینها جزء وقت بنده حساب نمی‌شود. اخطار بنده این است که این کلمه کلمه پارلمانی نیست و جناب آقای خواجه نوری لطفا این کلمه را پس بگیرند.
بانو دکتر پارسای – خود کلمه پارلمان هم فارسی نیست.
- ختم جلسه بعنوان تنفس
۹- ختم جلسه بعنوان تنفس
رئیس – با اجازه آقایان جلسه را چند دقیقه‌ای بعنوان تنفس ختم می‌کنیم.
رئیس مجلس شورای ملی – مهندس عبدالله ریاضی.