مذاکرات مجلس شورای ملی ۲۰ فروردین ۱۳۳۳ نشست ۱۰۵
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری هجدهم | تصمیم‌های مجلس | قوانین برنامه‌های عمرانی کشور مصوب مجلس شورای ملی |
روزنامه رسمی کشور شاهنشاهی ایران
شامل: کلیه قوانین مصوبه و مقررات - گزارش کمیسیون‌ها - صورت مشروح مذاکرات مجلس - اخبار مجلس - انتصابات - آگهی‌های رسمی و قانونی
شماره
شنبه ماه ۱۳۳۴
سال یازدهم
شماره مسلسل
دوره هجدهم مجلس شورای ملی
مذاکرات مجلس شورای ملی
مشروح مذاکرات مجلس شورای ملی، دوره ۱۸
جلسه: ۱۰۵
صورت مشروح مذاکرات مجلس روز یکشنبه ۲۰ فروردین ماه ۱۳۳۴
فهرست مطالب:
۱- تصویب صورت‌مجلس
۲- بیانات قبل از دستور- آقایان رضا افشار- شوشتری- حائریزاده
۳- معرفی هیئت دولت و تقدیم برنامه به وسیله آقای حسین علاء نخست‌وزیر
۴- تعیین موقع و دستور جلسهٔ بعد- ختم جلسه
مجلس دو ساعت و ۲۰ دقیقه پیش از ظهر به ریاست آقای رضا کحمت تشکیل گردید
۱- تصویب صورت‌مجلس
رئیس- صورت غائبین جلسه قبل قرائت می‌شود.
(به شرح زیر قرائت شد)
غائبین با اجازه- آقایان: دکتر شاهکار. خرازی. خزیمه علم. مکرم نصیری. قنات‌آبادی. احمد صفایی. پناهی. بزرگ نیا. عرب شیبانی. سلطانی. امیرتیمور کلالی. دکتر سعید حکمت. نقابت. عبدالرحمن فرامرزی. مصطفی ذوالفقاری. امیراحتشامی. دکتر عمید. جلیلوند. دکتر عدل. اسکندری. بهادری. قراگزلو
غائب بی‌اجازه: آقای اریه
دیرآمدگان و زودرفتگان با اجازه- آقایان: دکتر آهی. خلعتبری. صراف‌زاده. کاشانیان. دولت آبادی خاکباز. سنندجی. عبدالصاحب صفایی. محمودی. مهدوی. قوامی. ثقةالاسلامی. حمیدیه. قرشی. دکتر افشار. کریمی. تفضل. دکتر سید امامی. مهندس اردبیلی. مسعودی کاشانی. داراب. سهرابیان. میراشرافی.
رئیس- نظری نسبت به صورت‌مجلس نیست؟
آقای ارباب- در عرایضی که من راجع به خرابی از سیل در بندرعباس کرده بودم عرض کردم نود و پنج درصد از خانه‌های قشم ویران شده، عبارت قشم افتاده، اصلاح کنید.
رئیس- بسیار خوب، آقای صارمی
صارمی- اصلاح مختصر عبارتی در عرایض بنده هست که می‌دهم اصلاح کنند
رئیس- بسیار خوب، آقای حائریزاده نسبت به صورت‌مجلس است؟ (حائریزاده- بلی) بفرمایید
حائریزاده- در جلسه ۱۰۴ که در تاریخ پنجشنبه ۲۶ اسفند تشکیل شد بنده عرایضی کردم که خیال می‌کنم در مطبعه یک اشکالاتی در آن ایجاد شده که باید آن را اصلاحش بکنم و بدهم برای این‌که در تاریخ مشروطیت ایران و تاریخ مجلس این چیزها غلط ضبط نشده باشد (بلندتر بفرمایید) یک قسمت دیگر مربوط به موقعی است که مرخص شدم و برای من دیگر حرف‌زدن باقی نمانده بود عرض کردم که اگر جناب دکتر امینی در عرایض من تحریف کردند من از ماده ۸۷ استفاده خواهم کرد و نبودم که فرمایشات ایشان را بشنوم و صورت‌مجلس را که صبح مطالعه می‌کردم دیدم یک قسمت فرمایشات ایشان محتاج است که من از آن ماده استفاده بکنم و برطبق آئین‌نامه مقدم است بر سایر مذاکرات این حقی که یک نماینده پیدا کرده برای توضیحات، ولی من چون خود امینی حضور ندارد خواهش می‌کنم که موافقت بکنند پس از آن‌که ایشان تشریف آوردند این توضیحاتی که من باید بدهم در حضور خود ایشان باشد (صحیح است)
رئیس- آقای اردلان
اردلان- در صورت‌مجلس یک اشتباهات کوچکی هست که بنده تقدیم می‌کنم اصلاح بشود
رئیس- بفرمایید. آقای عبدالصاحب صفایی
صفایی- در اسامی‌غایبینی که طبع شده است از مخلص نبود ولی آقای مسعودی خواندند اسم بنده را نمی‌دانم چطور شده (مسعودی- این صورت در جلسه بعد طبع می‌شود) در هر حال هر غیبتی باشد غیبت بنده با اجازه از مقام ریاست بوده است
رئیس- در صورت‌مجلس دیگر نظری نیست؟ (اظهاری نشد) صورت‌مجلس جلسه قبل تصویب شد
۲- بیانات قبل از دستور آقایان: رضا افشار- شوشتری- حائریزاده
رئیس- ۳ نفر از آقایان تقاضای نطق قبل از دستور کرده‌اند. آقای رضا افشار
رضا افشار- بنده از ابتدای مجلس شورای ملی کمتر سعی کردم وقت آقایان را با عرایض خودم مشغول کرده باشم (بلندتر بفرمایید) تصور می‌کنم اگر کسی از یک مبدایی و یک مقصدی شروع به رفتن نکند اگر در ابتدای مبدا یک میلیمتر انحراف داشته باشد تا به مقصد برسد انحرافش توسعه بیشتری پیدا می‌کند من خیال می‌کنم که در میان همه آقایان نمایندگان محترم و افراد مملکت ایران کمتر کسی است که اوضاع و احوال ۲۵ تا ۲۸ مرداد را فراموش کرده باشد (صحیح است) (تیمورتاش- برعکس بسیاری فراموش کرده‌اند) عرض می‌کنم ملت ایران یک ملت فراموش‌کاری نیست به عقیده بنده (صحیح است) اگر گاه‌گاهی نتوانسته است در مقابل حوادث مقاومتی به خرج بدهد و لیدر انجام و اجرای مقاومت منفی کمتر خودداری کرده است (صحیح است) یکی از علل و جهات بقای این ملت در مقابل حوادث فوق‌العاده سخت روزگار فقط این مقاومت منفی بوده است که این مردم و این ملت از خودنشان داده‌اند سپهبد زاهدی خدمات برجسته‌ای به این مملکت و به این ملت کرده است (صحیح است) خدمات سپهبد زاهدی قابل انکار و فراموشی نیست (صحیح است) فراموش کردن خدمات او خیانت کردن به خدمات افراد وظیفه‌شناس کشور است (صحیح است) اگر ما بخواهیم افراد وظیفه‌شناس را در این مملکت تشویق بکنیم و به ازدیاد تعداد او خودمان را موفق بداریم مجبور هستیم که خدمات مردم خادم را همیشه قدرشناسی بکنیم (صحیح است) مطابق قانون اساسی، هیچ‌کس مورد انکارش نیست که عزل و نصب وزرا با اعلیحضرت همایونی است (صحیح است، صحیح است) ولی طبق اصل ۳۳ متمم قانون اساسی وکلای مجلس حق دارند در هر امری از امور مربوطه به کشور رسیدگی بکنند (صحیح است) تحری بکنند (صحیح است) بفهمند (صحیح است) ما باید در سوانحی که در این کشور صورت می‌گیرد و در زندگانی سیاسی و اجتماعی ما مؤثر است بیش از این وقوف داشته باشیم من خیال می‌کنم کمتر وکیلی در مجلس شورای ملی وجود دارد که بداند و روی تقحص و تحقیق فهمیده باشد که علت رفتن او برای چه بوده است ما نمیدانیم (رضایی- در صلاحیت اعلیحضرت بود و عمل فرمودند به اختیار خودشان)
عبدالرحمن فرامرزی- مجلس که هست دولت مال مجلس است، مجلس باید بداند
رضایی- شما می‌توانید رأی ندهید، رأی اعتماد ندهید.
قنات آبادی- آقای رضایی از تو باسوادتر و باشعورتر وجود ندارد که حرف بزند، زبان بسته؟ (زنگ رئیس)
رئیس- آقایان ساکت باشید.
افشار- این اصل ۳۳ متمم قانون اساسی است هر یک از مجلسین حق تحقیق و تفحص در هر یک از مجلسین حق تحقیق و تفحص در هر امری از امورمملکتی را دارند. آقای رضایی اگر تغییر دولت یکی از امور ممکلتی به شمار نرود پس امور مملکتی چیست؟ اگر یک وکیلی تحقیق و تفحص نداشته باشد پس به چه مناسبت خودش را صالح برای دخول و دخالت در سیاست میداند؟ وکیل شده‌ایم که بدانیم علت عزل و علت انتصاب عمر و یا زید برای چیست؟ (صحیح است) البته اعلیحضرت همایونی تشخیص صلاحیت مملکت را می‌دهند (صحیح است) ما تردیدی در حق قانونی ایشان نداریم (صحیح است) این حق مسلم است. از طرف دیگر من هم حق دارم علت این که این تشخیص داده می‌شود بفهمم (صحیح است) که ایمان و عقایدم نسبت به تشخیص ایشان بیشتر بشود (صحیح است) این بود عرایض من و تصور می‌کنم اگر چنانچه هیئت دولت کنونی در معرفی دولت یک قدری به ما مجال تفحص و تحقیق می‌دادند به مصلحت مملکت نزدیکتر بود (صحیح است) اگر هم نخواستند یا آقای رضایی موافقت نفرمودند بنده عرضی ندارم.
رئیس- آقای شوشتری
شوشتری- بسم‌الله الرحمن‌الرحیم یک بحث علمی را البته، در مجلس خیلی خیلی از آقایان محترم واردند که مبحث امر و نهی یک امر مشکلی است، امر بشیی و نهی از ضد، آنهایی که زیردست استاد، علما، (این هم اغلب درس خارج است) خوانده‌اند می‌دانندکه چقدر دقیق و لطیف است که در عین امرنهی می‌شود کرد من امروز این جا با این‌که نمی‌خواستم قبل از دستور صحبتی بکنم وقتی که آمدم تابلو را دیدم دیدم کسی اسم ننوشته جناب آقای رضا افشار مرقوم فرمودن من اسم نوشتم برای دو سه جهت، یکی امر بشییی، خدمتگذاری نمایندگان است و ایفای وظیفه که هر وکیلی باید وقتی که سمت محترم نمایندگی و مبعوثیت از طرف ملت را قبول کرد آنچه را که قانون و وظیفه و وجدان و تشخیص او مشخص کرده است در طبق اخلاص بگذارد به رایگان بگوید و ملت را بیدار کند این امر طبیعی است در عین حال مواجه می‌شویم چون استعداد ندارند عده‌ای از افراد عاری از حقایقند نمی‌توانند زود درک کنند وقتی که من فرمانی را از ذات اقدس شاهنشاه به دست کسی می‌بینم که این ضد با آن امر است اینجا برای من جناب آقای فرامرزی فوق‌العاده مشکل می‌شود من نمی‌خواهم تملق بگویم اهل تملق هم نیستم من از آغاز جوانی عقیده‌ام این است که کشور ایران بدون سلطنت قابل بقا نیست (صحیح است- صحیح است) ایران باید زیر لوای پادشاهی اداره شود و ما پادشاهی بهتر از محمدرضا شاه سراغ نداریم (صحیح است) هر قدر مفتنین تفتین بکنند من تملق نمی‌گویم غیر از ذات پروردگار به وجود تملق نمی‌گویم من حقیقت را می‌گویم هرقدر مفتنین بروند فتنه بکنند فساد بکنند من کسی نیستم که از میدان دربروم زیرا آن روزی که مصدق با آن عظمت طلوع کرد یکه و تنها آمدم به میدان (یک نفر از نمایندگان- تنها نبودید) بعد آقایان تشریف آوردند اقلیت شجاع دوره ۱۷ اقلیت شجاع دوره ۱۶ روز اول من مخالفت کردم حق و انصاف این است (عبدالصاحب صفایی- با کابینه شما مخالفت کردید) من یک نفر بودم کسی نبود حالا می‌بینم در روزنامه چیزهایی می‌نویسند بنده یک بچه من یبلغ‌الحلم نیستم حالا خیال می‌کنند می‌توانند من را روی چوب بکنند که فلانی مخالفت می‌کند و موافقت می‌کند من مخالفت و موافقتم روی خدمت و خیانت است اما آنچه راجع به سپهبد زاهدی است سپهبد چه نخست‌وزیر باشد چه نباشد چه در ایران باشد چه در خارج ایران باشد من وعده زیادی به او علاقمندیم (صحیح است) چندی قبل به جناب آقای سردار فاخر که همه جور حق به گردن من دارند در هیئت رئیسه عرض می‌کردم گفت تو مبالغه‌داری به من هم بگو عرض کردم من و عمل از سپهبد زاهدی دیده‌ام که برای این دو عمل هر ایرانی وطن‌پرست به ایشان احترام می‌کند فرمودند چیست عرض کردم که اولاً این مرد چندی در زمان مرحوم رضا شاه کبیر افارالله برهانه رئیس شهربانی بود هر کس می‌تواند برود تحقیق کند آن چند ماهی که این مرد محترم رئیس شهربانی اعلیحضرت فقید رضاشاه بود در آن چند ماه پرونده‌سازی برای کسی نشد این یک عظمتی به خرج داد وقتی که برای خراسانیهای مظلوم مرحوم آقا سید یونس مجتهد اردبیلی، حاجی سید اسدالله بایگی حاجی رفیع سنجرروی دزدی خیانت نوایی پرونده ساخت اگر رضا شاه هم نبود هر پادشاهی بود این پرونده را می‌دادند دستش به زمین می‌زد بعد از این‌که در تجدیدنظر زیردست سپهبد زاهدی آمد آقایانان نمایندگان این چیزی که می‌گویم خیلی دقیق است سپهبد زاهدی وقتی که رسیدگی کرد به این پرونده روزی در اطاق را بست گفت آقایان قضات این پرونده را همین جور ساخته‌اند ممکن است ما پاگون‌هامان را بدهیم ولی من کسی نیستم که خیانت بکنم و مظلومین را بگذارم در محبس بمانند اینها را تبرئه کرد پرونده را آوردند دست مرحوم رضا شاه دادند اول عصبانی شد و پرونده را انداخت بعد وقتی از مسافرت برگشت سپهبد زاهدی را خواست و گفت چیست گفت به تخت و تاج اعلیحضرت قسم که دروغ است گفت آه پس این مردم بیچاره بیخودی حبس شده‌اند فوراً اینها را آزاد کنید دلیل من چیست؟ در ذیل پرونده دیگر مرحوم رضاشاه به خط مبارک خودش نوشته این را دقت کنید مثل پرونده خراسان دروغ درنیاید من از این کاری که کرد به این شخص ارادت پیدا کردم می‌خواهد نخست‌وزیر باشد می‌خواهد نباشد هر کسی خدمت کرد به این مملکت باید او را محترم بشماریم ما تابع خدمتیم ما وکیل ملتیم ما خدمت از مردم می‌خواهیم اینها می‌نویسند که آقای شوشتری می‌آید مخالفت می‌کند یا موافقت من استاد لازم ندارم من مجتهد در سیاستم خودم می‌دانم چه بکنم می‌فهمم چه بکنم اما به شما بگویم که من اگر مخالفت شخصی با سه نفر دارم اسم می‌برم شخص علاء، والاتبار، یزدان پناه من دلیل دارم این سه نفر جزء عمال مصدق بودند و در اغلب گناهان این مملکت شریکند (عده‌ای از نمایندگان- این‌طور نیست) (خلعتبری- علاء نبود آقا به علاء توهین نکنید)
رئیس- آقای شوشتری فرمودند در هیئت رئیسه من یک روزی به ایشان گفته‌ام که شما مبالغه می‌کنید.
شوشتری- معذرت می‌خواهم نه ابداً این کلمه نبود فقط از من تحقیق فرمودند.
رئیس- بسیارخوب ولی به هر حال این کلمه مبالغه را من نگفتم
شوشتری- مبالغه را اشتباه کردم از عبارت بزنید
رئیس- آقایان نمایندگان در اظهار عقاید خود چه خفیف و چه شدید آزاد هستند و بنده مجری نظریات آن‌ها هستم آقای حائریزاده بفرمایید
حائریزاده- جناب دکتر امینی در سرسراست خواهش می‌کنم دستور بفرمایید تشریف بیاورند
رئیس- این نطق قبل ازدستور است.
حائریزاده- من اجازه قبل از دستور که گرفته بودم برای این بود که ماده ۸۷ مدت توضیح را محدود کدره بود به ۱۵ دقیقه من تصور می‌کردم که چون در جلسه قبل در چند قسمت جناب دکتر امینی در نطقش صحبت‌هایی کرده است که من باید در اطرافش توضیح بدهم بیش از این مدت باید صرف وقت بشود از این جهت منقبل از دستور اسم نوشتم حالا هم ایشان را در سرسرا دیدم اگر تشریف می‌آوردند و صحبت می‌کردیم خیلی بهتر بود (محمدعلی مسعودی- هنوز معرفی نشده‌اند) از فرمایشات خودشان عبارت‌هایشان را قرائت می‌کنم و بعد توضیحات می‌دهم می‌گوید «چه بهتر است از جواب آقای حائریزاده شروع کنم ایشان در بیاناتشان یک فحش و توهین به شخص بنده وزیر دارایی دادند» بنده ابداً فحش به کسی ندادم اگر کسی را بگویم تو خواهرزاده محمدعلی میرزا هستی یا نوه مظفرالدین شاه هستی این توهین است؟ اگر به من بگویند تو اولاد سی‌ام امام جعفرصادق (ع) هستی این توهین است؟ من دستش را هم می‌بوسم و تعظیم هم بهش می‌کنم ایشان یک حقایقی را که من در مجلس گفتم این را معنی فحش و توهین بهش دادند من می‌خواستم روشن بشود که فحش یعنی چه اگرمن داماد وثوق‌الدوله باشم کسی بگوید داماد وثوق‌الدوله این توهین است؟ این فحش است؟ اگر من خواهرزاده محمدعلی میرزا باشم اگر کسی بگوید تو خواهرزاده محمد علی هستی این فحش است؟ من خرسندم که خویشی با محمدعلی میرزا نداشته‌ام ولی برای ایشان افتخار است این را چرا اسم فحش رویش گذاشته‌اند من تعجب می‌کنم که مطالب و حقایقی که در مجلس من صحبت می‌کنم وقتی بذائقه بعضی اشخاص خوش نمی‌آید سوء
تعبیر و سوء تفسیر می‌کنند من در مقام این‌که نوه مظفرالدین شاه هسنتد تصدیق دارم که نوه مظفرالدین شاه هستند و تردیدی ندارم که ایشان رگ صحیح قاجاریه دارند این اظهارات مرا چرا ایشان فحش تلقی کرده‌اند خواستم توضیح بدهم که قصد فحش نداشته‌ام و قصدم معرفی بوده است یک جمله دیگر می‌فرمایند در نطق‌شان «در نتیجه این فداکاری آقای حائریزاده در مملکت آرام و مرفه زندگی می‌کنند اینها همه را ندیده می‌گیرند» من این را نفهمیدم فداکاری‌ها و مبارزات ما در این دوره‌ها باعث شده است که دارایی بعضی اشخاص در این مملکت محفوظ مانده یک روز آقایان به حبس نرفته‌اند اموال غیرمنقول‌شان را از این مملکت به صورت دلار خارج کرده‌اند (صحیح است) اینها استفاده کرده‌اند که هر روز به یک شاخی پریده‌اند و هر روز یک رنگی به خودشان داده‌اند من نظرم می‌آید در کابینه جناب مصدق‌السلطنه جناب دکتر امینی وزیر بودند و موضوع تریاک که معامله‌ای شده بود ایشان رفتند و آن معامله را به هم زدند و گفتند که جناب دکتر فرموده‌اند که به نفع مملکت نیست و رفتند یک معامله دیگری با یک دستگاه دیگری کردند و همین جناب دکتر بعد وزیر شدند خسارت آن را دادند کسی که بنا شد مال مملکت را اموال عمومی ملت را برای ترضیه خاطر دوست و رفیق و مافوق و رسیدن به مقامات مصرف بکند او از این امنیت مرفه بوده است یا من که همیشه در حبس بودم در تبعید بودم و در فشار و زحمت بوده‌ام این بیان ایشان است من خواستم که خودشان باشند و توضیح بدهند که این عبارت استفاده‌ای که در نتیجه این فداکاری آقای حائریزاده در مملکت آرام و مرفه زندگی میکننند اینها را ندیده می‌گیرند چیست؟ فداکاری جناب امینی است؟ مرفه زندگی کردن حائریزاده است؟ که همیشه در حبس و تبعید و در بدبختی بوده است؟ ایشان معلوم می‌شود در آن مکتبی که درس خوانده‌اند فصل مغلطه را خیلی خوب یاد گرفته‌اند اگر در سایر رشته‌ای‌ها تحصیلاتشان ممکن است ضعیف باشد در این قسمت خیلی قوی هستند که خلاف آنچه که حقیقت است عبارت را برایش معنی قائل می‌شوند یک بیان دیگری ایشان فرمودند که «بنده خودم وقتی که شاگرد مدرسه بودم در همین لژ تماشاچیان ناظر بودم عملیات ایشان را که در اقلیت بودند که با سردار سپه که در آن موقع وزیر جنگ بودند مخالفت شدید می‌کردند و بنده این‌طور استنتاج کردم الان که اصولاً مخالفت با ایشان هم روی اصول نبود برای این‌که مرحوم اعلیحضرت یک مردی بودند مثبت و کاربر و بالاخره استقامت کردند و کارهای مثبتی برای مملکت انجام دادند» این را از جنایات بنده شمرده‌اند که با شاه سابق موقعی که وزیر جنگ بوده رئیس‌الوزرا بوده مخالفت کرده‌ام بنده که منکر نیستم اما این اوضاع و احوال و محیط را در نظر گرفت کی من مخالفت می‌کردم؟ آن موقعی که می‌خواستند قانون اساسی را درست به ترکیبش بزنند ولی پس از این‌که مجلس مؤسساتی شد و خود قاجاریه که ذینفع بودند در آن چهار لعل رفتند تسلیم شدند فقط مادر ایشان بود که به قول مرحوم مدرس می‌گفت که توی قاجاریه یک نیم مرد هست آن هم خانم فخرالدوله است که با پولش به روزنامه‌ها کمک می‌کرد و مقاومت می‌کرد در آن موقع ما برای قانون اساسی مبارزه می‌کردیم ولی وقتی که از آن سنگر خارج شد مجلس مؤسسانی شد و روی یک اصولی آمدند قانون اساسی را تغییر دادند قاجاریه را کنار گذاشتند پهلوی را به جای او نشاندند از آن روز به این طرف در نطق‌های من، بعد هم من وکیل بودم در جاهای دیگر بودم با رضا شاهی که مسئولیت نداشت شاه مملکت طبق قانون اساسی ما مسئول نیست وزرایش مسئولند ما چه کردیم من چه گفتم؟ چه عمل منفی ما انجام دادیم که بفرمایید فلانی منفی باف است (دکتر بینا- جناب آقای حائریزاده منفی بافی را دیدید دو سال در مملکت چه کرد؟ استدعا می‌کنم شما که مرد عمل هستید دیگر این جریانات را دو مرتبه به سر ما نیاورید اسم اعلیحضرت باید با احترام در مجلس برده شود این رویه کار نیست) اصلاً ما در زندگی یک منفی داریم (دکتر بینا- این حرف‌ها منفی است دیگر) یکی این است که نقشه مثبت دارد ولی با نقشه او موافقت نمی‌کنند مخالف می‌شود من همیشه یک مخالفت مثبت بوده‌ام همیشه نقشه اصلاحی داشتم نقشه‌ای که آن نقشه را بشود عمل بکنند و همکاری بکنند منتهی اشخاص روز اولی که می‌آیند روی صندلی می‌نشینند یک حرف‌هایی می‌زنند که استقرار پیدا کردند و استحکام پیدا کردند روی این کرسی خلاف آنچه را که گفته آن عمل می‌کنند مسطوره‌اش جناب دکتر مصدق چهل سال در این مملکت گریه کرد برای مخالفت با حکومت نظامی برای مظالم مأمورین برای محبوسین برای این نطق‌هایی که کرد و گریه‌هایی که کرد یک ملتی هم به او ایمان آورد ولی مع‌التأسف وقتی بر کرسی استقرار پیدا کرد یک روز حکومت نظامی را تعطیل نکرد قانون امنیت اجتماعی که شدیدتر و سخت‌تر از حکومت نظامی بود آمد گذراند خوب من وقتی مؤمن به آن حرف‌ها بودم باید تا آخر طرفدار این حرف‌ها باشم؟ تغییر عقیده و مسلک که داد من لابدم که آن نقشه مثبت خود مرا تعقیب کنم موقعی که مخالفت با قانون اساسی می‌شود من سینه را سپر می‌کنم این قانون برای منفعت یک طبقه نوشته نشده برای ملت ایران نوشته شده در این قانون چند اصل هست برای قضات و حدود و حقوق آن‌ها برای وزرا چند اصل هست برای حدود و حقوق آن‌ها برای سلطنت چند اصل است و حدود و حقوق آن برای وکلا چند اصل است برای حدود وحقوق ما برای هر طبقه‌ای در این قانون یک حدود و حقوقی قائل شده‌اند ماها که قسم خورده‌ایم باید برای حفظ این حدود و حقوق قائم و ثابت باشیم من خیلی اعتدالی شدم اشتباه نشود من کسی که یک کار خوب کرده باشد تا زنده هستم کار خویش را فراموش نمی‌کنم و از او قدردانی می‌کنم مظفرالدین شاه هر چه بود یک کار خوبی کرد و پای فرمان مشروطیت را امضا گذاشت من همیشه به او احترام می‌کنم والا شما تاریخ سلاطین را ببینید پر از فجایع و فضایح بوده است منتهی در دستگاه او یک کار خوب شد که من به او همیشه احترام می‌گذارم زاهدی در حکومتش خیلی کارهای بدشده وزرای بدآورد مأمورین بد فرستاد کارهای بد کرد، یک کار خوب کرد که یک روزی که مملکت محتاج بود که یک کسی قد علم بکند این یک ریسکی کرد و آمد به میدان برای مقاومت من این را فراموش نمی‌کنم من موقعی که ایشان آمد در مجلس رأی اعتماد بهش ندادم گفتم چون رأی تمایل از مجلس خواسته نشده من به شما رأی اعتماد نمی‌دهم باید تمایل از مجلس بخواهند نظریه نمایندگان معلوم باشد در سایر ممالک دنیا تمایل معنی ندارد چرا؟ برای این‌که روزی که وکیل انتخاب می‌شود یک مرامنامه‌ای دستش است موکلینش چون او به این اصول تعهد کرده است عمل بکند به او رأی می‌دهند و این آقا وقتی که آمد به مجلس تا روز آخر حامی و پشتیبان آن مرامی‌است که موکلینش نوشته‌اند و به دستش داده‌اند پادشاه و رئیس جمهوری مملکت هم دید وقتی طرفداران یک مرام و اصولی اکثریت پیدا کردند لیدرشان یا رئیس‌شان را احضار می‌کند می‌گوید آقا مأمور تشکیل کابینه هستی ولی در ایران مع‌التأسف ۱۳۶ نفر وکیل که ما داریم ممکن است در نتیجه حوادث عقاید اینها روز به روز تغییر کند و در آخر سال اگر ما خواسته باشیم یادداشت کنیم عقاید این ۱۳۶ نفر را نسبت به مسائل مملکتی می‌بینیم که آرای متضای داده‌اند من فقط سعی می‌کردم که آرای متضاد کمتر بدهم ممکن است یک وقتی اشتباه کرده باشم ولی عالماً عامداً رأی متضاد ندادم که روزی بگویم این خوب است فردا بگویم به است اگر بدشده است من آن خوبی را تا خوب بود احترام برایش قائل شده‌ام ایشان در بیاناتشان می‌خواهند برسانند که فلانی یک آدمی است منفی‌باف و مخرب در صورتی که چنین نیست فلانی یک آدمی است مثبت فلانی یک آدمی است که با کسی که آمد تا او دروغ نگفته از حدود خودش تجاوز نکرده تخطی نکرده قول حمایت که داد تا ساعت آخر هم ازش حمایت می‌کند من آقای سپهبد زاهدی را یک سرباز می‌دانم در آن وظیفه سربازیش فداکاری کرد کارهای دیپلماسی را از او توقع نداشتم که بکند گاهی از او گله می‌کردم که تو همکارهای خوبی ندارهی یک افرادی را سرکارها گذاشته‌ای که اینها رویه‌شان به نفع مملکت نیست من ازش گله می‌کردم او هم یک عذرهایی داشت حالا صحیح بود یا سقیم بود من عرضی ندارم و طرف آن بحث نمی‌کنم این فرمایشاتی را که ایشان در جلسه سابق گفتند و فرمودند که فلانی یک آدم منفی‌بافی است با سردار سپه حسابی نداشتم ایشان کودتا کرده بودند آمده بودن اینجا ما با هم حسابی نداشتیم بعد هم وزیر جنگ بود یا رئیس‌الوزرا بود ما بحثی نداشتیم اما آن وقتی که نغمه دخالت در قانون اساسی و به هم‌زدن قانون اساسی بلند شد آن موقع من بنای مخالفت را گذاشتم ملت ایران هم پشت و پناه من بود وقتی که در مجرای خودش نیست من مخالفت می‌کنم دو مرتبه انتخاباتی کرد مؤسساتی شد تغییری در اوضاع داده شد و حقوقی هم از ملت تضییع نشد حقوقی از یک فامیلی انتقال پیدا کرد به یک فامیل دیگری و یک حقی هم برای ملت ایجاد شد در قانون اساسی سابق در انتخاب ولیعهد حقی برای ملت قائل نبودند ولی در این قانونی که در مؤسسان گذشت و از قاجاریه سلطنت به پهلوی منتقل شد.
رئیس- آقای حائریزاده یک ربع وقت آقا تمام شد.
حائریزاده- چون یک ربع وقتم بیشتر نبود خواستم از نطق قبل از دستور استفاده بکنم مع‌الصف ایشان در سرسرا ماندند و نیامدند
رئیس- ایشان که هنوز سمتی ندارند و معرفی نشده‌اند حق شما به جای خودش محفوظ است
حائریزاده- من عشق بر حرفی ندارم من در صورتی که ایشان بیایند وقت می‌خواهم.
رئیس- تقاضا از مجلس می‌توانید بکنید برای حرف‌زدن خودتان
حائریزاده- کابینه استعفا
کرده است؟ ایشان معرفی نشده‌اند چون من در روزنامه یک چیزهایی خواندم فعلاً مطالب خودم را می‌گذارم برای بعد و از ماده ۸۷ استفاده می‌کنم
رئیس- لایحه جلب سرمایه‌های خارجی در دستور بود ماده دوم مطرح بود دو پیشنهاد قرائت شده بود پیشنهاد سوم قرائت می‌شود
عبدالصاحب صفایی- اخطار نظام‌نامه امیدوارم وزرا نیستند که از این لایحه دفاع کنند و به علاوه باید ببینیم که دولت حاضر آن لوایح را قبول می‌کند یا خیر
عبدالرحمن فرامرزی- این دولت که آن دولت نیست
رئیس- در آئین‌نامه استرداد لوایح با تغییر دولت نیست وقتی که مطرح می‌شود هر وزیری که بخواهد می‌تواند استرداد کند حالا پیشنهادها قرائت می‌شود.
(پیشنهاد آقای خلعتبری به شرح زیر قرائت شد)
این‌جانب پیشنهاد می‌کنم ماده ۲ به طریق ذیل اصلاح شود
برای رسیدگی و اظهارنظر در خصوص پیشنهادهای واصل راجع به ورود سرمایه‌های خارجی هیئتی به نام شورایعالی اقتصادی تشکیل می‌شود و دولت در ظرف یک ماه لایحه آن را برای تصویب مجلس شورای ملی تقدیم نماید پیشنهادها برای مشورت به شورای مزبور ارجاع و پس از اظهارنظر شوری هیئت دولت پیشنهادها را به کمیسیون‌های مربوطه مجلسین برای تصویب تقدیم خواهد نمود خلعتبری
رئیس- آقای خلعتبری بفرمایید.
عبدالرحمن فرامرزی- اجازه می‌فرمایید؟
رئیس- آقای فرامرزی مطلبی داشتید به چه عنوانی می‌خواهید بفرمایید
عبدالرحمن فرامرزی- به عنوان مخالف با این پیشنهاد
رئیس- ایشان توضیح‌شان را بدهند بعد (خلعتبری- پس گرفتم)
۳- معرفی هیئت دولت به وسیله آقای حسین علاء نخست‌وزیر و تقدیم برنامه
رئیس- آقای علاء
نخست‌وزیر- (حسین علاء)- اکنون که به فرمان شاهنشاه مأموریت تشکیل دولت به این جانب محول گردیده است به مورد می‌دانم توجه نمایندگان محترم را به چند نکته که به اختصار به میان می‌آورم جلب نمایم. پس از قیام تاریخی مردم ایران در ۲۸ مرداد ۳۲ که بیگمان یکی از صفحات درخشان تاریخ پر افتخار کشور ما تشکیل می‌دهد دولت گذشته به فرمان و رهبری اعلیحضرت همایون شاهنشاه و کمک مردم و همراهی گرانبهای نمایندگان محترم مجلسین، توفیق حاصل کرده که در سیاست خارجی ایران و برقراری روابط دوستانه متقابل و شرافتمندانه با دولت و ملت انگلستان و حل مسائل مرزی و مال با دولت شوروی در تحکیم روابط دوستانه با کشورهای دیگر دور و نزدیک خصوصاً جلب کمک‌های فنی و مالی دولت آمریکا که تأثیر آن در وضع مالی و اقتصادی ایران مورد قدردانی ملت و دولت ایران می‌باشد خدمات بزرگی به کشور و ملت ما می‌نماید و در راه ل موضوع نفت که بزرگترین مشکل کشور و ملت ایران را تشکیل می‌داد موفقیت مهمی به دست آورد همچنین در عهد دولت گذشته نیروی انتظامی به رهبری شاهنشاه توفیق حاصل کرد که امنیت را در سراسر کشور برقرار سازد اکنون نیز دولت با ادامه همان روش دولت گذشته در مورد سیاست خارجی و حفظ امنیت و مبارزه با افراد اخلالگر هدف و برنامه آن از یک ماده تجاوز نمی‌کند. آن هم بهبود وضع مردم و آسایش طبقات زحمتکش از راه افزایش تولید و بالابردن سطح فرهنگ و بهداشت عمومی و اصلاحات اجتماعی است که همواره مهمترین و بزرگ‌تری هدف شاهنشاه ما بوده است (صحیح است) چون برای بهبود وضع اقتصادی و اجتماعی کشور و فراهم آوردن آسایش و رفاه مردم باید کلیه دستگاه‌های اقتصادی و اداری کشور را از آلودگی‌ها و بدنامی‌ها پاک کرده (احسنت- کف‌زدن نمایندگان) (حائریزاده- حرف خیلی خوبی است عملش کو؟) و حتی‌المقدور کار مردم را به خود مردم واگذار نمود، دولت این‌جانب به پشتیبانی شاهنشاه و مجلسین و مردم با تمام نیروی خود با فساد و نادرستی مبارزه خواهد کرد (کف‌زدن نمایندگان- احسنت) (محمدعلی مسعودی- نابود باد دزدان) و در ریشه‌کن کردن فساد و راندن و تنبیه نادرستان و سوءاستفاده کنندگان در هر مقام و منصبی که باشند و همچنین اجرای قانون در مورد تمام افراد کشور جداً اقدام می‌نماید.
بدیهی است که تشویق مردان درستکار و لایق و دانشمند و خدمتگدار که همیشه مورد نظر مخصوص شاهنشاه بوده است نیز یکی از مهمترین هدف‌های دولت این‌جانب می‌باشد.
در خاتمه امیدوارم بیاری خداوند متعال و توجهات اعلیحضرت همایون شاهنشاه و پشتیبانی نمایندگان محترم مجلسین دولت در انجام خدمت به کشور و مردم توفیق حاصل نماید (انشاءالله) اینک اعضای دولت را به این شرح معرفی می‌نماید: جنابان آقایان علی معتمدی وزیر، مشاور اسدالله علم وزیر کشور، دکتر علی امینی وزی دارایی،
تیمسار سپهبد عبدالله هدایت وزیر جنگ، جنابان آقایان دکتر جهانشاه صالح وزیربهداری، مهندس اشراقی وزیر پست و تلگراف و تلفن، عبدالله انتظام وزیر امورخارجه، مهندس طالقانی وزیر کشاورزی، حاج محمد نمازی وزیر مشاور دکتر محسن نصروزیرکار، دکتر محمود مهران وزیر فرهنگ، تیمسار سرلشگر ولی انصاری وزیر را، جناب آقای ابراهیم کاشانی کفیل وزارت اقتصاد ملی وزارت دادگستری تا تعیین وزیر تحت نظر این‌جانب خواهد بود و جناب آقای میرمطهری کماکان سمت معاونت وزارت دادگستری را خواهند داشت.
جناب آقای محمود هدایت معاون نخست‌وزیر
به طوری که آقایان محترم مسبوق هستند به واسطه عارضه کسالت در ایام تعطیل نوروز و احتیاج مبرم به عمل جراحی این بنده مجبورم که امشب به پاریس پرواز نمایم و امیدوارم که در اندک مدتی معالجه بشوم و مراجعت کنم در غیاب بنده کفالت نخست‌وزیری به عهده جناب آقای عبدالله انتظام خواهد بود
نمایندگان- مبارکست
رئیس- برنامه دولت باید تقدیم بشودکه طبع و توزیع شده و مورد شور قرار بگیرد (صحیح است) برنامه را حاضرکرده‌اید؟
نخست‌وزیر- همان یک ماده بود
رئیس- به هر حال باید برنامه هرچه هست طبع و توزیع بشود و در دستور مجلس قرار بگیرد (صحیح است)
۴- تعیین موقع و دستور
جلسه بعد- ختم جلسه
رئیس- پیشنهاد دیگر راجع به لایحه جلب سرمایه خارجی قرائت می‌شود.
(به شرح زیر قرائت شد)
پیشنهاد می‌نمایم که در ماده ۲ اعضای هیئت متشکله رئیس بانک کشاورزی و معاون وزارت کشاورزی نیز اضافه شود. مهندس اردبیلی
عبدالصاحب صفایی- آقا اخطار بنده مورد توجه مقام ریاست قرار نگرفت طبق آئین‌نامه باید موافقت دولت جدید جلب بشود.
رئیس- گفتم که اگر موافق نباشند استرداد می‌کنند مقصودتان این است که جلسه را ختم کنیم؟
صفایی- بنده پیشنهادم این بود که جلسه ختم بشود تا هیئت دولت هم وقت رسیدگی بیشتری داشته باشند.
بعضی از نمایندگان- آقا بودجه را رأی بگیرید
رئیس- بودجه هم یک چیزهایی دارد که باید اصلاح بشود بنابراین رأی به بودجه را جزء دستور جلسه آینده می‌گذاریم برنامه دولت هم چاپ و توزیع می‌شود جزو دستور قرار می‌گیرد آقای حائریزاده هم مطابق ماده ۸۷ تقاضای مذاکره‌ای کرده‌اند نسبت به بیاناتی که آقای وزیر دارایی در جلسه قبل کرده‌اند ایشان هم در جلسه آینده بیانات خودشان را می‌کنند، فعلاً جلسه را ختم می‌کنیم جلسه آینده روز سه شنبه ساعت ۹ خواهد بود.
(مجلس یک ساعت و نیم پیش از ظهر ختم شد)
رئیس مجلس شورای ملی- رضا حکمت