مذاکرات مجلس شورای ملی ۲۰ فروردین ۱۳۰۶ نشست ۸۴
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری ششم | تصمیم‌های مجلس | قوانین بنیان ایران نوین |
| نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری ششم |
مشروح مذاکرات مجلس شورای ملی، دوره۶
جلسه: ۸۴
صورت مشروح مجلس یکشنبه ۲۰ فروردین ماه ۱۳۰۶ مطابق ۷ شوال‌المکرم ۱۳۴۵
فهرست مندرجات:
۱- اقتراع شعبات شش‌گانه
۲- مذاکرات نسبت به پیشنهاد اداره مباشرت راجع به اجازه پرداخت تتمه اضافه حقوق مصوبه برای اعضا واجزای مجلس از ابتدای سال ۱۳۰۵ و تصویب آن
۳- بقیه شور نسبت به خبر کمیسیون بودجه راجع به اعتبارات مالی سنه ۱۳۰۵ و ۱۳۰۶ وزرات عدلیه (از ماده ۵ الخ) و تصویب آن
۴- مذاکره نسبت به خبر کمیسیون بودجه راجع به اضافات بودجه ۱۳۰۵ وزارت معارف و تصویب آن
۵- قانون اجازه پرداخت تتمه اضافه حقوق مصوبه اعضا و اجزای اداری مجلس از آغاز سال ۱۳۰۵
۶- قانون اعتبار بودجه سنه ۱۳۰۶ و سایر اعتبارات مربوطه به سنه مالی ۳۰۵۱ وزارت عدلیه
۷- قانون بودجه اضافی سنه ۱۳۰۵ وزارت معارف
(مجلس سه ساعت قبل از ظهر بریاست آقای پیرنیا تشکیل گردید)
(صورت مجلس روز گذشته را آقای بنی سلیمان قرائت نمودند)
غائین جلسه ۸۳
غائین با اجازه جلسه ۸۳ – آقایان: موقر – افشار ضیاء – حشمتی – محمد آخوند – پالیزی – میرزا ابراهیم خان قرام – عباس میرزا – افسر – حاج میرزا مرتضی
میرزا عبدالحسین
غائبین بیاجازه – آقایان: علی خان اعظمی – فومنی- اسعد – نوبخت –بهار- حاج حسن آقا ملک- حاج غلامحسین ملک –حاج آقا حسین
دیرآمدگان بااجازه – آقایان :محقق – روحی –ذوالقدر- دشتی- عصرانقلاب- محمود رضا- زنگنه –
دیرآمدگان بی اجازه – آقایان: عراقی- زوار- نجومی- امام جمعه اهر- میرزا حسن خان وثوق- ملک آرائی-
رئیس- صورت مجلس ایرادی که ندارد؟ (گفتند خیر)
شیروانی – دستور
رئیس – صورت مجلس تصویب شد. دستور خبرکمیسیون بودجه راجع بعدلیه است ولی پیشنهاد رسیده است قرائت می‌شود بعد تکلیفش معین می‌شود
(پیشنهاد مزبور بشرح ذیل قرائت شد)
مقام منیع ریاست مجلس شورای ملی – مستدعی است ماده واحده پیشنهادی اداره مباشرت دردرجه اول جزودستور شود کیخسرو شاهرخ
ارباب کیخسرو- قبل از عید که آن اعتبارمتمم بودجه هزار وسیصد وپنج از مجلس گذشت نسبت باضافه حقوق مستخدمین. وزارت مالیه یک نظری دارد واظهار می‌شود که باید (بابت هزار وسیصد وپنج) تصریح شود این است که برای رفع اشکال ماده واحده بقید دو فوریت ازطرف اداره مباشرت پیشنهاد شده است و چون درخواست این قسمت مخلوط شده است بدرخواستهای دیگر وتمام در خواسته برای این قسمت معطل مانده است وتمام کار‌های اداراتمان لنگ است ستدعا دارم چون درتعقیب همان اعتبار مصوب است ویک رأی بیشتر لازم ندارددردرجه اول جزو دستور که رفع اشکال بشود
رئیس – مخالفی ندارد؟(گفتندخیر)
رئیس – بدوا شعبات رامعین می‌کنیم بعد داخل دستور می‌شویم
عده حاضر درمرکز صد و ده نفر است بهر شعبه هیجده نفر می‌رسد مگر شعبه اول ودوم که هر کدام باید نوزده نفر عضو داشته باشد
(آقای امیر حسینخان اقتراع نمودند وشعب سته بترتیب ذیل معین گردید)
شعبه اول آقایان: محمد ولی میرزا- ثابت – محمودرضا – ذوالقدر- امامی- میرزا صادق خان خواجوی- یحیی خان زنگنه- میرزا سید مهدی معتمد – معظمی- ملک مدنی- مدرس- عصرانقلاب- طباطبائی وکیلی- احتشامزاده- خطیبی- میرزا حسنخان ابراهیمی- جهانشاهی- ارباب کیخسرو-
شعبه دوم آقایان: مفتی- محمد هاشم میرزا افسر- میرممتاز- اسکندری- شیروانی- دکترسنگ- آوانس خان –میرزا حسنخان وثوق- میرزا ابراهیم خان افخمی- جلائی- آقا سید جواد محقق- میرزا حسنخان اسفندیاری- امیرحسینخان ایلخانی- آیه الله زاده خراسانی- مهدوی – میرزا عبدالباقی جمشیدی- ثقه الاسلامی- طباطبائی دیبا-
شعبه سوم آقایان: میرزا ابراهیم خان قوام- پیرنیا – زوار- آقا سیدحسین آقایان – حائری زاده- تیمورتاش- فیروزآبادی- نظام مافی- میرزا احمد خان بدر- نظامی- میرزا عبدالله خان وثوق- سلطان محمد خان عامری- شیخ الاسلام ملایری- دولتشاهی- دکترلقمان – آقا سید علی اکبر آیت الله زاده- کی استوان- حسنعلی خان فرمند-
شعبه چهارم آقایان: نجومی – اعتبار- عباس میرزا فرمانفرمائیان – میرزا هاشم آشتیانی- میرزا حسنخان مستوفی- تقی زاده- علی خان حیدری- میرزا حسینخان وزیری- نوبخت –دادگر- یاسائی- آقا سید یعقوب- دکتررفیعخان امین- زعیم- سهراب خان ساکینیان – حاج شیخ عبدالرحمن صالحی- دکتر مصدق- بامداد-
شعبه پنجم – آقایان: کازرونی – عدل- ملک ایرج میرزا پورتیمور- ملک آرائی- حاج آقا رضا رفیع- حاج میرزا حبیب الله امین- نگهبان –حقنویس- فهیمی
شریعت زاده- اسکندرخان مقدم – دیوان بیگی- میرزا ابراهیم امام جمعه اهر- بنی سلیمان- بهبهانی- مرتضی قلیخان بیات –حاج آقا اسمعیل عراقی- آقا زاده سبزواری-
شعبه ششم – آقایان: آقا علی زارع –دکترطاهری- حاج میرزا علی اکبر امین- آقا شیخ محمد علی امام جمعه شیراز- آقا سید محمد تقی طباطبائی- دشتی- والی زاده جوانشیر- حاج شیخ بیات- لیقوانی- امیر تیمور کلالی- میرزا حسن خان فرهمند- فرشی –آقا سید کاظم یزدی- عمادی- میرزا ابراهیم آشتیانی- غلامحسین میرزا مسعود- افشار- اسدی
اضافه شعبه اول – آقای امیراسدالله خان عامری-
اضافه شعبه دوم- آقای روحی
رئیس- لایحه پیشنهادی اداره مباشرت قرائت می‌شود (باین ترتیب خوانده شد)
مقامم نیع مجلس مقدس شورای ملی شید الله ارکانه
نظرباینکه نسبت بقانون متمم بودجه سال ۱۳۰۵ وزارت مالیه لازم میداند که اولا نسبت باضافه حقوق صریحا تعیین شود ازچه تاریخ منظوراست وثانیا مطابق ماد ه۲۷ قانون محاسبات عمومی تشخیص داده شود ازچه محل باید پرداخت نظرباینکه بودجه مجلس شورای ملی هیچگاه مشمول قانون محاسبات عمومی نبوده وتعیین محل برای پرداخت بودجه مجلس از مسلمیات وزارت مالیه بوده وهست این اعتراض مورد ندارد ولی نسبت باضافات حقوق با آنکه منظور مجلس شورای ملی واضح بوده معهذا برای رفع اشکال ماده واحده ذیل راباقید دو فوریت تقدیم نموده تصویب آنرا مستدعی است
ماده واحده – مبلغ نه هزار وهفتصد ویک تومان تتمه اضافه حقوق مصوبه برای اعضاء واجزا ی مجلس (علاوه براعتباری که اداره مباشرت درضمن بودجه ۱۳۰۵ مصوبه ۲۹ دی ۱۳۰۴ داشته است) مطابق رتبه‌های مشخصه ازاغاز سال ۱۳۰۵ منظوروتأدیه خواهد شد.
تبصره- کسور تقاعد اعضاء ومستخدمین اداری مجلس از ابتدای سال ۱۳۰۵ که آغاز اجرای قانون استخدام اداری مجلس است محسوب خواهد گردید،
ازطرف اداره مباشرت مجلس (کیخسرو شاهرخ)
رئیس- فعلا مذاکرات راجع بفوریت است. راجع بیک فوریت یعنی عدم ارجاع به کمیسیون. آقای آقا سید یعقوب
آقاسید یعقوب- بنده نظرباینکه سابقه نشود عرض می‌کنم برای اینکه باید لوایح پیشنهادی اداره مباشرت به کمیسیون محاسبات برود وکمیسیون مخبرش باید بمجلس راپورت بدهد. حالابنده نیمدانم چرااینطور شده است. وحقیقتا این مسئله راکه بنده عرض می‌کنم استفساری است که ازمجلس می‌کنم که آیا اداره مباشرت بدون ارجاع به کمیسیون محاسبات وخبردادن کمیسیون محاسبات می‌تواند بمجلس پیشنهادی بکند یانه؟ ازاین جهت بود که عرض راکردم که رفع اشتباه بشود نه اینکه خواسته باشم مخالفت کنم
رئیس- آقای ارباب کیخسرو
ارباب کیخسرو- پیشنهاد لایحه هیچ فرق ندارد چه وزراء پیشنهاد کنند یا درباره مجلس ازاداره که مربوط باوست درهرموقع ممکن است پیشنهاد شود (بعضی ازنمایندگان – صحیح است) وراجع باین قسمت بخصوص هم هیچ ضرورت نداشته است که بکمیسیون برود چون سابقه اش درکمیسیون محاسبات تصویب شده است ویک چیز تازه نیست که اداره مباشرت بدون ارجاع به کمیسیون محاسبات خواسته باشد لایحه تقدیم مجلس بکند (نمایندگان- صحیح است) این در واقع توضیح وتفسیر همان چیزی است که کمیسیون محاسبات قبلا تصویب کرده است بمجلس هم امده مجلس هم تصویب کرده است. منتهی یک توضیحی لازم داشته است که بعرض مجلس شورای ملی رساندیم والا یک خرج تازه نیست که پیشنهاد شده باشد وبه کمیسیون محاسبات نرفته باشد
رئیس- آقای دادگر
دادگر- موافقم
رئیس- آقای زوار
زوار- موافقم
رئیس- آقای فیروز ابادی
فیروز ابادی- بنده بعضی عرایض داشتم درزمینه مخالفت ولی عجالتا ازروی بعضی نظرها مخالفت نیمکنم باشد تاموقع دیگر
رئیس- آقای یا سائی
یاسائی- بنده بااساس مطلب مخالف نیستم ولی بنظرم اشکال نظامنامه دارد. زیرا کمیسیون محاسبات که یک راپورتی نداده ویک تقاضائی نکرده است. بالاخره این یک لایحه قانونی نیست که دولت داد ه باشد یک وکیلی که آقای ارباب باشند این طرح راپیشنهاد کرده‌اند. حالا نمیدانم آیا این رامیشود مطرح کرد وتقاضای فوریت نمود بدون اینکه پانزده نفر آنرا امضا کرده باشند یا نه ..
ارباب کیخسرو- بنده بعنوان وکالت امضا نکرده‌ام بعنوان اداری است
یاسائی- چنین سابقه که نبوده ودرنظامنامه چنین چیزی نیست
رئیس- آقای دادگر
دادگر- عرض کنم که. گمان بنده این است که این مذاکراتی که می‌شود مربوط بماده است. فوریت غالبا برای این است که یک قضیه احساس می‌شود که لازم است زودتر ازقضایای متعارفی بگذرد واگره مذاکراتی می‌شود راجع باین قسمت باید بشود بعد هم راجع بخود ماده الیته اگرمذاکراتی هست باید بشود. واینکه آقای یاسائی فرمودند که آقای ارباب امضاء فرمودند ایشان بسمت یک وکیل امضا نکرده‌اند ایشان بسمت ریاست اداره مباشرت امضا کرده اندنظائر هم گمان می‌کنم داشته باشد بعلاوه این مسئله رامجلس شورای ملی تصویب کرده است واین مسئله یک توضیحی است درواقع نسبت بآن مصوبات سابق مجلس وبنظر بنده اشکالی ندارد
رئیس- رأی گرفته می‌شود آقایانیکه فوریت ازتصویب می‌کنند قیام فرمایند (اغلب قیام نمودند)
رئیس- تصویب شد. ماده واحده مجددا قرائت می‌شود
(ماده واحده بانضمام تبصره به ترتیب سابق قرائت شد)
امامی – دوفوریت دارد
رئیس- دوفوریت لازم ندارد چون راجع ببودجه است. یک فوریت کافی است
بعضی ازنمایندگان- صحیح است
رئیس- آقای آقا سید یعقوب
آقا سید یعقوب- بنده اولا توجه آقای ارباب رابیک نکته جلب می‌کنم وان این است که بنده مخالف بااین نیستم ولی همانطور که آقای یاسائی فرمودند مادرمقام تحقیق بودیم که این ترتیب چطوراست. بنده عرض می‌کنم لوایحی که درمجلس مطرح می‌شود یاباید بعنوان طرح قانونی باشد که پانزده نفرآنرا امضا کرده باشند یا ازکمیسیون مرتبطه بمجلس بیاید یا ازطرف وزیر بمجلس تقدیم شود یعنی از طرف دولت. این هم نظامنامه است ملاحظه بفرمائید والا بنده دراساسش مخالف نبودم ونظرم این بود که این مسئله بآن جریانی که داشته است یعنی بهمان جریان طبیعی وقانونی باشد وازطرف اداره مباشرت این پیشنهاد برود به کمیسیون محاسبات وازکمیسیون بمجلس راپورت داده شود. بازهم عرض می‌کنم بنده مخالف نیستم خدا شاهد است که بنده مقصودم این است که آن جریان طبیعی وقانونی کارازدست مادرنرود ماباید رعایت نظامنامه راهم بکنیم. حالا دوره
هفتم است که ..
یکنفر ازنمایندگان- دوره ششم است
آقا سیدیعقوب- بلی دوره ششم است. بایدحفظ نظامنامه بطورکامل بشود. بنده از این نقطه نظرخواستم سؤال کنم ویکنفر هم جواب تحقیقی بمن نداد. آقای دادگرفرمودند سابقه دارد. بنده که چنین سابقه راندیده‌ام ویادندارم بعلاوه اگرهم سابقه داشته باشد نظامنامه اینجا است ما باید نظامنامه رانگاه کنیم. آقا روح مسئله راباید دردست داشت اگر میفرمائید مسئله ایست که نمی‌شود بکمیسیون برود. چرا نمی‌شود؟ حالا برود بکمیسیون درآنجا تنظیم شود وپس فردا خبرش بیاید بمجلس مجلس هم کاملا رأی می‌دهد. بنده هم نظرم فقطاین بود که مطلب ازجریان طبیعی وقانونی خودش تخلف نکند والا بنده ابدا مخالفت نداشتم. چرا مخالفت نداشتم؟ چون من علاقه مند هستم بادارات مجلس چون یک اداراتی هستند که حقیقتا زحمت می‌کشند. صبح، شب، وقت، بیوقت، همه اش کارمیکنند بنده چطور بگویم بآنها اضافه ندهند درصورتیکه جا‌های دیگر آن اندازه داده می‌شود. لیکن ازآنطرف هم باید روی جریان قانونی باشد
رئیس- آقای دادگر
دادگر- بنده درست بیاد ندارم وموردش درست نظرم نیست ولی یادم می اید که آقای ارباب کیخسرو دردوره پنجم یک همچو چیزی راپیشنهاد کردند وگذشت ولی حافظه‌ام وفا نیمکند که چه وقت بود یعنی موردش درست نظرم نیست بعلاوه قبلا هم عرض کردم که این اشکالی ندارد وتقریبا تفسیر وترجمه یک چیز مصوبی است. اداره مباشرت هم یکی ازادارات مجلس شواری ملی است. رئیس آنهم بعنوان متصدی این شغل این پیشنهاد را کرده است وان سابقه هم که عرض کردم نظربنده راخیلی جلب کرده است ولی درست نظرم نیست والبته خود اقای رئیس بیشتر باین قبیل قضایا متذکر هستند وهمانطور که عرض کردم بنظر بنده این ماده تفسیر است واشکالی ندارد که باین وضعیت بگذرد
رئیس- اساس مطلب رادراینکه ازطرف اداره مباشرت ممکن است پیشنهادی بشود یانه. همانوقتی که بفوریت رأی دادید تصویب گردید. حالا باید درماده واحده مذاکره بشود. اقای زوار
زوار- موافقم
رئیس- آقای عدل
عدل- موافقم
رئیس- آقای شریعت زاده
شریعت زاده – موافقم
رئیس- آقای مدرس
مدرس- بنده مخالفتی ندارم الا اینکه باید یک چیز رافهمید بعد رأی داد وآن مسئله این است که اداره مباشرت بمنزله وزیرمالیه مجلس است وبودجه راباید او پیشنهاد کند ولی توضیحی که وزارت مالیه خواسته بودند دو جزء داشت: یکی اینکه ازچه وقتی بایداین پول راداد؟ البته مجلس رأی داده است وبازهم رأی می‌دهد. یکی اینکه ازچه وقتی بایداین پول را داد؟ البته مجلس رأی داده است وبازهم رأی می‌دهد یکی اینکه ازچه محلی بایدداد؟ این را اگر دربوته اجمال بگذاریم محل آنرا معین نکینم آنوقت وزارت مالیه محلراخودش معین می‌کند ؟بنابراین عقیده بنده این است که باید سؤال رایک جوابی برایش فکر کرد ...
یاسائی- ازاعتبار مجلس
مدرس- بسیار خوب بفرمائید از اعتبار. بنده هم قبول دارم زیرا همین قسم که او سؤال کرده است باید جواب بدهیم ودربوته اجمال نگذاریم. این ترتیب به عقیده بنده صحی حنیست ولواینکه بفرمائید ازاعتبار مجلس یا ازمسئله اضافه عایدات. درهرحال بایداین رفع اجمال رامجلس شواری ملی بکند. حالا دیگرهرطور صلاح میدانید رفتار نمائید.
رئیس- آقای ارباب
ارباب کیخسرو – بطوریکه درمقدمه لایحه عرض شده است اعتراض وزارت مالیه هیچ مورد ندارد. کدام وقت مجلس برای بودجه خودش محل معین کرده است که این دفعه تعیین کند؟ اگراین اساس باشد مجلس هروقت بخواهد بودجه خودشرا تصویب کند محل هم باید برایش منظورکند وبعد رأی بدهد. چیزهای دیگری که مجلس تصویب می‌کند ودولت می اورد اینجا واقعا برای هرقسمتی محل تعیین می‌کند؟ تعیین محل باوزارت مالیه است وبنده جز یک ایجاد مشکلاتی ازطرف وزارت مالیه چیزدیگری نمی‌بینم وعقیده‌ام این است که اگربخواهیم این سابقه رابگذاریم همیشه دچار مشکلات می‌شوید وبعلاوه یک سکته ولطمه به استقلال مجلس واردخواهد امد
بعضی ازنمایندگان- صحیح است
رئیس- آقای فهیمی
فهیمی – موافقم
رئیس- دیگرمخالفی نیست؟
بعضی ازنمایندگان- مذاکرات کافیاست
رئیس- رأی گرفته می‌شود بماده واحده بااوراق آقایانیکه تصویب می‌کنند اوراق سفید خواهند داد
فیروز ابادی- بنده پیشنهادی کرده‌ام
رئیس- پیشنهاد آقای فیروز آبادی قرائت می‌شود (بشرح ذیل خوانده شد)
بنده پیشنهاد می‌کنم که ازاول سنه ۱۰۰۶ داده شود
فیروز آبادی- هزارو سیصد وشش
رئیس- آقای فیروزآبادی
فیروز ابادی- عرض می‌کنم بعضی چیزها رامجلس تصویب می‌کند ویک پولهائی داده می‌شود واین پولها معلو م نیست ازکجا است. مثلا ما یک تصویبی کرده‌ایم که فلانقدر به عدلیه برسد ولی برای آتیه است اما این راجع بگذشته است. درگذشته یک خرجهائی شده ودیگرمحلی نیست وقتیکه پول نیست بنده عقیده ندارم که ازهزاروسیصد وپنج داده شود. وزارت مالیه حق دارد که می‌گوید محل آنرا معین کنید. این بود که بنده پیشنهاد کردم از هزاروسیصد وشش داده شود ومیخواهم ازمستخدمین مجلس استرحام کنم وخواهش کنم که ازگذشته‌ها صرف نظرکنند وحالا که می‌خواهند بگیرند ازهزار وسیصد وشش بگیرند وراضی نشوند ده هزار تومان پول خرج شود برای انها هم ضرری ندارد وممکن است این ده هزار تومان‌ها جمع شود ویک کار کلی دراین مملکت بشود
رئیس- آقای ارباب کیخسرو
ارباب کیخسرو- اولا مجلس رأ ئی که داده است راجع به هزاروسیصد وپنج است وگمان نمی‌کنم مجلس ازرأی خودش بازگشت کند وراجع به تعیین محل هم عرض کردم جزایجاد یک مشکلی چیزدیگری نیست. مجلس صدو چهل ودو هزار تومان ازبودجه سال گذشته اش کمتر گرفته است. دیگرچه محلی میخواهدد داشته باشد
رئیس- رأی گرفته می‌شود به پیشنهاد آقای فیروز آبادی ولی چون کمیسیونی نیست بقابل توجه بودن رأی نمی‌گیریم رأی قطعی می‌گیریم. آقایانیکه پیشنهاد ایشان راتصویب می‌کنند قیام فرمایند
(آقای فیروز آبادی قیام نمودند)
رئیس- ردشد. رأی گرفته می‌شود به ماده واحده بااوراق بترتیبی که عرض شد
(اخذ آراء بعمل آمد و۸۲ ورقه سفید تعداد شد)
اسامی رأی دهندگان –آقایان :ثابت – امام جمعه شیراز – محمو درضا- کی استوان- احتشام زاده- میرزا احمد خان بدر- دادگر- دکترسنگ- شیروانی – اسدی
عصرانقلاب- غلامحسین میرزا- زعیم- اسفندیاری- میرزا سید علی عمادی- بهبهانی- میرزا هاشم آشتیانی- معتمدالتولیه- میرزا حسن خان وثوق- آوانس خان مساعد – ثقه الاسلام بروجردی- امام جمعه اهر- عباس میرزا فرمانفرمائیان – ثقه الاسلامی – طبا طبائی دیبا- شریعت زاده – دولتشاهی- میرزا محمد علیخان نظام مافی- مرتضیقلیخان بیات- میرزا عبدالله خان وثوق- جلائی- یاسائی- حاج علی اکبر امین – حاج شیخ عبدالرحمن صالحی- بنی سلیمان – میرزا سید احمد خان اعتبار- میرزا عبدالباقی – میرزا صادق خان خواجوی- ملک ایرج میرزا پورتیمور- حیدری- مخبرفرهمند- امیرتیمور کلالی- فرشی- دیوان بیگی- جوانشیر- آقازاده سبزواری- نظامی- اسکندری- سلطان محمد خان عامری- حاج میرزا حبیب الله امین – ارباب کیخسرو- افشار- - سهراب ساکینیان- وکیلی طبا طبائی – لیقوانی- حائری زاده- نگهبان- شیخ الاسلام ملایری- اسکندرخان مقدم- میرممتاز- امیراسدالله خان عامری- ملک آرائی- ابراهیمی- حقنویس- میرزا ابراهی مخان قوام- زوار- عراقی- سید کاظم یزدی- امیرحسین خان- نجومی- ذوالقدر- فهیمی – محمد ولی میرزا- افخمی- دکتر رفیع امین- یحیی خان زنگنه- اعظمی- عدل- آقا علی زار ع- دکترلقمان –میرزا حسین خان وزیری- عطاءالله خان روحی- مفتی
رئیس- عده حضار صد باهشتاد ودورأی تصویب شد. خبرکمیسیون بودجه راجع به عدلیه مطرح است در ماده پنجم مذاکراتی شد وآقایان مذاکرات راکافی دانستند یک پیشنهادی هم شده بود که یکی ازآقایان کرده بودند اقای وزیر عدلیه هم قبول کرده بودند رأی گرفته می‌شود به آن پیشنهاد بعد به ماده پنج با تبصره رأی می‌گیریم. ماده پنجم قرائت می‌شود
(بشرح ذیل خوانده شد)
ماده پنجم- وزارت مالیه مجازاست مبلغ هشت هزارو هشتاد وچهارتومان بابت تشکیلات جدیده که در۱۳۰۵ ازمحل اعتباردولت وازاختیار تبصره مصوبه مجلس شورای ملی درشش ماهه اول سال پرداخته شده ودرشش ماهه اخر سال هم نیز بایدپرداخته شود به وزارت عدلیه تأدیه نماید
تبصره- معادل سه هزار وپنجاه وچهارتومان حقوق چهارنفر مفتشین وزارت عدلیه علاوه بر اعتبار فوق به وزارتخانه مزبوره پرداخته خواهد شد
رئیس- پیشنهادی بود که آقای یاسائی فرموده بودند وآقای وزیر وزیرعدلیه قبول کردند
وزیرعدلیه- اجازه میفرمائید؟
رئیس- بفرمائید.
وزیرعدلیه- یک کلمه بود که به بنده تذکردادند باید اینجا اضافه شود (پرداخته شده یا می‌بایستی پرداخته شود) یا (وبایدپرداخته شود)
امیرحسینخان – اضافه شده
رئیس- درحاشیه اضافه شده قرائت نکردند
(ماده پنجم مجددا بمضمون ذیل قرائت شد)
ماده ۵ – وزارت مالیه مجازاست مبلغ هشت هزار وهشتاد وچهارتومان بابت تشکیلات جدیده که در۱۳۰۵ ازمحل اعتبار دولت وازاختیار تبصره مصوبه مجلس شورای ملی درش ماهه اول سال پرداخته شده وبایدپرداخته شود ...
وزیر- عدلیه بایستی پرداخته شود
مجددا ماده با تبدیل عبارت (وباید پرداخته شود) به عبارت (می‌بایستی پرداخته شود) قرائت شد
رئیس- اینطور صحیح است؟
وزیرعدلیه- بلی
رئیس- آقای فیروز آبادی
فیروز آبادی- بنده چون در آخر جلسه آن دفعه
نبودم این تبصره مصوبه مجلس رانفهمیدم درچه بوده درتشکیلات بوده؟ یا دردادن حقوق بوده؟ وازاختیار تبصره مصوبه مجلس شورای ملی درشش ماهه اول سال پرداخته شده درچه بوده است؟
رئیس- یادآور می‌شوم که درباب ماده پنج آن شب مذاکراتی شد وبه کفایت مذاکرا تهم رأی داده شد فقط چیزیکه باقی مانده است رأی به ماده است رأی می‌گیریم به ماده با تبصره ک هقرائت شد آقایان موافقین قیام نمودند (اغلب قیام نمودند)
رئیس- تصویب شد. درماده شش هم همینطور مذاکرات کافی شد. رأی آن مانده. ماده قرائت ورأی گرفته می‌شود (بشرح ذیل قرائت شود)
ماده ۶- بوزارت مالیه اجازه داده می‌شود قروض وزارت عدلیه رابابت خرید ملزومات برای مرکز وولایات وعیدی مستخدمین جزء وتفاوت مخارج محبوسین وغیره که در ۱۳۰۴ و۱۳۰۵ تعهد نموده وبمبلغ دوازده هزارو پانصد ونود ودو تومان وسه قران وچهار صددینار پرداخت نماید
رئیس- رأی گرفته می‌شود به ماده ۶ آقایانی که تصویب می‌فرمایند قیام کنند (اغلب برخاستند)
رئیس- تصویب شد. ماده الحاقیه پیشنهادی آقای بیات. قرائت می‌شود (بشرح ذیل خوانده شد)
ماده الحاقیه ذیل راپیشنهاد می‌کنم:
ماده –وزارت عدلیه مکلف است که بودجه مشروحه خودرا تا آخر خرداد ۱۳۰۶ تهیه وبه مجلس شورای ملی تقدیم نماید.
مرتضی قلیخان بیات – نظرباینکه دراین لایحه که پیشنهاد وتصویب شده درماده ۳ اختیارداده شده است که وزارت مالیه به وزارت عدلیه آن بودجه هائی که ردسنه ۱۳۰۵ میپرداخته بطوراعتبار بپردازد ومدت هم برای آن معین نشده یعنی بطور کلی برای ۱۳۰۶ این ترتیب مجرا شود. البته نظرباینکه درقسمت اول آقای وزیرعدلیه یک کارهائی می‌خواهند بکنند ومجلس هم یک اختیاراتی به ایشان داده که یک اقداماتی بکنند بایستی ازحیث بودجه هم دستشان بازباشد که بتوانند آن اختیارات رابموقع اجرابگذارند. بنده درآن قسمت اولش هیچ اعتراضی ندارم ولی چون آن اختیارات محدوداست. اختیاراتی که درباب تغییر اشخاص داده شده است چهارماه است، اختیارات کمیسیونها هم چهارماه است وشش ماه ه مباید آزمایش شود وبعد از شش ماه بمجلس پیشنهاد شود. ازاین نقطه نظرکه آن قانون دربیست وهفتم بهمن تصویب شده ومدت چهارماهش اخرخرداد منقضی می‌شود. بنده بودجه را هم اینطور پیبشنهاد کردم که تا آخر خرداد که آن اختیارات را دارند بنظر خود آقای وزیر عدلیه هراصلاحی یاکم وزیادی که دارد ترتیب بدهند وتا آخرخرداد که مدت آن اخیارات سرمیرود بودجه را بطورمشروح ومفصل بطوریکه اصلاح کرده‌اند به مجلس تقدیم کنند وبودجه بطوری عادی وبطوریکه مال سایروزارتخانه‌ها رامجلس ملاحظه میکندو رسیدگی می‌کند این بودجه هم از نظر مجلس بگذرد
وزیر عدلیه –بنده موافقم
رئیس- آقای مخبر
مخبر- بنده هم موافقت می‌کنم نظریه صحیحی است
رئیس- ماد ه قرائت می‌شود بعدرأی می‌گیریم (بشرح سابق قرائت شد)
رئیس- رأی گرفته می‌شود به این ماده که ماده هفتم می‌شود. آقایانیکه تصویب میکنندقیان فرمایند (اغلب نمایندگان قیام نمودند)
رئیس- تصویب شد. مذاکرات راجع بکلیات است آقای آقا سید یعقوب
آقا سید یعقوب- خود حضرت آقای وزیرعدلیه درکمیسیون بودجه تشریف داشتند وهمینطورهم درمجلس ملتفت بودند که بنده بااصلاحات عدلیه وباقدمهائیکه ایشان برداشتند نهایت موافقت راداشته‌ام. ولی عرض می‌کنم اول که آن لایحه رابقید دوفوریت درآورده بودند بنده مخالفت کردم ومخالفت من همین اندازه بود که این یک کاراساسی است وحقیقتا شما که می‌خواهید قوه قضائیه راتکمیل نمائید وقوه قضائیه رادارای یک روش متین واساسی محکم نمائید مقتضی است این رابدوفوریت پیشنهاد ننمائید مجلس بایک شعف فوق العاده متوجه باصلاح قوه قضائیه هست وتمام مقاماتی که درایران هست ازمقام اعلی تا پست تمام متوجه باین هستند وشما هم یگانه وزیرفعالی هستید که آمدید دامم بکمر زدید که این قوه حقیقتا نواقصی که دارد مرتفع شود بعد هم که لایحه اختیارات نسبت ببودجه عدلیه آمد درکمیسیون بودجه بنده هم درموادش بعقیده خودم (که یک جزئیاتی را تحت نظر می‌گیرم) عرایضی کردم ولی چیزی که برای بنده باقی مانده است دراینجا ناچارم درشورکلیات بعنوان مخالفت عرض کنم من نمیدانم (می‌خواستم امروز هم این لایحه رابیاورم فراموش کردم) آقای وزیرعدلیه کاملا ازاین قضیه مستحضرند که خرابی عدلیه یعنی اگر شکایاتی ازعدلیه می‌شد واگرفریادها ازهرطرف بلند می‌شد که عدلیه خراب است آیا ازکمی حقوق قضات بود؟ ببینید تمام جاهائی که شکایت ازعدلیه می‌کردند وما مرجع شکایت واقع شدیم وازعدلیه شکایت می‌شد که عدلیه خراب است ومحل نگذشتن کاراست ومحل فلان است هیچ جا شکایت کرده بودند که حقوق قضات کم است ؟آن چیزی که اصل واساس خرابی عدلیه است ...(خوب است آقای وزیرعدلیه توجه بعرایض بنده بکنند وعرایض بنده تحت نظر وتوی گوششان باشد ومغرور بآن اختیارات تامه نشوند واین را پیروی نمایند) اساس خرابی عدلیه وآن چیزی که محل توجه است دوچیز بوده. یکی تشریفات محاکمه واین قانون محاکماتی که نوشته شده است یعنی تشریفاتی که برای محاکمه قائل شده است ازدادن عرضحال ازاحضاریه، ازدفتر، ازخبردادن وازآن مهلتهای فوق العاده کهبرای معروض معین شده وآن ارخاءها وآن ملاحظاتی که برای متداعبین ملاحظه می‌شود که هرکس گذارش بعدلیه افتاد اگرصیر ایوب هم داشته باشد خلاصی پیدا نمی‌کند. یکی مسئله تشریفات محاکمه است که آن شخص مفصلا نوشته که یک عریضه پس ازانکه مدعی علیهش اگرازشر وکلا بهزارترتیب راخت شود (یعنی وکلای عدلیه) درشصت روز وشصت وپنج روز تازه موقع می‌شود که محاکمه کند
آنوقت یک تشریفاتی ویک مهلتهائی دراینجا هست بعد ازاین بدبختی به هزار ملاحظه وتوصیه وشفاعت اگرخدا خواست واین بدبخت موفق شد وازابتدائی حکمی گرفت آنوقت واردمرحله برزخ ثانی می‌شود که استیناف باشد وآن تشریفات محاکمه که دراستیناف قائل شده‌اند ازقبیل چهارفرسخ یک روز ویک تشریفات وترتیبات دیگری را ملاحظه کردن که عمربزرگ نوح رایمخواهد که ازاستیناف هم بهزار حکمی پیداکند. بعد ازآن واردمیشود درمرحله تمیز، همینطور عمرطولانی می‌خواهد، می‌رود بع تمیز، همینطور عمرطولانی می‌خواهد، می‌رود به تمیز بعد راحت که نمی‌شود دومرتبه برمیگردد! یک جریان دیگری دراعاده محاکمه طی می‌کند. بنده می‌خواهم دراینجا عرض کنم نه قاضی تقصیر دارد دراین مرحله اول، نه حوزه وزارتی تقصیردارد، نه وکلاشان تقصیردارند. نه متداعبین و این قوانین واین موادی که نوشته
شده است واین تشریفات محاکمه که قائل شده‌اند که جان متحاکمین را بلب میرساند واز ادعای خودشان دست برمیدارند وبیشتر شکایت ما ایرانیها چون کم حوصله هستیم ومیخواهیم فوری بشود وغالبا هم مأنوس هستیم بسابقه استبداد وآن نایب هادیخان وفورا حکم کردن این است که این تشریفات یکی ازاسباب بدبختی واقع شده است واین همه فریاد وفغان از عدلیه بلند است این را اول خواستم عرض کنم. دراین لوایحی که آقای وزیر عدلیه پیشنهاد کردند هیچ اطلاعی، شاهدی، گواهی، دراین باب ندارد که راجع بتشریفات محاکمه چطور در نظر گرفته‌اند که تشریفات محاکمه را طی کنند ویک کاری کنند که متحاکمین وقتی وارد دعوی می‌شوند ازجان خودشان بیزار نشوند. بنده در تمام این اختیارات وماده واینها که هیچ ندیدم یکی از آنها که بنده گمان نمی‌کنم کسی منکر باشد مسئله عدم مجازات است آقایان آن چیزی که در عدلیه محل شکایت است وفریادها از عدلیه بلند است از این باب است وهمیشه بنده این را گفته‌ام. ممکن نیست دونفر که رفتند در عدلیه ولو پیغمبر آخر الزمان وزیر عدلیه باشد وحضرت صادق قاضی باشد وحضرت امیر رئیس اجرا باشد وهر دوراضی از عدلیه بیرون نمی‌آیند لابد محکوم علیه شکایت می‌کند عدلیه اگر درعالم برزخ هم باشد یکنفر از آن دونفر شکایت می‌کند. پس همیشه یکی ازآن دونفر شکایت می‌کند. پس همیشه یکی از آن دونفر که میروند عدلیه از عدلیه مأیوسند، (یعنی مبغضند بعدلیه باعتبار اینکه محکوم شده‌اند) و آن چیزی که دولت ووزیر عدلیه که امروز خودش را وارد دریک میدان هولناکی کرده است باید بکند مسئله مجازات است که این دوسیه هائی که درعدلیه که امروز خودش را وارد دریک میدان هولناکی کرده است باید بکند مسئله مجازات است این دوسیه هائی که درعدلیه تشکیل شده است ازاول دوره مشروطیت (که خودشان آنوقت در عدلیه بودند ومدعی العموم بودند وبنده یادم می‌آید) از آنوقت تا بحال کدام یک از اجزاء عدلیه از مستخدمین عدلیه از صاحبمنصبان عدلیه از ضباط عدلیه درتحت مجازات یا تحت محاکمه یا تحت استنطاق آمده‌اند؟ اشتباه نفرمائید، دادن حقوق زیاد مانع نیست، این جورامکان ندارد، دادن حقوق جلو طمع کسی را نخواهد گرفت، مجازات است که جلو گیری می‌کند. جزادادن است. سزا دادن است، تبعید کردن است. حبس کردن وزجرکردن است که حقوق مردم را حفظ می‌کند نه اینکه بگوئید حالا ماهی شصت تومان راسیصد تومان می‌دهیم. اگر فرض کنیم کسی درشصت تومان دزدی کرده حالا اگرسیصد تومان بهش بدهید دزدیش ششصد تومانی است. این دیگردزدیش شش تومانی نیست. دراینجا ماباهم اختلاف عقیده داریم. عقیده شما این است که میفرمائید اگر پول دادیم دزدی نمی‌کنند؟ بخدای واحد قسم است که پس ازپول دادن بیشتردزدی می‌کنند. چون پول که زیادتر پیداکرد، زندگی خودرا زندگی اشرافی قرارمیدهد. آنوقت کالسکه می‌خواهد درشکه می‌خواهد اتومبیل می‌خواهد، پارک می‌خواهد وانوقت دزدیش بیشترمیشود. آقا می‌فرمایند اول ما می ائیم اشل را پنجاه تومان قرارمیدهیم ومابعدش را چهارصد تومان آنوقت رئیس تمیز راخدا میداند! مدعی العمومش راخدا میداند تا کجا می‌رود! حوزه قضائیش راخدا میداند بنده مکرر دردوره پنجم اظهار کردم که باید مجلس وضع قانونی بکند که مملکت را دعوت بقناعت واقتصاد بکند، هی میائیم لایحه از مجلس میگذرانیم ودعوت می‌کنیم مردم را باین چیزها. ما ایرانیها هم که خیلی نظرمان بلند است وهمیشه آفتاب راملاحظه می‌کنیم. بلند پروازی می‌کنیم بحقوق زیادممکن نیست شما بتوانید اصلاح عدلیه بکنید. این یک خیالی است که شما کرده‌اید وبنده نمیدانم جائی که شما شکست می‌خورید همین جا است که یک حقوق گزافی راملاحظه کرده‌اید. ویک باربزرگی بمملکت تحمیل خواهید کرد که ما نمی‌توانیم زیربار این تحمیل برویم زیرا وزارت خانه‌های دیگر هم بما فشار می‌آورند وبالاخره من این سابقه را از
شما قبول نمی‌کنم ورأی هم نخواهم داد. حقوق رایکمرتبه از شصت تومان بیاوریم وسیصد تومان کنیم. بهیچوجه این مملکت تا ب مقاومت ندارند. همین آقای شیروانی که این سفر رفته بود بقزوین می‌گفت که روزی بیست نفر ازگرسنگی می‌میرند. یک ملتی که حالت زندگانی وحالت اجتماعی او این است ما نمی‌توانیم بقضات خودمان اینطور حقوق بدهیم. بنده عرض می‌کنیم مجازات است که جلوی اینها را می‌گیرد نه پول زیاد. این یک اصلی بود که ازروی مخالفت نبود بلکه یک راهی بود که شما عرض کردم وشما را هم میدانم که هیچ غرضی ندارید بلکه می‌خواهید اصلاح کنید وکلماتی که ازروی حقیقت باشد به شما اثر می‌کند بنابراین بیائید وازاین فکر صرف نظرکنید. زندگانی اروپائی را که شما دیده‌اید آن وضع زندگانی درمملکت ما بخرج نمی‌رود. ما به پرقضات فرانسه والله نمی‌توانیم بپریم. اشتباه نکنید. اقایانی که رفته‌اید به لب آن سن ورن وبرگشته‌اید ومیخواهید زندگانی آنها رابکنید ما با این وضع اقتصادی که داریم نمی‌توانیم این پیشنهادات رابپذیریم. گرچه بنده هرچه التماس می‌کنم بشما اثرنمیکند تا این که خودتان بزمین بخورید. وبدانید که این بودجه مملکت مارا نابود می‌کند. بنده مکررعرض کرده‌ام دوایراد بنده دراین لایحه دارم که رأی نخواهم داد یکی آن پیشنهادی است که آقای یاسائی وبعضی ازآقایان نمایندگان کردند وآنچه رااکثریت بمن بگوید نمی‌فهمی قبول نمی‌کنم اکثریت بگوید کورشو کور می‌شوم اما بگویند نفهم من می‌فهمم. این ماده شصت وپنج برخلاف آن پیشنهادی است که کرده‌اند مگراینکه آن پیشنهاد برگردد وخوددولت پیشنهاد کند ویک ترتیبی باشد که راه قانونی داشته باشد ما نمی‌توانیم دراصلاح کردن یکی ازادارات خودمان نظامات رازیرپا بگذاریم. بنده عبارت ماده را بعرض میرسانم حکومت آن باآقایان است:
ماده ۶۵- درقانون بودجه هیچ طرحی راکه مستلزم ازدیاد مقرری یا مدد معاش یا وظیفه باشد بعنوان ماده الحاقیه یابعنوان اصلاح نمی‌توان پیشنهاد کرد وهمچنین است طرحی که خواه مستلزم احداث تأسیسات یا شغل یا وظائف بوده خواه باعث توسعه هریک ازاین سه فقره خارج ازحدود قوانین جاریه باشد – اینپیشنهادی که آقای یاسائی کردند کخالف صریح اینماده است مثل پیشنهادی که یک نفر ازآقایان درلایحه معارف کرد که نمیدانم چه نظری داشت وبنده نمیدانم که این پیشنهاد بنفع وزارت عدلیه تمام می‌شود یا نه؟ ماکه رأی دادیم باصلاح عدلیه وقائل شدیم باینکه عدلیه باید اصلاح شود مسلما تماما باشما همراهیم وبودجه آنرا بشما خواهیم داد ولی کاری که ما می‌خواهیم بکنیم بنده عرض می‌کنم نباید صریح ماده راکه می‌گوید (مستلزم ازدیاید) زیرپا بگذاریم وشاید خودتان هم ازاکثریت بترسید وتصدیق نکنید ولی بالاخره بنده میدانم که این پیشنهاد برخلاف صریح نظامنامه است وبنده جدا مخالف هستم واین لایحه بهمین جهت مخدوش است ونمیشود دران رأی داد مسئله دیگراین است آقای زعیم پیشنهاد کردند ودراینجا معین گردید ازپنجاه تومان الی چهارصد تومان حقوق بدهید بنده به این هم معتقد نیستم ودراینجا ثابت می‌کنم که دست شما را هم می‌بندد وبمجرد اینکه ازمجلس گذشت دیگر شما نمی‌توانید کسی را بیاورید. زیرا طمع نمی‌گذارد ومی گوید آقا شما چهارصد تومان برای من ازمجلس گذراندید حالابیا یم صدو پنجاه تومان بگیرم؟ اینه م یکی از چیزهائی است که کارشما رافلج می‌کند ونمی‌توانید کاریازبیش ببرید وبالاخره این قانون دارای دو ماده واین دوجزء است که هم بضررمملکت وهم بضرراصلاحات عدلیه تمام می‌شود این است که بنده مخالفم ورأی هم نخواهم داد.
رئیس- آقای وزیر عدلیه
وزیرعدلیه- عرض می‌کنم مذاکراتی که ازابتدای پیش امد اخیر راجع باین لایحه ومخالفتهائی که آقا اظهار کرده‌اند از نقطه نظر اختلاف سلیقه دربعضی قسمتها بوده است ولی واقعا موافق با این فکر بوده وهستند که عدلیه باید اصلاح شود بنده این قسمت را کاملا تصدیق دارم که چه درکمیسیون بودجه وچه درمجلس هم همینطور عمل کرده‌اند ولیکن خوب. یک اختلاف سلیقه مابین بنده وایشان هست ک هبنده هم ناچارم مطابق سلیقه خودم رفتار کنم اینهم یگ چیزی هست که بنده یا هرکس دیگر تاوقتی که درسر یک کاری هست باید این حق رابهش داد اساسا عدلیه خراب است، واگر تصورشود خراب نیست بنده صاف وساده عرض می‌کنم عدلیه خراب است ونمیخواهم بگویم تمام عیب درقضاتش است. خیر. درطرز تشکیلات دراصول محاکمات. درطرز استخدام. درقوانینی که ما بایستی داشته باشیم وهنوزنداریم. وبالاخره دربدی اشخاصی که خوب کارنکرده‌اند اینها همه ضمیمه شده واین نواقص پیدا شده است حالا بایدهمه اینها رادرست کرد تشریفات محاکمه راهمانطورکه فرمودند باید یکی از علل دلتنگی مردم دانست که خیلی پیچ وخمش زیاد است وخیلی مدت لازم دارد. البته هرکس ک هیک کاری دارد اول چیزی راکه درنظر می‌گیرد این است که حقش زود معلوم شود وبدستش داده شود وازبرای پانصد تومان هزارتومان خرج ومدتها معطلی برایش پیدا نشود وانوقت یک تشریفات زیادی بقول آقای اقا سید یعقوب پیش آمده است که طبعا این منظور راتأمین نیمکند. این صحیح است وبنده هم سعی کرده‌ام که تادرجه که مقدور هست وتا اندازه که ممکن است ودنیا پسند است وسائل تسریع محاکمات رافراهم کند والبته تصدیق هم یمفرمائید که ما نمی‌توانیم بکلی این تشریفات رابرداریم همانطور که فرمودید ما یعنی مردم وعامه یک سابقه ذهنی بآن دوره ک هیکنفر می‌فرستاد وطرفین رامی اورد روی سکو دم دارالحکومه ومی گفت خوب ازاین قدرش توصرف نظرکن واینقدر هو توبده- والبته این قضیه درنظر مردم هست واقعا این شخص هم دعوا می‌برند وقطع می‌کرد ولی ما نمی‌توانیم این ترتیبرا قبول کنیم ونمی‌توانیم یکنفر رامعین کنیم وباهمین اصول خودمانی مسائل راباسرعت تمام کنیم همانطور ک هبنده کلمه دنیا پسند عرض کردم ازروی یک اصلی می‌خواهم کاربکنم که بااینکه می‌خواهم هرقدر که ممکن است کاراسهل کنم وارزویم این است معهذا می‌خواهم یک عدلیه دنیا پسندی درست کنم نه عدلیه خودمانی پسند. بنابراین این مراحل باید باشد استیناف وتمیز راباید قائل شد. ناچار انوقت محاکمه هم باید طول بکشد منتهی ازطرف دیگر بنده سعی کردم که چرخها حتی المقدور کمتروساده تر باشد وتندتر بچرخد ومحاکمات هم زودتر ختم بشود وامیدوار هستم درهمان اوایل آزمایش این مسئله ثابت واحساس شود که درعمل این نتایج رافوری داشته باشد ولی از طرف دیگر نه بنده و نه شما هیچکدام نمی‌توانیم معتقد باشیم که بیائیم کلیه این تشریفات رابرداریم. البته این هم یکی ازنواقص است وباید رفع انراهم کرد وکار راندتر کرد ولی منکر لزومش هم بقدر کفایت نمی‌شود شد- البته استیناف یاسایر محاکم لازم است ولی باید جریان چرخهایش راتندتر کرد که مانداریم واز برای پیشرفت کار وسر عت وجریان امورقضائی وجود انها لازم است وباید این قوانین تهیه شود که هم امور ازروی یک ترتیب وروش معینی باشد هم تکلیف اشخاص معین باشد وهم بایدحتی الامکان سعی کرد که دعوی پیش نیاید وبواسطه وجود این قوانین دعاوی کمتر شود یا اگر تولید شد تشخیص ازبرای قاضی خیلی سهل باشد. (نمایندگان- صحیح است) مثلا وقتی که بنده لایحه ثبت اسناد را اوردم بمجلس واقایان هم کمک کردید وگذشت واملاک ثبت شد قطع داشته باشید یک مقدار زیادی ازدعاوی ازبین می‌رود
وخود همین خیلی مؤثر است. یااگر هم فرضا یک اختلافات ویک دعاوی پیدا شد تشخیص آن خیلی آسان وسهل است. یامثلا وقتی یک کاری کردیم که ثبت اسناد (البته ثبت اسناد غیر ازثبت املاک است) یک ترتیبی شد که برای مردم خرج نداشت واسنادشان ثبت شد دعاوی خیلی کم می‌شود اگرهم شد قاضی بسهولت تشخیص می‌دهد ودیگرکلاه برداری نمی‌شود بعلاوه همین مسئله باعث خواهد شدکه مردم بدانند که فایده نداردو نمی‌توانند ازراه کلاه برداری زندگی کنند واگررفتند بعدلیه آنجا حق بالاخره بحق دارد داده خواهد شد نه اینکه امیدشان این باشد که وقتی خواستند حق یک آدمی را از بین ببرند باکمال امیدواری بگویند برو عدلیه! البته میدانید خود این کار درجامعه چه تأثیری می‌کند. (نمایندگان –صحیحاست) البته اینها مسائلی است که همه اش باید بمرور اصلاح شود ومقصودم هم ازمرور چهارسال دیگرنیست خیر. لایحه ثبت اسناد را خیلی زودخواهم غاورد. لایحه مروز وزمان راخیلی زودخواهم آورد. بعدباید فکری ازبرای قانون مدنی کرد دراین مملکت. البته آقایان محترم دراین قسمتها همراهی می‌کنند. کمک می‌کنند اینها که درست شد درضمن این راهم باید در نظرداشت که وجود قاضی خوب وادمی که بتواند خوب تشخیص دعاوی رابدهد کفایت هم د اشته باشد دیانت وامانت هم دا شته باشد خیلی اهمیت دارد وهرقدرشما زحمت بکشید در تدوین قوانین وبهترین قوانین دنیا بردارید وروی کاغذ بیاورید ماده وبنده وفصل واینها درست کنید باوجود همه اینها وقتی این رادادید دست یکنفر ادمی که یا بواسطه عدم کفایت ولیاقت نتوانست بفهمد ودرست تطبیق برموارد بکند بااینکه واقعا فهمید ونکرد. عیب ونقص آنوقتی است که قاضی فهیمده ودانسته بخواهد کاربدوغلطی بکند. اگر قانون رافهمید. قاعده رافهمید ولیکن خواست ازروی غرض خراب کاری بکند بدترین وضعیات رابرای مملکت ایجاد می‌کند. دراین صورت اگرشما بهترین قواعد وقوانین راوضع کنید فایداه ندارد. پس آن اشخاصی که باید انجا بنشینند ومطابق حقو قانون یک دعاوی راقطع وفصل کنند اینها وجودشان مهم است ونمیشود گفت ادمش هرکه می‌خواهد باشد قانون درست باشد. خیر. البته بدی وخوبی هم در اشخاص خیلی مؤثر است وباید سعی کرد واشخاصی راآوردسرکار که بی غرضانه کارکنند برای این مملکت. حالا ممکن است بفرمائید که مملکت فقیر است. مردم چیزی ندارند. بنده هم کاملا تصدیق دارم منکرنمیشود شد ولی چه بایدبکنیم که از این حال بیرون بیاید البته باید امنیت قضائی رادرمملکت ایجاد کنیم باید مردم را مستظهرکرد که اگرسرمایه پیدا کنند، اگر پس اندازی بکنند، اگر ازخرج روزانه شان کاسته ویک پو. لی کنارگذاشتند. این سرمایه وپول ازبرای خود وخانواده واولادشان باقی می‌ماند (صحیح است) انوقت می‌توان زندگان امروز دنیا زاتشویق کرد یعنی کاری کرد که مردم بخیال این بیفتند که سرمایه شان رازیاد کنند. همه کارکنند. همه امیدوار باشند. همه مطمئن باشند. اهمیت هم داشته باشند تا رفته رفته مملکت غنی شود. اما از برای اینکه مقدمات این امر فراهم شود باید یک اشخاصی رابیاورند که معلومات داشته باشند وازروی انصاف وحق احقاق حقوق مردم رابکنند واینها هم البته بااین حقوقهای کم نمی ایند ومیروند جاهائی که بیشتر حقوق بهشان بدهند. این نکته راهم درنظر بگیرید که یک کسی راکه برای اینکار می‌خواهید باید فکرش راحت باشد وحاضر برای کارباشد وبی غرضانه کاربکند وهردفعه سر هرقضیه بواسطه احتیاج محسوس وبدبختی خودش طوری نشود که
هر تکلیفی بهش بکنند قبول بکند. البته باید زندگانیش تأمین بشود. اما بنده هیچ عرض کردم که صرف پول زیاد دادن تولید امانت می‌کند؟ خیر. بنده عرض کردم ک هشما باید ادم امین بیاورید سعی کنید زندگانی او راهم تأمین کنید آنوقت اگر این چنین شخصی تقصیر کرد مجازات شدیدش هم بکنید. بنده کاملا با ناطق محترم موافق هستم که درقضیه مجازات تابحال دقتی نشده است نه این است که قاضی رامحاکمه نکرده‌اند. چرا. گاه گاهی هم عنوان محاکمه پیشامده است ولی چه محاکمه؟ محاکمه که همدیگر راقضاوت کرده‌اند (صحیح است) نان بهم قرض داده‌اند ونتیجه این شده است که هیچوقت کسی واقعا بیک قاضی بد وسخت بمجازات نرسید ه است (صحیح است) بنده برای این کارسعی کرده‌ام که درای نتشکیلات یک محکمه انتظامی باشد که کارش منحصرا رسیدگی بشکایات ازقضات باشد ویک اشخاصی هم دران محکمه باشند که درتحت هیچگونه تأثیری واقع نشوند. البته بنده بآن اندازه که وضعیت این ممکلت اجازه میداده است. سعی کرده‌ام وفکرکرده‌ام اشخاصی پیداکنیم که این چرخ اربترتیب خوبی بکاربیندازیم. ولی هیچوقت بنده نه عملی میدانم ونه انصاف میدانم که شما بیائید یک اشخاصی رابایک حقوق کمی سر کاربیاورید وتوقع اینرا هم داشته باشید که ان اشخاص درست کار کنند ولو مجازات سخت هم درموقعش بدهید بعقیده بنده نتیجه نخواهیدبرد. این اختلاف سلیقه است. وبنده تصور می‌کنم که رویهمرفته درزندگانی یک قدری هم انسان بایدمعتقد باین اصل باشد که ممکن است اشتباه کند، این راتنها بند هنباید معتقد باشم آقایان هم البته ممکن است اشتباه کنند بنابراین اگریکنفر یک عقیده بنظرش رسید نباید تصور بکند که هرکسی که برخلاف آن عقیده است یا یک آدمی است که هیچ نمی‌فهمد یا غرض دارد. بنده تشخیصم این است آقایانی که بااین تشخیص موافق نیستند باید یک قدری حوصله کنند. رویه سابق راامتحان کردید. قاضی با حقوق کم کارمیکرد وچرخ هم می‌چرخید ولی نتیجه اش آنطور بودکه دیدید. حالا یک کسی آمده واین کفراداری رادارد می‌کند ومی گوید وضعیت سابق بدبود. خوب. شما یک وضعیت خوبی نداشتید که بگوئید ای وای، چه حیف شد، ازدستمام رفت. هنر می‌خواهد که بنده بان بدی بسازم، این هنر ازبنده ساخته نیست پس هرجوری که بنده بسازم قطعا هرمنصفی تصدیق خواهد کرد که بهتر ازاول است. باید بگذارید که من این چرخ رابکاربیندازم، تجربه کنم وبفرمایش آقای مدرس آن آزمایش راکه معین فرمودند ببینم آزمایش چه نشان می‌دهد. واقعا راستی راستی این بهتراست؟ کارمردم رازودتر وبهترقطع وفصل می‌کند، ماچه می‌خواهیم؟ ما که بامردم ومملکت دشمنی نداریم عجالتا اگریک اختلاف سلیقه داریم یک روزی معلوم می‌شود که اینطوراست بنده یقین دارم ومطمئنم اگراگریکقدری حوصله کنید، اعتراض نکنید خودتان خواهید گفت که خیلی خوب شده وخوشوقت هستیم که برخلاف تشخیص ما یک نفر ایستادگی کرد وموفق شد. اگرتجربه کردیم عمل کردیم ودیدید خیر درعمل آن فکر وآن نتیجه راکه صاحب فکرازش منتظربود نگرفتید بالاخره بنده هم یک ادمی بودم وتمام سعی خودم را کردم ویک اشتباهی کردم اینرانباید دلیل براعدام آن آدم قراردادولی بالاخره یک قدری حوصله بعقیده بنده شرط اول پیشرفت کاراست وباید یک قدری حوصله نمائید که این تشکیلات با این حقوق زیاد که می‌خواهیم بدهیم چه نتیجه خواهد داد. اگرنتیجه داد وخوب شد شما خواهید گفت که خیلی خوب شد ولی اول ما حرفش
رانشنیدیم. واگرخوب نشد انوقت بند ه باکمال گردن کجی می ایم اینجا ونه اقایان عرض می‌کنم حق با شما بود، شما درست فهمیدید وبنده ملتفت نشده بودم
جمعی ازنمایندگان- مذاکرات کافی است
فیروز ابادی- باکفایت مذاکرات مخالفم
رئیس- فرمودید مذاکرات کافی است
بعضی ازنمایندگان- بلی
وزیرعدلیه- درماده سوم این لایحه نوشته شده است: اعتبار ۱۳۰۶ ومبلغ آن معین نشده است (اعتبار ۱۳۰۶) ششصد وهشتاد هزارتومان بوده است وچون درآنموقع بنده فراموش کردم که جزء ماده نوشته شود استدعا می‌کنم ازآقایان که موافقت فرمایند که بطور ماده الحاقیه نوشته شود که مقصود ازاعتبارات درماده سوم ششصد وهشتاد هزارتومان است
رئیس- ماده الحاقیه که باید رأی گرفته شود قرائت می‌شود (بشرح ذیل قرائت شد)
مقصود ازاعتبارات مذکوره درماد ه سوم مبلغ ششصد وهشتاد هزارتومان است.
رئیس- مخالفی ندارد؟ (گفته شد. خیر)
رئیس- آقای مخبر کمیسیون هم قبول می‌کنند؟
مخبر- بلی. مقصود همین بوده است. اگرتصریح هم بشود ضررندارد
رئیس- رأی گرفته می‌شود به این ماده که ماده هشتم است اقایان موافقین قیام فرمایند (اکثر قیام نمودند)
رئیس- تصویب شد. رأی می‌گیریم به خبر کمیسیون بودجه که مشتمل برهشت ماده است آقایان موافقین اوراق سفید می‌دهند
(اخذ آراء بعمل آمده هفتادو هشت ورقه سفید تعداد شد)
اسامی رأی دهندگان آقایان: وکیلی طباطبائی- فهیمی – امام جمعه شیراز- لیقوانی- اسکندرخان مقدم- ابراهیمی – مهدوی- معظمی- غلامحسین میرزا- آقا علی زارع – میرزا عبدالله خان وثوق- فرمند- وزیری- مفتی- روحی- حیدری- افشار- سید کاظم یزدی- حاج میرزا حبیب الله امین – سهراب خان ساکینیان – دکتررفیع – امین – ارباب کیخسرو- محمود رضا- خواجوی- کی استوان- احتشام زاده- ملک مدنی- دادگر- دشتی- شیروانی- آوانس خان مساعد- میرزا حسن ایت الله زاده- دکترسنگ- میرزا سید علی- ثقه الاسلامی بروجردی- اعتبار- میرزا عبدالباقی- حاج آقا رضا رفیع- ملک ایرج پورتیمور- اسفندیاری- دولتشاهی- نظام مافی- طبا طبائی دیبا- شریعت زاده – شیخ الاسلام ملایری- ثقه الاسلامی- امام جمعه اهر –یاسائی- امیرتیمور کلالی- صالحی- اعظمی- نگهبان- زوار- ثابت- فرشی- حائریزاده- ملک آرائی- میرممتاز- جوانشیر- عراقی- اسکندری- جهانشاهی- ذوالقدر- حقنویس- میرزاابراهیم خان قوام – سید جواد محقق مخبرفرهمند- امیر حسینخان – دکتر لقمان- بنی سلیمان- نجومی- طاهری- افخمی- عباس میرزا – مرتضی قلیخان بیات- جلائی- دیوان بیگی- نظامی-
رئیس- عده حضار ۹۹ با۸۷ رأیتصویب شد
بعضی ازنمایندگان- تنفس
رئیس- تنفس داده می‌شود ولی درموقع تنفس شعبه‌ها باید تشکیل شوند وهیئت رئیسه خودشان رامعین کنند واعضائی برای کمیسیونهای مرخصی ومبتکرات معین بفرمایند
(دراینموقع جلسه برای تنفس تعطیل وبفاصله نیمساعت مجددا تشکیل گردید)
رئیس- آقایان برای تعیین اعضا کمیسیونها حاضر هستند یاخیر؟
یاسائی- توافق نظری حاصل نشده است اگربماند برای جلسه بعد بهتر است
بعضی ازنمایند گان – صحیح است
رئیس- راجع بدستور سه فقره پیشنهاد رسیده است اول خبر کمیسیون بودجه راجع باضافه اعتبارات وزارت معارف. ثانیا خبرکمیسیون بودجه راجع به سردار رشید کردستانی. دیگرخبر کمیسیون بودجه راجع به اضافه اعتبار وزارت داخله ولی این یکی هنوز خبرش نرسیده است
معادن وزارت معارف- لایحه معارف را استدعا می‌کنم مقدم بفرمایند
بعضی ازنمایندگان- صحیح است
رئیس- لایحه راجع باضافه اعتبارات وزارت معارف قرائت می‌شود (بشرح آتی خوانده شد)
نظرباینکه دولت موفق نگریدد بودجه‌ای تفصیلی ۱۳۰۵ رازودتر ازماه هفتم سنه مزبور قبل ازخاتمه سال بتصویب برسد مجلس شورای ملی برطبق پیشنهاد کمیسیون بودجه بقیه بودجه ۱۳۰۵ رابطور چهار دوازدهم تصویب ومقرر گردید وزارت خانه‌ها تأسیسات جدیده وتعهداتیکه در۱۳۰۵ نموده‌اند بطور لایحه اضافی تقدیم نمایند
کمیسیون بودجه ازنقطه نظر سرعت عمل تصمیم گرفته است که بودجه‌ها ولوایح اضافی هریک ازوزارتخانه‌ها که درکمیسیون خاتمه می‌یابد بتدریج برای تصویب تقدیم مجلس شورای ملی نماید ونیزکمیسیون رأی داده است هریک ازمؤسساتی که در ۱۳۰۵ برطبق یک تعهداتی تأسیس شده درضمن بودجه همین سال منظور وهرمؤسسه که هنوز تأسیس نشده است پس ازتصویب مجلس شورای ملی ازاول ۱۳۰۶ تأسیس وخرج ان ازبابت بودجه ۱۳۰۶ پرداخت شود
اینک اضافات بودجه وزارت معارف راکه درچند جلسه کمیسیون مورد شور ودقت واقع گردیده بادرنظر گرفتن نکته فوق برای تصویب تقدیم مجلس شورای ملی می‌نماید
ماده ۱- وزارت مالیه مجازاست بودجه اضافه ۱۳۰۵ وزارت معارف راکه مبلغ آن بالغ بربیست وهشت هزار وپانصد ونود وسه تومان می‌باشد برطبق صورت ضمیمه پرداخت نماید
ماده دوم- مجلس شورای ملی مبلغ ۱۴۲۵۹ تومان تتمه اعتبار ۱۳۰۴ وزارت معارف راکه در بودجه ۱۳۰۵ درحدود پرداختی اسفند ۱۳۰۴ پرداخت شده تصویب می‌نماید
رئیس- مذاکرات راجع به کلیات است. آقای فیروز ابادی
فیروز آبادی- عرض کنم که امروز نمدانستیم این لایحه مطرح می‌شود. شاید آقایان نمایندگان هم نمی‌دانستند که مطرح می‌شود. مطالعه نشده است اگرهم شده است سابق بوده وازنظرها محو شده است. اگر اجازه بدهند درجلسه بعد مطرح شود بهتر است
رئیس- آقای یاسائی
یاسائی- غالب آقایان متذکر هستند که یک تعهداتی آقایان وزراء وهیئت دولت کرده‌اند ویک خرجهائی راجع ببودجه ۱۳۰۵ کرده‌اند ویک مؤسسات معارفی درولایات ایجاد شده ومحتاج به یک تصویب مجلس است وعجالتا هم یک چیزی حاضرنیست که دردستور بگذاریم بنابراین بیمورد نیست که جزء دستور شود وآقایان هم حالا مطالعه می‌فرمایند
بعضی ازنمایندگان- صحیح است
رئیس- آقای دادگر
دادگر- موافقم
رئیس- آقای بامداد
بامداد- موافقم
رئیس- آقای آقا سید یعقوب
آقا سید یعقوب- مخالفت من دراینجا با اصل لایحه نیست ولی یک چیزی درمقدمه آقای شیروانی مرقوم داشته‌اند (گرچه خودشان مخبرکمیسیون بودجه هستند) نوشته‌اند که موفق نشدیم بودجه ۱۳۰۶ رابیاوریم. دراینجا تقصیر ازکمیسیون نبوده بلکه تقصیر ازدولت بوده است برا ی اینکه ما یک قانونی گذراندیم که قانون تشکیلات وزارتخانه‌ها به مجلس بیاید، دولت نیاورده است وبودجه‌ها راعقب انداخته است درصورتیکه هرروز کمیسیون تشکیل بوده ودولت را تعقیب میکرده است که لایحه تشکیلاتش رابیاورد، لوایحش رابیاورد ونیاورده است. ولیاینجا آقای شیروانی مرقوم فرموده‌اند که کمیسیون بودجه موفق نشد. کمیسیون بودجه موفق شد. دولت نمی اید، تشکیلاتش رانمی اورد چکارکنیم؟ اکثریت هم پشت سردولت راگرفته هرچه داد می‌زنیم که بودجه بایدبگذرد ومملکت از بی تکلیفی خارج شود فایده ندارد وقتی دولت یک لایحه دارد فورا یکی دوسه نفر ازوزراء می ایند اینجا وقتی که گذشت میروند توی وزارت خانه‌هاشان می‌نشینند. بنده سؤال کردم بمجلس می‌گویم. آقایان اکثریت بدولت فشار بیاورید که این کارهائی که درمجلس دارید چراعقب کارهاتان نمی ائید چراقانون تشکیلات را نمی اورید؟ ما نباید کاسه ازآش گرمتر باشیم. این است که چون درمقدمه ان لایحه آقای شیروانی آنطور بیان کرده‌اند باید خودشان هم دفاع کنند از کمیسیون بودجه الان هم این را که عرض می‌کنم ابدا گوش نمی‌دهند که ببینند ماچه دردی داریم چراقانون تشکیلات را نمی اورند؟ الان ده روز ازموعد قانونی منقضی شده است نمی اوردند از بس گوش فراخ است گوش نمی‌دهند بحرفهای ما.
رئیس- آقای عمادی
عمادی- عرض کنم بنده مخالفتم فقط ازنقطه نظراین بود ..
یکنفراز نمایندگان- مخالفید بعد از یک موافق
مخبر- با اینکه آقای اقا سید یعقوب خودشان عضو کمیسیونه ستند ومدتی است این خبر هم منتشر شده والبته مطالعه کرده‌اند یک کلمه رابه بنده نسبت دادند ک هابدا ازقلم بنده بیرون نیامده. استدعا می‌کنم مراجعه بفرمایند به خبروبیجهت نسبت بیک مأموری که ازطرف خودشان معین شده چیزی نفر مایند. بنده مخصوصا نوشتم که دولت موفق نشده است لوایح رابیاورد والا کمیسیون درنهایت جدیت کار کرد هاست دولت هم نه اینکه تکاهل کرده بلکه موفق نشده است بودجه راتکمیل کند که ما عوض اینکه لایحه اضافات رابمجلس بیاوریم لایحه اساسی مملکت رابیاوریم وامسال ما درحقیقت دربودجه می اوریم بمجلس یکی اضافاتی است ازبابت ۱۳۰۵ که یک تعهداتی دولت کرده است والان کمیسیون بودجه درنهایت سرعت دارد کارمیکند هردو راهم دارد تهیه می‌کند واعتراض آقا گمان می‌کنم موردنداشت
جمعی ازنمایندگان – مذاکرات کافی است)
رئیس- رأی می‌گیریم بشور درمواد آقایانی که موافقند درمواد شور شود قیام بفرمایند (اغلب قیام نمودند)
رئیس- تصویب شد. ماده اول قرائت می‌شود
(باین مضمون قرائت شد)
وزارت مالیه مجاز است بودجه اضافی ۱۳۰۵ وزارت معارف راکه مبلغ آن بربیست وهشت هزار وپانصد ونود وسه تومان می‌باشد برطبق صورت ضمیمه پرداخت نماید
رئیس- آقای رفیع
حاج آقا رضا (رفیع) – بنده یک تذکری دارم بوزارت معارف ک هبعنوان مخالفت تذکر خودم را عرض می‌کنم: دراین مسافرت بلرستان بالاخره وقتی بخرم آباد رسیدیم مدارس آنجارا خواستیم ملاحظه کنیم ازطرف اعلیحضرت پهلوی رئیس دفترشاهنشاهی مأمور شد برود درمدرسه شاگردان راامتحان کند عوض اینکهشاگردها راامتحان کند معلمین راامتحان کرد. روزنامه اقدام راگذاشتند پیش معلم بخواندخود معلم نتوانست بخواند سرمقاله اش رادادند بخواند نتوانست بخواند. بنده خواستم تذکر بدهم ایشان که ازاین پولهائی که می‌آورند وبرای مدارس تصویب می‌شود مخصوصا یک توجهی ودقتی هم بفرمایند که درولایات مخصوصا دران صضفحات لازم است معلم خوب بفرستند که بتوانند شاگردان راتعلیم کنند. این تذکر رابنده لازم می‌دانستم
معاون وزارت معارف- این تذکری راکه نماینده محترم فرمودند البته یک تذکر بموقعی بوده است وباید هم همینطور بشود. وزارت معارف هم همین نظررا دارد وبرهمه چیز تهیه معلمین خوب را مقدم میداند وباید بدوا بتهیه معلم اقدام کند بعد شروع بتشکیلات مدارس کند بهرحال درخرم اباد هم بیشتر توجه خواهد شد برای اینکه اقدامات معارفی درآنجا یک امر جدیدی است که دارد شروع می‌شود. درقسمتهای مختلفه مملکت اگر ملاحظه بفرمائید می‌بینید که وضعیت معارف خیلی رو به بهبودی است وترقیات عمده دارد می‌کند واین امیدواری هست که ترقیاتی که درنظر گرفته شده درانجا هم وسائلش فراهم شود
رئیس- آقای مهدوی
مهدوی- عرض بنده گفته شد
رئیس- آقایکازرونی
کازرونی- عرایضی راکه بنده یمخواهم بکنم هیچ مربوط بدولت نیست متوجه بمجلس مقدس است ونمایندگان محترم. مایک وظایفی داریم که مکلف هستیم آن وظایف راانجام بدهیم وآن نظر کردن دربودجه مملکت واقلام بودجه است. تصدیق بفرمائید ازبعد ازاواسط دوره چهارم بضمیمه دوره پنجم بتمامه تا هذا الساعه ما چشممان بودجه ندیده، چهار دیواربوده، پنج دیوار بوده، شش دیوار بوده، همینطور تصویب کرده‌ایم اما ما نباید پیش وجدان خودمان یک حکمیتی داشته باشیم؟ اگراینطور است ماباید یک روز متشکل بشویم ویک اختیاراتی هم بوزارت خانه‌ها بدهیم خودمان برویم راجت باشیم البته وزارت خانهه ا بهتر اینطور میدانند که تقلیل دخالت درکارهای خودشان کرده باشند این بهترنیست ؟البته بهتر است. یک اختیاراتی ازمجلس می‌گیرند میروند ازروی آن اختیارات هرطور خودشان صلاح ومقتضی بدانند می‌کنند. من نمی‌گویم آنهابد می‌کنند، شاید هم خوب کردند شاید هم بدکردند ولیکن م ایک وظایفی داریم باید انجام بدهیم. ما نباید چشممان بودجه ببیند ؟مانباید دراقلام بودجه نظری داشته باشیم؟ کم کم برگردیم بدوره چهارم بدوره پنجم از روی دوره چهارم ازروی دوره پنجم ازروی سوابق راستی راستی این ترتیب ترتیب خوبی نیست. یک تصمیمی بگیرد یک تکلیفی برای آتیه خودما نمعین نمائیدم اگرحقیقتا ما وکیل درتو کیلیم حق قانون گذاری به کمیسیونها بدهید حق نوشتن بودجه وگرفتن وخرج کردن راهم بطورکلی (اگر هم می‌بینید چهاردیوار کم است پنج دیوارش کنید) بوزارتخانه‌ها بدهید خودتان تعطیل کنید کفایت می‌کند درهرصورت بنده ازاین نقطه نظر مخالف هستم ومیدانم باین رویه که داریم پیش می‌رویم دراین دوره
هم ما چشممان بودجه تفصیلی رانخواهد دید
مخبر- برای اینکه آن جمله اولاظهارات نماینده محترم سابقه نشود بنده مجبورم یک تذکری بدهم که نظامنامه ممنوع کرده است اعتراض وکیل رابوکیل. البته خودشان هم تصدیق می‌فرمایند که این یک فلسفه هائی داشته است که وکلا حق اعتراض بهمدیگر درعملیات خودشان ندارند واما راجع ببودجه که فرمودند البته این نکته خیلی صحیحیاست ک هبالاخره بودجه مملکتی ماوقتی صورت بودجه اساسی وقانونی بخودش می‌گیرد که مفصلا ازتصویب مجلس گذشته باشد لیکن رویهمرفته اگر وضعیات مملکت وسوابقی راکه بوده است درنظر بگیرند همانطور که فرمودند ازاواسط دوره چهارم تاحالا نه انقدر ایراد بدولتها وارداست وهیچ ایرادی هم بمجلس واردنیست. دوره چهارم تصدیق بفرمائید که فقط نوانست بودجه را بطور چهاردیواری ازمجلس بگذراند وتا قبل ازان چهار دیواریش هم ازمجلس نگذشته بود. دوره پنجم توانست یک بودجه درکمیسیون بودجه مفصل بنویسد وبطور خلاصه ازتصویب مجلس شورای ملی بگذراند دوره ششم هم مخصوصا کمیسیون بودجه درنظر گرفت که بالاخره بودجه تفصیلی راحتما بمجلس بیاورد. درعین حال کمیسیون فعلی متوجه یک سلسله اصلاحات وهمینطور بودجه تشکیلات مملکتی هست ما اگربخواهیم همان بودجه هائی را که دولت نوشته است واورده است بکمیسیون بایک رأی درآنجا بگذرانیم وبیاوریم بمجلس تصورنیمکنم چیزی برمعلوما ت آقایان اضافه شود باآن اصلاحاتی که درنظر دارند ما بتوانیم اجرانمائیم کمیسیون بودجه درنهایت جدیت وسرعت عمل مشغول رسیدگی بجزء بجزء تشکیلات وزارت خانه‌ها است. مثلا حساب اوراق تا امروز سابقه نداشته است که بمجلس بیاید نه بودجه اش ونه حسابش. کمیسیون بودجه سه ماه است که مشغول رسیدگی بحساب گذشته ارزاق است ودرتهیه یک تشکیلات مناسبی برای آن می‌باشد والبته تصدیق میفرمائید که کمیسیون بودجه ازهمین مجلس وبا رأی همین آقایان انتخاب شده است وکسانی هم هستند که همان علاقه راکه آقای کازرونی دارند که یک بودجه خوبی تهیه شود وبمجلس بیاید آنها هم دارند اما یک نکته دیگری راهم می‌خواستم به آقای کازرونی عرض کنم که اگررویه راما اتخاذ کنیم ونسبت به لوایحی که دارای یک ماده یا چند ماده است چند جلسه مجلس رابخواهیم معطل کنیم وپیشنهادات روی انها بکنیم وبالاخره بقدری کش بدهیم وطول بدهیم تا عمر مجلس تمام شود بنده معتقدم که موفق نمی‌شویم بودجه تفصیلی را ازمجلس بگذرانیم. کمیسیون بودجه فعلا درنظرگرفته است لوایح اضافی که دولت نسبت به بودجه ۱۳۰۵ تقدیم کرده است آنهارا ازتصویب مجلس شورای ملی بگذراند که یک زمینه اساسی برای تهیه بودجه ۱۳۰۶ بدست بیاید. درست است که دولت عین بودجه ۱۳۰۵ رابجای ۱۳۰۶ تقدیم مجلس کرده است ولی درعین حال هروزارتخانه هم یک تشکیلات اضافی دارد که این تشکیلات وزار تخانه‌ها داده شده وباید ضمیمه بودجه ۱۳۰۵ بشود تااسمش رابتوانیم بگذاریم بودجه ۱۳۰۶ این لوایح اضافی رااگر آقای کازرونی وقتی بفرمایند وقدری شبها بخودشان زحمت بدهند واقلامش رامطالعه کنند میدانند که یک چیزهای لازمی است. کمیسیون بودجه با نهایت دقت ازاضافه حقوق واضافه شغلهای بیجهت جلوگیر کرده وآنچه دروزارتخانه‌ها ازنقطه نظر تشکیلات مملکتی لازم بوده است ازقبیل تأسیسات معارف وتأسیسات فلاحتی واین قبیل تأسیسات مهمه کمیسیون بودجه موافقت کرده است واغلب اضافه حقوقهائی که در جزء بودجه‌ها بوده است آنهارا حذف کرده است که بالاخره بارأی آقای کازرونی ازمجلس بگذرد والبته کمیسیون بودجه تمام همش مصروف براین است که یک بودجه بیاورد بمجلس که مورد ایراد نماینده محترم واقع نشود وتصدیق بفرمائید که هرقدر تصویب این لوایح تأخیر شود بهمان نسبت ماازاین مؤسسات جدیدی که درجزء این لوایح
اضافی است وبنفع مملکت است استفاده نخواهیم کرد
جمعی ازنمایندگان- مذاکرات کافی است
رئیس- رأی گرفته می‌شود بماده اول آقایانیکه موافقند قیام فرمایند (اغلب قیام نمودند)
رئیس- تصویب شد. ماده دوم (بشرح ذیل قرائت شد)
ماده دوم- مجلس شورای ملی مبلغ چهارده هزار ودویست وپنجاه تومان تتمه اعتبارات وزارت معارف راکه درجزو بودجه ۱۳۰۵ درحدود پرداختی اسفند ۱۳۰۴ پرداخت شده تصویب می‌نماید
رئیس- آقای کازرونی
کازرونی- انسان اظهار بی اطلاعی بکند عیب ندارد بنده هیچ اطلاع نداشتم که یک همچولایحه امروز جزو دستور می‌شود واگرهم یکوقت مطالعه کرده باشم سینه‌ام لوح محفوظ نیست که درخاطرم باشد که بغتتا لایحه که وارد مجلس می‌شود بتوانم خودم را عرض کنم
رئیس- آقا. راجع بماده دوم بفرمائید
کازرونی- بله. عرض می‌کنم چهارده هزار تومان درماده دوم نوشته شده وبنده باید رأی بدهم. اگر رأی مثبت بدهم چطور بدهم؟ شاید خلاف صلاح باشد اگررأی منفی بدهم آن هم همینطور تکلیف من دراین جا چه چیزاست؟ همینقدر بنده عرض می‌کنم که باین ترتیب قانون گذراندن راستی راستی ذمه مارا ازآن وظایفی که داریم بری نمی‌کند
مخبر- عرض می‌کنم مخصوصا این ماده یک ماده ایست که باید توضیح داده شود شاید اغلب آقایان درست موضوع راملتفت نباشند درآخر دوره پنجم چهاردوازدهم بودجه اول ۱۳۰۵ را گذرانیدند درحدود پرداختی اسفند هزارو سیصد وچهار وزارت مالیه اینجا یک اشکالی کرده است که مقصود ازپرداختی اسفند هزاروسیصد وچهار همان مبلغی است که دراسفند هزاروسیصد وچهارپرداخته شده است مثلا بیک مستخدمی ده تومان اضافه حقوق دراسفند هزاروسیصد وچهار داده شده مقصود این بوده است که وزارت خانه خواسته است ماهی ده تومان بآن مستخدم درهزاروسیصد وپنج فقط ده تومان ازاول سال تا آخر سال باین مستخدم داده نشود واین ایراد ازنقطه نظر قانون محاسبات عمومی وتشکیلات وزارت مالیه است وصحیح هم هست ولی درعین حال وزارت مالیه قانع شده است وهمان مبلغی راکه مجلس تصویب کرده است پرداخته وگفته است که برای توضیح مسئله مجلس شورای ملی بایدتصویب بکند که این پرداختها قانونی باشد یعنی ازاول ۱۳۰۵ تاآخر برطبق پرداختی اسفند هزاروسیصد وچهار وزارت مالیه چهارده هزارتومان اضافه بربودجه هزاروسیصد وچهار بوزارت معارف پرداخته است بموجب تصویب مجلس شورای ملی هم بوده است منتهی اینجا وزارت مالیه یک اشکالی کرده است که باید مجددا بتصویب مجلس برسد واین یک پول جدید وپرداخت جدیدی نیست یک چیزی است که مجلس تصویب کرده وپرداخت هم شده وبرای تکمیل آن قانون اینماده پیشنهاد شده است
جمعی ازنمایندگان – مذاکرات کافی است
رئیس- رأی گرفته می‌شود بماده دوم آقایانیکه موافقت قیام فرمایند (اکثربرخاستند)
رئیس- تصویبشد. شوردرکلیاتست مخالفی ندارد؟
آقا سید یعقوب- بنده مخالفم
رئیس- بفرمائید
آقا سیدیعقوب- گرچه کمیسیون بودجه آن نظری راکه می‌خواهیم عرض کنم درمقدمه قانون نوشته است ولی چون یکنفر ازآقایان وزرا هستند اینرا عرض می‌کنم بااینکه مکرر هم گفته شده است. آقایان وزراء: تا ازمجلس اجازه نداشته باشید تعهد نکنید ویک تعهداتی راکه مجلس بشما اجازه نداده است اجرانکنید. در ماده اول بعضی تعهدات راوزرات معارف درهزار وسیصد وپنج کرده است درصورتیکه اعتبارش ازمجلس گرفته نشده است. مکرر ما می گوئیم معنای مجلس، معنای نظارت دردخل وخرج، این است که هر خرجی شما دارید بیاورید ومطابق قانون ازمجلس بگذرانید بعدبروید ومطابق قانون ازمجلس بگذرانید بعد بروید تعهد نمائید ولی وزراء پیش خود میروند تعهد می‌کنند. بنده نمی‌خواهم بگویم این تعهد برخلاف مصالح مملکت است بلکه عرض می‌کنم موافق صلاح مملکت است بلکه عرض می‌کنم موافق صلاح مملکت است لیکن: (ادخلو البیوت من ابوابها) آن چیزی هم که مصلحت مملکت است باید بتصویب مجلس شورای ملی برسد تأسیس مجلس شورای ملی حق انتخاب دادن بملت برای چیست؟ برای این است که نمایندگان ملت نظارت درخرج وتشکیلات وتعهدات داشته باشند وزراء متأسفانه یابعبارت دیگربخواهم عرض کنم بقدری مطلق العنان شده‌اند دراینکه تعهداتی می‌کنند بعد می ایند وازمجلس میگذرانند. این را که عرض می‌کنم برای خاطر این است که وزراء بدانند بازپرسی هست ولو ما نباشیم دوره هفتم خواهد آمد وکلاء آن بقدری آتشین وتند هستند که روزبروز این وزراء رادرتحت محاکمه در می اورند این است که حالا تذکر می‌دهم بوزراء که تعهد بدون اجازه مجلس نکنند. این را درشور درکلیات عرض کردم که وزراء ای نرا درگوش خودشان قراربدهند ومطابق اجازه که ازمجلس گذشته است تشکیلاتشان رابدهند نه اینکه بدون اجازه مجلس تشکیلاتی بدهند
معاون وزارت معارف – دراین لایحه دوقسمت هست یک قسمت راجع بماده دوم است وآن مربوط است بکلیه مخارجی که سال گذشته مجلس شورای ملی تمام انهاراتصویب کرده است وقطعا مخارجی که مجلس شورای ملی برای تشکیلات یکسال تصویب کرده است می‌بایستی دربودجه مخارج سال دیگرش هم منظور شود که داده شود وچیز تازه نیست ولی قسمت دیگرش که اعتراض می‌فرمایند چر اقبل ازاینکه ازمجلس شورای ملی اجازه بگیرند وارد دراین مخارج شده‌اند دراینجا ازسنه قبل از یک مذاکراتی بوده است که یک تأسیساتی ضرورت دارد دراین سال اضافه شود وهمینطور درخود مجلس شورای ملی هم ازاوایل سال گذشته این مذاکرات بوده منتهی تصویب لایحه یک قدری طول کشیده وحالا هم وقتی باین لایحه رأی داده شود باین نظر است که بودجه ۱۳۰۶ مطابق همین لایحه تشکیل خواهد شد البته وقتی این لایحه تصویب شد برای ۱۳۰۶ آن بانظریاتی که حالا آقای آقا سید یعقوب فرمودند وخیلی نگران هستند تأمین خواهد شد وتمام مخارج مطابق این لایحه دربودجه ۱۳۰۶ مرتب خواهد شد
جمعی ازنمایندگان- مذاکرات کافی است
رئیس- رأی می‌گیریم باین دو ماده بااوراق آقایانیکه تصویب می‌کنند. اوراق سفید می‌دهند
(اخذ واستخراج آراء بعمل آمده ونتیجه بطریق ذیل حاصل گردید)
ورقه سفید علامت قبول ۷۹ ورقه کبود علامت رد ۱ اسامی موافقین: آقایان امیرحسین خان – افخمی- امام جمعه اهر- حاج میرزا حبیب الله امین – میرزا سید مهدی معتمد- زعیم- ملک ایرج پورتیمور- مدرس- شیروانی- طباطبائی دیبا- شیخ الاسلام ملایری- دکترطاهری- نجومی- دکترلقمان- امام جمعه شیراز- سلطان محمد خان عامری- یحیی خان زنگنه اعظمی- محمود رضا- شریعت زاده- اسفندیاری- فرمند- بدر نظام مافی- دادگر- احتشام زاده- دشتی- میرزا
سید علی- آوانس خان مساعد- خطیبی- ملک مدنی- غلامحسین میرزا- میرزا هاشم آشتیانی- ثقه الاسلام بروجردی- جلائی- دکترفیع امین- اسکندرخان مقدم- سهراب خان ساکینیان – جهانشاهی- حاج شیخ عبدالرحمن صالحی- زوار- امیراسدالله خان عامری- اعتبار- یاسائی- میرزا عبدالله خان وثوق- مهدوی- دکترمصدق- افشار- حائریزاده- میرممتاز- میرزا حسن خان وثوق- مرتضی قلیخان بیات – خواجوی- مفتی- میرزا عبدالباقی- نظامی- حیدری- بامداد- نگهبان- معظمی- وکیلی طباطبائی – لیقوانی- ابراهیمی – ثابت- محمد ولی میرزا- ذوالقدر- مخبرفرهمند- فهیمی – ازاده سبزواری- دیوان بیگی- بنی سلیمان-
اسم مخالف – میرزا جواد خان امامی
رئیس- عده حضار ۹۲ با ۷۹ رأی تصویب شد
پیشنهاد ختم جلسه شده است
جمعی ازنمایندگان- صحیح است
رئیس- آقای وزیرمالیه
وزیرمالیه- خواستم تقاضا کنم که خبرکمیسیون بودجه راجع بمطالبات کمپانی شنیدر جزو دستورشود چون موعدش منقضی می‌شود وباید تکلیفش درمجلس معلوم شود
رئیس- دستور راعرض می‌کنم اگرتصویب فرمودید ازهمان قرار رفتار می‌شود. دستور: اولا خبرکمیسیون بودجه راجع بکمپانی شنیدر ثانیا خبرکمیسیون بودجه راجع باضافات بودجه صحیه مملکتی. ثالثا خبرکمیسیون محاسبات راجع باستخدام اتوموزر برای مطبعه مجلس رابعا خبرکمیسیون بودجه راجع به سردار رشید. مخالفی ندارد؟
(گفتند خیر)
رئیس- جلسه اتیه پس فردا قبل از ظهر مجلس نیم ساعت بعدازاظهر ختم شد
قانون های تصویب شده
قانون
اجازه پرداخت تتمه اضافه حقوق مصوبه اعضاء و اجزای اداری مجلس از آغاز سال ۱۳۰۵
مصوبه ۲۰ فرودین ماه ۱۳۰۶ شمسی
ماده واحده - مبلغ نه هزار و هفتصد و یک تومان تتمه اضافه حقوق مصوبه برای اعضاء و اجزای مجلس (علاوه بر اعتباری که اداره مباشرت در ضمن بودجه ۱۳۰۵ مصوبه ۲۹ دی ۱۳۰۴ داشته است) مطابق رتبه‌های مشخصه از آغاز سال ۱۳۰۵ منظور و تأدیه خواهد شد
تبصره - کسور تقاعد اعضاء و مستخدمین اداری مجلس از ابتدای سال ۱۳۰۵ که آغاز اجرای قانون استخدام اداری مجلس است محسوب خواهد گردید.
این قانون که مشتمل بر یک ماده است در جلسه بیستم فروردین یک هزار و سیصد و شش شمسی به تصویب مجلس شورای ملی رسید
حسین پیرنیا: رئیس مجلس شورای ملی
قانون
اعتبار بودجه سنه ۱۳۰۶ و سایر اعتبارات مربوطه به سنه مالی ۱۳۰۵ وزارت عدلیه
مصوب ۲۰ فروردین ماه ۱۳۰۶ شمسی
ماده اول- به وزارت مالیه اجازه داده می‌شود حقوق اشخاصی را که در تاریخ انحلال (۱۳۰۵) تشکیلات وزارت عدلیه مشغول کار بوده‌اند اعم از مرکز ولایات تا آخر اسفند ۱۳۰۵ بپردازد – مستخدمین مزبور از ابتدای ۱۳۰۶ تا موقعی که مجدداً به خدمت منصوب نشده‌اند منتظر خدمت وزارت عدلیه محسوب خواهند بود.
ماده دوم - به وزارت مالیه اجازه داده می‌شود مطابق تشخیص وزارت عدلیه حقوق مستخدمین جدید آن وزارتخانه را که در بهمن یا اسفند ۱۳۰۵ استخدام شده‌اند از محل صرفه‌جویی‌های بودجه ۱۳۰۵ وزارت عدلیه بپردازد.
ماده سوم - به وزارت مالیه اجازه داده می‌شود در حدود اعتبارات وزارت عدلیه برای ۱۳۰۶ مبالغی را که در نتیجه حذف بعضی از مشاغل صرفه‌جویی می‌شود بابت اضافه حقوق یا مشاغل جدیده اعم از مرکز و ولایات به تشخیص وزارت عدلیه بپردازد.
تبصره ۱ - حداقل حقوق قضات و صاحب منصبان پارکه پنجاه تومان و حداکثر رتبه مادون رئیس و مدعی‌العموم دیوان عالی تمیز چهارصد تومان خواهد بود
تبصره ۲ - وزارت مالیه مکلف است برای توسعه تشکیلات عدلیه ولایات معادل چهارصد هزار تومان علاوه بر اعتبار ۱۳۰۵ وزارت عدلیه محل تهیه و بر بودجه ۱۳۰۶ آن وزارتخانه علاوه و پیشنهاد نماید
ماده ۴ - وزارت مالیه مجاز است از محل اضافه عایدات ۱۳۰۵ تا میزان یک صد هزار تومان برای ساختمان عمارتی جهة وزارت عدلیه و تهیه اثاثیه آن پرداخت نماید
ماده ۵ - وزارت مالیه مجاز است مبلغ هشت هزار و هشتاد و چهار تومان بابت تشکیلات جدیده که در ۱۳۰۵ از محل اعتبار دولت و از اختیار تبصره مصوبه مجلس شورای ملی در شش‌ماهه اول سال پرداخته شده یا می‌بایستی پرداخته شود و شش ماهه آخر سال هم نیز باید پرداخته شود به وزارت عدلیه تأدیه نماید.
تبصره - معادل سه هزار و پنجاه چهار تومان حقوق چهار نفر مفتشین وزارت عدلیه علاوه بر اعتبار فوق به وزارتخانه مزبور پرداخته خواهد شد
ماده ۶ - به وزارت مالیه اجازه داده می‌شود قروض وزارت عدلیه را بابت خرید ملزومات برای مرکز و ولایات و عیدی مستخدمین جزء و تفاوت مخارج محبوسین و غیره که در ۱۳۰۴ و ۱۳۰۵ تعهد نموده به مبلغ دوازده هزار و پانصد و نود و دو تومان و سه قران و چهارصد دینار پرداخت نماید.
ماده ۷ - وزارت عدلیه مکلف است که بودجه مشروح خود را تا آخر خرداد ماه ۱۳۰۶ تهیه و به مجلس شورای ملی تقدیم دارد.
ماده ۸ - مقصود از اعتبارات مذکوره در ماده سوم مبلغ ششصد و هشتاد هزار تومان است.
این قانون مشتمل بر هشت ماده است در جلسه ۲۰ فروردین ماه ۱۳۰۶ شمسی به مجلس شورای ملی رسید.
رئیس مجلس شورای ملی – حسین پیرنیا
قانون
بودجه اضافی سنه ۱۳۰۵ وزارت معارف
مصوب ۲۰ فروردین ۱۳۰۶ شمسی
ماده اول - وزارت مالیه مجاز است بودجه اضافی ۱۳۰۵ وزارت معارف را که مبلغ آن بالغ بر بیست و هشت هزار و پانصد و نود و تومان می‌باشد بر طبق صورت ضمیمه پرداخت نماید.
ماده دوم - مجلس شورای ملی مبلغ ۱۴۲۵۹ تومان تتمه اعتبارات ۱۳۰۴ وزارت معارف را که در جزء بودجه ۱۳۰۵ در حدود پرداختی اسفند ۱۳۰۴ پرداخت شده تصویب می‌نمایند.
این قانون که مشتمل بر دو ماده و یک صورت ضمیمه است در جلسه فروردین ماه ۱۳۰۶ شمسی تصویب مجلس شورای ملی رسید.
حسین پیرنیا: رئیس مجلس شورای ملی