مذاکرات مجلس شورای ملی ۲۰ شهریور (سنبله) ۱۳۰۱ نشست ۱۳۳
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری چهارم | تصمیم‌های مجلس | تصمیم‌های مجلس شورای ملی درباره نفت و گاز |
| نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری چهارم |
مجلس شورای ملی دوره چهارم تقنینیه
مذاکرات مجلس شورای ملی ۲۰ شهریور (سنبله) ۱۳۰۱ نشست ۱۳۳
جلسه ۱۳۳
صورت مشروح مجلس یوم سه شنبه نوزده محرم ۱۳۴۱ مطابق بیستم سنبله ۱۳۰۱
مجلس دو ساعت و نیم قبل از ظهر به ریاست آقای تدین نایب رئیس تشکیل گردید.
(صورت مجلس یوم یکشنبه هیجدهم سنبله را آقای امیر ناصر قرائت نمودند)
نایب رئیس- آقای فتح‌الدوله (اجازه)
فتح‌الدوله- در صورت جلسه آقای سردار جنگ را غایب بدون اجازه نوشته اند در صورتی که ایشان مریض بستری هستند.
نایب رئیس- بسیار خوب اصلاح می‌شود دیگر فرمایشی نیست؟ آقای سلطان‌العلماء (اجازه)
سلطان‌العلماء- راجع به لایحه قانون ممیزی در جلسه گذشته بنده عرضی نکردم که فقط اراضی مخارج دارد و مخارج را باید مالک بدهد عرض کردم دو عشر را در املاک قنات آب و یک عشر را در املاک رود آب که می‌دانستم. زیرا مخارج ملک منحصر به همان تنقیه نهر و خرج قنات نیست مخارج دیگر هم دارد و عرض کردم این تبصره را زاید می‌دانم به جهت اینکه اگر خدای نخواسته در املاک آبی در زراعت پائیزه نقصانی حاصل بشود در بهار جبران خواهد شد بعکس املاک دیم که اگر خدای نخواسته خشکسالی بشود مضرات کثیره برای مالک رخ خواهد داد و مخارج زیادی از قبیل اعانه به رعایا و غیره بر او تحمیل خواهد شد و از این نقطه نظر بود که عرض و تقاضا کردم تبصره حذف شود فقط عرض کردم مخارج املاک دیم هم باید موضوع شود.
نایب رئیس- این هم اصلاح می‌شود. آقای شریعتمدار در صورت مجلس فرمایشی دارید؟
شریعتمدار- بنده هم می‌خواستم عرض کنم که آقای سردار جنگ مریض هستند.
نایب رئیس- این مسئله گفته شد دیگر کسی فرمایشی ندارد؟ اظهاری نشد.
نایب رئیس- صورت جلسه تصویب شد. دستور جلسه چنانچه در جلسه قبل اعلام شده است اولاً استخدام هشت نفر مستخدم آمریکائی دوم لایحه مستمری عمومی بعد هم لایحه تأدیه قرضیه از طرف دولت. لایحه استخدام هشت نفر متخصص آمریکائی از کمیسیون خارجه و بودجه رسیده است لکن طبع و توزیع نشده و چندان تغییری هم در آن داده نشده. اگر آقایان تصویب می‌فرمایند مطرح مذاکره شود واِلا طبع و توزیع شود
(آقای سید یعقوب) (اجازه)
آقا سید یعقوب- بنده مخالفم با اینکه قبل از طبع و توزیع جزء دستور شود باید طبع و توزیع شود تا ما مستحضر شده و درست رأی بدهیم.
نصرت‌الدوله- (مخبر کمیسیون) اولاً خاطر آقایان را متوجه می‌کنم که دولت فوریت تصویب لایحه استخدام متخصصین آمریکائی را تقاضا کرده است و دیروز آن لایحه در کمیسیون مطرح شد و آقایان اعضاء کمیسیون هم رأی خود را اظهار داشته و همانطور که آقای نایب رئیس هم فرمودند راپُرتی که از طرف کمیسیون مجلس تقدیم شده چندان با لایحه دولت فرقی نکرده و لایحه دولت هم چند روز قبل طبع و بین آقایان توزیع شده و باید ملاحظه تقاضای فوریت دولت را هم نمود زیرا پنج شش روز دیگر این مستخدمین مجبورند از آمریکا حرکت نمایند بنابراین بنده هم تقاضا می‌کنم مجلس قبول کند و امروز این مطلب جزء دستور مطرح شد.
نایب رئیس- آقای حائری‌زاده (اجازه)
حائری‌زاده- بنده خواستم عرض کنم که اگر در کمیسیون‌ها این لایحه را تغییر داده‌اند و اصلاحاتی در آن شده است که باید طبع و توزیع شود و در جلسه دیگر در آن مذاکره شود ولی اگر اصلاحاتی در آن نشده و همان لایحه پیشنهادی دولت است که امروز مطرح شود.
نایب رئیس- عرض کردم چندان تغییری نکرده.
آقا میرزا حسن کاشانی (اجازه)
آقا میرزا حسن کاشانی- بنده هم می‌خواستم عرض کنم چنانچه فرمودید در لایحه پیشنهادی دولت کمیسیون‌ها چندان اصلاحی نکرده‌اند و تقریباً همان پیشنهاد دولت است خوب است امروز مطرح شود.
نایب رئیس- اگر آقایان اجازه فرمایند در این موضوع رأی گرفته شود. آقایانی که تصویب می‌فرمایند امروز این لایحه مطرح شود قیام نمایند.
(اغلب قیام نمودند)
نایب رئیس- تصویب شد. راپُرت کمیسیون‌ها قرائت می‌شود.
(به شرح ذیل قرائت شد)
کمیسیون خارجه لایحه ۷۰۷۹ دولت را راجع به استخدام هشت نفر مستخدمین آمریکائی برای مالیه تحت مطالعه در آورده ملیت مستخدمین مذکور را تصدیق می‌نماید. دیروز در جلسه نوزدهم سنبله کمیسیون بودجه لایحه ۷۰۷۹ دولت را راجع به استخدام هشت نفر متخصص مالیه آمریکائی تحت مطالعه در آورده مواد آنرا با اصلاحات ذیل تصدیق و برای تصویب به مجلس شورای ملی تقدیم می‌نماید.
ماده اول- مجلس شورای ملی به دولت اختیار می‌دهد هشت نفر متخصصین مالیه تبعه دُوَل متحده آمریکا را که اسامی و حقوق آنها ذیلاً شرح داده می‌شود استخدام نماید:
حقوق سالیانه
۱- مستر ارلی دو هزار دلار
۲- مستر بکاسکی ده هزار دلار
۳- مستر گور ده هزار دلار
۴- مستر بکار ده هزار دلار
۵- د میچیل هفت هزار و پانصد دلار
۶- مستر مور هفت هزار و پانصد دلار
۷- مستر مکورماک هفت هزار و پانصد دلار
۸- مستر گارد هفت هزار و پانصد دلار
ماده دوم- دولت باید خانه و اثاثیه برای تمامی مدت کنترات متخصصین مزبور تهیه نماید.
ماده سوم- مستخدمین فوق‌الذکر بر طبق ماده ۱۱ قانون استخدام رئیس کل مالیه ایران مورخه چهارم اسد ۱۳۰۱ مسئول رئیس کل مالیه خواهند بود.
ماده چهارم- سایر شرایط کنترات استخدام متخصصین مزبور از قبیل مدت و غیره باستثنای اختیارات و ماده قانون چهارم اسد که مخصوص رئیس کل مالیه است مطابق شرایط کنترات دکتر میلیسپو است که در آن قانون تصریح شده است فقط مدت استخدام مستر بکار که در امور بانک و اصلاح سکه تخصصی دارد یک سال خواهد بود.
ماده پنجم- برای مخارج مسافرت رئیس کال مالیه و هشت نفر متخصصین فوق‌الذکر و سه نفر اعضاء مخصوص رئیس کل مالیه که بر طبق ماده چهاردهم قانون مورخه چهارم اسد ۱۳۰۱ در معیت رئیس کل مالیه می‌باشند مبلغ سی هزار دلار به عنوان اعتبار تصویب می‌شود که بعد از ورود آنها به تهران موافق اسناد خرج حساب آن پرداخته شود.
مخبر- قبل از آنکه آقایان نمایندگان داخل مذاکره شوند برای آنکه به جهت آقایان تولید اشکال و زحمت نشود یک توضیحاتی عرض می‌کنم. چنانچه ملاحظه می‌فرمائید هیچ تغییری ....
نایب رئیس- خوب است اول موضوع راپُرت کمیسیون خارجه را بفرمائید.
مخبر- چون هر دو کمیسیون به یک موضوع رأی داده‌اند و مخبر هم یکی است تفاوتی ندارد فقط کمیسیون خارجه راجع به هیئت آنها رأی داده است.
نایب رئیس- منظور این است که ترتیب بهم نخورد.
مخبر- ماده اول پیشنهادی کمیسیون هیچ تفاوتی با ماده اول پیشنهادی دولت ندارد. از ماده دوم جزئی صلاحی شده است و بنده ملایم آن را می خوانم آقایان در لایحه سابق دولت که طبع شده است تصحیح فرمایند. ماده دوم پیشنهاد کمیسیون می‌نویسد:
(دولت باید خانه و اثاثیه برای تمامی مدت کنترات متخصصین مزبور تهیه نماید)
فقط فرقی که بین این ماده ای که کمیسیون پیشنهاد کرده و پیشنهاد دولت هست این است که ماده دومی که دولت پیشنهاد کرده بود دولت را مخیر گذاشته بود که یا خانه و اثاثیه به جهت مستخدمین خودش تهیه کند یا از عوض به هر یک از آنها سالیانه دو هزار دلار از این بابت بدهد و کمیسیون از نقطه نظر صرفه جویی اینطور صلاح دید که دولت خودش خانه و اثاثیه را بقدر کفایت تهیه نماید و پرداخت دو هزار دلار از این بابت از بین برود چون کمیسیون دید دو هزار دلار در سال به جهت کرایه خانه و اثاثیه در ایران خیلی گران است و شاید دولت با کمتر از این مبلغ می‌تواند بخوبی به جهت آنها تهیه منزل و اثاثیه بنماید ماده سوم پیشنهاد کمیسیون را هم می خوانم آقایان یادداشت فرمایند:
(مستخدمین فوق‌الذکر بر طبق ماده ۱۱ قانون استخدام رئیس کل مالیه ایران مورخ چهارم اسد مسئول رئیس کل مالیه خواهند بود)
و از ماده سوم پیشنهادی دولت چنانچه ملاحظه فرمائید نوشته شده بود مستخدمین فوق‌الذکر مطیع تمام تعلیمات قانونی رئیس کل مالیه می‌باشند و چنانچه ملاحظه بفرمائید هیچ تفاوت نکرده فقط کمیسیون چیزی که اضافه کرده این است که نوشته مطابق ماده یازدهم کنترات رئیس کل مالیه ایران و چون مأخذ این ماده همان ماده یازدهم قانون استخدام رئیس کل مالیه را اینطور صلاح دیده شد که عطف به آن ماده شود ولی مقصود یکی است. ماده چهارم را می‌خوانم: (سایر شرایط کنترات استخدام متخصصین مزبور از قبل مدت و غیره باستثنای اختیارات ماده ۵ قانون چهارم اسد که مخصوص رئیس کل مالیه است مطابق شرایط کنترات دکتر میلیسپو است که در آن قانون تصریح شده است فقط مدت استخدام مستر بکار که در امور بانک و اصلاح سکه تخصص دارد یک سال خواهد بود) چنانچه ملاحظه بفرمائید فقط تفاوتی که بین این ماده و ماده چهارم پیشنهادی دولت هست این است که در ماده پیشنهاد دولت نوشته شده است باستثنای اختیارات و کمیسیون ماده ۵ قانون را هم به آن افزود به جهت آنچه هیچ مورد به ماده نشود اگر چه ماده ۵ هم یکی بود یکی از اختیارات رئیس مالیه محسوب شود ولی چون آن ماده توجهی هم به حقوق داشت خواستم خوب تصریح شود که در موقع رفتن آقایان دیگر ادعای حقوق نکنند این بود که ماده ۵ را هم مستثنی کردیم که معلوم شود فقط اختصاص به دکتر میلیسپو دارد. ماده ۵ پیشنهاد دولت هم که راجع به مخارج مسافرت است فقط تغییری که داده شده این است که کمیسیون سی هزار دلار اعتبار را به سمت خرج سفر به بیست هزار دلار تغییر داده و چون این یک اعتباری بود کمیسیون صلاح دانست که مأخذ را بیست هزار دلار قرار دهد.
نایب رئیس- آقای دست غیب در راپُرت کمیسیون خارجه فرمایشی دارید؟
حاج سید محمد باقر دست غیب- بلی مخالفم
مخبر- در کلیات باید مذاکره شود اختصاص به کمیسیون خارجه ندارد.
نایب رئیس- اول باید در راپُرت کمیسیون خارجه رأی گرفت بعد داخل مذاکره راپُرت کمیسیون بودجه شد.
مخبر- چون راپُرت هر دو کمیسیون راجع به یک اشخاص معینی است و اگر در کلیات مذاکره شود نتیجه بدست خواهد آمد. خوب است اجازه فرمائید در کلیات مذاکره شود.
نایب رئیس- آقای دست‌غیب (اجازه)
حاج سید محمد باقر دست غیب- در کلیات عرضی ندارم در راپُرت کمیسیون خارجه عرضی داشتم
(جمعی از نمایندگان- بطور سهمیه در کلیات باید مذاکره کرد)
نایب رئیس- کلیات ندارد کمیسیون خارجه ملیت این اشخاص را تصدیق کرده باید مذاکره شود راپُرت کمیسیون خارجه کلیات ندارد.
آقای سید یعقوب (اجازه)
(سهمیه از طرف نمایندگان- صدای زنگ سکوت)
آقای سید یعقوب- بنده می‌خواهم عرض کنم با استخدام متخصص که اصطلاح جدید قرار داده شود مخالفم. فرق نمی‌کند از هر ملیتی که باشد بنده مخالفتم را عرض خواهم کرد. در موضوع دکتر میلیسپو که رأی دادیم برای این بود که یک رئیس کلی برای مالیه بیاید و گرنه در ایران اشخاصی داریم که بخوبی از عهده مرتب کردن و اداره کردن ادارات بر می‌آیند نهایت خواستیم که وضع ادارات ما هم مثل سایر دُوَل عالم باشد یعنی صورت ظاهری و این اصطلاحی که می‌گویند (فورمالیته) در ادارات ما باشد و مثل سایر ادارات دُوَل اروپا باشد این بود که در مسئله دکتر میلیسپو رأی دادیم و عقیده بنده این بود که دولت به همین اندازه اکتفا می‌کند و دیگر بر مالیه بدبخت این مملکت تحمیلی نمی‌شود. حالا در این راپُرتی که داده شده اکنون ۱۲ نفر استخدام نموده اند. اولاً بنده مخالف هستم غیر از آن اولی یعنی دکتر میلیسپو که در استخدام آن رأی داده شده دیگری را استخدام کنند. بعلاوه بنده نمی‌دانم این اشخاص را برای چه به ایران می آورند اگر ما شوق داریم که به اجانب و بیگانگان پول بدهیم یک مطلبی است واِلا تاکنون کدام یک قدم را به توسط مستخدمین خارجی به طرف اصلاح پیش رفته‌ایم حالا آقایان می‌خواهند به قهر و غلبه در کله ما جا کنند که دیگران برای ما کار می‌کنند. خیر چنین چیزی نیست. دیگر هیچوقت برای ما کار نمی‌کنند در صورتی که خود ما ایرانی‌ها دلمان برای خانه خودمان نسوزد دیگران به طریق اولی دلشان برای خانه ما نخواهد سوخت و با اینکه می‌دانم آقایان الآن بنده را طرف حمله قرار خواهند داد عرض می‌کنم شوستر بهترین مستخدم خارجی برای ایران بود که دیدیم اینهم لایحه استاندار که معلوم شد آقایان بیائید دست بردارید و ایرانی‌ها را تشویق کنید و آنها را مشغول کار کنید و این اختیاراتی که به خارجی‌ها می‌دهید به آنها بدهید این مواظبتی را که از خارجی‌ها می‌کنید از ایرانی‌ها بکنید این عدم مداخله‌ای را که در کار خارجی‌ها می‌کنید در کار ایرانی‌ها بکنید و همین قوت و قدرت را به مستخدمین ایرانی بدهید و از آنها کار بخواهید تا معلوم شود ایرانی‌ها می‌توانند کار کنند یا خیر و عقیده بنده این است که همین مستخدمین ایرانی بخوبی می‌توانند از عهده برآیند و اینهمه مستخدم خارجی با سالی صد الی صد و پنجاه هزار تومان مخارج لازم نداریم. خدا می‌داند این عرایض را از روی عین حقیقت عرض می‌کنم و هیچ خیال عوام فریبی هم ندارم و از روی سوزش قلب است که عرض می‌کنم من دلم برای بدبختی مملکت می‌سوزد که ما از داخله خودمان اختیار را برداریم و به خارجی‌ها بدهیم. با این که شانزده هفده سال است دیده‌ایم و هر طور تجربه نموده‌ایم که مستخدمین خارجی یک قدم به طرف اصلاح برای ما بر نداشته‌اند و بنده مخالف هستم و با تمام جهاتی که می‌توانم در این باب مخالفت کنم مخالفت می‌کنم.
نایب رئیس- آقای دولت‌آبادی مخالفید؟
حاج میرزا علی محمد دولت‌آبادی- در این موضوع عرضی ندارم.
نایب رئیس- آقای حائری‌زاده مخالفید؟
حائری‌زاده- خیر موافقم و فرمایش آقای سید یعقوب خارج از موضوع بود.
محمد هاشم میرزا- همانطور که اول فرمودید باید تفکیک شود چون ممکن است اشخاصی در باب ملیت رأی بدهند و در باب بودجه‌اش رأی ندهند بالعکس در باب بودجه‌اش رأی بدهند و در باب ملیت رأی ندهند.
نایب رئیس- بنده اول عرض کردم و تفکیک کردم شما بیرون بودید و نشنیدید. حالا راپُرت کمیسیون خارجه مطرح است.
آقای مستشارالسلطنه (اجازه)
مستشارالسلطنه- حضرت والا شاهزاده محمد هاشم میرزا نه سابقه را محل توجه قرار دادند نه این موضوع بخصوص را. کمیسیون خارجه در موضوع حقوق و کنترات که دخالت نمی‌کند و نکرده فقط در تشخیص ملیت اظهار عقیده کرده و گذشته است حالا فقط موضوع بحث کنترات آنها است.
نایب رئیس- عرض کردم اول باید رأی گرفت. در راپُرت کمیسیون خارجه از آن که خارج شدیم باید در راپُرت کمیسیون بودجه رأی بگیریم حالا اگر در ملیت حرف دارید بفرمائید.
مستشارالسلطنه- بنده در ملیت موافقم چنانچه در قضیه دکتر میلیسپو رأی داده شد و از مجلس گذشت این هم باید بگذرد.
نایب رئیس- آقای اقبال‌السلطان-
اقبال‌السلطان- موافقم
نایب رئیس- آقای محمد هاشم میرزا (اجازه)
محمد هاشم میرزا- بنده در راپُرت کمیسیون بودجه عرضی دارم در اینجا حرفی ندارم.
نایب رئیس- گویا در ملیت آقایان مخالفی نباشد.
(اظهاری نشد)
نایب رئیس- رأی می‌گیریم. آقایانی که با راپُرت کمیسیون خارجه موافقند قیام فرمایند.
(اکثر قیام نمودند)
نایب رئیس- تصویب شد. موضوع مذاکره راپُرت کمیسیون بودجه است. آقای اقبال‌السلطان (اجازه)
اقبال‌السلطان- بنده موافقم. بعد از یک مخالف عرض خواهم کرد.
نایب رئیس- آقای‌دست‌غیب (اجازه)
آقا سید محمد باقر دست‌غیب- بنده با اینکه با مستخدمین اروپائی عموماً مخالفم. (بعضی از نمایندگان- اروپائی نیست آمریکایی است)
دست‌غیب- هر که می خواهد باشد. خواه آسیائی یا آفریقائی یا آمریکایی یا اروپائی هر که باشد بنده با مستخدمین خارجی مخالفم و در استخدام رئیس کل مالیه هم مخالفت کردم در این موقع هم با اینکه می‌دانم مخالفت ثمر ندارد ...
(جمعی از نمایندگان- صحیح است)
معذالک مخالفت خود را خواهم نمود و جدیت خواهم کرد در آن وقت بهترین دلیلی که آقایان برای استخدام مستخدمین خارجی آوردند این بود که گفتند خارجی‌ها توصیه نمی‌خوانند به این جهت آن را استخدام می‌کنیم.
(یک نفر از نمایندگان- کسی اینطور نگفت)
دست‌غیب- مخصوصاً شاهزاده سلیمان میرزا اظهار کردند حالا اگر می‌فرمائید ملیت خوب است به صورت نطق شان در اداره تندنویسی مراجعه فرمایند ...
سلیمان میرزا- فراموش فرموده اید بنده همچو عرضی نکرده‌ام.
دست‌غیب- آنوقت چون نخواستند بنویسند از عهده ایرانی کار بر نمی‌آید به این جهت مستمسک به این دلیل شدند که خارجی‌ها توصیه را نمی‌خوانند بنده عرض می‌کنم ممکن است همین معامله را با ایرانی بکنید او هم توصیه نخواند وکیل هم توصیه نکند. باز هم تصدیق می‌کنم که اگر استخدام مستخدمین خارجی لازم باشد فقط یک نفر برای ریاست کافی است نه اینکه ایرانی نتواند از عهده اداره کردن بر آید یا بلد نباشد بلکه ممکن است ملاحظاتی در کار باید که اداره کردن پیشرفتش بشود آن وقت استخدام یک نفر خارجی برای ریاست کافی است و آن یک نفر رئیس ایرانی‌هایی را که از عهده بر نمی‌آیند تعلیم نمایند. آخر تا کی ایرانی باید از برای کارهای خودش مستخدمین خارجی بیاورد. آیا یک روزگاری باید ایرانی خودش بتواند کار خودش را اداره کند آن روزگار کی خواهد بود؟ اگر بعد از ۱۵ سال و ۲۰ سال نشود پس کی خواهد بود این است. چون بنده در اقلیت هستم یک نفر هستم عرض می‌کنم حالا که می خواهید استخدام کنید فقط یک نفر کافی است و بیش از یک نفر لازم نیست این است که بنده از کلیات استخدام این بیست نفر مخالفم و در مواد آنها هم مخالفم و بعد عرض خواهم کرد.
نایب رئیس- گمان می‌کنم فرمایشات آقا با رأیی که به مجلس داده است موضوع نداشته باشد زیرا راپُرت کمیسیون بودجه مطرح است و فرمایشات آقا راجع به اصل استخدام بود.
آقای اقبال‌السلطان (اجازه)
اقبال‌السلطان- در موقعی که مواد کنترات دکتر میلیسپو را به مجلس آوردند موافقین و مخالفین در آن مذاکرات زیادی نمودند و بالاخره در کمیسیون تصمیم گرفتند که دکتر میلیسپو را با یک عده کافی (که نمی‌دانم چند نفر است ولی صورتش در کمیسیون خارجه هست) برای اداره کردن مالیه به ایران بیاورند. آقایان تصدیق می‌فرمایند که یک نفر مستشار به تنهایی نمی‌تواند مالیه یک مملکتی را اداره نماید بلکه باید عده‌ای را همراه خود بیاورد و آنها را به ایلات و ولایات بفرستد و این بی نظمی‌ها را که ملاحظه می‌فرمائید رفع نماید. همین بی نظمی‌ها بود که سبب شد که دولت مجبور شد این پیشنهاد را به مجلس بیاورد. آقای دست غیب هم در آن وقت و هم در این موقع می‌فرمایند که ما مستشار می‌آوریم برای اینکه توصیه قبول نمی‌کنند. آقا هیچ همچو چیزی نیست. ما مستشار را برای نخواندن توصیه نمی‌خواهیم ما مستشار می‌آوریم برای اینکه ادارات بی‌ترتیب مملکت ما را منظم و مرتب کند و اگر مستخدمین ایرانی می توانستند ادارات را منظم نگاهدارند این پیشنهاد به مجلس نمی‌آمد و این تقاضا نمیشد و دولت مجبور نمیشد سالی صد و پنجاه هزار تومان به همین آقایان آمریکائی بدهد و یک همچو خرجی را متحمل شود بلکه دولت می‌بیند ادارات در تحت تنظیم و ترتیبی که باید باشد نیست. بنده تصدیق می‌کنم که در ایران اعضاء و اجزاء خوب داریم که می‌توانند ادارات را مرتب کنند ولی باز محتاج هستند که یک قدری در تحت ریاست آقایان اروپائی و آمریکائی کار کنند تا انشاءالله در آتیه نزدیکی موفق شوند به این که ادارات را اصلاح نمایند و اینکه آقای دست غیب فرمودند برای خاطر این که توصیه را نمی‌خوانند همچو چیزی نیست و گمان می‌کنم شاهزاده سلیمان میرزا هم فرموده باشند اگر بنا باشد ما برای همچو نظری صد و پنجاه هزار تومان پول بدهیم آن وقت باید ما را سفیه بدانند البته ایرانی هم می‌تواند توصیه را رد کند پس اگر آقای دست‌غیب می‌خواهند مذاکره کنند خوب است اظهار بفرمایند که محتاج به این اشخاص هستیم یا خیر؟ و در هر صورت لازم است رئیس مالیه عده‌ای که کافی می‌داند برای اداره کردن مالیه مملکت استخدام نماید واِلا اگر بخواهید خود او به تنهائی بیاید و مالیه را اداره کند حاضر نخواهد بود و نخواهد آمد و مطلب بکی از میان خواهد رفت و چون کنترات او در مجلس تصویب شده است استخدام این اشخاص هم باید تصویب شود تا به همراهی او به ایران آمده و شروع به اصلاحات نمایند.
نایب رئیس- آقای مستشارالسلطنه موافقید؟
مستشارالسلطنه- بلی
نایب رئیس- آقای ارباب کیخسرو (اجازه)
ارباب کیخسرو- موافقم
نایب رئیس- آقای حاج شیخ اسدالله (اجازه)
حاج شیخ اسدالله - بنده هم موافقم
نایب رئیس- آقای دولت‌آبادی مخالفند؟
حاج میرزا علیمحمد - بلی
نایب رئیس- بفرمائید.
حاج میرزا علیمحمد دولت‌آبادی- بنده اساساً با استخدام آمریکائی ها موافقم ولی نسبت به این عده و حقوق آنها مخالفم حالا عجالتاً مسئله حقوق را کنار می‌گذاریم. عرض می‌کنم دکتر میلیسپو که هنوز به ایران نیامده و اطلاعی از اوضاع ایران ندارد و ایرانی‌ها هم که در آن جا هستند آنها هم بی اطلاع هستند و نمی دانند چند نفر مستخدم برای ادارات ما لازم است. به این واسطه دکتر میلیسپو باید با یک عده مختصری که از احتیاجات اولیه است به ایران بیاید به عقیده بنده برای اصلاحات ادارات ما پنج نفر کافی است یکی برای اداره تفتیش یکی برای مالیات مستقیم یک نفر هم برای مالیات غیر مستقیم برای ضرابخانه و یک نفر برای بانک و مسکوکات و زیاد از پنج نفر لازم نیست و به موجب مواد کنترات دکتر میلیسپو سه نفر هم با خود او می‌آیند و یک نفر محاسب و یک نفر منشی و یکی دیگر هم برای احصائیه و آن ۳ نفر با این پنج نفر می‌شود هشت نفر و این عده کافی است و اینکه ما آنها را با یک مبلغ گزافی استخدام می‌کنیم و می‌آوریم در صورتیکه نمی‌دانیم نظریات مستشار چیست. به عقیده بنده هیچ لازم نیست به این جهت تصور می‌کنم پنج نفر کافی است واِلا یک همچون خرج گزافی را قبول کردن معنی ندارد برای اینکه نه ما خودمان می‌دانیم نه دکتر میلیسپو از مالیه ما اطلاع دارد که ببیند این عده لازم است یا لازم نیست به این جهت باز هم عرض می‌کنم پنج نفر زیادتر لازم نیست.
نایب رئیس- آقای مستشارالسلطنه (اجازه)
مستشارالسلطنه- آقای دولت آبادی می‌فرمایند هشت نفر زیاد است و اسماً یک دوایری را شمردند و فرمودند برای مدیریت آنها بیش از پنج نفر لازم نیست. عرض می‌کنم شاید نظر رئیس کل مالیه این نباشد که این هشت نفر یا یازده نفر که در تهران برای ریاست ادارات نگهدارد شاید خیال داشته باشد آنها را در ایالات مهم هم بفرستد پس به این واسطه گمان ندارم این عده زیاد باشد اما آن سه نفری که می‌فرمایند همراه خود دکتر هستند آنها در مرز برای اداره خود او لازم است و به نظر بنده این هشت نفر زیاد نیست.
نایب رئیس- آقای آقا سید یعقوب (اجازه)
آقا سید یعقوب- بنده از آقای مخبر سئوال می‌کنم این هشت نفری را که دولت استخدام نموده برای چه کار می‌آیند و دولت کار آنها را معین کرده است یا خیر؟ یک نفر از آنها را فهمیدم که برای ضرابخانه می آید ولی هفت نفر دیگر چکار خواهند کرد و همانطوری که آقای حاج میرزا علی محمد دولت‌آبادی فرمودند بنده عقیده دارم حالا که دولت می‌خواهد مستخدمین خارجی استخدام نماید پنج نفر کفایت می‌کند دیگر هشت نفر آوردن و پس فردا این ها مجدداً هر کدام یک عده را پیشنهاد کنند و تمام مالیه مملکت را در چنگال بیاورند بنده نمی فهمم برای چیست؟
رئیس‌الوزراء- بنده لازم است توضیحی عرض کنم اولاً هشت نفر نیست و بیشتر خواهند بود و این موضوعی است که از مدت‌ها قبل دولت تصمیم گرفته است و دولت آمریکا هم مذاکراتی کرده و این مستخدمین را خواسته است. البته تصدیق می‌فرمائید در موقعی که یک دولتی طرف اعتماد است و با یک دولت خارجی یک مذاکراتی می‌کند و برای صلاح مملکت تصمیم اتخاذ می‌کند بایستی زودتر رأی داد و به دولت اعتماد کرد و یقین کرد که دولت هر تصمیمی در این باب اتخاذ نماید برای صرفه مالیه و صلاح مملکت است. عجالتاً این هشت نفری که استخدام شده‌اند چهار نفر برای ادارات مالیه مرکزی هستند که عبارتند از مالیات مستقیم و مالیات غیر مستقیم و محاسبات کل و یکی هم برای مطالعات در امور بانک و اصلاح سکه که حقوقش ده هزار دلار است و برای مدت یک سال استخدام می‌شود و چهار نفر دیگر که حقوقشان هفت هزار و پانصد دلار است برای ایالات و ولایات استخدام می‌شوند. ابتدا شش نفر خواسته بودیم ولی عجالتاً چهار نفر استخدام می‌شوند و دو نفر دیگر بعد استخدام خواهند شد. علاوه بر اینکه عرض کردم برای ادارات دیگر هم دولت مشغول مذاکره است و لایحه استخدام آنها هم بعد به مجلس تقدیم خواهد شد.
(گفتند مذاکرات کافی است)
نایب رئیس- یازده نفر از آقایان اجازه خواسته‌اند ولی گمان می‌کنم مذاکرات کافی باشد باید رأی بگیریم. آقایانی که مذاکرات را در کلیات کافی می‌دانند قیام فرمایند.
(اغلب قیام نمودند)
نایب رئیس- تصویب شد. ماده اول
بعضی از نمایندگان- باید به دخول در شور مواد رأی گرفته شود.
نایب رئیس- همان رأی تصویب مذاکرات کافی است. ماده اول
(به مضمون ذیل قرائت شد)
ماده اول- مجلس شورای ملی به دولت اختیار می دهد هشت نفر متخصص مالیه تبعه دُوَل متحده آمریکا را که اسامی و حقوق آنها ذیلاً شرح داده می‌شود استخدام نماید.
۱- مستر ارلی ده هزار دلار
۲- مستر بکاسکی ده هزار دلار
۳- مستر گور ده هزار دلار
۴- مستر بکار ده هزار دلار
۵- مستر میچیل هفت هزار و پانصد دلار
۶- مستر مور هفت هزار و پانصد دلار
۷- مستر مکورماک هفت هزار و پانصد دلار
۸- مستر گارد هفت هزار و پانصد دلار
نایب رئیس- آقای فتح‌الدوله (اجازه)
فتح‌الدوله- بنده از آقای مخبر سئوال می‌کنم آیا این هشت نفر که برای اداره مالیه کنترات می‌شوند متخصصین علمی هستند یا در ادارات مالیه آمریکا هم عملیاتی داشته اند. اگر فقط متخصصین علمی‌باشند یعنی فقط تحصیل علم مالیه کرده باشند گمان نمی‌کنم آنطوری که ما می‌خواهیم از آنها استفاده کنیم بشود از آنها استفاده کرد ولی اگر متخصصین علمی و عملی هر دو باشند بنده مخالفتی ندارم.
رئیس‌الوزراء- اگر در مقدمه لایحه ملاحظه کرده باشید در آن جا تصریح شده است که اغلب این مستخدمین در ادارات مالیه آمریکا مستخدم بوده‌اند و تجربیات عملی دارند شاید یکی دو نفر آنها در ادارات مالیه نبوده اند ولی بعد از اینکه آنها را هم دولت آمریکا معرفی نموده البته متخصصین لایقی را پیشنهاد کرده است که لیاقت اداره کردن مالیه داشته باشند و برای این دو سه نفر نمی‌شود ایرادی گرفت.
نایب رئیس- آقای کازرانی (اجازه)
آقا میرزاعلی کازرانی- بنده اصولاً با استخدام موافقم و در ملیت هم عرضی ندارم و امیدوارم انشاءالله کار هم منحصر به حقوق دادن نباشد لیکن در حقوقی که برای آنها تعیین شده می بینیم حقوقی است که حقیقتاً فوق طاقت ما است یعنی حقوق بعضی از آنها دو برابر حقوق وزراء ما است و حقوق بعضی مساوی با حقوق وزراء نمی باشد نمی‌دانم آیا به این اشخاص در آمریکا همین اندازه حقوق می‌دهند؟ آیا می‌شود در آمریکا حقوق که به مستخدمین شان می‌دهند شباهتی به تمام دنیا نداشته باشد؟ بنده اطلاع دارم در فرانسه و انگلستان و بلژیک حقوقی که به مستخدمین داده می‌شود خیلی کمتر از این مبلغ ها است و این حقوقی که به این اشخاص داده می‌شود اغلب در سال چهارده هزار تومان و بعضی‌ها ده هزار و خورده می‌شود و در حقیقت خیلی زیاد است اگر وسائلی دولت در نظر دارد دولت برای تخفیف این حقوق مبذول دارد و البته دولت آمریکا هم که نظر مساعدت با دولت ایران دارد و از اوضاع مالیه مملکت هم مطلع هست در این باب مساعدت خواهند کرد. عرض دیگرم راجع به دلار است. پول مملکت ما نه دلار است و نه فرانک و نه پوند. خوب است دنیا برای ما سرمشق باشد نه ما برای دنیا. آیا می‌توانید یک دولتی را نشان بدهید که یک مستمری از خارج برای خود بیاورد و پول دیگری غیر پول مملکت خود به او حقوق بدهد؟ پولی که در مملکت ما رایج است قران است تومان است دلار یعنی چه؟
مخبر- در این قسمت هایی که مذاکره می‌شود و بنده به سکوت گوش دادم اغلبش را این است که می‌بینم تمام این مذاکرات که با حرارت می‌شود تکرار مطالبی است که در موقع گذراندن قانون استخدام دکتر میلیسپو در مجلس شده است. تمام این ایرادها و دلایل در سابق شنیده شده است و جواب هم به نحو اکمل داده شده حالا بعضی از آقایان اگر می‌خواهند دو مرتبه ادای وظیفه کرده و آن مخالفت‌های خود یادآوری فرمایند ما هم ادای وظیفه‌مان را به رأی دادن می‌کنیم فقط در موضوع زیادی حقوق که آقای کازرانی اظهار کردند این مسئله را بنده هم تصدیق می‌کنم که این مبلغ به نظر بنده خیلی مهم می‌آید البته وقتی نگاه می‌کنیم یک مستخدم آمریکائی در سال ده هزار دلار حقوق می‌گیرد به نظرتان زیاد می‌آید ولی اینطور نیست بنده عرض می‌کنم مقصودم از استخدام این اشخاص اصلاحات کارهای مملکت است فقط دلخوشی ما این نیست که یکنفر خارجی هم در این مملکت می‌آوریم و بر خودمان رئیس قرار می‌دهیم خیر برای اصلاحات مملکت می آوریم و البته برای این کار اشخاصی لایق و خوب و متخصص باید انتخاب کنیم و اشخاصی که لیاقت اداره کردن این قبیل ادارات که آقای رئیس‌الوزراء متذکر شدند داشته باشند و در مملکت خودشان هم آن سابقه‌ها را داشته باشند در آمریکا با کمتر از این مبلغ نمی‌شود استخدام نمود در همان مملکت خودشان هم تقریباً همین مقدار حقوق می‌گیرند منتهی این اضافه که به آنها داده می‌شود برای خارج شدن آنها از مملکت خودشان و رفتن به یک مملکت غریب است. آقای کازرونی می‌فرمایند که ما استدعا کنیم استرحام کنیم به ا ین حقوق تخفیف داده شود. برای چه تخفیف بخواهیم؟ اگر نمی‌خواهیم مملکت مان اصلاح شود اصلاً خوب است در این خط داخل نشویم و اگر می‌خواهیم اصلاح شود باید اساس اصلاح را فراهم کرد از دولت آمریکا که ما تقاضا می‌کنیم برایمان یک مستخدمینی معین نماید یک منت بزرگی به گردن ما می‌گذارد زیرا نوکر ما نیست معمول یک دولت نیست که مستخدم برای یک دولت دیگر تهیه کند یا آدرس مستخدمینی را به ما بدهد بلکه فقط برای همراهی با ما حاضر شده و یک اشخاص لایقی که به ما معرفی می‌کند و مسلم بدانید یک دولتی که این همراهی را می‌کند ملاحظه خوبی مستخدم را می‌کند نه ملاحظه اینکه صد یا پانصد دلار زیادتر و کمتر حقوق می برند. این مستخدمین نه تنها باید مملکت ما را اصلاح کنند بلکه بایستی شرافت مملکت خودشان را هم حفظ کنند. تجربیاتی که برایمان حاصل شده به ما یاد می دهد که ما یا نباید مستشار بیاوریم یا اگر می‌آوریم باید سعی کنیم در خوب بودن و تخصص آنها واِلا در هشت نفر یکی هزار یا دو هزار دلار زیادی تفاوتی چندان در جمع و خرج امروز مملکت ما نمی‌کند و البته در صورتی که قابل باشند و ادارات ما اصلاح شوند چندین برابر این صرفه جوئی که حالا آقای کازرونی در نظر دارند صرفه خواهیم برد. بنابراین بنده گمان می‌کنیم این حقوق‌ها زیاد نیست در مسئله دلار هم چون این مذاکره در همان موقعی که کنترات دکتر میلیسپو در مجلس مطرح بود و بنده و هیئت دولت جواب عرض کردیم دیگر لزومی در تکرار آن نمی‌بینم.
(جمعی گفتند مذاکرات کافی است)
نایب رئیس- رأی می‌گیریم. آقایانی که با ماده اول موافقند قیام فرمایند.
(اغلب قیام نمودند)
نایب رئیس- تصویب شد. ماده دوم.
ماده دوم- دولت باید خانه و اثاثیه برای تمامی مدت کنترات متخصصین مزبور تهیه نماید.
نایب رئیس- آقای آقا سید یعقوب (اجازه)
آقا سید یعقوب- چون آقای مخبر فرمودند آقایان اظهار حرارت می‌کنند بنده عرض می‌کنم حق دارم در موقع مخارج تا قدری که بتوانم به ادای وظیفه قیام نمایم زیرا قانون اساسی به ما حق داده است که نظارت در جمع و خرج مملکت بکنیم بعلاوه نظر بنده نظر بلندی نیست بنده آخوند هستم و تصور می‌کنم مخارج همه مثل خود من بیش از چهل و پنجاه تومان نباشد. بنده فقیر هستم و نماینده فقرا هستم و از روی همین ترتیب باید اگر مستخدمی می آوریم به او حقوق بدهیم. مستخدم را برای ملت ایران می آوریم بنابراین اگر حوادثی شده است از این نقطه نظر بوده و موافقت افق سیاست و مدارک و مخارج خودم حجت می‌کنم اما راجع به این ماده گمان می‌کنم آنچه دولت پیشنهاد نموده بهتر باشد از آنچه که کمیسیون تصویب کرده است دولت پیشنهاد نموده بود که به دولت اجازه داده شود یا خانه و اثاثیه برای آنها تهیه نمایند یا به هر یک دو هزار دلار بدهند ولی کمیسیون فقط قید کرده است دولت باید که خانه و اثاثیه برای آنها تهیه کند به عقیده بنده مجلس باید برای دولت یک اعتباری معین نماید که در حدود آن اعتبار خانه و اثاثیه تهیه نماید. خود دولت ملاحظه اعتبار را کرده بود و دو هزار دلار پیشنهاد نموده بود این کمیسیون هیچ قید اعتباری نموده چون معین ننموده است که تا چه حدودی دولت می‌تواند این خرج را بکند بنده نمی‌توانم به این ماده رأی بدهم زیرا ممکن است دولت فردا یک صورت خرجی بیاورد که از دو هزار دلار هم بیشتر خرج شده باشد خوب است آقای مخبر توضیح بدهند تا بنده قانع شوم که اگر زیاد بر این دو هزار دلا ر خرج شد چه خواهد شد؟
نایب رئیس- آقای مستشارالسلطنه (اجازه)
مستشارالسلطنه- آقای آقا سید یعقوب می‌فرمایند من نماینده فقرا هستم. صلاح مملکت را در صرفه جوئی می‌دانم. بنده گمان می‌کنم اگر ساعت آقای آقا سید یعقوب خراب بشود هیچوقت به آهنگر رجوع نمی‌کند و به متخصص این کار رجوع خواهند کرد. البته در صورتی که تخصص این اشخاص را تصدیق کردیم و تردیدی برای ما نیامد باید در باب حقوق آنها هم به ملاحظه معلومات و انتظاراتی که ما از آنها داریم حرفی نزنیم و هر قدر در خصوص متخصص و اطلاعات آنها دقیق شویم باید به همان اندازه نسبت به حقوق آنها هم قدم فراتر گذاریم و البته آنها هم وقتی آمدند به ما خدمت خواهند کرد و تلافی این مخارج را از راه دیگر خواهند نمود اما اینکه می‌فرمایند برای خانه و اثاثیه آنها دولت دو هزار دلار در نظر گرفته بود ولی کمیسیون اعتباری برای آن قرار نداده گمان می‌کنم این ترتیب اصلح باشد و خیلی بهتر باشد که بگوئیم دولت به قدر کفایت و به مناسبت مقام آنها لوازمی که برای زندگانی لازم دارند تهیه کند و من یقین دارم که اثاثیه منازل فرنگی‌ها خیلی ارزان تر از اثاثیه ایرانی خواهد شد و گمان می‌کنم خیلی کمتر از دو هزار دلار هم بشود بنابراین بنده این ترتیب را بهتر می‌دانم.
نایب رئیس- آقای کازرونی (اجازه)
آقا میرزا علی کازرونی- بنده گمان می‌کنم در هیچ جای دنیا مرسوم نباشد که به مستخدم علاوه بر حقوق شخصی خانه و اثاثیه داده باشد. خانه شخصی که هم ممکن است دانی باشد وهم ممکن است عالی باشد بسته به نظر شخصی است و همچنین اثاثیه یکی آنچه راجع به کارهای اداری است باید دولت خریداری کند ولی آنچه راجع به شخصی باشد از قبیل اثاثیه شخصی خادم و خادمه این ها به عهده خود مستخدم است بنده نمی‌فهمم از یک طرف حقوق بگیرند و از طرف دیگر خانه و اثاثیه. آیا این ترتیب در سایر ممالک دنیا هم مرسوم است یا خیر؟
نایب رئیس- آقای اقبال‌السلطان (اجازه)
اقبال‌السلطان- آقای آقا سید یعقوب می‌فرمایند تهیه خانه و اثاثیه مکلف است و حد مخارجش معلوم نیست بلی تصدیق می‌کنم این عبارت مطلق است ولی قرائن خارجی دلالت می‌کند که از دو هزار دلار کمتر خواهد بود زیرا در ولایات که برای این اشخاص خانه باید تهیه شود همه خانه را که اجاره نمی‌دهند و آن خانه ای که هم اجاره می‌دهند اجاره آنها در ماه بیش از سی چهل تومان نخواهد بود و آن اثاثیه هم که برای آنها لازم است با سپرده چهارصد تومان تمام خواهد شد و کمیسیون ملاحظه کرد که این ترتیب بهتر خواهد بود از اینکه دو هزار دلار برای این کار اعتبار داده شود. به این جهت این ماده را تغییر دادند. آقای کازرونی می‌فرمایند خانه و اثاثیه با خود مستخدم است دولت وقتی این اشخاص را کنترات می‌کند با دو هزار دلار حقوق و خانه و اثاثیه استخدام می‌نماید و این یکی از شرائط استخدام آنها است بنابراین نباید بگویند خانه و اثاثیه برای آنها لازم نیست و اعتراض نمایند.
نایب رئیس- رأی می‌گیریم آقایانی که ماده دوم را تصویب می‌کنند قیام فرمایند.
اکثر نمایندگان قیام نمودند
نایب رئیس- تصویب شد. ماده سوم
(به مضمون ذیل قرائت شد)
ماده سوم- مستخدمین فوق الذکر بر طبق ماده ۱۱ قانون استخدام رئیس کل مالیه ایران مورخه چهارم اسد ۱۳۰۱ مسئول رئیس کل مالیه خواهند بود.
نایب رئیس- آقای تدین (اجازه)
تدین- بنده عقیده ام این است که بعد از برج اسد تاریخ سال هم گذارده شود.
نایب رئیس- سنه هم دارد مجدداً قرائت می بشود و رأی می‌گیریم.
(به مضمون فوق قرائت شد)
نایب رئیس- آقایانی که با این ماده موافقند قیام فرمایند
(اغلب قیام نمودند)
نایب رئیس- تصویب شد. ماده چهارم
(به طریق ذیل قرائت شد)
ماده چهارم- سایر شرایط کنترات استخدام متخصصین مزبور از قبیل مدت و غیره باستثنای اختیارات و ماده ۵ قانون چهارم اسد که مخصوص رئیس کل مالیه است مطابق شرایط کنترات دکتر میلیسپو است که در آن قانون تصریح شده است فقط مدت استخدام مستر بگار که در امور بانک و اصلاح اینکه تخصص دارد یک سال خواهد بود
نایب رئیس- مخالفی نیست؟ (اظهاری نشد)
نایب رئیس- رأی می‌گیریم آقایانی که ماده چهارم را تصویب می‌کنند قیام فرمایند.
(اکثر نمایندگان قیام نمودند)
نایب رئیس- تصویب شد. ماده پنجم
(به شرح آتی قرائت شد)
ماده پنجم- برای مخارج مسافرت رئیس کل مالیه و سایر متخصصین و سه نفر اعضاء مخصوص رئیس کل مالیه که بر طبق ماده چهارده قانون مورخه چهارم اسد ۱۳۰۱ در معیت رئیس کل مالیه می‌باشند مبلغ بیست هزار دلار به عنوان اعتبار تصویب می‌شود که بعد از ورود آنها به تهران موافق اسناد خرج حساب آن پرداخته شود.
نایب رئیس- آقای کازرونی (اجازه)
آقا میرزا علی کازرونی- این ماده مخصوص به خرج مسافرت است خرج مسافرت هم یک چیز متساوی است اعم از آنچه مسافر متوسط یا اعیان باشد هر قدر هم مخارج فوق‌العاده باشد بیش از هزار تومان خرج مسافرت نخواهد شد بنابراین بنده نمی‌فهمم برای مسافرت هشت نفر بیست هزار دلار چرا معین کرده‌اند.
(یک نفر از نمایندگان - دوازده نفر اند)
کازرونی- دوازده نفر باشند بیست هزار دلار تقریباً بیست و هشت هزار تومان می‌شود در صورتیکه دوازده هزار تومان کافی است اگر این اعتباری که در نظر گرفته شده مقرون به یک تخمینی است به عقیده بنده تقریباً مخارج همین قدر است که عرض کردم و اگر چیز دیگری است بنده نمی‌دانم ولی در هر حال عقیده دارم هر نفری هزار تومان کافی است.
نایب رئیس- آقای سدیدالملک (اجازه)
سدیدالملک- آقای کازرونی ملاحظه نفرموده اند این مبلغ اعتبار است و بعد از اینکه این اشخاص به تهران آمدند باید اسناد خرج خود را بدهند و البته در صورتی که چیزی زیاد باشد مسترد خواهند داشت.
نایب رئیس- آقای تدین مخالفید؟
تدین- خیر اصلاحی دارم.
نایب رئیس- بفرمائید.
تدین- این بیست هزار دلاری که در این اعتبار داده شده برای مخارج مسافرت متخصصین است و معلوم است مقصود از متخصصین همین متخصصین هشت گانه هستند که همراه دکتر میلیسپو خواهند آمد ولی این عبارت مطلق است به عقیده بنده خوب است که بعد از متخصصین کلمه (مزبوره یا هشت گانه) اضافه شود زیرا اگر این اصلاح نشود ممکن است شامل متخصصینی هم که بعد استخدام خواهند شد بشود.
مخبر- این اصلاح را بنده قبول می‌کنم نوشته شود. و هشت نفر متخصص مزبوره در فوق و سه نفر اعضاء رئیس مالیه
رئیس‌الوزراء- پیشنهاد دولت سی هزار دلار بوده است و در کمیسیون بیست هزار دلار معین شده است و باید عرض کنم اشخاصی که می‌آیند منحصر به هشت نفر نیستند و بیست و یک نفرند زیرا هشت نفر خودشان هستند سه نفر شخصاً و یک نفر هم خود رئیس مالیه و بقیه هم خانواده آنها هستند و به عقیده بنده به همین جهت است که خود مستشار سی هزار دلار اعتبار خواسته است و البته بعد از اینکه وارد شدند صورت حساب می‌دهند و اگر چیز زیادی باشد که قابل پذیرفتن نباشد دولت رد می‌کند لذا بنده عقیده ام این است که همان سی هزار دلار تصویب شود.
نایب رئیس- آقای مخبر کمیسیون این مسئله را قبول می‌کنند.
مخبر- رأی کمیسیون همین است که در راپُرت تقدیم شده حالا بنده رأی جدید آقایان را نمی‌دانم عرض کنم ولی عقیده شخصی بنده این است که چون اعتبار است و اگر فرضاً یک پنج هزار دلار خرج کردند آن پنج هزار دلار را بعداً خواهند گرفت و اگر همان ۲۰ هزار دلار هم نوشته شود فرقی نخواهد داشت.
نایب رئیس- آقای اقبال‌السلطان (اجازه)
اقبال‌السلطان- دیروز در کمیسیون بودجه وقتی راجع به اعتبار سی هزار دلار برای مخارج مسافرت مستخدمین مذاکره می شد بنده هم عقیده ام این بود که آن سی هزار دلاری را که دولت پیشنهاد کرده بود تغییر بدهند زیرا در موقع اعتبار ۲۰ یا سی یا ۴۰ هزار دلار وقتی که آن مخارجی را که آنها باید بکنند می‌کنند و صورت آن را خواهند داد اگر زیادی خرج کرده بودند دریافت و اگر کمتر خرج نموده باشند زیادی را مسترد خواهند نمود فرض بفرمائید شما ۲۰ هزار دلار خرج کردید البته آن ده هزار دلار بعد از آن که صورت خرج خود را دادند دولت مجبور خواهد بود به آنها بدهد و مخارج آنها هم به موجب صورت و اسنادی است که به وزارت مالیه تقدیم خواهند کرد و تصدیق می‌کنید این اشخاص که برای اصلاحات مالیه یک مملکتی می‌آیند و می‌خواهند یک کارهائی در اینجا کرده باشند که برای خودشان اسمی داشته باشند در بدو ورود نمی‌آیند یک خرج‌تراشی و یک مخارج فوق‌العاده‌ای برای دولت بکنند و البته همان اندازه مخارج لازمه را که دارند خرج خواهند کرد ولی مخارج مهمی که اسباب ضرر دولت باشد نخواهند کرد لذا بنده همان طور که در کمیسیون عرض کردم عقیده دارم همان ۳۰ هزار تومان تصویب بشود و بعد صورت خرجش به مجلس خواهد آمد.
نایب رئیس- آقای رئیس‌التجار (اجازه)
رئیس‌التجار- بنده در کمیسیون جزو اشخاصی بودم که به بیست هزار دلار رأی دادم برای اینکه دوازده نفر بیشتر نبودند ولی حالا آقای رئیس الوزراء می‌فرمایند ۲۱ نفرند بنده گمان می‌کنم که دولت نباید متحمل مخارج هر ۲۱ نفر بشود البته مخارج همان ۱۲ نفر را خواهد داد و چون اعتبارات فرق نمی‌کند ۲۰ هزار دلار تصویب کردیم و اگر سی هزار دلار را خرج کردند بقیه را به موجب اسناد دریافت خواهند داشت ولی اینکه می‌فرمائید ۲۱ نفر اند لذا بنده عرض می‌کنم مخارج عیال و اطفال آنها دیگر راجع به دولت نیست.
نایب رئیس- آقای سدیدالملک
سدیدالملک- بنده عرض می‌کنم خیلی غریب است ما یک رئیس مالیه می آوریم که پنجاه کرور مالیه مملکت را به دست او می سپاریم ولی هنوز نیامده در اطراف او سوء ظن پیدا می‌کنیم و نمی‌خواهیم سی هزار دلار به دست او بدهیم.
(بعضی از نمایندگان- سوءظن ندارد)
سدیدالملک- پس اگر سوءظن ندارید چرا نمی‌خواهید این اعتبار را به او بدهید البته هر چه به او می‌دهند اگر او را درست می دانید صورت حسابش را تماماً خواهد داد.
مخبر- چون این کسر در کمیسیون بودجه شده است بنده لازم می‌دانم توضیح بدهم که کمیسیون بودجه بهیچوجه من‌الوجوه سوء ظنی راجع به این قضیه نداشت. کمیسیون بودجه و مجلس که رأی به این لایحه می‌دهند با کمال اطمینان رأی می‌دهند و اگر کمیسیون بودجه یک نظری راجع به این اعتبار اتخاذ کرده برای این بوده است که همان طور که آقای رئیس‌التجار فرمودند در نظر گرفته شد که برای ۱۲ نفر مسافر ۲۰ هزار دلار تخمیناً کافی است و مخصوصاً گفتم اگر علاوه برا این مبلغ هم خرج کردند همانطور که اگر کمتر خرج کردند، فوراً به صندوق دولت می‌دهند کسری را هم از صندوق دولت دریافت خواهند داشت این است که موافق آنچه که عرض کردم نمی‌توانم نظریه دولت را از طرف کمیسیون قبول کنم واِلا حکمش این است که اگر آقای رئیس‌الوزراء قبول نمایند همین بیست هزار دلار می باشد واِلا اول به بیست هزار دلار رأی گرفته شود در صورتیکه رد شد بعد به سی هزار دلار رأی بدهند.
رئیس‌الوزراء- چنانچه عرض کردم بعضی از این مستخدمین با فامیل خودشان حرکت می‌کنند و دولت هم نمی‌تواند به آنها بگوید که شما که به ایران می آئید مجرد و تنها بیائید و البته مستخدمی که با فامیلش می‌آید نمی‌شود گفت خرج خودت را می‌دهیم و خرج فامیلت را نمی‌دهیم این مسئله را باید رجوع کرد به سابقه‌ای که در وزارت مالیه بوده و در وزارت مالیه هم گویا مرسوم بوده است مستخدمینی که از خارج می‌آمده‌اند مخارج فامیل آنها هم با دولت بود (خطاب به وزیر مالیه) چنین نیست آقای وزیر مالیه؟
وزیر مالیه- همینطور است.
رئیس‌الوزراء- بعلاوه این مبلغ چون اعتبار است خوب است عجالتاً همان سی هزار دلار تصویب شود و بعد که آمدند صورت حسابش را خواهند داد و در صورتیکه زیادی باشد در جزء حقوقشان محسوب خواهد شد.
وزیر مالیه- برای تأیید فرمایشات آقای رئیس الوزراء و استحضار آقایان عرض می‌کنم برای مستخدمین خارجی بلژیکی یک نظامنامه و اصول مخصوصی موجود است که برای مخارج مسافرت آنها هم که متأهل یا غیر متأهل هستند مقداری قرار داده شده است چون مخارج مسافرت عبارت از مخارجی است که در فاصله حرکت به او داده می‌شود اعم از اینکه این مخارج برای خودش باشد یا برای اشخاصی که همراه او حرکت می‌کند البته بعضی از آنها عیال و اطفال دارند که با خود به ایران می‌آورند و می‌گویند چون ما مجبوریم به ایران بیائیم و اطفال خود را هم همراه می‌آوریم این مخارج را هم دولت باید بدهد این است که برای هر کدام میزانی معین شده است که در مورد رئیس یا عضو یا متأهل یا غیر متأهل متفاوت است برای اشخاص هم این ترتیب باید منظور شود آن‌هائی که مستخدمند دوازده نفرند البته نفر از بعضی ها متأهلند و خرج آنها را باید دولت متحمل شود. بعضی چون درجه بالا دارند باید در کشتی و راه آهن بلیط درجه اول بگیرند و آن علاوه را باید متحمل شد بعلاوه سی هزار دلار برای مخارج مسافرت این عده از واشنگتن به تهران مبلغ زیادی نیست یک مسافرتی که سابقاً از تهران به پاریس به صد تومان یا صد و پنجاه می شد امروز با هزار و پانصد تومان می‌شود. مخارج مسافرت فوق‌العاده گران است گذشته از این‌ها این مبلغ بطور اعتبار تصویب می‌شود و اگر چیزی زیاد آمد مسترد خواهند داشت.
نایب رئیس- گمان می‌کنم مذاکرات کافی است اگر آقایان موافق باشند بیست هزار دلار را تبدیل می‌کنیم به سی هزار دلار .....
محمد هاشم میرزا- ابتداء به بیست هزار دلار رأی گرفته شود و بعد در صورتیکه قبول نشد به سی هزار دلار رأی خواهند داد.
نایب رئیس- پس رأی می‌گیریم به همه راپُرت کمیسیون
رئیس‌الوزراء- بنده عرضی دارم
نایب رئیس- بفرمائید
رئیس‌الوزراء- ما که نمی دانیم مخارج تحقیقی مسافرت آنها چقدر است آنها خودشان یک مخارجی را حساب کرده‌اند و هم پیشنهاد کرده‌اند سی هزار دلار فرستاده شود. حالا اگر اینجا تصویب شود بیست هزار دلار باشد و آنها سی هزار دلار خرج کردند چه باید کرد؟ آیا باید از خودشان خرج کنند اینکه صحیح نیست. و اگر هم بخواهیم دو مرتبه مراجعه به مجلس بکنیم و بگوئیم بیست هزار دلار کم است و باید سی هزار دلار تصویب شود آن هم اسباب تأخیر حرکت آنها خواهد شد.
مخبر- بنده یک استمزاجی از بعضی از اعضاء کمیسیون بودجه کردم به بنده اجازه می‌دهند که پیشنهادات را قبول کنیم یعنی بیست هزار دلار تبدیل به سی هزار دلار شود.
نایب رئیس- مجدداً قرائت می‌شود و رأی می‌گیریم.
مجدداً ماده پنجم با تبدیل بیست هزار دلار به سی هزار دلار ( و تبدیل سایر متخصصین به هشت نفر متخصص فوق الذکر به شرح گذشته قرائت شد)
نایب رئیس- آقایانی که با این ماده موافقند قیام فرمایند.
(اکثر آقایان قیام نمودند)
نایب رئیس- تصویب شد. شور در کلیات لایحه است آقای محقق‌العلماء (اجازه)
محقق‌العلماء- می‌خواستم از آقای مخبر و رئیس محترم دولت سئوال کنم که آیا در کمیسیون‌های مربوطه راجع به مستخدمین خارجی هیچ مذاکره شده است (فقط خیانت عرض نمی‌کنم) عرض می‌کنم اگر خدای نخواسته از آنها تقصیری یا قصوری به ظهور رسید مذاکره شده است که با اینهمه خسارات تکلیف دولت با آنها چیست؟
مخبر- این مطلب بطور کلی در تمام کنترات هایی که بعمل آمده و می‌آید منظور شده. می‌شود راجع به این مستخدمین هم در آن مواد فرعیه که اختیار به دولت داده شده این مسئله پیش بینی شده است.
نایب رئیس- آقای مستشارالسلطنه (اجازه)
مستشارالسلطنه- موافقم
نایب رئیس- آقای رفعت الدوله
رفعت‌الدوله- بنده هم موافقم
نایب رئیس- معلوم می‌شود مخالفی نیست. رأی می‌گیریم به کلیه لایحه با ورقه. آقایانی که موافقند ورقه سفید خواهند داد و آقایانی که مخالفند ورقه کبود.
(در این موقع استخراج آراء بعمل آمده و نتیجه به طریق ذیل حاصل گردید)
عده حضار هفتاد و چهار نفر: ورقه سفید علامت قبول شصت و شش ورقه کبود علامت رد سه امتناع پنج
نایب رئیس- لایحه استخدام هشت نفر مستخدمین آمریکائی به اکثریت شصت و شش رأی از هفتاد و چهار نفر رأی دهندگان تصویب شد. آقای آقا میرزا ابراهیم‌خان تقاضای بیست روز مرخصی نموده‌اند و کمیسیون هم تصویب کرده است. راپُرت کمیسیون عرایض قرار می‌شود.
(به شرح ذیل قرائت شد)
کمیسیون عرایض و مرخصی تقاضای مرخصی آقای آقا میرزا ابراهیم خان نماینده محترم را مطابق درخواست خودشان بیست روزه تصویب می‌نماید. ابتداء از روز حرکت خواهد بود. طباطبائی تبریزی
نایب رئیس- آقایانی که مرخصی بیست روزه آقای آقا میرزا ابراهیم خان نماینده قزوین را تصویب می‌کنند قیام می‌فرمایند.
(اکثر نمایندگان قیام فرمودند)
نایب رئیس- تصویب شد. چون چیزی به ظهر نمانده است و زیاده بر این هم حق آقای رئیس را غصب نکنیم اگر آقایان اجازه می‌فرمایند جلسه را ختم کنیم. جلسه آتیه روز پنجشنبه چهار ساعت به ظهر مانده دستور لایحه ممیزی عمومی و اجازه تأدیه قرضه به عادل خان زیادخان و لایحه اعتبار برای هیئت اعزامیه به سواحل بحر خزر
(مجلس یک ربع ساعت قبل از ظهر ختم شد)
مؤتمن الملک