مذاکرات مجلس شورای ملی ۲۰ دی ۱۳۲۱ نشست ۱۲۵

مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری سیزدهم

تصمیم‌های مجلس مجلس شورای ملی مذاکرات دوره قانونگذاری سیزدهم

قوانین بنیان ایران نوین مصوب مجلس شورای ملی

نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری سیزدهم

مذاکرات مجلس شورای ملی ۲۰ دی ۱۳۲۱ نشست ۱۲۵

دوره سیزدهم قانونگذاری

مشروح مذاکرات مجلس ملی، دوره‏۱۳

جلسه: ۱۲۵

صورت مشروح مجلس روز یکشنبه ۲۰ دی ماه ۱۳۲۱

فهرست مطالب:

۱ - تصویب صورت مجلس‏

۲ - تقدیم یک فقره لایحه از طرف آقای وزیر پست و تلگراف‏

۳ - سؤال آقای طهرانچی از آقای وزیر کشاورزی و پاسخ ایشان‏

۴ - شور دوم گزارش کمیسیون کشور راجع به آموزشگاه شهربانی‏

۵ - تقدیم یک فقره لایحه قانونی راجع به تعدیل مال‌الاجاره از طرف آقای وزیر کشور

۶ - بیانات آقای دشتی و پاسخ آقای وزیر کشور

۷ - موقع و دستور جلسه بعد - ختم جلسه‏

- تصویب صورت مجلس‏

۱ - تصویب صورت مجلس‏

رئیسـ آقای انوار در صورت مجلس فرمایشی داشتید؟

انوار ـ خیر. قبل از دستور عرض داشتم

رئیسـ در صورت مجلس بعضی از آقایانی را که کسالت داشته‌اند و اطلاع هم داده‌اند غایب منظور داشته‌اند ولی بنده گفتم که منظور ندارند (صحیح است) در صورت مجلس نظری نیست؟ (اظهاری نشد) صورت مجلس تصویب شد

ـ تقدیم یک فقره لایحه از طرف آقای وزیر پست و تلگراف

[ ۲ـ تقدیم یک فقره لایحه از طرف آقای وزیر پست و تلگراف ]

وزیر پست و تلگراف (آقای سیاح) ـ عرض کنم که لایحه ایست برای اجازه تعهد پرداخت بهای دوازده هواپیما از هواپیماهای باشگاه هواپیمائی برای تأسیس پست هوائی که تقدیم می‌کنم (صحیح است. بسیار خوب)

رئیسـ بکمیسیون رجوع می‌شود

ـ سئوال آقای تهرانچی از آقای وزیر کشاورزی و پاسخ ایشان

[ ۳ـ سئوال آقای تهرانچی از آقای وزیر کشاورزی و پاسخ ایشان ]

رئیسـ آقای تهرانچی آقای وزیر کشاورزی برای جواب شما حاضرهستند. بفرمائید.

تهران چی ـ عرض کنم که بنده یک توضیحی قبل از طرح سؤال خودم عرض می‌کنم وآن عبارت ازاین استکه سؤال بنده اختصاصی بوزارت کشاورزی ندارد که جزو کار‌های اختصاصی آقای وزیر کشاورزی باشد بلکه سؤالی که بنده کردم از ایشان مربوط بدولت است که ایشان هم عضو دولت هستند. البته آقایان بخاطر دارند که در جلسةکه بنده قبل از قضایای اسفناک ۱۷ آذر تذکراتی در مجلس دادم راجع ببدی وضع خواربار مرکز وقم وسایر شهرستانها آقای وزیر کشاورزی در جواب عرایض بنده یک بیابانی فرمودند که عین آن بیانات راکه در آن جلسه در مجلس در جواب بنده اظهار فرمودند بعرض میرسانم: (امروز در نتیجه این وضع غیر عادی که ماگرفتارهستیم البته آن آزادی عمل رانداریم ...) اینهارا درجواب بنده ضمن بیانات شان فرموده‌اند ودر صورت مجلس هست وعین این عبارت است که بنده از اراده تندنویسی مجلس گرفته‌ام که بعرض آقایان میرسانم (امروزدرنتیجه این وضع غیر عادی که ما گرفتار هستیم. البته ان آزادی عمل رانداریم ولی نباید تصور کرد که دولت بی فکر است ودرفکرنیست که کمکی بمردم بکندوآنچه از قوهاش برمی آید نمی‌کند .) آنچه از این اظهار معلوم می‌شود مقصود ایشان این بوده است که البته از طرف متفقین مثل اینکه اشکالاتی دروضع خواربار شده واقداماتی که دولت می‌خواهد راجع بتأمین خوارباراهالی بکند یک زحماتی یایک مزاحمتی در کار است بنده می‌خواستم عرض کنم که اگر مطلب اینطور است که در ضمن اظهاراتشان معلوم می‌شود البته بهتر این است که این را آشکارتر وبهتر بیان کنند تا توقعات مجلس و مردم که چراوضع خواربار اینطور است از بین برود اگر اینطور نیست که عقیده بنده این است که در واقع مجلس شورای ملی که همیشه تمایل بحسن تفاهم فیمابین متفقین و دولت ایران دارد بااین وضعیت چرا باید البته یک همچواظهاراتی درمجلس شورای ملی ودر خارج بشود که تولید سوء تفاهم بکند والبته اشکالات بیشتری در پیش بیاورد بنده منتظرم که این سؤالی را که عرض کردم خلاصه و واضح بفرمایند که اگر حقیقتاً مزاحمتهائی در کار است بفرمایند واگر نیست نباید اینطور اظهاراتبشود واگر هم نظرشان بچیز دیگری بوده است که آنراهم بفرمایند که بنده بعداً بتوانیم جواب آنراعرض کنم.

وزیرکشاورزی (آقای عدل) ـ عرض کنم گویا در جلسه روز سیزدهم آذر بود که اینجا از طرف بعضی از آقایان نمایندگان یک سؤالاتی راجع خواربار شد بنده هم یک عرایضی عرض کردم در جلسه بعد یعنی روزپانزدهم آذر ماه آقای مؤید احمدی همین موضوعی را که آقای تهراچی می‌فرمایند فرمودندوبنده هم فوراً همین جا جواب عرض کردم و توضیح کافی دادم اگر بصورت مذاکرات مجلس مراجعه شود ملاحظه خواهند فرمودکه عرایض بنده اینطور بوده که اگر قبل از جنگ در یک نقطه از کشور مثلاً کرمان یا خراسان دچار قحطی یا کمی آذوقه می‌شد دولت بسهولت می‌توانست از آذربایجان یا غرب جنس حمل کند وکسری آذقه آن نقاط را تأمین کند چنانچه چندین باراین کار را کرد واز آذربایجان وکرمانشاه چندین بار جنس بکرمان حمل کرد وجلوی قحطی را کرفت ولی حالیه آن آزادی عمل را نداریم. توضیح هم دادم که این نبودن آزادی عمل در نتیجه اشکال حمل ونقل است مه امروزه پیش آمده وهمه هم میدانند که ماآن آزادی عملی را که داشتیم در هفده سال پیش که در ایران قحطی شد ودر ظرف چندروز صدها کامیون وارد کشور شد آن را حالانداریم (صحیح است) حالااگر هم اشخاص بخواهند این را جور دیگری تلقی کنند این تقصیر بنده نیست کسی منکر این قضیه هست آقاکه امروز شما نمی‌توانید هزارتا کامیون واردکشور بکنید؟ اگر منکرش هستید.

تهرانچی ـ ما محتاج نیستیم. داریم

وزیر کشاورزی ـ اگر دارید که بفرمائید. اشکال هم رفع می‌شود بنده هم شخصاً ممنون می‌شوم از این قضیه واما اینکه فرمودند از اظهارات بنده اینطور مفهوم شد که اشکالات از طرف متفقین است چطور ممکن بود که بنده همچو اظهاری بکنم در صورتیکه خودم عضو دولت هستم و قرادادی را که با متفقین راجع یک سری آذوقه و گندم بسته شده است اطلاع دارم که آنها تعهد کرده‌اند تا سر خرمن آتیه کم بود مصرف مارا برسانند بنابراین آن نظری راکه آقا فهمیده‌اند بهچوجه نبوده است ونظر بنده منحصراًاز لحاظ وسائط نقلیه بوده است حالا اگر بنده بد فهمیده‌ام ووسائل نقلیه در کشور فراوان است و بنده بد فهمیده‌ام ودولت هم عاجز است از جمع آوری و استفاده از آنها خیلی ممنون می‌شوم که آقای موافقت وکمک بفرمایند که این اشکال حل بشود مخصوصاًخود وزارت کشاورزی محتاج بیکعده زیادی کامیون است اگر بتوانید فراهم کنید خیلی ممنون می‌شویم (صحیح است)

جمعی از نمایندگان ـ دستور. دستور

تهرانچیـ اجازه میفرمائید بنده جواب بدهم.

نمایندگان ـ دستور ـ دستور

تهرانچیـ مطابق نظامنامه حق دارم صحبت کنم اجازه میفرمائید

رئیسـ بفرمائید

عده ازنمایندگان ـ دستور

تهرانچیـ راجع بکامیون که بنده بین فرمایشاتشان عرض کردم منظورم این بود برای رفع احتیاجات داخلی بخصوص که دولت در درجه اول اهمیت قرار داده است از جهت خواربار وغیره اگر دولت تمام کامیونهاووسایل باربری کشور را اختصاص باین قسمت بدهد خیلی هم زیاد خواهد آمد از رفع احتیاج برای تأمین خواربار و آذوقة اهالی کشور واین مسلم است بدون اینکه از خارج وارد بشود چه رسد که برای ورود ازخارج هم دولت باید اقدام کند چه علت دارد که برای ما وبرای کشور ما وسائط نقلیه ووسائل حملونقل بطور عادی که در سنوات گذشته وارد می‌شد چرا باید وارد نشود ؟در صورتی که متفقین ما دارای وسائل حمل ونقلهستند وبنده تصور می‌کنم کهما محتاج بوسائل نقلیه نباشیم والبته با اقدامات دولت این قسمت باید حل بشودکه هیچ مضیقه دراین قسمت پیدا نکنیم والا حالا هم باندازه کافی هست

جمعی از نمایندگان ـ دستور ـ دستور

ـ شور دوم گزارش کمیسیون کشور راجع به آموزشگاه شهربانی

[۴ ـ شور دوم گزارش کمیسیون کشور راجع به آموزشگاه شهربانی ]

رئیسـ شور دوم لایحه آموزشگاه شهربانی شروع می‌شود گزارش کمیسیون خوانده می‌شود

گزارش از کمیسیون کشور بمجلس شورای ملی

کمیسیون کشور لایحه دولت راجع بآموزشگاه پایه وری شهربانی را برای شور دوم باحضور آقای وزیر کشور وآقای رئیس اداره کل شهربانی تحت شور ومدافه قرار داده وبا در نظر گرفتن پیشنهاد‌های آقایان محترم اصلاحاتی در مواد آن بعمل آمده اینک گزارش آن برای تصویب مجلس شورای ملی تقدیم می‌شود

رئیسـ ماده اول خوانده می‌شود

طرح قانون راجع بتأسیس آموزشگاه شهربانی

ماده اول ـ وزارت کشور مجاز است برای تأمین نیازمندیهای استخدامی اداره کل شهربانی آموزشگاهی تأسیس نماید

رئیسـ آقای طباطبائی

طباطبائی ـ بنده در ماده اول که مطرح است خواستم استفاده کنم از موقع که آقای وزیر کشور هم تشریف دارند واز ایشان خواهش می‌کنم که در باب حقوق افراد نظمیه یک فکری بکنند بنده عقیده‌ام این است (یکی از نمایندگان ـ بلندتر) اخیراً یک روزی بنده در یک اداره رسمی بودم که یکی از افسران قشون هم آنجا بود وصحبت ادارات قشون وژاندارمری وشهربانی وطرز کار افراد ومسئولیت آنها بود

جمعی از نمایندگان ـ بلندتر بفرمائید نمی‌شنویم

آقای طباطبائی(پشت تریبون) ـ معلوم می‌شود آقایان تند نویسها هم نشنیده‌اند آقایان حرف میزنندصحبت می‌کنند نمیگذارندشنیده شود عرض کنم آنجا صحبت شد که یک ترتیبی بود در اوایل کار که حالانیست ان صاحبمنصب بمن می‌گفت مستشاری که برای ادارات آمده است یکی از آن مستشارها برای اداره امنیه آمده است او مارا خواست (و در سه نفراز صاحبمنصبان را هم اسم برد) و گفت که حقوق امنیه چقدر است

چند نفر از نمایندگان ـ بلندتر

طباطبائیـ من سعی می‌کنم بلندتر صحبت کنم بلندتر هم عرض کنم آقایان نمی‌گذارند و صحبت می‌کنند عرض کنم که آن صاحبمنصبان می‌گفت مستشارامنیه از ما پرسید (ماهاچندنفرراکه در کارها مؤثرهستیم ودخالت داریم خواست وگفت) حقوق یک امنیه در ماه چقدراست ما فوق او تا حدودیاوروسرهنگ را پرسیدکه حقوق شان چقدر است ما یکی یکی می‌گفتیم واو گوش می‌کرد بعد قلم راگذاشت روی کاغذ وحساب کرد برای یک گروهبان که غیراز خودش دو نفر هم باشند که متصدی بعضی مخارج وزندگانی آنها باشد وتحت تکفل او باشند حساب کرد که اگر یک گروهبان امنیه یا قشون بخواهد خدمت کند شرافتمندانه خدمت کند (چون معروف است که افراد امنیه غالباًبدمیکنند تخلف می‌کنند از وظایفیکه دارند دزدی می‌کنند گفت می‌خواهم فرض کنیم که گروهبانی داریم که می‌خواهد انجام وظیفه بکنددزدیهم نکند)ـ دوسیه علیحده داشت آن را بیرون آورد ارقامی را جمع کرد ورقمی در آورد وگفت بگروهبان حداقل باید سیصدتومان بدهید تا بتواند زندگی کند ودزدی هم نکند اگر کمتر از این مبلغ باودادید او مجازاست برای دزدی حالااین مبلغ از لحاظ زندگانی ما بنیة اقتصادی ایران و سابقة که ..... آقااین کاغذ را بعد ممکن است آقایوزیر کشور بخوانید وجواب بدهید یا اینکه من صحبت نکنم.....

وزیر کشور ـ خیلی خوشوقت می‌شود بفرمائید بفرمائید صحبت کنید

طباطبائیـ آخرآقاحرف مفت که نمی‌زنم من اینجا ایستاده‌ام صحبت می‌کنم

رضوی ـ حالا بفرمائید

طباطبائیـ حالا ندارد اگر گوش نمی‌کنید بروم بنشینم .....

وزیر کشور ـ نه خیر، بفرمائید. بفرمائید

طباطبائیـ عرض کنم این رقم سیصد تومان برای مملکت ما چون سابقه ندارد ویک رقم زیادی است اگر حداقلش را بگیریم واقعاً اینطور است که یک گروهبان را اگرشما کمتر از صد وپنجاه تومان بهش بدهید این یا باید یک ملک واملاک وراه دیگری داشته باشد که ازآن جا استفاده بکند و زندگانیش را تأمین کند یا دزدی کند ان روز که بنده در عمارت هیئت وزراء بودم صحبت این مبحث بمیان آمد عرض کنم مردد هستم نمیدانم آقای وزیر کشور تشریف داشتند یا بعد آمدند رئیس سابق نظمیه هم بود وما حساب کردیم آن روز صحبت را نقل دادیم بشهربانی وصحبت شد که شما اگر بخواهید یک پاسبان که ۲۴ ساعت خدمت می‌کند شب تاصبح توی این هوای سرد باید در توی این خیابانها بایستد و خدمت کند اگر بخواهیم این فرد زندگانی کند دزدی هم نکند واقعاً می‌شود با این حقوق زندگی کند؟ این جا من مایه خجلتم است که بپرسم بیک پاسبان الان در شهر تهران با این زندگانی که امروزه می‌بینید آقای وزیر کشور چقدر می‌دهید ؟بیست وهفت تومان یا سی تومان آموزشگاه صحیح است از لحاظ تشریفات هم خیلی خوب است ولی آن استفادة عقلانی که شما از یک فرد پاسبان می‌خواهید بکنید تابرسد بصاحبمنصبش با این وضع با این حقوق یا این باصطلاح پیشینه که هست ممکن است بآن ثمره ونتیجه نرسیدوبنظر من مهمترومؤثرتر از انجام این تشریفات این است که بحقایق وبمسائلی که بیشتر در پیشرفت مقصودمؤثر است توجه بفرمائید (صحیح است) وآن این است که ادارة شهربانی رااز سرتا بن از صدر تا ساقه باید منقلبش کنید اول زندگانی آنها را تأمین کنید که افراد نظمیهکه پاسبان و حافظ جان ومال وحیثیت مردمند احتیاجی بدزدی نداشته باشند وبعد طوری بکنیدکه این اداره بداندکه فقط وتنها چیزیکه بر او حاکمیت دارد وچیزیکه در آن جا حکومت خواهد کرد فقط قانون ونظامات است نه مقامات نه اشخاص (صحیح است). بنده فقط یک اشارة مختصری می‌کنم ومیروم می‌نشینم سرجایم. ملاحظه فرمودید که در ۱۷ آذر ماه یک خاطره تأسف آوری از شهربانی برای ما باقی ماند (صحیح است)

وزیر کشور (آقای عامری)ـ بنده خیلی متشکرم که این موضوع رامورد توجه قرادادند والبته مورد توجه دولت هم هست ولی یک قسمت از این مربوط به بودجه است وامید واریم تا سال آینده نظر ایشان را تأمین کنیم و همان طور که فرمودند یک اصطلاحات کلی بکنیم وامیدواریم بتوانیم یک بودجه زیادتری برای آنجامنظور بداریم زیرا اینها حقیقتاً مردمان بیچاره هستند وبنده بسهم خودم متشکرم وامید واریم برای سال آتیه انجام بشود انشاءلله

جمعی از نمایندگان ـ مذاکرات کافی است

رئیسـ آقای معدل

معدل ـ کمتر کسی هست در مملکت ما که از اوضای گذشته واز شهر بانی و جریان اداری آنجاراضی باشد همه هم در مواقع عدیده در این جا تذکر دادیم که اصطلاحات اساسی بایددرشهربانی بشود و حقیقتاً یک شهربانی بوجود بیاید که حافظ جان و مال و ناموس مردم باشد الآن هم آقای طباطبائی در این باب شرحی بیان فرمودند فرمایش آقای وزیر کشور درپاسخ ایشان بنظر بنده یک جوانی بود که فقط مثل این بود که می‌خواستم از مطلب زودتر بگذریم و این لایحه را زودتر بتصویب برسانیم. مطالب دو جور گفته می‌شود یک وقتی است که از نظر مخالفت با یک دولتی یک کسی یک چیزی را بهانه می‌کند و می‌خواهد فشار بیاورد ولی یک وقتی از نظر روشن کردن اصل مطلب ناچار هستیم که یک تذکراتی بدهیم و توجه دولت را بیشتر به آن موضوع متوجه و جلب کنیم عرض می‌کنم این شهربانی که درست شده تقریباً می‌شود گفت همان شهربانی گذشته است (صحیح است) و این شهربانی نمی‌تواند مردم را راضی نگاه بدارد و افراد را مطمئن بکند باینکه این اداره یک اداره ایست که بیدار است و کاملاً توجه بموضوع وظایف خودش دارد. بنده نمی‌خواهم منکر این بشوم که افراد خوب در شهربانی وجود ندارد بنده راجع به اساس این موضوع بحث دارم ممکن است که بسیاری از افسران خوب و از پایوران خوب در آنجا باسند که در تشکیلات نوینی هم (که اگر بنا باشد یک همچو قراری داده شود) اینها مقام مهمی داشته باسند ولی روی همرفته بایستی نسبت به اساس شهربانی یک توجه خاصی مبذول شود (صحیح است) و بنده دیدم که این وعده را دولت داد که اولین کارشناس و متخصصی که می‌آید او را در آنجا بگماردو نسبت باینجا توجه بیشتری بکند بنده نمیدانم که آیا متخصص شهربانی حرکت کرده است؟ وارد شده است؟ موجب و سببی که تأخیر در انجام کار آنها شده است چه چیز است (منشور ـ مربوط بموضوع نیست آقا) بعقیدة من بیشتر از این فرمایشی که آقای وزیر کشورفرمودند بایستی نسبت باین موضوع بفرمایند تا اطمینان بیشتری نسبت باین مسئله حاصل شود (صحیح است).

وزیر کشور ـ بنده نخواستم فرار کرده باشم از پاسخ آقایان محترم ولی این لایحه هیچ ارتباطی با آن موضوعاتی که فرمودند ندارد این لایحه مربوط است باینکه اشخاصی که دارای تصدیق نامه (توجه میفرمائید ؟) شش متوسطه یا لیسانسیه هستند از مرکز یا شهرستانها بیایند به آموزشگاه و تحصیل کنند و از این ببعد این طبقه را استخدام کنند (صحیح است) که واجد این شرایط باشند اما نسبت باصل موضوع و اساس شهربانی اصلاً راجع باین موضوع در نظر هست که از بنیانش یک اصلاحاتی بشود و در این خصوص مشغول مطالعه هستیم و دولت باین امر توجه دارد بنده هم همانطور که عرض کردم این یک قسمتش مربوط باین است که بودجه داشته باشیم همه آقایان نمایندگان محترم مسبوق هستند که بر بودجه شهربانی چیزی افزوده نشده است یک مقداری از پاسبانهای ما هم عدة از پاسبانهائی هستند که بدبخت و مفلوک هستند الان اگر بخواهیم اینها را امروز اصلاح کنیم و خارجشان کنیم و اشخاص جدیدی بیاوریم اینکه البته نمی‌شود برای اینکه اشخاص جدید با این حقوق فعلی نمی‌آیند و قبول خدمت بکنند الان عمله روزی دو تومان کاسب است این نمی‌آید پاسبان بشود بنابراین از حالا یک شالوده داریم می‌ریزیم که برای سال آتیه با کمک و همراهی آقایان بتوانیم یک حقوق بیشتری برای پاسبان در نظر بگیریم و آنوقت بتوانیم در ظرف این دو ماهی که به آخر سال مانده یک افرادی را انتخاب بکنیم و شالوده اساسی بریزیم و بودجه اش هم با نظر آقایان تنظیم بشود و به تصویب برسد

انوارـ اخطار نظامنامه دارم

رئیسـ بفرمائید.

انوارـ این قانون شور اولش تمام شده است حالا شور دوم است در شور ثانی هم بحث در کلیات نمی‌شود وزیر هم محتاج به جواب نیست. یک قانونی به این آسانی یکدفعه هم شورش در مجلس شده است آقای رئیس اخطار بکنید. آقایان نگاه بکنند چه چیز مطرح است؟

رئیسـ آقای تهرانچی فرمایشی دارید؟

تهرانچیـ خیر عرضی ندارم

طباطبائیـ چرا، بفرمائید جواب آقا را بدهید آنوقت رئیسـ نه راست می‌گوید آقا راست می‌گوید یک ماده که می‌گوید وزارت کشور مجاز است این کار را بکند این حرفها را ندارد. حرف صحیح می‌زند آقای انوار. آقای ملک مدنی شما فرمایشی دارید؟

ملک مدنی ـ بنده در ماده عرض دارم.

رئیسـ آقای دکتر طاهری.

دکتر طاهری ـ بنده موافقم و این مذاکرات مناسبت ندارد

رئیسـ ماده اول

ماده اول ـ وزارت کشور مجاز است برای تأمین نیازمندیهای استخدامی اداره کل شهربانی آموزشگاهی تأسیس نماید.

رئیسـ آقای ملک مدنی.

ملک مدنی ـ عرض کنم این موضوع شهربانی.

طباطبائیـ تجدید شد دو مرتبه مثل اول شد. همان عمل اول صحیح بود.

عدة از نمایندگان ‍ـ درست عمل شده است.

رئیسـ دوباره تجدید نشد

ملک مدنی ـ اصلاً اتوریته (Autorite) مجلس از بین رفته است بنده را اجازه دادند بیایم اینجا حرف بزنم حالا مذاکرات بین الاثنین شروع شده وقتی من آمدم پشت تریبون و اجازه گرفتم دیگر کسی حق ندارد وسط حرف بنده حرف بزند من با آقای طباطبائی کار ندارم اصولاً عرض می‌کنم یک مطلبی را عرض می‌کنم این موضوع شهربانی از شهریور ماه سال گذشته که وضعیت عوض شد خواهش می‌کنم آقای وزیر کشور توجه کنند این مطلب را باید بصورت جلسات مجلس رجوع کنید حاکی است که ما خیلی صحبت کردیم که ما یک شهربانی می‌خواهیم که وظایف خودش را انجام بدهد و یک شهربانی باشد که مال کشور باشد نوجه بفرمائید این یک مطالب اساسی بود. از اولش چون قبل از شهریور شهربانی همه چیز مال دیگری بود. شهربانی هم مال دیگری بود ما آن سبک و رویه را نمی‌خواستیم بالاخره وقتی که عوض شد ما دیگر آن رویه را که نبایستی بخواهیم. شهربانی باید مال دولت باشد تابع اجراء و بالاخره نیات دولت وقت که برگزیده مجلس شورای ملی است باید باشد نه اینکه بالاخره تابع افکار جای دیگر باشد (صحیح است) بنده اینجا صریحاً عرض می‌کنم حضرتعالی که در وزارت کشور هستید و شهربانی هم که جزء وزارت کشور است و شما هم که حقیقتاً یک مرد شریف و وظیفه شناس و طرف اعتماد مجلس شورای ملی هستید این را محض رضای خدا برایش یک قدمی بردارید حقیقتاً کاری بکنید این شهربانی را که مال مملکت باشد حفظ جان ومال وناموس مردم را بکند نه اینکه یک دستگاهی باشد یک کانونی باشد که انسان بتواند بآن نگاه کند (صحیح است) تا قبل از شهریوربقسمی بودکه همه نگرانی داشتند از جهتی وبعد از شهریور هم بجهت دیگری باید نگرانی داشته باشند این خوب نیست. بنده چون یک مسائلی است که از نقطه نظر حیثیات ملی خودمان دوست ندارم هیچوقت بازتر عرض کنم منتهی اختصاراً عرض میکنمشهربانی آقادر این فاصله از شهریور گذشته تا کنون ئظائف خودش را انجام نمیدادتنها رئیسش عوض شده و فعلاً که خوشبختانه رئیس شهربانی یک شخص شریفیاست وخوب ایشان یک کسی است که هیچ غرض و مرض ندارد (صحیح است) بنده عرض می‌کنم حالا شما تمام افراد حتی پاسبان‌ها راهم باید عوض بکنیدتمام اینها آلوده شده اندوافکارشان خراب است وتمام عرض می‌کنم که با این عمل موافق هستند. آقا این افراد را بردارید (عده ازنمایندگان ـ انشاءالله) قانون بیاورید اینجا چرا آقااین نظام وظیفه هارا نمی‌آورید تمام را پاسبان کنید. این افرادی که گرفته می‌شود. یک قسمتش را بیاورید پاسبان کنید (عده از نمایندگان نمی‌شود آقا نمی‌شود) چه مانعی دارد آقا یک ماده واحد بیاورید بدهید به مجلس مجلس هم اجازه می‌دهد که یک افرادی را که بالاخره در سربازخانه کار می‌کنند بعد از اینکه خدمات نظامی مقدماتی وتعلیماتی آنها تمام شد یکسال ونیم هم در اینجا خدمت کنند یا لااقل یک دسته مردمی باشند اینها که افکار خراب سابق را نداشته باشند. دزدی می‌شود در این شهر هزار اعمال دیگر واقع می‌شود ما تمامش را میدانیم این است عرض می‌کنم نظر خاصی هم ندارم فقط این است که مجلس همهاین نظر را دارند که شهربانی باید یک مؤسسه‌ای باشد که همه چیزمردم را حفظ کند واین کاررا باید در درجه اول مورد نظر قرار بدهد بیشتر از این هم بنده اینجا توضیح عرض نمی‌کنم.

مخبر ـ خیال می‌کنم که نماینده محترم خودشان همتصدیق بفرمایند فرمایشاتی که فرمودند هیچ مربوط به لایحه نبود. البته همانطور که آقای انوار تذکر دادند شور کلیات این لایحه تمام شده وفرمایشات جنابعالی ممکن است خیلی صحیح هم باشد اما ربطی باین لایحه که مربوط به آموزشگاه شهربانی است ندارد البته آقای وزیر کشور فرمودند که اصلاح شهربانی مورد توجه است وامروز خودتان تصدیق فرمودید که یکی از بهترین افسران ارشد که به شایستگی و بی طمعی وحسن اداره معروف است در رأس اداره شهربانی قرار گرفته است (صحیح است) وباید مجال داد چون ایشان تازه وارد شده‌اند یک فرصتی بدست بیاورند و آنطور که منظور حضرتعالی است و مورد توجه دولت ومورد علاقه تمام مردم این مملکت است این جا رااصلاح کند (صحیح است) البته همه علاقمند ند ومجلس شورای ملی هم همیشه این نظر را بدولت تأئید کرده است حالا هم که بهترین افسر‌ها در رأس شهربانی قرارگرفته است اطمینان داشته باشید که منویات آقایان همه بموقع اجرا گذاشته خواهد شد.

رئیسـ این بدیهی است که اولین قدم اصلاح شهربانی همین مؤسسه است مسلم است دیگر علم بر همه چیز مقدم است وهادی همه علم است (صحیح است). معلوم می‌شود آقای وزیر کشور هم مایل است باینکه انشاء الله شهربانی آنطوری که مقصود ودلخواه همه است اصلاح کندو در این صورت باید موافقت کرد زود تر کارشان تمام شود وبنتیجه برسند.

بعضی از نمایندگان ـ مذاکرات کافی است ـ کافی است.

رئیسـ رأی گرفته می‌شود به ماده اول موافقین بااین ماده برخیزند. (اکثرند برخاستند) تصویب شد. ماده دوم.

ماده دوم ـ بهر یک از دانشجویان در مدت تحصیل از محل بودجه شهربانی ماهیانه ۶۰۰ ریال بعنوان کمک هزینه تحصیل پرداخت می‌شود. بعلاوه هزینه غذا و لباس در مدت تحصیل با آموزشگاه خواهد بود.

رئیسـ رأی گرفته می‌شود به ماده دوم موافقین بااین

ماده برخیزند (اکثر برخاستند) تصویب شد. ماده سوم

ماده سوم ـ دانشجویانی که از عهده امتحانات آموزشگاه برآینددر صورتیکه در بدو ورود دارای گواهینامه دوره کامل دبیرستان باشند یا پایه سه کشوری در صورتیکه دارای دانشنامه لیسانس باشند با پایه ۴ بخدمت اداره کل شهربانی پذیرفته می‌شود. دوره تحصیلی در آموزشگاه وکار آموزی جمعاًدو سال خواهد بود.

رئیسـ آقای اوحدی

اوحدی ـ بطوری که تذکر داده شد شور دوم این لایحه است وفقط مذاکرات در اطراف مواد بایدصورت بگیردبنده هم در اطراف این ماده نظری دارم اگر آقای وزیر کشور توجه بفرمایند یعنی رعایت بکنند وقتی که در مجلس لایحه خودشان مطرح می‌شود تمام توجها تشان را متوجه لایحه خودشان بکنند (خنده نمایندگان) بنده این قدمی که برداشته شده برای اصلاح شهربانی از هر جهت قابل تقدیر میدانم آقایان رفقای بنده هم تصور می‌کنم با این نظر بنده موافق باشند حالا برای تشویق آن اشخاصی که باید وارد در آموزشگاه بشوند بنده یک پیشنهاد مختصری دارم وچون در شور دوماست بسته به قبول آقای وزیر ومخبر کمیسیون است ودیگر بر نمی‌گردد برود بکمیسیون ودو مرتبه در اطراف پیشنهاد بنده صحبت شود. این است که برای پیشرفت این آموزشگاه و تشویق دانشجویان این آموزشگاه بنده پیشنهاد کردم که خدمت نظام وظیفه افرادی که وارد در این آموزشگاه می‌شوند از بین برود ومعاف باشند زیرا که دراین اموزشگاه همان قسمت عملیات نظامی که بدانشجویان در دانشکده افسری داده می‌شود همان عملیات هم اینجا برای این دانشجویان هست وبعلاوه جریاناتی که مربوط بامنیت داخلی وامنیت کشوری است باین جهت بنده پیشنهاد کردم یک تبصره را که آقای وزیر وآقای مخبر موافقت کنند.

مخبرـ اجازه میفرمائید؟ البته نظریاتی که نماینده محترم در مجلس شورای ملی اظهار می‌فرمایند غالباً صحیح وبعقیده بنده وارد است. خوشبختانه در این موضوع هم که مورد توجهشان قرار گرفته ومربوط بخدمت وظیفه می‌شود حالااصلاح قانون نظام وظیفه از طرف دولت به مجلس شورای ملی تقدیم شده است وکمیسیون مشغول شور در آن لایحه است وشاید تا هفته آتیه خبر آن هم تقدیم بشودو مجلس موفق شود که لایحه نظام را مورد شور قرار بدهد واگر آقای اوحدی هم موفقت بفرمایند این پیشنهاد خودشانرا موکول بطرح آن لایحه در مجلس بفرمایند بهتر است وآقایانیکه با این پیشنهادموافق هستند ضمن این لایحه نمی‌توانند با این پیشنهاد موافقت بفرمایند زیرا خدمت نظام وظیفه یک خدمت مقدسی است که تمام افرادکشور ولواینکه هرخدمتدیگری هم بهشان رجوع شود وخدمات لازمی هم داشته باشند نباید از این خدمت مقدس سربازی معاف بشوند. البته وقتی کهلایحه نظام وظیفه در مجلس مورد بحث قرلر گرفت نماینده محترم هم پیشنهاد بدهید ومورد بحث قرار خواهد گرفت.

رئیسـ اقای انوار

انوارـ موافقم.

رئیسـ آقای هاشمی

هاشمی ـ بنده در شور اول لایحه معتقد بودم که شرط ورود به این آموزشگاه دانشکده را یک اندازه سهل ترقرار دهند یعنی داشتن گواهینامه سیکل اول کافی باشد برای اینکه کشور ومملکت ما نیاز منداست بوجود کارمندان خوب شهربانی. یم عده زیادی در این آموزشگاه و دانشکده باید تربیت بیابند که زودتر بدرد کشور وعموم شهرستانها بخورد. اگر دلیل مقنعی باشد برای اینکه حتماً باید تصدیق و گواهینامه سیکل دوم متوسطه را در دست داشته باشد باز چندان اصراری ندارم در این موضوع فقط خواستم توضیح بفرمایند که علت چه بوده است که داشتن گواهینامه سیکل دوم ودرجه لیسانس را مناط قرار دادند. در صورتیکه این آموزشگاه یک آموزشگاه فنی است واگر بعد از دو سال نهم هم این جوانها باین آموزشگاه وارد شوند ممکن است که زودتروجودشان مثمر بثمر واقع شود و بعلاوه بر جمعیت دانش جویان هم افزوده خواهد شد.

مخبرـ دولت فوق العاده اهمیت می‌دهد باین مدرسه واین آموزشگاه که دانشجویانی که از آنجا خارج می‌شوند وبخدمت شهربانی گمارده میشونداینها دارای معلومات کافی بوده واطلاعات وسیع از علم ودانش داشته باشند. باین جهت دولت شرط ورود باین آموزشگاه را داشتن دوره کامل متوسطه قرار داده وگمان می‌کنم که نماینده محترم با توجهی که خودشان دارند که حقیقتاً افسران شهربانی باید مردمان خوب وشایسته باشند موافقت بفرمایند به همین ترتیب بگذرد.

رئیسـ تبصره پیشنهادی آقای اوحدی

تبصره زیر را بماده سوم پیشنهادمیکنم ـ دارندگان گواهی نامه دوره کامل دبیرستان یا دانشنامه لیسانس از خدمت نظام وظیفه معاف خواهند بود. اوحدی

طباطبائیـ رأی رأی آقاقبلاً توضیح داده است.

اوحدی ـ اجازه میفرمائید یک توضیحی بدهم.

رئیسـشما توضیح خودتان را دادید وآقای مخبر هم جواب دادند.

اوحدی ـ اجازه بفرمائید پیشنهاد دادم یک توضیحی بدهم. مطابق نظامنامه

رئیسـ بفرمائید

اوحدی ـ قسمتی را که آقای خمبر محترم فرمودندکه لایحه نظام وظیفه مطرح است بنده هم مطلع هستم که مطرح است ولی او مربوط باین لایحه نیست زیرا کسی مقید نشده که در لایحه نظام وظیفه پیشنهاد بنده را که مربوط باین آموزشگاه است در آنجا قبول کند. آن یکلایحه‌ای است که شیر قانونی اش را می‌کند واینهم یک لایحه‌ای است جدا گانه بنده برای تشویق این قضیه و پیشرفت این کار این پیشنهاد را کرده‌ام و خواهش می‌کنم که آقای وزیر و آقای مخبر قبول بفرمایند این پیشنهاد را یا نظر بنده را تأمین کنند که این کار خواهد شد. در آن قانون نظام وظیفه اگر تعهد می‌فرمایند که این کار خواهد شد بنده حرفی ندارم. اما اگر این تعهد را نکنند روی این پیشنهاد ایستاده‌ام رد وقبول هم با مجلس است ولی همینقدر عرض می‌کنم که اگر مجلس این آموزشگاه را می‌خواهد باید توجه باین پیشنهاد بنده داشته باشد.

جمعی از نمایندگان ـ رأی رأی

رئیسـ رأی گرفته می‌شود به این تبصره پیشنهادی که آقای اوحدی داده‌اند موافقین برخیزند (عده کمی برخاستند) تصویب نشد. رأی گرفته می‌شود به ماده ۳ موافقین بااین ماده برخیزند (اکثرند برخاستند) تصویب شد. ماده چهارم:

ماده چهارم ـ بین فارغ التحصیلان آموزشگاه کسانی که برای خدمت در قسمت انتظاماتی در نظر گرفته شوند علاوه بر پایه مربوطه بدرجه رسدبان دومی نسز نائل می‌شوند وآناکه دارای دانشنامه لیسانس هستند پس از طی یکسال خدمت با درجه رسدبان دومی با رعایت سایر مقررات بدرجه رسدبان یکم ارتقاء می‌یابند ـ ترفیعات بعدی آنان از هر جهت مطابق مقررات قانونی خواهد بود.

رئیسـ آقای انوار

انوارـ بنده یک نظری داشتم که آن نظر بنده در این قسمت تأمین شده است. یک قسمت دیگرش هم حالا در نظرم امده است. حالا چون قوانینی که می‌نویسیم برای عمل می‌نویسیم از این جهت این قوانین جهت علمی اش را تأمین می‌کند که آنها بروند بمدرسه برای آموختن علم ولی اینها باید دارای عمل هم باشند. اشخاصی که مستخدم رسمی هستند باید دارای عمل باشند. یعنی همینطور که امتحان علمی می‌دهند امتحان عمل بدهند. نه همینطور مثل سابق که هر کسی یک ورقه دستش بود فورییک مقامی باو می‌دادند. بنده نظرم این است که مستخدم میاوریم و استخدام می‌کنیم در یک موارکه خیلی اهمیت دارد مثل نظمیه مثل شهرداری واین چیز‌ها باید قبل از اینکه درجه رسمی بهشان می‌دهیم امتحان عملی هم بدهند. اینجادر ماده سوم بنده خواستم پیشنهاد کنم قبل از آنکه پایه کشوری را بهش بدهیم بعد از اینکه امتحان علمی داد امتحان عملی هم بدهد. چون اینجا مقام عمل است وما باید از این مستخدم خودمانبخواهیم. این در قسم دومش نوشته است که بعد از یک سال خدمت آنوقت رتبه بهش داده شود این است که بنده پیشنهاد می‌کنم اگر آقای وزیر کشور موافقت می‌فرمایند بنده توضیح هم دارم که اگر یکسال خدمت تمام شد ومیخواهید درجه هم بهش قائل هستیم برای اینکه پایه دوم بهش بدهیم این را هم باید یکسال خدمت داشته باشد یعنی امتحان عملی برای آنها خیلی لازم است واحتیاج هم داریم که بعد از این تنها محور را علم مناطقرار ندهیم وعلم رابا عمل توأماً مناط قرار بدهیم. این است که پیشنهاد می‌کنم قبل از اینکه رتبه رسدبانی بهش بدهیم امتحان یکسال همین جوری که برای قسم دومش یکسال امتحان عملی دارد اینجا هم یکسال امتحان عملی ازشان بخواهید.

مخبرـ (امیر تیمور) در شور اول هم آقای انوار در این موضوع فرمایشاتی فرمودند. عرض کردم نظر ایشان در کمیسیون تأمین شده است زیرا بمجرد اینکه یک دانش آموزی از مدرسه خارج شدفوری وارد خدمت نمی‌شود. این یکسال باید جلب نظر مافوق خدشرا بکند آنوقت دارای درجه می‌شود وبکار گماشته می‌شود بنابراین نظر آقاتأمین است.

رئیسـ آقای فیاض

فیاض ـ دراینماده کلمه خدمت دوجا ذکر شده یکجا با قید انتظامی نوشته شده در سطر سوم نوشته شده پساز طی یکسال خدمت این جا بطور ابهام نوشته شده است. مطلق است وابهام داردومعلوم نیست این یکسال خدمت انتظامی است یا غیر انتظامی است؟ این را توضیح بدهند آنهاانتظاماتی فقط است یا مطلق خدمت است؟ این آقای مخبرتوضیح بفرمایند.

مخبرـ اینخدمت هم مربوط بکار انتظاماتی است و یکی اش هم مربوط به کار دیگری است چون کارهای شهربانی دو جور است یک کار هائی است مربوط بکسانیکه درجه دارند واز آن حیثخدمت می‌کنند ومربوط بدرجه است درهردو صورت باید اینها خدمت انتظامی هم بکنند.

رئیسـ پیشنهادآقای دکتر ادهم.

پیشنهاد می‌کنم بجای علاوه بر پایه کشوری نوشته شود

دکترادهم ـ تصور می‌کنم در عبارت اگرپایه کشوری که درماده بالاتر هم ذکر شده است نوشته شود بهتر است و روشن تر خواهد بود اینجا که نوشته شده بین فارغالتحصیلان آموزشگاه کسانی که برای خدمت در قسمت انتظاماتی در نظر گرفته شدندعلاوه برپایهمربوط اگر بجای علاوه برپایه مربوط (پایه کشوری بنویسندبهتر است بعد) بدرجه رسدبان دومی نیز نائل می‌شوند اینطور. اگر نوشته شود تصور می‌کنم که عبارت روشن تر می‌شود.

مخبرـ فرقی نمی‌کند بنده موافقت می‌کنم با پیشنهاد ایشان.

رئیسـ آقای وزیر کشور هم موافقند؟

وزیرکشور ـ بلی

رئیسـ آقایانی که موافقت دارند با ماده چهار و بااین اصلاح برخیزند (اغلب برخاستند) تصویب شد ماده ۵

ماده ۵ ـ داوطلبان آموزشگاه مزبور باید در موقع ورود بآموزشگاه تعهد نمایند که پس ازنیل بپایه کشوری لااقل پنجسال در اداره کل شهربانی ودوائر تابعه خواه درمرکز یا شهرستانهاخدمت نمایندو هر گاه از انجام این تعهد خودداری نمایند باید همة وجوهی را که مطابق ماده دوم دریافت کرده بانضمام هزینة غذا و لباس که درمدت تحصیل از طرف آموزشگاه شده است کار سازی نمایند وهمچنین از پایه کشوری ودرجات نظامی محروم خواهند بود

رئیسـ آقای طباطبائی

طباطبائیـ بنظر بنده این قانون رویهمرفته زیاد منطقی ومنصفانه نوشته نشده است یکنفری را می‌برند بآموزشگاه دورة آموزشگاه را طی می‌کند بعد یک پایه می‌گیرد اینجا نوشته است و شرط شده است این آدم لااقل پنجسال مأمور شهربانی یا دوائر مربوطه بشهربانی باشد اگر نبود، اگر نخواست، اگر خواست بیرون بیاید قید کرده‌اند تمام آنچه را که از حیث حقوق غذا لباس باودادید ازش پس بگیرید این تا همنجا هم بنظر من زیاده روی شده ولی زیاترش حالا خوب اگر یک منطقی داشته باشد تناسبی هم داشته باشد می‌شود موافقت کرد ولی بآخر ماده هم ملاحظه بفرمائید می‌نویسد بعد از اینکه این خسارت از او گرفته می‌شود، همچنین از پایه کشوری ودرجات نظامی هم محروم خواهند بود. این دیگر چرا؟ مادتاًاز حیث غذا ولباس پراخته است، آموزشگاه را دیده خدمت هم کرده، بیک مقام ورتبه هم رسیده است دیگر رتبه اش را من تقاضایم این است که پایه ورتبه را که او دارد ازش نگیرند خسارات شما را از لحاظ نگهداری که از آنها کرده‌اید غذایش داده ایدلباس داده‌اید قبول داریم ولی از پایه کشوری ودرجات نظامی محروم خواهند بود چرا علاوه براین عبارت درست نیست و بنده ملتفت نشدم که مقصود شما این است که آن پایه که شما در آنجا باو داده‌اید از او پس می‌گیرید و این آدم دیگر حق رفتن بادارات دیگر ندارد چرا؟

مخبرـ این ماده عبارت صریحی است اگر برای نمایندة محترمابهامی باشد تمنی می‌کنم توجه به توضیحی که عرض می‌کنم بفرمائید وامیدوارم که رفع ابهام ازشان بشود منظور اینست این آموزشگاهی که در اداره کل شهربانی دولت تأسیس می‌کند ودانش آموزانی که در آنجا تحصیل میکتتد مدت دو سال هم برای آنها وقتش معین شده است مه این مدت با پول دولت وغذای دولت تأمین می‌شود دولت این خسارت را متحمل شد وقتی که بیرون بیاید برای خدمت دولت صرف وقت کند و تعهد کند که اقلاً پنجسال بعد از اینکه بیرون آمدند بخدمت دولت مشغول شوند واگر یک آدمی پیدا شد با پول دولت باخرج دولت تحصیل کرد و تربیت شد بعد بیاید بگوید من خدمت نمی‌کنم اینجا شرط شد که اگر چنین افرادی ولو فرض پیدا شوند بهشان گفته شودشما آقااصل خرجی را که دولت برای شما کرده است محروم خواهند بود این ماده روشن است وابهامی ندارد.

رئیسـ آقای انوار

انوارـ بنده یک پیشنهاد اصلاحی کردم که در سطر آخر ماده کلمه همچنین به نیز تبدیل شود

رئیسـ آقای اوحدی شما هم فرمایشی دارید یا پیشنهاد دارید؟

اوحدی ـ بنده تصور می‌کنم که این مذاکره در کمیسیون برای تعین مدت محرومیت شده آیا آقای مخبر تصور نمی‌کنند که در چاپ این لایحه اشتباهی شده باشد ؟(مخبرـ خیرـ خیر) زیرا آنجا کاملاً صحبت شد که برای ابد نبایستی از خدمات و درجات محروم بمانند یک مدت معینی باشد ویادداشت هم اینطور شده است اگر نظر بنده صحیح است آقای وزیر وآقایمخبر دراین قسمت موافقت بفرمایند که لااقل درمدت دوسال محروم باشند نه برای ابد محروم باشند

مخبرـ مذاکره که در کمیسیون شد روی این اصل بود که کسانی که از آموزشگاه بیرون بیایند وبخواهند ترکخدمت شهربانی رابکنند برای ابد از خدمات دولت محروم باشند ما این مجازات را خیلی زیاد دانستیم و اینطور تصمیم گرفتیم که از درجاتیکه باو تعلق می‌گیرد از آن درجات محروم است والااز خدمات دولتی که محرومش نکردیم پس از اینکه این هزینه که دولت کرده و مخارج لباس وغذا شرا هم پرداخت اگر بخواهد در سایر دوائر دولتی کار بگیرد این اشکالی ندارد و می‌تواند بگیرد ولی گفتیم از این درجات محروم است وبا پیشنهاد آقای انوار هم بنده موافق هستم

رئیسـ آقای سزاوار

سزاوار ـ بنظر بنده اگر توجهی بشود لایحه که دولت پیشنهاد کرد منظور از تأسیس این آموزشگاه در اداره کل شهربانی برای این است که شهربانی دارای یک مستخدمین تحصیل کرده در آتیه باشد والبته بنظر بنده این مواد واین ماده را هر چه سخت تر بگیریم از اینکه اشخاصی که ادامه تحصیل می‌دهند در آن وقتیکه باید شهربانی از آنها استفاده بکند به تشبثاتی که ما مخارج تحصیلمانرا می‌دهیم از کار خارج شوند وشانه از کار خالی کنند اگر جلو گیری بتوانید بکنید بهتر است والا نقض غرض می‌شود واین قسمت که نوشته شده اگر بنا باشد تنها راه منحصر بفرد باشد که فقط مخارج گرفته شود واخراج شود باور کنید که تمام این دانش جویان متشبث می‌شوند و مخارج تحصیلی را خواهند پرداخت در نتیجه باز هم شهربانی آن منظوری را که داشته است تأمین نمی‌شود اینست که بنده عقیده دارم در این ماده ازخدمت محروم باشند و از خدمت در سایر وزارتخانه‌ها هم بنظر بنده استخدام نشوند این بسیار صحیح است بعقیده بنده

رئیسـ پیشنهادات خوانده می‌شود: تبصرة پیشنهادی آقای بیات

تبصرة ذیل را بماده ۵ پیشنهاد می‌نماید:

تبصره ـ داوطلبان می‌توانند مدت خدمت نظام وظیفه خود را هم مدت پنج سال تعهد فوق اضافه نموده و خدمت نمایند.

رئیسـ آقای بیات

بیات ـ این جا دو موضوع در نظر هست یکی البته خدمتی است که در اینجا می‌کنند خدمت بمملکت است و خیلی هم البته خدمت مهمی است و اشخاصی که بناست خدمت بکنند اولاً بایستی بروند خدمت نظام وظیفه کنند بعد بیایند بخدمت و این مقصودمان را تأمین نمی‌کنند از لحاظ تشویق هم که شده است بنده عقیده دارم که همین طوریکه پیشنهاد کردم این دو سال مدت خدمت نظام وظیفه را هم اینجا انجام دهند و این دو سال خدمت نظام وظیفه باین خدمتی که در شهربانی تعهد کرده‌اند اضافه شود و خدمت نظام وظیفه را هم در همین جا انجام بدهند. مثلاً در مادة ۵ نوشته شده است که آقایان تعهد می‌کنند بنده پیشنهاد کردم که هر کدام از آقایان داوطلب باشند می‌توانند خدمت نظام وظیفه خودشان را که می‌خواهند در قشون انجام بدهند در اینجا انجام بدهند که این خدمت جزء مدت پنج سال و اضافه بر آن شود و از این طرف هم از وجود یک همچو اشخاص که تربیت شده‌اند بیشتر برای این خدمت استفاده شود این است که بنده خواستم توجه آقایان را معطوف نمایم که توجه بفرمایند که این خدمت در اینجا انجام شود

وزیرکشور ـ بنده تقاضا می‌کنم که این را بگذاریم در قانون دیگر چونکه در این موضوع وزارت جنگ هم دخالت دارند و لایحه نظام وظیفه الآن در کمیسیون مطرح است و در آنجا هر چه بفرمایند ممکن است خود بنده هم حاضر شوم و قبول بشود و استدعا می‌کنم مسترد بفرمائید موقعی که لایحة نظام وظیفه که مطرح شد آنوقت.

مخبرـ منظور دولت این است که موقعی که قانون نظام وظیفه را .... توجه میفرمائید آقای بیات؟ منظور دولت این است موقعی که قانون نظام وظیفه را مجلس تصویب کردواین کشور پذیرفت نظام وظیفه را این موضوع را بجای اصل باید قبول کند یعنی هیچ چیز مانع از آن خدمت مقدس نمی‌شود واین خدمت بر تمام افراد این کشور واجب است وباید در موقع خودش خدمت سر بازی را انجام بدهد حالاخواه این سرباز وظیفه دارای تحصیلات لیسانس باشد یا دارای دکتراباشد یا تحصیل کردهآموزشگاه شهربانی باشد آن یک خدمت دیگری است این یک شغل دیگری است آن وظیفه است این شغل است آقاموافقیت بفرمائید همین طور که آقای وزیر کشور هم فرمودنداین لایحه بهمین شکل بگذرد والبته اگر نظریاتی داشته باشید در موقعی که لایحه نظام وظیفه مطرح می‌شود اینها در آنموقع اجرا شود زیرا هیچ چیز مانع از این خدمت مقدس وظیفه نمی‌شود.

رئیسـ آقای ملک مدنی.

ملک مدنی ـ بیاناتی را که آقای بیات فرمودند البته بیان مفید ولازمی است و مخصوصاً بنده جلب نظر آقای وزیر کشور را می‌کنم. عرض کنم آموزشگاه را باید ما یک مزایائی برایش قائل شویم که اشخاص داو طلب شوند قبول کنند اگر این وضعیت را ما قبول نکنیم تصورنفرمائید کسی حاضر باشد بیاید سیصد ریال چیزینیست که در اینجا زندگی اورا تأمین کند نظر اقای بیات وبنده هم که با ایشان موافق هستم این است که ما در این جا خدمت نظام وظیفه راهم ضمیمه کنیم که از نقطه نظر خدمت، خدمت نظام که خدمت مقدس است وکاملاً صحیح است این هم یک نوع خدمتی است چه فرق می‌کند بعقیده بنده وظیفه یکنفر مأمور شهربانی بیشتر از یک نفر افسر نظامی است از نقطه نظراحتیاجاتی که کشوربافسران شهربانی دارد. بنده خیال می‌کنم اگرموافقت بفرمائید هیچ مانع در قانون نظام وظیفه نیست وزارت جنگ هم شاید مخالفتی نداشته باشد.

مخبرـ بنده عرض نکردم که این مانع نظام وظیفه است ولی بطوریکه عرض کردم بعنوان اصل قبول شده است که هیچ چیزی مانع از خدمت سربازی نیست وخدمت سربازی خدمت مقدسی است ولی دورة اول آموزشگاه هم تعین شده وشاید تا سه چهار روز دیگر هم تمام عده از این دانش آموزان هم تحصیلات خودشان را تمام کرده‌اند ووارد خدمت می‌شوند والبته بهتر خواهد بود که اینجا دانش آموزان هم تحصیل کشوری داشته باشند هم تحصیلات افسری را در موقع خود بهرمند شوند ونظر جنابعالی هم در موقع طرح لایحه نظام وظیفه تأمین خواهد شد امیدوارم با این ماده بهمین ترتیب موافقت بفرمائید .(بعضی از نمایندگان ـ رأی بگیرید)

پیشنهاد آقای اعتبار.

در آخر تبصره پیشنهادی آقای بیات اضافه شود چنانچه خدمت شهربانی را ترک گویند خدمت نظان وظیفه را انجام دهند.

رئیسـ آقای اعتبار

اعتبار ـ اصل فکر کاملاً صحیح است. بنظربنده که ماهمینقدر که علاقه مندیم بشهربانی برای افسران خوب است که طرف اعتماد جامعه باشند همان اندازه هم باید همین قسمت رااهمیت بدهیم وهرقدرممکن است تشویق کنیم که اشخاص خوب باموزشگاه وارد شوند ودوره آنرا طی کنند این اصل کاملاً صحیح است این را اگر ما موفق نشویم آقای امیر تیمور وآقای وزیر محترم کشور باید بدانند کهاین هم در مرحلة خودش کمتر از همان خدمت مقدس که آقای امیر تیمور اشاره بآن می‌کنند نیست بلکه از نقطه نظر جامعه شاید یک قدری هم مفید ترباشدبنده نظرم این بود که ازآن طرف مانباید راه باز کنیم که حتی الامکان از خدمت سربازی بگریزند باین وسیله یک عده بروند وپس از اینکه ازاین جریان راحت شدند دومرتبه بر گردند بروند دنبال کار خودشان ازنظراینکه از انجام خدمت سربازی شانه خالی نکنند از این جهت بنده با آنکه با آن پیشنهاد آقای بیات کاملاً موافق هستم معتقدهستم در ضمن آن پیشنهاد اگر موافقت بفرمائید این جمله اضافه شود که اگر چنانچه خدمت شهربانی را ترک کنند مکلفند دو مرتبه خدمت سربازی شان راانجام بدهند تا هردو منظورتأمین شود (صحیح است)

رئیسـ آقای دشتی فرمایشی دارید؟

دشتی ـ بعد ازدستورعرض دارم

بیات ـ بنده اصلاح آقای اعتبار را قبول می‌کنم

رئیسـ رأیگرفته می‌شود به پیشنهاد آقای بیات با اصلاحی که آقای اعتبار پیشنهاد کردند موافقین برخیزند (اغلب برخاستند) تصویب شد. ماده پنجم با پیشنهادات مراجعه می‌شود بکمیسیون، ماده ششم

ماده ۶ ـ برنامة آموزشگاه بتصویب شورای عالی فرهنگ خواهد رسید

رئیسـ آقای دشتی

دشتی ـ دو سه سال پیش ازاین بنده رفته بودم کرج آنجا ازقضابایکی ازشاگردان مدرسة فلاحت صحبت می‌کردیم ودربرنامه شان صحبت شد گفتند باینکه یکقسمت زیادبرنامة مدرسه فلاحت کرج عبارت است ازادبیات وفلسفه واخلاق واین چیزها حتی یادم می‌آید که می‌گفتند برای معلم ادبیات فارسی هفتةدو مرتبه از کرج اتومبیل می‌فرستند بطهران که دردانشکده فلاحت به آنها درس بدهد که عمعق بخارائی مثلاً در یک قصیده چه گفته است حالا آقای وزیر کشور خواستم ازشما استدعا کنم که بمن بفرمائید که چرا یک آموزشگاهی که اختصاصی است وفقط کارهای نظمیه راباید انجام بدهد این چرا از شورای عالی فرهنگ برنامه می‌خواهد؟ وشورای فرهنگ برنامه اورا ترتیب بدهدازاین حیث می‌پرسم اگر شورای عالی فرهنگ بخواهد چیزکند. شورای عالی فرهنگ مرکب است از معلمین دانشکده‌ها ورؤسای دانشکده‌ها وهرکدامکه بخواهند از مدرسه خودشان چیزی اضافه کنند پرگرام مفصلی از تاریخ وجغرافی وادبیات وفلسفه پسیکولژی برای آنها درست شود بعد همیک صاحب منصب نظمیه که بیرون میاید ابداًبدرد شهربانی نخورد افسر شهربانی مثلاً بنشیند وشعر بگوید عرض شود البته یکی از بهترین فکرها این است که از برای مؤسسات مملکت یک فکر عملی بکنند ومدرسه دائربکنند برای اینکه اعضای این مؤسسه از روی بصیرت وعلم واطلاع کار خودشان را انجام بدهند حتی بنده معتقدم وخواهش می‌کنم ازآقای وزیرکشوراگربتواننداین صاحب منصبان فعلی راهم تربیت کنند یعنی یک تعلیمات اخلاقی به آن‌ها بدهند حتی پاسبان‌های فعلی راهم باید کنفرانس هائی تشکیل بدهند که آنها را به خدمت مردم آشنا بکنند وممکن است خیلی مفید واقع شود یعنی یگانه راهی که ممکن است مارا ازاین انارشی واین هرج ومرج نجات بدهد این است پس بنده اصولاً با تأسیس دانشگاه وآموزشگاه مخالف نیستم فقط بایستی دراین جا مراعات این نکته را بکنند که این آموزشگاه باید صاحب منصب تهیه بکند برای کارهای شهربانی بنابراین قید اینکه برنامه این اموزشگاه را شورای عالی فرهنگ تصویب کنند این چبزدکلاسه بی معنی است وبایستی خود صاحب منصبان ارشد شهربانی این برنامه را تهیهبکنند واین بنظر بنده بهتر است.

وزیر کشور ـ چون در قانون هست که کلیه برنامه‌ها باید بتصویب شورای عالی فرهنگ برسد وقیدی که در این ماده شده باین مناسبت است والا خود بنده نظری ندارم و بسته بنظر مجلس است.

مخبرـ بنده تصور می‌کنم نظر آقای دشتی کاملاً تأمین است چون شورای عالی فرهنگ که بدون اطلاع ونظریات اداره شهربانی این عمل را نمی‌کند و برنامه با نظر خود اداره شهربانی تهیه می‌شود ومیفرستد بشورای عالی فرهنگ چون در قانون است که کلیه برنامه‌ها باید بتصویب شورایعالی فرهنگ برسد دراینمورد هم برنامه آموزشگاه شهربانی به آنجا خواهد رفت بنابراین نظر آقا تأمین است ونگرانی نیست

رئیسـ آقای رضوی.

رضوی ـ عرض می‌کنم هریک از این دانش نامه‌ها یک ارزش خاصی دارد این آموزشگاهی که برای شهربانی تشکیل می‌شود البته می‌خواهد یک افسر یک صاحب منصبانی برای شهربانی تهیه کند برنامة که باید در آنجا بکار برود بطوری باید باشد که صرفاً بدرد این مؤسسه بخورد اگر بنا باشد شورای عالی فرهنگ برنامه بنویسد نتیجه این خواهد بود که جنبه عمومی پیدا می‌کند وممکن است بعداز اینکه ما درماده پیشبینی کردیم که ازپایه کشوری ودرجات نظامی محروم می‌شود وقتی که شورای عالی فرهنگ مداخله کرد قضیه عملی شدنش مشکل خواهد شد بعلاوه ممکن است برنامه شهربانی را یک شخص مطلع ومتخصص در امور شهربانی بنویسد که دارای اطلاعات کافی باشد که بالاخره شاگردانی که در آن مدرسه تربیت می‌شوند بدرد این کار بخورند وبعداز اینکه دوره دانشکده را تمام کردند دیگر محتاج نباشند که در جای دیگر هم کار بکنند وعملیات بکنند.

رئیسـ آقای جهان شاهی.

مصدق جهانشاهی ـ بنده عرض مفصلی ندارم اظهارات آقای دشتی کاملاً منطقی بود برای اینکه آن نتیجه که وزارت کشور می‌خواهد بگیرد وقتی که برنامه درجای دیگر تصویب شود نتیجه معکوس گرفته خواهد شد خودشان هم در جزو بیاناتشان فرمودند موافقم پس این ماده را بعقیده بنده بگذاریم باشد تا مشورتی رویش بشود بنده نمی‌گویم بکلی اهل علم را محروم کنند وازوزارت معارف هم یکنفرودونفردرپروگرام نظر کنند.

مخبرـ عرض کردم منظور ی که آقای دشتی داشتند و نظر جنابعالی دراین ماده تأمین شده است زیرا کلیه برنامه هائی که درکشوروضع می‌شود باید بتصویب شورای عالی فرهنگ برسد منتها این برنامه وموادی که باید دراین آموزشگاه تدریس شود خود اداره شهربانی می‌نویسد بعد شورای عالی فرهنگ هم این برنامه راتصویب خواهدکرد وشورای عالی فرهنگ هیچوقت نمی‌گوید آقاشمانمی فهمید باید من بنویسم برنامه راشهربانی خودش می‌نویسد واحتیاجاتش رادرنظرمیگیرد وبرای تصویب بشورای عالی فرهنگ می‌فرستد وشورای عالی فرهنگ هم بادرنظرگرفتن احتیاجات اداره شهربانی وتأمین نظریات آنهاتصویب خواهد کرد.

رئیسـ موافقین باماده ششم برخیزند (اغلب برخاستند) تصویب شد یک ماده الحاقیه هم هست

دکتر طاهری ـ ماده الحاقیه بایدبرای بعدوبرود کمیسیون.

رئیسـ بسیارخوب می‌رود بکمیسیون آقای وزیر کشور

ـ تقدیم یک فقره لایحه قانونی راجع بتعدیل قانون مال الاجاره ازطرف آقای وزیر کشور

[۵ ـ تقدیم یک فقره لایحه قانونی راجع بتعدیل قانون مال الاجاره ازطرف آقای وزیر کشور ]

وزیر کشور ـ خاطر محترم آقایان مستحضر است که یک قانونی سابقاً در ۱۳۱۷ راجع به تعدیل مال الاجاره‌ها بود که مدتش منقضی شدآن قانون سابق دیگر بامقتضیات امروز وفق نمی‌دهد برای اینکه آن قانون تعدیل مال الاجاره را برده بودروی مهر ۱۳۱۵ که البته بهیچوجه مناسب با امروزنیست وهمه چیزهم فوق العاده ترقی یافته است بنابراین نه ازاین طرف هیچکدام مناسب باوضعیت امروزه نیست ازاین طرف فوق العاده گزاف وازآنطرف هم همینطور لهذا یک قانونی است که برای تعدیل مالالاجاره‌ها تقدیم می‌شود.

- بیانات آقای دشتی و پاسخ آقای وزیر کشور

[ ۶ ـ بیانات آقای دشتی وپاسخ آقای وزیرکشور]

رئیس- آقای دشتی‏

دشتی - بنده از حضور آقای وزیر کشور استفاده می‌کنم و می‌خواستم از ایشان خواهش کنم که این پیغام ما را به هیئت دولت برسانند و یک کاری کنند که که در اول جلسه آتیه تکلیف مطبوعات معین شود آن روز که قانون مطبوعات آمد به مجلس تمام مجلس متفق علیه بود در این مسأله که مطبوعات رکن اعظم مشروطیت است (صحیح است) و همین طور که هیچ یک از اجزای مشروطیت نباید تعطیل بردار باشد مطبوعات هم نباید تعطیل بردار باشد ملاحظه بفرمایید امروز بیستم دی است از هفدهم آذر تا بیستم دی یک ماه و سه روز است که ما روزنامه نداریم یعنی این که افکار عمومی خفه شده است این برای یک مملکت مشروطه خجلت�آور است و دولت نبایستی از یک اغتشاشی که اتفاق افتاده سوء‌استفاده کند و مطبوعات را این طور معطل و معوق بگذارند اول گفتند که لایحه می‌خواهند بیاورند به مجلس شورای ملی و قانونی بگذارنند برای مطبوعات را دادند و باید در ظرف دو سه روز بعدش اجازه بدهند که روزنامه‌ها دربیاید تقریباً ده پانزده روز بیست روز معطل یک نظامنامه خیلی مفصلی شدند که یکی از روزنامه‌نگارها برای بنده فرستاده بودند که بنده خیلی تعجب کردم این نظامنامه به نظر من برای اختناق مطبوعات بیشتر مناسب است تا برای اصلاح مطبوعات برای این که آقایان خیال نکنند که بنده گزاف عرض می‌کنم یک مثلی عرض می‌کنم یک شرایط خیلی زیاد و سنگینی برای مدیران جراید قرار داده‌اند که نظر اکثریت مجلس این نبود ما میل داشتیم مجلس شورای ملی میل داشت که روزنامه‌ها به یک راه مستقیم و یک صراط صحیح و معینی بیفتد و مدیران جراید همه دارای صلاحیت علمی و اخلاقی و سیاسی و مالی باشند که در حقیقت نظر مجلس شورای ملی تصفیه مطبوعات بود اختناق مطبوعات مجلس شورای ملی در نظر اول میل داشت که مطبوعات به واسطه یک شرایط صحیحی مؤقرتر و پاکیزه‌تر و نماینده افکار عمومی بشود نظامنامه که درست کرده‌اند خیلی مفصل بود و بنده مطالعه خواهم کرد و در جلسه آتیه به عرض مجلس خواهم رساند فقط یک مسأله را بنده حالا عرض می‌کنم نوشته است اگر کسی تألیفاتی داشته باشد او دیگر معاف است یعنی دیگر لازم نیست دکتر باشد یا لیسانس باشد این یک نظری است اگر یک کسی یک تألیفی داشته باشد بنده می‌خواهم عرض کنم این نظر صد در صد غلط است چرا؟ برای این که روزنامه‌نگاری یک فنی است و علاوه بر آن که یک فنی است باید شایستگی داشته باشد زیرا از نقطه‌نظر اخلاقی و سیاسی یک شایستگی خاصی می‌خواهد ممکن است یک کسی فیزیک خوب بداند و کتابی هم تألیف کرده باشد این نمی‌تواند روزنامه‌نویس بشود و بر عکس کس دیگری هست که دارای فن روزنامه‌نویسی و عمل روزنامه‌نویسی هست و شایستگی هم دارد و ده سال بیست سال در این مملکت روزنامه می‌نوشته و سابقه روزنامه‌نویسی دارد و به اعتراف خود بنده که روزنامه‌نویس هستم با روزنامه‌های فرنگی هیچ فرقی ندارد آقا اینها را باید بهشان داد. یکی از علمای بزرگ که اسمش یادم نیست با شاگردانش نشسته بود کنار حوض و درس می‌داد با استدلال برای شاگردانش ثابت می‌کرد که این حوض آب ندارد شاگردان متحیر شدند که چه کنند بعد آن عالم دست کرد زیر آب و گفت به دلیل خود آب حوض آب دارد خود آب تمام دلایل مرا باطل می‌کند حالا آقا این روزنامه‌هایی که ده سال پانزده سال با کمال مراقبت و درستی کار کرده‌اند (صحیح است) اجازه بدهید که اینها روزنامه‌هایشان را بنویسند دیگر نظامنامه نوشتن نقلی ندارد چیز عجیبی است شما پنج تا روزنامه خوب نداشتید در این مملکت (صحیح است) مسخره است این رویه شما پنج تا روزنامه خوب نداشتید توی این مملکت!؟ (صحیح است) تمام این قانون و نظامنامه‌ها برای این است که کار صحیح انجام شود و الا آنهایی که صحیح بود که نظامنامه لازم نداشت اینها را آقای وزیر کشور به هیئت دولت بگویند که تا جلسه آینده تکلیف روزنامه‌ها معلوم شود در جلسه دیگر اینجا مفصل صحبت می‌کنم و معایب این نظامنامه را خواهم گفت‏.

وزیر کشور - عرض کنم به هیچ وجه من‌الوجوه دولت نظر به تضییق مطبوعات نداشته و ندارد در قانون خود آقایان فرمودید که نظامنامه این قانون را باید شورای عالی فرهنگ بنویسد و بیاورد به هیئت وزرا و مخصوصاً آنچه ممکن بود با در نظر گرفتن نظریات مختلف مجلس که حتی بعضی از آقایان پیشنهاد کردند که باید دکترا باشد و عده�ای از آقایان لیسانس معتقد بودند بالاخره تمام این نظریات را ما جمع کردیم و حتی‌المقدور سعی کردیم که خیلی سهل‌تر باشد مخصوصاً برای این که گفته نشود که دولت یک نظر تضییق دارد در نظامنامه که نوشته شده است شاید یک قدری مفصل باشد ولی شورای عالی فرهنگ تنظیم کرد و آنقدرها هم دولت نمی‌خواست در نظریات شورای عالی فرهنگ مداخله داشته باشند زیرا ممکن بود گفته شود که اعمال نظری شده برای این که این هم گفته نشود حتی در نظامنامه شورای عالی فرهنگ هم دخالتی نشد و آنچه هم به نظرمان آمد این بود که طبق نظریه مجلس شورای ملی باشد مخصوصاً در قسمت شرایط علمی و مالی اینجا یک قسمت از آقایان پیشنهاد می‌دادند که باید مخارج اداره شش ماه را داشته باشد یک قسمت آقایان می‌گفتند سه ماه اگر به نظامنامه مراجعه بفرمایید یک ماه نوشته شده است و خیلی آسان‌تر شده است در شرایط علمی هیچ آن سخت‌گیری که در اینجا پیشنهاد می‌شد وجود ندارد و نوشته شده است کسی که می‌خواهد روزنامه بنویسد باید ادبیات و تاریخ و جغرافیای کشور خودش را بداند و همین کافی است و این که آقای دشتی می‌فرمایند بهترین شرایط داشتن روزنامه است ممکن است آقای دشتی بنده پانزده سال ده سال یک روزنامه را داشته باشم و منتشر کنم ولی یک مقاله‌اش را هم خودم ننویسم آیا صرف داشتن روزنامه دلیل می‌شود که این شخصی لایقی است به خودتان مقایسه نفرمایید حالا از نقطه‌نظر اداری اگر مفید باشد بنده هم موافق هستم با آقا می‌فرمایند یک روزنامه ده سال پانزده سال منتشر شده است این نظامنامه نمی‌خواهد ممکن است بنده هم فردا اجرت بدهم به یک کسی و ده سال پانزده سال برای بنده روزنامه بنویسد پس این دلیل نمی‌شود و بنده باز هم اطمینان می‌دهم به آقای دشتی که برای تسریع و تسهیل آقایان روزنامه‌نگاران هیچ مسامحه و کوتاهی نکرده‌ایم و بلافاصله هم دستور داده شده که حتی شورای عالی معارف چند روز جلسه داشته باشند که تقاضاها به تأخیر نیفتد بنابراین همان طور که عرض کردم نهایت تسریع را ما به کار برده‌ایم.

رئیس- آقای دشتی

دشتی - بنده فقط مطلب را به آقای وزیر کشور تذکر دادم که به هیئت دولت بگویند ایشان اشاره به نظامنامه کردند بنده نمی‌خواستم حالا وارد در مواد نظامنامه بشوم و همان طور که عرض کردم در جلسه آینده به ایشان مدلل خواهم کرد که این طور نیست و این آیین‌نامه بسیار بد نوشته شده است فقط چیزی را که خواستم حالا عرض کنم این بود که بنده نگفتم که هر کس ده سال روزنامه داشته بهش بدهند من می‌گویم که روزنامه‌هایی بوده که به تصدیق همه ماها روزنامه‌های خوبی بوده (صحیح است) اینها را چرا اجازه نمی‌دهید منتشر کنند چیز عجیبی است! (صحیح است)

- موقع و دستور جلسه آتیه - ختم جلسه‏

۷ - موقع و دستور جلسه آتیه - ختم جلسه‏

رئیس - اگر اجازه می‌فرمایید جلسه را ختم کنیم؟

جلسه آینده روز پنجشنبه بیست و چهارم دی ماه دستور لایحه آبیاری (صحیح است)

(مجلس مقارن ظهر ختم شد)

رئیس مجلس شورای ملی - حسن اسفندیاری‏