مذاکرات مجلس شورای ملی ۲۰ دی ۱۲۸۶ نشست ۲۱۸
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری نخست | تصمیم‌های مجلس | قانون اساسی مشروطه و متمم آن |
| نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری نخست |
مذاکرات مجلس شورای ملی ۲۰ دی ۱۲۸۶ نشست ۲۱۸
مذاکرات روز شنبه ششم شهر ذی الحجة الحرام ۱۳۲۵ دارالشورای ملی
خلاصه مذاکرات روز ۵شنبه چهارم را آقا میرزا مرتضی قلیخان قرائت کردند.
نایب رئیس- در خصوص قسم خوردن بعضی از وکلاء که قسم یاد نکرده‌اند یک وقتی را مجلس معین نمایند که بهمان ترتیب قسم‌نامه قسم یاد نمایند و از آقایان حجج اسلام هم استدعا شود که در همان روز حاضر باشند.
حاجی محمداسمعیل آقا – فردا یا روز سه شنبه باشد و در خلاصه مذاکرات از بابت قسم یاد کردن سایر مستخدمین دولتی اشاره نکرده است درصورتیکه روز پنجشنبه مذاکره شد.
نایب رئیس- این مسئله که قانونیست و در تمام ممالک مشروطه تمام ادارات قسم یاد می‌نمایند حال برای قسم یاد نمودن وکلا روزی را معین نمایند که غیر از روز مجلس باشد
(گفته شد که روز مجلس بوده و تماشاچی‌ها هم باشند بهتر است قرار شد برای روز یکشنبه وقت معین شود.)
صدیق حضرت – در این خصوص خوبست چیزی برئیس الوزراء نوشته شود که ادارات هم بجهة قسم یاد کردن حاضر باشند
(گفته شد یک روز بعد از قسم یاد کردن وکلا احضار نمایند و نیز برؤسای ادارات هم اطلاع داده می‌شود.)
آقا میرزا ابوالحسن خان – این قسم خوردن در تمام ممالک مشروطه معمول است اما اینکه تماما حاضر بشوند در مجلس برای قسم یاد کردن لازم نیست در هر اداره رئیس آن اداره باید اجزاء آن اداره را در حضور حجج اسلام حاضر نموده قسم یاد نمایند حال اگر آمدن در اینجا صلاح است مطلبی است.
حاج محمد اسمعیل آقا – قسم یاد نمودن باید در مکان مقدس باشد یا باید در مجلس یا در مسجدی قسم بخورند.
(گفتند در مسجد باشد بهتر است گفته شد در همین مسجد سپهسالار باشد.)
آقا میرزا محمود – در باب منقصت وکلا پریروز دراین باب خیلی صحبت شد ورقه هم نوشته شد خوبست آنرا باتمام برسانند.
آقا سیدحسین – باین عجله هم نمی‌شود.
نایب رئیس- این مطلب حالا زود است خوب است آقایان وکلاء نظری کرده و دقت بکنند.
آقا میرزا فضلعلی آقا – اولا باید معین شود که چند نفر را باید انتخاب کرد و ثانیاً یکی از وکلای آذربایجان هم ما داریم که باید عوضشان انتخاب شود وآن آقا سید هاشم است تکلیف اینهم باید معلوم شود.
(گفتند او استعفا داد و باید از اهل همان آذربایجان انتخاب شود.)
حاجی سید نصرالله – مجلس مکرر متنبه و متوجه گشت که بجهة تفریط وقت اجلاسات مجلس را معین نمایند که اگر کار دارند منعقد شود و اگر نیست نباشد و قرار شد که هر که در وقت معین حاضر نشد یکدیگر را مذمت نموده نهایت دقت را دراین خصوص داشته باشند معهذا باز مراقبت نمی‌شود و بعضی حضور بهم نمیرسانند و مجلس در وقتی که معین شده است منعقد نمی‌گردد چرا باید اینطور باشد یا جلسات مجلس را کم کنند اگر کار دارند یا کم کار دارند در سر وقت معین همه حاضر شوند که مجلس منعقد و وقت ضایع نشود.
وکیل التجار – این فرمایش که می‌فرمایید مقدماتی دارد و آن مقدمه چند روز بود که از میان رفته بود و آن تشکیل کمیسیون هیئت رئیسه است که کلیه دستورالعمل کمیسیونها و مذاکرات مجلس از آنها است و باید اطلاع بدهند واز این انقلابات ببعد دیگر کمیسیون هیئت رئیسه مرتبا هیچ منقد نشده. عمده این هیئت است که همه روزه باید کمیسیون آنها منعقد باشد.
حاج سید نصرالله – این سئوالی بود که بنده از تمام آقایان وکلا کردم و فرمایش شما ربطی با این مسئله ندارد بلی کمیسیونها هم معطل هستند از جمله کمیسیون تنقیح لوایح است که چند روز است هیچ منعقد نشده هر گاه چنین باشد بنده از عضویت این کمیسیون استعفا می‌دهم واین ایراد بر همه وارد است و این مسئله که شما گفتید ایراد دیگری است.
نایب رئیس- کمیسیون هیئت رئیسه که عبارت از رئیس و دو نایب رئیس و منشی باشد منعقد و مشغول کار بوده‌اند. آقایان وکلاء دراین خصوص حق ندارند گله نمایند وکلا باید در سر ساعتی در اطاق علیحده حاضر باشند اگر رئیس یا نایب رئیس دیدند که کاری هست در همان موقع مجلس را تشکیل می‌دهند والا در کمیسیونها مشغول کار هستند چه ضرر دارد که آقایان وکلا یکساعت یا کمتر در اطاق دیگر باشند تا مجلس در موقع کار تشکیل شود.
حاج سید نصرالله – چون این مسئله بطور حتم معین شده بودکه درسر ساعت سه مجلس رسمی تشکیل شود حالا اگر کاری نیست عده جلسات را کم کنند یا اینکه اگر کار هست در سر ساعت معینه همه حاضر و مجلس منعقد شود که وقت ضایع نگردد.
آقا میرزا فضلعلی آقا – علاوه از اینکه آقا سید نصرالله فرمودند اگر امر مهمی باشد یکساعت تأخیر و تعویق بیفتد ضرری ندارد اما نه اینکه بیخود وقت مجلس ضایع و کم کم این ترتیب از دست برود.
آقا میرزا محمود – این مقدمه که وکیل التجار گفتند خیلی مطلب صحیحی است بنده که یکی از اعضاء کمیسیون هستم چندروز است که می‌بینم امورات کمیسیونها مختل است و کمیسیون هیئت اداره منعقد نشده تا این اداره بطور کامل همه روزه منعق نشودنه تکلیف کمیسیونها نه تکلیف مجلس معلوم خواهدشد.
نایب رئیس- در این مسئله هیچ حرفی نبوده و کسی هم مخالف نیست ولی میدانید که با این انقلابات یک اندازه عقب افتاد از روی تقصیر و قصور نبوده وانشاءالله من بعد کمال دقت و توجه دراینباب خواهدشد.
ارباب جمشید – حضرات زردشتیان آن عریضه را که بمجلس داده‌اند مطالبه جواب می‌نمایند.
نایب رئیس- حضرات زردشتیان عریضه در باب قتل فریدون بمجلس نوشته بودند و درحقیقت این واقعه حادثه ناگواری بوده است که رخ داده امروز هم از انجمن اصناف دراین خصوص عریضه نوشته بودند و تأکید در اقدامات نمودند که قاتلین را بزودی دستگیر کرده مجازات دهند تا اسباب امنیت و آسایش عموم باشد والا ما هم بازارها را خواهیم بست زیرا که او هم یکی از افراد مملکت و وطن ما بوده این هم عریضه ایست که انجمن زردشتیان نوشته و قرائت می‌شود. (قرائت شد).
- عریضه طایفه زردشتیان:
- (بتاریخ چهارم شهر ذی حجة الحرام ۱۳۲۵)
- بالله یاللمسلمین
- در ساحت مقدس مجلس شورای ملی شیدالله ارکانه شرف اجابت یابد.
- ای پناه گاه ایرانیان ای حامی درماندگان و ای دستگیر مظلومان حاجت نیست شروح مظلومی و بیچارگی خود را عرض نماییم زیرا که حال گله بی‌چوپان و رمه بی‌شبان در چنگال قهر عنوان معلوم است و بس واضح که از چندی باین طرف آنچه بر این ملت ضعیف وارد شد قوای مقننه بر رفع حوادث مولمه و مکافات مقصرین مقدرت حاصل نکرد این واقعه تازه شب چهارشنبه گذشته که بتوسط نماینده محترم این طایفه جناب ارباب جمشید و ریاست نظمیه بعرض عاکفان مجلس مقدس رسید که یک جوان کاسب منشی راسته را شبانه در بستر خواب با آن اعمال فاجعه وحشیانه بقتل رسانیده اند آیا برای این ملت بیچاره در این مملکت بعد از آن اتفاقات سابقه و حالیه دیگر امنیت وآسایش حاصل است و یا وکلای عظام و ملت غیور این خاک پاک باز ماها را بهمان حال وحشت و انقلاب می‌گذارند عرق ایرانیت و خون ملیت ماها حس نمی‌کند که بغیر از این ساحت مقدس وغیر از این ملت محترم استغاثه کنیم یا ملجا و مامن نخواهیم یا محض حفظ این وجدان باید بهیئت عمومی ترک این آب و خاک و وطن عزیز نموده برادران ملی خود را وداع بگوییم والا الغوث الغوث صدمات فوق التصور و الطاقه هزار و دویست و پنجاه و هفت ساله را برای چنان روز داوری و دادرسی و تلافی مافات متحمل شد.
- و دیگر تاب و طاقت اینگونه خطرات عظیمه دراین زمانی که تمدن عالم را فرا گرفته نداریم جاییکه پای تخت مملکتی که مامن عموم است به این قسم شخص مظلوم کاسبی را در خانه اش بقتل برسانند حال سایر ولایات مانند یزد و کرمان که اشرار آنجا کراراً امتحانات خود را داده‌اند با وقوع این واقعه معلوم خواهد بود با این حال از آن قبله امید و توجه مستدعی تعیین تکلیفم الامان الامان الامان
- فدویان دادخواه انجمن زرتشتیان طهران.
نایب رئیس- از انجمن سواد اعظم و سایر انجمنها هم دراین خصوص نوشته‌اند که اگر همگی آنها خوانده شود طول خواهد کشید و حقیقة صحیح نوشته‌اند از این واقعه ناگوار که اتفاق افتاده موجب تزلزل و اضطراب همگی شده ولی دراین باب اقدامات شده و مشغول هستند که انشاءالله بزودی نتیجه آنرا ملاحظه خواهیم کرد.
آقا میرزا محمود – بنده عرض می‌نمایم که آقایان حجج اسلام و وکلاء و وزراء تمامی همت خود را باید در این راه صرف نمایند در حقیقت از آن
شب که این اتفاق افتاده بالمره سلب امنیت از این مردم شده است باید در این خصوص خیلی مجاهدت بشود.
آقا سید عبدالله مجتهد – در حقیقت همین طوراست و ماها هم کمال مجاهدت را در این خصوص داریم ولی چیزی که هست این واقعه ناگوار چون درشب واقع شده است یک اندازه کشف آن سخت است امیدواریم که بزودی معلوم شود.
حاجی محمد اسمعیل آقا – ممکن است وزراء وقتی را معین نمایند که تا آنروز کشف این مطلب شده مرتکبین را مجازات دهند که هم ما و هم این طایفه تا آنروز ساکت باشیم.
آقا میرزا ابوالحسن خان – لازم نیست که ما اینجا ازاین مصیبتی که به ایرانیهای اصیل و برادران وطنی ما وارد شده است اظهار تعجب بکنیم البته آنها هم برادران وطنی و مملکتی ما هستند اما نباید هیچ وقت این کلمه را از ایشان بشنویم که بگویند ما از این آب و خاک و وطن اصلی خودمان باید دست بکشیم این کلمه را هیچوقت راضی نیستیم بگویند والبته باید با کمال جد وجهد بخواهند و بدولت هم مهلت بدهند که مرتکبین را گرفته به مجازات برسانند و مجلس هم دراین خصوص ساکت نخواهد بود.
آقا سیدحسن تقی زاده – در اظهار تأسف از این مسئله بنده هم شریک هستم ولی در مسئله آخری که وکلا میگویند امید است که مرتکبین این قتل بدست آمده و مجازات داده شوند بنده شریک نیستم و امید هم ندارم یک سال است که ما با هیئت وزرا گفتگو می‌کنیم و اغلب در مجلس حاضر نمی‌شوند و ما با یکدیگر صحبت می‌نماییم در تمام این مطالب گفتگو شده و می‌شود و حال ما مثل همان مجلس اولیای مقتول است که تمام مردم از این مسئله اظهار تأسف کرده دسته دسته در منزل این شخص می‌روند واظهار افسوس میکند و این مجلس هم در واقع همان حال را پیدا کرده در این خصوص نطقها می‌شود اما کم کم از میان می‌رود پس باید همانطور که حاج محمد اسمعیل آقا گفتند هیئت وزراء حاضر شوند و یک وقتی را معین کنند که هم ما و هم این طایفه زردشتی و تمام مردم تا آن وقت ساکت بوده و منتظر نتیجه و مجازات مرتکبین باشیم.
بحرالعلوم کرمانی – این شخص را شب در خانه اش ریخته‌اند و بقتل رسانیده‌اند میگویند قاتلش معلوم نیست آن کسی را که روز روشن در میدان توپخانه کشتند که قاتلش معلوم است چرا مجازات نمی‌دهند.
نایب رئیس- قاتل او هم معلوم نیست.
بحرالعلوم کرمانی – چطور شخصی را که روز روشن کشته‌اند قاتلش معلوم نیست.
آقا سید عبدالله مجتهد – یک نفر مدعی‌العموم می‌خواهد که حاضر شود دعوی کند و بخواهد که قاتل را حاضر کنند وقتی که قاتل معلوم شد مجازات بخواهند والا من هم قاتل را می‌خواهم شما هم می‌خواهید و همین طور عموم مردم می‌خواهند ازاین کار پیشرفت نمی‌کند آن کسانی که اهل اطلاع و بصیرتند حسبة الله اقدام در این عمل نمایند.
حاج محمداسمعیل آقا – فرمایش حضرت عالی در خصوص مقتول در میدان توپخانه صحیح است ولی این مسئله اخیره ربط به آن ندارد این مسئله تزلزلی در ارکان مملکت وارد آورده که اگر وزراء بخواهند اقدام نکندکار بجای سخت می‌کشد.
آقا سید عبدالله – مقصود این است که باید یکنفر حاضر شود و اتمام این کار را بخواهد.
حاج محمد اسمعیل آقا – بنده مطلب دومی را می‌گویم که محض آسایش مردم و اطمینان خاطر ملت باید وزراء اقدام صحیحی بکنند که این اضطراب از مردم برداشته شود.
آقا سید عبدالله مجتهد – در این خصوص همینطور است که میگویید باید اقدامات سریعانه بشود.
نایب رئیس- الان از طرف مجلس باشخاصی که لازم بود نوشته شد که یک وقتی را معین نمایید که تا آن وقت کشف این مطلب شده و مرتکبین دستگیر شوند.
وکیل التجار – ما یک حرکت صحیح می‌خواهیم که بدون اینکه کاغذ بنویسند یا از طرف مجلس اخطار شود هیئت مجریه جلو افتاده مشغول کار شوند و این موانع را از جلو بردارند ولی بعکس می‌شنویم همین اشخاص که خانه فریدون رفته‌اند جای دیگر هم رفته‌اند و بعضی میگویند در کوچه و بازار هم دیده می‌شوند.
آقا شیخ حسین – این مسئله در نزد هیئت وزرا گفتگو شد و امید است که بزودی مرتکبین را دستگیر نمایند و مذاکره در این خصوص کفایت میکند اگر صلاح باشد لایحه که در خصوص وکالت ایلات نوشته شده قرائت شود و بعضی ها این مسئله را اهمیت می‌دهند پس باید در این خصوص زودتر اقدام شود.
احسن الدوله – ما از بس این شورش و انقلابات را دیده‌ایم اهمیت نمی‌دهیم و ما مردم یک وقت آنقدر بیکار هستیم که از بیکاری مهمل می‌شویم یکوقت آنقدر بیک نفر کار می‌دهند که از عهده نمی‌تواند برآید بنده می‌گویم آقای ظفرالسلطنه با داشتن وزارت جنگ نمی‌تواند حکومت این شهر را بنماید خود ادارات نظامی خیلی کار دارد که یک نفر نمی‌تواند برسد پس بحکومت چطور می‌تواند برسد باید وزیر داخله یکنفر حاکم صحیح برای طهران معین کند ظفرالسلطنه خوب آدمیست ولی بجهة کارش نمی‌تواند برسد دیشب در درب خانه فرمانفرما منشی سفارت انگلیس را لخت کرده‌اند این شهر معلوم می‌شود پلیس ندارد ژاندارم ندارد سرباز ندارد که در کار درست اقدام کنند.
نایب رئیس- در اینکه شاهزاده ظفرالسلطنه بیک اندازه خوب رسیدگی می‌نماید حرفی نیست و چند روز قبل هم با وزیر داخله در این باب گفتگو شد صلاح ندانستند که فعلا تغییری در حکومت ایشان واقع شود.
احسن الدوله – صحیح است پس خوب است که یک نفر صاحب منصب کافی برای رسیدگی امورات حکومتی معین نمایند.
آقا میرزا ابوالحسن خان – این ملاحظات که شده بسیار خوب است در این چند روزه ظفرالسلطنه خوب اقدام کرده است که بی نظمی واقع نشده و این اتفاق هم که رخ داده در همه جا این گونه اتفاقات می‌افتد.
وکیل التجار – بعضی ملاحظات صلاح اندیش ترتیب قانونی مخالفت دارد زیرا که یک نفر نمی‌تواند که دو کار داشته باشد و دیگر آن که یک نفر وزیر محترم مسئول نمی‌تواند اطاعت و مسئولیت وزیر دیگر باشد.
آقا میرزا محمود – با این ترتیب که وزیر جنگ اقدام کرده دیگر بی انصافی است که این صحبتها بشود.
آقا سید حسین – این که قانوناً صحبت می‌شود جواب همان است که اول گفته شد باید با وزیر داخله سئوال و جواب شود در صورتی که سئوال و جواب شده و او این طور صلاح دانسته دیگر این مذاکرات فایده ندارد.
وکیل الرعایا – در این چند روزه بیش از آنچه ما خیال داشتیم شهر را منظم نگاه داشتند و در حقیقة نمی‌شود بی‌انصافی نمود در صورتی که همه دیدند چه مقدماتی فراهم آورده بودند اما یک چیزی هست که همه اهل شهر همه چیز را مجانی می‌خواهند خوب است هر کس دارای خانه‌ایست تا بمساحت هزار ذرع ماهی یک قران و علاوه به نسبت مساحت زیاد شد و همین طور تجار ماهی یک قران و اصناف هر نفری ده شاهی از بابت بازار و دکاکین بدهند واز این مبلغ هزار نفر پلیس و پانصد ژاندارم بگیرند تا امنیت کامل حاصل شود.
حاج محمد اسمعیل آقا – این مسئله راجع باین مطلب نیست البته هر زمان که وزرا همچو مطلبی را پیشنهاد مجلس کردند مجلس هم قراری خواهند داد و همین طور که گفته شد این حکومت نظامی خوبست و باید جد کرد که اقدامات سریعانه شده و اطمینان حاصل شود.
آقا سیدمهدی – بنده سابقاً عرض کردم و حال هم می‌گویم که فقط مجازات در این مملکت مصداق ندارد انشاءالله خواهد معنی پیدا کرد ولی چیزی هست موانع در کار زیاد است والا وزراء آنچه لازمه اقدامات است کرده و می‌نمایند.
وکیل الرعایا – آنکس که تمام حجج اسلام مقلد شیعه و علمای ملت تبعید او را خواستند چرا تبعید نمی‌کنند چه مانع دارد.
آقا سید مهدی – آنهم موانع دارد هنوز موانع از این مملکت برداشته نشده است.
نایب رئیس- از حضور آقایان حجج اسلام استدعا می‌شود که فردا برای ساعت سه ساعت بغروب مانده حاضر شوند که بعضی از وکلا قسم یاد نکرده باید قسم یاد نمایند.
آقا سید عبدالله مجتهد – ممکن است استدعا شود که برای مصلحتی چند روز این مسئله تاخیر افتد بعد از چند روز البته آنهاییکه قسم یاد نکرده‌اند قسم یاد نمایند خودمان هم تجدید قسم می‌نماییم.
آقا میرزاابوالحسن خان – اشخاصی که داخل این مجلس مقدس شده و وکالت قبول نموده‌اند مانعی برای قسم یاد نمودن ندارند حال اگر مصلحت خارجی حضرت حجةالاسلام ملاحظه کرده‌اند البته مطاع است.
آقا سید عبدالله – بلی بعضی ملاحظات خارجی است و خوبست تعیین روزش را بعهده من واگذار کنید.
نایب رئیس- تلگراف راپورت مانندی از انجمن ولایتی استرآباد رسیده که سی و هفت نفر از اسراء را سپهدار بهمراهی اکرام الملک مسترد داشته و آن لوازمات و تهیه که لازم است خواسته‌اند فرستاده شود.
آقا شیخ حسین – در خصوص انتخاب وکلای ایلات چه شد آیا عرض بنده مقبول نظر وکلا نشده اگر شده است است که آن لایحه قرائت شده و مطرح شود.
آقا میرزا سید محمد مجتهد – در باب سالار مفخم از بسکه بمن و آقا کاغذ نوشته است بتنگ آمدیم و میگویند ضامن می‌دهم که بروم تمام اسرا را استرداد نمایم حال مجلس هر طور صلاح میداند رفتار شود.
نایب رئیس- حالا دراین باب باید مذاکره شده ودقت نظری بشود وقت لازم است باشد برای وقت دیگر.
(مجلس ختم گردید.)