مذاکرات مجلس شورای ملی ۲۰ بهمن ۱۳۴۲ نشست ۳۷
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری بیست و یکم | تصمیم‌های مجلس | قوانین انقلاب شاه و مردم |
مذاکرات مجلس شورای ملی
صورت مشروح مذاکرات مجلس روز یک‌شنبه ۲۰ بهمن ۱۳۴۲ نشست ۳۷
مشروح مذاکرات مجلس شورای ملی، دوره ۲۱
جلسه:۳۷
فهرست مطالب:
۱- تصویب صورت مجلس
۲- بیانات قبل از دستور آقایان: قراچورلو- مهندس ریاحی - دکتر شفیع امین
۳- طرح و تصویب گزارش کمیسیون بهداری راجع به تشکیل سپاه بهداشت و ارسال به مجلس سنا
۴- تقدیم یک فقره لایحه به وسیله آقای معاون وزارت فرهنگ
۵- تقدیم لایحه تفریغ بودجه سال ۱۳۴۱ مجلس شورای ملی به وسیله آقای دکتر شادمان کارپرداز
۶- تعیین موقع جلسه بعد- ختم جلسه
| مجلس در ساعت ده صبح به ریاست آقای مهندس عبدالله ریاضی تشکیل گردید. |
- تصویب صورت مجلس
۱- تصویب صورت مجلس
رئیس - اسامی غائبین جلسه قبل قرائت می‌شود.
غائبین با اجازه -
- آقایان مهرزاد - آقایان - مهندس آصفی - رامبد - علی مرادی - دکتر زعفرانلو - مهندس انصاری - بختیار بختیاری‌ها- اقبال - کلانترهرمزی - طالب‌زاده رودسری - طهماسبی - جاوید - رهبر- شاخویی - دکتر خطیبی - بانو نزهت نفیسی.
غائبین بی‌اجازه -
- آقایان دکتر سام - میرافضل - پرویزی - مهندس مجید عدل.
رئیس- درصورت جلسه قبل نظری نیست؟
بالاخانلو- آقای دکتر سام مریض و بستری هستند.
رئیس - بسیار خوب دیگر نظری نیست؟ (اظهاری نشد) صورت جلسه قبل تصویب می‌شود آقای تبریزی.
تبریزی- نامه‌ایست که به وسیله بنده به عنوان مقام ریاست از میاندوآب از سلیم اسکندری رسیده در مورد مرتع پوتالو که از وزارت کشاورزی تقاضا شده رفع ظلم نماید، و نامه دیگری از علی نقی صالحی از زندان رسیده که به ضمیمه تقدیم مقام ریاست می‌شود.
رئیس - آقای کبیری.
کبیری - دو فقره دادخواست است که تقدیم می‌شود.
رئیس - آقای امام مردوخ.
امام مردوخ - چند فقره شکایت رسیده تقدیم مقام ریاست می‌شود.
رئیس - آقای معتمدی
معتمدی - هشت فقره پیشنهاد و شکایت است که تقدیم مقام ریاست می‌شود.
رئیس - آقای دکتر یزدان‌پناه
دکتر یزدان پناه - شکایتی است از طرف بیست نفر از صیادان شهسوار برای رسیدگی تقدیم مقام ریاست می‌شود.
رئیس - آقای دکتر رهنوردی.
دکتر رهنوردی - شکایتی است از کشاورزان دهکده قرق که هفته گذشته به تهران آمده بودند تقدیم مقام ریاست می‌شود.
رئیس - خانم جهانبانی.
بانو شوکت ملک جهانبانی- نامه‌ایست به امضای عده‌ای از صاحب امتیازان مدارس ملی که تقدیم می‌شود.
رئیس - آقای کهزاد البرزی.
کهزاد البرزی- شکایتی رسیده است عیناً تقدیم می‌شود.
رئیس - آقای فهیمی.
فهیمی - چند فقره نامه رسیده از اهالی گنبدکاوس در مورد شکایت از شهرداری و فرهنگیان گنبدکاوس در مورد تأمین کسری فوق‌العاده‌شان و همچنین شکایت از سرپرست ابیاری دشت گرگان که عیناً تقدیم مقام ریاست می‌شود.
- بیانات قبل از دستور آقایان: قراچورلو - مهندس ریاحی - دکتر شفیع امین
۲- بیانات قبل از دستور آقایان: قراچورلو - مهندس ریاحی - دکتر شفیع امین
رئیس - نطق‌های قبل از دستور شروع می‌شود. آقای قراچورلو بفرمایید.
قراچورلو- آقایان محترم اتحضار دارند پانزده سال قبل در چنین روزهایی حادثه‌ای رخ داد که خاطره تلخ آن هیچ‌گاه از خاطر ایرانیان محو نخواهد شد (صحیح است) روز پانزدهم بهمن ماه ۱۳۲۷ موقعی که شاهنشاه برای شرکت در جشن استقلال به محوطه دانشگاه قدم گذاردند دشمنان استقلال ایران به دست یکی از ناخلف‌ترین افراد این سرزمین به جان شاه سوء‌قصد نمودند که بحمدالله بخیر گذشت: رهایی ذات شاهانه را از این سوء‌قصد خائنانه جز به معجزه نمی‌توان تعبیر نمود (صحیح است) تیرهای جانسوزی که در کمال مهارت و چالاکی از چند قدمی به سوی شاهنشاه شلیک شد هر یک برای خاتمه دادن به حیات یک فرد کافی بود ولی خدا حافظ جان شاه بود و دستی از آستین غیب شاهنشاه ما را از این حادثه شوم در امان داشت (صحیح است) اگر قدری به عقب برگردیم و به اوضاع بعد از شهریور ۱۳۲۰ نظری اجمالی بیافکنیم خواهیم دید که سوء‌قصد علیه جان شاه اتفاقی نبوده بلکه توسط عناصر خائن و مخرب و ضد ملی با کمال مهارت طرح و ترتیب داده شده بود آنهایی که برای انجام مقاصد پلید خود به هر خدعه و نیرنگی دست می‌زدند پس از چند سال تلاش مذبوحانه و ایجاد تحریک و آشوب و بلوا که در این مملکت راه انداختند متوجه شدند که ارزیابی‌شان درباره مقام سلطنت و شاهنشاه جوان ما غلط بوده است آنها موقعی که تمام اشکالات و موانع را از سر راه خود برمی‌داشتند و موفقیت خود را قطعی می‌پنداشتند به سنگری برمی‌خوردند که در برابر هرگونه فشاری مانند کوهی استوار و پای برجای بود این سنگر، سنگر شاه بود (صحیح است) که توسط میلیون‌ها نفر ایرانی پاکدل و وطن‌پرست حفظ و حراست می‌شد (صحیح است) خائنین که تصور می‌کردند با طرح نقشه‌های خانمان بر باد ده ایجاد بلوا و ناامنی در مملکت و پرورش افکار مالیخولیایی در باره جدا کردن آذربایجان عزیز و نغمه حکومت‌های خود مختار در فارس و طبرستان و سایر نقاط کشور موفق خواهند شد اندیشه‌های پلید و شیطانی خود را به به مرحله اجرا در آوردند وقتی با کلام شاه که می‌گفت اگر دستم را قطع کنند سند جدایی آذربایجان را امضا نمی‌کنم مواجه شدند متوجه اشتباهات و ارزیابی غلط خود گردیدند. (صحیح است) این صدای میلیون‌ها نفر زن و مرد ایرانی شرافتمند بود که از دهان شاه خارج می‌شد این آهنگ سابقه دیرینه دارد. این سنت دو هزار و پانصد ساله ایرانیان است که در مواقع حساس و خطرناک تاریخ از جان و مال خود دست شسته و به دور شاه جمع شده و جان برکف و گوش به فرمان دارند. برخورد با چنین سنگری موجب توطئه علیه جان شاه شد ولی خدای ایران نخواست این شعله مقدس خاموش شود. نقشه خائنین را نقش برآب و جان شاه را نجات داد بعد از شهریور ۱۳۲۰ متأسفانه سیرترقی ایران در اثر جنگ بین‌المللی دوم و اشغال کشور ما به وسیله قوای خارجی موقتاً متوقف شد منافع سیاسی و اقتصادی دول خارجی مملکت ما را مبدل به صحنه مبارزات شرق و غرب نمود. موقعیت مناسبی برای سیاست با فان و کهنه‌پرستان بوجود آمد در لباس اصلاح طلبی و دموکراسی آرامش و نظم را به هرج و مرج مبدل نمودند (صحیح است) چه جنایاتی که مرتکب نشدند با تشکیل حکومت پوشالی در آذربایجان جان و مال و ناموس برادران آذربایجانی ما را در معرض تعرض و مخاطره قرار دادند. کشتن و غارت کردن شعارشان بود. (صحیح است) به جان و مال و ناموس مردم رحم نمی‌کردند. با ایجاد رعب و وحشت مقاصد پلید خود را انجام می‌دادند. مرتکب اعمالی شدند که خاطره ننگین آن تا ابد از خاطر جوانان غیور و وطن‌پرست ما محو نخواهد شد (صحیح است) فرهنگ را خراب و صنایع ملی ما را به ورشکستگی سوق دادند از مردم و مسافرین عوارض و باج و خراج می‌گرفتند و در صورت کوچک‌ترین مقاومت طرف را به خاک سیاه می‌نشاندند، مسافرت به شمال و اغلب نقاط کشور مشکل شده و کار هر کس نبود این وجود شخص شاه بود که با حسن تدبیر و متانت و بردباری و واقع‌بینی و الهام از منبع فیض الهی و برخورداری از حمایت و پشتیبانی بی‌دریغ جوانان غیور و میهن‌پرست و ارتش دلیر ایران ابتکار عمل را در دست گرفت و به یکباره و برای همیشه به این موضوع خاتمه داد (صحیح است) از آن پس چرخ مملکت گردش دیگری پیدا کرد ملی شدن صنعت نفت یکی از بارزترین جنبش‌های ملی ایران بود که در سایه امنیت داخلی و پشتیبانی شاهنشاه به مرحله عمل درآمد، قیام ملی ۲۸ مرداد رخ داد. ملت غیور و شرافتمند ایران بپا خواست و وفاداری کامل خود را نسبت به شاهنشاه جوان‌بخت و رژیم مشروطه سلطنتی به ثبوت رسانید (صحیح است) شاهنشاه جوان بخت ما که به حق یکی از سیاستمداران نامی عصر حاضرند (صحیح است) با مطالعه دقیق و احاطه کامل به اوضاع کشور برای جلوگیری از هرگونه بی‌عدالتی و حفظ حقوق و منابع اکثریت ملت ایران خاصه طبقات زحمتکش و مولد. کارگر و کشاورز دست به اقدام تهورانه زدند (صحیح است) و در ششم بهمن ماه ۱۳۴۱ انقلاب عظیم و عمیقی را پی‌ریزی کردند اصول ششگانه ابتکاری شاهنشاه که به تصویب اکثریت ملت ایران رسید و منشور آزادی زنان. انقلابی عظیم در مملکت ما بوجود آورد و اساس سیاسی، اجتماعی و اقتصادی کشور ما را دگرگون ساخت (صحیح است) کارگران عزیز و شرافتمند ایران که با بازوهای توانای خود چرخ‌های عظیم صنعت این مملکت را به حرکت در می‌آورند در اثر راهنمایی‌های صحیح دیگر امروز به خوبی می‌دانند باید صنعتی وجود داشته باشد که در سود ویژه آن سهیم و شریک باشند. (صحیح است) کشاورزان زحمتکش و وطن‌پرست ما از زیر بار سنت‌های کهنه و پوسیده قرون وسطائی و رژیم ارباب رعیتی نجات یافته و با استفاده کامل از دسترنج خود معنی و مفهوم واقعی انقلاب را به خوبی درک می‌نماید. منشور آزادی زنان و دخالت بانوان در زندگی سیاسی و اجتماعی و اقتصادی نیمی از جمعیت کشور ما را در راه حصول به ترقیات عالیه و رشد اقتصادی و اجتماعی تجهیز نمود. (صحیح است) اصلاح قانون انتخابات امکان آزادی انتخابات را فراهم ساخت سدها شکست. حصارهای اختلاف طبقاتی فرو ریخت. (صحیح است) و در چنین شرایطی مجلس بیست و یکم بوجود آمد. تشکیل دوره بیست و یکم قانونگذاری با حضور نمایندگان منتخب دستجات و طبقات مختلف: کارگر. کشاورز. پیشه‌ور. روشنفکر و بانوان بلاشک یکی از بهترین ادوار قانونگذاری و بهترین نمونه و مظهر تحولات سیاسی و اجتماعی انقلاب ملی ششم بهمن و نهضت آزاد مردان و آزاد زنان است (صحیح است) پرچم این انقلاب عظیم تاریخی را شاهنشاه شخصاً به دوش کشیده‌اند.
شاه سنبل ملیت و تمامیت اراضی ماست (صحیح است) شاهدوستی و میهن‌پرستی شعار دیرینه ماست.
شاه کانون مقدس اتحاد و اتفاق ملی ما است (صحیح است).
بیایید در این ماه مبارک رمضان که درهای رحمت الهی به روی بندگان باز است و موقع استجابت دعاست با توسل به هفته عزای مولای متقیان و پیشوای مسلمانان و شیعیان جهان حضرت علی‌ابن ابیطالب علی علیه‌السلام در این مکان مقدس همه با هم به سوی خدا متوجه و سلامت و بقای عمر و سلطنت شاهنشاه معظم و مفخم خود را از درگاه احدیت مسئلت نماییم و از خداوند متعال بخواهیم وجود شریف شاهنشاه ما را از آفات و بلیات ارضی و سماوی مصون و محفوظ بدارد (انشاءالله) و به ما توفیق خدمتگزاری عطا فرماید. (آفرین - احسنت).
رئیس- آقای مهندس ریاحی.
مهندس ریاحی- به نام خدا و با کسب اجازه ریاست معظم مجلس شورای ملی سخنم را آغاز می‌کنم.
جناب آقای رئیس، خانم‌ها، آقایان نمایندگان محترم مجلس شورای ملی به طوری که استحضار دارند ما در چندی پیش سالروز اولین سالگرد انقلاب ملی ایران، انقلاب شاه و ملت را پشت سرپذاشتیم و ملت ما آن روز را با سرور و شادمانی جشن گرفت، در تجلیل از این روز بزرگ و تاریخی سخن هر آنچه گفته شود به قول معروف نامکرر است اما به نظر این جانب تنها نباید به ستودن انقلاب اکتفا نمود بلکه باید در راه هدف‌ها و آرمان‌های ملت انقلاب گام برداشت. به قول متصدیان امر و مجریان امور دوره سازندگی جناب آقای علم به اعتقاد و اعتماد شاهنشاه و تمایل ایشان مصدر کار شدند دولتی که در جریان انقلاب مصدر خدماتی بوده است و رأی اعتماد مجلسین ایران نیز به ایشان تعلق گرفته اعتماد و اعتقاد شاهنشاه عظیم‌الشأن ما به دولت جناب آقای علم پاداش افتخارآمیزی است که به ایشان و همکارانشان داده شده است و رأی اعتماد مجلسین ایران به پاس حق‌شناسی و به لحاظ اعتماد و اعتقاد راسخ به اصول انقلاب شاه ملت که صدر برنامه ایشان و اساس کار ایشان بوده است، ابراز گشته است من که خود سهمی در این ابراز اعتماد و اعتقاد داشته‌ام وظیفه نمایدگی خود و شرط اخلاص می‌دانم آنچه را که به نظرم می‌رسد توجه و تذکر بدهم. برای بیان این تذکرم شاهد از اصول انقلابی شاه و مردم می‌گیرم، همچنان‌که می‌دانید در این اصول انقلابی اصولی تغییردهنده و موجب دگرگونی سریع و اصولی تضمین‌کننده و تثبیت‌کننده اوضاع اجتماعی و سیاسی مملکت ما هستند. در دوره سازندگی نیز اقدامات دولت بایستی اولاً مشخص اقداماتی باشد که این تغییر سریع را نشان بدهد و در ثانی بر پایه احتیاجاتی باشد که ساختمان جدید اجتماعی ما آن چنان که شایسته نظام جدید است لازم دارد. اقدام اخیر شاهنشاه در صدور فرمان سپاه بهداشت نمونه بارزی است از توجه شخص ایشان به احتیاجات عمومی و دردها و مرحم قاطعی است که بر این زخم اجتماعی ما گذارده شده است و خود می‌تواند نمونه بارز و کامل و مشخصی باشد (صحیح است) و الهام بخش دولت ما در این که در درجه اول بایستی که به آن احتیاجات اصولی، آن خواسته‌هایی که در دوران گذشته مردم نمی‌توانستند ابراز کنند و یا شرایطی وجود نداشت که بتوانند آن خواسته‌ها را ابراز کنند اما انقلاب آنان را امیدوار ساخت، انقلاب آنها را به انجام این خواسته‌ها امیدوار ساخت و اکنون انتظار دارند که این خواسته‌ها انجام پذیرد (صحیح است) این خواسته‌ها همان خواسته‌هایی است که در این جا از زبان مردم گفته می‌شود، از زبان ملت گفته می‌شود و در درجه اول باید به این خواسته‌ها توجه به شود تا ملت را از نظر روحیه سیاسی تقویت کرد. اینها خواسته‌هایی است که ملت می‌خواهد. در مملکتی که در جریان یک سازندگی بنای اجتماعی است، دردها فراوان است اما اول بایستی به التیام زخم‌ها پرداخت و سپس به دردها رسیدگی کرد برای نیل به این هدف دولت بایستی متوجه باشد مادام که توجه به این خواسته‌ها نداشته باشیم به نظر این جانب از اصول انقلاب منحرف شده‌ایم از اولین هدف انقلاب که تقویت روحی است، از اولین هدف انقلاب که بایستی نشان بدهد عملاً به مردم که وضع تغییر کرده است بنابراین برای انجام این کار به نظر این جانب بایستی از طرف دولت هیئت‌هایی مأمور رسیدگی به دهات و روستاها و روستانشینان مملکت که اکثریت ملت ما را تشکیل می‌دهند روانه کردند و مادام که رفع احتیاجات و اقدامات دولت مبتنی و متکی به این احتیاجات اولیه نباشد ملت راضی نخواهد شد. هر چند که براساس گزارشات مسئولان اداری و مدیران مملکتی اقدامات صحیح و اصولی انجام یافته باشد اگرچه این اقدامات صحیح است و صحیح هم انجام شده است اما مردم به تشخیص خودشان در هر منطقه و هر مکانی احتیاجاتی دارند که اول باید آن را احساس کرد برای کشاورزی که فرزند دلبندش روی دستش می‌میرد بهداشت اولین احتیاج است نه راه، برای کشاورزی که حاصل دسترنج یک‌ساله‌اش به علت نداشتن راه فاسد می‌شود و یا بایستی به ثمن بخس بفروشد مسئله راه احتیاج آنی و فوری است (صحیح است) برای مردمی که تا یاد داشته‌اند زن و فرزند آنان برای تهیه جرعه آبی می‌بایست به چندین کیلومتر راه بروند مسئله تأمین آب مقدم از راه و غیره است اینها احتیاجاتی است که تا رسیدگی نشود و تا از نزدیک و از زبان خود مردم به آن توجه نشود و از روی اصول و جنبه‌های علمی انجام نگیرد مردم راضی نخواهند شد اگرچه صحیح است که اینها روزی انجام خواهد شد اما چه بهتر که آنچه را که خود مردم می‌خواهند رسیدگی و توجه بکنیم من انجام این امر را به جناب آقای علم پیشنهاد می‌کنم اگرچه از زبان من گفته می‌شود مسلم است و می‌دانم که ندای ۱۵ میلیون روستانشینان مملکت است برای این که برای عرایضم شاشهد و مصداقی آورده باشم به ذکر خواسته‌ای که خواسته مردم میمه است در اینجا می‌پردازم در ابتدای راه ورودی به شهر میمه دو عدد پل است که این پل‌ها موقع آسفالت راه از طریق وزارت راه متأسفانه پیمانکار بدان توجه نکرده است و جایی که در گذشته معبر و مسیل سیل بوده است به علت بالا آوردن جاده و به علت آسفالت کردن خود تبدیل به سیل‌بندی شده است باران شهریور ۴۲ باران چند دقیقه‌ای و سیل کوچکی که از آن ناشی شد نشان داد که تا چه حد مردم میمه و دهات اطراف آن در مخاطره هستند و این موضوع کاملاً مشخص و مشهد شده است از آن تاریخ مردم محل و شخص اینجانب مرتباً با دستگاه‌ها و مسئولان اداری در تماس بوده‌ایم با تمام حسن‌نیتی که نشانداده‌اند و با همه لطف و مهربانی و ادبی که نسبت به بنده مبذول داشته‌اند متأسفانه امروز در دست من و در ست مردم محل مشتی کاغذ بیشتر نیست و با این که در این کاغذها به لزوم ساختمن این پل‌ها چه از طریق سازمان برنامه و چه از طریق وزارت راه اشاره شده است وزارت راه این کار را به سازمان برنامه و سازمان برنامه این امر را به وزارت راه این کار را به سازمان برنامه و سازمان برنامه این امر را به وزارت راه محول کرده و تاکنون در تسلسل است من این نامه‌ها را به حضور جناب آقای رئیس مجلس شورای ملی تقدیم می‌کنم تا خود چاره‌ای اندیشند (احسنت) در اینجا صحبت از راه و جاده به میان آمد نظر شخصی خودم را با منتهای تأسف باید ابراز دارم که در برنامه سوم نسبت به احتیاج عمومی همه مملکت ما یعنی نسبت به احتیاج عمومی قاطبه مملکت یعنی دهقانان و روستانشینان و مرزنشینان این مملکت که راه فرعی هست با توجه به این احتیاج عمومی اقلامی که در نظر گرفته شده است فوق‌العاده ناچیز است به طوری که فی‌المثل برای استانی نظیر اصفهان فقط ۴۲۰ کیلومتر راه فرعی در نظر گرفته شده است استانی که استان کاشورزی است استانی که فی‌المثل حوزه انتخابیه اینجانب برخوار که حومه شهر اصفهان است و مرکز آن دولت آباد در ۹ کیلومتری شهر اصفهان واقع شده است هنوز راهی که بتوان به آن اطلاق جاده کرد ندارد در عین حال باید از مسئولان امر تشکر بکنم که از همین مقدار ناچیز درصد قابل ملاحظه‌ای به حوزه انتخابیه اینجانب تخصیص یافته است و این خود نشان می‌دهد احتیاج مبرم این حوزه را ولی نه برای این حوزه و نه برای هیچ‌یک از حوزه‌های این مملکت کافی نخواهد بود یقین دارم که نمایندگان ملت به هنگام طرح این مسئله اساسی به نفع این احتیاج عمومی در ارقام اقلام برنامه سوم تغییر اساسی را خواهند داد ولیکن چه خوب بود که دولت جناب آقای علم خود مقدم بر این تغییر و اصلاح می‌گردید با کسب اجازه، اجازه می‌خواهم که مراتب تشکر صمیمانه خودم را به حضور نمایندگان محترم که حوصله به خرج دادند برای استماع عرایض اینجانب تقدیم دارم و صاحبان فصل قلم و ارباب فضل و دانش که در این مجلس مقدس حضور دارند پوزش به طلبم اگر آن چنان که شایسته بیان فصیح است و آن چنان که شایسته ادای صحیح سخن است نتوانستم وظیفه خودم را انجام دهم (احسنت).
رئیس - آقای دکتر شفیع امین
دکتر شفیع امین - موضوعی که بنده می‌خواستم حضور آقایان نمایندگان محترم عرض بکنم موضوعی است که در این چند روزه در روزنامه‌ها مورد بحث قرار گرفته و عده زیادی از تیپ تحصیل کرده این مملکت را ناراحت کرده است این آقایان پزشکان مملکت هستند در لایحه اخیری که آقای وزیر دادگستری به مجلس سنا تقدیم کرده‌اند در جزء لایحه کنترل مواد غذایی و دارویی و آریشگاهی تخلفاتی هم برای آقایان پزشکان یعنی موادی در این لایحه برای آقایان پزشکان در نظر گرفته‌اند و همه آقایان پزشکان ناراحت هستند مورد ندارد که در جزء لایحه کنترل غذایی راجع به پزشکان، یک صنفی که بنده چون خودم پزشک هستم عرض می‌کنم و همه تصدیق می‌فرمایند که پزیشکان یک طبقه تحصیلکرده فاضل، زحمتکش و فداکار جامعه هستند انصاف نیست پزشک را جزء یک صنفی مثلاً منصف قصاب آورد اینه اهم احترامشان واجب است و ما احترام می‌کنیم اینها را ولی حق این بود که می‌آمدند و مطالعه می‌کردند مثلاً قانونی هست که در چهار پنج سال پیش قانون نظام پزشکی از این مجلس گذشت و تصویب شد و به دولت هم ابلاغ شده و وزارت بهداری هم اجرا کرده است منتهی کامل نبوده باید ادامه بدهند که تمام مراحل آن کامل به شود آقایان همکاران محترم تصدیق می‌فرمایند که در جامعه بشریت بشر جان و مال و ناموس خودش را به دست پزشکان می‌سپارد و انصاف نیست که این دسته را با قصاب و صنوف دیگری که رابطه‌ای با آنها ندارد مقایسه بکنند و در آن ردیف قرار بدهند جناب آقای وزیر بهداری تشریف دارند بنده در این چند روزه حس کردم که همه پزشکان ناراحت هستند و متأثرند و دلسردند که چرا دولت و آقای وزیر دادگستری چرا قضات محترم ما که وزارت دادگستری قضات محترمی دارد و همه مورد علاقه ماه هستند بیایند روی عدم مطالعه یاروی نمی‌دانم چه علتی این لایحه را بیاورند بنده حتم دارم در مجلس سنا آقایان همکاران محترم توجه خواهند فرمود و در اینجا هم می‌آید و حق و انصاف را رعایت خواهند کرد و نخواهند گذاشت که قوانینی بر علیه یک صنف بگذرد البته اگر متخلف در هر صنفی باشد باید مورد تعقیب قرار بگیرد در قانون نظام پزشکی رابطه پزشکان بین هم رابطه پزشک با جامعه و رابطه جامعه با پزشکان یعنی مریض با پزشک محرز است و حتی در آن قانون دادستان شهرستان مرتب در آن جلسات حاضر است عضو آن شوراها است و با دست دادستان و با دست مقامات دادگستری این اجرا خواهد شد بی‌خود نمی‌دانم روی چه توهماتی آقای وزیر دادگستری این لایحه را ترتیب دادند ایشان مرد تحصیل کرده‌ای هستند در این موقع که همه باید دست به دست هم بدهیم و برای سعادت مملکت برای اجرای منویات عالیه شاهنشاه ما برای اجرای مواد ششگانه و برای اجرای سپاه بهداشت که خوشبختانه لایحه آن امروز مطرح خواهد شد و شاهنشاه ما برای تکمیل مواد ششگانه‌شان و برای تأمین بهداشت و درمان و راحتی افراد ملت مخصوصاً روستاها و دهاقین این مملکت این را تکمیل فرمده‌اند و در کمیسیون‌ها مورد تأیید قرار گرفته و امروز به جلسه مجلس خواهند آورد این نباید موجب دلسردی جامعه پزشکان قرار بگیرد پیغمبر اکرم علم طب را بالاتر از علم ادیان قرار داده‌اند و فرموده‌اند العلم والعلمان علم‌الابدان و علم‌الادیان آن را مقدم داشته‌اند انصاف نیست در جامعه، اطبا را اذیت و دلسرد بکنیم وزارت دادگستری از یک طرف و وزارت دارایی از یک طرف هی به پزشکان شلاق بزنند اذیت بکنند (صادق احمدی - چنین منظوری نبوده است) ممکن است در هر صنفی بد باشد ممکن است خدای نکرده در میان پزشکان هم بد باشد بنده نمی‌گویم که صددرصد خوب هستند یک درصد ممکن است بد باشد ولی برای آنها قانون داریم باید طبق همان قوانین باید طبق قانون نظام پزشکی و قوانین جاریه مملکت که برای تنبیه متخلفین در نظر گرفته شده است اجرا به شود بنده از حضور جناب آقای وزیر بهداری استفاده می‌کنم موضوعی که باز ناراحتی مرضی و جامعه را فراهم کرده موضوع دارو است باید در این مورد توجه به شود که اگر خدای نکرده گران‌فروشی می‌شود با کمپانی‌ها و مؤسسات تجاری که دارو وارد می‌کنند مذاکره کنند وزارت بهداری وظیفه‌اش این است که کنترل بکند نگذارد که خدای نکرده اجحافی به مرضی به شود و یا داروسازان ناراحت به شوند اولین وظیفه وزارت بهداری تأمین راحتی و تأمین درمان مرضای این مملکت است بنده باز موضوعی را یادداشت کرده بودم که به عرض همکاران محترم برسانم و آن موضوع ترفیعات کارمندان است مرتب کارمندان دولت از صنوف مختلفه مخصوصاً فرهنگیان و دانشگاهیان، جناب آقای زمانی از ندادن اضافات و پایه‌هایشان ناراحتند علت ندارد کارمندی که کار کرده خدمتگزاری که کار کرده باید حقش را داد کار هم از او گرفت و خدای نکرده اگر تخلفی کرده تنبیهش کرد انصاف نیست که حقوقشان را نداد و موجبات ناراحتی و دلسردی آنها را فراهم کرد آن هم حقوق‌های کم و ناچیزی که به کارمندان دولت پرداخته می‌شود دیگر نباید آن را ببریم و حقشان را ندهیم همه منتظرند که کارمندان دولت خوب کار بکنند بنابراین باید حقشان را بدهیم و زندگی‌شان را تأمین بکنیم راحتی شان را تأمین بکنیم آن وقت از آنها مسئولیت بخواهیم بالاخره چرخ‌های فعاله این مملکت و مجریان این مواد و مجریان انقلاب کارمندان دولت هستند باید آنها اجرا بکنند چه در دستگاه فرهنگی یا در دستگاه بهداشتی و یا در سایر دستگاه‌های اجرائی از دو سال پیش قانونی برای ترمیم حقوق پزشکان گذشته بنده نمی‌گویم زیاد داده‌اند مقداری به حقوقشان اضافه شده در اغلب جاها داده‌اند ولی برای بنده نامه‌ها و تلگرافاتی از تبریز رسیده که این اضافه را به پزشکان دانشگاه تبریز نداده‌اند (معاون وزارت فرهنگ - قربان تأمین کردیم یقین بدانید تا آخر اسفند می‌دهیم) جناب آقای زمانی جنابعالی علاقمند هستید وارد هستید خواهشمندم زندگی آنها تأمین به شود ناراحت نباشند بنده باز می‌خواستم از وزیر راه تشکر بکنم آقای وزیر راه دستگاه‌شان در این چند روزه‌ای که برف زیاد بود و راه‌آهن و یا راه‌های شوسه بسته شده بود زحمت کشدیند و فداکاری کردند ولی بنده باید بگویم و خواهش بکنم که قبلاً پیش‌بینی بفرمایید در راه‌آهن شمال مخصوصاً راه‌آهن آذربایجان که کوهستانی است از حالا پیش‌بینی بفرمایند چون ممکن است دو سال هوا خوب به شود طوری نباشد که به زحمت بیفتند جای تقدیر است که زحمت کشیدند فداکاری کردند در باز کردن راه‌ها و کمک به مسافرین خیلی مساعدت کردند مخصوصاً از تیمسار معاون محترم وزارت جنگ تشکر می‌کنم از برادران سرباز و افسران مخصوصاً از لشگر مراغه و تبریز که بسیار زحمت کشیدند بنده تشکر می‌کنم خیلی متشکرم و عرض دیگری ندارم.
- طرح و تصویب گزارش کمیسیون بهداری راجع به تشکیل سپاه بهداشت و ارسال به مجلس سنا
۳- طرح و تصویب گزارش کمیسیون بهداری راجع به تشکیل سپاه بهداشت و ارسال به مجلس سنا
رئیس - وارد دستور می‌شویم لایحه سپاه بهداشت مطرح است قرائت می‌شود.
گزارش از کمیسیون بهداری به مجلس شورای ملی
به طوری که خاطر نمایندگان محترم مستحضر است در تاریخ اول بهمن ماه ۱۳۲ فرمان تشکیل سپاه بهداشت از طرف شاهنشاه شرف صدور یافت در اجرای منویات همایونی دولت لایحه آن را تهیه و تقدیم مجلس شورای ملی نمود. این لایحه که در تکمیل لوایح انقلابی شاهنشاه عدالت گستر می‌باشد یکی از مشکلات بزرگ اجتماعی مملکت را که موضوع بهداشت و درمان مردم روستاهای کشور است حل نموده زیرا برای وزارت بهداری از نظر افراد و کادر این امکانات بزودی فراهم نمی‌شد که بتواند برای تمام افراد روستاهانشین کشور که ۷۵% جمعیت مملکت را تشکیل می‌دهند از نظر بهداشت چاره‌ای اندیشد کمیسیون بهداری در جلسه ۱۳ بهمن ماه ۱۳۴۲ با حضور آقای علم نخست وزیر آقای دکتر ریاحی وزیر بهداری آقای دکتر دیبا معاون وزارت بهداری آقای برزگر معاون وزارت دارایی آقای زمانی معاون وزارت فرهنگ تیمسار سرلشگر شکیبی معاون وزارت جنگ آقای مهندس اصفیا مدیر عامل سازمان برنامه لایحه شماره ۴۷۸۸۴ - ۹/۱۱/۱۳۴۲ دولت راجع به سپاه بهداشت که به شماره ۴۶۰ چاپ شده است مطرح و به شرح زیر تصویب نمود اینک گزارش آن را تقدیم مجلس شورای ملی می‌نماید:
ماده ۱- از تاریخ تصویب این قانون به منظور تعمیم بهداشت در روستاها و مناطق روستایی کشور سپاه بهداشت مرکب از گروه پزشکی و گروه کمک پزشکی به شرح زیر تشکیل می‌گردد:
- الف- گروه پزشکی تشکیل می‌شود از مشمولین خدمت نظام وظیفه حائز شرایط اشتغال به یکی از حرفه‌های پزشکی یعنی پزشک - دندان پزشک- داروساز و کلیه مشمولین قانون استخدام پزشکان و مهندسین بهداشت اعم از این که دوره‌های تخصصی رشته‌های مربوطه را دیده یا ندیده باشند.
- ب- گروه کمک پزشکی افراد سپاه دانش خواهند بود و برای انجام خدمات کمک پزشکی دوره تعلیمات مخصوصی را خواهند دید.
- تبصره- دامپزشکان مشمول این قانون که مورد احتیاج وزارت بهداری نمی‌باشند پس از اخذ تعلیمات نظامی در اختیار وزارت کشاورزی گذارده خواهند شد.
ماده ۲- گروه پزشکی و گروه کمک پزشکی طبق آئین‌نامه‌ای که ازطرف وزارتخانه‌های بهداری جنگ و فرهنگ تدوین خواهد شد آموزش نظامی و تعلیمات فنی را در مراکز آموزش ارتش خواهند دید و درجات مربوطه پس از پایان آموزش و موفقیت به آنان اعطا خواهد شد.
ماده ۳- اعطای هرگونه پروانه اشتغال به کار و گواهی تخصصی و همچنین اجازه خروج از کشور جهت طی دوره‌های تخصصی و یا تکمیل اطلاعات علمی برای مشمول گروه پزشکی موکول به طی خدمت وظیفه در دوره گروه پزشکی خواهد بود مگر با کسب معافیت مشروط که شرایط آن ضمن آئین‌نامه اجرایی این قانون تعیین خواهد شد.
ماده ۴- هزینه‌های مربوط به اجرای این قانون به شرح زیر تأمین خواهد شد:
- الف - در دوره آموزشی:
- ۱- حقوق و مزایای کادر آموزشی نظامی از بودجه وزارت جنگ تأمین می‌گردد.
- ۲- مراکز آموزشی نظامی مورد نیاز گروه پزشکی ازطرف وزارت جنگ تأمین و برای مدت دوره آموزشی در اختیار وزارت بهداری گذارده می‌شود و چنانچه آماده برای استفاده نباشد وزارت بهداری هزینه مجهز نمودن آن مراکز و مخارج دوره آموزشی گروه پزشکی را از اعتبارات عمرانی کشور تأمین خواهد نمود.
- ب - پس از پایان مدت آموزش نظامی کلیه حقوق و مزایای افراد گروه پزشکی و هر نوع هزینه دیگر مربوطه به آنان از قبیل وسایل نقلیه - لوازم فنی- دارو و غیره از اعتبارات عمرانی کشور که در اختیار وزارت بهداری گذارده خواهد شد تأمین و پرداخت می‌شود.
ماده ۵- خدمت افراد سپاه بهداشت در تمام مدت خدمت به منزله خدمت در نیروهای مسلح شاهنشاهی و جزو خدمت زیر پرچم محسوب می‌شود نامبردگان از لحاظ انضباطی و کیفری تابع قوانین و مقررات ارتش راجع به افسران درجه‌داران و دانشجویان و دانش‌آموزان وظیفه بوده و از لحاظ انجام خدمات بهداشتی تابع مقررات وزارت بهداری خواهند بود.
ماده ۶- وزارتخانه‌ها و سایر مؤسسات دولتی مکلفند در صورت تساوی شرایط در شرایط در درجه اول احتیاجات استخدامی خود را از بین اشخاصی که در سپاه بهداشت خدمت کرده باشند تأمین نمایند.
ماده ۷- وزارت بهداری مکلف است آئین‌نامه اجرایی این قانون را تهیه نموده و پس از موافقت وزارتخانه‌های جنگ و کشور و فرهنگ و تصویب هیئت وزیران به موقع اجرا بگذارد.
ماده ۸- وزارتخانه‌های بهداری - جنگ - دارائی- فرهنگ و کشور مأمور اجرای این قانون هستند.
مخبر کمیسیون بهداری - دکتر کیان.
گزارش از کمیسیون نظام به مجلس شورای ملی
کمیسیون نظام در جلسه ۱۳ بهمن ماه ۱۳۴۲ با حضور آقای علم نخست وزیر و آقای دکتر ریاحی وزیر بهداری و آقایان معاونین وزارت جنگ- وزارت دارایی - وزارت فرهنگ - وزارت بهداری و آقای مهندس اصفیا مدیر عامل سازمان برنامه لایحه شماره ۴۷۸۸۴ - ۹/۱۱/۴۲ دولت راجع به سپاه بهداشت را مطرح و گزارش کمیسیون بهداری را تأیید نمود اینک گزارش آن را به مجلس شرای ملی تقدیم می‌دارد.
مخبر کمیسیون نظام - حکیمیان.
گزارش از کمیسیون بودجه به مجلس شورای ملی
کمیسیون بودجه جلسه ۱۳ بهمن ماه ۱۳۴۲ با حضور آقای علم نخست وزیر و آقای دکتر ریاحی وزیر بهداری و آقایان معاونین وزارت دارایی - وزارت بهداری - وزارت جنگ- وزارت فرهنگ و آقای مهندس اصفیا مدیرعامل سازمان برنامه لایحه شماره ۴۷۸۸۴ - ۹/۱۱/۴۲ دولت راجع به سپاه بهداشت را مورد رسیدگی قرار داده گزارش کمیسیون بهداری را تأیید نمود اینک گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.
مخبر کمیسیون بودجه - مهندس عبدالله والا.
گزارش از کمیسیون فرهنگ به مجلس شورای ملی
کمیسیون فرهنگ لایحه شماره ۴۷۸۸۴ - ۹/۱۱/۱۳۴۲ دولت راجع به سپاه بهداشت را با حضور آقای علم نخست وزیر و آقای دکتر ریاحی وزیر بهداری و آقایان دکتر دیبا معاون وزارت بهداری - زمانی معاون وزارت فرهنگ- برزگر معاون وزارت دارایی - تیمسار سرلشگر شکیبی معاون وزارت جنگ و آقای مهندس اصفیا مدیر عامل سازمان برنامه مورد رسیدگی قرار داده گزارش کمیسیون بهداری را در این مورد تأیید نمود اینک گزارش آن را تقدیم مجلس شورای ملی می‌نماید.
مخبر کمیسیون فرهنگ - دکتر فرخ روپارسای.
گزارش از کمیسیون برنامه به مجلس شورای ملی
کمیسیون برنامه در جلسه ۱۳ بهمن ماه ۱۳۴۲ با حضور آقای علم نخست وزیر و آقای دکتر ریاحی وزیر بهداری و آقای زمانی معاون وزارت فرهنگ و آقای دکتر دیبا معاون وزارت بهداری و آقای برزگر معاون وزارت دارائی و تیمسار سرلشگر شکیبی معاون وزارت جنگ و آقای مهندس اصفیا مدیرعامل سازمان برنامه لایحه شماره ۴۷۸۸۴ - ۹/۱۱/۱۳۴۲ دولت راجع به سپاه بهداشت را مطرح و مورد رسیدگی قرار داده مواد مصوبه کمیسیون بهداری را تأیید نمود اینک گزارش آن را تقدیم مجلس شورای ملی می‌نماید.
مخبر کمیسیون برنامه - دکتر رشتی.
رئیس - کلیات این لایحه مطرح است آقای سرهنگ حسینی به عنوان مخالف نام‌نویسی کرده‌اند تشریف بیاورید.
سرهنگ حسینی- مسلماً مخالفت بنده با این لایحه به هیچ‌وجه دلیل مخالفت بنده با اصل تشکیل ساه بهداشت نیست چون بدون تردید و بدون هیچ‌گونه مجامله تشکیل سپاه بهداشت که یکی از ابتکارات بزرگ اعیلحضرت همایونی است کمک بسیار بسیار مؤثری در تأمین بهداشت در داخل روستاها و مناطق روستانشین خواهد کرد ولی مخالفت بنده از این نظر با لایحه دولت است که این لایحه را بنده کافی و وافی به این که نیات مقدس اعلیحضرت همایون شاهنشاه را آن طوری که باید و شاید به مرحله اجرا در بیاید نمی‌بینم البته همه ما استحضار داریم که در مراکزی که هم اکنون وزارت بهداری بیمارستان و درمانگاه دارد با وجود این که پزشک به اندازه کافی هست ولی وسایل درمانی به طوری که تطبیق بکند با نیازمندی‌ها و احتیاجات مردم وجود ندارد بنده فکر نمی‌کنم که ما بتوانیم دلمان را خوش بکنیم به این که به صرف تصویب لایحه به این شکل مسئله درمان در روستاها حل خواهد شد البته تشکیل سپاه بهداشت از نظر کادر به اندازه کافی رفع نیازمندی‌ها را خاهد کرد ولی مسئله درمان تنها کادر نیست وسیال است وسایل فنی است قسمت مهم دارو است که امروز یکی از مسائل مبتلا به کشور است می‌بینیم که حتی در تهران و در شهرستان‌های بزرگ بیماران مراجعه می‌کنند به بیمارستان طبیب هم هست ولی وسایل درمانی نیست تخت نیست دستگاه رادیوسکپی و رادیولژی نیست وسایل جراحی نیست وقس علیهذا چه خوب بود در این لایحه هر چند در قسمت بند ب ماده چهار اشاره شده است که وزارت بهداری در طرح بودجه‌های عمرانی کشور دارو و وسایل فنی در اختیار این سپاهیان بهداشت خواهد گذاشت ولی بهتر این بود که به نظر بنده جناب آقای وزیر بهداری توضیح بفرمایند که چند درصد بودجه عمرانی کشور بالاخص به منظور تشکیل سپاه بهداش تاختصاص داده خواهد شد آیا این همان بودجه‌ای است که تاکنون بود یا غیر از این بودجه‌ای که وجود داشته بودجه مخصوص برای این کار تخصیص خواهند داد.
رئیس - آقای پروین به عنوان موافق صحبت می‌فرمایند.
فضل‌الله پروین - بنده خیلی معذرت می‌خواهم که مختصراً مزاحم می‌شوم چون در تابلو دیدم راجع به سپاه بهداشت در ستون مخالف اسم نوشته شده بود و یکی از آقایان نمایندگان امضا کرده بودند بنده خیلی متأثر شدم و فوراً در ستون موافق اسم نوشتم و خیال کردم که با کلیات یک چنین لایحه فوق‌العاده مفید و مؤثری شاید خدای نخواسته مخالفت شده و یا احساس و تصور آن به شود که مخالفت هم امکان دارد به این دلیل است که بنده آنجا موافق اسم نوشتم و خواستم خیلی مختصر توضیح بدهم به طوری که گفته می‌شود. هم چنانکه عقل سالم در بدن سالم است باز هم گفته‌اند دانائی فرع توانائی است البته در سال گذشته سپاه دانش در مملکت ما ایجاد شد و به قراء و قصبات رفتند بنده که در دهات راه دارم در منطقه خودم در سالهای اخیر تماس با کشاورزان داشتم به خوبی دیدم و احساس کردم که سپاه دانش در هر منطقه‌ای در هر قریه‌ای تا چه حد مؤثر بوده است خدا می‌داند که وقتی بنده به قریه‌ای وارد می‌شدم که سپاهی دانش با کمک خود کشاورزان میز و صندلی گذاشته شاگردان کوچک و بزرگ آنجا تحصیل می‌کنند و درس می‌خواندند و تعلیم و تربیت می‌یابند به اندازه‌ای مؤثر بود که بر همه آقایان واضح است و احتیاج به توضیح نیست اما در پی این سپاه بهداشت که یک وقتی در این چند ماه قبل از این اسم برده شد و معلوم شد که از همان هنگام این نیت در قلب شاهنشاه بیدار دل ما وجود داشته است و سپاه بهداشت را هم در تعقیب سپاه دانش دستور اجرا داده‌اند امروز ما بسیار مفتخر هستیم که می‌توانیم یک لایحه‌ای را تصویب بکنیم که به یادگار باقی خواهند ماند و این از افتخارات دوره بیست و یکم مجلس شورای ملی خواهد بود بنده آنچه در این باره عرض کنم توضیح واضحات است اما عرض می‌کنم برای این که دیدم یک مخالفی اسم نوشته بود حیفم آمد که بنده به عنوان موافق آنچه که در نظر دیدم به عرض نرسانم بنده در قراء و قصبات غالباً که گذر می‌کردم یا توقف داشتم می‌دیدم که دهقان‌ها از حیث نداشتن بهداشت و نداشتن دارو و طبیب تا چه حد دچار مضیقه هستند یک وقتی به یک قریه‌ای وارد شدم در آنجا توقف می‌کردم یک جوانی را دیدم آنجا که مسموم شده بود و تریاک خورده بود اطرافش را دهقانان گرفته بودند و هیچ نمی‌دانستند چه باید بکنند بنده در چمدان مقداری دوا و دارو داشتم یک نفر که همراهم بود و با اطلاع و بصیر بود آن جوان را به وسیله مقداری پرمنگنات که در آب ریخت و باوخوراند نجات داد اگر که این مقدار پرمنگنات همراه نبود البته یک نفر تلف می‌شد حالا ما می‌بینیم که در دهات لااقل اگر چشم کسی درد بگیرد و یا لااقل یک آسپرین خواسته باشند این سپاه بهداشت در اولین دفعه این کارهای جزیی را انجام می‌دهد امیدوارم بعد از این افراد بیشتری تربیت به شوند برای قراء و قصبات که هم احتیاج دارند و یک بهداری خیلی عمیق‌تر و مجهزتری گسترش بیابد بنده می‌خواستم به سهم خودم کمال تشکر را از این لایحه بکنم و امیدوارم بدون تردید تا چند دقیقه دیگر در مجلس شورای ملی به تصویب برسد و این افتخار برای ما پایدار بماند ما جز پیروی نیات اعلیحضرت همایونی و صحت و سلامت و گسترش تمام تشکیلات مفیدی که در مملکت به خصوص در قراء و قصاب باید انجام به شود نیت دیگری نداریم و بیش از این هم مزاحم نمی‌شوم.
رئیس - آقای یغمائی کیهان مخالفید یا موافق؟
یغمائی کیهان- بنده موافقم.
رئیس - آقای مجید محسنی موافقید یا مخالف؟
مجید محسنی- بنده موافقم.
رئیس - آقای سعید وزیری مخالفید بفرمایید.
سعید وزیری - مخالفت بنده هم عیناً شبیه مخالفت جناب آقای حسینی است بنده در اولین جلسه‌ای که در کمیسیون این لایحه مطرح شد آن احساس را که باید از این لایحه به شود نکردم یعنی آن احساس کاملاً عمیق و واقع‌بینی که در تنظیم این لایحه می‌بایستی از روح واقعی و نیت عالی شاهنشاه کما هو حقه انجام گرفته باشد من این احساس را نکردم مخالفت بنده هم از این جهت است ولی چون آقای حسینی حق مطلب را ادا فرمودند از نظر تذکر مسئله دیگر زائد است که در این مورد بنده مطلبی را عرض کنم الا این که چون بحث در کلیات مطرح است و این مقدمه‌ای که به عنوان گزارش کمیسیون بهداری تقدیم مجلس شده این همین‌جور ضبط خواهد شد و همین‌طور نوشته خواهد شد بنده عرض کردم این مطلبی که نوشته شده این لایحه در تکمیل لوایح انقلابی شاهنشاه عدالت گستر می‌باشد این‌طور نوشته شود این لایحه که براساس یکی دیگر از اصول و طرح‌های اصلاحاتی و انقلابی شاهنشاه تنظیم شده است نه لوایح انقلابی چون شاهنشاه طرح لوایح نمی‌فرمایند اصولی را مطرح فرمودند (صحیح است) و پیشنهاد فرمودند متأسفانه در تنظیم همیم طلب باز همان احساس نارسا ساری بوده است که خوب نتوانسته‌اند درک بکنند علی‌ایحال فکر می‌کنم با این مطلبی که گفتند و اصلاح خواهد شد حق مطلب را اداء بکنند و دیگر این که هر جا کلمه مقررات وزارت بهداری است باز بنده پیشنهادم این است که این کلمه مقررات وزارت بهداری اگر اصراری هست از نظر حسن مدیریت تبدیل به شود به مقررات فنی نه مقررات اداری چون در همین مقدمه تلویحاً و تصریحاً وزارت بهداری اعتراف کرده است قادر نبوده است که با این پرسنل و کادر و افراد این مقررات این احتیاجات را اداره کند پس خوب است که ابتدا این تز انقلابی را آلوده به این مقررات نکنند (صحیح است).
رئیس - آقای دکتر یگانه.
دکتر یگانه - خوشبختانه بنده در عرایضم راجع به موافقت با لایحه شاید محتاج نباشم مطالب مفصلی را به استحضار برسانم دو نفر از همکاران معظم بنده که صحبت فرمودند مبنی بر مخالفت به طوری که خود آقایان توضیح دادند شاید بیشتر نظرشان متوجه به نقایص مواد بود البته اگر در مواد نقصی مجلس شورای ملی دید اصلاح می‌کنند مسئله اساسی این است که بنده تصور می‌کنم شاید به شود گفت این لایحه از بهترین قوانینی است که انشاءالله بخواست خداوند به تصویب مجلس شورای ملی می‌رسد (صحیح است) ما یک اصل را قبول کردیم اصل این بود که اقتضا دارد به موازات تحولات بزرگ جهانی به مسئله ۱۵ میلیون ساکنین روستاها توجه کنیم این اصل کلی و هدف ما بوده در اجرای این هدف گاهی قرار بود به معلم و دانششان توجه کنیم گاهی به سلامت و بهداشت‌شان و البته فروع دیگری هم دارد برنامه‌های مهم روستایی شاید منحصر بر اینها نباشد و به تدریج به مجلس شورای ملی عرضه خواهد شد حتی خواستم بنده در مطالبم راجع به موافقت با لایحه عرض کنم لایحه به ترتیبی که به تصویب کمیسیون‌ها رسیده شاید بیشتر با آن روح روستایی و کمک به روستاهای ایران موافقت داشته باشد شاید اکثریت توجه داشتند راجع به فوریت لایحه که مطرح شد آقای منصور نظرشان این بود که در کمیسیون مطرح شود با قید یک فوریت و خوشبختانه ما نتیجه خوب گرفتیم برای این که در لایحه بود سپاه بهداشت در منطاق روستایی، مناطق روستایی غیر از روستاها بود اگر ملاحظه می‌فرمایید لااقل آمده لایحه به کمیسیون این ثمر را داشت که در کمیسیون اضافه شد اول روستاها و بعد مناطق روستایی (صحیح است) و این همان نظری بود البته و شاورهم فی‌الامر در هر امری که گفته می‌شود در یک جائی مطرح و مورد مطالعه قرار بگیرد صرفاً برای این است که با دقت بیشتری و با مطالعه بیشتری تهیه به شود البته بنده چون ایمان دارم که همه نمایندگان محترم بر اهمیت و عظمت این لایحه استحضار دارند ولی شاید بی‌انصافی بدانم که وقت عزیزمان را بگیرم راجع به موادش همکار عزیزم جناب آقای حسینی فرمودند البته با این لایحه سپاه بهداشت شاید احتیاجات بهداشتی تمام استان‌ها مرتفع نشد ولی این یک قدم بزرگی است به سوی تحول و به موازات این لایحه وزارت بهداری تمام اقدامات و وظایفی که برعهده دارد باید انجام بدهد این تقریباً مکمل است مکمل هم نمی‌خواهم عرض کنم ابتکاری بود که اعلیحضرت همایونی در این مورد ابراز فرمودند البته راجع به بودجه و وسایلی که لازم دارد پیش‌بینی شده در ضمن عمل اگر مواد دیگری در تکمیل این لازم باشد از طرف خود نمایندگان معظم یا دولت عرضه می‌شود به مجلس شواری ملی و بنده قطع و یقین دارم که با آن هدفی که ما داریم که کمک و توجه به روستاها است با این لایحه این کمک و سلامت صحیح آنها را تکمیل می‌کند که با سلامت به کار مفید قادر خواهند بود و البته این لایحه هم بیشتر ناظر به وسایل بهداشتی است یک یادداشتی که یکی از دوستان عزیز من داده این است که اگر در قسمت درمانی مسائل زیادی پیش‌بینی نشده است این به جای خود وظیفه وزارت بهداری است ولی این لایحه بیشتر برای بهداشت روستاها است برای این که بیشتر جلوگیری زا مرض در روستاها به شود بنده به عرایض خودم خاتمه می‌دهم و استحضارم به توجه واقعاً عمیق همکاران معظم خودم است در اهمیت این لایحه بیشتر از این عرضی ندارم و تشکر می‌کنم (احسنت).
رئیس - آقای فخر طباطبایی.
فخرطباطبایی- عرض کنم ای نلایحه را امروز بنده به دقت نگاه کردم یک حال تأثری از خاطرات تلخ و شیرینی که در دوران خدمت قضائی داشتم به من دست داد. بنده در حدود بیست سال قبل مستنطق یکی از شهرها بودم برحسب اتفاقاتی که در دهات اتفاق می‌افتد می‌رفتم برای تحقیق محلی غالباً طبیبی هم برای معاینه جسد همراه خودم می‌بردم رسمم این بود که به آن طبیب می‌گفتم که مقداری دارو و وسایل کار همراه خود داشته باشد شاید در آن ده مورد حاجت قرار بگیرد، وقتی که تحقیقات‌مان را تمام می‌کردیم آن پاکار آبادی را صدا می‌کردیم می‌گفتیم برو در ده خبر بده طبیب اینجا آمده اگر کسی مریضی، بیماری دارد مراجعه کند و واقعاً وقتی مراجعه می‌کردند حالت عجیبی داشتند که تأثر زیادی می‌آورد، این مردمی که محروم بودند از طبیب، بچه‌شان مریض بود، کسان‌شان مریض بودند واقعاً خاطرات عجیبی دارم که نمی‌خواهم زیاد مصدق آقایان به شوم. این لایحه را که دیدم فکر کردم آن روز واقعاً نمی‌شد فکر کرد که آیا ممکن است وقتی برسد که دهات ایران و روستانشینان ایران به طبیبی دسترسی پیدا کنند. آن طبیب قانونی که همراه مستنطق می‌رفت عنوان سپاهی بهداش که نداشت عنوان دکتری را داشت که شاید یک شب بیشتر نمی‌توانست در آن ده توقف کند. حال این لایحه که به دست من رسید برخوردم به آن خاطرات گذشته و من را برانگیخت که در این لایحه مصدق اوقات آقایان به شوم و راجع به اهمیت و عظمت این لایحه که من فکر می‌کنم در حدود همان اصول ششگانه مصوبه ملی است بلکه به آن روح و طنین و شوق و حال می‌بخشد. یعنی به این روستانشین الهام می‌بخشد، نیرو، می‌بخشد که روی زمینی که دارد با شوق و علاقه فراوانی کار کند و از این جهت این لایحه مکمل لایحه و مکمل منشور مصبه ملی است به نظر بنده آن قدر اهمیت دارد که هر چه در مجلس راجع به این موضوع بحث و فحص شود مفید و بجاست.
رئیس - جنابعالی مخالفید یا موافق؟
فخرطباطبایی - الان به مخالفتش می‌رسم عرض کنم علت مخالفت بنده این است که این لایحه را طوری آورده‌اند که اگر در اطرافش بحث نشود اهمیتش درک نمی‌شود دهقان ایرانی، جناب اقای رئیس مجلس، باید بداند که اعلیحضرت همایونی در سرراه مسافرتش بهترین عطیه را به دهقان ایرانی عطا کرد (احسنت) و این لایحه بهترین عطیه‌ای بود که از طرف اعلیحضرت همایونی داده شد. این لایحه که دولت تنظیم کرده البته نواقصی دارد و این نواقصش هم از این جهت است که مقدورات دولت بیش از این فعلاً اجازه نمی‌داد و من اعتقاد دارم که روزی می‌رسد و امیدوار هستیم که دولت لااقل برای هر چند دهی که نزدیک و مجاور هم قرار دارند یک دستگاه ثابت پزشکی برقرار کند و آن روز است که دیگر رفع حاجت این اشخاص روستانشین شده است (احسنت) بنده دیگر عرضی ندارم.
رئیس - آقای مجید محسنی (گفته شد: نیستند) آقای یغمائی کیهان
یغمائی کیهان - همان‌طوری که قبلاً همکارن مترم به عرض خانم‌ها و آقایان نمایندگان محترم رساندند به نظر بنده هم این لایحه یکی از افتخاراتی است که نصیب مجلس دوره بیست و یک خواهد شد (احسنت) جناب آقای فخر طباطبایی فرمودند گاهی بنا به شغل شریف قضائی که داشتند به روستاها تشریف می‌برند و از نزدیک شاهد درد و رنج روستا- نشین‌ها بودند بنده به اقتضای حرفه مقدس کشاورزی و تولیدی ۲۵ سالهای که دارم بیشتر عمرم را در روستاها صرف کرده‌ام به قدری این لایحه در سرنوشت این مردم پاکدل و شریف مؤثر است که به نظربنده هر گونه مخالفتی دور از عدل و انصاف است (صحیح است) به خصوص که بندگان اعلیحضرت همایون شاهنشاهی این ابتکار بسیار مقدس و بسیار مفید و را در موقع سفرشان ابلاغ فرمودند و بدینوسیله روح تازه‌ای در کالبد تمام روستاها دمیده شد (احسنت) بنده با کسب اجازه از مقام ریاست مجلس شورای ملی در این ایام عزاداری احیا نایب‌الزیاره بودم از طرف همه آقایان در شهرستان مقدس مشهد، دعاتان کردم و زیارت کردم و به روستاهایی که فعلاً هم در آنجا حرفه کشاورزی دارم و مربوط به آستان قدس رضوی است بالطبع سرکشی کردم اگر بدانید عنوان این لایحه قبل از عمل چه اثری در روحیه روستانشین‌ها کرده بود. آنجا همه دعا می‌کردند بوجود مقدس ذات شاهنشاهی (یکی از نمایدگان- همه دعا می‌کنند) بله انشاءالله همیشه همه ما دعا می‌کنیم و کاش اینجا در مجلس شورای ملی هم یک مجلس دعایی بود اما وزارت بهداری چرا در گذشته این توجه را نکرده است، بنده باید یک حقیقتی را به اقتضای شغلم عرض کنم، وزارت بهداری در گذشته هر کس وزیرش بوده است، با جناب آقای دکتر ریاحی وزیر محترم بهداری که بسیار مرد شریفی هستند کاری ندارم هر کس هم بوده است خواسته یک خدمتی بکند اما با کمال تأسف آقایان پزشکان که در اینجا تشریف دارند ناراحت نشوید، هر طبیبی که فرستادند به روستاها نرفت هر چه خواستیم و تقاضا کردیم یک طبیب در پنج کیلومتری شهر مشهد در طرق که یک قصبه هفت هزار نفری است با حقوق سه هزار تومان آنجا بماند نشد (دکتر فرخ روپارسای - مالکین نمی‌گذاشتند) هیچ چاره‌ای هم نبود جز لایحه سپاه بهداشت که این بدبختی را از سرروستاها رفع کند. آقایان واقعاً باور بفرمایید این کار به قدری کمک می‌کند و به قدری این کار اثر دارد که مجبور می‌کند آقایان پزشکان عزیز را که به درد روستاها برسند و خدمت کنند و انشاءالله خدمتشان مفید خواهد بود اما این که جناب آقای سرهنگ حسینی فرمودند که من نمی‌دانم چقدر اعتبار برای این کار گذاشته‌اند از برای دارو از برای لوازم طبی، از خود لایحه روشن است که آنچه لازم داشته باشد وزارت بهداری در حدود کاری که انجام می‌دهد تهیه خواهد کرد و طبق همین لایحه مقرر است دولت از بودجه عمرانی کشور در اختیار وزارت بهداری بگذارد، بنده نمی‌دانم آقای سرهنگ حسینی تشریف دارند یا نه؟ (گفته شد- نخیر) اصلاً رقم تعیین نشده، هر چه وزارت بهداری پزشک داشته باشد یعنی پزشکانی که باید خدمت مقدس وظیفه را انجام بدهند دولت اعتبار در اختیار آنها می‌گذارد و اعتبارش هم در بودجه عمرانی هست به نظر بنده با این توضیح چاکر نظر جناب آقای سرهنگ حسینی از مخالفت با کلیات برطرف می‌شود بنده در خاتمه عرایضی که عرض می‌کنم از حضور همه تقاضا دارم و از پیشگاه مقام ریاست هم استدعا می‌کنم که به کفایت مذاکرات رأی گرفته شود و با تصویب این لایحه این افتخار امروز نصیب شود. در کلیات هم اگر موافقت بفرمایید دیگر بحثی نشود (احسنت) و اگر کسی عملاً در روستاها مثل بند ۲۵ سال شاهد در دو رنج روستانشین‌ها باشد و البته آقایان دیگر هم دیده‌اند و علاج آن همین لایحه است و بهترین شاهد ما هم درد و رنجی است که روستاها دارند (احسنت) امیدوارم آقایان با کفایت مذاکرات موافقت بفرمایند که باسلام و صلوات تصویب شود (احسنت- احسنت).
رئیس - پیشنهاد کفایت مذاکرات از آقای ریگی و آقای مصطفوی رسیده در صورتی که نظری نباشد (مهندس والا- بنده مخالفم) بفرمایید.
مهندس والا- علت مخالفت بنده با پیشنهاد کفایت مذاکرات از این جهت است که تصور می‌کنم در اطراف این لایحه و این اقدام اساسی و مهمی که در مملکت صورت می‌گیرد هر چقدر بحث شود و هر چقدر گفتگو شود هم صلاح مجلس است و هم از نظر مردمی که در دهات و روستاها هستند، از این جهت هم حائز کمال اهمیت است، همین‌طور که جناب آقای یغمائی کیهان اشاره فرمودند متأسفانه مشکلات و ابتلائات زیادی ما در روستاها داریم که بایستی به فکر آنها باشیم. مسئله عدم بهداشت و نبودن دارو و دکتر یکی از مسائلی است که واقعاً از هر جهت قابل توجه است بنده از آن کسانی هستم (یکی از نمایندگان - پس باید با کفایت مذاکرات موافق باشید) بنده با کفایت مذاکرات مخالفم از این جهت که اینجا بیشتر بحث به شود بیشتر صحبت به شود (یکی از نمایندگان - بحث کافی شده باید رأی بگیرند) اگر می‌فرمایید پس بگیرم پس می‌گیرم (یکی از نمایندگان- مخالفت‌تان را پس بگیرید) حضورتان عرض کنم در شهرستانها واقعاً وضع بهداری ما خوب نیست بنده خودم موقع انتخابات بیمار شدم در یکی از بخش‌ها یک پرستار و یا یک کسی که بتواند آمپولی تزریق کند وجود نداشت، لذا بنده تصور می‌کنم این مسائل بهتر است گفته شود و اهمیت این لایحه از این جهت آشکار شود که ما با چه روح موافقی حاضر هستیم نسبت به انجام یک وظیفه انقلابی کوشا و جدی باشیم.
رئیس - آقای مصطفوی به عنوان موافق می‌توانید صحبت کنید (عده‌ای از نمایندگان - رأی رأی).
رئیس - خانم‌ها و آقایانی که با کفایت مذاکرات موافقند خواهش می‌کنم قیام بفرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد به ورود در مواد رأی می‌گیریم خانم‌ها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام بفرمایند (اغلب برخاستند) تصویب شد ماده اول مطرح است. قرائت می‌شود.
ماده ۱- از تاریخ تصویب این قانون به منظور تعمیم بهداشت در روستاها و مناطق وروستایی سپاه بهداشت مرکب از گروه پزشکی و گروه کمک پزشکی به شرح زیر تشکیل می‌گردد:
- الف - گروه پزشکی تشکیل می‌شود از مشمولین خدمت نظام وظیفه حائز شرایط اشتغال به یکی از حرفه‌های پزشکی یعنی پزشک - دندان پزشک - داروساز و کلیه مشمولین قانون استخدام پزشکان و مهندسین بهداشت اعم از این که دوره تخصصی رشته‌های مربوطه را دیده یا ندیده باشند.
- ب - گروه کمک پزشکی افراد سپاه دانش خواهند بود و برای انجام خدمات کمک پزشکی دوره تعلیمات مخصوصی را خواهند دید.
- تبصره - دام پزشکان مشمول این قانون که مورد احتیاج وزارت بهداری نمی‌باشند پس از اخذ تعلیمات نظامی در اختیار وزارت کشاورزی گذارده خواهند شد.
رئیس - آقای دکتر رهنوردی مخالفید؟ (دکتر رهنوردی - مخالفم) بفرمایید.
دکتر رهنوری - به طوری که در جلسه علنی روز پنج‌شنبه سوم بهمن ماه عرض کردم صدور فرمان تشکیل سپاه بهداشت از طرف اعلیحضرت همایونی برای ملت ایران و برای آنهایی که آرزوی سربلندی و سلامتی مردمان این کشور را دارند فرمانی بس مقدس و قابل ستایش می‌باشد که بایستی سعی شود به بهترین وجه امکان نیات بشر دوستانه شاهنشاه به مرحله عمل درآید.
عرض کردم فرمان مقدس برای این که هر اقدامی که در راه تأمین سلامتی و آسایش نوع بشر به شود به عقیده بنده مقدس است. این فرمان اگر آن طوری که شایسته است با تشکیلات صحیح و برنامه منظم و افراد کاردان عمل شود به طور حتم می‌تواند ۷۰% از ملت ایران را که در روستاها زندگی کرده و از نعمت خدمات بهداشتی محروم می‌باشند از بدبختی مرض و ناتوانی رهایی بخشد.
امروز دنیا دنیای تشکیلات است و برای این که تشکیلات صحیح داشته باشیم قبل از هر چیز بایستی قانون کامل و جامعی داشته باشیم. لایحه تشکیل سپاه بهداشت که در کمیسیون مشترک به تصویب رسیده نواقصی دارد که پس از مطالعه دقیق و مشورت با استادان فن لازم دانستم تذکراتی در این مورد به عرض نمایندگان محترم مجلس شورای ملی و نمایندگان محترم دولت برسانم و توجه همکاران عزیز را به این نکته جلت کنم که اگر این نواقص اصلاح نشود منویات اعلیحضرت همایونی که تعمیمی سلامت جسمی و بهداشت عمومی و مداوای بیماران روستاهای کشور می‌باشد خدای نخواسته جامعه عمل نخواهد پوشید. زیرا:
در بند الف از ماده ۱ این لایحه ذکر شده است که «گروه پزشکی تشکیل می‌شود از مشمولین خدمت نظام وظیفه حائز شرایط به یکی از حرفه‌های پزشکی یعنی پزشک دندان‌پزشک - داروساز و کلیه مشمولین قانون استخدام پزشکان و مهندسین بهداشت اعم از این که دوره‌های تخصصی رشته‌های مربوطه را دیده یا ندیده باشند.» می‌خواهم سئوال کنم کدام مهندسین بهداشت؟ چون اصولاً ما در کشور دانشکده‌ای که درس مهندسی بهداشت بدهد نداریم.
و معمولاً عنوان مهندس بهداشت به کسی اطلاق می‌شود که فارغ‌التحصیل یکی از دانشکده‌های فنی بوده و به علاوه مدت یک سال درس مهندسی بهداشت را خوانده باشد و جمعاً تاکنون تقریباً ۲۰ نفر مهندس بهداشت که فارغ‌التحصیل کشورهای خارج بوده‌اند داشتیم که در حال حاضر فقط سه نفر از آنها در خدمت وزارت بهداری هستند. ولی قرار است که کلاس مهندسی بهداشت از مهر ماه سال آینده در دانشگاه تهران تأسیس و ۱۵ نفر در آن کلاس وارد و انشاءالله اگر کارها بروق مراد بود در آخر سال تحصیلی ۱۳۴۴ یعنی تقریباً ۲۰ ماه دیگر ۱۵ نفر مهندس بهداشت خواهیم داشت که بایستی بهسازی محیط روستاهای ایران را به عهده بگیرند. از طرفی مدرسه بهسازی پلشت ورامین در سال فقط ۱۰۰ نفر کمک بهساز تربیت می‌کند و آنها افرادی هستند که با دیپلم کامل یک‌سال دوره بهسازی را می‌بینند. (البته در سال گذشته ۱۰۰ نفر شد چون ۵۰ نفر بود) در حالی که به غیر از دانشکده‌های کشاورزی کشور دانشکده‌های فنی تهران و تبریز و هنر سرای عالی و پلی‌تکنیک تهران در سال جمعاً ۳۰۰ نفر مهندس تحویل جامعه می‌دهند که می‌شود بعد از رفع احتیاجات ارتش از وجود آنها پس از طی دوره سه ماهه تعلیمات مخصوص به عنوان مهندسین موقت بهداشت در سازمان‌های بخشی سپاه بهداشت برای سرپرستی بهسازان و کمک بهسازان که آنها را هم می‌توان از سپاهیان دانش با تعلیم دوره مخصوص تأمین نمود مورد استفاده قرار داد.
طبق گزارش سازمان بهداشت جهانی در سال ۱۹۶۳ سه چهارم از مجموع بیماری‌های موجود در جهان از عوامل نامساعد محیط ناشی می‌شوند. یعنی اگر ما بتوانیم محیط سالمی بوجود بیاوریم از سه چهارم امراض جلوگیری خواهیم نمود.
از طرفی چطور ممکن است که بدون فعالیت اولیه مربیان بهداشت در منطقه‌ای فعالیت بهداشتی نمود. چون مربیان بهداشت مانند پیش قراولان تیم‌های بهداشتی می‌باشند که با تعلیمات بهداشتی خود در مناطق مختلف و با وسایل سمعی و بصری و غیره که دارند افراد را متقاعد می‌کنند که بعضی از اصول بهداشتی که ممکن است با نظر و عقیده آنها تمایلی نداشته باشد بپذیرند. یکی از مسائل بسیار مشکلی که در فعالیت‌های بهداشتی پیش می‌آید تغییر دادن عادات و رسوم قدیمی افراد است که با اصول بهداشتی مباینت دارد. و تا جماعتی آماده پذیرفتن اصول جدید نباشند امکان هیچ‌گونه پیشرفتی وجود نخواهد داشت و این مسائل فقط به دست مربیان کار آزموده بهداشت همگانی انجام پذیر بوده و هنوز فعالیت‌های این عده در آماده کردن افراد بعضی از نقاط برای پذیرفتن واکسن آبله فراموش نشده است.
حالا می‌بینم برای انجام چنین برنامه عظیم چند نفر مربی بهداشت در سال داریم. تعجی خواهید کرد اگر بگویم فقط ۱۵ نفر لسانسیه که پس از طی دوره یک ساله در اختیار وزارت بهداری هستند. بهسازی محیط و آموزش بهداشت از ارکان مهم خدمات بهداشتی بوده و بدون وجود آنها تعمیم بهداشت همگانی امکان‌پذیر نیست از طرفی آیا برای رسیدگی به وضع تغذیه که در روستاها اغلب کشاورزان به واسطه سوء تغذیه به امراض مختلف گرفتارند چه فکری شده است؟
چرا از وجود لیسانسیه‌های رشته مختلف برای آموزش بهداشت و تغذیه استفاده نمی‌کنید؟ مگر امکان ندارد که از وجود لیسانسیه‌های علوم اساسی از قبیل فیزیک شیمی و بیولوژی پس از تعلیمات ویژه به عنوان بهسازان موقت استفاده کرد؟ از طرفی چرا نبایست از وجود لیسانسیه‌های سایر رشته‌ها از قبیل ادبیات، تاریخ و جغرافی، فلسفه زبان، روانشناسی و باستان‌شناسی و غیره برای مربی بهداشت شدن یا مربی تغذیه شدن استفاده کرد؟
به طوری که استنباط می‌شود در این لایحه بیشتر خدمات درمانی در نظر گرفته شده است و قدر مسلم آن است که خدمات درمانی علاوه بر آن که دردی را دوا نخواهد کرد باعث خواهد شد سرمایه‌ای از بین رفته و نیروی انسانی عده‌ای به هدر برود. چون به طور یقین ساختن بیمارستان یا بخش‌های مجهز و آزمایشگاه و دستگاه رادیوگرافی در هر بخش یا دهکده امکان نخواهد داشت و ناچاراً خدمات درمانی در روستاها منحصر خواهد شد به درمان مریض‌های سرپایی و مریض‌های سرپایی معمولاً بر دو نوع هستند دسته‌ای که ناراحتی‌های دوره‌ای دارند و به قول معروف آن امراض می‌آیند و می‌روند و زیاد هم خطرناک نیستند و دسته دوم امراض صعب‌العلاج و مزمن که هستند احتیاج به بستری شدن و مراقبت‌های شبانه‌روزی و داروهای مکفی و آزمایشگاه و عکس‌برداری دارد.
برای این که مثل زنده‌ای در این مورد بزنم به روزنامه اطلاعات دیشب استناد می‌کنم که تحت عنوان «هیئت بهداشتی بنادر ۵۲۰۰ نفر را در مناطق جنوبی مورد معاینه قرار داد» می‌نویسد (البته در قسمت آخر گزارش) این هیئت در مدت چهار روز اقامت در این منطقه (مقصود منطقه کنارک واقع در ۶۰ کیلومتری شمال شرقی چاه‌بهار می‌باشد) بیش از ۵۲۰۰ بیمار مبتلا به بیماری‌های مختلف را مورد معاینه قرار داد اکثر افراد این مناطق به بیماری‌های تراخم - کوری سل جذام و بیماری‌های ناشی از سوء تغذیه مبتلا می‌باشند.
می‌خواهم بدانم آیا سپاه بهداشت هم می‌خواهد معاینه کند؟ چون به جز معاینه کردن کار دیگری نمی‌شود کرد. مثلاً بیماری سل را چکار بکنند؟ در کدام سناتوریم بخوابانند؟ یا تراخم را در مدت چهار روز که حتماً فقط یک مرتبه به نوبت می‌رسد پماد آنتی‌بیوتیک مالیده یا اگر دارو موجود بود یک لوله پماد داده که به چشمش بمالد. یا برای تغذیه قدری شیر و ویتامین داده‌اند. ولی آقایان صادقانه عرض می‌کنم این اقدامات دردی را دوا نخواهد کرد. بیایید از این موقعیت بی‌مانندی که نصیب ما شده است حداکثر استفاده را کرده و قدم اساسی در راه تعمیم بهداشت عمومی در روستاها برداریم. یعنی عوامل اصلی امراض را از بین ببریم وگرنه کشاورزی که بر اثر آب آلوده مبتلی به اسهال می‌شود به درمانگاه مراجعه چند قرص می‌خورد برای یکی دو روز خوب شده دو مرتبه با خوردن همان آب اسهال خواهد گرفت به همین ترتیب کچلی و تراخم و سل و غیره.
حال باید دید چه عواملی در بوجود آوردن بیماری‌های مختلف در دهات وجود دارد به طور مختصر قسمت عمده به قرار زیر می‌باشد:
- اول - پایین بودن سطح فرهنگ و نداشتن کوچک‌ترین اطلاعاتی از اصول بهداشت همگانی و شخصی
- دوم - آلوده بودن محیطی که در آن کار و زندگی می‌کنند از قبیل آب - حمام - مستراح - محیط و غیره.
- سوم - سوء تغذیه به واسطه نداشتن اطلاعات در مورد تغذیه.
- چهارم- پای‌بند بودن به بعضی اصول خرافاتی و دخالت افراد فاقد صلاحیت در امر زایمان و مراقبت نوزادان که قسمت عمده مرگ و میر دهات را تشکیل می‌دهد.
حال این عوامل را چگونه می‌شود از میان برداشت.
به وسیله مربیان بهداشت سطح فرهنگ مردم در مورد بهداشت بالا رفته و از بعضی اصول خرافاتی منصرف می‌شوند بهسازان در پاک کردن محیط و بودجود آوردن آب سالم- مستراح - بهداشتی - حمام بهداشتی و سایر کارهای عمومی تنها چاره این ناراحتی‌ها خواهد بود. در مورد تغذیه نیز مربیان تغذیه پس از تحقیقات کافی در نواحی مختلف از طریق آموزش کشاورزان را به اصول تغذیه صحیح آشنا نموده و بدینوسیله کشاورزان را از ابتلا به بیماری‌های ناشی از سوء تغذیه رهایی خواهد بخشید.
ممکن است چنین فکر شود که با تهیه چنین تیمی بودجه سنگین تحمیل خواهد شد در حالی که این‌طور نبوده و اصولاً هزینه درمان همیشه ۱۰ تا ۲۰ برابر هزینه پیشگیری می‌باشد مثلاً برای واکسیناسیون حصبه اگر ۱۰۰ ریال خرج شود شخصی که مبتلی به حصبه می‌شود برای بهبودی او لااقل بایستی ۲۰۰ برابر این مبلغ را خرج کرد در حالی که در حدود دو ماه از فعالیت و کار و در نتیجه درآمد محروم خواهد بود همچنین در مورد امراض دیگر که می‌شود پیشگیری نمود از طرف دیگر جمعاً سالیانه در کشور ۵۰۰ فارغ‌التحصیل از دانشکده‌های پزشکی داریم که پس از احتیاجات ارتش و سایر عوامل جمعاً ۲۰۰ نفر در اختیار خواهد بود حال فرض کنیم برای هر پزشک یک اکیپ که عبارت باشند از یک راننده - دو نفر سپاهی دانش و با وسیله یک جیپ مهیا کنند جمعاً ۲۰۰ اکیپ خواهیم داشت با ۱۳ استان و ۶ فرمانداری کل موجود در کشور برای هر استان تقریباً ۱۰ اکیپ خواهد رسید حالا فکر بفرمایید برای استان وسیع خراسان یا خوزستان ده یا چیپ با ده تا پزشک چه دردی را دوا خواهند کرد. در حالی که اگر در همین جیبپ‌ها یک اکیپ کامل بهداشتی که عبارت از مربی بهداشت - بهساز- مربی تغذیه و یک پزشک با یک ماما ترتیب بدهند از لحاظ خدمات بهداشتی ممکن است این اکیپ‌ها منشأ خدمات بزرگی به شوند در حالی که در مصرف بودجه نیز چندان فرقی نخواهد کرد. چون اغلب کارهای مهندسی بهداشت برای بوجود آوردن محیط سالم با کمک کشاورزان انجام می‌گردد و یکی از اصول تعلیمات بهداشتی آن است که افراد را به خود یاری عادت بدهند و تا آنجا که بنده اطلاع دارم در اغلب روستاها کشاورزان با کمال میل در کار عمران و بهداشت ده خود شرکت و مساعدت می‌نمایند (صحیح است) با عرض معذرت از اطاله کلام از توضیحاتی که دادم می‌خواهم نتیجه بگیرم که بایستی خدمات درمانی و پیشگیری با هم انجام شده ولی درحدود سه دهم توجه بفرمایید در حدود سه دهم برای کار درمانی و هفت دهم برای کار پیشگیری و بهداشتی اختصاص داده شود و از وجود مهندسین فارغ‌التحصیل دانشکده‌های فنی تهران و تبریز و هنر سرای عالی و پلی تکنیک تهران برای مهندسی بهداشت و از لیسانسیه‌های رشته‌های مختلف برای آموزش بهداشت و تغذیه استفاده شود چون اساس فرمان تشکیل سپاه بهداشت بر پایه آموزش بهداشت و بهسازی محیط روستاها گذاشته شده است.
در خاتمه عرایضم متن فرمان شاهنشاه را در مورد تشکیل سپاه بهداشت قرائت می‌کنم تا بار دیگر روشن شود که منویات اعلیحضرت همایونی چه بوده است:
جناب اسدالله علم نخست وزیر. به منظور تعمیم سلامت جسمی و بهداش تعمومی و مداوای بیماران مقرر می‌داریم از پزشکان فارغ‌التحصیل و لیسانسیه (توجه کنید و لیسانسیه) و دیپلمه‌ها سپاه بهداشت تشکیل شود که به طور گروه‌های سیار در دهات و نقاط بی‌بهره از این امکانات به خدمت مشغول شوند. باشد که تلاش آنان مانند سپاه دانش قرین موفقیت گردد.
اول بهمن ماه ۱۳۴۲ - شاه.
حالا چطور در این لایحه لیسانسیه‌ها را کنار گذاشته و آیا چگونه ممکن است بدون وجود بهسازان، مربیان بهداشت و مربیان تغذیه بهداشت عمومی را تأمین نمود و اصولاً فرستادن یک طبیب در یک ده چه دردی را درمان خواهد کرد که امیدوارم مسئولین امر به آن جواب بگویند.
اینک پیشنهاد اصلاحی خود را به حضور مقام ریاست تقدیم می‌دارم (احسنت).
رئیس - آقای دکتر امین موافقید؟ (دکتر امین - موافقم) بفرمایید.
دکتر امین- بنده حتم دارم که همکاران محترم به این لایحه به این عظمت که شاهنشاه عالی‌قدر ما فرمان صادر کرده‌اند و مطالعه شده است و امروز در مجلس مطرح است همه علاقمندند و همکاران محترمی هم که به عنوان مخالف صحبت کرده‌اند آنها هم نظرشان مخالفت نیست بلکه تکمیل و راهنمایی است و خدمت اضافی است که به نظرشان لازم آمده، بنده یادداشت‌هایی داشتم ولی در این مورد دلم نیامد که به اسم مخالف اسم بنویسم، همکار محترم جناب آقای دکتر رهنوردی توضیحات کامل و مفیدی دادند به نظر من نظر بلند شاهنشاه ما و دولت و وزارت بهداری اول تأمین بهداشت است، یعنی سپاه بهداشت منظورشان در دهات و مناطق روستایی اول تأمین بهداشت خواهد کرد. ضمناً مجبورند که درمان هم بکنند البته ضمن انجام وظیفه بهداشتی ضمن کارهایی که برای تعمیم بهداشت عمومی است که همکار محترم فرمودند کارهای بهداری را هم انجام می‌دهند البته اساس بهداشت است، اساس زندگی در روستاها زندگی روزانه دهاتی است از نظر آب آشامیدنی، از نظر زندگی از نظر نظافت از نظر مواد غذائی، از نظر زندگی از نظر نظافت از نظر مواد غذایی، از نظر کمبود مواد غذایی ولی در ضمن آن مجبورند معالجه هم بکنند چون در دهات ما در اکثر دهات ما متأسفانه با زحمتی که همکاران پزشک بنده می‌کشند و با زحمتی که شخص وزیر بهداری می‌کشند بودجه‌شان کافی نیست که بتوانند وسایل درمانی را در تمام دهات فراهم کنند و آنها را معالجه هم بکنند، تقریباً صدی هشتاد مریض‌های ما مجانی هستند و باید بتوانند وسایل درمان اینها را تأمین کنند، با این که اساس کارشان بهداشت است و خود وزارت بهداری هم این وظیفه را قبول کرده است و این مطلب کاملاً صحیح است باید مهندسین بهداشت هم داشت در کمیسیون اضافه کردند، نظر همکار محترم هم کاملاً صحیح است و عده مهندسین بهداشت فعلاً کم است و باید از سایر مهندسین استفاده شود اینهم صحیح است منظور اصلی از این تأمین بهداشت عمومی در روستاها است البته درمان هم در بین خواهد بود هیچ مانعت‌الجمع نیست می‌شود هم بهداشت را انجام داد و هم درمان کرد. بنده یادداشت کرده‌ام ضمن اکیپ‌های بهداشتی که شاهنشاه خودشان هم فرمودند و در کمیسیون هم تصویب شده قسمت عمده احتیاجات ما ماماست همکار محترم خانم دکتر فرخ رو پارسای در کمیسیون توضیح دادند، اشکالی که ما داریم در دهات در بخش‌ها و در قصبات نبودن ماماست. صدی ۹۵ خانم‌هایی که برای زایمان طبیعی مراجعه می‌کنند، حالا زایمان غیرطبیعی به جای خود، اینها ماما و قابله می‌خواهند در بیمارستان هم به ماما مراجعه می‌کنند، از نظر اجتماعی لازم است که ماما برای این کار باشد. ما، ماما کم داریم، بنده از وزارت بهداری خواهش می‌کنم در استخدام ماما و در اعزام آنها به بخش‌ها اقدام کنند، طبق اطلاع در شهر تهران یکصد و پنجاه ماما هستند که کارهای مختلفه می‌کنند. بنده از ایشان خواهش می‌کنم با احترامی که به ایشان دارم آنها را وادار کنند که از شهرستانها و از تهران به بخش‌ها بروند آنها که مدت خدمت خارج از مرکز خود را انجام داده‌اند آنها که مدت خدمت خارج از مرکز خود را انجام داده‌اند آنها را نمی‌گویم ولی اکثریت آنها نرفته‌اند و یکی از راه‌های چاره این کار به عقیده بنده تأسیس آموزشگاه‌های مامایی است یک دوره تشکیل شد اما متأسفانه بعداً خواستند وضعش را عوض کنند تعطیل شد برای ماماهای روستایی از دیپلمه‌های متوسطه در سال ۲۷ بنده در دانشگاه تبریز با نظر وزارت فرهنگ آموزشگاهی تأسیس کردم تا چند سال پیش هم داشتیم بعداً وزارت فرهنگ خواست آن را مدرنیزه کند، مدرن کند ترتیبش بهم خورد ولی تصدیق می‌فرمایید ما نمی‌توانیم بگوییم اینجا آمریکاست، اینجا انگلستان است زندگی اجتماعی دهات ما، با اروپا و امریکا فرق دارد ما احتیاج به ماما داریم. آقای وزیر بهداری آمدند گفتند اول یک دوره پرستاری می‌خواهیم، نرس می‌خواهیم بعد هم می‌روند مامائی می‌کنند، در صورتی که بعد معلوم شد اینها نمی‌آیند آقایان اینها می‌روند در شهر می‌مانند اینها را باید مجبور کرد به دهات بروند، نرس که شدند دیگر به دهات نخواهند رفت باید وزارت بهداری حقاً خود جناب آقای وزیر بهداری نظر دارند آموزشگاه‌هایی باشد که از چهار پنج متوسطه تأسیس به شود برای تهیه ماما برای روستاها که آنها بروند به دهات و قصبات و بخش‌ها، همکاران محترم پزشک ما تشریف دارند حتماً برخورد کرده‌اند با عده زیادی از مریض‌هایی که می‌آیند به آخرین درجه و مرحله‌ای رسیده‌اند که نتوانسته‌اند کمکی به آنها بکنند. یعنی هم مریض زائو می‌میرد و هم طفلی که در شکم دارد بنده خواهشم می‌کنم که به این مطلب توجه کنید که حتماً با این اکیپ‌ها ماما هم باشد. یکی هم یادداشت کرده‌ام راجع به اجباری کردن واکسیناتورها است. بنده خواهش می‌کنم توجه بفرمایید یکی از وظایف عمده‌ای که این سپاهیان بهداشت خواهند داشت واکسینه کردن است مخصوصاً برای دیفتری سیاه سرفه یا کزاز یا سایر واکسیناسیون‌هایی که لازم است اجباری شود. یعنی توسط اکیپ‌ها، الان وزارت فرهنگ در مدارس مشغول است در دهات هم باید مجبور باشند که آنها را از پنج شش ماهگی که مایه آبله می‌زنند سایر واکسن‌ها را هم بزنند. بنده حتم دارم که با این نیت بزرگ و علاقه‌ای که آقایان همکاران محترم برای تأمین سلامت جسمی و بهداشت جامعه دارند اگر وزارت بهداری توجه کند و حتماً هم توجه دارد ما می‌توانیم از این قانون و از این سپاهیان بهداشت نتیجه خیلی کامل و بزرگی برای ملت بگیریم (انشاءالله، احسنت).
رئیس- آقای یغمائی کیهان مخالفید؟ (یغمائی کیهان - نخیر موافقم) اصلاح عبارتی که در مقدمه گزارش آقای سعید وزیری پیشنهاد کرده بودند انجام می‌شود. حالا پیشنهادهای ماده اول قرائت می‌شود.
پیشنهاد می‌نماید در تبصره ماده ۱ فعل (نمی‌باشند) به (نباشند) تبدیل گردد. دکتر معتمد وزیری.
رئیس - اشکالی ندارد آقای دکتر معتمد وزیری.
دکتر معتمدی وزیری - باید در اصلش نمی‌باشند چاپ می‌شد ولی اینجا می‌باشند چاپ شده شایدی اشتباه چاپی است که نمی‌باشند می‌باشند شده است. ولی نمی‌باشند زمان حال است بنده پیشنهاد کردم آنهایی که مشمول این قانون نباشند یعنی در آینده (صحیح است).
رئیس - پیشنهاد آقای دکتر مهذب قرائت می‌شود.
پیشنهاد می‌نماید بند الف ماده یک به طریق زیر اصلاح شود:
گروه پزشکی تشکیل می‌شود از مشمولین حائز شرایط اشتغال به حرف پزشکی و بهداشتی شامل پزشک - دندان پزشک- داروساز- دام پزشک- مهندس بهداشت و به طور کلی کلیه مشمولین فارغ‌التحصیل رشته‌هایی که وزارت بهداری خدمات آنها را مؤثر در وظایف درمانی و بهداشتی بداند.
دکتر مهذب.
رئیس - آقای دکتر مهذب توضیحی دارید بفرمایید.
دکتر مهذب- این پیشنهادی که بنده کردم تا حدی در چهارچوبه فرمایشاتی بود که همکار محترم آقای دکتر رهنوردی فرمودند ما اگر قانونی را تصویب می‌کنیم باید حتی‌المقدور سعی کنیم از مشکلاتی که دولت ممکن است در آینده با آن روبرو شود جلوگیری کنیم و حتی‌المقدور سعی کنیم روح قانون بیشتر تقویت شود تا مردم بهتر بتوانند از آنچه نمایندگان می‌خواهند استفاده کنند در بند الف نوشته گروه پزشکی تشکیل می‌شود از مشمولین خدمت نظام وظیفه حائز شرایط تا آخر... بعضی از حرف پزشکی را برگزیده ولی این شامل کلیه حرف پزشکی و بهداشتی نیست. فرض بفرمایید باکتری لوگ کسی که متخصص باکتری است این هم وجودش در سپاه بهداشت لازم است یا رشته‌های دیگری که در آنجا اسم برده نشده است احیاناً مثل این که یکی کسی که متخصص بهداشت لوله‌کشی است این هم وجودش در سپاه بهداشت لازم است و تمام رشته‌هایی که مستقیم یا غیرمستقیم می‌توانند در سپاه بهداشت خدمت کنند و خدمت آنها مؤثر باشد برای روستاها بنابراین پیشنهادی که بنده کردم شامل‌تر و کامل‌تر است از آن قسمت الف ماده یک و همان‌طوری که آقایان توجه فرمودند این شامل کلیه رشته‌هایی خواهد بود که وزارت بهداری خدمات آنها را مؤثر در بهداشت و درمان بداند حالا بنده یک دفعه دیگر آن را قرائت می‌کنم و از آقایان استدعا می‌کنم که توجه بفرمایند: «گروه پزشکی تشکیل می‌شود از مشمولین حائز شرایط اشتغال به حرف پزشکی و بهداشتی شامل: پزشک- دندان پزشک- داروساز- دامپزشک- مهندس بهداشت و به طورکلی کلیه مشمولین فارغ‌التحصیل رشته‌هایی که وزارت بهداری خدمات آنها را مؤثر در وظایف درمانی و بهداشتی می‌داند.» یعنی راه فراری حتی‌المقدور نگذاشته در چهارچوبه مطالبی است که آقای دکتر رهنوری هم فرمودند.
مصطفوی - بنده یک تذکری دارم جناب آقای رئیس.
رئیس - بفرمایید.
مصطفوی نائینی- بنده خیال می‌کنم که این اصلاح عبارتی را همه موافق باشند آقای وزیر بهداری و مخبر کمیسیون هم موافق باشند منتهی در گزارش کمیسیون هست مشمولین خدمت نظام وظیفه و اینجا شده مشمولین حائز شرایط در صورتی که این جمله خدمت نظام وظیفه را باید داشته باشد برای این که اصل این است که مشمول خدمت نظام وظیفه باشد.
رئیس - آقای وزیر بهداری.
وزیر بهداری (آقای دکتر ریاحی)- بنده کاملاً موافقم برای این که دست و بال ما را بازتر می‌گذارد و خیلی متشکرم که این پیشنهاد را داده‌اند.
مخبر کمیسیون بهداری (دکتر کیان)- دوره‌های تخصصی را هم اضافه بفرمایید.
رئیس- پس پیشنهاد را اصلاح بفرمایید. آقای دکتر رهنوردی راجع به این پیشنهاد جنابعالی نظری ندارید؟ (دکتر رهنوری - خیر) پس پیشنهاد آقای دکتر رهنوردی هم خوانده می‌شود که ببینیم با آن چه تفاوتی دارد؟
پیشنهاد می‌نمایم ماده ۱ و بندهای الف و ب آن به شرح زیر اصلاح و تغییر داده شود:
ماده ۱- از تاریخ تصویب این قانون به منظور تعمیم بهداشت در روستاها و مناطق روستایی کشور سپاه بهداشت مرکب از گروه پزشکی- گروه بهداشتی و گروه کمک پزشکی به شرح زیر تشکیل می‌شود:
- الف - گروه پزشکی تشکیل می‌شود از مشمولین خدمت نظام وظیفه حائز شرایط اشتغال به یکی از حرفه‌های پزشکی یعنی پزشک - دندان پزشک - داروساز و کلیه مشمولین قانون استخدام پزشکان اعم از این که دوره‌های تخصصی رشته‌های مربوطه را دیده یا ندیده باشند.
- ب - گروه بهداشتی تشکیل می‌شود از فارغ‌التحصیلان دانشکده‌های فنی تهران تبریز و هنرسرای عالی و پولی تکنیک تهران که پس از طی دوره تعلیمات مخصوص به عنوان مهندسین بهداشت و همچنین لیسانسیه‌های فارغ‌التحصیل رشته‌های مختلف که پس از طی دوره تعلیمات مخصوص به عنوان مربیان موقت بهداشت و مربیان موقت تغذییه در تیم‌های بهداشتی انجام وظیفه خواهند نمود.
- ج - گروه کمک پزشکی افراد سپاه دانش خواهند بود و برای انجام خدمات کمک پزشکی دوره تعلیمات مخصوصی را خواهند دید.
دکتر رهنوردی.
رئیس - به نظر بنده این پیشنهاد آقای دکتر رهنوردی در پیشنهاد آقای دکتر مهذب جمع شده است و این وظیفه ایست که خود وزارت بهداری می‌داند با آنها چه کند، آنچه منظور شما بود که از پزشکان و گروه‌های پزشکی و گروه‌های مهندسی و سایر گروه‌ها استفاده کنند همه در این پیشنهاد هست بنابراین نظر شما تأمین است. پیشنهاد آقای دکتر مهذب مجدداً قرائت می‌شود.
رئیس - آقای مهندس والا مخالفید؟ (مهندس والا - بله) بفرمایید.
مهندس والا- عرض کنم حضور مبارکتان در بعضی موارد هست که یک کلمه آن چنان دامنه وسیعی دارد که بعدها اسباب اشکال می‌شود اگر قرار شود که وزارت بهداری سایه رشته‌های تحصیلی را مربوط به امور بهداشتی بداند بنده تصور می‌کنم فردا بگوید فن آهنگری هم برای بهداشتی لازم است برای این که می‌گوید این دارنده فن آهنگری لازم است که بیاید لوازم دندان‌سازی را تعمیر کند. وقتی که ما شورای عالی فرهنگ را داریم و آنها تفکیک کرده‌اند از هم تحصیلات را، ما نبایستی در اینجا یک مسائل و مطالبی را عنوان کنیم یا به صورت قانون در بیاوریم که بعدها اسباب زحمت به شود و همین موجب شود که مشکلاتی برای آینده بوجود بیاید بنده خیلی خوشحال می‌شوم در اینجا صحبت شود که اگر وزارت بهداری احتیاج به مهندس دانشکده فنی دارد مهندس دانشکده فنی را هم در ماده اضافه کنیم برای این کار، استخوان لای زخم در مسائل نگذاریم خیلی صریح و باز قانو بگذرانیم مملکت ما احتیاج به یک رفرم اصلاحی دارد و هر دانشجویی که فارغ‌التحصیل به شود لسانسیه به شود مهندس به شود دکتر بشود دارو ساز بشود هر کاری که می‌شود باید در ساختن ایران یک سهمی را به عهده بگیرد ولی قانون را روشن کنیم و منجز بکنیم (صحیح است) که فردا نیایند برای خاطر این که وزارت بهداری تشخیص داده بگویند تشخیص صحیحی نبوده بنده به هیچ‌وجه من‌الوجوه عرایضم نه دال بر مخالفت با وزارت بهداری است نه با اصل لایحه، اما عقیده دارم در هر موردی منجز بکنیم مشخص بکنیم که شما مهندس شیمی را هم اگر لازم دارید بردارید بیاورید و بنویسید مهندس شیمی یا الاقل این را بگذارید در یک شورای عالی که آنها تشخیص بدهند نه این که وزارت بهداری، ممکن است وزارت بهداری واقعاً حسن‌نیت هم داشته باشد اما فردا یک بلاتکلیفی برای مردم درست می‌شود که بعد از این که فردا درسش تمام شد نمی‌داند آیا وزارت بهداری این را لازم دارد یا ندارد، علت این که بنده سؤال کردم از جناب آقای رئیس که فی‌المجلس مطرح می‌شود یا خیر از این جهت بود که اگر می‌رفت به کمیسیون دقت بیشتری می‌شد برای این که در باره این پیشنهادی که شاید واقعاً مفید باشد بحث بیشتری به شود. به همین دلیل است که واقعاً می‌خواهم از آقایان استدعا کنم توجه خاصی مبذول کنند درست است که ما علاقه صددرصد داریم لایحه سپاه بهداشت هرچه زودتر تصویب شود و این مشکل اساسی از سر راه مردم برداشته شود اما در این کار یک کاری نکنیم که مشکلات بیشتری فردا بار بیاورد به عقیده بنده اگر اجازه بفرمایید مخالف و موافق صحبت کنند حلاجی شود روشن به شود و معلوم به شود که نقطه نظر و دید وزارت بهداری در چه حدودی است بعد این را بیاوریم روی کاغذ بگوییم اگر فلان مهندس را هم لازم دارید این را در اینجا معین کنید، این عرایض بنده بود و این را استدعا می‌کنم اگر لازم باشد باز هم به کمیسیون برود بنده از آن افرادی هستم که تقاضا می‌کنم این توجه به شود.
رئیس - آقای دکتر رهنوردی با پیشنهاد مخالفید یا موافق؟ (دکتر رهنوردی - با پیشنهاد مخالفم) آقای مصطفوی مخالفید یا موافق؟ (مصطفوی - موافقم) بفرمایید.
مصطفوی نائینی - عرض کنم خوبشختانه آقایان نمایندگان محترم مجلس که در کلیات صحبت کردند ولو این که به عنان مخالف پشت این تریبون آمدند اما در حقیقت موافق با این فکر اصلاحی بزرگ بودند کما این که جناب آقای دکتر رهنوردی به قدری نظرشان بلند است که تصور شد سخنشان بیشتر جنبه مخالفت دارد (دکتر رهنوردی - اصولی بود) تفاوت طرز فکر بنده با ایشان و آقایانی که مخالفت می‌کنند در بعضی موارد این است که آقایان بیشتر زندگی‌شان در تهران گذشته (دکتر رهنوری - هیچ چنین چیزی نیست) و یا در نقاط مترقی در دنیا زندگی کرده‌اند اما افتخار می‌کنم که دهاتی هستم مأموریت‌های دولتیم هم بیشتر در دهات و در شهرستانها بوده است و می‌دانم که مردم در آنجا به چه گرفتاری‌هایی مبتلا هستند (صحیح است) بنده وقتی کفیل استانداری کرمان بودم رفتم به راور طبیب آنجا بمن گفت که زن‌های اینجا در اولین زایمان صدی نود از بین می‌روند برای این که به واسطه اشتغال به کار قالی‌بافی در آن بیغوله‌های بدون آفتاب ستون فقرات و لگن خاصره آنها رشد کافی نمی‌کند زایمان طبیعی نیست در اولین زایمان از بین می‌روند بنده توجه آقایان نمایندگان شهرستانها را مخصوصاً طبقه کشاورز و کارگر را جلب می‌کنم و از آقایان استمداد می‌کنم مذاکراتی که روی این لایحه می‌کنیم به طور اختصار و به این منظور باشد که زودتر این لایحه تصویب به شود برای این که تردیدی نیست که همه آقایان با این لایحه موافقند. صحبت‌های موافق هم روی این لایحه کردن یک چیزی است که توضیح واضحات است همه ما می‌دانیم قصد تظاهر هم مجلس شورای ملی ندارد بنابراین به جای بحث روی این مسائل باید کمک کنیم و به کفایت مذاکرات در این مورد رأی بدهیم. تا این لایحه زودتر تصویب شود و مردم دهات زودتر نجات پیدا بکنند بنده خیال می‌کنم این عبارتی هم که جناب آقای مهندس والا با آن مخالفت می‌کردند و بنده به عنوان موافق با این عبارت آمدم پشت تریبون و بعضی مطالب دیگر عرض کردم این عبارت هم آن طور نیست وزارت بهداری هم سرش درد نمی‌کند که لیسانسیه معقول و منقول را دعوت کند که آقا بیا برو کارهای بهداشتی در دهات بکن ولی هر کس را که وزارت بهداری مملکت ایران تشخیص داد که برای اصلاح وضع بهداشتی روستاها لازم است از هر رشته‌ای که باشد دعوت می‌کند و به نظر من اولیه وظیفه وجدانی و اجتماعی هر فردی است که در این کار شرکت بکند (صحیح است) ملاحظه بفرمایید آقای دکتر رهنوردی دوست عزیز بنده راجع به تقدیم بهداشت بر درمان صحبت کردند این را بنده موقعی که در برنامه دولت صحبت می‌کردم تذکر دادم اما آقایان ملاحظه بفرمایید کار نابسامانی بهداشت دهات به قدری بد است که صحبت از تفکیک بهداشت و درمان نیست مردم برای نداشتن یک قرص آسپرین از بین می‌روند (صحیح است) مردم برای یک کار مختصر جزیی برای یک آپاندیس صدها آدم پشت سر هم تلف می‌شوند بنده از آقایان نمایندگان محترم ملت مخصوصاً از نمایندگان محترم دهات که مثل بنده درد آنها را می‌دانند استدعا می‌کنم که توجهی بفرمایند که این لایحه زدتر تصویب به شود عرض دیگری ندارم (نمایندگان - احسنت - آفرین).
رئیس- آقای معاون وزارت فرهنگ.
زمانی (معاون وزارت فرهنگ)- بنده معذرت می‌خواهم از لحاظ ارتباطی که این لایحه با وزارت بهداری و فرهنگ دارد عرایض خودم را تا آنجایی که مربوط به فرهنگ است عرض می‌کنم توجه بفرمایید موقعی که لایحه از طرف دولت تقدیم مجلس شورای ملی شد کلمه (مهندس بهداشت) وجود نداشت در کمیسیون مشترکی که تشکیل شد این کلمه «مهندس بهداشت» اضافه شد برای این که اگر روزی مدرسه عالی بهداشت در تهران تأسیس شد با عده‌ای فارغ‌التحصیل از خارجه آمدند به ایران از وجود آنها استفاده به شود حالا اگر امروز بیست تا هست ممکن است فردا دویست تا به شود (دکتر رهنوردی - فردا چطور دویست تا می‌شود؟) اجازه بفرمایید بنده عرضم را بکنم. الان ما هیجده هزار بیست هزار نفر دانشجو در کشورهای خارج داریم که یک عده از آنها هم در قسمت بهداشتی تحصیل می‌کنند و خواه و ناخواه می‌آیند به ایران بهترین راه استفاده از وجود آنها در این لایحه همین است که اینجا ذکر به شود که بتوانند از وجودشان استفاده بکنند اما فرمایشی که آقای دکتر فرمودند که اینها بیایند یعنی لیسانسیه‌های فیزیک، شیمی (یکی از نمایندگان- معقول و منقول) لیسانسیه‌های معقول و منقول که اساساً ارتباطی به این قضیه ندارد و لیسانسیه فیزیک و شیمی و بیولوژی و از این قبیل یک دوره تعلیماتی را ببینند و بروند برای این خدمت یعنی به عنوان مهندس بهداشت یا مهندس وقت بهداشت خدمت بکنند اجازه بفرمایید اشکالات وزارت فرهنگ را بنده عرض می‌کنم چون اینها قابل تفکیک از هم نیست. (دکتر رهنوردی - عرض نکردم که لیسانسیه برود برای کمک بهداشتی لیسانسیه برود برای بهسازی) اجازه بفرمایید در حال حاضر سپاهیان دانش که مشغول خدمت هستند در دهات کارشان تنها تعلیم و تربیت نیست یک قسمت عمده وظایف‌شان در همین حال حاضر همین موضوع توجه به بهداشت است سپاهی دانش که در ده مردم را تشویق می‌کند حمام بسازند، لوله‌کشی بکنند، جاده بسازند، آب آشامیدنی تمیز تهیه بکنند اینها وظیفه مهندسین بهداشت را در حقیقت انجام می‌دهند یعنی اینها در حال حاضر مشغول این هستند که مردم را عادت بدهند به خدمات اجتماعی مفید اما اگر قرار به شود از لیسانسیه‌ها استفاده به شود این کار آقایان محترم اطلاع دارند که در حال حاضر نوزده هزار معلم مشمول مشغول خدمت هستند که از این عده یک عده‌شان دبیرند و عملاً از اول سال تحصیلی امسال و سالهای گذشته مشغول خدمت دبیری بوده‌اند ارتش و نظام‌وظیفه عمومی موافقت کرده است که اینها مادامی که در خدمت معلمی هستند از خدمت نظام‌وظیفه موقتاً معاف باشند این موقتاً البته ادامه خواهد داشت مشمول یک مقررات خاصی خواهد شد که معافی دائم به ایشان خواهند داد اگر بنا بشود که لیسانسیه فیزیک برود در خدمت بهداشت با توقعی که همه مردم در راه توسعه فرهنگ دارند اول سال تحصیلی کی در خدمت معلمی برود؟ چون مراکز تربیت معلم به حد کافی معلم تربیت نمی‌کند و ما در اول امسال که هزار نفر دبیر به شهرستانها فرستادیم هنوز آقایان توقع دارند که دبیر بفرستیم بیشتر آنها لیسانسیه آزاد بودند که از وجودشان استفاده کردیم حالا اگر قرار باشد که از وجود آنها در قسمت سپاه بهداشت استفاده به شود کار دیگر مملکت یعنی توسعه تعلیمات عمومی لنگ می‌شود به این موضوع توجه بفرمایید و هر تصمیمی که مایل هستید یعنی نمایندگان محترم مجلس مایلند اتخاذ به فرمایند (احسنت).
رئیس - چند فقره پیشنهاد رسیده است که همه شبیه به هم هستند قرائت می‌شود.
پیشنهاد می‌کنم در پیشنهاد آقای دکتر مهذب اضافه شود (طبق آئین‌نامه‌ای که به تصویب هیئت وزیران خواهد رسید).
دکتر یگانه.
اینجانب پیشنهاد می‌نماید قسمت اخیر پیشنهاد جناب آقای دکتر مهذب به شرح زیر اصلاح شود:
به طورکلی مشمولین فارغ‌التحصیل رشته‌هایی که وزارت بهداری خدمات آنها را مؤثر در وظایف بهداشتی و بهداشت و درمان دانسته و به تصویب کمیسیون‌های بهداری مجلسین برسد. مهندس صائبی پیشنهاد می‌نمایم: در مورد کلمه (مهندس بهداشت) که در پیشنهاد آقای دکتر مهذب ذکر شده درست نیست چون مهندس بهداشت اصلاً وجود ندارد مگر از سال آینده آن هم اگر کلاس مهندسی بهداشت در دانشگاه تأسیس شود.
دکتر رهنوردی.
رئیس - آقای دکتر یگانه توضیحی دارید بفرمایید.
دکتر یگانه - همکاران محترم استحضار دارند که هدف تمام ما از تصویب این لایحه این است که حداکثر ممکن افرادی را که تحصیلات‌شان بستگی به کار پزشکی دارد تجهیز بکنیم برای امور بهداشتی و درمانی روستاها. این یک اصل مسلمی است در قانون در لایحه‌ای که دولت به مجلس تقدیم کرده است مشمولین قانون استخدام پزشکان را صراحتاً ذکر کرده است و البته ما برای کار پزشکی کسی را می‌خواهیم که مشمول قانون استخدام پزشکان باشد اگر کسی کاملاً از فنون پزشکی بی‌بهره باشد معنی ندارد که به عنوان سپاهی بهداشت به رود همان‌طوری که معاون محترم وزارت فرهنگ توضیح دادند مملکت احتیاجات دیگری هم در کادرهای دیگر دارد و تو هم بر این به شود که اگر خدای نخواسته یک اشخاصی بخواهند از خدمت صف و خدمت نظام‌وظیفه به نحوی از انحاء شانه خالی بکنند با این که پزشک نیستند به عنوان سپاهی بهداشت به روستاها به روند نظر همکار محترم جناب آقای دکتر مهذب این بود که کسانی که کاملاً حرفه‌شان بستگی به پزشکی دارد البته این پیشنهاد کاملاً منطقی است و ما قبول می‌کنیم هم به پزشک احتیاج داریم هم به کسانی که به نحوی از انحاء فنشان بستگی به رشته پزشکی دارد منتهی یک اشکال باقی می‌ماند و آن این است که برای این که خدای نکرده در آینده این بحث نشود که وزارت بهداری فرضاً یک صنفی را به این که احتیاج نبود مشمول این قانون تشخیص داد و تشخیص فردی نباشد ما مسئله نرم و آئین‌نامه را پیش آوردیم و گفتیم طبق آئین‌نامه‌ای که وزارت بهداری تنظیم می‌کند و به تصویب هیئت وزیران می‌رسد اگر رشته‌ها بستگی به امور پزشکی و یا هدف سپاه بهداشت داشت آن را می‌پذیرد من از حضور همکاران عزیز خودم که پیشنهادهای خیلی مفصل و متعددی داده‌اند استدعا می‌کنم با نظر تسریعی که در تصویب این قانون هست این پیشنهاد جناب آقای دکتر مهذب با جمله‌ای که بنده اضافه کردم با اجازه همه آقایان و رفع هرگونه تشویش خاطری را در اجرای این قانون می‌کند موافقت بفرمایید و از جناب آقای وزیر بهداری هم استدعا می‌کنم اگر این عرایض بنده و پیشنهاد جناب آقای دکتر مهذب را کاملاً به موقع می‌دانند بیانات خودشان را ینجا بفرمایند وقتی که ما آئین‌نامه داشتیم قانون و نرمی داشتیم خدای نکرده این بحث پیش نخواهد آمد که بله به فلان صنف که هیچ نوع بستگی به سپاه بهداشت نداشت به عنوان این که از صنف خارج به شود رفت به سپاه بهداشت در صورتی که مشمول قانون استخدامی پزشکی نمی‌شد. منظور از سپاه بهداشت تأمین بهداشت مردم است و هر طبقه‌ای که برای این کار لازم باشد طبق آئین‌نامه معین می‌شود.
رئیس - پیشنهاد آقای دکتر مهذب با اصلاحی که آقای دکتر یگانه پیشنهاد فرمودند قرائت می‌شود.
پیشنهاد می‌نماید بند الف ماده ۱ به طریق زیر اصلاح شود:
گروه پزشکی تشکیل می‌شود از مشمولین خدمت نظام‌وظیفه حائز شرایط اشتغال به حرف پزشکی و بهداشتی شامل: پزشک - دندان پزشک - داروساز - دام پزشک - مهندس بهداشت و به طورکلی کلیه مشمولین فارغ‌التحصیل رشته‌هایی که وزارت بهداری طبق آئین‌نامه‌ای که به تصویب هیئت وزیران خواهد رسید خدمات آنها را مؤثر در وظایف درمانی و بهداشتی بداند اعم از این که دوره‌های تخصصی رشته‌های مربوطه را دیده یا ندیده باشند.
دکتر مهذب.
(چند نفر از نمایندگان - بسیار خوب است).
رئیس - آقای مهندس والا.
مهندس والا - بسیار پیشنهاد خوبی است ولی اگر جناب آقای دکتر یگانه توجه بفرمایند ماده ۶ و ماده ۷ این منظور را تأمین می‌کند به این معنی که وزارت بهداری مکلف است آئین‌نامه اجرایی این قانون را تهیه نموده و پس از موافقت وزارتخانه‌های جنگ و کشور و فرهنگ و تصویب هیئت وزیران به موقع اجرا بگذارد این البته درباره آئین‌نامه است اما برای بنده یک سؤالی نامفهوم مانده است و آن این است که کلیه مشمولین قانون استخدام پزشکان و مهندسین بهداشت اعم از این که دوره‌های تخصصی رشته‌های مربوطه را دیده باشند یا ندیده باشند این تأمین نظر وزارت بهداری را می‌کند یا نمی‌کند این قسمت الفی که تقدیم مجلس شده در اینجا نوشته شده است که پزشک و دندان‌پزشک و داروساز البته به عقیده بنده باید دامپزشک را هم اضافه نمود و کلیه مشمولین قانون استخدام پزشکان و مهندسین بهداشت اعم از این که دوره‌های تخصصی رشته‌های مربوطه را دیده یا ندیده باشند اگر این منظور وزارت بهداری را تأمین می‌کند دیگر اضافه کردن مطلبی به این مطلب زیاد ضروری به نظر نمی‌رسد اگر منظور را تأمین نمی‌کند برویم دنبال آن مطلبی که چیز دیگری به آن اضافه کنیم.
رئیس - آقای وزیر بهداری
وزیر بهداری - عرض کنم یکی از نمایندگان محترم تذکری دادند که وزارت بهداری سرش درد نمی‌کند که برای خودش دردسر درست بکند بنده هم این را تصدیق می‌کنم منظور ما این نیست که بایستی با این قانون واقعاً مزاحم مردم باشیم یا دستگاه وزارت فرهنگ یا دانشگاه را از کادر خودش خالی بکنیم آنجایی که ما معافیت مشروط گذاشته‌ایم فقط نظرمان در این مورد وزارت فرهنگ و دانشگاه بوده است که آنها هم بتوانند استفاده بکنند و به طوری که یکی از آقایان نمایندگان محترم تذکر دادند این یک خدمت مقدسی است که باید شامل همه به شود منتهی این خدمت مقدس را ممکن است در سپاه بهداشت بکنند ممکن است در دستگاه‌های دیگر بکنند و مقدورات ما به این زودی اینقدر نخواهد بود که بتوانیم از تمام افراد این مملکت استفاده بکنیم منتهی تمام آن کسانی که مطابق این قانون مشمول می‌شوند مطمئن باشید نگرانی از این لحاظ نیست و استثنایی هم که گذاشتیم معافیت مشروط بر این است که دست وزارت فرهنگ و دانشگاه بسته نشود و خیلی چیزهای دیگر را می‌شود در آئین‌نامه به آسانی حل کرد من فکر می‌کنم که آقایان نباید به هیچ‌وجه نگرانی داشته باشند مکرر صحبت از بهداشت و درمان شد و من باز خیلی خوشوقتم که یکی از نمایندگان تذکر دادند که این دو امر قابل تفکیک نیست و واقعاً هم همین‌طور است اگر تفکیکی در امر بهداشت و درمان هست در حقیقت تفکیک در بودجه‌اش است یعنی بودجه درمان را در ممالک راقیه مردم تهیه می‌کنند و بودجه بهداشت به عهده دولت است پس تفکیک فقط از آن لحاظ است ولی نمی‌توان گفت که آن یک دستگاه کاملاً جداست و این یک دستگاه کاملاً جدا که با هم کار ندارند ما در روستاها بخصوص باید به هر دو امر توجه داشته باشیم بنده خیلی معذرت می‌خواهم من نمی‌توانم به یک روستایی بگویم مانعی ندارد کسالت تو، تو مردی هم مردی من باید کاری بکنم که پسر تو راحت زندگی بکند من فکر می‌کنم یک طبیب نمی‌تواند چنین حرفی بزند پس بنابراین باید ما با احتیاجاتی که در محل تشخیص می‌دهیم که آیا باید در اینجا بیشتر به امر بهداشت توجه داشت یا به امر درمان خیال می‌کنم این کار وظیفه این گروه‌ها خواهد بود و این که ما بیاییم و بگوییم گروه بهداشتی جداگانه و گروه پزشکی جداگانه کار کند این هیچ معنی ندارد فعلاً هم کادر به اندازه کافی برای این کار نداریم این یک تجربه‌ایست که ما می‌کنیم و من یقین دارم که نتیجه‌اش هم خیلی خوب خواهد بود این که با این پیشنهاد که فرمودند بنده موافقت کردم برای این بود که واقعاً هم دست ما را باز می‌گذارد و هم مطمئن باشید که وزارت بهداری مزاحم کسی نخواهد شد می‌خواستم تقاضا بکنم از حضور نمایندگان محترم که اگر ممکن است سعی بفرمایند که این لایحه زودتر تصویب به شود که ما هم بلافاصله مشغول کار به شویم برای این که آن خدمتی که در نظراست انجام بدهیم و بنده از این موقعیت استفاده می‌کنم چون یقین دارم که در خاتمه این جلسه باید تشکر بکنم حالا مختصراً عرض می‌کنم و از حضور آقایان نمایندگان محترم معذرت می‌خواهم بنده از آنهایی بودم که که فکر می‌کردم با وجود مجلس نمی‌شود کار کرد و خیلی هم معذرت می‌خواهم خوشبختانه از آن روزی که بنده چه در کمیسیون‌ها و چه در مجلس افتخار همکاری با آقایان را پیدا کردم دیدم واقعاً فکر اشتباهی می‌کردم چقدر راهنمایی به جا می‌کنند و همه حسن‌نیت دارند پس بنابراین بنده می‌خواستم تشکر بکنم و معذرت بخواهم از آن فکری که البته نگفته بودم و به زبان نیاورده بودم در اینجا باز عرض می‌کنم این فکر ایجاد سپاه بهداشت یک فکر تازه‌ای نیست این فکر ار قریب دو سال پیش که بنده شرفیاب شدم حضور اعلیحضرت همایونی تذکر فرمودند ولی می‌دانید موضوع درمان و بهداشت خیلیگران است اگر کار سپاه دانش زودتر شروع شد برای این که با خرج کمتری می‌شود انجام داد ولی کار بهداشت و درمان به قدری پران است که با وجودی که در آن موقع فرمودند یک همچو فکری دارند، یک چنین نیتی دارند این را در آن موقع نتوانستیم با سپاه دانش شروع بکنیم پس این فکر تازه‌ای نبود فکری بود که از مدت‌ها قبل در مغز شخص اول مملکت بود و حالا صلاح دیدند که این فکر عملی به شود راجع به دستگاه ثابت و سایر اینجا صحبت شد البته فعلاً ثابت نیست و یک روزی هم به آنجا خواهد رسید ولی فعلاً این دستگاه‌ها دستگاه سیار خواهد وبد بعدها شاید انشاءالله بتوانیم آنها را در آنجاها ثابت بکنیم راجع به بودجه‌اش هم باز خوشبختانه جواب داده شد بودجه این کار از محل عمران کل کشور است نه از قسمت اعتبارات وزارت بهداری نه حتی از محل اعتبارات عمرانی وزارت بهداری. پس بنابراین از این حیث نگران نباشید و خیال می‌کنم که کمک بسیار مؤثری خواهد بود به دستگاه وزارت بهداری راجع به موضوع آب اینجا تذکری داده شد البته این کار بهداشتی است و مهم‌ترین کار بهداشتی است و بنده از افتخارات دوره وزارت خودم می‌دانم که این اداره مستقل را ایجاد کردم این اداره را متأسفانه در قیمومیت یک دستگاه فرعی‌تر گذاشته بودند و بنده شخصیت این دستگاه را آمدم درست کردم برای این که می‌دانیم اساس بهداشت روی مهندسی آب است این است که وقتی که آقایان صحبت می‌کنند می‌گویند مهندسین چه ربطی به پزشکی دارند این مهندسین قسمت‌های لوله‌کشی واگورا درست می‌کنند و باور بفرمایید که اساس کار بهداشت روی مهندسی بهداشت است و اساس بهداشت روی ایجاد آب مشروب و ایجاد فاضل آب است و اگر این موضوع را فقط ما موفق به شویم متجاوز از شصت درصد امراض خود به خود از بین می‌رود این است که فرمایشاتی که آقایان فرمودند من شاید صلاح نباشد راجع به همه‌اش جواب بدهم و ما هم در همان جهت شاید فکر می‌کنیم و فقط تقاضایی که می‌کنم این است که سعی بفرمایید این لایحه زودتر تصویب به شود مطمئن باشید که وزارت بهداری با حسن‌نیت اقدامات خودش را خواهد کرد و هر اشکالی که در کار باشد در آئین‌نامه‌ها به آن توجه کافی خواهد شد (احسنت)
رئیس - بنابرای نبه این دو پیشنهاد آقای دکتر مهذب با قسمت اصلاحی یکی هم پیشنهادی که آقای دکتر معتمد وزیری در آن تبصره کرده‌اند رأی می‌گیریم، پیشنهاد آقای دکتر معتمد وزیری در تبصره این بود که (می‌باشد) به (نباشد) تبدیل یابد. به این پیشنهاد رأی می‌گیریم خانم‌ها و آقایانی که موافقند قیام فرمایند (اغلب برخاستند) تصویب شد. پیشنهاد آقای دکتر مهذب با اصلاحی که آقای دکتر یگانه کردند قرائت می‌شود
به این پیشنهاد رأی می‌گیریم.
(مهندس والا- فارغ‌التحصیل چی؟ فارغ‌التحصیل دیپلمه است؟ لیسانسیه است دکتر است؟ فارغ‌التحصیل چی) از نظر عبارت فرهنگی‌اش اشکالی ندارد خانم‌ها و آقایانی که موافقند با این پیشنهاد قیام فرمایند (اکثر برخاستند). تصویب شد. پیشنهاد دیگری هم از آقای مرتضوی رسیده در اصل خود ماده که بعد از کلمه «تعمیم بهداشت» کلمه «درمان» اضافه شود (یکی از نمایندگان - بسیار خوب است)
رئیس - آقای وزیر بهداری.
وزیر بهداری- این موضوع را بنده در کمیسیون هم تذکر دادم همان‌طوری که الان عرض کردم بهداشت و درمان دوقسمتی است که از همدیگر قابل تفکیک نیست اینجا بهداشت به معنی اعم است هیچ احتیاجی نیست که درمان را اضافه کنیم بنده اطمینان دارم که در موقع شروع کار بیشتر کار ما درمان خواهد بود.
رئیس - آقای مرتضوی مسترد فرمودند؟ (مرتضوی - توضیح دارم) بفرمایید.
مرتضوی-عرض کنم حضور نمایندگان محترم که با توجه به این که یک محمل خاصی برای مهندسین بهداشت در خود این ماده ذکر شده است و توضیح مفصلی که جناب آقای دکتر رهنوری برای تفکیک امر بهداشت و درمان دادند و استنباط ما از بهداشت این است که بهداشت اطلاع می‌شود به عملیاتی که مربوط است به جلوگیری از بروز امراض بنده برای این که هیچ‌گونه اشکالی نباشد فکر کردم که کلمه (درمان) هم اضافه به شود (وزیر بهداری - کلمه درمان را بنده قبول می‌کنم) و چون بنده دیدم که سنت در اینجا این‌طور است که اقایان وقتی فرصت بدست می‌آورند در موضوع‌های مخالف صحبت می‌کنند بنده یک تذکری راجع به همین ماده اصلاحی داشتم که فرصت نشد.
رئیس - آن ماده تصویب شد.
مرتضوی-عرض کنم بنده فکر می‌کنم آن ذیل ماده اطلاع می‌شود به همان قسمت که آقایان اضافه کردند یعنی دوره تخصصی را دیده باشند یا ندیده باشند اطلاع می‌شود به آن اشخاصی که خدمات‌شان را مؤثر تشخیص بدهند در صورتی که من فکر می‌کنم قانون‌گذار منظورش آقایان پزشکان و این قبیل جوانانند.
رئیس - آقای وزیر بهداری کلمه درمان را قبول کردید؟
وزیر بهداری - بله.
رئیس- بنابراین به این پیشنهاد هم رأی می‌گیریم خانم‌ها و آقایانی که موافقند قیام فرمایند (عده کثیری برخاستند) تصویب شد. حالا به ماده یک و قسمت الف و ب و تبصره‌اش با این اصلاحاتی که به عمل آمد رأی می‌گیریم خانم‌ها و آقایانی که موفقند قیام فرمایند (اکثر قیام کردند).
ماده اول و منضماتش تصویب شد ماده دوم مطرح است قرائت می‌شود.
ماده ۲- گروه پزشکی و گروه کمک پزشکی طبق آئین‌نامه‌ای که از طرف وزارتخانه‌های بهداری - جنگ و فرهنگ تدوین خواهد شد آموزش نظامی و تعلیمات فنی را در مراکز آموزش ارتش خواهند دید و درجات مربوطه پس از پایان آموزش و موفقیت به آنان اعطا خواهد شد.
رئیس - راجع به ماده دوم نظری نیست (اظهاری نشد) پیشنهادی رسیده قرائت می‌شود.
(پیشنهاد آقای شیخ‌الاسلامی به شرح زیر خوانده شد).
پیشنهاد می‌کنم تبصره زیر به ماده ۲ اضافه شود:
- تبصره - در اعزام سپاهیان بهداشت استان‌های مرزی و در آن استان‌ها نیز روستاهائی که به مرکز شهر یا بخش دورتر باشد مقدم خواهد بود.
شیخ‌الاسلامی.
(چند نفر از نمایندگان - پس بگیرید).
رئیس - آقای شیخ الاسلامی.
شیخ‌الاسلامی- چرا؟ بفرمایید بنده توضیح عرض کنم اگر آقایان موافقت نفرمودند ممکن است پس بگیرم. بنده منظورم از این پیشنهاد این بود که این لایحه مفیدی که برای تأمین بهداشت روستاها تهیه شده است البته نمی‌خواهم بگویم که تمام روستاهای ما را از نظر بهداشت و آن نظری که ما داریم تأمین می‌کند ولی یک قدم بسیار مهمی است.
البته در تأمین احتیاجات روستاها و احتیاجات تمام مملکت ما باید رعایت الاقدم فالاقدم را هم بکنیم تمام مردم روستاهای این مملکت به یک نسبت احتیاجات مساوی ندارند آقایانی که در شهرستان‌های مرزی و نقاط دور دست تشریف دارند توجه دارند روستاهایی هست که اصلاً ارتباطی با شهرها ندارند و به هیچ‌وجه از دوا و درمان و بهداشت اصلاً بهره‌ای تا به حال نبرده‌اند باز در نزدیک شهرها یک روستاهایی هست که به علت ارتباط با شهرها و وجود راه اگر مریض داشته باشند می‌توانند به شهرها بیایند و مریض را به شهر برسانند و یک استفاده‌ای از وسایل بهداشتی که در شهرها یا بخش‌ها هست بکنند بنده این پیشنهاد را از این جهت تقدیم کردم که چون به همه روستاها در آن واحد نمی‌توانند پزشک بفرستند مسلماً همان‌طوری که جناب آقای وزیر بهداری فرمودند یک تعداد محددی هستند از سپاهیان بهداشت که سال اول به یک عده از روستاها می‌رسند انشاءالله در سالهای بعد بیشتر می‌شود و گسترش پیدا می‌کند بنده منظورم این بود که این گسترش بهداشت مبدأش مرکز نباشد یعنی از تهران شروع نشود و از مرکز گسترش پیدا نکند بلکه از مرزها شروع به شود و به داخل مملکت گسترش پیدا بکند و در داخل استان‌ها هم آن دهاتی که فاصله اش با مرکز استان بیشتر است و دورتر است و دسترسی به شهر ندارند در درجه اول آنها مقدم باشند بعد از رفع احتیاجات آنها روستاهائی که در اطراف شهرها هستند و در داخل و مرکز مملکت هستند استفاده بکنند والا همه مساوی هستند به نظر من (صحیح است).
رئیس - آقای وزیر بهداری.
وزیر بهداری - بنده چندین دفعه حضور نمایندگان محترم متذکر شدم که یک اشکالاتی را در آئین‌نامه می‌شود درست کرد و اگر خیلی علاقه هم به این نظر نشان داده به شود باز باید در آئین‌نامه باشد ولی اساساً وظیفه وزارت بهداری این است که از آن نقاط شروع بکند این کار جزء برنامه سوم وزارت بهداری است و بنده فکر می‌کنم احتیاج به این پیشنهاد نباشد و خواهش می‌کنم از نماینده محترم که پیشنهادشان را پس بگیرند چون اساساً این کار جزء برنامه ما است و ما از سپاه بهداشت بیشتر استفاده‌مان برای همین مناطق خواهد بود از این قسمت مطمئن باشید در آئین‌نامه هم به این موضوع توجه خواهد شد.
رئیس - آقای شیخ‌الاسلامی.
شیخ‌الاسلامی- چون فرمودند در آئین‌نامه توجه خواهد شد بنده پس می‌گیرم.
رئیس - چون آقای شیخ‌الاسلامی پیشنهادشان را پس گرفتند به ماده دوم رأی می‌گیریم خانم‌ها و آقایانی که موافقند قیام فرمایند (عده زیادی برخاستند) تصویب شد. ماده سوم مطرح است قرائت می‌شود.
ماده ۳- اعطای هرگونه پروانه اشتغال به کار و گواهی تخصصی و هم چنین اجازه خروج از کشور جهت طی دوره‌های تخصصی و یا تکمیل اطلاعات علمی برای مشمولین گروه پزشکی موکول به طی خدمت وظیفه در دوره گروه پزشکی خواهد بود مگر با کسب معافیت مشروط که شرایط آن ضمن آئین‌نامه اجرایی این قانون تعیین خواهد شد.
رئیس - آقای مهندس صائبی پیشنهادی داده‌اند قرائت می‌شود.
اینجانب پیشنهاد می‌نمایم که در ماده لایحه تشکیل سپاه بهداشت به عوض (معافیت مشروط) (معافیت موقت) نوشته شود. مهندس صائبی.
رئیس - آقای مهندس صائبی.
مهندس صائبی- بنام خدا. همه ما معتقدیم که یکی از قدم‌های مؤثر که بنا به اراده شاهنشاه محبوب و ملت دوست در راه رفاه اکثریت مردم شریف یعنی روستاییان و ده‌نشینان برداشته شده است تشکیل سپاه بهداشت می‌باشد ما مهندسین کشاورزی که بنا به حرفه و شغل خودمان بیشتر با روستاها سروکار داریم این اقدام خطیر شاهانه را یکی از ارکان کاخ زیبای ایران نوین می‌دانیم عرض بنده در مورد این پیشنهادی است که داده‌ام عرض کنم اساس این قانون بر این است که کلیه آقایان پزشکان که از مدرسه فارغ- التحصیل می‌شوند باید به جای خدمت مقدس نظام وظیفه به خدمت مقدس سپاه بهداشت اعزام به شوند در این ماده استثنایی قائل شده‌اند برای آقایانی که قصد دارند دوره تخصصی خودشان را طی کنند و معافیت اصولاً دو قسم است یا معافیت دائم به کسی می‌دهند یا معافیت موقت بنده از معافیت مشروط چیزی مفهومم نشد اگر جناب آقای وزیر بهداری توضیح بفرمایند که از معافیت مشروط منظور چیست اساس بر این است که کلیه آقایانی که فارغ‌التحصیل می‌شوند یا دوره تخصصی می‌بینند باید به خدمت مقدس سپاه بهداشت بروند چون ما از آئین‌نامه هم اطلاعی نداریم که در آئین‌نامه چه چیزی نوشته می‌شود ولی اصولاً معافیت به نظر بنده دوجور است یا اشخاصی که معاف دائم هستند کما این که در نظام وظیفه هم هست یک کسی یک عضوش ناقص است و معاف دائم می‌شود یا این که معاف موقت به یک عده‌ای می‌دهند که تحصیلات‌شان را تمام کنند بعد از این که به مملکت برگشتند خدمت خودشان را انجام بدهند بنده دیگر عرضی ندارم.
رئیس - آقای وزیر بهداری بفرمایید
وزیر بهداری - معافیت مشروط فکر می‌کنم موقت را هم جزوش هست. معافیت مشروط که گفته شده ممکن است معافیت موقت بهش بدهیم ممکن است به یک دلایلی معافیت موقت بهش بدهیم ممکن است به یک دلایلی معافیت دائم هم به شود بنابراین در قانون نوشته شده معافیت مشروط این دلیلی نیست که هر کس را موقتاً معافش کردند این خدمت را انجام ندهد. ممکن است البته در کارد دانشگاه یک کسی استادیاری و دانشیاری و تمام این مراحل را طی کند و واقعاً بوجودش هم در دانشگاه احتیاج باشد این شخص ممکن است معاف دائم به شود ولی معاف مشروط که ما می‌گوییم یعنی ممکن است معافیت موقت جزوش باشد معافیت دائم هم جزوش باشد این است که از این لحاظ نگران نباشید و البته این هم در آئین‌نامه تصریح خواهد شد.
مهندس صائبی - بنده با معافیت دائم مخالفم و باید تمام کسانی که فارغ‌التحصیل می‌شوند اینها به روند خدمت سپاه بهداشت چون معافیت دائم از نظر نظام برای کسی است که نقص بدنی دارد و نمی‌تواند به رود درجا بزند و یا کفیل است ولی پزشک می‌تواند برود در یک شهری بنشیند ولو این که خدای نکرده نقص بدنی هم داشته باشد و خدمت بکند به مردم (صحیح است).
رئیس - آقای دکتر یزدان پناه موافقید (دکتر یزدان پناه توضیحی می‌خواستم بدهم) آقای دکتر کیان بفرمایید.
مخبرکمیسیون بهداری - مثل این که نماینده محترم توجه نفرمودند اصولاً اینجا موضوع معافیت از نظام وظیفه نیست این که کمیسیون نظام وظیفه نیست معافیت از این است که بلافاصله به خارج اعزام به شود یا نشود (یکی از نمایندگان - از نظام وظیفه معاف نمی‌شوند؟) اصولاً این بحث در بین نیست که معاف به شوند یا نشوند.
رئیس - آقای مهندس صائبی
مهندس صائبی - پیشنهادم را پس گرفتم.
رئیس- دو تا پیشنهاد دیگر هم در این زمینه رسیده است قرائت می‌شود.
پیشنهاد می‌کنم از دنباله کلمه معافیت کلمه مشروط حذف گردد.
مصطفوی.
رئیس - دکتر کیان بفرمایید
مخبر کمیسیون بهداری - همان‌طور که جناب آقای وزیر بهداری تذکر فرمودند معافیت مشروط مربوط به احتیاجاتی است که لدی الاقتضا دانشگاه پیدا کند و یا قوانینی که قبلاً در همین مجلس تصویب شده است رعایت به شود مثلاً برای اعزام محصل به اروپا یک قوانینی به تصویب رسیده که حائزین رتبه‌های اول دانشکده‌ها را به خارج اعزام بدارند و این معافیت مشروط ناظر به همین موارد است و مواردی که در آئین‌نامه مربوطه پیش‌بینی خواهد شد.
مصطفوی نائینی - بنده پیشنهادم را پس گرفتم.
رئیس - پیشنهاد آقای مهندس برومند قرائت می‌شود
پیشنهاد می‌نماید جمله زیر به سطر چهارم ماده ۳ بعد از عبارت کسب معافیت مشروط اضافه شود (و افراد مازاد بر احتیاج).
مهندس علی برومند.
رئیس - آقای مهندس برومند بفرمایید.
مهندس برومند - در ماده ۳ ذکر شده است (اعطای هرگونه پروانه اشتغال به کار و گواهی تخصصی و همچنین اجازه خروج از کشور جهت طی دوره‌های تخصصی و یا تکمیلی اطلاعات علمی برای مشمولین گروه پزشکی موکول به طی خدمت وظیفه در دوره گروه پزشکی خواهد بود مگر با کسب معافیت مشروط) ممکن است تعداد افرادی که واجد شرایط هستند برای اشتغال در سپاه بهداشت زیادتر باشد فرض بفرمایید در یک سال ده هزار نفر باشد و تعداد افرادی که مورد احتیاج وزارت بهداری است سه هزار نفر باشد بنابراین هفت هزار نفر از آنها نه می‌توانند پروانه اشتغال به کار بگیرند و نه می‌توانند به خارج بروند برای تحصیل دوره تخصصی (یکی از نمایندگان - آئین‌نامه روشن می‌کند) آئین‌نامه برای معافیت مشروط است بنده پیشنهاد کردم که بعد از معافیت مشروط اضافه به شود (و افراد مازاد بر احتیاج).
رئیس - آقای وزیر بهداری بفرمایید.
وزیر بهداری - بنده خیلی خوشوقت می‌شدم واقعاً ما به آنجا برسیم که یک روزی هفت هزار پزشک داوطلب بشوند برای سپاه بهداشت ولی فعلاً صحبت این موضوع نیست اینجا ما معافیت مشروط نوشتیم و در اطرافش هم بنده توضیح دادم که منظور چیست و ما نمی‌خواهیم برای همیشه معاف باشند مگر آنهایی که واقعاً در دانشگاه شخصیت خودشان را طوری نشان می‌دهند و طوری بوجودشان احتیاج باشد که هیچ‌وقت به سراغ‌شان نرویم ولی در یک قسمت‌هایی دیگر ممکن است موقتاً موافقت به شود بروند تحصیلات‌شان را تکمیل بکنند در صورتی که صلاح باشد مثال هم زیاد است که می‌شود زد. ولی به نظر بنده این معافیت مشروط را تقاضا می‌کنم که حذفش نکنید و دوست ما را باز بگذارید (مهندس برومند- حذف نشده مازاد را عرض کردم) این موضوع اصلاً مطرح نیست معافیت مشروط را قبول بفرمایید خیلی خوب است.
رئیس - آقای مهندس برومند پیشنهادتان را پس گرفتید. (مهندس برومند- بلی) پیشنهاد آقای صادق احمدی قرائت می‌شود.
پیشنهاد می‌نماید به منظور ارشاد افراد سپاه بهداشت و استفاده از اطلاعات اطبائی که شخصاً داوطلب انجام خدمتی در سپاه بهداشت هستند وزارت بهداری آئین‌نامه‌ای تنظیم و طرق استفاده از وجود این اطبا و تشویق آنها را پیش‌بینی نماید. صادق احمدی.
رئیس - آقای صادق احمدی بفرمایید.
صادق احمدی- عرض کنم بنده تردیدی ندارم در این موقع که لایحه سپاه بهداشت مورد تصویب مجلسین قرار می‌گیرد هر کس به سهم خودش و هر ایرانی وطن‌پرستی دلش می‌خواهد در اجرای این لایحه مفید سهمی داشته باشد بالاخص صنف اطبا که در اینجا در واقع می‌شود گفت مسئولیت بیشتری دارند و مخصوصاً تمایل بیشتری به خدمت به مردم، بنده قبلاً فکر کردم که پیشنهاد کنم هر طبیبی در سال یک ماه در سپاه بهداشت خدمت بکند ولی دیدم که ممکن است این پیشنهاد زیاد مطلوب نباشد و عده‌ای از آقایان اطبا برایشان شاق باشد لذا آن پیشنهاد را نکردم ولی پیشنهاد کردم اطبایی که مایل باشند در این خدمت سهیم باشند وزارت بهداری از وجودشان استفاده کند و آنها را تشویق بکند و برای آنها امتیازاتی قائل بشوند فرض بفرمایید که در شهر کرمانشاه یا در اهواز اطبایی هستند که حاضر برای این کار هستند از اطلاعات‌شان استفاده بکنند و بنده در پیشنهادم نگفتم که حتماً بروند در ده چون لازم نیست بروند در ده سپاه بهداشت را ارشاد بکنند آقایان قبول بفرمایند که پزشکی که الان از دانشکده بیرون می‌آید نمی‌تواند برود در ده جراحی بکند یا دست به اقدامات دیگری بزند ولی در هر حال این آقایان اطبا که سابقه بیشتری دارند و ممارست بیشتری دارند می‌توانند این سپاهیان بهداشت را ارشاد کنند راهنمایی کنند و عنداللزوم اگر فرض بفرمایید در سال ده روز یک طبیب در یک دهی که ۴-۳ یا ۱۰ فرسخ فاصله با شهر دارد برود سرکشی کند این چه ایرادی دارد بنده تصور می‌کنم که خود آقایان اطبا با این قسمت موافق باشند به خصوص که بنده با این نحوی که در پیشنهادم نوشته‌ام کلیه اطبا خودشان رضایت داشته باشند و موجبات تشویق‌شان هم فراهم بشود، مدال افتخاری هم بهشان بدهند و به هر طریقی که لازم باشد این افراد را تشویق‌شان بکنند که این افراد هم کمک بکنند والا با این همه مذاکراتیکه شد در سال اول اگر سه هزار نفر هم باشند ۵۰-۶۰ هزار دهاتی که ما در نقاط دور افتاده داریم با این عده به این زودی‌ها کافی و وافی به مقصود نخواهد بود و مردم استفاده زیاد نمی‌کنند، اینجا بحث شد که از لیسانسیه‌های فیزیک و شیمی در سپاه بهداشت استفاده شود در صورتی که از وجود آقایان اطبا بیشتر استفاده می‌شود.
یغمائی کیهان- بسر مبارکتان قسم پنجاه سال است که نرفته‌اند باز هم نخواهند رفت.
رئیس - آقای وزیر بهداری بفرمایید.
وزیر بهداری - عرض کنم شما یقین داشته باشید که اگر چنین داوطلبانی پیدا شدند وزارت بهداری کاملاً استقبال خواهد کرد ولی فرمایشی که فرمودند ۵۰ سال است نرفته‌اند و حالا هم نخواهند رفت اینجا بنده را مجبور کرد یک توضیح مختصری بدهم خیلی هم معذرت می‌خواهم اگر از برنامه خارج باشد. ما خیلی عادت کردیم از پزشک تنقید کنیم و باید فهمید که آیا صحیح است یا صحیح نیست و این کار منقطی دارد یا ندارد بنده مجورم مختصری از زندکی یک پزشک را برای آقایان اینجا عرض کنم یک پزشک وقتی که وارد کاریر طبابتش می‌شود سی سال از عمرش می‌رود این را هیچ‌کس در نظر نمی‌گیرد و بعضی اوقات اگر بخواهد دوره تخصصی را بگذراند سی و پنج سال و بعد همین پزشک می‌آید وزارت بهداری می‌خواهد استخدام شود بنده بهش می‌گویم ماهی ۴۸۰ تومان به تو می‌دهم زن هم داری بچه هم داری هر چه هم داری به جهنم خیلی معذرت می‌خواهم پس ما از اول به پزشک کمک نکردیم ما از پزشک توقع خیلی زیاد داریم بدون این که آن پزشک را بشر فرض کنیم که او هم حق حیات داشته باشد. اینها یک حقایقی است که عرض می‌کنم منظورم دفاع از صنف نیست منظورم دفاع از حق و حقیقت است یک پزشک مثل تمام افراد این مملکت یک فرد این جامع است و غالباً می‌بینم اشاره به فساد این جاعه می‌شود و بنده به جرأت می‌توانم قسم بخورم اگر فسادی هم هست در این صنف کمتر است چرا نسبت به یک پزشک مردم اینقدر بدبین هستند و از پزشک توقع زیادی دارند برای این که آن موقعی که به پزشک مراجعه می‌کنند در یک وضع روحی خاصی هستند یعنی فکر می‌کند که بچه‌اش تلف می‌شود یا خودش دل درد شدید دارد سر درد شدید دارد با کوچک‌ترین ناملایمی ناراحت می‌شود این است که این را هیچ‌وقت فراموش نمی‌کند و به همین دلیل است که نسبت به طبیب بدبین می‌شود و چون توقع زیاد دارد این موضوع را فراموش نمی‌کند این است که بنده عرض کردم نمی‌خواهم دفاع بکنم ممکن است در این صنف بدهم پیدا به شود در هر صنفی هست ولی مطمئن باشید که ما اگر از راه منطق وارد بشویم اصلاح هر صنفی البته و به خصوص صنف پزشکی آسان است. بنده در مسافرت‌هایی که کردم در کردستان یکی از اطبایی که عرض کردم ۶۵۰ تومان بهش حقوق می‌دادیم یک منزلی اجاره کرده بود به ۲۵۰ تومان باور کنید مثل یک طویله بود وباید زن و بچه‌اش هم در آنجا زندگی کند این بود که از آن موقع بنده تصمیم گرفتم جزو برنامه‌های ساختمانی وزارت بهداری در درجه اول خانه برای پزشک ساخته به شود (احسنت) تا این وضع اصلاح نشود کار ما اصلاح نمی‌شود یعنی با قوانین شدید نمی‌توانیم جامعه را اصلاح بکنیم یک راه اساسی و منطقی دارد یعنی باید زندگی طبیب را تأمین بکنیم بنده به شما قول می‌دهم که طبیب به وظیفه‌اش عمل بکند و دنبال مطالعه باشد و هر روز خودش را با علمی که دائماً در تغییر است تطبیق بدهد و بنده بیش از این نمی‌خواهم مزاحم به شوم ولی چون اینجا مطرح شد و غالباً حمله می‌شود به پزشک خواستم بگویم که این حمله‌ها نسبت به صنف پزشک یک قدری بی‌لطفی است.
رئیس- آقای مهندس والا موافقید؟
مهندس والا- بنده هم می‌خواستم در این زمینه صحبت بکنم.
رئیس - آقای فولادوند با پیشنهاد موافقید؟
مهندس والا- بنده هم می‌خواستم در این زمینه صحبت بکنم.
رئیس - آقای فولادوند با پیشنهاد موافقید؟
فولادوند- بنده با کمال خجالت مخالفم.
رئیس - بفرمایید.
فولادوند- به عرض همکاران محترم می‌رسانم که علت مخالفت بنده یکی برای تسریع تصویب لایحه است یکی هم بنده با تمام حسن نیتی که در پیشنهاد جناب اقای صادق احمدی احساس می‌کنم اصولاً وزارت بهداری یا هیچ وزارتخانه‌ای مانع از این نمی‌شود و خیلی هم استقبال می‌کنند از این که طبیبی بخواهد بیابد و خودش داوطلبانه در کار خیر خدمت به میهن و مردم مملکت دخالت بکند و خدمت بکند فقط اینجا یک احتمال شدید ضعیف پیش بیاید و آن این است که طبیبی تصمیم بگیرد که خدمتی بکند در سپاه بهداشت و بعد بگوید جناب آقای دکتر ریاحی لطفاً به بنده جیپ بدهید، نرس بدهید رادیوگرافی بدهید، آمبولانس بدهید ممکن است نداشته باشند و این را شرط بکند و یک راه قانونی برای این طبیب محترم باز کند وجود منطق یا عدم وجود منطق در هر رشته و صنفی هست و البته اطبای محترم مملکت و بهدارها وقت اضافی دارند وقت اضافه‌کاری دارند و وسایلش را دارند خوب خودش می‌رود و می‌کند شاید یک طبیبی باشد که در اثر هجومی که به مرض و به اصطلاح آلودگی در این مملکت داریم ایشان هم به پیروی از منویات ملوکانه و برای خدمت به میهن خودش ترتیبی بدهد خودش برود شش ماه خدمت بکند یا بعد ازظهرها تمام وقت خدمت بکند یا برود در نقاط دوردست و هیچ‌کس مانع او نیست و این یک عملی است داوطلبانه و با گنجاندن این جمله در لایحه که توسط همکار عزیزمان پیشنهاد شده ما تقریباً یک وظیفه‌ای هم مزید بر وظیفه سنگینی که وزارت بهداری بدوش گرفته است بگذاریم که یک خورده‌ای اجرای این را ممکن است به تأخیرهائی دچار بکند این است که بنده با کمال احترام از جناب آقای صادق احمدی تمنا می‌کنم اگر میل دارید پیشنهاد خودشان را پس بگیرند.
رئیس- آقای صادق احمدی
صادق احمدی - استدعا می‌کنم که رأی بگیرید چون بنده مصر هستم در این پیشنهاد.
منصور- بنده استدعا می‌کنم که پس بگیرید.
صادق احمدی- پس گرفتم.
رئیس - پیشنهاد آقای دکتر جعفری قرائت می‌شود.
پیشنهاد می‌کنم تبصره ذیل به ماده ۱۳ اضافه شود:
- تبصره - تعداد این قبیل معافیت‌ها در هر دوره از صدی ده مشمولین سپاه بهداشت تجاوز نخواهد کرد.
دکتر جعفری.
رئیس - آقای دکتر جعفری بفرمایید.
دکتر جعفری - بنده اصولاً با این معافیتی که در لایحه ذکر شده مخالف بودم قبلاً هم که این لایحه در کمیسیون مطرح شد علت مخالفتم را هم ذکر کردم جناب آقای وزیر بهداری جهت ذکر این معافیت را فرمودند با مطلبی که ایشان عنوان نمودند بنده هم قبول کردم که این معافیت باید باشد النهایه باید طوری باشد که اساس لایحه را از بین نبرد و یا این توهم ایجاد به شود که افرادی داوطلب بشوند برای دیدن تخصص یا جهات دیگر از این معافیت استفاده بکنند و به عنوان سپاهیان بهداشت به روستاها بروند این است که بنده پیشنهاد کردم این معافیت محدود باشد و همه نتوانند از این معافیت استفاده کنند که نتیجتاً کسی به خدمت نرود. با خود جناب آقای دکتر ریاحی هم که بنده صحبت کردم ایشان هم فکر نمی‌کنم با اصل محدودیت مخالف باشند بنده از حضورشان استدعا می‌کنم که این پیشنهاد را بپذیرند و اگر نظری داشته باشند بفرمایند.
رئیس - آقای وزیر بهداری بفرمایید.
وزیر بهداری - بنده فعلاً نمی‌توانم یک پورسانتاژی را راجع به معافیت‌ها قبول کنم باز هم عرض کردمتوی همین ماده ما صحبت از آئین‌نامه کردیم تمام این کارها را آئین‌نامه حل خواهد کرد اجازه بفرمایید دست ما را نبندید (صحیح است) ما خودان یک روزی تشخیص می‌دهیم که آیا ۱۰ درصد یا ۲۰ درصد یا ۲۵ درصد می‌توانیم معافیت بدهیم (دکتر جعفری - پیشنهادم را پس گرفتم).
رئیس- یک پیشنهاد اصلاح عبارتی است از طرف آقای مجید محسنی که قرائت می‌شود.
بنده پیشنهاد می‌کنم کلمه استخدام قبل از اشتغال اضافه شود.
مجید محسنی.
(عده‌ای از نمایندگان - پس گرفتند).
رئیس - آقای مجید محسنی بفرمایید توضیح بدهید.
مجید محسنی- بنده پیشنهادم را پس گرفتم چون همه آقایان می‌گویند که پس بگیر (خنده نمایندگان).
رئیس - بنابراین دیگر پیشنهادی در ماده سه نیست به ماده ۳ رأی می‌گیریم خانم‌ها و آقایانی که با این ماده موافقند قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. ماده چهار قرائت می‌شود.
ماده ۴- هزینه‌های مربوط به اجرای این قانون به شرح زیر تأمین خواهد شد:
- الف - در دوره آموزش:
- ۱- حقوق و مزایای کادر آموزش نظامی از بودجه وزارت جنگ تأمین می‌گردد.
- ۲- مراکز آموزش نظامی مورد نیاز گروه پزشکی از طرف وزارت جنگ تأمین و برای مدت دوره آموزش در اختیار وزارت بهداری گذارده می‌شود و چنانچه آماده برای استفاده نباشد وزارت بهداری هزینه مجهز نمودن آن مراکز و مخارج دوره آموزش گروه پزشکی را از اعتبارات عمرانی کشور تأمین خواهد نمود.
- ب- پس از پایان مدت آموزش نظامی کلیه حقوق و مزایای افراد گروه پزشکی و هر نوع هزینه دیگر مربوط به آنان از قبیل وسایل نقلیه - لوازم فنی - دارو و غیره از اعتبارات عمرانی کشور که در اختیار وزارت بهداری گذارده خواهد شد تأمین و پرداخت می‌شود.
رئیس - پیشنهاداتی که رسیده قرائت می‌شود.
پیشنهاد می‌نماید که در ماده ۴ لایحه اصلاحات زیر به عمل آید:
- ۱- در بند ۲ از قسمت (الف) کلمه «مدت» حذف گردد.
- ۲- قسمت اخیر بند مزبور به صورت زیر درآید: دولت هزینه مجهز نمودن آن مراکز و مخارج دوره آموزشی گروه پزشکی را از اعتبارات عمرانی کشور تأمین و در اختیار وزارت جنگ خواهد گذاشت.
- ۳- بند ب ماده مزبور به صورت زیر اصلاح شود.
- ب - پس از پایان مدت آموزش نظامی کلیه حقوق و مزایای افراد گروه پزشکی و هر نوع هزینه مربوط دیگر از قبیل هزینه وسایل نقلیه - خرید لوازم فنی- دارو و غیره از اعتبارات عمرانی کشور که در اختیار وزارت بهداری گذارده خواهد شد تأمین و پرداخت می‌شود.
دکتر معتمد وزیری.
رئیس - آقای دکتر معتمد وزیری بفرمایید.
'دکتر معتمد وزیری - این دو سه موردی که بنده پیشنهاد کردم در حقیقت اصلاح عبارتی است و به هیچ‌وجه تغییرکلی در موضوع داده نشده است پیشنهاد اولی این بود که نوشته است برای (مدت دوره آموزش) پیشنهاد کردم که مدت نمی‌خواهد چون دوره (مدت) درش مستتر است شاید هم اشتباه چاپی باشد این بود که پیشنهاد کردم کلمه مدت حذف به شود. دیگر این که در همین بند ۲ یک قسمت با توجه به این که به اصطلاح (در اختیار وزارت جنگ خواهد گذاشت) در پرانتز بود و بعد معلوم نبود که در حقیقت به چه صورتی این هزینه‌ها باید تأمین به شود بنده پیشنهاد کردم دولت این هزینه‌ها را یعنی هزینه مجهز کردن مراکز آموزشی را تأمین بکند از محل اعتبارات عمرانی و در اختیار وزارت جنگ قرار بدهد و لایحه به صورتی که چاپ شده در حقیقت مسئول معلوم نبود بنده در اینجا فکر کردم که چون مراکز آموزش نظامی است موضوع در بند ۲ بنابراین بایستی مجهز کردنش هم به عهده وزارت جنگ باشد و اعتبارش هم در کمیسیون و با موافقت دولت و همچنین اعضای پنج کمیسیون، موافقت شد که از اعتبارات عمرانی برنامه سوم تأمین به شود بنابراین در حقیقت همان مطالب است فقط روشن شده که این را از اعتبارات عمرانی تأمین بکنند و در اختیار وزارت جنگ قرا بدهند و به جای وزارت بهداری وزارت جنگ پیشنهاد کردم برای این که مراکز آموزش نظامی است و وزارت جنگ برای هزینه‌های مربوط به آموزش نظامی و تأمین این مراکز صلاحیت بیشتری دارد و در بند (ب) که پیشنهاد سوم بود آن هم اصلاح عبارتی است که مطلب به صورتی که نوشته شده خیلی از لحاظ سیاق عبارت و دستور زبان فارسی به نظر بنده روشن نیامد والا به طوری که عرض کردم تغییر کلی در این قسمت داده نشده است.
رئیس - یک مرتبه دیگر پیشنهاد آقای دکتر معتمد وزیری قرائت می‌شود.
رئیس - آقای وزیر بهداری بفرمایید.
وزیر بهداری - گرچه در ایجاد سپاه بهداشت خیلی دستگاه‌ها کمک می‌کنند ولی فکر می‌کنم مسئولیت مستقیم در درجه اول با وزارت بهداری است این است که بنده خواهش می‌کنم که اینجا همان وزارت بهداری که این گرفتاری را دارد و مسئولیت دارد خودش دنبال این کار برود و خودش مسئول باشد این است که تقاضا می‌کنم که جمله وزارت بهداری در گزارش باشد و ما را مکلف بکنید و اگر لازم است ما را تنبیه هم بکنید و یک سانکسیونی هم تعیین بکنید ولی کلمه وزارت بهداری باشد.
دکتر معتمد وزیری - به جای دولت وزارت بهداری بگذارید ولی آیا وزارت بهداری می‌تواند از اعتبارات عمرانی چیزی را در نظر بگیرد یا دولت باید این اعتبار را تأمین بکند اعتبارات که در اختیار وزارت بهداری نیست که بتواند از این محل اعتباری تهیه بکند. اگر اعتبارات مالی در اختیار وزارت بهداری است بنده عرضی ندارم.
رئیس - آقای دکتر معتمدی وزیری پیشنهادتان را پس گرفتید؟
دکتر معتمد وزیری - بنده متوجه نشدم که منظورشان چیست و ماده به چه صورتی در بیاید جناب آقای وزیر بهداری؟
وزیر بهداری - به همین صورتی که هست.
رئیس - پیشنهادتان را پس گرفتید؟
دکتر معتمد وزیری - به جای کلمه دولت وزارت بهداری باشد.
رئیس- بنابراین به پیشنهاد آقای دکتر معتمد وزیری یکی یکی رأی می‌گیریم قسمت اول قرائت می‌شود.
- ۱- در بند ۲ از قسمت (الف) کلمه «مدت» حذف گردد.
رئیس- خانم‌ها و آقایانی که با این قسمت پیشنهاد موافقند قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. قسمت دوم قرائت می‌شود.
- ۲- قسمت اخیر بند مزبور به صورت زیر درآمد.
وزارت بهداری هزینه مجهز نمودن آن مراکز و مخارج دوره آموزش گروه پزشکی را از اعتبارات عمرانی کشور تأمین و در اختیار وزارت جنگ خواهد گذاشت.
رئیس- عین عبارت لایحه است قسمت سوم قرائت می‌شود.
- ۳- بند ب ماده مزبور به صورت زیر اصلاح شود:
- ب - پس از پایان مدت آموزش نظامی کلیه حقوق و مزایای افراد گروه پزشکی و هر نوع هزینه مربوط دیگر از قبیل هزینه وسایل نقلیه- خرید لوازم فنی- دارو و غیره از اعتبارات عمرانی کشور که در اختیار وزارت بهداری گذارده خواهد شد تأمین و پرداخت می‌شود.
رئیس - آقای دکتر خوشبین بفرمایید.
دکتر خوشبین - در اینجا تنها تغییری که داده شده است عبارتست از این که کلمه (دیگر) رفته بعد از کلمه مربوطه و بنده تصور می‌کنم که این چیزی که در خود لایحه دولت است از لحاظ سیاق فارسی خیلی سلیس‌تر است و بگوییم هر نوع هزینه مربوط دیگر اصلاً درست در نمی‌آید و همین عبارتی که هست وافی به مقصود است (صحیح است).
رئیس - آقای معتمد وزیری این قسمت را پس می‌گیرید؟
دکتر معتمدی وزیری - پس گرفتم؟
رئیس - پیشنهاد آقای مصطفوی نائینی قرائت می‌شود.
پیشنهاد می‌کنم در بند ۲ ماده ۴ پس از کلمه خارج دوره پزشکی عبارت (و کمک پزشکی) اضافه شود.
مصطفوی نائینی.
رئیس - آقای مصفوی نائینی بفرمایید.
مصطفوی نائینی - بنده خیال کردم جناب آقای وزیر بهداری فراموش فرموده‌اند بنده یادآوری کردم که کلمه کلم پزشکی باشد تا دست‌شان باز باشد اگر خودشان موافق نباشند پس می‌گیرم.
وزیربهداری - بنده موافق نیستم.
مصفوی نائینی - پس گرفتم.
رئیس- پیشنهاد دیگری آقای معتمدی داده‌اند قرائت می‌شود.
پیشنهاد می‌نماید سطر آخر بند ۲ از بخش الف ماده ۴ به شرح زیر اصلاح شود:
- از اعتبارات عمرانی کشور تأمین نموده در اختیار وزارت جنگ خواهد گذاشت.
معتمدی.
(عده‌ای از نمایندگان - پس گرفتند).
رئیس- آقای معتمدی پس گرفتید؟
معتمدی - ملاحظه بفرمایید اینجا نوشته شده از اعتبارات عمرانی کشور ما بین یک پرانتز گذاشته شده (و در اختیار وزارت جنگ خواهد گذاشت).
رئیس - آن پرانتز برداشته شد. پس گرفتید؟ (معتمدی - بله) پیشنهاد آقای مرتضوی قرائت می‌شود.
- پیشنهاد می‌نماید که در بند ۲ از بخش الف ماده ۴ بعد از کلمه گروه پزشکی جمله (و کمک پزشکی که براثر تعلیمات مخصوص ایجاد می‌شود) اضافه گردد.
مرتضوی.
رئیس - آقای مرتضوی بفرمایید.
مرتضوی - بنده با احترام از ایشان اجازه می‌گیرم که یک توضیحی عرض کنم حضورتان در ماده اول آنجا وقتی که سپاه بهداشت را توضیح می‌دهد این را متشکل از دو جزء کرده یکی گروه پزشکی و یک گروه کمک پزشکی بنده در طی ماده‌های بعدی که دیدم همه جا این کمک پزشکی را فراموش کرده‌اند در صورتی که این گروه کمک پزشک سپاهیان دانش هستند که خدماتی انجام می‌دهند ما بایستی احترام بیشتری قایل به شویم اما در اینجا که قضیه تأمین مخارج است باز نوشته شده است مخارج دوره آموزشی گروه پزشکی بنده فکر می‌کنم که این گروه کمک پزشکی که سپاهیان دانش هستند یعنی دیپلمه‌ها اینها در موقعی که یک تعلیمات بهداشتی می‌گیرند بنده احساس می‌کنم که یک مخارج جدیدی و یک مطالب جدیدی برایشان عنوان می‌شود که ایجاد مخارج می‌کند و اگر آن مخارج تأمین نشود دست شما را می‌بندد و گمان نمی‌کنم از اضافه کردن این چمله اگر منفعتی نبرید قطعاً زیانی نخواهید کرد.
رئیس - آقای وزیر بهداری بفرمایید.
وزیر بهداری - زیاد روی این موضوع صحبت شد گروه کمک پزشکی، همان سپاهیان دانش هستند مخارجشان هم قبلاً پیش‌بینی شده است و اگر بعدها اشکالی پیش بیاید از هر راهی که ممکن باشد تأمین خواهد شد و فکر می‌کنم ما احترامشان را هم خیلی داریم و هیچ بی‌احترامی هم نشده ولی چون لزومی نداشته اسم برده شود در اینجا اسم برده نشده است.
مرتضوی - پیشنهادم را پس گرفتم.
رئیس - آقای شیخ‌الاسلامی هم پیشنهاد کرده‌اند که کلمه مربوطه تبدیل شود به مربوط اشکالی ندارد بنابراین چون پیشنهاد دیگری نیست به ماده چهار و قسمت‌های مختلفش رأی می‌گیریم. خانم‌ها و آقایانی که موافقند قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. ماده پنج قرائت می‌شود.
ماده ۵- خدمت افراد سپاه بهداشت در تمام مدت خدمت به منزله خدمت در نیروهای مسلح شاهنشاهی و جزو خدمت زیر پرچم محسوب می‌شود نامبردگان از لحاظ انضباطی و کیفری تابع قوانین و مقررات ارتش راجع به افسران و درجه‌داران و دانشجویان و دانش‌آموزان وظیفه بوده و از لحاظ انجام خدمات بهداشتی تابع مقررات وزارت بهداری خواهند بود.
رئیس- آقای دکتر معتمد وزیری پیشنهادی داده‌اند که قرائت می‌شود.
پیشنهاد می‌شود که در جمله آخر ماده ۵ لایحه کلمه (قوانین) نیز اضافه شود و جمله مزبور به صورت زیر درآید:
- «تابع قوانین و مقررات وزارت بهداری خواهند بود»
دکتر معتمد وزیری.
وزیر بهداری - مانعی ندارد.
رئیس - آقای دکتر معتمد وزیری بفرمایید.
دکتر معتمد وزیری - بنده با توجه به اهمیتی که این لایحه دارد فکر می‌کنم باید حوصله به خرج داد و با کمال علاقمندی هر اصلاحی که لازم است در آن بکنیم این که خیلی سریع کار انجام به شود خوبست برای این که ارزش و اهمیت این لایحه خیلی زیاد است عجله موردی ندارد در اینجا نوشته شده است از لحاظ خدمات بهداشتی تابع مقررات وزارت بهداری خواهند بود مقررات وزارت بهداری همین آئین‌نامه‌هایی است که وزارت بهداری در حدود صلاحیت خودش در داخل وزارت بهداری تهیه و تنظیم می‌کند و مفهوم مخالفی هم دارد که بنده فکر کردم همان‌طوری که در دو سطر بالاترش نوشته شده نامبردگان از لحاظ انضباطی تابع مقررات و قوانین ارتش راجع به افسران و درجه‌داران هستند وقتی بحث خدمات بهداشتی است باید همان روال تعقیب به شود یعنی در اینجا هم بنویسیم که تابع قوانین و مقررات وزارت بهداری هستند.
وزارت بهداری - بنده موافقم.
رئیس - به پیشنهاد آقای دکتر معتمد وزیری رأی می‌گیریم خانم‌ها و آقایانی که با این پیشنهاد موافقند قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. پیشنهادی از آقای معتمدی رسیده که قرائت می‌شود.
پیشنهاد می‌نماید تبصره زیر به ماده ۵ اضافه شود:
- تبصره- افراد گروه پزشکی که تمام مدت خدمت سپاهی بهداشت خود را در حوزه فرمانداری کل بنادر و جزایر جنوب و بلوچستان انجام دهند پس از خاتمه خدمت مذکور حق طبابت در مرکز را خواهند داشت. معتمدی
(عده‌ای از نمایندگان - نمی‌شود آقا. پس گرفتند).
رئیس - آقای معتمدی بفرمایید.
معتمدی - مناطق روستایی از گلاب‌دره تهران و ازگل و لویزان و اوشان و فشم شروع می‌شود به بلوچستان و سیستان بنادر جنوب خاتمه پیدا می‌کند (یغمائی کیهان - وکلات نادری) وکلات نادری از فردا به قید قرعه اشخاصی را می‌فرستند به اینجاها برای آن کسی که می‌رود در بنادر جنوب با آب شور یا تلخ و یا نداشتن میوه و نان زندگی می‌کند با آن کسی که در لویزان و یا اوشان و فشم زندگی می‌کند و می‌خواهد فرقی قائل نشوید آقای یک کاری بکنید این پزشکی که ۲۰ سال عمرش را در دانشگاه‌ها صرف کرده زحمت کشیده برود در آن جاهای بد آب و هوا هم زندگی بکند یک امتیازی هم قائل بشوید (یک نفر از نمایندگان - انتخاب به طریق قرعه) قید قرعه درست است ولی بین آن آقایی که با قرعه انتخاب می‌شود می‌رود آنجا آب شور هم گیرش نمی‌آید بخورد با آن آقایی که می‌رود در ییلاق فشم زندگی می‌کند نمی‌خواهد فرقی قائل بشوید، بنابراین بنده پیشنهاد کردم چون مقرراتی هست برای اطبا که دو سال بایستی خارج از مرکز زندگی کنند و کار کنند و بعد بیایند در تهران طبابت کنند پیشنهاد کردم کسانی که در نقاط بد آب و هوای جنوب مثل بندر بوشهر و بندرعباس و سیستان و بلوچستان که هیچ طبیبی به آن نقاط نمی‌رود و اگر انتخاب به قید قرعه باشد به شما اطمینان می‌دهم به آنجاها با تشبث و توسل نروند لااقل باید این دلخوشی وجود داشته باشد آنهایی که در آنجاها خدمت سپاه بهداشت را انجام می‌دهند بعد از دو سال که برمی‌گردند بتوانند در تهران طبابت کنند، این نظر بنده بود اگر جناب آقای وزیر بهداری قبول کنند کمکی است به آن کسانی که آنجاها خدمت می‌کنند اگر قبول نکنید موکول به نظر مجلس می‌کنم.
رئیس - آقای وزیر بهداری بفرمایید.
وزیر بهداری - متأسفانه آن قدر راه برای آمدن به مرکز هست که اجازه ندهید آقایان این یک راه را هم به راه‌های دیگر اضافه کنیم (صحیح است) البته ما در قانون استخدام پزشکان یک مزایایی برای اشخاصی که به نقاط بد آب و هوا می‌روند داریم و باید سعی کنیم در آئین‌نامه یک مزایایی به این اشخاص که به این نقاط می‌روند بدهیم و اگر تنا راه قرعه باشد باز قرعه تکلیفش را معین کرده یک مزایایی بهش داده خواهد شد و به او تعلق خواهد گرفت.
رئیس - آقای معتمدی بفرمایید.
معتمدی - اگر در آئین‌نامه یک مزایایی برای این طبقه قائل بشوند بنده پیشنهادم را پس می‌گیرم.
رئیس- بنابراین چون پیشنهاد دیگری در ماده پنجم نرسیده است، خانم‌ها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام بفرمایند (اکثر قیام نمودند) تصویب شد ماده ششم قرائت می‌شود.
ماده ۶- وزارتخانه‌ها و سایر مؤسسات دولتی موکلفند در صورت تساوی شرایط در درجه اول احتیاجات استخدامی خود را از بین اشخاصی که در سپاه بهداشت خدمت کرده باشند تأمین نمایند.
رئیس - چون در این ماده پیشنهادی نرسیده است بنابراین خانم‌ها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام بفرمایند (اکثر قیام نمودند) تصویب شد ماده هفتم قرائت می‌شود.
ماده ۷- وزارت بهداری مکلف است آئین‌نامه اجرایی این قانون را تهیه نموده و پس از موافقت وزارتخانه‌های جنگ و کشور و فرهنگ و تصویب هیئت وزیران به موقع اجرا بگذارد.
رئیس - پیشنهاد آقای دکتر الموتی قرائت می‌شود
پیشنهاد می‌کنم تبصره زیر به ماده ۷ اضافه شود:
- تبصره - وزارت بهداری مکلف است ظرف یک سال از تاریخ تصویب این قانن به هر یک از بخش‌های کشور حداقل یک گروه پزشکی سپاه بهداشت اعزام دارد.
دکتر الموتی - دکتر اسفندیاری - دکتر بقایی.
(بعضی از نمایندگان - پس گرفتند).
رئیس - آقای دکتر الموتی بفرمایید.
دکتر الموتی- بنده خیال می‌کنم که آقایان روزه هستند زیاد اصرار ندارند که ما پیشنهادمان را پس بگیریم ماه رمضان است داریم بحث می‌کنیم و تصمیم می‌گیریم،
عرض کنم موضوعی که هست این است که بنده می‌ترسم موضوع سپاه دانش در سپاه بهداشت هم تکرار شود برای این که با کمال تأسف از روز اول که افراد سپاه دانش به شهرستانها رفتند در درجه اول سعی‌شان این بود که به دهاتی بروند که نزدیک شهر باشد، دو کیلومتری سه کیلومتری شهر باشد آقای دکتر عدل یادداشت داده‌اند که در بعضی از نواحی اکثر سپاهیان دانش تا دو کیلومتری شهر رفته‌اند و در مناطقی که دور دست است و نقاطی که راه ندارند مسلماً نمی‌روند و سپاهیان بهداشت هم بنده می‌ترسم نروند در صورتی که در درجه اول سپاهیان دانش و سپاهیان بهداشت باید به دهاتی بروند که راه ندارند متأسفانه دهاتی که راه ندارند از این مزایا محروم مانده‌اند و در نهایت سختی و مضیقه هستند علت این که بنده عرض کردم به هر یک از بخش‌های مملکت یک گروه پزشکی ظرف یک سال برود اگر بنده می‌گویم این قدر بفرستیم برای این است که در مملکت ما در حدود ۴۴۶ بخش هست و شاید امروز در مرحله اول ۴۴۶ گروه پزشکی نداشته باشیم ولی این احتمال هست که در ظرف یک سال وزارت بهداری بتواند ۴۰۰ پروه پزشکی را تأمین کند و لااقل به هر یک از بخش‌های مملکت یک گروه پزشکی اعزام شود و تکرار نشود که به یک بخش مملکت سه گروه پزشکی برود و به یک بخش دیگری یک گروه پزشکی برود و منظورم از این پیشنهاد این است که جناب آقای وزیر بهداری بفرمایند و قول بدهند که در این کار تبعیضی نشود همه مملکت را از یک نظر بررسی کنند و به همه بخش‌ها بفرستند و مخصوصاً به مناطقی که راه ندارند بفرستند چون مردمی که راه دارند قادر هستند با جیپ و کامیون و وسایل دیگر مریض خودشان را به درمانگاه برسانند ولی آن مناطقی که راه ندارند نمی‌توانند از درمانگاه استفاده کنند. آقای دکتر عدل هم پیشنهاد کرده‌اند برای سپاه دانش و سپاه بهداشت حداقل فاصله دهات از شهرها ۱۵ کیلومتر معین شود بنده کیلومترش را معین نمی‌کنم ولی شما از لحاظ تقسیم مملکتی آمده‌اید دهات مملکت را که اکثر در بخش‌ها متمرکز هستند هر ۷۰، ۸۰ ده یک بخش را تشکیل می‌دهد با توجه به این که این ۷۰، ۸۰ ده حتماً یک گروه پزشکی خواهد خواست این را قبول بفرمایید که به هر یک از بخش‌ها یک گروه پزشکی در عرض یک سال اعزام فرمایید.
رئیس - آقای وزیر بهداری بفرمایید.
وزیر بهداری- این جا صحبت از چند کیلومتر شد و بالاخره فرمودند تا ۱۵ کیلومتر دورتر از شهرها در صورتی که بنده آرزویم این است که ۱۰۰، ۱۵۰ کیلومتر با شهرها فاصله داشته باشند و بلکه بیشتر منظور بنده این است که ایشان مطمئن باشند آن روزی که ما به این کار موفق شدیم و باید این کار به شود در هر بخش از مملکت یک گروه باید باشد و تمام منظور از تشکیل این سپاه بهداشت این است که اینها نزدیک شهر نباشند پس بنابراین این منظور خود ما است و لزومی ندارد که این پیشنهاد داده بشود بنده قبول می‌کنم که این کار به شود و البته خواهد شد و در قسمت سپاهیان دانش که در آتیه به ما داده می‌شوند و در حقیقت کمک پزشک هم خواهند بود این اشخاص را هم در فاصله زیادتری خواهیم فرستاد که در آنجاها هم به دانش کمک به شود و هم به بهداشت.
رئیس - آقای دکتر الموتی.
دکتر الموتی - بنده معذرت می‌خواهم، تعصبی ندارم که پیشنهادم حتماً تصویب به شود ولی هدفم این است که وزارت بهداری قبول کند که به همه بخش‌های این مملکت می‌فرستند اگر می‌فرستند برای ما فرقی ندارد (صادق احمدی- به تمام روستاها) بنابراین پیشنهادم را پس گرفتم.
رئیس - پیشنهاد دیگری رسیده است قرائت می‌شود.
پیشنهاد می‌نماید تبصره زیر به لایحه اضافه شود:
- تبصره- هرگونه معاینه و معالجه و عمل جراحی و یا تحویل دارو از طرف افراد گروه پزشکی- کمک پزشکی به مراجعه کنندگان رایگان خواهد بود، متخلفین شدیداً مجازات خواهند شد.
معتمدی.
رئیس - آقای وزیر بهداری بفرمایید.
وزیر بهداری - بنده فکر می‌کنم اصولاً این موضوع نباید صحبتش هم به شود، درست است که ما در فکر هستیم در نقاطی که مردم توانائی مختصری داشته باشند از این راه کمک به بودجه مملکت به شود ولی آن مخصوص شهرستانها است تقریباً در مراکز روستایی هنوز همچو فکری را هم نکرده‌ایم ولی اگر در یک موقعی در یک مرکز بخش در یک مرکز بزرگ روستایی مردم واقعاً توانایی داشته باشند و ما هم توانستیم آنجا یک طبیب ثابت بگذاریم و در عین حال یک گروه سیاری که زیر نظر آن طبیب بود در آن درمانگاه مرکزی اگر با نظر خود مردم موافقت شد که یک پولی گرفته شد و دارو داده شد بنده خیال می‌کنم مانعی ندارد و به عنوان مثال عرض می‌کنم که ما در فارس دو درمانگاه پولی ایجاد کردیم البته وقتی می گوئیم پولی فکر نکنید که خیلی زیاد یک تومان برای همه چیز و مردم هم از این عمل استقبال کردند و حتی مردم می‌گویند که زیادتر بکنید دو تومانش بکنید و داروی بیشتری بدهید این است که در فارس در زرقان (مهندس ارفع- در محل ما هم هست؟) در محل شما خیر انشاءالله به آنجا هم خواهد کشید یک جاهایی هست که مردم خودشان علاقه دارند که کمک بیشتری بدهند ما نباید آن را از بین ببریم ولی سپاهی بهداشت در هر صورت اجازه نخواهد داشت که از مردم پول بگیرد.
رئیس - آقای معتمدی پس گرفتید؟
معتمدی - چه مانعی دارد که این قسمت هم باشد، پس گرفتم.
رئیس - بنابراین به ماده ۷ هم رأی می‌گیریم، خانم‌ها و آقایانی که با ماده هفتم موافقند قیام بفرمایند (اکثر قیام نمودند) تصویب شد ماده هشتم قرائت می‌شود.
ماده ۸- وزارتخانه‌های بهداری، جنگ، دارایی، فرهنگ و کشور مأمور اجرای این قانون هستند.
رئیس- آقای مجید محسنی مخالفید؟
مجید محسنی - تذکری دارم (جمعی از نمایندگان - پس گرفتند).
رئیس - بفرمایید.
مجید محسنی- عرض شود که پس نمی‌گیرم ولی اگر قانع شدم پس می‌گیرم بیست روز پیش در روزنامه بنده خواندم که یک طفلی در مسکو مریض می‌شود و مشرف به موت است یک داروی منحصر به فرد هم هست که این بچه را نجات می‌هد و آن دارو در آلمان غربی است تلویزیون‌ها و رادیوها بکار می‌افتد استمداد می‌طلبند از آلمان غربی، در عرض چهار پنج ساعت این دارو را با طیاره می‌رسانند به مسکو و این مریض را نجات می‌دهند، این طفل را نجات می‌دهند عرض شود در همین تاریخ یک جوان سرما زده می‌آید پیش بنده از پشت کوه دماوند نه خود کوه دماوند پشت کوه یک مرکزی است یک چند تا دهکده‌ای آنجا هست مومج و هوبر و این جاها که در پشت کوه قرار گرفته‌اند این شخص به هر نحوی که بوده خودش را می‌رساند به بنده با وضع بسیار ناراحتی و دست به دامن بنده می‌شود که در آنجا اطفال ما دارند می‌میرند و بنده تقریباً یک ماه با مال رفته بودم آنجا عرض شود یک کوری آنجا بود که یک دختر بچه ۱۱ سالهای داشت که دست پدرش را می‌گرفت و به اطراف می‌برد از ۹ تا بچه‌ای که در ین دهکده بود یکی همین دختر بود معلوم شد در آنجا سرخک شایع اشده با آقای دکتر اعتمادی صحبت کردم و از وزارت بهداری تقاضا کردیم یک اکیپی با زحمت زیاد رفتند آنجا از ۹ تا بچه‌ای که مرده بودند در اثر سرخک یکیش همین دختر بچه ۱۱ سالهای بود که دست پدر کورش را می‌گرفت و به اطراف می‌برد (مصطفوی نائینی- جای تأسف است) در چنین شرایطی وقتی یک ستاره درخشان به ۶ ستاره دیگر اضافه می‌شود که سپاه بهداشت باشد و ۶ ماده را باید اسمش گذاشت ۶ ستاره درخشان و حالا ۷ ستاره درخشان می‌شود واقعاً جای خوشوقتی است ما باید به خودمان ببالیم که چنین لایحه‌ای را تصویب می‌کنیم ولی بنده می‌خواهم عرض کنم اشکال عمده‌ای که این دهکده نتوانست این ۹ تا بچه را نجات دهد در درجه اول به علت نبودن راه بود اگر راهی می‌داشتند شاید دو سه تای از این بچه‌ها را می‌رساندند به یک مرکز بهداشتی بنابراین من فکر می‌کنم و به این علت پیشنهاد کردم که باید وزارت راه هم در انجام این امر مهم سهیم باشد و وزارت راه هم اقدام بکند و پابه پای این چند تا وزارتخانه فعالیت کند که یک کوره راه اینقدری که لااقل یک جیپ برود داشته باشند چنانکه همین اکیپی که رفت برای نجات بچه‌ها نتوانست به آنجا برود اکیپ در جاده فیروزکوه معطل شد و با مال و الاغ و قاطر از دلی چائی یک روز تا غروب طول کشید تا خودشان را رسانیدند به آن مرکز، بنابراین وزارت راه هم باید در این کار سهیم باشد و مشغول باشد که حتی‌المقدور سعی کند که یک جاده جیپ رو این قدر که یک جیپ بتواند از مرکز بخش به این دهات برسد اقدام بکند، بنده پیشنهادم این است که وزارت راه هم در این کار دخالت داشته باشد.
رئیس - آقای وزیر بهداری بفرمایید.
وزیر بهداری - وزارتخانه‌هایی که اکنون مشغول هستند اینها هر کدام‌شان به یک ترتیبی واقعاً مشارکت در این امر دارند اگر اسم وزارت کشور را گذاشتیم برای این است که شهرداری‌ها دخالت دارند و یک قسمت بودجه بهداشت را شهرداری‌ها تهیه می‌کنند وزارت راه البته وظیفه‌اش آشکار است و یقین دارم این کار را هم خواهد کرد بنابراین فعلاً گذاشتن اسم وزارت راه در این لایحه شاید زیاد لازم نباشد البته ممکن است تذکر آقایان نمایندگان محترم را بنده و جناب آقای دکتر خوشبین در هیئت دولت مطرح کنیم و از آقای وزیر راه بخواهیم برای نقاطی که دسترسی به شهر برایشان مشکل است هر چه زودتر یک فکری بکنند ولی در هر حال فکر نمی‌کنم که احتیاج داشته باشد چون برای ساختن راه‌های فرعی روستاها یک برنامه‌ای دارند و برنامه‌شان را هم انجام می‌دهند (یکی از نمایندگان - به وسیله سازمان برنامه خواهد بود) البته مسلم است و یک تذکری بود که بنده فراموش کردم اداره نظام وظیفه هم جزو وزارت کشور است (مرتضوی- ساختن راه‌های فرعی با وزارت کشور است) و بنابراین به بودجه بهداری از شهرداری‌ها کمک می‌شود به این دلیل بود که این وزارتخانه‌ها را مشمول کرده‌اند البته سازمان برنامه این کمک را به وزارت راه می‌کند و این کار هم می‌شود این است که تقاضا می‌کنم از نماینده محترم که این عبارت وزارت راه را پس بگیرند و این کار هم می‌شود تصور می‌فرمایید که نمی‌شود؟ این است که تقاضا می‌کنم پیشنهادشان را مسترد بفرمایند و این تذکر به دولت داده خواهد شد.
رئیس - آقای مجید محسنی پس می‌گیرید؟
مجید محسنی- چون آقای وزیر بهداری توضیح دادند که ایجاد راه‌های فرعی با وزارت کشور و سازمان برنامه و وزارت راه می‌باشد لذا بنده پیشنهادم را پس می‌گیرم.
رئیس- آقای دکتر حکیم شوشتری فرمایشی دارید؟ پیشنهادی دارید؟
دکتر حکیم شوشتری - تذکری است.
رئیس - بفرمایید.
دکتر حکیم شوشتری - بنده می‌خواستم یک تذکر مختصری بدهم که آقای وزیر بهداری به این موضوع توجه بفرمایند و ضمناً تشریف بیاورند و این موضوع را در حضور آقایان نمایندگان محترم متقبل به شوند که حتماً این موضوع را در آئین‌نامه پیش‌بینی می‌کنند، متأسفانه در عمل دیده شده که سپاه دانش که واقعاً ضمن این که خوب کار کرده ولی با کمال تأسف از نظر قسمت کردن سپاهیان دانش در تمام کشور رعایت بخش‌ها نشده است (صحیح است) به بعضی از بخش‌ها تعداد بیشتری داده‌اند و بعضی دهات که راه‌های بسیار بدی داشته است یا جاهای بد آب و هوایی بوده است چه از نظر زندگی چه از نظر آب و هوا کمتر رفته‌اند (مصطفوی نائینی - مثل شوشتر) نظیر شوشتر و جاهای دیگر و جاهای بدتر از شوشتر هم هست بنده تقاضایم این است که آقای وزیر بهداری در آئین‌نامه پیش‌بینی بفرمایند که حتماً قبل از این که برای هر بخش یک گروه پزشکی فرستاده نشده است به بخش‌های دیگر بیش از یک گروه پزشکی فرستاده نشود یعنی شما اول در تمام کشور در هر بخش یک گروه پزشکی بفرستید و بعد اگر میسر بود که دو تا سه تا گروه بفرستید بنده تقاضا دارم از جناب آقای وزیر بهداری که تشریف بیاورند این جا و این مطلب را تصریح بفرمایند که بعداً در موقع تهیه آئین‌نامه در نظر می‌گیرند.
رئیس - آقای وزیر بهداری بفرمایید.
وزیر بهداری - موضوع بخش در مملکت ما با توجه به اوضاع جغرافیای و جمعیتش واقعاً فرق می‌کند ممکن است یک بخش هزار نفر تا دو هزار نفر جمعیت داشته باشد و یا یک بخش ۵۰ هزار نفر جمعیت داشته باشد این است که بنده اگر این موضوع را از این لحاظ تقبل کنم شاید صحیح نباشد ولی مطمئن باشید که غیر از این رویه دیگری نخواهیم داشت جایی هست که دسترسی به طبیب هست نمی‌فرستیم و جایی که فاقد طبیب هست البته می‌فرستیم ممکن است یک بخش جمعیتش خیلی زیاد باشد البته احتیاج زیادتری خواهد داشت و شاید تا امروز هم وزارت بهداری یک کارهای زیادی برایشان کرده باشد و حالا نوبت آن بخش‌هایی است که تا حالا برایشان کاری انجام نشده است.
رئیس- بنابراین به ماده هشتم رأی می‌گیریم، خانم‌ها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام بفرمایند (اکثر قیام نمودند) تصویب شد. کلیات آخر لایحه مطرح است. آقای دکتر معتمد وزیری مخالفید بفرمایید.
دکتر معتمد وزیری- آقایان نمایندگان محترم توجه دارند که برای انجام هر نوع کار و هر برنامه و هر پروژه و طرحی اعتبارات مالی از لوازم و اساس کار تلقی می‌شود، در این لایحه بنده مطمئن نیستم با توجه به این مواد اعتباراتی که برای اجرای مؤثر و صحیح این برنامه مورد احتیاج باشد واقعاً تأمین شود و در اختیار دولت قرار بگیرد مضافاً به این که در هر نوع برنامه‌ای بایستی هدف اجرای کار و برنامه باشد، در این جا در قسمت اعتبارات و هزینه‌ها بیشتر تکیه روی پرداخت حقوق و مزایا و هزینه‌هایی از این قبیل این است که بنده می‌خواستم اطمینان پیدا کنم از طرف نمایندگان محترم دولت و آقایان وزرا که در اینجا تشریف دارند که با همین موادی که در این جا پیش‌بینی شده است در لایحه تصویب شود ولیکن در اختیار دولت لوازم و وسایل کار و ابزار لازم را قرار ندهد مخالف هستم، مطلب دوم که می‌خواستم حداقل توضیحی داده شود که در صورت جلسه منعکس به شود این است که در بند (ب) ماده چهارم که در باره هزینه‌های این برنامه صحبت می‌کند پس از پایان مدت آموزشی نظامی باز بحث کاملاً ارتباط پیدا می‌کند با مواد و آن اصلاحی که بنده پیشنهاد کرده بودم اگر پذیرفته می‌شدو در ماده مربوط قرار می‌گرفت هزینه‌های مربوط به اجرای برنامه را هم در برمی‌گرفت ولی آن پیشنهاد مورد تأیید قرار نگرفت و بنده هم نخواستم اصرار بکنم و به همان صورتی که دولت پیشنهاد کرده بود به تصویب رسید و به این صورتی که تصویب شده است ابداً کافی و رسا نیست که برنامه‌هایی که دولت می‌خواهد اجرا کند هزینه‌هایش به طور کامل و کلی تأمین بشود و ارتباطی با افراد پیدا نکند ماده به این صورت است می‌گوید «پس از پایان مدت آموزش نظامی کلیه حقوق و مزایای افراد گروه پزشکی و هر نوع هزینه دیگر مربوط به آنان مخصوصاً تکرار می‌کنم گفته شده مربوط به آنان از قبیل وسایل نقلیه.
رئیس - آقای معتمد وزیری این مواد تصویب شده است راجع به کلیات لایحه اگر نظری دارید بفرمایید.
دکتر معتمد وزیری - در باره کلیات عرض می‌کنم چون لایحه به این صورت تصویب شده بنابراین خواستم عرض کنم که این ماده ارتباط پیدا می‌کند. به هزینه‌هایی که مربوط به افراد نیست اتومبیل و وسایل نقیله غیرذالک مثل این است که این وسایل برای این افرادیست که خدمت می‌کنند نه برای برنامه به این دلایل بنده خواستم در کلیات مخالفت بکنم که حداقل این موضوع تذکر داده شود و آقایان توجه بفرمایند که از ابهام خارج به شود.
رئیس - آقای وزیر بهداری بفرمایید.
وزیر بهداری - اعتبارتی که از سازمان برنامه گرفته می‌شود احتیاج به طرح دارد و در آن طرح تمام جزئیاتش در نظر گرفته می‌شود که حقوق چقدر است تجهیزات چقدر است تمام اینها معلوم می‌شود پس بنابراین تصور نفرمایید که ی قسمتش در نظر گرفته می‌شود و یک قسمت دیگر فکر نشود این تصور نفرمایید در طرح باید تمام جزئیات برنامه معلوم باشد و تمام مخارج هم باید روشن باشد چون به شکل طرح انجام خواهد گرفت و از بودجه دولت هم نیست و از بودجه عمرانی است از این لحاظ نگرانی نداشته باشید.
رئیس - آقای دکتر معتمد وزیری.
دکتر معتمد وزیری - بنده قانع شدم.
رئیس - آقای دکتر رهنوردی مخالفید؟
دکتر رهنوردی - تذکری داشتم بنده با عرض معذرت از حضور آقایان نمایندگان محترم می‌خواهم یک موضوعی را روشن کنم، همکار محترم جناب آقای دکتر مصطفوی اینجا فرمودند که بنده در این مورد بیشتر مخالفت کردم، بنده می‌خواهم عرض کنم که هیچ نظری نداشتم جز این که توضیحی در اطراف مطالبی که ممکن است مفید واقع به شود و یک قدم‌های مثبت و مفیدی به حال ملت برداشته به شود بدهم باز هم عقیده دارم که در این مملکت ما باید بیشتر به بهداشت بپردازیم و کاری کنیم که اصولاً مردم مریض نشوند که احتیاج داشته باشیم که برای آنها بیمارستان و یا درمانگاه بسازیم و یا این که دکتر برایشان تهیه کنیم از موقع استفاده کرده خواستم از جناب آقای وزیر بهداری تقاضا کنم که در تهیه آئین‌نامه این لایحه که بنده اطمینان دارم حتماً این کار را خواهند کرد خواستم خواهش کنم از افرادی که وارد هستند در این رشته از ادارات و وزارتخانه‌ها از خارج حتی اگر لازم باشد دعوت بکنند و از نظریات آنها استفاده بکنند. (احسنت) خیلی متشکرم.
رئیس - آقای فولادوند.
فولادوند- عرض کنم حضور مبارکتان خواستم از حضور نمایندگان محترم تقاضا کنم که کلیات آخر تبدیل به جزئیات آخر نشود اینهایی که فرمودند تقریباً بحث مکرر بود در مواردی که تصویب شده بود و قاعده فعلاً موقع تبریکی است که برای تصویب قانون و مخصوصاً چنین قانون مفید و اساسی برای مملکت بایستی به دولت گفت که بنده از طرف خودم و همکاران محترم مراتب سپاس خودمان را به رأی رزین اعلیحضرت همایونی که مبتکر این طرح‌ها هستند که مملکت ما را قرن‌ها به جلو پرتاب می‌کنند از این راه دور تقدیم حضور مبارک‌شان می‌کنیم، بنده دیدم که در کلیات صحبتی نمی‌ماند وقتی قانون اصولاً هشت ماده‌اش تصویب شده فقط می‌شود خواهش کرد از جناب آقای وزیر بهداری- از جناب آقای وزیر فرهنگ و جناب آقای وزیر جنگ و نماینده‌شان که در اجرای این قانون مسئول هستند آئین‌نامه را همان‌طور که خودشان هم فرمودند کامل تدوین بفرمایند و اگر هم میل داشته باشند با کمیسیون بهداری مجلس شورای ملی هم مشورتی بکنند که آقایان هم از این نقطه‌نظر (یک نفر از نمایندگان - همه کمیسیون‌ها) همه کمیسیون‌ها خود آقایان متخصص هستند در این کار بنده فقط چیزی که می‌خواهم عرض کنم این است که در تکمیل لوایح ۶ گانه اعلیحضرتر همایونی که حالا لوایح هفت گانه است و ستون اساسی زندگی مردم ایران است و بنده تبریک عرض می‌کنم به دولت که مأمور اجرای قانون به این اساسی و به این خوبی شده است (احسنت).
رئیس - در صورتی که نظر دیگری در کلیات نیست یه لایحه سپاه بهداشت رأی می‌گیریم. خانم‌ها و آقایانی که موافقند با این لایحه خواهش می‌کنم قیام بفرمایند (عموم نمایندگان قیام نمودند) تصویب شد برای تصویب مجلس سنا فرستاده می‌شود. آقای وزیر بهداری فرمایشی دارید بفرمایید.
وزیر بهداری - واقعاً نمی‌دانم به چه زبان از آقایان نمایندگان محترم تشکر کنم که تقریباً نیم ساعت یا سه ربع ساعت قبل عرض کردم شاید حالا جاش بود که عرض می‌کردم (فولادوند - شاید به این دلیل بود که داوطلب برای نمایندگان نبودید) در هر صورت خیلی متشکرم از کلیه آقایان نمایندگان محترم چه در کمیسیون‌ها چه در مجلس که منتهای حسن‌نیت را نشان دادند واقعاً کمک فرمودند و از راهنمایی‌های‌شان استفاده کردیم و این وظیفه بنده است که چون فرمودند از دولت تشکر می‌کنم این تشکر را باید از اعلیحضرت همایونی بکنیم (صحیح است) که مبتکر این فکر بودند و دولت مجری اوامر نیات ایشان بود (یغمائی کیهان - جنابعالی هم مردم شریفی هستید).
- تقدیم یک فقره لایحه به وسیله آقای معاون وزارت فرهنگ
۴- تقدیم یک فقره لایحه به وسیله آقای معاون وزارت فرهنگ
رئیس - آقای زمانی بفرمایید (یغمائی کیهان- آقای زمانی جنابعالی هم مرد شریفی هستید).
زمانی (معاون وزارت فرهنگ)- بنده ضمن این که از صبح تا حالا از محضر شریف آقایان استفاده کردم خواستم از موقعیت استفاده کنم و ماندم که لایحه‌ای است تقدیم کنم توجه به آثار تاریخی از وظایف مهم وزارت فرهنگ است که متأسفانه بعد از فتن آقای گدار برای وزارت فرهنگ امکان این نشد یک نفر کارشناس عالی‌قدری را در اختیار داشته باشد بخصوص که در حفریات علمی نظارت دقیق داشته باشد و آنچه که از زیر خاک در این حفاری‌ها پیدا شده بتواند با یک اصول صحیح علمی نگهداری کند این است که وزارت فرهنگ استفاده کرده از فرصت و از آقای گوریر تبعه دولت فرانسه خواهش کرده است که این خدمت را قبول کند لایحه استخدامش هم تقدیم مجلس شورای ملی می‌شود تا در صورتی که موافقت بفرمایند تصویب به شود. (مصطفوی نائینی - چرا از آقای مصطفوی کاشانی استفاده نمی‌کنند؟) البته موقعی که بحث شد حضور آقایان عرض می‌کنم آقای مصطفوی مورد مشورت ما هستند که غالباً در کارها از ایشان استفاده می‌کنیم کما این که چندی قبل برای درک یک واقعیتی در کربلا و یک آثار تاریخی در نزدیکی یکی از مرزهای ما بود عراقی‌ها می‌گفتند مال ما است ما فکر کردیم که مال دوره قبل از اسلام است بهترین کسی را مثل آقای مصطفوی داشتیم در حالی که ایشان بازنشسته هم بود ایشان را فرستادیم برای تحقیق به آنجا برای بررسی ولی اصول علمی جدید را که بیش از همه در رم و پاریس نسبت به تاریخ مطالعه کرده‌اند البته این محتاج به تحصیل بسیار عمیق و طولانی است، عرض کردم یک وقتی چیزی زیر خاک بود مهم نبود حالا آمده است از زیر خاک بیرون و نگهداری آن برای ما مشکل‌تر است مطلب دیگر که می‌خواستم عرض کنم در جواب جناب آقای حکیم شوشتری که چرا در تقسیم سپاه دانش توجه دقیق نشده است البته شاید به شوشتر نفرستاده‌اند ولی توجه بفرمایید که اولین سپاهی دانش ۱۵ اردیبهشت مأمور خدمت شد تصدیق می‌فرمایید نقاط گرمسیر و آغاز یک کاری که انسان می‌خواهد یک برنامه‌ای را انجام بدهد در نقاطی که انجام کار دشوار بوده ممکن است در روحیه دیگران هم تأثیر بکند اما در دوره‌های دیگر فرستاده خواهد شد. (دکتر الموتی- دهاتی که راه نداشته‌اند نرفته‌اند) حالا امیدوارم بعد بتوانیم منویات آقایان را انجام بدهیم فعلاً ۳۵۰ نفر مشغول تعلیمات هستند البته برای دهاتی که لازم است با نظر آقایان خواهیم فرستاد فرمایشی که آقای دکتر فرمودند که حقوق پزشکان دانشگاه تبریز داده نشده است باید عرض کنم که با وجود مضیقه شدید وزارت فرهنگ ترمیم حقوق پزشکان را از اول فروردین منظور کردیم اصلاح بودجه هم قریباً تقدیم می‌شود.
- تقدیم لایحه تفریغ بودجه ۱۳۴۱ مجلس شورای ملی به وسیله آقای دکتر شادمان کارپرداز
۵- تقدیم لایحه تفریغ بودجه ۱۳۴۱ مجلس شورای ملی به وسیله آقای دکتر شادمان کارپرداز
رئیس - آقای دکتر شادمان بفرمایید.
دکتر شادمان - آقایان اطلاع دارند که طبق آئین‌نامه مجلس شورای ملی باید کارپردازی مجلس تفریغ بودجه را تهیه کند و تقدیم مجلس کند که به کمیسیون محاسبات فرستاده شود لایحه تفریغ بودجه تا سال ۱۳۴۰ تهیه شد و به کمیسیون محاسبات ارجاع شده است امروز لایحه تفریغ بودجه سال ۱۳۴۱ مجلس شورای ملی را تقدیم می‌کنم که به کمیسیون محاسبات فرستاده شود.
رئیس - به کمیسیون محاسبات ارجاع می‌شود.
- تعیین موقع و دستور جلسه بعد - ختم جلسه
۶- تعیین موقع و دستور جلسه بعد - ختم جلسه
رئیس - جلسه را ختم می‌کنیم جلسه آینده ساعت ۱۰ صبح روز سه‌شنبه خواهد بود دستور هم دنبال دستور همین جلسه.
رئیس مجلس شورای ملی - مهندس عبدالله ریاضی.