مذاکرات مجلس شورای ملی ۲۰ آذر ۱۳۳۷ نشست ۲۴۶
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری نوزدهم | تصمیم‌های مجلس | قوانین برنامه‌های عمرانی کشور مصوب مجلس شورای ملی |
| نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری نوزدهم |
روزنامه رسمی کشور شاهنشاهی ایران
شامل: کلیه قوانین مصوبه و مقررات - گزارش کمیسیون‌ها - صورت مشروح مذاکرات مجلس - اخبار مجلس - انتصابات - آگهی‌های رسمی و قانونی
شماره
شنبه ماه ۱۳۳۷
سال چهاردهم
شماره مسلسل
دوره نوزدهم مجلس شورای ملی
مذاکرات مجلس شورای ملی
مشروح مذاکرات مجلس شورای ملی، دوره ۱۹
جلسه: ۲۴۶
صورت مشروح مذاکرات مجلس روز پنجشنبه بیستم آذر ماه ۱۳۳۷
فهرست مطالب:
۱- قرائت اسامی غائبین جلسه قبل
۲- بیانات قبل از دستور آقایان: نورالدین امامی- دیهیم- صارمی- دکتر بینا
۳- بیانات آقای نائب رئیس به مناسبت روز تاریخی ۲۱ آذر
۴- اعلام تصویب صورت‌مجلس
۵- تقدیم یک فقره لایحه به وسیله آقای مهندس هدایت
۶- تقدیم یک فقره لایحه به وسیله آقای وزیر کشاورزی به قید یک فوریت
۷- طرح و تصویب یک فوریت لایحه مربوط به اصلاح قانون افزایش اعتبارات نوروزی
۸- طرح و تصویب یک فوریت لایحه راجع به پاشیدن اسید
۹- طرح و تصویب فوریت و اصل گزارش کمیسیون امور خارجه راجع به قرارداد بازرگانی اقامت و بحرپیمایی بین ایران و ایتالیا
۱۰- طرح و تصویب یک فوریت و اصل قانون تسریع محاکمات
۱۱- طرح و خاتمه شور اول گزارش کمیسیون دادگستری راجع به دعاوی اشخاص نسبت به املاک واگذاری
۱۲- شور اول گزارش کمیسیون نظام راجع به تأخیر اجرای روش جدید سربازگیری
۱۳- تعیین موقع و دستور جلسه بعد- ختم جلسه
مجلس دو ساعت پیش از ظهر به ریاست آقای عماد تربتی (نائب رئیس) تشکیل گردید.
۱- قرائت اسامی غائبین جلسه قبل
نائب رئیس- صورت اسامی غایبین جلسه قبل قرائت می‌شود.
(به شرح زیر قرائت شد)
غایبین بااجازه- آقایان:
کورس، دکتر فریدون افشار، پروفسور اعلم، افخمی، فرود، عبدالحمید بختیار، صادق بوشهری، ذوالفقاری، دادگر، محمودی، صراف‌زاده، مهران، دکتر حسن افشار، مهندس فروغی، فولادوند، شادمان، پردلی، دولتشاهی، دکتر وکیل، امامی خوئی.
غایبین بی‌اجازه- آقایان:
دکتر طاهری، عامری، دکتر اصلان افشار، مسعودی، اریه، مجید ابراهیمی، قرشی، دکتر عمید، مشار، تیمورتاش، اورنگ، سنندجی، اخوان، قراگزلو، رامبد.
دیرآمدگان و زودرفتگان بااجازه- آقایان:
صارمی، مهندس سلطانی.
نائب رئیس- صورت‌مجلس جلسه قبل به واسطه علل فنی چاپخانه طبع و توزیع نشده است تصویب آن به بعد یا جلسه آینده موکول خواهد شد.
۲- بیانات قبل از دستور آقایان: نورالدین امامی- دیهیم- صارمی- دکتر بینا
نائب رئیس- نطق‌های قبل ازدستور آغاز می‌شود. آقای دکتر شاهکار بیانی دارید؟
دکتر شاهکار- سه شکایت است از کارمندان رسیده که تقدیم مقام ریاست می‌کنم امر بفرمایید به موقع اجرا بگذارند.
نائب رئیس- به کمیسیون‌های مربوطه ارجاع می‌شود. آقای نورالدین امامی.
نورالدین امامی- من همان دم که وضو ساختم از چشمه عشق چار تکبیر زدم یکسره بر هر چه که هست.
سروران معظم همکاران گرامی:
این عید بزرگ ملی را به حضور برگزیدگان ملت تبریک عرض می‌کنم و با کسب اجازه از پیشگاه محترم‌شان به پیشگاه ملت کهنسال و پرافتخار ایران شادباش می‌گویم. این عید و جشن ملی تا دنیا دنیا است باقی خواهد بود چون نقاشی و تزیینات آن با رنگ‌های معمولی و قابل زوال رنگ‌ریزی نشده است تا ابد این جشن وسرور باقی خواهد بود برای این که با خون پیرمردان نود ساله و جوانان حتی بچه‌های شش ماهه توالت شده و بزک شده. این است که برای همیشه شفاف و درخشنده باقی خواهد ماند.
شستم از اشک و به خون رنگ و جلایش دادم صورت عشق نبد ورنه بدین زیبایی
در موقع سختی و بیچارگی و درماندگی و بی‌پناهی اتحاد و اتفاق و برادری را امتحان بایستی کرد. سروران من از سوم شهریور تا ۲۱ آذر ۲۵ ملت کهنسال ایران ۵ سال وچند ماه تحت آزمایش بود تحت شکنجه و ناراحتی بود ولی الحمدالله با سینه فراخ و پیشانی باز با معدل بسیار اعلی بیرون آمد.
سر جانان ندارد هر که او را خوف جان باشد بجان گر صحبت جانان بیابی رایگان باشد
مغیلان چیست تا حاجی عنان از کعبه بر پیچد خسک در راه مشتاقان بساط پرنیان باشد
(احسنت) ممکن است چند روزی گمان و دروغ را با لباس بسیار زیبا عوض حقیقت جا زد اما آفتاب را چند ساعت بیشتر نمی‌توان در زیر ابر پنهان نگاه داشت در روز ۲۱ آذر ۲۵ آسمان هم گریه کرد و گریه آن از شادی بود و دلیلش هم این بود که رخشنده و زیبا بود تصور می‌کنم که سال گذشته به عرض رسانده باشم که یکی از افتخارات بزرگ هم‌شهری‌های من این است که مرزداری کشور کهنسال ایران از طرف هم‌میهنان گرامی به عهده آنها واگذار شده است (صحیح است) دروازه‌بان باید همیشه سلحشور، پهلون و جانباز باشد انجام وظیفه هم که خدمت نیست و منتی ندارد. عاشقان را بر سر خود حکم نیست هر چه فرمان تو باشد آن کنند. در راه میهن از پیر مرد ۹۰ ساله تا طفل ۶ ماهه قربانی داده شد افسران جوان رشید را که با اره بدنشان را قطعه قطعه کردند
page ۲-۳ missing
اراده قدرت چند نفری می‌شود اگر در ممالکی به وجود آمد ارزشی نداشته باشد و قابل ترتیب اثر نباشد با این ترتیب من نمی‌دانم این اعلامیه‌ای که اصل اساسی اجرای نظیریات سازمان ملل است به چه مناسبت نماینده یک حکومتی که به عنوان کودتا در مجاورات ایران ما آمده است و مملکتی را قبضه کرده است نمایندگان او در جامعه ملل در سازمان ملل متحد پذیرفته می‌شوند که امروز در سایه مسامحه و غفلت ما مواجه با این همه رجزخوانی‌های غیرمتناسب از طرف یک نفر قلدری که مملکتی را به خون کشیده است و در آنجا حکومت می‌کند مواجه هستیم (مهندس سلطانی- چرا آن حکومت را شناختید) بنده راجع به اعلامیه حقوق بشر آقای سلطانی صحبت می‌کنم و راجع به یک موضوع مهمی، که یک سازمانی که می‌خواهد صلح دنیا را تأمین کند صحبت می‌کنم و می‌گویم آن سازمانی که بر خلاف آن چیزی که خودش را موظف به اجرای آن می‌داند چرا نمایندگان چنین کشور یا چنین دولتی را می‌پذیرد، مضحک این است که این اشخاص که تشکیل دولت یا حکومتشان به هیچ‌یک از اصول دنیاپسند امروزی تطبیق نمی‌کند و آنهایی که در ظرف یک مدت بسیار کوتاهی عنوان استقلال یا عنوان کشور مستقل به خود گرفته‌اند نسبت مملکتی که چندین هزار سال سابقه تاریخی دارد وحوادث بسیار را پشت سر گذاشته و توانسته است عظمت و استقلال خودش را محفوظ بدارد رجزخوانی می‌کنند آنها مداخله در امری می‌کنند و اظهار نظر نسبت به وضعی می‌کنند که مملکت عزیز ایران چرا در مقام دفاع از حقوق خودش برمی‌آید و قوه دفاعی خودش را می‌خواهد تقویت کند، مداخله در چنین موضوعاتی می‌کنند، من نمی‌دانم آن روزی که اتحادیه وکلای دادگستری در بغداد تشکیل یافته بود و در اثرخامی و بی‌اطلاعی در مرحله اول با یکدیگر گلاویز شدند و بدگویی و دشنام به یکدیگر می‌دادند به جای این که وظیفه خودشان را انجام بدهند و موضوعات حقوقی با مورد بحث قرار بدهند اعلامیه صادر می‌کنند که یک قسمت از خاک ایران را که سال‌های متمادی جزو کشور (دکتر بینا- بی‌سوادند) (دکتر شفیع امین- اشتباه می‌کنند) چقدر خوب بود این اتحادیه به جای صدور چنین اعلامیه‌ای که ارتباط به وظایف آنها نداشت و مرتبط با مقصد اصلی تشکیل این سو سینه نبود توجه می‌کردند که محاکمات ضد انسانی و اقدامات خلاف اصول بشریت که در بغداد و در خود عراق انجام می‌گیرد انجام نیابد خوب بود آنها مطالعه می‌کردند و شق دوم از ماده ۱۱ اعلامیه حقوق بشر را مورد توجه قرار می‌دادند که می‌گوید «هیچ کس برای انجام عملی که در موقع ارتکاب آن عمل به موجب حقوق ملی یا بین‌المللی جرم شناخته نشده است محکوم نخواهد شد و به همین طریق هیچ مجازاتی شدیدتر آنچه که در موقع ارتکاب جرم بدان تعلق می‌گرفت درباره احدی اعمال نخواهد شد» چقدر مناسب بود این اتحادیه وکلای دادگستری این موضوع را مورد توجه قرار می‌دادند و افرادی را که به موجب احکام فرمایشی به اعدام در بغداد و عراق محکوم می‌کنند و می‌گویند به این که شما محکوم هستید و به علت این که یک روز خواستید با سوریه اتحادیه تشکیل بدهید که در آن روز جرمی نبوده است و شاید توأم با مقاصد میهن‌پرستی بوده است محکوم به اعدام نمی‌کردند خوب بود آنها برای جلوگیری از این‌گونه اعمال مذاکره می‌کردند و این اعلامیه حقوق بشر را در آنجا مورد نظر قرار می‌دادند نه این که از وظیفه اصلی خود انصراف حاصل کنند و به موضوعاتی بپردازند که ارتباط با وظایف آنها در تشکیل آن مؤسسه وجمعیت نداشته است (دکتر بینا- عرض کردم بی‌سواد بودند) به هر حال امیدوارم به این که کلیه مراجع بین‌المللی و کلیه مقامات در نظر بگیرند که اعلامیه حقوق بشر را طابق‌النعل بالفعل اجرا بکنند ملاحظات سیاسی را در این کار راه ندهند و دول بزرگ بدانند که اجرای اعلامیه جهانی حقوق بشر مطابق منافع واقعی و حقیقی آنها خواهند بود و چون مقرر شده است که وقت بنده تمام شده است از بقیه عرایضم صرف‌نظر می‌کنم و از تصدیعی که دارم معذرت می‌خواهم و بیش از این عرایضی عرض نمی‌کنم (احسنت- احسنت).
نائب رئیس- آقای دکتر بینا.
دکتر بینا- ببخشید امروز روز آذربایجان است و تمام ملت ایران و مردم ایران این روز را جشن می‌گیرند من اگر چند کلمه خارج از موضوع آذربایجان می‌خواهم اینجا صحبت کنم معذرت می‌خواهم چون نسبت به بیانات جناب آقای دکتر شاهکار در اینجا صحبتی شده و توزیع گردیده است به سمع آقایان برسانم و بگویم ناطقینی مثل ایشان که قضایای مهم مملکتی را تجزیه و تحلیل می‌کنند و در بحث قضایا مردم را روشنی می‌نمایند خوب است این قسمت‌ها از پشت تریبون گفته شود تا سوء تفاهمی ایجاد نگردد ایشان گفته‌اند «اگر کسی اوضاع ایران را باید انتقاد کند نمایندگان مجلس هستند که از حیث قانون اساسی حق دارند و به هیچ خارجی هم حق نمی‌دهند فضولی کند بنابراین ما و دولت و مردم، مطبوعات و دولت با هم اختلافی نداریم متفق‌القول و متفق‌الکلام هستیم و چشم‌هایمان هم به سوی آسمان است که ببینیم هواپیمای شاهنشاه ما کی برمی‌گردد و در این مطلب هم‌زمان یکنواخت و یکسان هستیم (یک نفر از نمایندگان- جان کلام را گفته‌اند).
چه آذرها به جان از عشق آذربایجان دارم من این آتش خریدارش به جانم تا که جان دارم
آقایان خریداران این آتش تمام مردم ایران هستند آذربایجان و آذربایجانی به عشق ایران زنده است و ایران و ایرانی عشق آذربایجان را به جان خریدار است آن شاعر توانای ایران وقتی این قطعه را سرود نمی‌دانست که ممکن است روزی آذربایجان عزیز با نقشه‌های شوم مشتی بیگانه‌پرست برای مدت کمی از پیکر ایران جدا گردد متأسفانه نقشه شوم بیگانگان به دست عده‌ای ماجراجو که ظاهراً خود را ایرانی می‌نامیدند به مرحله اجرا درآید و برای مدت کوتاهی آذربایجان به ظاهر از ایران جدا شد و روس‌ها که در تمام دوران اشغال تخم نفاق و دوئیت در میان مردم ایران کاشته بودند با تشکیل دسته‌جات و احزاب مشکوک و تشویق خائنین و وطن‌فروشان به دست حزب توده و یاران آن حزب آسایش و امنیت داخلی را مختل کردند و وحدت ملت ایران را به خطر انداختند روس‌ها به بهانه‌های پوچ ولی در واقع برای نگهداری پایگاهی که به خیال خود در ایران ایجاد کرده بودند از تخلیه آذربایجان امتناع ورزیدند، همسایه شمالی خوب می‌دانست که بدون اشغال آذربایجان عمال آنان یعنی گردانندگان حزب توده و دمکرات نمی‌توانند در ایران نضج گرفته و نقشه‌های خطرناک ایران بر باد ده را عملی سازند.
برای اجرای چنین سیاست وقتی شمال ایران در اشغال سربازان شوروی بود عده‌ای افراد ماجراجو تحت حمایت قشون بیگانه به عنوان حمایت از طبقه زحمت‌کش با ظاهر فریبنده به اسم آزادی فرقه دمکرات را تشکیل دادند و شهرهای تبریز و رضاییه و قسمتی دیگر از آذربایجان تحت سلطه خود درآوردند و در بسط نفوذ و تشکیلات قلابی و رواج مسلک اشتراکی در دیگر نقاط به غارت و چپاول و تجاوز به جان و مال و ناموس مردم و تزلزل اساس مالکیت و انهدام کسب و تجارت پرداختند. وقتی برای تکمیل نقشه‌های شوم خود در کردستان نیز تشکیلات دیگری به نام کومله به وجود آوردند.
آقایان یکسال تمام این قطعه از خاک ایران زیر سلطه و نفوذ عمال بیگانه به سر برد و در تمام این مدت مسئولین بی‌رحم و فرومایه فرقه دمکرات چنان رفتار غیرانسانی با مردم شریف آذربایجان کردند که با جملات و کلمات عادی نمی‌توان صد یک آن را در ذهن شنونده مجسم نمود.
آقایان دژخیمان فرقه دمکرات در دوره تسلط خود حتی به پیر و بیمار و زن حامله نیز رحم نکردند اشغالگران برای ارعاب و درهم شکستن روح مقاومت بین دوستان ما در سیاه‌چال‌های زندان‌های فرقه متجاسر زجر و شکنجه دادند ولی مردم غیور و شرافتمند آذربایجان که اسیر چنگال مزدوران اجنبی بودند تمام آلام و معایب و مشقات را تحمل نمودند زجر و شکنجه دیدند ولی یأس و ناامیدی به خود راه ندادند زیرا می‌دانستند تمام مردم ایران به فکر برادران آذربایجانی خود هستند و یقین داشتند که اراده خلل‌ناپذیر مردم ایران و تدبیر و احساسات شاهنشاه جوان‌بخت بالاخره بر تمام مشکلات فایق خواهد آمد و آذربایجان را از چنگال ستمگران نجات خواهد داد.
امید مردم آذربایجان بی‌اساس نبود وقتی زمام‌داران ایران تشخیص دادند که موقع نجات آذربایجان فرا رسیده و بار دیگر ملت و دولت ایران کفایت خود را در معرض آزمایش دید اعلیحضرت محمدرضا شاه پهلوی در ۲۱ آذر ۱۳۳۵ آن لحظه باریک و حساس به ارتش نیرومند و محافظ استقلال ایران فرمان داد به آذربایجان حرکت کند و این خطه از دست رفته را از چنگ متجاسرین که خود را به دروغ دمکرات می‌نامیدند و در حقیقت عامل سیاست بیگانه بودند پاک کند.
مردم آذربایجان که مدتی طعم شکنجه و ظلم و تعدی وطن‌فروشان چشیده بودند و حکومت قلابی پیشه‌وری را که ادعای تسخیر تهران را داشت طی سه روز مانند کاخی پوشالی درهم فرو ریختند سران متجاسرین پیشه‌وری گریختند و بساط یک سال هرج ومرج برچیده شد بنده به نام مردم آذربایجان این روز فرخنده را به عموم ملت ایران بخصوص به شاهنشاه جوان‌بخت تبریک عرض کرده از پشت همین تریبون یادآور می‌شوم که شرکت در این جشن بزرگ اختصاص به دسته یا عده معینی ندارد خاطرات این روزهای بزرگ تاریخی ایران را دستاویز پیشرفت مقاصد و مطامع شخصی قرار دهد (احسنت- احسنت).
۳- بیانات آقای نائب رئیس به مناسبت روز تاریخی ۲۱ آذر
نائب رئیس- عرض کنم برای امروز عده زیادی از آقایان اجازه خواسته‌اند که سخنرانی بکنند ولی یک ساعت مخصوص نطق قبل از دستور است و چهار نفر از آقایان می‌توانند سخنرانی بفرمایند. امروز روزی بود که حقاً تمام نمایندگان که مظهر احساسات وطن‌پرستانه ملت ایران هستند احساسات وطن‌پرستانه خود را به عرض ملت ایران و پیشگاه شاهنشاه برسانند زیرا امروز مقارن با ۲۱ آذر است که یکی از بزرگ‌ترین
افتخارات ملت ایران است (صحیح است) امروز بر جهانیان ثابت شد که ملتی که چندین هزار سال تاریخ زنده و گویا دارد هرگز نمی‌میرد (احسنت) دشمنان وطن هرگز نخواهند توانست حتی یک وجب از خاک ایران را تجزیه کنند (صحیح است- احسنت) امروز روزی است که شهدای ملت ایران اعم از آذربایجانی و افراد ارتش ثابت کردند که همیشه عموم ملت ایران در تمام حوادث با کمال جانفشانی حاضر است که برای جان خود ارزشی قائل نباشد و از شرف و استقلال و ایمان خود همیشه دفاع بکند (صحیح است) امروز یکی از پرارزش‌ترین روزهایی است که ملت ایران هرگز این روز را فراموش نخواهد کرد و این روز شهدا مطابق نص صریح آیه قران برای همیشه زنده و جاوید خواهد ماند (احسنت) بنده از طرف آقایان وظیفه خود می‌دانستم که درود بی‌منتها به روح شهدای آذربایجان بفرستم و این روز تاریخی را به حضور شاهنشاه محبوب که رهبر خردمندی برای ملت ایران هستند و عموم ملت ایران، وخصوصاً مردم غیورآذربایجان تهنیت و تبریک عرض کنم (صحیح است) و با این شرح از آقایانی که درخواست سخنرانی فرموده‌اند استدعا کنم اجازه بفرمایند وارد دستور شویم.
۴- اعلام تصویب صورت‌مجلس
نائب رئیس- چون اول جلسه صورت‌مجلس طبع و توزیع نشده بود و بلا فاصله طبع و توزیع شد از این جهت اگر آقایان اعتراضی نسبت به صورت‌جلسه دارند بفرمایند (اظهاری نشد) لذا صورت‌مجلس تصویب می‌شود. آقای مهندس هدایت.
۵- تقدیم یک فقره سؤال به وسیله آقای مهندس هدایت
مهندس هدایت- سؤالی است از وزارت دارایی تقدیم می‌کنم.
نائب رئیس- برای دولت فرستاده می‌شود.
۶- تقدیم یک فقره لایحه به وسیله آقای وزیر کشاورزی به قید یک فوریت
نائب رئیس- آقای وزیر کشاورزی.
وزیر کشاورزی (سر لشگر اخوی)- چون تسریع در افزایش تولیدات کشاورزی و کمک به کشاورزان ضروری تشخیص داده شد، لایحه‌ای با قید یک فوریت تقدیم می‌شود و تقاضای طرح و تصویب آن را به قید یک فوریت دارم.
۷- طرح و تصویب یک فوریت لایحه مربوط به اصلاح قانون افزایش اعتبارکشاورزی
نائب رئیس- چون تقاضای فوریت در لایحه تقدیمی آقای وزیر کشاورزی شده فوریت آن مطرح است و قرائت می‌شود.
(به شرح زیر قرائت شد)
لایحه اصلاح قانون افزایش اعتبارات کشاورزی
ماده واحده- مواد ۱ و ۴ قانون افزایش اعتبارات کشاورزی مصوبه ۲۹/۱۲/۱۳۳۶ به شرح زیر اصلاح می‌گردد:
ماده ۱- بانک ملی ایران مکلف است از محل وجوه حاصله از ارزیابی پشتوانه اسکناس موضوع قانون مصوب تیرماه ۱۳۳۳ و قانون راجع به اصلاح قانون ثبت پشتوانه اسکناس مصوب اردیبهشت ۱۳۳۶ مبلغ سه هزار و پانصد میلیون ریال به تدریج که مورد احتیاج بانک کشاورزی می‌گردد در اختیار بانک مزبور بگذارد که به مصرف وام در امور کشاورزی برسد.
تبصره ۲- بهره وام‌های کشاورزی از ۵ تا ۷ درصد خواهد بود ولی بهره وام در صندوق‌های روستایی و شرکت‌های تعاونی کشاورزی به میزانی است که مخارج صندوق‌های شرکت مزبور را تأمین کند.
ماده ۴- وزارتخانه‌های دارایی، کشاورزی مسئول اجرای این قانون می‌باشند و آیین‌نامه‌های اجرایی قانون مصوبه ۲۹/۱/۳۶ مجلسین ملغی و آیین‌نامه‌های اجرایی این قانون توسط وزارت کشاورزی و بانک کشاورزی ایران تهیه و پس از تصویب هیئت وزیران به مرحله اجرا گذارده می‌شود
نخست وزیر، وزیر دارایی، وزیر کشاورزی
نائب رئیس- فوریت این لایحه مطرح است آقای صدرزاده.
صدرزاده- موافقم.
نائب رئیس- آقای مهران.
احمد مهران- موافقم.
نائب رئیس- آقای عمید نوری.
عمید نوری- موافقم.
نائب رئیس- چون مخالفی با فوریت نیست رأی می‌گیریم به فوریت آقایان موافقین قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد طبع وتوزیع خواهد شد و به کمیسیون فرستاده می‌شود.
۸- طرح و تصویب فوریت لایحه مربوط به مجازات کسانی که به اشخاص اسید می‌پاشند
نائب رئیس- لایحه‌ای از مجلس سنا رسیده است در مورد مجازات کسانی که به اشخاص اسید می‌پاشند. چون در مجلس سنا یک فوریت آن تصویب شده، فعلاً فوریت آن مطرح است قرائت می‌شود.
(به شرح زیر خوانده شد)
لایحه مربوط به مجازات پاشیدن اسید
ماده واحده- هر کس از طریق پاشیدن اسید با هر نوع ترکیبات شیمیایی دیگر سبب قتل یا نقصان یا شکستن یا از کار افتادن عضوی از اعضا و یا موجب مرض دایمی یا فقدان یکی از حواس مجنی‌علیه گردد به حبس ابد با اعمال شاقه و اگر موجب صدمه دیگری بشود به حبس مجرد از پنج تا ده سال محکوم خواهد گردید مجازات شروع به پاشیدن اسید پنج سال حبس مجرد است در کلیه موارد مذکور در این ماده مجازات شرکا و معاونین جرم همان مجازات مرتکب اصلی است و در صورت اجرا ماده ۴۴ قانون کیفر عمومی بیش از یک درجه تخفیف جایز نیست لایحه فوق مشتمل بر ماده واحده در جلسه روز دوشنبه هفدهم آذرماه ۱۳۳۷ شمسی به تصویب مجلس سنا رسیده است.
رئیس مجلس سنا- محسن صدر
نائب رئیس- اصل لایحه فعلاً مطرح نیست فوریت مطرح است که در صورت تصویب آقایان به کمیسیون خواهد رفت و یک شوری تلقی خواهد شد و دو مرتبه به مجلس برخواهد گشت جناب آقای خلعتبری جنابعالی با فوریت مخالفید (خلعتبری- خیر موافقم) چون مخالفی نیست نسبت به فوریت این لایحه رأی می‌گیریم آقایانی که موافقند قیام کنند (اکثر برخاستند) تصویب شد به کمیسیون فرستاده می‌شود.
۹- طرح و تصویب فوریت و اصل گزارش کمیسیون امور خارجه راجع به قرارداد بازرگانی و اقامت و بحرپیمایی بین ایران و ایتالیا
نائب رئیس- لایحه قرارداد بازرگانی و اقامت و دریانوردی دولت ایران و ایتالیا مطرح است قرائت می‌شود.
(به شرح زیر قرائت شد)
گزارش از کمیسیون امور خارجه به مجلس شورای ملی
کمیسیون امور خارجه لایحه ارسالی از مجلس سنا راجع به قرارداد بازرگانی و اقامت و دریانوردی بین دولت ایران و ایتالیا و نیز نامه‌های متبادله بین وزارت امور خارجه و سفارت کبرای ایتالیا در تهران که به عنوان متمم این لایحه از مجلس سنا ارسال شده بود در جلسه چهارم آذر ماه ۱۳۳۷ با حضورآقای وزیر امور خارجه مطرح و با توضیحات مفصلی که آقای وزیر بیان نمودند قرارداد پیشنهادی و ضمایم آن به تصویب رسید و اینک گزارش آن را تقدیم می‌دارد.
ماده واحده- قرارداد بازرگانی و اقامت دریانوردی بین دولت شاهنشاهی ایران و دولت ایتالیا که مشتمل بر یک مقدمه و سی ماده و یک نامه ضمیمه می‌باشد به انضمام متن نامه‌های متبادله بین وزارت امور خارجه شاهنشاهی و سفارت کبرای ایتالیا در تهران راجع به قرارداد بازرگانی اقامت و دریانوردی بین دو کشور در مورخ ششم بهمن ماه ۱۳۳۳ تصویب و دولت مجاز است اسناد آن را مبادله نماید.
مخبر کمیسیون امور خارجه- مرآت اسفندیاری
گزارش از کمیسیون بازرگانی به مجلس شورای ملی
کمیسیون بازرگانی در جلسه نهم آذر ماه ۱۳۳۷ با حضور آقای معاون وزارت بازرگانی لایحه ارسالی از مجلس مربوط به قرارداد بازرگانی و دریانوردی بین دولت ایران و ایتالیا و همچنین نامه‌های متبادله بین وزارت امور خارجه و سفارت کبرای ایتالیا در تهران را که به عنوان متمم لایحه مذکور از مجلس سنا فرستاده شده مطرح خبر کمیسیون امور خارجه را تأیید و اینک گزارش آن را برای تصویب تقدیم می‌دارد.
مخبر کمیسیون بازرگانی- عمیدی نوری
گزارش از کمیسیون راه به مجلس شورای ملی
کمیسیون راه در جلسه نهم آذر ماه ۱۳۳۷ با حضور آقای وزیر راه و آقای معاون وزارت امور خارجه لایحه ارسالی از مجلس سنا مربوط به قرارداد بازرگانی و دریانوردی بین دولت ایران و ایتالیا و نامه‌های متبادله بین وزارت امور خارجه و سفارت کبرای ایتالیا در تهران را که به عنوان متمم لایحه مذکور از مجلس سنا ارسال گردیده مطرح و خبر کمیسیون امور خارجه را تأیید و اینک گزارش آن را برای تصویب تقدیم مجلس شورای ملی می‌نماید.
از طرف مخبر کمیسیون راه- علامه وحیدی
گزارش از کمیسیون دادگستری به مجلس شورای ملی
کمیسیون دادگستری در جلسه ۱۰ آذر ماه ۱۳۳۷ با حضور آقای وزیر دادگستری لایحه ارسالی از مجلس سنا راجع به قرارداد بازرگانی و اقامت و دریانوردی بین دولت ایران و ایتالیا را مطرح و در نتیجه با گزارش کمیسیون امور خارجه موافقت و اینک گزارش آن را تقدیم می‌دارد.
مخبر کمیسیون دادگستری- عمیدی نوری
نائب رئیس- این لایحه از مجلس سنا رسیده بود و قبل از آن که به فوریت آن رأی گرفته شود به کمیسیون‌های مربوطه
ارجاع شده بود و در کمیسیون‌های مربوطه به تصویب رسیده است و به مجلس احاله شده است چون به فوریت آن رأی گرفته نشده است و در مجلس سنا با فوریت تصویب شده است و چون از کمیسیون‌ها گذشته است قابل طرح در مجلس است لذا به فوریت آن رأی می‌گیریم آقایانی که با فوریت این گزارش موافقند قیام کنند (اکثر برخاستند) تصویب شد فعلاً کلیات مطرح است چون آقایان در کلیات نظری ندارند لذا رأی می‌گیریم به ورود در موارد آقایانی که موافقند قیام کنند (اکثر برخاستند) تصویب شد حالا ماده واحده قرائت می‌شود.
(به شرح سابق قرائت شد)
چون مخالفی نیست رأی می‌گیریم به ماده واحده آقایانی که موافقند قیام کنند (اکثر برخاستند) تصویب شد چون رأی نهایی است و قبلاً هم به تصویب مجلس سنا رسیده است و تغییری هم در آن داده نشده است لذا برای اجرا به دولت ابلاغ می‌شود.
۱۰- طرح و تصویب یک فوریت و اصل گزارش کمیسیون دادگستری راجع به الحاق یک تبصره به ماده ۳۶۴ و ۳۶۱ قانون امور حسبی و اصلاح قانون تسریع محاکمات
نائب رئیس- لایحه ارسالی از مجلس سنا راجع به الحاق یک تبصره به ماده ۳۶۱ قانون امور حسبی و الحاق یک تبصره به ماده ۵۶ قانون تسریع محاکمات را مورد شور و رسیدگی قرار داده ماده واحده مصوبه مجلس سنا را عیناً تصویب نمود. اینک گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد:
ماده واحده- ۱- ماده ۳۶۴ فانون امور حسبی به این شرح اصلاح می‌شود:
در صورتی که بهای ترکه بیش از ۵۰ هزار ریال نباشد آگهی مذکور در ماده ۳۶۱ به عمل نخواهد آمد و دادگاه به ادله و اسناد و اظهارات گواهان درخواست‌کننده رسیدگی کرده و درخواست تصدیق را به حسب اقتضای دلایل قبول یا رد می‌نماید.
تبصره در مورد این ماده دادگاه باید در اولین فرصت و اسرع وقت نسبت به درخواست تصدیق رسیدگی و اتخاذ تصمیم نماید.
۲- تبصره الحاقی به ماده ۳۶۱ قانون امور حسبی:
در نقاطی که روزنامه دایر نیست دادگاه می‌تواند به جای آگهی در روزنامه محلی به تعداد لازم به هزینه متقاضی گواهی حصر وراثت آگهی تهیه نموده و در معابر همان محل الصاق نماید.
تاریخ الصاق آگهی‌ها که باید در یک روز به عمل آید به وسیله صورت‌جلسه‌ای که مأمورین ابلاغ نسبت به این موضوع تهیه می‌نمایند رعایت خواهد گردید.
۳- تبصره زیر به ماده ۵۶ قانون تسریع محاکمات اضافه می‌شود:
هرگاه از طرف محکوم علیه یا متعهد دادخواست اعسار ظرف ده روز از تاریخ ابلاغ اجراییه به دفتر دادگاه صالحه تسلیم گردد تا زمانی که از دادگاه حکم بر اعسار او صادر نشده است مصون از توقیف بوده ولی در صورتی که حکم بدوی دایر بر رد اعسار باشد رئیس اجرا به تقاضای محکوم‌علیه یا متعهد را تا تعیین تکلیف نهایی دعوی بازداشت می‌نماید و درصورت تقاضای مدعی علیه دعوی اعسار مفاد دادخواست اعسار باید به هزینه وی در یکی از جراید کثیرالانتشار یک نوبت آگهی شود و در این صورت اگر ادعای مدعی اعسار پذیرفته نگردید و دعوی منتهی به صدور حکم رد اعسار گردید دادگاه باید آن را جزو خسارت منظور و مورد رأی قرار دهد.
۴- لایحه قانونی مربوط به الحاق یک تبصره به ماده ۳۷۰ قانون امور حسبی و یک تبصره به ماده ۵۶ قانون تسریع محاکمات مصوب ۱۹ مهر ماه ۱۳۳۵ کمیسیون مشترک دادگستری مجلسین از تاریخ اجرای این قانون ملغی است.
۵- وزارت دادگستری مأمور اجرای این قانون است.
مخبر کمیسیون دادگستری- عمیدی نوری
نائب رئیس- جریان این گزارش هم مثل جریان گزارش قبلی است که در مجلس سنا به تصویب رسیده است با قید فوریت و اول با قید فوریت به تصویب برسد و در صورت تصویب لایحه مطرح خواهد شد لذا اول رأی می‌گیریم به فوریت این گزارش آقایانی که موافقند قیام کنند (اکثر برخاستند) تصویب شد کلیات مطرح است چون اظهار نظری نسبت به کلیات نشد لذا رأی می‌گیریم به ورود در مواد آقایانی که موافقند قیام کنند (اکثر برخاستند) تصویب شد حالا عین ماده واحده قرائت می‌شود.
(ماده واحده به شرح سابق قرائت شد)
نسبت به ماده واحده نظری نیست؟ (اظهاری نشد) چون اظهار نظری نسبت به ماده واحده نشده است و پیشنهادی هم نرسیده است لذا رأی می‌گیریم تماده واحده آقایانی که موافقند قیام بفرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد کلیات آخر مطرح است چون در کلیات آخر هم اظهار نظری نشده است لذا رأی می‌گیریم به مجموع ماده واحده آقایانی که موافقند قیام کنند (اکثر برخاستند) تصویب شد چون قبلاً در مجلس سنا تصویب شده لذا برای اجرا به دولت ابلاغ می‌شود.
۱۱- طرح و خاتمه شور اول گزارش کمیسیون دادگستری راجع به دعاوی اشخاص نسبت به املاک واگذاری
نائب رئیس- گزارش کمیسیون دادگستری راجع به دعاوی اشخاص نسبت به املاک واگذاری مطرح است قرائت می‌شود.
(به شرح زیر قرائت شد)
گزارش از کمیسیون دادگستری به مجلس شورای ملی
کمیسیون دادگستری در جلسه سوم آذر ماه ۱۳۳۷ با حضور نماینده دولت لایحه ارسالی از مجلس سنا راجع به اصلاح قانون دعاوی اشخاص نسبت به املاک واگذاری را مورد رسیدگی قرار داده مواد مصوبه مجلس سنا را عیناً تصویب و اینک گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد:
ماده ۱- مرجع رسیدگی نخستین به دعاوی اشخاص نسبت به املاک و اموال غیرمنقول مذکور در قانون راجع به دعاوی اشخاص نسبت به املاک واگذاری مصوب دوازدهم خرداد ماه ۱۳۲۱ که تا تاریخ تصویب لایحه این قانون در کمیسیون مشترک دادگستری مجلسین در هیئت‌های بدوی تعیین تکلیف قطعی نگردیده است دادگاه‌های شهرستان محل وقوع املاک مورد نزاع و مرجع تجدید نظر دعاوی مزبور دادگاه استان حوزه صلاحیت‌دار می‌باشد.
تبصره- پرونده‌های موجود در تاریخ تصویب لایحه قانونی در کمیسیون مشترک دادگستری مجلسین (ششم آذر ماه ۱۳۳۵) که در جریان رسیدگی هیئت‌های تجدید نظر املا ک واگذاری بوده در همان هیئت‌ها رسیدگی خواهد شد ولی از تاریخ اجرای این قانون دو هیئت تجدید نظر باقی خواهد ماند و هر هیئت مرکب از سه نفر خواهد بود.
ماده ۲- ترتیب رسیدگی دادگاه‌ها به دعاوی مزبور مطابق مقررات قانون راجع به دعاوی اشخاص نسبت به املاک واگذاری است و دادگاه‌های شهرستان برای رسیدگی به این دعاوی تشکیلات فعلی خود را دارا خواهد بود.
ماده ۳- احکام دادگاه‌های استان که در اجرای این قانون صادر می‌شود غیر قابل فرجام است.
ماده ۴- وزارت دادگستری مأمور اجرای این قانون است.
مخبر کمیسیون دادگستری- عمیدی نوری
نائب رئیس- این لایحه با قید فوریت تلقی شده است لذا آماده است برای ورود در مواد رأی می‌گیریم برای ورود در مواد آقایانی که موافقند قیام بفرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد ماده اول مطرح است.
(به شرح زیر قرائت شد)
ماده ۱- مرجع رسیدگی نخستین به دعاوی اشخاص نسبت به املاک و اموال غیرمنقول مذکور در قانون راجع به دعاوی اشخاص نسبت به املاک واگذاری مصوب دوازده خرداد ماه سال ۱۳۲۱ که تا تاریخ تصویب لایحه این قانون در کمیسیون مشترک دادگستری مجلسین در هیئت‌های بدوی تعیین تکلیف قطعی نگردیده است دادگاه‌های شهرستان محل وقوع املاک مورد نزاع و مرجع تجدید نظر دعاوی مزبور دادگاه استان حوزه صلاحیت‌دار می‌باشد.
تبصره- پرونده‌های موجود در تاریخ تصویب لایحه قانونی در کمیسیون مشترک دادگستری مجلسین (ششم آذرماه ۱۳۳۵) که در جریان رسیدگی هیئت‌های تجدید نظر املاک واگذاری بوده در همان هیئت‌ها رسیدگی خواهد شد ولی از تاریخ اجرای این قانون که هیئت تجدید نظر باقی خواهد ماند و هر هیئت مرکب از سه نفر خواهد بود.
نائب رئیس- چون اظهار نظری نشد شور اول نسبت به ماده اول تمام است ماده دوم قرائت می‌شود.
(به شرح زیر قرائت شد)
ماده ۲- ترتیب رسیدگی دادگاه‌ها به دعاوی مزبور مطابق مقررات قانون راجع به دعاوی اشخاص نسبت به املاک واگذاری است و دادگاه‌های شهرستان و استان برای رسیدگی به این دعاوی تشکیلات فعلی خود را دارا خواهد بود.
نائب رئیس- چون نسبت به ماده دوم نظری نیست ماده سوم قرائت می‌شود.
(به شرح زیر قرائت شد)
ماده ۳- احکام دادگاه‌های استان که در اجرای این قانون صادر می‌شود غیرقابل فرجام است.
نائب رئیس- آقای بیات ماکو فرمایشی دارید؟
بیات ماکو- بنده می‌خواستم آقای مخبر توضیحی بدهند.
نائب رئیس- آقای عمیدی نوری.
عمیدی نوری- جناب آقای بیات
ماکو این لایحه لایحه‌ای است مربوط به دعاوی بین مردم راجع به املاک واگذاری که قانونش در سال ۱۳۲۱ یا ۱۳۲۲ دوره سیزدهم بود اینجا متحصن هم بودند همان در سال ۱۳۲۱ به تصویب رسید اصلاحاتی در این قانون طبق نظر وزارت دادگستری شده است و علتش هم این بوده است که هیئت‌های مخصوصی به این دعاوی رسیدگی می‌کردند و این هیئت‌ها طول کشیده متجاوز از ده سال پانزده سال است که رسیدگی می‌کنند و پرونده‌ها کم شده و به این دلیل است که تعداد این هیئت‌ها را طبق این لایحه کم کرده‌اند قسمت‌های بدوی را ارجاع داده‌اند به خود شهرستان‌ها قسمت تجدید نظرش را اختصاص داده‌اند که در تهران باشد و در حال حاضر هم چون تجدید نظر تمام شده است تقلیلش داده‌اند به دو شعبه که سایر آقایان قضایی که در این شعب هستند و بی‌کار هستند به کارهای دیگری بپردازند این لایحه دو شوری است و شور دومش هم بعد می‌آید و از لوایح بسیار مفید است هم تعیین تکلیف پرونده‌های موجود راجع به املاک واگذاری را می‌کند و هم از وجود یک عده از قضات که در این دستگاه هستند استفاده خواهد شد برای کارهای دیگر و الان هم که در ماده ۳ هستیم می‌گوید احکامی که از تجاید نظر صادر شده است قابل فرجام نیست گفته‌ایم و این دعاوی دو مرحله وقتی دادگاه تجدید نظر حکم داد این حکم قابل فرجام نباشد و این هم مطابق اصول هست برای این که تجدید نظر کار فرجام را می‌کند بنابراین اگر باز هم روشن نشده باشید بنده حاضرم توضیحاتی بدهم.
نائب رئیس- چون دیگر نظری درماده سوم نیست لذا شور اول ماده سوم تمام است ماده چهارم مطرح است قرائت می‌شود.
(به شرح زیر قرائت شد)
ماده ۴- وزارت دادگستری مأمور اجرای این قانون است.
نائب رئیس- چون پیشنهادی هم نرسیده است لذا برای شور دوم به کمیسیون ارجاع می‌شود.
۱۲- شور اول گزارش کمیسیون نظام راجع به تأخیر اجرای روش جدید سربازگیری به وسیله وزارت کشور
نائب رئیس- گزارش مربوطه لغو قانون روش جدید سربازگیری را مطرح است.
(به شرح زیر قرائت شد)
گزارش از کمیسیون نظام به مجلس شورای ملی
کمیسیون نظام با حضور آقایان معاونین وزارتخانه‌های جنگ و کشور لایحه شماره ۴۳۰۵۹ دولت مربوط به لغو قانون روش جدید سربازگیری را مطرح و با اصلاحاتی تصویب نمود اینک گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.
(قانون تمدید اجرای قانون روش جدید سربازگیری)
ماده واحده- قانون اجرای روش جدید سربازگیری مصوب شانزدهم فروردین ۱۳۳۵ که به موجب آن امور نظام وظیفه به عهده وزارت کشور محول گردنده از تاریخ ۱۵ آبان ماه ۱۳۴۰ به موقع اجرا گذارده خواهند شد. وزارت کشور مکلف است ظرف این مدت سازمان و وسایل لازم جهت اجرای قانون سربازگیری خواهند بود.
مخبر کمیسیون نظام- بزرگ ابراهیمی
گزارش از کمیسیون کشور به مجلس شورای ملی
کمیسیون کشور با حضور آقایان معاونین وزارتخانه‌های کشور و جنگ لایحه شماده ۴۳۰۵۹ دولت راجع به لغو قانون روش جدید سربازگیری را مطرح و خبر کمیسیون نظام را تأیید و تصویب نمود اینک گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.
مخبر کمیسیون کشور- رامبد
نائب رئیس- کلیات مطرح است آقای خلعتبری توضیحاتی دارید بفرمایید.
خلعتبری- از نظر اشکالاتی که از حیث نظام وظیفه سال‌ها است در کشور و مخصوصاً در دهات وجود دارد پنج سال قبل دولت لایحه‌ای تهیه کرد با کمک و فکر وزارت جنگ یک طریقه جدیدی در امر نظام وظیفه اتخاذ کرد تا این که آن روش قدیمی که سال‌ها است موجب شکایت مخصوصاً کشاورزان کشور هست این رویه برطرف شود و به همین جهت این لایحه که تمدید آن امروز آمده است. اصل لایحه یک لایحه بسیار مفیدی است برای این که حقیقت را باید گفت که در امر نظام وظیفه عدم رضایت مردم خیلی زیاد است وچون قانون طوری بوده که در عمل صحیح نبوده است دو دسته از این استفاده کرده‌اند یکی اشخاصی هستند که خودشان نمی‌خواهند بروند نظام وظیفه و می‌روند دنبال پول دادن و یک دسته هم برای این که بمانند در دهات و کار بکنند و واقعاً این کار به صورت بدی درآمده است یک عده‌ای هم از مأمورین هستند که برای مردم ایجاد مزاحمت می‌کنند در امر نظام وظیفه از بیست سال پیش به این طرف رویه طوری بوده است که قسمتی از درآمد کشاورزها به مصرف این کار می‌رسد کدخدا استفاده می‌کند مأمورین وزارت کشور و مأمورین نظام وظیفه استفاده می‌کنند و به اداره نظام وظیفه همیشه شکایات خیلی زیادی در این باره می‌رسد و رسیدگی می‌کند بازرسی می‌کند ولی مادام که یک طریقه صحیحی اتخاذ نشود این شکایات و این رفتار و این رشوه باقی خواهد ماند و این یکی از نقاط ضعف دستگاه‌های ما است. در نقاط کشاورزی مخصوصاً بدون آن که دولت بداند برای این که رأی مردم ثابت شود که دولت و آنهایی که در مرکز هستند این وضع را نمی‌خواهند به نظر بنده باید قانون را طوری درست کرد که مجال استفاده از کشاورزها سلب بشود این قانون روش جدید سربازگیری به میمنت آمده بود به مجلس و قانون نظام وظیفه را در واقع اصلاح می‌کرد باری این که رابطه مردم را با مأمورین نظامی نظام وظیفه قطع می‌کرد و به دست انجمن‌ها و با دخالت خود مردم بود این کار را دو سال پیش خواستند اجرا کنند وزارت کشور گفت که این قابل اجرا نیست به نظر بنده اشتباه کردند یک مرتبه ما این قانون را تمدید کردیم و حالا دفعه دوم است یعنی همین وضع تا ۳ سال دیگر ادامه پیدا می‌کند بنده این را صریح عرض می‌کنم در این امر نظام وظیفه باید واقعاً یک کاری کرد و از نظر حفظ شرافت افسران و دستگاه و مأموران دولت و رفاه حال مردم باید کاری کرد که تماس و ارتباط مأمورین با کشاورزان کمتر شود و خود مردم این امر را به عهده بگیرند و اگر ما بخواهیم این را سه سال به عقب بیندازیم تا سه سال دیگر این وضع دوام دارد و حال آن که خدا می‌داند که بر خلاف مصلحت مملکت است برای این که به هر حال نظام وظیفه وضع خوبی ندارد با آن که من دو نفر را می‌شناسم دو نفری که در رأس این کار هستند آن سرتیپ اخوی رئیس نظام وظیفه و معاونش سرتیپ امیر طهماسبی پسر عبداله خان امیر طهماسبی از بهترین افسران هستند (صحیح است) به نظر بنده چاره‌ای جز عوض کردن قانون نیست بنده آقایان قطع دارم از این آقای ذوالفقاری بخواهید که زنجان سالی چند نفر مشمول دارد هزار نفر بنده قطع دارم که اگر دولت از ایشان بخواهد ایشان هر هزار نفر را می‌دهد و از جیب خودش هم خرج آنها را می‌دهد (ناصر ذوالفقاری- مشغول هستیم) در هر سالی در هر شهری همین ترتیب اتخاذ شود معتمدین مردم خودشان مشمولین را بیاورند تحویل بدهند به عقیده بنده بهتر است ما مشمولین را جمع می‌کنیم مثلاً در مازندران دیدم سالی در یک منطقه سه مرتبه می‌آیند برای جلب سرباز در صورتی که باید یک دفعه بروند وسه دفعه رفتن سه دفعه موجب مزاحمت و تماس با مردم است اگر ترتیبی داده شود که در سال یک دفعه بروند حالا یک جا هست که پانصد تا سرباز مورد احتیاج است ۵۰۰۰ نفر را احضار می‌کنند (صحیح است) وقتی که ۵۰۰۰ نفر را احضار کردند آن کدخدا و آن اشخاصی که عادت کرده‌اند از هر کس ۵۰ تومان صد تومان می‌گیرند آنها ول‌کن نیستند این است که می‌خواستم عرض کنم که برای ایجاد رضایت که می‌خواستم عرض کنم که برای ایجاد رضایت و رفع این عدم رضایت که وجود دارد و همه می‌دانیم که کار نظام وظیفه باید از این صورت در بیاید موافقت با تمدید این قانون صحیح نیست و بنده داوطلب می‌شوم که بنشینم با وزارت کشور و وزارت جنگ صحبت بکنم و با همین مقررات و همین اعتبارات کاری بکنیم که این قانون اجرا بشود اگر نکردم می‌آیم اینجا از آقایان معذرت می‌خواهم این است که خواهش می‌کنم با تمدید این قانون موافقت نفرمایید و به ترتیب‌های عملی همان‌طور که آقایان ذوالفقاری ایشان فرمودند واقعاً بگذارید مشمولین را مردم خودشان بگیرند ببرند آنجا بدهند و اشخاصی هم که بخواهند تنبلی کنند یا فرار بکنند و پول می‌دهند که نروند نظام وظیفه آنها هم بروند و بعد از دو سال راحت بشوند و برگردند سر زندگی‌شان، این بود عرایض بنده.
نائب رئیس- آقای بزرگ ابراهیمی مخبر کمیسیون.
بزرگ ابراهیمی- بیانات جناب آقای خلعتبری یک قسمت بار بنده را سبک کرد منظور اصلی از این که این عمل به وزارت کشور محول بشود برای این بود که نیت مقدس شاهنشاه است که سرباز و افسر از هر تهمت و هر گونه تماسی با افراد مملکت مصون بمانند (صحیح است) به این نیت آن ماده و آن لایحه آمد به مجلس و مورد تصویب همکاران محترم هم واقع شد حتی برای نشان دادن این نمودار امر فرمودند اختصاصاً یک خبرهایی دارم که مخالفت‌هایی می‌شود ولی ایشان با آن درایت شخصی خودشان و نفوذی که در محل دارند این موضوع را حل کردند و انجام هم دادند اما اینجا دیگر موضوع وزارت جنگ نیست، وزارت کشور مجهز نیست دو سال است که به وزارت کشور پیشنهاد می‌شود وسایل را فراهم بکن و این عمل را به دست بگیر تا بی‌خود افسر مورد تهمت واقع نشود ولی مجهز نیست (یک نفر از نمایندگان- بی‌خود می‌گوید آقا، مجهز است) و تا کنون نتوانسته است ضمناً دولت و مملکت هم محتاج سرباز است اگر بخواهد به امید این که وزارت کشور فردا یا پس فردا مجهز می‌شود بنشیند و پیشرفت نکند موضوع قوای انتظامی مملکت و قوای مدافع قطعاً مختل می‌ماند بناء علی‌هذا به عقیده بنده جناب آقای خلعتبری مخالفت با این تمدید صلاح نیست چون اگر آمدیم گفتیم که وزارت کشور عمل بکند می‌ماند معطل (خلعتبری- بنده داوطلب می‌شوم انجام بدهم) داداش قربان شکل ماهت بروم از پشت
تریبون و پشت صندلی مجلس نفرمایید داوطلب می‌شوم (خلعتبری- ما نمایندگان مازندران تعهد می‌کنیم که در مازندران این کار را بکنیم) (مهندس اردبیلی- ما هم آذربایجان را تعهد می‌کنیم) به حضرت عباس نمی‌توانید اشتباه می‌کنید، آقاجان من وقتی یک ملتی خودش حاضر نیست باید رفت و گرفت و آورد از دست من و تو برنمی‌آید (همهمه نمایندگان- زنگ رئیس) بنده به نام یک مخبر توضیح می‌دهم. مدافع هم نیستم اما اگر بنا باشد که ادعا کنم که بنده همه سربازان شاهسون و همه آذربایجان را جمع می‌کنم که بنده نمی‌توانم، بهادری هم نمی‌تواند، همه متنفذین آذربایجان هم جمع شوند به حق خدا نمی‌توانند، آخر آقا این کار وسایل می‌خواهد، صبر کن قربانت بروم، کی به حرف بنده گوش می‌دهد؟ در آذربایجان به طایفه کلهر گوش می‌دهند به تو نمی‌دهند، مملکت باید مجهز بشود، این نیت خیلی خوب است این نیت شخص اعلیحضرت همایون شاهنشاهی است محمود ذوالفقاری با تمام قدرتش در زنجان هنوز موفق نشده است (یکی از نمایندگان- مخالفت نکنید می‌شود) آقا صبر لارم است باید دستگاه مجهز بشود، الان شما سرشماری مملکتتان غلط است (صحیح است) می‌خواهید بگویم (صحیح است) بودجه سرشماری که رفت مابین بخش‌های آذربایجان تقسیم شد همه جا تفریط شد آمدند آمار غلط دادند چه می‌گویید آقایان وسیله نیست به عقیده من باید صبر کنیم، وزارت کشور باید مجبور کنیم که مجهز بشود، وقتی شد این کار را بکنید؛ اگر می‌گویید از مأمور نظام وظیفه گله دارند بنده و تمام رفقا هر کدام به ارتشبد هدایت به دولت به وزیر جنگ هر چه بگویید گوش می‌دهند هر جا خطا و ضعف سربازگیری وظیفه را پیدا کردید بگویید که اینجا است ادعای بی‌جهت خوب نیست بنده خودم به شخصه به حق خدا قادر نیستم در دهات خودم سربازهایش را جمع کنم در هر صورت اولاً شور اول است، ممکن است آقایان پیشنهاداتی هم بکنند و به عقیده بنده جناب آقای خلعتبری نبایستی این قدر تند رفت، باید مهلت داد، وزارت کشور را مجبور کرد که به راه بیفتد این عقیده من است (مهندس اردبیلی- ولی مدت یک سال باشد).
نائب رئیس- آقای معاون نخست وزیر.
ذوالفقاری (معاون نخست وزیر)- همان طوری که جناب آقای خلعتبری به عرضتان رسید اعلیحضرت همایونی امر فرمودند و این لایحه تهیه شد و نظرشان هم این بود که این به کلی از دست ارتش خارج شود و به دست وزارت کشور بیفتد، وزارت کشور فعلاً مجهز برای این کار نیست به خصوص که الان موقع سربازگیری است و اگر بخواهیم این را لغو بکنیم اصلاً نه وزارت جنگ دخالت خواهد کرد و نه وزارت کشور و نتیجه‌اش این است که امر سربازگیری تعطیل شود، بنده استدعا می‌کنم چون این دو شوری هم هست شور اولش را رأی بدهید برود به کمیسیون اگر در کمیسیون راجع به تمدیدش به نظرتان می‌آید که زیاد است آن‌وقت در آنجا هر نظری که اتخاذ بفرمایید اجرا می‌شود این شور اول است، خواهش می‌کنم توجه بفرمایید.
یکی از نمایندگان- مدتش زیاد است.
عده‌ای از نمایندگان- بعد از سه سال مجهز می‌شود؟ یا بعد هم می‌آیید مهلت می‌خواهید؟
نائب رئیس- آقای عمیدی نوری.
عمیدی نوری- عرض کنم نمایندگان محترم شاید بعضی از آقایان هم در ۱۳۳۵ تشریف داشتند مثل این که دورة خودمان بود دورة ۱۹ این لایحه وقتی که آمد روش جدید سربازگیری بر این اساس بود که همین دستگاه وزارت جنگ با همین تشکیلات باشد و کار خودش را بکند منتهی وزارت کشور هم همکاری بکند از منطقه‌های سربازگیری بخشدارها و کدخداها اینها هم همکاری بکنند و آن طبیبی هم که همیشه در منطقه نظام وظیفه هست ممکن است طبیب غیرنظامی باشد و بنده نظرم آنچه هست این بود که ما بیاییم روش سربازگیری را بر اصولی استوار بکنیم که هم دولت یعنی وزارت جنگ در این کار وظیفه اصلی خودش را انجام بدهد و هم مردم و نمایندگان محترم هم در این کار یک نظارتی بکنند چون در حال حاضر آنچه بنده می‌دانم این است که در دو موقع مأمورین سربازگیری می‌آیند در دهات یکی موقع کشت یکی موقع برداشتن محصول در این دو موقع که کشاورزی ما که اساس حیات چهار خمس مردم ایران است یعنی ۱۵ میلیون جمعیت که در دهات زندگی می‌کنند و زندگی‌شان با کاشتن و درو کردن و بهره برداشتن است که بایستی زندگی خودشان را تأمین بکنند همیشه مواجهند با این حوزه‌های سربازگیری و منحصراً هم مأمور نظام وظیفه با یک آقای دکتر که آن هم نظامی است، از خودشان است، خودشان هر کاری که بخواهند به هر طوری در بسیاری از مواقع انجام می‌دهند و غالباً به صورتی است که باعث عدم رضایت مردم شده است بنده خودم در یکی دو منطقه به این شکایاتی که رسیده بود رسیدگی کردم و گزارش هم دادم، متشکر هم هستم از دستگاه ارتش که رسیدگی کردند و تصدیق هم کردند که کار غلطی شده است و تعقیب هم شدند و این را بنده مواردش را می‌دانم و دستگاه ارتش می‌داند که اینها پول گرفتند و مردم را اذیت کردند و ناراضی کردند این هست، اگر شما معتقدید به این حقیقت، چنان که این واقعیت و این حقیقت را خود وزارت جنگ و دولت مسبوق بود و قانون فروردین ۱۳۳۵ را آورد اینجا، این طرح نبود، این لایحه دولت بود، آقا این اهمیت دارد، لایحه‌ای که دولت آورده چطور ممکن است که امکان اجرای آن را قبلاً مطالعه نکرده باشد و سپس چنین لایحه‌ای را آورد باشد به مجلس شورای ملی؟ مجلس هم درسال ۳۵ گذرانیده و حالا سال ۳۷ سه سال است آیا ما باید معتقد بشویم که دولت بوی مطالعه این لایحه را نیاورده؟ بنده خیال نمی‌کنم طرح هم که نبوده که آشنا به دستگاه دولت نبوده باشیم، دولت آورده است، مطالعه کرده است و قائل شده است که برای این کار یک وزارتخانه نمی‌خواهند درست کنند وزارت کشور با همان تشکیلات با همان بخش‌ها و استاندارها و دهدارها و آنهایی که هستند این چیزی ندارد که ما بگوییم برود وسایل خودش را تهیه بکند این یک بهانه‌ای است برای عدم اجرای یک قانون صحیحی که دولت موافق بوده است و مجلس تصویب کرده است نمی‌خواهند اجرایش کنند و به همین جهت هم لایحه‌ای که دولت آورده بود به عنوان تغییر روش بود، بنده معتقدم استخوان لای زخم گذاشتن غلط است در کار مملکت یا قانون ۱۳۳۵ باید اجرا بشود و صحیح است و اجرا کنید یا اگر قانون ۱۳۳۵ قابل اجرا نیست بگویید لغو این معنی ندارد که ما بگوییم قانونی وجود دارد و اجرایش سال ۴۰ باشد ما الان داریم قوانینی وضع می‌کنیم و عطف به ماسبق می‌کنیم، قانون تصویب می‌کنیم و می‌گوییم از تاریخ تصویب، در حالی که یک مقدماتی برای اجرایش باید فکر بکنیم آن وقت دو سال پیش این لایحه آمد دو سال پیش دولت این لایحه را آوردند و گفتند که اجرایش برای سه سال بعد (فضایلی- قانون جاده سوم هم همین طور است) این طرز قانونگذاری نیست، این وهن است برای قوه مقننه که قانونی وضع کند بعد خودش تصویب کند که آقا بنده می‌خواهم این را چهار سال دیگر اجرا کنم و بنده دلم می‌خواهد جناب آقای مخبر یا دولت این را برای بنده تشریح بفرمایند که آن وسایلی که باید خودشان را آماده کنند چه چیز است؟ امر سربازگیری همان‌طوری که عرض کردم یک آماری دارد که ما می‌دانیم چه کسی الان مشمول است و چه کسی نیست یک آماری دارد که الان سی سال است منتشر می‌شود و بعد مأمور منطقه می‌رود به محل در این قانون ۱۳۳۵ ما دستگاه جدیدی قائل نشدیم، ما گفتیم بخشدار و فرماندار هم در این امر شرکت کنند، از معتمدین محلی استفاده بشود، آنچه بنده یادم می‌آید و تصویب هم کردیم و کمال علاقه را هم داشتیم و خدا می‌داند اگر اجرا کنیم این بهانه‌ها به وجود نمی‌آید بنده خیال می‌کنم بسیاری از عدم رضایت‌هایی که مربوط به امر سربازگیری است از بین می‌رود این است که بنده مخالفم با این سیستم قانون‌نویسی که ما هم به وجود یک قانونی معتقد باشیم و هم اجرایش را برای سال بعد بگذاریم این عجیب است، از این وری می‌رویم سه سال پیش گفتند که به ما یک سال مهلت بدهید این را ما آماده می‌کنم حالا می‌گویند سه سال دیگر مهلت بدهید، اینها یعنی چه؟ این نشان می‌دهد که دستگاه‌های ما قادر به اجرای قوانین نیستند خودشان را مهیا برای اجرای قوانین بکند آقا همین جاده سوم را که آقا گفتند الان عده زیادی از مردم شکایت دارند در همین عباس‌آباد املاک مردم را نگاه داشته‌اند نه تکلیفش را معلوم می‌کنند نه جاده می‌کشند نه قرارداد می‌بندند که دو سال دیگر بیایند و پولشان را بگیرند (مهندس فروهر- لایحه تمدید می‌شود) لایحه دو سال پیش گذشت امسال تمدید شد بنده خیال می‌کنم که اگر دو سال دیگر بگذرد باز یک لایحه دیگر بیاید که سه سال دیگر تمدید بکنید، من معتقد نیستم که مردم را ما در مقابل یک مبهماتی بگذاریم و یا یک تناقضات قانونی که بلا تکلیف بمانند، مردم را باید تکلیفشان را روشن بکنید، یا این قانون یا آن قانون، اما هر دو قانون است و استخوان لای زخم، این صحیح نیست بنابراین بنده با این طرز تنظیم گزارش کمیسیون مخالفم، بنده عقیده دارم که آن لایحه دولت صحیح‌تر بود دولت گفته است لغو کنید مجلس شورای ملی یا لغو کند یا بگوید که قانون صحیح است و اجرا کنند اما هر دو قانون هم مال ۳۵ وهم مال ۳۴ این صحیح نیست (صحیح است).
نائب رئیس- آقای دکتر شاهکار موافقید یا مخالف؟
دکتر شاهکار- چون در فروردین ۱۳۳۵ هم جناب آقای ناصر ذوالفقاری معاون نخست‌وزیر بودند و عده زیادی از آقایان که افتخار سمت نمایندگی را دارند در آن سال نماینده بودند همان‌طوری که الان تذکر داده شد این لایحه است و طرح قانونی نیست و ما ندادیم دولت آمد و این قانون را آورد و با یک طمطراقی که به نظرم آقای عمیدی نوری تذکر دادند و با فوریت تصویب شد ماده چهار این قانون را بنده آقای عمیدی نوری می‌خوانم.
ماده ۴- اشخاصی که به نحوی از انحاء مأمور اجرای این قانون هستند چنانچه وظایف
مربوطه را انجام ندهند به دادگاه‌های مربوطه تسیلم به حبس تأدیبی از ۶ ماه تا سه سال محکوم خواهند شد این قدر به این قانون علاقه‌مند بودید که مقرر فرمودید که علاوه بر مسئولیت که وزرا برای اجرای قوانین دارند یک وقتی این حرف را در پشت این تریبون زدم جناب آقای سردار فاخر حکمت که خداوند به سلامتشان بدارد از نظر مقام ریاست به من فرمودند گفتم قوانین را دولت اجرا نمی‌کند گفتند مثال بزن گفتم اگر بخواهم مثال بزنم مثنوی هفتاد من کاغذ می‌شود بنده می‌خواهم از آقای معاون نخست‌وزیر بپرسم چرا اجرا نکردید؟ (صحیح است) چه شد چه اشکالی پیش آمد که نکردید حالا برخورده‌اند که دستگاه وزارت کشورتان مجهز نیست جناب آقای دیهیم این عرضی بود که بنده می‌کردم و می‌گفتم که هم‌آهنگی بین دستگاه‌های دولت نیست مگر وزارت کشور ما غیر از وزارت جنگ ماست وزارت جنگ غیر از وزارت خارجه است؟ می‌گوید تو قادر نیستی من قادر هستم می‌گوید وزارت کشور نمی‌تواند وزارت جنگ می‌تواند، خوب قانونی را آورده‌اید که لغو کنید بنده هم موافقم، اما حالا بنده یک قانونی بگذرانم برای سال ۱۳۴۰ سه سال دیگر این صحیح نیست که بگوییم در سال ۱۳۴۰ این طور خواهند شد من خیال نمی‌کنم که نمایندگان محترم چنین قانونی بگذرانند (صحیح است) در ۱۳۴۰ بنده دستور دیگری خواهم داد دولت بیاید اینجا و بگوید که من اشتباه کردم وزارت کشور نمی‌تواند مأمور این کار بشود دولت که مورد اعتماد مجلس است ما حرفی نداریم رأی می‌دهیم که آن لغو و همان قوانین قبلی‌شان باشد اما اگر به این زبان بگوییم که از آبان ماه ۴۰ که چه بشود این قانون اجرا بشود این قانونی است که یک کمیسیونی را تعیین کرده که عده‌ای کدخدا و دیگران جمع می‌شوند آقا تشکیل یک کمیسیون چه اشکالی دارد؟ این مطلب را عرض بکنم آقای بزرگ ابراهیمی و در ضمن عرض بکنم که غرض من شکایت از اداره نظام وظیفه نیست رئیس فعلی آن آقای سرتیپ اخوی مرد شریفی است شکایت از این است که یک دستگاه دولتی می‌آید می‌گوید که این کار را بده به آن یکی از دست چپ بده به راست یا از دست چپ می‌گیریم می‌دهیم به دست راست این طرز قانون نگذرانید یا دولت پا شود و بگوید من نمی‌توانم این قانون را اجرا بکنم و تقاضای لغو آن را دارم و کماکان قانون سابق باشد در هر موقع دستگاهتان را درست کردید قانون بیاورید و اما ما قانون بگذرانیم برای سال ۴۰ بر خلاف اصول قانونگذاری و قانون‌نویسی است.
نائب رئیس- آقای فضایلی.
فضایلی- در موضوع نظام وظیفه یک وظیفه ملی و مقدسی است و بر تمام افراد مملکت است که در موقع توانایی و استطاعت این وظیفه ملی را انجام بدهند، در تمام ممالک مترقی که لازم داشته باشند این کار را بکنند یک اصولی وجود دارد و این اصل عبارت از این است که اول باید تشخیص داد که دستگاه ارتش در آن سال بخصوص به چند نفر احتیاج دارد و این تشخیص با خود ارتش است بعد وقتی که معلوم شد که سازمان ارتش در آن سال چند نفر فرد نظام وظیفه می‌خواهد، تشخیص این که کی توانایی دارد کی وضعش طوری است که باید برود به نظام وظیفه و کی دچار تأمین معیشت خانواده خودش است کی مریض است و کی سالم است این مسئله یک مسئله ارتشی نیست موضوعی است که باید سازمان کشوری آن را تشخیص دهد و بیش از همه خود مردم و خود معتمدین محل در این کار نظارت داشته باشند چون می‌شناسند که کی توانایی دارد و کی ندارد استعداد مزاجی اشخاص در چه حد است وضعیت معیشت اشخاص چه وضعی دارد و آیا در این فصل بخصوص کشاورز می‌تواند برود دنبال این کار و با کارگر یا صنف دیگر، از این جهت بود که چنانچه همه آقایان مستحضر هستند اراده اعلیحضرت همایون شاهنشاه بر این تعلق گرفت که مانند همه جای دنیا این موضوع مقاماتش به سازمان‌های کشوری ارجاع بشود، بنده بارها شنیده‌ام که شخص اعلیحضرت همایونی به این موضوع کمال توجه را دارند موضوع سربازگیری آذربایجان که آقایان ذوالفقاری به این موضوع عنایت می‌کنند برحسب امر همایونی است که یک راه تجربه و آزمایشی پیدا بشود که این طریق به صورت مدرن وجهان‌پسند که موجب رضایت عامه مردم بشود و تبعیضات از میان برود فراهم بشود بنده روزی که این لایحه را آقای معاون وزارت کشور تقدیم کردند و عنوان لغو داشت اگر خاطر آقایان باشد فریاد زدم که یک قدم به عقب گذاشته‌اید واقعاً وزارت کشور یک قدم به عقب گذاشت باید گفت که مسئولین وزارت کشور مسئول هستند و باید بیایند اینجا و توضیح بدهند که چرا در ظرف این دو سال اقدام نکرده‌اند و چرا این نیت اعلیحضرت همایونی که مورد تصویب مجلس قرار گرفته است و آقایان نمایندگان این همه به این موضوع اظهار علاقه کرده‌اند، هیچ قدمی برای اجرای آن و برای این که موجبات اجرای آن را فراهم بکنند برنداشته‌اند، نزدیک آخر کار یک لایحه‌ای آورده‌اند که در آن لایحه یک مشکل عجیبی بود، در مقدمه این لایحه این بود که چون وزارت کشور قانون تقسیماتش نگذشته و وسایل فراهم نشده فعلاً نمی‌تواند که آماده این کار بشود این موضوع در کمیسیون کشور که بنده افتخار عضویتش را دارم بحث شده بود آقایان اعضای کمیسیون کشور اظهار می‌داشتند که این صحیح نیست یک قانونی با آن توجه و علاقه از مجلس گذشته است و با یک ماده واحده ما تمام آن مطالعات و آن افکار و آن علاقه را رد کنیم، این بود که راهی که کمیسیون کشور پیدا کرد این بود که حالا که وسایل فراهم نیست یک مهلتی قائل شویم معهذا بنده تصور می‌کنم که در این بابت باید مطالعات بیشتری بشود چه بهتر که پیشنهاد می‌شد که دو مرتبه به کمیسیون برود و رویش مطالعات انجام بشود که کار با یک اساسی انجام بشود.
نائب رئیس- آقای بزرگ ابراهیمی.
مخبر کمیسیون نظام (بزرگ ابراهیمی)- قربان این لایحه دو شوری است برمی‌گردد به کمیسیون، این یک مسئله مهمی نیست که این قدر رویش بحث بشود، البته از نظر مملکت مهم است اما چون دو شوری است و می‌رود به کمیسیون آقایان نمایندگان به عقیده بنده موافقت بفرمایند که برگردد به کمیسیون این بهترین راه است هم خاطر مبارک آقایان راحت خواهد شد و هم اگر پیشنهاداتی هست تقدیم می‌کنند و در آنجا حل می‌شود به عقیده بنده در اینجا تقصیر بنده و وزارت جنگ این است که ما این گزارش را امضاء کرده‌ایم این با وزارت کشور است که بگوید من عاجزم و به من مدتی مهلت بدهید حالا آمده‌اند و گردن ما سرباز ساده انداخته‌اند، بنابراین به عقیده بنده بهتر این است که به هر حال برگردد به کمیسیون.
۱۳- تعیین موقع و دستور جلسه بعد- ختم جلسه
نائب رئیس- به هر حال چون راجع به این موضوع پیشنهادات زیادی رسیده و وقت هم مقضی است و مطابق معمول روزهای پنجشنبه همیشه ظهر جلسه را ختم می‌کنیم و موکول می‌شود به جلسه بعد، شور همین لایحه در دستور جلسه آینده خواهد بود علاوه بر سؤالات شور دوم لایحه مربوط به ضرب مسکوک نیکلی و شور دوم لایحه مربوط به گذرنامه و شور دوم لایحه اجازه الحاق دولت ایران به قرارداد کالا شور دوم لایحه مربوط به اصلاح قسمتی از تعرفه گمرکی جلسه آینده روز یک‌شنبه ۲۳ آذرساعت ۹ صبح خواهد بود.
(مجلس مقارن ظهر ختم گردید)
نائب رئیس مجلس شورای ملی- عماد تربتی