مذاکرات مجلس شورای ملی ۱ شهریور ۱۳۲۲ نشست ۱۹۲
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری سیزدهم | تصمیم‌های مجلس | قوانین بنیان ایران نوین مصوب مجلس شورای ملی |
| نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری سیزدهم |
دوره سیزدهم قانونگذاری
جلسه ۱۹۲
شماره مسلسل - ۱۲۲۵
مذاکرات مجلس
صورت مشروح مجلس روز یکشنبه ۱ شهریور ۱۳۲۲ نشست ۱۹۲
(مجلس یکساعت و سه ربع قبل از ظهر بریاست آقای اسفندیاری تشکیل گردید)
صورت مجلس روز پنجشنبه ۲۷ مرداد ماه را آقای (هاشمی) منشی قرائت نمودند
- تصویب صورت مجلس
۱ - تصویب صورت مجلس
رئیس - در صورت مجلس نظری نیست ( خیر ) صورت مجلس تصویب شد
- بیانات آقای رئیس راجع به علت از بین رفتن موضوع استیضاح
۲ - بیانات آقای رئیس راجع به علت از بین رفتن موضوع استیضاح
رئیس - امروز را برای جواب استیضاح آقای نوبخت آقای رئیس دولت معین نموده بودند که حاضر بشود و جواب بدهند دولت حاضر شده‌اند که جواب بدهند ولیکن آقای نوبخت حاضر نشده‌اند در این صورت دولت وظیفه خودش را انجام داده است در این صورت وارد دستور می‌شویم . برای شور دوم مطرح نموده و چون در موقع شور اول پیشنهادی از طرف آقایان نمایندگان نشده بود کمیسیون عین گزارش شور اول خود را که مبنی بر موافقت با عین ماده واحده پیشنهادی دولت است تأیید نموده اینک گزارش آن برای تصویب مجلس شورای ملی تقدیم می‌شود :
رئیس - عین ماده واحده پیشنهادی دولت خواند می‌شود :
ماده واحده - بوزارت دارایی اجازه داده می‌شود ۱۱۸۷۱۸ کیلو مسکوک پنج و ده دیناری نیکل خارج از رواج موجود در اداره ضرابخانه را بر مأخذ نرخ نیویورک در تاریخ تصویب این قانون بدولت هندوستان فروخته و بجای وجه نقد در مقابل بهای آن آلمینیوم و مس از دولت نامبرده بنرخ نیویورک دریافت نماید. ضمناٌ موقتاٌ بوزارت دارایی اجازه داده می‌شود تا موقع دریافت آلمونیوم هر مبلغ از بیست میلیون و نیم ریال پشیز پیش گفته را که ممکن شود با مس ضرب نموده و بجریان بگذارد و همینکه وسیله ضرب پشیز برنز فراهم گردید مسکوک مس ضرب شده را بتدریج از جریان خارج و به پشیز برنز تبدیل نماید .
رئیس - آقای انوار .
انوار - چون عده کافی نیست اجازه بنده محفوظ باشد تا عده کافی بشود بعد عرایض خود را عرض می‌کنم .
رئیس - پس قدری تأمل بفرمائید تا عده کافی بشود .
( در این موقع عده کافی شد)
رئیس - آقای انوار بفرمائید .
انوار - اینجا در ماده واحده نوشته است که پولهای نیکلی که خارج از رواج است و در ضرابخانه موجود است اینها را ببرند بهندوستان بفروشند و مس بخرند و ضرب کنند چنانچه آقایان در نظر داشته باشند در زمان مرحوم مظفرالدین شاه وقتی که مرحوم حکیم الملک رئیس ضرابخانه شد پول سیاه حاجی محمد حسنی را برداشتند از بین و این پول نیکل را بجای آن ترویج کردند و این پول نیکل همینطور رواج بود در مملکت و جاری بود در یک سال قبل بنده از یکی وزراء شنیدم که می‌گفت این پول نیکلی که داریم قیمت زیادی پیدا کرده است و خیلی ترقی کرده بعد از آنکه تحقیق شد معلوم شد ظاهراٌ گویا برای طیاره یا چیزهای دیگری بدرد می‌خورد چون من وارد نیستم نمیدانم ولی گفتند وزرای ما که این یک قیمت عالی پیدا کرده است و این یک سرمایه ایست برای ما ما هم باین خیال اطمینان داشتیم و پشیز عوض شد بعد بتدریج دیدید که از پارسال ببعد کم شد و مردم چطور در مضیقه هستند حالا این لایحه آمده است که این پول نیکل سابق را ببرند در هندوستان و بفروشند خوب آقا اگر ما پولمان این قیمت را دارد و ترقی کرده خوب چرا ببرند آنجا و بفروشند و چیز دیگر بیاورند اینهم اینجا بود حالا هم باشد صد و چند تن هم هست همین پول را رایج کنند اینجا (مؤیداحمدی - فوراٌ جمع می‌کنند و می‌برند) خوب حالا نمی‌برند؟ این را یک دفعه می‌برند اگر بنا باشد که ما بخواهیم غرضم این است که یک وقت قبای مرا از تنم در می‌آورند و زور است ولی وقتی هم هست که بصورت قانون درمیآورند و قانونیش می‌کنند و می‌برند بنده می‌خواهم بگویم این قانونی نیست و لازم نیست یک پولی که جاری بوده است در مملکت امروز هم قیمت پیدا کرده ما بخواهیم این پول را تبدیل بکنیم این دلیلش چیست که ببریم بهندوستان اگر نظر سیاسی است که بفرمایند والا بنظر بنده برای ما هیچ فایده‌ای ندارد .
مخبر کمیسیون قوانین دارائی (آقای افشار) - آقای انوار توجه میفرمائید ناطق محترم فرمودند که از قرار معلوم نیکل چون قیمت زیادی پیدا کرده است می‌خواهند ببرند و بفروشند و بهتر است همین نیکل را بجریان بیندازند و احتیاج نداشته باشند که مس تهیه کنند و ضرب کنند و بدهند بمردم بهمین دلیلی که خودتان فرمودید دولت در صدد افتاده است که نیکل را که قیمت زیادی پیدا کرده است و اگر آنرا سکه بزند و بین مردم توزیع کند احتمال قوی می‌رود که باز همان اشخاص سفته باز و محتکر اینها را جمع کنند و مردم را از پشیز محروم کنند خواستند که آنرا بقیمت اعلا بفروش برسانند و در مقابل آن مقداری آلومینیوم خریداری کنند و با مس مخلوط نمایند تا موقع دریافت آلومینیم مسکوک مس تهیه نمایند که این پشیز در صورت جمع آوری ارزش آنرا نداشته باشد که اشخاص استفاده جو بتوانند از جمع آوری آن استفاده کنند و ضرری بمملکت بزنند و مردم را از پول خورد رایج محروم کنند بهمین نظر بود که دولت در صدد افتاد این مسکلوکات نیکلی را بهندوستان ببرد و بفروشد و در مقابل آلومینیم بخرد نظر دیگری در بین نبوده است .
رئیس - آقای سزاوار .
سزاوار - بنده راجع باین قسمت فروش فلز بهندوستان عرضی ندارم عرض بنده نسبت بقسمت اخیر ماده است از لحاظ تهیه پشیز بوسیله مس که تهیه می‌شود برای مسکوک پنج دیناری و ده دیناری اصولاٌ باید دید این پشیز که فعلاٌ کمیاب است و در دسترس مردم نیست برای چیست ؟ و حتی غالب آقایان می‌بینند که اکثر دکاکین و کسبه و اصناف هر محل یک قسم کاغذ و کارت مخصوص بجای پول خورد برای خودشان تهیه کرده‌اند وعوض پشیزین مشتریان تقسیم می‌کنند ما فلزی داشتیم یعنی مسکوک پنج دیناری و ده دیناری که داشتیم البته بمیزان کافی بود حال چه شده است که با این وضعیت مبتلا شده‌ایم که امروز این فلز جمع آوری شده و خریداری شده است و اشخاصیکه استفاده جو بوده‌اند اینها را جمع کرده‌اند و خریده‌اند و الآن مردم بطور اجبار همین طور وزارت مالیه دچار این محظور اشکال شده است آقای مخبر توجه بفرمائید بعرایض بنده بنظر بنده این موضوع ناشی از عدم توجه اولیای امور مالی است بدیهی است نمی‌خواهم عرض بکنم بی کفایتی بلکه از لحاظ توجه نکردن بموضوع است چرا؟ برای اینکه بدیهی است اگر یک فلزی که قیمتش ده دینار است باید که همیشه میزانش در دست وزارت دارائی باشد که این هیچوقت زائد بر میزان بهائیکه دارد بخودش نگیرد و اگر زائد بر میزان بها را بخودش گرفت در مقابل پول دیگر اینها را جمع آوری بکند تا نیفتد بدست همان اشخاصی که در صدد نفع هستند همان تاجر و کاسب و اشخاصی که این کار را کرده‌اند و مردم دچار این مضیقه و این پیش آمد نموده‌اند پس در آنروزیکه این پشیز پخش و در دسترس مردم گذاشته شده است قطعاٌ این بها را نداشته یعنی ارزش فعلی را نداشته و بعداٌ این ارزش را پیدا کرده و می‌خواهند بگویند در اثر ارزش پول این ترقی قیمت پیدا شده و جمع شده و از بین رفته و امروز در دسترس مردم نیست خوب چرا در موقع خودش وزارت دارائی باین موضع توجه نکرد و حالا با این ترتیب راجع بجریان انداختن مسکوک مسی هم بنظر بنده از کجا که بعداٌ دچار این محظور و اشکال نشویم بنابراین بنظر بنده تنها آوردن یک ماده واحده و اجازه گرفتن برای این تحولی که در نظر است از برای ضرب و رواج یک مسکوک دیگر کافی نیست بلکه باید وزارت دارائی یا آن وزارت مربوطه ایکه مسؤل این کار است مراقبت کند جدیت کند چون این مسئله فنی است و مسائل فنی تخصص فنی لازم دارد باید وزارت دارائی بورس داشته باشد مراقبت کند حساب کند هر روز رویش و اگر یک روزی یک پولی بخواهد بهای خودش را از دست بدهد یا ترقی بکند فوراٌ در صدد علاج بر آید که ضرری متوجه دولت و مردم نشود نه اینکه بیست میلیون را خریدند وقتی از بین رفت آنوقت دو مرتبه یک ماده واحده بیاورند این جا این بضرر دولت و بر علیه خزانه دولت است و بنده خواستم این را توضیح بدهند که این موضوع ناشی از چه بوده و قضیه چیست .
وزیردارایی - البته در موقعی که یک سکه‌ای را ضرب می‌کنند همانطورکه نماینده محترم اظهار داشتند حساب آنرا می‌کنند که طوری باشد که برای جمع آوری صرف نکند و همیشه این قسمت در نظر بوده که بعدها اشکالاتی فراهم نشود و همیشه بیک میزانی آنرا نگاه می‌دارند که صرف نکند که جمع بکنند و خرید و فروش کنند راجع بقسمت پشیز ده شاهی آن هیچ صرف نکرده است و جمع آوری نشده است فقط پشیز یکشاهی و صد دیناری اش چون مقدار فلزش بواسطه ترقی جنس ترقی قیمت پیدا کرده است مقدار یکشاهی و صد دیناری جمع شده است ولی دهشاهی بهیچوجه جمع نشده است و یک قسمت هم که این پول در دسترس مردم نیست و کم شده است برای این بوده که یک مؤسساتی هم از برای احتیاط و برای مصارف خودشان جمع کرده بودند از این لحاظ یک قدری پشیز در دسترس مردم کم بود ولی حالا همانطور که اظهار فرمودند این مسئله در نظر گرفته شده است و این نیکل را هم که رایج نکردیم از همین نظر بود چون فلزش امروز خیلی قیمت دارد و اگر بخواهیم خیلی کوچکش کنیم تأثیری ندارد و اسباب زحمت برای مردم می‌شود و اگر هم بخواهیم بهیمن اندازه و همین مقدار ضرب کنیم چون صرف می‌کند جمع آوری می‌کنند و اسباب زحمت دیگری فراهم می‌شود بنابراین آنچه که مطالعه کردند و دقت کردند پشیز مس و آلومینیم ضرب شود و این بهترین طرزی است که الآن برای جریان خوب است و فعلاٌ هم یک جور می‌شود بنابراین مطابق این ماده ما قرار گذاشته‌ایم که این نیکل موجود را بقیمت روز بفروشیم و عوض آن آلومینیم و مس بگیریم که بتوانیم مقداری پشیز ضرب کنیم و در دسترس مردم بگذاریم که رفع احتیاج بشود و این قسمتی که فرمودند البته توجه می‌شود که همیشه میزان قیمت طوری باشد که صرف نکند و در نتیجه طوری نشود که دوباره اسباب زحمت مردم فراهم شود و خیال می‌کنم در نتیجه مذاکراتی هم که شده است خیلی زودتر آن چیزی که باید عوض بما بدهند بدهند که رفع مشکلاتمانرا بکنیم . ( جمعی از نمایندگان - مذاکرات کافی است )
رئیس - موافقین با ماده واحده پیشنهادی دولت راجع به پشیز برخیزند (اکثر برخاستند) تصویب شد .
- طرح لایحه مبادله زرهای جزء پشتوانه موجوده در خارج کشور با اسکناس
۳ - طرح لایحه مبادله زرهای جزء پشتوانه موجوده در خارج کشور با اسکناس
رئیس - لایحه تبدیل زر باسکناس مطرح است گزارش کمیسیون خوانده می‌شود:
گزارش از کمیسیون قوانین دارایی بمجلس شورای ملی
کمیسیون قوانین دارایی لایحه شماره ۴۳۶۲ دولت را راجع بمعادله اسکناس بازرهائیکه جزء پشتوانه در خارج از کشور موجود است با حضور آقای وزیر دارائی تحت شور و مدافه قرار داده و بالاخره با ماده واحده زیر موافقت حاصل شده اینک گزارش آن برای شور اول تقدیم می‌شود :
ماده واحده - هیئت نظارت پشتوانه اسکناس مجاز است بازرهائیکه جزء پشتوانه اسکناس در خارج از ایران موجود است و یا بعداٌ تحصیل و بایران وارد خواهد نمود به نحویکه مقتضی بداند بصورت مسکوک یا شمش در داخل کشور برای جمع آوری اسکناسهای زائد بفروش برساند و همچنین می‌تواند با سیم موجود در پشتوانه اسکناس تبدیل نماید.
نرخ فروش زرو نرخ فروش سیمی که از تبدیل سیم بزر از پشتوانه آزاد می‌شود و سایر وسایل اجرای این قانون برحسب تصویب هیئت وزیران مقرر خواهد شد .
رئیس - شور اول است البته کلیات هم ندارد . آقای طهرانچی .
یکی از نمایندگان - نیستند .
رئیس - آقای انوار.
انوار - بنده اساساٌ با این لایحه موافقم ولی خواستم از آقایان وزراء و وزیر دارائی یا وزرای دیگر یا هیئت نظارت که دو نفرشان در مجلس تشریف دارند سؤال کنم بعد از آنکه اجازه داده شد مطابق یک قانونی که آن لیره‌ها ترتیبی داده شود که فروخته شود و در مقابلش اسکناسها جمع آوری شود آیا در این اقدامی که شده است تأثیری کرده است در جمع آوری اسکناس و اسکناس کمتر شده است یا نه؟ این یک موضوع چون منظور این بود اسکناسها جمع شود و نرخها بیاید پائین و من خواستم توجه بدهم که آقایان خیال نکنند این اسکناسها را متمولین جمع می‌کنند خیر این طور نیست بروید بیرون و ببینید که این دکان دارها و کسبه‌ها چقدر اسکناس جمع آوری کرده‌اند و هر دکانداری این قدر( با اشاره دست ) اسکناس توی بغلش هست و کسی مثل اینها نیست و هر یک از آنها خدا شاهد است بنده نمی‌گویم میرغضب هستند باز میر غضب رحمی درش هست هر متاعی که نزدشان هست این متاع را یک تومان را ده تومان می‌کند و می‌فروشند و اسکناس جمع می‌کنند یک برده بر بیست و ما هم بحمدالله از بسکه قانون داریم فوراٌ برای دزدها و آدم کش‌ها می‌رویم یک بنگاه حمایت زندانیان تشکیل می‌دهیم که دزدی که میکنندمیروند آنجا در تحت حمایت این رقیق القلب‌ها واقع می‌شوند آنوقت می‌بینید با اینحال این کسبه چه می‌کنند بجان مردم شما یک فکری برای این موضوع بفرمائید یک قانونی برای این کار بیاورید والا با دادن اینها اسکناس جمع نمی‌شود و این وضع بحال خودش باقی است اینهایی که عرض می‌کنم همه صحیح است بنده خودم در بازار و دکاکین می‌روم بنده که نوکر ندارم خودم باید بروم خودم همه کاره هستم می‌بینم که این کسبه چکار می‌کنند و چقدر اسکناس تنگ بغلشان است و شما هم نمی‌توانید جمع کنید و این طلاها را هم بیرون ندهید این طلاها را هم دیگران می‌برند بیرون باز دو مرتبه در زحمت می‌افتیم بنده عقیده دارم شما باید این اسکناسها را از دست کسبه در بیاورید و یک فکری برای این کار بکنید که این قدر پیش آنها این پول جمع نشود بروید در هر دکان ملاحظه بفرمائید هر یک از کسبه از آن پینه دوز می‌گذرد تا آن کسی که ارسی صد تومانی می‌فروشد از آن سبزی فروش گرفته تا کسی که حریر می‌فروشد چه می‌کند بجان مردم حکایت غریبی است مسئله این کسبه و این بیرحم‌هایی که بجان یک مشت مردم بدبختی افتاده‌اند که باید مصرف کنند و هرچه گیرشان می‌آید باید دو دستی باین‌ها بدهند من نمی‌خواهم بعضی چیزها را جلوی مجلس عرض کنم یک چیزیکه هفتصد دینار قیمتش بوده است حالا چهارده قران شده است با این ترتیب نمی‌شود که لیره و طلا بدهید که اسکناس جمع آوری شود باید برای اینکار یک فکر اساسی بکنید در مورد کسبه و ظلم و اجحاف آنها .
مخبر - عرض کنم این که آقای انوار فرمودنداسکناس پیش متمولین نیست و نزد اصناف است خوب این اصناف بر حسب احتکارها و سفته بازیهایی که از نظر اقتصادی می‌کنند متمول شده‌اند واینها الآن متمولین هستند و اگر متمول نشده بودند که این قدر اسکناس که میفرمائید در پیش آنها جمع نمی‌شد و بودن اسکناس پیش آنها معلوم می‌کند که اینها متمول شده‌اند و اسکناسها را اندوخته‌اند و البته در قسمت احتکار و اجحاف و تعدی که اصناف و تجار می‌کنند بنده وارد نمی‌شوم برای اینکه مورد بحث ما نیست و خارج از موضع است و البته راجع باین قبیل امور ما قوانینی داریم اختیاراتی هم بدکتر میلسپو داده‌ایم که متأسفانه تا کنون نتوانسته است از آن اختیاراتش استفاده کند ولی راجع به فروش زر و جمع آوری اسکناس که فرمودید باید خدمتتان عرض کنم اولاٌ این زر متعلق بما نبوده یعنی در داخل ایران نبوده است و این زرهایی است که مطابق عهدنامه که با انگلیس‌ها بسته‌ایم در مقابل پیمان عوض اسکناسهایی که دولت بآنها داده است البته صدی شصت بما طلا می‌دهند و این طلاها از خارج باید بیاید و تمرکز پیدا کند و پشتوانه بشود ولی در مقابل این اسکناس که در دست مردم است بهتر است ما این طلاها را بفروشیم یعنی آنهایی که از خارج می‌آید و در مقابل آن اسکناس جمع کنیم و هرقدر از حجم اسکناس کم شود البته بآن تناسب یا به تناسب بیشتری زندگانی بالاتر خواهد رفت و قیمت اجناس تنزل پیدا می‌کند و مردم آسایش پیدا می‌کنند گو اینکه نمی‌شود تمام را در نتیجه تورم اسکناس گرفت و گفت که تورم اسکناس زیاد تآثیر دارد بلکه کمی اجناس هم در داخله خود مؤثر است ولی این هم جای تردید نیست که تورم اسکناس و زیادی آن خود باعث ترقی قیمت می‌شود چون اسکناس در دست مردم زیاد است اگر ما بتوانیم بوسیله طلاهایی که از دولتین انگلیس و امریکا می‌گیریم مقدار زیادی از اسکناسهایی که در جریان است و در دست مردم است تقلیلی بدهیم و جمع آوری کنیم و از جریان خارج کنیم از برای تنزل دادن بهای اجناس خیلی مؤثر است و این خود خدمتی است و این که فرمودند این طلاها خطر دارد اگر ما بخواهیم بفروشیم و بخارج می‌رود هیچ خطری ندارد برای اینکه مال مانیست چیزیکه ایجاب زحمت ایران است انتشار زیاد اسکناس است همین انتشار زیاد اسکناس است و اگر ما بوسایل مختلفه که یکی از آنها خود فروش زر است ما بتوانیم از حجم اسکناس در داخله کم کنیم این هم خود یک خدمت اقتصادی است که بمملکت کرده‌ایم پس هیچ ضرر ندارد که ما این طلاهایی را که از خارج وارد می‌شود بفروشیم و در مقابلش اسکناس را جمع کنیم و اینکه آقا فرمودند طلا می‌رود بخارج طلا که خود بخود نمی‌رود لابد در مقابل یک کالایی خواهد رفت و هر اندازه ایکه طلا بخارج برود در مقابلش یک کالایی می‌آید که این ممکن است گشایشی درامور اقتصادی ما بشود و رفع احتیاج ما را بکند چه ضرر دارد طلا که فی حد ذاته یک قیمت معینی ندارد چیزیکه مایه احتیاج مردم است برای ما لازم است ورفع احتیاج ما را می‌کند آن لازم است و اگر ما بتوانیم در مقابل طلا که به تجار و مردم بفروشیم و اسکناس را جمع کنیم آنها هم می‌توانند بروند و درمقابلش جنس بیاورند کالا بیاورند قماش بیاورند قند بیاورند شکر بیاورند و بالاخره مردم را از سختی و تنگی رهایی بدهند و این خود یک خدمت بزرگی است برای مملکت و برای رفاه اقتصادی کشور و الا طلافی حدذاته باعث سعادت یک مملکت نمی‌شود و البته وجود کالا و اجناس و چیزهایی که برای رفع احتیاج عامه مفید و مؤثر است لازم است که وارد شود پس جای هیچگونه نگرانی نیست که طلا را یک عده اسخاص از ما بگیرند و در مقابل اسکناس بما بدهند که از جریان خارج شود و در مقابل هم این طلایی را که می‌گیرند ببرند بخارج و برای ما کالا بیاورند برای آسودگی مردم و رفع احتیاج مردم و این خود یک خدمتی است که بکشور شده است .
رئیس - آقای طباطبایی .
یکی از نمایندگان - ایشان غایبند .
رئیس - آقای امیر تیمور .
یکی از نمایندگان - ایشان هم غایبند .
رئیس - آقای منشور .
منشور - اینکه آقای مخبر فرمودند که این زرهایی که بفروش می‌رسد مال ما نیست و مال خارجیها است که در مقابل اسکناس بما می‌دهند بنده می‌گویم مال ایران است .
مخبر - من نگفتم .
منشور - چرا آنروز هم گفتید که مال خارجیها است و در مقابل اسکناس بما می‌دهند ولی می‌فرمودید بواسطه اشکالاتی که در حمل و نقل بود چطور شد و امروز اشکالات مرتفع شده است و مانعی نیست که بیاورند این جا بهر حال این زرها پشتوانه اسکناس است جنابعالی لابد پشت این اسکناسهای ده تومانی خودمانرا ملاحظه فرموده‌اید که نوشته‌اند یک پهلوی طلا نه یک پهلوی هوا شما فرض کنید خودتان بعوض یک اسکناس ده تومانی بخواهید شش تا از این اسکناسها بدهید و یک پهلوی طلا بگیرید معلوم می‌شود که شما عمدا‍ٌ باعث شده‌اید که پول ما تنزل پیدا کند اگر امروز پول ما تنزل پیدا کرده است بواسطه زیادی اسکناس نیست این اسکناسها را که شما مفت ندیده‌اید بمردم همه مردم که تاجر نبوده‌اند که روی معاملاتشان ده یک بخورند وروی حجم معاملات یک استفاده‌های زیادی کرده باشند و امروز کیسه‌های شان پر اسکناس باشد و با گونی ببرند ببانک و در مقابلش لیره و پول طلا بگیرند عده‌ای از مردم یا این پول را داشته‌اند یا این پول را زحمت کشیده‌اند و جان کنده‌اند تا بهشان داده‌اند آن کسی که یک تومان را در مقابل یک تومان قبول کرده است نمی‌شود حالا آمد و بار گفت که تو بیا شش تومان یا هفت تومان بده و یک تومان نقره یا طلا برگردد بخزانه بانک وپشتوانه ثابت اسکناس باشد اگر هم خواستید بدهید بهمان قیمتی که می‌ارزد اسکناس بدهید اما چه شده است که اسکناس ما دائره اش را گم کرده است این بواسطه این است که جنس نیامده است و جنس کم است جنابعالی بیانتان صحیح بود اما کاملاٌ رسا نبود شما راجع بکمی جنس حرف نزدید .
مخبر - چرا گفتیم .
منشور - ما یک مملکت صنعتی نیستیم ما اغلب احتیاجاتمان از خارجه می‌آید مثل قند چایی قماش و اتومبیل سایر وسایط نقلیه لاستیک کاغذ و غیره همه اینها از خارج می‌آید شما باید یک کاری یکنید که وزارت بازرگانی جواز ورود جنس به ایران را بیشتر بگیرد تا جنس بیشتر وارد بشود پارسال پیرارسال و سالهای قبل عوض اینکه سیصد هزار تن جنس بایران وارد شود پانزده هزار تن بیشتر به ایران وارد نشد مسلم است وقتی جنس کم بود قیمتش هم ترقی مکند و دیگر آن سبزی فروش بفرمایش آقای انوار حاضر نیست جنسش را بقیمت سابق بشما بفروشد و در مقابلش قند را سیری یک تومان بخرد بدبختی بواسطه این است . پارسال در زمستان و شب عید خودتان تخم مرغ را یکی چهار قران خریدید امروز سی شاهی است چرا؟ برای اینکه پارسال وسائل حمل و نقل نبود و کم بود و وارد نمی‌شد پس علت مؤثر زیادی اسکناس نیست کمی جنس هم هست بنابراین بایستی کاری کرد که مایحتاج مردم که از خارج می‌آید باز هم بیاید زید هم بیاید آقا ما امیدواری هایمان از دکتر میلسپو یکی همین بود که وقتی وارد شد و استخدام شد سعی کند و بکقدری دست و پا کند که یک اجناس از امریکا برای کشور ما وارد کند اما متأسفانه آن اجناس که می‌بایست بیاید نیامد مقدار زیادی هم از اجناس تجار در گمرکات مانده که باید بیاید و در داخله مصرف شود آنها را هم همانجا در گمرکات نگاهداشته‌اند که فاسد می‌شود و بدست کسی هم نمی‌رسد و البته آنهایی هم که دارند اجناسشان را از دست نمی‌دهند برای آنکه پشتش چیزی نیست بنابراین باید سعی کرد جنسش را زیاد کرد شما اگر طلا بدهید و اسکناس جمع بکنید این فایده اش چه چیز است .
رئیس - آقای نراقی .
نراقی - چون در ضمن شور در ماده واحده اسمی از هیئت نظارت پشتوانه اسکناس برده شد و بنده هم افتخار عضویت این هیئت را دارم با اجازه آقای مؤید احمدی که رئیس هیئت نظارت هستند یک توضیحاتی بعرض آقایان می‌رسانم : ایراداتی که آقای منشور کردند تا اندازه‌ای وارد بود اما منافاتی هم ندارد که این قانون بموقع اجرا گذارده شود و مسلم است که عملی شدن این قانون هم در جای خودش تأثیر زیادی در پایین بردن قیمتها و کم شدن اسکناس خواهد داشت (صحیح است) بموجب پیمانی که بین دولتین ایران و بریطانیا منعقد شده است دولت ایران مکلف است که احتیاجات ارزی آنها را مرتفع کند آنها هم در مقابل به ما لیره می‌فروشند و ارز می‌فروشند و هر سه ماه بسه ماه رسیدگی می‌شود بزر و روی مظنه و نرخ بازار بین المللی از قرار هر انس طلا هشت لیره و نیم یا ۱۶۸ شلینک و طلایی که بما تحویل می‌دهند بموجب همان پیمان در پرتو ریا (افریقای جنوبی) بحساب بانک ملی ایران ذخیره می‌شود و از موقعی که این قانون گذشته تا حالا طلایی که داده شده است تقریباٌ صد و دوازده خروار طلا تحویل هیئت نظارت اندوخته اسکناس شده است که در پرتو ریا زیر تظر ما موجود و امانت است و در مقابلش اسکناس منتشر شده است و صدی شصت از اسکناسهای منتشر شده این طلاها است صدی چهل آن هم ارز موجود است که قابل فروش است در بازار دنیا (لیره دلار است) و مشتری هم در بازار دارد پس اسکناس که منتشر شده است پشتوانه فلزی و ارزی دارد و این ارزی هم که در اختیار ما است تنزل قیمتش نسبت به طلا تعیین شده است یعنی آنرا هم می‌توانیم به طلا تبدیل کنیم مثل این است که طلا در اختیار ما باشد آنوقت با این ترتیب از ما اسکناس می‌گیرند اما زیاد شدن مقدار اسکناس درجامعه خودش موجب شده بود که قیمت اسکناس و قیمت پول تنزل پیدا کند و اشیاء قیمتش برود بالا و امروز بیش از همه ماها خود متفقین احساس کرده‌اند این کمی ارزش پول را و آنها خودشان کمک می‌کنند بما از حیث ارزش پول و از جمله کمکهایی که بما کرده‌اند این است که گفته‌اند آن طلاهائیکه مال شما است و بموجب پیمان باید تا پایان جنگ در اختیار ما باشد و در افریقای جنوبی باقی بماند ما حاضریم در طی جنگ هم بایران حمل کنیم و باختیار خودمان بگذاریم و این هم یک مساعدتی است که ما بشما می‌کنیم و وقتیکه طلا آمد و وارد ایران شد بموجب این ماده واحده از مجلس شورای ملی استجازه شده است که این طلاها که وارد شد و بتصرف هیئت نظارت برآمد اجازه بدهند آنرا در بازار بانک ملی بفروشد و اسکناسهای زیادی را جمع کند و از رواج خارج کند با این ترتیب توجه خواهید فرمود اسکناس زیادی موضوعش از بین خواهد رفت و اسکناس که ما داریم و ما داده بودیم در مقبلش طلا داده‌اند صدی شصت که در پرتو ریا موجود است که حالا می‌خواهیم بیاوریم بایران و بفروشیم بمردم و اسکناس هائی که در دست مردم است جمع کنیم و در نتیجه این داد و ستد یک مقدار طلا در جامعه ایرانی بین مردم پخش خواهد شد و این یک نتیجه اش و از طرف دیگر این طلاهائی که از آنجا آورده‌ایم بگذاریم در خزانه بانک و آنوقت این نقره هائی که داریم بفروشیم چون نقره امروز بعنوان پشتوانه مطلوب نیست و هیچ جای دنیا پشتوانه نقره‌ای ندارد و ما ششهزار خروار نقره در بانک بعنوان پشتوانه داریم این طلاهائی که از افریقای جنوبی (پرتو ریا) آمد و تحویل ما شد می‌گیریم می گذاریم توی بانک بعنوان پشتوانه و نقره‌ای که امورز جزو فلزات عادی شده است و ارزش فوق العاده هم ندارد روز بروز هم قیمتش تنزل می‌کند آنها را می‌آوریم میگذاریم در دسترس مردم و در بازار آزاد می‌فروشیم که با آن گلدان و بشقاب و سینی و غیره بسازند و مردم ازش استفاده بکنند و ضمناٌ خواستم تذکر بدهم بآقایان که دولت بریطانیا یعنی متفقین ما خودشان متوجه شده‌اند که زیادی تقاضای اسکناس از ما باعث تنزل پول ما شده است و مدتی است تقاضاشان را کم کرده‌اند و کمتر از ما اسکناس می‌گیرند و احتاجشان را با وسایل دیگر رفع می‌کنند از جمله قریب یکماه قبل مقدار شصت و شش شمش طلا آورده‌اند بایران وزیر نظر ما بردند به ضرابخانه ما و تبدیل کردند بسکه طلای پهلوی در حدود سه خروار وزنش بود این سه خروار را تبدیل کردند بسکه پهلوی و سکه پهلوی طلا از حیث ارزش عین لیره طلای انگلیسی است یعنی همان قدر ارزش دارد و طلای خالصش همان قدر است و بهمان قیمت هم فروخته شد باز هم احتیاجاتشان را بهمین ترتیب رفع می‌کنند دو هفته قبل بوسیله طیاره ۲۵ هزار لیره انگلیسی از قاهره وارد کردند این را هم بما تحویل دادند ما هم تحویل بانک ملی دادیم و بحساب بانک فروش رفت در بازار آزاد باز درهفته دیگرش ۲۸ هزار لیره انگلیسی آمد و تحویل ما دادند و در گیشه‌های بانک بفروش رفت و پولش را گرفته پس با این کیفیت آنها اصراری ندارند که بما لیره و ارز بفروشند و از ما اسکناس بگیرند و احتیاجاتشان را رفع کنند و خودشان پول طلا و شمش طلا آورده‌اند و احتیاجات پولی شان را از اینراه دارند رفع می‌کنند در صورتیکه مطابق پیمان می‌توانستند از همه این قسمت‌ها خودداری کنند چون دولت متعهد شده است احتیاجات پولی آنها را مرتفع کند ولی آنها هم علاقمند شده‌اند که نگذارند پول ما تنزل پیدا کند و روزی این اصل آمده‌اند بما طلا می‌دهند و لیره طلا آورده‌اند و در بازار می‌فروشند که پشتوانه اسکناس ما باشد و طلائی که قاعدتاٌ بایستی تا پایان جنگ در اختیارشان باشد حاضر شده‌اند که بیاورند و در بازار ایران فروخته شود و اسکناسها جمع آوری شود با این وضع خیال می‌کنم این لایحه یک لایحه بسیار مفیدی است تصویب آن تأثیر بزرگی در بهبودی اوضاع اقتصادی ایران خواهد داشت .
جمعی از نمایندگان - مذاکرات کافی است .
رئیس - رأی می‌گیریم بورود در شور دوم آقایان موافقین برخیزند (اکثر برخاستند) تصویب شد .
- تصویب چهار فقره گزارش کمیسیون عرایض و مرخصی
۴ - تصویب چهار فقره گزارش کمیسیون عرایض و مرخصی
رئیس - چند فقره گزارش از کمیسیون عرایض و مرخصی رسیده است خوانده می‌شود . مرخصی آقای فرخ . آقا فرخ درخواست یکماه مرخصی از پانزدهم مرداد ۱۳۲۲ نموده‌اند و مورد موافقت کمیسیون عرایض و مرخصی واقع شده اینک گزارش آن بعرض می‌رسد .
رئیس - آقایان موافقین با مرخصی آقای فرخ برخیزند(اکثر برخاستند) تصویب شد .
مرخصی آقای اصفهانی خوانده می‌شود:
آقای اصفهانی در خواست چهل روز مرخصی از ۱۶ مرداد ۱۳۲۲ نموده‌اند و مورد موافقت کمیسیون عرایض و مرخصی واقع شده اینکه گزارش آن بعرض می‌رسد .
رئیس - آقایان موافقین برخیزند (جمع کثیری برخاستند) تصویب شد.
مرخصی آقای هدایت .
آقای هدایت برای رسیدگی بامور محلی لازم شده مسافرتی بفارس بنمایند و در خواست دو ماه مرخصی از تاریخ ۲۳ مرداد ۱۳۲۲ نموده‌اند و مورد موافقت کمیسیون عرایض و مرخصی واقع شده اینک گزارش آن تقدیم می‌شود.
رئیس - آقایان موافقین با مرخصی آقای هدایت برخیزند (اکثر برخاستند) تصویب شد.
مرخصی آقای حمزه تاش .
آقای حمزه تاش بواسطه کسالت مزاج بر حسب تجویز پزشک معالج برای تغییر آب و هوا درخواست شش هفته مرخصی از ۱۶ مرداد ۱۳۲۲ نموده‌اند و کمیسیون عرایض و مرخصی با درخواست ایشان موافقت نموده اینک گزارش آن بعرض می‌رسد.
رئیس - آقایان موافقین برخیزند(جمعی برخاستند) تصویب شد. عده دیگری هم از آقایان اجازه مرخصی خواسته‌اند ولی بایستی تأمل بفرمایند تا آقایانی که مرخصی داشته‌اند و رفته‌اند برگردند و چون آقایان تقاضا کنندگان تشریف دارند تمنی می‌کنم تشریف داشته باشند تا آن آقایان بیایند (صحیح است)
- موقع و دستور جلسه آتیه - ختم جلسه
۵ - موقع و دستور جلسه آتیه - ختم جلسه
رئیس - اگر اجازه می فرمائید جلسه را ختم کنیم (صحیح است ) جلسه آتیه روز پنج شنبه سوم شهریور و از آقایان خواهش می‌کنم که زودتر تشریف بیاورند و طوری تشریف بیاورند که سه ساعت قبل از ظهر حاضر باشند برای اینکه قبل از تشکیل جلسه علنی جلسه خصوصی خواهیم داشت (صحیح است) دستور هم لوایح موجوده)
(مجلس مقارن ظهر ختم شد)
رئیس مجلس شورای ملی - حسن اسفندیاری
- قانون‌های تصویب شده
قانون اجازه فروش مسکوک نیکل خارج از رواج و ضرب پشیز مس
ماده واحده - بوزارت دارائی اجازه داده می‌شود ۱۱۸۷۱۸ کیلو مسکوک پنج و ده دیناری نیکل خارج از رواج موجوده در اداره ضرابخانه را بر مأخذ نرخ نیویورک در تاریخ تصویب این قانون بدولت هندوستان فروخته و بجای وجه نقد در مقابل بهای آن آلومینیم و مس از دولت نامبرده به نرخ نیویورک دریافت نماید .
ضمناٌ موقتاٌ بوزارت دارائی اجازه داده می‌شود تا موقع دریافت آلومینیم هر مبلغ از بیست میلیون و نیم ریال پشیز پیش گفته را که ممکن شود با مس ضرب نموده و بجریان بگذارد و همین که وسیله ضرب پشیز برنز فراهم گردید مسکوک مس ضرب شده را بتدریج از جریان خارج و به پشیز برنز تبدیل نماید.
این قانون که مشتمل بر یک ماده است در جلسه اول شهریور ماه یکهزارو سیصدو بیست و دو بتصویب مجلس شورای ملی رسید .
رئیس مجلس شورای ملی - حسن اسفندیاری