مذاکرات مجلس شورای ملی ۱ تیر ۱۳۰۶ نشست ۱۲۲
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری ششم | تصمیم‌های مجلس | قوانین بنیان ایران نوین |
| نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری ششم |
مشروح مذاکرات مجلس شورای ملی، دوره ۶
جلسه: ۱۲۲
صورت مشروح مجلس پنجشنبه اول تیر ماه ۱۳۰۶ مطابق ۲۳ ذیحجه ۱۳۴۵
فهرست مطالب:
۱- سوال آقای آقاسید یعقوب از آقای وزیر جنگ راجع البسه وطنی و جواب آقای وزیر
۲- قرائت پیشنهادات آقایان نمایندگان راجع به اضافات فوائد عامه و شور در اطراف آن
(مجلس سه ساعت قبل از ظهر به ریاست آقای پیرنیا تشکیل گردید)
(صورت مجلس یوم سه‌شنبه سی‌ام خرداد قرائت شد)
غائبین با اجازه جلسه قبل
آقایان: میرزا حسن‌خان اسفندیاری - نظام مافی - ضیاء - حیدری مکری - فرشی - زعیم - محمد ولی‌خان - اسدی - پالیزی - قوام شیرازی - بهار
طباطبایی وکیلی - حاج شیخ عبدالرحمن
غائبین بی‌اجازه جلسه قبل
آقایان: علی‌خان اعظمی - حشمتی - نوبخت - حاج حسن آقا ملک.
دیرآمدگان با اجازه جلسه قبل:
آقایان: شیروانی - دشتی - شریعت‌زاده - محمودرضا
رئیس - صورت مجلس ایرادی ندارد؟
(گفته شد خیر)
رئیس - آقای آقا سید یعقوب از آقای وزیر جنگ سؤالی داشتید بفرمایید.
آقا سید یعقوب - بنده می‌خواستم از آقای وزیر جنگ سؤال کنم که این قانون بدبخت‌البسه وطنی آیا در وزارت جنگ اجرا می‌شود یا نه؟ اگر عملی نمی‌شود آیا مجازاتی نسبت به کسانی که عمل نمی‌کنند در نظر هست یا نه؟ البته در این باب اگر یک اقدامات خوبی فرموده‌اند جواب بدهند.
وزیر جنگ - لباس قشون تمام البسه وطنی است است.
آقا سید یعقوب - عرض می‌کنم قبل از این‌که این قانون بگذرد لباس قشون وطنی بود و آنها کرباس می‌پوشیدند مقصود بنده اجزای دفتری است یعنی آنهایی که خیلی جنتلمن هستند والا سرباز. توپچی. سوار. اینها همیشه کرباس می‌پوشیده‌اند.
وزیر جنگ - برای یک عده مختصری که لباس وطنی نداشتند با کارخانه کازرونی مذاکره شده است که تا دو ماه دیگر همه لباس وطنی بپوشند.
رئیس - خبر کمیسیون بودجه راجع به اضافات فوائد عامه مطرح است پیشنهادها قرائت می‌شود
(به شرح ذیل قرائت شد)
پیشنهاد آقای دشتی
بنده پیشنهاد می‌کنم کلیه ارقام مربوط به محاسبات از لایحه اضافی فوائد عامه حذف شود
رئیس - (خطاب به آقای دشتی) در این باب توضیحاتی داده‌اید باید رأی بگیریم آقایانی که این پیشنهاد را قابل توجه می‌دانند قیام فرمایند
(عده قلیلی قیام نمودند)
رئیس - قابل توجه نشد
پیشنهاد آقای فیروزآبادی
بنده پیشنهاد می‌کنم که این چهار هزار تومان از بودجه کسر شود
رئیس - آقای فیروزآبادی
فیروزآبادی - توضیح داده نشده که چه چهار هزار تومانی است؟
رئیس - گویا راجع به تبلیغات باشد.
فیروزآبادی - بله این چهار هزار تومان را نوشته است راجع به تبلیغات. آن هم مال سال گذشته است و راجع به امسال نیست بنده می‌خواستم به بیم غرض از تبلیغات چه بوده؟ و پارسال چه تبلیغاتی شده است اگرچه بنده می‌دانم که هیچ کاری نشده است از این جهت پیشنهاد کردم حذف شود
رئیس - این پیشنهاد رد شده است
پیشنهاد آقای دهستانی:
پیشنهاد می‌کنم چهار هزار تومان مخارج تبلیغات مخارج اعزام محصل به اروپا بشود
رئیس - آقای دهستانی
دهستانی - این چهار هزار تومان راجع به تبلیغات گمان نمی‌کنم یک مخارج ضروری باشد. بنده همچو تصور می‌کنم که اگر این مبلغ برای مخارج تحصیل یک عده محصل اختصاص شود بهتر خواهد بود و توضیح زیادی ندارم.
رئیس - آقای مخبر
مخبر - بسته به نظر مجلس است
رئیس - آقای یاسایی
یاسایی - یک پیشنهادی شده بود. که این مبلغ را به مصرف دیگری برسانند و مجلس رأی نداد بنابراین مفهوم مخالفش این است که این مبلغ مطابق رأی مجلس باید به مصرف تبلیغات برسد و این پیشنهاد دیگر مورد ندارد.
رئیس - رأی گرفته می‌شود به این پیشنهاد آقایان موافقین قیام فرمایند.
(کسی قیام نکرد)
رئیس - رد شد.
پیشنهاد آقای آقا سید یعقوب: بنده پیشنهاد می‌کنم قلم راجه به نوغان از بودجه کسر شود.
رئیس - آقای سید یعقوب
آقا سید یعقوب - بنده این پیشنهاد را کردم برای این‌که به عرض آقایان برسانم که در کمیسیون راجع به تأسیس نوغان و عملیات آن توضیحی داده نشد یعنی توضیحی که قانع و مقنع باشد داده نشده. اساساً بنده به ازدیاد کردن نوغان و ترقی دادن آن کاملاً موافقم برای این‌که صادرات ما خیلی ناقص است بلکه به صفر رسیده است و ما ناچاریم که نوغان را در تمام ایران زیاد کنیم اشخاصی که سیر اجمالی در نقاط ایران کرده باشند می‌دانند یعنی از ترتیب غرض اشجار معلوم می‌شود که در همه نقاط ایران مسأله نوغان معمول بوده است چیزی که هست بنده می‌خواستم ببینم که آقای معاون آن عملیات سابق را که دولت آمده است و امتیاز نوغان را به یک نفر داده است بفرمایید یک نفر از تجار ایرانی در سه سال قبل (حاج معین‌التجار) زحمتی کشیده است و تأسیس نوغان کرده است. بنده عرض می‌کنم که اگر دولت می‌خواهد این مسأله را در چنگال خود بگیرد بنده کاملاً مخالفم و برخلاف عقیده که آقای یاسایی فرمودند دولت ما سوسیالیست است و باید داخل در عملیات اقتصادی بشود بنده عرض می‌کنم که دولت ما سوسیالیست باشد یا همان مستبد اول باشد ولی کاری به رعایا نداشته باشد خود رعایا اقتصادیات‌شان را تعقیب می‌کنند و از پیش می‌برند بالاخره اگر این موضوع در دست دولت آمده باشد بنده مخالفم چرا؟ برای این‌که تجربه شده است که هر مسأله را که دولت در آن مداخله کرده است خراب شده و نقصان پیدا کرده است. نه این‌که بنده بخواهم عرض کنم که غرض دولت این بوده است. خیر به واسطه عدم علاقه و عدم ترحمی که از طرف مأمورین دولت نیست به مردم شده است مردم نسبت به این امور ادبار کرده‌اند. بنابراین بنده پیشنهاد کردم که این مبلغ کسر شود و اگر دولت بخواهد تبلیغاتی کند باید وسایل علمیش را به مردم بیاموزد نه این‌که این را در دست بگیرند و اسباب زحمت مردم را فراهم کنند بنده تمام غرضم این است که دولت دست از این قسمت بردارد و بگذارد مردم به ذوق خودشان پیشرفت کنند. بنده می‌دانم در تهران بعد از آن که حاج معین‌التجار این مسأله را تعقیب کرد تجار دیگر هم تعقیب کردند و خیلی این مسأله ترقی کرد همین که دولت آمد مردم گفتند مال شما و رفتند. لهذا بنده عقیده ندارم که دولت در این باب مداخله کند و اگر بگذارد خود مردم این را بسط می‌دهند و از پیش می‌برند. از این جهت بنده پیشنهاد کردم حذف شود حالا اگر دولت نظریه دارد که این به صلاح مملکت است بنده هم موافقم.
معاون وزارت فوائد عامه - البته مسأله صنعت نوغان و توسعة این کار یکی از مسایل مهم فلاحتی و اقتصادی این مملکت است و متأسفانه وزارت فوائد عامه به واسطه نداشتن بودجه تا امروز نتوانسته است آن منظوری که دارد انجام دهد. امسال مذاکره شد که یک اعتبار کلی تقریباً به مبلغ دویست هزار تومان، صد و پنجاه هزار تومان، برای این کار به وزارتخانه قرض بدهند و این کار را آن طوری که لازم است عملی کنند ولی تا به حال موفق به این مقصود نشده‌اند در بودجه فوائد عامه هم متأسفانه چنانچه
ملاحظه می‌فرمایید آن قلمی که توانسته‌اند برای نوغان بگذارند هزار تومان است و این یک چیز ناقابلی است برای آن کارهایی که می‌خواهند انجام دهند. مثل این‌که الان در بیرون دروازه در حسین‌آباد اگر تشریف ببرید می‌بینید که یک موسسه خیلی کوچکی برای امتحان تخم‌های نوغانی که ممکن است در ایران عمل بیاید در آنجا درست شده و چهارده قسم از اقسام تخم‌هایی را که در تمام دنیا هست در معرض امتحان گذارده‌اند که ببینند کدام یک از آنها با آب و هوا و مقتضیات ایران مناسب است و این را هم عرض می‌کنم که ما باید یک سیاست نوغانی برای این صنعت مخصوص در ایران داشته باشیم و این سیاست هم منحصر به این است که خود دولت در این کار مداخله کند و اگر چنانچه صاحب امتیازی هم هست ما نمی‌خواهیم امتیاز او را به زور و عنف بگیریم یا خود صاحب امتیاز هم یک قراردادی از طرف دولت داده شده که حق او هم پامال نخواهد شد ولی دولت مجبور است در این مسأله یک مداخله مستقیمی بکند چنانچه در این دو ساله کرده و یک نفر متخصص فرانسوی در این دو ساله مشغول زحماتی است و مقدماتی هم تهیه کرده است و امیدواریم که نوغان ایران را به آن درجه که باید باشد بتوانیم برسانیم مثلاً فرض بفرمایید در سال دویست و پنجاه هزار سیصد هزار قوطی تخم نوغان وارد ایران می‌شود که تقریباً حد متوسط قیمتش را وقتی بگیریم دویست و پنجاه هزار تومان دویست هزار تومان در سال پول می‌دهیم برای این‌که تخم نوغان وارد شود در صورتی که اگر به تاریخ نگاه کنیم می‌بینیم که سابقاً از ایران تخم نوغان به خارج می‌رفته است و علت این‌که امروز نمی‌توانیم بفرستیم برای این است که به همان ترتیب قدیم می‌خواهیم نوغان تهیه کنیم. بنده یک روز در کمیسیون فوائد عامه این مطلب را خدمتتان عرض کردم خیلی اسباب تعجب شد. هر دانه شاه پرکی را که می‌خواهند تخمش را بگیرند باید در کیسه‌های مخصوصی که آنها را سلول می‌نامند بریزند و بعد امتحان کنند و ببینند این تخم مریض است و معیوب است یا نه اگر مریض است البته تمام آن تخم‌ها را دور می‌ریزند و اگر خوب است نگاه می‌دارند و به همین وسیله جلوی امراضی که ممکن است براین صنعت وارد شود می‌گیرند پس اگر یک قدری کوشش کنیم برای این صنعت بنده امیدوارم که بتوانیم چندین برابر مخارج آن عایدات خودمان را از این راه زیاد کنیم بلکه در آتیه بتوانیم به واسطه هوای مساعد مملکت تخم نوغان را هم جز صادراتمان قرار دهیم بنابراین عقیده‌ام این بود که یک تبصرة پیشنهاد می‌فرمودید که یک مبلغ خیلی بیشتری برای این صنعت داده شود نه این‌که پیشنهاد بفرمایید این هزار تومان ناقابل هم حذف شود.
آقا سید یعقوب - بنده استرداد می‌کنم
حاج آقا رضا رفیع - چرا استرداد می‌کنید بنده قبول می‌کنم این پیشنهاد را
آقا سید یعقوب - چه کنم شما که رأی نمی‌دهید
کازرونی - بنده هم قبول می‌کنم
رئیس - رأی می‌گیریم به این پیشنهاد آقایان موافقین قیام فرمایند
(عدم قلیلی برخاستند)
رئیس - قابل توجه نشد. پیشنهاد آقای فیروزآبادی.
(به مضمون ذیل قرائت شد)
بنده پیشنهاد می‌کنم که مبلغ سیصد و هشتاد تومان حقوق یک نفر منقش کسر شود
رئیس - آقای فیروزآبادی
فیروزآبادی - بنده خیلی متاسفم از این‌که در این اقلام به هیچوجه نمی‌توانم رأی بدهم زیرا من اساساً نمیدانم بودجه فوائد عامه چقدر است و چیزی که اصلش را نمیدانم چقدر است چطور می‌توانم به فرعش رأی بدهم و گمان می‌کنم بسیاری از آقایان هم همین طور باشند حالا
راجع به این وزارتخانه بنده نمیدانم در سابق مفتش داشته یا نداشته؟ خدا می‌داند رأی دادن به این چیزهایی که ما به هیچوجه اصلش را نمی‌دانیم چقدر است سوء اثر می‌بخشد بنده از آقایان می‌پرسم که بودجه وزارت فوائد عامه چقدر است اگر گفتند چقدر است بنده هم رأی می‌دهم بالاخره بنده دراین اقلام هی پیشنهاد می‌کنم و فریاد می‌زنم بلکه اثر کند.
رئیس - آقای ایلخان
ایلخان - بنده با وجود این‌که به شخصی آقای فیروزآّبادی و عقاید ایشان عقیده دارم که فرمایشاتشان همیشه از روی عقیده است ولی متأسفانه به اندازه مسایل را تکرار کرده‌اند که بنده عقیده داشتم خودشان هم این پیشنهاد را نمی‌کردند می‌فرمایند مفتش برای چه؟ در یک اداره وسیعی که راجع به فلاحت است یک مفتش زیاد نیست پس بنده عقیده‌ام این است که آقای فیروزآبادی موافقت بفرمایند و بگذارند این اضافات از مجلس بگذر و حقیقتاً مجلس به کارهای خودش برسد. کمیسیون بودجه مشغول رسیدگی به اصل بودجه است و انشاءالله به همین زودی‌ها اصل آن به مجلس خواهد آمد و البته آقای فیروزآبادی تصدیق می‌فرمایند که تکرار این مسایل کارهای مهم پارلمانی را تعویق می‌اندازد اگر چنانچه آقا موافقت بفرمایند و این پیشنهادات را تکرار نفرمایند البته بودجه به مجلس خواهد آمد و آن وقت خودشان هم تصدیق خواهند کرد که تمام آن برنفع مملکت است.
مخبر - راجع به این پیشنهادات اگر مراجعه به صورت مجلس بشود از قلم اول تا آخر این لایحه مکرر این پیشنهادها شده و قابل توجه نشده، دو سه نفر از آقایان اگر هی بنا باشد از سر بگیرند بنده نمیدانم این دور و تسلسل بالاخره به کجا خواهد رسید.
رئیس - رأی می‌گیریم آقایانی که این پیشنهاد را قابل توجه می‌دانند قیام فرمایند.
(معدودی برخاستند)
رئیس - قابل توجه نشد. پیشنهاد دیگر ایشان
(به شرح آنی خوانده شد)
پیشنهاد می‌کنم که مبلغ ۲۷۶ تومان حقوق یک نفر محاسب کسر شود.
مخبر - این پیشنهاد را آقای دشتی کردند و رد شد
رئیس - آقای فیروزآبادی
فیروزآبادی - عرض کردم. این پیشنهادات من از روی جهل است و نمیدانم، آقایان می‌فرمایند برو ببین بنده این ترتیب پیشنهادات مخارج را می‌بینیم و از آن طرف کارها را می‌بینم که فایده این مخارج ندارد، مثلاً این اداره ارزاق را که درست کرده‌اند بنده شنیدم در عرض این چند سال یازده کرور تومان کسر آوردند، یازده کرور تومان اگر نان مفت به مردم می‌دادند خرج نمی‌شد...
رئیس - (خطاب به فیروزآبادی) - آقا از موضوع خارج نشوید.
فیروزآبادی - بنده این چیزها را می‌بینم عصبانی می‌شوم و البته دیوانه نیستم که مخالفت کنم تا این ترتیب است بنده با یکی یکی آنها مخالفت می‌کنم تا ببینم خدا چه می‌خواهد. بنده به این نظر مخالفم.
رئیس - آقای مهدوی
مهدوی - مکرر اینجا گفته می‌شود که اضافات قبل از خود بودجه به مجلس آمده است، بودجه ۱۳۰۴ را مجلس تصویب کرده است و بودجه ۱۳۰۵ را هم یک دوازدهم یک دوازدهم از روی همان بودجه ۱۳۰۴ رأی داده است. خود بنده سال قبل رفتم به وزارتخانه و با آقای وزیر مالیه مذاکره کردم که برای این‌که ما بتوانیم بودجه ۱۳۰۶ را در کمیسیون بودجه رسیدگی کنیم خوب است که بودجه ۱۳۰۴ هم چاپ شده و
به تمام آقایان نمایندگان داده شده است اضافاتی را که آقایان وزرا از روی بودجه ۱۳۰۴ لازم دانسته‌اند صورت نوشته‌اند و آورده‌اند در کمیسیون بودجه مجلس هم تصویب شده و راپورت هم داده شده است و مجلس هم تصویب کرده است پس کمیسیون بودجه و آقایان نمایندگانی که رأی می‌دهند به چیز نفهمیده رأی نمی‌دهند یعنی بودجه ۱۳۰۴ را در نظر دارند و این اضافات آن است
رئیس - آقایانی که این پیشنهاد را قابل توجه می‌دانند قیام فرمایند.
(چند نفری قیام نمودند)
رئیس - قابل توجه نشد. پیشنهاد آقای عدل.
(به مضمون ذیل خوانده شد)
پیشنهاد می‌کنم در ابتدای ستون قران عوض لفظ قران تومان نوشته شده و از تمام اقلام اضافات یک صفر حذف شود.
رئیس - آقای عدل
میرزا یوسف خان (عدل) - این مسأله توضیح مفصلی لازم ندارد و مکرر در مجلس این مسأله مذاکره شده است که واحد پول ایران تومان است و بنده نمیدانم چرا آقای مخبر کمیسیون بودجه اصرار دارند که واحد قران بگیرند! هیچوقت معمول نبوده است که واحد پول ما قران باشد و از قدیم هم تومان بوده است مکرر هم در مجلس این موضوع مذاکره شده است.
رئیس - آقای مخبر
مخبر - به موجب یک قانونی که از تصویب مجلس شورای ملی گذشته باشند هنوز واحد پول ایران تعیین نشده است و معلوم نیست که واحد پول ما تومان باشد و مصر بودن به این‌که یک لفظ ترکی ما را مأخذ قرار دهیم نمیدانم به چه مناسبت است!
کازرونی - بنویسید نقره مثقال.
رئیس - پیشنهاد آقای کازرونی.
(به شرح ذیل خوانده شد)
بنده پیشنهاد می‌کنم که ۴۰۷۶۰ قران از مبلغ کل کسر شود
رئیس - آقای کازرونی
کازرونی - اگر آقایان درست دقت و ملاحظه بفرمایند خواهند دید که نویسنده این اضافات یک زحمت‌های زیادی برای تهیه الفاظ کشیده است که این اقلامی را که می‌خواهند اینجا بنویسند الفاظش چه باشد. اینجا می‌گویند که ما یک اعتباری برای امور غیر مترقبه سنه گذشته گرفته بودیم مورد پیدا نکرد خرج کنیم حالا آن اعتبار را برای سنه آتیه می‌خواهیم، در صورتی که صد دو اعتبار برای امور غیر مترقبه به وزارت فوائد عامه داده شده است و شاید در بودجه کل هم پیش‌بینی شده است در هر صورت تا این اندازه احتیاط کردن که یک اعتبارات زیادتری بگیرند با وضعیتی که هست و با چیزهایی که در مریی و منظر ما است که یک قسمتش را آقای فیروزآبادی راجع به یازده کرور تومان اظهار کردند بنده هیچ دلیلی نمی‌بینم که این مبلغ در این لایحه اضافات باشد در آتیه اگر یک مبلغی برای یک کاری لزوم پیدا کرد به مجلس پیشنهاد می‌کنند و مجلس هم تصویب خواهد کرد و به علاوه این مقدار هم برای یک اموری که معلوم نیست کافی نمی‌باشد در هر صورت خوب است از این اضافات که بنده قطع و یقین دارم به ضرر مملکت تمام می‌شود یک قدری امساک شود و بنده می‌دانم تصویب اینها در خارج به ضرر مجلس تمام می‌شود.
مخبر - همان طور که عرض کردم سه چهار نفر آقایان پیشنهادکنندگان در تمام این اقلام این توضیحات را دادند و بنده هم جواب را عرض کردم و مجلس هم رأی نداد و این قلم همان چهار هزار و کسری است که آقای دشتی پیشنهاد کردند برای اعزام محصل فلاحت به اروپا
تخصیص داده شود و بنده هم قبول کردم و مجلس هم موافقت کرد و حالا نمیدانم چرا باید دو مرتبه این را حذف کنیم، در این موضوع مباحثه زیاد شد و بالاخره قرار شد که صرف اعزام یک عدم محصل فلاحت به اروپا شد. حالا اگر در این قسمت مخالف باشید نمی‌دانیم
رئیس (خطاب به مخبر) - آقای کازرونی یک مخارج معینی را پیشنهاد نکرده‌اند به طور کلی پیشنهاد کرده‌اند. رأی می‌گیریم آقایانی که این پیشنهاد را قابل توجه می‌دانند قیام فرمایند.
(عده قلیلی قیام نمودند)
رئیس - قابل توجهی نشد. پیشنهاد آقای آقا سید یعقوب
(این طور خوانده شد)
پیشنهاد می‌کنم در صفحه ۸ سطر دوم لوازمات و ادوات کسر شود.
رئیس - آقای آقا سید یعقوب
آقا سید یعقوب - محض خاطر جواب‌دهندگان عرض می‌کنم: که بهتر است آقایان جواب‌دهندگان سعی فرمایند که جواب‌ها منطقی باشد. آقای امیر حسین‌خان شروع می‌کنند به موعظه کردن که آقایان مجلس را معطل نکنید. عرض می‌کنم باید حرف‌هایی که جواب داده می‌شود منطقی باشد اینجا که جای نصیحت نیست. در اینجا چند مورد اسم مفتش را می‌نویسد، اداره ارزاق هشتصد نفر مفتش داشت که آن طور شد! اینجا هم بنده همین طور می‌دانم. چشمم از مفتش ترسیده است. گفته شد که پیشنهادها مکرر شده است، آقای رئیس برای چه اینجا نشسته‌اند؟ برای این‌که اگر یک پیشنهادی مکرر شد بفرمایند که آقا میرزا علی، آقا سید یعقوب این پیشنهاد قبلاً شده وارد شده است. نباید آقایان وارد در تکلیف رئیس بشوند. بنده سؤال می‌کنم که صد دو مخارج غیرمترقبه چه چیز است؟، جواب بنده را چه می‌دهد؟ حالا بنده عبارت را می‌خوانم آن وقت خواهید فهمید که غیر از ایجاد لفظ این اضافه چیز دیگری نیست. در این لایحه چند جایش نوشته است لوازم و ادوات. لوازم و ادوات را به طور مفهوم مطلق جواب بدهید چه چیز است شصت هزار تومان چهار ماهه که سالش دویست و چهل هزار تومان می‌شود رأی اثاثیه و لوازمات آخر چه معنی دارد؟! به عقیده بنده غیر از این‌که یک لفظی برای مخارج درست کنند چیز دیگری نیست البته وکیل ناچار است وقتی که این طور بود این الفاظ مطلق را پیشنهاد کند حذف شود تا مخبر محترم معاون محترم، موافق محترم جواب دهد که آقا لوازم و ادوات برای این کار است. اینجا نوشته است در چند قلم مخارج برای ادوات و اثاثیه و لوازم‌التحریر، موافقین اولوالعزم: جواب ما را بدهید نه این‌که نصیحت بکنید و یکی دیگر بگوید پیشنهاد شده و رد شده باشد رئیس رد می‌کند.
رئیس - آقای بامداد
بامداد - بنده در قسمت اول فرمایشات آقای آقا سید یعقوب کاملاً موافقم وکیل است و عقیده‌اش آزاد است و مذاکرات هم زود کافی می‌شود مجبور است پیشنهاد کند و حرف خود را بزند. اما در این قسمت که پیشنهاد حذفش را فرمودند از قضا یک قسمت لازم این لایحه است و غیر از لوازم‌التحریر است، اینجا - سطر اول قلم ۳۲ نوشته است اعتبار لوازم‌التحریر اثاثیه...
آقا سید یعقوب - آن (و غیره) اش چه چیز است.
بامداد - این قلم (و غیره) ندارد. این قلم راجع به یک اداره جدیدالتأسیس است که متخصص آن را تازه کنترات کرده‌اند البته این اداره میز و صندلی و لوازم‌التحریر می‌خواهد، وقتی که نوشته شد برای امور مربوطه به متخصص حشره‌شناس، متخصص پنبه و غیره لابد اینها اسباب برای کار خود می‌خواهند و این ادوات راجع به آنها است که وقتی می‌خواهند پنبه را پاک کنند باید اسباب داشته باشند. در هر صورت عرض می‌کنم که این اسباب و
لوازمات برای این کارها است و خرج اشخاص نیست و به عقیده بنده البته لازم است
رئیس - رأی گرفته می‌شود به این پیشنهاد آقایانی که قابل توجه می‌دانند قیام فرمایند
(معدودی برخاستند)
رئیس - قابل توجه نشد. پیشنهاد آقای عباس میرزا.
(به نحو ذیل خوانده شد)
حذف نمره ۲۷ و ۲۸ و ۲۹ و ۳۰ و ۳۱ را پیشنهاد و محل او را برای متخصص سبزه خشک کنی پیشنهاد می‌نماید
رئیس - آقای عباس میرزا
عباس میرزا فرمانفرمائیان - در این لایحه اضافات نسبت به آذربایجان فقط همین موادی بود که بنده پیشنهاد حذفش را کردم. موقعیت آذربایجان را اگر آقایان درست دقت فرموده باشند می‌دانند که خیلی چیزها لازم دارد. اگر یک جنگلبان و متخصص جنگل آنجا باشد بنده مخالف نیستم که توجهی به جنگل‌های آنجا بشود. ولی وزارت تجارت و فلاحت باید همه ساله مواقع را تشخیص بدهد و وضعیات مردم را از حیث اقتصاد ملاحظه کند و مطابق آن وضعیات یک مخارجی را پیشنهاد نماید که یک افاقه به حال مردم بشود. امروز که مختصر توجهی به آذربایجان کرده‌اند باید ملاحظه کنند که تقریباً سالی ده کرور، هشت کرور صادرات آنجا است که به کلی زمین خورده است و برای سال حاضر هم باعث تزلزل اهالی است، البته وزارت فلاحت و تجارت در یک چنین موقعی که متخصص پنبه و حشره‌شناس دارد لازم بود یک توجهی هم به این کار خیلی مهم بکند، پنبه چندان متخصص لازم ندارد به جهت این‌که همه جا یک تخصص برای کاشتن آن هست، ولی خشکبار و سبزه که در آذربایجان است لازم است یک نفر متخصص برای آن بیاورند و بنده تصور می‌کنم اگر در سال ده هزار تومان هم صرف این کار بکنند جا دارد که این خشکبار را طوری تهیه کنند که منحصر به فروش در روسیه نباشد و بتواند ببرند در ترکیه و در انگلستان و در آمریکا و در سایر جاها و محل فروش را منحصر به یک جایی معین نکنند که درش را بسته است چندین ماه است گفتگو می‌کنیم در صورتی که عده کثیری از مردم و تجار ورشکست شده‌اند این پول‌هایی را که دولت پیشنهاد می‌کند و ما هم تصویب می‌کنیم باید صرف یک مخارج لازم‌تر شود، البته تمام اینها برای مملکت مفید است ولی فایده آن تدریجی است، متخصص حشره‌شناس مفید است ولی عجالتاً چندان اهمیت ندارد ولی این موضوع که بنده پیشنهاد کردم به فوریت مفید خواهد بود و باعث این است که اقلاً در عوض این ده کروری که به روسیه می‌رفته است چند کرورش به ممالک دیگر اروپا برود، این بود که بنده این پیشنهاد را کردم و یک تذکری بود که به وزارت تجارت می‌دهم.
رئیس - این اقلامی را که پیشنهاد فرموده‌اید راجع به جنگل‌ها است. تکلیف جنگل را معین کرده‌اند.
یک نفر از نمایندگان - در پیشنهاد آقای آقا سید یعقوب معین شد.
رئیس - (خطاب به عباس میرزا) پیشنهاد راجع به جنگل‌ها شد که قابل توجه شد و به کمیسیون مراجعه گردید با این حال اگر میل دارید رأی بگیریم؟
آقای بیات
مرتضی‌قلی خان (بیات) - به عقیده بنده این پیشنهاد باید تکلیفش در موقع مطرح شدن راپورت کمیسیون راجع به جنگل‌ها معلوم شود.
عباس میرزا - بسیار خوب در آن موقع که جنگل‌ها مطرح شد رأی بگیرید.
رئیس - پیشنهاد آقای دادگر
(به مضمون ذیل قرائت شد)
پیشنهاد می‌کنم به عبارت پیشنهاد آقای دشتی اضافه شود: از دیپلمه‌های مدرسه فلاحت.
رئیس - آقای دادگر
دادگر - یک موقع دیگر هم صحبت کردیم که غالباً این اختیاراتی که داده می‌شود که اشخاصی را برای تحصیل بفرستید مخلوط با نظریات شخصی می‌شود و آن فایده که منظور است به دست نمی‌آید. اشخاصی که استطاعت دارند خودشان از پول خودشان می‌روند و آنهایی که استطاعت دارند خودشان از پول خودشان می‌روند و آنهایی هم که ما می‌نویسیم ضمیمه می‌شود با آنها و مقدار کافی می‌شود اگر از همان اشخاصی که منظور است بفرستیم عده کم می‌شود و به علاوه تحصیلات در هر جایی باید ملایم باشد با آن وزارتخانه تا فایده داشته باشد این بود که آقای دشتی پیشنهاد کردند که این طور بشود و خوشبختانه اجابت شد. حالا بنده پیشنهاد کردم که چون این برای فلاحت است خوب است دیپلمه‌های مدرسه فلاحت را بفرستند که هم برای اداره این کار مناسب باشند و هم سبب شود که عده فرستاده‌های به اروپا زیادتر شود.
مخبر - صحیح است و نظر بنده هم در آن موقع که قبول کردم همین بوده است البته باید دیپلمه‌ها بروند
رئیس - پیشنهاد آقای فیروزآبادی
(به این مضمون قرائت شد)
بنده پیشنهاد می‌کنم پانصد تومان خرید اثاثیه و تعمیر کسر شود
رئیس - آقای فیروزآبادی
فیروزآبادی - اینجا نوشته چهارصد تومان خرید اثاثیه، صد تومان هم تعمیر اثاثیه در اقلام پیش متعدد نوشته شده، لابد در بودجه کل هم نوشته شده حالا بودجه کل ۱۳۰۵ را در صورتی که به مجلس نیامده و احاله داده شده به بودجه ۱۳۰۴ بنده که نمیدانم. می‌نویسد پانصد تومان برای خرید اثاثیه و تعمیر بنده الان نمیدانم که اثاثیه که سال گذشته خریده شده و آنچه تعمیر شده چه بوده. این را هم بفرمایید بنده هم بفهمم و رأی بدهم. در اقلام دیگر بوده یا نبوده و در اینجا کسر داشته خریده‌اند یا نه؟
رئیس - آقای بیات
بیات - اینها یک اقلامی است که خودش که نوشته شده است مقصودی را که دارد معلوم می‌کند. بودجه همان طور که فرمودند در ۱۳۰۴ برای وزارت فوائد عامه نوشته شده و آن وقت ترتیباتش کمتر بوده. یک ادارات جدیدی در وزارت فوائد عامه تشکیل شده، یک متخصصینی از اروپا آمده‌اند: یک اداراتی اینجا درست کرده‌اند این ادارات و اشخاص البته اثاثیه لازم دارند. بالاخره روی زمین که نمی‌توانند بنشینند البته بایستی میز و صندلی و یک اسبابی داشته باشند و بنده عقیده‌ام این است که خوب است آقای فیروزآبادی همان طور که در جنبة اقتصادی خیلی دقت می‌فرمایند این طرف را هم ملاحظه بفرمایند که روزی مبلغی ما از مجلس داریم پول می‌گیریم آن وقت وقت مجلس را صرف یک پیشنهادهایی می‌کنیم که می‌دانیم نمی‌شود قبول کرد. اگر تشخیص می‌دادیم که یکی از این پیشنهادها ممکن است تصویب شود بنده عقیده داشتم عوض یکی پانصد تا بیاید اما در صورتی که معلوم است اینها یک مخارج لازمی است و باید بشود خوب است توجه بفرمایند که وقت مجلس صرف کارهای دیگر هم بشود.
رئیس - آقایانی که پیشنهاد آقای فیروزآبادی را قابل توجه می‌دانند قیام بفرمایند
(عده قلیلی قیام نمودند)
رئیس - قابل توجه نشد. پیشنهاد آقای زوار
(به مضمون ذیل قرائت شد)
بنده پیشنهاد می‌کنم کمک محاسب اداره محاسبات دو نفر نفری چهل و دو تومان حذف شود.
رئیس - آقای زوار
زوار - بنده البته یکی از موافقین جدی دولت هستم و برروی این اصل هر قدر خواستم در این خصوص یک خصوص یک نظری را اعمال نکنم حقیقتاً دیدم اگر یک اعمال نظری نشود مخالف وظیفة نمایندگی است. از این نقطه‌نظر بنده نگاه کردم به این لایحه دیدم چیز غریبی است از اقلام ۶ و ۱۰ و ۱۱ و ۱۶ و بالاخره تا بیست اداره محاسبات و معاون محاسبات و محاسب و ثبات و پرسنل چیز غریبی است ۶۳ هزار تومان کلیه این اضافات است. آن وقت نصف آن به محاسبات می‌رود. از این نقطه نظر این‌که می‌نویسد محاسب اداره محاسبات، بعد کمک محاسب اداره محاسبات دو نفر نفری چهل و دو تومان چیز غریبی به نظر می‌آید که هم محاسب باشد هم کمک محاسب آن هم یک نفر نه بلکه دو نفر. بنده زیاده براین توضیح لازم نمیدانم برای این‌که یک چیز واضحی است. از این نقطه‌نظر پیشنهاد کردم حذف شود و خواستم یک نخودی هم بنده توی این‌اش انداخت باشم.
مخبر - آقای دشتی پیشنهاد کردند تمام اعضا محاسباترا وارد شد.
رئیس - ایشان کلیه اداره محاسبات را پیشنهاد کرده بودند ایشان دو نفر. آقایانی که این پیشنهاد را قابل توجه می‌دانند قیام بفرمایند.
(عده قلیلی قیام نمودند)
رئیس - قابل توجه نشد پیشنهاد آقای حاج آقا رضا رفیع.
(به مضمون ذیل خوانده شد)
پیشنهاد می‌کنم به فقرات به طور تجزیه رأی گرفته شود.
رئیس - آقای رفیع
حاج آقا رضا رفیع - در این لایحه یک موضوعاتی است که اکثریت مجلس تصویب می‌کند باید بگذرد و تصویب شد. یک اقلامی هم هست که آقایان مخالفت دارند که بگذرد برای جهات مختلفه. بنده استدعا دارم به فقرات رأی گرفته شود که یک دفعه بودجه رد نشود. به طور تجزیه رأی گرفته شود حالا اگر قلم به قلم برای آقایان اشکال دارد فقره به فقره ماده به ماده رأی گرفته شود.
رئیس - آقای دیبا
دیبا - سابقاً نظیر این پیشنهاد را بنده هم کرده بودم آقای رئیس فرمودند این مخالف با قانون محاسبات است و مطابق قانون محاسبات باید ماده به ماده رأی گرفته شود.
رئیس - اگر من عرضی کردم من باب تذکر بود والا بسته به نظر مجلس است. خیر ثانوی کمیسیون قرائت می‌شود. طبع و توزیع شده است حالا باید رأی گرفته شود.
رفیع - بنده مخالفم
بامداد - بنده هم مخالفم
رئیس - آقای رفیع
حاج آقا رضا رفیع - بنده استدعا می‌کنم این موضوع مطرح شود بالاخره طرفدار ما آقایانی هستند که در مجلس شورای ملی هستند. هیچ کس دیگر را نداریم یک پیشنهادی آقای آقا سید یعقوب کردند و اکثریت تصویب کرد بعد رفت به کمیسیون بودجه در آنجا یک ترتیب دیگری تنظیم شده است. بنده استدعا می‌کنم اجازه بفرمایند موافق و مخالف حرف‌های خودشان را بزنند. هر طور اکثریت قضاوت کرد ما هم اطاعت می‌کنیم: اطمینان ما به اکثریت مجلس است این است. که بنده مخالفم با این طرزی کهه در کمیسین بودجه تنظیم یافته و موافقم با پیشنهاد آقای آقا سید یعقوب
رئیس - فرمودید به طور موافق و مخالف حرف بزنند مانعی که ندارد.
حاج آقا رضا رفیع - متشکرم
رئیس - پیشنهادی که نیست. باید رأی گرفته شود اگر پیشنهادی دارید می‌دهید و رأی می‌گیریم.
آقا سید یعقوب - بنده یک اظهار نظامنامه دارم. اخطار عرض نمی‌کنم
رئیس - بفرمایید
آقا سید یعقوب - نظامنامه می‌نویسد بیست و چهار ساعت قبل باید طبع و توزیع شود. این الان به من رسیده است
رئیس - الان داده‌اند؟
آقا سید یعقوب - بلی الان داده‌اند
شیروانی - باید مطرح شود
بیات - اجازه می‌فرمایید؟
رئیس - بفرمایید
بیات - مکرر در مجلس مسائلی که خاطر آقایان به سابقه آن متوجه بوده راپرتی که راجع به آن امر از کمیسیون می‌آمده در مجلس مذاکره می‌شده است و البته این قسمت هم چیزی نیست که بماند یک پیشنهادی آن روز آقای آقا سید یعقوب در مجلس فرمودند و مراجعه شد به کمیسیون. کمیسیون هم نظریات خودش را در آن باب اظهار کرده است حالا هم آقایان همه مطالعه کرده‌اند و محتاج نیست که بروند یک قوانین و مسائلی را ببینند و نظریة کمیسیون اطلعاتی لازم ندارد. خیلی ساده و یک مطلبی است که ذهن همه آقایان به آن متوجه است و این بودجه هم مدنی است مانده است و خوب است آقایان تکلیف این قسمت را امروز معین بفرمایند. موافق و مخالف صحبت می‌کنند هر طور که اکثریت مجلس تصویب کرد رفتار می‌شود بودجه‌های مملکتی زودتر باید تکلیفش معین شود. کارهای دیگری که در دستور داریم زودتر تکلیفش معین شود. بیش از این صحبت در یک اضافه بودجه موقعیت ندارد.
رئیس - آقای آقا سید یعقوب
آقا سید یعقوب - آقای بیات و همین طور موافقینی که می‌خواهند این را مطرح قرار بدهند هیچوقت نباید عقاید شخصی را در قانون دخالت بدهند. قانون که وضع می‌شود، نظامنامه که وضع می‌شود واضع آن یک زمان ممتدی را در نظر می‌گیرد و یک منافع کلی را هم به ازائش در نظر می‌گیرد. ملاحظه بفرمایید خدای تعالی آتش را خلق کرده است حالا برای این‌که خانة پیغمبر هم آتش می‌گیرد خدا خلق آتش نکند؟ این‌که نمی‌شود. نظامنامه و قانون برای منافع عامه است. حالا ممکن است یک مورد به خصوص برخلاف نظر آقای بیات تمام شود حالا ما نظامنامه را زیر پا بگذاریم چون به ضرر من است!
مرتضی‌قلی خان بیات - بنده نظر خصوصی ندارم
آقا سید یعقوب- البته شما منافعی در این خصوص ندارید. غرضم نظر سیاسی و نظر عقیده‌ای است والا سوء ظن به شما ندارم و خدا می‌داند خیلی هم شما را مقدس و محترم می‌دانم نظرم مسأله عقاید و اجتهادات سیاسی است. نظامنامه نوشته است که بیست و چهار ساعت قبل باید طبع و توزیع شده به نمایندگان بدهند و این الان از طبع بیرون آمده است و توسط آقای آقا سید محمود منتشر شده است در آن لایحه هم نبود که بگوییم در آنجا بوده است و حالا آورده‌اند. الان از مطبعه بیرون داده‌اند این مسأله هم خیلی واضح و روشن است و ما باید حفظ کنیم نظامنامه را ولو در یک مورد به ضرر شما تمام شود ما باید مغز خودمان را حاضر کنیم برای اطاعت نظامنامه و پرستیدن قوانین و در جایی که تصور کنیم ضرر عقیده برای ما دارد نفع عامه را باید ملاحظه کنیم پس مطابق مادة نظامنامه بگذارید روز یکشنبه مطرح واقع شود این است عقیده بنده
مخبر - بنده تصور می‌کنم آن اشاره را که آقای آقا سید یعقوب در نطق قبل خودشان فرمودند که وظیفه آقای رئیس است که رعایت نکات نظامنامه را بکنند مقام محترم ریاست
میل دارند که همیشه نظریات اکثریت مجلس را مافوق همه چیز رعایت کنند والا حقاً این پیشنهادات که چندین مرتبه شده بود و رد شده بود نباید بشود و مآلاً کار به جایی می‌رسد که ما برای این‌که تکلیف مجلس شورای ملی در لوایح معلوم شود خودمان جلوگیری از این قبیل پیشنهادات بکنیم. آقای آقا سید یعقوب اول فرمودند مخالفند و بعد که قرار شد مخالف و موافق حرف بزنند و پیشنهادی هم نبود و بنا شد رأی گرفته شود ایراد نظامنامه گرفتند. خلاصه این‌که معلوم می‌شود میل ندارند به این لایحه رأی گرفته شود در صورتی که این لایحه یک روزی باید بالاخره رد یا تصویب شود. تا روز قیامت که نباید ما گرفتار این لایحه باشیم. هر روز یک سنگی جلوش گذاردن تصور می‌کنم شایسته نباشد. ماده نظامنامه هم اولاً راجع است به لوایح و ثانیاً به خبر اصلی کمیسیون بودجه که منتشر می‌شود که بیست و چهار ساعت قبل باید طبع و توزیع شود و همیشه هم پیشنهاداتی که قابل توجه می‌شد و می‌رفت به کمیسیون و برمی‌گشت اصلاً طبع و توزیع نمی‌شد. این رویه اخیراً یعنی در دوره ششم معمول شده است که پیشنهادات هم طبع و توزیع شود والا خبر اولی کمیسیون باید بیست و چهار ساعت قبل طبع و توزیع شود زیرا نسبت به آن تشریح ذهن آقایان نمایندگان نشده است و بایستی اطلاع پیدا کنند و گمان می‌کنم آقایان این لایحه حفظشان شده است و به قدری تکرار شده که ملکه شده است و دیگر لازم نیست به تأخیر بیندازیم. اگر مقصود آقا نظامنامه است و نظامنامه همچو چیزی را نگفته است و اگر مقصود معطل کردن و تأخیر انداختن لایحه است؟ یک امری است علیحده
رئیس - رأی می‌گیریم آقایانی که موافقند این خبر امروز مطرح شود قیام فرمایند
(اکثر نمایندگان قیام نمودند)
رئیس - تصویب شد.
رئیس‌الوزرا - این لایحه آنچه بنده می‌دانم و علم دارم چیز رد شدنی ندارد. حالا مجلس بخواهد رد کند مختار است. اشکال این کار در سر جنگل‌ها است سال‌های دراز است در این مملکت گفته شده است و حالا هم گفته می‌شود که دولت باید یک سرپرستی از جنگل‌ها بکند...
مدرس - قانونش را بنویسید بعد.
رئیس‌الوزرا - دولت نخواهد گذاش که درخت‌ها را لایشعر ببرند و لایشعر جنگل‌ها را خراب کنند. نخواهد گذاشت...
بعضی از نمایندگان - صحیح است
(همهمه نمایندگان - صدای زنگ رئیس)
بعضی از نمایندگان - صحیح نیست
حاج آقا رضا (رفیع)- دولت حق ندارد. قانون اساسی محترم است...
آقا سید یعقوب - دولت چه حق دارد؟! ابداً دولت حق ندارد!...
(همهمه نمایندگان - صدای زنگ)
آقا سید یعقوب - (با فریاد) اصل مالکیت محترم است. دولت چه حق دارد مال مردم را ضبط کند...
(صدای زنگ به طور ممتد - اخطار آقای رئیس به آقای آقا سید یعقوب)
آقا سید یعقوب - (با فریاد طولانی) مملکت مملکت اسلامی است. دولت ابداً حق ندارد املاک مردم را تصرف کند...
(صدای زنگ– اخطار مجدد آقای رئیس به آقای آقا سید یعقوب با قید در صورت مجلس)
رئیس‌الوزرا - (در بین همهمه) خواهش دارم مغلطه نفرمایید. من مطلب را از اول تا آخرش می‌گویم...
رئیس - تأمل بفرمایید. بنده باید اول نظامنامه را اجرا کنم (خطاب به آقا سید یعقوب) سه دفعه اخطار کردم توجه نکردید. بایستی رأی بگیریم برای خروج
از مجلس. اگر دفاعی دارید بکنید بعد رأی بگیریم.
آقا سید یعقوب - بنده اخطار آقای رئیس را نشنیدم. خودم بیرون می‌روم. اما خدا شاهد است هیچ نشنیدم.
رئیس - البته آن طوری که شما فریاد می‌زنید چیزی نخواهید شنید. رأی می‌گیریم و تکلیف بنده و جنابعالی معلوم می‌شود تا در آتیه این طور عربده‌ها نکشید. رأی می‌گیریم به اخراج آقای آقا سید یعقوب از مجلس آقایانی که با اخراج ایشان موافقند قیام فرمایند
(قریب بیست نفر قیام نمودند)
رئیس - پس تکلیف بنده هم معلوم شد.
(در این موقع آقای رئیس از صندلی خود حرکت نموده و مجلس تعطیل شد و به فاصله یک ساعت به ریاست آقای مرتضی‌قلی خان بیات نائب رئیس مجدداً تشکیل گردید)
نائب رئیس - متأسفانه نظر به نقص نظامنامه که به واسطه میل چند نفر اغلب مجلس تشکیل نمی‌شود و حالا هم همان عده حاضر نمی‌شوند جلسه را ختم می‌کنیم جلسه آتیه روز یکشنبه چهار ساعت قبل از ظهر خواهد بود
(مجلس نیم ساعت بعدازظهر ختم شد)