مذاکرات مجلس شورای ملی ۱ آذر ۱۳۴۵ نشست ۳۰۴

مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری بیست و یکم

تصمیم‌های مجلس مجلس شورای ملی مذاکرات دوره قانونگذاری بیست و یکم

قوانین انقلاب شاه و مردم

مذاکرات مجلس شورای ملی ۱ آذر ۱۳۴۵ نشست ۳۰۴

مذاکرات مجلس شورای ملی

صورت مشروح مذاکرات مجلس روز شنبه ۱ آذر ۱۳۴۵ نشست ۳۰۴

فهرست مطالب:

مشروح مذاکرات مجلس شورای ملی، دوره‏۲۱

جلسه: ۳۰۴

صورت مشروح مذاکرات مجلس روز سه‌شنبه (اول) آذر ماه ۱۳۴۵

فهرست مطالب:

۱-قرائت اسامی غائبین جلسه قبل

۲-بیانات قبل از دستور آقایان: صدری- کیوان- معتمدی- دکتر مهذب- حاذقی

۳-تصویب صورت جلسه

۴-تقدیم یک فقره لایحه به قید یک فوریت به وسیله آقای دکتر یگانه وزیر مشاور

۵-طرح و تصویب یک فوریت لایحه مربوط به تأسیس کاخ جوانان

۶-طرح گزارش شور اول کمیسیون امور خارجه مربوط به تصویب اصلاحات وارده بر ماده ۱۰۹ منشور ملل متحد

۷-طرح و تصویب گزارش شور دوم کمیسیون دارایی مربوط به اجازه مبادله و اجرای قرارداد پیمانکاری اکتشاف و تولید نفت با اراپ و ارسال به مجلس سنا

۸-طرح و تصویب گزارش کمیسیون دارایی راجع به مالیات سال ۱۳۴۵ پیشه‌وران و ارسال به مجلس سنا

۹-تعیین موقع جلسه آینده- ختم جلسه

مجلس در ساعت نه صبح به ریاست آقای دکتر حسین خطیبی (نائب رئیس) تشکیل گردید

۱. قرائت اسامی غائبین جلسه قبل

نائب رئیس – صورت غائبین جلسه قبل قرائت می‌شود .(به شرح زیر قرائت شد)

غائبین با اجازه – آقایان:

دکتر ضیائی- بختیار بختیاریها – دکتر حکیم شوشتری – بهادری- رهبر- کنگرلو – ناروئی – مهندس عطائی – دکتر غنی – کسرائی – ثامنی – پروین – روستا – موسوی ماکوئی – مرتضوی.

غائبین بی اجازه – آقایان:

دکتر مصباح زاده – طهماسبی – فیصلی.

دیر آمدگان و زود رفتگان با اجازه- آقایان:

دکتر خطیبی یک ساعت- دکتر سعید حکمت یک ساعت – اهری یک ساعت.

غائبین مریض – آقایان:

روحانی- کمالوند- سلیمانی کاشانی ــ مهندس آراسته – صادق احمدی- امینی خراجی- دکتر بقائی یزدی- دکتر صالحی- دکتر مبین – سرتیپ پور ـ بانو دکتر دولتشاهی.

غائبین در رای مربوط به واگذاری سه قطعه زمین به دانشگاه صنعتی آریا مهر.

آقایان: مهرزاد- آقایان -حیدر صائبی.

۲. بیانات قبل از دستور آقایان: صدری کیوان ـ معتمدی ـ دکتر مهذب ـ حاذقی

نایب رئیس ـ نطقهای قبل از دستور را شروع می‌کنیم آقای صدری کیوان بفرمائید.

صدری کیوان ـ بنام خداوند توانا و با اجازه مقام معظم ریاست و همکاران محترم، به طوری که نمایندگان استحضار دارند دیروز پس از پیام حکمیمانه والا حضرت والا تبار، شاهزاده نیکوکار شاهدخت اشرف پهلوی نیابت ریاست کمیته ملی جهانی پیکار با بی سوادی جناب آقای علم وزیر محترم دربار شاهنشاهی و مدیر عامل گرامی کمیته ضمن مصاحبه مطبوعاتی اقداماتی را که در زمینه پیکار با بیسوادی انجام شده است و همچنین وجوهی را که از طریق فروش قبوض پ ۷ و یک روز حقوق و سایر منابع دیگر جمع آوری شده است باطلاع ملت ایران رسانیدند امروز بنده قبل از ابراز حق شناسی و تکریم و تعظیم در مقابل ملت غیور ایران که به کرات به ندای آسمانی شاهنشاه خود لبیک اطاعت و اجابت گفته با تعید و تصریح نیات و آرزوهای معظم له که پاسخ گوی نیاز زمان و مظهر اراده ملت ایران می‌باشند عملا رشد ملی خود به صبوت رسانیده‌اند لازم میدانم حضور فرد فرد هموطنان عزیزم عرض کنم که شرکت درپیکار با بیسوادی چیزی جز اجرای فرامین مقدس خداوندی و تعالیم حقه اسلام و انجام یک فریضه ملی و مملکتی نبوده و نمی‌باشد (صحیح است. احسنت) پیکار با بیسوادی، اجرای فرامین مقدس خداوندی و تعالیم عالیه اسلام است از این نظر که آیات و اخبار و احادیث متعددی در مورد مقام علم و وجوب تحصیل علم و فظیلت تحصیل علم وماجور بودن کسانی که به طالبان علم کمک می‌کنند داریم که بنده برای اثبت مدعای خود چند مورد آن را مختصرا حظور انورتان عرض می‌کنم در مورد مقام والای علم همین بس که خداوند علی اعلی در قرآن مجید می‌فرماید((قل رب زدنی علما)) بگو

پروردگار علم مرا زیاد کن کلام کلام خداوند است تذکار این مطلب در قرآن مجید درباره مقام شامخ علم و دانش کافی است، در مورد وجوب تحصیل علم، پیغمبر اکرم صلوات اللّه علیه می‌فرماید: ((طلب العلم فریضه علی کل مسلم و مسلمه فاطلبوا العلم من مظانه و اقتبسوه من اهله)) کسب دانش بر هر مرد مسلمان و بر هر زن مسلمان واجب است، پس آن را بدست آورید از محلش و کسب کنید از اهلش. جای دیگر می‌فرماید: ((من سلک طریقا“ یطلب فیه علما“ سلک اللّه به طریقا“ الی الجنه)) کسی که به راهی برود که در آن راه کسب دانش بکند خداوند او را به سوی بهشت رهبری می‌فرماید. باز می‌فرماید:((من طلب العلم کالصائم نهاره و القائم لیله)) کسی که تحصیل علم می‌کند مانند مؤمنی است که روزها روزه بدارد و شبها به عبادت خداوند اقدام و قیام کند (احسنت) اما در مورد فضیلت تعلم دانش پیغمبر اکرم صلوات اللّه و سلامه علیه می‌فرماید: ((من علم علما فله اجر کثیر)) کسی که تعلیم بکند علمی را دارای پاداش بزرگ است. باز می‌فرماید: ((العالم والمتعلم شریکان فی الاجر للعالم اجران و للمتعلم اجر)) معلم و دانش آموز در پاداش خداوندی شریکند با این تفاوت که برای معلم دو پاداش هست و برای دانش آموز یک پاداش. بخاطرم می‌آید در جلد نبوت ناسخ التواریخ مذکور افتاده است که در جنگ بدر وقتی مسلمین عده زیادی از کفار را اسیر کردند مقر رشد آنهائی که متمکنند مقداری پول به عنوان فدیه بدهند و آزاد بشوند متمکنین

پول را دادند و آزاد شدند بقیه که تمکنی نداشتند مطلب را حضور انور پیغنبر اسلام (ص) عرض کردند، فرمودند هر یک از اینها تعلیم چند طفل از انصار را بعهده بگیرند و بعدا“ آزاد شوند. ملاحظه می فرمائید تعلیم افراد بی سواد و اطفال چقدر اهمیت دارد، اما در مورد ماءجور بودن کسانی که کمک می‌کنند به طالبان علم پیغمبر اکرم صلوات اللّه و سلامه علیه می‌فرمایند ((من اعان طالب العلم فقد احب انبیاء و کان معهم)) کسی که کمک می‌کند به طالبان علم ودانش به تحقیق که دوستدار پیغمبران و همراه آنان است. جای دیگر می‌فرماید ((مناعان طالب العلم فقد غفرله)) کسی که کمک می‌کند به طالبان دانش و به بیسوادان به تحقیق که خداوند او را مورد غفران و بخشش قرار می‌دهد، همچنین ملاحظه می فرمائید وجود مقدس پیغمبر (ص) است که می‌فرمایند: ((من اعان طالب العلم بدرهم بشرته الملائکه عند قبض روحه فی الجنته و فتح اللّه بابا“ من نور فی قبره)) مطلب مهم این است که، کسی که یک درهم به طالبان علم کمک کند هنگام قبض روح ملائکه به او بشارت بهشت می‌دهند همچنین خداوندعلی اعلی در آرامگاه ابدی اش یک روز نه نور باز می‌فرماید، پس آنهاییکه مبلغ خیلی بیشتر کمک کرده‌اند به امر پیکار با بی سوادی یاید به آنها بشارت داد که اجرشان در نزد خداوند خیلی زیاد است (صحیح است) با این ترتیب افرادی که در امر پیکار با بیسوادی شرکت فرموده‌اند اعم از اینکه به کلاسها برای با سواد شدن رفته‌اند یا تعلیم یک کلاس را بر عهده گرفته‌اند یا در تهیه هزینه این کار شرکت جسته‌اند فرمان خداوند و پیغمبر خدا و ائمه هدی را انجام داده‌اند (صحیح است) به این هموطنان عزیز که به نحوی از انحاء به پیام شاهنشاه معظم ما لبیک اجابت و اطاعت گفته‌اند شاهنشاه اسلام پناه و متدین ما که کلیه فرمایشات و افکار و نیات و اقداماتش منطبق با موازین حقه اسلام و طریقه حقه جعفری است بشارت باد که در این کار فرمان خداوند را انجام داده‌اند (صحیح است – احسنت) و اما این که مطلب که عرض کردم انجام یک وظیفه ملی و مملکتی است، به شهادت تاریخ مدون و دقیقی که آئینه تمام نمای اوضاع سیاسی و اقتصادی و اجتماعی ما از هشت قرن قبل از میلاد تا کنون است، اجتماع ماهواره در اشاعه علم و فرهنگ و تمدن سهم بسزائی را ایفا کرده است، این مطلب دلایل فراوانی دارد بارزترین آنها این است که در قرن سوم میلادی دانشگاه گندی شاپور به فرمان اردشیر بابکان در خوزستان عزیز ما ایجاد شده است که هنوز اثارش باقی است، پس به این ترتیب می‌توانیم ادعا کنیم که اجتماع کنونی ایران وارثبلافصل فرهنگ کهن و اصیلی است که قرنها مشعلدار تمدن و فرهنگ و هنر دنیا بوده است (صحیح است) آقایان در جامعه ما با این گذشته درخشان و فرهنگ غنی تصدیق می‌فرمایید داشتن بیشتر از پنجاه در صد بی سواد آن هم در این برهه از زمان که اندیشه انسانها در بسیطه بی مرز کهکشان در جولان است یک درد مهلک و یک وصله نا جوری است، خوشبختانه طراح چهرهء تکامل ایران و طبیب دردهای اجتماعی ما اعلیحضرت محمد رضا شاه پهلوی شاهنشاه آریا مهر به زودی و به خوبی درد ما را تشخیص دادند و در صدد چاره جویی بر آمدند به این ترتیب که با ابتکار طرح عظیم سپاه دانش جوانان پر شور مملکت ما را بعنوان سپاهیان ظلمت شکن و دانش افروز به دور افتاده ترین نقاط مملکت ما اعزام فرمودند (صحیح است) این سپاهیان دانش آنچنان با شور و شوق به انجام وظیفه ملی خود قیام کردند که این طرح مثمر ثمر گردید و در دنیا با اعجاب و تحسین و شگفتی تلقی شد (صحیح است) پس از آن شاهنشاه عزیز ما، طبیب حاذق اجتماع و مملکت ما به فکر بیسوادان مملکت و ۷۰۰ میلیون بیسواد که در سراسر دنیا پراکنده هستند افتادند، نتیجه چاره جویی معظم له تشکیل کنگره جهانی مبارزه با بیسوادی در تهران شد که اثرات عمیقی از آن به دست آمد و مملکت ما در اثر این کارهای مهم در عداد ممالک راقیهء جهان قرار گرفت و رئیس مملکت ما در عداد بزرگترین مصلحین جهان و رجال نامی بین المللی واقع شدند (صحیح است) دیروز خدمت جناب آقای دکتر هدایتی وزیر محترم آموزش و پرورش بودم، ایشان جریان اجلاسیه اخیر یونسکو را که در پاریس تشکیل شده بود تعریف می‌کردند و گفتند در طی جلسات متجاوز از سی مرتبه نام نامی شاهنشاه آریا مهر با اجلال و اکرام و تعظیم و تکریم

برده شد. افتخارباد بر شاهنشاهی که همواره برای ملت و مملکت چنین افتخاراتی کسب می‌کند و وجود مقدسش موجب مزید حیثیت بین المللی مملکت شده است (صحیح است، احسنت) با این عرایض تصدیق می‌فرمایید، مخصوصا“ هموطنان عزیز من باید بدانند آنهایی که به نحوی از انحاء در امر مبارزه بابیسوادی شرکت کرده‌اند هم یک وظیفهء شرعی و دینی را انجام داده‌اند و هم یک وظیفهء ملی و مملکتی، در خاتمه به مصداق ((من لم یشکر المخلوق لم یشکر الخالق)) خود را موظف می دانم که بدوا“ عالی ترین تشکرات و حق شناسی‌ها را به حضور مبارک والا حضرت والا تبار شاهزادهء نیکوکار نیابت ریاست عالیه کمیته ملی پیکار جهانی با بی سوادی که وجود مقدسشان زیر سایه بلند پایه شاهنشاه، منشاء خیر و برکت است به مناسبت مساعی جمیله‌ای که در امر مبارزه با بیسوادی فرموده‌اند تقدیم کنم همچنین از زحمات و کوششهایی که جناب آقای امیر اسد الله علم مدیر عامل کمیته ملی پیکار با بیسوادی که به حق از رجال شاه دوست و وطن پرست و خدمتگزار مملکت ما هستند (صحیح است) در امر پیکار با بیسوادی مبذور می‌فرمایند نهایت سپاسگزاری را بنمایم، از جناب آقای دکتر خانلری دبیر کل دانشمند بنیاد فرهنگ ایران و جناب آقای دکتر فاطمی قائم مقام دبیر کل که قبول زحمت فرمودند و به دشت میشان برای بررسی طرح پیکار با بیسوادی تشریف آوردند کمال تشکر را دارم و امیدوارم خداوند علی اعلی به والا حضرت والا تبار شاهدخت اشرف پهلوی و کلیه مسؤلان پیکار با بی سوادی و کلیه افرادی که بنحوی از انحاء در این امر دخالتی دارند و همچنین کلیه ملت ایران، چون این امر یک جهاد مقدسی است و همه ملت ایران در آن باید شرکت داشته باشند، توفیق عنایت فرماید تا در راه تحقق آرزوهای بزرگ شاهنشاه ایران بتوانند در راه باسواد شدن کلیه بیسوادان مملکت گامهای مؤثریبردارند تا بامید باریتعالی آنها است نکبت بیسوادی و جهل رهایی پیدا کنند و مشعل‌های دانش در تمام نقاط مملکت از دشتها حاصلخیز شمال تا مناطق نفت خیز جنوب واز پهنهء زادگاه دلاوران کرد تا ماوای مرزداران شرق فروزان گردد، ازتصدیعی که دادم معذرت می‌خواهم (احسنت، احسنت).

نایب رئیس ـ آقای معتمدی تشریف بیاورید.

معتمدی ـ بنده قبل از اینکه عرایضم را شروع کنم لازم میدانم از دستگاه وزارت اطلاعات گله‌ای بکنم بنده پنج شش ماه قبل از این خواهش کردم که یا عرایض بنده را از را دیو منتشر نکنند یا اگر خواستند منتشر کنند یک جمله یاده جمله، آنچه را که بنده عرض کرده‌ام منتشر کنند نه آنچه که خودشان دلشان می‌خواهد، بنده روز یکشنبه گذشته راجع تاسیس پانصد هنرستان صنعتی در کشور و تاسیس انستیتو تکنولوژی در اصفهان عرایضی در اینجا کردم، متاسفانه این خبر را کاملا غلط و اشتباه در مملکت منتشر کردند که یک ناراحتی و نارضایتی عجیبی در سراسر مملکت به وجود آورده است.

آقا فلان شهرستان که مدتی است به تهران می‌نویسد مدرسه می‌خواهیم معلم می‌خواهیم کلاس اضافه می‌خواهیم و جواب می‌نویسند بسیار خوب، بموقع، قریبا“، سال آینده در برنامه آینده ترتیبش را می‌دهیم، چرا یک مرتبه خبر را قلب می‌کنید یا اشتباه منشر می‌کنید میگویند آقای معتمدی گفته ۵۰۰ هنرستان صنعتی در اصفهان و یا در استان اصفهان تاسیس می‌شود کی من چنین حرفی زدم؟ مردم می‌گویند ما یک دبیرستان سه کلاسه نداریم شما یک مرتبه ۵۰۰ هنرستان در اصفهان تاسیس می‌کنید. کی من چنین حرفی زدم؟ چرا مطالب ما را اشتباه منتشر می‌کنید؟ که وقتی مردم شهرستانها بشنوند ناراحت شوند آنها می‌نشینند دور هم صحبت می‌کنند که ما یک دبیرستان سه کلاسه یا شش کلاسه می‌خواهیم نمیدهند یک مرتبه ۵۰۰ هنرستان در اصفهان تاسیس می‌شود اگر یک چیزی می‌خواهید منتشر کنید باید یک چیزی بگویید که بگنجد در مورد دوره‌های عالی نیز متاسفانه آنچه اینجا گفته‌ام عکسش را منتشر کردند من گفتم یک انستیتو تکنولوژی روز پنجشنبه ۱۹ آبان ۴۵ در اصفهان تاسیس شد آنجا گفته در شهرستانها انستیتو تکنولوژی تاسیس شده. کی من چنین حرفی زدم؟ گفتم در تمام کشور ۵۰۰ هنرستان صنعتی تاسیس خواهد شد و در جوار هر یک از آنها یک انستیتو تکنولوژی تاسیس می‌شود شما مطالب مهم و قابل توجه را منتشر نکرده‌اید

و یک چیزهائی منتشر گردید که صحت ندارد (کبیری ـ معاون پارلمانی وزارت اطلاعات باید در جلسات مجلس شرکت کنند) انتشار این خبرهای اشتباه برای مملکت مضر است برای دستگاهها و مجلس و برایب دولت خلاصه برای مملکت مضر است چرا این دستگاه را اصلاحش نمی‌کنید چقدر آدم بگوید؟ (قراچورلوـ ما که بی تقصیریم) (کمانگرـ به خاطر این است که اصفهانیها هنرمندند) خبر روزنامه کیهان که دیگر وا مصیبتا (قراچورلوـ خودتان که دستتان توی کار است نصیحتشان کنید) ملاحظه کنید نوشته است در آغاز جلسه آقای معتمدی در مورد مدارس حرفه‌ای در اصفهان صحبت کردند و از تاسیس انستیتو تکنولوژی در شهرستانها اظهار خوشوقتی کردند. درست قضیه بر عکس است. اینکه درست نیست باید یک قدری مراقب باشند که این جریان‌های نامطلوب پیش نیاید با اینکه آقای دکترمعتمد وزیری مرد شریف و مرد فاضل است و آقای وزیر جدید اطلاعات هم از جریان خبرنگاری و خبرهای خارجی و داخلی مطلع هستند و میدانند اگر یک کلمه زیر و رو شود چه رسوائی ممکن است ببار بیاورد ولی نمی دانم چرا این طور است بنده همان روز که این خبر را از رادیو شنیدم بلاتامل تلفن کردم به رادیو آقای طباطبائی جواب دادندگفتم من چنین مطلبی که ۵۰۰ هنرستان صنعتی در اصفهان تاسیس می‌شود نگفته‌ام و انتشار این خبر از رادیو اسباب ناراحتی مردم ایران می‌شود گفتند ما نیز بلاتامل بخبرنگار پارلمانی گفتیم با مجلس تماس بگیرید با آقای عسگری تماس گرفتند پرسیدند که آیاآقای معتمدی ۵۰۰ هنرستان در اصفهان گفته‌اند سپس بنده تلفن کردم به آقای عسگری و پرسیدم که آیا شما چنین مطلبی را گفته‌اید؟ ایشان جواب دادند که خیر خبرنگار پارلمانی رادیو از من پرسیدند که آقای معتمدی گفته ۵۰۰ هنرستان؟ ما گفتیم بله رقم ۵۰۰ هنرستان را ایشان گفتندولی اینکه در اصفهان و یا جای دیگر تاسیس می‌شود ما نگفتیم و حتی سؤالی هم در مورد محل ۵۰۰ هنرستان نکردند آقا این که درست نیست بنده خواهش می‌کنم به این موضوع توجه کنید یا خبر مجلس را منتشر نکنید یا اگر می‌کنید درست منتشر کنید عرض دیگر بنده مربوط است به مامای روستائی آقایان توجه داشته باشیدکه در روستاهها ماما (یکنفر از نمایندگان ـ قابله) یا بقول آقا قابله وجود ندارد (صحیح است) (ارسنجانی ـ هست باید تعدادش را اضافه کرد) ممکن است در کرج یکی دو تا باشد ولی آیا در روستاهای ما مامائی هست ؟(چند نفر از نمایندگان ـ مانداریم) (بانو نزهت نفیسی ـ ماماهای تحصیل کرده به شهرستانها نمی‌روند در بافت ما نداریم) نیست، آقا نیست از این حیث روستاها در زحمت هستند (صحیح است)(پاک ذات ـ در شهرستانها هم به زور می‌روند) در شهرستانها هم به قول آقا به زور می‌روند بنابراین این طرحی دو سال قبل ۵۰ نفر از آقایان نمایندگان محترم امضاء کردند و راه ساده‌ای پیشنهاد کردیم که یک مامای روستائی با ۶۰۵ ماه یکسال تحصیل مقدماتیدر دانشگاه‌های مراکز استانهاتربیت کنند و بفرستند در دهات خودشان که به این کار بپردازند (صحیح است) متاسفانه این کار هم معطل و معوق مانده بنده از وزیر بهداری خواهش می‌کنم به این کار حیاتی توجه عاجل مبذول بفرمایند. عرض دیگر بنده به طوری که خطر نمایندگان محترم مستحضر است مناطق استحفاظی شهرها با شهربانی است و خارج از شهرها با ژاندارمری می‌باشد. مزارع و دهاتی که سابق جزو حومه شهرها بوده امروز به علت توسعه شهرها و ازدیاد جمعیت خانه شهری ساخته شده و جزء شهر شده‌اند اما هنوز انتظام و استحفاظ آنها با ژاندارمری می‌باشد در صورتی که مردم دائما“ تقاضای تاسیس کلانتری در محل و گماردن پلیس می‌نمایند. حق هم دارند زیراغالباًََََ نزاع و یا سرقت روی می‌دهد و وقتی به کلانتری مراجعه می‌کنند میگویند اگر نزاع یا سرقت در سمت مثلاًَ شرقی خیابان بوده رسیدگی با کلانتری است و اگر در سمت غرب خیابان بوده رسیدگی باژاندارمری است و از این جریان عناصر شرور و بدسابقه سوء استفاده می‌کنند و وقتی مأمورین به تعقیب آنها می‌روند اگر پلیس باشد خود را به سمت غرب خیابان که منطقه استحفاظی ژاندارم است میرساند و در این صورت دیگر پلیس مداخله نمی‌کند و اگر ژاندارم باشد متهم خود را سمت شرق خیابان که منطقه استحفاظی پلیس است میرساند و بلا خره فرار می‌نماید و اسباب زحمت مأمورین و ناراحتی مردم

می‌شوند و این جریان صحیح نیست ضمناًََََََََباید عرض کنم که در حال حاضر ما از رؤساء شهربانی و ژاندارمری اصفهان و مجاهدت مأمورین این دو واحد انتظامی را ضی هستیم و وظائف خود را با کمال علاقه انجام می‌دهند ولی خواهش بنده این است که دولت نفرات مأمورین شهرداری و ژاندارمری را افزایش دهد و بموازات توسعه شهرها شهربانیها نیز به تأسیس کلانتری و گماردن پلیس که مخصوص حفظ انتظام امور شهری است اقدام نمایند. همچنین در قراء و قصبات نیز بسیاری از اراضی بایر دایر شده و نیازمند به ژاندارم بیشتری در قراء و قصبات می‌باشیم و افزایش پاسگاهها و مأمورین بیشتر ژاندارم مورددرخواست است مطلب دیگر اینکه چند سال قبل تعداد ۲۰۴ دستگاه خانه روی اراضی گویا موات از طرف بانک رفاه کارگران یا وزارت کار و با کمک گویا اصل چهار در اصفهان ساخته می‌شود که به نام خانه‌های ارزان قیمت دراختیار عدهء از کارگران بی خانه کارخانجات اصفهان می‌گذارند و بهای هر دستگاه را حدود ده هزار تومان تعیین می‌نمایند. بقرار شکایت کتبی کارگران که طی طوماری با اسناد و مدارک ارسال داشته‌اند و اکنون در دست بنده است معلوم می‌شود که بهای تمام شده خانه‌ها با تجهیزات آب و اگو هر دستگاه خانهء دو اتاقی ششهزارو چهل و پنج تومان و یک ریال می‌باشد و ربح ۶% نیز به آن اضافه کرده‌اند که جمعاًَ بیش از ده هزار تومان شده است در جریان زندگی در خانه‌های مذکور کارگران نیز مواجه با خرابی و رطوبت و ناراحتی می‌شوند و ماهی ۶۰۰ ریال نیز باید بابت خانه بدهند. در مقام تحقیق در می‌آیند و معلوم می‌شود بهای خانه‌ها ارزان تر از آنچه قباله کرده‌اند تمام شده است اعتراض می‌کنند و در نتیجه از طرف بانک رفاه کارگران نماینده باصفهان اعزام می‌دارند و دو نفر کارشناس مرضی الطرفین انتخاب می‌کند تا ارزش خانه‌ها را بررسی نمایند.

کارشناس یکی از خانه‌ها را ارزیابی می‌کند و کتباًَ نظر می‌دهد که ارزش اعیانی خانه ۳۸۴۰۰ ریال می‌باشد.

همچنین کارشناس منتخب دیگر یکی دیگر از خانه‌ها را ارزیابی می‌نماید و ارزش اعیانی آن را با برق و لوله کشی آب و ساختمان کلاًَ به مبلغ ۳۷۵۲۵ ریال تعیین می‌کند. در حقیقت تقریباًَ نصفقیمت آنچه پیمانکار یا فروشنده به کارگر بدون احتساب حدود چهار هزار تومان ربح فروخته است. ناچار کارگران در مقام شکایت و تظلم بر می‌آید و از بانک رفاه کارگران می‌خواهند که طبق نظر کارشناسان رفتار نمایند ولی بانک به قرار خود تمکین نمی‌نماید و ناچار کارگران در مقام تظلم بر آمده‌اند.

اکنون طومار تظلم کارگران مقیم کوی کارگران اصفهان با فتوکپی اسناد و مدارک که ضمیمه است تقدیم و تمنا میشودبانک رفاه کارگران در اجرای نظر کارشناس و رفع شکایت اقدام و نتیجه را اعلام دارند. طومارشان با این مدارک تقدیم مقام ریاست می‌شود.

عرض دیگر مربوط به آب مصرفی۵۰ـ۶۰ هزار نفر از مردم بخش وسیع جرقویه می‌باشد که جنبه حیاتی دارد و چند سال است به علت خشکسالی آب قنوات جرقویه کم یا به کلی خشک شده است.

نائب رئیس ـ آقای معتمدی وقت جنابعالی تمام شد.

معتمدی ـ اگر ممکن است از وقت آقای سعید وزیری استفاده کنم؟

نائب رئیس ـآقای سعید وزیری آیا از وقتتان به آقای معتمدی می‌دهید؟

سعید وزیری ـ استفاده کنند.

نائب رئیس ـ آقای معتمدی بفرمایید.

معتمدی ـ از جناب آقای سعید وزیری متشکرم، مردم جرقویه هیچ گونه حرفه‌ای جز امر کشاورزی ندارند حفر چاه عمیق نیز به علت هزینه سنگین نه تنها برای زراعین صرف ندارد بکه ضرر هم دارد یگانه را نجات مردم جرقویه اینستکه از آب زاینده رود استفاده نمایند. در تابستان امسال که بنده به محل رفته بودند به اتفاق عده‌ای از اهالی جرقویه در این باره مطالعاتی نموده و معلوم شد خوشبختانه می‌توان از ده سرخ در نزدیکی مبارکه لنجان یک رشته آب از زاینده رود به جرقویه برد و برای همیشه یک بخش وسیع و حاصلخیز و مستعد کشور را از خشکسالی و مردم آن را از بدبختی نجات داد. باین

لحاظ از وزارت آب و برق خواهش می‌کنم در این قبیل امور که چاره پذیراست ورفع مشکل بی آبی می‌شود هر چه زودتر به مأمورین مدبوطه دستور فرماید به محل بروند، مطالعه کنند مسیر کانال را گویا در قدیم نیز وجود داشته انتخاب و نتیجه را اعلام نمایند چنانچه مأمورین دولت کانال و مسیر آب را انتخاب نمودند خود اهالی جرقویه حاضراند کارگران لازم را مجاناًَ در اختیار بگذارند. طومارهائی نیز در این باره رسیده که عیناًَ تقدیم مقام محترم ریاست مجلس شورای ملی نموده متر صداعلم نتیجه می‌باشم.

مطلب قابل توجه دیگر اینکه اکثریت نمایندگان محترم هم گرفتارش هستند موضوع راههای فرعی است (صحیح است) در برنامه دولت این بود که چند هزار کیلومتر راه فرعی در سال جاری در کشور ساخته می‌شود ولی اخیراًَ طی نامه‌های واصله می‌نویسند «به منظور اختصاص اعتبارات بیشتر به طرحهای جدید صنعتی و اقتصادی تا اخطار ثانوی از شروع به اجرای تعدادی از طرحهای جدید خودداری خواهد شد»

متأسفانه این کار و توقف ساختمان و راههای فرعی بسیار ناراحت کننده است و ما باز یک بخش داریم به نام بخش جرقویه که ۵۰ـ۶۰ هزار نفر جمعیت دارد و متأسفانه راه ندارد یک راه جدیدی دارند که سه سال قبل به نام نامی اعلیحضرت همایون شاهنشاهی کلنگ زدند و دو سه کیلو مترش را هم ساختند بعد ساختمان بقیه راه متوقف مانده (خواجه نوری ـ برای اطلاعتان عرض می‌کنم که ساختمان راه جرقویه تصویب شده و شروع می‌کنند) خیلی متشکرم هفته گذشته که با حضور جناب آقای دکتر اسفندیار یگانکی و ند نفر دیگر از آقایان در کمیسیون برنامه بودیم جناب آقای مهندس اصفیاء هم بودند در این باره مفصلاًَ صحبت شد (دکتر یگانگی ـ آقای معتمدی به همت جنابعالی آقای مهندس اصفیاء قول دادند که راه جرقویه را بسازند) خیلی متشکرم و ایشان همانطور که فرمودید قول دادند که این کار را بکنند بنده خواهش می‌کنم به وعده خودشان وفا بکنند طوماری هم در این باره رسیده است که در چند نسخه تقدیم مقام ریاست می‌کنم، بنده معذرت می‌خواهم از این که مزاحم و مصدع آقایان می‌شوم اگر صحبتی هم می‌شود که یک قسمتش مربوط به اصفهان است، اصفهان مال خود آقایان است (سیفی ـ از چند دقیقه وقت آقای سعید وزیری استفاده می‌کنید ؟) آقای سعید وزیری تمام وقتشان را در اختیار بنده گذاشتند.

نائب رئیس ـ آقای سعید وزیری جناب عالی تمام وقتتان را در اختیار آقای معتمد گذاشته‌اید؟

سعید وزیری ـ بالاخره اصرار بیشتر از این نمی‌شود.

نائب رئیس ـ بفرمائید.

معتمدی ـ عرض کنم، آقایان اطلاع دارید که هر چه اصفهان تمیز تر و نظیف تر و بهتر باشد مایه آبروی جامعه ایرانی است (صحیح است) چون ما فعلاًَ روزی یک هواپیما توریست و سیاح برای اصفهان داریم اینها می‌روند در شهر اصفهان گردش می‌کنند و اگر نقاط بد منظره‌ای وجود داشته باشد لطمه اش برای همه ما خواهد بود (صحیح است)۱/۵ از اصفهان را اگو کشیده‌اند چهار پنجم باقی است گرمابه زیاد و آبها اسباب زحمت و ناراحتی مردم شده بنده از سازمان برنامه تقاضا دارم دستور بفرمایید اقدام بشود و عده‌ای که دو سه سال است می‌دهند که قریباًَ اعلان مناقصه داده می‌شود و قریباًَ بقیه لوله کشی خواهد شد زودتر این کار رابکنند که این کار به عمر ما وصال بدهد (احسنت) بنده آخرین عرضم مربوط است به نامه‌ای که عده‌ای از بازنشستگان پست و تلگراف اصفهان نوشته‌اند که زبان حال عموم بازنشستگان مخصوصاًَ باز نشستگان پست و تلگراف است و بنده قسمتی از آن نامه را برای مزید استحضار می‌خوانم:

«پنجسال متوالی است بکرات مکرر بمقامات ذی صلاح و مؤثر مملکت شکایت و تظلم می‌کنیم حق قانونی ما را طبق قانون بازنشستگی سال ۳۷ که در مورد بازنشستگان وزارت دادگستری، بهداری، آموزش و پرورش، شهربانی نیز اجرا شده در مورد ما هم اجرا نمایند

در اینمدت متمادی جز جوابهای (قریباًَ نظر شما تأمین خواهد شد و یا تبصره ۱۳ بودجه سال ۴۴ و یا طرح ۱۱۸ نفری نمایندگان معظم مجلس شورای ملی و تصویب لایحه قانون استخدام کشوری) قدم مؤثری برای ما برداشته نشده است استدعا داریم ترحمی فرموده از هر طریقی میسر باشد اقدانی فرمائید که حقوق حقهء قانونی ما تأدیه و تبعیض دو باز نشسته (۲۴۸۰۰ ریال و ۹۵۰۰ ریال) وزارت پست و تلگراف و تلفن مرتفع گردد. کارمندان بازنشسته پست و تلگراف اصفهان» بنده تقاضا می‌کنم دولت نسبت به اجرای قانون درباره بازنشستگان کشوری اقدام عاجلی بفرمائید که اینها همه منتظر هستند عرضم را با این شعر که زبان حال بازنشستگان است خاتمه می‌دهم:

امروز که در دست توام مرحمتی کن فردا که شوم خاک چه سودا اشکح ندامت

(احسنت)

از بقیه وقتم هم خواهش می‌کنم آقای دکتر مهذب استفاده فرمایند.

نایب رئیس ـ یعنی از بقیه وقت آقای سعید وزیری، آقای دکتر مهذب بفرمائید.

دکتر مهذب ـ از همکاران محترم جناب آقای سعید وزیری و جناب آقای معتمدی که چند دقیقه وقتشان را به بنده مرحمت فرمودند تشکر می‌کنم. عرایضی که در جلسه گذشته بنده کردم در خصوص امیدواری ملت ایران به آینده شان بود و اینکه واقعاًَ چطور بعد از انقلاب شاه و ملت مردم ایران یک تلاش همه جانبه برای بهتر ساختن ایران و برای همه دست زده‌اند در انجا صحبتی از فعالیت مختلف دوات نکردم و تنها تذکر کوچکی راجع به یک جاده فرعی بود که برای جلوگیری از هرگونه سوء تفاهمی که ممکن است احیاناًَ ایجاد بشود مجبور شدم تذکر بدهم که این یک جاده اصلی است به طول بیش از ۲۰۰ کیلومتر جاده‌ای است کوهستانی که شهرستانهای عمده جنوب را بهم وصل می‌کند و اشتباهاًَ کلمه فرعی روی این راه گذاشته شده این راه همانطور که عرض کردم یک جاده اصلی است و جاده فرعی نیست و برای کلمه فرعی بودن یک مشکلات عمده‌ای ایجاد شده و این را باید فرق بگذاریم بین جاده‌های فرعی و جاده‌های کوهستانی بنده خواستم مخصوصاًَ تذکری داده باشم که اگر سوء تفاهمی احیاناًَ ایجاد شده رفع بشود و خواهش می‌کنم همانطور که جناب آقای معتمدی هم فرمودند اگر نمایندگان مجلس صحبتی می‌کنند لااقل اصل کلمات و اصل صحبت آنها و آنچه که مدنظر است در جراید منعکس بشود در غیر این صورت واقعاًَ ممکن است سوء تفاهماتی ایجاد بشود که این خواه نا خواه نه به صلاح مجلس باشد و نه به صلاح جراید و نه به صلاح ملت خواستم فقط این تذکر را داده باشم (صحیح است).

نایب رئیس ـ آقای حاذقی بفرمایید.

حاذقی ـ فکر می‌کنم که همه همکاران محترم در ضمن تذکراتی که در پشت تریبون مجلس می‌دهند هیچ هدفی و نظری نداشته باشند جز اینکه یک همفکری و راهنمائی برای دولت باشد که در رفع معایب و نواقصی که موجود است اهتمام و اقدام بشود زیرا بدون تردید ما میدانیم دولتی که امروز مسؤل اداره کردن مملکت است و مورد تأیید و پشتیبانی شاهنشاه آریا مهر و مجلس شورای ملی و مردم ایران هست هیچ هدفی جز خدمتگزاری جز اجرای برنامه‌های اصلاحی و عمرانی ندارد و تا آنجائیکه مشهود است و می‌بینیم تمام آقایان وزراء و همکارانشان با کمال حسن نیت وعلاقه و ایمان صرف وقت و کوشش و تلاش می‌کنند که این برنامه‌ها را به نحو احسن اجرا بکنند ولی همه این حقایق که مورد تأیید ما است ما را از این باز نمی‌دارد که اگر معایبی در دستگاهی ببینیم این معایب را صریحاًَ و با کمال بی غرضی و صرفاًَ به قصد راهنمائی و ارشاد برای رفع آن معایب یاد آوری بکنیم. یادآوری‌های امروز من درباره سازمان برنامه است که می‌شود گفت کار بزرگی بعهده دارد اگر مسؤلین سازمان برنامه متوجه اهمیت کارشان نباشند نتوانسته‌اند خودشان را هماهنگ با انقلاب و در این دوره بخصوص با تلاش همه جانبه امور مملکتی منطبق بکنند و بدون تردید وقت آن رسیده که دولت یک توجه خاصی به سازمان برنامه بکنند که آیا وظائفی که به عهده این سازمان است انجام می‌دهد یا خیر و آیا مردم این مملکت از کارهائی که به عهده سازمان برنامه

است راضی هستند یا نه عقیده من این است که قضاوت باید بر روی آثار و بر روی مبانی کار‌های دستگاه‌ها باشد نه بر روی مسموعات و نه بر روی قضاوت هائی که مبتنی بر مشهودات نیست بنابراین آنچه که من الان عرض می‌کنم چیزهائی است که مستدل و مستند با مشاهدات خودم هست و چیزی نیست که که من از کسانی شنیده باشم و بدون دقت و توجه اینجا عرایضی کرده باشم چندی پیش از طرف اهالی جهرم به وسیله من به جناب آقای نخست وزیر عرض شدکه سازمان برنامه در این دوره سوم کارهای مصوبی که در باره جهرم داشته است انجام نداده و ناراضی هستیم و بسیار به مورد است که دولت با مسؤلیت بزرگی که دارد در این کار توجه بکند و رسیدگی بکند که چرا دستگاههای سازمان برنامه وظائفشان را درباره کارهایی که تصویب شده و تعهد کرده‌اند انجام نمی‌دهند بنده این تقاضا را به استحضار جناب آقای نخست وزیر رساندم فوری ایشان به من فرمودند که اطلاع از این امر برای من یک وظیفه‌ای ایجاد کردکه خودم بروم آنجا و رسیدگی بکنم ولی چون خودم موفق به این کار نمی‌شوم تلگراف می‌کنم به جناب آقای استاندار فارس که از طرف شخص من بروند به محل و به عرایض مردم برسند و در صورت صحت امر گزارشی که می‌دهند من رویش اقدام می‌کنم من از طرف اهالی جهرم از این توجه فوری شخص آقای نخست وزیر تشکر می‌کنم ولی اضافه می‌کنم که جناب آقای استاندار فارس تشریف بردند به جهرم من هم توفیق داشتم و در خدمتشان بودم و در مصاحبتشان حضور داشتم ایشان به عرایض مردم گوش دادند و معلوم شد که واقعاًَ حرف مردم صحیح است و از این سه سال و نیمی که از دوره برنامه سوم گذشته کارهائی که سازمامن برنامه بعهده داشته تشریفات و مقدماتش انجام شده و به مردم ابلاغ شده که این کارها را انجام می‌دهیم تا به حال انجام ندادند و حالا در این مقام رسمی بنده عرض می‌کنم خود این اعلام وسیله باشد که دولت یک تجدید نظر اساسی در امر سازمان برنامه و مسؤلین آنجا بکند مسئله اول درباره خیابان سازی شهر جهرم بود که قبل از دوره ۲۱ قانون گزاری و در آغاز این برنامه نمایندگان سازمان برنامه به فارس رفتند یک قراردادی با شهرداری جهرم مطرح شد و تصویب شد که دو میلیون تومان سازمان برنامه وام بدهد به شهرداری جهرم که شهرداری بتواند چند کوچه و خیابان در یک شهری که وضعش یک وضع قدیمی است و در آنجا ساختمانهایش و مکانش ایجاب می‌کند که ساختمانهایی بشود و این کار را انجام بدهد وام دادن و پول پس گرفتن اینکاری نبوده است که به اصطلاح فکر بکنیم سازمان برنامه در اجرای این تعهدش از امروز به فردا و از امسال به سال دیگر و از این دوره به دوره دیگر برنامه انتقال بدهد حدود چهار سال است که شهرداری جهرم مدام تلگراف کرده نامه نوشته و این سه سال و خورده‌ای که از این دوره گذشته خود من واسطه تلگرافها و نامه‌هایش بودم تازه در ماه سوم سال جاری تلگراف کرده‌اند که اطمینان داشته باشید پول می‌فرستیم شروع به کار بکنید شهرداری هم شروع کرده است به کار یعنی کلنگ گرفته و مسیر این خیابانهائی که وزارت کشور و اداره فنی و مهندسین آن تصویب کرده‌اند خراب کرده و به اعتماد اینکه تلگراف این دفعه یک تلگراف عملی و واقعی است غافل از اینکه آزموده را آزمودن خطاست و باید شهرداری جهرم متوجه بشود که از این امام زاده معجزی نیست مدتی است که شهر را خراب کرده‌اند و الان چندین ماه گذشته و از این دو میلیون تومان که مورد قرار داد بوده است فقط دویست هزار تومان با سلام و صلوات فرستاده‌اند و آن هم آنقدر تشریفات ناظر هزینه و کارهای دفتر فنی طول کشید که تاکنون آن مردمی که خانشان خراب شده است پول به دستشان نرسیده که بتوانند شروع کنند و به جای این خانه‌هایی که خراب شده است یک خانه دیگدی بسازند و زندگی کنند موضوع دوم موضوع احداث چند باغ کودک بود پنج باغ کودک در اینجا پیش بینی شده که بسازند بعد گفتند که هزینه اینها به صد هزار تومان می‌رسد زیاد است باید کم بکنند این کار را کردند و قرار شد که فقط یک پارک شهر بسازند که تمام هزینه آن ۵۰ هزار تومان می‌شود آن هم سه سال و نیم است که تلگراف و مکاتبه مبادله می‌شود و تا کنون که من خدمت خانمها و آقایان

نمایندگان ایستاده‌اند و این عرایض را می‌کنم این اقدام را نکرده‌اند و یک شهری که در حدود چهل هزار نفر جمعیت دارد یک باغ عمومی برای گردش بچه‌ها ندارد در حالی که می‌بینید کارهایی که سازمان برنامه به کمک وزارت آبادانی و مسکن در تهران می‌کند و سبب شده که مطابق این آمار جدید جمعیت تهران به حدود سه میلیون و نیم نفر برسد و عرصه زندگی بر مردم این شهر تنگ بشود علت این است که مطلقاًَ توجهی به شهرهای کوچک نمی‌شود و این سبب می‌شود که زندگی بر مردم شهر تهران هم تنگ شده و این ایاب و ذهاب‌های زیاد شهر طوری شده است که ما هر روز ناظر تصادفات وسایل نقلیه هستیم و روزی نیست که قربانیهای زیادی نداشته باشد (مهندس صائبی ـ تصادفات به علت بی احتیاطی راننده‌ها است) و روزی نیست که در روزنامه نخوانیم آنوقت نتیجه بی اعتنائی سازمان برنامه در انجام کارهایش موظف بوده در شهرستانها انجام بدهد و نداده این شده است که مردم از شهرستانها و آبادیهای کوچک به تهران بیایند و من نمیدانم که چطور اولیاء امور می‌تواند بعداًَ این شهر را اداره بکنند مسئله سوم لوله کشی شهر جهرم است که چهار سال پیش لوله کشی آنجا را مقاطعه دادند و البته یک کار ناقص انجام گرفته و طبق قرارداد اینطور بوده که ۲۵ درصد این کار را با نظر شهرداری می‌شود اضافه کرد تا کار لوله کشی انجام بشود سه سال و نیم است که بین شهرداری و سازمان برنامه مکاتبه می‌شود با اینکه شهرداری جهرم پنجاه درصد سهم خودش را پرداخته سازمان برنامه می‌گوید که ما اعتبار نداریم در نتیجه یک تأسیسات عظیمی آنجا شده منبع آب است لوله‌های اصلی هست ولی هیچ خانه‌ای نمی‌تواند از آب لوله کشی استفاده بکند مسئله چهارم این است که آنجا مأمورین دولت در زحمت بودند دولت وعده داد چند خانه سازمانی بسازد چنانچه در بعضی شهرها هم ساختند در بعضی شهر‌ها هم می‌خواهند بسازند، برای آنجا ۶۰ خانه قرار شد بسازند بعد سازمان برنامه گفت که اعتبار نداریم ۱۰ خانه می‌سازیم، مردم آنجا حاضر شدند زمین قباله کردند دادند و تازه بعد از اینکه سه سال و نیم مکالمه کردند بآنها ابلاغ کردند که اعتبار برای ساختمان خانه سازمانی نیست و از ساختن خودداری بشود، مسئله پنجم ساختن یک تالار ورزشی برای فصل زمستان است سالهای پیش یک مختصر اعتباری بود که تربیت بدنی شروع کرد و این بنا را تا زیر سقف برده است و برای تمام کردن آن اعتباری که بتواند سقف بنا را بپوساند ندارند هر چه مکاتبه می‌کنند جواب مساعد نمی‌دهند، موضوع ششم در این برنامه سوم یک مرکز درمانی و بهداشتی که عبارت است از یک بیمارستان کوچک برای جهرم تصویب کردند و وزارت بهداری هم در زمانی که آقای دکتر آموزگار وزیر بهداری بودند به مردم اطلاع دادند که برای شما این بیمارستان و مرکز بهداشتی ساخته می‌شود و مردم هم به حرف دولت و وزیر کاملاًَ احترام گذاشتند و امیدوار شدند و باید هم احترام بگذارند اما بعد از تلگرافهای زیادی که اها لی کردند که به ما گفتید بیست هزار متر زمین رایگان بدهید که بیمارستان بسازیم ما هم جمع شدیم بیست هزار متر زمین قباله کردیم به وزارت بهداری تازه وزارت بهداری اطلاع می‌دهد که سازمان برنامه اطلاع داده که از اجرای طرح ایجاد این بیمارستان خودداری بکنید زیرا که اعتبار نداریم من تعجب کردم که چطور چنین چیزی می‌شود با اینکه من به وزارت خانه‌ها مراجعه نمی‌کنم یعنی آنقدر کارم زیاد است که فقط می‌رسم که با تلفن یا یادداشت تقاضای مردم را به دستگاهها بدهم ولی چون این یک موضوع حیاتی بود از آقای وزیر بهداری وقت گرفتم و رفتم آنجا، ایشان هم یک کمیسیونی کردند و معلوم شد که حرف صحیح است یعنی سازمان برنامه رسماًَ طی شماره به وزارت بهداری نوشته که از اجرای طرح بیمارستان خودداری کند چون اعتبار نداریم و متوجه باشید که این چه تأثیری در مردم دارد یعنی برنامه بی برنامگی است، برنامه یعنی چه؟ یعنی چه کارهایی لازم است بکنیم و چه کارهایی فعلاًَ لازم نیست حالا که برنامه هست آنها هم انجام نمی‌گیرد پس به صورتی است که برنامه اجراء نمی‌شود البته علت وجودی سازمان برنامه که داشتن برنامه بود به این ترتیب منتفی شده بنابراین خودش یا باید منحل بشود یا جایش را

بدهد به اشخاصی که وقتی یک طرحی و قراری گذاشته شد و توافق شد و تأیید شی انجام بدهد مسئله دیگر راجع به شرکت بسته بندی خرما و لیمو است این جزء کار برنامه اول و دوم بود و این چیزی است که چندین بار از دفتر مخصوص شاهنشاهی توصیه شده به سازمان برنامه که این یک کار لازمی است از شهری است که محصولش خرما و لیمو است و به صورت بدی بسته بندی می‌شود کمک کنند تا این کار انجام بشود بعد از ۲۰ سال مکاتبه و گفتگو اطلاع می‌دهند که اگر مردم حاضر بشوند نصف این سرمایه را بدهند نصف دیگرش را ما می‌دهیم باهمه مشکلاتی که بوده نصف این سرمایه را مردم تعهد کردند و پرداختند و شدکت تشکیل شده حالا که سراغ نصف سهم برنامه رفتند می‌گویند اعتبار موجود یست مطالعه می‌کنیم بنابراین من می‌خواهم این عرض را خدمت نمایندگان محترم بکنم که معنی برنامه این است که بی برنامه باشد یعنی انجام ندهند بنابراین باید تکلیف مردم روشن بشود اگر بنا هست که هر برنامه مفیدی باید اجراء بشود بنده استدعا می‌کنم راجع این هفت موضوعی که اهالی جهرم شکایت کردند و جناب استاندار فارس که مردی با ایمان و با علاقه و با اطلاعی هستند و آنچه که مقدورشان هست کار کرده‌اند رفته‌اند دیده‌اند و تأیید کرده‌اند رسیدگی بشود اقدام بشود و ببینند مقصر به اصطلاح این کوتاه آمدنها کیست تنبیه بشود برای اینکه اگر ما متخطی را تنبیه نکنیم موجبی برای پیشرفت کار و اجرای برنامه‌ها نخواهد بود در پایان عریضم می‌خواهم عرض کنم که اهالی جهرم در عین اینکه شکایت داشتند از این هفت موضوع اولاًَ از وزیر راه و شخص آقای وزیر راه تشکر کردند برای اینکه با نداشتن اعتبار در حدود وسائل و امکاناتی که داشتند سعی کردند راهی که جهرم را به شیراز و مرکز استان متصل می‌کند شروع کنند و الان مشغولند و دارند تمام می‌کنند دیگر اینکه از سازمان شیر خورشید سرخ و جناب آقای دکتر خطیبی تشکر کردند که به آنها وعده داده بودند که یک درمانگاهی برای آنها بسازند و بدون معطلی آن وعده‌ای را که داده بودند در عرض ۹ ماه عمل کردند یک درمانگاه تمیز و مرتبی آنجا درست شده و تمام مردم از دستگاه شیر خورشید سرخ از والا حضرت شمس پهلوی ریاست عالیه جمعیت و جناب آقای دکتر خطیبی صمیمانه تشکر دارند (دکتر کیان ـ برای این است که مهندس مشاور ندارند) راجع به راههای فرعی هم همین ایراد وارد است خوشبختانه جناب آقای خواجه نوری وعده فرمودند که این موضوع حل می‌شود و دیگر بعد از این از این وضع مهندسین مشاور بیرون میاید و مژده می‌دهم که با این وضع و کیفیت راههای مملکت انشاءاللّه درست می‌شود و نکته آخر این بود که فرماندار جهرم با پول مردم یک پرورشگاه یتیمان آنجا درست کرده بودند و چون مرد امینی هستند معلوم می‌شود که وقتی یک مرد امین متصدی کار مردم هم خودشان کمک می‌کنند پول داده بودند و این بنا آماده شده بود ما رفتیم در خدمت آقای فرماندار و جناب آقای خواجه نوری و آقای دکتر خطیبی هم تشریف داشتند آنجا افتتاح شد و این است که من از آن فرماندار درستکاری که جلب اعتماد مردم را کرده و با پول مردم برای خود مردم پرورشگاه ساخته تشکر می‌کنم (احسنت).

۳. تصویب صورت جلسه

نایب رئیس ـ نسبت به صورت جلسه قبل که خدمت خانمها و آقایان محترم توزیع شده است نظری نیست؟ آقای مصطفوی بفرمائید.

مصطفوی ـدر عرایض بنده اغلاطی است که برای تصحیح به تند نویسی می‌دهم.

بایب رئیس ـ اصلاح می‌شود. آقای دکتر مهذب بفرمایید.

دکتر مهذب ـ اصلاحاتی است که به تند نویسی می‌دهم.

نایب رئیس ـ اصلاح می‌شود. نظر دیگری نیست؟(اظهاری نشد) صورت جلسه قبل تصویب می‌شود. آقای کبیری بفرمایید.

کبیری ـ دو فقره داد خواست است برای رسیدگی تقدیم مقام محترم ریاست می‌کنم.

۴. تقدیم یک فقره لایحه به قید یک فوریت به وسیله آقای دکتر یگانه وزیر مشاور

نایب رئیس ـ وارد دستور می‌شویم آقای دکتر یگانه بفرمایید.

دکتر یگانه ـ (وزیر مشاور) ـ به طوری که نمایندگان

معظم استحظار دارند چندی قبل برای تحقق دادن به یکی از آرمانهای ملی ما یعنی ایجاد یک محیط مساعد برای پرورش ذوق و فکرو بسط دانش بین جوانان کشور تشکیل شد که از نمایندگان معظم عده‌ای حضور داشتند هدف این جمعیت و این کاخ که برای جوانان کشور ترتیب داده شده و آماده شروع به کار است این است که جوانان برای اوقات فراغت خودشان یک محیط سالم داشته باشند تا بتوانند استعداد‌های خودشان را چه در قسمتهای علمی چه فرهنگی و چه هنری به منصهء ظهور برسانند و در آنجا باهم تماس بیشتر فکری داشته باشند تا بتوانند مسائل خودشان رابین یکدیگر طرح بکنند و البته با کمک اولیاء کاخ و هیأت مدیره خودشان تسحیلات بیشتری برای پیشرفت کار خودشان حاصل بشود (چند تن از نمایندگان ـ بسیار خوب است) البته شاید تشکیل این کار قدری هم دیر شده برای اینکه جوانان مملکت که آینده مملکت بسته به همت آنها است و این مطلب مورد توجه کامل شاهنشاه آریا مهر است می‌بایستی از خیلی پیشتر یک مرکزی برای این کار داشته باشد خوشبختانه بنای موجودی که نیمه تمام بود برای این منظور کامل شد چون آمادگی این کار مستلزم لوازمی است و باید امور مالی و اداری اش از هر جهت با تسهیلات بیشتری اداره بشود این است که دولت بتواند از اراضی و اموال دولتی به طور رایگان در اختیار کاخ قرار بدهد که استفاده بکند و البته پس از استفاده برمی گردد به دولت این است که اگر زمینی واگذار شد از پرداخت مال الاجاره معاف باشد تا دولت بتواند سایر وسائل را برای جوانان تهیه کند البته جمعیت تشکیل شده و هیأت مدیره هم تشکیل شده‌اند و شروع به کار کرده‌اند ولی چون تا این وسائل نباشد کاخ آماده نخواهد بود که به هدف خودش برسد لایحه‌ای است که با قید یک فوریت تقدیم مجلس شورای ملی می‌کنیم و از مقام ریاست استدعا دارم که اجازه بفرمائید قرائت بشود تا نمایندگان محترم از مفهوم لایحه و منظور دولت مستحضر باشند البته در اساسنامه شرکت ترتیب این کار طوری داده شده است که اداره این کاخ به دست جوانان باشد و یک جنبه ملی داشته باشد که جوانان خودشان اداره بکند بنابراین این لایحه را تقدیم مقام ریاست می‌کنم (حبیبی ـ این مربوط به تهران است یا سراسر کشور) مرکزش در تهران است و به طوری که در مقدمه نوشته شده در همه جا شعبه خواهد داشت.

۵. طرح و تصویب یک فوریت لایحه مربوط به تأسیس کاخ جوانان

نایب رئیس ـ لایحه قرائت می‌شود (به شرح زیر خوانده شد)

ساحت مقدس مجلس شورای ملی

بطوری که خاطر نمایندگان محترم مستحضر است بمنظور ایجاد محیط مناسب برای پرورش ذوق و استعداد و نیروی فکری جوانان کشور کاخ جوانان در تهران تأسیس شده که دارای شخصیت حقوقی می‌باشد و می‌تواند در سراسر کشور شعبه داشته باشد.

تأسیس این کاخ بمنظور تحقق یکی از بزرگترین هدفهای ملی یعنی پرورش جوانان کشور می‌باشد که در ارتقاء اجتماعی و اقتصادی کشور که تحت توجهات شاهنشاه آریا مهر آغاز گردیده نقش اساسی را بعهده دارند.

چون تکمیل تأسیسات کاخ مستلزم حق استفاده بلاعوض از اراضی و باغات و عمارات دولتی و یا هر گونه لوازم دیگر می‌باشد لذا لایحه لازم برای این موضوع تنظیم گردیده که بقید یک فوریت تقدیم و تقاضای تصویب آنرا دارد.

نخست وزیر وزیر دارائی

مادة واحده:

دولت مجاز است از اراضی و باغات و عمارات دولتی یا هرگونه اشیاء منقولی که از محل بودجه‌های مستمر یا عمرانی تهیه شده باشد باتصویب هیئت وزیران بدون دریافت قیمت یامال الاجاره در اختیار کاخ جوانان قرار دهد. کاخ جوانان نیز می‌تواند هر گونه وجه و مال و کمک اعم از نقدی یا جنسی منقول یا غیر منقول را از اعضاء خود یا از خارج به صورت قطعی یا صرفاًَ برای استفاده دریافت و

یاقبول نماید و کلیه وجوه و اموال دریافتی را طبق آئیننامه مالی که به تصویب هیئت مدیره خود رسیده باشد به مصرف برساند. در صورت انحلال کلیه اموال کاخ جوانان به دولت تعلق خواهد گرفت.

نخست وزیر وزیر دارائی

نایب رئیس ـ فوریت این لایحه مطرح است نظری نیست؟ آقای آقایان مخالفید؟ بفرمائید.

آقایان ـ بنده خواستم از این موقعیت استفاده کنم و به عرض برسانم که این لایحه رسا نیست و معلوم نیست کاخ جوانان که تشکیل می‌شود وابسته به کدام یک از وزارتخانه‌ها است وابسته به کدام تشکیلات است شما دارید یک شخصیت حقوقی (مهندس جلالی ـ شخصیت حقوقی دارد) بله مستقل است البته خود نظر و خود فکربسیار عالی است و بسیار لازم بنده هم چون یک عمری در امر ورزش بوده‌ام میدانم که ورزش در زندگی افراد یک مملکت چه عواقب خوبی دارد اما باید این تشکیلات مربوط به یک جائی باشد. در ممالک دنیا این وابسته به تشکیلات ورزششان است وابسته بر تشکیلات تربیت بدنی است وزارتخانه ورزش دارند وزارتخانه ورزش و جوانان یا یک وزارتخانه دیگر و بالاخره بایستی بیک دستگاه دولتی بستگی داشته باشد یا به وزارت آموزش و پرورش ولی اگر دستگاه مستقلی باشد که جوابگوئی هم نداشته باشد مثل این است که یک الگوئی است برای یک کسی بنابراین استدعا می‌کنم دولت یک توضیح بیشتری بدهد برای اینکه این امر بسیار واجب و مفید است ولی باید دقت بشود که خدای نکرده از راه غلط وارد نشویم که نتیجه اش معکوس خواهد بود و پس از این توضیحات مخالفتم را پس می‌گیرم.

نایب رئیس ـبه عنوان موافق آقایان مصطفوی ـ کیهان یغمائی ـ مجید محسنی تقاضای صحبت کرده‌اند و چون به عنوان موافق یکنفر می‌تواند صحبت کند آقای مصطفوی بفرمائید.

نمایندگان ـآقای آقایان مخالفتشان را پس گرفتند.

نایب رئیس ـ اگر قبل از صحبت می‌گفتند صحیح بود ولی بعد از صحبت گفتند. آقای مصطفوی بفرمائید.

مصطفوی ـ بنده راجع به این مطلب که آقای فلیکس آقایان فرمودند که مسئول این کاخ کیست مطلب جالبی است و باید روشن بشود و معلوم بشود که مسئول این سازمان کیست که اگر مطلبی پیش بیاید در مجلس شورای ملی چه کسی باید جواب بدهد بنده خواستم از فرصت استفاده کنم و از دولت تشکر کنم از اینکه بفکر جوانان افتاده‌اند این یک قدم بسیار برجسته‌ای است در انتخاباتی هم که شده رئیس هیأت مدیره و مدیر آنجا آقای وزیر مشاور دکتر نیک پی از مردان خدمتگزار این مملکت است خودش و پدرش سالها در این مملکت خدمت کرده‌اند (صحیح است) و ما امیدوار هستیم که کار جوانان را روبراه کنند ولی بنده خواستم عرض کنم که اولاًَ این کار باید با سرعت بیشتری در شهرستان‌ها توسعه پیدا کند و بعد از نظر جوانان باید این کار یک قدری دقیقتر و عمیق تر انجام بشود متأسفانه یک مسئله‌ای که ما همه با سرسری تلقی می‌کنیم آقایان همه گرفتار این مطلب هستند ولی هر کس می‌گوید بمن چه این مسئله گرفتاری جوانهای مملکت است متأسفانه جوانهای ما کار اکتر و اخلاقی را که پدران ما داشته‌اند ندارند و بافکار آنها درست توجه نمی‌شود بنده می‌خواهم از مسئولین کاخ جوانان و از مسئولین امور جوانان مملکت تقاضا کنم که بیشتر به کیفیت رفتار و اخلاق جوانان مملکت توجه کنند (صحیح است) متأسفانه دیده می‌شود در جوانها بعضی اعتیاد‌ها هست در جوانان بعضی تندرویها هست باید جلوگیری بشود بنده از فرصت استفاده کرده با فوریتش هم کاملاًَ موافقم و حتی اگر این لایحه را با قید دو فوریت هم می‌دادند خیلی خوب بود حالا هم از دولت تشکر می‌کنم که این کار را کردند خواستم به جناب آقای وزیر مشاور که تشریف دارند عرض کنم که این کار فرمول نباشد و از این حرفها نباشد باید یک قدری عمیق شد که باخلاق عمومی جوانان بیشتر توجه بشود که جوانان ما از انحراف مصون بمانندوگر نه به ترتیبی که بنده می‌بینم که در کشور بعضی از جوانها دارند راه انحراف می‌پیمایند معلوم نیست که آینده مملکت چیست بنده

این مطلب را خواستم در اینجا حسب الوظیفه عرض کرده باشم وبه جناب آقای وزیر مشاور که تشریف دارند عرض کنم که به مسئولین سازمان جوانان بسپارند که به کیفیت رفتار جوانان و به کیفیت افکار جوانان توجه بکنند والا اگر یک جوانی خوب ورزش بکند خیلی خوب توپ بزند برای مملکت البته خوب هست مفید هست ولی کافی نیست جوان باید اخلاقش درست باشد جوان باید درس بخواند جوان باید تربیت خوانوادگی اش خوب باشد جوان باید در درجه اول دینش درست باشد و بنده خواستم تقاضا بکنم به این مطلب توجه بفرمایید.

نایب رئیس ـ آقای کیهان یغمائی بفرمایید.

کیهان یغمائی ـ بنده خواستم عرض کنم حالا که دولت این موهبت را نصیب جوانان کشور فرمودند ۱% جوانان در تهران هستند ۹% دیگر در شهرستانها، اجازه بفرمایید این موهبت نصیب تمام جوانهای کشور بشود و این «می‌تواند» به «مکلف است» تبدیل شود و اجازه بفرمایید آن کلمه می‌تواند را به بایستی تبدیل کنید که برای تمام شهرستانها بشود اجازه بفرمایید لااقل این موهبت منحصر به تهران نباشد گسترش بدهید به تمام شهرستانها بنابراین کلمه می‌تواند به مکلف است تبدیل بشود.

نایب رئیس ـ این لایحه به کمیسیون می‌رود آنجا مجال این هست که بحث بشود و به پیشنهادها رسیدگی بشود ـ آقای دکتر یگانه بفرمایید.

دکتر یگانه (وزیر مشاور) ـ عرضم خیلی مختصر است زیرا جناب آقای آقایان فرمودند که روشن نیست که وابسته به کدام دستگاه است خواستم عرض کنم که منظور دولت این بود که وابسته به هیچ دستگاه و یا وزارتخانه‌ای نباشد و به صورت یک اداره دولتی نباشد و این کافی است که گردانندگانش خود جوانان باشند و وابسته به هیچ وزارتخانه‌ای نیست هیئت مدیره اش را خوود جوانان مؤسس تشکیل خواهند داد این را برای توضیح عرض کردم در این قسمت خیلی دقت شد بحث شد که این به صورت یک سازمان دولتی و وابسته باشد و یا منحصراًَ یک مؤسسه ملی برای جوانها باشد و نظریه دوم تأیید شد از فرمایشات جناب آقای مصطفوی تشکر میکنتم که فرمودند البته دولت این وظیفه را ایکاش خیلی زودتر از این به مرحله اجرا در میآوردنظر جناب آقای کیها یغمائی هم تأمین است در اساسنامه تصریح شده که این مخصوص جوانان است و در شهرستانها هم باید شعبه داشته باشد نظریاتی را که راجع به شهرستانها ابراز می‌فرمایید همیشه ملحوظ نظر دولت خواهند بود و استدعای قبول یک فوریتش را که فعلاًَ مطرح است می‌نمایم.

حبیبی ـ اجازه می‌فرمایید؟

نایب رئیس ـ آقای حبیبی باید توجه بفرمایید که فعلاًَ فوریت لایحه مطرح است و مطابق آیین نامه یک مخالف و یک موافق می‌توانند صحبت کنند برای جنابعالی فرصت هست که وقتی لایحه مطرح شد در کلیات آخر و اول وضمن شور صحبت کنید.

حبیبی ـ این لایحه ناقص است مسأله تعلیم و تربیت را باید یک کسی که به درد جوانان وارد است مطرح کند.

نایب رئیس ـ اجازه می‌فرمایید الان مطابق آییننامه نمی‌توانید صحبت کنید بنابراین رأی می‌گیریم به یک فوریت لایحه خانمها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر بر خواستند) تصویب شد لایحه به کمیسیونهای مربوط ارجاع می‌شود.

۶. طرح گزارش شور اول کمیسیون امور خارجه مربوط به تصویب اصلاحات وارده بر ماده ۱۰۹ منشور ملل متحد

نایب رئیس ـ گزارش شور اول لایحه دولت راجع به تصویب اصلاحات وارده بر ماده ۱۰۹ منشور ملل متحد مطرح است قرائت می‌شود.

(به شرح زیر قرائت شد)

گزارش شور اول از کمیسون امور خارجه به مجلس شورای ملی

کمیسیون امور خارجه در جلسه ۲۸ آبان ماه ۱۳۴۵ با حظور آقای قریب معاون وزارت امور خارجه لایحه شمارة

۸ ـ۱۳۴۴/۱۲/۱ دولت ارسالی از مجلس سنا راجع به تصویب اصلاحات وارده بر مادة ۱۰۹ منشور ملل متحد را که به شمارة ۲۰۱۲ چاپ گردیده مورد رسیدگی قرار داد و عیناًَ تصویب نمود. اینک گزارش آنرا بمجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.

ماده واحده ـ اصلاحات وارده بر مادة ۱۰۹ منشور ملل متحد به شرح مندرج در قطعنامه شمارة ۲۱۰۱ مورخ ۲۰ دسامبر ۱۹۶۵ برابر با ۲۹ آذر ۱۳۴۴ مجمع عمومی سازمان ملل متحد تصویب و بدولت اجازه داده می‌شود اسناد تصویب آنرا به دبیر کل سازمان تسلیم نماید.

مخبرکمیسیون امور خارجه ـ مافی

نایب رئیس ـاز همکاران محترم خواهش می‌کنم موقعی که از جلسه خارج می‌شوند تابلو رادر نظر داشته باشند. کلیات این لایحه مطرح است آقای مهندس صائبی بفرمائید.

مهندس صائبی ـ خواستم مخبر کمیسیون توضیح بدهند که دو رأیی که اضافه شده مال کدام کشور است؟

نایب رئیس ـ آقای مافی بفرمایید.

مافی (مخبر کمیسیون امور خارجه)ـ طبق مادة ۱۰۸ اصلاحی که به عمل آمده عبارت از این است که در اول تعداد۱۱ نفر بود که اکثریت هفت رأی کافی بود چون تعداد به ۱۵ نفر افزایش پیدا کرده تعداد آراء به ۹ نفر رسید (چند نفر از نمایندگان ـ اجازه بفرمائید آقای معاون وزارت خارجه توضیح مفصل تری بدهند).

نایب رئیس ـ آقای قریب بفرمائید.

قریب (معاون وزارت امور خارجه)ـ آقای مخبر کمیسیون توضیحات کافی مرحمت فرمودند فقط یک اشتباه لفظی شد مادة ۱۰۹ بود نه ماده ۱۰۸ تعداد افزایش اعضای شورای امنیت بود که از یازده نفر به پانزده نفر ترقی کرده طبعاًَ با هفت نفر، نه نفر بشود که اکثریت داشته باشد و این را تمام کشورها هم تصویب کرده‌اند و یک مطلب فنی است.

نایب رئیس ـ نظر دیگری در کلیات لایحه نیست ؟(اظهاری نشد) به ورود در شور ماده واحده رأی می‌گیریم خانمها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر بر خاستند) تصویب شد. ماده واحده مطرح است قرائت می‌شود.

(به شرح زیر قرائت شد)

ماده واحده ـ اصلاحات وارده بر ماده ۱۰۹ منشور ملل متحد به شرح مندرج در قطعنامه شمارة۲۱۰۱ مورخ ۲۰ دسامبر ۱۹۶۵ برابر با ۲۹ آذر ۱۳۴۴ مجمع عمومی سازمان ملل متحد تصویب و به دولت اجازه داده می‌شود اسناد تصویب آن را به دبیر کل سازمان تسلیم نماید.

نایب رئیس ـ در ماده واحده نظری نیست ؟(اظهاری نشد) پیشنهادی م نرسیده لایحه برای شور دوم بکمیسیونهای مربوط ارجاع می‌شود.

۷. طرح و تصویب گزارش شور دوم کمیسیون دارائی مربوط به اجازة مبادله و اجرای قرار داد پیمانکاری اکتشاف و تولید نفت با اراپ و ارسال به مجلس سنا.

نایب رئیس ـ گزارش شور دوم لایحه دولت راجع به اجازه مبادله و اجراءقرارداد پیمانکاری اکتشاف و تولید نفت با اراپ مطرح است قرائت می‌شود

(به شرح زیر قرائت شد).

گزارش ور دوم از کمیسیون دارائی به مجلس شور ای ملی

کمیسیون دارائی در جلسه ۲۳ آبانماه ۱۳۴۵ با حضور آقای صدری معاون وزارت دارائی لایحه شمارة ۱۷۳۸۴ـ۱۳۴۵/۷/۲۸ دولت راجع به اجازه مبادله و اجراء قرار داد پیمانکاری اکتشاف و تولید نفت با اراپ را که گزارش شور اول آن بشمارة ۱۹۹۶ چاپ گردیده برای شور دوم مورد رسیدگی قرار داد با توجه به پیشنهاد واصله ماده واحده را با اصلاحاتی تصویب نمود. اینک گزارش آنرا بمجلس

شورای ملی تقدیم می‌دارد.

ماده واحده ـ قرار داد ضمیمه که طبق ماده دوم قانون نفت مصوب ۱۳۳۶ راجع به پیمانکاری اکتشاف و تولید بین شرکت ملی نفت ایران از یک طرف وانتر پریزدر شرش ادا کتیویته پترولیر (اراپ) از طرف دیگر امضاء شده.

(enterprise de recherche et d.activite petroliere)

و به تأیید دولت رسیده و مشتمل بر ۴۴ ماده و یک ضمیمه است تصویب و به دولت اجازه مبادله و اجراء آن داده می‌شود.

مخبر کمیسیون دارائی ـ عزت اللّه اورزار

گزارش شور دوم از کمیسیون امور خارجه بمجلس شورای ملی

کمیسیون امور خارجه در جلسه ۱۳۴۵/۸/۲۹ با حضورآقای قوام صدری معاون وزارت دارائی لایحه دولت راجع به اجازه مبادله و اجراء قرارداد پیمانکاری اکتشاف و تولید نفت با اراپ را برای شور دوم مورد رسیدگی قرار داد و گزارش کمیسیون دارائی را در این مورد تأیید و تصویب نمود. اینک گزارش آنرا بمجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.

مخبر کمیسیون امور خارجه ـ فتح اللّه مافی

نایب رئیس ـ ماده واحده مطرح است آقای دکتر مبین بفرمائید.

دکتر مبین ـ بنده اسم نوشته‌ام به عنوان مخالف ولی تقاضا می‌کنم اول نماینده محترم دولت راجع به ایراداتی که در شور اول بنده عرض کردم توضیحی بفرمایند اگر قانع کننده بود بنده زحمت نمی‌دهم.

فلیکس آقایان ـ این خلاف رویه است شور دوم است.

نایب رئیس ـ می‌توانند توضیح بخواهند آقای قوام صدری بفرمائید.

قوام صدری (معاون وزارت دارائی)ـ پیشنهادات و نظریات جناب آقای دکتر مبین در کمیسیون دارائی به طور تفصیل مورد بررسی قرار گرفت در کمیسیون خارجه و کمیسیون دارائی ایرادات را وارد ندانستند ملاحظه می‌فرمایید که به صورت اول تصویب شده است و برگشته است دو نظر در اینجا اظهار نظر فرموده بودند یکی این که در قرار داد تصریح بشود سرزمینهائی که مورد استفاده این شرکت مقاطعه کار قرار می‌گیرد از زمینهائی که با سایر شرکتها معامله شده است نباشد این مطلب مسلم بود که ارضی معینی را در دو جا و سه جا شرکتی نمی‌تواند به قرارداد یا مورد اجاره یا موردمعامله قرار بدهد این یک امر بدیهی است مسلم است آنچه را که در اختیار شرکت اراپ برای کار مقاطعه کاری می‌گذاریم غیر از اراضی است که قبلاًَ روی آن تصمیم اتخاذ شده و وقتی که این قرارداد تنظیم شد چون این امر بدیهی بود کمیسیون وارد ندانست که در آن ذکر بشود مطلب دیگر راجع به نرخ بهره بود ملاحظه میفرمائید نرخ بهره یک امری است متغیر بر حسب وضع اقتصادی ممالک فرق می‌کند و کم و زیاد می‌شود اگر ما امروز نرخ ثابتی را در قراردادمیگذاشتیم چه بسا که در آینده به ضرر خود ما یعنی این طرف قرارداد تمام می‌شد اگر فرض بفرمایید نرخ ۵ درصد را ما قبول بکنیم سه سال دیگر بر حسب وضع اقتصادی نرخ بهره آمد به چهار و نیم درصد و چهار درصد تفاوت و ضررش را چه کسی باید بدهد همین استدلال را نسبت به آنطرف قرارداد هم می‌توان کرد یعنی اگر او هم ادعا بکند که اگر نرخ ثابتی را قبول بکنیم در آینده اگر نرخ ترقی کرد ضررش را می‌دهد؟ اگر توجه فرموده باشند بقرارداد مقاطعه کار پول لازم برای انجام این کار را ناچار بایستی از دستگاههای سرمایه گذار دیگری که در کشور خودش یا در کشور دیگری ممکن است در اختیار داشته باشد تحصیل بکند و به مصرف برساند و بعد مسترد بکند خواه ناخواه به آنچه سرمایه‌ای که او تحصیل می‌کند از دستگاه یا بانکها یا شرکتهای دیگر بایستی نزول بپردازند همانطوریکه از ما نزول می‌گیرد بنابراین بعد از مطالعات مفصل در نظر گرفته شد که نرخ

بانک مرکزی دولت فرانسه را که بهر حال آنچه مسلم است کمتر از نرخ عادی و جاری معاملات است چون همیشه بانکهای مرکزی و بانکهای مادر نرخ نزول و بهره اش یک چیزی کمتر از سایر بانکها یا معاملات آزاد بازار است ما آن نرخ را در فرانسه ملاک قرار می‌دهیم و یک تفاوتی برایش با توجه به نزولی که او می‌پردازد و سرمایه گذاری که او می‌کند بعد از مدتی به او مسترد می‌شود یک بهره‌ای هم برای او منظورمیشود به این ترتیب جبران ضرر یا بالاخره برگشت سرمایه او بشود این نظر را هم کمیسیون محترم قبول کردند به همین ترتیب تصویب شد که آن ماده‌ای که راجع به نرخ بهره بود ماده قابل قبولی است و تغییرش را مقتضی ندیدند نظر دیگری راجع به اینکه قرارداد مربوط به شرکتهائیکه با شرکت اراپ شریک می‌شوند در آینده بایستی بیاید به مجلس و تصویب بشود این مطلب را هم اشاره فرمودند و به اتکای این مطلب هم پیشنهاد حذف مادة ۳۳ قرارداد را دادند این مطلب هم در کمیسیون بحث شد و ملاحظه فرمودند با شرایطی که در قرارداد ذکر شده است به هد صورت شرکت اراپ در مقابل شرکت ملی نفت مسئول و طرف قرارداد شناخته شده است و او با سایر شرکتهایی که در همین قرارداد اسمشان برده شده است مشارکت بکنند ضمناًَ در خود همان مادة ۳۳ پیش بینی شده است که چنانچه شرکتهایی غیر از شرکتهایی که در داخل مادة ۳۳ ذکر شده بخواهند مشارکت کنند جلب نظر شرکت ملی نفت جلب نظر دولت ایران و مجلس شورای ملی لازم است بنابر این تمام مواردی که موجب نگرانی جناب آقای دکتر مبین بود با تذکراتی که در کمیسیون داده شد معلوم شد قبلاًَ پیش بینی شده و تخطی و تخلفی از قوانین چه قانون اساسی و چه سایر قوانین نشده و رعایت این مطلب شده است کمیسیون قبول کرد و گزارش به همین صورت که ملاحظه می‌فرمایید دوباره برگشته است و اگر توضیح دیگری خواسته باشند عرض خواهم کرد.

نایب رئیس ـ آقای دکتر مبین جناب عالی قانع شدید ؟(دکتر مبین ـ قانع نشدم) بفرمایید.

دکتر مبین ـعلت اینکه بنده درخواست کردم نماینده محترم دولت توضیحی لطف بفرمایند برای اینکه در شور اول در کمیسیون دارایی چون عضو بودم به عنوان عضو دعوت شده بودم ولی از روز ۲۳ بنده استعفا کرده بودم بنابراین به عنوان عضو نمی‌توانستم شرکت کنم و به عنوان پیشنهاد دهنده هم برای بنده دعوتی نرسیده بود بنابراین در کمیسیون دارایی نمی‌توانستم توضیحات جنابعالی را بشنوم در کمیسیون خارجه هم روزی که دعوت داشتم بنده حاضر شدم ولی اکثریت پیدا نکرد، موکول شد به بعد، بعداًََ در جلسه دیگر کمیسیون بدون دعوت بنده از اختیاری که داشته که بدون دعوت پیشنهاد دهنده موضوع را رسیدگی کند موضوع را رسیدگی کرده و این مطلب را تصویب کرده بهر حال سبب شد که بنده در کمیسیون خارجه هم مطالب جنابعالی را نشنوم بهمین علت بود که بنده تقاضا کردم بدواًَ نماینده دولت توضیحاتی بدهند. راجع به این لایحه به نظر بنده اشکالاتی هست از نظر فرم تصویب و اشکالاتی هست از نظر ماهیت. از نظر فرم تصویب به ماده ۳۰ آیین نامه توجه نشده در مادة ۳۰ آیین نامه گفته شده است که وظایف کمیسیون دادگستری عبارت است از رسیدگی به لوایح و طرحهای قانونی راجع به کلیّه امور حقوقی کشوری و لشکری اعم از مدنی و جزائی و ثبتی و غیره در این لایحه چون راجع به فورس ماژور در آن بحث شده راجع به سازش در آن بحث شده، راجع بداوری در آن بحث شده، راجع به انتقال تعهدات و حقوق در آن بحث شده طبق آیین نامه می‌بایست در کمیسیون دادگستری رسیدگی می‌شد بنده اشاره می‌کنم به مادة ۴۵ آیین نامه ممکن است به بنده ایراد بشود که در صورت تردید در تشخیص صلاحیت کمیسیون نظر رئیس مجلس قاطع است در مادة ۴۵ آیین نامه می‌گوید که رئیس باید طرح‌ها را به کمیسیون مربوطه بفرستد ولی در صورت تردید در تشخیص کمیسیون نظر رئیس مجلس قاطع است این چه جای تردید است این یک امر حقوقی است باید امر حقوقی به کمیسیون دادگستری برود اینجا جای تردید نیست که ما بگوییم اگر مقام ریاست ارجاع نکردند به کمیسیون دادگستری صحیح بود مثل اینکه لایحه مالیاتی بوده باشد که در آن بحث شده باشد راجع به جرائم که اشخاصی که مالیات را نپردازند باید زندانی بشوند یا اموالشان توقیف

بشود ونظر مقام ریاست این باشد که این لایحه فقط باید برود کمیسیون دادگستری بنده نظرم این باشد که بدارائی برود پس نتیجه بگیریم که تردید شد یعنی بگویم من نظرم این است که برود به دارائی شما بگوید برود به دادگستری این را تردید نمی‌گویم تردید در موقعی است که واقعاًَ یک لایحه‌ای روشن نباشد که به چه کمیسیونی باید برود یک عده‌ای طرفدار این باشند که به این کمیسیون باید برود و یک عده‌ای طرفدار اینکه به کمیسیون دیگر در آن مورد نظر رئیس صحیح است بنابراین از نظر فرم رعایت مادة ۳۰ آئین نامه نشده و به کمیسیون دادگستری نرفته است اشکال دیگر از نظر فرم مادة ۴۸ است مادة ۴۸ آئین نامه گفته است که مصوبات شور دوم ۴۸ ساعت قبل از شور در جلسه علنی باید طبع و توزیع بشود شور دوم کمیسیون به حکایت ورقه چاپی در بعد از ظهر روز بیست ونهم چاپ شده وهنوز ۴۸ ساعت از آن وقت طی نشده است هنوز ۴۸ ساعتی که در آئین نامه ذکر شده تمام نشده در بعد از ظهر روز ۲۹ طبع و توزیع شده (دکتر الموتی ـ کجا نوشته شده در بعد از ظهر روز بیست ونهم ؟) آخر شما به بینید کی تصویب شده (دکتر زعفرانلو ـ ساعت ۹ صبح به ما رسیده بود) مافقط امروز بعد از ظهر می‌توانیم وارد شور دوم این لایحه بشویم.

نایب رئیس ـ آقای دکتر مبین صبح روز ۲۹ توزیع شده است.

دکتر مبین ـ ماده چهل و هشت می‌گوید گزارش کمیسیونها باید حداقل چهل و هشت ساعت قبل از موقع طرح در مجلس طبع و توزیع شده باشد اشکالات دسته دوم اشکالاتی است که راجع به ماهیت لایحه است بنده سه مطلب را برای آقایان قرائت می‌کنم یکی اصل ۲۴ قانون اساسی است که می‌گوید بستن عهدنامه‌ها و مقاوله نامه‌ها اعطای امتیازات (انحصار) تجارتی و صنعتی و فلاحتی و غیره اعم از این که طرف داخله باشد یا خارجه باید بتصویب مجلس شورای ایملی برسد و یکی تبصره ماده ۱۱۶ آئین نامه است که می‌گوید امتیازات تجاری و صنعتی و فلاحتی و غیره اعم از اینکه طرف داخله یا خارجه باشد مطابق اصل ۲۴ قانون اساسی مانند سایر قوانین به تصویب مجلس شورای ملی خواهد رسید و یکی ماده دو قانون نفت و قانون فلات قاره است که می‌گوید (شرکت ملی نفت ایران می‌تواند به منظور اجرای مقررات این قانون با هر شخصی اعم از ایرانی و خارجی که صلاحیت فنی و مالی او محرز باشد مذاکره و هر گونه توافقی را که مقتضی بداند مطابق مقررات و مصرحات این قانون و سایر شرایطی که مخالف قوانین کشور نباشد به عمل آورده و موافقت نامه مربوطه را تنظیم و امضاء و به هیئت وزیران تقدیم نماید که در صورت تأیید برای تصویب به مجلس تقدیم شود موافقت نامه‌هایی که به این طرز امضاء شود پس از تصویب مجلسین و از تاریخ تصویب مزبور قابل اجرا خواهد بود) بنده می‌خواهم نمایندگان محترم توجه بفرمایید ما در درجه اول باید مملکتی داشته باشیم (یک نفر از نمایندگان ـ داریم) من در درجه اول می‌گویم چرا تند می‌روید باید امنیتی داشته باشیم بعد به فکر اقتصاد و درآمد باشیم بنابراین این استقرار و ثباتی که در مملکت هست و به کرات از طرف شخص اول مملکت و دولت‌ها اشاره شده باید رعایت بشود برای حفظ مملکت برای استقرار حکومت مقتدر برای استقرار رژیم ثابت باید چه کنیم؟ در درجه اول باید قانون اساسی این مملکت را حفظ کنیم قانون اساسی هر مملکتی پایه‌های حکومت مملکت را متزلزل بکنیم که می‌خواهیم استفاده مالی بکنیم و از یک جایی درآمد داشته باشیم (همهمه نمایندگان) تقاضا می‌کنم نمایندگان محترم این تریبون که مال بنده نیست ارث پدر بنده هم نیست اجازه بگیرید تشریف بیاورید اینجا و صحبت کنید تصمیمات این مجلس در صورتی که مغایر با قانون اساسی باشد نافذ نیست تغییر قانون اساسی هم در اختیار ما نیست تغییر قانون اساسی و اصلاح قانون اساسی با مجلس مؤسسان است و با تصویب ملی بنابراین مجلس به هیچ وجه تصمیمی که نشان بدهد قانون اساسی را تغییر می‌دهد آن تصمیم نافذ نیست ودر حدود صلاحیت مجلس نیست که تصمیمی بگیرد که آن تصمیم مغایر با با قانون اساسی باشد مرتباًَ به بنده مراجع می‌شود که این

قراردادخوبی است قرارداد مهمی است بنده هم میدانم که قرارداد خوبی است قرارداد مهمی است در شور اول هم عرض کردم که قرارداد مفیدی است و برای تنظیم این قرارداد زحمت زیاد کشیده شده است حالا هم مجدداًَ تأیید می‌کنم که آقا این قرارداد خوبی است پس بنابراین این سئوال پیش می‌آید که اگر قرارداد خوبی است چرا می‌بایست تصویب نشود بنده که نمی‌گویم تصویب نشود بنده می‌گویم آن قسمتی که مربوط به قرارداد نیست قسمتی که بر داشتن آن مانع از انجام قرارداد نمی‌شود و آن قسمت موافق با قانون اساسی نیست آنرا چرا تصویب می‌کنید ماده ۳۳ چه ربطی دارد به انجام قرارداد، ماده ۳۳ مربوط به نحو واگذاری کارهای شرکت و تعهداتش هست با شرکتهای دیگر چه ربطی به کار خود شرکت دارد شرکت هر وقت تصمیم گرفت که یک قسمت از کارهایش را بدهد به شرکت دیگر خوب قرارداد دیگر را با شرکت دیگر تنظیم و می‌آورند به مجلس و همه آقایان هم موافقت خواهند کرد ماده ۳۳ چه ربطی دارد به این شما یک قرارداد دیگری را طبق ماده ۳۳ بخواهید تصویب کنید شما ماده ۳۳ را درست توجه کنید جزء اول ماده ۳۳ می‌گوید اراپ به شرط موافقت شرکت می‌تواند قرارداد‌های مشارکتهای با یک یا چند شرکت نفتی اروپایی امضاء نماید. مگر طبق ماده دو قانون نفت به شرکت نفت اجازه نداده‌اند که هر قراردادی داشت با شرکتهای دیگر باید بیاورد اینجا در اینجا چرا قید نکردید که باید به تصویب مجلس برسد در جزء دوم گفته است که طرفین موافقت می‌نمایند که بر طبق بند‌های الف و ب اراپ در همه اوقات مجاز خواهد بود که شرکت وابسته خود موسوم به سوسیته ناسیونال دو پترول داکتین را در فعالیتهای فنی و مالی خود به نحوی که در این قرارداد تعریف گردیده است شریک سازد یعنی اراپ به محض اینکه با شرکت ملی نفت ایران توافق کرد بدون اینکه به دولت اطلاع بدهد و بدون اینکه تصویب مجلسین را بخواهد می‌تواند مقداری از فعالیتهای خودش را با دیگری شریک بشود در جزء سه گفته است اینرا توجه بفرمایید از همه مهمتر گفته است اراپ و سوسیته ناسیونال (شرکت نفت صحبتش نیست) در هر موقع می‌توانند قسمتی از منافع خود را نسبت به حقوقی که تحصیل نموده است و تعهداتی که به موجب این قرارداد به عهده گرفته به شرکتهای زیر انتقال دهد آقا این چطور می‌شود بنده نمیدانم شما بنده را روشن بفرمائید بنده عقلم نمی‌رسد بنده نمیدانم به یک شرکت خارجی اجازه می‌دهید که تعهدات خودش را به دیگری منتقل بکند ما نمی‌توانیم این اجازه را بدهیم ما این دو شرکت را در مقابل تعهداتی ملزمشان کرده‌ایم ما که نمی‌توانیم به این دو شرکت اجازه بدهیم که بدون موافقت شرکت ملی نفت و دولت و مجلس برود تعهداتش را منتقل کند به دیگری و در جزء ۵ گفته است که هر نوع نقل و انتقال اگر به عمل آمد از پرداخت هر گونه مالیات و حقوق و عوارض هم معاف است پس اینکه صحبت قرارداد نیست شما اجازه می‌دهید بیک شرکتی بیاید تعهداتی بکند با شما که یک کاری را انجام بدهد بعد به شرکت اجازه می‌دهید که برو در ضمن کار این کار را به هر کس که می‌خواهی واگذار کن و بابت انتقال مالیات هم به من نده این مادة ۳۳ چه ربطی دارد به قرارداد این که بنده اصرار می‌کنم که این ماده ۳۳ حذف بشود برای این است که شما باید قراردادتان را انجام بدهید کارهای مربوط به خارج از قرارداد که به قرارداد مربوط نیست پس شما بیایید توی این قرارداد قرارداد دیگری را هم که شرکت با کشور دیگری می‌خواهد منعقد بکند دخالت بدهید این ربطی به ما دارد ما را راجع به قرارداد فقط بایستی صحبت بکنیم و غیر از قرارداد به ما مربوط نیست و ماده ۳۳ مربوط به قرارداد نیست که بر خلاف اصل ۲۴ قانون اساسی این اختیار را به شرکت نفت یا به شرکتهای خارجی بدهیم تقاضا می‌کنم نمایندگان محترم ملاحظه بفرمایند که ماده ۳۳ می‌گوید اراپ و شرکت نفت حتی به میل خودشان می‌توانند اختیارات خود را به عهده شرکت دیگری بگذارند. دادن چنین اختیاری به صلاح مملکت هست یا نیست ؟دادن چنین اختیاری در حدود اختیار مجلس هست یا نیست؟ امروز تصمیم خواهین گرفت! و دادن چنین اختیاری موافق قانون اساسی هست یا نیست؟ بنده که شخصاًَ مخالف هستم

دادن چنین اختیاری در حدود اختیار مجلس هست یا نیست؟ خودتان قضاوت خواهید کرد! موضوع دیگری که بنده اشاره کردم راجع به حوزه عملیات که اینجا نماینده محترم دولت تأیید فرمودند که این حوزه‌ها به هم دیگر ربطی پیدا نخواهد کرد و داخل یکدیگر نخواهد شد مسئولیتی که ایشان قبول فرمودند بنده را قانع کرد و در آن قسمت بنده پیشنهادی ندارم راجع به بهره باید عرض کنم اگر نرخ بهره در کشورهای خارجی بالا می‌رود یا پائین می‌آید و نوسان پیدا می‌کند بنده هیچوقت حق ندارم که بگویم دولت فرانسه چرا نرخ بهره اش را بالا برده است یا پائین ولی این حق را دارم بگویم دولت موقعی که می‌تواند پولی را با شش درصد بگیرد با هشت درصد نباید بگیرد دولت طبق دو فقره آگهی که بانک مرکزی منتشر کرده ۱۶ میلیارد ریال در صندوق پس انداز بانک مرکزی دارد ۱۶ میلیارد ریالی که دولت همیشه می‌تواند استفاده بکند با بهره ۶% و نیز دولت اخیراًَ پانصد میلیون ریال از بدهی خودش را به بانک مرکزی کم کرده است بنابراین راه باز شده برای گرفتن پول با بهره ۶% و چراغی که به خانه رواست به مسجد حرام است شما وقتی پول در اختیار دارید با بهره ۶% مسلماًَ با بهره ۸% نباید بگیرید شما اگر پول زیادی دارید به بانک خودتان بهره بیشتر بدهید و همین بهره ۸% را به بانک مرکزی بدهید باهمه اینها اگر تشخیص می‌دهید و مسلم است که دولت حسن نظر دارد و این قرارداد هم خوب است اگر دولت این قول را بدهد که حتی الامکان از این وام با این بهره استفاده نکند مگر اینکه ناچار شود و مجبور شود آن را هم بنده اصراری ندارم که آن تبصره اضافه بشود ولی با اصل ماده ۳۳ چون مربوط به قرارداد نیست و چون به هیچ وجه حذفش مانع انجام قرارداد نخواهد شد و چون بودنش مغایر با قانون اساسی است بنده به هیچ وجه این ماده را نمی‌توانم موافقت بکنم که حذف نشود بنده مصراًَ استدعا می‌کنم از نمایندگان محترم که قرارداد را تصویب بفرمایند نه حاشیه را، حاشیه به کار ما مربوط نیست راجع به نقل و انتقالات بیخود وارد نشویم هر وقت شرکت نفت و اراپ خواست نقل و انتقالاتی بدهد قراردادش را بیاورند به مجلس ما هم تصویب خواهیم کرد بنده تقاضا دارم این قرارداد تصویب بشود بدون مادة ۳۳ و آن دو تبصره را پس می‌گیرم.

نایب رئیس ـ آقای دکتر یگانه بفرمایید.

دکتر یگانه (وزیر مشاور) ـ بنده از فرمایشات جناب آقای دکتر مبین نماینده محترم همیشه استفاده می‌کنم و به شهادت شخص ایشان شخص بنده به هر علاقه‌ای مخصوصاًَ به جهت همکاریهایی که قبلاًَ داشته‌ایم در خدمتشان در دادگستری با کمال میل استماع می‌کنم و واقعاًَ استفاده می‌کنم اما گاهی بعضی مطالب هست که لازم است وقتی می‌فرمایند دولت جواب را به استحضار قوة مقننه برساند برای اینکه این مطالب مورد علاقه همه است که نماینده محترم چه فرمودند و نظر دولت چه بوده و البته نظر نهایی که مجلس اتخاذ خواهند فرمود چیست البته نسبت به آنچه راجع به آیین نامه فرمودید مقام ریاست اتخاذ تصمیم می‌فرمایند راجع به جزییات قرارداد نفت هر نظری که بفرمایند باید مطالعه بشود باید جواب داده شود و هر ماده‌ای بفرمایند نه تنها ماده ۳۳ بلکه تمام مواد لایحه لازم است و باید جواب داده شود و نه تنها ماده ۳۳ بلکه ۱۰ ماده از قرارداد هم که تغییر بکند هیچ مهم نیست بلکه قرارداد فنی است و بعضی مواد تغییر می‌کند و اصلاح می‌شود ولی جناب آقای دکتر مبین اشاره‌ای که به قانون اساسی می‌فرمایند که تخلف از قانون اساسی است و مطالبی دیگر که می‌فرمایند من بر حسب وظیفه‌ای که در خدمتگذاری دولت دارم باید جواب را به عرض مجلس شورای ملی برسانم که خود جنابعالی هم تصدیق می‌فرمایید و شاهدید که خدمتگذاران دولت همه در حفظ و نگهداری قانون اساسی نهایت ایمان قلبی خود را باید داشته باشند چرا؟ برای اینکه قانون اساسی نگهدارنده همه ما است چه قوه مجریه، چه قوه مقننه و چه قوه قضائیه (صحیح است) و تصور می‌کنم هیچ فردی به خودش اجازه ندهد ذره‌ای بر خلاف قانون اساسی عمل کند (صحیح است) می‌فرمایند بر خلاف قانون اساسی عمل شده ولی من هم می‌بینم وجداناًَ برخلاف قانون اساسی نیست قانون اساسی می‌گوید هر قراردادی باید به تصویب مجلسین برسد این قرارداد هم برای تصویب

می‌آید خدمتتان تصویب نفرمایید هیچ مهم نیست اصلاح لازم دارد اصلاح می‌کنیم مسئله اساسی مسئله نفت و یک قرارداد مطلبی نیست مجلس ایران نپسندید هیچ ایرادی نیست جواب دیگری می‌دهیم ولی مطمئن باشید هیچ وقت بر خلاف قانون اساسی نمی‌توانیم رفتار کنیم یکی از مواد این قرارداد این است که این شرکت می‌تواند شرکتهای دیگر رابا خودش شریک بکند و این قراردادی است که در همه قرارداد‌های دیگر هم هست مثلاًَ در یک قرارداد مقاطعه کاری بین دو نفر هم هست و یک کار اصلی که به مقاطعه کار داده می‌شود خوب مقاطعه کار این را به نوبه خودش یک تقسیماتی می‌کند یک قسمتش را به یک مقاطعه کار دست دوم می‌دهد ما چه ضرری می‌کنیم یک مقدار بیشتری از این شرکتهای فنی را به همکاری خودمان می‌آوریم با وجود این مادة ۳۳ خللی به ارکان این قرارداد که یکی از افتخاراتی است که در مدت سلطنت اعلیحضرت همایون شاهنشاه آریا مهر باشرکت دولت و مجلس تنظیم شده این ماده چیزی نیست این طور که می‌فرمایید برای خود بنده ایجاد توهم شده بود که چه شده است این ماده ۳۳ ارجاء و اجرای قانونی را که هر متعهدی می‌تواند با حفظ حقوق متعهد له یعنی دولت ایران قسمتی از اجرای قرارداد را به مقاطعه کار یا شرکت دیگری واگذار کند و این در تمام قراردادهای نفت هست مگر در قراردادهای دیگر نبود که یک شرکت بزرگ که همیشه خودش متصدی نیست هر چاهی و هر قسمتی را ممکن است به یک شرکت کوچک بدهند منتهی تمام اینها پیش ما مسئول هستند راجع به بهره هم البته همکار عزیز من جناب آقای قوام صدری راجع به ماده ۳۳ باز هم توضیح خدمت شما عرض می‌کنند شاید اشتباه فرموده‌اید که ما می‌توانیم از بانک ملی وام بگیریم با بهره ۶% و از این راه با بهره ۸% باید عرض کنم این وام به هیچ وجه شبیه یک وامی که ما از بانک ملی می‌گیریم نیست و از جهتی باید عرض کنم اصولاًَ این وام نیست وام ریالی یک چیزی است که سالها است دولت تقاضای وام ریالی نه از بانک ملی کرده است و نه از بانک مرکزی در این مورد وام به ریال تا این ساعت لایحه‌ای خدمتتان تقدیم نشده و این هم که ما از فرانسه می‌گیریم در مقابل نفتی است که به آنها می‌دهیم وام به ریال ما نمی‌گیریم که بتوانیم نطیر آنرا از بانک ملی بگیریم در مقابل نفتی که فروخته می‌شود کالاهایی که مورد نیاز دولت است از آنها می‌خریم این کالاها به ارز است در مقابل کالا ای اضافی که می‌خریم یک بهره باید تعلق بگیرد والا صحبت این نیست که ما احتیاج به ریال داشته باشیم که بخواهیم از بانک ملی و با ۶% بگیریم به هیچ وجه چنین چیزی نیست دولت احتیاجی به وام ریالی ندارد و احتیاجی به وام ارزی هم ندارد مسئله خرید لوازم فنی است که از دولت فرانسه می‌گیریم و راجع به بهره هم خدمتتان عرض کنم این بهره متعلق به دولت فرانسه نیست فروشندگان فرانسوی به ما جنس می‌فروشند با بهره‌ای که همان بهره‌ای است که بانک مرکزی فرانسه قائل است و البته تمام اقتصاد فرانسه بر روی این است که بهره نه اضافه شود ونه بر طبق اقتصاد خودشان کم بشود و اینقدر بوده است که به دولت فرانسه، بتوانیم اطمینان کنیم که آن بهره‌ای که برای کشور خود قائل شده قبول کنیم با قدری اضافه که بانک مرکزی فرانسه این بهره را باید بفروشندگان بدهد و نمی‌تواند اجراء نکند اگر ما بنویسیم چهار درصد بهره خودش که فروشنده بود ۵% بدهد بدون استفاده ضرر که نباید بکند و از طرفی استفاده بدون جهت هم نباید بکند و از طرف دیگر اگر مثل سایر قرارداد‌ها می‌نوشتیم ۶% ولی بهره بانک فرانسه ۴%بود و بهره اضافه داده‌ایم این بهره و این وام از این جهت عرض کردم که از طرف ما هیچ پولی از دولت فرانسه نه به عرض نه بریال گرفته نمی‌شود ما کالاهای صنعتی مورد لزوم می‌گیریم بنده این قسمت را روی قانون اساسی و وجداناًَ و صریحاًَ عرض می‌کنم از پشت این تریبون و برای دولت هم همیشه این مکان هست و حالا برای تصویب مجلس آمده نه یک ماده اش ده ماده اش را می‌توانید لغو بفرمایید ولی برای این دولت همیشه این مکان است که یک قراردادی بیاورد از این بهتر ولی استدعا می‌کنم راجع به قانون اساسی این در خاطرتان باشد ما هم ایمان به قانون اساسی داریم و همه چیز مملکت متکی به قانون اساسی است و من

همیشه در اختیار آقایان هستند که بفرمایید که کجای این قرارداد بر خلاف قانون اساسی است و اگر چنین چیزی باشد در مجلس یا در کمیسیون‌ها وظیفة وجدانی بنده است از یک کاری که بر خلاف قانون اساسی است جلوگیری بکند (احسنت).

نایب رئیس ـ آقایان همه به عنوان موافق صحبت می‌کنید آقای سعید وزیری بفرمایید.

سعید وزیری ـ بنده تصور می‌کنم دوست عزیزم جناب آقای دکتر مبین با توضیحات خوب و قانع کننده و خصوصاًَ با توضیحات خیلی صمیمامه‌ای که در مورد رعایت قانون اساسی و اصول دادند و جناب آقای وزیر محترم مشاور هم جواب فرمودند که امیدوارم ایشان قانع شده باشند و به همین دلیل بنده فکر نمی‌کنم که در مقابل آقای دکتر مبین بنده بایستی جواب بدهم و همین طوری که فرمودند جناب آقای وزیر مشاور چه دلیلی هست که قانون اساسی را بنده بهش علاقه مند باشم و دلسوزش باشم و این آقا نباید تمام افرادی را که دارند خدمت می‌کنند در این مملکت اینها همه تحت تأثیر یک جاذبه واقعی هستند و این جاذبه وطن پرستی است جاذبه علاقه مند بودن به اصول و منافع و آبرو و حیثیت این مملکت است (صحیح است) و الحام بخش واقعی این جاذبه معنوی وملی در تأثیر دائمی این جاذبه جناب آقای دکتر مبین یک نظارت، یک رهبری دائمی و وطن پرستانه و مستمری در این مملکت اعمال می‌شود و آن خوشبختانه راهنماییهای ورهبری‌های عاشقانه پادشاه مملکت است نسبت به منافع این مملکت (صحیح است) دلیلی ندارد که آقای دکتر یگانه یا وزیر دیگر یا نخست وزیر کمتر از ما علاقه مند باشند بنده قبلاًَ حضور خانمها و آقایان عرض می‌کنم قرارداد واگذاری سهام در اینجا مطرح نبود (خواجه نوری ـ قرارداد مقاطعه کاری و پیمانکاری است) احسنت اینجا سهامی وجود ندارد یک شرکتی است می‌آید برای ما کار می‌کند ما به این شرکت اجازه می‌دهیم چون در متن انگلیسی این قرارداد قبول کرده‌ایم که در موارد معین مورد استناد خواهد بود. ملاحظه بفرمایید جناب آقای دکتر مبین اینجا مطلقاًَ اسمی از سهام و مشارکت نبرده واینجا از کلمة اینترست فقط اسم برده شده است یعنی در منافع اینکار، در خدماتش که انجام می‌دهد. حالا اینجا باید توضیحی عرض کنم که نماینده شرکت نفت آمد در کمیسیون و متأسفانه آقای دکتر مبین تشریف نداشتید که توضیحات واقعاًَ خوب و قانع کننده آن آقا را بشنوید ایشان گفت که اگر ما این را حذف کنیم چون حق طبیعی یک مقاطعه کار است که می‌تواند کمک بگیرد و چرا ضمن این ماده محدود کرده‌ایم این بیچاره را، چرا محدود کرده‌ایم ؟من نمیدانم توضیحاتی که الیشان داده‌اند بنده سربسته عرض کنم برای اینکه شرکت ملی نفت شاید میل نداشته باشند که شرکتهای نفتی که در اروپا هستند به نحوی از انحاء بخواهند سود ببرند برای اینکه می‌گوید آقا ما تو را به خدمت و سرویس و مقاطعه گرفته‌ایم مسئله مشارکت یا مسئله سهامی در بین نیست با تمام این اوضاع و احوال تنظیم کنندگان این قرارداد برای اینکه جلوی توهم و هر گونه خیالی را گرفته باشند با همه اینها گفته است که آقا یک شقش این است و یک شق دیگرش این و گفته است اصولاًَ طرف ما این است حالا ۵ درصد کارها را شرکت می‌دهند یا ۴ درصد یا ۲ درصد معهذا طرف می‌گوید همیشه تو را می‌شناسم و تو مسئولیت در مقابل شرکت نفت داری با تمام اینها برای اینکه محکم کاری کرده باشد پیش ب=ینی کرده است در جزء ۴ می‌گوید هر گونه انتقال توسط اراپ یا سوسیته ناسیونال دو پترول داکتین بجز آنچه که طبق جزءهای دو و سه فوق مجاز گردیده است محتاج به کسب موافقت کتبی و قبلی شرکت خواهد بود و شرکت قبل از ابراز موافقت تأیید هیأت وزیران و تصویب قوه مقننه را نیز تحصیل نماید. خوب آقا بهترین دلیل این است که محکم کاریش را کرده است و آورده است مطلب را در حدود تصویب قوه مقننه گذارده است بنده فکر می‌کنم جنابعالی قانع بودید و خواستید که یک قدری بیشتر توضیح داده بشود و در این مطلب حلاجی بیشتری بشود و شبهه‌ای که در جلسه قبل احیاناًَ بر اثر مخالفتتان به وجود آمده است اینجا بر طرف بشود و اما آن قسمتی را هم که صرف نظر فرمودید در مورد قراردادهای دیگر واقعاًَ خیلی عجیب است که ممکن نیست

یک چنین حرفی که یک شرکتی قراردادی داشته باشد یا کسان دیگر بعد موافقت کند که یواشکی یک قسمتی از کارهایش را برای دیگری قرار داد ببندد مگر این که خصوصی گفته باشد و خصوصی هم نمی‌شود و بر خلاف است و نمیشئود چنین کاری کرد و یک موضوع جالبی است که در این موقع بنده چون یک ورق روزنامهای در دستم بود از ان جلسه قبل که خوشبختانه در جیبم مانده تصادف جالبی است و این قرارداد با این خوبی که حالا مطرح است و تصویب می‌شود مصادف با روزی است که روزنامه‌ها نوشته‌اند که نمایندگان کنسرسیوم آمده‌اند به تهران و راجع به بهتر ساختن پارهای از شرایط آن قرارداد به نفع ملت ایران صحبت می‌شود و جالب است موقعی که قرارداد الحاقی در سال ۴۲ مجلس مطرح بود بنده افتخار صحبت یا شرمندگی مزاحمت را در این باره به عهده گرفته بودم و همان وقت هم عرض کردم که با آوردن این قراردادهای الحاقی و بهتر کردن شرایط قرارداد به هر نحوی که بتواند منافع بیشتری را برای ما تأمین کند در واقع یک قدمی است برای قابل احترام کردن این قراردادها در نزد ملت ایران و خوشبختانه همان روز ما آن قرارداد الحاقی را که برای محترم تر ساختن قرارداد با کنسرسیوم

آن قدم را برداشتیم و باز هم بر اثر تلاشها و کوششهای مستمر و دقیق شخص اعلی حضرت شاهنشاه که همیشه در این فکر بوده‌اند و همیشه هستند که منافع بیشتری برای این مملکت تأمین کنند و در این صدد هستند که حق ملت ایران م منافع ملت ایران به بهترین وجه و نه بیشترین مقدار تأمین بفرمایند (صحیح است) باز هم این مسأله مطرح است و ما امید کامل داریم که با مذاکراتی که از امروز در دنبالة مذاکرات چند وقت پیش شرکت ملی نفت انجام می‌گیرد هر چه زودتر آرزوهای ملت ایران و آرزوهای پادشاه بزرگ ایران برای ملت ایران به نتیجه برسد در واقع این سعی و کوششی که ملت ایران می‌کند برای احقاق حق بیشتر خود از منابع طبیعی خود بالاخص از نفت در واقع سعی و کوششی است برای ممکن ساختن این نقش سازنده و صلح آمیز ایران در این منطقه حساس از دنیا (صحیح است) تلاش و کوشش شاهنشاه بزرگ ما برای ازدیاد در آمد ایران در واقع تلاش مجددی است برای‌ها چه بیشتر ممکن ساختن ادامه دوستی‌ها و همکاریها و سعی و کوششی برای اینکه در این سرزمین ملتی عاقل، عافیت طلب و با وفا زندگی می‌کنند (صحیح است) همچنانکه عرض کردم راجع به ادامه دوستیها و همکاریها بهترین نمونه اش تنظیم این قرارداد دیگری که سال گذشته تصویب کردیم در. اقع مطلب این نیست که اصرار داشته باشیم فلان قرارداد فلان ترتیب بشود بلکه باید سعی و کوشش همه جانبه بکنیم که نه تنها در آن قرارداد بلکه از منابع دیگر نفتی خودمان هم به بهترین وجه بهره برداری بکنیم این بهترین دلیل حسن نیت ملت ایران است این دلیل بر این است که ما با دوستی وعاطفه و وفا و همکاری می‌خواهیم شأن دولت و ملتمان و می‌خواهیم منافع ملت خودمان را بیشتر حفظ بکنیم و بالا ببریم و در واقع سعی و کوشش ما برای مطالباتی که می‌کنیم و برای حق‌های بیشتری که می‌خواهیم اینستکه قراردادها و پیمانهای سیاسی و بین المللی و اقتصادی که اغلب تمام این شرایط را قرارداد‌های مختلف دارند همیشه بصورت منصفانه تر و عادلانه تری در بیاید برای اینکه اجرای این انصاف و عدالت در زمینه قرارداد‌های جهانی است که احترام اینها را زیادتر خواهد کرد و همکاریها و دوستی‌ها و ارتباط‌ها و همبستگیها را محکمتر خواهد داشت (صحیح است) احتیاجی به توضیح نیست که ملت ایران در راه به ثمر رساندن این قیام و اقدام حق طلبانه خودش که مطلقاًَ آنرا نوعی زیادت طلبی نمیداند و صرفاًَ آنرا احقاق حق خود میداند و صرفاًَ آنرا وظیفه خود میداند وبرای اینکه خود را از منابع طبیعی خودش بیشتر بکند و برای اینکه زندگی این ملت را بهتر سازد و برای اینکه بتواند به بهترین وجهی به دوستیها و همکاریهای خود ادامه بدهد و در این تلاش شاید زائد باشد که بنده عرض کنم که تمام افراد ملت ایران مثل یک تن واحد به دنبال رهبر خود و به دنبال رهبریهای او ایستاده‌اند (احسنت ـ آفرین) در مورد قرارداد اراپ جناب آقای

دکتر مبین عرض کردم این ورق از روزنامه درست بنده بود این اشاره کرده است به روزنامه‌ها در دسته بنده بود این اشاره کرده است به روزنامه‌ها و جراید خیلی مهم دنیا این اکونومیک بیروت است اظهار نظر می‌کنم این قرارداد مهمترین انقلاب در تاریخ روابط نفتی خاور میانه است این انقلاب غیر از آن انقلابهایی است که تا کنون شده و خواندهاید این انقلابی صلح آمیز است انقلابی است برای سازندگی این منطقه انقلابی است برای حفظ ثبات و آرامش این نقطه از جهان (صحیح است) لوموند روزنامه معروف فرانسه باز هم باتجلیل یاد کرده است که متن آن عبارت را چون اینجا موسسه وابسته به دولت فرانسه است عبارتی را که نوشته است بخصوص در این موقع که با کنسرسیوم صحبت می‌کنیم از خواندن آن عبارت صرف نظر می‌کنم فقط نقش ایران را در بهتر ساختن عادلانه تر و منصفانه تر ساختن قراردادهای نفت متذکر می‌شوم (بوشهری ـ را نوشته است) در مورد دیگر همین تامیز مالی که با این که در مسائل دیگر نظرات دیگری داده است که خود شما و آقایان دیگر جواب داده‌اند در این مورد با چه تجلیل و با چه واقع بینی راجع به این قراردادی که مطرح است اسم می‌برد بنده زحمت را کم می‌کنم و یکبار دیگر ضمن تقدیم تمام سپاسها و درودهای عالی خودمان به رهبر بزرگوار مملکت که ما را هر روز از یک پیروزی به یک پیروزی و از یک موفقیت به یک موفقیت بالاتر، از یک افتخار بزرگی به افتخار بزرگتری راه بری مییکنند تقدیم می‌کنم (احسنت) نباید فراموش کنیم که در همین جلسه کمیسیون دارائی که افتخار شرکت داشتم و نمایندگان شرکت نفت هم حضور داشتند این همه اطلاعات و تخصص‌ها و احاطه کامل که این کارشناسان جوان ما که تمام علم و دانش و تخصص خودشان را با این امکانی که برایشان فراهم شده است در اختیار مملکت و ملت گذاشته‌اند (صحیح است) با اجازه شما از اؤلیای شرکت نفت که در اجرای اوامر شاهنشاه بزرگ جدیت می‌کنند و زحمت می‌کشند و دین خودشان را نسبت به پادشاه و مملکت ادا می‌کنند تشکر می‌کنم (احسنت ـ احسنت)

نایب رئیس ـ آقای دکتر الموتی بفرمایید.

دکتر الموتی ـ بنده بایستی قبلاًَ از آقای دکتر مبین تشکر بکنم که با تذکرات خود موجب شدند که بار دیگر درباره مسأله نفت در این روز مهم در اینجا بحث بشود. جناب آقای سعید وزیری اشاره فرمودند در روزی لایحه نفت قرارداد اراپ به مجلس شورای ملی آمده است که مذاکرات نفتی مقامات ایرانی به مقامات کنسرسیون برای احقاق حق واقعی ملت ایران در تهران شروع شده است این به نظر من یک فال نیکی و یک تصادف نیکویی است (صحیح است) این قرارداد به نظر بنده که سعی دارم در مورد قراردادهای نفتی مطالعه کنم یکی از عالی ترین قرارداد‌های نفتی دنیا است و از هر نظر به صلاح وصواب ملت ایران است (صحیح است) نه تنها در ایران بلکه در دنیا به عنوان یک قرارداد فوق العاده مهم تلقی شده که بنده در موقع تقدیم لایحه اسم آن را یک معجزه اقتصادی گذاردم (سیفی ـ همینطور هم هست) امیدوار هستم نسل آینده بهتر قضاوت بکند که امروز در مملکت ما با چه کوششی شاهنشاه معظم ما تلاش می‌فرمایند که حقوق حقه ملت ایران در هر کجا تأمین بشود. فرق نمی‌کند این حقوق حقه در قرادادهایی که منعقد شده وجود دارد و سعی می‌شود به بهترین صورت برای ملت ایران تامین شود (مهندس صائبی، سیفی ـ نسل امروز هم خوب قضاوت می‌کند) قضاوت نسل امروز با نسل آینده مسلماًَ از این جهت ممکن است فرق بکند که امروز ما در جریان تحولات و پیشرفتها هستیم و ممکن است واقعاًَ آن طور که باید خیلی از پیشرفتها و ترقیات را به طوری که عمل می‌شود احساس نکنیم ولی وقتی زمان گذشت ارقام و اعدادرا بررسی می‌کنند بهتر می‌توانند قضاوت کنند به هر صورت اصل این قراداد یک قرادادی است که یک شرکت فرانسوی آمده برای شرکت ملی نفت ایران به عنوان مقاطعه کار و پیمانکار کار می‌کند به این صورت که مناطقی از دریا و مناطقی از خشکی را در اختیار می‌گیرد تمام این مناطق اینجا روشن است در دریا این شرکت موظف است سالی حداقل

ده میلیون فرانک خرج بکند در خشکی موظف است حد اقل سالی ۱۵ میلیون فرانک خرج اکتشاف بکند در هر یک از مناطق که نفت پیدا کرد آن منابع مکشوفه را در اختیار شرکت ملی نفت می‌گذارد و در منطقه دیگری اکتشاف می‌کند در آخرین مرحله در آن مناطق مکشوفه است که با ایران شریک خواهد شد و از منافع آن ۹۱/۵درصد عاید ملت ایران می‌شود واقعاًَ هر کس که به کار قراردادها و پیمانها وارد است تعجب می‌کند که چطور اینها آمده‌اند و با ملت ایران اینطور همکاری می‌کنند این ناشی از ثبات سیاسی امنیت اقتصادی و آرامشی است که در این مملکت وجود دارد امروز در خیلی از نقاط دنیا به علت تشنجات، ناامنیها بینظمی‌ها سرمایه گذاران خارجی جرأت سرمایه گذاری ندارند ولی امروز در ایران وضع و ثبات اوضاع به صورتی است که هر ملتی، هر دولتی، هر کشوری از هر جبهه‌ای حاضر است بیاید در ایران سرمایه گذاری بکند و این برای ملت ایران بسیار ارزنده است (صحیح است) تا ما بتوانیم از ذخایر بسیار عظیمی که در این مملکت وجود دارد بهره برداری کنیم که این ثروتها را تبدیل به سرمایه‌های دیگری به صورت کارخانه، بصورت سد، بصورت مکانیزه کردن مملکت بصورت در بیاوریم که این ثروتها نباید زیر خاک بماند و حق این بود جناب آقای دکتر مبین جنابعالی که مرد بسیار اصولی هستید و بسیار دقیق هستید در کمیسیون شرکت می‌کردید و این نکات بسیار حساس را که از طرف کارشناسان نفتی ابراز می‌شد گوش می‌کردید (دکتر مبین ـ دعوت نکردند) دعوتتان کردند (دکتر مبین ـ عرض کردم دعوت نکردند) آن دیگر وظیفه بنده نیست وظیفه رئیس کمیسیون دارائی است چون فرمودید دعوت نشدم، این مسئله‌ای است قابل توجه، به نظر بنده اگر در کمیسیون شرکت می‌فرمودید چون یک مقدار اطلاعات فنی که با رقم و عدد صحبت می‌شد و این قابل طرح در پشت تریبون نیست از آن اطلاع پیدا میکردیدبنابراین برای شرکتی که باید به عنوان مقاطعه کار فرضاًَ شش هزار کیلومتر از یک منطقه‌ای را می‌گیرد و می‌خواهد اکتشاف کند و سالی ۱۰ میلیون فرانک در دریا و ۱۵ میلیون فرانک در خشکی می‌دهد موضوع نرخ بهره اصلاًَ مسئله‌ای نیست که مثلاًَ ۵ یا ۶ یا ۷ درصد بدهد به نظر من مسئله توجه به نرخ بهره در یک چنین قراردادی که میلیون‌ها در آن خرج می‌شود آنقدر مهم نیست که قابل بحث و توجه باشد به هر حال بنده وقت مجلس را زیاد نمی‌گیرم چون امروز روز حساسی است روزی است که ملت ایران برای احقاق حق و منافع خودش در قرارداد با کنسرسیوم مشغول مذاکره است حق این است که مجلس شورای ملی و تمام نمایندگان مجلس بدون استثناء حتی از جناب آقای دکتر مبین خواهش می‌کنم بعنوان یک ایرانی به این قرارداد افتخار آمیز رأی موافق بدهند تا بدانند ملت ایران در این قبیل مبارزات یک پارچه است و می‌ایستد و مبارزه می‌کند (صحیح است) و مقاومت می‌کند و به هیچ دولتی، به هیچ شرکتی و به هیچ خارجی به هیچ صورت اجازه نمی‌دهد که به حقوق ملت تجاوز بشود (صحیح است) ملت ایران ملت زنده‌ای است و از منافع حقه خود در صنعتش در اقتصادش که طراحش شاه ما است تبعیت می‌کند (صحیح است، احسنت) ما امروز نه تنها در امر نفت در دنیا پیش قدم شناخته شده‌ایم امروز حتی از ممالک دیگر می‌آیند و از ما کارشناسان نفتی می‌خواهند در بعضی از ممالک دنیا الان کارشناسان نفتی ایران کار می‌کنند و دستگاه‌ها را اداره می‌کنند برای ملتی که توانسته از نظر تربیت نیروی انسانی به این حد برسد که ما کارشناس نفت به دنیا بفرستیم اینرا مسلماًَ بدانید مکه کارشناسان ما آن قدر دقیق هستند که بتوانند قراردادی تهیه بکنند که ۹۱/۵ در صد منافعش عاید ملت ایران بشود و ملت ایران بتواند روز به روز از عایدات بیشتری بهره مند بشود ما اگر مقایسه کنیم قراردادهای نفتی که در ایران در چند سال اخیر بسته شده قرارداد با سیریپ قرارداد با پان آمریکن که اولین بار بر اساس ۷۵% برای صاحبان منابع نفتی منعقد شد تمام مجلات نفتی دنیا را اگر ملاحظه کنید می‌بینید اسم آن قراردادها قرارداد شاه ایران گذارده‌اند یعنی اولین بار است که رئیس مملکتی توانسته اینطور منافع صاحب

نفت و از ملتش دفاع بکند (صحیح است) تا امروز خیلی از ممالک می‌رفتند قراردادی می‌بستند و حداکثر توقع و تقاضای صاحبان منابع نفتی آن روز براساس ۵۰ـ ۵۰ بود روزنامه‌ها هست مطالعه بکنید وقتی در دنیا کشورهای صاحب نفت دنبال قرارداد۵۰ ـ۵۰ می‌رفتند در ایران به ابتکار شاهنشاه ما صاحب ۷۵% منافع نفتی شدیم و در قراردادهای بعدی آن شش قراردادی که به مجلس آمد آنهم بر اساس ۷۵% و در یک قرارداد با فرانسوی‌ها ۸۵% منافع متعلق به ایران بود امروز هم که این قرارداد به مجلس شورای ملی آمد ما در شرایطی هستیم که این شرایط از همه عالی تر است در هیچ جای دنیا سابقه ندارد که یک شرکتی بیاید برای شرکت ملی نفت ایران کار بکند سالی ۱۰ـ۱۵ میلیون فرانک در دریا و در خشکی کار بکند و اگر به نفت رسید تدریجاًَ قسمتی از مناطق مکشوفه را به ایران واگذار و از بقیه مناطق سرمایه گذاری می‌کند و ازآن ۹۱/۵ منافع به ایران داده می‌شود بنابراین بنده عرض می‌کنم این یکی از عالیترین و بهترین قراردادهای نفتی دنیا است که امروز خوشبختانه در کشور ما در حال انعقاد است باید از تمام کارشناسان نفتی ایران تشکر کرد که اینطور از حقوق ملی ایران دفاع می‌کنند (صحیح است) بنده وظیفه دار هستم اینجا از دولت جناب آقای هویدا و شخص جناب آقای دکتر اقبال که برای تأمین حقوق ملت ایران در اجرای اوامر شاهنشاه کوشش می‌کنند و از تمام کارشناسان نفتی تشکر بکند (احسنت) و امیدوار هستم همانطور که آرزوی شاهنشاه است روزی شرکت ملی نفتی ایران یکی از بزرگترین شرکتهای نفت دنیا بشود شرکتی که بتواند سالی دو هزار میلیون دلار از نفت و گاز در آمد داشته باشد ما به آنروز برسیم امروز وضع ما از نظر نفت و گاز در دنیا نمونه است تأسیس پالایشگاه از طرف ایران در هندوستان و اخیراًَ در تونسبا سایر ممالک دنیا مسائلی است که در گذشته به عقیدة من غفلت شده است ما اولین کشور نفتی خاور میانه بودیم و بایستی این کار را می‌کردیم و در شرایطی که یک گروهی در ایران پیدا شده بودند به عقیده من یک مشت خائن که می‌گفتند اقتصاد بدون نفت یعنی ما این ثروت سرشار ملی را فراموش کنیم تا نفت عراق، کویت، قطر و سایر ممالک بالا برود، امروز باذ هدایت شاهنشاه آریامهر آن برنامه‌ها به کلی به هم ریخت (صحیح است) امروز از منافع ملت ایران با تمام قوا دفاع می‌شود (صحیح است) از نفت ایران از گاز ایران باید حداکثر استفاده بشود تا ما بتوانیم سطح درآمد ملت ایران را بالا ببریم (صحیح است) ملتی که بعد از انقلاب ۶ بهمن از قید و بند آزاد شده این ملت وسائل زندگی می‌خواهد وسائل عمران می‌خواهد چند روز پیش در روزنامه‌ها آماری دیدم که مقایسه‌ای کرده بودند درآمد کشور‌های نفتی را با در آمد سایر کشور‌ها با مقایسه با جمعیت با کمال تأسف دیدم سهم ملت ایران بسیار کم بود آنها که یک روز آمدند قرارداد بستند اگر امروز ملت ایران می‌گوید براساس موافقت اوپک ۱۷% نفت من باید در سال بیشتر از سابق به فروش برود اینجا ملتی زندگی می‌کند که می‌خواهد این پول را صرف اقتصاد و کشاورزی اش بکند فرق دارد با آن کشوری که پول او در حسابهای خارج بلوکه می‌شود بعد هم غیر مستقیم نصیب خود صاحبان نفت می‌شود این غیر از آن است این فرق می‌کند بنابراین بنده عرض کردم این قرارداد روز خوبی مطرح شده است روزی است که ملت ایران خواستار تأمین حقوق واقعی از تمام قراردادهای نفتی است (صحیح است) ملتی که امروز می‌خواهد قرارداد مقاطعه کاری با یک شرکت ببندد چنین ملتی اینقدر زنده است که با یک شرکت فرانسوی قراردادی می‌بندد که ۹۱/۵ درصد ازمنافع خود را می‌گیرد چنین ملتی می‌تواند منافع خود را در هر کجا که هست بگیرد (صحیح است) بنابراین دیگر عرضی نمی‌کنم چون ملت ایران منافع خود را تشخیص می‌دهد بایست باین قراردادی که به عقیده شخص من یکی از عالی ترین قراردادهای نفت دنیا است همانطور که همیشه وحدت داشته‌ایم رأی موافق بدهیم و بار دیگر ثابت می‌کنم که ملت ایران زنده است و برای تأمین حقوق خودش کاملاًَ قدرت دفاع از حقوق قانونی خودش را دارد (احسنت).

رئیس ـ آقای خواجه نوری بفرمایید.

خواجه نوری ـ فرمایشات جناب آقای سعید وزیری

و جناب آقای الموتی بنده را بی نیاز کرد که راجع به خود قرارداد و ارد صحبت بشوم ولی کن مطالبی جناب آقای دکتر مبین فرمودند که اگر بیجواب می‌ماند ممکن بود سوءتفاهماتی ایجاد بکند جناب دکتر مبین خودشان عضو کمیسیون دارائی هستند و پیشنهادی که داده بودند در کمیسیون دارائی مطرح شد و جا داشت خود ایشان طبق دعوتی که شده بود در کمیسیون شرکت بفرماید که نظرات خودشان را تکمیل بکند و توضیحات نمایندگان و سایر همکاران را بشنود که اینطور گله مند نباشد که چرا به عنوان پیشنهاد دهنده از ایشان دعوت نشده و خوشبختانه خود ایشان هم قبول دراند که رئیس کمیسیون می‌تواند پیشنهاد دهنده را دعوت بکند یا دعوت نکند و اگر در کمیسیون دارائی که ایشان عضو کمیسیون بودند نتوانستند صحبت بکنند چون حاضر نشدند فکر می‌کنم رئیس کمیسیون خارجه هم اینطور تلقی کرده که ایشان اصراری ندارند که راجع به این موضوع صحبتی بکنند و شاید به همین علت بوده که دعوت نشده‌اند و همانطور که خود ایشان نوضیح دادند ارجاع به کمیسیون‌ها طبق مادة ۴۵ آئین نامه در حدود اختیار و صلاحیت رئیس مجلس است و اگر هم ایشان تشخیص دادند که در این امر اشتباه شده است خوب بود در شور اول این تذکر را می‌دادند و موجب اتلاف وقت نمی‌شد و مانعی هم نداشت ولی حالا که رئیس مجلس اینطور توجیه کرده است و دستور داده است برای ما لازم الاجرا است و محترم است ولی تذکر در این جلسه آقای دکتر مبین به عقیده من دیر بوده است از لحاظ وقت خوب بود این تذکر را در شور اول می‌دادید راجع به رعایت قانون اساسی البته آقای سعید وزیری مفصلاًَ توضیح دادند و همه پابند قانون اساسی هستیم و همه موظف هستیم که قانون اساسی را محترم بیشماریم و به موقع اجرا بگذاریم و ما هم در یک درجه علاقه مند هستیم و مادة۳۳ قرارداد همینطور که توضیح داده شد چون اصل قرارداد یک قرارداد مقاطعه کاری است و جنبة امتیاز ندارد بنابراین هر مقاطعه کاری می‌تواند که مقاطعه کاران کوچکی را برا ی خودش انتخاب بکند و وظایفی را که دارد به آنها محول بکند و این ماده ۳۳ از لحاظ دولت ایران یک تصمیمی است که تاززه مقاطعه کاران کوچک همیشه با اطلاع و تنفیذ شرکت ملی نفت انجام می‌گیرد به اضافه اینکه در واقع تعهد خود شرکت اراپ هم به هیچ وجه منتفی نیست و بالاخره متعهد اصلی در برابر دولت ایران و شرکت ملی نفت شرکت اراپ است راجع به نرخ هم ایشان تذکر دادند و جواب شنیدند ولی ناطقین قبلی یک جواب اصلی را که می‌بایستی بدهند ندادند و آن اینست که دولت ایران به هیچ وجه ملزم نیست که از این وام استفاده بکند اگر موقع سرمایه گذاری دولت ایران برایش گشایشی باشد از نظر ارضی به هیچ وجه مجبور نیست که از این ماده قرارداد استفاده بکند چه بسا و امیدوار هستیم که ملت ایران از منافعش آنچنان در آمدی داشته باشد که این سرمایه گذاری را بدون گرفتن وام انجام بدهد و اگر در آن موقع بازار بین المللی طوری باشد که در شرایط بهتری با نرخ بهتری دولت بتواند استفاده بکند و وام مناسبتری بگیرد مسلماًََ از این مکان استفاده خواهد کرد بنابراین این تعهدی که دولت ایران می‌کند تعهد یک جانبه است و آن برای شرکت اراپ است که در مورد سرمایه گذاری ملزم است این پول را در موقع معین برای ما فراهم کند این را بنده می‌خواستم به عنوان تذکر اینجا عرض کنم و استدعا کنم توجه بفرمایید امروز روزی است که مذاکرات شرکت ملی نفت با کنسر سیوم راجع به ازدیاد بهره برداری از نفت شروع شده است ما باید به تصویب این قرارداد علاقه مندی خود را یک پارچگی خودمان را با قراردا د اراپ اعلام کنیم (صحیح است). و تمام نمایندگان محترم متوجه این مطلب هستند و باید نمایندگان کنسر سیوم که امروز در تهران مهمان هستند بدانند که ملت ایران توقع آنرا دارندذ که با حقیقت بینی پیشنهاداتی که از طرف دولت ایران شده بررسی بکند و بخصوص مطلب دیگری را که از جهت دنیائی اهمیت دارد بهش توجه بشود همانطور که آقای دکتر الموتی تذکر دادند در آمد صاحبان نفت می‌رود به حسابهای بلوکه صاحبان نفت که پاره‌ای از بانکها باشد ولیکن این به نفع

اقتصاد دنیا نیست (صحیح است) برای اینکه دنیا احتیاج به داد وستد دارد و اگر مملکتی قدرت جذب سرمایه را دارد ودارای در آمد باشد می‌تواند موجبات نقل و انتقالات سرمایه و فعالیت اقتصادی را فراهم بکند (صحیح است) هر چه قدر ملت ایران در آمد ارزی داشته باشد می‌تواند بر فعالیت اقتصادی خودش اضافه کند به همان ترتیب هم می‌تواند مشتری برای بازار‌های دنیا باشد و هرچه قدر به همین ترتیب سطح زندگی مردم و در آمد مردم بالا برود همانطور که فروشنده خوبی خواهیم بود خریدار خوبی هم خواهیم بود (صحیح است)

نایب رئیس ـ آقای دکتر مبین با توضیحاتی که داده شد قانع شدید؟

دکتر مبین ـ اجازه بفرمایید توضیح عرض کنم.

نایب رئیس ـ بفرمایید و تکلیف پیشنهادتان را هم روشن بفرمایید.

دکتر مبین ـ بنده از همکاران عزیز متشکرم که راجع به این مطلب بطور کافی توضیح دادند شاید راجع به آن قسمت که ممکن است توهمی باشد و توضیح کافی داده نشده بود بخصوص از جناب آقای وزیر مشاور دکتر یگانه متشکرم و نیز از جناب آقای معاون وزارت دارائی که با توضیحات لازم مطلب را روشن کردنند البته بنده گله نمی‌کردم از کمیسیونها که چرا مرا دعوت نکردند کمیسیون دارائی علت اینکه مرا دعوت نکرد برای این بود که استعفای مرا نپذیرفت چون مرا عضو کمیسیون می‌دانست بنابراین خودش را ملزم نمی‌دانست که به عنوان پیشنهاد کننده بنده را دعوت بکند بنده هیچ وقت گله‌ای ندارم بلکه متشکرم از کمیسیون دارائی که استعفای بنده را نپذیرفت و راجع به کمیسیون خارجه ایراد بنده وارد است برای اینکه روز ۲۸ که جلسه بود مرا دعوت کرد و من حاضر شدم و کمیسیون دو لایحه را تصویب کرد و بعد از اکثریت افتاد موقعی که این قرارداد مطرح شد و بنده هم رفتم خانه روزی که در کمیسیون این قرارداد مطرح بود و در مجلس جلسه علنی هم داشتیم آنروز دعوتی از بنده نشد و رئیس کمیسیون با اختیاری که دارد طبق آیین نامه بدون حضور پیشنهاد دهنده مطلب را عنوان کرد (خواجه نوری ـ مثل اینکه دعوت تلفنی هم از شما شد) نخیر بنده صبح آنروز به آقای اکباتانی تلفن کردم و گفتم من پای تلفن نشسته‌ام ...(رضوی ـ لابد تلفنتان خراب شده و زنگ نزده است)(خندة نمایندگان) راجع به اینکه دوست عزیزمان جناب آقای سعید وزیری فرمودند که راجع به اختلاط حوزه‌های عملیاتی ممکن است اطلاعاتی خصوصی پیدا کرده باشم باید عرض کنم این همان اطلاعاتی است که در خود قرارداد هست که در جزء ۳ از مادة ۳۳ نوشته است که می‌توانند تعهدات خودشان را منتقل کنند به دیگری بنابراین این اطلاع خصوصی نیست اطلاعی است که من استنباط کرده‌ام از قرارداد (سعید وزیری ـ شما خصوصی خواندید) راجع به اینکه رعایت قانون اساسی از طرف همه می‌شود بنده هم ادعا نکردم که این شخص منحصر به فرد بنده هستم و فقط من هستم که رعایت قانون اساسی را می‌کنم نخیر من میدانم که آقایان رعایت قانون اساسی را می‌فرمایند و رعایت مصالح مملکت را خواهند کرد اینجا جای بحث و مشاوره است اینجا مجلس شورای ملی است (صحیح است) این جای «وشاور هم فی الامر» است اینجا استنباطات مختلف است ممکن است یک مطلب را بنده یک جور استنباط کنم و جناب عالی یک جور ولی استنباطی تصویب می‌شود و به مرحله عمل در می‌آید که مورد تأیید و تصویب اکثریت اعضاء مجلس قرار بگیرد و بنابر این اگر یک فرد یا افرادی در اقلیت باشند استنباطشان مورد تأیید اکثریت واقع نمی‌شود بنده اینجا این مطلب را نمی‌توانم به خودم منحصر بکنم که قانون اساسی را من رعایت می‌کنم و دیگران رعایت نمی‌کنند اینطور نیست استنباط من در مادة ۳۳ اینطوری بود که الحمد الله آقایان روشن فرمودند که این استنباط بنده صحیح نبود برای اینکه مجلس نشان می‌دهد که استنباط اکثریت و استنباط وزیر مشاور و نماینده دولت و سایر همکاران را پذیرفت و استنباط بنده را رد کردند بنده چاره‌ای ندارم جز اینکه رعایت نظر اکثریت را بکنم و با احترام نظر همکاران محترم (رضوی ـ به احترام واقعیت) که همیشه اصل دمکراسی باید رعایت شود و نظر اکثریت محترم است

با احترام اینکه استنباط بنده را اکثریت تشخیص می‌دهد که نمی‌تواند بپذیرد و وارد نمیداند و بنده باید نظر اکثریت را محترم بشمارد بنابراین بنده از پیشنهاد خودم صرفنظر می‌کنم (احسنت) و مسلماًَ باتوضیحاتی که داده شد که ما می‌بایستی نظر واحدی داشته باشیم بخصوص در موقعی که رعایت سیاست خارجی دولت را می‌کنیم بنده هم همرنگ دیگر آقایان رأی موافق خواهم داد (آفرین).

نایب رئیس ـ نظر دیگری در ماده واحده نیست ؟(اظهاری نشد) کلیات آخر لایحه مطرح است آقای آقایان بفرمایید.

آقایان ـ بنده خواستم به سهم کوچک خودم کلیه مقامات و افرادی که در تهیه و تدوین این قرارداد سهیم بوده‌اند تبریک عرض کنم وظیفه هم دارم بدون تعارف عرض کنم صحیح است که این تریبون آزاد است ولی بعضی حرفها زده می‌شود که به مصلحت مملکت نیست ملاحظه بفرمایید وقتی که عنوان می‌شود که فلان مطلب، فلان مطلب، فلان مطلب مغایر با قانون اساسی است جناب آقای دکتر مبین فکر نمی‌کنند که چند نفر ساده لوح و بیسواد ممکن است خیال کنند واقعاًَ چنین مطلبی است (همهمه نمایندگان) (زنگ نایب رئیس)

معتمدی ـ آقا این مطلب تمام شد.

چند نفر از نمایندگان ـ این که تمام شد، پس گرفتند.

آقایان ـ تمام نشد این را بنده مجبورم توضیح بدهم وقتی شما می‌گویید که دولت بیاید تأیید ضمنی بکند که به اراپ نواحی دیگر را که مشمول قراردادهای دیگر است نخواهیم داد آیا این توهم پیش نخواهد آمد برای اشخاصی ساده لوح که شما دارید اراضی دیگران را به دیگران می‌دهید وقتی یک حقوقدان این حرفها را می‌زند این بیان را می‌کند چند نفر ساده لوح هم شاید منحرف بشوند و فکر کنند که خدای نکرده ما هم انحرافی داریم انحرافی نیست قانون اساسی کاملاًَ اجراء شده و این قرارداد یکی از بهترین قراردادهای دنیا است (صحیح است) نظر این نیست که تعارف برگذار شود مردم ساده لوح هستند (همهمه نمایندگان) (زنگ نایب رئیس) این خیلی مهم است در روزنامه‌های ما منعکس می‌شود مردم ساده لوح هستند فکر می‌کنند و می‌گویند این حرفی که زده شده دلیلی داشته و لابد حساب و کتابی در کار است به هر حال یک علم متروکه‌ای است که در فرانسه به آن سوفیز می‌گویند و سفسطه خودمان هم جزء آن علم است (دکتر کیان ـ سفسطه علم نیست فلسفه علم است) چرا برای بعضی‌ها علم است اگر ما بخواهیم برای ایراد گیری واقعاًَ از این علم استفاده کنیم صحیح نیست بنده تمنا دارم آنهایی که قدرت بیان و استدلال دارند برای ارشاد و راهنمایی و کمک استفاده کنند نه برای ایراد گیری از مطالعاتشان و از این تواناییشان استفاده کنند که ما هم به سهم کوچک خودمان استفاده کنیم من مجدداًَ تبریک می‌گویم ولی این توهم پیش نیاید که این مذاکرات تخلف از قانون اساسی و انحراف از قانون اساسی است که خدای نکرده اگر در جراید و در خارج منعکس بشود مردم فکر می‌کنند واقعاًَ مامنحرف شده‌ایم و این به مصلحت مملکت نیست این است که بنده استدعا می‌کنم توجه بفرمایید و در آینده یک مقداری دقت بکنید که عنوان کردن قانون اساسی در چنین مواردی صحیح نیست.

نایب رئیس ـ آقای دکتر بهبودی بفرمایید.

دکتر مهندس بهبودی ـ بنده از طرف فراکسیون حزب مردم مآموریت داشتم به عرض مجلس شورای ملی برسانم که چون لایحه‌ای که در حال شور است منافع مملکت را صد درصد تأمین می‌کند و منافع ملی ما را حفظ کرده مطابق سوابقی که فراکسیون حزب مردم نشان داده در این لایحه هم رأی موافق خواهد داد (احسنت).

نایب رئیس ـ آقای سرتیپ پور بفرمایید.

سرتیپ پورـ خیلی مناسب بود درباره لایحه مهمی که مورد توجه تمام ملت ایران است بحثی بشود و باید تبریک بگویم به جناب آقای دکتر مبین که راه بحث را باز کردند (صحیح است) تا ایشان راه را باز نمی‌کردند دوستان عزیز ما مانند آقای سعید وزیری و آقای دکتر الموتی و آقای خواجه نوری نمی‌آمدند توضیح بدهند آقای دکتر مبین در بیان خودشان فرمودند که من چنین استنباط کردم که البته حق دارد هر وکیلی هر نوع استنباطی بکند

و بمیان بگذارد (معتمدی ـکاملاًَ صحیح است) و هیچ کس نباید آنها را تخطئه بکنند هیچ کس نباید آنها را متهم بکند بر اینکه شما افکار مردم ساده لوح را می‌خواهید منحرف بکنید این صحیح نیست اصلاًَ ما افراد ساده لوحی نمی‌شناسیم موکلین و وکلای امروز همه مردمانی هستند کاملاًَ هشیار که با کمال عقل و شعور به شما رأی داده‌اند و همه هم به رأی نماینده خودشان تمکین می‌کنند اما در باره اصل قضیه آنطوریکه فرمودند آرزوی ملت ایران این بود که در باره منافع خودش و محصولات و تولیدات خودش و نتایج فعالیتهای صنعتی خودش، خود به شخصه و رأساًَ در بازارها نفوذ بکند (احسنت) این راه تاکنون بر ما بسته بود ما نمی‌توانستیم بازار را اشغال کنیم مگر مع الواسطه و این قرارداد اجازه داده است و اجازه می‌دهد به ملت ایران که خود رأساًَ همگام و همشأن با سایر فروشندگان نفت و سلاطین نفت در بازار وارد بشود و آنچه را که خودش به دست آورده است عرضه کند و این خود یکی از بهترین کارهایی بوده است که تا امروز از نظر نفت برای ملت ایرا ن انجام شده است (صحیح است) ما زمینه‌ای پیدا کرده‌ایم که بازارها را فتح کنیم آیا ملت ایران دوست نمی‌دارد که خودش فاتح بازارهایی باشد که تاکنون شخصاًَ در آنها سهمی نداشته است البته ملت ایران حق دارد که این آرزو را داشته باشد و حق دارد به کسانی که این راه را باز کرده‌اند تعظیم بکند اعلی حضرت شاهنشاه آریا مهر را و تجلیل کنند امنای شرکت ملی نفت را و دولت دور اندیش ما را و تمام نفوس پاک نظر خوش بین و دور اندیش را که در چنین راه سهم داشته‌اند برای اینکه این راه را گشوده‌اند بنده باز هم باید تبریک بگویم هم به اکثریت وهم به اقلیت که آمدند و صراحتاَص فرمودند که رأی خواهیم داد و همچنین تبریک بگویم به آقای دکتر مبین منفرد که توانست بیاید اینجا و پس از اینکه استنباط خود را گفت ودلایل رار شنید با کمال شجاعت و عدالت قبول بکند که مسلماًَ سایر منفردین هم د ر این رأی شریک خواهند بود و رأی خواهند داد (احسنت، آفرین).

قراچورلوـ همه متفقاًَ رأی می‌دهند.

نایب رئیس ـ آقای زهتاب فرد بفرمایید.

زهتاب فرد ـدر موقع طرح این لایحه من عرایضی کردم و وعده دادم بطور مفصل مطالبی بگویم البته در آن روزی که اشاره‌ای به این مطلب کردم مسلم بود قصد من مخالفت با این لایحه نیست بلکه موافقت خودم را آنروز اعلام داشتم ولی چون مذاکرات نفت با کنسر سیو م در بین بود این احتمال داده می‌شد یک مطالبی را با استفاده از این قرارداد به گوش بعضی از صاحبان نفت رساند خوشبختانه مقدمات امر میرساند که کنسرسیوم کاملاًَ متوجه خواست ملت ایران هست و ما برای اینکه مذاکرات در محیط حسن تفاهم انجام بشود فعلاًَ از بیان آن مطالب و حقایق و پرده دریها خود داری می‌کنم این قراردا از افتخارات دوره سلطنت محمد رضا شاه آریامهر است (صحیح است) این قرارداد از افتخارات مجلس ۲۱ است در بیرون مطلبی یک روز بگوش من رسید لازم میدانم خیلی خلاصه در این مورد اشاره‌ای بکنم گفته شد چگونه وچطور شد که ایران بچنین توفیق عظیمی نائل آمد یک مرور ساده به گذشته ۵۰ـ۶۰ سال قبل موید نظر من هست چندی قبل هر وقت مسئله نفت به میان می‌آمد یک تشنجاتی در مجلس دیده می‌شد یک صف آراییهایی در مجلس مشاهده می‌شد مجلس حال دیگری پیدا می‌کرد و دسته جات سیاسی ساز‌های نا مزونی می‌زدند مردم در نگرانی بسر می‌بردند امروز خوشبختانه در اثر رهبری شاهنشاه آریامهر یک ثبات سیاسی و یک پارچگی کامل در ملت ما دیده می‌شود (صحیح است) باید دید که چرا اینطور شده نکته اینجا است فقط قصد بنده از این مزاحمت اشاره این نکته است علاقه دارم آنهایی که در مسئله نفت ذینفع هستند به این نکته توجه بفرمایند چطور شده یک پارچگی بمیان آمده؟ چطور شده که امروز مسئله به این مهمی بدون ذره‌ای عکس العمل نامطلوب به وضع کاملاًَ آزاد تصویب می‌شود برگردیم به آن سالها برخی از آقایان بهتر میدانند روز ششم بهمن در ایران فئودالیسم مرد، روز ششم بهمن در ایران مالک به آن معنی مرد، روز ششم بهمن در ایرا ن ما شاهد تشییع جنازه فئودالیسم بودیم واقع بینان و آگاه دلان میدانند که آنروز در یک تشییع

جنازه دیگری هم شرکت کردیم یعنی ناظر یک تشییع جنازه دیگر هم بودیم و آن صاحب بود، در ایران روز ششم بهمن صاحب هم مرد (احسنت) عوامل صاحب روز ششم بهمن خلع ید شدند خواه نا خواه باید قبول بشسود که صاحب هم از ایران رخت بربست، روزی بود که کلمه صاحب در ایران معنایی لرزاننده داشت روزی بود که وقتی می‌گفتیم صاحب خیلی حرفها و معنی‌ها ایجاد می‌کرد (چند نفر از نمایندگان ـ صاحب کدام است؟) و من خوشحالم که بگویم در اینجا بعضی از آقایان می‌پرسند که صاحب کدام است؟ حق با شما است شما صاحب را نمی‌شناسید عواملی که صاحب را می‌شناختند و تسلیم صاحب بودند و سرنوشت خود را در اختیار صاحب قرارداده بودند آنها میدانند صاحب در ایران مرد و امروز ما آزادیم و مملکت ایران تحت رهبری شخص شاهنشاه در راهی گام برمیدارد که اراده ملت بر آن حاکم است منافع ملت بر آن حاکم است و امروز ما از هیچ چیزی وحشت نداریم چرا؟ برای اینکه صاحب مرد (دکتر یگانگی ـ صاحب ایران همیشه ایرانی بوده است).

نایب رئیس ـ نظر دیگری در کلیات آخر نیست؟ (اظهاری نشد) نسبت به این لایحه با ورق رأی می‌گیریم.(اسامی نمایندگان به ترتیب آتی وسیله آقای مهندس صائبی (منشی) اعلام و در محل نطق اخذ رأی به عمل آمد).

دکتر مهندس بهبودی ـ دکتر یزدان پناه ـ توسلی ـ مهندس کمانگرـ دکتر زعفران لو ـ مهندس عدلی ـ مهندس انصاریـ مهندس جلالی ـ دکتر کلالی ـ مجد ـ خواجه نوری ـ دکتر شفیع امین ـ کشفی ـ سیفی ـمهندس پروشانی ـ کنگرلو ـ بانو جهان بانی ـ دیهیم ـ ضابطی طرقی ـ مهندس والا ـ بالا خانلو ـ بوشهری ـ معتمدی ـ سعید وزیری ـ موسوی ماکوئی ـ دکتر جعفری ـ مهندس مجتهدی ـ پاینده ـ مهندس آراسته ـ مهندس مالک ـ دکتر رضوانی ـ پرویزی ـ اوزار ـ مهندس معینی زندـ ارسنجانی ـ ابراهیمی ـ پزشکی ـ موسوی ـ دکتر مبین ـ مهندس اخوان ـ رضوی ـ مهندسزنجانچی ـ دکتر قراگزلوـ دکتر یگانگی ـ مهندس اسدی سمیع ـ میر هادی ـ نیری ـ محسنی ـ کیهان یغمائی ـ صائب ـ دکتر بقائی یزدی ـ دکتر عدل طباطبائی ـ بانو ابتهاج سمیعی ـ دکتر زعفران لو ـ شکیبا ـ سرتیپ حکیمیان ـ دکتر رشتی ـ بانو تربیت ـ قراچورلو ـ موقر ـ فخر طباطبائی ـ حیدر صائبی ـ دکتر سعید حکمت ـ فولاد وند ـ باغمیشه ـ حق شناس ـ ایل خان ـ محدث زاده ـ دکتر پور هاشمی ـ دکتر الموتی ـ صفی پور ـ امیر احمدی ـ ملک شاه ظفر ـ دکتر اسفندیاری ـ دکتر امامی خوئی ـ دکتر اعتمادی ـ دکتر حاتم ـ دکتر اسدی ـ سرلشکر نکو زاد ـ موسوی کبیری ـ سرلشکر همایونی ـ مهندس بهبودی ـ دکتر نجیمی ـ مهندس کیا ـ دکتر کیان ـ دکتر رهنوردی ـ مهندس ارفع ـ سرتیپ پور ـ شاخوئی ـ البرزی ـ لفوطی ـ پاک ذات ـ غلام نیاکان ـ دکتر صاحبقلم ـ ذبیحی سلطان احمدی ـ زرگر زاده ـ پژند ـ نور بخش ـ شفیعی پور کرمانی ـ مصطفوی ـ شیخ الاسلامی ـ ساگینیان ـ مهندس برومند ـ دکتر فربود ـ مافی ـ زند ـ اقبالی ـ صادق احمدی ـ دکتر حسینی ـ میر افضل ـ بدر صالحیان ـ اهری ـ حبیبی ـ میرزا ختائی ـ دکتر مدنی ـ اولیا ـ علی مرادی ـ رامبد ـ متولی باشی ـ امام مردوخ ـ طالب زاده ـ هیراد ـ مهندس آصفی ـ مهندس صدقیانی ـ نصیری ـ قاسم مرادی ـ پور ادبی ـ تبریزی ـ امینی خراجی ـ فهیمی ـ رجائی ـ کلانتر هرمزی ـ احتشامی ـ مهندس زر آور ـ ادیب سمیعی ـ آموزگار ـ دکتر سامی راد ـ دکتر مهذب ـ مهندس معینی ـ جاوید ـ زهتاب فرد ـ یعقوب تهرانی ـ جهان شاهی ـ دکتر وحید نیا ـ دکتر خطیبی ـ مهندس صائبی ـ صدری کیوان ـ طباطبائی ـ ملک زاده آملی ـ بانو نفیسی ـ رهبر ـ ریگی ـ دکتر سعید.

آراء مأخوذه شماره شد نتیجه به قرار زیر اعلام گردید.

آراء موافق ۱۵۱ رأی.

آراء سفید به علامت امتناع ۳ رأی.

نایب رئیس ـ لایحه با ۱۵۱ رأی موافق و ۳ رأی

ممتنع بتصویب رسید برای تصویب بمجلس سنا فرستاده می‌شود.

موافقین ـ آقایان:

دکتر الموتی ـ مهندس جلالی نوری ـ صفی پور ـ امیر احمدی ـ دکتر مهندس ناصر بهبودی ـ مصطفوی نائینی ـ حسام الدین رضوی ـ سید محمد میر هادی ـ مهندس انصاری ـ دکتر حاتم ـ دکتر اسفندیاری ـ مهندس اسدی سمیع ـ ساگینیان ـ یغمایی کیهان ـ مهندس مجتهدی ـ دکتر بقائی یزدی ـ دکتر کلالی ـ رامبد ـ فولاد وند ـ حیدر صائبی ـ باغمیشه ـ دکتر پور هاشمی ـ کنگر لو ـ مهندس امیر قاسم معینی ـ بانو هاجر تربیت ـ محسن خواجه نوری ـ دکتر رهنوردی ـ دکتر کیان ـ ایلخان ـ حقشناس ـ موقر ـ توسلی ـ متولی باشی ـ قراچورلو ـ مهندس کمانگر ـ دکتر نجیمی ـ قاسم مرادی ـ احتشامی ـ اوزار ـ پور ادبی ـ امینی خراجی موسوی کبیری ـ سر لشکر همایونی ـ معتمدی ـ دکتر اسدی ـ تقی زند ـ صادق احمدی ـ ذبیحی سلطان احمدی ـ ملک زاده آملی ـ البرزی ـ ریگی ـ علی مرادی ـ اقبالی ـ جهانشاهی ـ دکتر حسینی ـ دکتر یگانگی ـ فخر طباطبایی ـ دکتر اعتمادی ـ ارسنجانی ـ سید علی صائب ـ مهندس عدلی ـ تبریزی ـ سرتیپ پور ـ همندس زر آور ـ شفیعی پور کرمانی ـ مافی ـ زر گر زاده ـ لفوطی ـ دکتر قراگزلو ـ حبیبی ـ رهبر ـ نور بخش ـ مهندس ارفع ـ کورس ـ ضابطی طرقی ـ مبارکی ـ محمد باقر بوشهری ـ پاینده – دکتر مبین ـ ابراهیمی ـ طالب زاده رود سری ـ دکتر جعفری ـ دیهیم ـ بانو نفیسی ـ ختائی قلعه جوقی ـ مهندس برومند ـ دکتر سامی راد ـ سرتیپ حکیمیان ـ دکتر رشتی ـ پزشکی ـ عبدالمجید موسوی ـ اهری ـ یعقوب تهرانی ـ ملک شاه ظفر ـ مهندس معینی زند ـ مهندس اسماعیل جلالی ـ بدر صالحیان ـ شیخ الاسلامی ـ اولیاءـ پژند ـ دکتر فربود ـ ادیب سمیعی ـ رجائی ـ مهندس صدقیانی ـ میر افضل ـ دکتر صاحبقلم ـ شاخوئی ـ غلام نیاکان ـ امام مردوخ ـ آموزگار ـ دکتر یزدان پناه ـ مهندس آصفی ـ مجد ـ دکتر امین ـ بانو ابتهاج سمیعی ـ بانو جهانبانی ـ دکتر امامی خوئی ـ حکمت یزدی ـ سر لشکر نکو زاد ـ صدری کیوان ـ کلانتر هرمزی ـ فهیمی ـ محسنی مهر ـ نصیری ـ دکتر زعفرانلو ـ کشفی ـ سیفی ـ مهندس پروشانی ـ دکتر عدل طباطبایی ـ مهندس اخوان ـ نیری ـ محدث زاده ـ دکتر سعید حکمت ـ هیراد ـ دکتر رضوانی ـ دکتر مدنی ـ مهندس مالک ـ مهندس کیا ـ دکتر خطیبی ـ مهندس صائبی ـ دکتر مهذب ـ دکتر وحید نیا ـ پرویزی ـ سعید وزیری ـ مهندس آراسته ـ مهندس پرویز بهبودی ـ مهندس زنجانچی ـ شکیبا ـ دکتر موثقی ـ پاکذات ـ بالاخانلو ـ موسوی ماکوئی ـ مهندس والا ـ دکتر سعید ـ زهتاب فرد.

ممتنعین ـ آقایان: طباطبایی ـ جاوید.

۸ ـ طرح و تصویب گزارش کمیسیون دارائی راجع به مالیات سال ۱۳۴۵ پیشه وران و ارسال به مجلس سنا

نایب رئیس ـ گزارش یک فوریتی راجع به مالیات سال ۱۳۴۵ پیشه وران مطرح است قرائت می‌شود

(به شرح زیر قرائت شد)

گزارش از کمیسیون دارائی به مجلس شورای ملی

کمیسیون دارائی در جلسه ۲۸ آبانماه ۱۳۴۵ با حضور آقای قوام صدری معاون وزارت دارائی لایحه شمارة۸۰۸۴ ـ۴۵/۸/۲۱ دولت راجع به مالیات سال ۱۳۴۵ پیشه وران را که در تاریخ ۲۲ آبانماه ۱۳۴۵ یک فوریت آن تصویب گردیده بود مورد رسیدگی قرارداد با اصلاحاتی تصویب نمود اینک گزارش آنرا بمجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.

مادة واحده ـ مالیات سال ۱۳۴۵ مؤدیان مشمول مادة۶ قانون تسهیل وصول مالیاتها مصوب ۴۳/۴/۲۸ بر طبق مقررات زیر وصول خواهد شد:

۱. آندسته از مؤدیان نامبرده که تا تاریخ تصویب این قانون مالیات مقطوع سال ۴۴ آنان بر اساس ماده واحده ۴۴/۹/۱۶ قطعی شده مکلفند مالیات سال ۴۵ خود را

معادل ۵% اضافه بر مالیات سال ۴۴ ظرف دو ماه از تاریخ تصویب این قانون به اداره دارائی محل تأدیه در مقابل مفاصا حساب دریافت نمایند و در مورد بقیه مشمولیتی که مالیات تا آخر سال ۴۲ آنها تا زمان تصویب این قانون بطور قطع تشخیص نشده و مشمول مالیات مقطوع سالهای ۴۳ ـ ۴۴ نگردیده‌اند مالیات سال ۴۵ و سالهای قبل آنها بر اساس مقررات مادة ۷ قانون مالیات بر درآمد ۳۷/۴/۱ تشخیص خواهد شد و این دسته مکلفند پس از قطعیت ظرف یکماه از تاریخ ابلاغ مالیات قطعی بدهی خود را به اداره دارائی محل تأدیه کنند و همین ترتیب نسبت به مالیات سال ۴۵ پیشه ورانی که در سال ۴۴ مشغول کسب شده‌اند و نیز مالیات سال ۴۵ بند (ب) ماده مذکور که مالیات سال ۴۴ آنان تا زمان تصویب این قانون قطعی نشده است اجراء خواهد شد.

۲ ـ کلیه مؤدیان فوق الذکر در صورت تأخیر در پرداخت مالیات متعلقه در مهلت مقرر علاوه بر اصل مالیات مشمول جریمه‌ای معادل صدی ده مالیات پرداخت نشده و زیان دیر کرد بقرار صدی یک در هر ماه از روز بعد از انقضای مهلت‌های مقرر خواهند شد.

زیان دیر کرد برای مدت پانزده روز حساب نمی‌شود و کمتر از یکماه محسوب خواهد شد.

۳ ـ مؤدیان فوق الذکر که مالیات سال ۴۵ آنان از یکهزار و دویست ریال تجاوز نکند از تأدیه مالیات این سال بخشوده می‌شوند.

۴ ـ پیشه ورانی که در اثناء سال ترک پیشه کنند مالیات مقطوع آن سال به نسبت مدت وصول و در صورت بروز اختلاف در این باره به وسیله مراجع مالیاتی مقرر در قانون تسهیل وصول مالیاتهای مستقیم مصوب ۴۳/۴/۲۸ حل و فصل خواهد شد.

۵ ـ بقایای مالیات مؤدیان مالیاتی تا پایان سال ۱۳۴۴ در سالهائی که از پنجاه ریال تجاوز نکرده باشد به شرطیکه سه ماه از تاریخ تصویب این قانون پرداخت گردد از جریمه معاف و زیان دیر کرد آن صدی ۶ منظور می‌شود.

۶ ـ کلیه مقررات مغایر این قانون ملغی است.

مخبر کمیسیون دارائی ـ عزت اللّه اوزار

نایب رئیس ـ کلیات لایحه مطرح است آقای دکتر اسفندیاری بفرمایید.

دکتر اسفندیاری ـ شاید این یکی از لوایحی باشد که من دیده‌ام که مالیات بر پیشه وران را به صورت چکی و همینطور بدون مطالعه دولت خواسته است وصول کند، وقتی که یکی از پیشه وران مشغول کسب است ممکن است در سه حالت قرار بگیرد، یا به طور کلی ممکن است در سال قبل ور شکسته بشود که آن مقررات خاصی دارد و حسابش جداست یا وضع موجودش را حفظ می‌کند، در این صورت اضافه کردن مالیاتش موردی ندارد که ما بیائیم مالیات او را اضافه کنیم که در لایحه ۱۰% بود در کمیسیون بعد کردن ۵% و یا اینکه بطور کلی وضعش توسعه پیدا کرده که در آن مورد صدی پنج و صدی ۶ و صدی هفت و صدی هشتش باید رسیدگی بشود و معلوم بشود، نه اینکه ما بیائیم و مالیات را بطور کلی در نظر بگیریم و بگوئیم هر کس در تاریخ ۴۴/۹/۱۶ مالیاتش قطعی شده آن مالیات را به اضافه صدی پنج بدون توجه به همه عواملی که هست باید بپردازد و اگر هم نداد با یک جریمه‌ای از او بگیریم. این مطلبی بود که بنده خواستم در راجع به آن توضیحی بدهم چون سرماخوردگی دارم نمی‌توانم توضیح بیشتری بدهم و فقط رئوس مطلب را عرض کردم، این بود که پیشنهاد کردم که نگذارند تا موقع اجرای این قانون تغییری در وضعش داده بشود اگر وضع بهتری برایش در نظر بگیریم این بحثی است، موضوع دیگری که خواستم در نظر بگیرید این است که آخر این لایحه نوشته شده که کلیه مقررات مغایر با این قانون لغو می‌شود کلیه مقررات این قانون را بدو صورت می‌توانیم تفسیر کنیم، یکی مقررات جزائی است و یکی مقررات مالی است که عبارت است از زیان دیر کرد و غیره، مقررات دیگر، همه باید در اینجا قید بشود و خود آقای دکتر یگانه حتماًَ توجه فرموده‌اند، من معتقدم که اگر خواستند آن مؤدی را زندانی کنند یا نکنند، تذکری داده بشود کهآن قسمت هم در این قسمت لغو شده است یا

خیر و مقررات این لایحه تاریخش تعیین شده این پیشنهاد هم که از تاریخ تصویب این قانون نتوانند این عمل را انجام دهند، پیشنهاد را تقدیم می‌کنم اگر خواستید تصوییب کنید و الا بنده تعصبی ندارم در اینکه پیشنهاد تصویب بشود، معذرت می‌خواهم.

نایب رئیس ـ آقای دکتر شفیع بفرمائید.

دکتر شفیع امین ـ پرداخت مالیات برای همه افراد ملت، آن کسانیکه مشمول پرداخت مالیات هستند به نظر بنده فریضه است و آنان باید مالیات بدهند تا چرخ مملکت به خوبی بچرخد، حدود یک سال است که درباره لایحه جدید مالیات بر درآمد همکاران محترم زحمت کشیدند و امیدوارم این لایحه در شور دوم هم بطور کامل تصویب بشود و همه مؤدیان و مالیات دهندگان راحت بشوند و همه مؤدیان و مالیات دهندگان راحت بشوند، یادم هست در سال ۱۳۳۸ چون عده زیادی از مؤدیان بودند که با وزارت دارائی اختلاف داشتند و آقای قوام صدری در آن موقع رئیس کل در آمد بودند دولت لایحه‌ای آورد و بنظر بنده بزرگترین رقمی که دولت توانست وصول کند آن وقت بود و به این ترتیب هم طلبهایی که وزارت دارائی از بابت مالیات داشت توانستند وصول کنند هم عده زیادی از افراد ملت راحت شدند، به نظر بنده لوایحی که ماتصویب می‌کنیم باید جامع باشد و طوری نشود که یک عده را در نظر بگیریم و یک عده دیگر فراموش بشوند، البته نظر خاصی نیست و بنده حتم دارم که دولت نظر مساعد داشتند که کمکی به پیشه وران و اصناف که ناراحتی‌هایی داشته‌اند بشود و امسال هم مانند سالهای پیش عمل بشود، بنده مطلبی را فراموش کرده بودم تلگرافی است که از آذربایجان رسیده که تقدیم مقام ریاست می‌کنم، مطلبی که باید عرض کنم این است که در مملکت ما که همه باسواد نیستند و امیدوارم با لطف شاهنشاه روزی همه ملت باسواد شوند و بتوانند مالیاتشان را مرتب و به موقع پرداخت کنند، ولی توجه بفرمایید یک پیش آگهی صادر می‌شود و می‌فرستند برای یک پیشه وری که یا مریض بودو یا سواد نداشته و یا شاگردش برگ پیش آگهی را گرفته و به او نداده بعد مدت ۲۰ روز یا یک ماه هم تمام شده و مبلغ پیش آگهی قطعی شده است با این ترتیب موجبات ناراحتی عده زیادی از هموطنان ما فراهم شده است که خود دارائی محل هم حق می‌دهند (صائب ـ از این قبیل آراء غیر قانونی در همه جا صادر شده است) بله متأسفانه چنین آرائی صادر شده است و بنده پیشنهاداتی تقدیم ریاست می‌کنم که در این لایحه آنها که مریض بودند و نتوانستند به علت مریضی وقتی پیش آگهی صادر شده به دارایی مراجعه کنند و بعد از ۲۰ روز یا یک ماه بدهی آنها قطعی شده است به کار آنها هم جزو این لایحه بتوانند رسیدگی کنند و کمیسیون از اشخاص با صلاحیت تشکیل بشود و اگر صحیح گفتند کمیسیون به کار آنها رسیدگی کند.

دکتر الموتی ـ ضابطه برای تشخیص بیماری هست؟ آیا اگر اطبا گواهی کنند کافی است؟

دکتر شفیع امین ـ خدای نکرده آقای دکتر الموتی اگر جناب عالی مریض بشوید به چه کسی مراجعه می‌فرمایید؟ حتماًَ به طبیب. بنابراین یک احترامی برای اطبا قائل بشوید و البته بنده چون طبیب هستم دفاع می‌کنم (دکتر الموتی صحیح می‌فرمایید ولی خواستم ببینم ضابطه اش چیست ؟) تشکر می‌کنم امیدوارم با این عرایض بنده لطف بفرمایید و این اشکالی را که در شهرستانها غالباًَ هست مرتفع بفرمایید باور بفرمایید بنده چند روز پیش در تبریز بودم، دستگاه دارائی اقرار کردند که بیش از میزان معین مالیات وصول شده است، ملتی که خودش می‌آید با راحتی مالیاتش را می‌دهد اگر احیاناًَ مریض شدو ناراحت شد چرا باید وجداناًََ او را که مریض و بیمار بوده نادیده بگیریم و یک ناراحتی برای او فراهم کنیم.

نایب رئیس ـ آقای فلیکس آقایان بفرمایید.

آقایان ـ بنده معذرت می‌خواهم که بی وقت مصدع می‌شوم، اما مجبورم با این لایحه مخالفت کنم برای اینکه این لایحه اجازه ادامه بردگی، ادامه ستم و ظلم و ادامه

ضعیف کشی می‌دهد باز هم در این لایحه اجازه داده شده که پیشه ور و کسبه‌ای که قادر به پرداخت مالیاتی که دولتش تشخیص داده نیست بگیرند و زندانی اش کنند یعنی چه؟ یعنی تنش را جوابگوی طلب فرضی دولت بکند، در این باره بحث مفصلی شده است که اموال است که باید جوابگوی بدهی اشخاص باشد نه بدن آنها از هر نقطه نظر که این رویه متروک قرون وسطایی که مطالعه کنید می‌بینید که غلط است، از نظر انسانی بنده اینجا کراراًَ توضیح داده‌ام که آزادی گرانبها ترین ودیعه انسانی است و نمی‌شود محدودش کرد برای اینکه بده کار است، خودت زجر بکش، زندانی بشو و خانواده ات هم زجر بکشند حالا بیایید از نظر حقوقی این مسئله را مطالعه کنید کسی که بده کار است مگر مجرم است، جرمی مرتکب نشده که می‌خواهند او را بگیرید و مجازات کنید، مگر اینکه بگویید رفتن زندان مجازات نیست و زندان یک محل تفریح و یک محل استراحت است، اگر زندان یک مجازات است پس نباید کسی را که جرمی مرتکب نشده روانه زندان کنید و اما از نظر اقتصادی حالا یک قدری روی این موضوع مطالعه کنیم، شما یک کاسب را وقتی می‌گیرید و به علت عدم پرداخت بدهی اش می‌کنید به زندگی اقتصادی او خاتمه داده‌اید، مردک را می‌برند زندانی می‌کنند و بیچاره بدبخت بعد از اینکه از زندان بیرون آمد، دیگر نمی‌تواند کار و کاسبی را شروع کند و این نمی‌شود مگر اینکه مثل تمام ممالک متمدن و غیر متمدن دنیا ولش کنید برود کاسبی کند و به کارش ادامه بدهد و امروز یا فردا یا سال دیگر یاپنج سال دیگر که کاسبی کرد و پولی گیرش آمد و هر وقت اموالی از او پیدا کردید از او بگیرید، اگر اموالش را مخفی می‌کند که مالیات ندهد آنوقت تعقیبش کنید از طریق جزائی و پولتان را وصول کنید و اینهم در قوانین پیش بینی شده اینست که بنده با موافقت با سایر مواد این قانون جداًَ به ادامه این رویه مخالفم (رامبد ـ پیشنهاد بدهید) پیشنهاد هم کردم ولی در کمیسیون مورد عنایت قرار نگرفت و مصمم هستم که دوباره آن را مطرح کنم (اهری ـ در این مورد توضیح قانع کننده‌ای در کمیسیون داده شد) ممکن است شما بفرمایید بنده قانع بشوم برای اینکه اگر از بانکها بپرسید می‌گویند اگر شخصی بدهکار است بیائید تن و بدن او را تکه تکه بکنید و نسبت به مطالبات هر کدام از ما یک سهم از بدن این بیچاره بدبخت را به ما بدهید، جواب همین است و جواب دیگری ندارد، با این انقلابی که شده است با این احترامی که ما برای آزادی افراد قائل شده‌ایم آیا قابل تصور است که شما یک بدهکار بدبخت و بیچاره‌ای را که نمی‌تواند بدهی اش را بپردازد ببرید و زندانی کنید (اهری ـ یک نفر کاسب تا امروز زندانی نشده) چرا چند تن کاسب زندانی شده‌اند به هر حال اگر زندانی نمی‌کنید باید قید شود که زندانی کردن کسبه و پیشه ور ممنوع است برای اینکه این مقررات در زمان اعلیحضرت فقید نبود و این مقررات غلط در سال ۱۳۳۸ وضع کردند که مردم بدبخت را بگیرند و زندانی کنند و این کار اشتباهی بود و اشتباه قابل برگشت است، تا کی ما صبر کنیم، در سال ۳۸ یک اشتباهی شده حالا اشتباه را برگردانید، و الا این غیر قابل تصور است، شما در هر محفل که بگوئید ما بدهکار را می‌بریم و زندانی می‌کنیم همه به شما میخندید، از طرفی می‌گوییم مانند انگلستان و آمریکا مترقی ترین قوانین را داریم، پس این چیست؟ من در جلسه قبل هم گفتم اگر با زندانی کردن شخصی شما فکر می‌کنید آسانتر پول وصول می‌شود و زندانی کردن وسیله تسهیل وصول مالیات است چرا فقط به زندانی کردن و توقیف اشخاص اکتفا می‌کنید قانون بگذرانید که روزی ده شلاق هم به او بزنند شاید زودتر بیاید پول بدهد و اگر مثلاًَ تا پانزده روز نداد دستش را هم بزنید مسلماًَ عجله بیشتری می‌کند و این امر کاملاًَ غلط است خواهش می‌کنم همکاران توجه بفرمایید این در شأن مجلس انقلاب نیست که یک چنین مقررات قرون وسطائی و ظالمانه باقی بماند.

نایب رئیس ـ آقای دکتر صاحب قلم بفرمایید.

دکتر صاحب قلم ـ یک قسمت از عرایض بنده

واقعاًَ تأیید فرمایشات آقای فیلیکس آقایان است اما یک مطلب دیگر را هم که خواستم عرض بکنم مربوط به پیشنهادی است که بنده هنگام طرح قانون مالیات بر درآمد دادم یک عده پیشه وران هستند که شاید اینها مالیاتشان سالی سی یا چهل یا پنجاه و شصت تومان بوده و اینها جمع شده و حالا فرض فرمایید شده دویست تومان تا آخر سال ۴۴ یا ۴۳، اینها به هیچ وجه قادر نیستند این پول را بدهند، شما بروید دکان و وضع اورا ببینید که اصلاًَ دویست تومان نمی‌ارزد، یک گلیم پاره زیر پایش هست و صریح عرض کنم فقط نان بخور و نمیری دارد آنوقت می‌خواهند از او مالیات بگیرند و اموالش را هم دویست تومان نمی‌ارزد حراج کنند و بکلی زندگیش رااز بین ببرند و دولت هم نمی‌تواند مالیاتش را وصول کند و به این ترتیب یک گدا به جامعه تحویل می‌دهد با یک عده زن و بچه، این است که بنده پیشنهاد کردم که این قبیل پیشه وران که واقعاًَ وضعشان اسف آور است تا آخر سال ۴۴ بخشوده شوند، چون از اول سال ۴۴ این‌هایی که مالیاتشان از ۱۲۰۰ ریال کمتر است بخشوده شده‌اند این را هم ببخشند و ولشان بکنند بروند و اگر تمام این مالیاتها را هم جمع کنند باور کنید شاید به دویست هزار تومان نرسد (صحیح است) حالا اگر آن پیشنهادی که بنده در لایحه مالیات جدید دادم تصویب شود که شده و اگر هم نشد همان پیشنهاد را در اینجا تقدیم خواهیم کرد و امیدوارم مورد توجه کمیسیون قرار بگیرد.

نایب رئیس ـ آقای رامبد تشریف بیاورید.

رامبد ـ برای مجلس انقلاب خیال نمی‌کنم زیبنده باشد که حتی پشت تریبون گفته شود که بدهکار فقیر را می‌برند و قرمه قرمه می‌کنند این را آقای فلیکس آقایان واقفند که مجلس نه تنها به این گونه مطالب رأی نمی‌دهد بلکه گفتنش هم ذهن اشخاص را مشوب می‌کند، ایشان حسن نیتی داشتند، نظر موافق داشتند که با این بیان فرمودند که زیبنده مجلس نبود، البته بدهکار نسبت به هر کس باشد نسبت به دولت باشد اگر پولی داشت و خواست بخورد و ندهد باید تنبیه بشود و زندان برود اما فرمایش ایشان برای این است که اگر کسی نداشت و خودشان تشخیص دادند که از زندانی کردن او هم نه تنها خدمتی به دولت انجام نمی‌گیرد بلکه یک خانواده را هم در جامعه ساقط می‌کند، پس بیائید برای آن راه حلی پیدا کنید، بنده تصور نمی‌کنم خود دولت هم به این پیشنهاد نظر مخالفی داشته باشد این است که بنده هم به سهم خودم تقاضا می‌کنم که یک پیشنهادی لطف کنند که نداشتن مؤدی مسجل بشود و در این صورت همه اعضاء کمیسیون دارائی هم با این پیشنهاد حضرت عالی موافقت می‌کنند و حاضر نیستند کسی را که نتیجه‌ای از زندانی کردنش حاصل نمی‌شود زندانی کنند (احسنت).

نایب رئیس ـ آقای معتمدی بفرمایید.

معتمدی ـ بنده همان طور که مکرر درباره سیستم وصول مالیات بر درآمد عرض کردم الان هم وظیفه وجدانی خودم میدانم که برای چندمین مرتبه به عرض مجلس شورای ملی برساند که این روش در مملکت ما به زیان مؤدی است مؤدی حاظر است مالیات خود را حتی بیشتر از آنچه که برایش معین می‌کنند بدهد به شرط آنکه روی مأمور و ممیز دارایی را نبیند امروز وزارت دارایی در حدود ۱۵ میلیون تومان از پیشه وران مالیات وصول می‌کند و در حدود ۱۸ میلیون تومان خرج می‌کند و این برای مملکت زیان آور است و صحیح نیست و به همین جهت تمام پیشه وران نسبت به این روش و این وضع ناراضی هستند بنابراین صریحاًَ عرض می‌کنم اساساًَ این روش وصول مالیاتی غلط است مضافاًَ به اینکه برداشته‌اند بدون هیچ دلیل نیز ۵% برمالیات مقطوع سال پیش اضافه کرده‌اند به چه دلیل ۵% اضافه می‌کنید؟ چرا ۱۰% اضافه نمی‌کنید؟ چرا ۳۰% اضافه نمی‌کنید؟ و چرا معاف نمی‌کنید اصولاًَ به چه دلیل یک مؤدی بیاید برای سال ۵/۴۵ درصد اضافه بدهد؟ شما رسیدگی کرده‌اید به وضع او؟ به کسب او؟ به درآمد او؟ آیا معاملاتی کرده که باید اضافه بدهد؟ همین طور ۵% اضافه بشود این کارها و این جریان صحیح نیست بنده استدعا می‌کنم از دولت جناب آقای هویدا نسبت به اصلاح وضع مالیات بر درآمد تصمیمی اتخاذ کنند که هم نظر دولت تأمین بشود و هم مالیات بر درآمد پیشه ور و مؤدی صاف

و صریح و بدون محظور بخزانه دولت بیاید و این اندازه هم به کسبه تحمیل نشود و پیشنهاداتی هم دارم که بعداًَ تقدیم می‌کنم.

نایب رئیس ـ نظر دیگری در کلیات نیست؟ (اظهاری نشد) بورود و در شور ماده واحده رأی می‌گیریم خانمها و آقایانیکه موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخواستند) تصویب شد. ماده واحده مطرح است نظری نیست؟(اظهاری نشد) پیشنهادی رسیده قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

ریاست محترم مجلس شورای ملی

پیشنهاد میکنکم: دربند یک ماده واحده اصلاح زیر بدست آید.

.....۴۴/۹/۱۶ قطعی شده و تا تاریخ اجرای این قانون تغییری در وضع آنان داده نشده باشد مکلفند مالیات .....

دکتر اسفندیاری

نایب رئیس ـ شما توضیحتان را دادید.

دکتر اسفندیاری ـ بنده توضیح را دادم اینکه میفرمائید وضع اقتصادی خوب شده اوضاع اقتصادی چه بهتر شده باشد چه بدتر بهر حال کسبه می‌کشند روی قیمت جنس و از خریداران می‌گیرند این قسمت را فقط توجه بفرمائید.

نایب رئیس ـ آقای قوام صدری بفرمائید.

قوام صدری (معاون وزارت دارائی)ـ راجع به پیشنهاد جناب آقای دکتر اسفندیاری بنده باید توضیحی بعرض برسانم که خود ایشان توجه بفرمایند اولاًَ در فرمایشاتشان فرمودند که دولت آمده از این دسته چکی مالیات می‌خواهد بگیرد این دولت چنین کاری نکرده قانون مالیات از سال ۱۳۳۵ برای یک دسته از مؤدیان و یک دسته از کسبه جزء مقرراتی به این فرم که مالیات بطور مقطوع می‌گیرند وضع کرده است و همینطور از آنسال ادامه داشت این موضوع روشن بشود که تصور نشود این دولت خواسته این کار را بکند (دکتر اسفندیاری ـ۱۰% خواسته بودند ۵% شده) مطلب دیگر اینکه اشاره فرمودند که بکار آنهایی که وضعشان فرق کرده رسیدگی بکنید. اصل فلسفه مالیات کسبه و مالیات مقطوع این بود که چه از نقطه نظر مؤدی و چه از نقطه نظر میزان مالیات دستگاه‌های وصول کننده مالیات معتقد بودند که میزان مالیات آنقدر مهم و با ارزش نیست که تشریفات کامل پرونده مالیاتی را برایش قائل بشوند و یک بقال کوچک را از اول خرداد بگویند اظهار نامه بده از اظهار نامه دفاع کن مدارک مربوط به اظهار نامه را بیاور احیاناًَ اگر دفتر و دستک داری بیاور و بنشین اینطرف میز و مأمور هم بنشیند آنطرف میز راجع به میزان مالیات تو رسیدگی و تحقیق بشود اگر توافق نشد برود کمیسیون بدوی و تجدید نظر بعد شورایعالی مالیاتی دو سال و نیم بدود برای اینکه یک مالیات ۱۲۰ یا ۱۵۰ تومان وصول بشود اصولاً فلسفه ایجاد مالیات مقطوع از سالهای ۱۳۳۵ ببعد روی این جریان بود حالا جناب آقای دکتر اسفندیاری می‌فرمایند که کار را از نو شروع کنیم بنده آقا قول می‌دهم که این پیشنهاد مورد رضایت هیچ یک از کسبه نیست دلیلش این است که ما در روز صد شکایت داریم که می‌پرسند بنده مشمول مالیات مقطوع هستم حالیه می‌خواهد از بنده مالیات عادی بگیرد و دولت آمده پیش آگهی صادر کرده (دکتر الموتی ـ اگر مالیات مقطوع خوب است چرا در لایحه جدید مالیات مقطوع را از بین می‌برید؟)عرض می‌کنم کشمکش ممتد و وسیعی هست که یک عده می‌خواهند مشمول مالیات مقطوع بشود اما آقا پیشنهاد می‌فرمایند که ما رسیدگی کنیم تمام کسانی که وضعشان عوض شده باین فرم مالیات بدهند بنابر این تمام مالیات دهندگان مقطوع را باید بوضعشان رسیدگی کنیم و این اصلاً خلاف فلسفه وجود مالیات مقطوع است اگر نظر این است که ماقبل از اینکه قانون مالیات بر در آمد را که بعد از آنهمه نظرات آقایان می‌خواهیم جانشین این قانون بکنیم قبل از آنکه یک قانون پیش رفته تصویب بشود و بدست ما بدهید اجرا بکنیم در یک قسمت از کار بیائیم یک تغییر کلی و یک اصلاح عمومی بکنیم اگر نظر این باشد باید اجازه بفرمائید مطالعه کنیم برای اینکه این کار امروز و فرداست بنده

می‌خواستم استدعا کنم از جناب آقای دکتر اسفندیاری که این پیشنهادشان را مسترد بفرمایند چون عرض کردم مثل این می‌ماند که بفرمایند مالیات مقطوع را ازب صفحه قانون مالیات بر در آمد حذف کنیم و تمام کسبه و پیشه وران بطور غیر مقطوع و بطور پیش آگهی بیایند مالیات بدهندکار یک چنین وضعی پیدا خواهد کرد چون وضع هر کس را باید رسیدگی کنیم به بینیم وضعش تغییر کرده یا نکرده یعنی وارد رسیدگی ماهوی بشویم ولی اینجا تکلیف را معین کرده است که پار سال هر کس مالیاتش معین شده که مثلاً ۲۰۰ تومان است بیاید ۲۱۰ تومان بدهد و برود و راجع به اینکه فرمودید چرا ۵% اضافه کردیم از جناب آقای معتمدی هم خواهش می‌کنیم توجه بفرمایند که یک قسمتش مربوط به اعتراض ایشان است اگر به گزارش دولت درباره بودجه ۱۳۴۵ توجه بفرمایید دولت درباره بودجه ۱۳۴۵ توجه بفرمایید دولت با ارقام گزارش داد که ما در سال ۱۳۴۴ ـ ۱۲ درصد رشد اقتصادی داشتیم (صائب ـ به نسبت ۲۰ میلیون جمعیت بود در حالیکه ۲۷ میلیون جمعیت مملکت است) می‌فرمایید پائین میاید یا بالا می‌رود؟ (صائب ـ نمیدانم هر طور شما بفرمایید) بهر حال در گزارش امسال هم انشاء اللّه که حظورتان تقدیم می‌کنیم ملاحظه بفرمایید که این رشد ادامه دارد و تازه اگر به نسبت ۲۷ میلیون جمعیت رشد عوض بشود و تناسبش بیاید پایین باز هم به آن تناسب ۱۲ درصد تکیه بکنیم گفتیم که آقایان پیشه وران ده درصد اضافه بر مالیاتی که در سال ۴۴ داشتند بدهند چون فرض این بود که در سال ۴۴ وضع بهتری داشتند بنا براین مالیات سال ۴۵ که به نسبت سال ۴۴ اضافه می‌شود قدری بیشتر بدهند این را هم روی همین مباحث در کمیسیون بحث شد و موافقت شد که ۱۰ درصد را به ۵ درصد تقلیل بدهیم حال اینکه هنوز ۷ درصد مطابق آنچه که ارقام و اعداد ثابت کرده است که فروشنده جزء در موقع ترقی بیشتر یا ترقی قیمت‌ها سود خودشان را محفوظ می‌دارند ولی با تنزل قیمت‌ها عقب نشینی ندارند بلکه یک زمان خیلی طولانی و ممتد طول می‌کشد تا قیمتهای خرده فروشی برگردد به قیمت قبلی پس خرده فروشان و کسبه جزء وضعشان اینقدرها هم که ملاحظه می‌فرمایید به تناسب مالیاتی که برایشان منظور شده بد نیست و این مالیات را می‌توانند بپردازند به طوری در این قانون ملاحظه می‌فرمایید تا ۱۲۰ تومان مالیات سالیانه معاف شده است فرض این اصل کسی که ۱۵۰ تومان مالیات در سال گذشته برایش تشخیص داده‌اند یک آدم مرفهی بوده است این زحمات بنده انشاءاللّه مورد توجه قرار خواهند گرفت.

نایب رئیس ـ آقای دکتر اسفندیاری با توضیحات آقای صدری قانع شدید؟

دکتر اسفندیاری ـ به نظر بنده آنچه که آقای قوام صدری فرمودند جواب بنده نبود ولی چون آقای معتمدی پیشنهاد حذف این ۵ درصد را نمودند و تقریباًَ یک مفهوم دارد من پیشنهاد خودم را پس می‌گیرم و پیشنهاد آقای معتمدی را خواهش می‌کنم مطرح بفرمایید.

نایب رئیس ـ پیشنهاد بعدی قرائت می‌شود.

(به شرح زیر خوانده شد)

مقام محترم ریاست مجلس شورای ملی

در ماده واحده پیشنهاد می‌نماید در سطر پنجم جمله (معادل پنج درصد اضافه) حذف شود که کلمه بر اساس مالیات ۴۴ اصلاح گردد.

با تقدیم احترام ـ معتمدی

نایب رئیس ـ توضیح ندارد چون پیشنهاد حذف است.

معتمدی ـ اصلاح هم دارد.

نایب رئیس ـ بفرمایید.

معتمدی ـ موضوع ۵ درصد که در این لایحه منظور شده بنده به استحضار مجلس شورای ملی میرسانم که این ده درصد که در قانون تسهیل وصول مالیات در سال ۱۳۴۳ تصویب کردند بردند برای اجرا ولی در وزارت دارایی اجرا نشد

زیرا کسبه و پیشه ووران نتوانستند ۱۰ درصد اضافه را بپردازند اینجا آمدند حالا می‌گویند ۱۰ درصد را که ندادند هیچ ما ۵ درصد رویش می‌گذاریم این را می‌گذاریم برای چانه موضوع، خوب چانه می‌زنند میگوین این را که نداری آن را بده آقا شما قانونی را که نمی‌توانید اجرا بکنید پس چرا تصویب می‌کنید آیا وضع پیشه وران و اصناف نسبت به سال قبل تفاوتی کرده؟ خیلی تفاوت نکرده (بدر صالحیان ـ ولی بهتر شده) شاید، باید بروید پیش دل پیشه ور کسبه بنشینید آنوقت درد دل آنها را هم بشنوید بنده بیشتر صلاح نمیدانم این جا عرضی کنم بهر حال وجود این ۵ درصد اضافه در قانون یک چیر من درآوردی است بنده استدعا می‌کنم این موضوع را نمایندگان محترم قبول بفرمایند که این ۵ درصد حذف بشود و دارائی طبق تشخیص براساس سالهای قبل وصول بکند.

نایب رئیس ـ آقای قوام صدری بفرمایید.

قوام صدری ـ جناب آقای معتمدی وقتی بنده توضیح عرض می‌کردم یاد داشت می‌فرمودند بنده عرض کردم موضوع تشخیص دارائی در وضع پیشه وران دخالت ندارد چطور می‌فرمایید دارائی بیاید تشخیص بدهد ما همه بحثمان این است که تشخیص دارائی در کار نباشد مؤدی ورقه پارسال را نگاه کند ۱۰۰ تومان تشخیص دادند البته ۱۰۰ تومان و ۱۲۰ تومان معاف است اگر بیشتر از ۱۲۰ تومان تشخیص دادند بیاید با اضافه ۵ درصد خودش را به صندوق بدهد و مفاصایش را بگیرد و برود (معتمدی ـ چرا بدهد و به چه دلیل ۵ درصد اضافه بدهد؟) عرض کردم به دلیل این که طبق محاسبات قطعی دولت در سال ۱۳۴۴ ما تا ۱۲ % رشد اقتصادی داشته‌ایم اگر مالیات بر آمد را یک مالیات عادلانه بخواهیم در نظر داشته باشیم قطعاًَ بایستی آن کسانی که در سال گذشته نفع بیشتری عایدشان شده است مالیات به طور مقطوع نمی‌دهند در کمیسیونها و در رسیدگی به دفاتر این مطالب را رسیدگی می‌کنیم و آنهایی که بیشتر واقعاًَ استفاده کرده‌اند تشخیص می‌دهند و می‌گیریم در مورد پیشه وران رسیدگی لازم نیست تازه ارفاق و کمک هم شده و کمیسیون به جای ده درصدگفته ۵ درصد (بدر صالحیان ـ قبلاًَ ده درصد بوده کمیسیون پنج درصد کرده است) (معتمدی ـ توجه نفرمودید که ده درصد را نتوانستید وصول کنید) خیر قربان وصول کردند و اتفاقاًَ یکی از مالیاتهایی است که خوب وصول می‌شود به دلیل اینکه رفت و آمد و تشریفات مفصل ندارد.

نایب رئیس ـ آقای معتمدی پیشنهاد را مسترد داشتید؟

معتمدی ـ بنده به پیشنهاد خودم باقی هستم خواهش می‌کنم نمایندگان محترم توجه بفرمایند و رأی بدهند.

نایب رئیس ـ پیشنهاد آقای معتمدی یک بار دیگر قرائت می‌شود.

(به شرح زیر قرائت شد)

مقام محترم ریاست مجلس شورای ملی

در ماده واحده پیشنهاد می‌نماید در سطر پنجم (معادل پنج درصد اضافه) حذف شود و کلمه براساس مالیات ۴۴ اصلاح گردد.

با تقدیم احترام ـ معتمدی

نایب رئیس ـ به این پیشنهاد رأی می‌گیریم خانمها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (عده کمی برخاستند) تصویب نشد. پیشنهاد دیگر قرائت می‌شود.

مقام معظم ریاست مجلس شورای ملی

پیشنهاد می‌شود بند۲ ماده واحده به شرح زیر اصلاح شود.

۲ ـ کلیه مؤدیان فوق الذکر در صورت تأخیر از پرداخت مالیات متعلقه در مهلت مقرره علاوه بر اصل بدهی مالیاتی مشمول پرداخت صدی یک در هر ماه به نسبت باقیمانده بدهی آنان به عنوان زیان دیر کرد از تاریخ انقضای مهلتهای مقرره خواهند بود. باتقدیم احترام ـ آموزگار

نایب رئیس ـ آقای آموزگار بفرمایید.

آموزگار ـ مالیات مربوط است به پیشه وران و اگر

دقت کنیم جریمه و خسارت و اضافه‌های زیادی بایشاندر نظر گرفته شده یکی این ۵ درصد است که آقای معتمدی توضیح داده‌اند یکی هم ده درصد جریمه است ویکی هم ۱۲% خسارت که اینها جمعاًَ می‌شود ۲۷% و نزدیک به ۳۰ % و برای یک پیشه ور در سال ۳۰% به مالیاتش اضافه بشود خیال می‌کنم زیاد است این است که بنده پیشنهاد کردم که جریمه صدی ده را از این لایحه حذف بکنند و همین خسارت تأخیر تأدیه را اگر دیر کرد و نپرداخت در سال ۱۲% باشد و از او بگیرند و در تتیجه پیشه وری که تأخیر کرده است و مالیاتش را دیر داده است مثل تمام خسارات دیگر قانونی به صندوق دولت اضافه بدهد در بند ۵ این ماده راجع به بقایای تا سال ۴۴ خود دولت پیشنهادش این است که اگر کسی در ظرف سه ماه از تاریخ تصویب این قانون مالیات خودش را بدهد دیگر دیر کردی و خسارتی نخواهد پرداخت بنابراین همیشه دولت نظرش ارفاق بوده است نسبت به مؤدیان سال ۴۵ هم پیشنهاد بنده این است که ۱۰ % جریمه را حذف و بهمان ۱۲% خسارت قانع بشود.

نایب رئیس ـ آقای قوام صدری نسبت به این پیشنهاد نظری دارید؟ بفرمایید.

قوام صدری (معاون وزارت دارائی) ـ این محاسبه‌ای را که جناب آقای آموزگار فرمودند فقط ۵% در مورد مؤدیان صحیح است و بجاست یعنی ۵% مالیات بجای ۱۲% اضافه‌ای که عرض کردم روی یک فلسفه کلی که هر کسی بیشتر استفاده کرده است قاعدتاًَ بایستی مالیات بیشتری بدهد بهش اضافه شده ۵% و این ۵% را می‌دهد ولی این ۱۰% که فرمودند اصولاًَ از لحاظ اجرایی باید توجه بفرمایید که ما یک گرفتاری‌هایی داریم پول دادن قبول بفرمایید مشکل است اصولا مالیات دادن مشکل است این جرایمی که در این نوع موارد گذاشته می‌شود نظایرش هم تا سه قانون مالیات در همین مجلس محترم راجع به پیشهوران تصویب شده و در عین این مقررات را تصویب فرمودید و دو ماه ضرب الاجل در قانون گذاشته شده برای کسانی که بیایند مالیات خودشان را بدهند یک کسی که تکلیفش معین است عرض کردم ورقه اش را نگاه می‌کند می‌بیند ۱۵۰ تومان مالیات به دولت بدهکار است خوب این را در ظرف دو ماه می‌باید به دولت بدهد نه جریمه‌ای دارد و نه زیلن دیر کردی اگر این جریمه را نگذاریم تا آنجائی که زمان دیر کردها ۶% ویا ۱۲% کمتر از آن استفاده‌ای که از آن پول مالیات می‌تواند بکند برسد مؤدی مالیاتش را نمی‌آورد بدهد درست توجه بفرمایید چه عرض می‌کنم محاسبه اش را، ایت اگر بتواند این سه ماه با این پولش ۱۳% استفاده کند پولش را نمی‌آورد به صندوق مالیه بدهد ۱۲% آنرا به حساب خودش می‌گیرد چون باز یک درصد هم استفاده می‌کند حساب تجاری و بانکی است و خیلی ساده است ولی دستگاه هم باید بچرخد (آقایان ـ زندان به سهولت می‌رود) اگرآقایی اینقدر پر طمع بود که حاضر بود پول مالیه را پیش خودش نگه بدارد و همینطور دول بدهد مالیه را، جریمه اش می‌کنیم این اگر نخواهد جریمه بدهید ۱۰% را باید به موقع بدهد این ۱۰% دست خود اوست جریمه نمی‌کنیم در ظرف دو ماه بیاید این پول را بدهد توجه بفرماییداستدعا می‌کنم این پیشنهادتان را مسترد بفرمایید چون نظیر دارد یک چیز جدید نیست و بنده استدعا می‌کنم که نظیر پیشنهادات فوق را آقایان نمایندگان محترم توجه بفرمایند و سعی بفرمایند در قانون اصلی مالیات بر درآمد که یک چیز اساسی و کلی و برای آینده برنامه کار ما خواهد بود منظور بفرمایند.

نایب رئیس ـ آقای آموزگار به پیشنهاد خودتان باقی هستید؟

آموزگار ـ بله به پیشنهاد خودم باقی هستم به دلیل اینکه نماینده دولت قبول کردند.

نایب رئیس ـ بنابراین یکبار دیگر پیشنهاد آقای آموزگار قرائت می‌شود تا رأی گرفته شود.

(بشرح زیر قرائت شد)

مقام معظم ریاست محترم مجلس شورای ملی

پیشنهاد می‌شود: بند ۲ ماده واحده بشرح زیر اصلاح شود:

۲ ـ کلیه مؤدیان فوق الذکر در صورت تأخیر از پرداخت مالیات متعلقه در مهلت مقرره علاوه بر اصل بدهی مالیاتی مشمول پرداخت صدی یک در هر ماه به نسبت باقیمانده بدهی آنان بعنوان زیان دیر کرد از تاریخ انقضای مهلت‌های مقرره خواهند بود.

با تقدیم احترام ـ آموزگار

نایب رئیس ـ به این پیشنهاد رأی می‌گیریم خانمها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (عده کمی برخاستند) تصویب نشد پیشنهاد بعدی قرائت می‌شود.

(به شرح زیر قرائت شد)

پیشنهاد می‌شود مبلغ یکهزار و دویست ریال مذکور در بند ۳ ماده واحده به یکهزار و دویست و پنجاه ریال افزایش یابد. دکتر مهذب ـ اوزار

خواجه نوری ـ موافقیم توضیح لازم ندارد.

نایب رئیس ـ آقای قوام صدری نظری دارید؟

قوام صدری ـ عرضی ندارم.

نایب رئیس ـ به این پیشنهاد رأی می‌گیریم خانمها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. پیشنهاد بعدی قرائت می‌شود

(به شرح زیر قرائت شد)

ریاست محترم مجلس شورای ملی

پیشنهاد می‌نمایم بند ۳ ماده واحده به شرح زیر اصلاح بشود:

مؤدیان فوق الذکر که مالیات تا سال ۴۵ آنان هر سال ۱۲۰۰ ریال تجاوز نکند از تأدیه مالیات تا اغین تاریخ بخشوده می‌شوند ـ صائب

نایب رئیس ـ آقای صائب بفرمایید.

صائب ـ اینجا نوشته شده است مؤدیان فوق الذکر که مالیات سال ۴۵ آنها از ۱۲۰۰ ریال تجاوز نکند از تأدیه مالیات امسال بخشوده می‌شوند بنده پیشنهادم این بود که مالیات تا سال ۴۵ آنها هر سال از ۱۲۰۰ ریال تجاوز نکند در صورتیکه پیشه وری باشد که قبل از سال ۱۳۴۵ هم بدهی داشته باشد و آن بدهی تا ۱۲۰۰ ریال بخشوده بشود اگر چنانچه جناب آقای قوام صدری به همین ترتیبی که هست قبول می‌فرمایند به مصداق چون که صد آمد نود هم پیش ماست اگر سال ۴۵ بخشوده بشود سالهای قبل هم بخشوده بشود بنده پیشنهادم را پس می‌گیرم والا اگر کافی نیست پیشنهاد را بفرمایید رأی بگیرند.

نایب رئیس ـ آقای قوام صدری بفرمائید.

قوام صدری (معاون وزارت دارائی) ـ قربان این لایحه‌ای که الان در دست رسیدگی است مربوط به مالیات سال۴۴ است نظیر این ماده واحده را در سال گذشته تصویب فرمودید در سال ۴۴ در آنجا هم عین این بخشودگی ملحوظ شده است و این کمک شده است به مؤدیان و البته تا سال ۱۳۴۴ بخشوده شده‌اند به این ترتیب از مؤدیان مذکور در شقوق ۱ و ۲ و ۳و این بند مربوط به گذشته است که مالیات سال۴۴ آن‌ها از ۱۲۰۰ ریال تجاوز نکند از پرداخت مالیات سال ۴۴ بخشوده شده‌اند بنابراین ۴۴ آنها بخشوره شده این در شقوق ۱و۲و ۳ تکلیف آنها را معین کرده است شقوق ۱و۲و۳ مربوط به سالهای مختلف است بنابراین مالیات سال۴۴ بخشوده و مالیات سال ۴۵ هم که تحصیل حاصل است.

نایب رئیس ـ آقای صائب به پیشنهاد خودتان باقی هستید؟

صائب ـ با توضیحاتی که ایشان فرمودند پیشنهادم را پس گرفتم.

نایب رئیس ـ پیشنهاد دیگر قرائت می‌شود. نایب رئیس ـ آقای صائب به پیشنهاد خودتان باقی هستید؟

صائب ـ با توضیحاتی که ایشان فرمودند پیشنهادم را پس گرفتم.

نایب رئیس ـ پیشنهاد دیگر قرائت می‌شود.

(بشرح زیر قرائت شد)

مقام محترم ریاست مجلس شورای ملی

در بند ۳ از ماده واحده پیشنهاد می‌فرماید بجای ۱۲۰۰ ریال در ۲۰۰۰ ریال نوشته شود. با تقدیم احترام ـ معتمدی

نایب رئیس ـ آقای معتمدی بفرمایید.

معتمدی ـ در لایحه جدید پیشنهادی هم نظیر پیشنهاد

بنده از طرف دولت پیشنهاد شده است یعنی دو هزار ریال نوشته شده حالا بیایید بمصداق الاکرام بالا تمام اکثریت هم بزرگواری بفرمایید اگر در سال مالیاتی تا دو هزار ریال تعلق می‌گیرد بخشوده شود شما که با ۱۲۵۰ ریال موافقت کردید و ۷۵۰ ریال دیگر را به خاطر اقلیت بیایید کمک کنید بنده خواهشم این است که این کمک به پیشه وران بشود چون توانایی تهیه ۲۰۰۰ ریال در سال را بدانید که حتماً ندارند و وضعشان بد است و با سختی باید تهیه کنند بنده پیشنهاد می‌کنم که اینرا تا دو هزار ریال معاف کنید، در لایحه جدید هم آقایان همین پیشنهاد را کردید و همینطور هم خواهد شد.

نایب رئیس ـ قبلاً نظیر این پیشنهاد را آقای دکتر مهذب کرده بودند با ۵۰ ریال تفاوت و رأی گرفتیم و تصویب شد حالا نظر دولت چیست؟

قوام صدری ـ دولت نمی‌تواند این پیشنهاد را بپذیرد برای اینکه اساس و ترتیب کار مالیات بر در آمد اصناف بهم می‌خورد.

نایب رئیس ـ رأی می‌گیریم به پیشنهاد آقای معتمدی خانمها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (عده کمی برخاستند) تصویب نشد قبل از اینکه پیشنهاد بعدی قرائت شود البته مطابق آئین نامه جلسه بیش از چهار ساعت نباید ادامه داشته باشد و پنج دقیقه دیگر هم بیشتر نمانده چون سه پیشنهاد دیگر رسیده که باید مطرح شود تا لایحه تمام بشود و روز پنجشنبه هم جلسه نخواهیم داشت با اجازه خانمها و آقایان می‌خواستم از مجلس شورای ملی رأی بگیریم که این لایحه تمام بشود (صحیح است) خانمها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام بفرمایند (اکثر بر خاستند) تصویب شد پیشنهاد بعدی قرائت می‌شود.

(بشرح زیر قرائت شد)

مقام محترم ریاست مجلس شورای ملی

پیشنهاد می‌نماید بند ۴ از ماده واحده بشرح زیر اصلاح شود:

۴ ـ پیشه وران که در خلال سال ترک پیشه کنند و یا دچار حریق و سیل و ورشکست شده باشند در صورت ثبوت از پرداخت مالیات معاف می‌باشند. با تقدیم احترام معتمدی

نایب رئیس ـ آقای معتمدی بفرمایید.

معتمدی ـ در این لایحه برای پیشه ورانی که دچار ورشکستگی یا خطر سیل و حریق شده‌اند هیچ گونه پیشبینی نشده و طبق لایحه قانونی مالیاتشان را به اضافه ۵% دارائی وصول می‌کنند و این ظلم فاحش است بنده پیشنهاد کردم اگر ثابت بشود پیشه وری یا مؤدی دچار ورشکستگی یا حریق یا سیل شده است از پرداخت مالیات معاف خواهد بود و این پیشنهاد بنده است میدانم که هر چه ما بگوییم اکثریت قبول نمی‌کند ولی ما وظیفه مان گفتن است شما هم نشنیدن.

نایب رئیس ـ آقای قوام صدری بفرمایید.

قوام صدری ـ(معاون وزارت دارائی) بنده استدعا می‌کنم توجه بفرمایید چون باز هم ناچارم فلسفه مالیات مقطوع را حضورتان یاد آوری کنم اگر قرار باشد راجع به کار مالیات پیشه وران رسیدگی بشود به این صورت توجه می‌فرمایید اگر یک کسی ورشکسته است باید به دستگاه وزارت دادگستری مراجعه کند و آن تکلیفش معین است وقتی که گواهی ورشکستگی آورد برای هر محکمه‌ای هر دستگاهی حتی وزارت دارائی قابل قبول است حریق و سیل یک امری است بکلی و به اصطلاح غیر قابل تشخیص و تمیز که بشود رویش خط قطعی گذاشت ناچار بایستی رسیدگی بشود و این درست بر خلاف اصلی است که در مورد این لایحه قبول فرمودید رجوع از اصل است در اصل این لایحه قبول فرمودید که آقا در مورد پیشه وران امسال روش سابق را حفظ کنیم (معتمدی ـ یعنی اگر دچار حریق و سیل شد پول را ازش بگیرید ؟) چه بسا اشخاصی که دچار حریق و سیل می‌شوند و بخوبی قادر به پرداخت مالیاتشان هستند مالیات ذندادن فقط در وضع اعسار است که معاف از مالیات می‌تواند باشد او را هم دولت قبول دارد اگر کسی مقصر شناخته شد بموجب رأی

محکمه از پرداخت مالیات معاف است توجه بفرمایید که این آقایی که امروز مالیات می‌دهد این اگر امروز دچار حریق و سیل شده باشد مربوط به سال گذشته نیست اگر پارسال دچار حریق و سیل شده که کسانی که در سال گذشته ترک پیشه کنند به تناسب زمانی که کار کرده‌اند و در آمد داشته‌اند مالیات می‌دهند حریق و سیل هم نوعی ترک پیشه می‌تواند باشد.

یکنفر از نمایندگان ـ در موررد سیل و حریق شیر و خورشید سرخ کمک می‌کند.

نایب رئیس ـ آقای معتمدی قانع شدید؟

معتمدی ـ بنده متأسفم که جناب آقای قوام صدری معاون وزارت دارائی می‌آیند یک حرفی را که اصلاًَ موضوع ندارد یک جوری اینجا می‌گویند که شاید خودشان هم توجه نداشته‌اند می‌فرمایند در اثناء سال اثناء سال چه جوری است اگر وسط سال شد باید مالیات بدهد می‌گویند اگر یک کسی دچار حریق و سیل و ور شکست شد حتماًَ می‌تواند مالیاتش را بدهد آقا به چه دلیل چه جوری می‌تواند یک کاسب بیچاره حریق زده پولش را بدهد.

موقر ـ نظر آقای معتمدی کاملاًَ صحیح است.

نایب رئیس ـ پیشنهاد آقای معتمدی یک بار دیگر قرائت می‌شود.

(به شرح زیرخوانده شد)

مقام محترم ریاست مجلس شورای ملی

پیشنهاد می‌نمایم بند ۴ از ماده واحده به شرح زیر اصلاح شود:

(۴ ـ پیشه ورانی که در خلال سال ترک پیشه کنند و یا دچار حریق و سیل و ور شکست شده باشند در صورت ثبوت از پرداخت مالیات معاف می‌باشند) با تقدیم احترام ـ معتمدی

نایب رئیس ـ رأی می‌گیریم به این پیشنهاد خانمها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (عده کمی برخاستند). پیشنهاد دیگر قرائت می‌شود

(به شرح زیر خوانده شد)

مقام محترم ریاست مجلس شورای ملی

پیشنهاد می‌نماید بند زیر به ماده واحده تسهیل وصول مالیات اضافه شود.

بند ۶ ـ پیش آگهیهایی که در نتیجه ناخوشی و یا بی اطلاعی و اخواهی نشده و قطعی شده‌اند جزء موارد اختلاف محسوب و در کمیسیون‌ها حل اختلاف رسیدگی خواهند شد.

با احترامات ـ دکتر امین

نایب رئیس ـ آقای دکتر امین بفرمایید.

دکتر امین ـ بنده قبلاًَ توضیحاتی به عرض نمایندگان محترم رساندم اغلب کسبه و اشخاصی که مشمول قانون هستند از قوانین بی اطلاع هستند پیش آگهی داده‌اند که این پیش آگهی‌ها بوده و این پیش آگهی بعد از ۲۰ روز یایکماه قطعی شده‌اند این بیچارهها در نهایت گرفتاری هستند و عده زیادی در آذربایجان هستند و حتماًَ در سایر جاها هم هستند اگر پارسال یک پیشه وری یا یک شخص مؤدی، مالیاتی را می‌بایست بدهد به علت اینکه مریض بوده است نتوانسته بدهد حالا یکسال کار نکرده است چطور می‌تواند عین مالیات پارسال را به اضافه ۵ در صد بدهد نظرم این بود که کمیسیون که در وزارت دارائی به این اختلافات رسیدگی می‌کند بنشیند و این دو موضوع مورد اختلاف را در نظر بگیرد و اگر دید که مؤدی حق دارد آنرا قبول بکند و اگر حق ندارد که هیچکسی نباید از زیر بدهی مالیاتی در برود ولی کسیکه مریض شد انصاف نیست که مابگوئییم آقا چشمش کور بشود کمیسیون که رأی داده بود صلاحیت داشت ممکن است که این اشکال برای دولت پیش بیاید که عده زیادی بیایند و بگویند مریض بوده‌ایم به نظر بنده اگر کسی بعد از رسیدگی بداند که مریض بوده است یا پیش آگهی داده شده و تصدیق آورده نمیدانسته که امروز این لایحه تصویب خواهد شد این را رسیدگی کنند اگر درست باشد رسیدگی کنند ممکن است تأیید کنند نظر اولیه را و ممکن است بگویند خیر آقا ما رسیدگی

کردیم در عین حالیکه مریض بودی باز مثل پارسال باید مالیات را بدهی.

نایب رئیس ـ آقای قوام صدری بفرمایید.

قوام صدری (معاون وزارت دارائی) ـ نظر جناب آقای دکتر در سا گذشته تأمین شده در ضمن همان قانون مربوط به پیشه وران که در سال گذشته تصویب فرمودید نظر این است که حظور آقایان می‌خوانم پیش آگهی‌های قطعی شده تا تاریخ تصویب این قانون در این پیش آگهی‌ها مطلقاًَ ذکر شده چون تشخیص این مطلب مشکلات خیلی زیادی ایجاد می‌کند ولی اینجا مطلق پیش آگهی‌های قطعی شده تا تاریخ تصویب این قانون تسهیل وصول مالیاتها قابل رسیدگی خواهد بود این حکم هست و مؤدیان می‌توانند از این حکم استفاده بکنند و تصور نمی‌کنم که مشکلی باشد بلکه مژده‌ای است.

نایب رئیس ـ آقای دکتر امین پیشنهادتان را پس گرفتید؟

دکتر امین ـ با توضیحاتی که مقام محترم وزارت دارائی دادند که پارسال این طور تصویب شده است در واقع تحصیل حاصل است بنابراین پیشنهادم را پس می‌گیرم.

نایب رئیس ـ پیشنهاد دیگر قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

پیشنهاد می‌شود باز داشت پیشه ورانی که جمع بدهی مالیاتی سالیانه هر یک از آنها از مبلغ سی هزار ریال تجاوز ننماید در بدهی مالیاتی جائز نیست.

آموزگار

نایب رئیس ـ آقای آموزگار بفرمائید.

آموزگار ـ بحث زیادی شد راجع به اینکه اشخاص را در برابر بدهی مالیاتی یا هر نوع بدهی مالی می‌شود توقیف کرد یا نه آیا در این ایام هم مجلس باید چنین قانونی را وضع بکند یا نه جناب آقای آقایان توضیح مفصل دادند بنده با توجه به مدافعات نماینده محترم وزارت دارائی پیشنهادی تهیه کردم مفادش این است که اگر کسی بیش از ۳۰۰۰۰۰ ریال بدهکار بود از بابت مالیات و خواست نپردازد دولت بتواند او را طبق قوانینی که در اختیار دارد توقیفش کند تا پولش را وصول کند چون بیم این هست طبق گفته نماینده وزارت دارائی که این اشخاص مالشان را انتقال بدهند پنهان کنند ناچار بایستی راهی برای وزارت دارائی باز باشد که بتواند پولش را وصول کند اما کسی که تا سه هزار تومان بدهی مالیاتی دارد و نمی‌تواند پولش را بدهد و ندارد حق این است که در مجلس قانونی وضع بشود که اینها را دولت مجاز نباشد توقیفشان بکند و معاف باشند از توقیف این است توضیحات بنده در این زمینه و در تأیید فرمایشات آقایان است.

نایب رئیس ـ آقای آقایان در همین زمینه پیشنهادی دارند قرائت می‌شود.

(به شرح زیر خوانده شد)

ریاست معظم مجلس شورای ملی

پیشنهاد می‌نماید بند ۶ به شرح زیر اصلاح شود.

بند ۶ ـ از تاریخ تصویب این قانون توقیف مؤدی پیشه ور ممنوع است و کلیه مقررات مغایر این قانون ملغی است. فیلیکس آقایان

نایب رئیس ـ آقای آقایان بفرمایید.

آقایان ـ من تشکر می‌کنم از جناب آقای آموزگار که این پیشنهاد را دادند برای اینکه یک خرده این بار را سبک کند یعنی اجازه ندهد این آزادی این حرمت ازبین برود اما مجبورم باز هم مجدداًَ یک توضیح مختصر عرض کنم مخالفین با احترام به آزادی اینجا توضیح خواهند داد که به پیروی از اصول مفلس فی امان اللّه اینها اگر بروند و عرض حال اعسار بدهند دولت توقیفشان نمی‌کند کی می‌تواند یک بدبخت بیچاره که ۳ هزار تومان بدهی دارد کار و کاسبیش را ول کند و برود دنبال یک وکیل که بیا برای من عرض حال اعسار بده تازه آنرا هم قبول نمی‌کنند محکمه چقدر طول می‌کشد و چقدر خرج دارد (مهندس کمانگر – وکیل تسخیری بگیرد) چنین چیزی هست برای اعسار وکیل تسخیری هست؟ آخر این هم شد حرف

وکیل تسخیری برای جنحه و جنایت اسست نه برای مالیات کم لطفی می‌فرمایید انتظار داریم یک قدری هم حقوقدانان ما کمک بفرمایند آقا برای اعسار وکیل تسخیری نیست و تازه تا نوبت بهش برسد این‌ها از بین رفته است خانواده اش از بین رفته است یا این آزادی محترم است یا نیست جان و بدن و تن باید جواب بدهی آنهم بدهی بدهی را که وزارت دارئی تشخیص داده است که بدهکار است سیل زده را فرمودند که می‌گویند آقا مال من آتش گرفت از بین رفت ندارم بدهم می‌گویند که این در قانون پیش بینی نشده تو باید پول را بدهی بنابراین باید یک خرده دقت کرد بنده پیشنهاد می‌کنم که این کسبه پیشه ور را اجازه ندهید که اینها را حبس کنند این‌ها موکلین خود آقایان هستند یک دسته کوچکش مال بنده است باقی مال دیگران است به اینها احترام بگذارید یک استدلال دیگر هم خواهند کرد خواهند گفت که چرا در قانون مدنی پیش بینی شده که اگر کسی بدهکار باشد طلبکار می‌تواند طرف را حبس کند طلبکار عادی چه تفاوتی خواهد داشت با دولت طلبکار عادی با دست خودش پول برده به طرف داده طلب دولت یک طلبی است از منافع از عایدات که باید بدهد اگر برد مخفی کرد که متقلب و کلاهبردار است که باید بروند او را تعقیب کنند از طریق جزایی، اجازه نفرماییدکه موکلین خودتان را روانه زندان بکنند و این صحیح نیست و من در پیشنهاد خودم مصمم هستم.

نایب رئیس ـ آقای قوام صدری بفرمایید.

قوام صدری (معاون وزارت دارائی) ـ بنده از آقای آقایان متشکرم که تماممطالبی که بین الاثنین صحبت می‌کردم خدمتشان که پیشنهاد را در قانون فعلی گذران باین دلایل حق نیست که شما برای دولت حقی کمتر از یک فرد عادی قائل بشود حال آنکه طلب دولت در تمام دنیا یک حق تقدم دارد معذلک در ردیف سایر افراد برای دولت یک حقی قائل بشوید عین این مطلب را فرمودند و بنده را در واقع دست بسته در مقابل آقایان قرار داده‌اند ولی مخالفند (بدر صالحیان ـ ایشان با زندانی کردن مخالفند و مطالبی بر خلاف نظریه خودشان فرمودند) بنده عرض نکردم که در مقابل بدهی باید اشخاص را حبس کرد این یک تزی حقوقی مدنی است مربوط به مالیات بر درآمد نیست امروز شما وقتی در قانون مالیات بر درآمد پیشه وران این پیشنهاد را می‌فرمایید مثل این می‌ماند که واقعاًَ با وصول حق دولت جنابعالی یک قدری تردید دارید چرا اکر این نظر هست که نظر صحیح هم هست واقعاًَ بنده به شخصه فارغ از سمت و شغلم این عقیده ایشان را دارم بنده معتقدم آزادی یک فرد را در مقابل بدهی مالی نباید سلب کرد این یک تزی است که باید بررسی بشود با اوضاع و احوال مملکت و با وضع حقوق مردم و مجموع این مطالب در نظر گرفته بشود مگر آن روزی که حبس در مقابل بدهی را گذاشتند مطالعه نشده گذاشتند یا در ایران این جرم و مجازات را گذاشتند در تمام دنیا مجازاتهای عجیب برای بدهکاران بوده است که به مرور اصلاح شده به مرور که تمدن زیاد شده و کلاه گذاری و کلاهبرداری و امکان اختفای اموال کم شده این مجازاتها تخفیف پیدا کرده شاید در بعضی جاها در بسیاری از قوانین هست بنده عرض می‌کنم در ممالک دیگر هم توقیف شخص در مقابل بدهی اشخاص وجود دارد (آقایان ـ در کجا؟) عرض می‌کنم قرار شد بنده آن قوانین را بیاورم خدمتتان عرض کنم فرض کنیم هیچ جا نبود و اینجا هم باید اصلاح بشود ولی به صورت کلی و اصولی باید اصلاح بشود این را در حقوق مدنی و واقعاًَ آن نوع مسائل در حقوق جزاء بایستی رسیدگی کرد مطالبات را جنابعالی می‌فرمایید که بنده خودم بشخصه در مقابل طلبی که از دیگری دارم او را بتوانم توقیف بکنم ولی دولت بابت مالیاتش نتواند این را بابت مالیاتش نتواند این را بابت فلسفه مالیات بگیری بابت استفاده از مالیات بابت ضرورت خرج دولت حساب بفرمایید مالیات دولت مقدم تر ار طلب یک فرد عادی است این یک تقدمی دارد که خواه ناخواه بایستی برایش یک مزایایی قائل شد چون مالیات را مردم از استفاده و از منافع می‌دهند شما پول بنده را گرفتید نمی‌توانید بدهید المفلس فی امان اللّه می‌فرمایید اگر این طور است بنده استدعا می‌کنم توجه

به این آیین نامه‌ای که مصوب کمیسیونهای مشترک مجلسین است و امروز در دست ما است و اجرا می‌کنیم بنده فقط ماده یک آنرا می‌خوانم که برای اجرای اینگونه مسائل در دست ما قرار داده‌اند «ادارات دارائی می‌توانند پس از ده روز از تاریخ ابلاغ قطعی شده و لازم الاجرا در مورد هر مؤدی که بدهی سالیانه او بابت اصل مالیات بیش از ده هزار ریال باشد (اهری ـ تا ده هزار ریال توقیف نمی‌کنند) بله، و به اموال او دسترسی پیدا نشود و بدهکار مالی که متناسب با مبلغ بدهی بوده و دسترسی بآت میسر باشد ارائه ندهد و یا برای پرداخت بدهی خود قراری با اداره دارائی ندهد و یا ضامنی متناسب با بدهی معرفی نکند و یا گواهی تسلیم دادخواست اعسار یا افلاس به دادگاه صالح به طرفیت ادارة دارائی ارائه ندهد» بازداشت مؤدی را بخواهیم ملاحظه بفرمایید اگر یک بدهکار مالیاتی بود که هیچکدام از این کارها را نکرد آیا حقاًَ نباید فشارآورد حالا ده هزار تومان شرط است بنده راجع به پیشنهاد جناب آقای آموزگار عرض می‌کنم در این لایحه‌ای که تقدیم شده مآخذ همان سه هزار تومان است که اشاره فرمودند بنده استدعا می‌کنم و اینجا قول می‌دهم تا به حال هیچ موردی که حتی بدهی کمتر از ده هزار تومان بوده است تقاضای توقیف نسبت به مؤدی نکردیم حالا هم بنده اینجا قول می‌دهم که تا این قانون تصویب بشود و به دست ما بدهند به هر صورتی که ابلاغ بشود تا آن تاریخ برای هیچ مؤدی کمتر از پنج هزار تومان بدهکار باشد تقاضای توقیف نکنیم این در مرحله اجراء عمل شده است بنده با اطمینان کامل برای این مدت فاصله کم تا ابلاغ قانون جدید حاضرم این قول را بدهم و اگر خلافی هم دیده شد بنده از عهده اش بر می‌آیم این قانون در مورد پیشه وران قانون موقت است و آنچه که ایشان فرمودند یک بحث کلی است که حقاًَ در اینجا جایش نیست استدعا می‌کنم که پیشنهادشان را پس بگیرند.

نایب رئیس ـ آقای فلیکس آقایان شما به پیشنهادتان باقی هستید؟

آقایان ـ بلی.

نایب رئیس ـ چون پیشنهاد آقای فلیکس آقایان کلی تر است اول به پیشنهاد ایشان رأی می‌گیریم بعد با پیشنهاد آقای آموزگار پیشنهاد آقای آقایان یک بار دیگر قرائت می‌شود.

(به شرح زیر خوانده شد)

ریاست معظم مجلس شورای ملی

پیشنهاد می‌نماید بند ۶ به شرح زیر اصلاح شود.

بند۶ ـ از تاریخ تصویب این قانون توقیف مؤدی پیشه ور ممنوع است وکلیه مقررات مغایر این قانون ملغی است ـ فلیکس آقایان.

نایب رئیس ـ با این پیشنهاد رأی می‌گیریم خانمها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (عده کمتری برخاستند) تصویب نشد. پیشنهاد آقای آموزگار قرائت می‌شود.

(به شرح زیر خوانده شد)

پیشنهاد می‌شود ـ باز داشت پیشه ورانی که جمع بدهی مالیاتی سالیانه هر یک از آنها از مبلغ سی هزار ریال تجاوز ننماید در برابر بدهی مالیاتی جائز نیست ـ آموزگار

نایب رئیس ـ به این پیشنهاد رأی می‌گیریم خانمها وآقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (عده کمتری برخاستند) تصویب نشد. پیشنهاد دیگری قرائت می‌شود.

(به شرح زیر خوانده شد)

ریاست محترم مجلس شورای ملی

در لایحه مالیات ۴۵ پیشه وران پیشنهاد می‌کنم بند ۶ ماده واحد به شرح زیر اصلاح شود:

بند ۶ ـ دولت مأمور اجرای این قانون است.

شیخ الاسلامی

نایب رئیس ـ آقای شیخ الاسلامی بفرمایید.

شیخ الاسلامی ـ یک فرمولی معمول شده که در تمام قوانین متأسفانه این فرمول را بدون توجه به مورد می‌نویسند که کلیه مقررات مغایر با این قانون ملغی است

بنده یک بار دیگر در این مورد توضیح دادم یک قانون که برای یک امر اسثنایی در دوره عمل به خصوصی می‌آید صحیح نیست که ما سایر قوانین را ملغی بکنیم برای اینکه این قانون قدرتش فقط برای سال ۴۵ است شما وقتی بموجب این ماده قوانین دیگری را ملغی می‌کنید قوانین قبلی را ملغی کردید این هم که فقط مربوط به سال ۴۵ است در سال ۴۶ دیگر قانون نداریم این فرمول را بدون توجه به مورد خصوصی در همه جا نوشتن صحیح نیست بنده پیشنهاد حذف این را داشتم برای اینکه بتوانم مختصر توضیحی بدهم به این نترتیب پیشنهاد کردم چون در مورد پیشنهاد حذف نمی‌شود توضیح داد به این صورت پیشنهاد کردم که بعد اشکالی ایجاد نشود.

نایب رئیس ـ آقای قوام صدری بفرمایید.

قوام صدری ـ بنده عرضی ندارم.

خواجه نوری ـ پیشنهاد ایشان را به عنوان پیشنهاد حذف قبول دارند.

نایب رئیس ـ پیشنهاد دیگری قرائت می‌شود (به شرح زیر خوانده شد)

مقام محترم ریاست مجلس شورای ملی

در بند ۵ پیشنهاد می‌نماید در سطر آخر جمله صدی ۶ حذف شود. باتقدیم احترام ـ معتمدی

خواجه نوری ـ نمی‌شود.

نایب رئیس ـ آقای معتمدی بفرمایید.

معتمدی ـ قبل از اینکه بنده توضیحی عرض بکنم جناب آقای خواجه نوری فرمودند نمی‌شود آقا چرا نمی‌شود؟ یک کسی را که می‌گویند پنج هزار تومان مالیات بدهد و نتوانسته است بدهد پس از سه ماه این شخص با هزار زحمت پنج هزار تومان را تهیه می‌کند و می‌دهد آنوقت ۶% هم از او جریمه می‌گیرند دیگر این جریمه برای چیست؟ (خواجه نوری ـ اگر جریمه نگیرند آنکسی که بدهی اش را رأس موعد داده با بد حساب چه فرقی دارد ؟) آنکس که داده توانسته داده ولی آنکسی که نداده نتوانسته است که بدهد به هر صورت شما از او می‌گیرید دیگر جریمه دیر کرد چرا می‌گیرد او که بدهی اش را پرداخت می‌کند جریمه دیر کرد چرا می‌گیرید بنده پیشنهاد کردم ۶% را نگیریداین خلاصه پیشنهاد بنده است حالا بسته به نظر شماست می‌خواهید بگیرید می‌خواهید نگیرید.

نایب رئیس ـ آقای قوام صدری بفرمایید.

قوام صدری ـ قربان این توضیح بنده در اینجا زائد است موضوع خیلی روشن است این امر بسیار عادی است آن پولی که بموقع باید می‌داد نداده و ۱۲%، ۱۵%، ۲۴% ازآن پول استفاده کرده امروز می‌گویند که شما بابت این کار ۶% بدهید و این فلسفه دارد برای اینکه مؤدی که به موقع مالیات خودش را می‌دهد با مؤدی که سه سال باید دنبالش دوید تا مالیات را گرفت قطعاًَ باید فرقی داشته باشد (صحیح است).

نایب رئیس ـ به پیشنهاد آقای معتمدی رأی می‌گیریم خانمها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند.

معتمدی ـ من پس گرفتم.

نایب رئیس ـ پس گرفتید؟ در اینصورت یک پیشنهاد مشابه دارد که پیشنهاد حذف است پیشنهاد آقای دکتر صاحب قلم قرائت می‌شود (به شرح زیر خوانده شد)

مقام محترم ریاست مجلس شورای ملی

پیشنهاد می‌فرماید بند ذیل به ماده واحده مالیات سال ۴۵ پیشه وران اضافه شود: اصناف و کسبه جزءکه به علت بضاعت نتوانستند بقایای مالیاتی خودشان را تا آخر سال ۱۳۴۱ پرداخت نمایند از بقایای مالیاتی معاف خواهند بود. دکتر صاحب قلم

نایب رئیس ـ آقای دکتر صاحب قلم بفرمایید

دکتر صاحب قلم ـ بنده توضیحاتم را قبلاًَ عرض کردم اگر آقای قوام صدری مطالبی دارند بفرمایند.

نایب رئیس ـ آقای قوام صدری بفرمایید.

قوام صدری ـ پیشنهادشان خیلی کلی است اصنافی که نتوانسته به علت عدم بضاعت مالی مالیات خودشان را بدهند توجه.

می‌فرمایید این همان اشکال اصلی و اساسی را ایجاد می‌کند یعنی تمام کسانی که مالیاتشان را ندادند ما به وضعشان رسیدگی بکنیم و ببینیم که آیا این آقا که مالیاتش را نداده به علت بدحسابی بوده یا به علت عدم بضاعت قید عدم بضاعت وموجبی برای عدم پرداخت خواهد بود چون این پیشنهاد کلی است به ویژه که ملاحظه فرمودید در سال گذشته تا ۱۲۰ تومان را معاف کردید و امسال تا ۱۲۵ تومان را معاف فرمودید در اصناف ۱۲۵ تومان مالیات مال یک طبقه خیلی خیلی بالا است توجه بفرمایید کسانی هستند که مثلاًَ در مظان نداری نیستند اگر مالیات عقب افتاده داشته باشد اینها آدمهای بد حسابی هستند چون مالیات ۱۲۵ تومان برای پیشه ور ملاحظه بفرمایید ما در سابق برای پیشه وران مالیات ۶۰ تومان و ۷۰ تومان داشتیم بیش از ۱۲۵ تومان برای یک طبقه مرفه پیشه وران است به ویژه اگر بخواهند این پیشنهاد را اجراءبکنند باید تمام کارها رابگذارند و از نو شروع بکنیم به رسیدگی در مورد بقایا یک ارفاقی شده است که تصویب فرمودید اینها را بدون جریمه از شان بگیرند زیان دیر کرد را به ۶% تخفیف دادند چون ۱۲% است حالا اگرپیشنهاد کلی تر باشد استدعا می‌کنم اجازه بفرمایید در قانون اصلی باشد.

نایب رئیس ـ آقای دکتر صاحب قلم بفرمائید.

دکتر صاحب قلم ـ این بقایای مالیاتی که بنده پیشنهاد کردم همان مبلغ ۱۲۰ و ۱۲۵ تومان است که تصویب شد بنده نظرم بالا تر از این نیست ولی پائین تر از این را هم قانون شامل نمی‌شود یعنی شما آن کسی را که در سال ۳۸ و ۳۹ ۲۰ تومان مالیات گرفتید اغلبشان همان طور که عرض کردم کسبه جزءهستند که آه در بساط ندارند (صائب ـ این را در جواب بنده فرمودند که مشمول بخشودگی است) نخیر نیست ۳۷ و ۳۸ و ۳۹ را مطمءن باشید که می‌گیرند.

معتمدی ـ فلسفه نداری به گوش آقایان نمی‌رود.

نایب رئیس ـ آقای اوزار بفرمایید.

اوزار (مخبر کمیسیون دارائی) ـ در مورد مالیاتی که جناب آقای دکتر صاحب قلم اشاره فرمودند بایستی توجه بشود که مالیات مقطوع پایه اش از سال ۳۶ گذاشته شد به این ترتیب که در سال ۴۰ گفتند معدل مجموع مالیاتی سال ۳۶ تا ۳۹ هر چقدر که بود تا میزان ۱۰۰ تومان معاف و اگر بیشتر شد باید بپردازد و در سال ۴۰ بهمین صورت عمل شده است.

نایب رئیس ـ آقای دکتر صاحب قلم به پیشنهادتان باقی هستید؟

دکتر صاحب قلم ـ بنده پیشنهادم را پس می‌گیرم ولی به پیشنهادی که در همین زمینه در لایحه مالیات بر درآمد داده‌ام باقی هستم.

نایب رئیس ـ در این صورت پیشنهاد دیگری نیست جز پیشنهادی که آقای شیخ الاسلامی دادند و پیشنهاد حذف بند ۶ ماده واحده را کرده‌اند حالا رأی می‌گیریم به ماده واحده تا بند پنجم به استثنای بند ۶ که نسبت به آن جداگانه رأی می‌گیریم خانمها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد حالا جداگانه رأی می‌گیریم به بند ۶ اگر رأی دادید بند ۶ خواهد بود خانمها وآقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (عده کمتری برخاستند) تصویب نشد بند ۶ حذف می‌شود. کلیات آخر لایحه مطرح است نظری نیست؟ (اظهاری نشد) رأی می‌گیریم به ماده واحده با اصلاحاتی که به عمل آمده است خانمها وآقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد لایحه برای اظهار ملاحظات به مجلس سنا فرستاده می‌شود.

۹ـ تعیین موقع جلسه آینده ـ ختم جلسه.

نایب رئیس ـ با اجازه خانمها و آقایان جلسه امروز را ختم می‌کنیم جلسه آینده روز یکشنبه آینده ساعت ۹ صبح خواهد بود دستور جلسه بقیه دستور امروز به اضافه لوایحی که بعداًَ جهت خانمها و آقایان فرستاده خواهد شد.

(یک ساعت و نیم بعد از ظهر جلسه ختم شد)

نایب رئیس مجلس شورای ملی ـ دکتر حسین خطیبی