مذاکرات مجلس شورای ملی ۱۹ مهر ۱۳۲۴ نشست ۱۴۹
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری چهاردهم | تصمیم‌های مجلس | قوانین بودجه مصوب مجلس شورای ملی |
| نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری چهاردهم |
دوره چهاردهم قانونگذاری
جلسه
شماره مسلسل
مذاکرات مجلس
صورت مشروح مجلس روز شنبه ۱۹ مهر ۱۳۲۴ نشست ۱۴۹
۱- تصویب صورت مجلس
۲- بقیه انتخاب هیئت رئیسه
۳- تقدیم یک ورقه سئوال از طرف آقای اردلان و آقای مهندس فریور از وزارت کشور راجع به برق تهران
- تصویب صورت مجلس
۱- تصویب صورت مجلس
صورت مجلس روز ۳ شنبه ۱۷ مهر ماه را آقای جواد مسعودی (منشی) بشرح زیر قرائت نمودند.
مجلس یک ربع ساعت پیش از ظهر به ریاست آقای آقا سید محمد صادق طباطبائی تشکیل و صورت جلسه قبل قرائت و تصویب گردید.
غائبین با اجازه – آقایان: فاطمی - اخوان- دهستانی- تهرانچی
غائبین بی اجازه- آقایان: فرمند – مظفرزاده- دکتر اعتبار- مؤید قوامی- کفائی- عامری- امیرابراهیمی- صمصام- منصف- تولیت- دکتر زنگنه- دکتر رادمنش- دکتر شفق- شریعت زاده- رفیعی- ایرج اسکندری- دکتر آقایان- مراد آریه.
دیرآمدگان با اجازه-: آقایان- خاکباز- دکتر کشاورز- دولت آبادی- سنندجی- تیمورتاش- فرود- قبادیان- سیف پور- یمین اسفندیاری- نمازی- دهقان- دکتر کیان.
آقای هاشمی اظهار نمودند از ۱۴ مهر مدت تصدی منشی‌ها نیز خاتمه یافته و تا اکنون به امر رئیس و اجازه مجلس است که در جای خود انجام وظیفه می‌کنند.
آقای دکتر مصدق با توضیحاتی اشاره نمودند که در پارلمان انگلیس وقتی حزب کارگر غلبه یافت رئیس مجلس از حزب مخالف انتخاب شد. یعنی رئیس دولت از اکثریت رئیس مجلس از اقلیت است در سیاست بین المللی و حکومت پارلمانی روش مستحسنی نشان دادند ابستروکسیون ما هم برای جلب توجه همکاری اکثریت بود و بالاخره آمدیم با هم همکاری کنیم که اگر بد باشیم کمال همنشینی بر ما اثر کند و اگر اکثریت خوب نیست اختلاط اکثریت و اقلیت توازنی به سیاست پارلمانی بدهد و نتیجه آن عاید مملکت شود و در انتظار همین توافق بنا بود که هیئت رئیسه از اعضای سابق انتخاب شد و بر روی همین اصل به جناب آقای رئیس مجلس و آقای ملک مدنی رأی دادیم ولی چنین بنظر می‌رسد که اکثریت قصد همکاری ندارند و در انتخاب هیئت رئیسه بنظر اقلیت توجه نمی‌کنند.
آقای کاظمی با سپاسگزاری با اظهار همکاری اقلیت با اکثریت توضیح دادند که راجع به هیئت رئیسه نظر اکثریت به این بود که کارها بوسیله اشخاص به نوبت انجام شود و اگر اقلیت به اکثریت مراجعه می‌کرد البته با نظر آقایان هم توافق حاصل می‌شد و ما با کمال میل با اقلیت حاضر به همکاری هستیم تا بتوانیم موجبات آسایش مردم را فراهم کنیم. در این موقع آقای مرآت اسفندیاری برا نظارت بجای آقای مقدم به قرعه تعیین و در انتخاب جمعی منشی‌ها اخذ رأی بعمل آمد از ۱۰۲ نفر عده حاضر آقای ذوالفقاری با ۶۰ رأی و آقای جواد مسعودی با ۵۴ رأی و آقای هاشمی با ۵۳ رأی انتخاب شدند.
سپس در انتخاب چهارمین منشی اخذ رأی بعمل آمدن و از ۹۲ نفر عده حاضر آقای دکتر مجتهدی ۳۹ و آقا قشقائی ۲۸ رأی داشتند و چون اکثریت حاصل نشد برای بار سوم اخذ رأی بعمل آمده از ۹۱ نفر عده حاضر آقای دکتر مجتهدی با ۴۴ رأی به اکثریت نسب انتخاب شدند. آقای وزیر بهداری با اظهار تشکر از علاقه و مساعدت آقایان نمایندگان به بهداشت و بهداری عمومی تقاضا کردند که لایحه استخدام مشاور فنی وزارت بهداری جزو دستور قرار گیرد و نسبت به لایحه سازمان جدید وزارت بهداری نیز که در کمیسیون مربوطه مانده توجه سریعی مبذول شود.
آقای دکتر کشاورز راجع به اِشغال محل حزب و کلوپ توده توضیحاتی داده اشاره نمودند که در این خصوص سئوالی از آقای رئیس الوزراء دارم تقدیم می‌کنم و اگر جواب ندهند استیضاح خواهم کرد
یک ساعت و ربع بعد از ظهر جلسه ختم و مجلس آینده به روز پنج شنبه ۱۹ سه ساعت به ظهر موکول شد.
نایب رئیس- آقای فیروزآبادی در صورت مجلس نظری دارید؟
فیروزآبادی- خیر قبل از دستور عرض دارم
نایب رئیس- آقای قبادیان در صورت جلسه فرمایشی دارید؟
قبادیان- عرض بنده راجع به دیرآمدگان بود بنده را جزء دیرآمدگان نوشته‌اند در صورتی که بنده قبل از همه آقایان همیشه در مجلس حاضر هستم و کاشکی سایر آقایان هم به بنده تأسی بکنند.
نایب رئیس- آقای اردلان
اردلان- بنده به موجب ماده ۵۴ یک تذکر نظامنامه‌ای دارم اگر اجازه بفرمایید دو کلمه‌است.
نایب رئیس- در صورت جلسه نیست؟
اردلان- خیر.
- بقیه انتخاب هیئت رئیسه
۲- بقیه انتخاب هیئت رئیسه
نایب رئیس- صورت جلسه تصویب شد و بر حسب معمول شروع می‌کنیم به انتخاب سه نفر کارپرداز...
اردلان- آقا اجازه بفرمائید بنده تذکرم را عرض کنم.
نایب رئیس- موافقت بفرمائید بعد از انتخاب کارپردازان چون مطابق معمول در بین انتخاب هیئت رئیسه صحبت ممنوع بوده‌است (اردلان- آقا فقط دو دقیقه‌است) … در بین انتخاب هیئت رئیسه هیچ‌وقت سابقه ندارد که صحبت بشود (صحیح است) خواهش می‌کنم آقایان نظار تشریف بیاورند آقای صدریه، آقای قبادیان، آقای مرآت اسفندیاری حالا شروع می‌کنم به انتخاب سه نفر کارپرداز عده حاضر هم ۱۰۶ نفر است.
(اخذ و شمارش آراء بعمل آمده نتیجه به قرار زیر از طرف مقام ریاست اعلام شد)
عده آراء ۱۰۶- مهر تفتیشیه ۱۰۶ آقای افخمی ۶۶ رأی مطابق صورتی که اینجا است آقای حشمتی ۵۲ (یمین اسفندیاری- آقای حشمتی ۵۵ است)
طوسی- آقا آقای افخمی ۶۶ رأی دارند و آقای حشمتی ۵۵ و بنابراین آقای افخمی و آقای حشمتی انتخاب شده‌اند و برای یک نفر دیگر باید تجدید انتخاب بشود.
جمعی از نمایندگان- آقا نتیجه را بفرمائید.
نایب رئیس- نتیجه را گفتم آقای افخمی ۶۶ آقای حشمتی ۵۵ آقای نجومی ۵۱ آقای مرآت ۴ع۸ آقای صدریه ۲۷ دو نفر اکثریت داشتند و انتخاب شد که آقای افخمی باشد و آقای حشمتی و یک نفر دیگر باقی است که انتخاب می‌شود و عده حاضر هم ۱۰۸ نفر است.
(اخذ و شماره آراء برای انتخاب یک نفر کارپرداز توسط هیئت نظار بعمل آمده و نتیجه به قرار ذیل اعلام شد)
قبادیان- عده مهره تفتیشیه ۱۰۸ است و عده آراء ۱۰۹
نایب رئیس- یکی از آراء را که زیادی است بردارید و باطل کنید و بفرمائید کنار بگذراند (بعد از قرائت آراء نتیجه انتخاب به قرار زیر از طرف مقام ریاست اعلام شد)
عده آراء ۱۰۸ مهر تفتیشیه ۱۰۸ آقای مرآت ۶۰ و آقای نجومی ۴۲ رأی داشته‌اند بنابراین آقای مرآت به مباشرت سوم انتخاب شده‌اند. آقای اردلان بفرمائید اخطار شما چیست؟
- تقدیم یک ورقه سئوال از طرف آقای اردلان و آقای مهندس فریور از وزارت کشور راجع به برق تهران
۳- تقدیم یک ورقه سئوال از طرف آقای اردلان و آقای مهندس فریور از وزارت کشور راجع به برق تهران
اردلان- عرض کنم بنده چندی قبل یک سئوالی از وزارت کشور کرده بودم و مطابق نظامنامه حداکثر تا یک ماه بعد باید جواب بدهند (فرخ- سئوال مدت ندارد) … اجازه بفرمائید عرض کنم بعد. بنده امروز یک سئوالی از وزارت کشور کردم که حضور مقام ریاست تقدیم می‌کنم و او راجع به این است که شهرداری تهران اداره برق را برداشته‌است یک شرکتی کرده‌است و خود شهردار و رئیس برق هم جزء هیئت عامله شده‌اند. خواهش می‌کنم در این خصوص آقای وزیر کشور حاضر شوند و جواب بدهند چون عامه مردم باید از این قسمت مستحضر شوند.
- طرح قانونی از طرف آقای بهبهانی به امضای ۸۰ نفر از نمایندگان راجع به تأخیر انتخابات دوره ۱۵
مهندس فریور- بنده هم همین سئوال را کرده‌ام.
- تقدیم یک ورقه طرح قانونی از طرف آقای بهبهانی به امضای ۸۰ نفر از نمایندگان راجع به تأخیر انتخابات دوره ۱۵
نایب رئیس- آقای بهبهانی
بهبهانی- نظر به اوضاع و احوال مملکت و وضعیت فعلی و نزدیکی موقع انتخابات دوره پانزدهم جمعی از آقایان نمایندگان (صحیح است) جمعی از آقایان نمایندگانی که عده شان شاید بالغ بر ۸۰ نفر باشد (صحیح است) طرحی پیشنهاد کرده‌اند برای اینکه تأخیر بیندازند انتخابات را مادام که قوای بیگانه در این مملکت است (صحیح است است) و از طرفی هم البته تصدیق می فرمائید آقایان که با بودن قوای اجنبی در مملکت یک وضعیت غیر مسالمت و غیر منظمی در مملکت حکمفرماست (صحیح است) و با این مسئله انتخابات اگر باید به طریقی که مردم مشروطه خواه و مملکت خواه که نظر دارند پیشرفت بکند باید در یک موقع آرامش و در یک موقع طبیعی در مملکت انجام گردد (صحیح است) بنابراین قریب ۸۰ نفر یا متجاوز از ۸۰ نفر آقایان طرحی پیشنهاد کرده‌اند و به عنوان دو فوریت هم پیشنهاد کرده‌اند که تا یک ماه بعد از تخلیه خاک ایران از قشون اجانب انتخابات تأخیر بیفتد و این طرح را بنده تقدیم می‌کنم و چون دو فوریت تقاضا شده‌است در این باب و آنهم معلوم است که برای چه دو فوریت در نظر گرفته شده چون موقع نزدیک است و روز یکشنبه روز صدور فرمان است این طرح باید امروز تکلیفش معلوم بشود که برای شنبه و یکشنبه تکلیف معلوم بشود و دیگر محل اختلاف کلمه نباشد (صحیح است) این را تقدیم می‌کنم و از آقایان هم استدعا می‌کنم که آنرا تصویب بفرمایند.
جمعی از نمایندگان- آقا بفرمائید طرح را بخوانند
اردلان- استدعا می‌کنم امضاها را هم بخوانید.
نایب رئیس- طرح قرائت می‌شود
ریاست معظم مجلس شورای ملی- از نظر تأمین آزادی کامل و اینکه کمترین توهمی برای اظهار نظر در انتخابات دوره پانزده مجلس شورای ملی برای هیچیک از افراد ملت ایران در پیش نباشد امضاء کنندگان ماده واحده ذیل را با قید دو فوریت پیشنهاد و تقاضای تصویب آنرا داریم
ماده واحده- انتخابات پانزدهمین دوره تقنینیه مجلس شورای ملی برای هیچیک از افراد ملت ایران در پیش نباشد امضاء کنندگان ماده واحده ذیل را با قید دو فوریت پیشنهاد و تقاضای تصویب آنرا داریم
- ماده واحده- انتخابات پانزدهمین دوره تقنینیه مجلس شورای ملی یک ماه بعد از تخلیه خاک ایران از قوای بیگانه بعمل خواهد آمد.
امیرتیمور- محمد رضا تهرانچی- روحی- یمین اسفندیاری- سید کاظم جلیلی- حاذقی- تولید- عماد تربتی - منصف- فرخ- اردلان- ذوالقدر- محمد علی امام جمعه- اقبال- سیف پور- فاطمی- صوفی-خلیل دشتی- حیدر عالی امام- مخبر فرهمند- گله داری- سرتیپ زاده- ظفری- محمد طباطبائی- دولت آبادی – نبوی- دکتر طاهری – معدل- خلعتبری- پوررضا- اخوان – فاطمی - دکتر معاون – بوشهری – ساسان- اریه- هاشمی- حشمتی- محمد علی مجد- فولادوند- مهدی نمازی- بهبهانی- اعتمادالدوله- جواد مسعودی - خاکباز- دکتر مجتهدی- محیط - ذوالفقاری- سلطانی- ثقه الاسلامی- دکتر کیان- فیروزآبادی- اسعد- ارباب گیو- فرود دهقان- مجد ضیائی- صدریه- رفیعی- مرآت اسفندیاری- ملک مدنی- عباس مسعودی- دکتر عبده- جمال امامی- فتوحی- افشار- صادقی- آصف- شریعت زاده- قبادیان- مؤید ثابتی- دهستانی- فرهودی- قشقائی- دکتر آقایان- نقابت- سنندجی- امینی- یک اسم هم تقریباً لایقرء است آن هائی که خوانده شده ۷۹ اسم بود آقای فیروزآبادی هم قبول فرمودند.
نایب رئیس- فوریت مطرح است.
شهاب فردوسی- وزیر کشور نیست نمی‌شود این طرح را مطرح کرد
حاذقی- به وزارت کشور مربوط نیست این یک عمل منفی است.
هاشمی- کار انتخابات مربوط به خود مجلس است مربوط به وزارت کشور نیست.
دشتی- امضای آقای تهرانی هم هست که قرائت نشد.
نایب رئیس- عده امضاء ۱۵ تا که باشد کافی است دیگر ضرورتی ندارد فوریت اول مطرح است آقای فرهودی- بنده موافقم اگر مخالفی صحبت کرد آنوقت بنده صحبت می‌کنم.
نایب رئیس- آقای محمد طباطبائی
محمد طباطبائی- بنده موافقم.
نایب رئیس- آقای دهستانی
دهستانی- موافقم
نایب رئیس- آقای روحی مخالفید؟
روحی- موافقم
نایب رئیس- آقای شریعت زاده
شریعت زاده- بنده موافقم
نایب رئیس- آقای اردلان
اردلان- موافقم
نایب رئیس- آقای شهاب فردوسی
شهاب فردوسی- این طرح در واقع یک چیزی است که ما می‌خواهیم تصویب کنیم که دوره چهاردهم وقتی تمام می‌شود یک ماه بعد دوره ۱۵ انتخابات آغاز بشود یعنی معنایش این است که (اردلان اینطور نیست آقا) … اجازه بفرمائید (همهمه نمایندگان)
نایب رئیس- خواهش می‌کنم آقایان رعایت سکوت و نظم را بفرمایند (صحیح است) و در بین صحبت ناطق صحبت نکنند. ایشان صحبت‌هایشان را که کردند هر کس که مخالف است بیاید صحبت کند.
محمد طباطبائی- شما هم مواظبت کنید که ایشان راجع به فوریت فقط باید صحبت کنند.
نایب رئیس- بفرمائید آقای شهاب.
شهاب فردوسی- اگر فرض ما این باشد که ان‌شاءالله قوای بیگانه قبل از آن موقع قرارداد و عهدنامه‌ای که ما داریم از ایران بروند البته فترت پیش نمی‌آید (صحیح است) اما اگر فرض ما این باشد که قوای بیگانه وقتی ایران را تخلیه خواهند کرد که مطابقت داشته باش با آن تاریخی که در عهدنامه هست و چون دوره چهاردهم هم مقارن همان اوقات تمام می‌شود بنابراین چون یک ماه بعد انتخابات شروع می‌شود یک فترتی پیش می‌آید و در این فاصله که یک ماه خواهد بود انتخابات چون شروع نخواهد شد مجلس بلافاصله بعد از دوره چهاردهم شروع نمی‌شود بنابراین این طرح چون مخالفت دارد با قانون اساسی و لازمه اش این است که ما مشروطیت را تعطیل بکنیم (یکی از نمایندگان- نه اینطور نیست) … چرا قربان وقتی که انتخابات شروع نشد و مجلس هم تمام شد فترت پیش می‌آید و مشروطیت تعطیل می‌شود. بنابراین، این یک امری است که در حقیقت مباینت دارد با قانون اساسی و ما می‌خواهیم این طرح را بگذرانیم بدون اینکه هیچ مطالعه کرده باشیم در این قسمت و از طرف دیگر آقایان مقصودشان است است که روز یک شنبه فرمان انتخابات صادر نشود ولی هیچ مغایرتی ندارد که فرمانی انتخابات هم صادر بشود و معهذا این طرح را ما تصویب کنیم و انتخابات را یک ماه دو ماه یا هر چه لازم باشد به تعویق بیاندازیم برای اینکه فرمان که صادر شد بلافاصله انتخابات شروع نمی‌شود انتخابات سه ماه مانده به آخر دوره چهاردهم شروع می‌شود. بنابراین، این طرح که کمال اهمیت را دارد در سرنوشت ما، بنده مخالفم که ما بیائیم بدون فکر و با عجله آن را تصویب کنیم.
نایب رئیس- آقای طباطبائی
طباطبائی- عرض کنم که از مقام ریاست همانطوری که شما اخطار لازمی و تذکر لازمی دادید که مراعات نظم را بکنیم ما هم حق داریم که از ایشان استدعا بکنیم که در صحبت‌ها هم مواظبت فرمایند که فقط مطابق ترتیب و نظامنامه صحبت بشود (صحیح است) الآن فوریت لایحه‌ای مطرح است اگر کسی مخالف با فوریت است می‌تواند حرفش را بزند و استدلال بکند ولی بنده در صحبت‌های آقا ندیدم که با فوریت لایحه چندان مخالفتی داشته باشند و خودشان هم ضمناً کمال اهمیت این لایحه را تصدیق کردند فرمودند که مطالعه نشده به عرضتان رسید که متجاوز از ۸۰ نفر نماینده مجلس این طرح را امضا کرده‌اند و می‌توانم عرض بکنم که تا حال سابقه نداشته‌است یک همچون تصمیم قاطعی با مطالعاتی که از شش ماه پیش تا حالا شده‌است و همه آقایان شاهد هستند (صحیح است) به مجلس شورای ملی تقدیم شده‌است (صحیح است) آقایان برای حفظ مصالح عمومی مملکت برای رعایت تمام اطراف و جوانب مسئـله و رعایت نزاکت کامل که ما معتقد هستیم و عقیده داریم و استدعا می‌کنیم که مطالبی که پیش همه محرز است اینجا نگویند تا ماها در مقام جواب بر نیاییم اهمیت مطلب بقدری است که خود آقا تصدیق کردید که کاملاً اهمیت دارد و فرمودید مطالعه شش ماه‌است که آقایان نمایندگان در جلسات خصوصی در خارج مجلس در داخل مجلس در این باب مذاکره کردند مشورت کردند و یک لایحه جامع الاطراف با مطالعه کامل به مجلس شورای ملی تقدیم شده‌است و من می‌دانم که قلباً و باطناً هیچکدام از آقایان مخالف نیستند و خود آقایان شاهدید که اگر یک عده خیلی قلیلی از آقایان امضاء نکرده‌اند این طرح را، برای این است که صحبت زیادتر به آن هفت هشت ده نفر نشده‌است واِلا ما همه می‌دانیم که این آقایان نماینده مجلس هستند ایرانی هستند و پابند و معتقد و علاقمند به مصالح مملکت هستند و این هم یک کاری است صرفاً مربوط به کار داخلی مملکت و مربوط به خود ملت ایران (صحیح است) و این تصمیم که گرفته شده‌است بدون هیچ نظر است یعنی وقتی می گوئیم قشون بیگانه یعنی مربوط به قشون آمریکا، انگلیس و روس (صحیح است) تمام قشون خارجی که در اینجا هستند وقتی خاک ما را بالتمام تخلیه کردند و یک ماه از تخلیه گذشت انتخابات دوره پانزدهم با اطمینان خاطر و با آزادی خاطر شروع و انجام خواهد شد و فترتی هم پیش نمی‌آید (جمعی از نمایندگان- رأی رأی)
نایب رئیس- رأی می‌گیریم به فوریت اول این طرح آقایانی که موافقند قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. فوریت دوم مطرح است مخالفی نیست؟ (جمعی از نمایندگان- رأی رأی) رأی می‌گیریم به فوریت دوم این طرح. آقایان موافقین قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. اصل ماده مطرح است آقای هاشمی. ماده واحده را قرائت بفرمائید.
جمعی از نمایندگان- احتیاجی به خواندن نیست.
نایب رئیس- آقای دشتی
دشتی- بنده موافقم بعد از یک مخالف صحبت می‌کنم.
نایب رئیس- آقای طباطبائی
طباطبائی- بنده موافقم
فولادوند- موافقم
نایب رئیس- آقای رحیمیان شما مخالفید؟
رحیمیان- بلی
نایب رئیس- بفرمائید
رحیمیان- این طرح ظاهرش طوری است که البته کسی که مخالفت می‌کند اظهار خواهند کرد و خواهند گفت که آقا موافق با ماندن قشون اجنبی است در صورتی که اولین کسی که در این مجلس راجع به رفتن قشون خارجه و بیگانه از کشور ایران صحبت کرده‌است بنده بوده‌ام. (اردلان- شما دوم کس بوده‌اید بنده اول بوده‌ام) (خنده نمایندگان) و هیچ شخصی که شرافت داشته باشد و خون ایرانیت داشته باشد با بودن قشون اجنبی در خاک خودش موافق نیست (صحیح است) و این مخالفتی که بنده می‌کنم روی یک دلائلی است که می‌خواهم به عرض آقایان برسانم و تاریخ در آتیه قضاوت کند. از ظاهر این طرح چنین استنباط می‌شود و چنین فهمیده می‌شود که در دوره چهاردهم قشون اجنبی در امور راجع به انتخابات عده‌ای از نمایندگان دخالت داشته‌اند و آقایان تصدیق می‌کنند که این دخالت قشون اجنبی اگر بوده‌است به دست خود آن‌ها نبوده‌است و به دست ایرانی انجام شده‌است و اگر ما بخواهیم حقیقت قضیه را رسیدگی کنیم و آن اشخاصی را که تحت تأثیر اجنبی قرار گرفتند و تحمیل کردند یک عده‌ای را به مجلس، یک مجازاتی برای آن قائل شویم محتاج به این طرح نمی‌شدیم و آن دولت و آن اشخاصی که تحت نفوذ و تحت تأثیر اجنبی واقع شدند و در این کار دخالت پیدا کردند الآن تمام آن‌ها راست راست قدم می‌زنند و از آن‌ها قدردانی هم می‌شود (فداکار- اکثریت هم از آن‌ها پشتیبانی می‌کند) برای اینکه ما بخواهیم با این کار موافق نباشیم یعنی بخواهیم کسی تحت تأثیر اجنبی واقع نشود امروز ما بایستی عده‌ای را تحت محاکمه و مجازات بکشیم و بلکه اعدام کنیم اگر ما اینکار ار می‌کردیم امروز محتاج به این طرح نبودیم (صحیح است) و هر کسی وظیفه خودش را می‌دانست و به وظیفه خودش عمل می‌کرد. حالا آمدیم این طرح به این طریق مورد تصویب آقایان واقع شد و گذشت ولی ما می‌خواهیم راجع به خودمان صحبت کنیم راجع به وضعیت نمایندگان فعلی صحبت کنیم بنده راجع به قرارداد مرحوم فروغی داخل بحث نمی‌شوم که آیا به نفع ایران بوده‌است یا به ضرر ایران بوده ست تاریخ قضاوت خواهد کرد (یکی از نمایندگان- این پیمان به نفع ایران بوده‌است) ولی وضعیت تثبیتی دوره سیزدهم به نفع ایران نبود. الآن هم دلیلش را عرض می‌کنم فقط استدعا می‌کنم که من هیچ‌وقت خارج از نزاکت صحبت نمی‌کنم و به من اجازه بدهید که من دلایل خودم را عرض بکنم (محمد طباطبائی- از موضوع خارج نشوید آقای رحیمیان) برای اینکه نظر ملت ایران این بود که چون این‌ها اشخاصی بودند که در دوره دیکتاتوری انتخاب شده بودند با آن‌ها مخالفت بودند و مرحوم فروغی آورد این را تثبیت کرد و نمایندگان مجلس هم به نفع دوره آتیه و به نفع دوره چهاردهم دولتی آوردند روی کار و اشخاصی را را در حوزه انتخابیه خودشان فرستادند و از قدرت دولتی که به دست آن‌ها روی کار آمده بود به نفع خودشان استفاده کردند (هاشمی- پس چرا صدی شصت آن‌ها انتخاب نشده‌اند) … و این بدعت بدی بود که فعلاً این نظر در دوره چهاردهم هم باقی است و کی می‌تواند ادعا بکند از نمایندگان محترم که راجع به انتخابات استاندارها و فرماندارها و مأمورین حوزه انتخابیه خودش دخالتی نکرده‌است؟ (هاشمی- بنده) (فداکار- بنده ولی ۲۰ نفر بیشتر نیستیم)
پس در این صورت این قدرت و این بدعت بدی که ایجاد شده‌است این به نفع نمایندگان محترم و به نفع انتخاباتی آن‌ها انجام خواهد شد و امروز این وضعی که پیش آمده‌است و این رویه‌ای که ما پیش گرفته‌ایم به عقیده بنده این رویه به نفع ملت ایران که می‌خواهند آزادانه وکیل انتخاب کنند نیست (جمعی از نمایندگان- بعکس است) (یمین اسفندیاری- بگذارید عقیده شان را بگویند اظهار عقیده که آزاد است) خارجی باید برود و در بودن قشون خارجی نباید انتخابات بشود ولی ما از دست شما هم باید خلاص بشویم (یمین اسفندیاری- از دست خودمان بفرمائید)... وضعیت شما را هم باید در نظر بگیریم یا نه؟ آن بجای خودش محفوظ ولی راجع به خودمان هم باید صحبت کنیم و حالا اینطور بنده پیش بینی می‌کنم و عقیده خودم را اینطور اظهار می‌کنم با این اعمال نفوذی که ما در حوزه انتخابیه خودمان می‌کنیم یا می‌کنند و این قدرت هم به دست وکلا است و مردم هم در مقابل این قدرت حق ایستادگی ندارد و نمی‌توانند ایستادگی کنند، بنابراین اگر حقیقتاً ما مایل هستیم به کشور خدمت کنیم و مایل هستیم خودمان را به نفع کشور فدا کنیم و در دوره چهاردهم که به تصدیق آقایان و به تصدیق ملت ایران ما برای کشور کاری نکرده‌ایم، پس در این صورت برای اینکه این بدعت بدی که گذاشته شده راجع به اعمال نفوذی که وکلا می‌کنند و راجع به رویه‌ای که در دوره ۱۴ اتخاذ شده‌است و بنده پیشنهاد می‌کنم که در این طرح یک تبصره‌ای اضافه شود که وکلای دوره چهاردهم از انتخاب در دوره پانزدهم محروم باشند (احسنت – صحیح است) (دکتر کشاورز – بسیار صحیح است) – احسنت (همهمه نمایندگان) یمنی اسفندیاری – آفرین)
نایب رئیس- خواهش می‌کنم بگذارید صحبت شان را بکنند. بفرمائید آقا
رحیمیان … بنده برای چه این پیشنهاد را می‌کنم؟ برای اینکه این پیشنهاد را که می‌کنم قدرت مملکت دست این وکلا است و این وکلا به نفع خودشان همه کار می‌توانند بکنند (یمین اسفندیاری- پس بفرمایید ما وکلا) … ما وکلا اگر ملت بخواهد از این قدرت و از این بدعت بد جلوگیری کند دو راه حل در نظر است، البته با وضع فعلی من طرفدار انقلاب نیستم، یکی با انقلاب که قدرت را از دست این مجلس بگیرد و بتواند آزادانه برای خودش وکیل انتخاب بکند یا اینکه خود آقایان وکلا این فداکاری را بکنند. چون عقیده بنده در انقلاب نیست و عقیده بنده بر این است که اگر چنانچه ما می‌خواهیم حقیقتاً برای کشور فداکاری کنیم و این طرح از صمیم قلب برای ملت ایران است و خود ما هم که گفته‌ایم که در دوره چهاردهم خدمتی نکردیم و ملت ایران هم که از انتخاب ما در این دوره منزجر و متنفر است، بهتر این است که ما در این دوره فداکاری کنیم و خودمان هم انتخاب نشویم (دکتر کشاورز- احسنت) (یمین اسفندیاری- احسنت، احسنت، احسنت)
هاشمی- آقای رئیس به عنوان ماده ۱۰۹ بنده اخطار نظامنامه‌ای دارم.
نایب رئیس- چه اخطاری؟
هاشمی- آخر این‌ها چه حرف هائی است که آقای رحیمیان می‌فرمایند؟
نایب رئیس- خیر آقا اخطار شما وارد نیست. آقای دشتی بفرمائید.
هاشمی- آقا اخطار بنده مقدم است.
نایب رئیس- آقا اخطار شما وارد نیست بنده به اخطارهای غیر وارد اجازه نمی‌دهم.
هاشمی- آقا به یک مجلس اهانت شده‌است یا خیر؟
نایب رئیس- خیر آقا چه اهانتی شده‌است بفرمائید آقای دشتی
دشتی – عرض کنم، چند کلمه‌است که مقدمتاً عرض می‌کنم. به آقای هاشمی برای اینکه آرام بشوند، عرض کنم یک چیزی که حتماً در آقای رحیمیان هست این است که ایشان مرد خوش نیتی هستند و ابداً نظر بدی ندارند (صحیح است) و حرف‌هاشان مبین بر سوء نظر نیست حالا ممکن است در بعضی از حرف هایشان قدری اشتباه بکنند آن چیز دیگری است. چون ایشان مرد وطن پرستی هستند و اگر اجازه بفرمائید همین موضوعی را که گفتند من جواب ایشان را عرض کنم. اولاً راجع به دوره سیزدهم صحبت کردند. تثبیت دوره سیزدهم به عقیده ما یعنی انکار مرحوم فروغی بعد از دوره دوازدهم در آن موقع یک هیجان و عصبیتی در جامعه ایران بر ضد مجلس سیزدهم بود و هر چند در مجلس سیزدهم چندین جلسات شد و مرحوم فروغی جدّیت کرد که راه قانونی برای اینکار پیدا کند که انتخابات دوره سیزدهم را لغو کند راه قانونی پیدا نکردند و بنابراین انتخابات دوره سیزدهم را لغو نکردند و دوره سیزدهم باقی ماند. اما یک نکته‌ای که اشاره فرمودید که وکلاء مداخله در انتخابات می‌کنند و استاندار برای خودشان معین می‌کنند، به دو دلیل بنده روشن تان می‌کنم یکی این که به موجب همین طرح وکلا از مداخله محروم خواهند شد برای آتیه وقتی مجلس تمام شد ما دیگر مداخله نمی‌توانیم بکنیم (فداکار- استاندارها را درست کرده‌اند).
پس بنابراین نظر شما به طور ائم و اکمل تأمین می‌شود برای اینکه اگر ما وکلا می‌خواستیم اخلال بکنیم نبایستی این طرح را تصویب کنیم. پس ما وکلا نمی‌خواهیم مداخله کنیم این یکی، یکی دیگر که خیلی هم اهمیت دارد این است که شما یا هر دولتی اگر مداخله بکند و هر وکیلی اعمال نفوذی بکند غیر از این است که اجنبی مداخله بکند ما در اینجا در مقابل یک امر عملی واقع شده‌ایم و آن مداخله و نفوذ اجانب است و بالاخره به همان نیت پاک و شریفی که شما دارید تا قشون اجنبی در خاک مقدس ماست نباید انتخابات شروع بشود و بعد راجع به اینکه اعمال نفوذ بشود یا نشود بنظر بنده هم البته باید سعی کرد که اعمال نفوذ نشود حتی ممکن است که این لایحه را وقتی که تمام کردیم بنشینیم و قانون انتخابات را اصلاح بکنیم و بنظر من اکثریت قاطع مجلس با اصلاح قانون انتخابات کاملاً موافق است (صحیح است) دوم اینکه ممکن است ما یک هیئت پنج شش نفری از مردمان درست مملکت خودمان معین بکنیم که نظارت در امر انتخابات داشته باشند و ما همانطور که لایحه نفت را تصویب کردیم این لایحه را هم باید تصویب کنیم برای مصالح مملکت.
جمعی از نمایندگان- مذاکرات کافی است.
دکتر کشاورز- بنده با کفایت مذاکرات مخالفم.
اردلان- آقا بنده پیشنهادی کرده‌ام
نایب رئیس- با کفایت مذاکرات مخالفت تان را بفرمائید آقای دکتر کشاورز (همهمه نمایندگان) آقایان اجازه بدهید من که بلد هستم مجلس را اداره کنم بنده که مخالف نظامنامه کار نمی‌کنم بفرمائید آقای دکتر کشاورز
دکتر کشاورز- آقای دکتر مصدق در جلسه قبل فشار غیر قانونی را که اکثریت بر روی اقلیت در مجلس شورای ملی وارد می‌آورد تذکر دادند و اینکه اکثریت به‌هیچ‌وجه نمی‌خواهد با اقلیت مجلس شورای ملی همکاری کند (همهمه نمایندگان) (محمد طباطبائی- این از آن موارد نیست اینجا اقلیت و اکثریتی در کار نیست) من یک نفر در مجلس شورای ملی با تمام هو و جنجال‌های شما می‌ایستم و صحبت خودم را می‌کنم و اگر بنا بشود که از اینجا بیرون رفتم مرا بکشند حرفی را که به عقیده من به صلاح مملکت و ملت است من اینجا خواهم زد.
نایب رئیس- آقای دکتر من به شما اجازه داده‌ام که صحبت تان را بکنید.
دکتر کشاورز- آقایان نمایندگان طرحی را به امضای بالغ بر ۷۰ نفر (یکی از نمایندگان- ۸۰ نفر) به مجلس شورای ملی آوردند. گیرم که تمام شما با این طرح موافق باشید اگر یک نفر در مجلس شورای ملی با این طرح مخالف است اگر انسان هستید اگر دموکرات هستید باید اجازه بدهید صحبت کند (یمین اسفندیاری- توهین نکنید) توهین نکردم آقای یمین اسفندیاری شرط گذاشتم روی این عبارت (یکی از نمایندگان – راجع به کفایت مذاکرات حرف بزنید) باید اجازه بدهید که اقلاً یک نفر مخالف پشت تریبون حرف خودش را بزند برای اینکه ملت ایران بداند یک روز ممکن است که شماها اشتباه بکنید یک روز در همین مجلس (یمین اسفندیاری- آقا شما توهین می‌کنید)((دکتر طاهری- آقای یمین چرا نمی‌گذارید حرفشان را بزنند) (یمین اسفندیاری- شما حق ندارید تشر بزنید)
نایب رئیس- چرا ساکت نمی‌شوید آقا؟ شما هیچ به آئین نامه احترام نمی‌گذارید.
یمین اسفندیاری – وقتی من می‌شنوم که می‌گویند اگر انسان هستید قطعاً نمی‌توانم به آئین نامه احترام بگذارم.
نایب رئیس- آقای دکتر صبر کنید تا ماده نظامنامه را بخوانند بعد بفرمائید.
- ماده ۱۰۹: اگر در ضمن مباحثات و نطق افترا و تهمتی به یکی از نمایندگان شده شود یا عقیده و اظهار او بر خلاف واقع جلوه داده شود و نماینده مذکور برای تبرئه و رفع اشتباه اجازه نطق بخواهد بدون رعایت نوبت اجازه داده خواهد شد.
نایب رئیس- اگر به یکی از نمایندگان افترائی زده شده‌است حق دارد صحبت کند واِلا در بین صحبت ناطق کسی حق ندارد صحبت کند اگر آقایان می‌خواهند مجلس منظم باشد باید رعایت نظامنامه را بکنند. بفرمائید آقای دکتر
بقیه دارد