مذاکرات مجلس شورای ملی ۱۹ شهریور ۱۳۰۵ نشست ۹
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری ششم | تصمیم‌های مجلس | قوانین بنیان ایران نوین |
| نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری ششم |
مشروح مذاکرات مجلس ملی، دوره۶
جلسه: ۹
صورت مجلس شنبه ۱۹ شهریور ماه ۱۳۰۵ مطابق ۳ شهر ربیع‌الاول ۱۳۴۵
مجلس سه ربع ساعت قبل از ظهر به ریاست آقای تدین تشکیل وصورت مجلس روز شنبه ۵ شهریور قرائت وتصویب شد.
غائبین بااجازه –آقایان :آقاسید محمد جواد محقق –حیدر قلی میرزا حشمتی –آقاسید زین العابدین
غائبین بدون اجازه –آقایان :میرزا ابراهیم خان قوام –اسکندرخان مقدم –شریعت زاده - آقازاده سبزواری-میرزا محمد
علیخان نظامی –محمد ولی خان اسدی –محمد هاشم میرزا افسر.
دیر آمدگان بدون اجازه –آقایان :امام جمعه شیرزا –ثقه الاسلام بروجرودی –حاج میرزا حبیب الله امین –میرزا حسینخان پیر نیا –فیروز آبادی –افشار –عباس میرزا فرمانفرمائیان –داور غلامحسین میرزا مسعود –فیروز میرزا فیروز –آقا محمد آخوند –میرزا سید مهدی معتمد –نوبخت. آقای دادگرپیشنهاد نمودند دراین جلسه بدون مذاکره قبل از دستور شروع به بدستور شود قرار شد به همین ترتیب رفتار شود جواب خطابه مجلس شورای ملی که از طرف اعلیحضرت همایونی واصل شده بود قرائت پس از آن وفقره خبر از آقا سید زین العابدین فومنی ومرخصی سه ماهه آقای علی خان اعظمی قرائت ونسبت به هر یک جداگانه رای گرفته تصویب گردید پیشنهادی از طرف جمعی از آقایان نمایندگان مشعر به تشکیل کمیسیونی از شعب برای تجدید نظر درقانون استخدام کشوری قرائت وآقای حائری زاده با انتخاب کمیسیون مزبور درشعب مخالف بوده وعقیده شان این بود این امر به کیمسیون داخله ارجاع شود ودراین خصوص پیشنهادی نموده وچون کمیسیون داخله هنوز انتخاب نشده بود نسبت به پیشنهاد ایشان اخذ رای نشده بالاخره پس از مذاکرات لازمه برای اینکه از هر شعبه یک نفر برای عضویت کمیسیون مزبور انتخاب رای گرفته تصویب گردید.
ماده واحده به عنوان طرح قانونی مشعر به تمدید ماده اول قانون مصوب ۲۱ بهمن ماه ۱۳۰۴ وتبصره آن راجع به پرداخت مخارج چهار ماهه اول سال ۱۳۰۵ نسبت به دو ماه امرداد وشهریور ۱۳۰۵ قه عید هر دوقسم فوریت از طرف عده از آقایان نمایندگان قرائت وآقای یاسائی مخالف بوده واظهار می‌نمودند پیشنهاد خرج از طرف نمایندگان بر خلاف نظامنامه بوده وبه علاوه هیئت دولت که مسوول اجرای قانون است وجود ندارد وعلی ای حال ممکن است این پیشنهاد برای آتیه سابقه بدی ایجاد نماید.
آقای فاطمی اظهار می‌نمودند پیشنهاد اضافه خرج درمورد بودجه از طرف نمایندگان بر خلاف نظامنامه است واین طرح پیشنهاد اضافه خرج نیست وفقط قانون مصوب ۲۱ بهمن ماه ۱۳۰۴ رابرای مدت دوماه تمدید می‌نماید وعدم وجود دولت هم مستلزم این نیست که امور مملکتی مختل مانده ودرهر صورت لزوم جریان امورمملکتی وآسایش مستخدمین تصویب این طرح را ایجاب می‌نماید بالاخره نسبت به فوریت قسم اول اخذ رای شده تصویب وراجع به فوریت قسم ثانی نیز آقای آقا سید یعقوب شرحی به عنوان مخالفت وآقای داور مختصری مشعر به موافقت اظهار ونسبت به فوریت قسم مالی اخذ رای شده تصویب ودر اصل موضوع آقای فیروز آبادی پیشنهاد نمودند بجای دو ماه یک ماه تصویب شود تا به مجلس بیاید واز تصویب بگذرد وپس از قدری مذاکره پیشنهاد خود را مسترد نموده ونسبت به ماده واحده با ورقه اخذ رای شده به اکثریت ۶۴ رای از ۷۱ نفر نمایندگان حاضر تصویب شد جلسه آتیه به روز سه شنبه ۲۲ شهریور چهار ساعت قبل از ظهر ودستور آن انتخاب کمیسیونها معین ومجلس یک ربع ساعت بعد از ظهر ختم شد درجلسه شنبه ۲۶ شهریور ماه۱۳۰۵ تصویب شد
رییس مجلس شورای ملی –سیدمحمد تدین
منشی سیدابراهیم ضیا، منشی نوبخت
صورت مشروح مجلس مورخه شنبه ۱۹ شهریور ۱۳۰۵ مطابق سوم ربیع الاول ۱۳۴۵
(مجلس سه ربع ساعت قبل از ظهر به ریاست آقای تدین تشکیل گردید)
صورت مجلس شنبه پنجم شهریور را آقای آقا سید ابراهیم ضیا قرائت نمودند)
رییس –آقای عباس میرزا (اجازه)
عباس میرزا –قبل از دستور عرضی دارم.
رییس –آقای آقا سید یعقوب (اجازه)
آقاسید یعقوب –قبل از دستور عرضی دارم
رییس –آقای حائری زاده (اجازه)
حائری زاده –قبل از دستور
رییس –نسبت به صورت مجلس اعتراضی نیست؟
جمعی گفتند –خیر.
رییس- صورت مجلس تصویب شد آقای دادگر پیشنهادی کرده‌اند قرائت می‌شود
(به شرح ذیل خوانده شد)
مقام منیع ریاست مجلس شورای ملی
بنده پیشنهاد می‌کنم قبل از اصغا ءمذاکراتیکه عادتا قبل از دستور می شده است امروز به خصوص بدون فاصله شروع بدستور شود
رییس –آقای دادگر (اجازه)
دادگر –عرض کنم مذاکراتیکه درمهابت بحران می‌شود به نظر بنده چیز حساسی ندارد جز مساله حقوق ما دراین مملکت عادت کرده‌ایم که کارها با این پیش آمدها از جریان حقیقی خودش نمی‌افتد ولی مذاکراتیکه دربین هست راجع به معیشت اشخاص بی بضاعت است که باید با تصویب دودوازدهم که درنظراست ارتزاق کنند این که بنده پیشنهاد کرده‌ام چون این مساله اهمیتش بیشتر است وبر سایر کارها مزیت دارد مقدم بدارند
رییس –آقای آقا سید یعقوب (اجازه)
رییس –آقای آقا سید یعقوب (اجازه) آقا سید یعقوب –بنده برای اینکه تذکر بدهم خاطر آقای دادگر را عرض می‌کنم دردوره پنجم این اجازه درجزو نظامنامه شد اگر این پیشنهاد مانع نیست نیست وآن حق باقی می‌ماند که نماینده قبل از دستور اجازه نطقشان محفوظ باشد واین پیشنهاد مخصوص امروز است بنده موافقم والا اگر بنا باشد آن حق ازبین برود بنده مخالفم ولی اگر مجلس را بدهد بخصوص درمورد امروز عرض ندارم
رییس –فقط راجع به امروز است مخالفت خودتان را مسترد می‌دارید؟
آقا سید یعقوب –بلی.
رییس –دستوریکه سابقا معین شده بود انتخاب کمیسیونها است اگر مطلب دیگری هست باید بر حسب رای مجلس جز دستور شود ولی فعلا دوسه موضوع هست که به عرض مجلس می‌رسد بعد تکلیف دستور معلوم می‌شود اولا جواب خطابه مجلس است که از طرف اعلی حضرت همایونی چندین روز است رسیده بواسطه اینکه جلسه علنی تشکیل نشد به تعویق افتاده است حالا قرائت می‌شود.
(به شرح آتی خوانده شد)
ریاست محترم مجلس شورای ملی
مشروحه که طی شدن مقدمات امور داخلی مجلس شورای ملی ومهیا بودن برای انجام وظایف ملی مملکتی را اطلاع می‌داد باعث کمال مسرت گردیدانتظار داریم که مجلس شورای ملی دراین دوره بیش از پیش به احتیاجات وضروریات مملکت متوجه شده اصلاحات منظوره را استقبال وضمنا لوایحی را که از طرف دولت درزمینه اصلاحات مزبور ارسال خواهد گشت با نظر موافقت کامل بنگرند تا ترقی وعمران مملکت چنانکه منظور نظر است بمنصه شهود آید موفقیت مجلس را درانجام وظائف ملی از خداوند متعال خواستاریم ۹ شهریور ۱۳۰۵
رئیس –خبر کمیسیون عرایض ومرخصی راجع به مرخصی یک ماهه آقای آقا سید زین العابدین فومنی است کمیسیون هم تصویب کرده است قرائت می‌شود
(به شرح ذیل خوانده شد)
آقا سید زین العابدین نماینده محترم فومن برای رسیدگی به امورات مهمه محلی از شنبه هیجدهم شهریور یکماهه مرخصی خواسته‌اند کمیسیون عرایض تصویب می‌نماید.
رییس –رای گرفته میشودبه مفاد این راپرت آقایانیکه موافقند قیام فرمانید
(اغلب قیام نمودند)
رییس –تصویب شد خبر دیگر راجع به مرخصی سه ماه آقای علیخان اعظمی کمیسیون هم تصویب کرده است.
(به شرح آتی خوانده شد)
آقای علیخان اعظمی نماینده محترم کرمانشاهان محض بردن پسرها خود به سوریه برای تحصیل وضمنا رسیدگی به امورات شخص خود از تاریخ ۱۹ شهریور سه ماه اجازه مرخصی خواسته‌اند وحقوق سه ماه خودشان را تقدیم کتابخانه مجلس مقدس نموده‌اند کمیسیون عرایض ومرخصی تصویب می‌نماید
رییس –رای گرفته می‌شود به مفاد ان راپرت آقایانیکه نصویب می‌کنند قیام فرمایند.
(اکثر برخاستند)
رییس –تصویب شد پیشنهادی از طرف عده از آقایان نمایندگان محترم شده است که تقاضا کرده‌اند کمیسیونی از شعب انتخاب شود وتجدید نظر درقانون استخدام کشوری بنماید
(به شرح ذیل قرائت شد)
مجلس مقدس شورای ملی شیدالله ارکانه
یکی از مسائلی که درجریان امور ادارات وتهیه بودجه وغیره اسباب زحمت اشکال بوده وهست معایب ونواقص مواد قانون استخدام می‌باشد دردوره تقنینیه پنجم برای اصلاح امر کمیسیونی از شعب معین گردید که درقانون استخدام تجدید نظر نموده واصلاحاتی را که را که مقتضی میدانند به مجلس پیشنهاد کنند کمیسیون چند ماه یا حضور نمایندگان دولت مذاکره ومباحثه نموده وبالاخره موادی را تهیه نمودند که پس از تصویب مجلس قائم مقام موادفعلی ویا ضمیمه قانون استخدام شود لکن بواسطه گرفتاریهای ایام اخیر مجلس موفق به تصمیم درراپرت کمیسیون نشد نظر به اینکه اشکالات هنوز هم درکار باقی است ودائم اسباب زحمت مقامات مربوطه است ورفع آن لازم حتمی است امضا کنندگان پیشنهاد می‌نمایند که کمیسیونی از شعب معین نشده ودرعملیات کمیسیون سابق تجدید نظر کند وهر چه زودتر اصلاحات لازمه قانون استخدام رابه مجلس پیشنهاد کند که تا وقتی کارهای مجلس زیاد نشده وفرصت هست این امر مهم را خاتمه داده ویک قسمت عمده از معایب کار ادارات وبودجه را از این راه خاتمه دهند :دشتی، اسفندیاری، بهبهائی، داور، دولت شاهی، اعظمی، معظمی، فیروز، احتشام زاده، شیروانی، روحی، سیدکاظم، افشار، وجمعی دیگر.
رییس –یک نفر ازآقایان پیشنهاد کننده می‌تواند توضیح بدهد آقای فهیمی (اجازه)
فهیمی –این پیشنهادی را که باتصویب آقایان بنده تقدیم کرده‌ام خاطر آقایان مسبوق ومستحضر است توضیح زیادی لازم ندارد دوره پنجم که اغلب آقایان تشریف داشتند میدانند که برای اصلاح قانون استخدام کمیسیونی معین شد ومجلس زحمت زیادی برا ی اصلاح آن کشید ولی به طوری که عرض شده است گرفتاریها بقدری بود که اجازه نداد از تصویب مجلس بگذرد وحالا مقتضی است باز کمیسیونی از شعب تشکیل شود وهمان راپرت کمیسیون قدیم را تعقیب وراپرت آنرا حاضر کنند وتقدیم مجلس نمایند که از تصویب مجلس بگذرد ودرضمن عمل اگر اصلاحات دیگری هم لازم شد درمدت دوسال که وقت داریم اصلاح نمائیم که انشاالله این قانون استخدام که غالبا اسباب زحمت ادارات می‌شود به اصلاحش موفق شویم
رییس – نسبت به اساسش گویا مخالفی نباشد فقط درآنجا یک نقصی هست وآن این است که عده اعضا کمیسیون معین نشده آقای حائری زاده (اجازه)
حائری زاده راجع به اصلاح قانون استخدام تصور نمی‌کنم درمجلس مخالفی باشد والبته لازم است معایب آن مرتفع شود ولی درموضوع راجع به کمیسیون خاص بنده مخالفم زیرا مطابق نظامنامه یک نفر نماینده نمی‌تواند درپیش از دو کمیسیون عضویت داشته باشد به استثنا کمیسیون محاسبات وانتخابات وما یک کمیسیونها ئی درمجلس داریم که در دوره‌های پیش به امتحان رسیده است کارهای زیادی ندارند مثل کیمسیون داخله وبنده معتقدم این قانون به کمیسیون داخله ارجاع شود که یک عده برای این قانون معطل نشوند ومحرم شوند از اینکه بتواند نظریات خودشان را درکمیسیون‌های دیگر راجع به قوانین اظهار کنند.
رییس – آقای ملک مدنی (اجازه)
هاشم آقا ملک-بنده تصور می‌کنم چون این قانون استخدام باید خیلی درش دقت بشود لازم است اگر هم از شعب انتخاب می‌شود از هر شعبه دویاسه نفر انتخاب شود که کاملا درآن دقت شده ومعایب ش مرتفع شود وبنده از هر شعبه یک نفر را کافی نمیدانم.
رییس –آقای داور (اجازه)
داور –دراساس این لایحه مخالفی نیست والبته همه موافقند واینجا البته مذاکره دراین بود که عده اش معین نیست وآقای رییس هم تذکر دادند بعد آقای حائری زاده عنوان مخالفت با کمیسیون خاص را کردند بنده گمان می‌کنم خود آقای حائری زاده تصدیق بفرمایندکه قانون استخدام یک قانونیست که با یک مطالعاتی که قبلا درش شد تدوین شد وبعد درضمن عمل به یک اشکالاتی برخورد یعنی اشکالات اداری واشخاص که درادارات بودند حس کردند که یک اشکالاتی هست بنابراین کمیسیونی که برای این کار انتخاب می‌شود باید حتی الامکان سعی کرد اعضایش (حالا قسمت تخصص را بنده عرض نمی‌کنم چون بدبختانه متخصص نداریم) ولی درهر حال اعضائی که برای این کار معین می‌شوند لااقل یک اطلاعات خاص اداری داشته باشند والا مقصود این نیست که هر عبارت را پس وپیش بکنند یا این ماده را بردارند ویک ماده دیگری بگذارند واز این نقطه نظر اگر بخواهیم نگاه کنیم خوبست آقای حائری زاده وسایرین همراهی بفرمایند ویا قانون را که همه بااصلاح آن موافقند بگذارند و به یک کمیسیون خاص که درآنجا اصلاح شود حالا البته کیمسیون داخله درانتخابات معموله مجلس انتخاب می‌شود بدون اینکه نظر خاصی به مسائل اداری داشته باشند وبه صورت کلی برای قضایای وزارت داخله است به این جهت اگر کمیسیون به این ترتیب انتخاب شود به نظر بنده از برای پیشرفت اصلاح این قانون بهتراست واما راجع به عده گمان کنم عده زیاد خوب نیست وبرای این کا شش نفر از هر شعبه یک نفر انتخاب شود کافی است.
رییس –پیشنهاد آقای حائری زاده قرائت می‌شود.
(به شرح ذیل قرائت شد)
بنده پیشنهاد می‌کنم قانون استخدام کشوری به کیمسیون داخله مراجعه شود
رییس –خیال می‌کنم چون کیمسیون موجود نیست نمیشود رای گرفته بر طبق ماده ۲۳ باید به کمیسیون موجود برود توضیح بدهید ولی این اشکال نظامنامه هست
حائری زاده –ما درانتخابات شعب مجبوریم اشخاص بی تناسب را به قرعه معین کنیم وممکن است دریک شعبه شخصی را که آقای داور درنظردارند که متناسب باشد با اصلاح قانون استخدام نباشد واین نظری که آقای نماینده محترم اظهار فرمودند ممکن است درکمیسیون داخله بهتر اعمال شود چون کمیسیون داخله هم هنوزانتخاب نشده است ممکن است که از ده نفر یا هشت نفری را که برای آن کمیسیون انتخاب می‌کنند اشخاصی را انتخاب کنند که متناسب با اصلاح این قانون باشند وآقایان هم که عجله زیادی ندارند که امروزوفردا مشغول شویم به علاوه کیمسیون داخله را هم درظرف همین امروز وفردا ممکن است از همان ده دوازده نفری که آقایان متناسب میدانند انتخاب کنند.
رییس –علی ای حال نسبت به این پیشنهاد گمان می‌کنم نمیشود رای گرفت زیرا مخالف با ماده ۲۳ نظامنامه است
شیروانی –رای به اصل پیشنهاد گرفته شود
رییس –راجع به عده اش چه می‌فرمایید؟
بعضی از نمایندگان –شش نفر کافی است
رییس رای گرفته می‌شود به کمیسیون منتخبه از شعب یعنی از هر شعبه یک نفر برای رسیدگی نمودند به این موضوع آقایانی که موافقند قیام فرمایند .
(اغلب قیام نمودند)
رییس –تصویب شد پیشنهاد دیگری از طرف عده زیادی از آقایان نمایندگان شده است درتحت ماده واحده بعنوان طرح قانونی
(بمضمون ذیل خوانده شد)
مقام محترم ریاست مجلس شورای ملی شیدالله ارکانه
نظر باینکه هیئت دولت هنوز معین ومعرفی نشده واز طرفی برای مخارج مملکتی وادارات بیش از چهار ماه اول سال ۱۳۰۵ اجازه پرداخت از طرف مجلس صادر نگردیده وفعلا قریب به آخر ماه ششم سال است وامور ادارات بواسطه تاخیر پرداخت مقرری ومخارج دچار اختلال است امضا کنندگان ماده واحده ذیل پیشنهاد می‌کنیم که با قید دوفوریت از تصویب مجلس شوررای ملی بگذرد:
ماده واحده –وزارت مالیه مجاز است ماده اول قانون مصوب مورخه ۲۱ بهمن ۱۳۰۴ بضمیمه تبصره راجع به پرداخت بودجه چهار ماهه اول ۱۳۰۵ را نسبت به دو ماه امرداد وشهریور ۱۳۰۵ تجدید نماید۰عراقی –مدرس –حسین ملک التجار –دکتر محمد مصدق –بامداد –بهار –وجمعی دیگر ازآقایان نمایندگان)
رییس –فوریت اول این طرح مطرح است آقای فاطمی (اجازه)
فاطمی –موافقم
رییس –آقای داور (اجازه)
داور –موافقم.
رییس –آقای یاسائی (اجازه)
یاسائی –بنده مخالفم
رییس –بفرمایید
یاسائی –چون بنظر بنده ابتدا باید رای بقابل توجه بودن این لایحه گرفته شود بعد بفوریتش (درنظامنامه بنظرم اینطور است) درهر حال چون بنده بااساس این لایحه مخالفم چه بافوریت اولش وچه با فوریت دومش وهمینطور با قابل توجه بودنش لهذا عرض می‌کنم که اگر مقدمه این طرح رابا دقت مطالعه کنیدمی بینید نوشته است نظر باینکه دولتی نیست مااین کارا خواهیم کرد بنظر بنده این یک طرح خیلی غریب وعجیبی است ما بجای اینکه این طرح را پیشنهاد کنیم اگر بیشترسعی می‌کردیم ودقت صرف می‌کردیم که یک رییس الوزرا مسئولی را میاوردیم وخود او این تقاضای یک دوازدهم یا دو دوازدهم را می‌کرد بهتر بود درهر حال بنده تصور می‌کنم که نظامنامه اجازه نمی‌دهند ما یک اجازه نمی‌دهد ما یک همچو طرحی را اجرا کنیم. ماده ۴۲ نظامنامه می‌گوید :هر طرحی که راجع بیک وزیر مسئولی باش باید بموجب قانون اساسی آن طرح درمجلس با حضور وزیر مسئول آن امر مطرح شود این ماده واحده البته قانون است راجع به خرج است چهار میلیون خرج است شما دو دوازدهم تصویب میکنیدیعنی اجازه می‌دهید که چهار میلیون خرج توسط پیشنهاد نمایندگان با نبودن ی دولتی که مجری او باشد بشود واین ترتیب بنظر بنده چندان سابقه خوبی نیست وبنظر بنده این ماده واحده مسئول جرا لازم دارد بالاخره هیچ قانون مجلس نمی‌تواند بگذراند راجع بامور دولتی که مسئول اجرایش یک وکیل باشد مگر راجع بامور وقضایای مربوطه به خود مجلس درهر صورت بالاخره وزیر مسئول این کیست ؟کی را مسئول اجرای این قانونی که الان می‌خواهید بگذرانید واجازه بدهید که چهار میلیون خرج بشود می‌کنید ؟وبالاخره به همین ملاحظه است که نظامنامه پیش بینی کرده است که وزیر مسئول باید باشد یعنی درآن موقعیکه این قبیل لوایح وطرحها مطرح می‌شود باید وزیر مسوول حضور داشته باشد وبنده دراین مرد بخصوص چندان مخالفت شدیدی ندارم ولی می‌ترسم که این سابقه بشود دردوره پنجم خوب بخاطر دارم دوسه فقره طرح هائی آمد راجع بمخارج جزئی که درآن وقت باستناد ماده ۴۲ نظامنامه آن طرح اصلا مطرح نشد واگر رجوع بفرمائید بصورت مجلس‌های گذشته ملاحظه خواهید فرمود که گفته شد چون وزیر مسئول حاضر نیست نمیشود این طرح را درمجلس مطرح نمود برای اینکه درآن یک مقدار خرجی منظور است درهر صورت این پیشنهاد واین طرح واین قانون مسئول اجرایش معلوم ومعین نیست ودولتی درکار نیست که مسئول اجرا باشد وپیشنهاد هم مهم است وراجع بچهار میلیون خرج است وبالاخره ممکن است سابقه بشود برای یک مخارجی که یک روز یک عده از وکلا باستناد همین سابقه وهمین ماده واحده پیشنهادی بکنند وبر خلاف قانون ماآنرا تصویب کنیم آن فلسفه که منظور واضع نظامنامه بوده است (البته منظور نظر آقایان هم هست) که وکیل نیمتواند پیشنهاد خرج بکنیم آن فلسفه الان هم باید منظور باشد
بعضی از نمایندگان –اینطور نیست.
یاسائی –اینطور هست.
رییس –آقای فاطمی (اجازه)
فاطمی –بنده اولا از قسمت آخر بیانات آقا شروع می‌کنم که فرمودند وکیل نمی‌تواند پیشنهاد خرج بکند هیچ همچو چیزی نیست اینکه درنظامنامه نوشته است راجع به فانون بودجه است که علاوه بر آنجه دولت پیشنهاد کرده وکیل نمی‌تواند درمجلس چیزی پیشهاد کند والا پیشنهاد خرج کردن درهیچ جای نظامنامه منع نشده است بعلاوه فرمودید بهتر این بوده عرض اینکه این طرح را بیاوریم دولت را معین می‌کردیم وخود دولت این پیشنهاد را می‌کرد. بنده تصور نیمکنم درهیچیک از این مجالس شش گانه این سابقه را داشته باشیم که بمحض اینکه به مجلس شورای ملی استعفای رییس الوزرا اطلاع داده شد بفاصله یکساعت مجلس تمایل خودش را اظهار کرده شده درصورتیکه درچند روز قبل که آقای رییس الوزرا استعفا فرمودند نزدیک ظهر بودبعد از ظهر هم تمایل مجلس معین وبعرض همایونی رسید بعد اظهار شد که آقای مستوفی ثانیا استعفا فرمودند بلا فاصله باز مجلس تشکیل شد حالا اگر یک مشکلات دیگری هست که (خودمان هم درخارج مشغول هستیم که آن مشکلات رفع شود) ویک رییس الوزرائی معین کنیم وبیاید به مجلس معرفی شود) این مانع از این نیست که تمام کارهای مملکت وچرخهای ادارات لنگ شود برای اینکه می‌گوییم خوب است صبر کنیم تا هیئت دولت بیاید گویا شما از خارج بخوبی اطلاع ندارید که بدانید که نظمیه‌ها وامینه‌ها ولایات به چه حال پریشانی هستند ادارات گمرک درپاره جاها تعطیل کرده‌اند بواسطه اینکه آنها باید مخارجشان یومیه برسد اگر از خارج اطلاع ندارید ممکن است مراجعه کنید به همین افراد آژان نظمیه درهمین شهر تهران که بااین حقوق مختصر باید پاسبانی بنده وجنابعالی را بکند به بینید چه حالی دارند حالا آمدیم سر اصل موضوع که آیا این مسئله قانونی است یا نیست بعقیده بنده کاملا قانونی است ومجلس شورای ملی می‌توانداین کاررا بکند نظامنامه هم که فرمودید دراین موردوارد نیست برای اینکه برای راجع به یک مورد خاصی است یعنی راجع بودجه مصوب مملکتی است که از تاریخ چندم بهمن از تصویب مجلس گذشته وامروز ما بموجب این پیشنهاد دوماه دیگران قانون را تمدید می‌دهیم …
یاسائی –مسئول اجرایش کیست؟
فاطمی –مسئول اجرایش هم فرق نمی‌کند امروز اگر وزیری درسر وزارتخانه هانیست خیال نفرمایید که خیلی تفاوت می‌کند وبلی یک چیزهائی است که مربوطه به پلتیک ژنرال مملکت است البته اموز درش صحبت نیمشود ولی درکارهای جاری دعاوی عینا مثل آنوقتی است که وزیر هست، معاونین هستند، ادارات هستند ومشغول کارند وبنده هم به آقایان اطمینان می‌دهم که بهیچ وجه من الوجوه پرداخت حقوق این دوماه با ماههای گذشته فرقی با ماههای گذشته فرقی نداشته باشد وبا دقتهائی که بعمل میاید جای نگرانی نیست بنده بهیچ وجه این را مخالف نطامنامه نمیدانم واین هم یکسابقه نمیشود برای سایر موضوعات زیرا این یک قانونی مصوب دوره پنجم است که شما امروز دو ماه تمدید می‌دهید
جمعی از نمایندگان-مذاکرات کافیست
رییس –کافیست ؟
(بعضی گفتند :کافیست)
آقا سید یعقوب –بنده عرضی دارم
رییس –مذاکره در فوریت است هنوز باصل موضوع نرسیده‌ایم
آقا سید یعقوب –پول بدهیم جرائد را سانسور کنند؟
رییس –بی اجازه خواهش می‌کنم صحبت نفرمایید مقصود از این پیشنهاد فوریت با ورقه اخذ رای شود چه چیز است؟
فاطمی –دراصل موضوع
رییس –دراصل موضوع که با ورقه رای گرفته خواهد شد رای گرفته می‌شود به فوریت اول این طرح آقایانی که که موافقند قیام فرمایند.
(اغلب نمایندگان قیام نمودند)
رییس –تصویب شد فوریت ثانی مطرح است آقای آقا سید یعقوب (اجازه)
آقاسید یعقوب- بنده خیلی متاسف هستم دریک موردیکه خیلی باید صحبت کنم وجائی است که حق وکلاست حق وکلا نظارت درجمع وخرج است که این پولی را که نمایندگان اجازه می‌دهند همانطور که آقای نماینده همفراکسیون بنده آقای یاسائی بیان کردند مسئول خرج کیست مثلا یک میلیون ونیمش را باید به وزارت داخله بدهند وزیر داخله که نداریم بنده می‌خواهم سوال کنم از وزیر داخله خوب وزیر داخله که نداریم از کی سوال کنم بنده این پول را که می‌دهم واز طرف ملت نماینده هستم وامین ملت هستم واینجا اجازه می‌دهم واین ورقه رای خودم را میگذرام وبه وزارت داخله پول می‌دهم وقتی بخواهم از او سئوال کنم که این پول را می‌گیری چرا مطبوعات را سانسور می‌کنید یا این پول را می‌خواهم بدهم به امنیه که بسر مردم چه بیاورد بنده از کی سئوال کنم می‌خواهم از وزیر عدلیه سئوال کنم که چرا این قوانین را پامال می‌کنید بنده که رای می‌دهم که یک میلیون به وزارت عدلیه بدهند این پول را می‌دهم که واین را نسبت به تن درست اجرا بکنند از همه طرف فریاد بلند میشدکه ادارات گرسنه هستند چه کنیم ؟ما باید سعی کنیم که قانون درتمام مملکت اجرا شود اخر آن اشخاصی که درسر حد فارس زندگانی می‌کنند واموال آنهارا سارقین می‌برند آنها هم ایرانی هستن نگاه کنید به این دردهائی که هست بنده می‌خواهم سوال کنم کی حافظ اموال آنها است شاید شما هم با من همراهی نکنید برای اینکه در تهران چنان گرفتار هوو جنجال هستید که آی حقوق مستخدمین نرسید آی حقوق ادارات نرسید آی شهریه ببرها یا فلان اعیان وفلان شخص گرسنه است پس باید اجازه بدهید بنده این دردها را بشما عرض می‌کنم جائی که وکیل می‌تواند حرف بزند درموقع جمع وخرج است وغیر از این وقت نداریم بنده کاملا فرمایش آقای فاطمی را تصدیق می‌کنم که این دوماه را باید مساعدت کرد لیکن این دردها را هم باید دوا کرد آخر مسئولیت این قوانینی که درمجلس گذشته است کیست مگر من دیوانه شده‌ام که پول بدهم باشخاصی که اینطور ملت را خفه می‌کنند ؟بنده آخر عمرم اسی ولی خدا میداند بقدری که ممکن بوده است برای آزادی واستقلال مملکت صحبت کرده‌ام بنده عرض می‌کنم این دردها را دوا کنید من هیچ نمی‌خواهم سانسور را بردارید که لااقل بتوانند بنویسند که چه بسر مردم میاید بنابراین بنده نمی‌توانم رای بدهم زیرا که باید ازیک وزیر مسئول سئوال کنم که این فرمانفرمائی که درقانون می‌شود چیست ؟این براعت مخالفت بنده عرضم هم تمام شد
رییس –آقای داور (اجازه)
داور –بنده هیچ نمی‌خواهم به عنوان مخالفت با بیانات آقا سید یعقوب اظهاری کرده باشم البته یک وکیلی باید سعی کند که امور بر طبق مصالح مملکت جریان پیدا کند واگر دید امورآنطوریکه باید جریان پیدا نیمکند سئوال کند استیضاح کند همه بجای خود صحیح است ولی این قبیل مسائل را عنوان کردن ووضعیات فعلی را از نظر دور داشتن این را بنده مخالفم الان همانطور که اظهارشد برای ادارات اول لازم است وهمه معطل هستند واینکه آقای آقا سیدیعقوب فرمودند که گفته‌اند مستخدمین گرسنه هستند مثل این است که این یک گناهی است خیر آقا البته یک کسی که خدمت می‌کند مشما هم باید سعی کنید که حقوقش را بدهند صرف نظر از اینکه اکثریت با مستخدمینی است که واقعا ضعیف هستند وماهی سی تومان وپنجاه تومان وشصت تومان حقوق دارند واین بیچارهها وقتی نباشد سه ماه بهشان حقوق نرسد معلوم است چه حالی دارند بعلاوه این مربوط بحقوق مستخدمین تنها نیست برای بعضی کارهای دیگر هم هست مثلا با سبها علیق ندهند که چون آقایان وکلا خیال دارند از وزرا سئوال کنند باین مناسب علیق به است نباید برسد همینطور درمرضیخانه باید بمرضی گفت شما تامل کنید وقتیکه آقا سوال خودشان را کردند آنوقت شما را عمل می‌کنند ووسائل معالجه تان را فراهم می‌کند ؟این نمیشود بنابراین بنده امیدورام که زودتر وسیله از برای ایشان پیدا شود یعنی یک دولت ییاید به مجلس وآقا سوالات خود را بفرمایند بنده هم سئوالاتی دارم ولی باید یک عده بیچاره مردمی را از زحمت دربیاوریم بعلاوه صرف نظر از مستخدمین کارهای ادارات از جریان می‌افتد.
رییس –رای گرفته می‌شود بفوریت ثانی آقایان موافقین قیام فرمایند
(اغلب قیام نمودند)
رییس –تصویب شد ماده واحده مطرح است مخالفی ندارد ؟(گفتند خیر)
رییس –پیشنهاد آقای فیروزآبادی قرائت می‌شود
بشرح ذیل قرائت شد
بنده نظر باینکه عسرت ادارات زیادتر از حالیه نشود پیشنهاد
می‌کنم که یک برج حقوق داده شود ما بقی بماند تا دولت معرفی بشود وبودجه بیاید بمجلس واز تصویب مجلس بگذرد
رییس- آقای فیروز آبادی (اجازه)
فیروز آبادی –بنده نظر باینکه ادارات دولتی دچارسختی نباشند ومعاششان اقلا بآنها برسد که بتواند جریان ادای خودشان را به پیمایند پیشنهاد کردم یک برج بآنها داده شود ویک برج دیگرش بماند تاکابینه وزرا معین شود وبودجه‌ها خودشانرا بمجلس بیاورند بعد یک برج دیگر تصویب شد
رییس-مقصود آقا اصولا این است که بجای دوماه یک ماه معین شود آقای عراقی (اجازه)
عراقی- بنده خیال می‌کنم همین فرمایش خود آقای فیروز آباد دلیل است بر اینکه هردو برج را قبول کنند برای اینکه امروز هیجدهم برج است وقریب دوماه است که ادارات حقوق نگرفته‌اند آنوقت بودجه هم که اینطور می‌فرمایید بعد از آمدن تازه باید برود بکمیسیون بودجه چه قدر طول میکشدتا کمیسیون تصویب کند بعد بیاید بمجلس آنوقت اینجا تصویب شود معنیش این است که پنج ماه دیگر ادارات رییس وسایرمستخدمین جز که هیچ ندارند منتظر شوند تا بودجه شان تصویب شود واین نمیشود لهذا بنده از آقااستدعا می‌کنم که پیشنهاد خودشان را مسترد بفرمایند وموافقت بفرمایند که همان دوبرج تصویب شود
رییس –(خطاب به آقای فیروز آبادی) مسترد فرمودید؟
فیرزو آبادی –بلی
رییس –رای گرفته می‌شود بماده واحده با ورقه آقایانیکه موافقند ورقه سفید والا ورقه کبود خواهند داد (اخذ آرا بعمل آمد)
رییس اخذ آرا تمام شد.
(استخراج آرا بعمل آمده شصت وچهار ورقه سفید تعداد شد)
رییس –عده حضار ۷۱با کثریت ۶۴ رای تصویب شد میرزا اسمعیل خان نجومی –عطاءالله خان روحی –میرزا علی حق نویس –میرزا خلیل خان فهیمی –عطاءالله خان پالیزی- میرزا محمد خان معظمی –سهراب خان ساگینیان –میرزا عبدالله خان نگهبان –لطف الله لیقوانی –میرزا علیخان اعظمی- علی زارع- میرزا سید مهدی خان ناظمی- فیروز میرزا فیروز- محمد آخوند- بامداد- میرزا حسن خان فرهمند- ذوالقدر- حاج اسداله زوار- میرزا رضا افشار- حاج آقا اسمعیل عراقی- ملک ایرج پور تیمور-میرزا یداله خان نظامی- حاج میرزاحبیب الله امین- میرزا علی خان حیدری- میرزا عبدالباقی- میرزا سید احمد خان اعتبار- میرزا حسینخان جلائی-حاج علی اکبر امین- میرزاصادق خان خواجوی- میرزا حسنخان اسفندیاری- عباس میرزا فرمانفرمائیان- هاشم آقا ملک مدنی –میرزا حسن خان موقر- میرزا ابراهیم امام جمعه اهر- میرزا محمد تقی بهار- محمد تقیخان اسعد- حاج سید عبدالعلی طباطبایی دیبا- محمد علی میرزا دولت شاهی- شیخ العراقین بیات- شیخ الاسلام ملایری- ثقه الاسلام بروجردی- سید حسن مدرس- امیر حسین خان ایلخانی- حسین دادگر -دکتر سنگ- غلامحسین میرزا مسعود- میرزا هاشم آشتیانی- میرزا سید علی- میرزا سید احمد بهبهائی- میرزا سید مهدی معتمد الدوله -میرزا عبدالله خان وثوق- دکترمصدق -شیخ محمد علی امام جمعه شیراز-کی استوان- شیروانی- احتشام زاده- داور سید کاظم یزدی- شیخ علی دشتی –نوبخت- جهانشاهی- میرزا حسینخان وزیر- میر ممتاز-
رییس – کمیسیونها بماند برای جلسه بعد؟ چیز دیگری دردستور نداریم جلسه آتیه را آقایان میفرمایند چه روزی باشد بعضی از نمایندگان سه شنبه
رییس- مخالفی ندارد
(گفته شد خیر)
رییس –جلسه آتیه روزسه شنبه چهار ساعت قبل از ظهر
شیروانی – اجازه می‌فرمایید راجع بدستور عرض بکنم؟
رییس –بفرمایید.
شیروانی –بنده می‌بینم هر روز آقایان دراینجاتشریف میاورند ووقتیکه جلسه تمام می‌شود میفرمایند چیزی دردستور نداریم درصورتیکه مذاکراتی همه آقایان نمایندگان دارند ومتاسفانه این مذاکرات وقتی گل می‌کند که یک لوایح مهم فوری ما دردست داریم وآنوقت وقت مجلس را صرف این کارها می‌کنیم وبالاخره این مطالب هم یک چیزهایی است که بنده از محل خودم آقای حائری زاده راجع بیک سیاست وآقای آقا سید یعقوب راجع بیک مطلبی یا فلان وکیل راجع بسانسور وبالاخره همه یک دردهائی دارند وموقع هم یک موقعی است که ما دردستور یک چیزفوری مهمی نداشته باشیم وبالاخره بنده یک عرایض برای جلسه آتیه دارم که اجازه خواسته وعرض می‌کنم سایر آقایان هم مطالبی دارند بنابراین بنده عقیده‌ام این است که آقایان هر مطالبی دارند بفرمایند که پس از اینکه لوایحی بمجلس بیاید وقت مجلس صرف مذاکراتی که مانع کارهای مهم نشود.
رییس-آقای روحی (اجازه)
روحی- بنده بااین نظر کاملا مخالفم زیرا عقیده دارم وقتی یک نفر نماینده یک اظهاری می‌کند باید کاملا ترتیب اثر داده شودحرفهای بلا اثر زدن معنی ندارد ما که فعلا دولتی نداریم درد دل برای کی بکنیم از کی شکایت کنیم اگر ممکن است بنده هم وافقم جلسه خصوصی بکنیم آقایان هم هستند وتا ظهر درد دل کنند والا در مسائل مملکتی فعلا دولتی نیست که ما صحبتی بکنیم وبالاخره بنده عقیده دارم که یک نماینده هیچ وقت نباید حرف بزند الاوقتی که ترتیب اثر داده شود.
رییس –علی ای حال درسه شنبه اختلافی نیست
(جمعی از نمایندگان خیر)
رییس جلسه آتیه سه شنبه چهار قبل ازظهر دستور انتخاب کیمسیونها واگر چیز دیگر هم پیدا شد تکلیفش معین می‌شود
(مجلس یک ربع بعد از ظهر ختم شد)
رییس مجلس شورای ملی سید محمدتدین
منشی – بامداد