مذاکرات مجلس شورای ملی ۱۹ امرداد ۱۲۸۹ نشست ۱۲۷
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری دوم | تصمیم‌های مجلس | درگاه انقلاب مشروطه |
| نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری دوم |
مجلس شورای ملی ۱۹ امرداد ۱۲۸۹ نشست ۱۲۷
جلسه ۱۲۷
صورت مشروح روز پنج شنبه پنجم شهر شعبان ۱۳۲۸
مجلس یک ساعت قبل از ظهر در تحت ریاست آقای ذکاءالملک تشکیل شد و صورت مجلس روز شنبه سلخ رجب را آقای معاضد الملک قرائت نمود.
رئیس ـ در باب صورت مجلس اگر ملاحظه هست بفرمائید.
محمد هاشم میرزا ـ بنده در باب دیر آمدن وکلا عرض می‌کنم خوب است زیاده بر این شصت نفر نمایندگان را معطل نکند این طور که نمی‌شود سه ساعت از دسته گذشته ما بیائیم به مجلس در صورتی که چهار ساعت قبل از ظهر ما را خبر می‌کنند و میائیم و تا به حال معطلیم که عده کافی شود این طور نمایندگان را بنده لازم میدانم که صورت اسامی آنها را در روزنامه‌های محلی درج کنند تا عموم مردم از حال آنها مطلع شوند و عرض دیگر بنده این است که تاکید بفرمائید به وزارت داخله که وکلای سایر ولایات را بخواهند.(گفتند صحیح است.)
رئیس ـ بعضی از آقایان هستند که اجازه خواسته‌اند و مرخصی گرفته‌اند که غایب می‌شوند یا دیر میایند بدون اجازه و همین سبب می‌شود که ما نتوانیم مجلس را منعقد نمائیم و باید خودشان در صدد این باشند که به تکلیف خودشان عمل کنند و به موقع تشریف بیاورند چون که کار مجلس عبارت از این است که بعد از مذاکره در یک مسئله رأی بدهند و رأی هم منوط است به اینکه سه ربع از اعضاء حاضر شوند والّا آن مذاکرت و وقت مجلس لغو می‌شود و همین طور که سرکار عالی اظهار فرمودند بنده هم اعتقادم این است که این آقایان محترم هستند و خودشان باید ملاحظه خودشان را بفرمایند و بعد از این مراقب می‌شویم اقایانی که سر وقت حاضر نمی‌شوند اسامی ایشان را در اینجا بخوانیم حالا اشخاصی که امروز حاضر نیستند و بدون عذر تشریف نیاورده‌اند اسامی ایشان را از قراری است که عرض می‌کنم:
وحیدالملک - مستشار الدوله - ممتاز الدوله - مؤتمن الملک - ناصر الاسلام - ابو القاسم میرزا - دهخدا - مشیر الدوله - حالا که مجلس منعقد شده است فقط مجلس حاضر است که در باب هیئت نظار رأی بگیرند اگر یک نفر غایب شود نمی‌توانیم رأی بگیریم خواهش می‌کنم که خارج نشوند تا رأی گرفته شود.
اسدالله خان کردستانی ـ در باب دهخدا که فرمودید غایب هستند چندی است که ناخوش هستند.
رئیس ـ خوب بود به اداره مباشرت اطلاع می‌دادند.
اسدالله خان ـ کسی را نداشتند که خبر بدهند.
ارباب کیخسرو ـ در باب غائبین فرمودند بعضی اجازه دارند در این باب هم حرف دارم بنا نیست که هر کس بخواهد اجازه گرفته غیبت نماید اگر عذر موجهی دارند بفرمایند اجازه باید بگیرند یا عذر موجهی داشته باشند وکلا امروز غیر از وکالت کار دیگری نباید داشته باشند اگر کاری دارند و نمی‌توانند به وظیفه وکالت عمل کنند از وکالت استعفا بدهند.
(گفتند صحیح است.)
افتخار الواعظین ـ یگانه علاج برای جلوگیری از غیبت وکلا همان لایحه است که ارباب کیخسرو پیشنهاد کردهاند اگر از مجلس بگذرد آن وقت کفایت خواهد کرد.
( در این موقع شاهزاده اسدالله میرزا رئیس پست و تلگراف به مجلس تشریف آوردند ).
رئیس ـ مطلب اهمی که در دستور است همان انتخاب علما است و باید موقع را مغتنم بشماریم حالا که عده کافی داریم رأی بگیریم و انتخاب نمائیم .
رئیس پست و تلگراف ـ قبل از اینکه در خیال انتخاب باشید یک مطلب را عرض می‌کنم خاطر آقایان مسبوق است که مسیو (مولیتر) که امروز به سمت ریاست کل پست خانه شناخته می‌شود هشت سال است داخل در خدمت ایران است دو سال در گمرک بوده و شش سال بعد را در اداره پست خدمت کرده است از قرار اطلاعاتی که بنده پیدا کرده‌ام یک نظمی به اداره خود داده است ولی مدت کنترات تمام شده و چند روز بیش نمانده است و یک صورتی بنده نوشته‌ام تقدیم مجلس می‌شود اگر مجلس صلاح بداند برود به کمیسیون خارجه بعد از اینکه به تصویب کمیسیون خارجه رسید به نظر مجلس می‌رسد آن وقت هر چه تصویب شود به موقع اجرا گذاشته شود و گویا بیست روز نمانده است که موعد کنترات او منقضی شود واین را نه این است که بنده پیشنهاد کرده باشم مدتی قبل از بنده به هیئت رئیسه داده شده است ولی چون رسماً به مجلس تقدیم نشده بعد امروز بنده صلاح دانستم تقدیم مجلس کنم به جهت اینکه موعد خدمت او سرآمد و تجدید کنترات او لازم است .
اسدالله خان ـ بنده عقیده‌ام این است که این کنترات نباید به کمیسیون خارجه برود به همان کمیسیون پست و تلگراف برود کنترات سایر مستخدمین اروپائی که به کمیسیون خارجه می‌رفت لازم بود ولی در اینجا بنده لازم می دانم و باید به کمیسیون پست و تلگراف بورد و فرقی که بین این کنترات و ( مسیو برنار) دارد این است که کنترات مونار ده مخاه پیش از موعد به مجلس آمده مال ایشان سه روز بیشتر نمانده است به انقضا او و اگر ایشان را از پستخانه بردارند هرچه نظم و تنسیق داده‌اند گویا برداشته شود خوب است هرچه زودتر به کمیسیون پست و تلگراف برود.
رئیس ـ در خصوص این کنترات مذاکره نمی‌کنم و هیچ فایده ندارد ولی باید دید که به کدام کمیسیون باید برود گمان من است اگر این رجوع شود به کمیسیون پست و تلگراف کافی است و لیکن اگر لازم شود به کمیسیون خارجه هم برود و ملاحظه در این باب بشود و قبل از اینکه داخل در دستور شویم جواب تلگرافی در جواب تلگراف تبریکی که از مجلس شورای ملی شده است از مجلس مبعوثان عثمانی رسیده است قرائت می‌شود.
( جواب مزبور را آقا میرزا ابراهیم خان به مضمون ذیل قرائت نمود.)
- به مقام ریاست شورای ملی تبریک و تمنیات صمیمانه که در موقع سال دوم سنه دوریه مشروطیت عثمانی از طرف مجلس شورای ملی ایران شرف صدور یافته موجب ممنونیت شد هبه نام مجلس مبعوثان عرض تشکراف و احترامات فایقه را تقدیم می‌دارد
- رئیس مجس مبعوثان ( احمد رضا ).
رئیس ـ حالا شروع می‌کنیم به انتخاب ۵ نفر علمای اعلام .
آقا شیخ حسین یزدی ـ بنده راجع به انتخاب عرض دارم و قبل از وقت اجازه خواستم که جمعی را با دلیل ارائه دهم که اتفاق آراء درحق آنها شود .
رئیس ـ هرچه مذاکره در این باب باید بشود شد هاست و مبادله افکار هم بایستی در خارج شود حالا دیگر وقت انتخاب است آن روز هم مذاکره شد و عرض شد که در اولین جلسه دیگر بدون مذاکره داخل انتخاب شویم دیگر مذاکره هم باقی نمانده است و اگر داخل شویم باید باز این مطلب ختم نشود.
آقا شیخ حسین ـ راجع به رأی است اگر عرض کنم شاید طوری شود که اتفاق حاصل شود.
( گفتند اگر راجع به رأی است خوب است بفرمائید مفید خواهد بود )
رئیس ـ پس حالا که اوراق منتشر بگذارید تمام منتشر شود آن وقت اگر فرمایشی دارید بفرمائید ( اوراق رأی اخذ شده آقای آقا میرزا مرتضی قلیخان به جهت استخراج آراء حاج سید ابراهیم ـ دکتر علیخان و ضیاءالممالک را به قرعه معین نمود و از قرار ذیل استخراج نمودند )
عده اوراق ۶۲ امتناع ۵
- - حاج میرزا زین العابدین قمی ۵۵ رأی
- - حاجی سید اسدالله قزوینی ۵۰ رأی
- - شیخ اسماعیل محلاتی ۴۷ رأی
- - ثقه الاسلام اصفهانی ۴۶ رأی
- - میر سید محمد بهبهانی ۳۹ رأی
- - شیخ عبدالله گلپایگانی و کاشانی و
- - آقا سید علی کازرونی هر کدام ۴ رأی آقا شیخ مهدی مازندرانی واقا سید حسن قمشه هر یک ۱ رأی.
(در این موقع هیئت کابینه به استثنای وزیر داخله به مجلس تشریف آوردند.)
معاضد الملک ـ آقا میرزا سید محمد بهبهانی ۳۹ رأی - ثقه الاسلام اصفهانی ۴۶ رأی - سید اسدالله قزوینی ۵۰ رأی - حاجی میرزا زین العابدین قمی ۵۵ رأی - شیخ اسماعیل محلاتی ۴۷ رأی - شیخ عبدالله گلپایگانی و امام جمعه خوئی هر یک ۱۴ رأی آقا سید مصطفی کاشانی و آقا سید علی کازرونی هر یک ۴ رأی.
رئیس ـ اتفاق آراء حاصل نشد.
دکتر علیخان ـ گویا اتفاق آراء حاصل شده باشد به جهت اینکه ۵ نفر امتناع کردهاند و سایرین رأی داده‌اند اتفاق آراء معنیش این است که رأی دهندگان متفقا رأی بدهند بفرمائید ۵ دقیقه تنفس شود و آن اقایانی که اتفاق نداشتند اتفاق حاصل شود بهتر است.
ارباب کیخسرو ـ بنده می‌خواستم که سئوال کنم اول این مسئله باید حل شود که اینهائی که امتناع می‌کنند جزء رأی دهندگان محسوب هستند چون وقتی که جزء باشند اتفاق حاصل نمی‌شود مسئله دوم بنده نمیدانم اقایانی که ورقه سفید دادند جهتش چیست با این که به موجب قانون اساسی باید رأی بدهند معرفی آنها هم از محل مخصوص باید بشود که شده است پس چه تصور می‌کنند آیا نخواهد این انتخاب شد پس خوب است که ورقه سفید ندهند که انتخاب به عمل اید و کسانی را که بیشتر طرف توجه هستند خوب است آقایان ملتفت باشند در باره آنها رأی بدهند که زودتر بگذرد.
رئیس ـ رأی دهندگان ۶۲ - ۵ نفر امتناع کردند و اتفاق ۵۷ نفر نمی‌شود.
مرتضی قلیخان ـ چند نفر دو رأی داده‌اند اگر آنها هم حساب کنیم اتفاق حاصل شده است.
دکتر علیخان ـ بنده گمان می‌کنم آن طوری که آقای آقا مرتضی قلیخان گفتند صحیح است به جهت اینکه آنهائی که اسم ۵ نفر را ننوشته‌اند اگر حساب کنیم اتفاق حاصل می‌شود.
رئیس ـ دو سه اوراق که اسم نوشته شده است.
سید حسین اردبیلی ـ آقای آقا میرز سید محمد بهبهانی که در جزء وکلا انتخاب شد قبول کردند.
رئیس ـ اخطار شد جواب نرسیده است.
حاجی آقا ـ به جهت گرفتن دفعه دوم رأی اجازه تنفس بدهید شاید به میان بعضی آقایان گفتگو شود و اتفاق حاصل گردد و گمانم این است که اگر اجازه بفرمایند ۵ دقیقه تنفس شود و آن اقایانی که اتفاق نداشتند اتفاق حاصل شود بهتر است.
رئیس ـ در خصوص اوراق امتناع که فرمدید آیا رجوع به قانون می‌شود یا نمی‌شود اگر بنا باشد که اتفاق معنیش این باشد که همه وکلا در باره تمام این ۵ نفر رأی بدهند در قانون اساسی که همچو چیزی نیست و اینکه گفته می‌شود نمایندگان در باره این ۵ نفر که با اکثریت آراء رأی بدهند ما که نمی‌توانیم مردم را مجبور بکنیم که رأی بدهند یک کسی هست که ورقه سفید می‌دهد اگر چه کار بدی می‌کند ولی حق دارد به جهت اینکه شاید کسی را نمی‌شناسد حالا این وضع بد است و خیط می‌کنند یا نمی‌کنند نمیدانم ولی نمیدانم بگویم حتما باید رأی بدهید و گمان می‌کنم که امتناع مانع از اتفاق آراء نمی‌شود در این دفعه هم اگر ۵۵ رأی داده شده بود و ۵ نفر امتناع کرده بودند آن وقت می‌گفتیم اتفاق آراء حاصل شده است حالا این دفعه درباره یکی از آقایان ۵۵ رأی داده شده است و دو نفر دیگر بودند که درباره ایشان رأی ندادند درباره سایرین رأی داده این اختلاف آراء است و مخالف با قانون اساسی اتفاق آراء این است که تماما درباره نفر رأی بدهند و اگر درباره یک یا دو نفر رأی نمی‌دهند درباره سایرین هم رأی ندهند که مخالف پیدا نشود.
ارباب کیخسرو ـ بنده عرض می‌کنم وقتی که میگوئیم اکثریت آراء نسبت به حضار میگوئیم باید اکثریت آراء باشد ولی اتفاق آراء مراد اتفاق رأی دهندگان است.
عزالممالک ـ بنده می‌خواستم عرض کنم چنانچه فرمودند کسانی که رأی در باره دو نفر نداده‌اند جزء امتناع کنندگان محسوب هستند و اتفاق آراء درباره آن اشخاصی که غیر از این دو نفر داده‌اند حاصل شده است ولی عرض می‌کنم که این مخالف با قانون اساسی است به جهت اینکه اتفاق آراء این است که تمام رأی دهندگان درباره ۵ نفر رأی بدهند و در باره هیچ کدام امتناع ننمایند حالا خوب است اسامی اشخاصی که در باره آنها رأی داده شده مثل ۵۵ رأی و چندین رأی خوب است دو مرتبه خوانده شود و آقایان مسبوق شوند شاید این مرتبه اتفاق آراء حاصل شود.
رئیس الوزرا ـ لایحه مستخدمین خارجه را وزراء آوردند تقدیم نمایند.
وزیر پست و تلگراف ـ البته اصول پروگرام این آن است که امروز تقدیم می‌شود از قرار ذیل قرائت نمود پیشنهاد هیئت وزراء
به موجب ماده اول پروگرام هیئت وزراء که مورخه شنبه ۲۳ شهر رجب ۱۳۲۸ تقدیم مجلس مقدس شورای ملی شده است در جلب مستخدمین خارجه در چند جلسه هیئت وزراء مذاکره کرده رأی قطعی آخری را به تفصیل ذیل پیشنهاد می‌نمایند.
۱ـ مستخدمین وزارت مالیه ۷ نفر اداره خزانه ۳ نفر اداره مالیات مستقیم ۲ نفر اداره تسجیل ۲ نفر این مستخدمین از فرانسه جلب می‌شود.
۲ـ مستخدمین وزارت داخله ۶ نفر .
برای تنظیمات ادارات مرکزی و دوایر ایالتی و تنظیمات بلدی و تحریر نفوس یک نفر که اقلاً مقام ( سر هر وقت ) معاون حاکم را داشته باشد صاحب منصب ژاندارمری ۴ نفر این ۴ نفر از ایتالیا جلب می‌شوند دو نفر از صاحب منصب پلیس از برای نظمیه از سوئد خواسته می‌شود ۳ مستخدمین وزارت عدلیه ۲ نفر.
یک نفر مشاور حقوق برای وضع و تنقیح قوانین و ترتیب و تدوین اصول محاکمات از فرانسه و یک نفر مدیر برای تنسیق دوایر وزارت و محاکم عدلیه از مسلمانان مصر جلب می‌شود عده مستخدمین که پیشنهاد می‌شود ۱۵ نفر است قرارداد و استخدام و حقوق آنها به تصویب مجلس مقدس خواهد بود.
مدت استخدام آنها عجالتاً سه سال معین می‌شود.
رئیس ـ حالا که مذاکره کردن در این لایحه فایده ندارد اگر مجلس تصویب می‌نماید رجوع شود به کمیسیون خارجه و از آقایان اعضاء کمیسیون استدعا می‌کنم جلسه خودشان را منعقد بکنند و این لایحه را موضوع مذاکره قرار داده هرچه زودتر راپورت آن را به مجلس پیشنهاد نمایند والبته تمام نمایندگان هم همراهند که این لایحه زودتر از مجلس بگذرد.
وزیر پست و تلگراف ـ چون مدتی است که این مطلب تعویق افتاده و خیلی هم لازم است بنده از طرف هیئت وزراء فوریت آن را تقاضا می‌کنم .
منتصرالسلطان ـ بنده می‌خواستم تشکرات خودم از خلع اسلحه و تقدیم لایحه مستخدمین تقدیم هیئت وزراء نمایم.
رئیس ـ حالا که این لایحه به کمیسیون خارجه می‌رود مخالفی نیست ( اظهاری نشد ) ولی آقای وزیر پست و تلگراف اظهاری کردهاند وزراء هم با ایشان همراهند یعنی تقاضای فوریت این لایحه را نموده است در این خصوص هر یک از نمایندگان فرمایشی دارند بفرمایند.
افتخار الواعظین ـ بنده سئوال می‌کنم که مستخدمینی که جلب خواهند شد منحصر به همین است یا اینکه برای سایر وزراتخانه‌ها جلب می‌نمایند و لایحه دیگر پیشنهاد خواهد شد.
وزیر پست و تلگراف ـ چیزی که از طرف هیئت وزراء پیشنهاد شده است البته مصمم هم شدهاند و مردد نخواهند بود چیزی که هست مجلس باید نظریات خودش را در این بنماید و آن وقت موقع اجرا گذارده شود.
میرزا ابراهیم خان - می‌خواستم سوال کنم مستخدمین را معین فرمودند ا نقاط خارجه بخواهند آیا هیئت محترم وزرا مصم هم شدهاند یا اینکه بطور پیشنهاد تقدیم کردهاند.
وزیر پست و تلگراف- چیز یکه از طرف هیئت وزرائ پیشنهاد شده است البته مصم هم شدهاند و مردد نخواهند بود چیزیکه هست مجلس باید نظریات خودش را در آن بنماید و آنوقت بموقع اجرا گذارده شود
رئیس ـ حال باید در فوریت آن رأی بگیریم .
حسنعلی خان ـ بنده هم می‌خواستم به آن مطلبی که آقای افتخار الواعظین عرض کردند اظهار نمایم که فرمودند دیگر اینکه از وزارت جنگ اسمی در این لایحه برده نشده است و حال آنکه نظام ما هم خیل لازم دارد که صاحب منصب از خارجه جلب شود می‌خواستم خاطر وزراء را جلب کنم که یک سال است که تمام گرفتاریهای پی در پی و بی ترتیبی وزارتخانه‌های ما به واسطه مسامحه در این مسئله شده است و استدعا می‌کنم در ظرف دو سه روز این مسئله را بگذرانیم که زودتر به موقع اجرا گذاشته شود و آتیه مملکت ما دیگر دچار گرفتاری نشود و اصلاحاتی که مملکت را نجات خواهد داد همین جلب مستخدمین خارجه خواهد بود.
وکیل الرعایا ـ بنده این لایحه را وقتی نافع می دانم که به عملیات آن موفق شویم مذاکره هم در این خصوص کافی است رأی بگیرند که زودتر برود به کمیسیون و راپورت آن به مجلس پیشنهاد شود.
میرزا اسدالله خان ـ در شش ماه قبل خاطر آقایان مسبوق است که آقای وثوق الدوله وزیر مالیه کابینه سابق نیز استخدام هفت نفر اروپائی برای اداره مالیه پیشنهاد کردند و رجوع شد به کمیسیون قوانین مالیه واز آنجا بنده به ( اکستپر دومیت ) آن را رد کردم حالا می‌بینیم که کابینه جدید هم این را پیشنهاد کردهاند و اینکه به کمیسیون خارجه می‌فرمایند رجوع شود بلکه از برای این است که کمیسیون خارجه بداند از روی چه ترتیبی کابینه این پیشنهاد را کردهاند و الا مناسبت دیگری نخواهد داشت .
وزیر پست و تلگراف ـ اما این را که می فرمائید مسئله استخدام هفت نفر اروپائی در مجلس رد شد بنده منکرم ابداً همچو چیزی به مجلس پیشنهاد نشده است تا اینکه ایشان ( اکستر دومیت ) با دلایل براهینی اقامه کنند اگر پیشنهاد شده بود بنده یکی از آنهائی بودم که دلایل ایشان را رد می‌کردم حالا این ربطی به این مذاکره ندارد حالا آن مطلب ربطی به این مذاکرات ندارد این لایحه رجوع می‌شود به کمیسیون خارجه و اگر دلایلی بخواهند در آنجا داده می‌شود.
وزیر جنگ ـ بنده می‌خواستم جواب آقای حسنعلی خان را عرض کنم یک قسمت از این را که راجع به فرمایش آقا یافتخار الواعظین بود آقای وزیر پست جواب دادند در خصوص آوردن صاحب منصب از خارجه برای وزارت جنگ لایحه آن را مشغولیم بنویسیم در ظرف همین چند روزه تقدیم مجلس شورای ملی خواهیم نمود.
محمد هاشم میرزا ـ عقیده بنده این است که این را اولاً به کمیسیونها رجوع کنیم که هر کمیسیونی یک فقره آن را که راجع به وزارتخانه متعلق به اوست مطرح مذاکره کرده عقیده خود را اظهار نماید و بعد در خصوص کنترات رجوع شود به کمیسیون خارجه و الا ابتدا مناسبتی ندارد مسئله مستخدمین عدلیه را باید کمیسیون عدلیه درجه لزومش را معلوم نماید.
رئیس ـ خیر این طور نیست این مسئله چون مربوط به خارجه است باید به کمیسیون خارجه برود که آن کمیسیون نظریات خود را در ملاحظه اطراف و جوانب کار بنماید و راپورت بدهد حالا اگر سایر کمیسیونها هم از قبیل کمیسیون قوانین مالیه و عدلیه باید در آن نظریاتی بنمایند بسته به رأی مجلس است .
دکتر علیخان ـ عرض بنده راجع به وزارت جنگ بود که ا زخارجه باید صاحب منصب آورده شود که جواب آن را فرمودند و به عقیده بنده رجوع این لایحه به کمیسیونها غیر از معطلی فایده دیگری ندارد فقط چون مربوط به خارجه است و اهمیت فوق العاده دارد باید به کمیسیون خارجه رجوع شود که به زودی ملاحظات خود را کرده راپورت بدهد و فوریت آن را هم عقیده بند هاین است که رأی گرفته شود و تصویب خواهد شد.
رئیس ـ در خصوص فوریت این لایحه به عقیده بنده خوب است بعد از این که از کمیسیون برگشت رأی گرفته شود اگر چه حالا هم ممکن است .
افتخار الواعظین ـ مطابق نظامنامه داخلی همان وقتی که فوریت یک لایحه تقاضا می‌شود همان وقت باید رأی گرفته شود.
معززالملک ـ این وزراء فوریت این لایحه را تقاضا کردهاند آن فوریتی نیست که در نظامنامه داخلی معین شده است و الا اگر آن فوریت باشد در وقتی است که لایحه به کمیسون رجوع شده باشد و راپورت راجع به آن آمده باشد آن وقت فوریت آن تقاضا می‌شود و مراد از این فوریت چیست مراد از این است که در آن لایحه پس از آنی که فوریت آن تصویب شد فقط یک شور خواهد شد و چون هنوز در باب این لایحه از کمیسیون خارجه راپورتی داده نشده و کمیسیون ملاحظات خود را نکرده است به عقیده بنده خوب است رجوع شود به کمیسیون و برگردد آن وقت در فوریت آن رأی گرفته شود.
وزیر پست ـ گویا اشتباه کرده مراد از این فوریتی که تقاضا است همان فوریتی است که در نظامنامه داخلی ذکر شده است و آن فوریت را در هر مقامی می‌شود تقاضا نموده حالا اهمیت این لایحه را آقایان نمایندگان می دانند و اگر صلاح می دانند فوریت آن را تصویب می‌نمایند.
رئیس ـ پس رأی می‌گیریم وزراء تقاضا می‌کنند که فوریت این لایحه تصویب شود کسانی که فوریت این لایحه را تصویب می‌نمایند که بعد از آنکه از کمیسیون برگشت یک شور در آن به عمل بیاید قیام خواهندکرد ( اغلب قیام کردند )
رئیس ـ به اکثریت تصویب شد حالا برمیگردیم به دستور اگر چه وقت گذشته ولی چون در دفعه اول که انتخاب کردیم اتفاق آراء حاصل نشد و در انتخابات هم نظری داریم که در هر موردی که اکثریت تام مناط اعتبار است اگر در مرتبه اول حاصل نشد تجدید انتخاب می‌شود گمان می‌کنم در ثانی انتخاب کنیم شاید اتفاق آراء حاصل نشد ثالثاً رأی می‌گیریم در صورتی که مأیوس شدیم ناچاریم که به قرعه معین کنیم بنا بر این اسامی اشخاصی که درباره آنها رأی داده شده و اکثریت دارند خوانده می‌شود که آقایان ملتفت باشند.
معاضد الملک ـ آقای حاجی میرزا زین العابدین قمی ۵۵ رأی . آقای حاج سید اسدالله قزوینی ۵۰ رأی . آقا شیخ اسمعیل محلاتی ۴۷ رأی . آقای ثقه الاسلام اصفهانی ۴۶ رأی . آقا میرزا سید محمد بهبهانی ۳۹ رأی . آقا شیخ عبدالله گلپایگانی ۱۴ رأی .
کاشف ـ مکرر مذاکره شد که ماها چون اطلاع نداریم و تماماً این آقایان را نمی‌شناسیم هرچه انتخاب کنیم بی نتیجه خواهد بودحالا که یک مرتبه انتخاب شد و اتفاق حاصل نشد خوب است آقایان نمایندگان در این مرتبه اسامی همان اشخاصی را که در دفعه اول اکثریت داشتند بنویسند که این عمل ختم شود و الا این انتخابات جزء اتلاف وقت نتیجه دیگری ندارد.
حاج شیخ الرئیس ـ نشد که نشد به قرعه معین می‌شود.
رئیس ـ این اسامی هم برای همین خوانده شد که آقایان مسبوق شوند واگر مایلند به اتفاق انتخاب نمایند اسامی اینها را بنویسند.
(ورقه توزیع و اخذ شد آقای میرزا مرتضی قلیخان و مستخرجین از قرار ذیل استخراج نمودند:
- - عده اوراق ۶۲ .
- - امتناع ۶ .
- - حاج میرزا زین العابدین قمی ۵۵ رأی .
- - آقا شیخ اسمعیل محلاتی ۵۴ رأی
- - حاج سید اسدالله قزوینی ۵۰ رأی .
- - ثقه الاسلام اصفهانی ۴۷ رأی .
- - میرزا سید محمد بهبهانی ۴۲ رأی .
- - آقا شیخ عبدالله گلپایگانی ۹ رأی .
- - حاج سید مصطفی کاشانی ۶ رأی .
- - حاج امام جمعه خوئی و
- - آقا سید علی کازرونی هریک ۲ رأی .
- - آقا سید ابوالحسن انگجه و آقا سید حسن قمشه هریک ۱ رأی .
معاضد الملک ـ آقا حاج میرزا زین العابدین قمی ۵۵ رأی . آقا شیخ اسمعیل محلاتی ۵۴ رأی . آقا حاج سید اسدالله قزوینی ۵۰ رأی . آقای ثقه الاسلام اصفهانی ۴۷ رأی . آقای میرزا سید محمد بهبهانی ۴۲ رأی .
رئیس ـ این دفعه هم اتفاق آراء حاصل نشد ولی امیدواری هست که در مرتبه ثالث اتفاق حاصل شود حال چون وقت گذشته است انتخاب مرتبه ثالث را می‌گذاریم به جلسه آتیه آقایان هریک اندازه تبادل افکار می‌نمایند چنانچه اتفاق آراء شد درباره ۵ نفر که نعم المطلوب و الا به قرعه انتخاب می‌کنیم .
دکتر علیخان ـ چون چهار ورقه را که ما در آنجا دیدیم اسمی در آن از آقای حاج میرزا زین العابدین قمی برده نشد هبود درباره ایشان امتناع داشته بنابراین اگر آن چهار نفر را درباره ایشان تجز امتناع کنندگان محسوب بداریم گویا اتفاق آراء درباره ایشان حاصل شده باشد و در جلسه بعد برای انتخاب چهار نفر دیگر رأی گرفته بود.
رئیس ـ این طور نمی‌شود به جهت اینکه ما درباره فرد فرد دو رأی نمی‌گیریم تا اینکه اگر کسی درباره یکی امتناع نمود باز اتفاق آراء درباره آن یک نفر حاصل شده باشد این در وقتی است که ما درباره شخصی به خصوص رأی بگیریم و حالا می‌خواهیم ۵ نفر را انتخاب کنیم و همین که یک نفر درباره چهار نفر رأی داد واز پنجمی امتناع نمود اتفاق آراء حاصل شده است حالا همان طور که گفته شد بقیه این انتخاب می‌ماند به جلسه آتیه .
کاشف ـ مدتی است که خیلی سؤالات از وزراء شده است و عجب در این است که ابداً برای جواب حاضر نشده‌اند مثل اینکه بنده در خصوص ایالت خراسان و فرش جوهری و همچنین در خصوص کنتورسوالات کرده‌ام و تا به حال برای جواب حاضر نشده‌اند در صورتی که مطالب خیلی لازمی بوده است و اینها وقتی که برای سئوالات حاضر نشوند در موقع استیضاح چطور حاضر خواهند شد.
رئیس ـ چون سئوالات بسیار شده است ولی اغلب آن راجع به آن کابینه سابق است حالا اگر این سئوالات را هم که حضرت عالی میفرمائید راجع به آن کابینه است که گذشته است و نمی‌شود در جواب آن این وزراء را مسئول داشت و اگر راجع به کابینه حالیه است که بعضی سئوالات شده و به هیئت رئیسه رسیده است و به هئیت وزراء اخطار شده است که بیایند جواب بدهند و حاضر خواهند شد.
افتخار الواعظین ـ بنده هم در باب اوضاع جنوب و اختلاف بین ایل قشقائی و بختیاری یک سئوالی از وزیر داخله کرده‌ام نمیدانم به ایشان اخطار شده است یا خیر اگر اخطار شده است که چرا برای جواب حاضر نشده‌اند.
رئیس ـ آن اختلاف گویا برداشته شده و اصلاح شده است.
حاج سید ابراهیم مدرسی ـ راپورت هیئت تفتیشیه را هم بنده تقاضا می‌کنم جزء دستور گذاشته شود.(جوابی داده نشد.)
(رئیس حرکت نمود و مجلس نیم ساعت بعد از ظهر ختم گردید.)