مذاکرات مجلس شورای ملی ۱۹ اسفند ۱۳۴۸ نشست ۱۷۹
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری بیست و دوم | تصمیم‌های مجلس | قوانین انقلاب شاه و مردم |
مذاکرات مجلس شورای ملی
صورت مشروح مذاکرات مجلس روز سه‌شنبه ۱۹ اسفند ۱۳۴۸ نشست ۱۷۹
مشروح مذاکرات مجلس شورای ملی، دوره ۲۲
جلسه: ۱۷۹
فهرست مطالب:
۱- قرائت اسامی غائبین جلسه قبل
۲- بیانات قبل از دستور آقایان دکتر رفعت- محمد اسدی- معزی
۳- تصویب صورت‌جلسه‌های ۱۷۴- ۱۷۸
۴- تقدیم یک فقره لایحه به وسیله آقای دکتر یگانه وزیر مشاور
۵- تقدیم یک فقره اصلاح بودجه و چهار فقره صورت دیون به وسیله آقای قوام صدری معاون وزارت دارایی
۶- طرح و تصویب گزارش شور دوم کمیسیون امور استخدام و سازمان‌های اداری راجع به تمدید مهلت مقرر در ماده ۱۴۹ لایحه قانونی استخدام کشوری و ارسال به مجلس سنا
۷- طرح و تصویب گزارش یک فوریتی کمیسیون کشور راجع به تمدید مهلت مقرر در ماده ۱۰ قانون نوسازی و عمران شهری و ارسال به مجلس سنا
۸- اعلام وصول و قرائت نامه مربوط به یک فقره لایحه قانونی از مجلس سنا
۹- اعلام وصول و قرائت نامه رسیده از دولت در اجرای قانون نحوه خرید ماشین‌آلات
۱۰- قرائت دستور و تعیین موقع جلسه بعد- ختم جلسه
صورت مشروح مذاکرات مجلس روز سه شنبه (۱۹) اسفند ماه ۱۳۴۸
| مجلس ساعت نه و پنج دقیقه صبح به ریاست آقای دکتر حسین خطیبی (نایب رئیس) تشکیل گردید. |
- قرائت اسامی غائبین جلسه قبل
۱- قرائت اسامی غائبین جلسه قبل
نایب رئیس- اسامی غائبین جلسه قبل قرائت می‌شود.
غائبین با اجازه
- آقایان دکتر صدر- مهندس زنجانچی- دکتر ملکی- رضازاده- مهندس معینی زند- مهندس پرویز بهبودی- ماهیار- انشاء- اهری- دانشمند- رضوی- دکتر رهنوردی- دکتر زعفرانلو- ریگی- شکیبا- شیخ بهائی- فیاض- مهندس قادرپناه- کورس- مجد- موقر- مهرزاد- تیمسار همایونی- فروتن.
غائبین مریض
- آقایان ارسنجانی- دکتر عدل طباطبائی- بوشهری- پاینده- دکتر پرتو اعظم- تیمسار حکیمیان- دکتر صاحب قلم- خانلر قراچورلو- پزشکپور.
- بیانات قبل از دستور آقایان دکتر رفعت- محمد اسدی- معزی
۲- بیانات قبل از دستور آقایان دکتر رفعت- محمد اسدی- معزی
نایب رئیس- بیانات قبل از دستور را شروع می‌کنیم آقای دکتر رفعت تشریف بیاورید.
دکتر رفعت- با اجازه مقام ریاست،
همکاران گرامی‌به خوبی از جریان استقبال کم نظیر و پذیرائی احترام آمیز و پرشکوه از رهبر عالی قدر ایران در پاکستان آگاهند (صحیح است).
این احساسات که ناشی از عواطف دوستانه دو ملت است.
آن چنان صمیمانه بود که از هر لحاظ که فکر شود در جهان امروز بی سابقه است (صحیح است).
قرآن کریم عامل اصلی هم بستگی ملت پاکستان و ایران است (صحیح است) شاهنشاه آریامهر که به عنوان مبشر صلح و پرچم دار صلح و امنیت محبوبیت و معروفیت دارند مورد احترام همگان هستند، بینش، درایت، شجاعت معظم له در حفظ صلح جهانی کمک شایانی است حضرت ژنرال آقامحمد یحیی خان رئیس جمهوری کشور دوست و متحد و برادر ما پاکستان در ضیافتی که به افتخار میهمان عالی قدر خود شاهنشاه آریامهر ترتیب داده بودند از رهبر عالی قدر ما به حق تجلیل شایسته کرده و چنین فرمودند:
«برای من مایه خرسندی بسیار است که به اعلیحضرت شاهنشاه و همراهان عالی قدر اعلیحضرت صمیمانه خوش آمد بگویم در این کشور شما در میان برادران خود هستید دو کشور ما بر اثر پیوندهای دیرین که ناشی از نزدیکی جغرافیائی میراث معنوی و تاریخچه فرهنگی مشترک است به یکدیگر بسیار نزدیک هستند برای ما موجب رضایت است که این پیوندها پیوسته از طریق همکاری نزدیک در تمام زمینه‌ها و براثر اعتماد متقابل نیرومندتر می‌شود در میان ما روابط خاصی برقرار شده است که هر دو کشور می‌توانند حقاً به آن افتخار کنند و لازم به تکرار این نکته نیست که بار دیگر بگوئیم پاکستان و ایران در واقع یک روح در دو بدن هستند شخص اعلیحضرت برای پاکستان دوستی بسیار قابل اعتماد هستند و دلبستگی دائمی‌اعلیحضرت به رفاه پاکستان اثر همیشگی در خاطر مردم ما بجای نهاده است. بازدیدهای مسرت بار اعلیحضرت از پاکستان به مردم این کشور فرصت می‌دهد علاقه و احترامی‌را که نسبت به شخص اعلیحضرت و ملت برادر خود ایران دارند ابراز کنند.
ما نیز به نوبه خود به کرات شاهد محبت و علاقه برادران ایرانی نسبت به پاکستان بوده‌ایم.
من شخصاً خاطرات بسیار خوشی از پذیرائی باشکوه و مهمان نوازی گرامی که چهار ماه پیش ضمن بازدید از ایران شاهد آن بودم دارم من به هر جا که رفتم با محبت بی دریغ و برادرانه ایرانی‌ها روبه رو شدم.
ضمن این بازدید من شاهد نشانه‌های بارز و تغییر ناپذیر انقلاب سفیدی بودم که تحت رهبری خردمندانه اعلیحضرت شاهنشاه در ایران صورت گرفته است.
شهرهای ایران سیمای تازه یافته است در شریان روستاها نیز نیروی تازه جای شده است و در واقع در تمام زمینه‌ها کوشش‌های انسانی آثار تجدید حیات و تجدید ساختمان در ایران هویداست».
همکاران محترم توجه دارند که حضرت رئیس جمهوری پاکستان با بیانات شیوای به وجه احسن از رهبر خردمند ایران تجلیل به سزائی کرده و پیشرفت‌ها و ترقیات چشم گیر مملکت ما را از روی حقیقت و واقع ستوده‌اند و مهم ترین مسئله و مطلبی که در بیانات مستدل و منطقی رهبر مدبر ایران و حضرت رئیس جمهوری پاکستان جلب توجه کرد علاقه قلبی و احساس پاک سران هر دو کشور نسبت به استقرار صلح و امنیت و اجرای عدالت کامل در منطقه خاور میانه عربی و حفظ مصالح و منافع ملل اسلامی‌بود.
شاهنشاه آریامهر هیچ وقت از ابراز این حقیقت خودداری نکرده‌اند که با اعمال زور و قوه قهریه نباید به حقوق مسلم ملل تجاوز شود و مدام طرفدار این رویه انسانی بوده و هستند که حسن تفاهم متقابل و دوستی و یگانگی ملل مهم ترین عامل استقرار صلح و آرامش میان ملل مختلف است و با اتکاء به یک چنین نظریه عالی و انسانی بود که معظم له و حضرت رئیس جمهوری پاکستان در رفع غائله خونین خاور میانه غربی و جلوگیری از تشدید وخامت اوضاع آن سامان خواستار جدی اجرای قطع نامه ۲۲ نوامبر شورای امنیت سازمان ملل متحد هستند و صمیمانه اعتقاد دارند که طرفین متخاصمین از توسل به اسلحه و زور خودداری و اختلافات خود را از طریق اجرای قطع نامه شورای امنیت سازمان ملل متحد حل نمایند توجه عمیق و قلبی رهبر عالی قدر ایران به صلح و امنیت خاور میانه در خور هر نوع ستایش است و یکی از عوامل مؤثر حفظ صلح و آرامش در این منطقه حساس جهان است. و بهترین مظهر آن سازمان عمران منطقه ایست که حقاً توانسته است سرمشق رضایت بخشی برای همه جوامع دیگر که در این شرایط هسند باشد و راه برای سایر کشورهای مسلمان که مایل باشند به سازمان عمران منطقه‌ای بپیوندند باز است.
همکاری و حسن تفاهم و هماهنگی سه کشور متحد و برادر ایران- ترکیه- پاکستان در اثر درایت و روشن‌بینی رهبران خود در این راه به موفقیت‌های بسیاری نائل آمده و آینده بس درخشانی برای سه ملت متحد و برادر خود تهیه دیده‌اند من به نام یک نماینده ملت ایران از تجلیل و پذیرائی باشکوهی که در کشور پاکستان همان کشوری که متجاوز از هفت هزار سال با ما پیوندی ریشه دار و عمیق دارد از رهبر خردمند ما به عمل آمد از سران آن کشور دوست و ملت متحد و برادر پاکستان صمیمانه سپاسگزارم (احسنت) و امیدوارم همکاری‌های متقابل و حسن تفاهم موجود و برادری و مودت دو ملت و دو کشور ثمرات بسیار نیکوئی برای دو ملت هم کیش بار آورد (احسنت- احسنت).
نایب رئیس- آقای محمد اسدی تشریف بیاورید.
اسدی- بنده از فرمایش دوست و همکار عزیزم آقای دکتر رفعت استفاده می‌کنم و به اطلاع کلیه دوستان و همکاران عزیزم می‌رسانم که مسافرت شاهنشاه آریامهر به هر کجا که تشریف فرما شده‌اند توأم با موفقیت و ارزنده بوده است (صحیح است) شاهنشاه آریامهر وقتی که به امریکا تشریف فرما شدند بنده نیز به علت کسالت فرزندم در امریکا بودم به رأی العین شاهد احساسات ایرانیان پاک سرشت و دانشجویان عزیز ایرانی که در امریکا مشغول تحصیل هستند بودم این دانشجویان عزیز ایرانی ما که خود را برای خدمت به فردای ایران آماده می‌سازند با درآمد کمی‌که دارند و کمک ناچیزی که دریافت می‌کنند برای این که بتوانند وجود مقدس شاهنشاه آریامهر را زیارت کنند از اطراف و اکناف امریکا از شرق و غرب و جنوب و شمال به نیویورک آمدند و در خیابان‌های واشنگتن و یا در سفارت ایران در واشنگتن با احساسات قابل تقدیری شاهنشاه عزیز ما را با چشمان اشک بار که توأم با احساسات وطن پرستانه بود زیارت می‌کردند ایرانی با شرف است با شرف به دنیا آمده و با شرف هم از دنیا خواهد رفت این احساسات دانشجویان ایرانی ما قابل تقدیس است (صحیح است) شاهنشاه آریامهر نطق تلویزیونی در امریکا فرمودند آقایان به خدا قسم نطق تلویزیونی اعلیحضرت برای دنیا موجب مباهات بود به قدری جواب‌های عالی و رسا به به مخبرین تلویزیون دادند که موجب اعجاب تمام امریکائیان بود و بنده که در آن موقع در امریکا بودم واقعاً به ایرانی بودن خودم بیش از پیش افتخار می‌کردم برای این که به قدری اثر مصاحبه تلویزیونی اعلیحضرت همایونی عالی بود که همه به من گفتند خوشا به سعادت تان که چنین رهبر و پادشاهی دارید زبان عالی می‌دانند قدرت بیان عالی دارند و در امور سیاسی کاملاً واردند پس آقای دکتر رفعت عزیز اعلیحضرت تنها در پاکستان مورد تکریم قرار نگرفته بلکه ایشان به هر جا که قدم می‌گذارند مورد احترام قاطبه مردم دنیا هستند آقایان ما باید این را بدانیم امید ما فقط به شاهنشاه آریامهر است و به غیر از ایشان ما کسی را نداریم (صحیح است) یک دکتر ایرانی که ناچارم اسمش را به عنوان یک وطن پرست ببرم و آقای دکتر میرعلا و سایر آقایان که در امریکا بوده‌اند این دکتر را می‌شناسند دکتر عبدالحسین اسلامی‌است ایشان روی وطن پرستی خودش دستور داده تمام تلویزیون‌های آن بیمارستان را که هشتصد دستگاه بود کانال‌هایش را برگردانند به اطاق بیماران و نطق و مصاحبه اعلیحضرت را بشنوند وقتی نطق اعلیحضرت از تلویزیون تمام شد من احساس غرور فراوان می‌کردم و همه نیز تجلیل می‌کردند (صحیح است) این برای ما سعادت است در ضمن من از موقعیت می‌خواهم استفاده کنم و مطالبی ضروری را با اجازه جناب آقای رئیس محترم و با اجازه همکاران به عرض ساحت مقدس مجلس شورای ملی می‌رسانم اصل تشویق برای هر فردی محترم است من هم از این اصل تبعیت می‌کنم دید من الان دید مردم مغان است وزیر دادگستری جناب آقای پرتو دستگاه قضا را در مغان پیاده کردند و مردم از وجود دستگاه قضائی برخوردارند آقای عطارد معاون محترم وزارت دادگستری و رئیس کل ثبت اسناد مملکتی دستگاه ثبت اسناد را در مغان پیاده کرد و مردم مغان از این همه توجه مأمورین دولت و توجه آقای معاون وزارت دادگستری سپاس گزارند (یک نفر از نمایندگان- بسیار مرد فعالی است) مهندس صدقیانی رئیس محترم کل بانک کشاورزی دستگاه بانک کشاورزی را در منطقه کشاورزی مغان پیاده کرده و دویست هزار نفر مردم مغان از برکت وجود بانک کشاورزی برخوردار شده‌اند از این بانک برای پیشرفت کارشان قرض می‌کنند و سطح درآمد مردم دارد بالا می‌رود وقتی مردم راحت باشند نظر اعلیحضرت همایونی که رفاه کشاورزان است تأمین می‌شود قدرت الله خدایاری رئیس سابق آمار مملکتی اداره آمار را در آن جا دایر کرده و مردم دیگر برای تهیه رونوشت شناسنامه یا ازدواج و طلاق به مشگین شهر و اردبیل نمی‌روند اما متأسفانه در آن جا ما راه نداریم مردم از لحاظ راه در نهایت ناراحتی هستند و وزیر راه به این مطلب توجه نمی‌کند این قدر ما از لحاظ راه در منطقه کلیبر مشکین شهر اردبیل مغان (دکتر امین- و هشترود) و هشترود در مضیقه هستیم که اگر یک فرد مغانی بخواهد برای تهیه یک رونوشت به اردبیل و غیره برود مثل این است که جناب آقای دکتر امین و یا سایر دوستان من بخواهند به مسافرت اروپا یا امریکا بروند (اخلاقی- رونوشت شناسنامه که منسوخ شد) این یکی را می‌دانم از آقای وزیر راه من استدعا دارم که به اهمیت مسئولیت خودتان واقف بشوید و به ترتیب الاهم فالاهم راه‌هائی را که ضروری است و شاه راه زندگی و حیات برای مردم است رو به راه کنید بنده اسامی‌افرادی را که به مغان خدمت کرده بودند در کمال صفا و صداقت به عرض رساندم به خدا قسم من با هیچ یک از آن‌ها آشنائی ندارم منتهی وظیفه نمایندگی من ایجاب می‌کرد که پشت این تریبون بیایم و حقیقت مطلب را بگویم و اگر روزی خدا نکرده همین دستگاه‌هائی که من از آن‌ها تجلیل و تقدیر کردم از مسیر اصلی خودشان منحرف بشوند شما و من این قدر شجاعت داریم که بیائیم و پشت این تریبون باز حقایق را بگوئیم بنده به آقای دکتر ولیان وزیر اصلاحات ارزی ارادت خیلی کاملی دارم متأسفانه این جا نه خودشان و نه معاونشان تشریف دارند بنده می‌خواستم از ایشان خواهش کنم که سازمان اصلاحات ارزی را در مناطق کشاورزی که یکی از این مناطق مغان می‌باشد پیاده کنند چون منطقه، منطقه کشاورزی است مأمورین اصلاحات ارضی برای اجرای منویات مبارک شاهنشاه در مملکت خوب کار می‌کنند حیف است که مردم مغان از مزایای داشتن سازمان اصلاحات ارضی محروم باشند بنده با یکی از مسئولین وزارت اصلاحات ارضی صحبت می‌کردم گفتند همین جناب آقای دکتر کاظم زاده که بنده به ایشان ارادت دارم با ایجاد و احداث سازمان اصلاحات ارضی در بخش‌ها مخالفت کرده است دکتر کاظم‌زاده عزیز سازمان اصلاحات ارضی کارهای کشاورزان و اصلاحات ارضی انجام می‌دهد این کار اول باید از بخش‌ها و شهرهای کوچک انجام بشود بعد به استان‌ها برسد استدعا دارم اگر شما این دستور را صادر فرموده‌اید این دستور ناصواب است چون آدم وطن پرستی هستید خواهش می‌کنم این دستور ناصواب خودت را اصلاح کن و بگذار اصلاحات ارضی در گرمی‌مغان سازمانی داشته باشد و بتوانند به مردم مغان خدمت کند این تقاضای من از شماست که الان جلوی من نشسته‌اید. به حکم اجبار همان طور که عرض کردم چند ماهی از ایران دور بودم و از فیض زیارت همکاران محترم محروم بودم وقتی برگشتم دیدم متأسفانه سازمان جدید سازمان برنامه خط بطلان و و سیاه بر روی کارهای عمرانی شهرها و نقاطی که دور افتاده است کشیده است و جناب آقای خواجه نوری مرم مغان از دولت فعلی درخواست ایجاد دانشگاه جندی شاپور ندارند مرم مغان از سازمان برنامه تقاضای ایجاد و احداث استادیوم بسیار با عظمت ندارند آن‌ها تقاضا دارند دبستان و دبیرستان برای آن‌ها به وجود بیاید آن‌ها تقاضا دارند خانه‌های سازمانی برای آن‌ها درست بشود چون متأسفانه این کارکنان و کارمندان که بر اثر اقدام دولت حزبی شما در آن جا پیاده شده‌اند جا و مکانی برای سکونت خودشان ندارند چند روز پیش بود که وزیر دادگستری به من گفت اسدی چون قضات دادگستری در این جا جا و مکان ندارند و یک قاضی دادگستری در یک بیغوله زندگی می‌کند من می‌خواهم دادگستری را از آن جا بیرون ببرم همین سازمان برنامه خط سیاه روی آن‌ها کشیده آقایان درآمد درآمد سازمان برنامه قسمت اعظمش از درآمد نفت مملکت تأمین می‌شود درآمد نفت مملکت باید در تمام اطراف و اکناف کشور یک نواخت خرج بشود ما سر تعظیم فرود می‌آوریم به کارهای عظیم و چشم گیر دولت که به امر شاهنشاه آریامهر انجام پیدا کرده ما آن‌ها را فراموش نمی‌کنیم همه را معتقدیم اما منطقه مغان هم جزو این کشور است چرا باید آن را از این نعمت محروم کنند و خط سیاه روی آن‌ها بکشند متأسفانه مسئولین فعلی سازمان برنامه مسئولیت مملکتی خودشان را درک نمی‌کنند فردی را نمی‌دانم از کجا آورده‌اند من متأسفم به نام وطن پرستی و با کمال شرمندگی اسم می‌آورم آقای دکتر میرولی در سازمان برنامه، شما که مسئول امور شهر و مسئول امور دهات مملکت هستید چه برنامه‌ای برای رفاه و راحتی و عمران منطقه داری بیدار بشو من آرزو می‌کنم در هر کشوری که قبلاً بودی در آن جا می‌ماندی و به این مملکت نمی‌آمدی حالا خدا به تو این قدر موهبت داده که مصدر چنین شغل عظیمی‌در سازمان برنامه شده‌ای مرد حسابی، به جنب، احساس مسئولیت بکن بدان چه مسئولیت مقدسی به عهده تو گذاشته شده است بعد از این که این سازمان جدید برنامه پیاده شد آقایان به سر مبارک اعلیحضرت همایونی اکثر برنامه‌ها در مغان متوقف شده است شما نمی‌گوئید ولی من قسم خورده‌ام در این جا هر مطلبی که به صلاح و صرفه مملکت است بگویم و برای احترام به قسم خود و برای خدمت به کشور مطلب را در کمال صداقت و عریان می‌گویم مطالب دیگری هم از سازمان برنامه دارم ولی چون نامه‌ای حضور جناب آقای هویدا نخست وزیر داده‌ام که بنده شخصاً به ایشان ارادت دارم و می‌دانم ایشان مفاد نامه را مورد توجه قرار خواهند داد از آن صرف نظر می‌کنم و مطالب را به روز دیگر واگذار می‌کنم در ضمن آقایان استحضار دارند بنده قبل از این که به افتخار نمایندگی مجلس شورای ملی نائل بشوم ضمن شغل و مسئولیتی که در بنیاد پهلوی داشتم مسئولیت بیمه کارمندان دولت را عهده‌دار بودم بنده از نزدیک به اوضاع و احوال یک عده از کارمندان محروم این سازمان آشنائی دارم کارمندانی هستند متخصص در امر بیمه کارمندانی هستند بر اثر تجربه کار و کاردانی وارد به امور بیمه و درمان، کارمندانی هستند امین و شریف خوشبختانه در این مجلس یک عده از همکاران عزیز من به اوضاع و احول آن‌ها آشنائی کامل دارند و از نزدیک به مشکل آن‌ها برخورد کرده‌اند خلاصه کلام من این است که در سال ۱۳۴۲ تصویب نامه‌ای به منظور ادغام امور بهداری‌ها می‌گذرد که بعد صورت قانونی پیدا می‌کند متأسفانه این قانون در هیچ یک از دستگاه‌ها اجرا نشد جناب دکتر ضیائی درست است یا نه؟ این قانون فقط در سازمان بیمه کارمندان دولت که مربوط به شرکت بیمه بود اجرا شد از این رهگذر امور بیمه کارمندان دولت از شرکت بیمه متنزع شد و به وزارت بهداری واگذار گردید برای این که در امر بیمه وقفه‌ای حاصل نشود یک عده کارمندان ورزیده و متبحر را مأمور خدمت در وزارت بهداری کردند متأسفانه این کارمندان از سال ۱۳۴۲ در یک بلاتکلیفی محض به سر می‌برند نمی‌دانند صبح شان چه طور خواهد شد و شب شان به کجا خواهد رسید خواسته آن‌ها در کمیسیون‌های محترم عرایض مجلس شورای ملی، در کمیسیون محترم عرایض سنا و دستگاه بازرسی شاهنشاهی و در کمیسیون عرایض نخست وزیری مطرح شد همه رأی دادند که حق با این‌ها است تقاضای این‌ها این است که حقوق استخدامی‌آن‌ها براساس آئین نامه شرکت بیمه ملحوظ بشود با این که عرض کردم سازمان استخدامی‌کشور جناب آقای دکتر کاظم زاده موافقت کردند که این کارمندان دولت جناب دکتر مشد به شرکت بیمه برگردند ولی فقط به علت لجبازی دو دستگاه که ناشی از عدم احساس مسئولیت است با خواسته آن‌ها مخالفت می‌شود (صحیح است) آقایان نمایندگان شما که وکیل تمام ملت ایران هستید این کارمندان سازمان بیمه دولت نیز جزو افراد ملت هستند این‌ها شب عید فوق العاده سرگردانند این‌ها صاحب عائله هستند بچه‌های این‌ها هم به دبستان و دبیرستان و دانشگاه می‌روند این‌ها با وضع فعلی سرگردان شده‌اند و واقعاً ناراحت هستند به جای این که آن‌ها را تشویق کنند الان به آن‌ها نوشته‌اند که خدمت آن‌ها بازخرید می‌شود جناب آقای دکتر کاظم زاده آن‌ها را از خدمت مرخص کنند این بی عدالتی عظیمی‌است در زمان سلطنت شاهنشاه آریامهر که عدل در تمام کشور سایه انداخته و از این چیزها خبری نیست باید به درد این‌ها رسید این موضوع باید هر چه زودتر رسیدگی بشود و من یقین دارم این مطلب را به عرض جناب نخست وزیر نرسانده‌اند چون اگر به عرض آقای نخست وزیر رسانده بودند نخست وزیر دلسوز است این مشکل را مانند مشکلات دیگر برطرف می‌کرد من تقاضا دارم آقای دکتر کاظم زاده یا تمام این عده بایستی به خدمت شرکت بیمه دربیایند یا سازمان امور استخدامی‌کشور مصوبه‌ای برای احقاق حقوق آن‌ها براساس آئین نامه شرکت بیمه تهیه کند و تقدیم مجلس شورای ملی بکنند یا حقوق استخدامی کارمندان مذکور تا تعیین وضع کلی که مطمح نظر آقایان نمایندگان مجلس شورای ملی و نمایندگان محترم سنا و هم چنین دولت است بر اساس آئین نامه شرکت بیمه تهیه بشود و به جریان گذاشته بشود بنده از حضور جناب آقای دکتر کاظم زاده دوست عزیز استدعا دارم نظریات مرا در مورد مشکلات مغان در وهله اول به نظر مسئولین برسانند و اقدامی‌بکنند. آقای دکتر کاظم زاده وقتی که جنابعالی در سازمان برنامه بودید و کارهائی که می‌خواستید انجام بدهید متأسفانه روی همه آن‌ها خط سیاه کشیدند آقای کاظم زاده به مغان ظلم شده هیچ کس نمی‌تواند توی سر مغانی بزند آن‌ها سرپرستی مثل شاهنشاه آریامهر دارند همه در اطراف و اکناف کشور به راحتی زندگی می‌کنند چرا باید مغانی به راحتی زندگی نکند چرا باید سازمان برنامه کارهای آن‌ها را متوقف کند شما حاضر نشوید که مغانی از بین برود مغانی به اسم شاهسون معروف است یک روزی در کمیسیون گفتم شاهسون یعنی شاه دوست این کلمه مقدس با خون مغانی عجین شده است این‌ها با مهر شاه زندگی می‌کنند باید به این مردم خدمت بکنید این‌ها تقاضاهائی دارند من به یقین دارم که دولت هویدا در این زمینه بررسی خواهد کرد وضع سازمان بیمه کارمندان دولت را هم درست بکنید من خیلی متأسفم که وقت مجلس شورای ملی را گرفتم ولی لازم بود اگر نمی‌گفتم گناه بود اگر نمی‌گفتم خیانت بود همه شما می‌دانم با من هم صدا هستید یا نمی‌خواهید بگوئید یا مشکلی دارید یا محظوری دارید بگذارید من رفیق اقلیت شما در کمال شجاعت در کمال صداقت مشکلی را که سازمان برنامه برای یک منطقه مملکت درست کرده بازگو کنم به امید توجه دولت هستم (احسنت- احسنت).
نایب رئیس- آقای معزی تشریف بیاورید.
معزی- با اجازه مقام ریاست و دوستان عزیز چند دقیقه‌ای مصدع اوقات شریف شما می‌شوم امروز مصادف است با تشریف فرمائی اعلیحضرت شاهنشاه آریامهر به میهن عزیز که تمام هم میهنان ما مشتاقانه آرزوی زیارت شاهنشاه محبوب و دانشمند و عظیم الشأن و حکیم خود را دارند البته میهمان نوازی و استقبال بی نظیری که کشور دوست و هم جوار ما پاکستان از شاهنشاه عظیم الشأن ما نموده است موجب مباهات و تشکر ما است ولی شخصیت عظیم شاهنشاه ما که نه تنها دوستان ما و هم‌کیشان ما بلکه سراسر جهان این احترام بی سابقه و عجیب را نسبت به شخص شاهنشاه ما دارند (صحیح است) دوستان عزیز می‌دانید که امروز برای ما موهبت و نعمت بزرگی است وجود شاهنشاه آریامهر و ما باید از درگاه خداوند شاکر باشیم که در این موقعی که کشتی دنیا در تلاطم است خداوند در کشور ما شاهنشاهی فرستاده است که علاوه بر این که شاهنشاهی مدبر و سیاست مدار است فیلسوف و حکیم نیز می‌باشند باید به فلسفه یونان گفت که در آرزوی مدینه فاضله بودند و می‌گفتند فیلسوفان باید شاه باشند امروز بیایند و در ایران ببینند که نظریه آن‌ها و ایده آن‌ها در کشور ما تحقق پذیرفته است (احسنت) انقلاب عظیم ایران که سرچشمه آن و انگیزه آن عوامل اجتماعی، اقتصادی و سیاسی است در نوع خود بی نظیر است زیرا در کشورهای مترقی کلیه افکار فلسفی و کلیه ایده‌های فلسفی و نظریه‌های اجتماعی منبعث از انگیزه‌های اجتماعی و اقتصادی آن‌ها است و متأسفانه بعضی از کشورهای در حال توسعه و عقب افتاده می‌خواهند این ایده‌ها را از آن‌ها اخذ کنند و در کشور خود اجرا کنند اما این ایده‌ها و نظریات را به طوری که تاریخ نشان داده است در آن کشورها آن طور که باید مثمر ثمر نبوده به همین مناسبت انقلاب ما منبعث از نیات مردم است همان طور که دورکهیم عالم اجتماع و فیلسوف بزرگ می‌گوید پیامبران بزرگ آئینه تجلی افکار ملت خود هستند و به طور ناآگاه آن‌ها را جامه عمل می‌پوشند به همین جهت باید انقلاب بزرگ ما را از نوع انقلاب انبیاء و مصلحین بزرگ دانست با فرق این که انقلاب انبیاء ملهم از خداوند است و انقلاب شاهنشاه ما ملهم از عوامل اجتماعی و ملت است دولت ما امروز به پیروی از نیات شاهنشاه برای تحقق بخشیدن به آمال ملت کوشا است و الحق باید انصاف داد که در این مدت کم توانسته است جامه عمل به آرزوهای خود بپوشاند دوست عزیزم آقای اسدی، اگر فردی مانند آقای دکتر میرولی نتواند وظایف خود را به نحو احسن انجام دهد او فرد است در مقابل جمع نباید قیاس کرد اگر ما بخواهیم تک روی یا عدم اجرای کار بعضی اشخاص را ملاک کلی قرار بدهیم و خط بطلان به بقیه کارها بکشیم بی انصافی است من تصدیق می‌کنم که آقای میرولی آن طور که باید و شاید وظایف خودش را انجام نمی‌دهد ولی باید قبول کرد که سایر دستگاه‌ها واقعاً با کمال حسن نیت کار خودشان را انجام می‌دهند نباید برای کار فردی یا عده‌ای کار جمعی را تخطئه بکنیم کار فردی هیچ وقت کار جمعی را از بین نمی‌برد این را ما می‌دانیم در زمان خلافت حضرت علی عبدالله عباس که پسر عمویش بود و مرد دانشمندی بود حاکم بصره بود وجوه بیت‌المال را برداشت و برد به مکه حضرت نامه‌ای به او نوشت او در جواب گفت من اگر پول‌ها را برداشتم تو خون‌های مسلمین را ریختی حالا نباید گفت که حکومت حضرت علی حکومت خوبی نبوده است بلی عبدالله عباس خیانت کرده و کارش را انجام نداد. اگر بخواهیم روی کار و تخلف فردی درباره اعمال دولت قضاوت کنیم حتی حکومت حضرت علی بن ابی طالب هم از انتقاد مصون نخواهد بود. امیدوارم که اولیاء سازمان برنامه هم به این خواسته شما عمل کنند و با آقای میرولی بگویند که نسبت به خواسته وکلاء که حقیقتاً نماینده افکار ملت هستند بیشتر توجه کنند (یک نفر از نمایندگان- راجع به آب اصطهبانات بفرمائید) اجازه بفرمائید راجع به آب اصطهبانات هم صحبت می‌کنم اصلاً آمدن در این جا برای همین منظور بود خدمت تان عرض کنم بنده در سفر اخیری که به حوزه انتخابیه خود به اصطهبانات و نیریز رفتم در حدود ۲۵ روز به تمام دهات سرکشی کردم و نواقص و احتیاجات را بررسی کردم و به مقامات مسئول هم گوشزد کردم بعضی از مقامات واقعاً خواسته‌های ما را مورد اجابت قرار دادند ولی بعضی از دوستان متأسفانه نتوانسته‌اند آن طور که ما می‌خواستیم عمل کنند لابد مشکلاتی در کارشان هست یکی از موضوعات مهم موضوع آب است در اصطهبانات آب جنبه حیاتی دارد و زندگی مردم اصطهبانات بستگی به آب دارد علت این است که آب این شهر از چند چشمه و قنات در چند منطقه زرخیز که جناب آقای خواجه نوری تشریف آوردند دیدند منطقه‌ای است بسیار زیبا که در مواقعی که باران نیاید آب کم می‌شود و این‌ها خشک می‌شوند چند سال قبل لوله‌کشی کردند و از دو چاه خواستند آب برای این شهر تأمین بکنند در صورتی که دو یا سه چاه ۱۳ لیتر بیشتر نمی‌تواند آب بدهد در صورتی که احتیاج شهر سی لیتر است و چند سال است که همین طور مانده است من پیشنهاد کردم و از وزارت آبادانی و مسکن باید تشکر کنم آقای مجتبائی که این موضوع را مورد نظر قرار دادند ولی برای اصطهبانات این دو تا چاه کافی نیست خواهش من از اولیای محترم دولت مخصوصاً جناب آقای نخست وزیر این است که دستور فرمایند همان طرحی را که وزارت آب و برق و سازمان برنامه و جناب آقای کاظم زاده که الان در جلسه حضور ندارند و به این امر وارد بودند این طرح را عملی بکنند یعنی در ۱۸ کیلومتری چند حلقه چاه بزنند و وسیله لوله کشی آب بیاورند به اصطهبانات که ۲۵ هزار نفر سی هزار نفر مردم از تشنگی و بی آبی نجات پیدا کنند چون الساعه در اثر این که آب کم است سیل تلگراف سرازیر است و مردم نگران هستند و آب الان در لوله‌ها هست و چون کنتور ندارند و آب قنات است باغات آن‌ها در حال نابودی است استدعا دارم در این امر حیاتی اقدامی‌بشود دوم قسمتی که می‌خواستم به عرض برسانم این است که ما راه نداریم نه این که تنها ما راه نداریم داراب و فساد هم راه ندارند واقعاً این مناطق مستعد کشاورزی است من خواهشم این است که راه اصلی که بین سیرجان و شیراز از طریق اصطهبانات است هر چه زودتر اقدام بکنند یک مطلب دیگر که جناب آقای معاون وزارت راه هم این جا تشریف دارند می‌دانند در این منطقه این‌ها سه تا گریدر در راه دارند که دو تایش اختصاص داده شده به منطقه داراب به شیراز و یکی از آن‌ها هم اختصاص داده شده از دو راهی فسا تا نیریز به انضمام ۹۰ کیلومتر قطب آباد جهرم و هفت و هشت ماه است که این دو گریدر کار می‌کنند یک مرتبه می‌آیند یک خراش به جاده می‌دهند و می‌روند و از لحاظ رانندگی مشکلی ایجاد می‌کنند مطلب دیگر قضیه بهداری این منطقه است این منطقه که دارای صد هزار نفر جمعیت است دارای یک بیمارستان است و در تمام منطقه اصطهبانات و نیریز در مورد بهداشت و بهداری مردم فقط دو یا سه طبیب داریم و صد هزار نفر جمعیت و این بیمارستان آبرومندترین بیمارستانی است که در منطقه فارس درست شده و الحق بیمارستان خوبی است باید تجهیز کرد ولی طبیب ندارد وسایل ندارد اگر در بیمارستانی طبیب نباشد ما نمی‌توانیم از آن استفاده بکنیم دهات و قصبات این دو منطقه نیریز و اصطهبانات چون راه‌های روستائی آن‌ها خرابست از لحاظ درمانی در مضیقه هستند باید نسبت به این موضوع وزارت بهداری اقدام عاجلی بکند که مردم سخت ناراحت هستند و نگران هستند ما درمانگاه نداریم نیریز دارای سه بخش است و عده‌ای روستا بخش سرحد، پشتکوه و سرچاهان که ۱۵ هزار نفر جمعیت دارد از لحاظ امکانات هیچ چیز ندارد چون جزء نیریز است اما از لحاظ امور بخش داری و آبادانی و مسکن جزء آباده است نه آباده به این جا می‌رسد و نه نیریز هیچ کس به او نمی‌رسد و هیچ چیز ندارد من استدعا می‌کنم از وزارت آب و برق و وزارت آبادانی و مسکن و هم چنین ژاندارمری که در فارس خدمت کرده نسبت به این منطقه توجه بکنند و وسائلی که از لحاظ عمرانی این منطقه که منطقه‌ای بسیار مستعدی است ایلات و عشایر در آن جا اسکان شده‌اند لوله‌کشی و راه فرعی و مسائل دیگر که بنده توضیح خواهم داد اقدام بکنند از لحاظ تربیب بدنی جوانان ما بسیار مستعد هستند ولی وسیله ندارند من استدعا می‌کنم از سازمان تربیت بدنی که توجهی به جوانان اصطهبانات نیریز بکند از لحاظ ساختمان استادیوم و ورزشگاه و سایر وسایلی که در این خصوص لازم است مسئله دیگری که برای ما خیلی مهم است و چقدر متأسفم که نماینده وزارت پست و تلگراف تشریف ندارند راجع به ارتباطات تلفنی است ما سال گذشته یک تلفنی داشتیم که از چهل سال قبل مورد استفاده بود این را قطع کردند اما جایش چیزی نگذاشتند سر و صدای مردم بلند شد و ارتباط‌شان با همه جا قطع شد وزارت پست و تلگراف قول داد و تعهد کرد که رابطه اصطهبانات و نیریز را برقرار بکند و در اول امسال هم با تهران و سایر نقاط مربوط سازد متأسفانه علاوه بر این که این قسمت عملی نشد برق اصطهبانات و نیریز هم قطع شد پولش را حواله دادند و دستور ساختمان داده شد ولی من نمی‌دانم چرا متوقف شد و وزیر محترم پست و تلگراف که الحق بسیار فعال و جدی هستند امیدوارم که به این موضوع رسیدگی بکنند چون من نمی‌دانم چرا این مبلغ ضئیل که چیزی نبود پس گرفتند و کار متوقف شد از لحاظ ارتباطات بخش‌ها ما هیچ نوع وسیله ارتباط نداریم من در این جا باید از وزارت اقتصاد تشکر کنم چون ما خواستیم راجع به اصلاح فرش توجه کنند و با کمال علاقه نسبت به اصلاح فرش در اصطهبانات و نیریز اقدام کردند و کارگاه قالی بافی در شهر ما ایجاد شد فقط انتظار داریم وزارت اقتصاد و مخصوصاً اولیای محترم سازمان برنامه و وزارت پست و تلگراف و وزارت بهداری و وزارت راه که نسبت به خواسته‌های مردم اصطهبانات و نیریز اقدام بکند هم چنین از جناب آقای دکتر یگانه استدعا دارم نسبت به وضع آب اصطهبانات که برای ما جنبه حیاتی پیدا کرده و سیل تلگراف روانه شده اقدام لازم و فوری به عمل آید و من یک فتوکپی از تلگرافی که رسید و رونوشتی ازخواست‌های اهالی تقدیم مقام ریاست می‌کنم و هم چنین نسبت به برق قریه ایج که ۷ هزار نفر جمعیت دارد و لوله کشی آب خیر استدعا دارم توجه بشود از لطف آقایان هم که به عرایض من گوش دادند متشکرم (احسنت).
- تصویب صورت جلسه‌های ۱۷۴- ۱۷۸
۳- تصویب صورت جلسه‌های ۱۷۴- ۱۷۸
نایب رئیس- صورت جلسات ۱۷۴ و ۱۷۸ قبلاً خدمت خانم‌ها و آقایان توزیع شده نظری هست؟ آقای دکتر کفائی.
دکتر کفائی- اصلاحاتی هست که تقدیم می‌کنم.
نایب رئیس- اصلاح می‌شود نظر دیگری نیست؟ (اظهاری نشد) هر دو صورت جلسه تصویب می‌شود.
- تقدیم یک فقره لایحه به وسیله آقای دکتر یگانه وزیر مشاور
۴- تقدیم یک فقره لایحه به وسیله آقای دکتر یگانه وزیر مشاور
نایب رئیس- آقای دکتر یگانه بفرمائید.
دکتر یگانه (وزیر مشاور)- چون بودجه اداری سازمان برنامه باید در کمیسیون‌های برنامه مجلسین مورد رسیدگی قرار بگیرد لایحه آن تقدیم مقام ریاست می‌شود که به کمیسیون‌های مربوط ارجاع بفرمایند.
نایب رئیس- به کمیسیون‌های مربوط فرستاده می‌شود.
- تقدیم یک فقره اصلاح بودجه و چهار فقره صورت دیون به وسیله آقای قوام صدری معاون وزارت دارائی
۵- تقدیم یک فقره اصلاح بودجه و چهار فقره صورت دیون به وسیله آقای قوام صدری معاون وزارت دارائی
نایب رئیس- آقای قوام صدری بفرمائید.
قوام صدری (معاون وزارت دارائی)- با اجازه مقام ریاست اصلاح بودجه ایست مربوط به وزارت امور خارجه و صورتی است از دیون سال ۱۳۴۸ وزارت جنگ، وزارت بهداری، وزارت اصلاحات ارضی و اداره کل نظارت بر مواد مخدره که باید در کمیسیون‌های بودجه مورد رسیدگی قرار بگیرد تقدیم و استدعای رسیدگی دارد.
نایب رئیس- به کمیسیون بودجه ارجاع می‌شود.
- طرح و تصویب گزارش شور دوم کمیسیون امور استخدام و سازمان‌های اداری راجع به تمدید مهلت مقرر در مادۀ ۱۴۹ لایحه قانونی استخدام کشوری و ارسال به مجلس سنا
۶- طرح و تصویب گزارش شور دوم کمیسیون امور استخدام و سازمان‌های اداری راجع به تمدید مهلت مقرر در مادۀ ۱۴۹ لایحه قانونی استخدام کشوری و ارسال به مجلس سنا
نایب رئیس- گزارش شور دوم لایحه راجع به تمدید مهلت مقرر در ماده ۱۴۹ لایحه قانون استخدام کشوری مطرح است قرائت می‌شود.
گزارش شور دوم از کمیسیون امور استخدام و سازمان‌های اداری به مجلس شورای ملی
کمیسیون امور استخدام و سازمان‌های اداری در جلسه ۱۱ اسفند ماه ۱۳۴۸ با حضور نمایندگان دولت لایحه شماره ۴۵۴۹۴/ د- ۱۸ /۱۱ /۴۸ راجع به تمدید مهلت مقرر در ماده ۱۴۹ لایحه قانونی استخدام کشوری را که گزارش شور اول آن به شماره ۱۱۱۱ چاپ شده است با توجه به پیشنهادهای واصله برای شور دوم مورد رسیدگی قرار داد و با اصلاحاتی بشرح زیر تصویب کرد.
اینک گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.
ماده واحده- مقررات مندرج در ماده ۱۴۹ قانون استخدام کشوری مصوب کمیسیون خاص مشترک مجلسین از تاریخ انقضاء به مدت سه سال دیگر تمدید می‌شود.
- تبصره- دولت مکلف است ظرف پنج سال از تاریخ تصویب این قانون لایحه قانونی استخدام کشوری را با توجه به اصلاحاتی که در آن به عمل آمده است برای تصویب نهائی تقدیم مجلسین نماید.
مخبر کمیسیون امور استخدام و سازمان‌های اداری- دیهیم.
نایب رئیس- ماده واحده مطرح است آقای فرهادپور بفرمائید.
فرهادپور- همکاران محترم وقوف کامل دارند که بعد از قیام ملی ۲۸ مرداد سال ۱۳۳۲ که مملکت دوران پرآشوب و اغتشاش را پشت سر گذاشت و دوره ثبات و امنیت آغاز شد رفاه و آسایش و تأمین حقوق حقه عموم طبقات مورد توجه خاص رئیس بزرگ مملکت قرار گرفت و در تمام شئون اجتماعی به نفع طبقات مختلف مملکت گام‌های بسیار مؤثر و مفیدی برداشته شد. از جمله طبقاتی که وضع زندگی، رفاه و آسایش و عدم ثبات وضع کاری آن‌ها مورد توجه خاص بود کارمندان دولت بودند که گروه کثیری از آن‌ها به نام روزمزد- حکمی- قراردادی- روزمزد موقت و سرنوشت غیرثابتی داشتند، تأمین آینده نداشتند حقوق بازنشستگی نمی‌گرفتند و سرنوشت آن‌ها به اراده رؤسای آن‌ها بستگی داشت کارمندان رسمی‌هم وضع نابسامانی داشتند در هر دستگاهی نوعی مقررات خاص حکومت می‌کرد و مقایسه نسبی ایجاد عدم رضایت کرده بود به خاطر اجرای عدالت استخدامی‌به خاطر تأمین ثبات وضع استخدامی‌و رفاه و آسایش گروه کثیری از مستخدمین دولت مقرر شد که در قانون استخدام رسمی‌کشور تجدید نظر شود و قانون استخدامی‌نوشته شود که همه کارمندان با شرایط مساوی به نسبت استعداد و استحقاق شان در بر بگیرد و ثبات و امنیت و آرامشی به وضع کار آن‌ها بدهد این تصمیم در سال ۱۳۳۹، همکاران عزیز توجه بفرمائید، یعنی ده سال پیش با ایجاد سازمان خدمات کشوری شروع شد این سازمان بعداً به شورای اداری کشور و سپس به سازمان امور اداری و استخدامی کشور تبدیل گردید با استفاده زیاد از متخصصین خارجی برای نوشتن ۱۲۰ ماده و قریب صد تبصره متجاوز از ده سال وقت و ۱۲۰ میلیون تومان خرج شد تا مالا لایحه‌ای که به صورت آزمایشی به تصویب کمیسیون خاص رسانده بودند به نام لایحه استخدام کشوری برای تعیین سرنوشت کارمندان دولت و رسیدن به هدف‌ها و نتایجی که موجب چنین تصمیمی‌بود به معرض اجرا گذاشتند همه انتظار داشتند این مدت صرف وقت و استفاده از متخصصین خارجی و این مبلغ هزینه نتیجه اش، قانونی باشد که با هدف و نظری که موجب تهیه چنین قانونی است تطبیق بکند آن روز که این قانون را شروع می‌کردند شاید هنوز برنامه مسافرت به کره ماه شروع نشده بود امروز بشر روی کره ماه نشسته است و ما هنوز اندر خم یک کوچه‌ایم برای تهیه قانون استخدام کشوری بنده نمی‌دانم این یک معادله چهار مجهولی است که متخصصین امور استخدامی‌ما از حلش عاجزند بنده نمی‌دانم این قانونی که به دست ما دادند که نتیجه اش متزلزل کردن بیشتر سرنوشت عموم کارمندان دولت است قانونی است که اکثر کارمندان دولتی به نحوی از انحاء از شمولش فرار می‌کنند کجایش با هدف و نظری که ما داشتیم و رهبر مملکت داشت و مصلحت مملکت اقتضاء دارد تطبیق می‌کند قانون به صورت آزمایشی از کمیسیون خاص گذشت از سال ۴۳ تا تیر ۴۵ مطالعه کردند در تیر ماه ۴۵ قانونی را دادند و باز هم چون فکر می‌کردند در این قانون اشکالاتی ممکن است وجود داشته باشد یک مدت آزمایشی سه ساله که به تیر ماه ۴۸ تمام می‌شد در نظر گرفتند همه انتظار داشتند که در اول تیر ماه ۴۸ دولت حزبی شما با استفاده از تجربیات ارزنده اکثر شما که در خدمات دولتی مصدر خدمات بسیار حساس و گران‌بهائی بودید و سابقه و تجربه و اطلاعات کافی دارید و قطعاً این سابقه و تجربه و اطلاعات را در اختیار سازمانی که مسئول تنظیم چنین قانونی بوده است قرار داده‌اید که لایحه قطعی و نهائی استخدام به مجلسین داده شود ولی متأسفانه می‌بینیم خود دولت اول برای دو سال بعد برای سه سال و همان طور که حالا بنده در ماده واحده می‌بینم برای ۵ سال دیگر این مسئله آزمایش را تمدید کرده است این چه را نشان می‌دهد؟ یا عدم اطلاع ما به وضع اجتماعی، وضع اداری و سیستم کار در ادارات و یا کندی و عدم فعالیت سازمان امور استخدامی، یا غلط بودن و ناصحیح بودن تصمیماتی که قبلاً گرفته شده و مورد قبول رئیس فعلی نیست و بنده نمی‌دانم که اگر باز تغییری پیش بیاید ما ۵ سال دیگر ناچاریم تمدید کنیم چون این امور به صورت نظری درآمده هر کس که در رأس سازمان امور استخدامی‌قرار گرفت یک نظر جدیدی آورده است این با اصل ثبات وضع استخدامی کارمندان مباینت دارد جناب آقای دکتر یگانه از روزی که شروع به نوشتن این قانون کردید تا امروز در دستگاه‌های اداری تزلزل فکری ایجاد کرده‌اید الان هیچ کارمندی تکلیف خودش را نمی‌داند الان هیچ کارمندی اعتماد به سرنوشت فردای خودش ندارد چون تصمیمات کلاً نظری خلق‌الساعه قابل تغییر و هر روز در تغییر است روزی در کمیسیون خاص قانون استخدام کشوری برای یک دوره آزمایشی تصویب شد این کمیسیون به هیچ وجه حق تفویض اختیارات خود را بعد از خاتمه عمل به کمیسیون‌های استخدامی‌نداشته است که در ماده ۱۴۹ چنین اختیاری را تفویض کند ماده واحده‌ای که شما امروز آورده‌اید اگر به قصد تفویض چنین اختیاری به کمیسیون‌های استخدامی‌مجلسین است کافی و وافی برای مقصود نیست این عبارت چنین منظوری را نمی‌رساند با تعبیر و تفسیر هم نمی‌شود یک مطلبی را قانونی کرد اقرار کنید که تا به حال توفیق در این امر حاصل نشده قبول کنید که احتیاج دارید به کمیسیون استخدام مجلسین این اختیار را بدهید یک روز رسماً و عملاً همان طور که یک روز کمیسیون خاص تشکیل دادید در عین همان موارد یک لایحه‌ای بیاورید این مرتبه به کمیسیون استخدام مجلسین این اختیار را بدهید بنده فکر می‌کنم تقاضای تمدید مدت و افزایش مدت دو سال مورد تقاضای دولت به ۵ سال نشان دهنده آن است که در این قانون نقاط ابهام به حد اعلاء وجود دارد حتی نکاتی وجود دارد که مسئولان سازمانی استخدامی‌کشور هنوز به آن واقف نیستند که احتیاطاً برای وقوف به چنین موارد پیشنهاد کرده‌اند که ۵ سال دیگر به آن‌ها فرصت داده شود بنده در مقابل چنین وضعی به کمیسیون پیشنهاد دادم که در این مورد وقتی سازمان امور استخدامی‌بعد از ده سال عاجز است که بگویند تمام مشکلات استخدامی‌را مطالعه کردم و واقف شدم و ۵ سال دیگر مدت می‌خواهد یعنی نصف عمر خدمتی یک کارمند باید باید در مطالعه بگذرد شما به چه جهت خودتان را از قبول پیشنهادات نمایندگان که در طریق حق مشکلات و به صورت مشاورین مجانی و بلاعوض برای آن‌ها هستند محروم می‌کنید این چه خودخواهی این چه لجاجی است این چه مقاومتی است اگر واقعاً تسلطی به این کار دارند خوب یک باره قانون استخدام کشوری را تنظیم کنند بیاورند نمایندگان مجلس هم عموماً در این قانون اظهار عقیده بکنند سرنوشت چهارصد هزار کارمند دولت را به نظرات فردی و غیر ثابت یک دستگاهی نسپارید سازمان امور استخدامی‌برای شما چه کرده است یکی از مشکلات کار این سازمان طبقه بندی مشاغل گذشته است این طور که بنده می‌بینم مستمراً دارند عناوین یا تیترهای جدید به‌وجود می‌آورند و تا آخر دنیا گرفتار هستیم آقای دکتر یگانه دفتر یک وزارت خانه چه ایرادی داشت که حالا تیترش را بکنیم دبیرخانه کل معاونش هم عنوان معاون کل باشد این‌ها در سیستم اداری و شئون اداری و مقامات اداری یک مقامات جدید می‌شود قبلاً شما وزیر داشته‌اید، معاون داشته‌اید، حالا دبیرکل و معاون دبیر کل دارید آقا این خوب نیست چه اصراری است این تیترها را عوض کنید در این سازمان کارشناسانی نشسته‌اند که این قدر از قانون اطلاع ندارند که بدانند تفسیر قانون از حقوق آن‌ها نیست و حق مسلم مجلس است در این جا کارشناسان امور اداری تفسیر کرده‌اند که دریافت حقوق از دو مؤسسه مغایر با قانون بودجه سال ۱۳۴۴ نیست این کارشناس این قدر عقلش نمی‌رسد که او نمی‌تواند قانون را تفسیر کند اگر تبصره ۲۹ صحیح نیست دولت بیاورد لغو کند اگر درست است کارشناس مؤسسه استخدامی‌به چه حقی تفسیر می‌کند که گرفتن دو حقوق از دو محل بلامانع است و تبصره ۲۹ قانون بودجه سال ۴۴ که آقایان نمایندگان تصویب فرمودید قوتی ندارد اگر آن قانون قوت ندارد دولت بیاورد لغو بکند نه این که کارشناس استخدامی‌با پول مؤسسه بولتن چاپ بکند و اظهار نظر بکند که به نظر بنده گرفتن حقوق از دو محل بلامانع است حالا بنده کاری ندارم که آیا به این مطلب ترتیب اثر می‌دهند یا نه ولی این نشانه تخصص کارشناسان ما در امور حقوقی و قانونی است در یک چنین شرایطی می‌آئیم طبق یک ماده واحده که عرض کردم می‌خواهیم برای جبران اشتباهات گذشته به یک کمیسیون خاص اختیار بدهیم ماده را طوری گنگ می‌آوریم که هیچ مفهوم و حتی مقصودی را نمی‌رساند شما جناب آقای مهندس ارفع این ماده واحده را مطالعه کرده‌اید مفهوم مقررات مندرج در ماده ۱۴۹ استخدام کشوری مصوب کمیسیون خاص مشترک مجلسین از تاریخ انقضاء به مدت سه سال تمدید می‌شود چیست؟ یک کار خلاف اصلی که آقایان کرده‌اند ما اگر می‌خواهیم به کمیسیون اختیار بدهیم رسماً می‌نویسیم به کمیسیون استخدام مجلسین اختیار می‌دهیم این را اقلاً بدهند به یک مشاور حقوقی در دستگاه دولت که خیلی هستند در حزب شما که متخصصین حقوقی و تحصیل‌کرده‌های رشته حقوق زیاد هستند بدهند بدهند اقلاً آقای دکتر متین بخوانند ببینند درست است به عنوان یک مستشار حقوقی نظر بدهند که این تبصره درست است یا درست نیست در همین قانون آزمایشی که آقایان امروز می‌خواهند تمدید کنند در ماده ۲ دو تا حکم است که سازمان امور استخدامی‌موظف بوده است ظرف یک سال مقررات استخدامی شرکت‌های مذکور در مادۀ ۲ را بنویسد و بیاورند موظف بوده است ظرف شش ماه آئین نامه وضع کار کارمندان شهرداری‌ها را بنویسد و بیاورد بنده فکر می‌کردم امروز که رئیس بزرگ مملکت ما برای تثبت وضع استخدامی‌عموم افراد فعال و کارکن مملکت امریه صادر می‌فرمایند بیمه اجتماعی عمومی‌را ابلاغ می‌فرمایند به جا بود که این سازمان توفیق این را پیدا می‌کرد که به وضع نابسامان استخدامی کارمندان مؤسسات خصوصی از قبیل بانک‌ها و شرکت‌ها سر و صورتی بدهند شما ببینید که این مؤسسات خصوصی با این طبقه از کارمندان خودشان که برادر ما و خواهر ما و عضو این مملکت و فردی ایرانی هستند چگونه رفتار می‌کنند ولی وقتی من می‌بینم که یک چنین سازمانی در اصل وظیفه خودش را که من معتقدم یک سال بیشتر وقت نمی‌خواست ۱۵ سال وقت مملکت را می‌خواهد تلف کند ۱۲۰ میلیون تومان تا امروز خرج کرده شاید ۱۲۰ میلیون تومان دیگر هم خرج بکند که برای ما ۱۴۰ ماده قانون بنویسد و بدهد من چه توقعی می‌توانم داشته باشم به طور کلی بنده عرض می‌کنم آن چه پول خرج کرده‌اند آن چه مطالعه کرده‌اند آن چه کارشناسان خارجی گفتند و آن چه مجامع کارمندان، مؤسسه علوم اداری، کارمندان مؤسسات علمی، کانون بازنشستگان و دستگاه‌های مختلف دولتی به این سازمان نوشته‌اند اگر با حسن نیت مورد توجه قرار بدهند در فاصله بسیار کوتاهی امکان این خواهد بود که قانون استخدام کشوری را برای تصویب مجلس شورای ملی بدهند که کمترین فایده‌اش این است که اگر در یکی دو مورد نارسا باشد لااقل وضع استخدامی‌قشر عظیمی‌از کارمندان دولت را تثبیت می‌کند و خیالشان را راحت می‌کند و طبقه وسیعی را امیدوار می‌کند به این قانون و طرفدار آن می‌شوند و یکی دو مورد اگر بعداً اصلاحیه لازم داشتید می‌آورند به مجلس بنده صریحاً عرض می‌کنم با این تمدید مدت و یا دادن این اختیار بعد از ده سال مطالعه چه کرده‌اید؟ مگر این که اقرار بکنید که تا به حال بی پایه و بی اساس بوده، غیر از این باشد به جای چنین اختیاری و به جای چنین تمدید مدتی باید قانون استخدامی‌این جا بیاورید که مجلس شورای ملی ایران و عموم نمایندگان درباره آن اظهار عقیده بکنند و چیزی را تصویب کنند و رأی بدهند که منطبق باشد با نیات عالیه رهبر بزرگ ملت ایران در جهت تأمین رفاه و آسایش و ثبات وضع استخدامی‌کارمندان دولت به عقیده من عدم توجه به این مسئله همان طور که در طول ده سال گذشته در دستگاه‌های دولتی تالی فاسدها، کسر کارها، ناراحتی‌ها و بی علاقگی به وضع استخدامی‌و کار و وظیفه فراهم کرده است تا ۵ سال دیگر هم به همین کیفیت ادامه خواهد داشت بیائید لایحه نهائی را بیاورید هر وقت اصلاحی لازم بود خیلی ساده می‌شود این اصلاح را انجام داد لایحه‌ای که تأمین کننده منافع حقه و تثبیت کننده وضع استخدامی کارمندان دولت باشد ما در این جا طبق مواد این قانون آزمایشی به سازمان امور استخدامی‌اجازه تنظیم آئین نامه‌ها را دادیم بنده از آقایانی که در دادگستری و رشته قضائی اطلاعاتی دارند سئوال می‌کنم امکان دارد که متهمی‌را یک دادگاه اداری که ما خواسته‌ایم این متهم را، این کارمند را، تأمین بهش بدهیم محکوم به یک سال محرومیت از خدمت دولت می‌دانید چیست؟ مساوی است با یک سال گرسنگی و بدبختی مساوی است با یک سال سرگردانی یک خانواده در کدام یک از مراحل قضائی دادگستری که باز هم در آن قوانین هم ضرورت دارد تجدیدنظرهائی بشود و همکار محترم جناب آقای فخر طباطبائی که تخصص فوق‌العاده در این رشته دارند در بودجه تذکر دادند در تمام قوانین دادگستری شما نمی‌بینید اگر از حد معینی تنبیه یا جزا تجاوز کند حق تجدیدنظر و استیناف را از متهم بگیرند شما به حکم یک تصویب نامه یک آئین‌نامه مصوب دبیر کل سازمان امور استخدامی‌اختیار می‌دهید به سه نفر عضوی که می‌دانید چه طور در دستگاه دولت به عنوان دادگاه انتصاب می‌شوند و حکم می‌دهند به یک سال انفصال از خدمت دولت برای یک کارمندی که فرض کنید به رئیسش درست سلام نکرده و این بدبخت حق این که به مقام بالاتر شکایت بکند ندارد و حتی بنده اطلاع دارم که وزیری متوجه چنین اشتباه حکمی‌شده است ولی متأسفانه حق شکستن این حکم یا حتی این که بتواند متوقفش بکند ندارد این را عدالت اسمش گذشته‌اند ثبات وضع استخدامی کارمندان دولت، اسمش را گذاشته‌اند قانون استخدامی که تأمین کننده رفاه و آسایش حقوق کارمندان و تثبیت کننده وضع استخدامی آن‌ها باشد بنده متأسفانه باید عرض کنم نمی‌توانم قبول داشته باشم که ادامه این وضع برای ۵ سال دیگر به نفع مملکت است به همین مناسبت پیشنهاد می‌کنم به جای این ماده واحده مقرر فرمائید در مدت کوتاهی دولت آن چه را تا به حال آزمایش کرده به صورت یک قانون به مجلس بیاورد اگر در آینده تجدیدنظر یا اصلاحی در پاره‌ای از مواد که مربوط به یک اقلیت کوچکی یا چند نفر از افراد کارمندان می‌شود ضرورت داشت جلو دولت را که نبسته‌اند مجلس هم آمادگی و هماهنگی دارد بنده انتظار دارم با عرایضی که عرض کردم و در نهایت بی نظری بود همکاران محترم اکثریت توجه بفرمایند و قبول بکنند به جای تمدید چنین وضع آشفته‌ای برای ۵ سال دیگر و ادامه چنین تزلزل و ناراحتی در خانواده کارمندان دولت ظرف مدت معقولی لایحه نهائی را براساس تجربه و آزمایش و مطالعه‌ای که دارند به مجلس بیاورند بعداً هر موقع هر نوع اصلاحی خواستند به صورت اصلاحیه و قانون خواهند آورد ماشاءالله امروز من می‌بینم بعد از تصویب بودجه ۴۹ آقای قوام صدری اصلاح بودجه سال ۴۸ و صورت دیونش را لطف می‌کنند چنین قانونی را هم می‌شود هر گاه اصلاحی لازم داشت به این کیفیت اصلاح بکنند و بیاورند.
نایب رئیس- آقای دکتر اسفندیاری بفرمائید.
دکتر اسفندیاری- حضور همکاران محترم عرض کنم که بیشتر آن چه در مورد نظر من بود آقای فرهادپور به نحو بهتر و رساتری حضور آقایان تذکر دادند ولی آن چه بنده می‌خواهم اضافه کنم به فرمایشات جناب آقای فرهادپور این است که این تمدید مهلت مقرر در ماده ۱۴۹ که به مجلس آورده شده از نظر من پرده پوشی روی پاره‌ای موارد است که در موقع خودش تذکر داده شده منظور من این است که وقتی که لایحه استخدام کشوری به مجلس داده شد، موکول به رسیدگی در یک کمیسیون مشترک و خاصی در مجلس سنا و شورا شد مواردی پیش بینی شده بود که به آن موارد بایست رسیدگی شود و لایحه‌ای از هر لحاظ جامع و مانع برای مستخدمین دولت آورده شود و در آن کمیسیون کوشش شد که حتی‌الامکان موارد مختلف را مورد نظر قرار بدهند و قانونی که آورده می‌شود دارای محاسن قانون سابق باشد محاسن قوانین جدیدی هم که در دنیا رواج دارد برای کارمندان و دولت برای هر دو طرف محاسنی را در نظر گرفته و در آن قسمت‌ها توجه بشود ولی متأسفانه در کمیسیون خاص مثل اکثر کمیسیون‌ها باید عرض شود که به تذکراتی که از طرف پاره‌ای افراد داده می‌شد توجه نمی‌شد و در اکثر موارد پاره‌ای تذکرات در رد صلاحیت کمیسیون‌ها یا صلاحیت مجلس داده می‌شد مثل بعضی موارد که در مجلس این عمل انجام می‌گیرد توجه به آن نشد یعنی در ماده ۱۴۹ اختیاری که کمیسیون خاص نداشت به کمیسیون‌های استخدام مجلسین واگذار کرد نتیجه این عمل این شد که دولت برای دوره آزمایش خودش که ۳ سال بود اصلاحاتی آورد و ضمن آن اصلاحات به این اشکال برخورد که کمیسیون‌های استخدام مجلسین در واقع حق رسیدگی طبق آن ماده واحده‌ای که اختیارات کمیسیون خاص مشترک را تعیین کرده بود نداشت این بود که برای پرده پوشی روی آن اختیارات نداشته‌ای که کمیسیون خاص مشترک به کمیسیون مشترک استخدام مجلسین داده بود این ماده واحده را پیشنهاد کرد البته این ماده واحده شامل دو قسمت است یکی اصل ماده واحده است و یکی تبصره در اصل ماده واحده باید بگویم تمدید از نظر من اشکالی ندارد برای این که در اکثر موارد دیده می‌شود که قوانین آزمایشی در مملکت به مورد اجرا گذارده می‌شود و واقعاً وقتی که دولت خودش را آماده ندید که از نظر پیاده کردن آن قانون قانونی را به مجلس شورای ملی ارائه بدهد برای رأی نهائی این است که دولت لوایح آزمایشی به مجلس می‌دهد و در واقع تنظیم می‌کند و به مطالعات خودش ادامه می‌دهد و با اشکالاتی که در واقع برخورد می‌کند توجه می‌کند و در زمانی که دوره آزمایشی است به مجلس تقدیم می‌کند برای شور و رسیدگی در کمیسیون‌های مجلس از نظر من آن تمدیدی که در خود ماده ۱۴۹ داده شده صرف نظر از اعتراض ماهوی که من داشتم از نظر اختیاراتی که کمیسیون خاص و مشترک داده بود به کمیسیون‌های استخدام بقیه از نظر من اشکالی نداشته است و اما یک دوره آزمایشی را تمدید کردند و کمکی است به کارمندان فعلی ولی در مورد تبصره من یک اشکالی داشتم که دولت قبلاً آمده ۳ سال دوره آزمایش را تمدید کرده بعد به وسیله تبصره ۵ سال مهلت خواسته تا وقتی که لایحه قانون استخدام را به مجلس برای تصویب نهائی تقدیم می‌کند یعنی عملاً برای این قانون تمدید دوره آزمایش ۶ سال تعیین شده بود با قانون قبلی و با قانون فعلی ۴ سال دیگر هم که یک سال آن گذشته و در حدود ۴ سال دیگر هم دوره آزمایش را تمدید کرده که بعد از ده سال اصل قانون را به مجلس ارائه بدهد از نظر من دادن این تبصره ضرورت نداشت هر وقت که دولت می‌خواست تقدیم مجلس شورای ملی می‌کرد از نظر شور نهائی می‌توانست این قانون را تمدید بکند و این تبصره را هم بنده زائد می‌دانم یک نوع تمدید دوره آزمایش این برای پرده پوشی است این است که من پیشنهاد می‌کنم با این که شور دوم هست خودم در کمیسیون بودم پیشنهاد می‌کنم که این تبصره حذف شود و دولت در ازای تکیه کردن به این تبصره آقای دکتر یگانه وقتی که دوره آزمایشی تمام شد واقعاً قانون برای ارائه به مجلس حاضر هست بدون یک سال، دو سال، ۵ سال این قانون را تقدیم کنند برای این که دست دولت بسته نیست که کی به مجلس می‌آورد دولت دستش باز است و هر وقت می‌تواند قانون را به مجلس بدهد و این قانون کار را می‌تواند انجام بدهد (صحیح است) موضوعی که من از وقت خواستم استفاده کنم در موقعی که قانون استخدام کشوری مطرح بود موارد بسیاری متذکر شدم که در اکثر موارد توجه نشد یا مورد تصویب کمیسیون قرار نگرفت و علت این است که مملکت به صورت دموکراسی اداره می‌شود و رأی اکثریت ملاک عمل است نه نظر اقلیت با نظرات منطقی و اصولی که یک نفر می‌دهد این باید مورد توجه اکثریت هم قرار بگیرد و آن آقای دکتر یگانه موضوعی است که مبتلا به شما است یعنی دولت و مبتلا به ملت است با توجه به شکایتی که به کمیسیون عرایض از نظر شکایات مختلفی که به مجلس شورای ملی می‌آید من از موقعیت استفاده می‌کنم و یک تذکری می‌دهم که راه حل پیدا کنید و آن تذکر این است که در اکثر موارد اشخاصی که این لایحه امور استخدامی‌یعنی در واقع این قانون استخدام مشمول آن‌ها می‌شود تابع یک مقررات خاصی هستند که با یک روش خاصی در مملکت جلو می‌روند یعنی بایگان می‌آید رئیس می‌شود از رئیس بالاتر می‌آید مدیر کل می‌شود و بعد از مدیر کلی معاون می‌شود یا هر چه ولی در بعضی موارد طبع کار طوری است که دارای این سلسله مراتب نیست یعنی طبع کار آن اولی ایجاب می‌کند که در یک وضع خاصی برای تمام مدت خدمت باقی بماند و آن وضع معلمانی است که در مملکت هستند و وضع دکترهائی است که در حال طبابت هستند و وضع متخصصینی است که در آزمایشگاه‌ها یا در قسمت‌های مختلف هستند و این‌ها طبع کارشان طوری است که هیچ وقت طبع کارشان ایجاب نمی‌کند که به صورت عمودی بالا بروند و از این قانون استفاده کنند و در یک گروه و وضع خاصی باقی می‌مانند چیزی که من می‌خواستم این جا تذکر بدهم این است که برای این افراد یک فکری بکنند اولاً افرادی هستند که اگر آن‌ها به وسیله مدیرکل‌ها و وزراء جدا می‌شوند و مقررات آن‌ها با مدیرکل اداره در سایر کارهائی که در وزارت خانه‌های دیگری مثل بهداری و فرهنگ وجود دارد منتقل می‌شوند این‌ها از گروه‌های مختلفی استفاده می‌کنند و یا اکثر افرادی که در این وزارت خانه‌ها کار می‌کنند طبع کارشان ایجاب می‌کند که گروهشان را عوض کنند اینست که ضرورت دارد دولت به وضع آن‌ها توجه کند صرف نظر از تذکری که به صورت مصاحبه داده می‌شود در قانون به موردی پیش بینی بشود که وضع معلمان در چه صورتی باشد البته من در کمیسیون استخدام متذکر شدم آقای موسوی این جا حضور دارند باید به طور کلی این متخصصین و اطباء و دبیران و آموزگاران را به صورتی در آورد که این جا فرم ریاست و نیرو بالا رفتن گروهی را از نظر قانون استخدام برای خاطر ریاست دنبال نکنند و طبع کارشان را دنبال کنند و دنبال ریاست نروند و ما از طبیب متخصص استفاده کنیم نه این که در خیال تشبث باشد که مدیر کل فلان وزارت خانه بشود فرضاً در کرمانشاه و کردستان و کرمان و غیره اینست که بنده استدعا می‌کنم به این قسمت از جهت وضع فرهنگیان و اطباء به خصوص توجه کنید البته این جا من تقاضای حذف این تبصره را کردم برای این که در شور دوم نمی‌شود در قسمت‌های دیگر پیشنهاد داد ولیکن استدعایم اینست که در قسمت اول که مهلت مقرر در این ماده را تقاضای تمدید کرده‌اید در آخر مدتی که دارید یا در زمانی که داده شده یعنی مدت سه سال هر وقت که لایحه استخدام حاضر هست برای رسیدگی به مجلس شورای ملی تقدیم کنید و آن تبصره زاید می‌آید چون این ۶ سال که تمدید کردید ۱۱ سال ۱۲ سال ادامه دادید در صورتی که ۶ سال را بیاورید که حاضر بکنید و ۱۰ سال و ۲۰ سالش بکنید ۱۵ سالش بکنید و در عین حال هم یک موارد خاصی هست که به اشکالاتی برخورد می‌کنیم که وعده داده می‌شود که در مرحله دوم برطرف می‌شود در مرحله دوم البته با اشکالاتی برخورد خواهید کرد این اشکالات را می‌توانید در ظرف سه سال برطرف کنید و به مجلس بدهید از این لحاظ من پیشنهاد می‌کنم که تبصره ذیل این ماده حذف بشود و تقاضای حذف را به مقام ریاست مجلس می‌دهم.
نایب رئیس- نظر دیگری نسبت به ماده واحده نیست؟ آقای اسدی بفرمائید.
محمد اسدی- بنده انتظار داشتم وقتی لایحه تمدید قانون استخدام کشور در ساحت مقدس مجلس شورای ملی مطرح می‌شود جناب آقای دکتر کاظم زاده وزیر مشاور به جای این که در کریدور مجلس شورای ملی تشریف داشته باشند در جلسه علنی مجلس شورای ملی حضور پیدا کردند و مطالبی که آقایان در مورد لایحه ایراد می‌کنند توجه کنند هم چنین از ایشان استدعا داشتم مطالبی که در مورد کارمندان و کارکنان سازمان بیمه کارمندان دولت داشتم و ایشان به من اشاره کردند که جواب خواهم داد جواب مرا می‌دادند متأسفانه جواب ندادند و این علاقه آقای دکتر کاظم زاده به لایحه‌ای است که خود ایشان به ساحت مقدس مجلس شورای ملی تقدیم کرده (پوربابائی- ایشان در مجلس تشریف ندارند) ولی باید از نظر کارشان می‌بودند. بنده در مورد لایحه قانونی استخدام کشوری صحبت نمی‌کنم برای این که همکار و هم مسلک عزیزم آقای فرهادپور مفصل صحبت کردند و من از ایشان سپاس گزارم قضاوت خوبی و بدی کارمندان بستگی دارد به نظر خانم‌ها و آقایان نمایندگان محترم و کارمندا و کارکنان که هر یک به نوعی در این لایحه سهیم هستند و قضاوت عموم و قضاوت اکثریت همیشه برای پیش برد کارها برای ما اثرات فراوانی دارد اما مطلبی که من می‌خواستم از این لایحه استفاده کنم و به عنوان تذکر و یادآوری عرض کنم این است که اخیراً وزیر کار آئین نامه‌ای برای کارکنان و کارمندان بانک‌های خصوصی تهیه و تنظیم کرده باز ناچارم عرض کنم که وزیر کار فعلی دلش می‌خواهد کار بکند و وزارت کار را از آن وضع سیاسی و از آن وضعی که آقایان اطلاع دارند می‌خواهد پاک کند بنده هیچ ایرادی به وزیر کار ندارم و ایشان را مرد کار و فردی شایسته می‌دانم ایشان وارث نابسامانی‌های بسیار زیاد در وزارت کار هستند خدا کمکش کند تا بتواند امور وزارت کار را به نحو شایسته‌ای انجام بدهد ولی اخیراً در وزارت کار با حضور نمایندگان بانک ملی، نه بانک‌های خصوصی آئین‌نامه‌ای تهیه شده در مورد بازنشستگی و حقوق و مزایای آن‌ها در مورد بیماری آن‌ها آقایان کارکنان و کارمندان بانک‌های خصوصی هم اهل این مملکت هستند تا جائی که از دستمان کاری می‌آید باید در راه رفاه مردم ایران انجام دهیم (صحیح است) آئین‌نامه‌ای که وزارت کار تهیه کرده بدون حضور نمایندگان بانک‌های خصوصی تهیه و تنظیم شده مگر می‌شود آئین‌نامه‌ای که در جهت راحتی و رفاه کارکنان یک بخشی که شامل حال ۴۵ هزار نفر کارمند و لااقل دو برابر یا سه برابر عائله آن‌ها می‌شود بدون حضور نمایندگان آن‌ها تهیه و تنظیم کرد؟ خواستم به عرض همکاران عزیزم و نمایندگان محترم برسانم و نظر دولت را در این خصوص جلب کنم که این آئین نامه ناراحتی‌های زیادی را در کارمندان بانک‌های خصوصی به وجود آورده آن‌ها از تنظیم و تدوین این آئین نامه بسیار نگرانند این آئین نامه فردای آن‌ها را بلاتکلیف گذاشته نمی‌دانند فردا وضعشان چه طور خواهد شد مجلس شورای ملی خانه مردم است این‌ها نامه‌های زیادی به شما نمایندگان مجلس شورای ملی نوشته‌اند و تظلم خودشان را به عرض شما و ساحت مقدس مجلس شورای ملی رسانده‌اند این آئین‌نامه به هیچ وجه در جهت راحتی و رفاه آن‌ها نیست ولی متأسفانه در این آئین‌نامه حکم شده از اول فروردین ماه می‌خواهند این آئین‌نامه را که بدون موافقت کارمندان و کارکنان بانک‌های خصوصی تنظیم شده اجرا کنند بنده از حضور جناب آقای دکتر یگانه که ارادت واقعی به ایشان دارم استدعا می‌کنم که به این تقاضای بنده که استدعای ۴۵ هزار نفر کارکنان بانک‌های خصوصی است رسیدگی کنند و نگذارند شب عید زندگی آن‌ها لانه و کاشانه در تاریکی قرار بگیرد و آن تقاضائی است که من از دولت می‌کنم دستور بدهند فعلاً این آئین‌نامه متوقف باشد دکتر مجیدی وزیر کاردانی است نمایندگان بانک‌های خصوصی را دعوت کند به این کار رسیدگی کنند و من یقین دارم اگر با حضور نمایندگان و دولت توجه بکند رفاه و راحتی کارکنان بانک‌های خصوصی بیش از پیش تأمین و عملی خواهد شد (احسنت).
نایب رئیس- آقای موسوی بفرمائید.
مجید موسوی (رئیس کمیسیون امور استخدام و سازمان‌های اداری)- با استفاده از بیانات همکاران محترم، در مورد این ماده واحده و تبصره اش فرمایشاتی شد که البته آن مقدار که مربوط به وظیفه کمیسیون استخدام است و خود جناب آقای دکتر اسفندیاری هم در این کمیسیون عضویت دارند و از همکاری‌هایشان همیشه استفاده می‌کنیم این جا باید ببینیم خود این ماده و تبصره چه مسائلی را مطرح کرده بنده از گزارش کمیسیون در این زمینه می‌خواهم استفاده کنم و خدمت تان عرض کنم که یکی این بود که اصلاحیه ماده ۱۴۹ برای این که مجوزی باشد برای اصلاحاتی که در اجرای قانون استخدام بعداً می‌آید و علت ضرورت این اصلاحیه به خاطر اینست که با تصویب کمیسیون مشترک قانون در دو مرحله اجرا می‌شود یک مرحله موقت است که صرفاً ضابطه تحصیلی است و یکی مرحله‌ای است که ضابطه شغلی در نظر است در مورد ضابطه شغلی هنوز قانون وارد مرحله اجرا نشده و این یک مسئله جدیدی است در مملکت که هنوز معلوم نیست حتی همین گروه‌هائی که در قانون استخدام پیش بینی شده شکایت کنند که باید فکری برای مشاغل متعدد و تنوعی که در دستگاه وسیع اجرائی دولت وجود دارد به طور کلی در آوردن و تنظیم یک مقررات واحدی برای ۳۰۰-۴۰۰ هزار نفر کارمند دولت در مشاغل مختلف و با وظایف مختلف آن هم قانونی که بتواند یک جا جانشین قوانین متنوع و متعددی بشود احتیاج به یک زمانی دارد تا معایب و اشکالات قانون گذشته به نحوی در قوانین بعدی از بین برود و یک قانونی که وافی و کافی برای این منظور باشد به وجود بیاورد و علت این که ماده ۱۴۹ برای سه سال دیگر تمدید می‌شود این است که قرار است مرحله دوم قانون اجرا شود در اجرای مرحله دوم حتماً مسائل جدیدی به وجود خواهد آمد که موادی باید اصلاح شود خود آقایان هم شرکت جستند در مذاکرات کمیسیون و قبول فرمودند که چنین مشکلی وجود دارد و این اصلاحات مورد احتیاج هست اما در مورد تبصره نمی‌دانم به چه نحوی این تعبیر می‌شود در قانون استخدام مصوب کمیسیون مشترک قبلاً تعهدای برای دولت نبود که لایحه نهائی را کی بیاورد یکی از گرفتاری‌ها و سرگردانی‌های کارمند این بود که نمی‌دانست بالاخره وضع خدمتیش چه می‌شود در سنوات خدمتی یعنی وقتی بازنشسته می‌شود این بر اصول کدام یک از قوانین و مقررات است که وضعش روشن خواهد شد در این تبصره ۵ سال زمان حداکثری قائل شده از نظر این که دولت هم اصلاحات را بیاورد و به تصویب کمیسیون‌های مجلس برساند و هم این اصلاحات را پیاده کرده باشد و تجربه کافی از این اصلاحات به دست آمده باشد برای تنظیم لایحه نهائی، بنابراین ۵ سال از تاریخ تصویب این قانون در حقیقت داخل این ۵ سال یک قسمت همان سه سالی است که برای اصلاحیه‌ها دولت می‌آورد و شاید قریب دو سالش مربوط به این است که دیگر در این دو سال آخر اصلاحیه‌ها را از مجلس گرفته و می‌تواند این اصلاحیه را هم اجرا کند و هم معایب اجرائیش را درک بکند و با این لایحه نهائی دیگر چیزی را دولت می‌آورد که هم تجربه و هم مقررات مربوط در اختیارش بوده است که در کمیسیون ماده واحده و تبصره با این قید و شرط که در حقیقت ضرورتی برای این گونه اصلاحات هست همان مسائلی است که همکاران محترم اقلیت و اکثر کارمندان دولت در اجرای این قوانین دارند برای این که فرصتی باشد و توجه بشود و رفع اشکالی از مسائل اصولی و منطقی بشود این بود که این ماده واحده و تبصره مورد موافقت کمیسیون قرار گرفت پیشنهادهائی که داده شده بود که بعضی از آن پیشنهادها با موافقت خود پیشنهاد دهندگان پس گرفته شد و قبول کردند که یک نظام استخدامی‌برای یک روز کوتاه مدت ولو این که خدای نکرده بعضی نقائص در این کار باشد بهتر است تا این که اساساً این آشفتگی به وجود بیاید برای حفظ نظام استخدامی‌باید یک دوره معینی برای اصلاحیه‌های دولت و یک دوره هم برای اجرای آن اصلاحیه‌ها منظور کرد و بالاخره یک تکلیفی باید برای دولت در لایحه نهائی که تقدیم مجلس می‌شود منظور بشود بیش از این عرضی ندارم.
نایب رئیس- آقای رامبد بفرمائید.
رامبد- من نمی‌دانم برای این پیشنهاد من که به طور قطع در حال حاضر به نفع مجلس خواهد بود از لحاظ قانون اساسی راه حلی می‌شود پیدا کرد یا نه و آن این است که آقای رئیس مجلس لااقل ترتیبی بدهند که مجلس شورای ملی تماشاچی نداشته باشد (اخلاقی- خلاف است) بله آقای اخلاقی خلاف است ولیکن وقتی تماشاچی آمد و دید و در خارج بازگو کرد که وقتی ناطق موافق یا مخالف فرق ندارد هر کدام صحبت می‌کنند اگر مجلسیان به خصوص حاضرین از وزیر و معاون همه مشغول صحبت‌های خارج خصوصی خود هستند و کلمه‌ای به حرف ناطق توجه ندارند این خلاف بزرگ تری را نشان می‌دهد رهبر بزرگ ایران و ۲۷ میلیون جمعیت ایران همه در تلاش ترقی و تعالی این سرزمین هستند ولی در آن جائی که باید اساس این مسائل صحبت بشود و مخالف و موافق از زبان ملت نظراتشان را بگویند و مردم بدانند که تمام این مطالب نظرات آن‌هاست که بازگو می‌شود کار به این چنین بی اعتنائی برگذار می‌گردد کجاست آقای دکتر کاظم زاده؟ سروران بزرگوار من، به وحدانیت خدا این نحوه خدمت واقعی نیست که ما باید در قبال ملک و ملک و ملت انجام دهیم (صحیح است) وای به آن وقتی که ملت نسبت به نمایندگان مجلس به چشم یک دستگاه ساختی دولتی نگاه کنند و این وضع رفتار و مجلس را ملت باید قضاوت کند نه گفتار من نه تک مضراب‌های آقای عباس میرزائی و نه متلک‌های شیرین و دلنشین آقای هویدا این فقط عمل ماست جناب آقای رئیس کمیسیون استخدام جنابعالی دکتر هستید و مردی شریف به نمایندگی ملت ایران تشریف ببرید، به دادسرای دیوان کیفر و یا دادسرای تهران و ببینید اشخاصی که بر اثر استیصال، اضطرار حتی به اشتباه کلمه‌ای از مصوبات شما مقن تجاوز کردند یا پشت میله‌های زندانند یا متواری و یا پرونده شان در جریان است پس چرا شما جرأت نمی‌کنید وقتی نمایندگان کمیسیونی هم که نشستند و مصوباتی خلاف اختیارات خود تصویب کردند به مجلس شورای ملی ایران بگوئید برای این که به ملت ایران نشان بدهند خود مقننین اولین کسانی هستند که به قانون احترام می‌گذارند باید بگوئید این ماده از مصوبه کمیسیون اشتباه بوده چرا می‌خواهید همه چیز را ماست مالی کنید؟ چه کسی در این ماست مالی کردن نفع دارد این را به من بفرمائید اگر کمترین مصلحت مملکتی در آن بود شاید من هم به عنوان نماینده اقلیت آن را تائید نمایم بهتر است خود جنابعالی که به موضوع وارد هستید اجازه‌ای را که مجلس شورای ملی به آن کمیسیون داده بخوانید حدود اجازه را بخوانید آقایان حقوق دانان آیا وکیلی که از حدود وکالت نامه تجاوز کرد شما او را قابل تعقیب می‌دانید یا خیر؟ اقدامات خارج از حد وکالت نامه نافذ هست یا نافذ نیست آقای فخر طباطبائی؟ (دکتر مهذب- سکوت علامت رضاست) بله آقای دکتر مهذب ما موقعی که می‌آئیم پشت این تربیون و می‌گوئیم ملت ایران، مصالح ایجاب کرده برای حفظ حدود و ثغور مملکت بیائیم از کارهای عادی خودمان که در جریان است صرفه جوئی کنیم و قوای انتظامی‌را تقویت کنیم این چه موقع به دل طرف می‌نشیند؟ موقعی که به شما و به مجلس شما احترام و اعتقاد و اعتماد داشته باشد ولی وقتی ببیند که برای کوچک ترین کاری که کمترین مصلحتی در آن نیست ضمناً به دولت هم مربوط نیست ما تمام قوانین و تمام اصول را ماست مالی می‌کنیم، صحنه سازی می‌کنیم به آن حرف اصولی و واقعی ما هم چون از دهان ما درآمده اعتقاد نخواهد داشت کمیسیون اصلی حق اعطای چنین اختیاری را به کمیسیون استخدام نداشته آقای دکتر یگانه شما می‌دانید من هم می‌دانم و آن کس هم که بیرون از این خانه است می‌داند دیوان کشور شما هم می‌دانید و شاهنشاه ما آن چنان امنیت اساسی و ثبات سیاسی در این مملکت برقرار کرده است که مجلس ایران هم بتواند حرف آقای هویدا را که می‌گویند ما عاشق افکار خود نیستیم عمل کند و اشتباه خود را اصلاح کند و فقط حرف نباشد عمل باشد دو صد گفته چون نیم کردار نیست بیائید عمل کنید جناب آقای دکتر یگانه با توجه به قبول قضاوت دیوان عالی کشور من از شما استدعا می‌کنم بیائید پشت این تریبون با تز دکترای حقوقی که دارید این جا بفرمائید که کار کمیسیون استخدام و ادامه آن و تقدیم این لایحه به این صورت عمل صحیحی است من قبول خواهم کرد آقای دکتر یگانه شما یک رئیس اداره‌ای را بعد از این که عزل کردید اگر حکمی‌صادر کند حکمش را معتبر می‌شمارید؟ پس چگونه می‌خواهید مجلس شورای ملی فقط به استناد این که آزاد است و به چیزی اعتنا ندارد عمل خلافی بکند و رأی ناحقی بدهد این که عمل یک یاغی و طاغی است این که رویه مجلس نیست بهتر است جنابعالی همان طور که به اکثر قوانین تسلط دارید قوانین مجازات قوای انتظامی‌را هم بخوانید این قوانین بسیار شدیدتر است اگر خدای ناکرده پاسبانی با اسلحه‌ای که به او داده‌اند سرقت کرد او را به مراتب شدیدتر از یک سارق عادی تنبیه می‌کنند برای این که می‌گویند به تو اسلحه دادیم که امنیت را تأمین کنی ندادیم که خود ناامنی به وجود بیاوری. ملتی که به مجلس شورای ملی ایران اختیار داده است که بنشیند و قانون وضع کند تا تمام ملت به آن قانون احترام بگذارند شرطش اینست که اول خود مجلس به قانون احترام بگذارد (صحیح است- احسنت) پس ما این عمل را خلاف می‌دانیم و به چنین لایحه‌ای خلاف اصول رأی نمی‌دهیم.
نایب رئیس- آقای مهندس ارفع بفرمائید.
مهندس ارفع- بنده به هیچ وجه قصد نداشتم صحبتی بکنم و وقت مجلس را بگیرم ولی بیانات همکار ارجمندم جناب آقای رامبد موجب شد که چند کلمه‌ای مصدع بشوم جناب آقای رامبد نمایندگانی که در این مجلس نشسته‌اند و اکثریت آن‌ها هم در دوره ۲۱ افتخار خدمت گزاری در این مجلس را داشته‌اند نمایندگان منتخب انقلاب سفید ایران هستند (صحیح است) نمایندگانی هستند که با آراء کشاورزان عزیز ما، کارگران زحمت کش این مملکت و قاطبه اهالی این مملکت انتخاب شده‌اند و به مجلس شورای ملی آمده‌اند در آن زمان نه دولت هویدائی وجود داشت و نه دولت حزب ایران نوین و نه حزب ایران نوینی وجود داشت ولی اتکاء نمایندگانی که افتخار نمایندگی را پیدا کردند به ملت ایران بود بنابراین به نظر بنده صحیح نیست که ما به روی حقایق پرده بکشیم و نمایندگانی را که افتخارشان اینست که با پشتیبانی ملت ایران انجام وظیفه می‌کنند به عنوان یک دستگاه ساختگی دولت یاد کنیم بنده استدعا می‌کنم توجه به شئون مجلس و قوه قانون گذاری مملکت بفرمائید چه بسا فرمایشات جنابعالی سوء تفاهماتی ایجاد بکند و این نه به صلاح ملت است و نه به صلاح کشور (صحیح است) در دوره ۲۲ فعالیت حزبی ایجاب می‌کرد که هر کس توانست آراء بیشتری به دست بیاورد و جلب توجه مردم را بکند و برنامه‌های خودش را اعلام کند و خدمت گزاری خودش را نشان بدهد مردم به او رأی بدهند ما و شما موقعیت‌هائی به دست آورده‌ایم و امروز به عنوان نماینده ملت این جا نشسته‌ایم امیدوارم این فعالیت هم در سایر احزاب شدت پیدا کند و در دوره آینده آقایان بتوانند کرسی‌های بیشتر را اشغال کنند این حق قانونی هر حزب است در هر کشور دمکراتی این حق باید رعایت بشود (صحیح است) و اما در مورد ماده ۱۴۹ قانون استخدام تذکری فرمودید این ماده ۱۴۹ نیست که دیروز تصویب شده باشد و امروز مورد بحث قرار بگیرد ماده ۱۴۹ قانون استخدامی‌است که سه سال از تصویب آن می‌گذرد این قانون ۱۵۰ ماده دارد چه طور شما می‌توانید بگوئید ۱۴۹ ماده آن را من قبول کردم ولی یک ماده آن را قبول ندارم در همان موقع گزارشی که از طرف آقای دکتر معتمد وزیری که الان معاون وزارت اقتصاد هستند و آن وقت رئیس کمیسیون استخدام مجلس بودند تقدیم شد و توضیحات مشروحی درباره این قانون داده شده بود و مجلس قبول کرد بنابراین وقتی مجلس یک قانون ۱۵۰ ماده‌ای را قبول کرد دیگر حق اعتراضی باقی نمی‌ماند که یک ماده اش را قبول نداریم ولی ۱۴۹ ماده را قبول داریم پس اصل موضوع منتفی است در مورد لایحه‌ای که الساعه مورد بحث است باید عرض کنم که اجرای قانون استخدام در دو مرحله طبعاً ملازمه دارد با اصلاح بعضی از مواد زیرا در عمل هست که باید مشکلات معلوم بشود و این مشکلات را باید از پیش پا برداریم ما نمی‌توانیم خودمان را در یک چهار چوبی مقید کنیم و صرفاً روی تعصب بگوئیم در داخل این چهار چوب باید امور مملکت و سازمان‌های دولتی و به خصوص قانون استخدام که از نظر چرخش دستگاه‌های اداری این مملکت واجد اهمیت است بررسی کنیم خود رفقای ما در این جا که سالیان دراز عمر خودشان را در خدمات دولتی گذارنده‌اند توجه دارند که اگر ما می‌خواستیم قانون استخدام جدیدی برای مملکت درست کنیم یعنی مملکت قانون استخدام نداشت و می‌خواستیم قانون جدیدی درست کنیم این به مراتب آسان تر از این بود که بیائیم قوانین مختلف و متشتت را جمع آوری کنیم و تحت یک فرمول واحد دربیاوریم این کار کوچکی نیست کاری است که با مقدرات زحمت کش ترین افراد این مملکت یعنی کارمندان دستگاه‌های دولتی که همه اذعان داریم با یک زندگانی بخور و نمیری باید زندگی کنند بستگی دارد آن‌ها باید امیدوار به آینده و امیدوار به خدمات خودشان باشند ما برای این ناگزیریم قوانینی تنظیم کنیم و در عمل مشکلات و اشتباهات را مرتفع کنیم و به مرحله اجرا بگذاریم پس اگر دولت تقاضای تمدید می‌کند از این جهت است که عملی انجام بدهد که در جهت رفاه طبقه مستخدم باشد و در عین حال متضمن خدمت گزاری بیشتر برای پیش برد برنامه‌ها و خدماتی که دولت باید برای مردم انجام بدهد باشد بنابراین به نظر بنده جای بحثی باقی نمی‌ماند چه از نظر تمدید مهلت مقرر در ماده ۱۴۹ چه از نظر الزامی که برای دولت در لایحه قائل شده‌اند (دکتر اسفندیاری- چه ضمانت اجرائی دارد؟) باید عرض کنم که در همه عمر معتقدم عدالت و انصاف و حق مقدم بر وابستگی‌های حزبی و تعصب است و براساس همین مطلب شاید در تمام طول خدمتی که در مجلس شورای ملی دارم و در خدمت آقایان هستم مکرر این مسئله را به ثبوت رسانده‌ام این جا هم باید عرض کنم که به هیچ وجه نظر بنده دفاع از این نیست که سازمان امور اداری واقعاً خوب کار کرده به هیچ وجه بنده چنین دفاعی نمی‌کنم خیلی بهتر از این می‌توانستند کار کنند (صحیح است) خیلی زودتر از این مشکلات را می‌توانستند حل کنند (صحیح است) اگر سازمان مجهزی بود اگر افراد با تجربه‌ای آن جا نشسته بودند اگر آن جا کسانی بودند که به درد دل کارمندان این مملکت واقف بودند مشکلات را زودتر حس می‌کردند و زودتر لمس می‌کردند و زودتر مرتفع می‌کردند (احسنت) بنده این را اذعان می‌کنم ولی امیدوارم با کمک فکری آقایان و تحرک بیشتری که در این دستگاه به عمل خواهد آمد نگرانی آقایان مرتفع بشود.
نایب رئیس- نظر دیگری در ماده واحده نیست؟ (اظهاری نشد) دو پیشنهاد هست، یکی مربوط به آقای دکتر اسفندیاری که پیشنهاد کرده‌اند تبصره ذیل ماده واحده حذف شود پیشنهاد قرائت می‌شود.
پیشنهاد می‌کنم تبصره ذیل ماده واحده حذف شود.
دکتر اسفندیاری.
نایب رئیس- آقای دکتر اسفندیاری توضیحی دارید بفرمائید.
دکتر اسفندیاری- از نظر من با عرایضی که قبلاً عرض کردم توضیح دیگری لزوم ندارد فقط خواستم نظر اکثریت را به این قسمت جلب کنم که دولت برای آوردن هر نوع قانونی احتیاج به تحصیل مجوز از طرف مجلس ندارد که ما اجازه بدهیم این کار را بکنند یا نکنند خودش می‌تواند لایحه‌ای بیاورد و وقتی مجلس تصویب کرد به صورت قانون به دولت ابلاغ می‌شود و دولت مأمور اجرا هست بنابراین احتیاجی به تحصیل مجوز از نظر من ندارد با همه این که شاید این تبصره مورد توجه اکثریت حاضر در مجلس باشد از نظر من این تبصره هیچ گونه ضمانت اجرائی برای دولت ایجاد نمی‌کند و اگر بعد از ۵ سال این دولت یا هر دولت دیگر لایحه قانون استخدام را نیاورد ما چه می‌توانیم بگوئیم از این لحاظ از نظر من اگر این تبصره را حذف کنید بهتر است ولی اگر نظر دیگری هست اکثریت نظرش را بگوید تا بعد تصمیم بگیریم.
نایب رئیس- آقای مهندس ارفع بفرمائید.
مهندس ارفع- اگر جناب آقای دکتر اسفندیاری توجه فرموده باشند ماده ۱۴۹ قانون استخدام کشوری به این شرح است: «دولت می‌تواند از تاریخ تصویب این قانون ظرف سه سال اصلاحاتی که ضمن اجرای آن ضروری تشخیص دهد جهت تصویب به کمیسیون‌های استخدام مجلسین تقدیم بکند مقررات این قانون و اصلاحاتی که به تصویب کمیسیون‌های استخدام مجلسین می‌رسد تا تقدیم لایحه نهائی به مجلسین و تعیین تکلیف آن از طرف مجلسین لازم الاجراست» به طوری که ملاحظه می‌فرمائید در این ماده یک «تا» گذاشته‌اند که ممکن است تا قیامت ادامه پیدا کند و ما با ابهام از نظر رفقایمان در اقلیت به خصوص لیدرهای فراکسیون‌های مردم و پان ایرانیست این مسأله را بررسی کردیم که اگر این «تا» بماند برای دولت‌ها ایجاد تکلیف نخواهد شد که تا چه موقع لایحه نهائی قانون استخدام تهیه و تقدیم شود و ممکن است سالیان دراز طول بکشد و ایجاد یک بلاتکلیفی برای کارمندان دولت بکند روی این نظر تصمیم گرفته شد تبصره‌ای به این ماده اضافه بشود و دولت را مکلف کند ظرف این مدت لایحه نهائی را به مجلس تقدیم کند اگر بفرمائید مدتش زیاد است بنده می‌گویم هر قدر زیاد باشد از «تا»ی بی نهایت بهتر است اگر می‌فرمائید در دورانی که آزمایشش را در کمیسیون‌ها تمام کرد بیاورند بنده عرض می‌کنم که مدتی باید فرصت باشد که همان مراحل آزمایش آزمایش بشود و بعد لایحه جامع الاطراف به مجلس تقدیم بشود اگر می‌فرمائید ضمانت اجرائی ندارد در تمام قوانین کشور ما دولت را مکلف می‌کنیم ضمانت اجرایش عبارتست از استیضاح و سئوال نمایندگان از مجلس از دولت والا در هیچ یک از قوانین نمی‌نویسیم که اگر ظرف ۵ سال لایحه را به مجلس تقدیم نکرد رئیس دولت را جریمه می‌کنیم بلکه ضمانت اجرای قوانین برای آقایان استیضاح و سئوال و تذکری است که از طرف نمایندگان داده می‌شود و دولت مکلف به انجام وظیفه‌ای است که طبق قانون به عهده اش گذاشته می‌شود بنده خیال می‌کنم با توضیحی که خدمتتان عرض کردم اگر صلاح می‌دانید پیشنهاد را مسترد بفرمائید.
نایب رئیس- آقای دکتر اسفندیاری به پیشنهاد خود باقی هستید؟
دکتر اسفندیاری- با توجه به آن قسمت از فرمایشات ایشان که گفتند با شور با لیدرهای اقلیت صلاح دیدند مدتی برای این کار در نظر گرفته شود بنده پیشنهادم را پس می‌گیرم.
نایب رئیس- آقای دکتر عاملی در شور اول پیشنهادی تقدیم کرده بودند که مورد قبول کمیسیون واقع نشد و تقاضا می‌کنند که پیشنهادشان در جلسه علنی مطرح شود پیشنهاد ایشان قرائت می‌شود.
- تبصره- در هر مورد که طبق مقررات مادۀ ۱۴۹ لایحه اصلاحی قانون استخدام از طرف دولت تقدیم کمیسیون‌های استخدام شود پیشنهاد نمایندگان مجلسین در مورد کلیه مواد قانون استخدام در کمیسیون‌های مربوط قابل طرح خواهد بود و این تبصره شامل لایحه اصلاحی که قبلاً تقدیم شده است نیز می‌باشد.
با تقدیم احترام- محسن پزشکپور- دکتر عاملی.
نایب رئیس- آقای دکتر عاملی بفرمائید.
دکتر عاملی- جناب آقای رئیس، همکاران محترم پیشنهادی که در شور اول تقدیم کردم اگر اندک عنایتی بفرمائید فکر می‌کنم تصدیق می‌فرمائید که پیشنهاد مفید و مؤثری است، پیشنهاد این است که اگر این لایحه مورد قبول قرار گرفت و حق کمیسیون استخدام درباره این که به اصلاحیه‌ها رسیدگی کند و آن را تصویب کند برای مدت سه سال دیگر تمدید شد در آن صورت امکان داشته باشد که هر گاه دولت اصلاحیه‌ای آورد نمایندگان مجلسین بتوانند پیشنهادهای خودشان را ولو مربوط به مواد اصلاحیه نباشد به کمیسیون تقدیم بکنند و این پیشنهادها در کمیسیون قابل طرح باشد چون توجه دارید مطابق آئین نامه داخلی مجلس هر گاه در مورد قانونی اصلاحیه‌ای از طرف دولت تقدیم بشود و این اصلاحیه ناظر به بعضی از مواد باشد پیشنهادهای نمایندگان صرفاً در مورد همان موادی است که اصلاح شده و اشاره کرده است قابل طرح است و در مورد سایر مواد قابل طرح نیست (مهندس ارفع- کدام ماده است لطفاً ماده را قرائت بفرمائید) پیشنهاد را می‌فرمائید یا ماده آئین نامه مجلس را (مهندس ارفع- ماده مربوط به آئین نامه داخلی مجلس را) البته من الان ماده آئین نامه به خاطرم نیست ولی اصل این است که پیشنهادهای خارج از مواد قابل طرح نیست و چون اصلاحیه ناظر به موادی است یعنی موضوع اصلاحیه اصلاح موادی است که اشاره می‌کند چون پیشنهاد خارج از موضوع قابل طرح نیست سایر مواد پیشنهاد قابل طرح نیست فقط استثناء در مورد لایحه اصلاح قانون مالیات بر درآمد به طور دیگری عمل شد که شاهد بودید به چه نحو در مجلس شورای ملی برای آن یک نوع مجوز استثنائی خواسته شد ولی به طور کلی تقریباً آن چه در آئین نامه هست قابل دفاع هم هست چون فرض بفرمائید اگر دولت بخواهد برای قانون مدنی که چند صد ماده است در یک موردش تقاضای اصلاحی بکند معقول نیست که برای مثلاً صد ماده دیگر پیشنهاد داده بشود و این به اعتقاد من صحیح است ولی در مورد این قانون به خصوص به دلایلی که این جا عرض می‌کنم و پیشنهاد می‌کنم آقایان عنایت فرمایند بپذیرند که این حق برای مدت محدود یعنی مدتی که از سه سال تجازو نمی‌کند این حق برای مجلس شورای ملی پذیرفته شده باشد که نمایندگان بتوانند در مواردی که دولت پیشنهاد می‌کند آن‌ها هم پیشنهادهای خودشان را که نسبت به مواد اصلاحی نباشد تقدیم کنند اما دلیلش چیست؟ دلیل این پیشنهاد خیلی روشن و آشکار است دلیلش این است که قانون استخدام که امروز به شکل آزمایشی به مورد اجراء گذشته شده است قانونی است که با سرنوشت اکثریت از مردم ملت ما سر و کار دارد تا کنون قسمتی از معایب آن آشکار شده و در آینده هم ممکن است عیب‌ها و اشکالات دیگری آشکار شود مردم نسبت به این قانون خیلی حساسیت و خیلی علاقه دارند چون مربوط به سرنوشت شان و زندگی و آینده شان است بنابراین همان طوری که ملاحظه فرمودید وقتی اصلاحیه قبلی مطرح شد هر یک از شما شاهد هستید که عده‌ای مراجعه می‌کردند و مشکلات خودشان را که از نظر مقررات قانون استخدام بود با شما در میان می‌گذاشتند و از شما می‌خواستند که چاره اندیشی کنید و باز خودتان شاهد هستید که به موجب آئین نامه دادن پیشنهاد در غیر موارد اصلاحی ممکن نیست چه تعداد پیشنهادهائی در غیر مورد از طرف آقایان به کمیسیون داده شد به امید این که یک راه و مقرراتی پیدا بشود که این مواد بتواند طرح بشود پیشنهاد من الان یک مجوزی است باری این که این پیشنهادها قابل طرح باشد اگر پیشنهاد کرده بودم که حتماً باید بپذیرند و یا تصویب کنند این جای صحبت داشت نگفته‌ام که پیشنهادهای غیر مورد را بپذیرند، زمین به آسمان بیاید و آسمان به زمین بیاید و شیرازه این کار گسیخته بشود ما نگفتیم که حتماً تصویب بشود ما پیشنهاد کردیم که در کمیسیون قابل طرح باشد (صحیح است) در کمیسیون وقتی طرح شد نماینده دولت بیاید توضیح بدهد اشکالات خودش را بحث بکند و نمایندگان اکثریت هم در کمیسیون هستند آن‌ها هم مداقه می‌کنند آن چه که نمی‌بایست قبول شود به طور قطع قبول نخواهد شد ولی اجازه بفرمائید که قابل طرح باشد (صحیح است) هیچ منطقی حکم نمی‌کند که در ظرف این سه سال به ذهن هیچ یک از نمایندگان مجلس یا سناتورها یک پیشنهاد معقولی نرسد ولی این باب را باز بگذاریم مجلس باید مرجعیت داشته باشد من هم بیانات جناب رامبد را شنیدم از فرمایش ایشان این استنباط را نکردم که ایشان فرموده باشند که مجلس ما اتکاء به مردم و ملت ندارد به هیچ وجه این طور نیست هر یک از ما به موجب رأی مردم آمدیم و بعد از این که با رأی مردم آمدیم (صحیح است) نه تعداد کسانی که به ما رأی دادند (صحیح است) بنابراین در این جا از این جهت نمی‌گوئیم مجلس ممکن است یک جنبه دولتی به خودش بگیرد مجلس وقتی جنبه دولتی به خودش می‌گیرد که آن خاصیت مرجعیت را که باید برای مردم داشته باشد از دست بدهد ما این باب را باز بگذاریم که کارمند دولت اگر شکایتی دارد به مجلس بدهد و این باب را باز بگذاریم که در این مدت سه سال بداند که اگر آمد درد خودش را به نماینده اش گفت برای نماینده هم این امکان قانونی و آئین نامه‌ای وجود دارد که بتواند پیشنهاد مردم را بیاورد در کمیسیون مطرح بکند چه اشکالی دارد البته در آن جا مداقه می‌شود بحث می‌شود توضیحات داده می‌شود آن پیشنهادی که معقول هست و به مصلحت مملکت هست پذیرفته می‌شود و آن پیشنهادی که نمی‌بایست پذیرفته بشود و به مصلحت نیست و روال کار را به هم می‌ریزد، شیرازه کار را از هم می‌گسلد قبول نکنید این پیشنهاد به اعتقاد من هیچ اشکالی ندارد و مضافاً به این که تنها استدلالی که کردند در کمیسیون این بود که آن چه به ذهن شما ممکن است برسد به فکر ما هم می‌رسد در صورتی که در اساس، یعنی اساس هر نوع دموکراسی بر این است که آن چیزی که ممکن است به فکر یک کسی برسد ممکن است به فکر دیگری نرسد اگر بر عکس این فکر کنیم اساس دموکراسی را متزلزل کرده‌ایم این یکی، دوم این که اشکال ایجاد می‌کند ما که ملزم نیستیم که هر پیشنهادی که از طرف نماینده داده شد قبول بشود به هر حال اگر آئین نامه این اجازه را در وضع فعلی ما مثل این که من فکر می‌کنم آقای مهندس ارفع تردید دارید این تحصیل حاصل باشد و آئین نامه در وضع کنونی این اجازه را نمی‌دهد اگر این اجازه را نمی‌دهد من پیشنهادم را پس می‌گیرم اگر پیشنهادهای خارج از ماده اصلاحی در کمیسیون پذیرفته نشود که پیشنهاد نمایندگان هنگام خودش قابل طرح باشد و البته یک نکته‌ای هم در آخرش دارد که آن اصلاحیه‌های موجود هم به این نحو عمل بشود یعنی در مورد اصلاحیه‌ها که فعلاً مطرح است باز این امکان وجود داشته باشد که باز خانم‌ها و آقایان نمایندگان بتوانند پیشنهادهای خودشان را در هر یک از مواد تقدیم بکنند این عرایضی بود که در مورد پیشنهاد خودم داشتم (احسنت).
نایب رئیس- آقای مهندس ارفع بفرمائید.
مهندس ارفع- عرض کنم آن چه به استنباط بنده در این جا بیان شد این است ما ماده مصرح و روشنی در آئین نامه نداریم که این مسأله را منع کرده باشد این استنباط شخص بنده است و تنها استنباطی که شده گویا از ماده ۱۰۳ است که نمایندگان حق دارند راجع به هر یک از مواد پیشنهاد نمایند مشروط بر این که آن پیشنهاد مربوط به موضوع لایحه باشد مربوط به موضوع لایحه بودن به نظر بنده مفهومش این نیست که مربوط به موضوع آن ماده‌ای باشد که پیشنهاد شده این استنباط شخص بنده است بنده تفسیر نمی‌کنم البته ممکن است تفسیر بعداً موردی پیدا کند که از طرف مجلس اظهارنظر بشود و در این صورت اگر پیشنهاد جناب آقای دکتر عاملی را بخواهیم بپذیریم اولاً تسجیل شده بر این که مجلس نمی‌تواند در مورد مواد اصلاحی که به کمیسیون‌ها می‌رود در مورد دیگر پیشنهاد بدهد در صورتی که این هنوز بر ما محل تردید است و باید روشن بشود در حالی که با تصویب این پیشنهاد ما این مسأله را مسجل خواهیم کرد و شاید صلاح نباشد. مسئله دوم این است اگر تغییراتی ضرورت پیدا کند حق نمایندگی را از ما سلب نکرده‌اند در آئین نامه مجلس شورای ملی مقرراتی تدوین شده تنظیم شده و اجازه داده شده به نمایندگان که هر گونه طرحی را که لازم بدانند تهیه کنند و تقدیم مجلس کنند و مورد شور و بررسی قرار گیرد اگر ما واقعاً بررسی و مطالعاتی در مورد قانون استخدام داریم یا مسائلی گاهی مورد علاقه مراجعین ماست و ما به صلاح مملکت تشخیص می‌دهیم این راه همیشه باز است که به صورت طرح بدهیم و منتظر این نباشیم که هر گاه ۲ سال دیگر دولت یک ماده‌ای آورد برای اصلاح تقدیم کمیسیون کرد در آن موقع ما هم ماده اصلاحی بدهیم چرا خود را مقید کنیم ما در هر زمان طبق آئین نامه حق داریم طرح تهیه کنیم و بدهیم و مفهوم مخالف پیشنهاد جنابعالی این خواهد بود که ما خود را مقید می‌کنیم به زمانی که دولت اصلاحیه بیاورد اگر تا سه سال دیگر دولت اصلاحیه‌ای نداد ما هم اصلاحیه‌ای به کمیسیون استخدام پیشنهاد نکنیم یعنی نقض غرض خواهد بود بنابراین این بنده خیال می‌کنم اولاً به دلیل این که این را مسجل بکنیم که حق دادن پیشنهاداتی خارج از موادی که دولت می‌دهد مجلس ندارد و دوم به دلیل این که در هر زمانی ما حق تقدیم پیشنهاد به صورت طرح داریم.
دکتر عاملی- جنابعالی به عنوان نایب رئیس مجلس تصریح بفرمائید بنده پیشنهادم را پس می‌گیرم.
مهندس ارفع- متأسفانه آئین نامه این حق را به نایب رئیس مجلس نداده ولی این حق به نماینده مجلس داده شده که به عنوان یک فرد مجلس اظهار نظر می‌کند این بسته به نظر و تصویب آقایان است که در این مورد تقاضائی باشد یا این که جلسه جداگانه‌ای داشته باشیم و مجلس درباره آن تصمیم بگیرد والا نه آئین نامه چنین حقی را به بنده داده است و نه قانون، متشکرم.
نایب رئیس- آقای فرهادپور موافقید بفرمائید.
فرهادپور- بنده به دو سبب با این پیشنهاد موافقم اولاً به این علت که خود من همین مضمون را در کلمات دیگری به کمیسیون پیشنهاد کرده بودم دوم منطق بسیار قوی و استدلال صحیح آقای دکتر عاملی و بیش از آن انصاف و استدلال جناب آقای مهندس ارفع که هر دفعه ایشان مطلبی را عنوان و بحث می‌فرمایند بر احترام بنده نسبت به شخص ایشان اضافه می‌شود چون واقعاً منصفانه سعی دارند که قضاوت کنند و نظر بدهند جناب آقای مهندس ارفع آن چه که در ماده ۱۰۳ آئین نامه فرمودند صحیح است ولی ناظر است بر سیر قانونی عادی لوایح که وقتی می‌گوید نماینده می‌تواند در لایحه پیشنهاد بدهد لایحه مشتمل است بر یک تعداد ماده و تبصره و بنابراین در سیر عادی که لایحه یک شوری یا دو شوری می‌رود به کمیسیون پیشنهاد می‌دهند در این مورد یک نوع قانون گذاری استثنائی خاص است که در مشروطیت ایران برای اولین بار است می‌بینیم چون قانون آزمایشی دیده بودیم ولی قانون آزمایشی مستمر ندیده بودیم که یک قانونی مستمراً در حال اصلاح باشد و اسمش آزمایشی باشد در این مورد کمیسیون به صورت شور اول اظهار نظر نمی‌کند که پیشنهاد بدهیم در این مورد کمیسیون رأیش قاطع و قانونی است به موجب رأیی که خواهند داد.
البته تا این دقیقه رأی کمیسیون استناد قانونی نداشته است ولی امروز اگر به این ماده رأی بدهید بعد از این کمیسیون واجد چنین قدرتی خواهد بود بنابراین آن چه که می‌فرمائید به صورت طرح داده بشود به صورت یک طرحی در جریان قانون گذاری عادی می‌رود به کمیسیون برمی‌گردد در جلسه علنی در شور اول و شور دوم مورد بررسی قرار می‌گیرد ولی اصلاحاتی که سازمان امور استخدامی‌می‌آورد می‌فرستید به کمیسیون این اصلاحات را در کمیسیون وقتی نظر بدهند قانون است به این مناسبت هر موردی را از سازمان امور استخدامی‌به کمیسیون فرستادند آن مورد خاصی است یک ماده یا یک تبصره بنابراین آن که فرمودید وقتی در یک لایحه می‌شود پیشنهاد داد نسبت به تمام مواردش می‌شود پیشنهاد داد این مطلب لایحه اش همان ماده است بنابراین فقط راجع به آن ماده می‌شود پیشنهاد داد این قانون حالت استثنائی دارد بنده عرایضی که در کلیات عرض کردم به عرض رساندم که عدم قبول پیشنهاد جناب آقای دکتر عاملی یا پیشنهادی که بنده تقدیم کردم نوعی بی نیازی از قبول فکر دیگران و استفاده از پیشنهادهای دیگران است که متأسفانه خود جنابعالی قبول فرمودید که در گذشته این سازمان خوب کار نکرد ولی آیا می‌توانید ضمانتی به ما بدهید که بعداً خوب کار می‌کند (مهندس ارفع- انشاءالله) فقط یک انشاءالله است بنابراین اجازه فرمائید این سازمان بدون لجاج همان طور که آقای دکتر عاملی گفتند خودش را از استفاده از نظرات و افکار نمایندگانی که به کمیسیون پیشنهاد می‌کنند بی نیاز نداند ایشان توضیح دادند بنده هم تکرار می‌کنم ما پیشنهاد می‌کنیم مفید بود استفاده کنید مفید نبود استفاده نکنید بنابراین بنده معتقدم چون قانون استثنائی است و به طور استثنائی مستمراً کمیسیون امور استخدام بعد از تصویب این ماده واحده هر اصلاحیه‌ای که بیاورند و رأی بدهند قانون می‌شود برای یک مدت آزمایشی تا لایحه نهائی ما هم حق داریم که در این مواد پیشنهاد بدهیم و این سلب حق از یک نماینده است اگر پیشنهاد را قبول نکنید.
نایب رئیس- آقای موسوی بفرمائید.
موسوی (رئیس کمیسیون استخدام و سازمان‌های اداری)- در مورد پیشنهاد جناب آقای دکتر عاملی خودشان هم در کمیسیون تشریف داشتند مطلبی که مطرح شد این بود که به طور کلی در جلسات کمیسیون آقایان خودشان تشریف می‌آورند روی پیشنهادهائی که مربوط به مواد اصلاحی است اظهار نظر می‌فرمایند ما هم همیشه از نظریات ایشان کمال استفاده را کرده‌ایم و هر کمیسیونی حقاً باید این جور باشد و شکی نیست مطالب اساسی که در آن جلسه خدمتشان صحبت شد و قبول کردند از لحاظ اصولی مسأله این بود که چه طور می‌شود اگر یک قانونی فرض بفرمائید ۳۰۰، ۴۰۰ ماده‌ای که در اثر موادش هم ایجاد اشکالی نکرده اگر در یک یا دو مورد اصلاحی لازم باشد چه طور می‌شود روی تمام مواد پیشنهاد پذیرفت و احیاناً این قانون را بعد از مدتی اصلاح کرد و تغییر داد چون هر قانونی ملازمه دارد با یک مقدار از ثبات و یک مقداری ملازمه دارد به این که درست جا بیفتد اگر بنا باشد که فرض بفرمائید در همین ده دوازده مورد اصلاحیه‌ای که هست ما ۱۵۰ مورد قانون استخدام را پیشنهاد بدهیم به این پیشنهادها باید ترتیب اثر داد یا نداد؟ اگر باید داد که نظام استخدامی‌را به هم ریخته‌اند بعد جای این نظام استخدامی‌چه می‌خواهیم بگذاریم؟ اگر نباید ترتیب اثر داد که این تعارف می‌شود که نماینده پیشنهاد بکند به کمیسیون و کمیسیون پیشنهاد را بگیرد و بایگانی بکند بنابراین تا حدودی که در مقررات خود آئین‌نامه هست به هر حال در مورد لوایحی که داده می‌شود نمایندگان می‌توانند نظر بدهند و کم و بیش روش کار هم همین بوده که تا حدودی که نظریات اصولی و نظریاتی که نظام استخدامی‌را به هم نریزد و البته غیر از مواردی که در خود لایحه پیش بینی شده این‌ها بررسی و احیاناً اصلاح بشود ولی واقعاً موافقت بفرمائید اگر به این نحو و به این تصریح عنوان شود همان طور که جناب آقای مهندس ارفع فرمودند اولاً ما خود آئین‌نامه را با تفسیر این عبارت که در حقیقت یک اصلاح کلی را ... (دکتر عاملی- آقای مهندس ارفع تردید داشتند ولی جنابعالی صریحاً قبول ندارید) صحبت بنده از آن جهت نیست بنده از لحاظ این که مسئله نظام یک قانون را برای یک دوره‌ای بپذیریم این را عرض کردم، جنابعالی این نگرانی بنده نوعی را رفع بفرمائید اگر در یک قانون سیصد چهارصد ماده‌ای فقط یک ماده‌اش ضرورت اصلاح داشته باشد ولی چهارصد ماده از طرف نماینده یا نمایندگان محترم پیشنهاد اصلاحی داده بشود تکلیف قانون در آن حال چیست؟ و این قانون چه جوری می‌تواند اصلاح شود، آیا این پیشنهادات از طرف کمیسیون پذیرفته بشود یا نشود و اگر پذیرفته شد این در حقیقت یک قانون دیگریست و آن قانون دیگر با دادن طرح از طرف خود نمایندگان محترم تأمین است، یعنی همه نمایندگان محترم می‌توانند طرح قانونی تقدیم کنند اگر پیشنهاد داده بشود بدون این که اثری بر آن مترتب باشد فکر می‌کنم این مورد نظر جنابعالی هم نیست.
نایب رئیس- آقای دکتر عاملی به پیشنهاد خودتان باقی هستید؟
دکتر عاملی- بله، بنده متقاعد نشدم، پیشنهاد چیزی است که به کمیسیون می‌رود و پس از بررسی یا قبول می‌شود یا رد می‌شود.
نایب رئیس- پیشنهاد آقای دکتر عاملی یک بار دیگر قرائت می‌شود.
به پیشنهاد آقای دکتر عاملی رأی می‌گیریم خانم‌ها و آقایانی که با این پیشنهاد موافقند خواهش می‌کنم قیام بفرمایند (عده کمی برخاستند) تصویب نشد، کلیات آخر لایحه مطرح است. آقای رامبد بفرمائید.
رامبد- بنده با اجازه می‌خواهم عرایضم را در مورد کلیات آخر با اشاره به فرمایشات جناب آقای مهندس ارفع لیدر محترم اکثریت شروع کنم، حقاً جناب آقای ارفع هر چه قدر که از زمان کار جنابعالی در این سمت می‌گذرد من در عین حالی که احترامم به حضرت عالی زیادتر می‌شود اشکال شخص شما را بیشتر احساس می‌کنم، یک مرد اصولی و نجیب که همه چیز را خیلی خوب می‌فهمد ولی برای پیش برد سیاست دولت ناچار است که درست برخلاف عقیده باطنی خود صحبت بکند هر چند هنوز من در جای شما قرار نگرفته‌ام ولی آرزو می‌کنم که به زودی چنین شود ولی کار دولت ما و خود ما به این اشکال نباشد، بنده هیچ وقت راجع به اصالت نمایندگان محترم کمترین عرضی نکردم روزی که اعتبار نامه هر نماینده‌ای تصویب شد هیچ کس دیگر در این باره حق صحبت ندارد و اگر بنده در این باب مطالبی داشتم چون در موقع طرح اعتبار نامه‌ها در مجلس نبودم اکنون جای صحبتش نیست و بنده هم عرضی نکردم و به یکایک نمایندگان کمال احترام و ارادت را دارم آن چه که بنده عرض کردم جناب آقای مهندس ارفع گفتم کسانی که شما و من به نام نمایندگان محترم ملت می‌خوانیم توجه به مطالب آن‌ها توجه به مطالب ملت ایران است این را به دولت تذکر بدهید بنده این را عرض کردم وقتی که شما تشریف می‌آورید و صحبت می‌کنید لااقل به نحوه دفاعی که از کار وزراء می‌کنید خود وزراء که می‌آیند و این جا می‌نشینند به مطالب شما گوش کنند نه آن که در این جا به مسائل داخلی وزارت خانه یا خدای نکرده صحبت‌های خصوصی و شخصی خودشان سرگرم و مشغول باشند شما پیرامون عرایض من اظهار داشتید ما مصوبات ۱۴۹ ماده‌ای را قبول کردیم چه طور یک ماده را رد بکنیم باز تکرار می‌کنم با وجود آن که من اشکال کار شما را می‌دانم ولی خودتان هم می‌دانید که در هیچ حال این استدلال قابل قبول نیست که اگر در ۵۰۰ ماده مطلب اساسی باشد ولی مادۀ ۵۰۱ از اصول تجاوز کرده و مطلب خلافی باشد به اعتبار قبول ۵۰۰ ماده ماده ۵۰۱ را هم قبول کنیم؟ حضرت عالی حق می‌داشتید اگر می‌فرمودید که چون به تصویب مجلس رسیده قبول کردید ولی از شما استدعا می‌کنم نه برای این لایحه برای این که تکلیف این لایحه از اول صبح قبل از این که ما و شما این جا بیائیم معلوم بود بلکه نحوه عمل را برای آینده عرض می‌کنم خودتان صورت مذاکرات گذشته را بخوانید ببینید این مطلب مصوبه مجلس نبود فقط گزارشی بود از کار کمیسیون که همان موقع هم مورد اعتراض قانونی قرار گرفت زیرا وقتی دکتر عاملی در پشت این تریبون با کمال متانت عنوان می‌کند که جناب آقای ارفع شما که می‌گوئید مستمعین ما که در این مجلس و روی این صندلی‌ها نشسته‌اند نمایندگان به حق هستند نه تنها نماینده حوزه انتخابیه بلکه نماینده تمام ملت و شما تصدیق می‌کنید پس از آن اعتراض هم از زبان تمام ملت شد ولی اکنون که شما به گزارشات استناد می‌کنید پس بنده یک پیشنهاد دارم بیائید برای یک بار این افتخار نصیب مجلس ۲۲ بشود حتی برای این که تصویب بشود پیشنهاد را خود شما بدهید به این مضمون که آن چه گزارشات و سخنان نمایندگان دولت در پشت تریبون مجلس می‌باشد در حکم گزارشات رسمی تلقی گردد که اگر خلاف آن ثابت شد قابل تعقیب باشند، زیرا اگر قرار باشد اعتراض نماینده، موافقت نماینده، صحبت نماینده دولت همه هیچ حساب بشود پس فایده تمام این صحبت‌ها چیست در آن روز به این ماده اعتراض شد و جوابی هم داده نشد یعنی چه؟ و رأی هم گرفته نشد افتخار این مجلس بر این است که آن ادوار پیش دستی شکستن و شلوغ کردن وابسترو کسیون کردن سپری شده ما جز بیان مطلب و اعتراض چه کار می‌توانیم بکنیم لذا تصدیق می‌فرمائید که آن چه اخیراً در کمیسیون استخدام عمل شده خلاف بوده بحث هم نمی‌کنیم چون جنابعالی را شخصاً دوست دارم و نمی‌خواهم با یادآوری این حقایق آزارتان بدهم شما چه کار می‌توانید بکنید اما در مورد ارجاع لایحه و تفویض مجدد اختیار به کمیسیون بدون حق پیشنهاد نمایندگان می‌گویم کسانی که شما به نمایندگی آن‌ها اعتقاد دارید و من امروز احترام می‌گذارم به دولت هم بگوئید او هم این‌ها را به نمایندگی قبول کند یعنی چه؟ یعنی اصولاً لایحه باید به مجلس بیاید و نمایندگان هم اظهار عقیده بکنند چرا ما این حق را از این‌ها سلب کنیم و ببریم در یک کمیسیون و البته می‌فرمائید در هیمن مجالس به سابقه نگاه کنیم گویا جمع کارمندان دولت در حدود ۴۰۰ هزار نفر است و با روشی که دولت جناب آقای هویدا پیش گرفته رو به تصاعد و تزاید فوق‌العاده ایست ولی آن به چه حد اعلائی می‌توانید آن را برسانید به یک میلیون نفر معهذا این مطلب نسبت به قانون اصلاحات ارضی و تعداد زارعین کشور اهمیتی ندارد مگر در قانون اصلاحات ارضی به آن اهمیت که یکی از اساسی ترین اصول انقلاب ما بود یک کمیسیون خاص برای این مطلب تشکیل نشد مگر در این کمیسیون خاص اجازه ندادند که نماینده حق داشته باشد پیشنهاد بدهد و کمیسیون موظف باشد پیشنهاد دهندگان را بخواهد ما چرا برای یک کاری که هیچ احتیاج نداریم گناه می‌کنیم البته قبول می‌کنم صحیح نیست وقتی دولت در مورد یک ماده اصلاحیه می‌آورد دویست نماینده حق داشته باشند در مورد هر چهارصد ماده پیشنهاد بدهند، شاید این را قبول بکنم گرچه آن هم یک بحث طولانی تری دارد اما چرا نباید آن چیزی را که دولت پیشنهاد می‌دهد پیرامون پیشنهاد او لااقل تمام نمایندگان حق داشته باشند اظهارنظر کنند و کمیسیون موظف باشد آن‌ها را دعوت کند (موسوی- هست) دوست من آقای موسوی توضیحات خودتان را بخوانید فرمودید به نظریات نمایندگان کم و بیش توجه کردیم یعنی چه این جا مرحله کم و بیش نداریم مهمانی نداریم که کم و بیش توجه و تعاریف کنیم در تقدیم پیشنهاد برای نماینده یا حق هست یا حق نیست اگر حق هست باید نماینده در کمیسیون شرکت کند و پیشنهادش مطرح بشود و رأی اتخاذ بشود، حالا موعد پیشنهاد جدید گذشته من هم نمی‌خواهم بیش از این وقت نمایندگان محترم را بگیرم ولی برمی‌گردم سر صحبت اول خودم راجع به وضع مجلس این نحوه عمل ماست نحوه رابطه دولت با مجلس است که مردم بدانند که شما اکثریت درباره کارهائی که اساس سرنوشت و زندگی آن‌هاست تا چه اندازه علاقه دارید ما اگر در یک حزب نیستیم ولی در کار وکالت هر دو عضو یک خانه هستیم و از این جهت است که ما رأی شما را قبول داریم ولی به دولت خودتان بگوئید آن هم شما را قبول داشته باشند و لااقل طرح پیشنهاد شما را از این لایحه قبول کنند تا ملت هم شما را قبول داشته باشد.
نایب رئیس- آقای دکتر یگانه بفرمائید.
دکتر یگانه (وزیر مشاور)- با اجازه مقام ریاست بدواً لازم می‌دانم این نکته را به استحضار نمایندگان محترم برسانم چون اشاره‌ای شد به عدم حضور جناب آقای دکتر کاظم زاده وزیر مشاور و مسئول سازمان امور استخدامی‌خواستم به عرض‌تان برسانم به علت عذر موجهی است که قبلاً اطلاع داده شده است. راجع به قانون استخدام کشوری مطالب مشروحی گفته شد از تمام این مطالب دولت استفاده خواهد کرد، از جمله راجع به سه موضوع صحبت شد یکی این که اختیاری که چند سال قبل کمیسیون خاص به کمیسیون استخدام مجلس داده این اجازه درست بوده یا خیر چون همان طور که جناب آقای رامبد معتقد به اصول قانون اساسی هستند هیچ وقت دولت این اجازه را ندارد که در کاری که مربوط به قوه مقننه است بخواهد این جا مطلبی را عنوان کند، بنابراین آن چه که در این جا تصویب شده برای ما مقدس است و همان را هم اجراء می‌کنیم.
مطلب دومی که عنوان شد این بود که آیا مطابق آئین نامه داخلی مجلس نمایندگان محترم حق دارند که در سایر مواد پیشنهادهائی بدهند دلیل واقعاً آزادی فکر تمام نمایندگان محترم این بود که لیدر اکثریت در این جا نظر شخصی خودش را بر قبول آن و نماینده محترم دیگر بر نفی آن ابراز فرمودند در این مورد هم بر عهده ریاست محترم مجلس و نماینده محترم است که هر یک از دو طریقه را که مربوط به آئین نامه داخلی مجلس است قبول بفرمایند و دولت هیچ گونه نظری ندارد اما آن چه دوست بسیار عزیز من جناب آقای رامبد در فرمایشات خودشان راجع به دولت فرمودند و تنها سر و کارش با نمایندگان محترم اکثریت شاید ایشان بر طبق اصول پارلمانی استحضار داشته باشند که هر دولتی در هر جای دنیا وقتی بر روی اصول حزبی اداره شود تمام کارهایش مخصوصاً لوایحش در حزب اکثریت بحث می‌شود اگر تصویب شد ما حق داریم لایحه را به قوه مقننه تقدیم کنیم و اگر تصویب نشد ما تقدیم نمی‌کنیم بنابراین رابطه دولت هم که دو سه مرتبه اشاره فرمودند در تنظیم این لایحه همین بوده است که با تصویب نمایندگان اکثریت خودش لایحه‌ای تنظیم نموده معهذا تصویب آن بر عهده ساحت مقدس مجلس شورای ملی است و این رویه‌ای بوده است در تمام ادوار از صدر مشروطیت که مجلسین به کمیسیون خاصی اجازه می‌دادند مخصوصاً کمیسیون خاص استخدام کشوری کمیسیونی بود که انتخاباتش بر طبق اصول حزبی نشد و به شخص جناب رئیس مجلس اختیار دادند که اعضاء را انتخاب کنند و در آن کمیسیون به طوری که من اطلاع دارم تعداد دوستان عزیز من از اقلیت که حضور یافتند کمتر از اکثریت نبوده است این‌ها یک حق معینی است در صورتی که اگر اکثریت می‌خواست تمام اعضای کمیسیون را از خودش انتخاب کند چون اکثریت داشت ممکن بود به طریق انتخاب گذاشته بشود، بعداً این رویه در طول مشروطیت بود، دولت بر طبق همان سنن پارلمانی که جنابعالی بیش از من ایمان به همه چیزش دارید این لایحه را تقدیم کرد البته اگر تشخیص فرمودید که منطبق با اصول مشروطیت کشور است تصویب می‌فرمائید اما راجع به خود ماده واحده البته جناب آقای فرهادپور مطالبی فرمودند چون در ماهیت این مطلب بود برای بنده بسیار محترم بود فرمودند قوانین استخدامی‌باید ثبات داشته باشد این ثبات کاملاً درست است ولی چه وقت به آن مقررات ثبات بدهیم آن موقع که ایمان حاصل کردیم که بهترین مقرراتی است که ایجاد کردیم آن موقع ثبات می‌دهیم (صحیح است) به همین جهت دولت یک دوره آزمایشی را پیشنهاد کرد، قبول شد یک دوره آزمایشی، در پنج سال سه لایحه اصلاحیه تقدیم شد دربار دوم با پیروی از نیات شما در این ماده برای دولت حداکثر مهلت تعیین شد و بسیار شرط خوبی است، در اکثر قوانین ما این شرط گاهی نبوده به همین دلیل بود که بعضی قوانین مثل آئین دادرسی کیفری از صدر مشروطیت تا به حال مصوب کمیسیون‌های مجلس است و هیچ وقت به مجلس علنی نیامده است این بود که برای این قوانین زمان معین نمی‌شود قائل شد و این قانونی که از سال ۱۳۲۹ قمری به تصویب کمیسیون دادگستری رسیده و تا به امروز در جلسات علنی مطرح نشده دولت برای آن فلسفه اساسی که جناب آقای فرهادپور فرمودند ثبات لازمه اش اینست که یک مدت آزمایشی بدهد پس از چند سال آزمایش آن چه که لازمه ثبات است به آن داده بشود به همین دلیل است که این لایحه را تقدیم کرده عرایض من بیشتر راجع به علت عدم حضور همکار عزیزم آقای دکتر کاظم زاده بود (رامبد- سوء تفاهم نشود بنده نسبت به ایشان عرضی نکردم رویه کلی دولت را عرض کردم) افتخار دولت اینست که نه تنها نهایت احترام را به قوه مقننه دارد، خود آقایان هم می‌دانید که از نظر احترام به مشروطیت و از نظر احترامی که به ساحت مقدس قوه مقننه دارد بزرگ‌ترین احترام در تاریخ مشروطیت ایران از طرف دولت حاضر ابراز شده اگر روزی وزیری در جلسه حضور نداشته عذر موجهی بوده که نتوانسته است کما این که عذر همکار امروز من از موجه‌ترین عذرها بوده است که نتوانسته در مجلس حضور پیدا کند مطالبی که عرض کردم در جواب این لایحه است در کلیات آخر است البته رأی نهائی لطف نفرموده‌اید دولت یک آزمایش سه ساله دیگری را برای این کار لازم می‌داند و امیدواریم پس از آزمایش‌هائی که در طی سه سال خواهند نمود لایحه نهائی را در طی ۵ سال تقدیم کند (احسنت).
نایب رئیس- نظر دیگری در کلیات آخر لایحه نیست؟ (اظهاری نشد) به ماده واحده و کلیات آخر آن رأی می‌گیریم خانم‌ها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام کنند (اکثر برخاستند) تصویب شد. لایحه برای تصویب به مجلس سنا فرستاده می‌شود.
- طرح و تصویب گزارش یک فوریتی کمیسیون کشور راجع به تمدید مهلت مقرر در مادۀ ۱۰ قانون نوسازی و عمران شهری و ارسال به مجلس سنا
۷- طرح و تصویب گزارش یک فوریتی کمیسیون کشور راجع به تمدید مهلت مقرر در مادۀ ۱۰ قانون نوسازی و عمران شهری و ارسال به مجلس سنا
نایب رئیس- گزارش یک فوریتی کمیسیون کشور راجع به تمدید مهلت مقرر در ماده ۱۰ قانون نوسازی و عمران شهری مطرح است قرائت می‌شود.
گزارش از کمیسیون کشور به مجلس شورای ملی
کمیسیون کشور در جلسه روز شنبه ۱۶ /۱۲ /۱۳۴۸ طرح پیشنهادی جمعی از نمایندگان محترم راجع به تمدید مهلت مقرر در ماده ۱۰ قانون نوسازی و عمران شهری مصوب ۷ /۹ /۱۳۴۷ را که فوریت آن در جلسه روز پنج شنبه ۱۴ /۱۲ /۱۳۴۸ مجلس شورای ملی به تصویب رسیده بود مورد رسیدگی قرار داد و با اصلاحاتی به تصویب رسانید. اینک گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.
ماده واحده- مدت پرداخت عوارض سال ۱۳۴۸ موضوع قانون نوسازی و عمران شهری مصوب ۷ /۹ /۱۳۴۷ تا آخر تیر ماه سال ۱۳۴۹ تمدید می‌گردد.
مؤدیانی که تا آخر تیر ماه هر سال عوارض سال قبل متعلق به هر ملک را بپردازند از مزایای تبصره ۱ ماده ۱۰ قانون مزبور برخوردار خواهند بود و مشمول جرائم مقرر در ماده ۱۴ قانون مزبور نخواهند شد.
مخبر کمیسیون کشور- کلانتر هرمزی.
گزارش از کمیسیون دارائی به مجلس شورای ملی
کمیسیون دارائی در جلسه روز شنبه ۱۶ /۱۲ /۱۳۴۸ طرح پیشنهادی جمعی از نمایندگان محترم راجع به تمدید مهلت مقرر در ماده ۱۰ قانون نوسازی و عمران شهری مصوب ۷ /۹ /۱۳۴۷ را مورد رسیدگی قرار داد و مصوبه کمیسیون کشور را در این مورد تائید و تصویب کرد.
اینک گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.
مخبر کمیسیون دارائی- علی اکبر دانشمند.
نایب رئیس- کلیات لایحه مطرح است نظری نیست؟ (اظهاری نشد) به ورود در شور ماده واحده رأی می‌گیریم خواهش می‌کنم خانم‌ها و آقایانی که موافقند قیام بفرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. ماده واحده مطرح است آقای رامبد بفرمائید.
رامبد- شیرین‌ترین صداها و دلنشین‌ترین صحبت‌ها هم تکرار که شد خسته کننده است وای به آن وقتی که مطلب انتقاد هر چه قدر اصولی باشد وقتی متوجه شخص یا اشخاصی شود طبیعت بشر این طور است که از انتقاد خوشش نمی‌آید ولی چه کنم که این وظیفه و مسئولیت بر عهده من می‌باشد و در انجام وظیفه ملاحظه‌ای ندارم از تقدیم کنندگان این طرح من از زبان مردم تشکر می‌کنم (صحیح است) ولی در صحبت داخلی خودمان اجازه بفرمائید حقیقت را بگویم ای کاش اساس این لایحه نوسازی و مواد آن آن چنان نمی‌بود که امروز شما برای دادن یک امتیازی ظاهری به مؤدیان و در حقیقت از نقطه نظر پیدا کردن راه حلی برای وصول پول شهرداری چنین طرحی تقدیم بدارید جناب یزدان پناه شما واردتر از من هستید، مالیات آن چیزی است که صندوق دولت می‌گیرد و برای تمام مصارف مملکت صرف می‌کند و عوارض آن چیزی است که برای کارهای معینی می‌گیرند (یکی از نمایندگان- با رضایت) شما بخوانید قانون نوسازی را اگر از کلمه اول تا کلمه آخر این قانون جز موارد مختلف برای وصول پول کلمه‌ای در راه نحوه خرج کردن پیدا کردید آن وقت من حاضرم حتی با این استمهال به مؤدیان مخالفت کنم و بگویم آن افرادی از شهر تهران یا سایر شهرها که حاضر نشده‌اند در آبادانی و عمران شهر کمک کنند و خواسته‌اند در تأخیر پرداخت سوء استفاده بکنند چرا نباید جریمه بدهند اما آقای یزدان پناه آن جائی که مردم ندانستند پول را برای چه خرجی می‌دهند عوارض نیست و جریمه است و باج و خراج و آن چیزی است که مردم مقاومت می‌کنند و اگر توانستند از پرداخت آن فرار می‌کنند بیائید در راه شاهنشاه بزرگ و ملت یک راه بروید نه این که در اطاق‌های دربسته کتاب‌های بدون توجه به هدف و برنامه و امکانات هر چه خواستید بنویسید و به اتکاء رأی اکثریت بگوئید چون در فراکسیون اکثریت تصویب شده دیگر جای قبول پیشنهادی باقی نمانده جناب آقای دکتر یگانه قبل از این که شما تعارفات را تکرار کنید صمیمانه تشکر می‌کنم مراحل ما و شما از کلمات و صحبت‌ها و تعارفات گذشته دیگر نه شما از صدا بلند کردن من هراس دارید و نه من به تعارفات شما اعتقاد دارم بله بله شهری که ۵۰۰ میلیون تومان عوارض می‌دهد آقای دکتر یگانه نمی‌تواند تحمل کند که این پول را به دست دستگاهی بدهد که کوچک ترین برنامه در اجرای نیات شاهنشاه ملت دوست ما ندارد مگر شما نبودید آن جا که شاهنشاه فرمودند این افتضاح است که هر روز خیابان‌ها را می‌کنند و باز هم می‌کنند باز هم می‌کنند باز هم بی برنامه گی باز هم ولخرجی جناب دکتر یگانه، موقعی من فکر می‌کردم پیشنهاد این طرح اکثریت محترم در جهت مردم است که یک تبصره هم به آن اضافه می‌شد و آن تبصره این بود که دولت مکلف است در ضمن چهار ماه نحوه خرج این عوارض نوسازی را هم به مجلس بیاورد شما کدام شهر دنیا را پیدا می‌کنید تلفن، آب، برق، ترافیک، نظافت، آسفالت، هیچ چیز آن هیچ گونه ضابطه‌ای نداشته باشد. اگر مأمورین شهرداری وسط بیابان زمین خریدند فردا آن جا آسفالت می‌شود و قیمت آن ده برابر می‌شود اگر وسط شهر وزیری منزل نداشته باشد تا به ابد آسفالت آن درست نمی‌شود خواهش می‌کنم جناب دکتر یزدان پناه خود شما پیشنهاد بدهید تمام مؤسساتی که به نحوی با کار مردم در داخل شهر کار دارند از قبیل آب، برق، تلفن، آسفالت و غیره با همکاری شهرداری موظف باشند برنامه‌ای را تعیین و اعلام کنند تا هر کس که این عوارض را می‌دهد بداند که تا سه سال دیگر خیابانش برق نخواهد داشت یا لوله کشی آب را یک سال و نیم دیگر خواهند کرد یا تلفنش کی داده خواهد شد من از پیشگاه نمایندگان محترم استدعا دارم به این ادارات مراجعه کنید و نحوه بلاتکلیفی مردم را در قبال ادارات دولتی ببینید آقایان دولت یان انقلاب اداری را شوخی گرفته‌اند هر چه ما اقلیت هم که می‌گوئیم تعارف به ما پس می‌دهند حرف‌های اصولی هر چه می‌گوئیم جواب مخالف می‌دهند در مورد این عوارض به ما بگوئید شهرداری با این پول چه می‌کند؟ (دکتر یزدان پناه- برنامه‌هایشان به تصویب انجمن شهر می‌رسد جناب رامبد) پس ما چه کار داریم چرا نگذاشتند انجمن شهر وضع بکند به هر حال من امیدوارم با این تمدیدی که داده می‌شود برنامه شهرسازی و نوسازی به ملت اعلام گردد آقای دکتر یگانه در خیابان پهلوی یعنی جائی که تمام هم و غم شما آن جاست زیرا که مسیر شاهنشاه عزیز ما است ولی شاهنشاه ما می‌خواهند که مسیر تمام مردم در شهر خوب شود نه مسیر ایشان (آفرین- احسنت) در مسیر آن نمایشگاه تان موقعی که آسفالت می‌کردند در فاصله ده پانزده ساعت و هنوز آسفالت سرد نشده بود دستگاه دیگری شروع به کندن خیابان و تخریب همان آسفالت می‌کرد و این کار مکرر به صورت مسخره تکرار گردید آقای دکتر یگانه مردم می‌بینند و قضاوت می‌کنند و تعجباً به دستگاه اداری شما و انقلابی که این دولت مدعی است در ادارات کرده اعتقاد ندارند.
نایب رئیس- آقای دکتر مهذب بفرمائید.
دکتر مهذب- با اجازه ریاست معظم مجلس، این جا همکاران معظم صحبت‌هائی فرمودند که من خیال می‌کنم بیشتر مربوط به بودجه یا نطق‌های قبل از دستور است ماده ایست نه مربوط به شهرداری نه مربوط به مالیات نه مربوط به اخذ عوارض جدید نه مربوط به کندن خیابان‌ها نه مربوط به مسیر شاهنشاه بلکه همان طوری که فرمودند شاهنشاه مسلماً نظرشان این است که تمام مسیرهای مملکت خوب باشد و در این ماده که می‌بینیم صحبت‌هائی که می‌فرمائید نیست مسلماً طبق آئین‌نامه داخلی یک نماینده در موقع طرح بودجه می‌تواند در هر موردی صحبتی بکند این خاصیت کلی بودجه است حتی آئین‌نامه هم فرصتی داده است (هم همه نمایندگان).
فرهادپور- صحبت شما هم در همین زمینه است.
دکتر مهدوی- اما شما صحبت فرمودید گوش دادیم اجازه بدهید به صحبت خودشان ادامه بدهند (زنگ نایب رئیس).
دکتر مهذب- جناب فرهادپور این صحبت‌ها یقیناً مسیر صحبت مرا تغییر نمی‌دهد یقیناً در هر حال خیال می‌کنم حق بر این باشد اگر موضوعی در دستور باشد چون خود مردم مملکت و نمایندگان محترم موشکافی می‌کنند و مخالف و موافق درباره آن لایحه به خصوص صحبت می‌کنند نه مسائل دیگر بنابراین حق واقعاً این است که نمایندگان محترم مجلس مردم را روشن بکنند در موضوع تمدید فرصتی اگر واقعاً داده شود و اگر همکاران ما در حزب مردم مخالف تمدید این مدت هستند بحثی دیگر است ما در اکثریت فکر می‌کردیم که مردم با توجه به نزدیکی شب عید با توجه به مشکلاتی که در دستگاه شهرداری از لحاظ نوسازی هست و من هم اذعان دارم و با توجه به این که باید به مردم فرصتی داد تا بتوانند عوارض شان را بدهند بهتر این است که این مدت تمدید شود که این فرصتی که در قانون نوسازی تا آخر سال آمده تمدید بشود که امکان بیشتری به مردم داده شود و ما اکثریت نشسته‌ایم فکر کرده‌ایم که برای تسهیل کار مردم این فرصت قانونی را بدهیم خیال نمی‌کنم دوستان ما از اکثریت یا اقلیت با این امر استثنائی مخالف باشند و اگر این ماده واحده‌ای را که بنده می‌خوانم فقط همین مسئله است چون مسئله‌های مربوط به شهرداری این جا مطرح نیست مسئله قانون نوسازی مطرح نیست و در مورد قانون نوسازی عرض بنده این است که واقعاً دوستان اقلیت اگر بخواهند می‌توانند طرح تهیه بفرمایند در خصوص بهبود قانون و من طرحی از طرف دوستان در این مورد ندیدم (رامبد- شما حرف ما را حاضر نیستید بشنوید می‌گوئیم نوسازی پولش با خودش فرق دارد) بنده جناب آقای رامبد ماده واحده را می‌خوانم راجع به میزان عوارض راجع به نحوه مصرف که فرمودید آن را می‌شود طرح داد صحبت کرد این مسئله‌ای که مطرح است بنده کلمه به کلمه می‌خوانم استدعا می‌کنم توجه بفرمائید از لحاظ عوارض کندن و نکندن خیابان تمام این مسائل مربوط به امر دیگری است بنده ماده واحده را می‌خوانم (نمایندگان- خوانده‌ایم) نخوانده‌اید والا مخالفت نمی‌کردید (یکی از نمایندگان- علت تمدید برای چی است؟) علت تمدید این است که طبق قانونی که به تصویب مجلس رسیده اگر برای مردم فرصت نباشد تا آخر سال ۴۸ بدهند جریمه بهشان تعلق می‌گیرد فرصت بدهید که جریمه ندهند شما می‌گوئید جریمه بدهند؟ بنده مخالفم، حزب اکثریت هم مخالف این گونه فشارها است و سعی می‌کنند در راه رفاه مردم کوشش کنند بنابراین عین ماده واحده را می‌خوانم مدت پرداخت عوارض سال ۱۳۴۸ موضوع قانون نوسازی و عمران شهری مصوب ۷ /۹ /۱۳۴۷ تا آخر تیر ماه سال ۱۳۴۹ تمدید می‌گردد، مؤدیانی که تا آخر تیر ماه هر سال عوارض سال قبل متعلق به هر ملک را بپردازند از مزایای تبصرۀ ۱ مادۀ ۱۰ قانون مزبور برخوردار خواهند بود و مشمول جرائم مقرر در ماده ۱۴ قانون نخواهند شد. حالا اگر واقعاً کسی عقیده دارد که مردم باید جریمه بدهند عوارض بدهند و فرصتی نباشد بنده عرضی ندارم.
نایب رئیس- آقای دکتر اسفندیاری بفرمائید.
دکتر اسفندیاری- به فرمایشات جناب آقای دکتر مهذب بنده کاملاً توجه کردم و آن چه که درباره لایحه فرمودند تا حدی درست بود ولی اعتراض جناب آقای رامبد هم در حد خودش صحیح بود حالا بنده به عرض می‌رسانم چرا؟ یک قانونی آورده‌اند به نام قانون نوسازی که در آن وضع عوارض جدیدی بوده برای نوسازی شهر تهران من اولاً حضور انورتان عرض کنم شاید یکی از بی ریخت ترین شهرهائی که ما در دنیا داریم شهر تهران است که خیابان‌هایش ضابطه‌ای ندارد شما در یک خیابان یک مقدار زمین را می‌بینید که زباله دانی شده و یک ساختمان می‌بینید دو طبقه ساختمان دیگری سه طبقه و ساختمان ۱۵ طبقه و ۲۰ طبقه هم کنارش ساخته شده تهران یکی از بی‌ریخت‌ترین شهرها است و هیچ یک از خیابان‌ها از روی اصول ساخته نشده بهترین خیابان ما خیابان روزولت است این خیابان یک قسمتش ۶۰ متر است یک قسمتش ۲۰ متر و یک قسمت دیگر از این خیابان ۱۵ متر در این مملکت ما آمده‌ایم قوانین به اسم نوسازی وضع کرده‌ایم به دولت و شهرداری اختیاراتی داده‌ایم که این اختیارات را به موقع اجرا بگذارد و به نحو احسن این شهر را زیبا کند و از نظر ایاب و ذهاب راحت کند آن چه که جناب آقای رامبد فرمودند تذکرات که قبلاً داده شده آن تذکرات این است که دولت یک قانونی که ابلاغ شده باید اجرا کند چون نتوانسته در موقع خودش اجرا کند آمده لایحه‌ای یک فوریتی و دو فوریتی از اکثریت می‌خواهد بگذراند و این مدت را می‌خواهد تمدید کند برای وصول عوارض نوسازی درست است و ظاهر به این صورت است که عملاً می‌گوئیم به نفع مردم است که هم عوارضش را بدهد و هم از بخشودگی استفاده کند و از جریمه معاف شود و من استنباطم این است که نظر جناب آقای رامبد این است که دولت در موقع نتوانسته عوارض وصول بکند و ضعف نشان داده (دکتر کیان- مربوط به دولت نیست مربوط به شهرداری است) موقعی که نتوانسته عمل کند از این لحاظ آمده‌اند چنین طرحی داده‌اند شهرداری نمی‌تواند از دولت جدا باشد (مهندس صائبی- مربوط به شهرداری است) در موقعی که این لایحه مطرح بود من حضور جناب آقای صائبی عرض کردم یعنی تصفیه شهرداری مطرح شد گفم تا به حال چقدر شده (یکی از نمایندگان- بسیار) ولی از نظر عمل باید ببینید که چه عملی شده جناب آقای دکتر مهذب فرمودند که دستگاه شهرداری مجهز نیست من حق به شما می‌دهم با شما هم عقیده هستم دستگاه شهرداری مجهز نیست چرا چندین صد میلیون تومان پول را می‌گذارید در اختیار یک دستگاهی که مجهز نیست تا هر عملی که خواست بکند در مورد لایحه فرمودند در مورد این که چه چیزی مطرح است ولی آن چه در حاشیه لایحه به عنوان تذکر فرمودید بنده لازم است جواب تان را عرض کنم به هر صورت من استنباطم این است که این تمدید از نظر ظاهر قضیه بسیار به نفع مردم است ولی در عمل ضعف دستگاه وصول شهرداری است که چهار ماه را تمدید کرده تا آخر تیر ماه یعنی فروردین، اردیبهشت و خرداد و تیر را اجازه داده برای تمدید این تمدید به نفع مؤدی است ولی این دولت است که نتوانسته عمل کند و این ضعف دستگاه اجرائی است در تائید نظر جنابعالی آن چه را که به عنوان لایحه فرمودید موافقم و آن چه را هم که آقای رامبد فرمودند خارج از برنامه نوسازی دولت نیست.
رئیس- آقای فرهادپور بفرمائید.
فرهادپور- همکار محترم من آقای دکتر مهذب که نهایت مورد احترام بنده هستند مطلبی فرمودند که انگیزه حزب اکثریت در دادن این طرح برای این بود که مردم در شب عید برای پرداخت این عوارض در زحمت بودند در عسرت بودند (دکتر مهذب- بنده هم چو چیزی عرض نکردم) برای کمک به مردم چنین طرحی را تقدیم کردیم که فرصتی داشته باشند تا آخر تیر ماه به نظر من اگر در اول ماده مرقوم می‌فرمودید نظر به این که شهرداری تهران در اجرای قانون نوسازی توفیق نیافته است که تکلیف مردم را از جهت پرداخت عوارض نوسازی روشن کند و سازمان‌های شهرداری عاجز بودند از این که برای مردم اظهارنامه بفرستند و عوارض شان را مشخص کنند و به این مناسبت مردم گرفتار هستند و کسر کار شهرداری را مردم نباید جریمه بپردازند ما چهار ماه مهلت می‌دهیم به نظر من این استدلالی بود منطقی که بدون تعصب و آن چیزی است که من از امثال دکتر مهذب انتظار دارم واقع این است که شهرداری آماده نبوده است قدرت این را نداشته است که تعیین کند مؤدی چقدر باید بپردازد و حالا یک چنین دستگاهی که برای پول گرفتن این قدر عدم آمادگی دارد برای خرج کردنش چه انتظاری دارید آقای رامبد، اما یک مسئله را بنده در این جا از فرصت استفاده می‌کنم شما می‌خواهید نوسازی کنید از مجلس می‌آئید قانون می‌گذرانید برخلاف آن که بروند از انجمن شهر خودشان این اجازه را بگیرند این الزامات و عوارض را می‌گذارید به گردن مجلس در یک شهری که می‌خواهید نوسازی کنید و معافیت مالیاتی برای آپارتمان می‌دهید آن وقت بر طبق آئین نامه وزارت کشور می‌روند هر جا آسانسور باشد سی درصد گران تر عوارض می‌گیرند پس چند طبقه آپارتمان چگونه برود بالا این برای آسانسور عوارض گذاشتن نوسازی است؟ این نه به مجلس مربوط است نه به قانون مربوط است طی هر ماده‌ای شما اجازه می‌دهید آئین نامه مربوطه را فلان وزارت خانه مربوطه بنویسد آن وقت می‌روند یقه مردم را می‌گیرند جائی خلاف مقصود قانون به طور غلط و می‌گویند اگر شوفاژ داشت، آسانسور داشت یک آپارتمان باید این قدر جریمه بدهد مگر می‌شود ده طبقه را بدون آسانسور ساخت همان طور که آقای قوام صدری می‌گوید از ده طبقه به بالا فرض کنید معافیت مالیاتی دارد خوب این طبقه دهم را بدون آسانسور بالا برود از یک طرف هر کس آسانسور داشته باشد باید فلان مبلغ جریمه بدهد این را می‌گذارند گردن مجلس اصل لایحه نوسازی را مجلس تصویب کرده ضرایب قیمت و پولش را که می‌خواهند بگیرند وزارت کشور و شهرداری مسئولش است و آن وقت شما هم مجبورید روی تعصب به حزب این جا دفاعی بکنید توجه داشته باشید که مردم چه ناراحتی از این لایحه حس می‌کنند ما که مخالف تمدید مدت نیستیم برای این که مردم را جریمه کنند و هیچ حزبی هم از این بابت نمی‌خواهد برای خودش وجاهت ملی تهیه کند یک کسر
کاری است برایش راه حل پیدا کردند ولی برای این که به نفع مردم کاری کرده باشید در ضرایبی که تعیین می‌کنید رعایت مردم را بکنید در قیمت منطقه‌ای و قیمت ساختمان، بنده رفته‌ام و پرداخته‌ام یازده برابر سال قبل از منزلم عوارض گرفته‌اند اگر کار شهرداری یازده برابر سال قبل نباشد این جرم است که از من پول را گرفته‌اند ولی کاری نکرده‌اند هنوز در پشت خیابان عشرت آباد بیائید نشان‌تان بدهم که نحوه حمل زباله با بیست سال قبل کوچک ترین فرقی نکرده است شهرداری که جز زباله‌کشی کاری ندارد وظیفه دیگری برایش باقی نمانده برقش را کس دیگری اداره می‌کند آبش را کس دیگری اداره می‌کند بدبختی اتوبوسرانی اش هم مال کس دیگری است پس شهرداری این پول را برای چی می‌خواهد چه خدمتی می‌خواهد بکند بنده خیلی خوشم آمد دیدم آقای شهردار هم مثل جناب آقای نخست وزیر چون تبعیت می‌کند رفته یک پیکان سوار می‌شود ولی من که می‌بینم آن ماشین دراز مشگی با دو تا عضو شهرداری پشت سرشان می‌آید آن آقای نخست وزیر است مملکت دموکراسی است در نهایت آزادمنشی پیکان سوار می‌شود و همه جا می‌رود ولی وقتی که من می‌بینم شهردار پیکان سوار می‌شود ولی یک ماشین بیوک سیاه دراز هم پشت سرش می‌رود این‌ها مردم گول زدن است خوب همان ماشین سیاه شهرداری را سوار شود خمت هم اگر می‌خواهد بکند اول بفرمائید به کار زباله شهر تهران سر و صورتی بدهید بعد کار نوسازی بکنید و از مردم این عوارض را بگیرید (یک نفر از نمایندگان- شما مخالفید با این طرح یا موافق؟) هیچ کس با تمدیدی که راهی و فرجی در برابر فشار به مردم باشد مخالف نیست.
رئیس- در ماده واحده نظر دیگری نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهادات رسیده قرائت می‌شود.
در مورد طرح مربوط به تمدید مهلت مقرر در مادۀ ۱۰ قانون نوسازی و عمران شهری مصوب ۷ /۹ /۴۷ ماده واحده به شرح زیر اصلاح شود:
ماده واحده- مؤدیانی که تا آخر تیر ماه سال ۱۳۴۹ عوارض سال ۱۳۴۸ موضوع قانون نوسازی و عمران شهری مصوب ۷ /۹ /۴۷ متعلق به هر ملک را بپردازند از مزایای تبصره یک مادۀ ۱۰ قانون مزبور برخوردار خواهند بود و مشمول جرائم مقرر در مادۀ ۱۴ قانون نخواهند بود.
وحید مهدوی.
رئیس- آقای دکتر مهدوی بفرمائید.
دکتر مهدوی- نظری بود بر این که اجرای تبصره یک مادۀ ۱۰ مدتی تمدید شود و علت اصلی آن هم این بوده است که تعیین ضوابط ارزیابی املاک به وسیله دستگاه مربوطه مدتی وقت لازم بود. لذا اشخاصی که نتوانستند عوارض خود را به موقع پرداخت کنند تقصیری ندارند چون عملاً شروع پرداخت عوارض از اواسط امسال بوده است. نتیجه این است که امسال در شرف اتمام است و عده کثیری موفق به استفاده از این تبصره نخواهند شد. از طرف دیگر شهرداری نیز موفق به اخذ کلیه عوارض تا آخر سال نمی‌شود. بنابراین استنباط بنده این است که نظر اصلی طراحان این تبصره بر این بوده است که در سال جاری مهلتی متناسب داده شود والا مورد شامل حال سال‌های آتی نمی‌تواند باشد البته اگر به نظر می‌آید که بهتر است این مهلت تعمیم به سال‌های آتی نیز داده شود با توجه به این مطلب که به هر حال بایستی تغییراتی در قانون نوسازی داده شود و این تغییر نیز از موارد تغییرات اساسی است امیدوارم در سال آینده پس از رسیدگی دقیق و داشتن وقت بیشتری ضمن سایر تغییرات این مطلب نیز گنجانده شود تا تصمیمات مقتضی اتخاذ گردد. به این سبب پیشنهاد مزبور تقدیم ریاست گردید تا در صورت موافقت مورد تصویب قرار گیرد.
رئیس- آقای ابوذر بفرمائید.
ابوذر- بنده تعجب می‌کنم که چرا آقای مهدوی برای شهرداری دلسوزی کردند ولی برای مردم که پایه گذار شهرداری هستند دلسوزی نکردند ماده واحده‌ای آمد در کمیسیون کشور که اکثریت اعضای حزب ایران نوین آن جا هستند نشستیم بررسی کردیم چون قانون فقط در تهران اجرا شده و در سال ۴۹ در شهرستان‌ها اجرا می‌شود وقتی تهران در ظرف یک سال وسیله نداشته باشد که مناطق شهر را ممیزی کند سایر شهرستان‌ها به طریق اولی نمی‌توانند برسند و این مهلت مثل سیستم مهلت مالیاتی است که هر سال را به سال بعد تسری می‌دهد گفتیم هر سال برای همیشه تا آخر تیر ماه سال بعد اگر از پرداخت از مزایا و جایزه استفاده کند و این اصلاحی است که در کمیسیون کشور تصویب شده و بسیار جامع است و متضمن آسایش مردم می‌باشد و چون شما به یک سال محدود کردید به نظر من صحیح نیست.
رئیس- آقای مهندس ارفع بفرمائید.
مهندس ارفع- بنده اجازه می‌خواهم به طور خیلی خلاصه نظر خانم‌ها و آقایان محترم را به این مسئله جلب کنم که هدف از تقدیم این طرح از طرف فراکسیون حزب ایران نوین صرفاً در جهت تأمین رفاه بیشتر برای مردم بود نه برای این که فرصت یا موجبات یا تسهیلاتی برای دریافت شهردای فراهم شود بنابراین حساب مردم جدا از حساب شهرداری است هدف ما و منظور ما خدا را گواه می‌گیرم که فقط رفاه مردم بود و بس اگر تشریف ببرید در محل پرداخت این عوارض ملاحظه می‌فرمائید چنان مردم ازدحام کرده‌اند که واقعاً در فشار هستند برای پرداخت این عوارض و واقعاً آدم رفت می‌آورد و دلیل و نقص این کار را جناب آقای دکتر عاملی ما هم می‌دانیم همه در این مملکت بزرگ شده‌ایم و به خوبی به نقص و عیب همه چیز خوب آشنا هستیم دستگاه شهرداری هم جدا از سایر دستگاه‌های مملکت ما نیست سازمان‌های ما نقص دارد ولی این نقائص باید متدرجاً مرتفع شود کادر مجهز و وسیله مجهز باشد و در اختیار یک مسئول باید قرار بگیرد تا بتواند وظیفه‌اش را انجام بدهد شهرداری الان مدت کار دستگاه‌های وصول را اضافه کرده است در دو شیفت دارند کار می‌کنند برای این که بهتر بتوانند به مراجعین جواب بدهند حزب اکثریت به هیچ وجه درصدد این نبود که نقص یا قصوری را که از این نظر متوجه دستگاه بوده پرده پوشی کند اگر ملاحظه بفرمائید در مقدمه‌ای که به این طرح نوشته شده این عبارت به چشم می‌خورد «ضمناً به موجب مقررات قانون مذکور عوارض مربوط به اراضی و ساختمان‌ها در اول هر سال باید مشخص گردد ولی چون تأمین این نظر محتاج به بررسی و ممیزی و ارزیابی اراضی و ساختمان‌ها از طرف شهرداری بود و با التفات به این که قانون نوسازی و عمران شهری برای اولین بار در سال ۴۸ به موقع اجرا گذاشته شده و در این فرصت کوتاه برای شهرداری میسر نبود الی آخر» به طوری که ملاحظه می‌فرمائید ما اعتراف می‌کنیم که نداشتن فرصت کافی به شهرداری اجازه نداده که بتواند در فرصت مناسب از لحاظ مؤدیان این عوارض را تعیین کند پس به هیچ وجه پرده پوشی از نقص کار دستگاهی نیست این را باور بفرمائید که تقدیم این طرح در جهت مردم بوده است و بنده تأیید می‌کنم پیشنهاد آقای دکتر مهدوی را و دلائل آن را عرض می‌کنم اولاً عوارض نوسازی در تهران از اول سال ۴۸ اعلام شده و در سایر مناطق کشور سال ۴۹ به بعد کما این که شهر جهرم از اول سال ۱۳۴۹ در روزنامه اطلاعات دیشب دیدم اعلانش را منتشر کرده پس آن چه را که امروز ما مبتلا هستیم و می‌خواهیم گرهی از کار مردم گشاده شود موضوع عوارض سال ۴۸ مردم تهران است و به این ترتیب در پیشنهاد فراکسیون هم منحصراً روی عوارض سال ۴۸ تهران انگشت گذاشته شده و پیشنهاد شده و این پیشنهاد هم در تائید نظر فراکسیون است ولی بنده از این جهت با نظر کمیسیون کشور موافق نیستم که اصولاً ما باید در مادۀ ۱۰ و مادۀ ۱۴ و شاید سایر مواد قانون نوسازی تجدیدنظر بکنیم و با مذاکراتی که شده قرار شده است و برای سال آینده پیشنهاد خواهد شد بنابراین بنده استدعا می‌کنم به پیشنهاد آقای دکتر مهدوی رأی موافق عنایت بفرمائید و نسبت به قسمت دوم که مورد تائید ما هم هست با بررسی و اصلاحی که متعاقباً به وسیله دولت به عمل خواهد آمد و به مجلس تقدیم خواهد شد آن قسمت پیشنهاد خواهد شد که موجب رفاه برای کلیه مؤدیان چه در تهران و چه در شهرستان فراهم شود امیدوارم که توضیحات بنده قانع کننده باشد و بنده پیشنهاد آقای دکتر مهدوی را تائید می‌کنم.
نایب رئیس- به پیشنهاد آقای دکتر مهدوی رأی می‌گیریم خانم‌ها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. پیشنهاد آقای ابوذر قرائت می‌شود.
محترماً پیشنهاد می‌نماید تبصره ذیل به ماده واحده طرح قانون تمدید مهلت عوارض نوسازی اضافه شود.
- تبصره- دولت مکلف است در ظرف مدت ۶ ماه با اطلاع از نظرات انجمن‌های شهر و شهرداری‌ها و کارشناسان مسائل شهری در قانون نوسازی و عمران شهری مصوب ۷ /۹ /۱۳۴۷ تجدیدنظر نموده لایحه جامع و کاملی که متضمن تأمین آسایش عمومی‌و اجرای حقیقی نوسازی در شهرها باشد تهیه و تقدیم نماید.
با عرض احترام- ابوذر.
نایب رئیس- آقای ابوذر بفرمائید.
ابوذر- تصور می‌کنم با فرمایشاتی که جناب آقای مهندس ارفع لیدر فراکسیون حزب ایران نوین کردند پیشنهاد و توضیح من ساده باشد در بودجه تا جائی که میسر بود بنده راجع به مشکلات این قانون صحبت کردم این قانون مورد ابتلاء تمام مردم است و باید از طریق انجمن شهر و از طریق مردم اظهار نظر بشود بنده به خاطرم می‌آید وقتی که این قانون در مجلس مطرح بود با تیمسار صفاری شهردار تهران صحبت کردم و ایشان اطلاع نداشتند فکر بفرمائید که قانون نوسازی را بیاورند و شهردار پایتخت اطلاع نداشته باشند حالا که من آمده‌ام پیشنهاد داده‌ام باید ۵ ساعت صحبت کنم اگر می‌خواهید بعد از ظهر جلسه کنید تا بنده صحبت کنم و با دلیل و براهین ثابت خواهم کرد که این قانون اصلش صحیح است ولی خوب تدوین نشده نظرات انجمن شهر و شهرداری‌ها را در نظر نگرفته‌اند و کار این نوع امور شهری مربوط به مردم است فرمایشی فرمودند راجع به مالیات و عوارض مالیات یک جنبه الزامی‌دارد ولی عوارض با تمایل همراه است چون این مردم را می‌دهند که سرنوشت شهرها را خودشان به دست بگیرند بنده استدعا کردم در ظرف ۶ ماه دولت مکلف باشد با اطلاع از نظرات انجمن شهر و شهرداری‌ها و متخصصین و کارشناسان مسائل شهری در این قانون تجدیدنظر بکنند یک قانون تازه‌ای بیاورید که واجد شرایط باشد چون این یک قانونی است که جلوگیری از نوسازی کرده خوب امروز ساختمان بسازیم ولی شوفاژ و آسانسور نداشته باشد این که نوسازی نمی‌شود ساختمان‌های زیبا، ساختمان‌هائی که فضای سبز داشته باشند، ساختمان‌های خوب را باید مزیتی برای آن‌ها قائل بشویم تهران که پایتخت شاهنشاهی ۲۵۰۰ ساله ایران است با این قانون به کلی زیبائی و ارزش فنی و معماری خودش را از دست می‌دهد توسعه پارک‌ها که مورد توجه دولت است کوشش دارند پارک درست کنند و پارک‌ها و باغات خصوصی به کلی از بین می‌رود برای خیابان‌ها که مکرر گرفته شده و رهبر عالی قدر ایران هم بارها گفته‌اند و اظهار عدم رضایت دارند برنامه‌ای نیست که تا چند سال خیابان‌ها از کندن راحت بشوند راجع به ساختمان‌ها خیابان‌های مرکز شهر مانند ناصر خسرو- اسلامبول- نادری و غیره به صورت مخروبه است باید یک ضوابطی وجود داشته باشد راجع به این که باید عوارض داده شود برای توسعه معابر و آبادی شهر که بحثی نداریم می‌گوئیم کار مردم را با نظر مردم شهر و انجمن شهر و کارشناسان تعیین کنید و یک قانون جامعی بیاورید که در جهت آسایش مردم و توسعه و پیشرفت شهرها باشد.
نایب رئیس- آقای دکتر یزدان پناه جنابعالی با این پیشنهاد مخالف هستید؟
دکتر یزدان پناه- بله.
نایب رئیس- بفرمائید.
دکتر یزدان پناه- بنده متأسفانه با نظر جناب ابوذر مخالفم به دو علت (یک نفر از نمایندگان- این را قبلاً می‌دانستیم) حالا عرض می‌کنم امیدوارم شما هم قانع بشوید دلیل اول این است که جناب مهندس ارفع به استحضارتان رساندند که مواردی از قانون نوسازی هست که احتیاج به اصلاح دارد و این بحث با دولت و هم فراکسیون شده است و قرار شده است که مواردی که باید اصلاح شود آن موارد تهیه و لایحه اش تقدیم مجلس شورای ملی بشود (رامبد- همین را تصویب بکنید) علت دوم هم توضیحی است که جناب رامبد خدمتتان عرض می‌کنم پیشنهاد جناب ابوذر به عقیده من ارتباطی با طرح مورد بحث ندارد زیرا این طرح مربوط است به تمدید مهلت پرداخت عوارض سال ۴۸ و پیشنهاد آقای ابوذر مربوط است به تجدیدنظر در قانون نوسازی و علاوه بر این دو دلیل، این که می‌فرمائید همین را تصویب بکنید جناب رامبد بنده تصور نمی‌کنم در قانون گذاری صحیح باشد که دولت را مکلف بکنیم که برود یک قانونی را درش تجدیدنظر کند بدون آن که لااقل دولت از آن چه که در ذهن پیشنهاد دهنده می‌گذرد اطلاع داشته باشد دولت چه می‌داند در ذهن من پیشنهاد دهنده چه مواردی از قانون ناقص است که برود تجدیدنظر بکند و این را بگوئیم که دولت مکلف است برود ظرف ۶ ماه قانون نوسازی را تجدید نظر بکند هدف از تجدیدنظر کدام مواد قانون است اگر معلوم نشود دولت نخواهد توانست این تکلیف را انجام دهد زیرا ممکن است به نظر دولت قانون کامل باشد و علاوه آئین‌نامه راه را برای ما باز کرده است اگر خود ما به عنوان نماینده مجلس یا نماینده عضو فراکسیون واقعاً مواردی را می‌بینیم که قابل اصلاح است طرح می‌دهیم که این موارد باید اصلاح شود کما این که ما در این مورد وقتی دیدیم که اجرای آن مواجه با اشکال شده است طرحی تهیه کردیم که این مهلت تمدید شود چه اشکالی دارد که فراکسیون مردم نیز مواردی از این قانون را که باید اصلاح شود به صورت طرح آن موارد را بدهند به مجلس، دولت هم مکلف باشد برود آن موارد را بررسی کند و بیاید این جا تشریفاتش را بگذراند و به تصویب برساند به هر حال ذکر این که دولت مکلف است ظرف ۶ ماه قانون نوسازی را بررسی بکند نه مشکلی را از جهت نمایندگان حل خواهد کرد و نه تکلیف را از نظر دولت روشن خواهد کرد و اجرای این پیشنهاد عملی نیست و نظر آقای ابوذر را تأمین نخواهد کرد این است که بنده با آن مخالفم و جهاتش را عرض کردم مخصوصاً امیدوارم این توضیحاتی که عرض شد قانع کننده باشد و جناب ابوذر پیشنهاد خودشان را مسترد فرمایند.
نایب رئیس- آقای دکتر مدرسی به عنوان مخالف صحبت می‌فرمایند بفرمائید.
دکتر اسفندیاری- وقت مجلس تمام شده است.
نایب رئیس- سر ساعت ۹ شروع نکردیم آقای دکتر مدرسی بفرمائید.
دکتر مدرسی- بنده و آقای دکتر یزدان پناه بهتر این است که در امور بانکی صحبت کنیم (دکتر یزدان پناه- راجع به خودتان بفرمائید نماینده حق دارد در هر مورد صحبت کند) درست است منظور این بود که بهتر این بود که در ر شته تخصصی خودمان صحبت می‌کردیم اعضای حزب اقلیت نظرات خودشان را چندین بار با نهایت وضوح و روشنی به عرض ساحت مقدس مجلس شورای ملی رساندند ولی جناب آقای دکتر یزدان پناه کسی توجه نکرد الان هم آقای ابوذر خیلی واضح بیان کردند که حتی بنده هم که در این کار اطلاعی ندارم فهمیدم که در این قانون نوسازی تمام ضوابط گرفتن پولی است ولی متقابلاً هیچ نوع راه‌ها برای خرج کردن آن نیست (دکتر یزدان پناه- ماده اول و دوم قانون نوسازی را نخوانده‌اید) ماده اول را اگر اجازه بفرمائید می‌خوانم (دکتر یزدان پناه- علت این نظریات این است که توجه نمی‌شود) الان می‌خوانم «در اجرای اصل یازدهم منشور انقلاب شاه و ملت نوسازی و عمران و اصلاحات اساسی و تأمین نیازمندی‌های شهری و احداث و اصلاح و توسعه معابر و ایجاد پارک‌ها و پارکینگ‌ها (توقف گاه‌ها) و میدان‌ها و حفظ و نگه داری پارک‌ها و باغ‌های عمومی‌موجود و تأمین سایر تأسیسات مورد نیاز عمومی‌و نوسازی محلات و مراقبت در رشد متناسب و موزون شهرها از وظایف اساسی شهرداری‌ها است و شهرداری‌ها در اجرای وظایف مذکور مکلف به تهیه برنامه‌های اساسی و نقشه‌های جامع هستند» مگر سابقاً قبل از این قانون شهرداری‌ها وظیفه دیگری داشتند؟ (مهندس ارفع- ماده دیگری هم هست) ماده را صرف نظر می‌کنم اما موردی را که بنده می‌خواستم عرض کنم این است که آقای یزدان پناه اگر یک موردی را یک نماینده‌ای پیشنهاد می‌کند و این موضوع به نفع مملکت و شهرداری است باید تعصب را کنار بگذارید و قبول کنید اجازه بفرمائید پیشنهاد آقای ابوذر این است که ظرف ۶ ماه دولت را مکلف کنیم که اگر نواقصی دارد مرتفع کند و این همان چیزی است که لیدر محترم اکثریت فرمودند یک ضمانت اجرائی به این کار بدهید (عباس میرزائی- پیشنهاد اگر منطق داشته باشد مورد قبول واقع می‌شود) (زنگ رئیس).
نایب رئیس- آقای عباس میرزائی بگذارید مطالب‌شان را بگویند.
دکتر مدرسی- آقای عباس میرزائی همیشه اجازه دارند حرف بنده را قطع کنند. به هر حال این پیشنهاد از طرف اقلیت داده شده بنده که معتقدم اقلیت فقط حزب مردم نیست حزب محترم پان ایرانیست هم پیشنهاد کردند ولی متأسفانه در اکثریت یک نوع لجاجتی هست که اگر منطقی ترین حرف‌ها زده بشود باید به اتفاق آراء رد شود (یک نفر از نمایندگان- این طور نیست) پس امیدوارم انشاءالله در مورد پیشنهاد آقای ابوذر یک تجدید نظری بفرمائید.
نایب رئیس- پیشنهاد آقای ابوذر یک مرتبه دیگر قرائت می‌شود.
نایب رئیس- رأی می‌گیریم به پیشنهاد آقای ابوذر خانم‌ها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (عده کمی‌برخاستند) تصویب نشد.
چون وقت نزدیک به اتمام است با اجازه خانم‌ها و آقایان رأی می‌گیریم به ادامه جلسه تا پایان این لایحه و اعلام وصول لایحه بودجه از مجلس سنا و هم چنین قرائت چند نامه‌ای که از طرف دولت رسیده است خانم‌ها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. کلیات آخر لایحه مطرح است آقای رامبد بفرمائید.
رامبد- آقایان نمایندگان اکثریت اصل تحزب در واقع یک هم فکری و یک هم رأیی بود ولی پیشنهادی که فراکسیون پارلمانی حزب اکثریت دادند به دست همین اعضای فراکسیون در کمیسیون تغییر کرد و آن چه که کمیسیون حزب اکثریت تصویب کرد به پیشنهاد عضو همین فراکسیون در مجلس تغییر کرد اگر این تغییرات در جهت مردم می‌بود من به فرمایشات دوست بزرگوار و صدیقم جناب آقای ارفع تائید می‌گذاشتم که می‌فرمودند این بحث‌ها را نکنید که می‌گویند مجلس از مردم جدا است ولی مجلس به ساختمان زیبا نیست به سرو صدای من هم نیست به جواب شما نیست بلکه فقط به عملی است که می‌کنید، لیدر اکثریت گفتند که دولت می‌خواهد پیشنهادی برای اصلاحات قانون نوسازی بیاورد اگر راست گفتند آقای ابوذر هم همین فرمایشات را در قالب جملات پیشنهاد دادند پس چرا رد کردند (عباس میرزائی- آقای ابوذر گفتند تمام قانون را بیاورید) جناب یزدان پناه مردم در مورد گفتار و اعمال ما قضاوت می‌کنند و میزان قضاوت آن‌ها است که در همکاری ملت و دولت تأثیر دارد من چندین صد مرتبه این حرف را زده‌ام باز تکرار می‌کنم با وجود راه صحیحی که رهبر بزرگ مملکت و ملت عزیز ایران برای ما راهنمائی فرموده‌اند معهذا دولت شما موفق نشده همکاری مردم را جلب بکند به علت تناقض گفتار و اعمال شان آقای دکتر یگانه جنابعالی پانصد مرتبه دیگر هم یادداشت بفرمائید تمام حرف‌هائی را که این جا می‌زنیم وقتی با صداقت توأم نباشد مردم دیگر به حرف من و شما و امثال ما اعتماد نخواهند داشت حزب اکثریت می‌گوید باید این لایحه را بیاوریم اصلاح بکنیم وقتی که پیشنهاد می‌دهیم که بیاورید اصلاح بکنید مخالفت می‌کنید برای این که از شهردار حزبی اجازه ندارید شما وکیل مردم هستید نه وکیل شهردار (دکتر یزدان پناه- این را نفرمائید جناب رامبد) حزب ایران نوین آقای دکتر یزدان پناه شما اگر از زبان مردم صحبت می‌کنید باید می‌نوشتید که در چهار ماهی که مهلت می‌دهید اقلاً شهرداری را موظف می‌کردید ممیزی را صحیح انجام دهد نمی‌کنند، نمی‌کنیم، نمی‌کنید آقای مهندس ارفع من و شما بدون لباس وکالت می‌رویم پشت گیشه‌های شهردای و برای گرفتن مفاصا ببینید چند روز باید گرفتار بشویم اما صحبت که به این جا رسید ما در مورد مطلبی که اصلاً وارد نیست داریم صحبت می‌کنیم عوارض موقعی تعلق می‌گیرد که زمان لازم برای تحقق آن عوارض بگذرد یعنی عوارض سال ۱۳۴۸ موقعی است که ۳۶۵ روز از سال ۴۸ به اتمام برسد هم چنان که وزارت دارائی مالیات سال ۴۸ را در سال ۴۹ رسیدگی می‌کند و در ماه تیر سال بعد اظهار نامه را می‌دهید پس وقتی که شما پیشنهاد می‌دهید باید چنین باشد که هر کس تا ماه دوازده سپری شد در چهار ماهه اول سال بعد به وظیفه خود عمل کرد و عوارض را پرداخت مؤدی خوش حساب است از مزایا استفاده کند و جریمه‌ای ندهد والا اگر قرار باشد در سال ۴۸ عوارض نوسازی ۴۸را مردم به شهرداری بدهند یک پیش پرداخت و قرضی دارند به شهرداری می‌دهند بانک‌های دولتی شما می‌دانید چند درصد می‌گیرند ظاهرش ۶ درصد است ولی برای شما صورت می‌آورم در واقع ۲۶ درصد دارند از مردم می‌گیرند پس چرا به این پیش پرداخت به مردم ۲۶ درصد امتیاز نمی‌دهید بنابراین چون حرف ما حق هم باشد با تعصب و سیاست حزبی شما و همکاری زعمای اکثریت با دولت حزبی اجازه قبول پیشنهادات ما را نمی‌دهید از خودتان استدعا می‌کنم بنویسند که عوارض ۴۸ پس از پایان سال ۴۸ قابل مطالبه است در غیر این صورت این لایحه خلاف اصول است.
نایب رئیس- آقای دکتر عاملی بفرمائید.
دکتر عاملی- من اگر چه موافق هستم که این مدت تجدید بشود همان طور که فرمودید مردمی که در فشار هستند لااقل برای تهیه وجوه این عوارض فرصتی داشته باشند از این جهت البته عرضی ندارم و پیشنهادی هم گرچه بسیار مورد می‌توانست داشته باشد تقدیم نکردیم در مورد این طرح برای این که سرنوشت معلومی‌دارد و هر اندازه که منطقی باشد مورد عنایت قرار نمی‌گیرد اما در کلیات آخر لایحه اجازه می‌خواهم یک نکته‌ای را تذکر بدهم شاید براساس این تذکرات بعداً خود شما یک ترتیبی اتخاذ بفرمائید و یک راه حلی پیدا بکنید عوارض همان طور که بارها گفته شده است هنگامی‌باید از مردم گرفته بشود که مردم احساس کنند شرایط بهتری به آن‌ها ارائه داده خواهد شد اگر می‌خواهید این عوارض خوب وصول بشود، به موقع وصول بشود، به سهولت وصول بشود شرطش این است که خدمتی به مردم بکنید و از آن‌ها انتظار داشته باشید چرا به موقع این عوارض وصول نشد در شدت عمل دولت یا در این مورد در شدت عمل شهرداری تردید نکنید آن‌ها مردم را واقعاً تحت فشار قرار می‌دهند منتها بیائیم علت عدم وصول آن را توجه کنیم این مردم تهرانی یا زن تهرانی که می‌رود پای گیشه عوارض و این مبلغ را که به هر ترتیب باشد می‌پردازد اگر از او بپرسند به ازای چه تغییری در وضع تو، این عوارض را می‌پردازی چه جواب می‌دهد؟ این جواب را حاضر نکنید به من بدهید که امر نوسازی است اول باید پولش را بگیریم و اعتباراتی فراهم بکنیم و بعد دست به یک سلسله کارها و برنامه‌های عمران شهری بزنیم این دستگاهی که خودش را آماده می‌کند که مبلغی علاوه بر سال گذشته بگیرد و خرج کند آیا نباید یک در باغ سبزی به مردم نشان بدهد و یک ژست تازه‌ای بگیرد که مردم احساس بکنند این یک دستگاهی است با روحیه جدید با وضع جدید نه این که دستگاهی باشد ناقص‌تر از دیروز و ناتوان‌تر و بی‌عرضه‌تر از دیروز به یک چنین دستگاهی باید عوارض اضافی داد؟ از یک چنین دستگاهی باید خدمت اضافی انتظار داشت؟ مسئله‌ای است که باید حل بکنیم شما می‌فرمائید که از لحاظ شهرداری این کار را نکردیم از لحاظ کمک به مردم کردیم این را قبول می‌کنیم، ولی از لحاظ شهرداری چه کردید؟ از لحاظ این که شهرداری را تطبیق بدهید با این وظایفش چه طرحی ارائه می‌دهید؟ نمایندان اکثریت چه طرحی دادید اگر واقعاً این طرح شما متضمن مضمونی بود که شهرداری تهران مادام که نشان نداده آماده انجام وظایفش هست حق ندارد این عوارض را بگیرد آن وقت واقعاً فکر و عمل شما را تحسین می‌کردیم ولی در ضمن این چهار ماه باز اگر شهرداری شما همین هست که هست چه امیدی برای مردم پیدا خواهد شد که با رضا و رغبت پای گیشه‌ها بروند و این پول را بپردازند وضع زباله عوض شد؟ از زمانی که قانون نوسازی مطرح شد و به آن ایراد گرفتیم ایران حزب پان ایرانیست این بود که قانون خوب است مجریش کیست؟ به اعتقاد ما مجریش این توانائی را ندارد باز می‌گوئیم وضع زباله‌ها را حتی در این مدت نتوانسته سر و سامانی بدهد مسئله نرخ‌ها را اجازه می‌فرمائید طرح بکنم؟ این وظیفه شهرداری نیست؟ مردم در این شهر سینما می‌روند بلیطش را از بازار سیاه می‌خرند این یک مکانیسم مخصوصی است سال‌ها است که وجود دارد این مدیرانی که سال‌ها است از پشت سر به مردمی که در برابرشان ایستاده‌اند خیانت می‌کنند حق آن‌ها را به دست دلال‌ها می‌دهند تا کی باید این عمل را بکنند که شهرداری قائل بشود که صلاحیت این امر عمومی‌را دارند تا کی باید این کار را بکنند (دکتر فریور- لابد برای مبارزه با این کار دولت سینما خواهد ساخت) آیا می‌خواهید سینمای جدید با مدیران خارجی درست شوند؟ چه کار می‌کنند در این مسائلی که درد مردم است آن آدمی که تا کنون می‌رفته با خانواده‌اش که به سینما برود اجباراً بلیط را از بازار خریده و می‌داند که این در اثر یک تبانی است که از همان پشت گیشه انجام می‌شود و شهرداری شما به دست مدیرانی که این طور با مردم عمل می‌کنند برگ صلاحیت می‌دهد جواز شغل می‌دهد به دست این دستگاه مردم می‌خواهند عوارض اضافه بپردازند؟ آن وضع لبنیات شهر است یک کارخانه دولتی با کمک دولت یک محصولاتی تولید می‌کند شهرداری شما این لیاقت را نشان نداده که بر طرز توزیعش نظارت بکند که این طرز توزیع یک مقدار عوائد خاصی را برای یک عده مخصوصی ایجاد نکند یک عده‌ای از این راه به مردم تحمیل نکنند و برای جنس کارخانه متکی و وابسته به دولت بازار سیاه ایجاد نکنند شما با این دستگاه می‌خواهید قانون نوسازی را اجرا بکنید؟ دو مرتبه مجبور خواهید شد طرحی برای تمدید بیاورید وضع اتوبوسرانی وضع شهری کافی نبود نرخ‌های مسافرتی هم که باز ارتباط پیدا می‌کند به زندگی و تفریحات مردم همین شهر این هم دست خوش اجحافاتی است کسی می‌خواهد مسافرتی بکند در طول سال که مسافتی را طی می‌کرده ۱۰ تومان می‌داده و الان همان مسافت را باید ۱۸ تومان با ۲۰ تومان بدهد و انجمن شهر شما این کار را تائید می‌کند یا شهرداری شما از این نوع اجحافات جلوگیری نمی‌کند، چرا؟ این‌ها حق مردم است این باید آسایش داشته باشد به دنبال کار و کوشش باشد و امکانات اضافی که شما در اختیارش گذاشته‌اید تا درآمد بیشتر داشته باشد به شما عوارض می‌دهد شما برایش مشکلات بیشتر فراهم می‌کنید عوارض هم می‌خواهید. به علت این امر برسید چرا این عوارض دچار اشکال شده است چرا ناگزیر شدید تمدید کنید گذشته از این که مردم می‌خواهند بروند ه حتی پول را بپردازند دستگاه‌های مجری آن اندازه صلاحیت و توانائی ندارند که کسی که می‌رود آن جا پول می‌دهد به راحتی پولش را بگیرند حتی آن مقدار صلاحیت ندارند آن وقت شما یک چنین وظایف عمده‌ای در برابرشان قرار می‌دهید؟ و یک چنین انتظاراتی از مردم دارید که در برابر این گونه سازمان‌های ناقص سر تعظیم فرود بیاورند این البته صحیح نیست یک بررسی اصولی بفرمائید نسبت به این موضوع حالا که این اندازه توجه فرمودید خیلی متشکرم ولی واقعاً این مسئله را بشکافید و جوانبش را برسید و واقعاً شرایطی ایجاد بکنید که بین مردم و دستگاهی که به آن‌ها می‌خواهید خدمت بکند تفاهم کامل ایجاد بشود این نوع اشکالاتی که همه شماها می‌دانید و به کوچک ترین و ناچیزترین آن‌ها اشاره کردم ولی کوچک ترین و ناچیزترین مواردی که مبتلا به عموم است اگر به این اصول توجه کنید من امیدوارم به زودی طرح‌های بهتری ارائه بدهید (آفرین).
نایب رئیس- آقای دکتر یگانه بفرمائید.
دکتر یگانه (وزیر مشاور)- مطلبی که امروز در ساحت مقدس مجلس شورای ملی مطرح است طرحی است که از طرف نمایندگان محترم اکثریت تهیه شده و تمام علت و هدف آن از طرف لیدر محترم فراکسیون به استحضارتان رسید البته این طرح که از هر حیث مورد استقبال و مورد موافقت دولت است از نظر رسیدگی به فروع و جزئیات مطرح شد پیشنهاداتی هم داده شده ولی فکر می‌کنم یک مطلب در این جا کاملاً توجه نشد و آن در اظهارات جناب آقای رامبد بیشتر منعکس بود این قانون عوارض نوسازی در سه سال پیش وقتی گذشت که انجمن‌های شهر در مملکت تشکیل نشده بود و در آن موقع بود که هیچ مانعی هم نداشت بر این که اگر وجوهی از مردم گرفته شود و به دو جهت تصویب مجلسین برسد یکی برای این که در سطح کشور اصل نوسازی مطرح بود والا هر انجمن شهری به سلیقه خودش می‌توانست عوارض تصویب کند و آن را اختصاص به خودش بدهد علت این که دولت لایحه آن را تقدیم مجلس کرد در اجرای اصل مهم‌تری بود برای ایجاد ضابطه خاصی در مورد تمام شهرداری‌ها در حقیقت با تصویب قانون از طرف مجلسین الزامی‌برای تمام دستگاه‌ها چون انجمن‌های شهر مقامات بلدی ملی و محلی به وجود آمد ولی قوه مقننه مافوق همه است و می‌تواند برای آن‌ها تکلیف معین کند در این جا گفته شد که این عوارض باج است غرامت است بنده این را صریحاً عرض می‌کنم که این عوارض به موجب قانونی وضع شده و مادام که این قانون به صورت خودش باقی است عوارض باید به مصرفی که در قانون مندرج است برسد و عنوان دیگری ندارد اما مطالبی راجع به شهرداری‌ها گفته شد این را دولت به کرات در ساحت مقدس مجلس شورای ملی و در خارج از این جا گفته است که از وقتی که انجمن‌های شهر تشکیل شده دولت اموری را که از وظایف آن‌ها می‌داند از هر گونه دخالت در آن‌ها خودداری می‌کند برای رشد و توسعه دمکراسی در مملکت رعایت این اصول لازم است ولو اشتباهی در بادی امر پیش آید باید این تشکیلات محلی ترویج پیدا کند تا بعد از مدتی به آن رشد که باید برسد اگر ما منتظر بشویم که همیشه دولت مرکزی که مسلماً از حیث نیروی انسانی و مالی توانائی بیشتری دارد بخواهد امور جزئی شهرها را هم به عهده بگیرد صحیح نیست از مشروطیت ما ۶۰ سال گذشته دولت وظیفه خودش دانست که بعد از سال‌ها در مملکت این مجامع را تشکیل بدهد و به موازات قانون انجمن‌های ایالتی و ولایتی که یک شور آن در مجلس شورای ملی باقی مانده تمام مسائل مملکتی را واگذار به مردم کند آموزش و پرورش که بزرگ ترین رقم بودجه به آن اختصاص پیدا می‌کند با دو قانون به وسیله مردم محل اعمال خواهد شد و از این پس این نگرانی همیشه برای ما خواهد بود که یک انجمن شهر کوچکی در ساختن یک تأسیسات بزرگی آن نیروی انسانی و توانائی مالی را نداشته باشد ولی بهتر این بود با ناقص شروع کنیم و به کامل برسیم البته آن عمری که از قوه مجریه و مقننه که ۶۹ سال است می‌گذرد در مورد انجمن‌های شهر که در حدود یک سال و نیم است انجام شده نمی‌توان توقع داشت معهذا مطالب مهم و لوایح مهم مربوط به شهرداری‌ها به وسیله وزارت کشور یعنی دولت به مجلس تقدیم می‌شود و شخص بنده در این جا به هیچ وجه هر گونه رابطه‌ای را بین دولت و شهرداری‌ها رد نمی‌کنم مسلم است که در مقابل شهرداری‌ها وزارت کشور لایحه‌ای تقدیم می‌کند و به تبع آن دولت همیشه مسائل مربوط به شهرداری را به اطلاع قوه مقننه می‌رساند و مسلم است مطالبی که این جا فرمودید عین صورت جلسات را به انجمن شهر خواهیم داد که مورد مداقه قرار دهد ولی دو مطلب است خود بنده به عنوان خدمت گزار دولت ممکن است راجع به شهرداری یک مطلبی بگویم ولی از طرفی انجمن شهر خانه من است هر کس خواست می‌تواند در جلسات انجمن حضور پیدا کند هر مطلبی دارد بیان کند بنابراین چه بنده و چه نمایندگان محترم هر موقع بخواهند و مطالب مفیدی داشته باشند با انجمن شهر می‌توانند تماس بگیرند برای آن‌ها نهایت افتخار خواهد بود که از فکر شما استفاده کنند من این را طبق نامه رسمی‌به انجمن شهر منعکس می‌کنم و متعاقباً جواب انجمن را ولی خوب این جا جناب آقای رامبد به این که لایحه خاص مطرح بود چند دفعه اشاره به دولت فرمودند بنده چون لایحه خاص مطرح بود به خودم اجازه نمی‌دهم که از حدود لایحه خارج بشوم البته دولت همیشه می‌تواند مطالبش را به استحضار مجلس برساند و این آن احترام قلبی من نسبت به ایشان است و بیانات ایشان در شأن یک نماینده مجلس است که بگوید ولی دولت باید از یک رسومات دیگر در همه جای دنیا تبعیت کند عمده اینست که آیا این خدمت گزاران چه در دولت و چه در شهرداری‌ها تمام مساعی و همت خودشان را مصروف داشته‌اند و آن وقت مقداری از کار ناقص مانده خدای نکرده مثل این که فرمودند هیچ کار نشده پس شهری که امروز سه میلیون و سیصد هزار جمعیت دارد آبش از کجا می‌رسد؟ برقش از کجا می‌رسد؟ این را دولت انجام می‌دهد یک قسمت را هم شهرداری انجام می‌دهد البته شما این انصاف را همیشه داشته‌اید و گفته شده این جا هر گونه خرده گیری که بشود واقعاً هیئت دولت عاملی است که استفاده می‌کند و کارش را بهتر می‌کند ولی گاهی کتمان همه خدمت‌ها می‌شود و آن وقت است که دولت بنا به وظیفه خودش و با وجدان خودش باید ببیند که این طور هست یا نیست ملاحظه بفرمائید وضع بودجه ما نسبت به ۳۰ سال پیش مملکت ۲ هزار برابر شده در صورتی که باید توجه کرد در همه چیز ۲ هزار برابر افزوده شده یعنی در درآمد و خواسته و این طور که مملکت ترقی می‌کند خواسته‌ها هر روز در تزاید است البته مقدورات به چه وسیله تهیه می‌شود شهرداری عوارض نمی‌گیرد و برای نوسازی دولت هم فکری خواهد کرد چون یک خرده از حدود خرده گیری تجاوز کرد و خدمات ما نفی شد روی دفاعی که چون این جا مهد دمکراسی است دولت هم می‌تواند از خودش دفاع بکنند بنده خواستم عرض کنم که این قسمت از فرمایشات شان را هم قبول ندارم فرمودند فراکسیون تصویب کرد به یک طرز دیگر رفت کمیسیون کشور یک نماینده دیگر طرز دیگر تغییر داد بله ما تعصب نداریم من عضو دولت هستم آزاد هستم در یک دولت حزبی عضو دولت هم تحت دیسیپلین حزبی است معهذا چون اکثریت و چه بنده در بحث موادی که شایسته قوه مقننه می‌دانند ایرادی نبود بنابراین اگر ایرادی هست جناب آقای دکتر مهدوی پیشنهاد فرمودند و آن پیشنهاد که یک تناقض جوئی با مصوبات کشور و مصوبات کمیسیون داشت آن به تصویب رسید نشان می‌دهد که در آن واحد از نظری که صائب است صرف نظر نمی‌شود و این که در جواب جناب آقای ابوذر فرمودند دولت لایحه را مطالعه کند سیاست لازم بود دولت وظیفه اش همیشه اینست اگر نمایندگان محترم نظرات اصلاحی دادند که هر طرحی را در مجلس می‌شود ارائه داد و طرحی که امروز تصویب شد پیشنهاد خرج است، تقلیل عواید است از جرایم بخشوده می‌شود بنابراین دولت قبول کرد چون نظر اکثریت بود بنابراین آن نظری که فرمودید دولت لوایح را مطالعه نمی‌کند اینست که این ماده به تصویب نرسید و معنایش این می‌شود که از طرف دولت در فراکسیون هر طور صلاح تشخیص می‌دهند ما هم عمل می‌کنیم من استدعا می‌کنم اگر خودتان هم نظری دارید مرقوم بفرمائید در این مجلس هم شاهد بوده‌اید که ما در قانون گذاری تعصبی نداریم دولت به مناسبت وظایفی که دارد عوایدی را باید تحصیل کند و خرج کند مجلس شورای ملی هم به مناسبت نمایندگی از طرف ملت این تعدیلی که باید به موقع بفرمائید این دفعه این قدر تعدیل فرمودید و دولت هم سمعاً و طاعتاً اجرا می‌کند (احسنت).
نایب رئیس- نظر دیگری در کلیات آخر نیست؟ (اظهاری نشد) به ماده واحده و کلیات آخر لایحه رأی می‌گیریم خانم‌ها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. لایحه برای تصویب به مجلس سنا فرستاده می‌شود.
- اعلام وصول و قرائت نامه مربوط به یک فقره لایحه قانونی از مجلس سنا
۸- اعلام وصول و قرائت نامه مربوط به یک فقره لایحه قانونی از مجلس سنا
نایب رئیس- لایحه بودجه سال ۱۳۴۹ که به مجلس سنا فرستاده شده بود با اصلاحاتی برای اخذ رأی نهائی رسیده است برای اطلاع مجلس قرائت می‌شود.
گزارش کمیسیون شماره ۴ (بودجه) در خصوص لایحه شماره ۲۸۶۴۴ مورخ ۱۹ /۱۱ /۱۳۴۸ دولت راجع به بودجه سال ۱۳۴۹ کل کشور که ضمن مرقومه شماره ۲۸۳۷۹ مورخ ۷ /۱۲ /۱۳۴۸ از آن مجلس محترم به مجلس سنا ارسال شده بود در جلسه روز یک شنبه هفدهم اسفند ماه ۱۳۴۸ مطرح و مورد شور واقع و به تصویب مجلس سنا رسید.
اینک لایحه قانون مزبور با اصلاحاتی که در آن به عمل آمده است جهت اخذ رأی نهائی به ضمیمه ایفاد می‌گردد.
رئیس مجلس سنا- جعفر شریف امامی.
نایب رئیس- اصلاحات مجلس سنا به کمیسیون بودجه ارجاع می‌شود.
- اعلام وصول و قرائت نامه رسیده از دولت در اجرای قانون نحوه خرید ماشین آلات
۹- اعلام وصول و قرائت نامه رسیده از دولت در اجرای قانون نحوه خرید ماشین آلات
نایب رئیس- نامه‌ای از دولت رسیده برای اطلاع مجلس قرائت می‌شود.
با رعایت ماده واحده «قانون نحوه خرید ماشین آلات و سایر لوازم برای اجرای طرح‌های مصوب برنامه‌های عمرانی کشور» مصوب ۲۴ خرداد ماه ۱۳۴۵ موافقت نامه اعتبار صادراتی جهت جانشین ۵ /۷۶ درصد از اعتبار ۱۴۰ میلیون مارک موضوع موافقت نامه مالی مورخ ۲۳ /۴ /۴۸ منعقده با شرکت‌های کلوکنر همبلددویتس آ. گ و براون باوری اندسی آ. گ (کنسرسیوم) با مؤسسه آلمانی کردیت انشتالت فورویدر آف باو در تاریخ ۱۳ بهمن ۱۳۴۸ منعقد گردیده است. اعتبار مذکور در ۱۸ قسط به صورت سفته پرداخت می‌گردد و به مانده اقساط باز پرداخت نشده بهره‌ای از قرار ۵ /۶ درصد در سال تا بهمن سال ۵۱ و ۶ درصد در سال از تاریخ اسفند ۱۳۵۱ تعلق خواهد گرفت و سر رسید اولین قسط اردیبهشت ۱۳۵۲ می‌باشد.
این گزارش در اجرای تبصرۀ ۲ ماده واحده فوق‌الذکر تقدیم می‌گردد.
امیر عباس هویدا.
- قرائت دستور و تعیین موقع جلسه بعد- ختم جلسه
۱۰- قرائت دستور و تعیین موقع جلسه بعد- ختم جلسه
نایب رئیس- دستور جلسه آینده باقی مطالبی است که در دستور جلسه امروز بود و مطرح نشد به اضافه گزارش شور دوم موافقت نامه خط مرزی حد فاصل فلات قاره بین ایران و قطر، بنابراین جلسه امروز را ختم می‌کنیم جلسه آینده ۹ صبح روز پنج شنبه خواهد بود.
نایب رئیس مجلس شورای ملی- دکتر حسین خطیبی.