مذاکرات مجلس شورای ملی ۱۹ اسفند ۱۳۴۶ نشست ۴۹
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری بیست و دوم | تصمیم‌های مجلس | قوانین انقلاب شاه و مردم |
مذاکرات مجلس شورای ملی
صورت مشروح مذاکرات مجلس روز شنبه ۱۹ اسفند ۱۳۴۶ نشست ۴۹
مشروح مذاکرات مجلس شورای ملی، دوره۲۲
جلسه: ۴۹
| مجلس در ساعت ۴ بعد از ظهر به ریاست آقای دکتر حسین خطیبی (نایب رئیس) تشکیل گردید. |
فهرست مطالب:
- قرائت اسامی‌غائبین جلسه قبل
۱- قرائت اسامی‌غائبین جلسه قبل
نایب رئیس- اسامی‌غائبین جلسه قبل قرائت می‌شود.
غائبین با اجازه
- آقایان پاینده- تیمسار حکیمیان- حی- دکتر رضوانی- رضازاده- سلیمانی کاشانی- مهندس فروهر- فهیمی- محمد ولی قراچورلو- دکتر قهرمان- مافی- ماهیار- دکتر موثقی- مهرزاد- دکتر نجیمی- دکتر هواکیمیان- دکتر یگانگی.
غائبین مریض
- آقایان بختیار بختیاریها- پرویزی- پوربابایی- دیهیم- دکتر عدل- قاضی زاده- دکتر اسدی- مهندس سهم الدینی.
- ادامه مذاکره و تصویب گزارش کمیسیون بودجه راجع به بودجه سال ۱۳۴۷ کل کشور و ارسال به مجلس سنا
۲- ادامه مذاکره و تصویب گزارش کمیسیون بودجه راجع به بودجه سال ۱۳۴۷ کل کشور و ارسال به مجلس سنا.
نایب رئیس- وارد دستور می‌شویم بقیه بحث در کلیات بودجه کل کشور مطرح است، آقای خواجه نوری بفرمایید.
خواجه نوری- با اجازه مقام ریاست همانطوری که آقای پزشکپور در مقدمه گفتارشان اشاره فرمودند مایۀ بسی خوشوقتی و افتخار است که در دورۀ بیست و دوم قانونگذاری کلیه احزاب توجه دارند که در موقع بحث در کلیات بودجه و لوایح مهم دیگری مانند برنامه چهارم رویه‌ای را اتخاذ بکنند که شاید بی سابقه بوده است در مجلس ولی از لحاظ رعایت اصول دمکراسی تنها یک ضرورت را دارد اگر ما توجه داشته باشیم که ناطقی که پشت تریبون مجلس قرار می‌گیرد و باید بیشتر در صدد آن باشد که منعکس کننده افکار حزب و گروه خودش باشد و از همکاران و هم مسلکان خود الهام بگیرد و در صدد آن باشد که از مرام حزبی خودش دفاع کند ضرورتی ندارد که وقت عزیز مملکت صرف آن شود که بیش از یک نفر نماینده از گروه صحبتی به میان آورد و همین صرفه جوئی‌ها در وقت است که امکان فعالیت به دولت و مجلس می‌دهد و من خیلی خوشوقتم که کلیه احزاب این نظر را پسندیدند و اکنون ما توانستیم با وجود اینکه کلیه گفتنی‌ها توسط ناطقین احزاب گفته شد از تکرار مکررات و اتلاف وقت جلوگیری کنیم بنده یک تشکر دیگر هم دارم و آن این است که ناطقین محترم همه راجع به محسنات این بودجه مخصوصا جامعیت آن و درباره طرز تدوین آن و تلاش بی سابقه‌ای که دولت مبذول داشته که سال به سال وضع بودجه نویسی را در مملکت عملمی‌تر و فنی تر انجام بدهد ایراد داشتند ضمن تائید گفته‌های آنها از این انصاف حسن تشخیصی که ابراز داشتند تشکر می‌کنم آقای پزشکپور در مقدمه صحبتشان اشاره به یک غرور خاصی کردند که آن غرور خاص مورد احترام ما هم هست برای اینکه آن غرور خاص مربوط است به غرور ملی مربوط است به احترام به سنت‌های کهن تاریخی کشور ایران و ما نه تنها به این غرور خاص حزب پان ایرانیست احترام می‌گذاریم بلکه در این غرور سهیم و شریک هم هستیم (صحیح است) ولی در مقابل این غرور خاص در حزب ایران نوین یک فروتنی خاص هم حکم فرماست و آن عبارت است از اینکه ما اعضای حزب ایران نوین مومن و معتقد هستیم که هیچ کار بزرگی بدون رهبری شاهنشاه آریامهر و بدون تائید ملت نجیب ایران امکان پذیر نیست (صحیح است) ما اعتقاد داریم مادامی‌که از این رهبری گران قیمت و از این همکاری و اعتقاد مردم در این مملکت بهره مند هستیم در انجام خدماتمان موفق خواهیم شد و اگر خدای ناخواسته روزی ما هم اشتباهاتی مرتکب شدیم که این اعتماد را از دست بدهیم مسلما آنروز محکوم هستیم که برویم در خانه‌های خود بنشینیم و برای اینکه بتوانیم به خدمتگزاری خودمان ادامه بدهیم باید همه سعی و کوشش داشته باشیم که هم همیشه از رهبریهای خردمندانه شاهنشاه بهره مند بشویم ما معتقد هستیم که برای ایجاد این همکاری بین دولت و مردم طبقات مختلفی که این ملت را تشکیل می‌دهند که عبارت باشند از روشنفکران و طبقه کارگر و طبقه کشاورز و اصناف و این طبقات را متفق و متحد و همگام داشته باشیم از مجرای حزب خودمان افکار آنها احساسات آنهااندیشه‌های آنها را متمرکز و در یک مجرای صحیح رهبری کنیم و فکر می‌کنم که در این جهت قدم گذارده‌ایم و موفقیتهای بزرگی هم در این چند سال اخیر نصیب ما شده است (صحیح است) ما مفتخر هستیم و مباهات می‌کنیم که با رهبری و هدایت حزب ایران نوین عنقریب در بیستم اسفند کنگره کار گری را در تهران تشکیل می‌دهیم.
یک نفر از نمایندگان- فردا است.
فولادوند- فردا هم عنقریب است.
خواجه نوری– و حاصل این کنگره تشکیل سازمان کارگران خواهد بود سازمانی که به طور موثر رفع نگرانی‌های جناب آقای رامبد را خواهد کرد برای اینکه جناب آقای رامبد چند ساعت قبل اظهار نگرانی می‌فرمودند که با وجود این تشکیلات بزرگ صنعتی در این مملکت به خصوص در اصفهان با وضع خاصی که خواهد داشت اگر تشکیلات کارگری رهبری شده‌ای نباشد که کارگرها را از لحاظ رفع احتیاجات از لحاظ هدایت افکار آنها انجام وظیفه کند ممکن است مشکلات اجتماعی و سیاسی برای مملکت به بار بیاورد و خیلی اسباب افتخار و سر بلندی است که حزب ایران نوین به این مسئله بزرگ توجه داشته است و درصدد تشکیل این سازمان بزرگ کارگری هم هست. بزرگترین افتخار کارگران ایران آن است که روز ۲۴ اسفند تاریخ تولد قائد بزرگ ایران نوین رضاشاه کبیر روز کارگری ایران اعلام شده است و هر سال که کارگران شریف ایرانی اجتماع می‌کنند برای اینکه راجع به حقوق راجع به احتیاجات و مسائل صنفی صحبت‌هائی می‌کنند به خاطر خواهند داشت که چه مرد فداکار و توانائی توانسته است این ایران نوین را بنا نهد و چه سر مشق بزرگی است برای همه ما برای فداکاری و جانبازی کار وکوشش (صحیح است) مسلما ترادف این روز با روز کارگر در روحیه آنها اثر سودمندی همیشه خواهد بخشید (صحیح است) مطلب دیگر که از افتخارات اخیر ماست همان آوردن لایحه قانون خدمات اجتماعی بانوان است که باز هم ما خواستیم نشان بدهیم که توجه به این علاقه شدید بانوان ایران داشته‌ایم (صحیح است) که همانطور که پسران ما برای به ثمر رساندن انقلاب آماده خدمت در دهات و روستاها هستند دختران ما نیز دارای چنین احساساتی هستند و فداکارانه و داوطلبانه برای انجام وظیفه آماده خواهند بود (صحیح است) خلاصه این مقدمه را عرض کردم برای اینکه نشان بدهم تا چه‌اندازه ما به نیروی انسانی این مملکت و به ایجاد وحدت کلمه بین کلیه طبقات مردم این مملکت علاقمند هستیم و توجه داریم و حزب ایران نوین که پاسدار انقلاب است به وجه احسن این وظیفه بزرگ خود را انجام خواهد داد، البته جناب آقای پزشکپور راجع به اصالت فرهنگ و مخصوصاً به کار بردن این اصالت فرهنگ در کلیه فعالیت‌های کشور از قبیل شهرسازی، از قبیل ساختمان، از قبیل تعلیم و تربیت تذکرات بسیار مفیدی دادند ما هم اعتقاد به این مطالب داریم و خیلی خوشوقت هستیم که راجع به این موضوع هم از فرمایشات علیاحضرت شهبانو الهام گرفته‌ایم که همیشه هر وقت صحبت از معماری و هنر است علیاحضرت همیشه صحبت از اصالت هنر ایران می‌فرمایند و به معماران و مهندسین و نقاشان و مجسمه سازان و به کلیه ارباب هنر این توصیه را می‌فرمایند که اصالت تاریخی ایران را از دست ندهند و ما هم از این فرمایشات پیروی کرده و خواهیم کرد و یک مطلب دیگری هم هست که نباید فراموش کرد که وزارت فرهنگ و هنر که وزارتخانه جدیدی است ولیکن وظیفه بسیار مهمی‌را عهده دار است از همان ابتدای تأسیس تاکنون توانسته است به بهترین وجه چه از لحاظ حفظ آثار کهن تاریخی ما و چه از لحاظ تجدید سنت‌های هنری ما فعالیت‌های مؤثری انجام بدهد (صحیح است) و ما هر روز شاهد افتخارات بزرگی در این زمینه هستیم راجع به برق و اینکه برق باید مجانی در اختیار سکنه ایران قرار بگیرد بنده قبل از اینکه وارد این بحث بشوم علی الاصول یک ملت زنده نباید توقع و انتظار این را داشته باشد که یک خدماتی را مجاناً به او بکنند بلکه هر ملتی باید انتظار داشته باشد که در مقابل خدماتی که برای او انجام می‌دهند پول دریافت بدارند و باید حتماً سهیم باشند در کلیه فعالیت‌های سازنده مملکت و برق که یکی از مطالب اساسی پیشرفت فنی مملکت است و ما انتظار داریم در مدت قلیلی با فعالیت‌هایی که صورت می‌پذیرد با شبکه‌هایی که سریعاً در روستاها توسعه می‌یابد، ما بتوانیم این برق را در اختیار روستاها بگذاریم و به قیمت مناسب و ارزان به آنها بفروشیم ولیکن وجود همین برق آنچنان سطح تولید و قدرت فعالیت، روستاها را بالا خواهد برد که پرداخت ۱/۵ ریال برای هر کیلووات برق برای آنها مشکل نخواهد بود زیرا وجود همین برق امکان آن را خواهد داد که صنایع کوچک خانگی در سطح روستاها به وجود بیاید و این بیکارگی که در فصول زمستان در سراسر دهات ما حکم فرماست از بین برود و افراد روستایی ما بتوانند اوقات بیکاری خود را صرف کارهای مفیدی بکنند.
دکتر اسفندیاری- تا کی فکر می‌کنید این کار عملی شود؟
خواجه نوری- اگر توجه کنید دو قسمت است یکی اینکه شما می‌توانید مراجعه بفرمایید به صورت ریز و دقیقی که در کتابچه‌های منضم به قانون برنامه چهارم که با کمال دقت توجه کرده‌اند که در چه مناطقی این برقها کشیده خواهد شد و تا چه میزان، یکی دیگر هم مشاهدات خودمان هست که به هر کجای این مملکت که مسافرت می‌کنیم آثار ستونهای فشار قوی را می‌بینیم و کابل‌های فشار قوی در حال نصب هستند و خیلی جاهاست که الان مشغول بهره برداری می‌باشند (رضوی- آقای دکتر گویا مسافرت نمی‌کنند) باید انصاف بدهید که در سراسر ایران هم تولید برق و هم توزیع و مصرف آن سالهای اخیر چند برابر شده.
نخست وزیر- ۱۹% اضافه شده.
خواجه نوری- همانطور که جناب آقای نخست وزیر می‌فرمایند نوزده درصد در مجموع اضافه شده ولیکن در پاره‌ای از نقاط این برق در حدود صددرصد همانطوری که آقای مرتضوی فرمودند مثلا در ناحیه خوزستان که تمام شهرها و روستاها از برق سد دز استفاده می‌کنند و شاید هم از صددرصد بیشتر تجاوز کرده باشد ولیکن یک تضادی بین گفته‌های سخنگویان اقلیت من مشاهده کردم که باید اینجا درباره اش صحبت کنیم زیرا جناب آقای رامبد فرمودند که ما از قول مردم صحبت می‌کنیم و باید به گفته‌های ما توجه کرد و همین توجهات و بحث‌ها است که موجب می‌شود که ما نتیجه گیری بکنیم و ببینیم کدام راه، راه صواب است. درباره تکنولوژی دو تز متضاد اینجا گفته شد یکی جناب آقای پزشکپور که انتظار داشتند در مدت قلیلی بتوانیم از نیروی اتم برای صنایع و اقتصاد خودمان استفاده کنیم و یکی جناب آقای رامبد که فرمودند که اتومانیزه کردن صنعت ما ممکن است تولید مشکلات از لحاظ اشتغال کارگران و مردم مملکت بکند، ما حالا باید ببینیم که دولت و حزب ایران نوین در این باره چه جور فکر می‌کنند (پزشکپور- همین نظر ما را قبول بفرمایند) برای اینکه نظر شما محترم شمرده شود به خاطرتان می‌آورم که چندی قبل لایحه‌ای را اینجا تصویب کردیم که عبارت از قراردادی بود با مراکز علمی‌آمریکا برای شیرین کردن آب شور و جناب دکتر یگانگی هم توضیح دادند که این کار به وسیله بکار بردن نیروی اتم امکان پذیر است و اگر باز هم به خاطر داشته باشند در دانشگاه تهران یک مرکز تحقیقات اتمی‌داریم و دانشمندان ایرانی وارد، در این رشته مشغول تحصیل هستند بنابراین هم اکنون دولت ما و ملت ما قدن در آستانه استفاده از نیروی اتم گذاشته است ولیکن برای اینکه خاطر جناب آقای رامبد هم راحت باشد باید عرض کنم (دکتر اسفندیاری- نگران خاطر ایشان نباشید) که راجع به استفاده از ماشین‌های نیمه اتوماتیک نباید ما راه به اصطلاح ناصواب را طی کنیم به این معنی که هم اکنون در کشورهای اروپا به خصوص در صنایع نساجی و صنایع دیگری پی بردند که اگر بخواهند در بازارهای دنیا رقابت بکنند ناچار هستند که حتی ماشین‌هایی که چهار سال و پنج سال و ده سال قبل به کار می‌بردند از جریان خارج کنند و از راه صرفه جویی در مزد کارگر بتوانند جنس ارزان و قابل عرضه در دنیا تولید کنند اگر قرار باشد ما برویم و ماشین‌های کهنه و آهن پاره‌های آنها را بخریم ممکن است به صورت ظاهر فعلا صاحب کارخانه بشویم ولی کارخانه‌هایی خواهد بود که مثل کارخانه‌های کهنه اصفهان بعد از چند سال وبال گردن همین دولت بشوند و ما برای نگهداری همان کارخانه‌ها و کارگرها ناچار بشویم از بانکهای دولتی وامهایی بدهیم که قابل برگشت نباشد ولی برای اشتغال کارگران زاید همانطوری که عرض کردم صواب در این است که ما همان برنامه‌هایی که داریم با توسعه نیروی برق در روستاها کار بکنیم که صنایع خانگی روستایی در این مملکت توسعه پیدا کند و روستاها بتوانند به طور متفرق در خانه‌های خودشان مصنوعاتی بسازند که هم مورد مصرف خودشان باشند هم احیاناً به واسطه اینکه به صورت صنعتگری ساخته می‌شود طبعاً دارای یک ظرافتی خواهد بود و بازار خودش را در دنیا خواهد داشت پس این تضاد بین دو نقطه مقابل اقلیت را هم حزب اکثریت پیدا کرده است و راه آشتی بین این دو تضاد را هم ما پیدا کرده‌ایم و گمان می‌کنم از این بابت از ما ممنون باشید، راجع به سیاست حمایت از صادرات و عوارض گمرکی که از این بابت وصول می‌شود ایرادی گرفته شد بنده می‌خواستم توضیح بدهم راجع به این موضوع و این موضوع از لحاظ اقتصادی شایان توجه است به این معنی که اگر ماشین‌هایی که برای تولیدات این مملکت وارد می‌شود یک عوارض حقیقی می‌گیریم و آن عوارض حقیقی را صرف دادن جایزه به صادرات می‌کنیم چند فایده دارد یکی اینکه تولید ماشین را در ایران تشویق می‌کنیم (صحیح است) یک توجه بزرگ به این مطلب باید بشود و آن این است تا وقتی که ما فقط قناعت بکنیم به اینکه ماشین‌های تولیدی را وارد مملکت بکنیم و مواد اولیه از قبیل پنبه را تبدیل به پارچه بکنیم و چنین جنسی تولید بکنیم که بتوانیم در بازار بین المللی ارائه بدهیم ما در یک محیط کوچکی قدرت صنعتی خودمان را توسعه می‌توانیم بدهیم به خصوص که تولیدکنندگان آن ماشینها هم در فروش ماشین می‌توانند قیمتهای سنگین تحمیل کنند از همه مهمتر درباره قطعات یدکی می‌توانند به ما اجحاف بکنند و پاره‌ای اوقات حتی می‌توانند از راه ندادن قطعات یدکی، کارخانجات ما و صنایع ما را فلج کنند بنابراین ما باید از حالا این تدبیر را داشته باشیم که این ماشین‌هایی که تولیدکننده هستند در داخل مملکت تولید بکنیم و راهی نیست مگر اینکه یک سیاست حمایتی در مقابل داشته باشیم مهندس قبلا موتوری که ما می‌توانیم در ایران بسازیم، قطعات یدکی ما می‌توانیم بسازیم، بوئرهایی که ما می‌توانی در ایران بسازیم، نظیرش را از خارج وارد نکنیم و این خود کمک می‌کند به توسعه صنایع فلزی داخل مملکت و مسلماً این عوارض هم برای تشویق صادرات به مصرف می‌رسد که به همان ترتیبی که عرض کردم ما به جای اینکه در یک حوض کوچکی شنا بکنیم به دریای باز و تجارت بین المللی راه پیدا می‌کنیم و از این آب ساکت راکد نجات می‌یابیم. راجع به درمان و بیمه درمانی بحث مفصلی شد این مطلب خیلی فنی تر از آن است که بتوانیم در یک جلسه بحث و مذاکره موجبات بیمه ۲۷ میلیون نفر جمعیت این مملکت را فراهم کنیم این بیمه‌های اجتماعی که آقای پزشکپور با کمال لطف یادآوری فرمودند اگر سابقه تاریخیش را شما در نظر بگیرید از زمانی که صندوق بیمه کارگران بود تا امروز که شده است بیمه‌های اجتماعی چندین سال دوره تکاملی خودش را طی کرده و شاید موهای سفید بنده و خیلی اشخاص دیگر در همین راه سفید شده باشد و به این آسانی‌ها امکان پذیر نشد که در حدود سه میلیون و سه میلیون و نیم نفر از جمعیت این مملکت فعلاً از مزایای این قانون بهرمند شده باشند ولیکن من معتقد هستم همانطور که آقای پزشکپور فرمودند باید دارای آرمانهایی باشیم و این اهداف را همیشه بهش نظاره بکنیم توجه داشته باشیم و سعی بکنیم که به این اهداف برسیم و راههای صحیحی که ما را به آن اهداف رهبری می‌کند انتخاب بکنیم و پیدا بکنیم و مخصوصاً از وقایعی که در کشورهای دیگر که در این راهها قدم گذاشتند و از تجربیات آنها استفاده کنیم اگر خاطر مبارکتان باشد بعد از جنگ بین المللی دوم کشور انگلستان نقشه‌ای را در همین زمینه پیاده کرد و به موقع اجرا گذارد (دکتر عاملی- ما صحبت بیمه درمانی می‌کنیم نه طب مجانی) بیمه درمانی فرمودید که برای همه باشد اتفاقاً در همان قسمت درمان هم از بعد از چندین سال تجربه امروز دولت کارگری انگلستان متوجه شده است که آن پلان و آن نقشه را به آن شکلی که در نظر داشتند نتوانستند اجرا کنند ناچار شدند مقداری عقب نشینی بکنند باید مخصوصاً از این تجربیات و عقب نشینی‌ها استفاده کنیم و قدمهایی برداریم که عقب نشینی در آن مستتر نباشد یعنی ما همیشه قدم آهسته و محکم به سوی جلو برداریم و هیچ وقت به خودمان اجازه ندهیم که جهش بکنیم که مجبور بشویم که احیاناً خدای نخواسته یک قدم به عقب برداریم (پزشکپور- برنامه اقتصادی ما برنامه جهشی است) برنامه اقتصادی ما برنامه جهشی است و حساب شده است همانطور که راجع به آن قسمت استفاده از نیروی برق و استفاده از نیروی اتم به آن مقدار که می‌توانیم عرضه کردیم در این قسمت هم عرضه خواهیم کرد و حضورتان عرض خواهم کرد که برنامه جهشی است از لحاظ ما از لحاظ مقدورات ما ولی روی هم رفته برنامه حساب شده‌ای است برای اینکه مسلم می‌دانیم که برنامه موفقیت آمیزی خواهد بود (صحیح است) راجع به درآمد نفت سخنرانهای محترم هر دو صحبت‌های دلنشینی فرمودند سخن‌هایی فرمودند که واقعاً از حنجره تمام آحاد و افراد ملت ایران خارج می‌شود (صحیح است) ما هم مفتخر هستیم که در این قسمت کاملاً با آنها همصدا شویم ولیکن یک مطلب هست و آن را مسلماً دولت ما بهش توجه دارد که در مبارزه همیشه باید ما تصمیم خودمان را بگیریم در چه جهتی می‌خواهیم برویم و موجبات قطعی فراهم کنیم که در مبارزات خودمان همیشه موفق باشیم ضمن مذاکراتی که هم اکنون در جریان است و ما برنامه چهارم را به طور قاطع به عنوان تصمیم ملی ارائه دادیم و گفتیم سالی بیست درصد باید به تولیدات نفت ما و عواید نفت ما اضافه بشود و این یک تصمیمی‌است که ملت ایران اتخاذ کرده است ضمن این صحبتها باید تدابیری هم اتخاذ بکنیم که در داخل مملکت با قدرت صنعتی نفت خودمان را توسعه بدهیم ما باید در همین رشته پتروشیمی‌بیشتر از حدی که تا به حال فعالیت کردیم باز هم فعالیت کنیم باز هم اجناس دیگری را از راه صنعت پتروشیمی‌در داخل مملکت تولید کنیم همانطور که آقای پزشکپور فرمودند نیروی بحریه قوی داشته باشیم و مخصوصاً در تولید نفت کش و اداره نفتکش‌ها نهایت مجاهدت و کوشش را مبذول بداریم و برای قبضه کردن بازارهای نفت در دنیا نه تنها باید دست به سوی کشورهای پشت پرده دراز کنیم بلکه بگردیم بازارهایی که واقعاً بکر هستند مانند هندوستان و پاکستان و آفریقا، خودمان پالایشگاه افتتاح کنیم خودمان صاحب منبع باشیم صاحب تصفیه خانه باشیم تا بتوانیم حرفمان را به کرسی بنشانیم این رویه عاقلانه‌ای است که دولت ما اتخاذ کرده است و دنبال می‌کند و مورد تأیید ملت ایران هم می‌باشد (صحیح است- آفرین) راجع به فروش معافیت از خدمت وظیفه عمومی‌من از این لغت فروش جناب آقای پزشکپور استدعا می‌کنم عوض کنید، خوشم نمی‌آید (پزشکپور- این حقیقت است) حالا عرض می‌کنم اگر شما به ریز بودجه مراجعه بفرمایید و مقایسه بفرمایید می‌بینید که سال به سال این درآمد کمتر شده است یعنی موارد استفاده اش سال به سال رو به زوال است و با قانونی که انشاءالله عنقریب تصویب خواهید کرد که این افراد زاید احتیاجات ارتش را برای کارهای فنی به خدمت وظیفه دعوت کنند و از این فرصت استفاده بشود که افرادی ورزیده و کاردان و فعال و صاحب حرفه تربیت بکنیم دیگر این موضع از بین خواهد رفت و شاید انشاءالله به صفر خواهد رسید ولی یک نکته‌ای باید عرض کنم که تاکنون ارتش ما احتیاجات معین و محدودی از لحاظ نفرات داشت و امروزه ارزش ارتش به کمیت نیست به کیفیت است ارتش باید دارای سلاح و وسایل مدرن جدید باشد و افرادی ورزیده و تربیت شده در هر درجه‌ای از فرد عادی تا درجه دار و افسر جزء و امرا همه باید دارای علم و معرفت و فهم به‌اندازه درجه خودشان باشند (صحیح است) من مسلم می‌دانم که ارتش شاهنشاهی در این چند سال اخیر نسبت به این موضوع توجه کافی مبذول داشته بزرگترین ضامن ما این است که شخص شاهنشاه نسبت به این مطلب نهایت توجه و مرحمت را دارند (صحیح است).
پزشکپور- استنباط کردم که علی ایحال با نظر من موافقید که گرفتن این پول درست نیست.
خواجه نوری- جریان را توضیح دادم که به چه ترتیب بود و به تدریج هم کاهش پیدا خواهد کرد و مسلماً هم با تصویب این قانونی که در پیش داریم به صفر خواهد رسید و آن نظر جنابعالی در شرف تأمین است (دکتر صدر- در این بودجه منظور نکنند رقم بسیار ناچیزی است) دولت به هرحال از آنجایی که این پول را وصول می‌کند در بودجه منظور کرده اگر هم وصول نکرد ناچار است که از جهات دیگر صرفه جویی بکند راجع به سیاست خارجه و بودجه و اعتبارات وزارت امور خارجه صحبت شد بنده ضمن تأیید مطالبی که گفته شد از لحاظ وظایفی که وزارت خارجه از لحاظ توسعه ارتباطات سیاسی و فرهنگی و اقتصادی ما با کشورهای همجوار و کشورهای آسیایی و آفریقایی دارد تأیید می‌کنم و چند مطلب را هم اضافه می‌کنم از قدیم وزارت امور خارجه مرکز رجال بزرگ ایران بود از وزارت امور خارجه تا آنجایی که بنده در همین تاریخ معاصر به یاد دارم افراد ورزیده‌ای مانند مرحوم فروغی، مرحوم علاء عده‌ای که زنده هستند مانند انتظام‌ها دکتر اردلان‌ها معتمدی‌ها هویداها مرحوم حسنعلی منصور اینها پرورش یافتۀ این مکتب بزرگ رجال هستند (فولادوند- آقای ساعد را هم بفرمایید) (مرتضوی- ساعد از رجال وطن پرست این مملکت بود) ولیکن باید یک مطلب را بیان کنم و این را به دولت توصیه کنم که این فرصتی که مأمورین وزارت خارجه دارند که به کشورهای مختلف می‌روند از این فرصت‌ها نه تنها برای کسب علم به نفع خودشان استفاده کنند بلکه اطلاعاتی کسب کنند که به درد مملکت بخورد بنده توضیح بیشتری می‌دهم ما مأمورینی داریم در هر سفارتخانه‌ای که آنها می‌توانند در رشته‌های تخصصی درباره مسائل مربوط به آن مملکتی که محل مأموریت آنها است مطالعات دقیق بکنند مطالعاتی که به درد ما می‌خورد راجع به همین امور بیمه‌ها، امور اقتصادی، راجع به امور توسعه صنعتی در کشورهای در حال رشد، راجع به آنچه که ما مورد احتیاجمان هست این آقایان می‌توانستند هر کدام یک رشته‌ای را انتخاب بکنند از اطلاعاتی که در آن کشور هست و از تجربیاتی که حاصل شده است گزارشاتی برای وزارت امور خارجه بفرستند که نه تنها این گزارشات در آرشیو وزارت امور خارجه مورد استفاده قرار بگیرد بلکه در انتشارات ماهیانه درج بشود ما آرزو داریم که وزارت خارجه ما را به سخنرانی‌هایی دعوت کند که مأمورین وزارت امور خارجه به عنوان ارمغان از تجربیات و اطلاعات خودشان برای ما صحبت بکنند در این سخنرانی‌ها برای ما بحث بکنند از اسپانی، از انگلستان، از آفریقا، از خاور دور، از هر کجا که می‌آیند سوغات‌های معنوی و علمی‌برای ما بیاورند تا ما نمایندگان مجلس که با یک مشکلات و مسائلی دست به گریبان هستیم مطلع بشویم ببینیم در سایر نقاط دنیا چه اتفاقاتی افتاده است و چه کارهایی شده و چه تجربیاتی‌اندوخته‌اند (مافی- الان هم سخنرانی‌هایی می‌شود) همین را خواستم عرض کنم بنده می‌خواستم اضافه کنم که وزیر خارجه جوان ما خوشبختانه در این قسمت قدمهایی برداشته‌اند و مسلماً توجه بیشتری هم خواهند داشت تا اینکه نتایج بهتر و قطعی از این جهت حاصل ما بشود. راجع به توجه به دانشجویان چه در خارج از کشور چه در دانشگاههای خودمان صحبت مفصلی شد صحبت ضروری و لازم هم بود ولیکن همه ما دانشجو بودیم همه ما محیط دانشگاهها را دیدیم و به خاطر داریم و می‌دانیم که بین دوره‌ای که افراد دانشجو هستند و آن دوره‌ای که وارد اجتماع می‌شوند و مشکلات را از نزدیک می‌بینند و قضاوت می‌کنند فاصله به‌اندازه‌ای زیاد است فاصله زمانی کوتاه ولیکن فاصله فکری بسیار وسیع البته بر ماست که این مطالب را به نوجوانان خودمان بفهمانیم توضیح بدهیم ولیکن نباید هم زیاد نگران باشیم که خدای نکرده گمراه هستند، گمراه نیستند جوان هستند دارای احساساتی هستند که مطابق آن احساسات یک واکنش‌هایی نشان می‌دهند اما به محض اینکه وارد کشور خودشان می‌شوند وارد اجتماع می‌شوند و مسئول امری می‌شوند متوجه می‌شوند که چگونه باید این مشکلات را با عقل و تدبیر بر طرف کرد همانهایی هستند که انشاءالله روزی به جای ما بنشینند و این مملکت را با درایت بیشتر و سواد و معلومات مؤثر اداره کنند. البته موضوع آموزش و پرورش موضوع کوچکی نیست یعنی آتیه کشور ما بستگی به این نکته بزرگ دارد آموزش به معنی اینکه ما جوانان خودمان را دارای چنان تخصص و معلوماتی بکنیم که خودشان دارای اعتماد به نفس بشوند خودشان احساس کنند که محتاج نیستند که در استخدام دولت در بیایند بلکه با دست خودشان با نیروی فکری و عقلی خودشان بتوانند کارهای جدید و ابتکاری ایجاد کنند ما باید در این راه باشیم خوشبختانه در همین برنامه چهارم پیش بینی شده است که به تدریج تعداد آموزش یافته‌های حرفه‌ای هفده درصد هر سال اضافه بشود و پس از ۵ سال ما به آن مرحله تکامل خواهیم رسید پاره‌ای اوقات راجع به آموزش حرفه‌ای صحبت می‌شود همه تصور می‌کنند صحبت از پیچ و مهره نصب کردن یا آهنگری یا جوشکاری است نه اینطور نیست آموزش حرفه‌ای در تمام شئون مملکت از منشی گری، دفترداری، حسابرسی، حسابداری، نقشه برداری، و تمام اینها آموزش حرفه‌ای است که باید جوانان ما بیاموزند که در رشته‌های مختلف باید وسایل آموختن اینگونه علوم و حرف فراهم بشود و مسلماً خواهد شد (دکتر کیان- متأسفانه آقای خواجه نوری اعتباری که در سال ۴۷ هست ناچیز است) این اعتبار همانطور که عرض کردم اعتباری است تدریجی و سال به سال هفده درصد بر آنها افزوده می‌شود و علت بزرگتر و عامل اساسی به تربیت معلم و مربی حرفه‌هاست که ما باید در سالهای اول برای این رشته‌ها مربی تربیت کنیم تا مربیها بعداً مثل گلوله برف این مراکز را بزرگتر و زیادتر بکنند ما الان باید اقرار بکنیم که در این مرحله تااندازه‌ای در مرحله صفر هستیم و نداریم آن کادر آموزنده‌ای که بتواند به طور مؤثر از سال اول شروع به کار بکند ولی مطلب مهمتر موضوع پرورش است پرورش جوانان ما ناقص است جوانهای ما از لحاظ نیروی جسمی‌از لحاظ روحیه به آنها توجه نشده است (صحیح است) ما باید توجه به این نکات داشته باشیم که این جوانهایی که در سالهای آینده ملزم و موظف هستند وظایف خطیری را عهده دار شوند یک چنین جوانهایی باید دارای یک نیروی جسمانی و روحیه قوی و سالمی‌باشند خوشبختانه سازمان تربیت بدنی و تفریحات سالم در راههایی انشاءالله قدم خواهد گذاشت که جبران مافات بشود جناب آقای رامبد فرمودند که شما راجع به گذشتگان بدگویی نکنید من بدگویی نمی‌کنم برای اینکه همانطور که فرمودند شاید در گذشته از منسوبین من دارای مقامات و مشاغلی در همین مملکت بوده‌اند ولیکن یک نکته هست و آن این است که مسائلی که ما امروز توجه می‌کنیم در گذشته به آن توجه نشده است به آن زاویه دیدی که ما داریم از آن زاویه نگاه می‌کنیم نبوده است (دکتر اسفندیاری- آنها را تکذیب می‌کنید؟) به اشخاص کار ندارم به طرز تفکر کار دارم بنده می‌گویم که اگر به سازمان تربیت بدنی و تفریحات سالم از این جهت توجه می‌شد که در سطح روستاها و در تمام طبقات مردم به خصوص بین نونهالان از دبستان و دبیرستان هدف ورزش به صورت یک عبارت و یک چیز لازم بین جوانها متداول می‌شد ما به خودی خود در میدانهای ورزش بین المللی دارای قهرمان می‌شدیم این سیستم که به روند چند نفری که استعداد خدادادی دارند که بتوانند کشتی خوب بگیرند یا یک وزنه خوب بردارند آنها را به روی دست بلند کنند تاج گلی به سرشان بیندازند این سیستم غلط است و تطبیق نمی‌کند با اصالت صحیح ورزش (صحیح است) این پروفسیونل است این با آن کاری که باید در روحیه جوانهای ما تربیت بکند مغایرت دارد ما باید بچه‌های خودمان را ورزشکار تربیت کنیم به خودی خود قهرمان در میان آنها پیدا می‌شود (صحیح است).
دکتر اسفندیاری- قیاس مع الفارق است.
عباس میرزایی- درست گوش نمی‌کنند.
نایب رئیس- آقا گوش بدهید بین الائنین صحبت نکنید.
دکتر اسفندیاری- به آقای عباس میرزایی بفرمایید.
نایب رئیس- کافی است اجازه بدهید صحبتشان را بکنند.
خواجه نوری- راجع به رسیدگی به افزایش حسابها و ذخایر ارزی رسیدگی میزان پس‌اندازها ترقی قیمتها رسیدگی به حجم صادرات و واردات صحبت شد چرا در گزارش کمیسیون بودجه، کمیسیون بودجه به این مطالب اشاره نکرده است و یا چرا راجع به میزان وام و مقدار وامی‌که پس داده می‌شود در گزارش کمیسیون بودجه اشاره‌ای نشده است اینها ارقام گویایی است که در خود بودجه مذکور است و هرکس در هر قسمتی که بخواهد مطالعه کند کاملا می‌تواند مطالعه بکند ولیکن چیزی که مشهود است این است که ریال ما پول محکمی‌است در دنیا و ما از لحاظ ذخیره ارزی به هیچ وجه در مضیقه نیستیم راجع به میزان پس‌اندازها همه ما نالان هستیم که چرا این پس‌اندازهایی که در بانک هست در اختیار بانک‌هاست که در عملیات صرافی می‌شود چرا اینها در راه سرمایه گذاری تولیدی به مصرف نمی‌رسد این مطلب یکی از ناراحتی‌های فکری همه ماها هست که باید با اصلاح قانون تجارت کاری بکنیم که مردم اطمینان بیشتری داشته باشند که این پس‌اندازها را به جای سپردن در بانکها، بدهند برای خرید اوراق و سهام کارخانجات راجع به تفکیک بودجه بین ۲۷۳ میلیارد بودجه مملکت و ۸۸ میلیاردی که بودجه دستگاه به اصطلاح حکومتی مملکت است و بقیه که نمایاننده همان به اصطلاح بیلانها و همان عملیات وابسته به دولت جناب آقای رامبد فرمودند اتفاقاً از محسنات این بودجه همین بوده است که یک بودجه جامعی است که با کمال دقت دولت رفته است یک یک مؤسساتی را که کوچکترین وابستگی به دولت داشته است بیلان آنها را عملکرد آن را آورده است و در بودجه تقدیمی‌به مجلس تسلیم کرده است و کاملاً خواسته است که تمام عملکرد دستگاههایی را که وابسته به دولت هستند به اطلاع قوه مقننه برساند و گمان نمی‌کنم از این باب ما جای گله‌ای داشته باشیم و به همین واسطه است که چون عده‌ای از این مؤسسات در کارهای اقتصادی مشغول هستند و کارهای تولیدی می‌کنند طبعاً آنها عده‌ای که جنابعالی فکر می‌کنید که باید رعایت بشود یعنی تناسبی که بین بودجه کل مملکت و درآمد ناخالص ملی باید وجود داشته باشد این قاعده در کشور ما نمی‌تواند مرعی باشد برای اینکه عملاً می‌شود گفت که یک مقدار از عملیات اقتصادی این مملکت به وسیله تشکیلات دولتی اداره می‌شود البته جناب آقای رامبد می‌فرمایند چرا دولت تمام این فعالیت‌ها را به عهده گرفته است صورت ظاهر سوال بسیار پسندیده است ولیکن باید اقرار و اعتراف کنیم که در اغلب همین نقاط ما نمایندگان مجلس بودیم که التماس می‌کردیم آقا برو فلانجا کارخانه شیر پاستوریزه درست کن که مردم یاد بگیرند که شیر پاستوریزه درست کنند، دولت برو کارخانه قند درست کن که مردم یاد بگیرند چغندر بکارند، دولت فلانجا برو دامپروری راه بینداز که مردم یاد بگیرند دامپروری بکنند این اقدامات دولت نه تنها در جهت بالا بردن ترویج تولیدات و ارشاد مردم بوده است و ما مسلماً قانع نیستیم که تولیدات مملکت در این سطح قرار بگیرد از یک طرف می‌گویند چرا دولت اینگونه فعالیت‌ها را می‌کند از طرف دیگر می‌گویند چرا نمی‌روید در شمال کارخانه کاغذ سازی راه بیندازید این تناقض است اگر واقعاً دولت نباید بکند پس چرا باید آنجا بکند بنده انصافاً با جنابعالی معتقد و موافق و همصدا هستم که در این قسمت هم همینطور که در مورد ایجاد کارخانه هفت تپه دولت تشویق‌های لازم از جهت دادن اعتبارات می‌کند در شمال هم همین تشویق‌ها را بکند و در اینجا هم این اقدامات انجام بپذیرد مقایسه‌ای شد راجع به مالیات‌های غیر مستقیم و مستقیم دوست عزیزم آقای مرتضوی از لحاظ فنی بسیار جواب قانع کننده و دقیقی دادند بنده لازم به تکرار نمی‌دانم همین قدر که مراجعه به صورت مذاکرات بفرمایید ملاحظه خواهید فرمود که ایشان تا چه‌اندازه به طور دقیق این قسمت مالیات‌های غیر مستقیم و مستقیم را تجزیه کردند و نشان دادند که بیشتر این مالیات‌های غیر مستقیم به عهدۀ طبقه مرفه این مملکت است ولیکن یک نکته بنده عرض می‌کنم که اگر من حیث المجموع مالیات‌های غیر مستقیم در سنه گذشته نسبت به سالهای پیش اضافه شد و با دولت پیش بینی می‌کند که در سال آینده اضافه تر خواهد شد از لحاظ بالا رفتن سطح زندگی مردم و ازدیاد مصرف بوده است نه از لحاظ بالا رفتن تعرفه این نوع عوارض حتی از لحاظ حق انحصار خود نسبت به قند صرف نظر کرده است بنابراین ملاحظه می‌فرمایید که دولت در عین حال که به فکر ازدیاد درآمد در یک قسمتهای سالمی‌است در جاهایی که تماس با مصرف کننده دارد ارفاقهای لازم را کرده است همین تدابیر است که موجب شده است که سطح قیمتها در یک خط افقی بماند و زیاد ما دچار تورم و بالا رفتن قیمتها نباشیم. راجع به اضافه درآمد گمرک هم آقای مرتضوی توضیح دادند و بنده باز هم عرض می‌کنم که این اضافه درآمد بیشتر از لحاظ ازدیاد مقدار واردات بوده است و از آن جمله از واردات تجملی بیشتر گرفته‌اند و واردات دیگر را از قبیل ماشین آلات از لحاظ همان تشویق صادرات یک عوارض نسبتاً ناچیزی دریافت داشته‌اند روی همان جهاتی که به عرضتان رساندم راجع به بند ب بنده می‌خواستم این مطلب را توجه بدهم که اقلام بزرگی که در این بند مذکور است ۵ درصد فرهنگ است از درآمدهای شهرداری که به وسیله انجمن‌های فرهنگی به مصرف ساختمان مدارس در شهرها می‌رسد و خودمان شاهد هستیم در حوزه‌های انتخابیه که اغلب این وجوه به مصرف صحیح رسیده و مدارس بسیار ارزان قیمت و مناسبی برای کودکان ما ساخته شده است رقم دیگرش ۱۰ درصد است که باز درآمد شهرداری است که در اختیار انجمن‌های برنامه قرار گرفته که مصرف آن به دست انجمن‌های بهداری است و خودمان ناظر و شاهد هستیم که اغلب اوقات این وجوه به مصرف صحیح می‌رسد راجع به کتابخانه اظهار نگرانی می‌کردید که چرا در بودجه نیست در این بند ب نیم درصد از درآمد شهرداریها برای ایجاد کتابخانه‌ها اختصاص داده شده یک درصدی هم از درآمد بیمه‌های اجتماعی در اختیار وزارت کار قرار گرفته این را بنده از لحاظ فنی حضورتان توضیح بدهم که از لحاظ اینکه کارگران دچار خطرات و سوانح حین انجام کار نشوند و دچار امراض ناشی از کار نشوند بهتر این است که وسائل پیشگیری این خطرات را فراهم بکنند مطابق قانون کار بازرسان کار هستند که باید این وظایف را انجام بدهند حتی اختیارات ضابط دادگستری را دارند که هر کسی تخلفی را مشاهده کند به دادسرا گزارش بدهد این یک درصد برای تقویت این سرویس و برای فراهم کردن وسایل استحفاظی و مبارزه با خطرات ناشی از کار و امراض ناشی از کار است و فراهم کردن موجبات پیشگیری اوست عملا نشان داده شده است با خرج این یک درصد شاید ۵ درصد در مخارج برنامه سازمان بیمه‌های اجتماعی صرفه جوئی شده است یکی از اقدامات صحیح وزارت کار همین خدمتی است که انجام می‌دهد و این همکاری است که با بیمه‌های اجتماعی می‌کند (صحیح است) مقداری ارقام بسیار صحیحی جناب آقای رامبد ارائه فرمودند و مقایسه کردند مقدار منابع نفتی خاور میانه را با کشورهای خارج از این حدود مقایسه کردند جمعیت ایران را با کشورهای دیگر خاور میانه من مسلم می‌دانم که دولت به این ارقام و به این اطلاعات توجه دارد و در مذاکرات خودش با اولیای کنسرسیوم با توجه به این مأخذ حقوق حقه ملت ایران را استیفا خواهد کرد (صحیح است- انشاء الله) البته جناب آقای رامبد راجع به نبودن سیلو در زمانیکه ما دچار خشکسالی شده بودیم که آذوقه کافی برای آن سال ذخیره بکنیم مطالبی فرمودند اگر به خاطر داشته باشند آن موقع مسئولیت امور مملکت به عهده دوستان ما و حزب ما نبود و قبل از این خشکسالی بود که ما این تدابیر را اتخاذ بکنیم سیلوئی و گندمی‌انبار کنیم که آن سال ما مجبور نباشیم که گندم از خارج وارد کنیم و لیکن باید انصاف بدهید که پس از آن سال دولت با جدیت در صدد است و در تمام مراکز غله خیز این مملکت مشغول ساختن سیلو می‌باشد و این سیلوها برای محصول سال آینده آماده خدمت خواهد بود (صحیح است) ایشان اظهار نگرانی می‌کردند راجع به آذوقه مردم این کشور البته اگر مراجعه بفرمائید به همان برنامه چهارم ملاحظه می‌فرمائید که اراضی زیر کشت به خصوص در منطقه خوزستان توسعه زیادی خواهد یافت و مسلما کشت آبی زیاتر خواهد شد و این صورت فعلی که ما زراعت را به صورت قمار تلقی می‌کنیم یک سال محصول خوب داریم و چهار سال محصول بد به واسطه خشکسالی این مطلب هم از راه ایجاد سدها و تبدیل زراعت دیم به آبی برطرف خواهد شد. جناب آقای رامبد صحبت از عدالت فرمودند و لیکن در اینجا مطالبی اظهار شد که من فکر می‌کنم منصفانه نبود راجع به رئیسمان جناب آقای مهندس ریاضی مردی است که نه تنها در مجلس بلکه از موقعی که تحصیلات خودش را در فرانسه خاتمه داد و پا به این مملکت گذاشت در هر مقامی‌که بود با کمال وظیفه شناسی و دلسوزی و صداقت و کاردانی وظیفه خودش را انجام داده است (صحیح است) در مجلس دوره بیست و یکم و این دوره رئیسی بود (نمایندگان- و هست) بله و هست رئیسی است دلسوز کاردان با قلب و ما مسلما خیلی از موقعیت‌های خودمان را ناشی از تبحر حسن نیت و تدبیر ایشان می‌دانیم من در اینجا فقط می‌توانم اظهار تاسف کنم که جنابعالی اینطور بی مهری فرمودید.
رامبد- سوء تعبیر شده ناراحت نباشید.
خواجه نوری- اشاره‌ای به جشن درختکاری شد این جشنی است باستانی و متعلق به همه ملت ایران هرکس درخت بکارد از قدیم گفته شده است که خدمت بزرگی به این مملکت انجام داده است در روز مخصوص جشن درختکاری هر کس هر کدام از ما بیل دستمان بوده است مسلما بطور سمبلیک هم که بوده است یک درخت کاشتیم و دبیر کلمان هم این کار را کرد و خیال نمی‌کنم که بد کرده باشیم (صحیح است) بنده می‌خواهم عرایضم را مختصر کنم برای اینکه نخواستم که دوستان خسته خودم را زیاد آزرده کنم اگر مطالبی را هم عرض کردم برای این بود که تائید بکنم مجلس شورای ملی جائی است که اکثریت و اقلیت موظف هستند که احساسات تمایلات و علایق ملت ایران را به سمع دولت برسانند و من هم از لحاظ نمایندگی حزب ایران نوین در انجام این وظیفه کوتاهی نکردم و تذکر ات را دادم ولیکن این بودجه را تقویت می‌کنم با ایمان به اینکه نخست وزیر ما دولت ما با جدیت و تدبیر این بودجه را تنظیم کردند و توجه دارند به مسائل کلی مملکت و موفق خواهند شد در اجرای این برنامه و تا آخر سال هم انشاءالله همانطور که در سال گذشته صرفه جوئی داشتیم و متمم بودجه‌ای آوردند سال آینده هم صرفه جوئی خواهند داشت و متمم بودجه‌ای خواهند آورد خیلی متشکرم (احسنت).
نایب رئیس- بیانات نمایندگان محترم در کلیات لایحه تمام شد، آقای نخست وزیر مطالبی دارید بفرمایید.
نخست وزیر (امیر عباس هویدا)- جناب آقای رئیس خانمها، آقایان، خدای را ستایش می‌کنم که باز هم امسال این دولت افتخار دارد یک بودجه کامل تقدیم قوه مقننه کرده که در این مجلس محترم مورد رسیدگی قرار می‌گیرد موقعی مورد رسیدگی قرار می‌گیرد که ابواب سعادت و رفاه در سالی که گذشت بر روی ملت ایران باز بود (صحیح است) در موقعی این بودجه را بررسی فرمودید که نعمات الهی بیشتر شامل حال مملکت ما شده و نوید یک سال اقتصادی بسیار درخشانی در پیش داریم (صحیح است) در موقعی این بودجه را رسیدگی می‌فرمایید که مژده مراجعت شاهنشاه و شهبانوی عزیزمان برای روز دوشنبه دل هر فرد ایرانی را شاد کرده است (صحیح است- احسنت) قبل از اینکه وارد جزئیات بشوم باید عرض کنم که من و همکارانم همیشه کوشا بوده‌ایم که از نظریاتی که هر سال در موقع بررسی بودجه می‌فرمایید پند بگیریم و سعی کنیم که سال به سال بودجه بهتری تقدیم شما نمایندگان محترم مجلس بکنیم تا اینکه روزی افتخار داشته باشیم که یک بودجه بی نهایت کامل و بدون عیب تقدیم شود (انشاءالله) ولی از آنجایی که باید همیشه بودجه‌ای تقدیم بشود و باید همیشه انتقاد بشود و باید همیشه راجع به آن صحبت بشود بنده سعی می‌کنم که تا سرحد امکان بودجه بهتری تقدیم کنم ولی جا خواهد داشت همیشه با نظریات شما تلفیق بشود و همینطور که همیشه با خلوص نیت عرض کرده‌ام لایحه‌ای که تقدیم می‌کنم قانون بهتری تقدیم ملت ایران خواهد شد و به همین ترتیب بودجه بهتری. (احسنت) جناب آقای مرتضوی و جناب آقای خواجه نوری به خیلی از سوالات و نکاتی که اینجا گفته شد پاسخ فرمودند و دوستان من کار مرا سهل تر کردند ولی تا به امروز بنده نمی‌دانستم که انتقاد هم کار سختی است چون آدم معمولاً خیال می‌کند که انتقاد کار آسانی است ولی بعد از اینکه فرمایشات جناب آقای پزشکپور و جناب آقای رامبد را شنیدم واقعاً دیدم که کار سختی است که بودجه ما را انتقاد کنند (خنده نمایندگان) ولی خوب اجباراً سیاست حزبی است و باید نظریاتی بدهند و به نکات کوچک این بودجه رسیدگی کردند دیشب در یک مجله فنی که قرائت می‌کردم به این مطلب برخوردم که این اواخر یک قمر مصنوعی به هوا پرتاب نمودند برای آزمایش هوا ولی یک خصوصیت عجیبی دارد که این قمر مصنوعی در مدار زمین گاهی ۲۵۰ کیلومتر از زمین فاصله دارد و گاهی ۱۷۰۰ کیلومتر دور می‌شود انتقاداتی که به بودجه باشد بی شباهت به آن قمر مصنوعی نبود چون یک موقعی نزدیک مطالب بودجه بود گاهی هم مربوط می‌شد به امور بسیار دور، امور بسیار گذشتهو آتیه و چون بنده علاقه ندارم راجع به گذشته صحبت کنم آینده را هم که با هم خواهیم دید لذا با اجازه خانمها و آقایان به چند نکته‌ای که در اینجا گفته شد و دوستان عزیز فرمایشاتی که کردند جواب خواهم داد قسمتهایی که جناب آقای مرتضوی و جناب آقای خواجه نوری پاسخ دادند بنده از آنها می‌گذرم جناب آقای پزشکپور مثل یک طبیب حاذق سعی کردند این بودجه را بشکافند من انتظار داشتم که ایشان یک عمل قلب باز بکنند ولی اکتفا به یک عمل جراحی آپاندیسیت کردند بنده علاقه داشتم قلب این بودجه را باز می‌کردند و می‌دیدند که در طپش این قلب چقدر امیدها هست، چقدر بزرگی‌ها هست، چقدر درخشندگی هست و چه روزهای خوبی در پیش داریم (احسنت) مسلماً بودجه ما آپاندیسیت دارد یک عمل آپاندیسیت هم مانعی ندارد چون می‌دانید گاهی بعد از عمل آپاندیسیت دارد یک عمل آپاندیسیت هم مانعی ندارد چون می‌دانید گاهی بعد از عمل آپاندیسیت مزاج مریض بهتر می‌شود و قویتر می‌شود از این لحاظ تشکر می‌کنم اینجا راجع به رقم کسری راجع به سیاست مالیاتها راجع به وظایف دولت فرمایشاتی کردند باید عرض کنم با خیلی از فرمایشات ایشان موافق هستم و حتماً مطالبی که ایشان فرمودند در مرامنامه حزب ایران نوین نوشته شده ثبت شده و همه ما موافق هستیم (احسنت) رقم کسری ناچیز ما در اینجا هم جواب به حضرتعالی می‌دهم هم به دوست عزیزم جناب آقای رامبد یک ۲۰۰ میلیون یا ۱۸۰ میلیون کسری، کسری است که در عرض سال ملاحظه کردید از بین می‌رود با تخصیص اعتبار از بین می‌رود و تخصیص اعتبار یک امر بسیار مهمی‌است و باید همیشه دستگاه نخست وزیری یعنی شخص نخست وزیر کنترل داشته باشد روی دستگاههای مختلف تا ببیند که چه دستگاههایی تندتر و سریع تر باید پیش بروند و یا چه قسمتهایی کندتر هستند که کمک‌های بیشتری بکند لذا در عرض سال ملاحظه کردید سال گذشته توانستیم ۱۶۰ میلیون کسری را از بین ببریم و باز هم آمدیم اینجا جناب آقای رامبد حضورتان یک متمم بودجه تقدیم کردیم و متمم بودجه یعنی متمم بودجه بود به این معنی که درآمد بیشتری داشتیم و اجازه گرفتیم این درآمدها را خرج کنیم و مسلماً با قسمتی از آن مخارج موافق هستید و قسمتهای دیگر را هم حتماً دوستان دیگر موافق هستند و خیال می‌کنم که این بودجه به ما کمک کرد که در رشته اقتصادی و توسعه اقتصادی بتوانیم با سرعت بیشتری پیش برویم و وظایف دولت بسیار سنگین است هر دولتی وظایف سنگینی دارد ولی اولویتها باید تعیین بشود گاهی راجع به اولویتها نظریات فرق می‌کند جنابعالی فرمودید ما باید سوخت مجانی، برق مجانی، تعلیمات مجانی و بهداشت مجانی تمام افراد را منظور کنیم، صحیح است این هم یک روشی است ولی ما به دنبال آن روش نیستیم ما معتقد هستیم هر فرد فعال باید برای پیشرفت مملکت کمک کند و باید درآمدی داشته باشد و زندگی شرافتمندانه‌ای داشته باشد ولی باید در کمک به توسعه کشور در آن قسمت که لازم هست به مقداری که لازم هست بتواند کمک کند و سهم خودش را هم بپردازد (صحیح است) کشورهایی هم بودند که با این سیستم شروع کردند ولی خود آن کشورها فقیر دارند آنها آمدند به طرف اینکه باید مقرراتی وضع کنند برای انسانها برای کشور و خیال می‌کنم ما سعی کردیم از آنکه بیشتر می‌تواند کمک کند بیشتر کمک بگیریم و آنکه بیشتر کمک احتیاج دارد به او بیشتر کمک بدهیم ولی این کمک گرفتن و کمک دادن برای ما ایرانی‌ها یک قسمت ملی است برای ما یک سیاست روز نیست پس من خیال می‌کنم اگر ما گفتیم در مدارس و دانشگاهها اشخاصی که می‌توانند سهم خودشان را بپردازند، سهم خودشان را بپردازند اشخاصی هم که نمی‌توانند سهم خودشان را بپردازند نپردازند اگر به یاد دارید که باید اوراقی پر کرد و از کلانتری محل اجازه گرفت این گذشته است امروز هرکس که در دانشگاه فکر می‌کند باید کمکی داشته باشد ورقه‌ای پر می‌کند محرمانه می‌برد نزد رئیس دانشکده و به او وام می‌دهند چیز دیگری نمی‌دهند وام می‌دهند چون روزی هم او می‌رود سر کار وزیر می‌شود وکیل می‌شود امکان پرداخت را خواهد داشت و کمک خواهد کرد برای نسل آینده که نسل آینده هم بتواند با سرعت بیشتری پیش برود ما راهی که پیش گرفتیم ایدئولوژی که در نظر داریم آن را از خارج نمی‌آوریم ما به آن ایدئولوژی‌های خارجی اعتقاد نداریم نه به طرف کاپیتالیزم و سرمایه داری هستیم نه به طرف لیبرالیسم آزادمنش نه به طرف سوسیالیزم خیال می‌کنم انقلاب ایران راه ما را قسمت کرده و ما به دنبالش می‌رویم اگر روزی مرامنامه حزب ما را ورق بزنید و عنایت کنید و قرائت کنید ملاحظه می‌فرمایید از انقلاب ایران الهام گرفتیم و چنین مرامنامه‌ای را برای هم وطنانمان تجویز کرده‌ایم چه بهتر که همانطور که حس می‌کنیم همه در برابر هدفها هم فکر و هم نظر هستیم برنامه‌ای که راجع به آن صحبت کردید برنامه امید است امید یک ایران بزرگی است ایران پر عظمتی است ما سعی می‌کنیم راههای میان بر پیدا کنیم سعی می‌کنیم فاصله‌ای که بین ما و کشورهای توسعه یافته موجود است با سرعت بیشتری پر کنیم لذا ملاحظه می‌فرمایید که اگر ما برنامه‌ای تقدیم کردیم در برنامه چهارم اگر بودجه‌ای تنظیم می‌کنیم پر از امید است استدعا می‌کنم بشکافید بودجه را برنامه چهارم را بشکافید می‌بینید هر نقطه‌ای در این برنامه یک برنامه امید است برای این ایران بزرگ و عظیم تر (احسنت) راجع به شرکت نفت فرمودید شک و تردید نیست اگر مثل بنده با اقدامات شرکت ملی نفت آشنا بودید اگر از نزدیک می‌دانستید بی سر و صدا چه اقداماتی انجام می‌دهند برای حقوق ملت ایران اگر می‌دانستید رئیس آن چه وظایف سنگینی به عهده دارد (صحیح است) ملاحظه می‌فرمودید که بی سر و صدا بدون اینکه بهره برداری خصوصی بخواهیم بکنیم یک اقدامات عظیمی‌انجام می‌دهیم تا فرمایش شاهنشاه که فرمودند در عرض ده سال باید شرکت نفت ایران یکی از بزرگترین شرکتهای نفت جهان باشد انجام بگیرد (احسنت) و حالا هم قول می‌دهم که اینطور خواهد شد (احسنت) و آن زمان را هم جنابعالی و هم من خواهیم دید امروز نفت ایران به دست ایرانی زیر درفش ایرانی استخراج می‌شود به بازارهای جهان فرستاده می‌شود امروز صبح جناب آقای رامبد گله کردند که چرا عده‌ای از وزرا اینجا نبودند جناب آقای رامبد وزیر دارایی مشغول مذاکره راجع به نفت بود عده‌ای از وزرا در کمیسیون سنا راجع به برنامه چهارم صحبت می‌کردند ملاحظه می‌فرمایید که احترام ما به قوه مقننه مجلس شورای ملی و مجلس سنا بسیار زیاد است (احسنت) سعی کردم هرجا عده‌ای از وزرا باشند تا بتوانند نظریاتی که لازم است به عرض آقایان نمایندگان مجلس شورای ملی و سناتورهای محترم برسانند و لذا اگر بنده هم چند دقیقه‌ای در موقعی که فرمایشاتی می‌کردید از جلسه خارج شدم به خاطر این بود که شاهنشاه وسیله تلفن فرمایشاتی داشتند که چند دقیقه‌ای طول کشید بدانید که احترام ما به قوه مقننه یعنی احترام به ایران یعنی احترام به قانون اساسی (احسنت) چطور می‌شود که دولت احترام نگذارد اگر قانون اساسی نباشد دولتی نیست پس بنده اطمینان می‌دهم که من و همکارانم همیشه این احترام را به مجلسین و قوه مقننه داریم (احسنت) راجع به نظام وظیفه فرمایشاتی کردند می‌دانید که من شخصاً و عده‌ای در اینجا به نظام وظیفه علاقه داریم ما افسر بودیم و هنوز هم هستیم و در ذخیره هستیم مسلماً این روحیه سلحشوری را هم داریم جنابعالی هم حتی دارید لذا ملاحظه می‌فرمایید اگر در اینجا صحبت یک رقم خیلی کوچکی شده نباید فراموش کنید برگردیم به چند دوره قبل چند سال پیش و بگویید این رقم از کجا آمده از امسال معاف وجود نخواهد داشت تمام مشمولین در خدمت وظیفه انجام وظیفه ملی خواهند کرد (احسنت) جنابعالی هم با آن مخالف نیستید (پزشکپور- کاملا موافقم) متشکرم (دکتر صدر- فقط گفتیم آن رقم کوچک هم برداشته شود) اگر کسی در گذشته افتخار خدمت نداشته و امروز هم می‌تواند قانوناً معاف بشود اگر فکر کند تکفل دارد یا مریض باشد و افتخار انجام وظیفه را ندارد و از او مبلغی نمی‌گیرند ولی عده‌ای چون به آنها احتیاج نبود چند سال پیش اینها معاف شدند طبق قانون در آن موقع این اشخاص فکر کردند که به آنها ظلم شده که خدمت وظیفه شان را انجام نداده‌اند برای اینکه دل شکسته نشوند گفتند که یک کمکی خودشان بکنند به مملکتشان (احسنت) ناراحتی ندارد مبلغی پرداخت می‌کنند که سهیم باشند در بزرگداشت ایران پس استدعا می‌کنم که از این موضوع خیلی ناراحت نشوید نظام وظیفه یک وظیفه ملی است و نه تنها یک وظیفه عمومی‌است بلکه اصولاً هر فرد ایرانی داوطلب آن است (احسنت) راجع به آموزش و پرورش فرمودید مسلماً حق هر بچه ایرانی است و هر فرد ایرانی است که بتواند آموزش کافی داشته باشد مثل اینکه به برنامه‌های مبارزه با بیسوادی و برنامه‌های آموزش و پرورش این مملکت توجهی نفرمودید در برنامه چهارم به عرضتان رسید که امیدوار هستیم در آخر برنامه چهارم ۹۳ درصد اطفال ایرانی در شهرها در مدرسه باشند و ۷۰ درصد در روستاها و بعد در برنامه پنجم شخصی نباشد در ایران که بیسواد باشد، (احسنت) برنامه است، اگر من بخواهم این برنامه را در عرض ۵ سال انجام بدهم امکان پذیر نیست باید مدرسه ساخته بشود باید روستاها در قطب‌های کشاورزی و صنعتی متمرکز بشوند تمام این کارها انجام گرفته تمام این برنامه‌ها آماده شده خود جنابعالی اطلاع دارید بنده نمی‌گویم چرا ۲۰ سال پیش این کار را نکردند حتماً ۲۰ سال پیش یک اشکالاتی بود ولی ما که از یک رفاه بیشتری و از یک ثبات بیشتری بهره مند هستیم وظیفه ما این است که برنامه داشته باشیم و اگر معتقدید که برنامه طولانی است بفرمایید از کدام قسمت این برنامه چهارم کم کنیم و به این قسمتی که فرمودید اضافه کنیم بنده عقیده دارم این هم اضافه بشود می‌فرمایید از بهداشت کم کنم از توسعه اقتصادی کم کنم؟ می‌فرمایید از قوای انتظامی‌یا دفاعی کم کنم؟ (چند نفر از نمایندگان- هرگز) ما آمدیم برنامه‌ای حضورتان تقدیم کردیم و به شما عرض می‌کنم برنامه‌ای است که باید با ظرافت انجام دهیم چون کار آسانی نیست قوای دفاعی خودمان را تقویت می‌کنیم به حد اعلی (احسنت) ولی به هیچ وجه توسعه برنامه اقتصادی مان را هم فراموش نمی‌کنیم هر دو را با هم انجام می‌دهیم و حتماً با همکاری شما انجام پذیر خواهد بود اگر اشکالی داشته باشیم می‌آییم خدمتتان عرض می‌کنیم و اطمینان داریم اگر اشکالی باشد در آن دقیقه ما تمام نکات دیگر را فراموش می‌کنیم تا راه حل‌هایی پیدا کنیم و این برنامه‌ها انجام بگیرد راجع به سیاست مستقل ملی فرموید خیلی خوشوقتم از فرمایشات شما بنده در اینجا در موقع تقدیم بودجه عرض کردم تاریخ به آن طرف و آن سمت حرکت می‌کند که انسانها بخواهند ما ایرانی‌ها می‌دانیم که به چه طرف حرکت بکنیم و شک و تردیدی نیست که با سیاست مستقل ملی ما به طرفی می‌رویم برای یک ایران عظیم، ایرانی است که در قلب فرد فرد ما موجود است راجع به برنامه‌های الکترونیک و مرکز تحقیقات علمی‌اتمی‌و فضایی صحبت کردید استدعا می‌کنم اگر روزی وقت داشتید تشریف بیاورید پرونده‌هایش را ببینید موجود است وزیر پست و تلگراف قرارداد مرکز الکترونیک را به زودی امضاء می‌کند مرکز اتمی‌دانشگاه آماده است بفرمایید ملاحظه کنید دانشگاه آریامهر مرکز فضایی تشکیل داده این مراکز خیال می‌کنید باید عمارت بزرگی داشته باشند که معنای تحقیقات علمی‌داشته باشد تحقیقات علمی‌ما در مغزهای خودمان خواهد بود در هرجا که هستیم اتاق مرمر احتیاج ندارد مغزهای متفکر احتیاج داریم که آن را هم داریم اینها در بودجه نیست بودجه عمران را ورق بزنید ما یک درصد درآمد ملی مان را برای تحقیقات خرج می‌کنیم شما می‌دانید که کشور بلژیک نیم درصد درآمد ملی اش را برای تحقیقات خرج می‌کند کافیست که مملکت ما یک درصد از درآمدش را برای تحقیقات علمی‌اش خرج بکند ما اعتقاد داریم و ایمان داریم که باید تحقیقات علمی‌در کشور ما بشود ما اگر از استثمار خارجی در قسمتهای دیگر دور شده‌ایم نخواهیم گذاشت که مغزهای جوانان ما را استثمار کنند (احسنت) اطمینان داشته باشید با هم همفکر هستیم (پزشکپور- در بسیاری دیگر از راهها) و حتماً راجع به طرح‌های اطلاعات صحبت فرمودید ما به زودی در سال ۱۳۴۷ یک مرکز پخش صدای دو هزار کیلو واتی خواهیم داشت که شروع به کار خواهد کرد عظیم ترین مرکز پخش صدا در دنیا است (مبارک است) یک مرکز پخش صدای امواج کوتاه ۲۵۰ کیلوواتی هم در سال ۱۳۴۷ شروع به کار می‌کند در آن وقت صدای ایران نه تنها در تمام روستاهای ایران و نه تنها در برون زمین (خنده نمایندگان) بلکه تا آنسوی مرزهای دنیا خواهد رفت راجع به بیمه‌های همگانی باید عرض کنم که شاهنشاه فرمان آن را صادر کردند و ما الان با سازمان بیمه‌های اجتماعی صحبت می‌کنیم که تا چه حدودی می‌تواند وظایف خود را توسعه بدهد و ضمناً با شرکتهای بیمه خصوصی هم داریم صحبت می‌کنیم تا یک طرح کاملی تهیه و تقدیم قوه مقننه بشود، شاهنشاه در کتاب انقلاب سفید در یکی از فصول مهم بیمه‌های همگانی را گذاشته‌اند و اطمینان داشته باشید این دولت وظیفه خود می‌داند چنین لایحه‌ای را تقدیم حضور محترم شما بکند. راجع به شرکتهای سهامی‌زراعی فرمودید و جناب آقای رامبد هم صحبت فرمودند اولا ایشان فرمودند ما در سال جدید ۱۰۰ هزار نفر را می‌آوریم جزو شرکتهای سهامی‌زراعی، خیر، ۵۰۰ هزار نفر، خیال می‌کنید که این وزیر فعال اصلاحات ارضی با ۱۰۰۰۰۰ نفر اکتفا می‌کند؟ موارد دیگر وجوهش در بخشهای عمرانی گفته شده اگر دفترچه برنامه چهارم را ورق بزنید در یکی از صفحاتش این ارقام را خواهید دید. در سال ۱۳۴۷ که سال اول تشکیل شرکتهای سهامی‌زراعی است ماده تا از این شرکتها تشکیل خواهیم داد و ملاحظه خواهید فرمود که از این لحاظ هم در سال ۴۸ با چه سرعتی پیش می‌رویم به شما اطمینان می‌دهم در این قسمت هم ما فکر کرده‌ایم از لحاظ آب و برق ۵۲ میلیارد اضافه کردیم این رقم کلانیست که انجام خواهیم داد فرمودید که چرا ما بودجه وزارت علوم را به این کمی‌گذاشته‌ایم بنده نمی‌دانم چرا وقتی بودجه‌های جاری بالا می‌رود ایراد می‌گیرید موقعی هم که پایین می‌آوریم شما ایراد می‌گیرید مسلماً ما هزینه‌ها را بالا نخواهیم برد و زیادی خرج نخواهیم کرد برای لابراتوار و توسعه دانشگاهها از آن یک درصد درآمد ملی استفاده می‌کنیم این بودجه جاری است، متخصصین هستند ما را تشویق نکنید که برویم به طرف خرج کردن برای کارمند. اگر شما مخالفید بنده هم مخالفم همینطور درباره وزرات تولیدات کشاورزی که دستگاههای عظیمی‌زیر نظر دارد، قند، چای، شکر، دخانیات، و دستگاههای جدیدی که به طرز جدید شروع به کار خواهند کرد. جناب آقای رامبد راجع به شعائر اسلامی‌که فرمودید مسلماً تحچیم ایمان مهمترین کاری است که باید انجام بشود، ما ایمان داریم، ایمان به یک دین مترقی داریم چرا آن را واقعاً توسعه ندهیم ولی آن تنها وظیفه دولت نیست وظیفه فرد فرد ملت ایران است که اول آن ایمان را در قلبش داشته باشد و اول آن ایمان راسخ را داشته باشد و بچه‌ها باید در دامن مادرشان دارای ایمان بشوند بعد در مدرسه محکمتر بشود. فرمودید که چرا دولت طبق قانون اساسی بودجه را در شش ماهه دوم نیاورد من خیال می‌کنم بودجه را در ششماهه دوم تقدیم کردم! (خنده نمایندگان) و سعی کرده‌ایم امسال بهتر از سال گذشته و چند روز زودتر تقدیم بشود اگر هم یک روز قبل از آخر ماه گذشته تقدیم کردیم من انتظار داشتم قبل از پانزدهم اسفند بودجه را پس می‌دادید! (خنده نمایندگان) ولی باید عرض کنم که سعی خواهیم کرد واقعاً بودجه‌هایمان را زودتر تقدیم کنیم البته گاهی مواجه با مشکلاتی می‌شویم و آن این است که در یک کشوری در حال توسعه و کشوری که با سرعت پیش می‌رود (پزشکپور- در حال جهش) بلی در حال جهش واقعاً گاهی به دست داشتن ارقام صحیح که ما آن دویست میلیون، ۱۸۰ میلیون تومان را نداشته باشیم کار دشواری است و باید عرض کنم مسلماً آن روزی که بودجه تقدیم شد ما کسری مان ۸۰۰- ۹۰۰ میلیون تومان بود ولی با کار مداوم و مساعی همکارانم در دفتر بودجه و همینطور وزارت دارایی که باید از آنها تشکر کنم توانستیم بودجه‌ای چنین دقیق را خدمتتان تقدیم کنیم ولی سال آینده سعی می‌کنیم باز چند روزی زودتر از این حضورتان تقدیم شود که جنابعالی هم بتوانید آن را تا پانزدهم اسفند به ما پس بدهید و آن چند روز عید مشغول تهیه سوغاتی باشیم شما که به فکر ما نیستید اقلاً بگذارید ما به فکر شما باشیم فرمودید که چرا راجع به نفت من اینجا اظهاراتی کردم من خیال می‌کنم وظیفه دولت است که همیشه تمام اطلاعاتی که دارد در دسترس قوه مقننه بگذارد (احسنت) خیال می‌کنم که وظیفه رئیس دولت است که هیچ کاری محرمانه نسبت به مجلس نداشته باشد اگر اطلاعاتی داشتم در اختیارتان گذاشتم چون نگفتم که آنها موفق به کاری می‌شوند، آن روزها دیگر گذشته است، گذشته (احسنت) صحبت از ذخائر ارزی و قیمتها فرمودید از نان بزرگ و کوچک فرمودید از آرد صحبت کردید از نانوا و شاگرد نانوا گفتید، بله ارقام ذخائر ارزی را الان خدمت شما تقدیم می‌کنم، صحیح است ما ذخایر ارزی عظیم کافی داریم قیمتها را ملاحظه کردید تقریباً ثابت بود، پس‌اندازها در بانکها بد نیست هر چند در این اواخر یعنی این روزها مقدار زیادی از پولها از پس‌انداز خارج می‌شود و می‌رود به طرف مصرف این از یک طرف نشانه آن است که ملت ایران از رفاه بیشتری برخوردار است و مردم با علاقه بیشتر می‌روند به طرف آماده کردن خود برای سال نو با در نظر گرفتن سنن قدیمی‌ملی ما ولی این نان بزرگ، بزرگتر خواهد شد آردش هم بهتر خواهد شد ملاحظه فرمودید به فضل و رحمت الهی امسال از لحاظ زراعت غنی خواهیم بود که نانوا و شاگرد نانوا هم درآمد بیشتری داشته باشند، عیبی ندارد نان بیشتری می‌خورند از همان نان استفاده خواهند کرد پس ملاحظه می‌فرمایید که در این قسمت ما هم سعی می‌کنیم که چنین برنامه‌ای داشته باشیم ولی ارقامی‌فرمودید که با اجازه نان متخصص اقتصادی بودجه حزب مردم که تهیه کرده بود بعضی از این ارقام را پهلوی هم نگذاشته بود و گاهی مقایسه درست نبود فرمود رقم مربوط به درآمد ناخالص ملی با بودجه نسبتش چیست صحیح است متخصص جنابعالی بودجه آمریکا و انگلیس را گرفته بود ولی بودجه دولتی را گرفته بود بودجه ایالات آمریکا را نگرفته بود که بایستی اضافه کنید بودجه ایالات انگلیس را نگرفته بود که باید اضافه کنید آنها مستقلند متخصص شما بودجه شرکتهای دولتی و غیر دولتی را نگرفته بود که ما آوردیم که شما حساب کنید آن طوری که جنابعالی حساب کرده‌اید ارقام فرق می‌کند مال پاکستان ۲۴/۵ درصد است باز هم می‌گویند طبق محاسبات آمریکایی ما می‌رسیم به ۴۳ درصد صحیح است ولی اگر ما بتوانیم خودمان را مقایسه کنیم با ارقام آنها، خیلی از آنها دورتر نیستیم یعنی در کشور ما چون بخش خصوصی تازه شروع به کار کرده دولت با آنها در بسیاری از کارها فعالیت می‌کند که انشاءالله با سالهایی که در پیش است تمام این فعالیت‌ها به بخش خصوصی واگذار گردد جنابعالی هم در هر کدام علاقه دارید قدم جلو بگذارید در هر حال اطمینان داشته باشید رشد ما بد نبود بنده اگر علاقه دارید عرض کنم رشد کشاورزی در سال ۱۳۴۵ – ۳ درصد بود در سال ۱۳۴۶ هم سه درصد بود استخراج و محصولات معدنی ده درصد، تولید فراورده‌های نفتی ۲۳ درصد، ساختمانی ۱۵ درصد، آب و برق ۲۵ درصد، حمل و نقل ۸ درصد، بانکداری ۱۰ درصد، بازرگانی ۱۰ درصد، کرایه مسکن ۷ درصد، خدمات دولتی ۱۵ درصد، خدمات خصوصی ۷ درصد یعنی تقریباً ۱۱ درصد و بنده خیال می‌کنم رشد ۱۱ درصد رشد خوبیست و همانطور که فرمودید و بنده قبول دارم در سالی که در پیش داریم ما باید خیلی دقیق باشیم ارقام را نگاه کنیم چراغ قرمزها را همیشه روشن کنیم و امیدوارم سال بعد بتوانیم چنین رشد خوبی را حضورتان تقدیم کنیم (احسنت) جنابعالی یک مثالی یا تشبیهی فرمودید که باید آن را تصحیح کنم فرمودید ما وقتی که جهش می‌کنیم باید مواظب باشیم که آن طرف جوی گل نباشد و مواظب باشیم کجا پایمان را روی زمین می‌گذاریم ولی من می‌گویم ما که جهش می‌کنیم دیگر پایمان را روی زمین نمی‌گذاریم این را اطمینان داشته باشید جهش این نیست که آن طرف پایمان را روی زمین بگذاریم جهش ما مثل این است که سوار یک طیاره می‌شویم و می‌رویم کسی که جهش می‌کند دیگر فکر گل و خاک و خشت نمی‌کند ما فقط باید مواظب باشیم طیاره مان یا ماشین‌های الکترونیکی مان خیلی خوب باشد (احسنت) ارقامی‌فرمودید که بعضی از اینها را باید بنده تصحیح کنم اقتصاد ایران در سال ۱۳۴۶ رشد اقتصادی ۱۱ درصد بود توسعه مجموع بخش خصوصی و دولتی در ده ماهه اول سال ۱۹/۶ میلیارد بود که به ۲۸ میلیارد و ۶ میلیون رسید در ۴۶ ملاحظه می‌فرمایید یک خرده‌ای ارقام فرق می‌کند ولی ما با سرعت خوبی پیش رفته‌ایم راجع به قند فرمایشاتی کردید باز هم قدری بی لطفی فرمودید راجع به قند و شکر چون ما کار را به بخش خصوصی دادیم و چون داریم قدم به قدم از کار قند و شکر بیرون می‌آییم ۱۳۰ میلیون تومان کمتر درآمد داریم خود جنابعالی فرمودید که نباید ما در این کارهای تجارتی باشیم پس توجه می‌فرمایید که ما از این بازار از این کار داریم یواش یواش خارج می‌شویم لذا در این قسمت هم فکر می‌کنم هم فکر باشیم و سال گذشته گفتید و ما دنبال این کار رفتیم راجع به بودجه نخست وزیری نکاتی فرمودید این بودجه نخست وزیری را روشن کنم متعلق به نخست وزیر نیست این اعتبار دولت برای کارهایی است که توی مملکت انجام می‌شود ولی اعتباری برای آن تخصیص داده نشده من سیاستهای مهم را نمی‌گویم که در اینجا شاید باید بازگو نکنم مثالی از یک سیاست کوچک می‌زنم یک سیلی پیش می‌آید برای این سیل که اعتباری نیست بودجه و اعتبار هیئت دولت برای این است که با یک تصویب نامه هیئت دولت مبالغی برای این کار تخصیص داده شود و تمام این مبالغ با امضاء تمام وزراء و در هیئت دولت مصرف می‌شود خیال نکنید که در اختیار شخص نخست وزیر و برای کارهای مربوط به شخص نخست وزیر است این را خواستم روشن باشید که به هیچ وجه اینطور نیست یکی هم فرمودید تزیین منزل نخست وزیر نبود نمی‌دانم این تزیین منزل نخست وزیر چی است اگر آن چهار میلیون است که ما در بودجه گذاشته‌ایم برای ساختمان نخست وزیری یعنی دستگاههای پراکنده نخست وزیری که در ۸۷ عمارت هستند و قرار است با این چهار میلیون تومان وزارت آبادانی و مسکن عمارتی را در همین باغ نخست وزیری بسازد که تمام کارمندان آنجا جمع بشوند فکر کردیم در ده سال ارزان تر از اجاره‌ای است که ما می‌پردازیم و حتماً برای اینکه تحمیلی به بودجه نشود نخست وزیری تقبل کرده که در چهار سال این اعتبار را از آن اعتبار دولت از باقی مانده اش در آخر سال استفاده کند ولی برای نخست وزیر شاهنشاه، خودشان یک قصری را مرحمت فرمودند که نخست وزیر ایران محلی را داشته باشد برای پذیرایی بنده چون خیال می‌کنم با هم همسایه هستیم در جای خوبی آنجا را خانه نخواهم کرد آنجا را آماده خواهیم کرد برای پذیرایی و این مرحمت شاهنشاه است و تمام کارهایی که آنجا می‌شود به دستور خودشان و مرحمت خودشان است پس خواستم روشن باشد اینها تزیین منزل نخست وزیر نیست ولی مسلماً بدانید دفتر نخست وزیر شبیه منزلش است چون از هفت صبح می‌رود آنجا تا ده شب. اما گله‌ای خیال می‌کنم از طرف جنابعالی گفته شد که دولت مانع انتشار سخنان آقای پزشکپور شد والله دولت اگر من هستم با وزراء که ما مقصر نیستیم اگر نخست وزیر مجبور است هفت ساعت بنشیند و به مطالب شما گوش بدهد آقایانی که آن بالا نشسته‌اند که مجبور نیستند (اشاره به لژ خبرنگاران) ولی آنطور که من اطلاع پیدا کردم مذاکرات مربوط بودجه در جریده گوی گذاشته می‌شود با صدای خود آقایان و مقداری را هم شاید امشب (چند نفر از نمایندگان- بیانات آقای رامبد را منعکس کردند) در هر صورت اطمینان داشته باشید که نظریات آقایان را که در تأیید دولت است مسلماً به سمع تمام ملت ایران می‌رسانند (خنده نمایندگان).
پزشکپور- پس معلوم می‌شود آنچه را هم که جنابعالی به آن علاقه دارید عمل نمی‌کنند.
نخست وزیر- جنابعالی راجع به این کارخانجات دولتی ایراد گرفتید خیلی قابل ایراد گرفتن است ولی فراموش نکنید این کارخانجات دولتی روزی ساخته شده‌اند که کارخانه در ایران نبود و این کارخانجان خصوصی فعلی هم بیشتر مدیرانشان همان مدیران و کارمندان سابق شرکتهای دولتی هستند ولی بنده عرض می‌کنم تدابیری اتخاد کرده‌ایم که این کارخانجات را هم بفروشیم منظور فقط این است که ما یک مقدار کنترلی داشته باشیم که به مصرف کننده اجحاف نشود و به هیچ وجه سیاست دیگری نداریم و بر عکس تشویق بخش خصوصی یکی از سیاستهای مهم این دولت است گاهی بخش خصوصی از عرایضی که من و همکارانم می‌کنیم ناراحت می‌شوند خوب آن کسی که به شخصی علاقه دارد حقایق را هم می‌گوید نباید حقایق ناراحت کننده باشد باید بنشینیم راه حل‌هایی پیدا کنیم من خیال می‌کنم بخش خصوصی در این مملکت واقعاً در این چند سال اخیر یک کارهای بسیار عظیم انجام داده و باید تشویق بشوند ولی از طرف دیگر ملت ایران باید در این حدود در یک حد معین کمک کند برای توسعه بخش خصوصی و اگر این وجه مشترک را پیدا کنیم هیچگونه اشکالی ندارد و من اطمینان می‌دهم این وجه مشترک پیدا می‌شود و اشکالی نیست راجع به کارخانه پتروشیمی‌اوره و آمونیاک فرمودید این را هم باید عرض کنم که متخصصین حزب مردم در این قسمت اطلاعاتشان درست نبود جنابعالی فرمودید اوره هر تن ۹۰ دلار است و این درست نیست رقم ۷۰ دلار درست است ولی به شما عرض می‌کنم که ما اگر با یکی شریک هستیم برای این است که بازار پیدا کنیم خیال نکنید که دنیا نمی‌داند کارخانه‌هایش چطور عمل می‌کند ما نفت خام بیشتر از نفت تصفیه شده می‌فروشیم چون هر کشوری می‌خواهد خودش تصفیه کند او هم می‌خواهد تصفیه خانه داشته باشد می‌خواهد کار برای مردمش ایجاد کند ملاحظه می‌فرمایید در مورد آمونیاک و اوره هم اینطور است با هندوستان الان داریم مذاکره می‌کنیم اوره بفروشیم ولی اگر او نخرد چکار کنیم فراموش کنیم نه نباید بگذاریم بازارها از دستمان بیرون برود اگر بنده عرض کردم که باید تمام صنایع ما یک پای آنها به طرف تجارت خارجی دراز باشد برای این است که اگر امروز بازار به دست نیاوریم دیگری این بازارها را از دست ما خواهد گرفت موضوع دیگر که فرمودید راجع به درآمد سرانه است و ارتباط با صنعتی شدن، اگر فرمایش شما را از نظر تئوریک قبول کنیم بزرگترین کشور صنعتی دنیا کویت است چون درآمد سرانه اش هزار دلار است به زودی ابوطبی هم به جایی خواهد رسید که درآمد سرانه اش به هزار و خرده‌ای دلار می‌رسد خیال نمی‌کنم این وجه مشترک زیادی بین درآمد سرانه و صنعتی بودن باشد درآمد سرانه نیوزلاند را که بگیریم زلاند جدید یک کشور کشاورزی است ولی درآمد سرانه اش یکی از درآمدهای مهم دنیاست ملاحظه می‌فرمایید می‌خواستم عرض کنم که وجه مشترکش زیاد نیست ما مسلماً آن حدود ۲۰۰ دلار را گذرانده‌ایم بحمدالله و انشاءالله در آخر برنامه چهارم هم حدود ۳۰۰ دلار را می‌گذرانیم و سالهای بعد هم با کمک خانمها و آقایان یک ارقام بالاتری خواهیم داشت ولی رقم ما رقمی‌است که در برابرش زحمات یک ملتی خواهد بود در رقم بعضی کشورها زحماتی نیست فرمودید چند نفر بایستی در دانشگاههای ما باشندعده شان به پانصد هزار نفر برسد بنده هم علاقه دارم امیدواریم آخر برنامه پنجم و شروع برنامه ششم راجع به آن با هم صحبت بکنیم (خنده نمایندگان) راجع به علمده فرمودید از بایگانی خوب جنابعالی تقدیر می‌کنم صحیح است چنین کاری شده ولی حقش این بود که امروز صبح که جنابعالی صحبت می‌فرمودید می‌گفتید که هشتاد درصد آن پستخانه ساخته شده و انشاءالله تا آخر سال دیگر ما هم می‌رویم آنجا برای افتتاحش و عکس ما را هم با هم در روزنامه اطلاعات همی‌گذارند و باید به عرضتان برسانم که ۴۰۵ دفتر پستی در سال جاری ساخته شده علمده هم یکی از آنهاست عقب مانده بود مانعی ندارد نکات دیگری هم فرمودید که زیاد بود بنده اکتفا می‌کنم می‌گویم ما در یک زمانی زندگی می‌کنیم که در خیلی از نقاط دنیا ناراحتی و ناامنی موجود است و جاده‌هایی که به طرف صلح می‌روند نا آشنا هستند ولی اگر در چهارچوب کشور خودمان نگاهی بیاندازیم می‌بینید از یک ثبات عالی رفاه عالی برخوردار هتیم (صحیح است) و اگر سفری به مملکت خودمان بکنیم و نگاهی بیاندازیم می‌بینیم کارهای عظیمی‌انجام گرفته اگر هم اشکالاتی داریم و جنابعالی و آقای پزشکپور انگشت روی بعضی از اشکالات گذاشتید سعی خواهیم کرد با هم آن اشکالات را از بین ببریم ایران همیشه در تاریخ پر عظمت خودش نشیب و فرازهایی داشته ولی همیشه برای عظمت و احیای خودش ایران و افراد ایرانی آن نیروی لازم را داشته است و در این دوران هم دارند شاهنشاه ما یک انقلاب عظیم را شروع کرده‌اند وظیفه ماست که یک راههایی برای توسعه پیشرفت مملکت خودمان و احیای مملکت خودمان پیدا کنیم در این دنیای پر تلاظم که سرعت پیشرفت علوم و جنگ‌های ایدئولوژی بین بلوکهای بزرگ موجود است برای ما وظیفه ملی است که توسعه و رونق کشورمان را فرداً فرد به آن ایمان داشته باشیم و این وظیفه ملی را انجام بدهیم ولی هیچ وقت فراموش نکنید که ایران همیشه ایران است ایران باید ایران بماند، ایران از ایرانی الهام می‌گیرد (صحیح است) از ایرانی تعلیم می‌گیرد و در همین جا برای خودمان کار می‌کنیم (احسنت) بنده سوال می‌کنم آیا ممکن است شخصی در این مملکت باشد که فکر نکند که ایران بایستی از دول بزرگ دنیا باشد پر عظمت در کشاورزی در صنعت در قوای دفاعی در همه قسمت‌ها به جز یکی دو نفر خدانشناس گمراه اگر نه خیال می‌کنم ما همیشه برای عظمت ایران برای اینکه ایران وزنه‌ای در سیاست بین المللی باشد کوشیده‌ایم (صحیح است) و حتماً برای شما خانمها و آقایان پوشیده نیست که شاهنشاه چه زحماتی در این راه کشیده‌اند (صحیح است) من خیال می‌کنم هیچ وقت در تاریخ ایران به این حد جنس ساخته نشده عمارت ساخته نشده هیچ وقت به این‌اندازه فرزندان ایران در مدارس نبوده‌اند (صحیح است) هیچوقت پول ما به این محکمی‌نبوده هیچ وقت اعتبار ما در خارج به این اهمیت نبوده (صحیح است) اگر هم در بودجه ما گاهی نکات کوچکی بود ببخشید در مقابل این عظمت آن را نادیده بگیرید ما تنها اعتبار در خارج نداریم الان به خارج اعتبار می‌دهیم خودتان تصویب فرمودید اولین وام ایران را به یک کشور دوست خودتان تصویب فرمودید پس ما به جایی رسیدیم که می‌توانیم برای کمک به انسانها در دنیا ما هم سهمی‌داشته باشیم سهم ما سال به سال بیشتر خواهد بود خیال می‌کنم افتخار این مجلس خواهد بود که برنامه چهارم این برنامه جهشی ایران و برنامه بزرگ ایران را تصویب کرده‌اند و با تصویب این بودجه شما نیروی لازم را خواهید داد که آن برنامه چهارم را انجام بدهیم برنامه‌ای است که از شما پوشیده نیست ما و شما قدم به قدم برای اجرای این برنامه دست به دست هم می‌دهیم و همکار خواهیم بود همچنان که در گذشته بودیم و اطمینان داشته باشید این دولت با خلوص نیت اشکالات را نزد شما می‌آورد اگر ما می‌خواستیم برای بودجه مان ماتیک و سرخاب و ابرو بکشیم چیزهای دیگر می‌آوردیم ما می‌خواستیم شما بتوانید بودجه را ببینید و نظر بدهید جناب آقای رامبد من اعتقاد دارم که هر فرد ایرانی نه تنها می‌تواند بلکه وظیفه اش است که در کار مملکتش مؤثر باشد چه رسد به مجلس که منتخب ملت ایران است اطمینان داشته باشید که به هیچ وجه ما چیزی را از شما پنهان نخواهیم کرد همیشه تمام اطلاعات در اختیارتان است و مسلماً همانطور که گفتم قلب این بودجه را باز کنید و ببینید چقدر امیدها چقدر عشق در این برنامه است بعداً آپاندیسیت‌ها را فراموش کنید اگر هم در این بودجه ما معایبی هست فرمودید اصلاح می‌کنیم منتظر نباشید که سال بگذرد دو سال دیگر آخر اسفند ۴۷ به بنده بفرمایید این بودجه است ما که با هم دوست هستیم اشکالات را در عرض سال بگویید، یک ماه دیگر بگوئید، دو ماه دیگر بگویید ما که معتقد نیستیم انحصار فهم و شعور و اطلاعات مربوط به ماست به هیچ وجه ما هیچ وقت چنین اعتقادی نداریم من در اینجا می‌گویم وطن پرستی انحصار من و همکاران من نیست متعلق به هر فرد ایرانی است به ما بگویید ما چیزی را مکتوم نگه نمی‌داریم ضمناً باید از جناب آقای دکتر خطیبی و جناب آقای مهندس ارفع که با حوصله گوش دادند تشکر کنم و از خداوند متعال سلامتی مهندس ریاضی دوست واقعاً عزیزمان را بخواهم (احسنت) و به زودی در خدمت ایشان لوایح بسیار مهمی‌را بیاوریم و بعد از اینکه این لوایح به نظر شما رسید تغییر دادید که هیچگونه تعصب نیست هیچگونه تعصب نداریم لوایح باید به نفع مملکت و ملت باشد همانطور که گاهی متخصصین جنابعالی ارقام ناصحیح داشتند متخصصین ما هم ممکن است ارقام ناصحیح بدهند ما هم بازگو می‌کنیم هیچ فرقی نمی‌کند انشاءالله که همه موفق باشیم ما و شما چنین برنامه‌های سنگینی را به ثمر برسانیم که رضامندی شاهنشاه و ملت را به دست بیاوریم (احسنت- احسنت).
نایب رئیس- نظر دیگری در کلیات نیست؟
رامبد- بنده از توجه و فرمایشات جناب آقای نخست وزیر تشکر می‌کنم (احسنت).
نایب رئیس- چون نظر دیگری در کلیات نیست به ورود در شور ماده واحده رأی می‌گیریم از خانمها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثراً برخاستند) تصویب شد. مادۀ واحده مطرح است قرائت می‌شود.
مادۀ واحده- بودجه سال ۱۳۴۷ کل کشور شامل درآمدها و هزینه‌های وزارتخانه‌ها و مؤسسات دولتی و مؤسسات انتفاعی و بازرگانی وابسته به دولت و مؤسسات عام المنفعه کلا از حیث درآمد بالغ بر ۲۷۴۵۷۹۵۹۳۰۰۰ ریال (دویست و هفتاد و چهار میلیارد و پانصد و هفتاد و نه میلیون و پانصد و نود و سه هزار ریال) و از حیث هزینه بالغ بر ۲۷۴۵۷۹۵۹۳۰۰۰ ریال (دویست و هفتاد و چهار میلیارد و پانصد و هفتاد و نه میلیون و پانصد و نود و سه هزار ریال) می‌باشد.
درآمدهای عمومی‌به مبلغ ۹۰۲۸۴۹۲۱۰۰۰ ریال (نود میلیارد و دویست و هشتاد و چهار میلیون و نهصد و بیست و یکهزار ریال) و هزینه‌های از محل این درآمدها نیز به مبلغ ۹۰۲۸۴۹۲۱۰۰۰ ریال (نود میلیارد و دویست و هشتاد و چهار میلیون و نهص و بیست و یکهزار ریال) تصویب و به دولت اجازه داده می‌شود درآمدهای مزبور را وصول و در حدود درآمدهای وصول شده هزینه‌های مستمر و غیر مستمر وزارتخانه‌ها و مؤسسات دولتی و همچنین کمکها و اعتبارات سایر دستگاههایی که در جداول منضم به این قانون از محل درآمدهای عمومی‌منظور شده است بر اساس تخصیص اعتبار و با رعایت مقررات و قوانین مربوط و تبصره‌های زیر پرداخت نماید.
درآمدهای برنامه عمرانی کشور و هزینه‌هایی که از محل آن تأمین می‌شود و همچنین درآمدها و هزینه‌های مؤسسات انتفاعی و بازرگانی وابسته به دولت و مؤسسات عام المنفعه به موجب قوانین و مقررات و اساسنامه مربوط به خود قابل وصول و مصرف خواهد بود.
- تبصرۀ ۱-
- الف- وزارتخانه‌ها و مؤسسات دولتی در صورتی می‌توانند درآمدهای اختصاصی خود را به مصارف مربوط برسانند که ضمن درآمدهای اختصاصی در بودجه کل کشور منظور و در حسابهای خزانه متمرکز شده باشد. وجوه درآمدهای مزبور به هر مبلغ که وصول شود طبق مقررات مربوط قابل مصرف خواهد بود و خزانه مکلف است بلافاصله پس از وصول درخواست از وزارتخانه یا مؤسسه ذیربط مبلغ لازم را در اختیار بگذارد.
- ب- تمرکز وجوه حاصل از بابت سهم آموزش و پرورش و سهم بهداری و سهم کتابخانه عمومی‌از درآمد شهرداریها و درآمد اختصاصی دانشگاهها و دانشکده‌ها و بیمارستانهای تابعه و مؤسسات آموزشی و کتابخانه‌ها و موزه‌ها و بناهای تاریخی و درآمدهای محلی که به وسیله انجمن‌های بهداری از منابع غیر دولتی تحصیل می‌شود و همچنین درآمدهای حاصل از فروش تولیدات مراکز آموزش حرفه‌ای وزارت کار و امور اجتماعی در خزانه الزامی‌نخواهد بود.
- پ- کلیه وزارتخانه‌ها و مؤسسات دولتی موظفند صورت کلیه درآمدهای اختصاصی خود را از هر منبعی که باشد و هزینه‌هایی را که از محل آن صورت می‌گیرد هر سه ماه یکبار به وزارت دارایی و دفتر مرکزی بودجه ارسال دارند.
- تبصرۀ ۲-
- الف- نقل و انتقال اعتبار مواد هزینه و یا برنامه‌های هر دستگاه از محل درآمدهای عمومی‌تا میزان ده درصد با موافقت نخست وزیر و نسبت به مازاد آن فقط برای یک بار با موافقت نخست وزیر و تصویب کمیسیون بودجه مجلس شورای ملی مجاز است.
- ب- در مورد بودجه وزارت جنگ نقل از فعالیت اصلی یک برنامه به فعالیت اصلی دیگر همان برنامه تا میزان ده درصد در اختیار وزارت جنگ و نقل از فعالیت اصلی یک برنامه به فعالیت اصلی دیگر همان برنامه زائد بر ده درصد و همچنین نقل از برنامه‌ای به برنامه دیگر موکول به تصویب کمیسیون بودجه مجلس شورای ملی خواهد بود.
- پ- نقل و انتقال اعتبار مواد هزینه و برنامه‌ها فی مابین وزارتخانه‌های کشور- کشاورزی- آبادانی و مسکن- اصلاحات ارضی و تعاون روستایی و مؤسسات دولتی تابعه آنها با حفظ مقررات هریک بنا به پیشنهاد نخست وزیر و تصویب کمیسیون بودجه مجلس شورای ملی مجاز خواهد بود.
- تبصرۀ ۳- تنخواه گردان خزانه نزد بانک مرکزی ایران در سال ۱۳۴۷ تصویب میزان شش میلیارد ریال خواهد بود.
- تبصرۀ ۴- مبلغ مندرج در بودجه وزارتخانه‌ها و مؤسسات دولتی تحت عنوان دیون بلامحل و همچنین مبلغ مندرج در ردیف ۵۹۰۱ بخش پنجم هزینه تحت عنوان هزینه‌های پیش بینی نشده پس از و تصویب کمیسیون بودجه مجلس شورای ملی با رعایت مقررات قابل پرداخت است.
- تبصرۀ ۵- اوراق قرضۀ دفاعی موضوع تبصرۀ ۳۳ قانون بودجه سال ۱۳۴۶ کل کشور که به منظور تأمین قسمتی از هزینه‌های وزارت جنگ در سال ۱۳۴۷ انتشار خواهد یافت تا میزان چهار هزار و پانصد میلیون ریال خواهد بود.
- تبصرۀ ۶- اعتبار طرح‌های مستمر عمرانی موضوع قسمت نهم جداول منضم به این قانون (که در بودجه وزارتخانه‌ها و مؤسسات دولتی به عنوان جزئی از هزینه‌های از محل درآمد عمومی‌منظور شده است) از محل درآمد برنامه تأمین و وجوه مربوط موضوع ردیف ۵۵۰۳ درآمد در اختیار وزارت دارایی گذاشته خواهد شد تا بر طبق مقررات مربوط به طرح‌های مزبور و بر اساس ضوابطی که سازمان برنامه تعیین می‌کند به مصرف برسد.
- تبصرۀ ۷- اجازه داده می‌شود حقوق و عوارض گمرکی و سود بازرگانی لوازم و اشیایی که برای تالار رودکی در سالهای ۱۳۴۵ و ۱۳۴۶ از خارج کشور خریداری و ضمن تصویب نامه هیئت وزیران به طور نسیه از گمرک ترخیص گردیده‌اند در بودجه کل کشور به جمع و خرج منظور گردد.
- تبصرۀ ۸- آن دسته از درآمدهای اختصاصی وزارتخانه‌ها و مؤسسات دولتی که ضمن درآمدهای اختصاصی بودجه سال ۱۳۴۷ منظور نشده است جزء درآمدهای عمومی‌محسوب می‌شود.
- تبصرۀ ۹- وزارت اطلاعات مجاز است در مورد آگهی‌های تجارتی شبکه رادیویی کشور بدون رعایت مقررات آئین نامه معاملات دولتی طبق آئین نامه‌ای که با موافقت وزارت دارائی به تصویب هیئت وزیران خواهد رسید عمل نماید و در سال جاری آن قسمت از درآمدهای مربوط را که علاوه بر یکصد میلیون ریال منظور در ردیف ۳۴۰۶ قسمت درآمد عمومی‌عاید شود جزو درآمد اختصاصی منظور و طبق آئین نامه و بودجه‌ای که به تصویب هیئت وزیران خواهد رسید به مصرف برساند.
- تبصرۀ ۱۰- به وزارت دارایی اجازه داده می‌شود مطالبات پیمانکاران ساختمان‌هایی که اعتبار اولیه آنها از محل پذیره نفت و صدی سه فرهنگ و بهداشت و وجوه اهدایی نیکوکاران تأمین شده و تا آخر سال ۱۳۴۶ پیداخت نگردیده و همچنین مطالبات پیمانکاران ساختمان‌هایی که از محل اعتبارات اختصاصی سازمانهای دولتی احداث گردیده و به علت انتقال درآمدهای منابع اختصاصی نامبرده به درآمد عمومی‌کل کشور تا آخر سال مزبور پرداخت نشده است از محل اعتبار ردیف ۵۱۰۴ بخش پنجم هزینه بودجه سال ۱۳۴۷ کل کشور پرداخت نماید.
- تبصرۀ ۱۱- اعتبار مندرج در ردیف ۵۹۱۱ بخش پنجم هزینه بودجه سال ۱۳۴۷ کل کشور به اجرای مرحله یکم قانون استخدام کشوری مصوب سی و یکم خرداد ۱۳۴۵ اختصاص دارد و دولت مجاز است در اجرای این مرحله بدواً بر اساس قوانین و مقررات استخدامی‌سابق یک رتبه یا یک اضافه به مستخدمین رسمی‌مشمول قانون استخدام کشوری که در تاریخ تصویب قانون مذکور استحقاق ترفیع داشته‌اند اعطاء کند و حقوق حاصل را مبنای تطبیق حقوق موضوع مادۀ ۱۳۵ قانون استخدام کشوری قرار دهد.
در صورتی که اجرای مرحله قانون استخدام کشوری تمام یا قسمتی از حقوق رتبه یا اضافه اعطایی را تأمین نکند مابه التفاوت از اول سال ۱۳۴۸ قابل پرداخت است. در اجرای مادۀ ۳۵ قانون استخدام کشوری مبدأ محاسبه مدت لازم برای اعطای پایه‌های بعدی در مورد مستخدمین رسمی‌فعلی اول فرودین ماه ۱۳۴۷ و برای افرادی که در طول سالهای بعد استخدام می‌شوند اول فرودین ماه سال بعد از استخدام خواهد بود.
مبلغ دو میلیارد ریال از اعتبار مذکور در فوق در محل سهم سازمان برنامه از درآمدهای نفت از سال ۱۳۴۷ تأمین می‌شود.
تبصره‌هایی که تا ملغی نشده به قوت خود باقی است.
- تبصرۀ ۱۲- وزارتخانه‌های اقتصاد و آب و برق و بهداری مجازند هزینه سفر و فوق العاده مأمورین خود را که بنا به تقاضای شرکتها و موسسات صنعتی و همچنین صاحبان صنایع و اشخاص برای امور کارشناسی به شهرستانها اعزام می‌دارند از متقاضیان وصول نمایند. پرداخت هزینه سفر و فوق العاده مزبور به مأمورین در مورد وزارت اقتصاد به موجب تبصرۀ مادۀ ۱۶ آئین نامه اکتشاف معادن موضوع مادۀ ۲۶ قانون معادن مصوب ۲۸ اردیبهشت ماه ۱۳۳۶ و در مورد وزارتخانه‌های آب و برق و بهداری طبق آئین نامه هزینه سفر و فوق العاده قانون استخدام کشوری خواهد بود.
- تبصرۀ ۱۳- از اول سال ۱۳۴۷ سهم صادر کنندگان از جوائز موضوع قانون کمک به توسعه صدور بعضی از اقلام کالاهای صادراتی مصوب خرداد ماه ۱۳۴۳ بابت صادرات هر سال و جوائز متعلق به صادرات قطعی شده مربوط به سالهای قبل از محل اعتبارات مرکز توسعه صادرات ایران قابل پرداخت است.
- تبصرۀ ۱۴- به وزارت کشور اجازه داده می‌شود به مأمورین سازمانهای دولتی و افرادی که در امر ثبت نام و توزیع کارت انتخاباتی مجلس مؤسسات و مجلس شورای ملی و سنا و انجمن‌های شهرستان و استان (ایالتی و ولایتی) مأموریت حاصل می‌نمایند روزانه از یکصد تا یکهزار ریال به تناسب وظایف محوله طبق آئین نامه‌ای که به تصویب هیئت وزیران خواهد رسید به عنوان فوق العاده مخصوص از محل اعتبار مربوط پرداخت گردد.
افرادی که در سال ۱۳۴۶ وظایف موضوع این تبصره را انجام نداده‌اند مشمول مفاد این تبصره خواهند بود.
نایب رئیس- در مادۀ واحده نظری نیست؟ آقای دکتر دادفر فرمایشی داشتید بفرمایید.
دکتر دادفر- با فرمایشات رهبران محترم فراکسیونها و جواب مستدل و مشروح و قابل استفادۀ آقای نخست وزیر بنده در مسئله بودجه به معنی اخص بودجه عرضی ندارم اما چون لایحه بودجه امکان می‌دهد به اینکه آرزوهای مجلس در طریق اداره مملکت به سمع و استحضار دولت برسد و مطالبی را که علی الاصول نمایندگان در هر یک از امور و شئون مملکت مقتضی می‌دانند و یا به نظرشان می‌رسد به استحضار برسانند بدون اینکه بنده نظرم نظر حزبی باشد بدون تردید خواستم مطالبی را به استحضار برسانم که آن مقداری را که دولت توجه دارد قابل استفاده است عمل بکند و اگر احیاناً مطالبی در برنامه شان بود و یا غیر قابل استفاده بود قهراً در نظر خواهند گرفت و به آن توجه نخواهند کرد من با بودجه دولت موافقم به یک لحاظ و آن این است که در این بودجه اگر توجه بفرمایید بودجه نسبت به سال گذشته یک رقم اضافه ۲۸ درصد را نشان می‌دهد در صورتی که بودجه ۴۶ نسبت به بودجه ۴۵ یک رقم اضافه هشت درصد داشت اگر شما عواید حاصله از آن دو سه رقم را که بر اتومبیل و تلویزیون و غیره وضع شده که بالغ بر ۹۰ میلیون تومان می‌شود آن را در نظر بگیرد باز هم بودجه سال جاری ما یک رقم ۲۴ درصد نسبت به سال گذشته اضافه نشان می‌دهد می‌خواهم ببینم این ۲۴ درصد در یک سال چگونه به دست آمده و از چه محلی تأمین می‌شود دولت با چه مجاهدتی الان آمده است مخارجی را بدون اینکه هزینه جدیدی و مالیات جدیدی غیر از آن نود میلیون تومان وضع و پیش بینی بکند می‌خواهد خرج کند این است مسئله جهش به طرف جلو این مطلب کمااینکه یک مرتبه دلیل بالا رفتن درآمد عمومی‌و بالا رفتن مالیات‌های مستقیم است در اینجا من خیلی دقت کردم ایراد شد به اینکه رقم مالیات‌های مستقیم ما نسبت به مالیات‌های غیر مستقیم کمتر است درست است اما توجه بفرمایید نسبت مالیات‌های مستقیم ما نسبت به مالیات‌های غیر مستقیم در سال ۴۶ و با آن توجه در سال ۴۷ به مراتب کمتر شده است یعنی الان مالیات مستقیم ما سه درصد اضافه شده در حالی که مالیات غیر مستقیم ما ۸ درصد اضافه شده نسبت به بودجه‌های سابق قسمت اعظم درآمد متکی به درآمد نفت است راجع به نفت اینجا مذاکره زیاد شد جناب آقای نخست وزیر هم فرمودند ولی من مطلبی را که عرض می‌کنم به عنوان نمایندۀ مجلس به دولت عرض نمی‌کنم این یک مطلبی است از نظر حقوقی الان که نمایندگان کنسرسیوم در اینجا وارد شده‌اند و دارند مذاکره می‌کنند به این مطالب توجه بفرمایید شاید مورد استفاده قرار گیرد جناب آقای دکتر مجیدی ماده اول قرارداد ما این است این مطلبی که من می‌گویم شما می‌توانید در کنسرسیوم بگویید این مطلب را یک نمایندۀ ملت ایران نمی‌گوید این مطلب را یک عضو شورای عالی بین المللی اتحادیه وکلای دادگستری جهانی می‌گوید و لااقل از این جهت بنده خودم را یک آدم صلاحیت داری می‌دانم در این ماده قرارداد ۱۹۳۳ این مطلب نوشته شده مسلماً متخصصین شرکت ملی نفت متخصصین حقوقی دولت و سازمانهای دولتیاین مطلب را می‌دانند اما بد نیست که ملت ایران هم بداند در اینجا نوشته شده شرکتهای مذکور و مؤسسات وابسته به آنها در امور حمل و نقل و تصفیه و تسهیلات عرضه به بازار که با مخارج بسیار در سنین متمادی در تمام دنیا برقرار نموده‌اند ذیعلاقه می‌باشند و قادر هستند مقادیر معتنابهی از نفت ایران و مواد مشتقه آن را به بازارهای قسمت اعظمی‌از دنیا برای مدت قابل توجهی به نفع مشترک ملت ایران و خودشان عرضه دارند این یک پاراگراف و بعد می‌گوید نظر به اینکه هریک از طرفین به طیب خاطر وارد مذاکراتی شده‌اند که در محیط دوستانه انجام شده آن بوده که از طرفی برای دولت ایران و شرکت ملی نفت ایران بازار صدور مقدار معتنابهی نفت ایران تأمین شود و موجبات افزایش منافع مادی و سعادت مردم ایران فراهم گردد موجبات سعادت ملت ایران با تصویب برنامه چهارم فراهم می‌گردد که تصویب کردید سعادت مردم ایران با استفادۀ کافی و شافی از منابع زیرزمینی خودش فراهم می‌گردد اگر چنانچه کنسرسیوم به طوری که خودش را معرفی کرده قادر به تأمین نفت ایران در بازار نیست از نظر حقوقی نسبت به مازاد آنچه که ملت ایران می‌تواند بفروشد قرارداد کنسرسیوم لغو است به این معنی طرف آمده است گفته است من قادرم منابع نفت شما را خارج کنم و به میزان معتنابه تا حد سعادت ملت ایران و بفروشد حالا می‌گوید قادر نیستم بازار کم است به هر دلیلی که برای کارش ملحوظ است بازار کم است نمی‌خواهد من در جای دیگر گفتم دولت ایران می‌تواند فروش آن را به همان‌اندازه تصویب بکند و مازاد بر آن را به کس دیگری بدهد جناب آقای وزیر دارایی امروز از جنابعالی پرسیدم ما الان سیزده سال است این قرارداد منعقد شده است در سال هزار و سیصد و سی و سه کنسرسیوم قادر نبود گاز ما را به خارج بفروشد قادر نبوده بر خلاف تعهد خودش از گازهای ما استفاده کند ناچار شد به ملت ایران برگرداند ما در هر سال سه میلیون و نیم متر مکعب گاز داریم از قرار هر متر مکعبی ۶ دلار می‌شود در حدود دو میلیارد دلار شما می‌توانید یک برگ ادعای ۲۰۰ میلیارد دلاری روی این بگذارید برای اینکه مجبور بوده است برای ما بفروشد اگر نتوانسته و از بین رفته پس در این صورت باید به جنگ کنسرسیوم رفت اینها یک مدارک حقوقی است یک مضبوطه‌ای است که خودشان زیرش را امضاء کرده‌اند آیا ممکن است اتومبیل داشته باشیم به اجاره بدهیم که هر روز از برای من ۵۰ تومان بدهد و رانندۀ من به من بگوید که من یک ساعت کار کردم و به شما پنج تومان می‌دهم بنده هم بنشینم تماشا کنم که پنج تومان بده و خرج زن و بچه من هم بماند. اصل دو دو تا چهار تا یک اصل حقوقی است دنبال تمام این مسائل و دنبال تمام این مطالب یک اراده قوی ملی، یک جهش فوق العاده ملی در کار است این اراده شاهنشاه ما است و ملت ایران است که همه سرباز وار و همه بالاتفاق دنبال شاهنشاه خودشان برای تأمین حقوق ملی خودشان گام بر می‌دارند (صحیح است) و این دولت ماست که مجاهدت کرده و برای ما گام بر می‌دارد ما امروز اگر به این مقام رسیدیم از این نظر می‌گویم که من با بودجه موافق هستم کوششهای مداوم و بدون تظاهر دولت به رهبری شخص اول این مملکت و مقامات دیگر چیزی است که آمار آن را مردم می‌دانند و هرگز در این باره تبلیغی نشده من در لایحه متمم بودجه پیشنهاد کرده بودم جناب آقای وزیر دارایی که عوارض رادیو لغو بشود من در بودجه دیدم شما از این محل فقط سه میلیون تومان درآمد دارید در پیشنهادی که تقدیم شد به استحضارتان رساندم که یک قسمتی از این سه میلیون تومان که به ضبط صوت و گرامافون اضافه می‌شود می‌توان تأمین کرد و این عوارض رادیو فقط یک میلیون تومان می‌شود و شما از آن نگذشتید حق هم داشتید برای اینکه برای جهش مملکت، برای تأمین عواید پیش بینی شده در بودجه به عواید جدیدی احتیاج داشتید اما من به شما محل عواید دیگری نشان می‌دهم آقای دکتر جنابعالی می‌دانید که یکی از احتیاجات بسیار بارز مردم این مملکت، طبقه سوم این مملکت دارو است شما هیچ می‌دانید که قیمت بعضی از اقلام داروهایی که در این مملکت تولدی می‌شود ۱۰ برابر قسمت واقعی آن است؟ یعنی به‌اندازۀ ۹۰۰ درصد منفعت می‌کنند شما ممکن است تردید داشته باشید من به شما اسمش و عنوانش را می‌دهم شما بگیرید یک رقم ده میلیون تومانی برای شما تحصیل می‌شود با به این توجه کنید برای اینکه از هرگونه ایراد و اعتراض و انتقاد و غیر ذلک مصون باشد من برای شما دو نمونه آورده‌ام این یک نمونه دارویی است که در ایران تهیه می‌شود (ناطق در این موقع یک بسته دارو را نشان داد) اداره تثبیت قیمتها رویش قیمت زده و با این مشخصات تولید دارو می‌سازد قیمتش را برای مصرف کننده گذاشته است ۲۵۰ ریال عین این دارو با این بسته بندی، با این دز و با همین مشخصات در یک کشور دیگر همسایه ما ساخته می‌شود و هر دو از یک کارخانه و قیمتش در آنجا چقدر است؟ چهل ریال. می‌دانید فرق ۲۵۰ ریال با ۴۰ ریال چقدر است؟
یعنی دویست ریالش استفاده است و از این راه می‌توانید در هر سال لااقل ده میلیون تومان با این حساب می‌دانید رقم مالیات شما چقدر می‌شود آن وقت شما برای رادیویی که مورد احتیاج کشاورزان است این قدر پافشاری می‌فرمایید آقای وزیر بهداری تحقیق کنید من برای شما صورت آورده بودم لااقل صد رقم، اما از آن می‌گذرم این دارویی را که عرض می‌کنم از لحاظ لیسانس یکی، واحد یکی، بسته بندی یکی، دز یکی، یک ذره هم با هم فرق ندارد ولی در ایران ۲۵۰ ریال و در ترکیه ۴۰ ریال و اسمش پاراسمات است یک دوای کثیر المصرفی هم هست، همچنین ترومایسین که برای مصرف اطفال این مملکت است بنده لیست آن را آورده‌ام بسته اش را تولیدارو می‌فروشد ۶۰ ریال در صورتی که نظیر آن را در یک کشور دیگر می‌فروشند ۲۰ ریال در هر صورت به این مسئله دارو توجه بفرمایید (دکتر الموتی- مصرف این دارو چیست که شما می‌فرمائید) من نمی‌دانم من طبیب نیستم من برای اینکه مقایسه‌ای بین دو دوا شده باشد آورده‌ام و تقدیم می‌کنم ممکن است آقای وزیر بهداری توجه داشته باشند که مصرفش چیست و جناب آقای وزیر دارایی در تمامل بودجه در این مورد چیزی نیست مطلبی که باید به استحضارتان برسانم و من خیلی علاقه داشتم همکاران محترم این مطلب را بشکافند و آقای خواجه نوری فقط اشاره‌ای فرمودند و گذشتند من باید بشکافم ما جناب آقای نخست وزیر در مملکتمان در آخر دی ماه گذشته پنجاه میلیارد ریال میزان پس‌اندازهای غیر دیداری مردم بوده در این برنامه و در این بودجه هیچگونه سیاستی مبنی بر اینکه ما چگونه می‌توانیم پس‌اندازهای مردم را به طرف کارهای عمرانی و تولیدی و هماهنگی با برنامه‌های دولتی نشان بدهیم ظاهراً نیست البته حتماً برنامه‌هایی هست، باید کاری کرد شرکتهای سهامی‌به آن معنی که فرمودید با تجدید نظر در قانون تجارت و به وجود آوردن شرکتهای سهامی‌از طرف دولت این سرمایه‌ها و پس‌اندازها عوض اینکه به لاتار گذاشته شود و به صورت ماهی دو هزار تومان جایزه مادام العمر در بیاید این پولها باید در راه مملکت به کار برود در این مملکت شما توجه نفرموده بودید عرض کردم کارها پیشرفت کرد سال گذشته دادگستری یک آماری داده نوشته است که در سال ۴۶ کارهایی که انجام شده است ۳۶۱ هزار پرونده جزائی، ۶۷۹ هزار پرونده حقوقی و آمارهای دیگر بنده این دو رقم را می‌گیرم مجموع اینها یک رقم یک میلیونی پرونده در سال است، یک میلیونی پرونده وزارت دادگستری در سال گذشته به موجب این لایحه ضمیمه بودجه رسیدگی کرده اگر دقتی کنیم هر پرونده یک شاکی دارد مشتکی عنه دارد و دو نفر شاهد دارد که می‌شود ۴ میلیون نفر حداقل که با دادگستری سر و کار داشتند یعنی از ۲۶ میلیون ایرانی ثلثش با دادگستری سر و کار داشتند و به دادگستری رفت و آمد دارند ملاحظه بفرمایید اگر نتوانیم موجبات رضایت اینها را فراهم کنیم شما با کدام تبلیغات و رادیو می‌توانید اینها را راضی کنید آن وقت شما برای گسترش این تشکیلات فقط ۱۰ میلیون بودجه اختصاص داده‌اید آن وقت از سه ماه به این طرف در هر قانون ما چهار پنج ماده جزائی تهیه کرده‌ایم که هرکس تخلف کرد مجازات بشود در لایحه صید ماهی، در لایحه منابع ملی شدن آب و غیر ذلک به این ترتیب آیا نباید اصولا به این مسائل توجهی بشود و حتماً هم خواهد شد نتیجتاً من می‌خواستم تقاضا کنم در سال جاری به دادگستری از محل صرفه جویی یک توجه بیشتری مبذول بفرمایید اینها یک تذکراتی است که ما فرصت پیدا می‌کنیم به دولت بدهیم این شوخی نیست ۴ میلیون نفر در هر سال که هر کدامشان به یک خانواده متعلق هستند و اگر با اعضاء خانواده شان حساب کنیم می‌شود تقریباً تمام جمعیت ایران این آمار رسمی‌شما است که با دادگستری سر و کار داشته‌اند اگر اینها از این دستگاه ناراضی بیرون بیایند شما با کدام تبلیغات و رادیو می‌توانید اینها را راضی نگهدارید و این حتماً باید مورد توجه قرار گیرد در بودجه‌ای که تنظیم شده حقیقتاً همه آقایان مسائلی گفته‌اند که قابل تشکر است و قابل توجه است من روی این مسائل بر نمی‌گردم ولی نکته‌ای را که اشاره می‌کنم این است که این بودجه نسبت به ارقام و اعداد بسیار روشن است از مسئولین تهیه بودجه و دفتر بودجه تقاضا می‌کنم چه اشکالی داشت که این ارقام و اعداد با مشخصات اجرا شده تطبیق بکند و پیش بینی کنند همانطور که شیر و خورشید سرخ در بودجه خودش کرده من بودجه شیر و خورشید سرخ را مطالعه می‌کردم (چند نفر از نمایندگان- بسیار بودجه خوبی است) البته من در اینجا تشکر می‌کنم از اولیاء شیر و خورشید سرخ که واقعاً بدون اینکه وظیفه‌ای داشته باشند یک بودجه‌ای همزمان با بودجه کل مملکتی تقدیم و توزیع کردند بنده همه اینها را خواندم دیدم نوشته بیمارستان امدادی در بخش میناب ساخته شده و غیره و صحیح هم هست ولی در عوض بودجه وزارت دارایی را می‌خواندم من هیچ وقت نمی‌توانم از این ارقام قابل توجه بگذرم و نمی‌توانم بفهمم که این بودجه نتیجه اش در مراغه چی هست نتیجتاً اگر بودجه معین و مشخصی باشد کنترلش را هم اگر از اعداد و ارقام بگذریم به طور کلی برای همه روشن است و می‌توانیم بفهمیم که نتیجه این بودجه در شهرستان و استان چی هست امیدوارم این بودجه بررسی شود و اما من با این بودجه موافق هستم با هزار و یک دلیل (دکتر مهندس بهبودی- سخنانتان که در جهت عکس بود) شما تصور نفرمایید نحوه‌ای که من از موافقت استنباط می‌کنم با نحوه‌ای که شما استنباط می‌فرمایید در یک جهت است موافقت من برای این است که باید تذکر داد به قصد اصلاح و انتقاد به قصد پیشرفت باید گفت تا دفعه دیگر کاملتر شود تذکر به این معنی و موافقت به این معنی یک موافقت اصولی است اما موافقت بدون تذکر و ایراد موافقت است اما کامل نیست این عرایضی که کردم به قصد این است که در سال آینده این نکات بیشتر مورد توجه قرار بگیرد ما در دادگستری بودجه مان کم است من اینجا انتظار داشتم ناطقین محترم به خصوص جناب آقای پزشکپور این مطلب را بشکافند و من این تذکر را دادم چون لازم دیدم که واقعاً نظر به اهمیت موضوع، توجه را به این دستگاه جلب کنم هیچ فرق نمی‌کند ما همه برای بررسی بودجه اینجا صحبت می‌کنیم نه برای اینکه موافق یا مخالف هستیم و در بودجه اصولا بحث موافق و مخالف مورد ندارد مسئله‌ای که در اینجا بنده ناچارم تذکر بدهم مسئله شرکتهای وابسته به دولت است دولت مؤسساتی دارد به صورت بازرگانی اداره می‌کند بسیار خوب بیلانش کم است، اشکالاتی هم دارند به جای خود محفوظ اما یک مسئله‌ای است آیا شرکت سهامی‌و فنی تشکیل می‌شود منطق اینکه باید یک هیئت مدیره‌ای داشته باشد برای چیست این برای این است که گروههای مختلفه شرکاء در این هیئت مدیره نماینده داشته باشند به قصد اینکه حافظ منافع آنها باشد دلیل اینکه هر شرکتی هیئت مدیره دارد این است آیا معقول است شرکتی که صد در صد هیئت مدیره اش مال دولت است سرمایه اش مال دولت است چه لزومی‌دارد که هیئت مدیره ۰ نفری و ۵ نفری و غیره داشته باشد و یک عده عضو هیئت مدیره به صورت بازرس و به صورت شرکت در مجمع عمومی‌مزایایی بهشان بدهید یک سازمانی ایجاد کرده‌اید و یک مدیر مسئول بگذارید که با خرج کمتر و ببینید بهتر اداره می‌شود یا نه از طرف دیگر لایحه قانونی استخدام را ما تصویب کردیم با کمال دقت و رسیدگی و با نظر دولت این لایحه تصویب شد نظر این بود که بعد از این هیچگونه استخدامی‌تحت هیچ عنوانی جز این گروه بندی‌هایی که تحت نظر متخصصین امر به وجود آمده انجام نشود و از یک طرف دولت این را تصویب کرده و از طرف دیگر یواش یواش تمام دستگاهها از جهت اینکه می‌خواهند مؤسسات خودشان را منطبق با مؤسسات بازرگانی کنند از قلمرو قانون استخدام جدید التصویب در می‌روند خوب اگر آن قانون که تصویب شده باید به عنوان یک ضابطه‌ای باشد پس این دومی‌چیست این است که من می‌خواهم تقاضا کنم بخشهای دولتی در سال آینده مطالعه بشود و به دو قسمت عمومی‌و خصوصی تقسیم بکنند آن قسمت که به صورت بازرگانی باید اداره بشود معلوم باشد آن قسمتی هم که باید تحت قانون استخدام جدید التصویب اداره بشود به طور قطع مشخص بشود دیگر همانطور که در هر بودجه‌ای تصویب می‌شود استخدام جدید ممنوع است (مهندس بهبودی- اینها قسمتی از همان هزار و یک دلیل بود) جناب مهندس بهبودی من موافقم و رأی می‌دهم اگر جنابعالی هم مخالف هستید و رأی کبود دادید می‌دانم در مخالفتتان صادق هستید مسئله‌ای که عرض آخرم است توجه دولت را جلب می‌کنم و یکی از گرفتاری‌های دولت بنده، این مسئله پر شدن زندانها را می‌دانم که بیشتر زندانیان متهم به صدور چک بلامحل هستند این یک مسئله‌ای است که اقتصاد مملکت ما را فلج کرده تا سال ۳۵ ما فقط ۱۳ بانک داشتیم بین سالهای ۳۵ و ۳۸ چهارده بانک دیگر باز شد هرکس که الان یک تجارتخانه‌ای باز می‌کند در ده بانک هم حساب باز می‌کند ده تا دسته چک هم توی جیبش می‌گذارد کسی پنج هزار تومان اعتبار دارد از ده بانک دوازده بانک از هر کدام پنج هزار تومان اعتبار می‌گیرد می‌شود شصت هزار تومان بعد می‌رود عملیاتی انجام می‌دهد که منجر می‌شود به افلاس و از بین رفتن یک عده‌ای دیگر و خودش هم غالباً در زندان است اصولاً در کجا رسم است که کسی الان چکی صادر کند به تاریخ دو ماه بعد یعنی در واقع این آدم می‌خواهد دلیل بدهکاری بدهد این برگ چک قائم مقام آن سفته یا سندی است که باید بدهد هیچ می‌دانید از این طریق به دولت چقدر صدمه خورده سیصد میلیون تومان در سال اگر دنبال مدرک می‌گردید من به شما نشان می‌دهد این است دلیل موافقت من یعنی اگر تمام کسانی که الان رادیو را با چک می‌خرند اتومبیل را با چک می‌خرند معاملاتشان را با چک انجام می‌دهند اینها بروند برای این معاملات سند تنظیم کنند شما در سال سیصد میلیون تومان عایدی خواهید داشت این کار نه تنها عایدی شما را از بین برده بلکه آینده یک طلبکاری را که اگر بنده باشم و سند رسمی‌اقساطی طلبکار بودم می‌رفتم سند اجرایی صادر می‌کردم ولی اگر به موجب چک طلبکار باشم بدهکار باید به زندان برود و این موضوع شده است جرم و شما هم می‌دانید این امر یک آثار سوء دیگر داشته و آن اینکه مردم ما به زندگی قسطی بدون حساب درآمد عادت کرده‌اند می‌گویند طوری نیست یک اتومبیل می‌خریم دو هزار تومانش را نقد می‌دهیم بقیه را ماه پانصد تومان چک می‌دهیم ولی این حساب را نکرده که این اتومبیل مخارجی دارد استهلاک و تعمیر و تصادف و هزار جور پول خرج کردن پشت سرش می‌آید هیچ گاه فکر نکرده وقتی که این معامله را انجام می‌داد زندگیش آنچنان پاشیده می‌شود که حد ندارد و بالاخره خودش با اتومبیلش به زندان می‌رود بیایید وقتی که چک اصولاً دارای قابلیت اجرایی است این قانون چک مورد تجدید نظر قرار بگیرد و ماده‌ای که در این مورد هست درست نیست این ماده‌ای بود که بانکهای خصوصی قبل از انقلاب از مجالس مقننه گذراندند این نه به نفع مملکت است و نه به نفع مردم و نه به نفع خزانه مملکت بیایید در این مورد تجدید نظر بفرمایید البته اگر کسی چک حال بدون محل صادر کرد کلاهبردار و قابل تعقیب است ولی اگر کسی چکی برای سه ماه بعد داد سندی که برای سه ماه بعد می‌دهم و خودم هم می‌دانم که بدهکارم از حالا تا سه ماه چطور من آمده‌ام قرض کرده‌ام پس به طور قطع طبق موازین و اصول حقوقی باید درش تجدید نظر بشود صرفه جویی و تجمل دو لغت متضاد است و یکی از گرفتاری‌های مردم مملکت و ملت ما کسانی هستند که این ملت را به غلط به سوی تجمل سوق می‌دهند در دستگاه دولتی باید تجملات مطرود بشود من خیلی خوشوقت شدم وقتی که دیدم نخست وزیر مملکت آمد اتومبیل راحت دولتی را کنار گذاشت و به یک اتومبیل کوچک ساخت این مملکت اکتفا کرد، این با عملش نخواست بگوید پیکان مثلاً از فلان ماشین بهتر است این با این عملش خواست بگوید من یک اتومبیل ساخت مملکت سوار می‌شوم شما هم بیایید از این روح صرفه جوئی تبعیت بکنید. هیچ می‌دانید چند میلیارد تومان به صورت سنگ مرمر و تزئین و غیره در این سر درهای تهران است آیا کدام مالیات را شما برای این تجملات گذاشته‌اید که میلیاردها تومان سرمایه این مملکت عوض استخراج معدم صرف بار سالنها و صرف مرمر روی ساختمانها می‌شود. این قانون نوسازی را که آوردید بهترین قانون است و برای این جملات باید با حداکثر نرخ مالیات و عوارض گرفته شود و این عوارض و مالیات صرف روستاهای مملکت، صرف پابرهنه‌های این مملکت بشود خیلی معذرت می‌خواهم شاید بنده اشتباه کردم می‌خواهم ببینم در مراغه‌ای که من افتخار نمایندگی اش را داشته‌ام و دارم یک بیمارستان شیر و خورشید سرخ داریم و یک بیمارستان مربوط به وزارت بهداری جناب آقای وزیر بهداری پزشک و بودجه و نرس این بیمارستان بهداری البته از این نظر نمی‌خواهم عرض کنم که جنابعالی ناراحت بشوید دو برابر بلکه سه برابر شیر و خورشید سرخ است اما به موجب نامه‌ای که از مدیر عامل انجمن بهداری دریافت کردم مریض از بیمارستان بهداری فرار می‌کند این سند است مدیر عامل انجمن بهداری نوشته چون تمام کارمندان و طبیب‌ها تا ظهر کار می‌کنند عصر کار را تعطیل کرده و به هیچ عنوان نمی‌توان اینها را وادار کرد که کشیک بدهند می‌گویند پنج هزار تومان باید به ما حقوق بدهید دواهایی که خریداری می‌شود بودجه‌ای که اختصاص داده می‌شود باید به مصرف داخلی برسد در تمام کارمندان دولت یک قدری روح وظیفه شناسی باشد کارمندان دولت چشم و جراغ این مملکت هستند به آنها برسید حقوقشان کافی باشد اما تا چه حد وقتی کارمند دولتی از شما ادعای اضافه حقوق می‌کند یک مطلب را بهش جواب می‌توان داد و آن این است که ما بعد از این همه زحمات بعد از این همه تلاش و کوشش این تیم صمیمی‌بعد از این مراقبت و مجاهدت و دلسوزی شخص اول مملکت و تمام ارکان این مملکت تازه می‌خچاهیم درآمد سرانه مملکت ما ۲۰۰ دلار باشد می‌دانید چقدر می‌شود هزار و پانصد تومان در سال و در ماه ۱۲۵ تومان حداقل حقوقی است که باید به کارمند دولت بپردازیم چهارصد تومان است و به این ترتیب ما نباید حقوق پنج هزار تومان ده هزار تومان بدهیم در مجلس بیستم که فئودالهای این مملکت بودند من پیشنهادی تهیه کردم که در این مجلس هیچکس هیچ مدیر عاملی هیچ شرکتی هیچ کسی حق نداشته باشد بیش از حقوق یک وزیر بگیرد شما خیال می‌کنید که این حقوق است که کارمند را به وظیفه اش علاقمند می‌کند؟ اینطور نیست. شما تصور می‌فرمایید که جناب آقای هویدا یا وزراء محترم ایشان به خاطر حقوق وزارت است که از ۲۴ ساعت ۱۸ ساعت به کار وا می‌دارد آن عشق و علاقه و ایمان است عشق و علاقه و ایمان وقتی به وجود می‌آید که در دستگاه دولتی تبعیض از بین برود اگر به طور جدی با تبعیض مبارزه شود اگر حقوق هم ندهید کار خواهند کرد اما هر قدر حقوق بدهید آن هم به صورت تبعیض آمیز نتیجه آن می‌شود که ایمان کارمند به کارش کم خواهد شد این است که من از دولت تقاضا دارم درباره پاداشها فوق العاده‌ها و از این مواردی که درباره کارمندان دولت در نظر گرفته می‌شود اصل تبعیض را کنار بگذارد من تا حالا نشنیده‌ام که نسبت به کارمندان مثلاً ثبت اسناد مراغه پاداش داده شود اما هر پاداشی هست هر بودجه‌ای است در مرکز تقسیم می‌شود نتیجه اش این است که شهرستانها خالی و تهران پر از کارمندان می‌شود و همه می‌خواهند به تهران هجوم بیاورند ما یک هدف داریم و آن این است که مملکت ما باید دو اسبه به طرف تعالی و ترقی پیش برود فرصت توقف و بحث و از این چیزها را نداریم بدیهی است آقای نخست وزیر فرمودند که ممکن است در بودجه احیاناً نکات خوبی در نظر گرفته نشده باشد احیاناً اشتباهاتی در جمع و تفریق ممکن است به عمل آمده باشد آنچه مهم است این است که دولت امروز که من افتخار دارم که صادقانه جناب آقای رامبد نه به قصد خوش آمد به دولت چون من نه کارمند دولتم نه کار دولتی داشته‌ام و نه بعد از اینکه اگر در مجلس نبودم در دولت کاری خواهم گرفت در تمام زندگیم حتی در ایامی‌که در خدمت عدلیه بودم و وکالت می‌کردم نه بر له و نه علیه دولت دعوائی قبول نکردم اما یک چیز را من در این دولت می‌بینم و سراغ دارم و آن عشق و علاقه است که در این دولت نسبت به اجرای صادقانه منویات پادشاه می‌بینم (صحیح است) آن عشق و علاقه‌ای است که من در فرد فرد وزراء می‌بینم نسبت به پیشرفت ایران عزیز منتها توانایی‌ها، مقدورات امکانات تمام اینها فاکتورهایی است که همه در حد مساوی نمی‌توانند داشته باشند من هرگز نمی‌توانم استعداد شما را دکتر نطق و بیان داشته باشم من هرگز نمی‌توانم فلسفه عمیقی که دوست عزیزمان جناب آقای پزشکپور اینجا مطرح کردند داشته باشم همه ما به وطنمان علاقه داریم ایران وطن ما است ملت ایران امروز پی برده است به اینکه تحریکات خارجی و تلقینات خارجی مطالبی که سابقاً باعث گرمی‌و رونق بازار یک عده‌ای بود نمی‌تواند عنوان بشود امروز همه مردم وطن ما حقیقتاً یک دل و یک جهت برای اجرای این اهداف بزرگ ملی که برنامه چهارم یکی از آنهاست برای اجرای اهداف ملی که استیفای نام و تمام حقوق ملت ایران از منابع نفتی و کنسرسیوم یکی از آنهاست برای اجرای اهداف ملی که استقرار حاکمیت ملی ایران در خلیج فارس یکی از آنهاست و بالاخره برای پیشرفت آبادانی مملکت همۀ ما همصدا هستیم و پشت رهبر عالیقدر خودمان یک پارچه با یک روح و با یک قدم پیش می‌رویم و پرچم این مبارزه را پرچمدار بزرگی به عهده دارد، ملتی است که امروز آشنا شده است که جز راه شاه شاهراه‌هایی نیست این است هدف ما. اما دولت ما دولتی است که صادقانه قدم بر می‌دارد، دولتی است که بعداز اینکه ۲۵% نسبت به سال گذشته بودجه می‌آورد که اضافه دارد وقتی که شما می‌بینید بیلان را ۹% حتماً کمتر از ۱% اضافه قیمت شده این تشکر دارد این افتخار دارد این برای خوشامد دولت نیست این را همه ستایش می‌کنند در این کار بر اثر مجاهدت دولت آمده همان کشوری که تا دو سال پیش از شوروی و آمریکا سالی سیصد چهار صد هزار تن گندم وارد می‌کرد پارسال بیشتر هم داشت (یک نفر از نمایندگان- امسال هم همینطور است) پارسال هم منظور امسال است (خندۀ نمایندگان) که امسال تابستان بود چون ما برای بهرۀ گندم وقتی که تمام شد سالش را منتفی شده می‌دانیم (دکتر الموتی- آقای دکتر باید کاری هم کرد که داد مردم در نیاید) به این ترتیب این تحول که شده در تمام شئون مملکت بر سبیل تصادف نبوده این پارک شاهنشاهی آریامهر را من با اتومبیل می‌گشتم حقیقتاً حظ کردم از این جنگلکاری و این کمربند که دور تهران به وجود آمده تمام این اقدامات قابل ستایش است بنده موارد دیگری را به لحاظ رعایت وقت عزیز همکاران گرامی‌می‌گذارم و امیدوارم با تصویب این بودجه و اجرای دقیق این بودجه ما سال آینده شاهد توفیق و پیشرفت‌های دولت باشیم و قهراً هم خواهیم بود (احسنت).
نایب رئیس- آقای فرهادپور بفرمایید.
فرهادپور- بنده قبلاً بشارت می‌دهم که زیاد سر همکاران گرامی‌را درد نمی‌آورم (احسنت) کل مطالبی که می‌خواهم بگویم دو سه یادداشت است (عباس میرزایی- به عنوان موافق یا مخالف؟) به عنوان مخالف، برای اینکه مطلبی سنت پارلمان ایران نشود یک تذکری را بایستی به همکاران عرض بکنم همانطور که به کرات اعلام کردیم در عین حالی که حزب مخالف منقد هستیم در پیشرفت‌های کار مملکت از حمایت و همکاری با دولت کوتاهی نداریم برای تسریع در تصویب بودجه مملکتی یک توافقی کردیم که این را نباید به صورت یک سنت پارلمانی در اینجا بگویند که سه لیدر سه حزب می‌آیند صحبت می‌کنند و کافی است (یک نفر از نمایندگان- کی گفت؟) مطالب جناب آقای خواجه نوری را مطالعه بفرمائید اگر یک چنین مطلبی مستفاد نشد بنده مطالبم را پس می‌گیرم.
دکتر الموتی- راجع به بودجه هر وقت می‌توانید صحبت کنید.
فرهادپور- آفرین بر دکتر الموتی، صحبت در بودجه وظیفه اساسی است و وظیفۀ تمام نمایندگان است و بزرگترین مسئولیت است تا جایی که در قانون اساسی ما که مقدس ترین قوانین است برای ما این موضوع پیش بینی شده این است که بنده خواستم تذکراً عرض کنم امسال به طور خصوصی به لیدرهایمان این اختیار را دادیم که از طرف ما حرف بزنند هیچ دلیل ندارد که در سنوات آتیه نخواهیم حرف بزنیم.
نایب رئیس- نمایندگان مجلس آزادند و با فرصت کامل و کافی می‌توانند در بودجه صحبت کنند اگر توافقی هم در خارج از مجلس فراکسیونها کرده‌اند مربوط به مجلس نیست و تمام نمایندگان بدون محدودیت وقت می‌توانند صحبت کنند.
دکتر صدر- ولی از نظر ما همیشه اینطور خواهد بود که رهبر گروه پارلمانی بیان کننده افکار و عقاید ما خواهد بود.
فرهادپور- آقایان تابع دبسیپلین هستید که مختارید اما مسأله دوم بنده، تکرار می‌کنم بنده چون همیشه می‌گویم بنده (دکتر الموتی- ما همه بندگان خدا هستیم) بله ما بندگان خدا هستیم و یکی از بندگان شاهنشاه. از فرمایش جناب آقای نخست وزیر سرمشق می‌گیرم و عرایضم را به استناد فرمایشی که خود ایشان فرمودند البته مدتها هم بر بنده ریاست مستقیم داشتند و تحت تعلیماتشان بوده‌ام ولی هیچ مانعی ندارد که امروز به عنوان یک نماینده وظیفه ملی خودم را ادا کنم و با ایشان همانطور که توجه فرمودند چون دوست هستم و ارادتمند، تلخ صحبت بکنم جناب آقای هویدا یک موضوع را هم حضورتان عرض بکنم که تلخ تلخ هم عرض نخواهم کرد شیرینی‌هایش را هم خواهم گفت جنابعالی افتخار این را دارید که بعد سه سال خدمت که روز اول در یک شرایط خاصی از نظر احساسات و روحیه شخصی خودتان به نخست وزیری منصوب شده بودید در شروع دورۀ بیست و دوم قانونگذاری مجدداً این افتخار را پیدا کردید که فرمان مبارک شاهانه برای تشکیل دولت به نام شخص جنابعالی صادر شد و این نشان می‌دهد که معدل خدمات سه ساله شما قابل قبول یوده است، مورد پسند بوده است و مجدداً شما را مأمور خدمت کردند اما مقارن با همین احوال یا چندی قبل از آن شاهنشاه بزرگ ما فرمان اصل دوازدهم انقلاب را صادر فرمودند یعنی انقلاب اداری. اینهم معرف آن است که طرز کار و ادارۀ دستگاههای دولتی مورد رضایت خاطر خطیر ملوکانه نیست و دستور به یک دگرگونی و تحول فرمودند شما مسئول کلیه این خرابی‌ها نیستید سابقۀ طولانی دارد ولی در عالم ارادت عرض کنم و دوستانه دو سه سال هم شما شریک بودید یعنی در سه سال اخیر همکارانی که شما با مشخصات اخلاقی بسیار ارزنده‌ای که دارید و به نظر من از نظر شخص شما بسیار گرانبهاست یعنی احساسات، آن احساساتی که وقتی شمای نخست وزیر پشت این تریبون صحبت می‌کنید قلب من عضو حزب مخالف را هم جلب می‌کنید. انقلاب این احساسات در دوستی هم یک کمی‌مبالغه آمیز استفاده می‌کنید دوستان شما متأسفانه پاسخگوی این مقدار محبت شما نبوده‌اند و کاری در دستگاه اداری مملکت کرده‌اند که فرمان انقلاب اداری صادر شد سه سال تمام متکی به اکثریت مطلق مجلس و داشتن یک حزب با دست باز و همۀ مقامات در اختیار بودن، چرا باید اصلاحات آنطور انجام نشده باشد که منجر به صدور چنین فرمانی بشود به نظر من از حسن نیت شخص جنابعالی و عده‌ای از همکارانتان که به دوستی و آشنایی و سوابق کار با این آقایان افتخار می‌کنم یک مقدار در دستگاههای اداری سوءاستفاده می‌شود و دوستیها در مدیریت‌ها، در انتصابات، در سپردن مسئولیتها بر صلاحیتها و واجد شرایط بودن می‌چربد مقداری هم تعصبات حزبی بر آن می‌فرمایید بنده آنچه در این زمینه لازم به گفتن بود در متمم بودجه که مطرح شد عرض کردم چون خوشبختانه امسال وضع طوری است که برنامه و متمم بودجه و بودجه از هم جدا نیست، برای این که زیاد خسته نشوید جناب آقای نخست وزیر مثالی عرض می‌کنم گفتند یک مردی شتری داشت مریض شد نذر کرد اگر خوب بشود این شتر را به یک ریال بفروشد حالش خوب شد پشیمان شد از این کار یک گربه‌ای به گردن این شتر بست و گفت این دوتا را با هم می‌فروشم گربه صد تومان، شتر یک ریال، جدا از هم نیز نمی‌فروشم. حالا بودجه و برنامه و متمم بودجه سه تایی در هم قاطی شده و ما مجبوریم که در اینجا دربارۀ هر سه مورد صحبت کنیم بنده در متمم بودجه عرایضی کردم خوشبختانه مورد توجه اغلب نمایندگان اکثریت هم قرار گرفت و پیشنهاداتی در ردیف پیشنهاداتی که بنده داده بودم دادند. لیدر فراکسیون حزب اکثریت با تصدیق منطق ما پیشنهاد متقابلی تهیه کرد چون با یک اشتباه جزئی برخورد کرده بود اصل منطق را کنار گذاشتند و پیشنهاد را پس گرفتند و گفتند همان که دولت گفته به همان رأی می‌گیریم و به همان هم رأی دادند آنچه بنده عرض کردم مربوط بود به مالیاتی که از رادیو گرفته می‌شود بنده به جناب آقای وزیر مالیه حتی عرض نکردم که از این سه میلیون تومان صرف نظر بکنید راه دیگری پیشنهاد کردم عرض کردم تا یک قیمتی را معاف بفرمایید و از رادیو مبلی‌های منازل رجال مبالغ گرانتری بگیرید به بنده جواب دادند سکه دو رو دارد شاید راست هم می‌گفتند آن روی سکه این است که شاید نتوانند قیمتهای تمام شده را کنترل کنند و از آن راه مالیات را وصول کنند جمع این مالیات جناب آقای نخست وزیر سه میلیون است و بنده یک خبری در روزنامه اطلاعات پریشب خواندم که در کنفرانسی با حضور جناب آقای دکتر مجیدی وزیر تولیدات، معاون اطاق تجارت تهران ادعا کرده و شما هم آقای دکتر مجیدی تکذیب نفرموده‌اید که سالیانه ده هزار تن چای قاچاق به مملکت ما وارد می‌شود و پنجاه و سه میلیون تومان حق دیوانی و حق دولتی این مسأله است که اگر ما جلوی این مطلب را بگیریم این سه میلیون تومان جناب آقای دکتر آموزگار تویش هست پنجاه میلیون تومان هم برای شما اضافه خواهد بود، وزارت اطلاعات مملکت در کشوری که با منطق قوی جناب نخست وزیر فرمودند زمان لازم است در آخر برنامه چهارم معجز نمی‌شود کرد ما به یک درصدی از بیسوادی می‌رسیم و مژده دادند که در آخر سال برنامه پنجم ما دیگر بی سواد در مملکتمان نداریم بنابراین به استناد فرمایش خود جنابعالی در ۵ سال آینده از هفتاد درصد به ۵۵% بی سواد در روستاها خواهیم رسید سرعت فوق العاده‌ای است پیشرفتی است قابل تقدیر بنده در استدلال آن روز عرض کردم که این مردم بیسواد فقط از راه گوششان به تعلیمات و برنامه‌های شما و دولت شما آشنا می‌شوند با گران کردن قیمت رادیو پنبه توی گوش اینها نگذارید خوشبختانه شنیدم در مجلس سنا با لغو مالیات و اضافه شدن عوارض اتومبیل ساخت ایران که گویا یکی از آقایان که مخالف بنده صحبت می‌کرد و اتومبیل را لوکس تلقی کرد موافقت فرمودند و بنده فکر می‌کنم چنانچه این ۳ میلیون تومان هم موافقت بفرمایید اگر به آن صورت که بنده پیشنهاد کردم قابل وصول نیست به کلی برداشته شود و رادیو به قیمتهای ارزانتری در دسترس روستائیان این مملکت گذاشته شود تا از تعلیماتی که وزیر اصلاحات ارضی شما برای تشکیل شرکتهای تعاونی، می‌دهد استفاده شود جناب آقای دکتر ولیان خود شما می‌دانید که تعلیم دادن در این رشته کار بسیار مشکلی است و رادیو تنها وسیله است و خیلی به نفع شما تمام خواهد شد، در مورد آموزش و پرورش بنده با کمال تأسف باید مطلبی را به عرض برسانم که بسیار قابل توجه است جناب آقای نخست وزیر واحدهای آموزشی شما در روستاها آنها که حقوق کافی می‌گیرند مدیر و ناظم و معلم هستند من و هرکسی که با روستا سر و کار دارد تصدیق می‌کند که نتیجۀ کارشان به‌اندازۀ کار یک فرد سپاهی دانش نیست کادری که در روستاها خدمت می‌کند بایستی تعلیمات ببیند که در روستا تنها اکتفا به اینکه الف و ب یاد بدهد نکند بنده دیدم معلمی‌که در روستا درس می‌داد به جای اینکه روستایی را با زندگی نظیف و بهداشتی آشنا کند خودش شبیه آنها شده بود ریشش را نتراشیده بود و با شلوار پیژامه دم در نشسته بود به جای اینکه معلم و مربی باشد در آنجا فقط یک انجام وظیفه کرده و الف و ب درس داده این مطلب را راجع به وزارت آموزش و پرورش عرض کردم ولی به مصداق اینکه عیب او جمله بگفتی هنرش نیز بگوی برای این که نفرمایید فقط انتقاد می‌کنند بنده اقدامات آقای دکتر هدایتی را در از میان بردن دسته بندی‌ها در فرهنگ مملکت تقدیر می‌کنم (صحیح است) ایشان توفیق این را پیدا کردند که فرهنگیان مملکت ما به جای دسته بندی‌ها و انحرافات و تحریکات یک شعار واحد داشته باشند و به کرات در خیابانهای تهران و در دمونستراسیونها دیده‌ایم که معلم می‌گوید فقط شاه (بدر صالحیان– همه ملت می‌گویند شاه) بله همه ملت ایران می‌گویند شاه و همه معلمین که ملت ایران را تربیت می‌کنند می‌گویند فقط شاه (مجید محسنی– این ندای باطنی خود معلمین است) و این خیلی مهم است چون ملت تربیت شده همین معلم‌ها است به هر حال این توفیق دولت خود شماست اگر قبول ندارید بنده عرضی ندارم بنده با جناب آقای دکتر شاهقلی درد دل زیادی دارم وزارت بهداری ما خیلی سعی دارد که با یک بیان علمی‌که در محافل تهران می‌تواند شنونده را قانع بکند بگوید که بهداشت و درمان دو مسئله جدا از هم است منهم قبول دارم که اگر ملتی موفق بشود که بهداشتش را به حد اعلی برساند مخارج درمانیش به حداقل خواهد رسید اما جناب آقای دکتر شاهقلی در روستاهای ایران درمان یک عمل بهداشتی است یعنی وقتی یک نفر مبتلا به تیفوئید یا حصبه شد اگر این را درمان کردیم و فهماندیم و به دور و بریها گفتیم که مواظب باشید این بیماری فقط محدود می‌شود به او، ولی اگر یک ماه طول کشید تا خبرش به شما برسد یک منطقه‌ای آلوده میکروب حصبه می‌شود و این همان عمل بهداشتی است که شما می‌خواهید برای مردم محیط را محیط بهداشتی بکنید و من از شما به شدت تقاضا دارم که این تز را در مناطق روستایی با مناطق شهری یک اختلاف قائل بشوید ما در روستاها جناب آقای نخست وزیر اگر خدمات سازمان شاهنشاهی و خدمات شیر و خورشید سرخ برای کاردرمانی نباشد (یک نفر از نمایندگان– و سپاه بهداشت) و سپاه بهداشت خیلی از تذکرتان تشکر می‌کنم ما از مامورین وزارت بهداری در روستاها معجزی ندیدیم (اسدی– و شهرهای کوچک) من منطقه‌ام یک منطقه صد در صد روستایی است منطقه شهری وجود ندارد عرض شود در لایحه بودجه دوستان و سروران عزیز به خصوص شخص جناب آقای نخست وزیر توضیحاتی دادند بیانات مخالف و موافقی را شنیدیم با نهایت انصاف آنچه که به حق بود تصدیق فرمودید مشکلاتشان را بیان کردند عرض شود آنچه را هم که به قول ایشان متخصصین ما شاید در ارقام اشتباه کردند اصلاح فرمودند از این اصلاح و از این ارشادی که فرمودند بنده صمیمانه تشکر می‌کنم بحث در بودجه برای رسیدن به همین مطالب است ولی یک مسئله را خارج از این مسائل علمی‌و فنی و ارقام که علمای فن گفته‌اند بنده از نظر اجتماعی می‌خواهم عرض کنم و آن مسئله عادت برای مردم برای تربیت مردم برای استفاده دولت از هماهنگی مردم یک اصل مهم است من نمی‌دانم چرا دستگاههای دولت اصرار دارند که اینقدر با عادت مردم بجنگند بنده دنیا آمده‌ام در این منطقه یعنی پشت همین مجلس شورای ملی توی سجلم نوشته است متولد بخش ۲ دولت (رضوی- چه سالی؟) زیاد از سن شما کمتر نیست من چند تا پیراهن از شما بیشتر پاره کرده‌ام آقای رضوی ۲۶ سال در این مملکت خیلی‌ها شاهدند که من چه کردم منت به کسی ندارم وظیفه هر ایرانی است باید بکند توی سجل من نوشته متولد بخش ۲ دولت حالا چه اصراری است که این را عوض کنند و اینجا بشود بخش ۹ جای دیگر بشود بخش ۱۷ و بعد اصولا من از شما استدعا دارم آقای رامبد در مورد بخشهای تابعه طالش که هر کدام به یک جا وصل است گله کردند لیدر محترم سرور عزیز بنده (خنده نمایندگان) (یک نفر از نمایندگان- سرور که مال پان ایرانیست‌ها است) المعاشرة مؤثره جای بنده زیر لژ آقایان است (عباس میرزایی- ممکن است اثر حزبی هم بکند بشوید پان ایرانیست) شاید آنها قاطی مردمی‌ها بشوند در شهر تهران نواحی شهرداری نواحی مالیاتی نواحی آماری (یک نفر از نمایندگان- کلانتری‌ها) کلانتری‌ها نواحی آموزشی خانم فرخ رو پارسای هر کدام یک نقشه و یک حد و مرز دارد یک آدم توی یک کوچه نشسته نمی‌داند تابع کدام ناحیه است یکی از اینها را امر بفرمائید بشود ملاک مادر و شاید کلانتری‌ها را ملاک بگیرید از نظر انتظامی‌بقیه را روی آنها پیاده بکنید تکلیف مردم روشن بشود (صحیح است) خیلی تشکر می‌کنم موافق دولت و همکار محترم بنده جناب آقای دکتر دادفر آماری خواندند که به یک میلیون پرونده قضات دادگستری رسیدگی کردند زحمات و فداکاری‌های این قاضی‌های با شرف قابل تقدیر و ستایش است ولی دکتر عزیز اعلام یک میلیون پرونده جزایی مژده خوبی نیست چرا ما باید به اینجا برسیم که در سال (دکتر دادفر- و حقوقی) حقوقی و جزایی به هر کیفیت که هست از نظر حقوقی الحمدلله حجم پرونده‌ها پایین آمده با قانون اصلاحات ارضی با رشد اقتصادی خیلی از آن حیث تنزل کرده ولی ما بایستی راهی را بپیماییم که حجم کار دادگستری ما پایین بیاید عرض شود که مطلب آخر بنده دو موضوع است که به دوست عزیز و بسیار محترمم که از سنین طفولیت یعنی از ۶ و ۷ سالگی روی نیمکت دبستان با هم درس می‌خواندیم و این جناب آقای خسروانی که امروز جزء چهره‌های درخشان کابینه جنابعالی است (صحیح است) این استعداد و لیاقت را دارد که شش سال متوالی در پنج کابینه مختلف وزیر بوده است (عباس میرزایی- آفرین خیلی با انصافید الان سال هفتم است) در دوره مدرسه متأسفانه شیطان بود اما خوب درس نمی‌خواند دو تا مسئله است که مربوط به ایشان است جناب آقای خواجه نوری مژده‌ای فرمودند که برای کارگران شریف ایران سازمانی تشکیل می‌شود (چند نفر از نمایندگان- شد) شد، جای نهایت خوشوقتی است ولی انتصاب سازمان کارگری به حزب سیاسی به نظر من صحیح نیست این وزیر کار دو مسئولیت دارد زرنگ است با یک دست دو تا هندوانه می‌تواند بردارد هم وزیر کار است و هم دبیر کل حزب، این را من در استعداد ایشان می‌بینم (یک نفر از نمایندگان- این کار معنی ندارد) عرض نکردم معنی دارد خیلی استعداد می‌خواهد اگر سازمان کارگری را با عنوان وزارت کار اداره بفرمایند رهبری می‌فرمایند متشکر هم هستیم به نفع کارگرها قدم برداشتند خوب هم کار می‌کنند حزب را هم به نام لیدر حزب جناب آقای خسروانی در این مسئله اجازه بفرمایید بنده از پشت این تریبون توضیح مفصلی ندهم شما و من از بدو تشکیلات وزارت کار در آن وزارتخانه افتخار خدمت داشتیم شما به وزارت رسیدید و بنده به سر کارگریش و امروز خدمت شما هستم (دکتر رهنوردی- این بسته به استعداد است) البته بحثی است هرکس که مستعد نیست که یک مرتبه دبیر کمیته المپیک بشود، استعداد می‌خواهد من هم قبول دارم مگر کسی منکر است مسئله دوم را که می‌خواهم عرض کنم جناب آقای هویدا متأسفانه جناب آقای وزیر دارایی تشریف بردند یکی از افتخارات دورۀ ۲۱ قانونگذاری یعنی اولین دوره مقننه بعد از انقلاب یعنی اولین اجتماع نمایندگان انقلاب سفید ایران این بود که به هزار زحمت تبصره‌ای گنجاندند که هیچ کارمندی از دو جا حقوق نگیرد این تبصرۀ ۲۹ من خودم عضو دستگاهها بودم می‌دانم مشکلاتی ایجاد کرده است مشکلات ایجاد می‌کند چندین بار اصلاح شده است بنده از جناب آقای نخست وزیر استدعا دارم که اجازه نفرمایند باقی مانده قدرت قانونی این تبصره فقط مشمول بیچاره‌ها باشد تمام کسانی که به قصد جلوگیری از گرفتن حقوقهای گزاف آنها در این تبصره ممنوع شده بودند با لوایح و پیشنهادات و اصلاحات مختلف استثناء شدند گروهی را بنده می‌خوانم در خود پیشنهاد ملاحظه بفرمایید بعد از انقلاب بعد از فرمان انقلاب اداری بعد از اینکه ما می‌گوییم ملتی هستیم با اراده مصمم به دنبال شاهنشاه خودمان لایحه‌ای که پیشنهاد شده برای استدلالش در مقدمه چه نوشته اینطور نوشته ریاست محترم مجلس شورای ملی به استحضار می‌رساند که بر اثر اجرای آئین نامه قسمت اول تبصرۀ ۲۹ قانون بودجه سال ۴۴ مصوبه کمیسیون دارایی حتی حضور افرادی که از سایر دستگاههای دولت، توجه کنید اگر کسی عضو دستگاه دولت نیست و در این کمیسیون‌ها شرکت می‌کند هرچه به او بپردازند باید بپردازند ولی افرادی که از سایر دستگاههای دولت در شوراهای مشروحه زیر ۱، ۲، ۳، ۴، ۵ و ۶ در وزارت کار و البته از سایر دستگاهها شرکت می‌کنند حق حضور دریافت بدارند البته خود جنابعالی می‌دانید که قانون بایستی جامع، کامل و شامل همه باشد همه افراد چه وزیری مقتدر و متکی و لیدر حزبی که ۱۸۰ نماینده در مجلس دارد بنده به آقای وزیر دارایی عرض کردم چیزی که جلوی رویشان گفتم پشت سرشان هم می‌توانم عرض کنم اصطلاح عامیانه‌ای است گفتم دو سال وزیر من بودی افتخار داشتم برایت خدمت کردم اما شما چرا برای همه مادر هستید و برای کارمندان وزارت دارایی زن بابا، به همه دستگاهها هرچه بخواهند بدهند یک امضای وزیر دارایی پایش هست، بعد توی خود وزارت دارایی جناب آقای هویدا خود شما شاهد هستید که مأمورین وزارت دارایی به چه محرومیتی زندگی می‌کنند (همهمۀ نمایندگان- خیلی محرومند- خیلی محرومند) یک نکته را عرض کنم که فراموش نفرمایید که هنوز دولت، دولت شما است هر وزارتخانه‌ای را که تخطئه بکنید دلیل عدم اعتقاد خود شما است (دکتر یزدان پناه- همه وزارتخانه‌ها وضعشان مرفه است) من این اعتقاد را ندارم به هر حال بنده در مقام ارادت مطالب تلخی را به شما عرض کردم که شاید از سخنان شیرین پاره‌ای از دوستان شیرین تر باشد به عرایضم خاتمه می‌دهم و امیدوارم آنچه که به عرضتان رساندم حالا که دولت به دست شما است و این همه حسن نیت دارید حالا که به عنوان نخست وزیر، این را مداهنه نمی‌گویم شما توی خیابان بعد از سه سال که نخست وزیر هستید پشت آن پیکان کوچکتان که رد می‌شوید مردم شما را دوست دارند (صحیح است) من هم همین را عرض می‌کنم به این نکات توجه بفرمایید روز به روز علاقه مردم به شما انشاءالله اضافه خواهد شد.
نایب رئیس- در مادۀ واحده نظری نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهادهای رسیده قرائت می‌شود.
اینجانب پیشنهاد می‌نماید در تبصرۀ ۱ بند ب سطر آخر به جای جمله (در خزانه الزامی‌نخواهد بود) نوشته شود (در خزانه لازم نخواهد بود).
با احترامات- دکتر امین.
نخست وزیر (امیر عباس هویدا)- موافقم، دولت موافق است چون اصلاح عبارتی است.
مرتضوی (رئیس کمیسیون بودجه)- با این پیشنهاد موافقم و اصلاح عبارتی است.
نایب رئیس- آقای دکتر شفیع امین یک پیشنهادی کرده‌اند که منظور اصلاح عبارتی است در تبصرۀ ۱ بند ب در سطر آخر به جای در خزانه الزامی‌نخواهد بود نوشته شود در خزانه لازم نخواهد بود اصلاح عبارتی است نظری نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهاد بعدی قرائت می‌شود.
پیشنهاد می‌نماید جملۀ زیر به آخر تبصرۀ ۴ لایحه بودجه ۱۳۴۷ افزوده شود:
- «منظور از دیون بلامحل دیونی است که در اجرای قوانین بر عهده دولت مقرر شده باشد».
با تقدیم احترامات- دکتر عاملی تهرانی.
نایب رئیس- آقای دکتر عاملی تشریف بیاورید.
دکتر عاملی تهرانی- جناب آقای رئیس، همکاران ارجمند پیشنهادی را که در اینجا تقدیم کرده‌ام ناظر است به یکی از مشکلاتی که ما در کمیسیون بودجه همواره با آن مواجه بودیم و شاید قسمت زیادی از وقت ما مصروف به طرح و توضیح مکرر این مسئله می‌شد برای اینکه در این مورد نظر همکاران ارجمند را به ماهیت پیشنهاد معطوف بدارم ناگزیر هستم در مورد تبصرۀ ۴ و پیشنهادی که تقدیم کرده‌ام توضیح بدهم. تبصرۀ ۴ این است که مبلغ مندرج در بودجه وزارتخانه‌ها و مؤسسات دولتی تحت عنوان دیون بلامحل و همچنین مبلغ مندرج در ردیف ۵۹۰۱ بخش ۵ هزینه تحت عنوان هزینه‌های پیش بینی نشده پس از و تصویب کمیسیون بودجه مجلس شورای ملی با رعایت مقررات قابل پرداخت است. در اینجا عرض من مربوط است به آن وجوهی که تحت عنوان دیون بلامحل است برای اینکه موسسات دولتی نتوانند از اعتباری که به عنوان دیون بلامحل دارند استفاده بکنند پیشنهادهایی می‌شود که در آن پیشنهادها نوشته شده است که این اقلام دین بلامحل ما هست برای پرداختش قبلاً اعتبار نداشتیم چون امسال برای پرداخت اعتبار داریم شما ماهیت دین را تصویب بکنید تا ما بتوانیم به کسانی که مدیون هستیم این مبلغ را بپردازیم پیشنهادهایی که در این مورد ارائه می‌دهند تا آنجایی که ما برخورد کردیم شامل دو دسته است یک دسته اینهایی است که مقرر شده است بر عهده دولت و ناشی است از اجرای قوانین مثلاً کارمند است و حق داشته است.
نایب رئیس- آقای دکتر عاملی برای اینکه توجه داشته باشید عرض می‌کنم که برای پیشنهاد فقط ۵ دقیقه می‌توانید صحبت بکنید.
دکتر عاملی تهرانی- بله کارمندی است حق داشته است از برای اینکه ترفیع بگیرد ترفیع به او داده می‌شود در آن سالی که ترفیع می‌دهند محل ندارند که اضافه را بپردازند این دین به عهده دولت می‌ماند سال بعد از دیون بلامحل اعتبار می‌گذارند و دولت می‌آید و گزارش می‌دهد که چنین دینی را داریم کمیسیون هم تصویب می‌کند در مورد اینگونه دیون هیچ گونه حرفی نیست دیونی است که برای دولت پیدا شده و در نتیجه و در جریان اجرای قانون ولی یک سلسله دیونی هست برای اینکه ناگزیرم خلاصه کنم به عرضتان برسانم که ناشی است از اشتباه، ناشی است از سوءتعبیر و ناشی است از تجاوز از اعتبارات مقرر، فرض بفرمایید موسسه‌ای است به یک شخصی می‌آید کادو می‌دهد برای کادو اعتبار نداشته ولی حق هم نداشته که چنین موردی را منظور بکند و بپردازد چنین مواردی بسیار بوده است در لیست دیون بلامحل در کمیسیون همیشه این بحث می‌شد که اینها دیون بلامحل نیست اینها اظهارنامه‌ای است برای تخلفات قبل ولی در اینجا یک نحوه دیگری استدلال می‌شد دین را ما از جهت آن کسی که طلبکار است باید در نظر بگیریم درست است ممکن است که یک نفر بدون اینکه حق داشته باشد بدون اینکه اعتبار داشته باشد اجازه داده باشد که یک گلدان بخرند و این شخص اجازه نداشته ولی آن کسی که گلدان را به دولت فروخته او حالا از دولت طلبکار است یک عده می‌گفتند که ما باید دیون بلامحل را به این اعتبار بگیریم یعنی ببینیم که این اعتبار هست یا نه یک عده‌ای می‌گفتند دین بلامحل شامل گروه اول است یعنی آنهایی که بر عهدۀ دولت مقرر شده در جریان اجرای قانون و به موجب تجویز قانون همیشه در این مورد اختلاف نظر بود با کمال تأسف باید خدمت همکاران ارجمند عرض کنم که حتی بعضی از موارد که به اعتقاد تخلف از مقررات قبلی بود شاید سایر دوستان کمیسیون هم در این مورد هم عقیده و هم داستان بودند به اجبار از کمیسیون گذشت برای آنکه کسانی که از دولت طلبکار هستند به حقشان برسند اینجا این پیشنهاد را تقدیم می‌کنم برای اینکه مجلس محترم توجه بفرمایید و در اینجا با تصویب این جمله مشخص کنید که دین بلامحل عبارت از دینی است که به موجب تجویز قانونی و به موجب قانون در مسیر اجرای قانون بر عهدۀ دولت مقرر شده باشد تا بتوانیم به موارد دیگری که به کمیسیون می‌آید به اعتبار این نظریه صریح مجلس دست رد بگذاریم آنها را دولت برای رفع مشکلش راه حل دیگر و احیاناً لوایح لازم را تهیه و تقدیم بکند.
نایب رئیس- پیشنهاد آقای دکتر عاملی مطرح است نظری نیست؟ آقای قوام صدری بفرمایید.
قوام صدری (معاون وزارت دارایی)- با اجازه ریاست محترم یک نکته را باید به عرض مجلس محترم برسانم و آن توجهی است که جناب آقای دکتر عاملی روی این مطلب و نگرانی از اینکه این دیون اگر بر اساس تجاوز از اعتبارها بیاید ممکن است که تصویبش ایجاد اشکال بکند و بر خلاف مقررات عملی شده باشد بایستی به عرضشان برسانم که تبصرۀ قانون بودجه سال ۱۳۲۸ را اگر مطالعه بفرمایید تجاوز از اعتبارات تعهد خرج دیون بلامحل و حتی پرداخت هزینه‌های بدون اعتبار مجازات دارد و به عنوان تصرف در اموال دولت قابل تعقیب جزائی است آن نگرانی نمایندگان محترم را قانون رفع کرده است و خیلی محکمتر از آنچه پیشنهاد می‌فرمائید در این تبصره که احیاناً ممکن است جلوی این کار را بگیرد و رفع نگرانی شان را بکند عرض می‌کنم که این قانون و قوانین دیگری وجود دارد که به شدت نظارت می‌شود دستگاه وزارت دارایی هم در اجرای این تبصرۀ قانون سال ۱۳۲۸ مراقبت می‌کند در اجرای خود قانون یعنی سیاست عمومی‌که تجاوز از اعتبارات را منع می‌کند منتها یک مطلب را توجه نفرمودند و آن این است که در مرحله اجرایش یک مواردی پیش می‌آید غیر از این مورد که به خیال خودشان مستثنی کردند و تصویب فرمودند که متجاوز از اعتبار نیست ولی مشمول آنچه را که می‌فرمایید یعنی حقوق ناشی از اجرای قانون هم نیست و به علاوه همین طور که فرمودند یک مواردی هست که حقوق مردم را بایستی تأمین کرد به همین دلیل چنین تصویب فرمودند که این مطالب در کمیسیون بودجه رسیدگی بشود اگر دین دینی عمدی بود و این نوع مشکلات پیش نمی‌آمد که دلیلی نداشت این کار به کمیسیون بودجه برود این نکته را بایستی به عرض برسانم اگر وزارت دارایی بر اساس بررسی‌هایی که از تمام دینها و صورتهای مربوط به دیون می‌آید در وزارت دارایی در کمیسیون خاصی که از نمایندگان اداره بودجه وزارت دارایی و نماینده وزارتخانه مربوطه تشکیل می‌شود رسیدگی می‌کند و به جزئیات اینکه این دین چرا پیدا شده و چگونه پیدا شده و آیا موارد از موارد تجاوز اعتبار هست و یا عمل خلاف قانون و خلاف آن تبصره بودجه انجام گرفته یا خیر به این مطالب رسیدگی می‌شود و آنجا که قبول می‌کنند هیچ نوع خلاف مقرراتی انجام نگرفته مقرراتی به صورت پیشنهاد تقدیم کمیسیون بودجه می‌شود رسیدگی می‌شود استدعا می‌کنم جناب آقای دکتر عاملی موافقت بفرمایند برای اینکه مشکلاتی ایجاد نشود با عرض اینکه مشکلاتی که جنابعالی می‌فرمایید با وجود رسیدگی‌هایی که در وزارتخانه و دستگاهها می‌شود پیش نمی‌آید استدعا می‌کنم اگر موافقت دارند این پیشنهاد را مسترد بفرمایید.
نایب رئیس- آقای دکتر عاملی مسترد می‌فرمایید یا رأی بگیریم؟
دکتر عاملی تهرانی- عرض کنم با این توضیحی که جناب آقای قوام صدری فرمودند این توجه باید باشد که اگر به این نحو تسلیم می‌فرمایند لااقل در آن پرونده‌هایی که این شائبه را دارد که ممکن است تجاوز از اعتبارات باشد دولت موظف باشد که جزئیات آن را به استحضار کمیسیون بودجه برساند.
نایب رئیس- دولت موظف به این امر هست بنابراین پس گرفتید؟ (دکتر عاملی- بله) پیشنهاد دیگری قرائت می‌شود.
اینجانب پیشنهاد می‌نماید در تبصرۀ ۱۱ در سطر ۵ قسمت آخر به جای (که در تاریخ قانون مذکور) نوشته شود (که تا تاریخ تصویب این قانون).
با احترامات- دکتر شفیع امین.
نایب رئیس- آقای دکتر شفیع امین بفرمایید.
دکتر شفیع امین- بنده ایمان دارم و حتم دارم که همکاران محترم و همینطور دولت عقیده داردو ایمان دارد که چرخهای مملکت به وسیله کارمندان دولت می‌چرخد و این انقلاب عظیم باید با دست کارمندان دولت سریعتر به انجام برسد تا زندگی آنها بهتر تأمین بشود این لطفی که شاهنشاه عظیم ما برای اعطاء یک پایه، یک رتبه به کارمندان مرحمت فرمودند موجب ستایش و تشکر عموم فرهنگیان و کارمندان می‌باشد بزرگترین عاملی است که ایشان می‌خواهند از کارمندان قدردانی بشود که بهتر و با دلگرمی‌کارهای خودشان را انجام بدهند نامه‌های زیادی از کارمندان رسیده که بنده موظف بودم نامه‌های آنها را بخوانم قانون در ۳۱ خرداد سال ۴۵ (سال گذشته) اجرا نشده و اجرای قانون را در سال ۴۷ گذاشتند کارمندانی هستند که در آخر سال ۴۵ یا در جریان سال ۴۶ می‌بایستی به آنها رتبه بدهند (صحیح است) عده‌ای از کارمندان در سال ۴۱ وارد شدند بنده خیلی از فرهنگیان و دانشگاهیان و اشخاص فقیر را می‌شناسم که در سال ۴۱ و ۴۲ وارد خدمت شده‌اند و تا به حال پایه نگرفته‌اند و با همان پایه مانده‌اند زندگی گران شده متأهل شده‌اند صاحب خانواده شده‌اند این انصاف نیست که ما آنها را محدود بکنیم این انصاف نیست که تا تاریخ تصویب قانون یا تاریخ اجرا، تاریخ اجراء از سال ۴۷ خواهد بود خواستم تا تاریخ تصویب این قانون بنده نظرم این است برای اینکه زندگی آنها تأمین بشود بنده عرض می‌کنم که دانشگاهیان که مورد توجه جناب آقای نخست وزیر و دولت است در میان آنها اشخاصی هستند که به عنوان استادیار، دانشیار و استاد خدمت می‌کنند و خوشبختانه مشمول قانون استخدام کشوری نیستند ولی به این بیچاره‌ها رتبه نداده‌اند زندگی بالا می‌رود بنده استدعا می‌کنم که دولت موافقت کند که از نظر بودجه‌ای...
نایب رئیس- آقای دکتر شفیع امین پنج دقیقه وقت جنابعالی تمام است.
دکتر امین- با توضیحاتی که عرض کردم نظر موافق دولت را به این موضوع جلب می‌کنم.
نایب رئیس- نسبت به پیشنهاد آقای دکتر امین نظر مخالفی نیست؟ (نمایندگان- پس گرفتند) آقای دکتر شفیع امین پس گرفتید؟ (دکتر امین- بله) پیشنهاد بعدی قرائت می‌شود.
با کمال احترام در تبصرۀ ۱۱ لایحه بودجه کل کشور پیشنهاد می‌شود:
- ۱- در سطر ششم پس از ترفیع افزوده شود (یا اضافه) و یا اینکه کلمه (ترفیع) حذف بشود.
- ۲- در سطر پنجم که نوشته شده قانون استخدام کشوری تبدیل شود: (لایحه قانون استخدام کشوری).
دکتر موسی درودی- سرتیپ وحدانیان.
نایب رئیس- آقای دکتر درودی بفرمایید.
دکتر یگانه (وزیر مشاور)- اضافه کردن کلمه یا اضافه ایرادی ندارد قبول داریم.
نایب رئیس- پس آقای دکتر درودی توضیح احتیاج ندارد قسمت اول آن را نماینده دولت قبول کرد بنابراین قسمت اول این پیشنهاد که بعد از کلمه ترفیع یا اضافه، اضافه بشود و در قسمت دوم لایحه قانونی بشود البته لایحه قانونی استخدام دولتی درست تر است برای اینکه هنوز قانون نشده (دکتر مهذب- بنده با قسمت دوم مخالفم و بهتر است که جداگانه رأی گرفته شود) اجازه بفرمایید به همین ترتیب عمل خواهد شد. رأی می‌گیریم به اضافه کردن یا اضافه بعد از کلمه ترفیع خانمها و آقایانی که با این قسمت از پیشنهاد موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثراً برخاستند) تصویب شد. رأی می‌گیریم به قسمت دوم پیشنهاد که تبدیل بشود قانون استخدام کشوری به لایحه قانون استخدام کشوری خانمها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند. (عده کمی برخاستند) تصویب نشد. در تبصره‌های لایحه بودجه پیشنهاد دیگری نیست. چند پیشنهاد الحاقی به بودجه است که قرائت می‌شود.
محترماً پیشنهاد می‌نماید تبصرۀ ذیل به تبصره‌های بودجه کل کشور اضافه گردد:
- دولت مکلف است که شهرسازی در مناطق عشایری را بر سایر مناطق مقدم دانسته و در حدود اعتبارات مصوب در برنامه چهارم در تأمین آب و برق و آسفالت و بیمارستان و خانه سازی در آن نقاط اقدام نماید.
با تقدیم احترام- ابوذر.
نایب رئیس- توجه بفرمایید آقای ابوذر این پیشنهاد بودجه‌ای نیست ما دولت را هم منع کرده‌ایم که در لایحه بودجه پیشنهادهای غیر بودجه‌ای بدهد به هر حال تشخیص اینکه پیشنهاد بودجه‌ای است یا بودجه‌ای نیست با رئیس است و بنده هم اینطور تشخیص دادم که پیشنهاد غیر بودجه‌ای است و قابل طرح نیست پیشنهاد بعدی قرائت می‌شود.
پیشنهاد می‌نماید تبصرۀ زیر به لایحه بودجه ۱۳۴۷ افزوده شود:
- تبصره- از اعتبار ردیف ۴۱۰۷ مبلغ لازم کسر می‌شود و در نتیجه کلیه مشمولان قانون نظام وظیفه که برای انجام خدمت به موقع خود را معرفی کرده باشند و مازاد بر احتیاج تشخیص داده شوند برای دریافت برگ معافیت خود از پرداخت هر وجهی معاف باشند.
با تقدیم احترامات:
محسن پزشکپور- دکتر طالع- دکتر عاملی.
نایب رئیس- آقای دکتر عاملی بفرمایید.
دکتر عاملی- عرض کنم در این مورد من با تمام علاقه‌ای که به نکته آموزی از محضر جناب آقای نخست وزیر دارم به همین دلیل با دقت بسیار به استدلال شیرین ایشان توجه کردم ولی باید عرض کنم استدلالشان در مورد آنچه را ما فروش معافیت عنوان کرده بودیم آنگونه که سایر دلایل ایشان دلنشین می‌نمود آن تأثیر را نداشت خدمت نظام و طبقه همانگونه که مورد اعتقاد همه ماست خدمت مقدسی است و این دو وجه دارد یکی در جهت کسی که باید برود خدمت بکند یکی از لحاظ دستگاهی که باید امکان این خدمت را تشخیص بدهد بنابراین هرگاه دولت به عنوان دستگاهی که باید امکان این افتخار را به افراد بدهد این مسئله را مورد توجه قرار بدهد آن وقت چه خواهیم کرد که بودن این رقم ده میلیون و چهارصد هزار تومان در بودجه کشور انعکاس خوب و اثر شایسته‌ای ندارد دولت موظف است که به افراد این امکان را بدهد که بروند و خدمت خودشان را ادامه بدهند و تعلیمات مقدسی را که این دوره به آنها می‌دهند فرا بگیرند این را یک کمی‌مقایسه کنید با تعلیمات اجباری آیا صحیح است که اگر ما یک کودکی را از گرفتن تعلیمات اجباری محروم کردیم به ازای این محرومیت یک چیزی هم از او بگیریم صحیح نیست به همین دلیل در مورد خدمت مقدس سربازی این خدمتی که به عنوان یک موهبت نصیب افراد شده این استدلال صحیحی نیست که ما بگوییم که امکان این را به شما ندادیم که به شما اجازه بدهیم که خدمت سربازی کنید و به شرف سربازی نایل شوید به ازای اینکه نمی‌توانیم این فرصت را به شما بدهیم یک چیزی بدهید این صحیح نیست انعکاس این رقم هم در بودجه مملکت صحیح نیست به همین دلیل است که من تقاضا دارم مورد امعان نظر بیشتری قرار بگیرد به خصوص که این وعده را فرمودند که در آینده نزدیک به همه کس امکان این خدمت شرافتمندانه داده خواهد شد. بنابراین به احتمال قوی این رقم شاید به این مقداری که در بودجه پیش بینی شده است کمتر باشد به این دلیل است که به خاطر حفظ شرافت خدمت مقدس سربازی تقاضا می‌کنم که این رقم از بودجه بیرون آورده شود.
نایب رئیس- تیمسار سپهبد صنیعی بفرمایید.
سپهبد صنیعی (وزیر جنگ)- با اجازه مقام ریاست به استحضار نمایندگان محترم می‌رسانم از اول سال ۴۷ ما افرادی به نام مازاد بر احیاج نخواهیم داشت که معاف کنیم از خدمت وظیفه و این خدمت را قاطبه ملت ایران انجام خواهند داد و افرادی که به موجب قوانین معاف تشخیص می‌گردند یا متکفل می‌شوند یا آنکه مریض می‌شوند یا به جهاتی که قانون آنها را معاف کرده به استناد دلایل قانونی معاف می‌شوند از پرداخت این قبیل وجوه قانون آنها را معاف کرده است ولی آنچه در بودجه منظور شده بدهی مالی است که به موجب قوانین توشیح شده فعلی باید اجراء کنیم و در مورد عده‌ای این قانون اجرا شده و صحیح نیست که ما یک جمعی را از قانون توشیح شده که در حال اجراء هست استثناء بکنیم بنده استدعا می‌کنم برای اینکه از تبعیض جلوگیری شود موافقت بفرمایید که پیشنهادتان را پس بگیرید.
نایب رئیس- آقای دکتر عاملی بفرمایید.
دکتر عاملی- همانطور که عرض کردم بودن این رقم در بودجه صحیح نیست.
نایب رئیس- پیشنهاد یکبار دیگر قرائت می‌شود که رأی گرفته شود.
نایب رئیس- رأی می‌گیریم به این پیشنهاد خانمها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (چند نفری برخاستند) تصویب نشد. پیشنهاد بعدی قرائت می‌شود.
با کمال احترام در لایحه بودجه پیشنهاد می‌نماید که خرید ماشین ساخت کشورهای خارج برای موسسات دولتی و سازمانهایی که از بودجه دولتی به هر نحوی از انحاء اداره می‌شود در سال ۱۳۴۷ ممنوع و اگر نیازی باشد با تصویب هیئت دولت از ماشین‌های ساخت ایران خریداری شود.
با تقدم احترام- محمد اسدی.
نایب رئیس- توجه بفرمایید این پیشنهاد نه شکل ماده دارد و نه تبصره فقط قرائت شد. پیشنهاد بعدی قرائت می‌شود.
پیشنهاد می‌نماید تبصرۀ زیر به لایحه بودجه سال ۱۳۴۷ افزوده شود:
- تبصره- مجموع حقوق مزایا، فوق العاده، حق حضور، پاداش و یا وجوه دیگری را که هریک از کارمندان دولت و یا کارمندان سازمانها و شرکتهایی که دولت در آن سرمایه گذاری کرده است در صندوق دولت و یا سازمانها و یا شرکتهای مزبور دریافت می‌دارند، در سال، نمی‌تواند از مجموع حقوق و مزایای سالیانه یک وزیر بیشتر باشد.
با تقدیم احترامات- پزشکپور- دکتر عاملی- دکتر صدر- دکتر فریور- دکتر طالع.
دکتر یزدان پناه- ارتباط با اجرای بودجه ندارد.
نایب رئیس- آقای پزشکپور بفرمایید.
پزشکپور- البته همکاران گرامی‌خانمها و آقایان در مورد این پیشنهاد فکر می‌کنم به حد کافی آگاهی و وقوف به دلایل و جهات و ریشه‌های این پیشنهاد هست و یک دلیل عمده‌ای که برای طرح این پیشنهاد در این زمان وجود دارد این مرحله‌ای است که کوشش را دولت آغاز کرده است از برای اجرای فرمان شاهنشاه برای تحقق بخشیدن به انقلاب اداری و به خصوص هرگاه ما واقعاً بررسی کنیم برای اینکه بسیاری از مشکلاتی که در سازمانهای اداری هست ناشی از تبعیضاتی است که در سازمانهای اداری یا شرکتهای وابسته به آن سازمانها وجود دارد و به هر حال باید یک زمانی این قدم شجاعانه را برداشت باید یک زمانی این قدم را با کمال جسارت و شجاعت برداشت از برای اینکه واقعاً این امتیازات بیش از حد و بیش از حد لزوم که در موقع خودش در سازمانهای اداری سبب ایجاد یک نوع فئودالیزم اداری شده است از میان برداشته بشود زیرا آنچه به نام فئودالیزم در هر کجا و در هر شأنی از اجتماع نامیده می‌شود عبارت است از یک سلسله موازین و مقرراتی که یک امتیازات نابجا اگر بشود گفت نامناسبی را با گروهها و قشرهای دیگری که از آن اجتماع هستند به وجود می‌آورد و این قبیل مزایا و حقوقهای غیر نامتناسب، نامتناسب اولا از نظر زندگی عمومی‌ملت ایران و ثانیاً از نظر حقوق و مزایایی که اکثریت به اتفاق کارمندان دریافت می‌کنند موجب اساسی است که بسیاری از نابسامانی‌ها و بسیاری از عدم انجام صحیح امور را در سازمانهای اداری ما به وجود آورده ما با کمال قاطعیت اعتماد و ایمان داریم که انجام انقلاب اداری مقدور و میسور نخواهد بود مگر اینکه به این تبعیضات پایان داده شود (صحیح است) و موردی و ضابطه‌ای که ما در اینجا در نظر گرفتیم ضابطه‌ای است برای آن گروه از کارمندان دولت که در سطح عالی رهبری مملکت قرار گرفته‌اند و در سطح رهبری امور اجرایی مملکت قرار گرفته‌اند وزیری است که یک وزارتخانه در اختیار اوست و هیچ دلیلی نمی‌توان پیش بینی کرد که حقوق و مزایای کارمندانی که رهبری این وزیر را بنا به اصول و موازین اداری می‌پذیرند و زیر نظر مسئولیت این وزیر کار می‌کنند اعم از اینکه در سازمانهای اداری باشند یا در شرکتهایی که به نحوی از انحاء با یکی از این وزارتخانه مرتبط خواهد بود هیچ دلیل و منطقی نمی‌تواند وجود داشته باشد که حقوق و مزایای اینها بیش از وزیر باشد و یک دلیل دیگری که غالباً ابراز می‌شود عبارت از این است که ما اگر سطح این حقوقهای عده معدود را در یک اشل بسیار بالایی بگذاریم نخواهیم توانست اشخاص تحصیل کرده وطنمان را از خارج جلب و جذب کنیم. تنها نکته‌ای را که عرض می‌کنم این هست که با این روش و با توجه به امکانات مالی مملکت ممکن است که ما عده قلیلی را بتوانیم جلب کنیم ولی اگر یک چنین حقوق و مزایایی به عده‌ای قلیل پرداخته بشود سبب خواهد شد اکثریت دیگری نیایند زیرا آنها هم مآلا در انتظار دریافت یک چنین حقوق‌ها و مزایایی هستند و ما نخواهیم توانست آنها را جب کنیم مگر اینکه در یک چنین اشلی بالا و در یک سطحی بالا به آنها حقوق و مزایایی بدهیم که خزانه مملکت و بنیه مالی مملکت ما چنین استطاعتی را نخواهد داشت.
نایب رئیس- پنج دقیقه وقت جنابعالی تمام شد.
پزشکپور- خیلی عذر می‌خواهم این به طور کلی دلیل من بود و حالا موافق و مخالف هم صحبت خواهند کرد و تصمیم خواهند گرفت.
نایب رئیس- آقای دکتر دادفر بفرمایید.
دکتر دادفر- همکار عزیزم آقای پزشکپور پیشنهادی مطرح فرمودند و کاملتر از این تصویب شده همانطور که عرض کردم چون در موقعی که در مجلس شورای ملی این پیشنهاد مطرح و تصویب شد حتی من یادم هست که وزیر دارایی وقت گفت لایحه بودجه را مسترد می‌کنیم اگر تصویب بشود ولی مجلس تصویب کرد پیشنهاد هم مال بنده بود در صورت مذاکرات مجلس هست اما چون با وضع فعلی و با اقداماتی که الان دولت در جریان دارد آن پیشنهاد به صورتی که جنابعالی تقدیم کردید به نظر من قابل عمل نیست من از جنابعالی خواهش می‌کنم که این پیشنهاد را پس بگیرید.
نایب رئیس- آقای فخر طباطبایی بفرمایید.
فخر طباطبایی- عرض کنم در مورد این پیشنهاد جناب آقای پزشکپور توضیحات کاملی دادند بنده واقعاً فکر کردم با توضیحاتی که ایشان دادند مخالفتها ابراز نمی‌شود معذلک تشکر می‌کنم که این مخالفت جناب آقای دکتر دادفر این فرصت را داد که بنده هم در تعقیب پیشنهاد ایشان عرایضی بکنم این بودجه را که بنده مطالعه کردم تقریباً نصف مبلغ مربوط به پرسنل مملکت و پرداختهای به کارمندان است و پس از انقلاب جهش مملکت به طرف عدالت اجتماعی است (صحیح است) و عدالت اجتماعی همه جانبه مخصوصاً عدالت در پرداختها (صحیح است) پیشنهادی که جناب آقای پزشکپور دادند لااقل در سطح بالا خود شما جناب آقای نخست وزیر را راحت می‌کند وقتی که شما در سطح بالا دارای یک محدودیتی شدید در سطح پایین تر از این ایراد را نخواهند گرفت و پرداختهای غیر معقولی از بودجه شما انتظار نخواهند داشت پیشنهاد هم با رعایت جهات بوده دست شما هم بسته نیست چون نوشته که این پرداختها از معادل حقوق سالیانه تجاوز نکند مگر می‌خواهید از معادل حقوق سالیانه هم بیشتر بدهید که این پیشنهاد مورد قبول واقع نشود این است که بنده فکر می‌کنم این پیشنهادی است که باید مورد توجه خود دولت هم قرار بگیرد و هیچ اشکالی هم در عمل فراهم نمی‌کند در دوره گذشته هم در بودجه خودتان این معنا را پیش بینی کردید و آوردید یک ماده‌ای بعد یک تصویب نامه گذراندید و کیفیات دیگری درست شد که بالاخره به موقع اجرا گذاشته شد این بود خلاصه عرض بنده در موافقت این پیشنهاد.
نایب رئیس- یک موافق و یک مخالف صحبت کردند. آقای قوام صدری بفرمایید.
قوام صدری (معاون وزارت دارایی)- بنده می‌خواهم استدعا کنم که توضیحات بنده را به عنوان این تلقی نفرمایید که منظور این است که دولت در نظر دارد در دستگاهها حقوق‌هایی بدهد که معادل حقوق وزیر باشد این چنین چیزی نیست. این توضیحات بنده، به این عنوان تلقی نشود چون اکنون جناب آقای فخر طباطبایی تذکری فرمودند که مگر شما می‌خواهید حقوقی بیشتر بدهید اگر شما نمی‌خواهید این کار را بکنید قبول کنید بنده یک توضیحی عرض می‌کنم. ما یک قانون استخدام داریم و تصویب شده و تکلیف حقوق کارمندان معلوم است بایستی اجرا بشود اگر نظر این است که آن قانون اجرا نشود آن امری است علیحده اما می‌ماند دسته‌ای که مشمول قانون استخدام نیستند و در کار خدمت دولت هستند برای این کار قانون داریم تبصره‌ای تصویب فرمودید که دستگاههای تابع دولت مؤسسات و بنگاهها و شرکتهای وابسته به دولت آنچه که قانون و اساسنامه دارند طبق قانون و اساسنامه عمل می‌کنند و آنها که ندارند مکلفند اساسنامه خود را بیاورند و در کمیسیون‌های مربوطه مجلس شورای ملی به تصویب برسانند و این اساسنامه‌ها باید بیاید به مجلس محترم و در کمیسیون‌ها رسیدگی بشود در اینجا تصریح شده حالا اگر تصدیق بفرمایید که این مطلب استخدامی‌را در قانون بودجه توضیح باید داد و از این نظر در قانون بودجه می‌شود گذاشت چون مطلب استخدامی‌است امر دیگری است یک تبصره تصویب فرمودید ما ناچار شدیم صد استثناء بیاوریم حضورتان و تصویب بفرمایید. تبصرۀ ۲۹ بودجه است استدعا می‌کنم موافقت بفرمایید که این مطلب هم اگر بر فرض که فکر صحیحی باشد رویش رسیدگی بشود والا با یک تبصره جز اینکه راه را ببندد اثری ندارد در کدام مملکت حقوق‌ها مأخذش حقوق وزیر است ما کارشناسانی داریم در این مملکت که ۴ برابر حقوق وزیر حقوق می‌گیرند باید هم بگیرند و قبول هم داریم با یک تبصره نمی‌شود کار را راکد گذاشت.
نایب رئیس- آقای پزشکپور به پیشنهاد خود باقی هستید؟
پزشکپور- در تبصره عنوان کارمند شده ممکن است که کارشناسانی بیایند که دستمزدهای هنگفت بشود به آنها داد قید کارمند شده است.
نایب رئیس- در این صورت یک بار دیگر این پیشنهاد را می‌خوانیم مخالف و موافق صحبت کرده‌اند نماینده دولت هم صحبت کرد و بعد رأی می‌گیریم.
نایب رئیس- رأی می‌گیریم به این پیشنهاد خانمها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (عده کمی‌برخاستند) تصویب نشد.
رامبد- علاقمندان به صرفه جویی مملکت هم شناخته شدند.
نایب رئیس- پیشنهاد دیگری قرائت می‌شود.
چون کادر قضائی از حیث مقررات استخدامی‌تابع قانون استخدام کشوری نیست و احکام عمومی‌قانون استخدام کشوری هم با مقتضیات خدمت قضات مطابقت ندارد و در اکثر موارد محتاج مقررات خاص است برای اینکه در مورد مزایای قضات هم مقررات متناسب و جداگانه‌ای وجود داشته باشد پیشنهاد می‌نماییم تبصرۀ زیر به لایحه بودجه اضافه شود:
- تبصره- تعیین و پرداخت پاداش و انواع مزایا و فوق العاده‌های قضات دادگستری طبق آئین نامه‌ای خواهد بود که از طرف وزارت دادگستری تنظیم و به تصویب هیئت وزیران خواهد رسید.
شیخ الاسلامی- پزشکی - سرتیب پور- دکتر اسفندیاری- دکتر اعتمادی- معیری- مهاجرانی- آموزگار.
نایب رئیس- این تبصره بودجه‌ای نیست باید به کمیسیون استخدام برود. چون پیشنهاد دیگری نیست کلیات آخر لایحه مطرح است آقای فضائلی بفرمائید.
فضائلی- اجازه بفرمائید بنده عرض نکنم که مختصر صحبت می‌کنم بعد مفصل بشود انشاالله مختصر خواهد بود بنده فقط از این موقعیت می‌خواهم استفاده بکنم و در واقع خواهش می‌کنم از آقای وزیر آموزش و پرورش تشریف بیاورند اینجا و از مطلبی ما را آگاه کنند و آن راجع به مطلبی است که بدون شک مورد علاقه همه ما است تردید نیست که همه به معلمان کشور علاقه دارند شادی آنها موجب سرور و دمیدن روح شادی در نوباوگان است رضایت آنها تاثیر در تربیت نوباوگان دارد به خصوص در این ایام شنیده می‌شود که به خاطر مصالح مملکت با وجود اینکه ناراحتی دارند یا داشتند و اعتراضاتی داشتند لب فرو بستند چون احساس کردند که مملکت در یک آستانه‌ای است که هر کس هر وطن پرستی باید امروز توجه به مصالح عالیه مملکت خود بکند بهمین جهت جا دارد که ما در چنین موقعیتی آنها را فراموش نکنیم و موضوعی که مورد بحث است بنده مطرح می‌کنم و خواهش می‌کنم آقای وزیر آموزش و پرورش در این باب توضیح بدهند گفته می‌شود که در قانون استخدام رعایت حقوق حقه معلمین نشده است بعضی می‌گویند قبلا اینطور بوده ولی این موضوع اصلاح شده اما به نظر من جا دارد که مجلس از این جریان آگاهی کامل داشته باشد آقای وزیر آموزش و پرورش در اینجا توضیحی بدهند چنانچه مواردی هست که حقوق حقه معلمان آنهائی که فرزندان ما را تربیت می‌کنند اشکالی پیش آمده و واقعا در راه اصلاح وضع آنها باید اقداماتی بشود مشروحا بفرمائید تا همه مستحضر باشیم نه فقط ما بلکه معلمان کشور و حتی طبقات دیگر مستحضر شوند گرچه همه معلمان از طبقات وطن پرست هستند از حسن نیت دولت و از توجهی که به کار آنها می‌شود آگاه باشند از این جهت بنده از نظر صلاح‌اندیشی و در واقع از این که باید در چنین مکان مقدس حقایق کاملا گفته بشود خواهش می‌کنم که موضوع را آقای وزیر آموزش و پرورش توضیح بفرمایند.
نایب رئیس- خانم دکتر دولتشاهی بفرمائید.
بانو دکتر دولتشاهی- جناب آقای رئیس همکاران محترم با توجه به اینکه تمام روز همکاران محترم و هیات دولت نشسته‌اند و همه قطعا خیلی خسته هستند سعی می‌کنم خیلی به اختصار صحبت کنم بنده به عنوان موافق لایحه بودجه صحبت می‌کنم چرا نحوه مخارج هر اعتباری و هر درآمدی باید بر اساس حساب و برنامه‌ای باشد یک نفر کدبانوی خانه در صورتی می‌تواند از عهده اداره خانه و خانواده و تامین رفاه آن برآید که برنامه‌ای برای مخارج خانواده داشته باشد و بودجه خانواده را بر اساس در آمد آن تنظیم کند و بر اساس همان هم خرج کند مملکت هم چیزی نیست جز یک خانه بزرگ و دولت که باید از عهده اداره این خانه و خانواده بزرگ برآید باید بر اساس برنامه مشخص بودجه داشته باشد و آن را خرج بکند در گذشته سالها دولتها بودجه‌ای را خرج می‌کردند بدون اینکه منطبق بر هیچگونه برنامه‌ای باشد حتی مدتها بودجه به صورت ۱/۱۲ تصویب می‌شد و رفع نیازمندیها را بطور موقت می‌کرد برای اولین بار در تاریخ مشروطیت ایران دولت حزبی ما موفق شد بودجه برنامه‌ای تقدیم مجلس بنماید طبق بحث‌هائی که شد و توضیحاتی که داده شد ما دیدیم دولت پس از مطالعات دقیق توانسته است به نسبت احتیاجات مملکت و با توجه به برنامه‌های بزرگ انقلابی و جهش اقتصادی بودجه‌ای راتنظیم کند همکاران محترم توجه دارند که این لازمه مطالعه و دقت و بررسی‌های طولانی بود و اگر امروز می‌بینیم که در یک سر فصل به یک نسبت بودجه اضافه شده و در یک سر فصل دیگر به نسبت دیگر اینها در اثر دقت و مطالعه کافی و طولانی بود.
از جهت پیشرفت علوم توجه خاصی شده در جهت پیشبرد کشاورزی که خوشبختانه ۲۵ درصد اعتبار برای کشاورزی در نظر گرفته شده توجه کامل شده و نخست وزیر در اینجا رسما اعلام کرد که بزرگترین توجه در برنامه و در بودجه سالهای آینده به پیشرفت کشاورزی شده در جهت توسعه دانشگاهها در جهت تعمیم آموزش و پرورش که مورد توجه خاص ملت ایران است به توسعه آموزش حرفه‌ای کاملا در این بودجه توجه شده، در تأمین امور عمومی، وضع قوانین، رسیدگی به دعاوی، امور بین المللی، در کار فرهنگ و هنر و حفظ آثار باستانی خوشبختانه در این قسمت در حدود ۵۰ درصد نسبت به سال قبل اضافه شده در آموزش حرفه‌ای و سپاه دانش ۲۰ درصد اضافه شده، برای اینکه ارقام و درصدها را تکرار نکنم که همکاران محترم توجه دارند لازم می‌دانم به یک کلیاتی که به خصوص اینجانب در آن دقت داشته‌ام اشاره کنم از جمله انجام و توسعه صنایع غذایی است، می‌دانیم با ازدیاد جمعیت در حالی که محصولات کشاورزی ما رو به تزاید است ما باید سعی کنیم که در خارج از کشور بازارهایی به دست بیاوریم قطعاً ایجاد صنایع غذایی برای اینکه نحوه بسته بندی یا کنسرو کردن یا نحوه حمل و نقل این قبیل صنایع و محصولات کشاورزی را طوری تنظیم کنند که جالب توجه باشد ما احتیاج مبرم داشتیم. در تأسیس واحدهای بزرگ کشاورزی و عمرانی و ناحیه‌ای که خوشبختانه چند واحد بزرگ عمرانی در برنامه چهارم و در بودجه دولت دیده می‌شود و به خصوص بنده می‌خواهم در اینجا تشکر کنم که یک واحد عمرانی کشاورزی برای عمران استان کرمانشاه پیش بینی شده و من می‌بینم که با نهایت حسن نیت در تنظیم برنامه و مطالعاتی که در این مورد لازم بود کار کافی شده و به نام خودم و نمایندگان استان کرمانشاه تشکر می‌کنم بنده چند نکته یادداشت کرده بودم از جهت کارهایی که در جهت رفاه خانواده در تحکیم خانواده تنظیم شده و در حال انجام شدن است ولی چون یکی از دوستان یادداشتی فرستاده که وقت طوری است که آمادگی برای شنیدن مطالب طولانی نیست با اجازه همکاران این قسمت را برای وقت دیگری می‌گذارم و امیدوارم در آن موقع توجه کامل بفرمایید.
نایب رئیس- چون نظر دیگری در کلیات نیست رأی می‌گیریم به ماده واحده و تبصره‌ها با اصلاحاتی که به عمل آمده و کلیات آخر لایحه، خواهش می‌کنم خانمها و آقایانی که موافقند قیام فرمایند (اکثراً برخاستند) لایحه تصویب شد. برای اظهار ملاحظات به مجلس سنا فرستاده می‌شود. آقای نخست وزیر بفرمایید.
نخست وزیر (امیر عباس هویدا)- دولت از رأی موافقی که به بودجه داده شد تشکر می‌کند و امشب که شب عید قربان و یکی از بزرگترین اعیاد اسلامی‌است و شما این بودجه را تصویب فرمودید بنده آن را به فال نیک می‌گیرم و اطمینان دارم دولت در اجرای این قانون موفق و مؤید خواهد بود و با همکاری خانمها و آقایان وظایف خود را طوری انجام خواهیم داد که رضامندی خاطر شاهنشاه و ملت ایران را به دست آوریم (احسنت).
- تصویب صورت جلسه بعداز ظهر پنجشنبه هفدهم اسفند
۳- تصویب صورت جلسه بعداز ظهر پنجشنبه هفدهم اسفند
نایب رئیس- صورت جلسه بعد از ظهر پنج شنبه ۱۷ اسفند توزیع شده است، نظری نیست؟ (اظهاری نشد) صورت جلسه بعد از ظهر ۱۷ اسفند تصویب می‌شود.
- تقدیم چهار فقره اصلاح بودجه و یک فقره صورت ریز دیون به وسیله آقای معاون وزارت دارایی
۴- تقدیم چهار فقره اصلاح بودجه و یک فقره صورت ریز دیون به وسیله آقای معاون وزارت دارایی
نایب رئیس- آقای قوام صدری فرمایشی دارید بفرمایید.
قوام صدری (معاون وزارت دارایی)- با اجازه نمایندگان محترم چهار فقره اصلاح بودجه است که باید در کمیسیون محترم بودجه بررسی شود و به اضافه صورت ریز دیون بلامحل وزارت کشاورزی تقدیم و تقاضای رسیدگی دارم.
نایب رئیس- به کمیسیون بودجه ارجاع می‌شود.
- قرائت دستور و تعیین موقع جلسه بعد- ختم جلسه
۵- قرائت دستور و تعیین موقع جلسه بعد- ختم جلسه
نایب رئیس- دستور جلسۀ آینده قرائت می‌شود.
- ۱- گزارش کمیسیون‌های مربوط راجع به اصلاح پاره‌ای از مواد و الحاق مواد جدید به قانون تأسیس صندوق توسعه کشاورزی ایران. شماره چاپ ۲۶۰.
- ۲- گزارش کمیسیون‌های مربوط راجع به اصلاح مادۀ ۶ قانون هواپیمایی کشوری. شمارۀ چاپ ۲۶۳.
.۳- گزارش شور دوم راجع به الحاق یک تبصره به مادۀ ۱۱۳ قانون استخدام نیروهای مسلح شاهنشاهی شماره چاپ ۲۶۴.
- ۴- گزارش شور اول راجع به تأسیس شرکتهای بهره برداری از اراضی زیر سدها. شمارۀ چاپ ۲۶۵.
نایب رئیس- جلسه را ختم می‌کنیم جلسه آینده ساعت ۹ صبح روز سه شنبه ۲۲ اسفند ماه خواهد بود.
نایب رئیس مجلس شورای ملی- دکتر حسین خطیبی.