مذاکرات مجلس شورای ملی ۱۹ اسفند ۱۳۴۳ نشست ۱۶۲

مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری بیست و یکم

تصمیم‌های مجلس مجلس شورای ملی مذاکرات دوره قانونگذاری بیست و یکم

قوانین انقلاب شاه و مردم

مذاکرات مجلس شورای ملی ۱۹ اسفند ۱۳۴۳ نشست ۱۶۲

مذاکرات مجلس شورای ملی

صورت مشروح مذاکرات مجلس روز چهارشنبه ۱۹ اسفند ۱۳۴۳ نشست ۱۶۲

مشروح مذاکرات مجلس شورای ملی، دوره ‏۲۱

جلسه: ۱۶۲

فهرست مطالب:

۱- قرائت اسامی غائبین جلسه قبل

۲- مذاکره در گزارش کمیسیون بودجه راجع به بودجه ۱۳۴۴ کل کشور

۳- تعیین موقع جلسه بعد- ختم جلسه

مجلس ساعت سه بعدازظهر بریاست آقای دکتر حسین خطیبی (نایب رئیس) تشکیل گردید.

- قرائت اسامی غائبین جلسه قبل

۱- قرائت اسامی غائبین جلسه قبل

نا یب رئیس- صورت غائبین جلسه قبل قرائت می‌شود.

(بشرح زیر قرائت شد)

غائبین با اجا زه -

آقا یان مبارکی-رامبد-دکتر عدل-دکتر موثقی-سلیمانی کاشانی-فهیمی-بانو دکتر دولتشاهی.

غائبین بی اجازه –

آقایان فیصلی-جهانگری-نصیری-تهرانی-پرویزی-دکتر مصباح ز اده-رهبر-مهندس کمانگر.

غائبین مریض-

آقایان دکتر جعفری- مهندس آراسته – قراچورلو – دکتر حاتم – رجائی.

نایب رئیس- دنباله بحث در کلیات بودجه است، آقای مرتضوی بعنوان موافق صحبت می‌کنند بفرمائید.

مرتضوی- بار دیگر ستاره اقبال من در آسمان سخن در محاق بی توفیقی متوقف شد و بگفته وزیر محترم کشاورزی در قمار سخنوری در وضعی قرار گرفته‌ام که کمال بدبیاری را می‌توان برآن اطلاق کرد (سعید وزیری –بفرمائید برهان قاطع را هم بیاورند) برهان قاطع باید در سینه باشد نه در گنجینه. زیرا بنده بایستی برخلاف تدبیری که می‌اندیشیدم بحکم تقدیر بعد از جاوید سخن بگویم سخنرانی با شیوائی بیان و هزاردستانی از گلستان شیراز (احسنت) (جاوید- متشکرم) (مهندس عطائی- شما هم دست کمی از جاوید ندارید) کسی که رحیق مستی آور سخن را همانند آب زلال در کام عطشان شنوندگان فرو می‌ریخت و در بازار سخن متاع حریر و پرنیان ارائه کرده است معلوم نیست که کرباس مرا در این بازار مشتری پیدا شود (یکنفر از نمایندگان – ما خریداریم) (مهندس عطائی – جاوید شعر می‌گفت شما منطق) متشکرم، در صورت اکنون که در چنین تنگنائی گرفتار آمده‌ام برای رهائی متوسل می‌شوم بیک فرازی که شاهنشاه ما فرموده‌اند و این کلام را صدر سخن می‌کنم تا سخنم احبانا صدر هر مراسله بشود (احسنت) «منصور چه کرده بود غیر از اینکه در اجرای هدفهای انقلاب ششم بهمن با پاکی و صمیمیت روزی ۲۰ ساعت کار می‌کرد. غیر از اینکه برای اجرای این برنامه‌های فنی قیافه‌های جدید تحصیل کرده و متخصص و درستکار جمع آوری کند و روح همکاری دست جمعی (همان مسئله‌ای که شاهنشاه در مصاحبه تلویزیونی لندن هم اشاره فرمودند) و سازمان صحیح اداری ایجاد کند» این بیان قاطع شاهنشاه در قدردانی از یک فدائی انقلاب شاه و ملت بهترین گواه و محکم ترین سند فعالیت شبانه روزی و صحت کار گروهی از خدمتگزاران این کشور است که به امر شاهنشاه و تصویب مجلسین ایران در راه بثمر رسانیدن انقلاب ششم بهمن روزانه ۲۰ ساعت تلاش می‌کنند و برای اجرای این نیات عالیه از بذل جان دریغ نداشته‌اند (صحیح است) وقتی این بنده کمترین با این قاطعیت از نظر دیده همه جا بین رئیس مملکت کوششهای مداوم دولتی را که وظیفه سنگین پاسداری انقلاب را بر عهده گرفته است مطالعه می‌کنم جای هیچگونه تردید باقی نمی‌ماند که اذعان کنم که مجاهدت‌های دولت موجود که با دولت سابق هیچگونه تفاوتی ندارد در همان مسیری است که شاهنشاه ما بدان مناسبت از منصور در آستانه مرگ تجلیل و تقدیر فرمودند.

آثار درست این فعالیت‌ها اگر با یک دید منصفانه مورد قضاوت و بررسی قرار گیرد در تمام شئون اجتماعی و سیاسی و اقتصادی بموازات اهداف مقدسه منشور انقلاب شاه و ملت همه جا بچشم می‌خورد (صحیح است) بودجه سال ۱۳۴۴ با امتیازات شاخصی که خود نمودار آن است و هم اکنون در مجلس شورای ملی مورد طرح و بررسی و رسیدگی است بهترین سند صدق این مدعی است (صحیح است) بنده هرگز در مقام آن نیستم که برخلاف اصل عدم وجود مطلق شی بودجه فعلی را علی الاطلاق بهترین بودجه بدانم بلکه با توسل بمعیار سنجش و مقایسه و رعایت نسبیت که ملاک تشخیص حسن و قبح و زشت و زیبا و خوب و بد هر مطلبی است از نظر قضاوت شخص خودم با قاطعیت می‌توانم بعرض همکاران عزیز برسانم، بودجه تقدیمی دولت که کارنامه همه جانبه فعالیتهای ملت ایران و نمودار جامع درآمدها و هزینه‌های پیش بینی شده سال آینده کشور ما است بهترین و کاملترین و جامع ترین بودجه‌ای است که از بدو مشروطیت تا حال بمجلس ایران تقدیم شده است (صحیح است) همکاران عزیز و ارجمند قطعا توجه دارند که مرور زمان و سیر تکاملی بشر و پیشرفت و ترقیاتی که در کلیه شئون نصیب جوامع انسانی می‌گردد بموازات این پیشرفت‌ها، فلسفه وجودی بسیاری از مسائل بکلی دگرگون و در خیلی از موارد در قطب‌های مخالف فرار می‌گردد مثلا وقتی فلسفه وجودی مالیاتها را در سیر تگاملی تاریخ مورد مطالعه قرار می‌دهیم ملاحظه می‌شود که منظور غائی از اخذ که اعم از انواع و اقسام مالیاتهائی است که امروز برحسب پیشرفت علم مالیه بفصول و عناوین مختلف تقسیم و تجزیه می‌گردد فقط ناظر بر انباشتن خزانه پادشاهان و روسای اجتماعات بشری بوده است و هیچ انگیزه اقتصادی و یا اجتماعی دیگر منظور نظر قرار نمیگرفته در صورتیکه امروز امر مالیاتها و اثرات مختلفی که انواع آن در شئون مختلفه اجتماعی اثر می‌گذارد نه تنها صرفا برای تامین مخارج ملی وضع و اخذ می‌گردد بلکه بعنوان بهترین وسیله و سلاح در راه تنظیم امور اقتصادی و اجتماعی ملت‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد هم چنانکه امروز صنایع داخلی در پناه استفاده از قوانین مالیاتی حمایت می‌شوند و ثروت مملکت با تحدیدات ناشیه از این نوع قوانین حراست می‌گردد و حتی در پاره‌ای از کشورهای ثروتمند بمنظور تعدیل ثروت مورد استفاده قرار می‌گیرد و نظام اجتماعی را در آن جوامع قوام می‌بخشد همین گونه وقتی فلسفه وجودی بودجه نویسی را مورد مطالعه قرار می‌دهیم به این نتیجه می‌رسیم که امر بودجه نویسی که بنابر اظهار عزیز جناب صدری کیوان افتخار ابتکار و ابداع آن به نص نوسته هرودت مورخ شهیر یونانی که اتفاقا مسائل تاریخی ایران را با نظر عناد برشته تحریر در آورده معطوف بشاهنشاهان بزرگ هخامنشی است و از آن دوران دور در سیستم مملکت داری معمول و رایج بوده است با فلسفه‌ای که امروز برای امر بودجه نویسی عنوان می‌گردد تفاوت بسیار حاصل نموده است حتی بنده وقتی ماده مربوط ببودجه را در قانون محاسبات عمومی مطالعه می‌کردم متوجه شدم همانطور که همکار محترم آقای دکتر معتمد وزیری فرمودند فقط ناظر بر سندی است که شامل کلیه عایدات و هزینه‌های ملی در یکسال شمسی باشد اگر این تفسیر را ناظر بر آن بدانیم که بایستی کلیه درآمدهای ملی که بهر نحو و صورتی بوسیله دستگاه اجرائی وصول و بمصرف می‌رسد در لایحه بودجه منعکس گردد بهیچوجه از بودجه برنامه‌ای و وظیفه‌ای اشاره‌ای نمی‌شود در صورتیکه توجیه علمی که امروز از ماهیت بودجه بعمل میاید بمنظور انطباق یافتن با کلیه فعالیتهای اجتماعی و سیاسی و اقتصادی وسعت بیشتری را نسبت بتعریفی که معروض افتاده در برگرفته است و امروز لایحه بودجه وقتی یک بودجه کامل و جامع خواهد بود که در حقیقت چنین بودجه‌ای آئینه تمام نمای فعالیتهای اقتصادی، سیاسی و اجتماعی با تفکیک وظایف و برنامه‌ها و واحد کار و همچنین راهنمای گویائی از سیاست دولت در رشته‌های مختلف مملکتی باشد و بدون تردید تهیه و تدوین این چنین بودجه‌ای که بایستی بر اطلاعات مکتسبه از کلیه مراجع مختلف مملکتی اعم از بخشهای دولتی و خصوصی مبتنی و استوار باشد برای مملکت ما که شاید دستگاه اداری و اجتماعی آن هنوز در مراحل اولیه تحول فکری و عملی هماهنگ با این مقاصد قرار دارد کاری سهل و آسان نیست و بنده از این نظر خود را موظف به ابزار امتنان و تشکر در قبال کوششهای مبذوله دولت برا ی تنظیم همین بودجه تقدیمی می‌بینم زیرا توفیق دولت فراتر از امکاناتی بوده است که در اختیار داشته و بتحقیق همین تشویقات و قدردانی از زحمات خدمتگزاران است که به آنان برای تلاش بیشتر و کوشش افزونتر در راه انجام وظایف خطیری که بر عهده دارند نیرو می‌بخشد البته بودجه بدیع و جدیدی که مجلس تقدیم گردیده با توجه به نو بودن سیستم بودجه نگاری و احیانا عدم آشنائی نمایندگان محترم با چنین بودجه هائی بعید نیست که تا حدی پیچیده و نامفهوم جلوه کند ولی از آنجا که همه چیز را همگان دانند بنده از نظر خود نباید انتظار داشته باشم که با یک نظر اجمالی به بودجه تقدیمی دولت با آن همه تفضیل و کاملیت و در برداشتن کلیه فعالیتهای اقتصادی بتمام جزئیات آن وقوف حاصل کنم و احیانا اگر بهمین علت نتوانستم درست از مندرجات آن آگاهی حاصل کنم انصاف نیست که این عدم توانائی خود را که حتما با اندکی دقت و یا کسب توضیح از مراجع مطلع رفع ابهام می‌شود با انکار اصالت کار دولت پرده پوشی کنم (صحیح است) این استدلال بسیار مشابه با استدلالی است که یک یار دبستانی خود بنده در هنگام امتحانات نهائی ششم ابتدائی بعمل آورد آن دوست من در برابر یکی از مسائل حساب نوشته بود این مساله غلط است وقتی از او پرسیدند که دلیل بر تمیز غلط بودن این مساله چیست؟ اظهار داشت این مساله بدان سبب غلط است که من هر چه فکر کردم نتوانستم آن را حل کنم!! و تا آنجا که این جانب استماع نمودم بعضی از دوستان که اصالت و جامعیت و کاملیت بودجه تقدیمی را انکار نمودند خود در بادی امر اظهار داشتند که بعلت ضیق وقت نتوانسته‌اند دقت کافی در مواد آن بعمل آورند و بنده مطمئن هستم که اگر بیشتر دقت می‌فرمودند و مسائل مندرج را با دید وسیع تر مورد مطالعه قرار می‌دادند ای بسا قضاوت در مورد آن بکلی تغییر می‌یافت.

من باب مثال در امر مقایسه مالیات‌های مستقیم و غیرمستقیم براساس ارقام مندرج در بودجه یک لیست تکان دهنده‌ای عنوان گردید که واقعا من هم اگر موضوع را با مطالعه دقیق تر مورد بررسی قرار نمی‌دادم با نظر ایشان نه تنها موافق بودم بلکه وجود چنین رویه‌ای را در مملکت بسیار خطرناک و مهلک تشخیص می‌دادم ولی با اندکی دقت در اصل موضوع و استنباط کلی از تعاریفی که برای مالیات‌های مستقیم و غیرمستقیم و تفلیق آن مفاهیم با اثرات آنها بر قشرهای مختلف اجتماع و دقت در ارقامی که تشکیل دهنده مالیات‌های مذکور بوده است به این نتیجه خواهیم رسید که حتی مورد تایید خود دولت هم هست بایستی عرض کنم که به این شدت وحدت هم نیست و مخبر محترم کمیسیون بودجه به این مطلب با اعتدال کامل اشاره فرموده‌اند که از نظر جامعیت و کاملیت عین آن را قرائت می‌کنم:

« بطور کلی سیستم مالیاتی در هر کشوری با ساختمان اقتصادی و اجتماعی آن کشور پیوند ناگسستنی دارد این ارتباط تا حدی است که بر مبنای سیستم‌های مختلف مالیاتی می‌توان کشور‌ها را از نظر توسعه و پیشرفت اقتصادی طبقه بندی و تقسیم نمود زیرا هر یک از مراحل تحول و توسعه اقتصادی اعمال یک ترتیب مالیاتی خاصی را ایجاد می‌نماید، ساختمان اقتصادی و اجتماعی کشورهائی که در آنجا مالیات مستقیم منبع اصلی درآمدهای مالیاتی است با ساختمان اقتصادی ممالکی که مالیات غیر مستقیم در شمار منابع اصلی درآمد است کاملا با یکدیگر متفاوت است در کشور ما که اکثریت اهالی کالائی را که تولید می‌کنند شخصا مصرف می‌نمایند و سطح درآمد ارتقاء کافی نیافته و طبقات وسیعی که مشمول مالیات واقع شوند بوجود نیامده و تمرکز صنعتی انجام نگرفته است بدیهی است که ماخذ مالیات محدود و برداشت مالیاتی ناچیز خواهد بود. این مطلب بسیار بسیار قابل توجه است برای این که ما وقتی صحبت از مالیات مستقیم و غیر مستقیم می‌کنیم و درآمد کلی را مورد مطالعه قرار می‌دهیم شما باید توجه داشته باشید که درآمد سرانه مردم تا چه حدی است چند درصد از مردم در پرداخت مالیات سهیم و شریکند می‌بینیم که نه تنها باید تعادل صحیح بین مالیات مستقیم و غیر مستقیم بوجود بیاوریم از راه اجرای صحیح و عادلانه قانون مالیات بر درآمد و وصول مطالبات حقه دولت از اشخاصی که بخزانه دولت مدیون هستند بلکه بایستی سعی بکنیم که درآمد افراد آنقدر بالا برود که تعداد مالیات دهندگان از نظر نسبت بجمعیت مملکت وضع صحیح و طبیعی خودش را همانطور که در سایر مترقی دنیا هست بدست بیاورد بنابراین چنانچه براساس یک مطالعه دقیق و بررسی کامل و رعایت همه جوانب قوانین و مقررات مالیاتی متناسب وضع و بمرحله اجرا گذارده شود می‌توان حصول نتایج رضایت بخشی را درین زمینه امیدوار بود اشاره‌ای که جناب آقای نخست وزیر در موقع تقدیم لایحه بودجه در این خصوص نمودند موید آنستکه دولت توجه کافی به این امر مهم که در حیات مالی کشور اثر غیرقابل انکاری دارد مبذول داشته و امید است که نتایج مطالعات دولت در این خصوص هر چه زودتر تقدیم مجلس شورای ملی گردد و این موجب کمال امیدواری است که بنده در بیشتر روزنامه‌های امروز خواندم که جناب نخست وزیر در اطاق بازرگانی فرمده‌اند که ما در اطاق‌های در بسته نمی‌گیریم (احسنت) این یک روزنه امیدی است که ملت ایران می‌تواند به آن اتکاء داشته و به اتکاء آن هر تصمیمی که از طرف دولت بعنوان وضع قانون اتخاذ می‌شود و مجلسین ایران آنرا تصویب می‌کنند نه تنها مجلس مورد مطالعه قرار می‌گیرد بلکه قبلا نظرات اشخاص صاحب نظر جمع می‌شود و به اتکاء اجتماع نظرات است که ما یک مقررات درست وضع خواهیم کرد و از این رهگذر امکانات بیشتری را در بهره برداری از قوانین بدست خواهیم آورد (صحیح است) اینجا بنده بتعریف علمی مالیاتها اشاره می‌کنم و انعکاس آنرا در بودجه و اثر ذهنی که از نظر لفظ ممکن است در اذهان بوجود آورده باشد یا بیاورد مختصرا عرایضی عرض می‌کنم تعریف علمی از مالیاتهای مستقیم و غیرمسقیم که بر آن پایه در بودجه مملکتی منعکس می‌گردد این است که ما ببینیم ارقامی که در بودجه مالیات مستقیم را تشکیل داده چه ارقامی است و آیا از نظر ماهیت کدام بحال اجتماع ضعیف مضر است و کدامیک بحال اجتماع مرفه توجیه می‌شود تعبیری در مورد اثرات مالیاتهای مستقیم و غیرمستقیم در اجتماع بعمل می‌آید که با تعریف علمی که از آن شد تفاوت دارد امروز استنباط کلی در ذهن عموم بخصوص طبقه جوان مملکت که در مراحل ابتدائی ادراک مسائل هستند در مورد مالیاتهای مستقیم و غیرمستقیم این است که مالیات مستقیم مالیاتی است که صرفا طبقه مرفه اجتماع مشمول آن می‌شوند مالیاتهای غیرمستقیم مستقیما بر دوش طبقه ضعیف و محروم تحمیل می‌گردد این تفسیر نه قابل رداست بطور دربست و نه قابل تایید است بطور دربست زیرا تعریف علمی مالیات مستقیم آن است که پرداخت کننده آن مالیات از نظر دستگاه وصول مشخص باشد و مالیات غیرمستقیم بر آن قسمت از وصولیها اطلاق می‌شود که پرداخت کننده آن مالیات مشخص نباشد اما از نظر اینکه ببینیم مالیات مستقیم بر کدامیک از طبقات جامعه تحمیل می‌شود و مالیاتهای غیرمستقیم بر کدام یک از طبقات، محتاج این است که ارقام از یکدیگر تفکیک و آنها را از هم مجزا کرده و بعد محاسبه کنیم و الا بنده نمی‌توانم قبول بکنم در بودجه‌ای که مجلس شورای ملی تصویب می‌کند بگفته یکی از دوستان عزیز ما مالیاتهای غیرمستقیم ۷ برابر مالیاتهای مستقیم باشد اینطور نیست و بنده بعرض میرسانم در محدوده همین تعاریف می‌توان مالیاتهای مختلفی را عنوان نمود که در عین مستقیم بودن تمام سنگینی آن بر دوش طبقات ضعیف باشد و همچنان می‌توان در انواع مالیاتهای غیرمستقیم مواردی را یافت که فقط پرداخت کننده آن طبقات مرفه و بالای اجتماع باشند پس اگر بخواهیم بر آن رویه‌ای که همکار عزیز از مقایسه رقم مالیات‌های مستقیم و غیرمستقیم بعمل آوردند نتیجه گیری کنیم ضرورت خواهد داشت که انواع ارقام متشکله مالیاتهای غیرمستقیم را بطور تفکیک تعیین نمائیم و آن عده از مالیادتهائی که برحسب ذات خود متوجه طبقات پائین اجتماع می‌گردد محاسبه کنیم و آنگاه در مقام مقایسه قرار دهیم اگر فرصت می‌داشتیم این ارقام را باتفضیل و توضیح عرض می‌نمودم تا ذهن همکاران عزیز و ملت ایران در این باره روشن شود من باب مثال عرض می‌کنم که در ضمن رقم مالیاتهای غیرمستقیم درآمد ۵۲۵ میلیون دلاری نفت مندرج است آیا این رقم از طبقات ضعیف اجتماع وصول می‌شود این کجا بر طبقه فقیر تحمیل می‌گردد یا در باب عوارض مشروبات الکلی که آنهم در باب مالیاتهای غیرمستقیم ذکر شده بهیچوجه نمی‌توان نتیجه گرفت که این مالیات تحمیل بر طبقه ضعیف است چه بسا از دوستان بگویند که ممکن است از طبقات ضعیف هم کسی باشد که مشروب بخورد اولا طبقات پائین مطلقا نمی‌خورند اگر بخورند در سابق برای مجازات حدی بود تازیانه می‌زدند چون حالا با پیشرفت اجتماع تازیانه زدن مقبول نیست نقره داغ می‌کنند در سابق حد را بعد از خوردن می‌زدند حالا قبل از خوردن می‌گیرند، قسمت اعظم درآمد گمرک که از محل حقوق و سود بازرگانی کلان بر کالاهای مورد مصرف طبقات مرفه وصول می‌شود از نظر تعبیری که از مالیاتهای غیرمستقیم می‌فرمایند چه محملی خواهد داشت و آیا سود بازرگانی سنگین بر اتومبیل‌های سواری که فقط بوسیله طبقات متکمن پرداخت می‌شود ولی رقم آن در بودجه در ضمن مالیاتهای غیرمستقیم بچشم می‌خورد تحمیل بر طبقات ضعیف تلقی می‌فرمایند یا عوارض سوخت که بطور قطع و یقین قسمت اعظم آن مربوط بمالیات بنزین است که بوسیله ۹۰ درصد اتومبیل‌های بنزینی شخصی بخزانه مملکت پرداخت می‌شود و ضمن مالیاتهای غیر مستقیم مندرج است تابع فلسفه‌ای که عنوان خواهد شد؟ بنابراین توجه خواهند فرمود که عنوان این گونه مطالب با بهره گیری دور از واقع و انتشار آن در اذهان عمومی شاید از انصاف و هدفی که ما در راه آن گام بردار هستیم دور باشد.

امروزه ارتباط ناگسستنی تمام شقوق مختلف یک اجتماع و تاثیر آنها بر یکدیگر آنچنان در نظام اجتماعی هر اجتماعی مورد قبول متفکرین و متخصصین علم الاجتماع قرار گرفته که حتی در تنظیم بودجه برنامه‌ای و تعیین وظایف هر بخش و تشخیص هزینه واحد کار ممکن است در ضمن بودجه عنوان گردد و دربادی امر بنظر برسد که هیچگونه ارتباطی با امر بودجه نداشته باشد مثلا یکی از ناطقین محترم پیش بینی وقایع ازدواج و طلاق و یا رقم موالید و موات را امری زاید تشخیص دادند در صورتیکه همین امور بنظر دور ا زمنطق بودجه نویسی با توجه به اینکه پایان هر فعالیتی به جنبه اقتصادی آن منتهی می‌گردد و اساس و پایه هر بودجه باتمام فروع و شئون مختلفی که در بر دارد بر محور اقتصادی و نتیجه گیری اقتصادی می‌چرخد متوجه خواهیم شد که پایه اساسی و اولین واحد پایه گذار اقتصاد فرد انسانی است که علی ای حال در دو عامل موثر اقتصاد که عبارت از تولید و مصرف است نقشی را بر عهده خواهد داشت و هنگامی که ادعا می‌شود بودجه آئینه تمام نمای برنامه ریزی اقتصادی مملکت است چگونه می‌توان از پیش بینی تحولات نخستین پایه اقتصاد که وجود افراد است غافل باشیم و آن را در فصول بودجه منعکس نکنیم قضاوت در این توجیهات انتقاد آمیز ما را به این نتیجه هدایت می‌کند که شاید هنوز تعریف بودجه برنامه‌ای آنطور که باید و شاید مرگوز اذهان است و شاید این خرده گیری ناشی ازآن باشد. هنگام بحث در بودجه چه امسال و چه سال گذشته بنده مکرر شنیدم در مورد عدم تناسب تبصره‌های بودجه با ماهیت بودجه تذکراتی بیان گردید که حتی بنده هم با عنایت به تصریح مواد ائین نامه مجلس تحت تاثیر آن بیانات قرار گرفتم و اما از طرف دیگر ملاحظه می‌نمودم که از بدو مشروطیت که بو. دجه‌های سالیانه تقدیم مجلس شده است مشحون از این قبیل تبصره‌ها بوده‌اند و حتی از نظر علوم مالیه الحاق تبصره هائی را از آن نوع در ضمن بودجه‌ها تجویز کرده‌اند و نه تنها در کشور ما سابقه داشته است بلکه در سایر کشورها که شاید کار آنها علی الاصول الگوی بودجه نویسی ما بوده بدین منوال عمل نموده‌اند پس عدول از مقررات آئین نامه مجلس با این صراحت و تواتر و توالی بدون محمل نمی‌تواند باشد. بنظر اینجانب بودجه از نظر ذات خود با سایر لوایحی که از طرف دولت در مورد خاصی تقدیم مجلس می‌شود بسیار متفاوت است و اصولا خود بودجه با وسعت و شمولی که در تمام رشته‌ها دارد خود با لذات مغایر با تعاریف آئین نامه مجلس است و اگر قرار باشد آن استدلال قابل قبول باشد بایستی خود بودجه را هم در لوایح متعدد که هر یک شامل مسائل خاص و مربوطی باشد تنظیم و تقدیم نمود و از طرف دیگر تصدیق خواهند فرمود در لوایح عادی همانطور که باید مواد مربوط به هم باشد نمایندگان هم فقط مجاز هستند در پیرامون همان مواد صحبت کنند و وقتی در بحث بودجه این مکان برای هر نماینده‌ای حاصل است که پیرامون هر مطلبی حتی داستان جن پینه دوز سخن گوید و استنتاج نتیجه کند خود یک بینه‌ای قوی در خاص بودن لایحه بودجه است و بهمین دلیل است که وجود تبصره‌های مختلف مریوط بمسائل مختلف در تلو لایحه بودجه مجاز بنظر می‌رسد هم چنانکه تا حال هم بر این طریق عمل شده است.

مصاحبه رییس بانک مرکزی ایران در بیان افزایش شاخص قیمت‌ها به هیچ وجه قابل انکار نیست موضوعی است که هر کسی در محدوده خود آن را لمس نموده است و مطمئن هستم که دولت هم از این بابت نگرانی کامل دارد هم چنانچه در روزنامه‌ها خواندیم که جناب آقای نخست وزیر دستور داده‌اند برای جلوگیری از افزایش هزینه زندگی و ترقی شاخص قیمت‌ها تدابیر لازم اتخاذ گردد ولی بنده می‌خواهم عرض کنم که علل وقوع چنین حوادث غیرمطلوب را نمی‌توان صرفا متوجه دولت دانست زیرا پاره‌ای از مسائل هست که در عین حال غیر مطلوب بودن حدوث آنها قهری است و اگر دولت بتواند با اقداماتی که بعمل می‌آورد آن‌ها را تعدیل کند و از حادیت آن‌ها بکاهد باید مورد تمجید و تشویق قرار گیرد قضاوت سطحی و براساس ظواهر امر از شان نمایندگان محترم مجلس و قوه مقننه و طبقه فاضله مملکت دور است زیرا است برابر کسانی که بدون توجه بریشه مسائل قضاوتی می‌کنند و ایرادی می‌گیرند و ابراز نارضائی میگنند حرجی نیست زیرا قضاوتی که بر پایه سست بنیان گذاری شده باشد خود آن قضاوت با لذات سست و بی پایه است اثری یر آن مترتب نیست ولی خدای ناکرده با علم بحدوث قهری یک امری و بدون توجه بعلل و جهات غیرقابل احتراز، نتیجه حاصله را مورد انتقاد قرار دادن دور از انصاف است و احیانا از نظر یک مرجع قضاوت منصفانه و بی طرفانه، مغرضانه تلقی خواهد شد و بنده اطمینان دارم که همه همکاران گرامی جز ارشاد و جلب توجه دولت بهمان وظایفی که خود به آنها توجه کامل دارد نظری ندارند فقط تفاوت در ادای الفاظ است که در عین حال توجه بمعنی در شنونده اثرات متضاد می‌گذارد حقیقت این است که بنده از نتایج بیانات مختلفی که در موافقت و مخالفت بودجه اینجا عنوان شد بهیچ وجه من الوجوه احساس مخالفی نکردم بلکه مخالفین تمام کوشش و تلاششان بر این بود که از انتقاد صحیح و راهنمائیهای خود به نتیجه برسند و بنده فکر می‌کنم هیچ مرافقت و هیچ موافقتی بالاتر از آن نیست که اگر اشکالی در کار کسی باشد ودوستی به او بگوید سعدی می‌فرماید: از صحبت دوستی برنجم- کاخلاق بدم حسن نماید- کو دشمن شوخ چشم چالاک- تا عیب مرا بمن نماید. باید از آن دشمن منقدهم ممنون بود چه یررسد به اینکه ما همه دوست دولت هسیم (دکتر اسفندیاری- کسی دشمن نیست فقط انتقاد را باید همیشه پذیرفت) مثل اینکه آقای دکتر اسفندیاری گوش بعرض بنده ندادند در حالیکه بعقیده سعدی اگر دشمن هم انسان را راهنمائی بکند باید از او متشکر بود شما که از دوستان دولت هستید باید از شما متشکر بود (احسنت).

و با عرض این مقدمه اجازه می‌خواهد به استحضار نمایندگان محترم و ملت ایران برسانم که این افزایش شاخص قیمتها با توجه ببروز عواملی که کنترل آنها خارج از قدرت دولت بوده است کاملا طبیعی است و اگر اقدامات موثر و بموقع دولت نبود ای بسا که امروز ملت ایران با مشکلات بسیار عظیمی مواجه بود (صحیح است) یک مثل خیلی ساده عرض کنم تصور بفرمائید اگر فرزند شما که در آمریکا بتحصیل اشتغال دارد و همه ماه صورت حسابی از مخارج خودش براساس دویست دلار در ماه برای شما ارسال می‌دارد اگر احیانا در یکماه صورت حساب ارسالی او جمع مخارجش بسیصد دلار نشان بدهد آیا شایسته است که بصرف مشاهده این اضافه خرج فرزند خود را مورد عتاب و خطاب و شماتت قرار دهید و از بالا رفتن شاخص هزینه او ابراز نارضائی بفرمائید در صورتیکه اگر بمتن صورت حساب دقت فرمائید ملاحظه خواهید کرد که در ماه گذشته به آپاندیس حاد میتلا شده و برای عمل جراحی ناچار شده است یکصد دلار خرج کند حال اگر این فرزند مقتصد شما با صرفه جوئی و تلاش توانسته است از دویست دلار فقط یکصد دلار صرف معالجه خود کند آیا از نظر یک قضاوت منصفانه بایستی مورد تشویق قرار گیرد یا تنقید؟

نمایندگان محترم نباید فراموش کنند که مملکت ما در سال گذشته دچار آن چنان قحطسالی و خشکسالی بوده است که شاید در ۴۵ سال گذشته نظیر نداشته است و اگر توجهات عالیه شاهنشاه مملکت و او امر موکد ایشان در اتخاذ تدابیر فوری موثر نبود خدا میداند که الآن شاخص قیمتها در چه سطح وحشت زائی قرار داشت (صحیح است) در حالی که ما اعتقاد داریم که هنوز اساس اقتصاد مملکت بر تولیدات کشاورزی استوار است و وقتی یکباره و غیرمترقب این منبع تولیدات می‌خشکد و برای رفع احتیاجات داخلی و تامین آذوقه عمومی ناگزیر هستیم بیش از یک میلیون و پانصد هزار تن گندم از خارج وارد کنیم چطور باید انتظار داشت که شاخص هزینه‌ها تنزل پیدا کند؟

خدمتی را که مرحوم منصور در اجرای اوامر موکد شاهنشاه انجام داد آن چنان عام و قابل قدیر است که امروز روان پاک او از غفران و رحمت زاده آن خدمت در جوار رحمت الهی برخوردار است (صحیح است).

متاسفانه ناگزیر از بیان این حقیقت هستم که اکثریت اجتماع ما تا زمانی که مشکلات را عملا لمس ننمایند وجود آنها را احساس نمی‌کنند و بعقیده بنده یکی از مواردی که باید در زمینه‌های ترتیب اجتماعی از طرف مقامات مربوط رعایت شود ایجاد چنین استعدادی است که افراد اجتماع ما بتوانند با قدرت پیش بینی خارج از وعاء محسوسات مشکلات را لمس و بوجود آنها پی ببرند.

شاید برخی از همکاران محترم اوضاع اسفناک سال مجاعه ۱۳۳۶ قمری هجری را بخاطر داشته باشند و کسانی که سن آنها اقتضا نکند داستانهائی از آن شنیده باشند یک روز در محضر تیمسار سرتیب قریب نایب رئیس بخش امداد شیر و خورشید سرخ بودم ایشان می فرمودندر من دچار یک بیماری روانی خاص هستم که ناشی از دوران مجاعه سال مذکور است و هنوز هم غالبا وقتی بخواب می‌روم با تکرار آن خاطرات در عالم رویا دچار کابوس می‌شوم: وضع مجاعه آن سال چنان بوده است که هر روز در گوشه و کنار خیابانها انبوهی از مردم که از گرسنگی جان داده بودند بچشم می‌خورد و بیماریهای ناشی از گرسنگی و مرگ و میر که ساکنین شهرها و دهات مارا بیرحمانه درو می‌کرد و حتی در خانواده‌های متمکن پول بود ولی نان نبود تا با آن مبادله کنند.

سال گذشته خشکسالی از آن سال بسیار شدیدتر بود (صحیح است) بطوری که در همین سفر اخیر در خوزستان کشاورزان بخود من گفتند و اظهار داشتند اگر کمک دولت نبود و بما گندم نمیرسانیدند مردم اولاد و بچه‌های خود را می‌خورند (صحیح است) همین تیمسار محترم وزیر کشاورزی عزیز ما سایر دستگاههائی که در راه توزیع گندم بین دهات و کشاورزان تلاش مستمر و کوشش وافی معمول داشته‌اند اینجا حق است که از ایشان و سار مقامات موثر در این امر حیاتی تجلیل و تقدیر بعمل آید.

ملت ایران چنین سال دشواری را با چنین سهولت پشت سر گذاشته است و بحمدالله در سال جاری تا حال مشمول رحمت الهی بوده‌ایم و انشاءالله خوبی محصولات کشاورزی امسال جبران محرومیت‌های سال گذشته را خواهد نمود.

شاهنشاه بیدار دل ما آن چنان بمسائل جزئی و کلی مملکت توجه دائم و مستمر دارند (صحیح است) که وقتی تیمسار وزیر کشاورزی ببنده فرمودند که اعلیحضرت همه روزه وضع بارندگی را بخصوص در خوزستان و فارس استفسار می‌فرمایند اشک شوق و شکر در چشمانم جاری شد (صحیح است) واقعا هر قدر ملت ایران شکر نعمت وجود شاهنشاه را بدرگاه خداوند تعالی بجای آورند حق شکرگزاری را بجای نیاورده‌اند زیرا همانطور که اعلیحضرت در مصاحبه تلویزیونی عنوان فرمودند هنوز هم رفاه و سعادت ملت ایران بستگی مستقیم به شخص شاهنشاهی دارد که بر آنها سرپرستی می‌فرماید (صحیح است) و همین توجه و عنایت دقیق که از ده‌ها هزار کیلومتر فاصله و در هنگامی که اوقات شاهانه، صرف شناسائی بیشتر کشور ایران و تشریح پیشرفت‌های ملی ما در جامعه بشریت می‌شود و در نتیجه دیدگان اعجاب آمیز توام با تحسین مطبوعات جهان بسوی کشور ما معطوف گردیده ست (صحیح است) وضع بارندگی را استفسار می‌فرمایند اهمیت غیر قابل انکار بارندگی را در اقتصاد ملی ما بمنصه ظهور میرساند (صحیح است) و بنده نمیدانم آنان که افزایش شاخص قیمت را عنوان می‌فرمایند چگونه به خشکسالی سال گذشته عنایت ندارند اگر احیانا افزایش قیمت بنزین بر قیمت‌ها اثر می‌گذارد تصور بفرمائید اگر دولت در تامین گندم بموقع عمل نمی‌نمود و بهای این بالا که از نظر مواد مصرفی جنبه عام دارد افزایش می‌یافت شاخص قیمت‌ها چه صورتی را بخود می‌گرفت.

با تمام مشکلاتیکه از نظر بروز خشکسالی، دولت در سال گذشته با آن مواجه بوده است و تزلزلی که در برنامه‌های مدون بوجود آورد و قسمت اعظم فعالیت دستگاههای اجرائی مملکت را بخود معطوف داشت معهذا آثار و شواهد غیرقابل انکاری در دست است که دولت در اجرای بودجه سال گذشته بتوفیق‌های قابل توجهی نائل آمده است و در حقیقت آثار یک تحول اساسی و تامین هم آهنگی دستگاه اجرائی در طریق وصول هدفهای مقدس انقلابی شاه و ملت بچشم می‌خورد (صحیح است) آثار رونق اقتصادی به استناد ارقام و محاسبات منتشره از طرف مقامات بانکی و اقتصادی و بخصوص فعالیتهای وزارت اقتصاد در برقراری اصول جدید بازاریابی و هدایت امر تجارت در کانال موازی با اهداف انقلاب شایان توجه و شایسته تمجید است (صحیح است) تشکیل موسسه استاندارد و توسعه مستمر آن و تشکیل کنفرانس‌های اقتصادی مخصوصا کنفرانسی که برای توسعه و تقویت تجارت ایران با شیخ نشینهای خلیج فارس تشکیل یافت و کنفرانس اطاق‌های بازرگانی که اخیرا در خرمشهر تشکیل گردید مسائل بازرگانی گردید مسائل بازرگانی را از صورت مبتذل مترو که خارج کرده و روح و تحرک نوینی به آن بخشیده است هم اکنون در وزارت اقتصاد همچنان که ضرورت آن از سالها پیش احساس می‌شد مرکزی برای بازاریابی و ارشاد صنعتی برای راهنمائی صادر کنندگان و سرمایه گذاران خصوصی در راه صنعت در راه صنعت تشکیل یافته است که با ارشاد صحیح علمی و با استفاده از امکاناتیکه در امر بازاریابی بوسیله آن مرکز تهیه می‌گردد روزبروز بر سطح سرمایه گذاری خصوصی در امر صادرات و صنعت افزایش می‌یابد.

بنده این جا مثالی عرض می‌کنم، در سال ۱۳۲۶ تجار صادر کننده خرما در خوزستان دچار وضع بسیار وحشتناک و نامطلوبی شدند در حین اینکه تجار ما نمیداستند جنس خود را بکجا بفروشند یک دلال عراقی بیک بازرگان ایرانی گفت که من جنس شما را می‌فروشم هر تن ۵۰ پوند مشروط بر اینکه مازاد بر این مبلغ آنچه که در اعتبار است برای کمیسیون متعلق بمن باشد وقتی اعتبار باز شد دیدیم اعتبار ۶۵ پوند باز شد یعنی بجای ۵۰ پوند ۶۵ پوند، مفهوم این مطلب این است که در گوشه‌ای از دنیا بود جائیکه کالای ما را ۶۵ پوند می‌خریدند ولی هیچ دستگاهی نبود که بتاجر ایرانی بگوید که جنس خودش را بکجا ببرد و در کجا بفروش برساند و خوشبختانه امروز در وزارت اقتصاد یک مرکز بازاریابی ایجاد کرده‌اند که صادرات ما دچار چنین بحران هائی شد و با ارشاد صحیح علمی و استفاده از امکاناتیکه در امر بازاریابی بوسیله این مرکز تهیه می‌گردد روز بروز بر سرمایه گذاری در امر صادرات و صنعت اضافه خواهد شد بطور کلی تصور می‌کنم بیان این مطلب برای نمایندگان محترم خالی از بهجت نخواهد بود که در سال گذشته فقط ۱۰۵ هزار تن سیمان بمناطق صادر شده است و صادرات سال جاری علیرغم خشکسالی و قلت تولید در ۱۰ ماه گذشته ۱۵۰ میلیون تومان بر مدت مشابه افزایش یافته است و با اجرای صحیح برنامه استاندارد از نظر صادرات خشکبار با وجودی که از لحاظ وزن بیش از سی در صد کمتر از سال مشابه صادر گردیده ولی از لحاظ بها دو برابر گذشته ارز نصیب مملکت نموده است همچنین در سایر رشته‌های اقتصادی قدمهای اساسی مبتنیبر اصول علمی برداشته شده است و امروز برنامه اقتصادی مملکت در محدوده وظایف وزارت اقتصاد در مسیری قرار دارد که می‌توان به آینده اقتصاد مملکت متناسب با تحولات ناشیه از انقلاب شاه و ملت امیدوار بود (صحیح است). این اقداماتیکه امروز در زمینه‌های اقتصادی اعمال گردیده و می‌گردد همانطور که اینجانب در نطقی که در کنفرانس توسعه تجارت با مناطق خلیج ایراد کردم و متون فرمایشات شاهنشاه را مستخرج از کتاب ۵ سال در حضور شاهنشاه بعرض رساندم اهدافی است که از سالها قبل شاهنشاه با عظمت ما ترسیم نموده بودند و امروز که ملاحظه می‌شود دولت پاسدار انقلاب با رهبری‌های مداوم شاهنشاه توانسته است قدمهای مثبتی در راه نیل به این اهداف مقدس بردارد جای سپاسگذاری و تشکر است.

مقدمه جامع و عالمانه‌ای که بر بودجه نگاشته شده بمیزان خیلی روشنی خطوط اساسی عمرانی و اقتصادی و برنامه‌ای دولت را ترسیم نموده است و همکاران عزیز توجه حاصل فرموده‌اند که بیش ا ز۴۵ درصد کل بودجه در زمینه‌های عمرانی و سرمایه گذاری بمصرف خواهد رسید.

اختصاص اعتبارات قابل توجه به امر آموزش و پرورش و ازدیاد سرمایه بانک کشاورزی و رهنی ایران و ایجاد امکانات سرمایه گذاری خصوصی در رشته‌های صنعتی و کشاورزی که با تدابیر متخذه ضمن بودجه و تبصره‌های آن اتخاذ گردیده یک دور نمای روشن از فعالیت‌های همه جانبه در رسیدن به رشد اقتصادی و بالا بردن درصد درآمد ملی مجسم می‌سازد.

اگر چه هیچگونه محدودیتی از نظر ادامه عرایض خود احساس نمی‌کنم ولی بقول همکار گرامی جناب آقای پروین ملاحظه چهرهای مصیبت زده استماع و مواجهه با نظاره‌های استرحام آمیز بچاکر حکم می‌کند که سخن کوتاه کنم و بسیاری از گفتنی‌ها را ناگفته بگذارم و بگذرم و بار دیگر بقاطبه ملت ایران که اکنون جریان بحث بودجه را با علاقه تعقیب می‌کند عرض کنم گزارش مخبر محترم کمیسیون بودجه را بدقت مورد مطالعه قرار دهند تا با استفاده از این راه نمای جامع و کامل بتوانند بهتر و بیشتر بمفهوم بودجه تقدیمی دولت آگاهی حاصل کنند و خدمت دولت را با کوشش هائی که برای تنظیم آن بعمل آمده است بهتر درک بکنند خیلی متشکرم (احسنت).

نایب رئیس- آقای دکتر مهندس بهبودی بعنوان مخالف صحبت می‌کنند بفرمائید.

دکتر مهندس بهبودی- دیروز مصادف با هیجدهم اسفند ماه بود یعنی روزیکه یکسال از فعالیت پارلمانی فراکسیون حزب مردم در دوره بیست و یکم قانونگذاری می‌گذشت از مدتها پیش تصمیم داشتیم در یک چنین روزی ساعتی وقت عزیز سروران و همکاران ارجمند خود را بگیریم ولی بعلت تصادف با طرح بودجه مملکتی این مهم از نقطه نظر خودمانرا بوقت دیگری موکول کردیم تصمیم داشتیم که مطالعات عمیق خودمانرا در مورد بودجه بعرض آقایان و خانمهای ارجمند برسانیم و آنهم بعلت وضع خاص و بموقع تسلیم نشدن بودجه بمجلس شورای ملی توسط دولت و اینکه همه می‌خواستند که قبل از سال نو دولت بودجه مصوبی در دست داشته باشد موافقت شد که به اختصار صحبت شود و فراکسیون ما هم بتبعیت از نظر همه همکاران ناچار شد بحث بیست ساعته را در چند ساعت آنهم فشرده معروض دارد امید دارد که در هر حال بتوانند انتقادهای اصولی خود را معروض داشته باشد.

اینکه گفتم بودجه دیرتر از موقع تقدیم شد ناچار از بیانات دبیر کل و نخست وزیر حزب ایران نوین شاهدی بیاورم ایشان در جلسه ۲۴ اسفند ۱۳۴۲ فرمودند (این دفتر بودجه کار را تا پایان آذر ماه یعنی اول دیماه هر سال تکمیل خواهد کرد و بتصویب دولت خواهد رسانید و ما امیدواریم اگر دولت داشته باشد در اول دیماه هر سال بودجه را برای تصویب و تنقیح تقدیم مجلس شورای ملی کنیم).

دوستانیکه بمن لطفی دارند اعم از آنانیکه از قدیم با من آشنا شده‌اند یا جدیدا این افتخار را به ارادتمند داده‌اند خوب میدانند که من تعصب خاصی بمجتمع بودن و حزبی بودن دارم و عقیده دارم وضع اجتماعی مملکت ما وقتی در مجرای صحیح خود قرار می‌گیرد که واقعا احزابی با مرامنامه‌ها و عقاید گوناگون و متفاوت در مملکت باشند و این احزاب با فعالیت اصیل خود باعث جمع شدن نیروهای فکری مملکت گردند و آن افکار و عقاید و ایدئولوژی را که اکثریت مردم انتخاب می‌کنند اداره مملکت را عهده دار شود ولی در هر حال از انتقاد احزاب و دستجات اقلیت بیم و هراس بخود راه ندهد و بلکه از این انتقادات در تحکیم خود کوشش نماید بعلت این طرز تفکر مخصوص است که بهیچوجه علاقه ندارم که خدای نکرده حزبی که مصدر کار است و بعلت افکار مخصوصی افتخار ادره امور مملکت را پیدا کرده است شکست بخورد چه وقت مملکت است که بهدر داده شده و این وقتها نباید از بین برود امروز درست یکسال از زمامداری حزب ایران نوین می‌گذرد درست است که در این یکسال حزب ایران نو. ین با از دست دادن بنیان گذار و دبیر کل و موسسش لطمه بزرگ دیده است و این مصیبت عظیم را بار دیگر به افراد آن حزب تسلیت می‌گویم ولی این مسئله باعث نمی‌شود که من امروز آنچه را که گفته‌اند و وعده داده‌اند و انجام نداده‌اند باز گو نکنم و انتقاد ننمایم بعقیده من در یک حکومت حزبی ابتدا باید دید وعده هائیکه داده‌اند انجام داده‌اند یا خیر آنگاه باید بحث کرد که آنچه را که حالا می‌گویند می‌توانند انجام دهند یا خیر قسمت اول این وظیفه بعهده من محول است و من صریحا اعلام می‌کنم آنچه که وعده داده شده بود انجام نگرفته است و بیلان خدمات حزب ایران نوین در اولین سال حکومتش از نقطه نظر ما منفی است (دکتر مهذب- احزاب دیگر هم توجه بفرمائید که در گذشته تشکیل شده است) (مهندس عطائی – جناب آقای دکتر مهذب اجازه بدهید هر چه می‌خواهد دل تنگش بگوید) در جلسه چهل و نهم مجلس شورای ملی نخست وزیر وقت اعلام فرمودند (دولت هیچ شبهه و تردید با اطمینان کامل بمقدورات و امکانات خود و به اتکای مطالعات جامع و دقیقی که صورت گرفته صراحتا اعلام می‌کند که بر کود فعلی خاتمه خواهد داد و حالت رونق کامل را با اقتصاد ایران باز خواهد گرداند) مطالبی که در کنفرانس اطاق بازرگانی خرمشهر که چند هفته قبل منعقد بود آنجا مورد بحث قرار گرفت (مهندس عطائی – مال کدام رو. زنامه است؟) و بولتنی که وزارت اقتصاد منتشر کرده این خود نشان دهنده موضوع بود که رکود خاتمه نیافته است ما با عدد و دلیل می‌توانیم ثابت کنیم فقط بعلت توافقی که شد تا صحیتها خلاصه شود از ذکر دلیل خودداری می‌شود باز در همان جلسه و هنگام بحث در پیرامون برنامه دولت بود که فرمودند (دولت کوشش خواهد کرد که همه گونه وسائل تشویق و راهنمائی لازم را در امر سرمایه گذاری بخش خصوصی در صنایع و معادن و کشاورزی و امور عمرانی بوجود آورد تا اجرای برنامه سوم و حصول بهدف رشد اقتصادی بحداکثر تامین شود) دولت متاسفانه از کوشش‌های خود نتیجه‌ای نگرفت و با افزایش سرسام آور هزینه زندگی برنامه ترقی درآمد ملی را هم متوقف کرد و این بزرگترین ضربه‌ای بود که باقتصاد مملکت وارد آمد و باز فرمودند (دولت با توجه کامل بر اساس یک سیاست جامع اقتصادی فقط اجازه خواهد داد که درآمدهای ارزی مملکت برای واردات کالاهای مورد نیاز عموم مصرف گردد و همچنین خواهد کوشید تا کالا‌های سرمایه‌ای بخصوص ماشین آلات کارخانه هائیکه بنیان گذاری آن مفید بحال مملکت و موافق اصول برنامه جامع اقتصادی ملی باشد بمملکت وارد شود تا در صنعتی کردن مملکت حداکثر تسریع حاصل گردد) آماریکه وزارت اقتصاد در کنفرانس اطاقهای بازرگانی خرمشهر ارائه داد نشان دهنده سیر نزولی واردات کالاهای سرمایه‌ای از ۱۳۳۹ باینطرف بوده است و اگر کالای سرمایه‌ای در ۱۳۳۹ رقم ۱۰۰ بوده در سال جاری به ۶۵ رسیده است و این خود نشانه آن است که سرمایه‌های خصوصی هنوز اعتماد پیدا نکرده‌اند اینکه عرض می‌کنم سرمایه‌های خصوصی اعتماد پیدا نکرده‌اند فرمایشی است که دبیر کل حزب ایران نوین در جلسه بیست و چهارم اسفند ماه فرمودند (امروز سپرده‌های مردم نزد بانکها بصورت قابل توجهی افزایش پیدا کرده است یعنی پول هست ولی گردش پول راکد است باید با تدابیر اقتصادی و با تدابیر اداری این سرمایه‌های ملی را بکار انداختن سرمایه‌های مردم بدون اتخاذ روشهای صحیح اقتصادی و بدون ایجاد اعتماد و اطمینان در مردم در امر سرمایه گذاری مقدور نیست).

اگر بخواهیم علت عدم اعتماد را بررسی کنیم باز بهترین فرمایش فرموده دبیر کل و نخست وزیر وقت حزب ایران نوین می‌باشد که فرمودند (دولت با اعتماد کامل کاملا متوجه لزوم تثبیت شرایط فعالیت بازرگانی و جلوگیری از تغییر دائم و غیر لازم مقررات می‌باشد و به این فکر جامه عمل خواهد پوشاند) و باز می‌فرمایند (مالیات برای مدت طولانی تثبیت و براساس اصول صحیح وصول خواهد شد) از روز اول زمامداری حزب ایران نوین یعنی حزبی که دبیر کلش عقیده داشت و بحق هم عقیده داشت که تثبیت از شرایط فعالیت است از همان روز از لایحه جدید مالیاتی بحث کرده است تاچند شب قبل که جناب آقای هویدا نخست وزیر جدید هم باز در اطراف لایحه مالیاتی صحبت فرموده‌اند و بحث‌های تند و شایعاتی که در اطراف این موضوع انتشار داشت خود بهترین دلیل است که اعتماد مردم را جلب نکرده‌اند.

دولت حزب ایران نوین بمنظور رونق اقتصادی برنامه‌ای داشت ولی با کمال تاسف تا امروز از این برنامه‌ها و اقدامات جز نتیجه منفی چیزی عاید نشده است موضوع دیگری که حزب ایران نوین برای اصلاح آن کمر بسته بود موضوع آبادانی روستاها و بهبود وضع روستانشینان بود در جلسه چهل و نهم مجلس شورای ملی دبیر کل و نخست وزیر حزب ایران نوین وعده دادند (ما برای آبادانی روستاها کلیه منابع ملی را تجهیز می‌کنیم و عقیده داریم که تحولات واقعی و حقیقی اقتصادی و اجتماعی از اولین واحد تقسیمات کشوری یعنی دهستان آغاز می‌شود عمران دهات برنامه وسیعی است که دولت بدون درنگ بمرحله اجراء خواهد گذارد) در جای دیگر فرموده‌اند (بهبود وضع اقتصادی دهقانان و تقویت خرده مالکان و تامین موجبات بهره برداری کامل از اراضی زراعتی و افزایش تولیدات کشاورزی با استفاده از روشهای نوین) و باز می‌فرمایند (اتخاذ تدابیر برای جلوگیری از نوسانات غیر مناسب در قیمت محصولات کشاورزی) این برنامه حزب ایران نوین بود که بوسیله نخست وزیر وقت بعرض مجلس شورای ملی رسیده است و در جلسه بیست و دوم اسفند ماه می‌فرمایند (تحولات واقعی صنعتی و اقتصادی و اجتماعی از اولین واحد تقسیمات کشوری یعنی دهستان آغاز می‌شود عمران دهات برنامه وسیعی است که دولت بدون درنگ به مرحله اجرا خواهد گذاشت شرکت بیمه حق ندارد ۵۰ میلیون تومان خرج ساختمان مهمانسرا بکند که هر اطاقش بیش از پانصد هزار تومان خرج شود و روستاهای ما از یک خانه گلی واقعا محروم باشد) از این اقداماتیکه فرمودند در دهات خواهد شد در حوزه انتخابیه ارادتمند که چیزی دید، نشد ولی من سوال می‌کنم آیا ۵۰ میلیون تومان خرج ساختمان مهمانسرا کردن کار بدی است یا اطاقهای لوکس و اشیاء تجملی برای دفتر آقایان وزیران و یا همچنین ابتیاع کردن اتومبیلهای آخرین سیستم که از حد و اندازه فزون است تهیه کردن بعقیده ما هر دو حیف و میل اموال همومی است و هر دو باعث می‌شود که اعتماد از بین مردم رخت بر بندد و کسی رغبت نکند سرمایه گذاری نمابد دولت بمنظور رونق اقتصادی خود برنامه‌ای پی ریزی کرده بود و آن برنامه که در جلسه یکم اردیبهشت مورد بحث قرار گرفت چنین بود (در طی سال ۱۳۴۳ اعتبارات لازم و کافی برای تکمیل ساختمانهای نیمه تمام دولتی در سرتاسر کشور تامین گردیده است که هم از اتلاف سرمایه مملکت خودداری شود و هم مستقیما کار برای کارگران ساختمانی فراهم آید و هم بطور غیرمستقیم سطح فعالیت صنایع و کارگاههای وابسته بساختمان افزایش یابد) و باز می‌فرمایند (طرحی تهیه گردیده است که مطابق آن شرکتها بزرگ و معتبر و صاحب صلاحیت خانه سازی بتوانند برطبق نقشه‌ها و طرحها منطبق با اصول جدید شهرسازی و خانه سازی بناهای شامل آپارتمانهای متعدد و ارزان قیمت و یا یک سلسله خانه‌های کوچک ساخته و به اقساط طویل المدت و با نظارت دولت در شرایط و قیمتها به افراد عادی در سراسر کشور بفروشند این طرح در نیمه اول سال ۱۳۴۳ آغاز خواهد شد این طرح راساس جلب سرمایه گذاری ساختمانی مفید تهیه گردیده است) و باز می‌فرمایند (در روستاها بیش از دو میلیون مسکن در سالهای آینده ساخته می‌شود) البته از این دو میلیون مسکن در سال جاری چیزی لابد نمی‌بایستی ساخته شده باشد من از شرکتی که با این شرایط در نیمه اول بلکه در نیمه دوم سال ۴۳ حاضر به فعالیت شده باشد خبری ندارم (رضوی – از ملی شدن آب بفرمائید چون تز اقتصادی شما است) اگر به تزهای اقتصادی بنده رسید خیلی تزها خدمتتان ارائه خواهم داد، بنده در اینجا صراحتا اعلام می‌کنم که مملکت بدون مدیریت صحیح و بدون اداره صحیح و بدون داشتن دستگاههائی که با همآهنگی در کلیه شئون مملکتی اعم از سیاسی، اقتصادی، اجتماعی بتوانند با هم کار بکنند اگر بهترین برنامه‌ها، بالاترین تشکیلات، بزرگترین انقلابها و تحولات را داشته باشد به نتیجه مطلوب نمی‌رسد این مهمترین اقدامی است که از طرف هر دولتی که بخواهد خادم ملت باشد باید اعمال بشود شما در این مملکت میدانید که قانون کم ندارید ولی مجری خوب قانون شاید کم باشد و بنده عقیده دارم که در دستگاههای دولتی باید یک رفرم اساسی بشود در اینجا اشاره شده است بقانون استخدام بنده قانون استخدام را لازمه تقویت دستگاههای اداری میدانم ولی کافی برای رفرم اداری نمیدانم برای اینکه اینهم یک قانونی است شبیه قوانین دیگر بنده اطمینان می‌دهم بدولت که این قانون استخدام ولو هر چه سنگین باشد در اسرع وقت از این مجلس خواهد گذشت برای اینکه در این هفده ماه افتتاح مجلس ثابت کردیم که شب و روز آماده خدمت هستیم و این مجلس تعطیل بردار نیست به این جهت بزرگترین لوایح دولت را در اسرع وقت با دقت و امعان نظر و واقعا با اصلاح در صورت لزوم از این مجلس خواهیم گذارند ولی این را بجناب آقای نخت وزیر و آقایان محترم اعضاء دولت عرض می‌کنم که تنها گذراندن قانون استخدام برای تشکیلات اداری مملکت کافی نیست اینها روابط و وظایف کارمندان دولت و ارتباط آنها و شاید تامین عدالتی را در آنجا عمل خواهد کرد و بالمآل در زمان طولانی موجب تقویت دستگاههای اداری می‌شود ولی دستگاههای ناقص است ما تشکیلات زیادی داریم که زائد است باید حذف شود تشکیلاتی داریم که همدیگر را خنثی می‌کنند اینها باید اصلاح شوند تشکیلاتی داریم که برای شخص بوجود آمده اینها باید از بین برود در این مملکت دیگر شخص بازی خصوصیت بازی نباید وجود داشته باشد و عقیده ندارم به اینکه یک دستگاهی را جرات نکنیم منحل بکنیم برای اینکه رئیسش فلانکس است. الان در مملکت تعدادی تشکیلات هست در همین وزارت دارائی که بنظر بنده باید منحل شود. با بودن تشکیلات زائد پول مملکت، اداره مملکت، افراد مملکت نیروی فعاله مملکت قوه روشنفکر مملکت بازوی زحمتکش مملکت اینها بیهوده هدر می‌رود و بنده این مطالبی را که عرض می‌کنم چون میدانم دولت واقف است بعنوان وظیفه نمایندگی در این جا عرض می‌کنم و عقیده دارم که این قانون استخدام باید توام باشد با رشادت اداری دولت یعنی دولت بدون ملاحظه آنچه که لازم است باید نگاهدارد و دستگاههائی را که زائد است منحل بفرمایند و مجلس شورای ملی پشتیبان این دولت خواهد بود اگر برای مدت کوتاهی عده‌ای ناراضی هستند هیچ نباید هراسید عده قلیل را باید فدای منافع عمومی کرد و بنده اینجا اعلام می‌کنم که مجلس شورایملی به اتفاق پشتیبان دولتی است که روی این اصول با رشادت و با قوت عمل می‌کند. این از لحاظ جنبه اداری است، بنده مثال نمی‌زنم من نسبت به شرکتها، موسسات، هیئت مدیره‌ها، حقوقها و غیره بهیچوجه من الوجوه نظر تنگ نیستم و عقیده دارم یک شخص که لیاقت دارد، دانائ دارد، توانائی دارد بهترین حمایت را باید از او کرد و از او کار خواست، مسائل علمی را با مسائل عادی نباید توام کرد، همه این مسائل با همدیگر فرق دارد باید احتیاجات مملکت را در مرحله اول در نظر بگیریم و بر طبق آن عمل کنیم ولی نترسیم، اگر کارمند زاید داریم با ز خرید کنیم، اگر اداره زایدی داریم منحل کنیم، اگر تشکیلات متضادی داریم ادغام بکنیم اینها مسائلی است که در اجرای برنامه‌های مترقی شاهنشاه لازمه انجام است لازمه اقدام ست این امور است که باید انجام شود تا بتوانیم به این نتیجه برسیم والا یک سنتی دگرگون گشته ولی نظم نوینی هم جایگزین آن نشده ممکن است خدای نکرده ایجاد یک بحرانهای جدید سیاسی و اقتصادی بشود .» این نوین هنگام بحث در برنامه دولت جناب آقای علم بود و اعلام می‌کنم که حزب ایران نوین در مدت یکسال زمامداری کوچکترین قدمی در راه رفرم اداری نتوانست بردارد.

در تاریخ ۴۳/۱۱/۱۱ جناب آقای پاکروان وزیر اطلاعات در مصاحبه‌ای که با کارمندان در وزارت اطلاعات داشتند فرمودند که«باید بمردم حقایق را گفت» من از فرمایش ایشان تعجب کردم مگر می‌شود حقایق را بمردم نگفت یا مگر آنچیزهائی که بمردم گفته می‌شود حقایق نیست. عرض کنم در نتیجه مروری که در روزنامه اطلاعات کردم بعرضتان میرسانم که سه شنبه ۴۳/۱/۱۱ شهردار تهران گفت «در شهرداری بیش از بیست کمیسیون مشغول کار شده‌اند و در کلیه مسائل شهر تهران مطالعه می‌کنند و بزودی نتایج اقدامات آنها اعلام خواهد شد» البته این تاریخهائی که عرض می‌کنم هنوز نرسیده در ۴۳/۱/۱۲ رئیس شرکت واحد اتوبوسرانی گفت «اتوبوسرانی شمیرانات کمربندی می‌شود» من که هنوز این را ندیدم. در ۴۳/۱/۱۶ شهردار تهران گفت «چندین هزار گوسفند از استانها و شهرستانها به تهران می‌رسد و بزودی بحران گوشت مرتفع خواهد شد» در ۲۰ فروردین ۴۳ قرار بود شهر تهران به ۴۵ بخش تقسیم بشود و آنوقت در این لایحه بودجه آمده‌اند اختیار می‌خواهند که این کار را بکنند. در ۴۳/۱/۱۹ لیدر فراکسیون اکثریت به خبرنگار ما گفت «با اجری روشهای تازه اداری و حسابداری وضع ادارات دگرگون خواهد شد» بنده نمیدانم وضع ادارات دگرگون شد یا نه. در ۴۳/۱/۱۷ راه آهن دولتی اعلام کرد که «بلیط قطار مسافری ارزان می‌شود» هنوز هیچ تغییری در قیمت این بلیط‌ها داده نشده. وزیر پست و تلگراف گفت «بازار سیاه تلفن با توسعه شبکه‌های تلفن شکسته می‌شود» و یا «ساختمان تلویزیون وزارت اطلاعات امسال در اراضی زیر هتل هیلتون از محل طرحهای آبادانی برنامه سوم آغاز می‌شود» وزیر فرهنگ گفت «اشخاص ناباب بزودی از فرهنگ طرد می‌شوند» در ۴۳/۱/۲۶ آقای وزیر آبادانی و مسکن گفت «ساختمان سه هزار خانه برای کارکنان دولت بزودی در نقاط مختلف کشور آغاز می‌شود و ۹۵۰ خانه دیگر نیز در تهران بنا می‌شود .» در ۴۳/۲/۶ گفته شد» بموجب طرحی که در دست تهیه است مردم در مقابل حوادث وسائط نقلیه بیمه می‌شوند» ولی این بیمه هنوز عملی نیست. در ۴۳/۲/۸ گفته شد «آگهی خرید ذوب آهن تا اواسط شهریور در جهان منتشر می‌شود» (دکتر معتمد وزیری – اینها مربوط به چه روزنامه ایست؟) هممه اش مربوط بروزنامه اطلاعات است (پروین – اینها از اسرار است یا همه میدانند؟) از اسرار است جناب آقای پروین در ۴۳/۶/۲ نخست وزیر در اجتماع کارمندان وزارت دارائی گفت «من اخلالگران و افراد مخرب را بدیوان کیفر می‌فرستم» ولی مثل اینکه هنوز کسی بدیوان کیفر فرستاده نشده است. در ۴۳/۳/۴ شهردار تهران گفت «تکلیف اسفالت خیابانهای تهران تا ۱۵ روز آینده معلوم می‌شود» در همان تاریخ آقای نخست وزیر در اطاق صنایع و معادن گفت «نصب ساختمان ذوب آهن شروع می‌شود» در تاریخ ۴۳/۳/۶ آقای هویدا فرمودند «قانون جدید مالیات بر درآمد در دست تهیه است» در تاریخ ۳/۷ شهردار تهران اعلام کرد «اسفالت خیابانها از امروز شروع شد» (موقر – اسفالت سرد بود و شروع شد) در ۳/۱۰ وزیر اقتصاد گفت «برای صنعتی شدن آذربایجان بزودی می‌تواند بصورت یک منطقه بزرگ صنعتی کشور درآید» اینها است که حس بد بینی در مردم ایجاد می‌کند من از این جهت عرض می‌کنم به آنچه که گفته می‌شود عمل نمی‌شود. در ۳/۱۱ معاون وزارت اقتصاد گفت «فاکتورهای تقلبی سالی سیصد میلیون تومان به گمرک ضرر می‌زند» برای جلوگیری از ابتکار چه کردند بنده که نمیدانم (دکتر حکیم شوشتری – به وزیر اقتصاد مراجعه کنید) در ۳/۱۱ وزیر راه گفتند «راه ایران بشبکه راه آهن اروپا وصل می‌شود و مسافران می‌توانند در تهران سوار قطار شوند و در هر نقطه از اروپا که میل دارند از آن پیاده شوند» (خواجه نوری- از حالا بلیطش را بخرید) آقای وزیر اقتصاد گفت «در آذر شهر کارخانه سیمان تاسیس می‌شود» در ۴۳/۳/۱۷ وزیر دارائی گفت «بعلت نوسانات شدید در کاهش دائمی بهای شکر متوقف شد» یعنی تزی که انتقال از بخش دولتی ببخش خصوصی بود و جار و جنجال عجیبی براه انداختند متوقف شد. در ۳/۱۹ جناب آقای نخست وزیر هنگام آغاز کارهای ساختمانی کوی افسران شهربانی در نازی آباد گفت «جنوب شهر بهترین نقطه تهران می‌شود .» در ۴۳/۳/۲۳ رئیس پلیس در جلسه رانندگان گفت «شرکتهای تاکسی رانی تشکیل می‌شود» در ۴۳/۳/۲۴ آقای وزیر دادگستری یک حقیقتی را گفت که «ما از روی مردم خجلیم.»

در همین تاریخ آقای نخست وزیر گفت «طرح کارخانه ذوب آهن تا یک ماه دیگر آماده می‌شود» در ۴۳/۳/۲۶ جناب آقای وزیر اقتصاد گفت «با اعتباری بمبلغ ششصد میلیون ریال در بندرعباس و بندر بوشهر دو کارخانه سیمان تاسیس می‌شود» در ۳/۲۷ شهردار گفت«محله عربها و عودلاجای با احداث دو خیابان بزرگ تغییر شکل می‌دهند» در ۴۳/۴/۲ شهردار گفت «محله مخصوص بخارج شهر منتقل می‌شود» ولی متاسفانه نشد در ۴۳/۳/۲۷ باز شهردار گفت «یک میدان بزرگ خواربار در تهران ایجاد می‌شود» در ۴۳/۵/۱ گفته شد«اتصال راه آهن کاشان – کراچی مورد بررسی قرار گرفت» وقتی می‌خواهند دروغ بگویند خیلی بزرگ می‌گویند (مهندس صائبی – منظور از کاشان بزاهدان است.) لابد شما آنچه را که تخصص بنده است بهتر میدانید. در ۴۳/۵/۸ بانک اعلام داشت «پنج میلیارد دو چهار درصد و چهل میلیون ریال برات واخواست شده است» (دکتر اسفندیاری مردم بد حساب هستند) آقای وزیر فرهنگ در ۵/۱۹ اعلام کرد که «در اصفهان دانشکده‌های جدیدی تاسیس می‌شود» جناب آقای معتمدی صحیح است دانشکده افتتاح شده؟ (معتمدی- تاریخ تعیین نکردند شاید امسال درست بشود) فرماندار کل سمنان اعلام کرد «یک شاهراه مهم سمنان را بساری متصل می‌کند» در ۴۳/۶/۴ جناب آقای هویدا در سمت وزارت دارائی فرمودند «کارمندان نادرست باید تصفیه شوند» و تصفیه هم نشده‌اند در ۴۳/۶/۱۷ جناب آقای وزیر اقتصاد اعلام کردند «از امروز برای قند و شکر اعتبار داده نمی‌شود» در ۶/۲۲ شهردار تهران گفت «بموجب برنامه شهرداری شهر تهران با کمر بند سبز محدود می‌شود» یعنی یک جنگل دور تهران احداث می‌کنند و یک کمربند سبز تهران را محدود خواهد کرد در ۴۳/۶/۲۳ شهردار گفت «هزار گاراژ بخارج تهران انتقال داده می‌شود» در ۴۳/۷/۱ رئیس کمیسیون استخدام مجلس گفت «لایحه استخدام امسال تصویب می‌شود» در ۴۳/۷/۲ بدستور وزیر بهداری «کنترل نرخ دارو» آغاز شد ولی آنهائیکه مریض دارند میدانند که کنترل نرخ دارو یعنی چه. در ۴۳/۷/۶ آقای وزیر کشور اعلام داشتند «وزارت کشور تصفیه می‌شود» (دکتر اسفندیاری – عیب شما این است که یک قدری عجله دارید). در ۴۳/۸/۷ شهرداری اعلام کرد «استفاده از گوشت کوب چوبی در قهوه خانه‌ها و دیزی پزیها ممنوع است» ملاحظه میفرمائید چه عمل مهمی است در ۸/۱۴ وزیر دادگستری می‌گوید «اموال غیر منقول عمومی را بثبت می‌دهد» نمیدانم بثبت داده‌اند یا نداده‌اند من تصور نمی‌کنم. در ۸/۱۸ شهردار تهران گفت «ده میدان خواربار دولتی در ده ناحیه شهرداری تاسیس می‌شود» چند وقت پیش اعلام داشتند که یک میدان خواربار درست می‌کنند نتوانستند و حالا می‌خواهند ده میدان ایجاد کنند (مصطفوی – جناب آقای هویدا امر بفرمائید این آقایان اینقدر مصاحبه نکنند این صحبتها یعنی چه، گوشت کوب ممنوع است یعنی چه). جناب آقای مهندس اصفیاء گفت «با وضع مالیاتهای اخیر و صرفه جوئی در دستگاه‌های دولتی کسر بودجه کشور از بین می‌رود» در ۹/۱۴ وزارت اقتصاد اعلام کرد «در ایران ده شهر صنعتی ایجاد می‌شود» یک ناحیه در آذربایجان می‌خواستند ایجاد کنند آن نشد حالا علیرغم شهرداری که یک میدان را بده میدان تغییر داد وزارت اقتصاد هم می‌گوید یک شهر صنعتی نشد ده شهر صنعتی ایجاد می‌شود. در همین تاریخ شهردار تهران گفت «تا یک ماه آینده با تعریض ۲۳ معبر مهم و خراب کردن ۲۱۷ خانه خیابان‌های تهران توسعه می‌یابد»

جناب آقای استاندار مازندران در ۹/۱۸ فرمودند در پلاژهای ساحلی ایجاد می‌شود» در ۹/۲۲ وزارت راه اعلام کرد «اتوبان کرج تا قزوین پیش می‌رود» این یک تکه‌ای که مدتی است می‌خواهند بسازند متوقف شده حالا می‌خواهند تا قزوین پیش بروند (کبیری – متوقف شد نباید بسازند) در ۹/۲۴ راه آهن اعلام کرد «بعلت لغزش زمین در دامنه کوه سهند مسیر راه آهن تغییر می‌کند» بنده که اطلاع دارم به یک علت فنی که کوه لغزش پیدا کرده گفتند مسیر را تغییر می‌دهند. ولی هنوز مسیر را تغییر نداده‌اند در ۱۰/۱۶ گفته شد که «اتومبیلهای دولتی در اختیار سازمانهائی نظیر سپاه بهداشت و آبادانی قرار خواهد گرفت» ولی در لایحه بودجه آقایانی که عضو کمیسیون بودجه هستند فقط بزور توانستند بقبولانند که چند اتومبیل کوچک خریداری و در اختیار سپاه بهداشت بگذارند ولی بعد منصرف شده‌اند. (مهندس صائبی – حق بود که این زحمت را از سه چهار سال پیش بکشید) وظیفه بنده این بود که همین یک سال را مطالعه کنم. در ۴۳/۱۰/۲۴ شهردار تهران گفت «اسفالت خیابانهای تهران به نواحی شهرداری واگذار می‌شود» و اخیرا قرار شده که بسازمان برنامه بدهند (رامبد – اسفالت‌های شهر که خوب است چرا می‌خواهند دست بزنند؟) چه عرض کنم. در ۱۱/۱۵ گفته شد «برای مبارزه با گرانفروشی جلسه‌ای با حضور نخست وزیر و شهردار تهران در شهرداری تشکیل شد» در ۱۱/۲۰ آقای مهندس اصفیاء گفتند «ذوب آهن در اصفهان نصب می‌شود» جناب آقای نخست وزیر در مسافرتشان بکرمان در حضور آقایان کرمانیها فرموده بودند که کارخانه ذوب آهن در کرمان نصب می‌شود (دکتر حکیم شوشتری – بین کرمان و اصفهان است) آخرین خبر این است که «دولت از روز شنبه برنامه مبارزه با گرانفروشی را اجرا می‌کند» البته قرار است که هیچ بحث تبلیغاتی در این مورد نشود. ما آرزو می‌کنیم که دولت موفق شود (معتمدی – آنچه راجع به ذوب آهن گفته شده است فرمایشات اعلیحضرت همایونی مسلم و مسجل است) (مهندس عطائی – احسنت جدا جالب بود آقای مهندس بهودی) همانطوری که عرض کردم ماموریتی که فراکسیون حزبی و رفقای هم حزب من داده بودند روی عملیات یکساله حزب ایران نوین بود و این هم خلاصه و شمه‌ای از این عملیات بود بنده متاسفانه از بحث در بودجه محروم شدم والا بعرض میرساندم طبق دستور رفقای حزبی و طبق امر سروران ارجمندم وظیفه من تهیه کردن عملیات یکساله بود والا ثابت می‌کردم همانطوری که در عرایضم در بودجه تیر ماه بعرض رساندم این نوع بودجه‌ها ایجاد تورم می‌کند الآن مملکت در حال تورم است و این بودجه تورم را شدیدتر خواهد کرد.

نایب رئیس –آقای دکتر کیان بعنوان موافق صحبت می‌کنند – بفرمائید.

دکتر کیان – با توجه به ضیق و علاقه ایکه بتصویب هر چه زودتر بودجه داریم و نظر به اینکه آقایان مخالفین فرصت بیشتری برای بحث در بودجه داشته باشند بدستور لیدر محترم فراکسیون بنده از وقت خودم صرفنظر می‌کنم و وقت خودم را در اختیار نمایندگان محترم حزب مردم میگذام (احسنت).

نایب رئیس – آقای فخر طباطبائی بعنوان مخالف صحبت می‌کنند بفرمائید.

فخر طباطبائی – عرض کنم بنده قبلا لازم میدانم تشکر کنم از دوست محترم جناب آقای دکتر کیان و همینطور از جناب آقای خواجه نوری لیدر فراکسیون اکثریت که این فرصت را داده‌اند که مطالب را گر چه خیلی صحبت شده در اطراف بودجه آقایان استماع بفرمایند بحث در لایحه بودجه کل مملکت از اهم مسائلی است که مجلس شورای ملی و نمایندگان محترم مجلس با آن مواجه هستندا و بهترین فرصت است برای دولت که به مطالب اساسی که از طرف نمایندگان تذکر داده می‌شود توجه کنند و در رفع نقائص و مشکلات کار خودشان بکوشند و همینطور هم فرصتی است که مردم از جریان امور مملکت گردش کارها و سیمای اقتصادی مملکت استحضار حاصل کنند (صحیح است) بنده از خیلی پیش می‌شنیدم که دولت جناب آقای هویدا در صدد است که یک بودجه برنامه‌ای جامع و کامل تقدیم مجلس شورای ملی بکند بنده آنچه درباره جناب آقای هویدا شنیده‌ام مرد متواضع و حق نیوشی هستند و بهمین جهت من خیلی خوشوقت بودم که می‌شنیدم دولت مشغول تدوین بودجه جامع به نحو بودجه برنامه‌ای برای مملکت می‌باشد چون مزیت بودجه برنامه‌ای در اینست که در بودجه برنامه‌ای هر دیناری از خزانه دولت خرج می‌شود برای مصارف کار معینی برای مقصد معینی است و این جلوی مفت خوری و جلوی اشخاصی که بعناوین مختلف از وزارتخانه‌ها و موسسات دولتی حقوق می‌گیرند و حتی قدم رنجه نمی‌کنند و پایشان در آن وزارتخانه نخورده و در خارج تهران یا ایران قدم می‌زنند در بودجه برنامه‌ای که روی پست سازمانی است پست هر کس معین و مشخص و معلوم است و بنا براین نمی‌شود در بودجه برنامه‌ای به اشخاصی که کاری انجام نمی‌دهند دیناری از خزانه مملکت داد روی این جهات تصدیق میفزمائید حق داشتم خوشحال باشم از اینکه دولت جناب آقای هویدا توفیق حاصل کرده است که یک بودجه برنامه‌ای بمجلس بیاورد ولی وقتی این بودجه طبع و توزیع شد و بدست من رسید و آنرا مطالعه کردم مع التاسف جناب آقای هویدا این را از روی حقیقت عرض می‌کنم دیدم این بودجه برنامه‌ای اسمی و لفظی است بودجه برنامه‌ای واقعی نیست و این بودجه اسمش برنامه‌ای است برای اینکه شما مثلا در مقابل کار وزارت کشور مرقوم فرموه‌اید هدف وزارت کشور نظارت فائقه بر استانداریها فرمانداریها و بخشداریها و غیره و غیره است اگر این هم نمی‌نوشتید بود، برای این کار قانون هست اگر حالا اسم وزارت فرهنگ عوض شده است به آموزش و پرورش ممکن است مردم تا مدتی به این اسم آشنا نباشند ولی اگر کسی می‌پرسید وظیفه وزارت فرهنگ چیست می‌گفتند آموزش و پرورش و تعلیم وتربیت مملکت صرف اینطور بودجه نویسی بعنوان هدف بودجه ماهیت بودجه سازمانی تبدیل ببودجه برنامه‌ای نمی‌کند در بودجه برنامه‌ای شما باید قسمتهای سازمانی آن کاملا مشخص و معین باشد که بدانند این وجهی که در اختیار وزارت برق است آقای مهندس روحانی که اینجا نشسته‌اند و سایر وزارتخانه‌ها این وجه را برای کارهای مشخص صرف کنند این وجهی که ببودجه وزارت کشور اضافه شده است اگر باز بعنوان حق سفره و مزایا و فوق العاده یا حقوق بازرسهائی که نسبت ببعضی حتی به افرادی که خودشان هم عقیده ندارند بعنوان بازرسی بولایات بفرستند بدهند یک چنین بودجه‌ای را نمی‌شود بودجه برنامه‌ای نام برد این یک بودجه سازمانی است مثل بودجه گذشته. البته بنده تصدیق دارم از حیث مرغوبیت کاغذ، ظرافت طبع و چاپ این بودجه مزایائی داردنسبت ببودجه سالهای گذشته که روی کاغذ کاهی و ناصاف طبع و توزیع می‌شد خیلی از اینجهت عرض کنم این بودجه قابل توجه است زحماتی کشیده شده ارقامی را هم با هم تلفیق کرده است بنده از نظر اینکه این دولت این بودجه را بعنوان بودجه برنامه‌ای تقدیم کرده این عرایض را کردم پریشب نمایندگان محترم قطعا در جراید تهران ملاحظه فرمودند اعلیحضرت همایونی ضمن فرمایشاتیکه در لندن فرمودند که انقلاب ششم بهمن ایران نتیجه اش اجرای عدالت است این فرمایشات ملوکانه بود که نمایندگان محترم در جراید ملاحظه فرمودید این حقیقت انقلاب است که ملت ایران درک کرده است شما بر گردید بقبل از ششم بهمن ببینید چه اوزان و مقادیری در ایران ملاک تشخیص و سنجش بود و اوزان و مقادیری که آنموقع بکار رفت برای اشخاص روی ملاک تملک و دارائی و این قبیل چیزها بود ولی این اوزان و مقادیر بعد از انقلاب ششم بهمن دور ریخته شد و بجایش علم و عمل، فضیلت و تقوی، وطن دوستی و انسانیت جایگزین اوزان و مقادیر قبل شد پس من اگر در این مکان مقدس خدمت خانمها و آقایان عرض کنم که انقلاب ششم بهمن برای ایران یک جهشی بود که از قعر دوزخ مادیت ببهشت معنویت تجلی کرد سخن گزافی عرض نکردم ولی در چنین جریانی نتیجه قهری چنین انقلابی باید برای جلوگیری از بیکارگی در دستگاههای دولتی باشد شما جناب آقای نخست وزیر لازم است که پست سازمانی را در اداراتتان کنید تمام تکیه کلام شما روی این بوده است که یک روح سالم بدستگاههای اداریتان بدهید مادام که قانون تشکیلاتی نیاورده‌اید بچنین نتیجه مطلوبی نخواهید رسید و ممکن است با اصلاحاتی بتصویب برسد موضوع تعلیق بر همان مقدمه است ما نباید پیش از اینکه مقدمه کاری را انجام بدهیم به ذی المقدمه و نتیجه آن بپردازیم مقدمه قانون استخدام داشتن یک شالوده استخدامی سالم است که شورای عالی شما تعهد کرده بود چنین وضعی را تهیه بکند و تدوین بکند ولی تا کنون تقدیم مجلس نکرده است من این را با کمال خلوص نیت خدمتتان عرض می‌کنم شما قرار بود اینکار را بکنید هر اندازه این نوع مشکلات پیش بیاید اشکالاتی که شما در آینده از اینجهت دارید بیشتر خواهد شد بیائید این گره را باز کنید و این کار را زودتر انجام بدهید اگر دولت همیشه در قوانینی که بمجلس می‌آورد قبلا آن قوانین را در نظر بگیرد هیچوقت دچار اشکالی نخواهد شد خیلی از قوانین است (جناب آقای کیهان یغمائی که مثل گل آنجا نشسته‌اید و با سر تایید می‌کنید) گذشته است و هنوز اجرا نشده است قانون اقدامات تامینی، قانون اصلاح اطفال بزهکار، قانون مسئولیت مدنی اینها همه قوانینی است که بتصویب رسیده ولی در بوته اجمال مانده است چرا؟ برای اینکه قبلا وسائل اجرای آن را فراهم نکرده‌اند اگر قانون اقدامات تامینی جناب آقای نخست وزیر وسیله اجرایش را فراهم کنید خدا شاهد است این زندانیها تبدیل بمکتب تذهیب و اصلاح بزهکاران می‌شود چون ملازمه با آن قانون دارد چون دولت وسایل اجرای این قانون را فراهم نکرده است باید زندانها را اصلاح بکنید مسائلی است که بایستی توجه بشود بنده در عرایضم هیچگونه نظر فردی ندارم می‌توانم این را بجرات خدمت آقایان عرض بکنم که بحمدالله توانسته‌ام در این مدت تخم غرض شخصی را در خودم بکشم بنده هیچ منظوری جز خدمت بمملکت و خدمتی که همه ما انتظار داریم و دنبال یک هدف هستیم و آن خدمت به رژیم مملکت و پادشاه مملکت است و این عرایض را با کمال خلوص و حقیقت خدمتتان عرض می‌کنم (صحیح است) در بوته اجمال ماندن و عدم اجرای این قوانین زیبنده دولت نیست (صحیح است) باید تکلیف این کارها را معین بکنید پس بدلائلی که عرض کردم چون پست‌های سازمانی را معین نکرده‌اید بطور قطع اسم این بودجه را نمی‌توان بودجه برنامه‌ای گذاشت مطلب دیگری که می‌خواستم عرض کنم راجع بتعادل و توازن بودجه است این بودجه بکیفیتی که بنده مشاهده کردم بودجه متعادل نیست صرفنظر از مبلغ کسری که در مقابل ۱۷۵ میلیارد و خرده‌ای درآمد ۱۸۰ میلیارد و کسری هزینه است و این کسری را دولت در بودجه قبول دارد بنظر من مبالغ دیگری هم باید ضمیمه آن در نظر داشت از جمله آنها مبلغ وامی است که بحساب درآمد گذاشته‌اند مبلغ کمک هائی است که در نظر است در سال آینده گرفته شود و آنها بحساب درآمد سال آینده آمده که هنوز منجزا معلوم نیست بعلاوه وام را بحساب درآمد گذاشتن علاوه بر اینکه درآمد نیست جناب آقای دکتر نصیری از ربحی که به آن تعلق می‌گیرد هزینه بیشتری در سال آینده خواهیم داشت موضوع دیگر که در این بودجه هست و من چون کوشش دارم خیلی فشرده عرض کنم و بیش از این مصدع همکاران عزیزم نشوم خلاصه می‌کنم مسئله پیش بینی‌های ارقام درآمد است، این پیش بینی ارقام بر اساس ارقام درآمد‌های پیش بینی شده سال ۱۳۴۳ است، اگر به این ارقام مراجعه کنیم و تطبیق کنیم با آنچه با واقعیت درآمد حاصل شده می‌بینیم پیش بینی سال ۱۳۴۳ مقرون بصحت نیست تا این افزایش که ما در ودجه پیش بینی کرده‌ایم لااقل کمترین امکان احتمال را داشته باشیم که توفیق حاصل کنیم و با این درآمد اضافی کسر بودجه خودمان را تامین کنیم و هیچ دلیلی در این بودجه ارائه نشده است که این افزایش روی چه ملاک و میزانی پیش بینی شده است و بنده خیلی خوشوقت می‌شوم که جناب آقای نخست وزیر هنگامی که تشریف آوردند اینجا و توضیحات خواهند فرمود بفرمایند این پیش بینی‌ها تا چه حدی بوده و تا چه اندازه می‌توانیم اطمینان داشته باشیم که امکان وصول آن فراهم باشد و من در مقدمه لایحه بودجه خواندم و اینطور نتیجه گرفتم که چنین امکانی را خود دولت در تردید بوده است زیرا در مقدمه لایحه عبارتی نوشته شده است که من کاملا حفظ نیستم ولی من حیث المجموع این است که در حدود وصولی مستمری‌ها را می‌پردازد بنابراین دولت خودش در مقدمه لایحه بودجه عدم احتمال وصول این پیش بینی را پیش بینی کرده است و بنده امیدوارم این انتقادی که بنده عرض کردم خلاف نباشد و واقعا این پیش بینی هائی که در بودجه شده مقرون به صحت باشد و دولت بتواند این درآمدها را وصول کند مسئله دیگر که من خیلی دقت کردم چون بنده در دستگاه دادگستری پرورش یافته‌ام و از امور مالی اطلاعی ندارم ولی گاهی اوقات یک مسائلی بنظر آدم می‌رسد و در جستجوی علت می‌رود و آن مسئله هفت هزار میلیون ریال است که در پایان یکی از ارقام بودجه که ستون بندی شده مرقوم شده که هفت هزار میلیون ریال از اعتبار مستمری هزینه برنامه بدرآمد عمومی منتقل می‌شود بنده نتوانستم اساسش را دریابم و امیدوارم جناب آقای نخست وزیر در این باره هم توضیح بدهند چون بیش از این راجع به این موضوع طلاع ندارم از این قضیه می‌گذرم و امیدوارم نخست وزیر این مطلب را روشن بفرمایند که اساس این انتقال از هزینه مستمر به درآمد عمومی چه بوده است؟ مسئله دیگری که بنده خیلی فشرده می‌خواستم حضور عزیزم عرض کنم راجع به صرفه جوئی در بودجه است البته تصدیق ارم کوشش کرده‌اند صرفه جوئی بکنند و خیلی خوشوقت می‌شوم هر چه بیشتر این کوشش هیئت دولت به ثمر برسد و صرفه جوئی بشود ولی در بعضی موارد که صرفه جوئی باید بشود بنده دیدم که نشده است شما وزارت اطلاعات درست کرده‌اید بسیار کار خوبی کردید اداره تبلیغات لازم بود وزارت اطلاعات بشود ولی وزارت اطلاعات کارش چیست این جرایدی که در دستگاهها و موسسات دولتی منتشر می‌شود چرا اینها را در وزارت اطلاعات متمرکز نمی‌کنید که بداند برای چه خواننده‌ای بفرستد که بیشتر مورد استفاده باشد سازمان سیاحان بسیار خوب است، سیاح جلب می‌کند کارش تبلیغات است کارش جلب سیاح و تبلیغ است و طبیعت کارش سازگار با وزارت اطلاعات است پس آنهم باید برود و در وزارت اطلاعات ادغام بشود و یک دایره‌ای باشد از وزارت اطلاعات این را بنده عرض می‌کنم و نمیدانم رئیس جلب سیاحان کیست و بنده غرضی ندارم، خصومتی ندارم ولی اینرا عقل سلیم حکم می‌کند وقتی ما یک موسسه‌ای تاسیس کردیم موارد دیگری که طبعش سازگار با آن موسسه است در آنجا متمرکز بشود و این هم به اقتصاد نزدیک است و هم از تبذیر و اسراف جلوگیری می‌شود (دکتر رهنوردی – پیشنهادی تهیه تهیه شده و تقدم می‌شود) گفت جانا سخن از زبان ما میگوئی وقتیکه سخن از روی حقیقت و خلوص باشد این چنین است بنده هیچ خبر نداشتم که دکتر رهنوردی عزیز فکری دارد پس بالنتیجه همفکر هستیم، اقلیت و اکثریت ما نتیجه یک انقلابی و تحولی بود که در این مملکت رخ داده و همین دولت جناب آقای نخست وزیر هم که اینجا تشریف دارند همه با هم باید در یک مسیر باشیم و آنچه می‌اندیشیم درخور صلاح مملکت باشد و اما بودجه وزارت دادگستری نیازمند است نه اینکه من خودم عضو عدلیه هستم اینحرف را می‌زنم، وزارت دادگستری ۱۷۰۰ یا ۱۸۰۰ قاضی در تمام مملکت دارد این عده قاضی چطور می‌توانند جوابگوی احتیاجات مردم باشند با این ۱۷۰۰، ۱۸۰۰ قاضی امکان ندارد و هر روز هر قانونیکه در این مملکت می‌گذرد بار این دستگاه را سنگین تر می‌کند بهترین دلیلش همین است که در کمیسیون دادگستری خودتان پیشنهاد کردید ما آن پیشنهاد را روی سرمان گذاشتیم تصویب کردیم و دیدیم که دولت در مقابل یک واقعیت واقع شده و یک عده زیاد زندانی مانده بگردن دولت و اینکار خدمتی بود شب عید برای عده‌ای، و بعلاوه ما برای دولت صرفه جوئی کردیم پنج ش هزار نفر مشمول این قانون هستند و اگر برای هر یک روزی پنج تومان خرج بکنند این شش هزار نفر را دولت سی هزار تومان در روز خرجشان را میداده و هیچ نتیجه‌ای نداشته بنابراین بیک وزارتخانه‌ای که اینهمه گرفتاری دارد شما توجه نکرده‌اید در حالیکه به اعتبار وزارت کشور افزوده‌اید بنده به جناب آقای دکتر صدر کمال خلوص را دارم خداوند رحمت کند پدرشان را یکی از شخصیت‌های دلسوز این مملکت بودند (صحیح است) صحبت، صحبت فردی نیست این فرمانداری‌های کل کلی اضافه شده دراین مملکت خدا شاهد است جز اینکه ایجاد اختلاف بین شهرستانها بشود یک پول سیاه ارزش ندارد اینها را صرفه جوئی بکنید یک وقت صحبت بود که ۲۵ استان می‌خواهند در این مملکت ایجاد کنند خدا شاهد است اگر آن ۲۵ استان عملی می‌شد یک تورم عجیبی در وضع استخدامی دولت ایجاد می‌شد که آن سرش پیدا نبود بنابراین این موارد را بنده استدعا می‌کنم توجه بفرمائید (کیهان یغمائی – قانونی که فرمودید در کمیسیون تصویب شده یا در مجلس؟) یک قانونی گذشت بعد دولت مواجه با ضرورت اجتماعی شد و آن این بود که یک عده‌ای گرفتار شده بودند بنده خودم رئیس دادگستری مشهد بودم و خدمت شما بودم آنجا جناب آقای دکتر یگانه صدی ۹۸ از پرونده هائی که من ارجاع می‌کردم به شعبه‌های جنائی همه اش مربوط به پرونده قاچاق و مواد مخدره بود حتی بنده روی مسئولیت شخصی خودم اشخاصی را که طبقه دوم و سوم بودند به محاکم ارجاع نمی‌کردم ولی قانون را که بدست قاضی دادند مجبور است اجراء کند این بود که دولت مواجه با چنین ضرورتی بود ولی این مصاحبه یی که آقای دکتر عاملی که الآن هم تشریف ندارند کردند افتخاری نیست این ننگ است در مقابل مبارزه با قاچاق این تبصره‌ای که پیشنهاد شد شکست مبارزه با قاچاق است چون اگر توفیق حاصل شده بود این کیفیت پیدا نمی‌شد من نمی‌خواستم در این مورد عرضی یکنم ولی چون مطلب باینجا کشیده بود عرض کردم افراد چرا بقاچاق کشیده می‌شوند چون جوان‌ها دنبال کار می‌روند نیروی کار دارند بازوی توانا دارند اگر کار پیدا نکردند این همه مظاهر شور انگیز تمدن را که می‌بینند سر راهشان این دامهای قاچاق گسترده است و بدام می‌افتند خدا شاهد است یکی از اقدامات بزرگی که شاه مملکت کرد این سپاه دانش است این سپاه دانش خیلی از این جوانان را از مسیر این لجن زار بیرون کشید رفتند خدمتگزار شدند و مسیر زندگی آینده شان عوض شد و در راه نیک بختی و سعادت واقع شدند بکوشید از این ابداعات بکنید والا با آزاد کردن پنج هزار زندانی کاری پیش نمی‌رود ریشه کار را پیدا کنید اگر میدانید نقصی در قانون است بیاورید اصلاح کنید ما همیشه آماده هستیم ما شب و روز اینجا کار می‌کنیم همه نمایندگان تا آنجا که من می‌بینم فولتایم و تمام وقت برای مجلس کار می‌کنند عرض کنم ما همه آماده هستیم این نواقص را هر چه زودتر بیاورید و مرتفع کنید همین لایحه چک بی محل وزارت دادگستری چند ماه پیش لایحه چک بی محل را آورد بنده به آقای دکتر عاملی عرض کردم نوشته است که چک حکم اسناد لازم الاجراء را دارد بسیار خوب اسناد لازم الاجراء شد می‌برند در ثبت اسناد و اجراء می‌کنند شما با این ثبت اسناد محدودتان که می‌بینیم در این بودجه از بودجه آنهم کسر کرده‌اید چطور می‌توانید جواب اینهمه چک بی محل را که بصورت اسناد لازم الاجراء در می‌آید بدهید چون مقدمات اجرایش را پیش بینی نکردید مثل قوانین اطفال بزه کار آنهم بلا اجراء خواهد ماند کار اصلاحات ارضی هم مقداریش بثبت اسناد واگذار شده چک بلا محل برایش کار دیگری ایجاد می‌کند آنوقت دولت در این باره صرفه جوئی می‌کند و از هزینه اش کم می‌کند و به اعتبار وزارت کشور می‌افزاید وزارت کشور هم فرمانداری کل ایجاد می‌کند انشاءالله توفیق حاصل کنید ۲۵ استان هم درست کنید بنابراین این موردی است که بایستی دولت به آن توجه داشته باشد مساله دیگر که راجع بتمرکز عرض کردم همین بنگاه خیریه شیر و خورشید سرخ است بنگاه خیریه شیر و خورشید سرخ یک بنگاهی است که اگر از مردم واقعا افکارشان را بخواهید نسبت به این بنگاه خیریه حسن نظر دارند حداکثر گله‌ای که جناب آقای دکتر خطیبی مدیر عامل این بنگاه ممکن است یکوقت از یکنفر داشته باشد می‌گوید شخص فخر طباطبائی که رئیس قسمت شیر و خورشید است فعالیتی ندارد ولی دیگر نمی‌گوید از بیت المال شیر و خورشید سرخ استفاده می‌کند خوب آقا وقتی یک چنین بنگاه خوبی هست دیگر خیریه شهرداری که ۹ میلیون ریال خرج خیریه دارد برای چیست که من در پست قضائیم برخوردم بیک پرونده‌ای دیدم که ۳۰۰ مرده بلاصاحب بگور فرستاده‌اند و دیدم نه سال قحطی آمده و نه منطقی است که سیصد مرده بلاصاحب باشد تحقیق کردم معلوم شد اسناد هزینه کفن و دفن جعلی است چه خیریه‌ای می‌کنند این خیریه را متمرکز کنید در شیر و خورشید سرخ، خیریه شهرداری را چرا در شیر و خورشید سرخ متمرکز نمی‌کنید (بانو نفیسی – چه سالی بود؟ تاریخش را بفرمائید) پرونده ایکه عرض می‌کنم البته تازگی ندارد ولی بنده جناب آقای کیهان یغمائی بر خوردم در شهرداری مشهد شما (کیهان یغمائی – جنابعالی در مشهد خوب خدمت کردید) همین دوسه سال قبل از اینکه افتخار نمایندگی پیدا کنم به اصطلاح دلیل محکمه در جاهای دیگر خراسان فقط در یکی دو تا شهرداری بود که پیدا کردم بنده نمی‌خواهم این مورد را عرض کنم غرض فردی و شخصی ندارم سنخ کار را بسنجید و کار اساسی بکنید وزارت تبلیغات تشکیل دادید پس سازمان جلب سیاحان را هم در آن وزارتخانه متمرکز کنید، شیر و خورشید سرخ دارید یک بنگاه خیریه خوشنام، خیریه شهرداری را که هیچ خیراتی نمی‌کند در آن جا متمرکز کنید اگر یک غریبی پول نداشته باشد به او پول نمی‌دهند که بشهرش برود و اگر هم بخواهد برود ۱۰ تومان کرایه اتومبیل را از یک مسلمانی می‌گیرد و می‌رود پس اینها را متمرکز کنید در یکجا و سر و صورتی به آن بدهید بنده می‌خواهم از مطالبم نتیجه بگیرم مساله امرای ارتش و صاحب منصبان ارتش از مطالبی است که باید گفته شود من بر خورد کردم بمنزل یک سپهبدی رفتم که سال‌ها فرمانده سپاه بود پست حساسی داشت بنده اسم نمی‌برم که تظاهر نشود خدا شاهد است وضع زندگیش از یک آدم معمولی خیلی پائین تر بود این چقدر حقوق می‌گرفت (یکنفر از نمایندگان – باعث افتخار مملکت است) البته باعث افتخار مملکت است، سپهبدی که ۳۰، ۴۰ سال باید خدمت کند تا به این مقام برسد راه سپهبد شدن هم آنقدر باز نیست که هر کسی بتواند برود. یک سپهبد دو هزار تومان حقوق ثابت می‌گیرد و ششصد تومان فوق العاده که می‌شود ۲۶۰۰ تومان، این‌ها را توجه کنید به آنهائی که باید کمک بشود، بشود از آنها که باید جلوگیری بشود، بشود بنده به شما تبریک می‌گویم این تبصره ۲۹ را کوشش بفرمائید دست نخورده از این مجلس بگذرد ما به احدی غرض نداریم مملکت انقلاب کرده تاب این را ندارد که یکنفر از چند بنگاه حقوق بگیرد این جرم است، اختلاس است این سوء استفاده از بیت المال دولت است (دکتر شفیع امین – نیت دولت هم همین است) بنده هم عرض کردم که کاری کنید بیت المال مملکت مورد دستبرد واقع نشود بنده دیگر بعرایضم خاتمه می‌دهم بیش از این مصدع اوقات شریف سروران عزیزم نمی‌شوم و خیلی هم تشکر می‌کنم از اینکه حوصله کردید و عرایض بنده را گوش دادید (احسنت).

نایب رئیس – آقای دکتر مهذب بعنوان موافق صحبت می‌کنند، بفرمائید.

دکتر مهذب – بنده موقعی که لایحه بودجه کل کشور بمجلس شورای ملی تقدیم شد خیال داشتم یکی چند ساعت درباره این لایحه صحبت کنم ولی با توجه به ضیق وقتیکه پیش آمد طبق دستور فراکسیون حزب ایران نوین صحبتم را بسیار کوتاه می‌کنم و حتی المقدور کوشش می‌کنم که عرایضم خلاصه باشد تا وقت برای آنهائیکه مایلند در مخالفت با بودجه کنند بیشتر باقی بماند (بعضی از نمایندگان – متشکریم) این وظیفه من است (یکنفر از نمایندگان – همکاری با اقلیت است) وظیفه اکثریت است (یکنفر از نمایندگان – محبت دارید) بهر حال بنده بعنوان یک موافق با بودجه و بدون هیچ قید و شرط صحبت می‌کنم و علت موافقت بنده بطور دربست یکی اعمال این دولت است در سالیکه در شرف اتمام است و دیگری نحوه تهیه و تقدیم این بودجه بمجلس شورای ملی است بنظر شخص بنده آقایانی هم که در مخالفت با بودجه صحبت کردند جز خیر و صلاح مملکت چیزی در سر نداشتند ما هم همه بیک هدف جلو می‌رویم ولی احیانا ممکن است برای رسیدن به آن هدف راههای مختلف پیش بگیریم این یک موضوع سلیقه ئی و یک تشخیص شخصی است بهر حال امیدوارم که همه ما موفق باشیم و همه ما به آن هدف که سعادت ملت که رضای شاه و خوشبختی مردم هست برسیم از این مقدمه گذشته بنده از لحاظ این بودجه از دو جنبه به این دولت تبریک می‌گویم اگر واقعا کمی انصاف داشته باشیم و وقایعی که در یکی دو ماه قبل در مملکت اتفاق افتاد و نخست وزیر ایران شهید شد در نظر بگیریم تصدیق می‌کنیم که حتی آنهائی که با منصور رابطه نداشتند متاثر بودند و دست از کسب و کار کشیدند (صحیح است) ولی کسی جانشین منصور شد که به منصور از بردار نزدیکتر بود خودش چنین برنامه‌ای نداشت لازم بود با همان میز با همان قلم و همان دوات و در همان اطاق یکدفعه امور مملکت را بدست بگیرد باتمام این تفاصیل و باتمام این تاثر که ما ایرانیان خوب می‌توانیم تصور کنیم دولت وظیفه خودش را انجام داد و بودجه را بموقع خودش بمجلس شورای ملی تقدیم کرد تبریک دوم بنده بدولت از لحاظ خود بودجه است این بودجه بهترین بودجه‌ای است که تا بحال بمجلس شورای ملی تقدیم شده است (صحیح است) من خیال می‌کنم آنهائی که کمی در بودجه نویسی وارد باشند و انصاف داشته باشند تصدیق می‌کنند که این بودجه بودجه بسیار خوبی است یک بودجه برنامه‌ای است یعنی هدف معلوم است یعنی معلوم است در سال آینده چه فعالیت هائی انجام می‌شود دولت بجای آنکه تقاضا کند فلانقدر اعتبار بمن بدهید و بعد برود کارهائی بکند دولت می‌گوید من این فعالیتها را در مقابل این پول در سال آینده انجام می‌دهم یعنی مسئولیت در مقابل ملت و نمایندگانملت می‌کند پس اگر انجام نداد آنوقت مسئول است شاید اگر بودجه بروش قدیمی تنظیم و تقدیم می‌شد راه گله کمتر بود آقایان محترم بنظر بنده بشر اصولا با هر تغییری مخالف است بودجه یک تحول بزرگ در راه بودجه نویسی و خزانه داری ایجاد کرده است درست به موازات انقلاب و در راه رسیدن به انقلاب، نحوه تهیه بودجه فرم بندی بودجه مطالبی که در بودجه نوشته شده حتی تهیه کنندگان بودجه با آنهائیکه سابقا بودجه تهیه می‌کردند فرق دارند و بنابراین باید آن عده‌ای که کاملا مفهوم بودجه برنامه‌ای را نمیدانند با آن مخالفت کنند و این مخالفت در بعضی مواقع تجلی پیدا کند اگر تجلی نمی‌کرد تعجب داشت این جا هدفهای دولت و آنچه که دولت در سال آینده به نمایندگان ملت تعهد انجام آنرا می‌کند معلوم است من یقین دارم بسیاری از نمایندگان این بودجه را آنطوریکه باید و شاید ورق نزده‌اند و بسیاری از مطالبی که این جا گفته شده نخوانده‌اند بدان جهت گفتم که این بودجه ورق نخورده اگر اشتباه نکنم صد و خرده‌ای صفحه، ۱۰۸ صفحه فقط راجع به فعالیت‌های دولت در سال آینده است چند مثال کوچک می‌زنم در قسمت تامین مسکن و عمران شهر و ده ساختن ۱۲۰۰ خانه روستائی را دولت تعهد کرده در یک قسمت دیگر سی تن بذر مرغوب را می‌خواهد تهیه کند پس معلوم است هدف چیست در قسمت دیگر فرض بفرمائید مبارزه با کرم خاردار ۱۶۰۰ هکتار در یک قسمت ساختن ۲۰۰۰ کیلومتر راه (رامبد – خارج از ایران یا داخل ایران؟) ظاهر این بودجه برای ما تهیه شده است پس دولت فلان مبلغ اعتبار برای کشیدن ۲۰۰۰ کیلومتر راه می‌خواهد و اگر ساختن این ۲۰۰۰ کیلومتر راه تمام نشد اگر دولت دلیل قانع کننده‌ای نداشت آنوقت د ولت مسئول خواهد بود ولی در گذشته چنین نبود مجلس پول تصویب می‌کرد که حقوق کارگر و لوازم را بپردازند اما برای چه معلوم نبود در هر حال اگر این با بودجه را با بودجه‌های سال گذشته مقایسه کنیم که بنده یکی دوتا از بودجه‌های گذشته را اینجا با خودداری بحق باید بگوئیم میان ماه من تا ماه گردون تفاوت از زمین تا آسمان است (احسنت) من وجدان خودتان را قاضی قرار می‌دهم و سوال می‌کنم در کدامیک از بودجه‌های گذشته هدفهای دولت به این روشنی تشریح شده بود در کدامیک از جداول مقایسه هزینه‌ها به این وضع نوشته شده بود؟ هزینه‌ها و درآمدها به این ترتیب تلفیق شده بود؟ در کدامیک از بودجه‌های گذشته تکلیف سازمانهای دولتی وابسته بدولت اعم از بازرگانی انتفاعی حتی عام المنفعه به این روشنی معلوم شده بود؟ در کدام یک از بودجه‌های گذشته قدم برای متمرکز کردن درآمد مملکت در خزانه داری کل برداشته شده؟ در این جا ۷۰۰ میلیون تومان از بودجه‌های عمرانی در خزانه داریکل متمرکز می‌شود و امیدوار هستم در چند سال آینده تمام پولهای سازمان برنامه در این جا متمرکز بشود این امر کوچکی نیست این تبریک دارد این واقعا قابل تقدیر است بنابراین انشاءالله بزمانی می‌رسیم که سازمان برنامه، برنامه ریزی می‌کند وزارت دارائی یعنی خزانه داریکل می‌دهد دستگاه‌های اجرائی برنامه‌های دولت را اجراء می‌کنند طبعا باید اعتراف کرد و در این اعتراف هیچ سرشکستگی نیست که این بودجه عیوبی دارد و تصدیق میفرمائید که بی عیب خداست ولی همان اندازه که ما در یک راه راست قدم بگذاریم و هر اندازه که هدف ما معین و مشخص باشد و یهمان اندازه که با ایمان بطرف آن برویم بنظر من خیلی کار کرده‌ایم ایکاش را بنده از دل عرض می‌کنم که بعضی از دولت‌های گذشته هم همین راهرا رفته بودند اگر رفته بودند یقین بدانید امروز این وضع نبود و متاسفانه کاسه‌ها و کوزه‌ها آنقدر سر این دولت نمی‌شکست (صحیح است) این بی انصافی است گفته شد که ملت ناراضی است. ولی از اعمال دولت‌های گذشته زیرا که تمام دولت‌های گذشته نمی‌توانستند منویات شاهنشاه مملکت را آنطوریکه باید و شاید اجرا کنند (رامبد – اشتباه میفرمائید) (عده‌ای از نمایندگان – کاملا صحیح است) در هر حال از آنهائی که فرمودند اشتباه می‌کنید متشکرم و از آنهائی هم که فرمودند صحیح است متشکرم قضاوت با خود آقایان است با ملت ایران است (رامبد – قضاوت من فرمانی است که صادر کردند نه حرف من و جنابعالی) بنده بعنوان یک وکیل عرایضی می‌کنم و از جناب آقای رامبد هم استدعا می‌کنم بعرایضم توجه بفرمایند اگر میفرمائید بنده به احترام شخص شما دیگر یک کلمه عرض نخواهم کرد و خواهم رفت (رامبد – استدعا می‌کنم بنده دیگر عرضی نمی‌کنم) خیلی متشکرم بنده به بسیاری از افراد به تمام افراد اقلیت احترام قائلم و اینجا خودم را را کوچکتر از آن میدانم که در مخالفت با آنها خدای نکرده اظهار نظری بکنم (دکتر امین – وکیل در اظهار عقایدش آزاد است) من فقط اشاره می‌کنم چون در هر حال تذکر لازم است (معتمدی – جنابعالی از نمایندگان محترم و خودش فکر مجلس شورای ملی هستید) خیلی متشکرم ما در گذشته بسیاری از جلسات مجالس را دیدیم که آنطوریکه باید و شاید کار نمی‌کردند بسیاری از لوایح خوب دولتها را در کمیسیونها دفن می‌کردند در حالیکه شاه مملکت اراضی خودشان را بین مردم تقسیم کردند بسیاری از مالکین باز تاسی نکردند و رساندند کار مملکت را به آنجائی که لازم شد ششم بهمن پیش بیاید (احسنت) حالا این دولت این مجلس و این حزب ایران نوین پاسدار این انقلابی است که لازمه حیات این مملکت است (صحیح است) حالا باید جبران بعضی از خطاهای گذشته بشود خراب کردن خیلی راحت است سازندگی بسیار مشکل است خیلی راحت است که بنده خانه خودم را خراب کنم ولی لااقل چند سال تا بسازم زمان می‌خواهد تا بتدریج رضایت خاطر مردم فراهم بشود از دولت خرده گرفته شد که کاری نکرده اگر مرحوم منصور و کابینه او و هویدای او نبود و اینقدر کابینه او و افرادی که در کابینه او بودند تلاش نمی‌کردند یقین بدانید در این مملکت در اثر قهر طبیعت قحطی شده بود و یقین بدانید که نرخ گندم کیلوئی پنج تومان بیشتر بود (صحیح است) باتمام گرفتاریهای مالی باتمام مشکلات ارتباطی ونداشتن راه بیش از ششصد هزار تن گندم به این مملکت وارد شد ششصد هزار تن یعنی یک ربع تولید معمولی کشور کار کوچکی نبود واقعا درود بروان منصور که پایه‌ای گذاشت که هرگز از بین نمی‌رود و یقین بدانید دعای خیر میلیونها افراد و مردم این مملکت همیشه پشت سر خدمتگزاران این مملکت خواهد بود، ملت ایران ملت قدر شناسی است هرگز خدمات را فراموش نمی‌کند و نام خدمتگزاران را از یاد نمی‌برد یقین بدانید اینقدر هم که گفته شد ملت ناراضی نیست در هر حال عیب ممکن است گفته شود ولی ناصواب است که کار خوب را به الفاظ گوناگون در نظر مردم بد جلوه دادن همین تبصره ایرانیان مقیم خارج که به آن چند دفعه اشاره شد بنظر بنده یکی از دلائل رشادت و دلیل حسن نیت این دولت و شخص هویدا است (صحیح است) دولت از قانون چنین فهمید اظهار نظر خواست از حقوقدانهای این مملکت دادستان کل کشور نظر داد دولت عمل کرد همانطوریکه نظر داده بود ببینید با توجه بخواسته‌های ملت با توجه بخواسته‌های نمایندگان مجلسین (صادق احمدی – گمان نمی‌کنم دادستان کل چنین نظری داده باشد اشتباه عجیبی کرده است اگر دادستان کل چنین نظری داده باشد) دولت اگر اشتباه کرده با رشادت می‌گوید من اشتباه کردم و یا آن را بصورت تبصره در لایحه می‌گذارد و مجلس می‌تواند آنرا رد کند این رشادت دولت است جناب آقای احمدی اگر دولت‌های دیگر بودند ممکن بود همچو کاری نکنند (صادق احمدی – ما از این جهت از دولت ممنونیم که این رشادت را بخرج داد) بنده هم تشکر از رشادت و صداقت دولت کردم و از آنچه دولت کرده چون مشت نمونه خروار است نه فرصت هست و نه حوصله شنیدن باز گفتن راحت تر است ولی شنیدن عرایض بنده واقعا مشکل است بنده خیلی معذرت می‌خواهم (یکنفر از نمایندگان – بیانات شما بسیار) همین وزارت پست و تلگراف اقدامات شایان تمجیدی کرده نمیدانم جناب آقای دکتر بهبودی که بسیاری از مسائل روزنامه‌ها را خوانده‌اند اطلاع دارند که سال آینده تلفن کاریر در ساوه مناقصه اش داده می‌شود (دکتر بهبودی – بنده بعرضتان برسانم که ارتباط تلفن کاریر چندین سال است بین ساوه و تهران و شهرستانها هست) در خود شهر تلفن اتوماتیک را عرض کردم بنده اصطلاحات فنی را نمیدانم شما مهندسید بهتر از من میدانید در هر حال در حوزه انتخابیه جناب آقای احمدی هم این تلفن براه خواهد افتاد بنده این مطالب را واقعا نمی‌دانستم (صادق احمدی – بنده از فرمایشات جنابعالی اتخاذ سند می‌کنم) از عرایض بنده می‌توانید اتخاذ سند بفرمائید ولی در حوزه انتخابیه بنده هم در فسا همینطور خواهد بود و در نود و چند شهر دیگر هم همین خواهد بود اینها واقعا چیزهائی است که این دولت تبلیغ برایش نمی‌کند ما نمایندگان مردم باید عقب یک کاری برویم ولی دولت یک کارهائی می‌کند که حتی ما هم نمیدانیم این واقعا دلیل بزرگی این دولت است (دکتر بهبودی – ممکن است این ۹۶ تا را بفرمائید کجا‌ها هستند) عرض کنم جناب آقای بهبودی خواهش می‌کنم وقتی مطالب روزنامه‌ها را به آن صورت جلوه می‌دهند بعضی از مطالبی که شده اگر جلوه می‌دادند این سوال پیش نمی‌آمد در هر حال گزارش وزارت پست و تلگراف حاضر است جناب آقای کشاورزیان نمیدانم کجا تشریف دارند اغلب همیشه اینجا هستند گزارشش را دارند خدمتتان می‌دهند تا ببینید وزارت پست و تلگراف چه کرده بنده مثال زدم که در این یک سال چه کرده این شما و این آقای کشاورزیان عرض کنم صحبت از گمرک شد همین گمرک باتمام مشکلات و بدبختی‌ها سالی ۱۲۰۰ میلیون تومان درآمد برای دولت تحصیل می‌کند و این مبلغ در حدود یک چهارم بودجه کل مملکت است غیر از نفت. گمرک هم طبعا مثل سایر سازمانهای اداری ما دچار مشکلاتی است ولی اینقدر جای خوشبختی و خوشوقتی است که این وزیر و این مدیر کل کوشش می‌کنند بسیاری از معایب را رفع کنند یکی از قدمهای بزرگ که برداشته شده ترتیب افراد لازم برای اداره امور گمرک است ما تا آدم نداشته باشیم کار نمی‌توانیم بکنیم همینکه دیدیم اقدام لازم برای ترتیب کادر لازم و فهمیده و وطنپرست بعمل آمده این خود دلیل شروع بکار است بنابراین اگر چند نفری در گمرک ناپاک باشند که ممکن است در هر سازمانی باشند این را نمی‌شود دلیل بدی گمرک دانست باید بدها بروند و خوب‌ها بمانند و تشویق و تقدیر بشوند عرض کنم راجع بوزارت آبادانی و مسکن صحبت شد بنده خیال می‌کنم همین آقای دکتر نهاوندی که الان اینجا تشریف دارند جلساتی تشکیل دادند این یک ابتکار است که نمایندگان ملت را در این جلسه‌ها دعوت بکنند و بگویند که ما چه کرده‌ایم اگر بعضی از جلسات تشکیل نشده باشند بنده استنباط کردم که این جلسات هم تشکیل خواهد شد و بنمایندگان مختلف خواهند گفت و اعلام که ما چه کرده‌ایم و اگر نکنیم چگونه مسئولیتی خواهیم داشت عمر این وزارت یا وزارتخانه یک سال است خیلی جوان است با تمام این جوانی من بحث نمی‌کنم که چه کارهائی کرده ولی یک عمل کوچک را مثال می‌زنم و آن کوشش در تفویض اختیارات دستگاه مرکزی بمناطق مختلف مملکت است واقعا عجیب است به نظر بنده که فرض بفرمائید معذرت می‌خواهم که خرید دستشوئی جهرم تصمیمش در تهران گرفته بشود حالا همین وزارتخانه جوان آمده این تصمیم را گرفته که تو دفتر فنی فارس اینکار را بکن اگر شوفر می‌خواهی استخدام بکن همانجا استخدام بکن تا بحال در تهران استخدام می‌کردند تا حالا کنتراتهائی که داده می‌شد در تهران داده می‌شد برای آنجا ولی حالا می‌گویند تو خودت برو انجام بده این کارها را بکن نتیجه اش تولید کار تولید مسائل بیشتر و پیدا شدن کار برای مردم است ما چرا واقعا این حقایقی که در این یک ساله شده نگوئیم و فقط استناد ببعضی از روزنامه‌ها بکنیم که بعضی صحیح و بعضی ناصحیح باشد و بعضی ناشی از تشکیلات اداری باشد راجع بوزارت دادگستری آقای دکتر عاملی را همه می‌شناسند آن را که عیان است چه حاجت به بیان است دکتر عاملی را همه قبول داریم که صادقانه کار می‌کند و محبوبیت بسیار خاصی دارد صرفنظر از اجرای وظایف روزمره مثلا طرح کارآموزی دانشجویان که حاضرشان بکنند که بتوانند کار را با مسولیت بهتر انجام بدهند تشکیل در حدود چهار صدخانه انصاف در نقاط مختلف مملکت برای حل مشکلات قضایی مردم تهیه و تقدیم لایحه چک بلامحل، تهیه و تقدیم لایحه لغو مجازات شلاق، تغییر آئین نامه حکم اعدام، منع بازداشت بدهکاران، تشکیل دادگاهها و بازپرسیها در نقاط مختلف مملکت مثل مریوان و چاه بهار اینها همه اقداماتی است که شده اینجا بنده یک تذکری داشتم و جناب آقای فخر طباطبائی هم به آن اشاره کرده‌اند آن موضوع زندانها است در ۱۳۳۷ قانونی گذشت به نام قانون اطفال بزه کار از ۱۳۳۷ در هیچ دولتی اجرا نشده بنده هیچ دولتی را مقصر نمیدانم مشکلاتی داشته‌ام اجرا نکردند نمیدانم من نه اینکه خدای نکرده بخواهم نسبت بهیچ دولتی بحث بکنم این وظیفه ما است بهر حال این قانون متاسفانه اجرا نشده تا اینکه دکتر عاملی در صدر این وزارتخانه هست خودش این کاره بود خودش علاقه مند به امور زندان‌ها و فلسفه اجرای صحیح مجازات و فلسفه اصلاحی داشت و شروع به اقدام کرد قدمهای اولیه برداشته شد دوهزار متر زمین تامین گردید تا اینکه امارتی برای بچه‌ها ساخته بشود که در حدود فلسفه جدیدآنها را نگاهداری کنند متاسفانه یک میلیون ۲۰۰ هزار تومان که در برای این کار تخصیص داده شده بود صرفه جوئی شد بنده این عرض را می‌کنم ه صرفه جوئی آقای هویدا در تمام مراحل شاید صحیح نباشد در امر زندانها خیال نمی‌کنم صحیح باشد که ما مرتب زندان بسازیم دادگاه تشکیل بدهیم باید کاری کنیم که افراد بزندانها و بدادگاهها و بازپرسی‌ها نروند یعنی باید در امور سازمانهای اصلاحی سرمایه گذاری بکنیم این هم نتیجه اقتصادی دارد هم نتیجه اجتماعی هیچ بحثی ندارد و امروز آقایان مجازات در دنیا یک فلسفه دیگری پیدا کرده سازمان ملل متحد در این کار علاقمند است بورس هائی بدولت ایران داده ما متخصصینی داریم مثل آقای مجلسی، آقای ابهری، آقای هدایت و همین آقای دکتر عاملی که می‌توانند خدمات برجسته‌ای بکنند من از دولت استدعا می‌کنم نسبت به این موضوع توجه بیشتری میذول بفرمایند شاید قدم مفید تری در راه این مشکل برداشته بشود م واقعا وقتی فکر می‌کنم نماینگان ایران در سازمانهای بین المللی مربوطه ساکت می نشیینند وقتی نمایندگان سایر کشورهای درجه ۲ و ۳ اظهار نظرهائی راجع به مسائل مختلف خودشان می‌کنند و ما ساکت نشسته‌ایم این خوب نیست باید نمایندگان ایران در آنجا بهمان ترتیبی که در تمام مراحل ترقی کرده‌ایم در دنیا سربلند هستیم در این امر هم باید سربلندی خودمان را حفظ کنیم و بالا ببریم ما ملت کوچکی نیستیم همه چیز داریم و در این دنیا تجلی پیدا کرده و در این هم باید این تجلی بمرحله جدیدی برسد بعنوان یک کسی که در این مورد چند کتاب خوانده‌ام فکر می‌کنم باید:

۱– تجدید نظری در موارد قانون مجازات عمومی و پذیرش فلسفه تعلیق مجازات.

۲- تجدید نظر در نحوه محکومیت و پذیرش آزادی مشروط.

۳- تجدید نظر در فلسفه مجازاتها و پذیرش اصل مجرمین.

۴- بررسی امکان تجدید نظر در مورد محکومیت محدود و معین.

بنده باید راجع بهر یک از این موارد توضیح بدهم ولی خواستم حتی المقدور کوتاه باشد.

۵- اجرای قانون اقدامات تامینی که جناب آقای فخر طباطبائی به آن اشاره فرموده‌اند.

۶- بررسی امکان سرمایه گذاری در امر اصلاح مجرمین.

۷- تجدید نظر در سازمان زندان‌ها و امکان ایجاد سازمان‌های مستقل اصلاحی.

در همه جای دنیا ان کار یک وظیفه جدی و عمیق است زندان‌ها یک وضع بخصوصی دارند افراد را دلگرم بکنید و نگذارید زندان بروند باید دید چرا مجرم بزندان آمده برنامه‌ای متناسب با علتی که او مرتکب جرم شده ریخته بشود و طبق آن برنامه زندانی با این فکر که اگر برگردد به اجتماع فردی بدتر از روز اول نباشد متاسفانه زندان‌های ما این وضع را ندارند عرض کنم بنده تعهد کرده بودم عرایض خودم را کوتاه کنم فقط یک تذکر دیگر و استدعای دیگر از دولت دارم و آن توجه بوضع امرای ارتش است که تذکر داده شد و بنده این را از این جهت عرض می‌کنم که واقعا خیال می‌کنم که از سرهنگی بدرجه سرتیپی رسیدن خیلی فاصله است یک پل بسیار بسیار سختی است در حدود فقط یک صدم افسران این مملکت سرتیپ ببالا هستند که تعداد آنها کمتر از صد نفر است و بار وظیفه ارتش که حافظ استقلال مملکت و حافظ ملت و یار و همکار مردم هستند بدوش آنها است باید توجه زیاد تری به آنها بشود و بنده فقط یک مقایسه کوچکی می‌کنم از حقوقی که در این مملکت ما به امرا می‌دهیم با حقوقی که در سایر کشورهای دیگر داده می‌شود تا ببینیم نسبت به این افسران ارتش بخصوص امرا هیچ توجهی نشده و آنچه که مردم می‌گویند در بعضی از مراحل صحیح نیست.

سرتیپ در ایران ۲۲۰۰ تومان، در هند ۳۲۰۰ تومان در پاکستان ۳۸۰۰ تومان، در آلمان ۵۰۰۰ تومان، در انگلستان ۵۵۰۰ تومان در آمریکا ۷۰۰۰ تومان.

سرلشگر در ایران ۲۳۵۰ تومان، هند ۳۶۰۰ تومان پاکستان ۴۵۰۰ تومان، آلمان ۵۴۰۰ تومان، انگلستان ۷۲۰۰ تومان، آمریکا ۸۲۰۰ تومان.

سپهبد – ایران ۲۵۰۰ تومان، هند ۴۵۰۰ تومان، پاکستان ۵۶۰۰ تومان، آلمان ۶۲۰۰ تومان، انگلستان ۸۴۰۰ تومان، آمریکا ۹۰۰۰ تومان.

یک سپهبد از شمال تا جنوب کشور را حفظ می‌کند چهار استانداری در حوزه ماموریت او هستند ولی حقوقی که می‌گیرد یک چهارم حقوق استاندارد است در صورتیکه وظیفه اش زیاد است ارتشبد در ایران ۲۷۰۰ تومان در هند ۴۸۰۰ تومان پاکستان – ۶۰۰۰ تومان، آلمان – ۷۷۰۰ تومان انگلستان /۱۰۰۰۰ تومان – آمریکا – ۱۰۰۰۰ تومان. در هر حال استدعا می‌کنم یک توجهی اگر مقدور باشد بفرمائید اینجا لازم میدانم فقط بیک جمله کوتاه اکتفا کنم و صحبتی که راجع به حزب شده تذکری بدهم بنده بعنوان یک فرد حزبی این افتخار را دارم که ادعا کنم که افراد حزب ایران نوین که گروهی مشخص و معین و با ایمان هستند که خود را خادم ملت و مسئول بارور شدن انقلاب بزرگ شاه و مردم میدانند جناب آقای بهبودی واقعا ما افتخار داریم ایشان که تشریف ندارند جناب آقای رامبد جناب آقای دکتر رمضانی ما افتخار داریم که در راه مملکت و جلوی خانه ملت کشته دادیم کشته دادن هر چند تاثر آور باشد برای حزب ما افتخار آمیز است (صحیح است) بسیاری از گروههای سیاسی در این مملکت بودند فرصت‌ها داشتند چه کردند ما متاسفانه مسئولیت آنرا داریم که آنچه را که گذشتگان نکردند جبران کنیم اگر انتقادی باشد لااقل باید از دیگران باشد اینحا صحبت از خیابانهای تهران شد ما باید خرابیهای گذشته‌ها را جبران کنیم در اثر چه عواملی این اسفالت‌ها این طور شده است؟ بد ساختند که سوراخ سوراخ شده آنها که ساخته‌اند در دولت‌های گذشته ساختند در هر حال تو خود حدیث مفصل بخوان از این مجمع (بانو نفیسی – در چه زمان ساخته شده است بفرمائید) در هر حال در یکسال گذشته ساخته شده است از ۲۰ سال پیش باین طرف ساخته شده (بانو نفیسی – در چه زمان ساخته شده کی ساخته کدام مقاطعه کار ساخته؟ بدولت منصور بیچاره و دولت هویدا ارتباط ندارد) این سوالی است که باید دولت کرد و دولت باید جواب بدهد (بانو نفیسی – تحقیق بفرمائید در زمان کی ساخته شده) من همین را می‌توانم عرض کنم که چهار پنجسال قبل ساخته‌اند.

نایب رئیس – آقای دتر مهذب شما صحبتتان را ادامه بدهید.

دکتر مهذب – در چهار پنجسال قبل ساخته شده (بانو نفیسی – نه این دولت ساخته و نه دولت منصور بیچاره شما که حرف می‌زنید بفرمائید) در هر حال خانم سوالی کردند بنده هم گفتم پنجسال قبل بهر صورت ما میدانیم چطور خانه خود را اداره کنیم خوبست دیگران بفکر خانه خود باشند و به ایمان و خدمتگذاری و قدرت ما در اجرای منویات شاهنشاه پی ببرند در خاتمه وظیفه خود میدانم از تهیه کنندگان لایحه بودجه کل کشور بخصوص شخص دکتر مجیدی که واقعا زحمت کشیده‌اند تشکر کنم چون این یک کار کوچکی نیست خواندنش مشکل است چه برسد به تهیه کردنش امیدوارم خداوند بهمه آنها و بهمه ما توفیق خدمتگزاری بیشتری در راه ملت و مملکت و در راه خدمتگزاری به شاهنشاه معظم عطا فرماید (احسنت).

نایب رئیس- آقای امام مردوخ بعنوان مخالف صحبت می‌کنند، بفرمائید.

امام مردوخ – اگر چه عرایض بنده در اطراف بودجه است مخصوصا اوقاف، اما با این سبک عبارت و بیان مبخواهم یک اندازه‌ای اعصاب مخالفین و موافقین تسکین یابد (احسنت).

هویدا و آشکار است که هر نوعی از موجودات دارای یک حقیقت کلی است که بصورت افراد در آمده است و هر کدام از این افراد دارای اعضاء و جوارح و صفات ظاهر و باطنی است که بوسیله آن اعضاء و صفات برای ادامه حیات و جلب نفع و دفع ضرر تلاش و کوشش می‌نماید.

افراد انسان بواسطه همین صفات و صفات متعدد دیگر بر سایر موجودات مزیت و برتری دارد و لقد کرمنا بنی آدم. نوع بشر برای حسن اداره امور در مملکت وجود، کابینه تصمیم و اراده با استعانت قوای متخیله و متفکره مجلس شور و بحث را تشکیل می‌دهد که با وضع قوانین لازم و تبادل نظر و تعاطی افکار تحت تدابیر حکیمانه پادشاه عقل با حسن تدبیر بر مشکلات فایق آید و وسایل اداره امور زندگی خود را مهیا و آماده سازد – جای تردید نیست که هر فردی در نفس خود دارای اختیار تام و اراده مستقیم است و می‌تواند اعمال و اقوال و رفتار و گفتار خود را طوری منظم و مرتب نماید که علاوه بر اداره وجود خود بتدبیر منزل و سیاست مدن نیز بپردازد و با حسن سلوک و نوع دوستی و خدمت بجامعه عمری را با نیک نامی و خدمت بمردم بپایان رساند- اما متاسفانه حس حسادت و برتری و ارتقاء و جلب منفعت توام با کبر و غرور طوری مارا احا طه داده که هیچگاه قایل بنقص اخلاقی وخبط وخطای خود نمی‌باشیم کل الاعداوه من عاداک بالحسد بلکه کلیه افعال و اقوال خوب را بخود و لغزش و خطا بدیگران و یا فلک کجرفتار نسبت داده و یا بالاخره حواله قضا و قدر مینمائیم با وجود اینکه تقدیر هم تابع اراده بشر است العبدید بربر و الله یقدر.

آیه «و ان لیس للانسان الا ما سعی و ان سعیه سوف یری ثم یجزایه الجزاء الا و فی» دلیل قاطعی است که باید بشر برای ادامه زندگی و خدمت بجامعه ناچار بسعی و کوشش و فعالیت است زیرا «هر کسی آن درود عاقبت کار که کشت» قوا و مشاعر ظاهری و باطنی هر کدام برای انجام عملی خلق شده است و نباید آنها را تعطیل و بلا اثر گذاشت پا برای رفتن دست کار کردن گوش شنیدن است «دیده را فائده آنست که دلبر بیند- ور نبیند چه بود فایده بینائی را» (احسنت) اشخاصیکه سر موفقیت را از دریچه تصادف و شانس نگاه می‌کنند در اشتباه هستند زیرا نتیجه را می‌بینند ولی از مقدم و تالی آن بی خبرند مانند کسیکه ناگاه بسرچشمه می‌رسد و نانی در آنجا یافته سد جوع می‌نماید و با خود گوید «دولت آنست که بیخون دل آید بکنار – ور نه با سعی و عمل باغ جنان اینهمه نیست» غافل از اینست که هزاران عامل ابرو با دومه و خورشید و فلک در کار بوده تا آن نان بدست آنشخص رسیده است اگر حقیقتا همه کارها تصادفی و سعی و کوشش و نظم و قاعده در کار نباشد پس ارسال رسل و وضع قوانین حقوقی و جزائی موردی نخواهد داشت الناس مجزیون باعمالهم ان خیرا فخیر و ان شرافشر.

پس مسلم است که مدار گردش چرخ امور بشر بر سعی و کوشش و تدبیر و تامل استوار یافته است منتهی بعضی امور را قسری و قشری و تصنعی و تعبدی و بدون شوق و علاقه انجام می‌دهند این گونه اشخاص متظاهر و یا منفی بافند و بهمین جهت است که اعمال و گفتارشان نه برای خودشان و نه برای دیگران اثر مثبت ندارد«عنان بمیکده خواهیم تاخت زین مجلس – که وعظ بی عملان واجب است نشنیدن» (احسنت) اما اشخاصیکه گفتار و کردار آنان دارای حقیقت و از سرچشمه عشق و محبت و نوع دوستی آب می‌خورد مانند آفتاب جهان انسانیت را روشن و ظلمت انحطاط اخلاقی و بدبینی را برطرف، انوار معنویت از وجود آنان ساطع و لامع است. تصدیق می‌فرمایند کومک و مساعدت مالی بهمنوع یکی از صفات حسنه بشر است که با شیر اندرون شده و با جان بدر رود و میلیاردها پول و املاک و مستغلات بطریق بذل و بخشش و وقف بمردم داده شده است چرا به اندازه آن سه گرده حضرت امیر در عالم خیرات اثر جاودانی ندارند بدلیل فحوای آیه ویطعمون الطعام علی حبه مسکینا ویتیما واسیرا چون روی محبت با خدا و عشق و علاقه براحت بودن همنوع بود تا قیامت زبانزد خاص و عام است (احسنت) یا اگر نظری بگفته شعرا و ادبا بیاندازیم خواهیم دید با اینکه تقریبا مباحث و مضامین همه آنان چندان با هم تفاوتی ندارند و همه پیرامون گل و بلبل باغ و راغ صهبا و ایاغ قدرعنا و لب جو و تماشای جمال زیبا قلم فرسائی کرده‌اند معهذا اثریکه در گفته بعضی از آنان هست در دیگران نیست اگر چه از حیث فنون بلاغت و انسجام و سلاست و ترصیع و جزالت الفاظ و معانی و سجع قوافی مزیتی نداشته باشند آتش عشقی که مولانا در نی یافته نمی‌توان اذعان کرد که دیگران هم آنرا حس کرده باشند. شور وجذبه ونشاطیکه در غزلیات حافظ و سعدی است در کدامیک از غزلیات سایر شعرا یافت می‌شود همه گویند ولی گفته سعدی دگر است و یا بقول جناب آقای دکتر مهذب میان ماه من تا ماه گردون – تفاوت از زمین تا آسمان است (احسنت) همچنین است در کلیه شئون اجتماعی مخصوصا مملکت نسبت به امور جاریه دارای عشق و علاقه بوده‌اند آن مملکت هر روز بترقیات شگرف و تعالی محیر العقول نائل آمده و اگر فقط به اسم و عنوان و جاه و مقام اکتفا نموده‌اند آن مملکت هر آن از اوج عظمت بحضیض نیستی سرازیر شده است اگر شاه سلطان حسین عشق بحفظ میهن و استقلال و عظمت ایران را می‌داشت با عدم لیاقت می‌توانست از وجود امثال نادرشاه بنفع مملکت قدم بردارد آن رادمردان صدر مشروطیت که علیه زندان استبداد علم را افراشته و برای ساختن کاخ عظمت مشروطیت و رفع ظلم و بیدادگری مستبدین باغ ایرانرا با خون خود گلگون نمودند، غیر از عشق وطن و محبت و نوع دوستی چه محرک و انگیزه داشته‌اند باری زحماتی کشیده شد و تا اندازه‌ای چشمها باز و گوشها از صدای نفیر کور شو و دور شو آسوده گردید اما همان عناصر ارتجاعی در گوشه و کنار و حتی تهران مقاصد شوم خود را در لباس دیگری انجام می‌دادند آنطور که باید وشاید ا زمزایای مشروطیت بنفع کلیه طبقات استفاده نمی‌شد سهل است مملکت داشت رو به انحطاط و زوال می‌رفت اما از آنجا که خداوند هماره حافظ مملکت ایرانو اهالی آنست دست غیب از آستین قدرت بیرون آمد و کار خود را با زمامداری رضا شاه بزرگ کرد که الحق همان نیروی خداداد توام با عشق وطن بود که دست اشرار را کوتاه و بملوک الطوایفی خاتمه داد درخت عمران و آبادی در سراسر کشور غرس شد که بعدا بدست توانای اعلیحضرت همایون شاهنشاه مفخم محمد رضا شاه پهلوی چنان آبیاری شد که پانزده میلیون جمعیت محروم صاحب آب و زمین و سهیم در کارخانه‌ها شدند حقیقتا انقلاب ششم بهمن حیرت انگیز است جماعتیکه در عداد انسان محسوب نمی‌شدند و می‌بایست شب و روز کار کنند تا وسائل راحت و عیاشی جمعی را فراهم سازند اکنون با فراغت حال و آسودگی بال به امور زندگی مشغول و از نعمت فرهنگ و بهداشت بحد اعلا برخوردار هستند.

اگر چه محسنات انقلاب شاه و مردم بی شمار است اما همین تجدید حیات یگانگی و برادری و صمیمیت و برابری که آتش حسد را خاموش نموده یگانه نعمتی است که قاطبه اهالی ایران از آن برخوردار شده‌اند.

وقتی اختلاف طبقاتی نباشد و از دسترنج بیچارگان استفاده نشود کدورت و تفرق بکلی از بین می‌رود اینست کلیه اهالی ایران با انقیاد از آیه «انما المومنون اخوه» در ظل توجهات پدر تاجدار خود دست اتحاد را بهم داده اعلام می‌دارند که مرض خانمانسوز نفاق از هر حیث رخت بر بسته و رشته یگانگی و برادری و برابری هر روز گسترده تر و محکمتر خواهد شد.

آری «الناس علی دین ملو کهم» اینست که کلیه اهالی ایران با تاسی و اقتفا و انقیاد از منویات مقدس اعلیحضرت همایون و با عشق و علاقه مفرط سر گرم فعالیت هستند از جمله آقایان نمایندگان بدون مداهنه باید عرض کنم همگی قد را علم کرده می‌خواهند بتمام معنی بمملکت مخصوصا حوزه انتخابیه خود خدمت نمایند.

از جمله موضوع بودجه چون صورت خون عروق جسم مملکت را دارد این است هر چه تمامتر با شوق و نشاط در اطراف کلیه ارقام آن بررسی و موشکافی نموده و می‌نمایند.

موضوع اوقاف یکی از مسائل مهمه است که تا کنون دولت به آن و همچنین اجرای نظر واقفین توجه نکرده باید توجه کرد که یکی از منابع مالی کشور که حتی برخلاف نیسات واقفین بهدر می‌رود عوائد رقبات موقوفات است.

شاید کمتر کسی به اهمیت این سازمان وقوف داشته باشد و یا اگر هم اطلاع مختصری دارد بمحاسبه کوچکی که موجب حیرت و تاسف است توجه کند.

تعداد رقبات موقوفات بغیر از مدارس، مساجد، بقاع متبرکه که کمتر عوائد دارند در حدود ۶۶۶۷۹ رقبه است که از طرف اداره کل اوقاف آمارگیری گردیده است ولی اولا همانطوریکه در همان گزارش یاد آوری شده است بسیاری از موقوفات هست که هنوز اداره اوقاف از آن بی اطلاع است زیرا متصرفین و غاصبین اسناد مربوطه را ارائه نداده و بعلاوه بمقدار زیادی در ملکیت غاصبین درآمده و بثبت رسمی رسیده است اما با این حقیقت خواهیم رسید که بطور معتدل برای هر یک اجاره مستغلات اعم از دکاکین، ملک مزروعی ماهانه بیش از ۳۵ تومان عایدی منظور نگردیده است یعنی املاک بسیار حاصل خیز و وسیع در سال در حدود چهار صد و پنجاه تومان و مستغل کوچک نیز در همین حدود برآورد شده است (صحیح است).

مبلغ درآمد کل اوقاف در حدود ۲۷ میلیون تومان است که قسمت اعظم آن را متولیان مخصوص در دست دارند و اکثرا آنطور که باید و شاید بودجه بندی نکرده و بطور معمول موقوفه را در هر سال بدهکار قلمداد می‌کنند و فقط اداره کل اوقاف برویت صورت حساب یا بودجه بندی قناعت نموده و مقدار ناچیزی بعنوان حق النظاره دریافت می‌کند و ما بدون اینکه بخواهیم خدای ناخواسته نام تبانی را بکار بریم ولی می‌توانیم بجرات بگوئیم که اداره کل اوقاف بحق استیفای منافع و نظارت کامل خود را اعمال نمی‌کند (صحیح است).

ما یقین داریم هر گاه این سازمان با دلسوزی و علاقه اداره شود درآمد آن چند برابر می‌شود یعنی بجای ۲۷ میلیون تومان درآمد خواهد داشت و در اینصورت با طرح ریزی یک سازمان لازم و کافی نه تنها اداره اوقاف محتاج باستفاده از بودجه دولت نخواهد بود بلکه با منافع قطعی آن به اجرای برنامه‌های دینی و فرهنگی موفق خواهد شد.

حزب مردم معتقد است و بلکه طرح لازم برای این سازمان را تهیه کرده است که هر گاه دولت بخواهد در اختیارش گذارده خواهد شد. متاسفانه در اثر سهل انگاری و یا عدم توجه بسیاری از متولیان این منبع سرشار حیف و میل شده و حتی بسیاری از مساجد قدیمه رو بویرانی گذارده و بسیاری از مسائل دینی و تبلیغات لازم که در حقیقت دین را از خرافات جدا کرده و مردمرا بعظمت اسلام آشنا می‌سازد در دست تعطیل و در بوته فراموشی افتاده و اگر بر ما خرده گیری نشود می گوئیم که همین درآمد ناچیز موجب اشاعه کلاشی و انتشار خرافات است که روح مقدس اسلام از آن بی زار است طرحیکه ما داریم اطمینان می‌دهد که با ازدیاد بسیار محسوس درآمد اوقاف می‌توان اساس مرتب و مزینی برای امور و احیای شعائر مذهبی و سنن ملی ایجاد و استوار ساخت. تصدیق می‌فرمایند مذهب رسمی ایران اسلام است و آیه ان الدین عندالله الاسلام دلیل قاطع همین موضوع است و مسلم است دوام و بقای آن منوط بوجود ارباب علوم و فرهنگ دینی است که افتخار ماهمواره باشخاصی مانند غزالیها، امام فخرها، کلینیها، بو علی‌ها، زکریاها و غیره و غیره بوده است که هر کدام در آسمان علم و فضل آفتابهای تابان و درخشان دانش و فرهنگ بوده‌اند (صحیح است).

که متاسفانه بر اثر عدم توجه وزارت فرهنگ این گوهر تابناک دارد در قعر دریای نیستی غرق می‌شود و در بعضی از نقاط ایران منجمله شهر سنندج (که همواره منبع علم و دانش و ادبیات و فلسفه و حکمت بوده) و مهاباد مدارسی تحت عنوان مدرسه علوم دینی دائر است که آنهم بر اثر عدم توجه و تامین اعتبار و تعیین ارزش تحصیلی دارد از بین می‌رود لازم است دولت در اینخصوص توجه کامل نماید و از عوائدموقوفات و غیره بودجه مستقلی برای این گونه مدارس تامین نماید (صحیح است) و همچنین در شهر سنندج اشخاصی باسم قراء که نابینا و فاقد چشم و فقط کارشان تلاوت قرآن و ارشاد مردم از طریق تفسیر و بیان احادیث نبوی است حقوقی معین شود تا بتوانند بوظیفه خود عمل و مردمرا بشاهراه اسلام ارشاد و بمردم قرائت قرآن یاد دهند (صحیح است) از سالهای قبل به دانشجویان کردستان در رشته فقه شافعی در دانشکده الهیات ماهانه مبلغی کمتر از یکهزار ریال کمک هزینه داده می‌شد. امسال این کمک مختصر را بعنوان صرفه جوئی قطع کرده‌اند در حالیکه از این دانشجویان که اغلب بی بضاعت هستند شهریه گرفته می‌شود این رقم چه اهمیتی در بودجه کل کشور دارد که آنرا قطع کنند در سال ده هزار تومان نمی‌شود چرا عده جوان برای مبلغ ناچیز ناراضی شوند.

علی ای حال با کمال تاسف باید گفت که رقم درآمد هفتاد میلیون ریال که در بودجه برآورد گردیده است بسیار دور از واقعیت است و بخصوص اینکه این مقدار بزحمت برای مخارج اداری کفایت می‌کند فعلا بیش از این عرضی ندارد (احسنت، احسنت).

نایب رئیس – آقای رامبد بعنوان مخالف صحبت می‌کنند، بفرمائید.

رامبد – گفت آن یار کزو گشت سردار بلند- جرمش این بود که اسرار هویدا می‌کرد (احسنت) نظر حافظ از یار قطعا منصور حلاج بود نه بنده، قانون محاسبات عمومی مصوب ۱۳۱۲ جمله‌ای دارد «پیش بینی کلیه هزینه و درآمد دولت بمدت یکسال شمسی که به تصویب قوه مقننه برسد بودجه مملکتی است» بنده قصدم از تکرار این جمله توجه به مفهوم واقعی آن بند از قانون است بله «پیش بینی کلیه هزینه و درآمد دولت بمدت یکسال که به تصویب قوه مقننه برسد بودجه مملکتی است» امسال هم به امتثال این نظر قانونی این دفترچه یا کتاب زیبا به تعدادی کمتر از نمایندگان از دفتر بودجه سازمان برنامه دولت توزیع شده است (خواجه نوری – ۴۰۰ جلد توزیع شده) از آنچه بعدا توزیع شد بنده هم بسهم خود متشکر هستم واقعا از دیدن این جزوه من بسیار خوشوقت شدم زیرا آنچه که از ظاهر امر نشان می‌داد مفهوم قانونی بودجه که بدان اشاره کردم نظر آن قانونگذارانی که شاید نود در صد آنها دیگر در قید حیات نباشند تامین شده بود من ابتدا گزارش مخبر محترم بودجه را خواندم و از داشتن چنین همکاری به خود بالیدم (صحیح است) من بآقای اهری تبریک می‌گویم در عین حال که جزو فراکسیون محترم تایید کننده دولت هستند راه تملق و تعریف و مجامله را نه پیموده‌اند و در آخر بودجه بصورت نظر یک وکیل موافق دولت ولی نماینده ملت نظراتی داده و راهنمائی هم بدولت کرده بودند (خواجه وری وظیفه وکلا هم همین است) آنچه عرض می‌کنم نقالی نیست، قبول بفرمائید عین واقع است ابتدا من آنقدر مشتاق شدم هر چه زودتر از محتویات و طرز تنظیم این بودجه که شاید منجر به تشکر از تنظیم کنندگان آن می‌شد مطلع شوم لذا آنروز که با یکی از هم مسلکان محترم حزب مردم از مجلس بمنزل می‌رفتیم در اتومبیل ایشان بنده دفتر بودجه را باز کردم و خواستم نگاه بکنم که طرز تنظیم آن چیست اگر این عنایت را بفرمائید کسانی که این جزوه در اختیارشان باشد ببینند تا آن صفحه را که من باز کردم و دیدم شما هم ملاحظه بفرمائید بودجه دانشکده ادبیات اصفهان بود چند کلمه اول شماره کد دستگاه بود جلب نظر مرا کرد زیرا این حاکی از یک نظم و ترتیب فوق العاده ایست. در قسمت ۶ صفحه ۳۲ که من خواندم اکنون ملاحظه فرمائید.

سطر اول «ماده ۱- حقوق و مزایا و فوق العاده‌های کارکنان شاغل» بسیار خوب واقعا باید بودجه همین طور باشد که آنچه به یک کارمند می‌دهند یکجا متمرکز شود.

سطر دوم ماده ۲- حقوق و مزایا و فوق العاده‌های کارکنان غیرشاغل (صحیح است) اگر که این کارمندان شغلی ندارند پس ولگرد خیابان هستند هم به آنها حقوق می‌دهند هم پاداش و هم مزایا (خواجه نوری – او ممکن است منتظر خدمت باشد) (یکی از نمایندگان – طبق قانون استخدام منتظرین خدمت باید حقوق بگیرند) (خواجه نوری – شاید در دستگاه دیگری مامور شده) تمام فرمایشات را فرمودند؟ به استناد آنچه خود دولت مقابل این ستون ادعا کرده چنین آدمی وجود ندارد (خنده نمایندگان) (خواجه نوری – این یک فرم کلی است و جلو آن خط کشیده‌اند)

سطر سوم «ماده ۳- بنام کمک بکارمندان، من نمیدانم ما از کی بنگاه خیریه‌ای بنام دولت باز کردیم که بجز حقوق و مزایا و خرج سفر و آنچه که نوشته شده یک بند کمک یکارکنان هم اضافه شده حالا کار نداریم و وارد این بحث نمی‌شویم بعد گذشتیم و رسیدیم به ماده ۵ که نوشته خرید خدمات! چند سال قبل در مجلس شورای ملی کتاب لغتی از مرحوم دهخدا بین نمایندگان توزیع شد که بنده هم جزواتی از آن را دارم باتمام مراجعه به این کتاب لغت در زبان فارسی خدمت را بخرند من استدعا می‌کنم اگر کسانی می‌خواهند جملاتی را از زبان خارجی ترجمه کنند لااقل ترجمه غلط نکنند از یک کسی که فارسی میداند بپرسند، خوب من چون معنی خرید خدمات را در فارسی و سوابق قانونی آن را نمیدانیم درباره آن بحث نمی‌کنم میآئیم پائین تر ماده ۱۰ خرید زمین و حقوق انتفاعی بشهادت جناب آقای فخر طباطبائی که حاضرند در قانون مدتی ما اگر اشتباه نکنم حقوق ارتفاقی وجود دارد حقوق انتفاعی از کدام مواد قانونی مستفاد گردیده باز من بی اطلاعم، خوب حالا خیلی خسته شدید؟ یک نکته خیلی جالب را عرض می‌کنم ماده ۱۲ فراموش نکنید در دانشکده ادبیات اصفهان صحبت می‌کنیم در ماده ۱۲ قید شده خرید مواد اولیه کالا، حیوانات و نباتات در دانشکده ادبیات اصفهان حیوانات می‌خرند (خواجه نوری – این فرمی است که برای همه موسسات تهیه کرده‌اند و جلویش هم خالی است اگر شما بخواهید بتمام کلمات ایراد بگیرید تا نصف شب ادامه خواهد یافت) خوب شاید درختی خواستند در باغ دانشکده بکارند یا با این منع خرید اتومبیل رئیس دانشکده هم باید با الاغ رفت و آمد کند (خواجه نوری – در دانشکده پزشکی دارو می‌خرند در دانشکده داروسازی نباتات می‌خرند در دامپزشکی هم حیوانات را می‌خرند بهمین دلیل هم این فرمی که برای دانشکده‌ها تنظیم شده برای هر کدام ارقامی لازم است می‌نویسند خیلی ممنونیم از اینکه توجه فرمودید).

قسمت ماده ۱۳ و ۱۴ را توجه بفرمائید برای دانشکده ادبیات اصفهان که اگر جرات کنم می‌گویم از لحاظ مالی در حال نزع است (معتمدی- کاملا صحیح است) سرمایه گذاری در امور دولت (خواجه نوری – خالی است) و سرمایه گذاری در امور غیر دولتی (خواجه نوری – اینها فرم است) فراموش نفرمائید که ما در همه احوال با هم اختلاف نظر نداریم منهم می‌بینم که خالی است

همین خالی‌ها جلب توجه مرا کرد (خواجه نوری – از لحاظ اداری این پرسشنامه هائیست که برای تمام موسسات می‌فرستند تا پر کنند و عینا این پرسشنامه‌ها چاپ می‌شود) بعد می‌رسیم بماده ۱۸ «پرداختهای انتقالی بکارکنان» (خواجه نوری – آنهم خالی است) خود پرداخت در زبان فارسی یک انتقالی و معنی پرداخت‌های انتقالی بکارکنان معلوم نیست پس شما یکی از این دو کار را بکنید یا بیائید به همه نمایندگان زبان خارجی یاد بدهید یا خودتان فارسی یاد بگیرید خوب بعد از این مرحله از این ناراحت شدم که معلوم شد همانطور که آقای خواجه نوری فرمودند که فرم است منتهی با یک اضافه کردن کلمه‌ای در آخر آن اینها همه نه تنها فرم است بلکه فورمالیته است....(خواجه نوری – این عین فن بودجه نویسی است این انتقال لفظی است تمام حسابداریها هم همینطور می‌نویسند اگر شما یک صورت حسابی از بانک برایتان آمده باشد ملاحظه میفرمائید که یک صفحه ...) (زنگ نایب رئیس).

نایب رئیس – اجازه بفرمائید که ناطق صحبتشان را بکنند جنابعالی یادداشت بردارید و بعدا جوابشان را بدهید.

رامبد – بالاخره بنده هم از این فرم یا فرمالیته مطلع شدم و متاسف گردیدم از اینکه اگر اقلا دیگران بی حسابی می‌کنند ترازودار خودش باید حساب داشته باشد ادارات دیگر مجلات و مطبوعات و نشریات بکلی زائد اداری چاپ می‌کنند باز تکرار می‌کنم بکلی زائد برای اینکه جز اتلاف وقت نویسنده و خواننده و عکسبرداریهای بیجا از قبیل افتتاح کلاس‌ها چیزی نیست که من باب نمونه این قبیل مجلات یکی مجله فرهنگ استان تهران بود که بزرگتر از این کتاب بودجه است و محتویاتش را که نگاه کنید تمام عکس دبیر و ناظم و مدیر مدارس مختلفه چاپ شده که برای بنده و شما فرستاده‌اند بهتر بود بجای این‌ها کتب بوستان و گلستان و ریاضی و سایر مطالب دانشگاهی تهیه می‌کردند و به اشخاص که طالب علم هستند توزیع کنید خود تهیه کنندگان بودجه هم معلوم می‌شود از این نوع کتابهای قطور خوششان آمده و همانطور که جناب آقای خواجه نوری اظهار داشتند با ستونهائی که همه اش خالی است خواسته‌اند صفحات را زیاد کنند اما تمام این مطلب مانع از آن نبود که رقم «۱۷۰ میلیارد ریال» جمع کل درآمد در بودجه نظر تحسین مرا نسبت بع تهیه کنندگان بودجه جلب بکند و معتقد بر این کردم که بودجه‌ای کامل تقدیم مجلس شده از تکرار معذرت می‌خواهم ولی تصور کردم واقعا «پیش بینی کلیه هزینه و درآمد دولت بمدت یکسال» را تنظیم کرده‌اند آنوقت برای مطالعه خود بودجه ماده واحده تقدیمی خود دولت را بنده هم مثل تمام همکاران محترم خواندم و تا رسیدم ببند آخر ان ماده واحده دولت که اکنون نیز قرائت می‌کنم در یند آخر ملاحظه فرمائید نوشته شده «درآمدهای برنامه‌های عمرانی سوم کشور و هزینه هائی که از محل آن تامین می‌شود و همچنین درآمدها و هزینه‌های موسسات انتفاعی و بازرگانی وابسته بدولت و موسسات عام المنفعه مستقل که در ارقام مندرج در جداول منضم به این قانون منظور گردیده بموجب قوانین و مقررات مربوط بخود قابل وصول و مصرف خواهد بود» (کاملا صحیح است) ولی این نکته توجه مرا جلب کرد آن چیزی را که آنها می‌گیرند و طبق اساسنامه خود خرج می‌کنند اگر برای تصویب نیست و فقط برای اطلاع است که بنده در روزنامه اطلاعات هم می‌توانستم از مطالبش اطلاع حاصل کنم آن چیزی بمجلس می‌آید و باید بتوان در آن بحث کرد زیرا رای می‌گیرند که باید بتصویب مجلس برسد آیا در اینجا هم با کمال کیاست و سیاست این جمله برای آن تهیه شده که با یک رای دادن ببودجه دولت ما تمام اعمال و مصوبات و اساسنامه‌ها و آنچه که هیات مدیره‌های موسسات وابسته بدولت می‌نشینند و بین خود تقسیم می‌کنند و مال مردم را چپاول می‌کنند اینجا تصویب بکنیم بنا براین خواهش می‌کنم در صورت مجلس مذاکرات بنویسید جز بودجه‌ای که برای وزارتخانه‌ها هست و ما رای می‌دهیم یا موافق یا مخالف این رای بهیچوجه مربوط بموسسات وابسته بدولت موسساتی که طبق اساسنامه‌های خود وصول و مصرف می‌کنند و یا توضیحاتی که دولت در این بودجه داده است نیست (صحیح است) (همهمه نمایندگان) (زنگ نایب رئیس).

نایب رئیس – من تقاضا می‌کنم آقایان توجه بفرمایند ناطق صحبتش را بکند بعد جناب آقای نخست وزیر جواب می‌دهند.

رامبد- مکرر در این جا عرض کرده‌ام بین دولت و ملت و مجلس جنبه اغفال نداریم ولی بهر حال ما آن چیزی را تصویب می‌کنیم که بصورت قانون بمجلس می‌آید و مفهوم واقعیتش معلوم است (احسنت) پس اجازه بفرمائید اگر جسارت نباشد قسمت بودجه موسسات را حذف و جدا بکنیم و این قسمتها را توی روزنامه‌ها و مجلات و خواندنبها که بما مربوط نیست درج نمائید. یعنی آن قسمت که بوزارتخانه مربوط نیست و فقط برای اطلاع فرستاده‌اید کنار می‌گذاریم میآئیم به سر همان ۵۰ میلیارد بودجه دولت و وزارتخانه‌های فقیر شما زیرا شما جرئت ندارید بساحت عالی موسسات وابسته بازرگانی و انتفاعی دولت که ملت را می‌چاپند و بین خود تقسیم می‌کنند دخالت کنید آقای هویدا شما تنها فقط زورتان به حقوق امثال قضات و ارتشیان و کارمندان رسمی و حقوق بگیر وزارتخانه‌ها می‌رسد زیرا هیات مدیره موسسات وابسته بدولت می‌نشینند برای خود پاداشها تقسیم می‌کنند که شما خبر ندارید و از نخست وزیر هم بیشتر حقوق می‌گیرند زیرا طبق اساسنامه خود عمل می‌کنند جناب آقای محدث زاده شما که روزی می‌گفتید در مجالس قبل معامله می‌کردند حالا شما که اهل معامله نیستید با این ماده اخیر دولت جواب قالی بافهای کرمان را چه خواهید داد که با یک نظر تمام اساسنامه‌ها و قراردادهای موسسات وابسته بدولت را می‌خواهید تصویب بکنید که اصلا مجلس اطلاع ندارد و منهم نمی‌خواهم برای عصبانی نشدن دوست عزیزم جناب آقای خواجه نوری پرده‌ای از آن را کنار بزنم خوب پس آن خوشحالی خیلی زود برطرف شد آن ادعای دولت بر جامعیت و برنامه‌ای بودن بودجه و همه اینها یک جنبه خیلی سطحی داشت امسال هم فقط همان ۵۰ میلیارد بودجه وزارتخانه هائی است که اگر یک جارو را بی اجازه خریده باشند ما آنها را بدیوان کیفر می‌کشیم و پس این طور بودجه نویسی همان کاری بود که دولتهای قبل هم عینا از بدو مشروطیت تا به امروز می‌کردند منتهی هر دولت ما قبلی بهتر از دولت بعدی خود انجام میداده بعد از ماده واحده ظاهرا ۷۲ تبصره و باطنا در حالیکه هر تبصره خود یک قانونی است که خود محتاج به ۷۰ مواد و تبصره ست یعنی جمعا بیش از ۵ هزار مواد را بصورت تبصره‌های بودجه ضمیمه کرده‌اند که من با کمال سربلندی و افتخار مثل سایر اعضای فراکسیون حزب مردم بهیچ کدام از آنها رای نخواهم داد زیرا اگر وقتی احتیاج شد که مجلس کار نکند همچنانکه روزی فرمان صادر کرد و منحل شد و انقلاب بزرگ انجام گرفت درب این خانه را خواهند بست ولی تا آنروزی که باز هست، مجلس ورا ملی در حکم مامور استامپ تمبر پست نیستند که تمام این لوایح را سرا پا صحه بگذارند تا شما که یک جمله کلی بنویسید و هر چه می‌خواهید بکنید من چون درباره تبصره‌ها عرایض مفصلی دارم با اجازه تان می‌گذارم بعد از بحث در ارقام بودجه در آن باره صحبت می‌کنم از اینکه بحث در ارقام بودجه یک مطلب خسته کننده‌ای است من خیلی معذرت می‌خواهم زیرا صحبت عدد است ولی استدعا می‌کنم برای اینکه عرایضم اشتباها عنوان نشده باشد یا اگر من درست عرض می‌کنم کسانیکه توجه نفرموده‌اند واقف بشوند آن کسانی که می‌خواهند یک کاغذ ومدادی دست بگیرند و آنچه که عرض می‌کنم حساب بفرمایند «جناب آقای خواجه نوری اجازه میفرمائید عوض فرم کنم جداول» در این جداول (بانو تربیت – جدولها) در این جدولها ضمنا نمیدانم با تشریف داشتن امثال سرکار خانم تربیت تهیه کنندگان بودجه چرا از فارسی سره ایشان استفاده نمی‌کنند و اما مطلب ابتدا باید عرض کنم تهیه کنندگان بودجه یک ذکاوت و فراستی بکار بده‌اند که ارقام درآمد سال ۴۴ را که طبعا پیش بینی است هنوز عرض نمی‌کنم واهی است می‌گویم پیش بینی است با یک ارقام مجازی دیگری که آنهم فقط پیش بینی مربوط به سال ۴۳ است مقایسه کرده‌اند خوب پس ما یک مجازی را با مجازی دیگری مقایسه می‌کنیم و همه اش رفته‌اند روی فرضیات در اینجا باید عرض کنم بنده سعادت نداشتم و در جلسات اول مجلس نبودم وقتی که آمدم گفتند از بین ناطقین محترمی که خوب صحبت کردند یکی جناب آقای پروین بودند (صحیح است) گفتم که چی صحبت کردند گفتند راجع بجن داستانی آوردند خیلی تعجب کردم ولی بعدا دیدم حق ب ایشان بوده زیرا طبعا مطالبی که روی اوهام، واهیات و مجازی و فرضی باشد حق هم همین است که بهمان داستانها بکشد بهر حال جناب آقای هویدا جنابعالی وزیر دارائی بودید خیلی خوب واقف هستید که اگر می‌خواستید دستگاههای شما بخوبی می‌توانستند درآمد واقعی ده ماهه اخیر را بشما بدهند (یکنفر از نمایندگان همین کار را کردند) (پروین – آقای رامبد آنچیزی که بنده عرض کردم ...)

نایب رئیس – خواهش می‌کنم که بین الاثنین صحبت نفرمائید بگذارید ناطق بصحبتش ادامه دهد.

رامبد- شاید شما یا بنده احتیاج بعینک داشته باشیم آن زیرا آن چیزی که در اینجا نوشته، نوشته درآمد عمومی پیش بینی شده سال ۴۳ (یکنفر از نمایندگان – برای اینکه سال تمام نشده) و بعد این پیش بینی شده قبلی را با یک پیش بینی شده بعدی مقایسه کرده‌اند خیلی خوب من که مخالف هستم فکر می‌کنم خواسته‌اند این دو تا رقم واهی را نزدیکتر جلوه بدهند ولی آقایان موافقین می‌فرمایند چنین نیست بنده عرضی ندارم ضمنا قبل از اینکه جناب آقای پروین در مورد عرضی که کردم توضیحی بفرمایند باید عرض کنم بهیچوجه قصد اسائه ادب به ایشان نداشتم و همینطور که ملاحظه میفرمائید خود من هم برای عرایضم در چنین بودجه‌ای ناچار و باید از جن و پری و هر چه لازم باشد صحبت بکنم و احترامی که همیشه برای فرمایشات آقای پروین قائل بودم قبول بفرمائبد فقط قصدم این بود که مثال ایشان را تحسین بکنم که خیلی خوب و مناسب فرموده‌اند (پروین- این را راجع ببودجه و ارقام بنده نگفتم در مورد دیگر بود و جا داشت و صحیح بود) اما در این پیش بینی‌ها ممکن است که دولت محترم و تهیه کنندگان بودجه تشریف بیاورند در بعضی موارد دلائلی بیاورند که شاید ما هم قانع بشویم که این ازدیاد درآمد بجا است اما در آن حدودی که ما اطلاع داریم بعضی قسمتها را علاوه بر بی سلیقه گی بی انصافی هم کرده‌اند مثلا یک نمونه کوچک عرض می‌کنم استدعا می‌کنم که قسمت سوم صفحه چهار را باز کنید و مالیات بر ارث را مطالعه بفرمائید در سال ۴۲ که بعقیده این دولت وزیر بهداری بخوبی دکتر آموزگار نداشتیم (یکنفر از نمایندگان – مرد شریفی هستند) صحبت مرد شریف و عزیز نیست ایشان وزیر خوبی هم هستند ولی آنچه مسلم است این دولت این آقای دکتر آموزگار در مورد اداره وزارت بهداری بوزیر قبل مرجح شمرده بنده هم همین را عرض می‌کنم که بهمین جهت به عقیده دولت در سال ۴۲ که بهداشت عمومی به اندازه امروز تامین نشده بود جمع مردگان هشت میلیون تومان توانستند مالیات بر ارث باقی بگذارند مگر اکنون چه نقشه‌ای دولت برای متمکنین کشیده یا برای کشتار آنها چه فکری کرده که ۲۵ میلیون تومان قرار شده مالیات بر ارث بگیرند یعنی تعداد کسانی که در امسال خواهند مرد چهار برابر سال قبل می‌شود یک مطلب دیگر در مورد مالیات مستغلات آقایان نمایندگان سروران عزیز من این آن چیزی است که شما به آن رای می‌دهید شما در این تهران پایتخت عزیز ما زندگی می‌کنید آقای میر هادی شما بفرمائید که کدام مستاجر و صاحب خانه در سال جاری بیشتر از ادوار گذشته امکان پرداخت مالیات مستغلات خواهد داشت سال قبل ۱۵ میلیون بوده چطور حالا ۳۵ میلیون شده من تصور می‌کنم شاید نظر دولت براین باشد که از ساختمانهای فرضی که جناب آقای دکتر نهاوندی بعدها خواهند ساخت قبلا مالیات بگیرد و الا ملت ایران قادر بر پرداخت این چنین مالیات مستغلاتی نیست بهرحال بنده نمی‌خواستم وارد جزئیات بشوم و این عرایض را فقط از نقطه نظر یک نمونه عرض کردم و رد شدم ولی آنچه مسلم است هر اقدام اقتصادی هر تغییر قانون اعم از مالیات بر ارث یا هر تغییر در نحوه وصول مالیات بر مستغلات و امثال آن اگر واقع بین باشیم بسال ۴۴ وصلت نمی‌دهد خودمان را گول نزنیم شاید تا سال ۴۵ که جناب آقای هویدا خواستند بودجه شان را بدهند اقداماتی که در این سال می‌کنند آنوقت نتیجه بخش شود نمونه دیگر یک مطالعه کلی می‌کنیم در مالیاتهای مستقیم صفحه یک از قسمت سوم جناب آقای خواجه نوری بنده اگر به تومان بگویم که شما ناراحت نمی‌شوید ۵۵۸ میلیون تومان بوده امسال بیست درصد زیاد شده یعنی ۶۶۶ میلیون تومان شده ولی بهتر است شما که ادعای علم و اطلاعات می‌کنید یک استفاده‌ای هم از آمارها بکنید ببینید در ادوار گذشته این مالیات بچه نسبتی بالا آمده امسال دو برابرش کنید خوب شما موفق شوید منهم خوشوقت می‌شوم اما قطعا ورشکستگی تجاری در تهران و بیشتر از آن در تبریز که صادر کنندگان شما هستند بعرض شما هم رسیده است و اگر نرسیده این دو روزه در اینجا گرفتار بوده‌اید بعدا در نخست وزیری بعرضتان خواهند رسانید که قطعا با این مالیات مستقیم بی ارتباط نیست جناب آقای هویدا در مورد مالیاتهای غیرمستقیم بنده یک یادداشتی کرده‌ام می‌خوانم در سال ۳۹ که به ادعای دولت بعدی اعلام کرد که مملکت بر اثر تبذیر، بخشش و ولخرجی زیاد و در آنسال مملکت ورشکست شده بود جمع درآمد مالیات غیرمستقیم در قسمت سوخت در سال ۱۳۳۹- ۲۶۰ میلیون تومان بود بر اثر احتیاج خزانه دولت و تمام دقت هائی که بعمل امد در سال ۱۳۴۲ این مبلغ رسید به ۳۴۹ میلیون یعنی در ظرف سه سال جدیت فقط سالی ده درصد رفت بالا اکنون شما نمایندگان جواب ملت را چه خواهید داد که این دولت در ظرف یکسال اخیر سی درصد مالیات مستقیم را بالا برده است آیا سطح زندگی مردم هم بهمین ترتیب بالا رفته بنده در این مورد هم یادداشتی کرده‌ام که خدمتتان بعدا عرض خواهم کرد این در مورد مالیاتهای غیرمستقیم و به اصطلاح بودجه نویسی بند یا ماده یا ردیف در هر حال در قسمت سوخت بود خوب از این مالیات سوخت در خاطرم هست قانونش که گذشت ۵ درصد بدانشگاه می‌دادند از هر چه که بعنوان مالیات یا عوارض میگرفته‌اند ۵ درصد هم بسازمان شاهنشاهی می‌دادند این که کاری نداشت چون دستگاههای کوچک حسابشان را ناگزیر مرتب تر نگاه می‌دارند می‌خواستید از آنها سوال کنید که ۵ درصد دانشگاه یا ۵ درصد سازمان شاهنشاهی چقدر بوده است و امسال شما آنقدری که واقعا قابل وصول باشد رویش می‌کشیدید اما بند دوم الکل و نوشابه ۵۹ میلیون تومان در سال ۴۲ وصول شده بنده عوضی که عرض نمی‌کنم ۵۹ میلیون تومان ۵۹۴ میلیون ریال (مهندس ریاحی – عددها را صحیح میفرمائید) چطور امسال به ۸۴ میلیون خواهد رسید آیا تبلیغ و تشویق در مصرف الکل جزء برنامه‌های این دولت است؟ من نمیدانم بهر حال معلوم شد یا از لحاظ تسکین درد است یا از فرط شادی امسال قرار است که ۳۰ درصد الکل و نوشابه بیشتر مصرف شود (مهندس معینی زند – عوارض زیاد شده) (خواجه نوری – کنترل هم شدید تر خواهد بود عو ارض آبجو هم سه برابر شد) (معتمدی – اساسا مصرف نوشابه الکلی حرام است) اگر آقایانی که می‌فرمایند بعلت زیاد شدن مصارف با دقت و اطمینان از وصول این ارتقاء وصول صحیح است موقعی جا داشت چنین ادعا کنید که عوض کلمه درآمد عمومی پیش بینی شده در ده ماهه ۴۳ رقم درآمد قطعی ده ماهه سال ۴۳ را می‌گذارید آنوقت بنده هم دهانم بسته می‌شد (دکتر معتمد وزیری – عملی است؟ عملی نبود) جناب آقای هویدا میدانند که عملی است بعد میآئیم در مورد گمرک معمولا در سنوات اخیر ما در مورد گمرک یک عدد قابل اینکه در حافظه بماند یعنی قریب هزار میلیون تومان یا بفرمائید یک میلیارد تومان یا ۱۰ میلیارد ریال درآمد داریم و سال ۴۲ هم همین مطلب را نشان می‌دهد و حقا وزیری که قسمت گمرکات را رسیدگی می‌کند و مورد اعتماد دولت هم که بوده و هست و کسی نبوده که قصور کرده باشد پس چطور شد که سال ۴۴ باید درآمد گمرک سیصد میلیون تومان بیشتر بشود آیا قصد دارید وارداتمان را زیاد کنید اینکه خلاف آن مصلحتی است که مامور خودتان یعنی رئیس بانک مرکزی اعلام کرده تیمسار سپهبد ریاحی توجه بفرمائید زیرا اینهائی که عرض می‌کنم مطالبی است که پس فردا پرداخت حقوق کارمندان شما به تحقق پذیرفتن این ارقام بستگی دارد. یا دولت کار دیگر می‌خواهد بکند یعنی می‌خواهید تعرفه گمرک را بالا ببرید تا زندگی مردم از این گرانی! که هست گرانتر بشود. خوب قسمت آخری که در مالیاتهای غیرمستقیم است یعنی درآمدهای متفرقه برای ردیف بودن موضوع آن را هم زیاد کردید در حالیکه وقتی نوشابه و سوخت را خارج کردید دیگر مالیاتهای غیرمستقیم زیادی باقی نمی‌ماند که شما بقیه را هم سوا تنظیم کردید و آنرا هم محضا الله چهل درصد زیاد کردید حساب بکنید این ۱۲۳ میلیون تومان از کجاست جوابی دارید بفرمائید (پروین – غالبا عوضی میفرمائید) (خنده نمایندگان) آقای پروین ایکاش که بنده عوضی عرض می‌کردم و تمام این شاهنامه‌ها آخرش خوش بود ولی متاسفم که جواب مردم اراک را در مقابل این بودجه شما هم نمی‌توانید بدهید شما بخندید ولی بنده می‌ترسم که باید گریه کنید (طباطبائی – بگذارید صحبت کنند آقای پروین) (پروین- بخواست خداوند موفق می‌شوید) خوب در مورد گمرک ملاحظه کردیم که اگر همان واردات زائد را هم داشته باشیم و بشدت هم دقت شود درآمد گمرک فقط هزار میلیون تومان است بالا برود تازه هزار و صد میلیون نه هزار و سیصد میلیون، این دویست میلیون زیادیش را هر بیننده‌ای جزء کسر بودجه پیش بینی می‌کند اما در صفحه ۹ از قسمت سوم سهم خزانه از تفاوت نرخ خرید و فروش ارز البته ضرب و تقسیم درست است چون قاعدتا دولت از هر دلاری که می‌خرد و می‌فروشد ۳۰ شاهی می‌گیرد که از این سی شاهی پنج شاهی ببانک مرکزی یا بانک ملی می‌رسید یا شاید بنظر جناب آقای هویدا ببانک عمل کننده بهر حال یک ریال قدیم یعنی یک قران و پنجشاهی دولت بر می‌دارد ولی خود درآمد ۸۱۰ میلیون دلار را بنده نفهمیدم که از کجاست زیرا درآمد نفت هر چقدر هم ترقی بکند به اضافه رقم صادراتی که ما داریم چه جور باین رقم می‌رسد انشاءالله که صحت داشته باشد ولی در آمد نفت مان را در سال ۴۲ ملاحظه بفرمائید آنوقت درآمد سال ۴۴ را حساب کنید و میزان دلار‌های ما به التفاوت را ضرب در یک قران و پنجشاهی بکنید به ۷۵ میلیون تومان که در سال ۴۲ دارید اضافه کنید ملاحظه بفرمائید که این ۱۰۱ میلیون تومان شما در نمی‌آید مگر آنکه بخواهید آنرا هم ترقی بدهید تا اختلافش را جبران کنید آنرا بنده نمیدانم ولی سطر آخر یک مطلبی است راجع بگذرنامه که این روزها زیاد درباره اش صحبت می‌شود و روزنامه‌ها هم مرتبا می‌نویسند و به مناسبتی هنوز این بحث حقوقی هم ادامه دارد که آیا فرمایش جناب آقای رئیس مجلس به اینکه پیشنهاد حزب مردم درباره هست یا نیست باری اینجا یک درآمد گذرنامه نوشته شده ما سابق از گذرنامه چه می‌گرفتیم از گذرنامه می‌گرفتیم ۳۰۰ یا ۳۵۰ تومان (یکی از نمایندگان – ۳۶۰ تومان) ۳۶۰ تومان حالا چه می‌گیریم میگیریم ۱۰۰۰ تومان سه برابر می‌گیریم (مهندس عطائی – ۱۳۶۰ تومان آن ۳۶۰ تومان جای خودش هست) چهار برابر خوب آیا این معاون وزارت راه یا مدیر کل هواپیمائی کشوری وظیفه نداشته که تعداد این مسافرین را در موقع تنظیم بودجه بعرض رئیس دولت برساند تا بدانید نه تنها با این تعداد مسافرین این حسابی که شما کردید یعنی ۵ برابر درآمد قبلی صحیح نیست بلکه نصف آنهم در بیاید شما باید بخودتان تبریک بگوئید ۲ میلیون بوده ۱۰ میلیون پیش بینی کرده‌اید جناب آقای هویدا از اینکه بنا بعادت من قدری مطالب را پی برده عرض می‌کنم معذرت می‌خواهم ولی قبول بفرمائید که اینها به نفع شما است تا بدانید دستگاههایتان با چه وسعت نظری ارقام را بیحساب تهیه کرده‌اند میآئیم در قسمت سوم صفحه ده راجع به درآمد نفت، درآمد نفت باز تا آنجائیکه حافظه من کمک می‌کند چیزی نزدیک به چهار صد میلیون دلار، ۳۸۰ – ۳۹۰ میلیون دلار بوده چگونه ۵۵۲ میلیون دلار پیش بینی شده ایکاش و ایکاش که صحت می‌داشت (خواجه نوری – صحت هم دارد) جناب آقای خواجه نوری مطالبی که جناب آقای مهندس بهبودی اینجا خواندند در ردیف همین صحت داشتنها است و اما چیزی که جناب آقای ستوده خیلی آماده جوابش هستند قسمت ماهی است شکایت صیادان شمال بحث موقوف کردن و منع صید را اگر کسی هم با حوزه بحر خزر تماس نداشته باشد بسبب خوردن سبزی پلو از ماجرای ماهی اطلاع دارد ما در سال ۴۲ اصلا درآمد شیلات نداشتیم حالا امسال که قرار است صید قطع و منع بشود پیش بینی کرده‌اید که ۱۵ میلیون هم پول درآوردند بنده از جوابش اطلاع دارم می‌گویند همان حرفی که پارسال خودت در اینجا زدی یعنی ما از صید جنوب یا خاویار استفاده خواهیم کرد بنده که معتقد نیستم عمل شما چنین درآمدی را نشان بدهد و عرض می‌کنم اگر دولت از صید جنوب امسال ۱۵ میلیون استفاده کرد آنوقت در اینجا از شما تجلیل می‌کنم ولی یقین دارم اینطور نخواهد شد جناب آقای سپهبد ریاحی اینها همان حقوق افراد شماست که فعلا در دریاست (وزیر کشاورزی – ما گندم فراوان داریم. گندم می‌خوریم) قسمت سوم صفحه ۱۳ دخانیات اصطلاحی هست می‌گویند «خدایا زین معما پرده بردار» بنده حالا می‌خواهم جناب آقای هویدا که بنده خدا هستید از این معما پرده بردارید چطور شما گمرک فرضی خودروهای واگذاری ارتش را هم برای پر کردن فرمها دو میلیون تومان این ور نوشتید دو میلیون تومان هم آن ور نوشتید که جامعیت بودجه معلوم بشود ولی من این معما را نفهمیدم که چطور دویست میلیون تومان خرج دخانیات را اصلا ننوشته‌اید (مهندس ریاحی – بصورت بازرگانی است و سود خالصش آنجا نوشته شده) بله جناب آقای مهندس ریاحی چیزهائی اینجا داریم که نه تنها بصورت بازرگانی اداره می‌شود بلکه بطور انتفاعی هم اداره می‌شود ولی نه برای دولت که برای جیب متصدیان اما در اینجا باز ارقام آن‌ها نوشته شده که در واقع با زور دولت می‌گیرند و بمیل خود خرج می‌کنند ولی علت این کتمان خرج دخانیات را بنده نفهمیدم (مهندس ریاحی – یک اقداماتی برای کنترل آنها شده است ملاحظه بفرمائید) شما درآمد آب و برق را پنجاه میلیون تومان اینطرف می‌نویسید و چون همان ۵۰ میلیون تومان را هم خرج می‌کند دو مرتبه آنطرف می‌نویسد اما خرج دخانیات آن وسط چطور شده که در ستون خرج فراموش شده من علتش را نمیدانم بنده ابتدا عرض کردم شاید صحیح نبود که وارد این جزئیات بشوم ولی شاید هم غیرمستقیم با این مطالب بجناب آقای هویدا کمکی کردم که توقعات وزراء شان از این ببعد در مطالبه بودجه‌ای که تصویب شده کم باشد برای اینکه به آنها میگوئید خودتان که در مجلس شنیدید ارقامیکه نوشته شده بود هیچیک قابل وصول نبود اما درآمد پست در سال ۴۲ که تمام افراد مومن حزب ایران نوین مژده حلول دولت خودشان را بهمدیگر رد و بدل می‌کردند ۲۵ میلیون تومان بود چه اتفاقی افتاده که امسال یکمرتبه ۴۰ میلیون تومان شده (یکنفر از نمایندگان – درآمدشان اضافه شده) اگر می‌گفتند درد دلها زیاد شده شاید قبول می‌کردیم ولی آنهائیکه درد دل دارند بیشتر کسانی هستند که کاغذ هم بیکدیگر نمی‌نویسند اینها همه بمصداق مشت نمونه خروار است (فولادوند – درد دلهای مالیات بر ارث است) (خنده نمایندگان) بنده بعد از دیدن این ارقام با کمال تاسف به این دفتر آن را کنار گذاشتم و یقین کردم که قطعا راه حل کسر بودجه را در یک جلسه چند ساعته هیات محترم دولت بدون تامل در امکان تحقق و یا برای همیشه بصورت واهی بودن یا اضافه کردن یک عدد صفر بر است و یکعدد یک بچپ ارقام ستونها پر کرده‌اند خوب عیب ندارد اما این ایراد بدرآمدهای دستگاههای دولتی در همین جا خاتمه پیدا نمی‌کند آن دستگاههای سو گلی دولت و نفله کننده مال ملت یعنی موسسات شرکتهای بازرگانی و انتفاعی و سایرین هم دست کمی از خود دولت ندارند اگر ارقام بانک ملی و شرکت بیمه و شرکت فرش و بانک رهنی و غیره را هم نگاه کنیم چون در همه امور دست آنها از دولت بازتر است در این مورد هم اغراق و وسعت نظرشان خیلی بیشتر است البته اگر حوصله شنیدن داشته باشید بنده راجع به این موسسات بعد از صحبت راجع ببودجه چند کلمه‌ای عرض دارم (چند نفر از نمایندگان – بفرمائید) بنده سوالی از جناب آقای نخست وزیر دارائی یعنی صاحب سهم دولت در موسسات بانک رهنی و امثال اینها می‌کنم و امیدوارم این سوال چون شفاهی است مثل سوالهای کتبی سال گذشته که هیچیک جواب داده نشد بلا جواب نماند جناب آقای هویدا برای مطالباب صعب الوصول و یا مشکوک الوصول این موسسات چه فکری فرموده‌اید جناب آقای دکتر یگانه چه را یادداشت میفرمائید؟ رقمش را خودشان هم نمیدانند فقط استدعا می‌کنم که در جواب این سوالات من دیگر از تز انقلاب شاه و ملت که برای همه ما مقدس است در اینجا صحبت نفرمائید زیرا این صحبت عدد است بنده نمی‌خواهم مقدم بر نشر اطلاعاتی باشم که شاید وضع مالی سازمانهای مالی دولت را بر هم زند این از وظیفه دولت است که بدون اینکه مطلب منعکس شود برای این دستگاههای انتفاعی خودش فکر بکند که قبل از آنکه ورشکست علنی شوند تجدید حیات پیدا بکنند من انتظار نداشتم که دولت هم مثل یک صاحب کارخانه منسوجات اصفهان بدون توجه به آینده این موسسات نه تنها سود قطعی بلکه سود احتمالی را هم از آنها وصول کند رعایت درآمد واقعی آنها و بودجه آنها را نکند تا روزی که یک وقت معلوم شود مطالبات مشکوک الوصولی که اصولا بر اثر چه عواملی پرداخت شده خود آن مطلب دیگری است بنیان و بنیاد تمام این موسسات را متزلزل کرده و دیگر هیچ کاری هم نشود کرد. اما قبل از بحث راجع بوامهای خارجی و آنچه که مربوط به اسناد خزانه است یا آنچه که مربوط بوام از بانک مرکزی است. الساعه یک نماینده محترمی از مجلس بدون اینکه اسمش را نوشته باشد تا معلوم شود حزب مردمی است یا حزب ایران نوین این شرح را نوشته فرستاده که اجازه می‌خواهم هر دو حزب احترام بنظر این نماینده بگذارند و گوش کنند نوشته در صفحه ۱۶ جمع کل درآمد کارخانجات شرکت سهامی کارخانجات ایران که بمبلغ نهصد میلیون تومان قیمت گذاری شده چرا فقط سه میلیون تومان درآمد منظور شده در صورتیکه درآمد یک کارخانه خصوصی قند سیزده میلیون تومان است من بقسمت دومش کاری ندارم و تایید نمی‌کنم چون از کارخانه قند اطلاعاتی ندارم ولی به تحقیق نهصد میلیون تومان را دست هر افلیجی بسپرید بیش از سه میلیون تومان از آن در میاورد (مهندس والا - شش درصد تعهد کرده‌اند) جناب آقای مهندس والا این حرف را نفرمائید زیرا تیمسار ریاحی در انجام امر خطیری که در پیش دارد تزلزل خاطر پیدا می‌کند برای اینکه اصلاحات ارضی اگر بقیمت آن باشد که بنده و شما کت خودمان را بفروشیم باید انجام بشود (صحیح است).

بهر حال معلوم شد هیئت مدیره کارخانجات دولتی که آنها تازه بهتر از بقیه موسسات انتفاعی و بازرگانی دولت هستند با نهصد میلیون تومان سرمایه فقط سه میلیون تومان نفع نشان می‌دهند و اما عرض بنده در مورد اسناد خزانه و وام از خارج و پرداختی بانک مرکزی سه نکته ایست که چون با کار سازمان برنامه ارتباط پیدا می‌کند آن موقع عرض خواهم کرد ولی از بررسی کلی این فرم جدید بودجه یک نظر تحسین و احترام جدیدی نسبت بتهیه کنندگان این بودجه و خود دولت برای من پیدا شد و آن یک اختراع آنها در لفظ است بعنوان بودجه عمرانی بودجه مستمر. بله جای شجاعت اینجا بود جناب آقای دکتر که می‌فرمودید دولت شجاعت دارد شجاعت اینجا بود که آن هفتصد میلیون تومان را که بعنوان بودجه عمرانی بدولت انتقال می‌دهد ولی خرج کارمندان دولت می‌شود در کمال صراحت بعنوان کسر بودجه میگذاردند و میگذاردند که سازمان برنامه و یا سازمان دیگر عمرانی کار خودش را بکند اختراع لفظ اصل مطلب را تغییر نمی‌دهد فقط یک دردی را به دردهای دیگر اضافه می‌کند آقای صادق احمدی میدانید شما که وقتی بسمت دادستان تهران انجام وظیفه می‌کردید و معذرت می‌خواهم یک حقوق چندر غازی از دولت می‌گرفتید اگر بسمت مشاور یکی از این طرحهای هفتصد میلیونی برنامه‌ای دولت روزی یکساعت انجام وظیفه کنید با یک اظهار ۵ هزار تومان حقوق ماهیانه می‌گیرید (صادق احمدی – حاضرم قربان) نه شما اگر حاضر بودید در اینجا مثل من همیشه مطالبی نمی‌فرمودید باری صحبت سازمان برنامه شد اگر اشتباه نکنم تقریبا پنجاه میلیون تومان خرج پرسنلی خود سازمان برنامه است هفتصد میلیون تومان هم که حالا بدولت می‌دهد این ۷۵۰ میلیون تومان، ۲۸۶ میلیون تومان هم من یادداشت کرده‌ام که اصل وام و فرع آنها را می‌دهند این می‌شود /۱۰۰۰ میلیون تومان آیا درست است خانم نفیسی (بانو نفیسی – بله) حالا شما که این جا نوشته‌اید ۳۷۵۰ میلیون تومان مال سازمان برنامه پس هزار میلیونش یعنی ۲۳ یا ۲۴ درصد آن کم می‌شود به اصطلاح عوام ۲۷۰۰ میلیون تومان به اصطلاح اقتصاددان‌های شما ۲۷ میلیارد ریال باقی می‌ماند در حالی که در تصویب برنامه سازمان برنامه ما ۵۵ میلیارد ریال برای این سازمان تصویب کردیم اینجا که ۲۷ میلیارد ریال بیشتر باقی نماند این بودجه برنامه ئی نیست بودجه سازمان برنامه از بین ببر است در این جا در حدود /۴۶۰ میلیون تومان از بانک مرکزی قرار شده بگیرید /۲۰۰ میلیون تومان اسناد خزانه قرار صادر کنید از /۱۶۰۰ میلیون تومان قرض ۹۵۰ میلیون تومانش را هم از خارج می‌گیرید جناب آقای دکتر یگانه حالا که یادداشت میفرمائید بمن بگوئید اگر این قرض را بشما ندادند تکلیف برنامه‌های نیمه تمام سازمان برنامه چیست؟ به بنده بفرمائید اگر در این قرض تاخیری شد و شما مجبور شدید در طبع و توزیع و نشر اسناد خزانه شدت عمل بخرج بدهید و نتیجتا عدم اعتماد در مردم تولید شد و آمدند اسناد خزانه را پس بدهند و دولت نداشت پس بدهد زیرا پولی ندارید که پس بدهید آنوقت چه بی اعتمادی در امر اقتصادی دولت یعنی از آنچه هست بیشتر برای مردم پیدا می‌شود باز هم جا دارد عرض کنم خدایا زین معما پرده بردار زیرا یک طرف رئیس بانک مرکزی شما مصاحبه می‌کند و در کمال صراحت اعلام می‌کند تورم خطرناک ولجام گسیخته در پیش است هر چند من بسهم خودم از لحاظ شجاعتش به این مسئول مرحبا می‌گویم ولی اگر من رئیس دولت بودم فردا محکمه‌ای تشکیل می‌دادم و کسان دیگری را که باید پیش بینی اینکار را می‌کردند و نکرده‌اند محاکمه می‌کردم اما جناب آقای نخست وزیر بفرمائید که اگر برای دادن ۴۶۰ میلیون تومان سهم سازمان برنامه بانک مرکزی شما بنشر اسکناس اقدام کرد آیا به این تورم کمک می‌شود یا نه؟ حیف که جناب آقای خواجه نوری تشریف ندارند که بنا بعادت بگویند نمی‌شود بالاخره برای خاتمه دادن به این بحث اینجا روی سخنم با معاون محترم وزارت دارائی است نوشته‌اند که یک خرجهائی را از درآمدهای مصرف نشده سالهای قبل بحساب بگذارند من و شما و متصدیان دولت همه میدانیم که درآمدهای سالهای قبل وجود ندارد این عرایضی بود که درباره بی حسابی حساب درآمد بنظر بنده معمول کرده‌اند و اگر رئیس محترم دولت تشریف بیاورند این جا تعهد بکنند که این درآمدهای پیش بینی شده وصول بشود با کمال افتخار من و تمام همکاران فراکسیون مردم به این بودجه رای موافق خواهیم داد (احسنت) ولی باین شرط که اگر وصول نشد تمام تهیه کنندگان و متصدیان که این بودجه را تهیه کردند و حتی تایید کنندگان آن برای همیشه از خدمات دولتی و ملی هم چنین از تمام حقوق اجتماعی محروم بشوند (مهندس ارفع – بودجه یعنی پیش بینی) چناب آقای مهندس ارفع فراموش نفرمائید حضرتعالی در یک کرسی سیاستمداری نشسته‌اید سیاست مدار عالیقدر آن است که پیش بینی او باید بحقیقت نزدیک در بیاید والا اگر پیش بینی واهی بود آن را بنده سیاستمدار عالیقدر نمیدانم آن فالگیر است (پروین – سال گذشته هم همین پولها را بخورد ما دادند با خشکسالی و نبودن گندم بخواست خداوند پیشرفت کرد حالا هم امیدواریم با کوشش دولت کاملا موفق بشود).

نایب رئیس - آقای پروین جنابعالی نشسته نطق میفرمائید (خنده نمایندگان).

رامبد – بهر حال هر آدم بی طرف و بی نظری خارج از این مجلس در مورد این بودجه یکی از دو نظر را پیدا می‌کند و لا غیر یا دولت با اطمینان به این که تا چند ماه دیگر می‌رود و می‌خواهد هر کس آمد در چاهی بیافتد که قابل در آمدن نباشد یا این که خدای نکرده اگر بخواهند این بودجه را با این وضع وصول بکنند جز تصویب لایجه تولید عدم رضایت عمومی هیچ چیز نیست (پروین – امیدواریم این طور نشود) و اما این فرمها بنده دیگر اجازه می‌خواهم که اصطلاح اینگونه بودجه نویسها را استعمال نکنم و به این فرمها بودجه نگویم فقط بگویم این فرمها دو صورت دارد یکی درآمد است یکی خرج است من درباره درآمدها مختصری خدمتتان عرض کردم اما درباره خرج که با وزارت خانه‌ها ی مختلف تماس پیدا می‌کند این وسعت نظر همچنانکه در درآمد بود در خرج هم ادامه دارد بودجه سال ۱۳۴۳ که جناب آقای هویدا بسمت وزیر دارائی تقدیم مجلس کردند اگر اشتباه نکنم چهارده هزار میلیون تومان بود یعنی ۱۴ میلیارد ریال حالا این بودجه رسیده است به ۱۷ میلیاردتومان ولی از تمام هزار و هفتصد میلیون تومانی که در سازمان برنامه و دستگاههای عمرانی خرج شده طبق همین دفترهائیکه خودشان توزیع می‌کنند ۱۲۰ میلیون تومان بیشتر صرف صنعتی کردن دستگاههای تولیدی کشور نشده بقیه خرجهای اداری یا اسما عمرانی و غیره بوده این جاست جائیکه موجب شده تا آن خطر تورم خطرناک ولجام گسیخته از طرف رئیس بانک مرکزی اعلام شود دلیلش را پیدا کنید جناب آقای سعید وزیری (سعید وزیری – جانم) شما فکر می‌کنید که ما چرا مجبوریم با ارقام غیر واقعی بودجه بنویسیم و آن چنان عرصه را به ملت تنگ بیاوریم تا که بفرمایش آقای پروین بگویند سال قبل ملت آنها را دادند امسال هم هر چه بگویند می‌دهند بنده عرض می‌کنم چرا برای اینکه حاضر نیستیم از خرج‌ها و ریخت پاشها صرفنظر بکنیم برای اینکه در مقابل این ارقام خرجها باید ارقام دخلها را پر بکنیم تا فرم‌ها تکمیل بشود (سعید وزیری – بنده بی تقصیرم قربان) بنده یک نمونه خدمتتان عرض می‌کنم نمیدانم جناب آقای عالیخانی تشریف دارند یا خیر (نمایندگان – تشریف آوردند) این آقای اشرف سمنانی برای تشویق یک رئیس دادگاهی که از صد هزار تومان رشوه صرفنظر کرده و نگرفته طبق قوانین جاری مملکت امکان ندارد بتواند صد تومان به او پاداش بدهد ولی در وزارت اقتصاد که باید دستگاه مقتصد مملکت باشد بنده نمونه‌ای عرض می‌کنم خیلی جزئی است ولی شما این کوچکها را مثال بگیرید و بروید بالا پنج در هزار پول کلیه صادرات که دارید به اختیار آقای وزیر در می‌آید از بابت گمرک نیز سابق دو در هزار در اختیار جناب آقای وزیر در می‌آمد ولی چون این دو در هزار بابت هشتصد میلیون تومان گمرک یک میلیون و ششصد هزار تومان بیشتر نمی‌شد اخیرا کردند هشت در هزار یعنی چهار برابر نتیجه حالا هشت میلیون تومان از این بابت در اختیار آقای وزیر در می‌آید برای اینکه این را هم اطلاع پیدا کنید مختصرا عرض می‌کنم برای مطالعه یک طرح اقتصادی هم سازمان برنامه هفت میلیون تومان دیگر در اختیار ایشان می‌گذارد (صادق احمدی – جناب آقای رامبد قرار شد در بودجه جناب آقای وزیر اقتصاد یک صورتی بیاورند از نحوه مصرف این پول و نیاوردند) بنده بفرمایش حضرتعالی اعتراض دارم زیرا از لیست بلند بالائی که جناب آقای مهندس بهبودی خواندند تکلیف قرارهای دولت معلوم شد که وعده‌ها اصولا عمل نمی‌شود پس دیگر جای انتظار نیست (صحیح است) خوب هفت میلیون آنجا اینها پول است اینها بچه نحو خرج می‌شود با این پولها چگونه حق المشاوره داده می‌شود پاداش داده می‌شود چگونه هزینه سفر داده می‌شود چطور بابت اتومبیل داده می‌شود که مثل تیغ بچشم ملت ایران برود خودتان بهتر از من میدانید بله من اینقدر تنگ نظر نیستم که راجع به اتومبیل صحبت بکنم بلکه آرزو می‌کنم ملت ایران آنچنان دارا بشوند که برای هر کدام از کارمندان کوچک دولت بتوانیم یک رو لز رو یس و امثال آن بر ایشان بگذاریم ولی واقع بین باشیم چون صحبت اتومبیل آمد خدای من شاهد است عین صحنه‌ای است که امروز دیدم ناهار بمناسبتی در خدمت جناب آقای هویدا بودیم یکی از روسای موسسات باز موسسات چون آنچه مربوط بدولت است که نمی‌شود اینکارها را کرد موسسات وابسته این دو هزارها و یا ۵ هزارها که خرجش معلوم نیست یکی از ایشان هم آنجا تشریف داشتند عین واقعه را خدمتتان عرض می‌کنم در مراجعت من خودم میراندم اتومبیلی عبور کرد که من خیال کردم که بندگان اعلیحضرت همایون عیور فرمودند زیرا اتومبیل و درازی و رنگ و بساط آنرا که دیدم چنین تصور کردم و فوری خودم را کنا ر کشیدم ولی آنوقت دیدم این اتومبیل هم نمره پرچمی دارد و هم دولتی نیست این خودش یک مساله‌ای است باشد بعد ولی در همین موقع آنطرف تر دیدم جوانی را که پای برهنه و با شلوار پاره و پیراهن کهنه‌ای بر تن و یک تفنگ بادی هم در دست داشت که معمولا یکی ۵ شاهی از بچه‌ها می‌گیرند و با آن نشانه دروغی می‌زنند و از این طریق ارتزاق می‌کنند یک پاسپان مچش را گرفته بود می‌کشید و می‌برد که مثلا چرا از وسط خیابان عبور کردی بله این عدم تعادلها بوالله با انقلاب تطبیق نمی‌کند (صحیح است) (یکی از نمایندگان – ماشین مال کی بود آقای رامبد ؟) من نمی‌خواهم آن ماموری که فقط ریاست و جلالت را برای یک اتومبیل می‌خواهد اصلا در این مملکت کاری داشته باشد (صحیح است) نخست وزیر ما باید داشته باشد حیثیت مملکت است و وزراء باید اتومبیل داشته باشند آبروی مملکت است ولی آن موسسات دولتی که اسمش را می‌گذارید آنها بازرگانی هستند درآمد بیلان آخر سالش افتخار مملکت است نه اتومبیلش با پول مردم اگر موسسه دانشگاهی است آن بیلان درسی که آخر سال این محصلین می‌دهند افتخار است نه اتومبیل دراز سوار شدن (پروین – همه آنچه که فرمودید صحیح نبود ولی این مطلب که فرمودید صحیح است) (خنده نمایندگان) یکوقتی من از این آقای دکتر آموزگار بجسارت ایراد گرفتم که شما چرا راجع به اتومبیل اینقدر صحبت می‌کنید در دنیای امروز اتومبیل که چیزی نیست امروز هر شاگرد بقالی هم ممکن است اتومبیل باشد این مرد فاضل که از وزرای معدودی است که از لحاظ کارش من ایشانرا خوب می‌شناسم و همه می‌شناسند (صحیح است) می‌گفت این مطلب یک اصل روانشناسی دارد و راست هم می‌گفت پس شما که میدانید پرا می‌کنید اما جناب آقای دکتر آموزگار من یک مطلبی هم بروانشناسی شما اضافه می‌کنم که این نه تنها مطلب روانشناسی دارد بلکه این فقط آن چیزی است که دیده می‌شود زیرا آن چیزهای دیگر مثل چکهای پاداشها و هزینه سفرها و تعیشها و تشریفات و ترفیعات دیگر بیسر و صدا بجیب گذاشته می‌شود و بحساب بانک می‌رود و دیده نمی‌شود این اتومبیل‌ها نمونه‌ای است از آن خرج‌ها (کیهان یغمائی – راجع ببانک کشاورزی هم صحبت بفرمائید) این دولت اقتصادی آمده چه راه حلی پیدا کرده برای اینکه بر بودجه دولت موسساتی سر بار و تحمیل نباشند و نسبت به دستگاههائی مثل فروشگاه فردوسی که مکرر صحبتش در اینجا شده ولی بمصداق آنچه بجائی نرسد فریاد است (همه تصدیق می‌کنید) به وضع نا بسامان آن چه رسیدگی در دادگستری شده؟ چرا اقدامی نمی‌کنند (مهندس معینی زند – مدیر سابقش معاون دانشگاه شد) مثل معاملات خارجی که به آقای دکتر الموتی از روزی ارادتم افزوده شده که در مجلس بیستم نطق جالبی راجع به اداره معاملات خارجی کرد بسمت فردی که روزی خودش در آن دستگاه مسئولیت داشته ولی چرا توجهی نشد این دستگاههائی که بنظر ملت مردود و بنظر دولت منزه هستند یا من عقیده خودم را عرض کنم این لانه‌های فساد همه گونه دولت چرا که نباید اینها را از بین ببرد چرا دولت باید باز هم آنها را تقویت بکند بله تعجب می‌کنید جناب آقای کمالوند که چه می‌کنند حالا عرض می‌کنم مثلا بخشنامه‌ای می‌کند که تمام دستگاههای من موظف هستند که خریدهایشان را از این دو دستگاه بکنند برای اینکه این دو دستگاه دولتی هستند ببینید چقدر ظاهر امر زیبنده است ولی مثل همین زیبندگی بودجه اما باطنش از این قرار است فروشگاه فردوسی اجناس را از دکه‌های داخل و خارج می‌خرد ده درصد رویش می‌کشد ده درصد هم بعلت اینکه خریدار در این بازار و انفسا وجود ندارد از از فروشنده تخفیف می‌گیرد سه چهار درصد هم بکار پردازان دولتی رشوه می‌دهد که گزارش این وضع را بوزراء خود ندهند و نتیجتا ۱۶ درصد از جمع کل خرید دولت در سال می‌گیرد ولی طبق اساسنامه و مقررات داخلی خود که بتصویب هیات مدیره شان می‌رسد خرج می‌کند خسته شدید (چند نفر از نمایندگان – نخیر) بخشنامه‌ای هست از شهرداری تهران که چون امر دولت است باید کلیه خریدهای ما از فروشگاه فردوسی بشود باید همه چیز از فروشگاه فردوسی خریده شود ما کجای کاریم؟ شن و پهن را توی این مملکت دولت از فروشگاه فردوسی می‌خرد (صحیح است) پهن چمنها و شن مصرفی شاهکار اسفالت ریزی جاده شمیران یکی از اعمال حسنه فروشگاه فردوسی است (سیفی – که دولتهای گذشته بوجود آوردند) بنده هر چند دقیقه یکدفعه اجازه می‌خواهم خودم تکرار کنم که شاید صحیح نیست تا در امر مهم بودجه دولت چنین مطالب جزئی و پیش پا افتاده و سبک عنوان شود ولی عرض می‌کنم در بررسی تمام امور علمی و حتی غیر علمی جناب آقای دکتر عالیخانی هم میدانند حتی در بازرسی عدلهای گمرک هم همینطور است که نمونه گیری می‌کنند و بعد از این نمونه بوضع کلی قضاوت می‌کنند بنده نمونه‌های مختلفی از صحنه‌های بزرگ و کوچک دستگاه دولت را برایتان شاهد میاورم تا برای شما نحوه کار را یادآور بشوم بنده در بودجه دیدم بوزارت فرهنگ کمک شده تبریک می‌گویم ولی چه نظرات من را قبول بکنید و چه نکنید من جزء طرفداران آندسته‌ای هستم که اگر نگویم قبل از اینکه اشخاص باسواد بشوند باید سالم باشند لااقل می‌گویم بموازات اینکه شما می‌خواهید این شخص را باسواد بکنید باید بهداشتش را هم تامین بکنید در ممالک پیش افتاده خیلی از قسمتهای فرهنگ بعهده خود مردم است آنکس که می‌خواهد مثل جناب آقای نصیری وزیر بشود و اینجا بنشیند پدرش کمک مالی می‌کند می‌گذارد تحصیل بکند تا بیاید اینجا بنشیند ولی برای بهداشت آن بینوائی که با این مالیاتها شما میدانید برایش چه باقی می‌گذارید در بودجه بهداشت چه پیش بینی کرده‌اید بخدا در قعر دریاها و در وسط صحراها هم حیواناتی یافت نمی‌شوند که زمام امور آنها را بدست هم جنسشان سپرده باشند و آن هم جنسان نسبت بجان انها ترحم نکنند اما هر سال یکبار اتومبیل ۲۰ متری که من تصور کردم در شان شاهنشاه بود می‌خرید ولی برای آمبولانس بیمارستان هشتپر طوالش از زمانیکه جناب آقای دکتر آموزگار معاون وزارت بهداری بودند و تا بحال پیچ و خمهای سیاسی اجتماعی دیگری را گذرانده‌اند و به این مسند نشسته‌اند فقط صحبت می‌کنم و هنوز خریدش انجام نشده برای اینکه آن باید آن فقیر بدبخت مریض را حمل بکند و این باید من متمکن ثروتمند را که احراز پست دولتی کردم حمل بکند اگر اجازه بفرمائید باز یک یادداشتی آمده که از طرف یکی از نمایندگان محترم است و بعلت قلت و فت نخواستند خودشان مزاحم بشوند یادآوری کرده‌اند که اگر جناب آقای هویدا فقط یک مطلب را از خود بیادگار بگذارند سایر ایرادات همه اش بر کنار و آن ان است که ضمن این ۷۲ تبصره‌ای که عرض کردم در واقع پنجهزار ماده است نه ۷۲ تبصره فقط یک سطر بگذارند که هیچ فردی بهیچ عنوانی از دستگاهی که بهر طریق پول آن مستقیم یا غیرمستقیم مربوط بدولت باشد پیش از یک رقم معیین نمی‌تواند حقوق بگیرد (یکنفر از نمایندگان – هست آقا) نخیر نیست آقای هویدا بیائید این کار را بکنید بخدا انقلاب این است بنده نخواستم اسم ببرم من بشما سرلشگری را نشان می‌دهم نصف این آقای سپهبد خدمت نکرده و علاوه بر حقوقش ۱۱ هزار تومان هم ماهیانه بعناوین دیگر می‌گیرد (یکنفر از نمایندگان – اسم ببرید) من نمی‌خواهم اسم اشخاص را ببرم من درباره مملکت مطلب عرض می‌کنم اینها تولید عدم رضایت است (صحیح است) و کسیکه تولید عدم رضایت بکند من او را اولین خائن به مملکت و اولین خائن به شاهنشاه میشناسمش (صحیح است) شاهنشاه ما راضی نیست که افرادی از ملتش را ببیند نان سنگک هم نمی‌تواند بخورد و اشخاصی در دکه‌های مختلف بعنوان موسسات وابسته بدولت بدون اطلاع شاهنشاه می‌نشینند ۲۰هزار تومان پاداش خودشان را تصویب می‌کنند و ۱۰، ۲۰، ۳۰ هزار تومان بعناوین مختلف هر ماه پول می‌گیرند (فخر طباطبائی- آقای رامبد این دزدی است)(بدر صالحیان – آقای رامبد از قدیم بوده) حالا نباید باشد سفره یغمای دولتی باز کرده‌اید.

«کار ملک است آنکه تدبیر و تامل بایدش» مثال دیگر، ما هم کار جلب سیاحان می‌کنیم همین یک عمل کوچک را مجسم بفرمائید به ضد و نقیض‌های کارها توجه فرمائید ما هم جلب سیاحان می‌کنیم زیرا می‌گویند درآمد کشور ایتالیا از بابت جلب سیاحان دو برابر درآمد نفت ماست در حالیکه هر ایرانی وطن پرستی نمی‌تواند قبول کند که آثار باستانی ما شایسته ارائه به جهانیان نباشد اما این کار خوب را هم که می‌کنیم نحوه اش را ملاحظه بفرمائید اولا شرکت بیمه که باید پول دارو، بیمارستان برای کسانیکه در مقابل کسالت و مرض بیمه شان کرده بدهد با آن پول کار کرد بانکی می‌کند بطوریکه بانک بیمه درست کرده رفته مهمانخانه ساخته است (دکتر امین – مال دولتهای سابق است) دنباله دارد جناب آقای دکتر امین شرکت بیمه موقعی این کار که اکثرا افراد هیات محترم وزراء فعلی در شورایعالی اقتصاد تصویب کنندگان کلیه امور اقتصادی مملکت بودند چون بنده خیلی چیزها را عرض نمی‌کنم شما هم بگذارید تا عرض نکنم بهر حال شرکت بیمه در اصفهان مهمانخانه می‌سازد بعد سازمان برنامه مبآید از پولیکه باید صرف مصارف تولیدی بشود رقمش را من نمیدانم شاید جنای آقای دکتر عالیخانی بدانند گویا ده میلیون تومان بود بهر حال یک رقم فوق العاده‌ای بود برای ساختن مهمانخانه به شرکت بیمه می‌دهند (ریگی – ۵۰۰ هزار تومان اطاق است ولی قبل از این دولت) آقای ریگی همین امسال در سالی که شما وکیل بودید و این هیات محترم دولت بر سر کار بود در مجلس قانونی میگذراند که این مهمانخانه گمرکی اجناس ممنوع الو رودش هم معاف باشد حالا از حقوق اگر من آقای خراجی بروحیات خارجی و توریست آشنا نیستیم شما دکترهائیکه در خارج تحصیل کرده‌اید خوب میدانید خارجی که نمی‌آید در اینجا قالیهای ماشینی که کارخانه خودش بافته یا دستشوئی که خودش با دویست درصد قیمت به ایران فروخته تماشا کند لااقل می‌توانستند حتی المقدور با آن چیزهائی که در ایران تهیه می‌شود آنجا را بسازند اما نکردند (معتمدی – صحیح است فرشش را از خارج آوردند) همه اینها را قبول دارند جناب آقای عالیخانی شمائی که موافقت کردید از حق وزارتخانه خودتان برای پیشرفت این ساختمان صرفنظر کنید چه نظری داشتید؟ شاید یک نظر که حالا که خرجش را کرده‌اند لااقل چهار تا فرنگی هم از خارج بیایند و همانطور که ما می‌رویم آنجا آنها هم اینجا بیایند برای خرج خود پولی بداخل مملکت ما بیاورند خوب روی سوء نیت که نبوده غیر از این است؟ بله، این اداره جلب سیاحان که صحبتش شد با تمام قوا تبلیغ عکس نقاط جالب ایران را چاپ می‌کند بیرون می‌فرستد خودشان می‌روند بی ادبی نباشد جان می‌کنند که مردم را از دنیا جلب بکنند تا سیاحان از خارج بیایند در این مهمانخانه‌ای که به این ترتیب ساخته شده پولی خرج بکنند صد دینار گیر دولت بیاید اما قبل از اصل مطلب و اشکال کار و بیان تناقض امور قبل از اینکه شاید عیب جوئی تعبیر شود بمصداق این شعر که می‌فرماید.

ترک هستی نی همین جان دادن است

بل تعین‌های خود بنهادن است

حالا اگر برای بعضی سوء تعبیر شود و بنظر آنها تعین بنده هم پایمال شود و آبروی من فدای مملکت شود ولی کارها درست شود باز هم راضی هستم.

شرکت هواپیمایی ایران بجهت اینکه در آمارها و گزارشات خود بدولت نشان بدهد که ما به بمبئی پرواز می‌کنیم جلوی تمام این مسافرین این توریست‌ها که از بمبئی بخواهند به تهران بیایند می‌گیرد که با هیچ طیاره‌ای پرواز نکند باید پنج روز صبر کنند تا من پرواز داشته باشم مثلا فلان گروپ توریست آمریکائیها که ۳۰ نفر هستند هر کدام به ایران بیایند شاید هزار دلار از همین اجناس هنرهای زیبای ما را بخرند یا در مهمانخانه‌های امثال اصفهان که عرض کردم و سایر جاها خرج بکنند می‌گوید نباید بیاید و از روز شنبه تا چهارشنبه باید صبر بکند تا هواپیمای ملی که انشاءالله یک روز باعث افتخار ما شود اینها را از طریق زاهدان یا نطنز یا فلان جا به تهران بیاورد ولی نمیدانند این سیاحان که معطل نمی‌شوند با تخت جمشید هم از آن بالا روی هوا خداحافظی می‌کنند و می‌روند یعنی از بمبئی مستقیم می‌روند به اسرائیل و این پول سهم ایران را در آنجا خرج می‌کنند (یکی از نمایندگان – نطنز فرودگاه ندارد) نخیر نطنز فرودگاه نارد ولی همینطور که ارقام این بودجه غلط بود اجازه بدهید بنده هم یک اسم غلط بگویم بله این عمل باعث افتخار دولت و افتخار تمام دستگاهها بود اگر با این عمل نفعی هم عاید یک موسسه خاصه موسسه هواپیمائی ما می‌شد اما یک خطی که سرا پا برای ملت ضرر است فقط برای اینکه مقابل دولت و ملت تظاهر به پیشرفت بکنند این کار را می‌کنند صحیح نیست که شاید از صدتا آدم که می‌خواهد به ایران بیاید دو نفر صبر بکند مجبور شود سوار طیاره ما شود و البته دولت خود چیزی نمیداند که چه می‌کنند ولی اینطور با ضرر بدستگاه‌های دیگر دولت کار می‌کند بین دستگاه‌های شما هم آهنگی نیست جناب آقای هویدا این تذکرات بنفع حضرتعالی است که من عرض می‌کنم برای اینکه بالاخره لااقل یک کسی را تعیین میفرمائید می‌رود به این کارها رسیدگی می‌کند جناب آقای هویدا در تمام ادعای صرفه جوئی که می‌شود ارقامی خرج بالا رفته خوب شاید قسمتی از اینهم مربوط بسازمانهای لازم مملکت باشد ولی به تحقیق اضافه شدن بودجه نخست وزیری اعتبار دولت اعتبار سری که جمعا بمیزان چهل میلیون تومان اضافه شد ما یک مقداری را قبول می‌کنیم برای دستگاه هائی که حافظ مصالح عالیه مملکت است ولی همه اش را نمی‌توانیم قبول کنیم بنده برای نمونه از هر چمن گلی نمونه‌ای از داخل و خرج این بودجه را بعرض مجلس محترم رساندم و بتحقیق لااقل یکنفرش جناب آقای مهندس وزیر آب و برق این اصل را قبول دارند که در اقتصاد صنعتی آن دستگاه و ماشینی خوب نسبت انرژی مصرفی برای کشش خودش از کل انرژی که تولید می‌کند زیاد نباشد پس شما در دستگاه دولت تشریف داشتید بهتر نبود فکر می‌کردید این اصل را مورد دستگاههای دولتی تان هم تعمیم می‌داد و تامین می‌کردید که آنچه بحق و ناحق آشکار و مستتر از مردم گرفته می‌شود همه اش خرج بی جهت دستگاه دولت نشود که بالاخره نتیجه گیری می‌کنم آن وضع درآمد و بی حسابی ارقام این وضع مصرف کردن پولهای ملت بصورت خرج نتیجه‌ای جز همانکه باید انتظار می‌داشتیم نمیشد پیش بینی کرد و آن عبارت از اینستکه بعوض سطح زندگی هزینه زندگی بالا رفته بنده یادداشتی کردم که صحت و سقمش را جناب آقای هویدا می‌توانند بفرمایند قروض دولت در نه ماهه سال ۴۳ سه میلیارد ریال زیاد شده حجم اعتبارات ملکی در این مدت ۱۲/۵% زیاد شده یعنی ۴۵ میلیارد بود حالا ۵۱ میلیارد شده حجم پول در ظرف اینمدت نه ماه ۸% زیاد شده از طرف دیگر هزینه‌های غیر تولیدی همچنان ادامه دارد این است وضع حاضر اقتصادی شما که ما مستمرا قرض می‌کنیم خرج می‌کنیم جناب آقای هویدا یقین بدانید بنظر هر آدم بی طرفی مطالعه این بودجه آنچه که بود من عرض کردم اگر در خدمت بمملکت حضرتعالی این قبیل تهیه کنندگان چنین بودجه‌ای را دوست خود میدانید بایستی عرض کنم:

نهانی ندانم ترا دوست کیست

بر این آشکارت بباید گریست

برای ختم کلام درباره عدم تعادل بودجه چون علی الظاهر گقتند ۱۶۰ میلیون تومان کسر بودجه است ولی اگر آن ارقام درآمد را برقمهای حقیقی بنویسند من میدانم و خود تهیه کنندگان که آن وقت این کسری چه رقمی در می‌آید ولی این خرجها را می‌شد جلویش را گرفت برای اینکه ممکن است من از تمام امکانات مملکت اطلاع نداشته باشم (یکی از نمایندگان – صحیح است) البته که صحیح است ولی قبول نمی‌کنم که مطالب مهمه‌ای در امر مملکت باشد که گزارش آن بعرض شاهنشاه نرسد آنهم شاهنشاهی که احاطه کامل بتمام امور امکانات مملکت دارد پس ممکن است که من امکانات را ندانم ولی این مطلبی است که در هیئت دولت شاهنشاه فرمودند که برای شما می‌خوانم «البته با حذف مخارج زائد و غیر ضروری و رعایت صرفه جوئی و وضع قوانین مفید مالی و طرح برنامه‌های عمیق که موجب تقویت بنیه اقتصادی شود و همچنین وصول مالیاتهای واقعی و نظارت دقیق نسبت به درآمدهای گمرکی بخوبی می‌توان ببودجه کشور تعادل و توازن داد در این خصوص که بنظر ما بسیار حائز اهمیت است و بستگی کامل بشئون و حیثیت کشور دارد نهایت کوشش بکنید فداکاری و صمیمت و صداقت بخرج بدهید» قبل از اینکه وقت تمام بشود یک جمله اضافه می‌کنم در تمام این امریه یا هدایت نامه یا فرمان هر چه می‌خواهید اسمش را بگذارید یک جمله اش در مورد قوانین مربوط بمجلس بود شما کدام قوانین مفید مالی کدام لایحه را از بدو این مجلس تا امروز آوردید که در اسرع اوقات با حسن نیت با پشتیبانی کامل اکثریت تصویب نشد - صحیح است) پس جناب آقای هویدا در این جا باید خودتان با وسائلی که دارید تحقیق بکنید که علت عدم توفیق در اجرای اوامر شاهنشاه چه بوده است؟

من یک کمک می‌توانم بشما بکنم آن این است که امر بفرمائید که این آمارهای بی اساس و تبلیغات غیر واقع دستگاههای دولت که صرفا بمنظور سفسطه و بکلی بی نتیجه در جراید در رادیو و تلویزیون است از دستگاهها حذف بشود برای اینکه این آمار گیری‌ها اگر درست انجام شده بود این اعلام خطرها خیلی قبلا شده بود خیلی قبل از آنکه من بگویم هر دستگاه شما برای اینکه مقام متصدیان و پاداش و مزایای آنها را تثبیت بکند گزارشات ناصحیح آمارهای غیر واقعی منتشر می‌کنند و باید عرض کنم طبق قانون کیفری گزارش خلاف واقع تعقیب کیفری دارد و اگر همه این آمارها را برسید می‌بینید که گزارش خلاف واقعی است که متصدیان امور بدولتهای خود داده‌اند و دولتها را اغفال کرده‌اند (یکی از نمایندگان – خدا لعنتشان بکند) بنده تصمیم داشتم که امروز هر چه ممکن است مستمعین محترم را کمتر ناراحت کنم از اینکه صحبت طولانی شد استدعا می‌کنم مرا ببخشید ولی مترادف بودجه کلمه تفریغ بودجه پیش می‌آید. بنده از دولت می‌خواهم جواب بدهد بگوئید اگر هنوز سال ۴۳ تمام نشده ولی چرا تفریغ بودجه سال ۴۲ را نمی‌آورید تا آنوقت معلوم شود تمام این عرایض من صحیح است. من نمیدانم چرا برای یک پاسبان یک فرد مالیات بده یکی از افراد ملت هر کدام وظایفی که قانون برایشان تعیین کرده اگر عمل نکند تنبیه دارد در صورتیکه هم جای دنیا هر چه مقام بالا می‌رود باید احترام بقوانین بیشتر شود خجالت می‌کشم بگویم چرا خود دولت از این بیقانونیها سوء استفاده می‌کند تعقیب می‌شود جناب آقای هویدا این تفریغ بودجه مشت محکمی است که دولتها بدهان مخالفین خودشان خواهند زد شخصی دیروز بمن می‌گفت که میدانید این خرج حزب ایران نوین را از بودجه دولت می‌دهند (نمایندگان – صحیح نیست) بله همین حرف شما را منهم زدم ولی باید عرض کنم شخص فقط موقعی مغرض است که اگر اطلاع پیدا کرد و باز بسوء نیت ادامه داد (یکی از نمایندگان – اسمش را بفرمائید) بنده میدانم در ممالک متمدن حتی بیلان روزنامه‌ها هم از طرف دولت رسیدگی می‌شود برای اینکه با یک پشتیبانی مالی غیر معلوم و مشکوکی یکنفر نیاید در یک مملکت تبلیغ و نشر روزنامه نماید ما حزب مردم که کاری دستمان نیست و اگر هم باشد و شما بخواهید با یک حکم اشخاصی را بر کنار می‌کنید پس دلیل این تهمت را از حزب خودتان بر طرف کنید عرایضم شاید بر خلاف میل خودم طوری بود که برای بعضی از شنوندگان ناراحتی تولید کرد با وجود این شما یک محبتی یک طرفه بکنید و در جواب عرایضم ارقامی واقعی صحیح بگوئید نه آنکه فقط از تز شاه و انقلاب ملت صحبت بفرمائید زیرا آن یک اصل مشترک تمام ملت است (صحیح است) اصلا من نمیدانم که حزب ایران نوین با این فداکاری با این همتی که مدعی است چرا یک امر ملی را سعی می‌کند اختصاصی بکند بنده یک روز با کمال افتخار دادم تابلوئی را که می‌خواست یک خصلت ملی را بخود اختصاص بدهد پائین بیاورند زیرا فدایی میهن کیست؟ همه ملت ایران فدایی شاهنشاه خود هستند بر دروازه کشور ایران نوشته شده است که این ملت یر اثر انقلاب شاه و ملت نجات یافته و این مطلب اختصاصی نیست نه بما و نه بشما (نمایندگان – کاملا صحیح است) بطوریکه در دخلها مطالبی عرض کردم در خرجها جسته گریخته گریزی بصحرای کربلا زدم بالاخره نتیجه آن بود که ملاحظه فرمودید اکنون هم از طرف حزب مردم عرض می‌کنم که اوضاع اقتصادی را دولت نتوانست سر و سامانی بدهد ولی در امر اداری سال قبل قریب هفت ساعت در مورد چند وزارتخانه بنده عرایضی کردم تکرار نمی‌کنم از متصدیان که بعضی از عرایض من را یا خودشان قبلا توجه داشتند یا یادآوری شد و اقدام کردند صمیمانه سپاسگزاری می‌کنم کلیه آنها همه خاطرم نیست ولی چون تیمسار سپهبد ریاحی جلوی من نشسته‌اند گفتم در امر جنگلبانی سوء جریانی است نه برای خاطر حرف من بلکه برای کار کشور چند ماه بعد دیدم در روزنامه‌ها نوشتند تیمسار رفتند متخلفین را گرفتند و تعقیب کردند قطعا مردم خوشوقت شدند در مورد مبارزه با انواع داروهای مختلفی که وارد مملکت می‌شود در مورد یکنواخت کردن پذیرش بیمارانیکه بدستگاههای مختلف درمانی مراجعه می‌کنند در مورد مبارزه با تقلبهائی که در مواد غذائی می‌شود که در دولت نیستم ولی در آن حدودیکه در روزنامه‌ها دیدم کمال سپاسگزاری را از وزارت بهداری دارم که اقدام کرده (صحیح است) ولی قطعا که این مطلب در زمینه چیزهائیکه آقای مهندس بهبودی گفتند نیست زیرامن خودم هم میدانم جدا اقدام کرده‌اند (معتمدی- بله اقدام کرده‌اند) خوشبختانه جناب آقای هویدا حضرتعالی یک مدتی در سمت عالی در شرکت نفت تشریف داشتید و آن چیزی را که در یک مسافرت چند روزه ما به چشممان خورد شما از طرح و اجرا و جزئیاتش واقفید ما بجنوب رفتیم از یک جهت خوشوقت شدیم از یک جهتی متاثر، خوشوقت شدیم که پیشرفت کارهای نفتی در مملکت ما آنچنان است که روز بروز درآمد ملت ایران بیشتر می‌شود ولی متاسف هم شدم برای اینکه دیدم با همین مهندسین ایرانی با همین کارگران ایرانی با همین محیط ایران می‌شود برنامه هائی را اعلام کرد و در سر موعد انجام داد یعنی اینها را نمایندگان شرکت نفت و کنسرسیوم بما گفتند اگر دروغ است بنده تقصیری ندارم از ایشان بازخواست کنید آنها عنوان کردند این لوله را که می‌بینید در فلان روز تصمیم گرفته شد و در فلان روز ساخته شد آن جاده را که می‌بینید تصمیم گرفته شد شش ماهه ساخته بشود چهار ماهه ساخته شد این چه نفرینی است که به دستگاههای مدیریت اداری ما کرده‌اند چون مهندس و کارمند که همان است چطور می‌شود که راه خلخال از بدو مشروطیت تا حالا درست نشده همه می‌آیند قول می‌دهند ولی عمل نمی‌کنند آخر احترام قول خود را داشته باشید بیخود قول ندهید (احسنت) جناب آقای خسرو هدایت که حالا در همان دستگاه نفت برنامه‌ها را اجرا می‌کند یک روزی معاون سازمان برنامه بودند (سیفی – مرد بسیار شریفی است) بنده هم بشرافت ایشان اعتقاد دارم ولی فعلا صحبت از کار مملکتی است به استناد صورت مجلسی که در مجلس این مملکت موجود است آمدند ۵ سال پیش یا چهار سال پیش بود آمدند قول دادند که در مورد این جاده‌ای را که از خرمشهر تا بندر پهلوی کشیدیم لااقل برای اینکه برای حمل یک مواد صادراتی هم از اینجا ده استفاده شود آنرا تا دم کارخانه چوب بری که تیمسار سپهبد ریاحی با زحماتی دارند به آن سر و صورتی می‌دهند بکشند آمدند قول دادند که می‌کشیم ایشان رفتند بعدی‌ها به آن قول عمل نکردند یکبار در جلوی من وزیر مشاور محترم جناب آقای دکتر کشفیان که وزیر راه بودند گوشی تلفن را برداشتند بمتصدی مربوطه فرمودند که من می‌خواهم تا قبل از عید اینکار شروع بشود و قطعا تا سال دیگر این موقع تمام بشود ان سال هم تمام شد هیچ کاری نشد آقایان یک فرد عادی اگر بی اساس صحبت کند صد جور به او تهمت می‌زنید که چرا حرف ناصحیح می‌زنی از یک وزیر از یک مقام دولتی که صحیح نیست در کار مملکت قول بدهند ولی دستگاه او به آن قول عمل نکند اگر مقدور نیست قول و وعده بمردم ندهید من شرمنده‌ام که خسته شدید (نخست وزیر – استدعا می‌کنم بفرمائید) فرض محال رشد اقتصادی انجام گرفت ولی بموازات رشد اقتصادی ما احتیاج به رشد اجتماعی داریم و بعد هم عدالت اجتماعی جناب آقای وزیر آموزش و پرورش من مثل سال قبل نمی‌خواهم تعداد دبستانها و دبیرستانها و آموزشگاهها را برای مشا بشمارم ولی یک کلمه عرض می‌کنم عالم تنها لازم نداریم آدم بمعنی انسان واقعی که عالم هم باشد لازم داریم در برنامه‌های شما آنچه که مبانی اخلاقی جوانان ما را تامین بکند وجود ندارد و اگر در اینمورد از لحاظ پیشرفتهای علمی اقدامی مقدورتان نیست لااقل بمبانی مذهبی بچپسبید لااقل باز آنکه از آتش جهنم می‌ترسد کاربد کمتر می‌کند شما چرا توجه نمی‌کنید خودتان در آمریکا ودر انگلستان و در هر جا که تحصیل می‌کردید مگر نمیدید که مردم روزهای یکشنبه بکلیسیا می‌روند در تمام دانشگاهها کلیسا هست ما در این باره کجا هستیم چرا همه چیز را فراموش کرده‌ایم (دکتر رهنوردی – در مجلس شورای ملی) بمناسبت عدالت اجتماعی خیر بلکه بمناسبت کلمه عدالت بشما جناب آقای وزیر دادگستری فقط دو نکته عرض می‌کنم و رد می‌شوم هر کسی که ادعا بکند معایب دادگستری قسمت اعظمش متوجه قسمت اداری دادگستری نیست آدم بی اطلاعی است زیرا قضات ما که کارمندان عالیرتبه کشور هستند بیشتر مردمانی شریف می‌باشند خاصه چون خودشان با قانون سر و کار دارند من آرزو می‌کردم آنقدر که آنها پای بند قانون هستند سایر متصدیان هم باشند ولی قوانین ما که تمام کار را قبل از اینکه به رسیدگی و رای قاضی برسد بدست مامور چندر غازی سپرده است چطور در تامین زندگی آنها یعنی این مامورین اداری دادگستری اقدامی نکردید خدا شاهد است این حرفی است که یک وزیر دادگستری برای من می‌گفت: که یک روز در کردیدورهای وزارت دادگستری راه می‌رفتم و دیدم به احترام من همه پس و پیش می‌روند ولی یکی نشسته همینطور مشغول نوشتن است دقیق شدم و دیدم این شخص اوراق اخطار و ابلاغ مبنویسد ولی بالای این اوراق سفید است پائین کاغذ را نگاه کردم دیدم با قلم آبی می‌نویسد کسی در محل نبود اعلام قانونی شد و بعد با جوهر قرمز می‌نویسد تصدیق می‌شود پاسبان شماره فلان و بعد بجای هر دو تا خود امضاء می‌کند این رویه بدبختانه مربوط بحال و آینده هم هست و تا موقعی که مامور شما آنکسی هست که وضع زندگی او تامین نیست هیچ چاره‌ای ندارد پس بقیه اش را حضرتعالی فهمیدید که تا آخر صحیح عرض می‌کنم شمائیکه در دولت قبول کردید در خرج وسعت نظر داشته باشید صد میلیون پنجاه میلیون دویست میلیون در اختیار موسسات وابسته بدولت و هیات مدیره آنها را هم تصویب می‌کنید چرا برای امر احقاق حق مردم این مملکت که اتکائشان بدولت است پافشاری نکردید و بودجه بیشتری برای عدلیه نگرفتید شاید آن مامور ابلاغ دادگستری به اندازه شوفر یک طرح برنامه‌ای در این مملکت حق زندگی ندارد زیرا شوفر طرح اگر ببینید به اندازه یک وزیر پول می‌گیرد، تصور می‌کنم صدی نود کار دادگستری ما منحصر شده به امور چکهای بلا محل، قاچاق مواد مخدره و اخیرا هم در نقاط جنگل قاچاق چوب. ایرادی بدولت ندارم ولی استدعا می‌کنم اشخاص مطلعی را مامور کنید راه حلی برای این گرفتاری در دادگستری پیدا کنند جناب آقای فخر طباطبائی و سایر آقایان محترم راجع بزندان در اینجا صحبتی کردند خدا نکند به عنوان یک زندانی ولی ایکاش شما بعنوان یک ناظر بزندانها بروید به بینید جه می‌گذرد بله پیشرفت و عقب افتادگی ملتها را در اینگونه موارد است که قضاوت می‌کنند، ببینید در زندان چه می‌گذرد زیرا آن اتومبیل شیک در برابر فلان موسسه دولت برای مملکت آبرو فراهم نمی‌کند یک آهن پاره رنگ زده‌ای استکه با پول ملت از ممالک دیگر وارد کرده‌اید (اقبالی – لایحه جدید وزارت دادگستری جناب آقای رامبد بسیار مفید است) جناب آقای هویدا در حالیکه شما دارید برای تمام عرایض من یادداشتهائی می‌کنید که انشاءالله همه قاطع کننده باشد و ملت ایران هم از دولت راضی شود قطعا ما هم همین را می‌خواهیم بارها عرض کردم عدم اعتماد ملت بدولت خطرناکترین مرحله است ولی در دستگاههای خودتان هیچ توجه فرموده‌اید که این مرئوسین شما هستند که عدم رضایت تولید می‌کنند میفرمائید نه؟ برای نمونه عرض می‌کنم آقای سیفی و آقای قراچورلو هم نیستند سایر نمایندگان کارگران محترم هستند آیا بیمه‌های اجتماعی ما کاملا مجهز به قبول مراجعات هست (یکی از نمایندگان بله هست) (شاخوئی – کامل نیست) (حقشناس – ما یک بیمارستان سرخه حصار داریم که در خاورمیانه نظیر ندارد) خیر هنوز بطور کافی مجهز نیست اما حالا این اعلانی را که من برای شما می‌خوانم بفرمائید که چه اثری در اجتماع باقی می‌گذارد از طرف دولت در روزنامه‌ها درج شده «مقررات بیمه‌های اجتماعی در مورد کارمندان فنی و اداری» در قانون بودجه شما که /۷۰ تبصره مبآورید ولی مگر قرار شده که کارمندان شما هم جانشین قوه مقننه باشند قانون کار صراحت دارد که کارگر (وزیر کار – اینطور نیست، انطور نیست) شما بگوئید اینطور نیست جرم است شما بگوئید جرم نیست عزیز من عکس و تفصیلات روزنامه و مصاحبه شما در تلویزیون کار مملکت را پیش نمی‌برد من بنام نماینده ملت به ملت اعلام می‌کنم که هر کسی از این بابت مصدع مردم شود این جرم است (خواجه نوری – اینطور نیست) شما خیال می‌کنید این هیجده درصدی که با این اعلان بیمه‌های اجتماعی شما از کارکنان و کارمندان می‌گیرد آن وقت صاحبان دستگاهها روی قیمت تولیدات کارشان نمی‌کشند (خواجه نوری – در همه جای دنیا تا چهل درصد برای بیمه‌های اجتماعی کسر می‌کنند) همه جای دنیا فروشگاه فردوسی ندارد (خواجه نوری – همه جای دنیا به بیمه‌های اجتماعی احتیاج دارند) (یکی از نمایندگان – آرزوی ماست که همه مردم این مملکت مشمول این قانون بیمه‌های اجتماعی باشند) شما هم جناب آقای خواجه نوری تصادفا این آقای اعلام کننده اعلان هم منسوب شما به اسم خواجه نوری است (خواجه نوری – پسر دائی من است و بوجودش افتخار می‌کنم) و اما بنده بنا به احساس اینکه شنوندگان محترم خسته شده‌اند مسائل دیگری درباره دستگاهها عنوان نمی‌کنم و تکرار می‌کنم تین مطالب که گفتم نه این بوده است که خدای نکرده ایراد خاصی بدستگاههای نامبرده بخصوص باشد خیر بلکه این دستگاهها تازه از بهترین دستگاههای دولت هستند ولی این امور بنحو مختلف در تمام شئون اداری و دولتی ما جاری است مطالبی داشتم درباره شهرداری به این جهت که هم شهرداری و هم شهردار در اختیار شماست و هم تصویب کننده آن که انجمن شهر است و حالا چون بیست سال است که انجمن نتیجتا قائمقام انجمن شهر یکی از کارمندان خود شما است هر تصمیمی که می‌خواستند درباره شهرداری بگیرند هیچ مانعی و رادعی نبود بعلت اینکه اطاله کلام پیدا نکند بعلاوه اگر بگویم شما هم مانند من ناراحت تر می‌شوید و قصدم هم از گفتن وضع شهرداری باز برای نمونه بود پس نمونه‌های دیگر که گفته شد همان کافی است و نمی‌گویم دیگر نمی‌گویم زیرا بخاطر می‌آورم قریب یکسال قبل وقتیکه دولت عزیز ما خدا رحمتش کند منصور مرحوم دولتش را در این جا معرفی کرد در هدف برنامه ایکه بما معرفی کردند دو قسمت بزرگ جلب توجه می‌کرد یکی اصلاح امر اقتصاد مملکت یکی اصلاح امر اداری مملکت من آن جزئیات بودجه را و نحوه خرجها را برای میزان توفیق دولت در امر اقتصاد و جنبه‌های اداری را یک قطره‌ای از دریا برای نمونه‌ای از اوضاع اداری دولت عنوان کردم و اگر دوستان خاطرشان باشد در همانجا پایان عرایض من با این جمله بود بجوانان عالم و تازه کار عرض کردم وارد شدن بصحنه سیاست مشکل است ولی بازی کردن در صحنه سیاست از آن مشکل تر و بموقع خارج شدن از صحنه سیاست از همه مشکل تر من اشاره‌ای به امر قند و شکر و نفت و بنزین و امثال آن نمی‌کنم میزان توفیق اقتصادی دولت و همچنین اصلاحات اداری را در همین عرایض بنده یادآور شدم و شما هم انشاءالله توجه فرمودید در خاتمه فقط بمناسبت انتقاد تلویحی سخنران قبلی موافق دولت فعلی از دولت‌های قبل باید عرض کنم جناب آقای هویدا من آرزو می‌کنم برای جنابعالی هم روزی این چنین تقدیری صادر بشود تقدیر شاهنشاه را قرائت می‌کنم «جناب اسدالله علم استعفای شما از سمت نخست وزیری ملاحظه و پذیرفته شد خدمات پر ارزشی که در دوره نخست وزیری انجام داده‌اید بزرگترین افتخار شما خواهد بود زیرا مصادف بوده است با انقلاب بزرگ ششم بهمن ماه ۱۳۴۱ و تمام اقدامات دیگری که در تکمیل انقلاب در سال ۱۳۴۲ انجام گرفت عواطف مخصوص خودمان را بشما و همکاران شما ابلاغ می‌کنیم خدمتگزاری و فداکاری ما فراموش نخواهیم کرد» اینجاست جواب جناب آقای دکتر مهذب زیرا من هیچ قصد خواندن این تقدیر را نداشتم منتهی حالا شخص محترمی بلند شد آمد پهلوی من نشست و این یادداشت را بمن داد و گفت این جواب آنهائی که می‌گویند دولت‌های قبل کاری نکردند (دکتر الموتی – اینطور نیست) چون که صد آید نود هم پیش ماست وقتی شاه مملکتی، رئیس مملکتی هر چه در تایید دولت و بودجه شما فرمود افراد ملت و آحاد افراد این مملکت هم آن را بروی چشم قبول دارند من آرزو می‌کنم جناب آقای هویدا شما هم با چنین توفیقی سر بلند بشوید ولی دوستان شما هر چه گفتند تعارف بود نمیدانم در کجا خوانده‌ام که در یکی از امپراطوریهای بزرگ دنیا در اطاق امپراطوری نوشته بود «هر خوش آمد گوئی قدمی بسوی خیانت به امپراطور و کشور اوست» از خوش آمد گوئیها راضی نشوید بدانید که اعتماد ملت بر چه اساس می‌تواند قرار بگیرد از این بودجه شما خود بهتر از من میدانید که چگونه می‌توان از آب بیرون آمد پند حقیر محض صواب است و عین خیر – فرخنده آنکسی که بسمع رضا شنید (احسنت).

نایب رئیس- جلسه را بعنوان تنفس تعطیل می‌کنیم جلسه بعد ساعت ۱۰ امشب مجددا تشکیل می‌شود.

(در ساعت هشت و چهل و پنج دقیقه بعد از ظهر جلسه یعنوان تنفس ختم و در ساعت نه و چهل و پنجدقیقه مجددا بریاست آقای مهندس ریاضی تشکیل گردید).

رئیس- دنباله مذاکرات در کلیات بودجه ادامه دارد آقای دکتر خطیبی بعنوان موافق صحبت می‌کنند بفرمائید.

دکتر خطیبی – بنده نمیدانم که تا چه حد مجلس آماده است که بنده عرایض خودم را بکنم و اصولا تا چه حد حوصله شنیدن مطالبم را دارید چون میدانم که خیلی خسته شده‌اید بهر صورت:

شب رفت و حدیث ما بپایان نرسید

شب را چه گنه حدیث ما بود دراز

(احسنت)

مطلب زیاد هست و سخن هم زیاد گفته شده تا دنیا بوده است همیشه گفته‌اند ولی باید جستجو کنیم کسانی را که کرده‌اند (صحیح است) سخن گفتن آسان است ولی کار کردن آسان نیست (صحیح است) بنده که یک مسئولیت کوچک دارم میدانم چقدر مشکلات هست حقیقتا هیچوقت نمی‌خواهم که در جهت انتقاد صحبت کنم و هر وقت می‌خواهم یک کلمه با یک جمله انتقاد آمیز ذکر کنم همیشه بفکر می‌افتم اگر خود من بودم می‌توانستم بهتر از این کار کنم؟ چون انصاف می‌دهم نمی‌توانم و مشکل است باین جهت سعی می‌کنم که کمتر انتقاد بکنم و اگر هم در مواردی لازم باشد و یا نصیحت یا چیزی که بنظرم می‌رسد عرض می‌کنم (صادق احمدی – همان می‌شود انتقاد و ضروری است برای اصلاح امور و بهتر کار کردن) البته انتقاد دو قسمت است یکی عیب جوئی و یکی عیب گوئی عیب جوئی خوب نیست ولی عیب گوئی همانطور که آقای احمدی می‌فرمایند خوب است و لازم است و باید گفت مقصود بنده این نیست که انتقاد نباید کرد بلکه می‌خواهم عرض کنم کسانی که خودشان عملا گرفتاری و مشکلاتی دارند میدانند کار کردن آسان نیست و اشخاصی از این قبیل طبعا اگر انصاف داشته باشند هر وقت می‌خواهند انتقاد کنند همیشه در نظر می‌گیرند که امکانات و مقدورات چیست آیا اگر خودشان بودند بهتر می‌توانستند انجام بدهند آنوقت البته حق بود که انتقاد بکنند و حق هست که انتقاد بکنند بهر صورت همانطوریکه عرض کردم تا دنیا بوده است سخن بوده است فردوسی در زمان خودش ۱۰۰۰ سال پیش گفته است:

سخن هر چه باید همه گفته‌اند

بر و بوم معنی همه رفته‌اند

هزار سال پیش از این او تصور می‌کرد که آنچه باید گفته شود همه گفته شده است برای سخن گفتن همیشه مجال هست.

بهر حال هنگامی مجال سخن گفتن در بودجه به بنده داده شد که تقریبا آنچه باید گفته شود از طرف سایر نمایندگان محترم بعنوان موافق و مخالف بتفضیل گفته شده و برای بنده مطلب زیادی باقی نمانده است که عرض کنم.

رویهمرفته تذاکرات نمایندگان محترم که با دقت کافی تبصره‌ها و ارقام بودجه را مورد بحث و دقت و امعان نظر قرار داده و مزایای این بودجه و دلائل رجحان آنرا بر بودجه‌های سنوات قبل ذکر نموده یا نواقص و معایب آن را تذکر داده‌اند هم برای ما و هم برای دولت بسیار ارزنده و آموزنده بود و یقین دارم که دولت بجزئیات این نکات توجه دقیق مبذول خواهد داشت و کوشش خواهد کرد که این تذاکرات مفید را در موقع خود بمورد اجرا بگذارد و نواقص بودجه و سازمانهای مملکتی و طرز کار خود را بتدریج رفع کند تا بتواند مجری واقعی نیات بلند شاهنشاه و نظرات نمایندگان ملت باشد و از این بوته امتحان بی غش و صافی بیرون آید (انشاءالله).

آنچه موجب شده است که بنده بعنوان موافق دولت در این بودجه نام نویسی و صحبت کنم آنست که ایمان دارم بودجه ایکه امسال بمجلس شورای ملی تقدیم شد اگر با گذشته بسنجیم بنسبت از تمام آنها کاملتر و دقیقتر تنظیم شده است (صحیح است) البته هنوز این بودجه بی نقص و باصطلاح ایده آل نیست نه تنها بنده که در اینجا بعنوان موافق دولت صحبت می‌کنم چنین عقیده‌ای ندارم بلکه دولت هم خود چنین ادعائی نکرده است آنچه دولت می‌گوید و ادعا می‌کند آنست که حتی الامکان کوشش کرده‌اند که این بودجه جامع و کامل و شامل کلیه ارقام عواید ملی و مخارج مملکتی باشد تا وظیفه نمایندگان مجلس را که نظارت بر دخل و خرج مملکت است سهل و آسان کند.

دولت می‌گوید اول بار است که چنین بودجه‌ای تنظیم شده و بدیهی است که نمی‌تواند خالی از نقص و عاری از عیب باشد.

دولت اطمینان می‌دهد که کوشش خواهد کرد تا این نواقص را که رفع آن مورد کمال علاقه و توجه نمایندگان محترم و هیئت دولت است مرتفع سازد چنانکه در سال آینده بودجه‌ای کاملتر و منظمتر و دقیقتر بمجلس شورای ملی تقدیم نماید.

در اینصورت مجلس هم باید بسهم خود کمک کند و دست دولت را باز بگذارد و از او مسئولیت بخواهد تا بتواند نتیجه کار خود را در اجرای این نظریات مفید هر چه زودتر بمجلس شورای ملی تقدیم کند.

بودجه‌های سابق چه بود؟ جز ارقامی کلی که در ستون درآمد نوشته می‌شد و ارقام کلی دیگری که در ستون مخارج ثبت می‌گشت در ارقام درآمد یک قسمت مهم از عواید ملی ما منعکس نبود بلکه تنها عبارت بود از عوایدی که وزارت دارائی وصول می‌کرد و بوسیله همان وزارت خرج می‌شد بعد ارقام دیگری را بعنوان بودجه‌های تفضیلی بمجلس می‌آوردند که کسی از آن سر در نمی‌آورد حالا دولت بودجه‌های کلی و تفضیلی را با هم بمجلس تقدیم کرده و کلیه درآمدهائیرا که بنحوی از انحاء وصول می‌شود و در جهت عمران و آبادی و بالا بردن سطح زندگانی و فرهنگ و بهداشت و سایر شئون اجتماعی کشور ما چه از طرف دولت و چه از طریق موسسات انتفاعی دولتی یا موسسات عام المنفعه و غیره بمصرف می‌رسد همه را در آن منعکس نموده و این موفقیتی است که نصیب این دولت شده و حقا نمی‌توان ارزش و اهمیت آنرا نادیده گرفت (صحیح است) بنده معلم هستم و عادت کرده‌ام وقتی درس می‌دهم گوش بدهند، البته این عادت است اگر آقایان نمایندگان محترم گوش نمی‌دهند الان از پشت تریبون پائین می‌آیم، (پروین – ما هم شاگردان شما هستیم) این عادت در بنده هست که وقتی حرف می‌زنم فکر می‌کنم که مستمع باید توجه کند موقعی هم که افتخار دارم مجلس را اداره می‌کنم همیشه این ناراحتی را دارم منتهی آنجا عرض نمی‌کنم ولی اینجا عرض می‌کنم که نمایندگان مجلس وقتی صحبت می‌کنند برای اینست که سایر آقایان نمایندگان توجه بکنند اگر قرار باشد که نماینده‌ای صحبت کند و دیگران مطلقا گوش ندهند طبعا بهتر است آن نماینده صحبت نکند و وقت را نگیرد، بنده شخصا اصراری ندارم که صحبت بکنم، خود آقایان هم میدانید که اصلا علاقه به سخن گفتن ندارم و پیش از اینکه مزاحم بشوم از جناب آقای خواجه نوری استدعا کردم که چون مجلس طولانی شده است و نمایندگان خسته هستند ینده را از سخن معاف دارند ولی ایشان قبول نکردند بنده هم اطاعت کردم ولی عرض می‌کنم اگر خسته هستید بنده ادامه ندهم (نمایندگان – بفرمائید) (دکتر رهنوردی – وسطش دوسه تا شعر بفرمائید تا خستگی ما برطرف شود) شعر در مجلس نمی‌شود گفت (دکتر رهنوردی – لطیفه‌های بجا بگوئید) لطیفه هم در موارد خاصی گفتنش در مجلس جایز است.

بهر حال فکر می‌کنم وظیفه دارم در اینجا از دفتر بودجه سازمان برنامه و متصدیان تنظیم بودجه بخصوص دکتر مجیدی تقدیر و تشکر کنم (صحیح است) زیرا واقعا زحمت کشیده‌اند و طرز تنظیم بودجه را تغییر دادند و طرز جدیدی بوجود آوردند که ارزش آن قابل انکار نیست اکنون در دنباله این خدمت وظیفه آنهاست که با مطالعه دقیق صورت جلسات مجلس و مذاکراتی که نمایندگان محترم درباره این بودجه کرده و تذاکرات مفیدی که داده‌اند در دوره آینده بودجه را طوری تنظیم کنند که کاملتر و دقیقتر باشد و بیشتر از این مورد پسند و تقدیر نمایندگان محترم مجلس قرار گیرد یقین دارم که در اجرای این وظیفه ملی توفیق خواهند یافت زیرا اینها افرادی علاقمند با ایمان و با حسن نیت و صمیمیت هستند.

پس از این مقدمه اجازه می‌خواهم بعضی نکات که درباره این بودجه بنظرم رسیده است عرض کنم البته کسی مانند بنده که در این رشته اطلاع و تخصص فنی ندارد نمی‌تواند نظری دقیق و علمی بدهد این وظیفه را همکاران و دوستان عزیز قبل از من بنحو احسن انجام داده‌اند و ینده فقط می‌توانم کلیاتی در این باب عرض کنم مثلا در این بودجه یک نکته جالب توجه اینست که تکلیف سازمان برنامه تا حدی معین شده همه میدانیم که این سازمان بسیار مفید از ابتدای تاسیس تا کنون هر چند یکبار بنحو خاصی اداره می‌شد در حقیقت نه خودش درست می‌دانست چه وظیفه‌ای دارد نه دولت و نه مجلس و گاهی هم این سازمان بصورت دولتی در دولت می‌آمد و مشکلی بر مشکلها می‌افزود سلیقه‌های مختلف هر روز سازمان برنامه را بشکل معینی اداره می‌کرد و در حالیکه این سازمان می‌بایست خود طرح ریز برنامه‌های عمرانی و تولیدی مملکتی باشد حقا خودش برنامه‌ای نداشت یکروز سخن از مطالعه اصولا در میان نبود روز دیگر بیشتر اعتبارات صرف مطالعه می‌شد و یا بعبارت ساده تر بدون مطالعه قسمت قابل توجهی از امکانات مالی این سازمان برای مطالعه بمصرف می‌رسید و بدیهی است که این راه انتها نداشت مطالب زیادی در این باب شنیده شده است ولی فکر می‌کنم که چون خودم وقت کافی برای رسیدگی باین شایعات نداشته‌ام وصحبت تمام آنچه گفته‌اند و می‌گویند اعتقاد ندارم بهتر است موضوع را باختصار برگزار کنم ولی آنچه یقین دارم اینست که لابد چیز کی بوده است که چیزها گفته‌اند مسلما امکان این بود که سرمایه مملکت که از ابتدای کار باختیار سازمان برنامه گذاشته شد و بمصرف رسید بهتر از این خرج می‌شد و کشور ما می‌توانست از نتیجه آن منافع بیشتری بدست بیاورد بعضی از مقررات سازمان برنامه هم در عمل با احتیاجات و امکانات تطبیق نمی‌کرد و متصدیان امر که حسن نیت کامل بخاطر دارم که طرح لوله کشی بستک و دیلم و چاه بهار را سازمان برنامه با پرداخت مبلغ زیادی تهیه کرده بود و چون می‌خواست اجرا کند از شهرداریهای این نقاط که هیچ امکان نداشتند مطالبه نصف مخارج لوله کشی را می‌کرد تا کار را شروع نماید در حالیکه این تقریبا یکنوع تعلیق محال بود بنده در سفرهای خود که باین نقاط کردم و از نزدیک بجریان کار واقف شدم و وضع مردم آن نواحی را دیدم دلم بسیار سوخت عیب کار اینست که متصدیان امور کمتر مسافرت می‌کنند (صحیح است) و می‌خواهند مشکلات امور مملکتی را در دفتر کارشان از روی کاغذ و نامه حل و فصل کنند (دکتر الموتی – ولی آقای دکتر اقبال این رسم را اگر یادتان باشد بهم زده بود)(صحیح است) و این بکلی عبث و بی فایده است باید رفت و گرفتاریهای مردم را بچشم دید بعد تصمیم گرفت و قانون نوشت و مقررات وضع کرد بهر صورت پس از بازگشت از سفر هر چه کردم سازمان برنامه را وادار کنم که در این تصمیم تجدید نظر کنند و اگر مقررات دست و پای آنها را بسته راهی پیدا نمایند و همه نقاط مملکت را بیک چشم نبینند و بین قسمتهای دور دست و بی وسیله یا کم وسیله یا شهرهای آبادتر که امکانات مالی بیشتری دارند فرق بگذارند و طرز کار خود را طوری نکنند که نتیجه آن کمتر عاید نقاط دوردست که مستحق ترند بشود، فایده‌ای نبخشید از خدا پنهان نیست از شما چه پنهان ناچار دروغی مصلحت آمیز گفتم که اگر سازمان برنامه طرح لوله کشی دیلم و بستک و چاه بهار را اجرا کند سهم شهرداری این نقاط را شیر و خورشید سرخ می‌پردازد باین ترتیب کار شروع و تمام شد و اکنون مردم این نقاط آب آشامیدنی دارند (آموزگار بندر لنگه که ندارد) بندر لنگه را عرض نکردم چاه بهار و دیلم و بستک را عرض کردم. ما هم پولی نداده‌ایم یعنی نداستیم که بدهیم بعد هم خودشان رفتند و مقررات را درست کردند این یک مثال زنده بود که بعرض رسانیدم باز هم امثله دیگر دارم که فرصت ذکر آن نیست و اگر جز این کنیم نظائر بسیار خواهیم یافت برای اینکه بنده زیاد مسافرت می‌کنم و بجزئیات کارها وارد هستم در مورد تامین آب مشروب بنادر دیر و کنگان و قشم هم چون هر چه کردیم نتیجه نداشت با مختصر اعتبارات شیر خورشید سرخ راسا این وظیفه را انجام دادیم اما در مقابل این خرج جرئی و ضروری که از آن امساک می‌شد میلیونها تومان بشرکت ایتال کنسولت داده شد که عاقبت نفهمیدیم چه نتیجه‌ای از آن بدست آمد باید این مقررات خشک را از میان برد تا این سرمایه‌های ملی ما بصورت اعتبارات عمرانی بمصرف می‌رسد بطور الاهم فالاهم در همه جا بیک نسبت خرج شود خوشبختانه در یکی دو ساله تخیر این عیب بتدریج مرتفع شده مهندس اصفیا که در راس سازمان برنامه خدمت می‌کند مرد بسیار شریف و مطلع و خدمتگزاریست (صحیح است) و دولت هم توجه کرده هم توجه کرده و در آینده بیشتر توجه خواهد کرد که سازمان برنامه خودش بی برنامه نباشد مثلا هیچ دلیل نداریم که یک قسمت مهم از اعتبارات عمرانی و تولیدی مملکت صرف پرداخت حقوقها بشود ممکن است که پرداخت این حقوقها لازم باشد ولی برداشت این مبالغ سنگین که تا کنون میزان آن بیک میلیارد و سیصد میلیون تومان بالغ شده و پیش بینی سال ۱۳۴۴ را دولت به هفتصد میلیون تومان تخمین زده است از اعتبارات عمرانی بهیچ وجه صحیح نبوده است و بسیار مایه خرسندی است که دولت خود متوجه این نقیصه شده و ضمن تبصره‌ای که پیشنهاد کرده است امر پرداخت حقوق را از سازمان برنامه منتزع نموده و لااقل این نوید را داده است که از آغاز سال ۱۳۴۵ دیگر اعتبارات عمرانی مملکت صرف پرداخت حقوق و هزینه‌های پرسنلی نشود باز مایه خوشبختی است که از دو سه سال پیش دست مشاورین مهندسین خارجی از کارهای سازمان برنامه کوتاه شده و این وظیفه بمهندسین ایرانی که از هر حیث شایستگی دارند واگذار گشته است (ریگی – چنین چیزی نیست هنوز هم دست مشاورین خارجی است) آنطور که بنده اطلاع دارم چند شرکت خارجی بود که ضررهای سختی زدند که آنها را بیرون کردند. بنده خودم شاهد یکی دو مورد بودم متاسفانه در این مجلس مجال نیست که بگویم اینها چه مشکلاتی بوجود می‌آوردند. بهر حال کار را بدست مهندسین ایرانی دادند که بسیار هم لایق هستند (صحیح است). دست لیچفیلد و کوکس را کوتاه کردند، امکان دارد که اینها شرکت‌های خوبی باشند و کار خوب بکنند ولی برای ما مضر بودند و عذرشان خواسته شد و رفتند (دکتر الموتی – شر جان مولم و ایتال کنسولت را کندند)، الان عرض کردم که یک مبلغ سنگینی به ایتال کنسولت داده شد و واقعا نفهمیدم چه نتایجی داشته است و فکر می‌کنم اگر این مبلغ را در اختیار خود مردم بلوچستان می‌گذاشتند بسیاری از مشکلات را حل می‌کرد (صحیح است) چون در آن نقطه در وهله اول یک کارهای مقدماتی لازم بود و با این پول کاملا ممکن بود بعضی از اقدامات عمرانی را شروع کرد که ما امروز نتیجه اش را ببینیم که متاسفانه نشد بهر صورت مجلس شورای ملی به سازمان برنامه امیدواری زیاد دارد و جای شک نیست که این سازمان در سایه درایت و رهبری شاهنشاه بموفقیت‌های بزرگی نیز نایل شده است که از جمله آنهاست ایجاد سدهای بزرگ، اصلاح راههای اصلی کشور کههنوز هم ادامه دارد ولی با کمال تاسف باید بعرض آقای نخست وزیر و هیات محترم دولت برسانم چون بنده زیاد سفر می‌کنم این جاده‌های اسفالت اگر بآنها توجه نشود بزودی یک قسمت مهمی از بین خواهد رفت ما عادت داریم که بوجود بیاوریم ولی با کمال تاسف در نگهداری سهل انگاری می‌کنیم من در این سفر که به شیراز می‌رفتم حقیقتا دلم سوخت برای اینکه ما دو بار پول نداریم که یک چنین مخارجی را بکنیم ما باید این راههایی را که باین خوبی ساخته شده است نگهداری کنیم (صحیح است) فکر می‌کنم دولت باید توجه عاجل باینکار بکند چون واقعا دلسوز است و باز از جمله آنها هست کمک به توسعه آموزش و پرورش، کمک به ایجاد مراکز درمانی و بهداشتی بزرگ و توسعه شبکه‌های برق و لوله کشی شهرستانها و غیره و غیره امیدواریم در اجرای نیات بلند شاهنشاه در آینده یک قسمت مهم از اعتبارات سازمان برنامه صرف عمران روستاها و مناطق روستائی بشود که در نهایت فوریت و ضرورت است (صحیح است) بنده فکر می‌کنم که ما تا کنون در اینکار کوتاهی کرده‌ایم و روستاهای مملکت از این اعتبارات عمرانی کمتر استفاده کرده در حالی که بیشتر از جاهای دیگر استحقاق داشته‌اند (صحیح است، احسنت) بهر حال مجلس می‌خواهد با تمام قوا به سازمان برنامه کمک کند و آماده است هرگونه لوایح مفیدی را دراین سازمان در آینده بتواند با آزادی عمل بیشتری از گذشته مفیدتر باشد و وقت و مقدورات مالی خود را با دقت کافی صرف کارهایی بکند که در هر جهت در صلاحیت اوست من یقین دارم که دولت در اجرای این نظر توفیق خواهد یافت زیرا هم نخست وزیر و هم افراد دولت واقع بین و مثبت هستند اینکه عرض می‌کنم مثبت هستند برای این استکه ما عادت کرده‌ایم غالبا با یک جواب منفی خود را راحت کنیم بنده شخصا در زندگانی اداری که داشته‌ام نود درصد همیشه مواجه با جواب منفی بوده‌ام علت اینکه آقایان نمایندگان محترم وقتی امری می‌فرمایند سعی می‌کنم همیشه جواب مثبت بدهم اصلا جواب همیشه منفی است غالبا فکر می‌کنند اگر جواب منفی بدهند مشکلی برایشان پیش نمی‌آید اما جواب مثبت دردسرهائی برای اجرایش هست اینستکه غالبا جواب منفی است من از این دولت که همه افراد مثبتی هستند تشکر می‌کنم و امیدوار هستم که این طرز کار را ادامه بدهند و یقین دارم که این دولت موفق خواهد شد و می‌تواند با این طرز فکر موفق شود.

ما در اداره امور کشور احتیاج بافراد مصمم و پاکدل و خوش نیت و مثبت داریم از کسانیکه دست بدست می‌مالند و از امروز کار را بفردا می‌گذارند و از اتخاذ تصمیم عاجزند یا ترجیح می‌دهند با یک جواب منفی خود را از دردسرهای احتمالی هر پاسخ مثبتی خلاص کنند و متاسفانه در تشکیلات مملکتی ما شماره آنها کم نیست سخت بیزاریم مملکت ما تشنه کار و فعالیت است محیط کشور و ثبات سیاسی و آرامش داخلی و اعتبار و حثیت خارجی که بحمدالله در سایه تدابیر شاهانه داریم مجال هرگونه تلاش و کوششی را در جهت پیشرفت مملکت برای همه ما فراهم ساخته است چرا نباید از این فرصت مغتنم استفاده کنیم نسل آینده و تاریخ ما را نخواهند بخشید اگر این فرصت را بغنیمت نشمریم وظیفه‌ای که بدوش نسل معاصر گذاشته شده بسیار سنگین است ما باید عقب ماندگیهای گذشته را جبران کنیم و در عین حال با کاروان ترقی امروزی جهان نیز همگام باشیم نسل ما شاهد تحولات و مشکلات و موانع گوناگون بود که بتدریج با صبر و حوصله و تدبیر و قدرت و استقامت شخص شخیص شاهنشاه و همفکری و همکاری عموم افراد ملت یکی پس از دیگری از میان برداشته شد و امروز ما تنها در سایه اتحاد و اتفاق می‌توانیم جای خود را در میان سایر ملل جهان باز کنیم و راه خود را در مسیر ترقی و کمال هموار سازیم یقین دارم که نسل آینده از نتیجه این مجاهدات و زحمات برخورداری تمام حاصل خواهد کرد.

بکاشتند و بخوردیم و کاشتیم و خورند

چو بنگری همه برزگران یکدگریم

در تبصره ۱۳ از لایحه بودجه باصلاح وضع بازنشستگان توجه شده و این نیز مایه تشکر است. در حال حاضر وضع بازنشستگی بهیچ وجه رضایت بخش نیست قوانین و مقررات متناقض موجب تبعیض‌های زیاد شده و در عین حال خرج سنگینی را هم بر بودجه دولت تحمیل کرده است دولت در این تبصره خود را مکلف ساخته که تا پایان سال ۱۳۴۴ طرح جامعی که رافع تمام این مشکلات و نابسامانیها باشد بمجلس تقدیم کند در اینجا فرصت مناسبی است که ضمن تجلیل از خدمات کارمندان خدمتگزار و صمیمی دولت این تذکر را نیز بعرض آنان برسانم که در حال حاضر بیش از نیمی از سرمایه ملی ما صرف پرداخت حقوق و هزینه‌های پرسنلی می‌شود مجلس شورایملی باین نکته اذعان دارد که آنچه بعنوان حقوق و مزایا بکارمندان دولت پرداخته می‌شود نمی‌تواند یک زندگانی مرتبی را برای آنان فراهم سازد ولی باید امکانات مملکت را هم در نظر گرفت کارمندان دولت می‌توانند با کوشش و تلاش بیشتر بمیزان ثروت ملی بیافزایند و با سرعت در اتخاذ تصمیم و ایمان بکار بنیه مالی مملکت را بالا ببرند و در نتیجه هم خودشان بیشتر استفاده کنند و هم برای ترقی و عمران مملکت امکانات بیشتری فراهم سازند (صحیح است). کشور ما سرزمین ثروتمندی است خداوند قادر متعال منابع لایزال زیرزمینی بما داده است که باید بر طبق برنامه صحیحی از آن بهره برداری کنیم شکر گزاریم که در سایه رهبری شاهنشاه در زمینه استخراج و بهره برداری از منابع نفتی بموفقیتهای بزرگ و بی نظیری رسیده‌ایم (صحیح است) آرزو داریم از سایر منابع زیرزمینی نیز که نوع و میزان آن کم نیست بهمین طریق استحصال کنیم این بهره برداری می‌تواند اجرای وسیع تر برنامه‌های عمرانی ما را که سخت بآن نیازمندیم تضمین نماید از دولت می‌خواهیم تا در این زمینه هر چه زودتر نتیجه اقدامات خود را بعرض مجلس شورای ملی برساند و مجلس نیز آماده است که در اجرای این برنامه هر گونه کمکی دولت خواسته باشد در اختیار بگذارد کشور ما با توجه بمقدوراتی که دارد هم می‌تواند یک مملکت کشاورزی خوب باشد و هم یک کشور صنعتی نمونه و این آرزو هنگامی بحصول می‌پیوندد که هر یک از ما در ایفای وظائف خود و اجرای مسئولیت هائی که دارد صمیمانه کار کند کارمندان دولت می‌توانند نقش مهمی در این راه داشته باشند و اکنون که این سخن را در ساحت مقدس مجلس شورای ملی می‌گویم ایمان دارم که اکثریت کارمندان دولت خود هم باین نکته واقفند و هم بآن مومن اگر در کارهای خود با ایمان و ثبات قدم پیش برویم آنوقت می‌توانیم مطمئن باشیم که هر مشکلی حل شدنی است و هر گرهی باز شدنی.

مشکلی نیست که آسان نشود

مرد باید که هراسان نشود

توجهیکه دولت در ضمن تبصره ۱۸ بودجه برای کمک بسازمان شاهنشاهی خدمات اجتماعی مبذول داشته و نیز آنچه ضمن تبصره ۴۲ برای کمک بانجمن ملی حمایت کودک و سازمان اردوی کار در نظر گرفته است موجب کمال تقدیر و سپاسگذاری است (صحیح است).

گمان می‌کنم گذشته از سمت نمایندگی بعنوان خدمتگزار یکی از موسسات خیریه مملکتی این وظیفه را داشته باشم که از این توجه و مساعدت دولت بنام تمام موسسات خیریه سپاسگزاری کنم (احسنت).

نمایندگان محترم آگاهند که خدمات موسسات خیریه مملکتی که در راس آنها بنیاد پهلوی سازمان شاهنشاهی خدمات اجتماعی – بنگاه حمایت مادران و نوزادان – انجمن حمایت ملی کودکان شیر و خورشید سرخ ایران – قراردارند در امور درمانی و خیریه و امدادی کشور تا چه حد مفید و موثر است (صحیح است) این موسسات که همه آنها به ابتکار و پشتیبانی و سرپرستی و ریاست عالیه اعلحضرت همایون شاهنشاه و علیا حضرت فرح پهلوی شهبانوی ایران و والا حضرت شاهدخت شمس و والا حضرت شاهدخت اشرف پهلوی خواهران نیکوکار شاهنشاه خدمت می‌کنند هر یک در رشته مخصوص بخود ضمن همکاری متقابل فعالیتهای وسیع و پرثمری را دارند بنگاه حمایت مادران و نوزادان تحت توجهات علیا حضرت فرح پهلوی شهبانوی ایران با ایجاد مراکز درمانی و زایشگاهها و مراکز نگاهداری نوزادان مسئولیت یک رشته مهم از این وظائف را بعهده گرفته و با کفایت انجام می‌دهد (صحیح است). سازمان شاهنشاهی خدمات اجتماعی با ایجاد درمانگاههای متعدد در روستاها و مراکز روستائی از سال ۱۳۲۶ خدمات پر دامنه‌ای را آغاز کرده و اکنون درمانگاههای مجهز این سازمان خیریه در سراسر کشور بدرمان و مداوای محرومترین طبقات مردم در دور افتاده ترین نقاط کشور اشتغال دارند و جا دارد که در این مکان مقدس از این خدمات بی شائبه تقدیر شود امیدواریم سازمان شاهنشاهی در اجرای وظائف ملی خود در آینده موفقیتهای بیشتری حاصل کند. بنیاد پهلوی که با سرمایه مرحمتی شاهنشاه بوجود آمده اکنون در بالا بردن سطح فرهنگ و بهداشت کشور و سایر خدمات خیریه اجتماعی قدمهای بسیار موثری برمیدارد که همه بچشم می‌بینیم و بضمیمه این بنیاد جمعیت خیریه فرح پهلوی با ایجاد پرورشگاههای کودکان در تعلیم و تربیت اطفال محروم کشور که مهمترین ذخیره ملی ما حساب می‌شوند بیدریغ خدمت می‌کنند. (صحیح است). انجمن ملی حمایت کودکان با همکاری همه موسسات خیریه برنامه مفیدی را در مراکز اندرز گاهی برای جلوگیری از تلفات اطفال و تغذیه دانش آموزان مدارس اجرا می‌نماید و در این میان شیر خورشید سرخ نیز می‌کوشد تا وظایف خود را در رشته‌های مختلف انجام دهد و با این موسسات خیریه همراه و همقدم باشد بهر صورت کمکی که دولت در ضمن این بودجه به این گونه موسسات مبذول داشته و تا حدودی امکانات بیشتری به اختیار آنها گذاشته است موجب کمال خوشبختی است.

آنانکه خاک را بنظر کیمیا کنند

آیا شود که گوشه چشمی بما کنند

امیدواریم ثمره خیر خدمات این موسسات شامل حال رئیس و اعضاء دولت و نمایندگان مجلس شورای ملی نیز باشد و از دعای مردم محرومی که از نتایج کار و تلاش موسسات خیریه برخوردار می‌شوند مجلس و دولت نیز بهره و نصیبی وافر ببرد.

در تبصره ۳۴ مختصری و البته نه آنقدر که در خور فداکاری و ارزش خدمتگزاری این صنف پر کار و لایق باشد برحقوق و مزایای افسران و درجه داران ارتش افزوده شده است مدتها بود که در انتظار فرصتی بودم تا مراتب تکریم و احترام خود را به افسران و افراد ارتش تقدیم بدارم ما افتخار می‌کنیم که ارتش ملی ما بفرماندهی شخص شاهنشاه در نهایت نظم و قدرت پاسدار و پاسبان مرزهای کشور ماست (صحیح است). و این وظیفه خطیر را با کمال شایستگی و انضباط انجام می‌دهد. ما افتخار می‌کنیم ارتشی داریم که بخوبی می‌تواند از استقلال و حاکمیت و تمامیت خاک ما دفاع کند (صحیح است) بدیهی است که کشور ما هیچگاه و با هیچ کشوری سر ستیز نداشته و هرگز نخواهد داشت ما بصلح جهان و برقراری و استحکام مبانی آن ایمان داریم و همیشه احترام گذاشته‌ایم اما چنانکه شاهنشاه ما فرمودند مادامیکه دیگران تکیه بقوای مسلح خویش دارند ما نیز تمام نیروی خود را برای تجهیز و تکمیل قوای دفاعی کشور بکار خواهیم برد تا از آنها عقب نمانیم و بتوانیم در موقع لزوم با قدرت از خاک خود دفاع کنیم. (صحیح است).

کشور ما بیش از ۲۵ قرن تاریخ مدون دارد بنیاد شاهنشاهی ایران بدست کورش کبیر نهاده شد که اکنون در تدارک برگذاری جشن بیست و پنجمین قرن شاهنشاهی هستیم تاریخ ما در همه ادوار حکایت از پیروزیها سر بلندیها و جان بازیها و فداکاریها می‌کند ملت ما در سیر این طریق دشوار در برابر مشکلا هرگز سر تسلیم فرو نیاورده است و اگر در جای کمی خم شده باز قد برافراشته و با همان نیرو و استقامت ذاتی پیش رفته است این حماسه نیست که می‌گویم این تاریخ گویای سرگذشت ملی ماست که دوست و دشمن به آن معترفند بعد از قبول دین مبین اسلام این آئین خدائی که ما بدان افتخار می‌کنیم ملت ما در بنیان گذاری تمدن و نشر و اشاعه معارف اسلامی و بسط و توسعه فلسفه و علوم بزرگترین سهم را داشته است امروز ما با تکیه بچنین تاریخ افتخار آمیزی در پی شاهنشاه خود که پرچم دار استقلال و عظمت ایران است بسوی آینده‌ای درخشان پیش می‌رویم (صحیح است) البته ما بگذشته خود می‌بالیم ولی چنانکه بعضی پنداشته‌اند در سیر راه ترقی و کمال تنها بعقب نمی‌نگریم بلکه میدانیم که اگر در این راه فقط چشم بگذشته خویش بدوزیم اگر هم بر و در نیافتیم لااقل سرعت پیشرفت نخواهیم داشت ما در حالیکه بگذشته خود تکیه می‌کنیم رو به خویش داریم آینده‌ای تابناک و روشن (احسنت).

در این جنبش و تلاش شاهنشاه ما و ارتش ما تکیه گاه ماست (صحیح است) و خدای ما پشتیبان ارتش ما و شاهنشاه ما.

ارتش ما در راه انجام وظائف قانونی خود یعنی حفظ و حراست خاک کشور و تاج و تخت که میراث ۲۵ قرن شاهنشاهی ایران است و دفاع در برابر همه گونه تجاوز خارجی و جلوگیری از هر نا امنی داخلی توفیق یافته است که بفرماندهی وظائف خویش را با سربلندی انجام دهد و امنیت ما را که سخت بدان نیازمندیم تامین نماید اما کاری را که ارتش فقط اینها اینست در زمان صلح ارتش ببالا بردن سطح فرهنگ کشور کمک می‌نماید این برنامه از ابتدای بنیان گذاری ارتش نوین مورد توجه شاهنشاه اعلیحضرت رضا شاه کبیر بود اگر بتاریخ ۴۰ ساله اخیر مراجعه شود بیش از ۹۰% از سربازانی که بخدمت وظیفه فراخوانده شده‌اند خواندن و نوشتن را در ضمن خدمت سربازی خود آموخته‌اند (صحیح – است) در عین حال ارتش ما کوشش کرده است تا سطح معلومات و اطلاعات کادر افسری و درجه داری را هم ترقی دهد چنانکه در حال حاضر در حدود ۸۵% افسران ارتش ما دارای درجه علمی ما فوق لیسانس هستند.

خدمت وظیفه نسل جوان را آماده تحمل مشکلات زندگی می‌کند و او را کار دیده و پخته و آزموده می‌سازد من خود اعتراف می‌کنم که قسمت مهمی از آنچه در زندگانی خود بدست آورده‌ام نتیجه مستقیم دو سال خدمت وظیفه بود که انجام دادم (احسنت) این خدمت مقدس مرا آماده بکار ساخت و به نیروی استقامت من در برابر مشکلات زندگی افزود ثبات و پافشاری و بردباری را در ضمن خدمت سربازی آموخته‌ام و شکر می‌گویم که امروز از نتایج آن برخوردار و بهره مندم.

ارتش در اجرای برنامه خدمت بمردم در امور درمانی و امدادی و بهداشتی نیز قدهای مفیدی برمیدارد در کلیه پادگانهای مجهزی است که در عین حال بیماران بی بضاعت مناطق مختلف را هم درمان می‌کند و به آنها داروی رایگان می‌دهد (صحیح است).

بیمارستانهائی دارد که گذشته از افراد و افسران در اختیار مردم نیز هست هم اکنون قسمتی از بیمارستان‌های شیر و خورشید سرخ را جراحان ارتش اداره می‌کنند و جمعیت ما هر موقع در این باب از ارتش تقاضائی کرده بیدرنگ مورد قبول قرار گرفته است در جنگلهای داخلی کنگوو الجزایر اتحادیه بین المللی موسسات صلیب سرخ از جمعیت ما تقاضا نمود مسئولیت درمان یک قسمت از مناطق را در آن کشورها بعهده بگیرد و ما نیز در این باب از ارتش استمداد کردیم در هر دو مورد عده‌ای از پزشکان و جراحان ارتش معرفی شدند که به این ماموریت مهم اعزام گشتند و اذعان می‌کنم که خدمات آنان موجب سربلندی شیر و خورشید سرخ ایران در خانواده بین المللی موسسات صلیب سرخ و هلال احمر جهانی شد.

برنامه‌های امدادی و درمانی که در سال جاری سه بار در خلیج فارس اجرا شد و آخرین آن در منطقه جاسک و چاه بهار چندی قبل مورد بازدید ریاست معظم مجلس شورای ملی قرار گرفت و آقای دکتر الموتی هم تشریف داشتند طرح آن با کمک ارتش ریخته شد با همکاری نیروی هوائی و دریائی و سازمانهای لشکری و کشوری انجام پذیرفت.

در پیش آمد حوادث و سوانح ارتش تمام امکانات خود را بیدریغ به اختیار گذاشته و حتی در تجدید بنای بعضی نقاط آسیب دیده نیز مستقیما اقدام کرده است اینها حقایقی است که عرض می‌کنم ارتش در تعلیم کشاورزی بسربازان وظیفه و دادن تعلیمات فنی و مخابراتی به آنان و ایجاد مراکز بزرگ حرفه‌ای برای سربازان خدمات پر ارزشی انجام می‌دهد چنانکه افراد وظیفه پس از طی دوره سربازی می‌توانند با حرفه‌ای که آموخته‌اند معاش خود را تامین کنند.

ارتش با تشکیل سازمان گردان‌های عمران حتی در ساختن جاده‌ها نیز خدمات قابل ملاحظه‌ای انجام داده است که نمونه آن جاده حاجی آباده در حوزه قزوین است بطول ۳۱ کیلومتر که تنها راه ارتباطی چندین قریه بجاده اصلی است (صحیح است).

مسئولیت یک قسمت مهم از اجرای سه اصل از اصول منشور انقلاب شاه و ملت یعنی سپاه دانش و سپاه بهداشت و سپاه ترویج و آبادانی را ارتش بعهده دارد و با کفایت انجام می‌دهد. (صحیح است).

با اینهمه مسئولیتها هیچگاه بتامین وسائل زندگانی افسران و درجه داران ارتش آنطور که درخور فداکاری و جانبازی آنهاست توجه نشده و خوشبختیم که این دولت قدمی مثبت در این راه برداشته است مجلس دولت را در این باب کاملا تایید می‌کند.

ارتش کیست. ؟ فرزند. برادر و کسان و نزدیکان ما. ارتش چیست. ؟ خدمتگزار شاه و ملت و نگاهبان استقلال و عظمت ایران مجلس خواهان سربلندی ارتش است (صحیح است). مجلس وظیفه خود را در مقابل این پاسداران خاک میهن خوب تشخیص می‌دهد و به آن عمل خواهد کرد. (احسنت).

در ضمن تبصره‌های بودجه تبصره ۲۸ درباره ممنوعیت خرید اشیاء تجملی و تبصره ۷۰ درباره منع خرید اتومبیل نوید می‌دهد که دولت باتمام قوا می‌خواهد از افراط و اسراف بیت المال جلوگیری کند ما ایرانیان پیروان مولا امیرالمومنین علی علیه السلام هستیم که هنگامی که شمعی افروخته بود تا بحساب بیت المال مسلمانان برسد کسی از در درآمد و مطلبی عنوان کرد علی آن شمع افروخته را خاموش کرد و نخواست که به این مختصر هم از بیت المال برای کاری که نتیجه آن مربوط بعموم مسلمانان نبود استفاده کند (احسنت) دولت باید با شدت و قدرت این برنامه را دنبال نماید امکانات مالی ما محدود و احتیاجات نامحدود است. هیچکس حق ندارد بیش از آنچه سهم او و حق او است از بیت المال استفاده کند این حکم باید بشدت نسبت بکسانیکه کاری انجام نمی‌دهند و احتیاجی هم ندارند و سربار خزانه دولت هستند و شماره آنها متاسفانه کم نیست نیز اجرا دولت باید از خرج تراشیها و مسافرت‌های بیهوده و فراهم ساختن وسائل تفریح و گردش افرادی معدود در خارج کشور از خزانه دولت که هر روز نمونه‌های آنها را می‌بینیم و در روزنامه‌ها می‌خوانیم بشدت جلوگیری کند و تا ضرورتی قاطع اقتضاء ننماید کسی را با پول دولت بخارج نفرستد پستهائی را که فقط برای راضی کردن افراد ذی نفوذ تراشیده شده باید حذف کند و این ریشه‌های فاسد را که ثروت ملی ما را اندک اندک می‌مکند و خشک می‌کنند قطع نماید (صحیح است).

تبصره ۲۹ درباره منع کارمندان دولت از گرفتن دو حقوق یکی از مظاهر این تلاش دولت است که امیدوارم بمشکلی برخورد نکنند و یتوانند آن را اجرا نمایند (انشاءالله).

همچنین تبصره ۳۷ که بموجب آن اداره کل اصلاح امور اجتماعی و عمران روستاها در وزارت کشور ادغام شده است یکی دیگر از مظاهر توجه دولت بصرفه جوئی در مصرف بودجه هاست البته از دولت این انتظار می‌رود که بهمین مختصر اکتفا نکند و نظیر این ادغام را در بسیاری دیگر از تشکیلات مملکتی بیهوده بوجود آمده‌اند نیز انجام دهد و در آینده سازمان‌های کشوری را بر مبنای ضرورت و احتیاج نه براساس شغل تراشی برای عمر و وزید استوار سازد.

با اجرای مفاد تبصره سی و یکم یعنی اصلاح آئین نامه معاملات دولتی بصورت فعلی بیشتر وسیله سوء استفاده این و آن است تا حفظ منافع دولت و مزایده‌ها را بصورت مناقصه و مناقصه‌ها را بصورت مزایده در ظاهری فریبنده و منطبق با مقررات در می‌آورد و در نتیجه زیانهای فاحش بخزانه دولت وارد می‌کند دولت می‌تواند قدمی دیگر در راه حفظ منافع ملی بردارد و بهر صورت راههای زیادی برای جلوگیری از اتلاف عواید ملی و مخارج زائد وجود دارد که دولت باید با اتکاء به پشتیبانی شاهنشاه و مجلسین از همه آن طرق استفاده کند تا نام نیکی در خدمتگزاری برای خود بیاندوزد زیرا این صرفه جوئیها کاملا می‌تواند جوابگوی قسمت مهمی از احتیاجات ضروری مالی ما باشد (صحیح است).

بدیهی است که در اجرای این برنامه دولت با مقاومتها و کارشکنیها و مشکلات زیاد مواجه شد ولی هر دولتی وقتی مورد احترام مجلس و ملت است که در جهت حفظ منافع ملی تا سرحد فداکاری پیش برود امیدواریم این دولت و وزراء جوان و کاردان آن این نیروی فداکاری و از خود گذشتگی را داشته باشند بدیهی است از دولتی که با یک برنامه حزبی روی کار آمده است مردم انتظار زیاد دارند و بسیاری از معاذیر خرد ناپذیر را که معمولا برای سهل انگاریها و بی اعتنائیها عنوان می‌شود از چنین دولتی توقع ندارند و نمی‌پذیرند امیدواریم همانطوری که از طلیعه کارتان پیداست با استقامت پیش بروید و توفیق حاصل کنید. نکات مهم دیگری که در این بودجه به آن توجه شده یکی موضوع جنگلهاست در تبصره ۴۸ بودجه، موضوع جنگل، که قانون ملی کردن آن در ضمن منشورهای ششگانه انقلاب شاه و ملت بپیشنهاد شاهنشاه بتصویب ملی رسید مورد توجه قرار گرفته است البته باید دولت در حفظ و توسعه این ثروت ملی کمال مجاهدت را مبذول بدارد و همچنین تبصره ۳۲ درباره قضات که از شریفترین خدمتگزاران کشورند و باید خدمات آنان همواره مورد توجه مجلس باشد یکی از دلائل توجه دولت به این طبقه شریف و خدمتگزار است.

تبصره ۵۴ درباره افزایش سرمایه بانک رهنی موجب می‌شود که این بانک بتواند خدمات خود را توسعه بخشد مشروط بر آنکه اولا میزان بهره‌ها تا آنجا که ممکن است بکاهد و ثانیا تربیتی فراهم کند که طبقات تهی دست و کم بضاعت بیشتر بتوانند از امکانات این بانک استفاده کنند و در حال حاضر چنین نیست (صحیح است) (مهندس صائبی – بیشتر در شهرستان‌ها باید توجه نمود)

تبصره ۶۹ که در ضمن آن مجلس بدولت اجازه می‌دهد کلیه وجوه پذیره نفت را بدون کسر ۳۰% که معمولا بمصارف دیگر دولتی می‌رسید فقط بمصرف عمران و تولیدی برساند یک از بهترین تبصره‌های این بودجه است و بطور کلی می‌توان امید وار بود که با اجرای دقیق این تبصره‌ها بر فعالیت‌های اقتصادی مملکت بنحو محسوسی افزوده شود.

اجرای مفاد تبصره ۵۶ بوزارت بهداری امکان خواهد داد که برنامه‌های بهداشتی خود را که اینک بنحو محسوسی پیشرفت می‌کند توسعه بخشد و در عین حال در امور درمانی هم نظارت و مراقبت دائم داشته باشد.

پیشنهاد این تبصره را باید بوزیر واقع بین بهداری تبریک عرض کنم سالها این فکر در میان بود که وزارت بهداری مسئولیت امور درمانی و بیمارستانی را بسازمان‌های ملی که آمادگی بیشتری دارند و بتجربه ثابت کرده‌اند که شاید می‌توانند این وظیفه را بهتر از دولت انجام دهند واگذار نماید و خود بکار بهداشت و پیش گیری بپردازد وزیر فعلی بهداری موفق شد که این نیت را اجرا کند و مجوز آنرا از مجلس بگیرد و امیدواریم در عمل با مشکلات مواجه نشود و با قاطعیت و لیاقتی که در او سراغ داریم این برنامه مفید را اجرا نماید و از امکانات و مقدورات تاسیسات خیریه مملکتی در جهت تعمیم و توسعه امور درمانی بنحو مفیدتر و موثرتری استفاده نماید.

البته مطالب زیادی درباره بودجه تقدیمی می‌توان عنوان کرد اما حوصله مجلس بیش از این اقتضا نمی‌کند بخصوص که بیشتر این مطالب موضوعاتی است که همه به آن واقفند گفتن مطالب دشوار نیست انتقاد کردن هم آسان است اما عمل کردن و بار مسئولیت سنگین اداره امور را بدوش گرفتن مشکل است (صحیح است) آنچه بنده عرض کردم بیشتر و بلکه تمام در جهت مثبت و ذکر محاسن بودجه تقدیمی بود البته معایب و نواقص هم کم باید واقع بین بود دولت امکان و فرصت داد که بتدریج برفع معایب بپردازد.

فراموش نمی‌کنم شادروان منصور سال گذشته در چنین ایامی هنگام تقدیم بودجه سال ۱۳۴۳ در همین مجلس بعرض نمایندگان محترم رسانید که این بودجه با کسر قابل توجهی تقدیم شده البته کوشش بعمل آمده است که این کسر بودجه تا حد امکان تقلیل یابد لیکن بودجه یک کشور در حال توسعه باید کسر داشته باشد کسر بودجه عیب نیست منتها دولت باید کوشش کند که در جریان کار این کسر بودجه را با صرفه جوئی و اضافه درآمد احتمالی جبران نماید بنده می‌خواهم نکته‌ای به این مطلب اضافه نمایم و آن اینست که بودجه یک کشور در حال ترقی نمی‌تواند بی عیب و نقص تنظیم شود در پارلمانهای بزرگترین کشورهای جهان هنگام طرح بودجه‌ها انتقادهای زیادی از دولتها می‌شود زیرا طبیعی است هر دولتی بزغم خود اجرای یک قسمت از برنامه‌ها را مقدم میداند ممکن است انتقاد کنندگان این سلیقه و عقیده را نداشته باشند و بدیهی است که دلائل و سخنان آنان نیز منطقی و صحیح است زیرا هر دو در جهت خیر و مصلحت اجتماع سخن می‌گویند و عمل می‌کنند یا فی المثل مشکلات کار برای کسانی که در عمل با آن رو برو می‌شوند ناگزیر مستلزم بعضی چشم پوشیها و بعضی گذشتها یا پاره‌ای تغییرات و تقدم و تاخر در اجرای برنامه هاست و این را کسانیکه در عمل با آن مواجه نیستند ممکن است کمتر مورد توجه قرار دهند ولی بهر صورت نقص در طرح و تنظیم بودجه همراه با کسر بودجه لازم و ملزوم یکدیگرند فقط باید دولت که مسلما قصد خدمت دارد و مورد تایید اکثریت نمایندگان مجلس است با توجه بنظریات صائب نمایندگان همانطور که برای کسر ظاهری بودجه تلاش می‌کند معنوی آن را هم بتدریج مرتفع سازد و همچنانکه امسال بودجه را با یک رقم کسری کمتر از سال گذشته تقدیم داشته است در سال آینده آن را با یک کسری معنوی کمتری بمجلس بیاورد تا با تایید و تشویق بیشتر نمایندگان ملت مواجه باشد.

دولت خوب متوجه است که در این مجلس موافق و مخالف همه با وحدت نظر و با ایمان قاطع به اصول مقدس انقلاب شاه و ملت سخن می‌گویند و دولت را در اداره امور کشور ارشاد و راهنمائی می‌کنند این مجلس می‌خواهد در حل مشکلات و رفع نواقص با دولت همفکری و همکاری داشته باشد این آن مجلس نیست که در مقابل دولت به ایستد و مجال خدمتگزاری را از او سلب نماید این آن مجلس نیست که هیچکس در آن باشد که جز در راه مصالح ملی قدمی بردارد و در جهت تحقق هدفهای اجتماعی سخنی بگوید.

نمایندگان این مجلس امیدوارند با اتحاد و اتفاق کلمه و با ارشاد و راهنمائی دولت و با نظارت دقیق در اجرای قانون و با واقع بینی و حق جوئی و حق گوئی دین خود را بشاهنشاه و ملت ادا سازند.

خیلی معذرت می‌خواهم پرچانگی یک قدری هم گستاخی کردم و از حوصله زیاد شما استفاده کردم این موقع شب جای اینهمه سخن گفتن نبود و بهمین علت مقداری از مطلب را کسر کردم در هر صورت از حوصله‌ای که نمایندگان محترم بکار بردید و این مطالب را که هیچکدام تازگی نداشت و فقط تذکری بود گوش کردید بسیار متشکرم و این موجب افتخار و مباهات بنده است (احسنت).

رئیس– آقای نخست وزیر فرمایشی دارید بفرمائید.

نخست وزیر (امیر عباس هویدا)- در بدو امر می‌خواهم از ریاست محترم شورای ملی تشکر کنم که با حوصله و صبر این چند روز اجازه دادند راجع به بودجه صحبت بشود و الآن هم به رئیس دولت اجازه می‌دهند بطور مختصر راجع به فرمایشاتی که شد عرایضی بکند حتما بیاد دارید موقعی که افتخار داشتم این بودجه را تقدیم کنم عرض کردم انتظار دارم و اگر انتظار را قبول می‌کنید انتظار دارم که این بودجه از طرف نمایندگان محترم موشکافی شود و اینجا با صراحت لهجه صحبت شود و این برای من بینهایت باعث خوشوقتی است چون از یک طرف معلومات و اطلاعات من بیشتر شد و ضمنا در بودجه‌ای که سال دیگر تقدیم خواهد شد این نکاتی که تذکر داده شد در نظر گرفته خواهد شد و بودجه بهتری تقدیم ساحت مقدس مجلس شورای ملی می‌شود (احسنت) (رامبد این را می‌گویند سیاستمدار) (خواجه نوری – می‌گویند حسن نیت) عده‌ای مدافع بودند، عده‌ای تنقید کردند من حاضرم جانم را بدهم برای اینکه هر فردی که اینجا نشسته بتواند هر فکری دارد و هر نظری دارد در پشت این تریبون بگوید (احسنت) دولت در برابر مسئولیتی که دارد سعی نمی‌کند با الفاظ یا با کلمات و یا با جملات قشنگ و زیبا و یا فریبنده مسئولیت خودش را گم کند (احسنت) دولت مسئول است و حاضر است که در برابر خانمها و آقایان این مسئولیت سنگین را قبول کند و اگر کار خوبی کرده باشد این مسلما وظیفه اش است و اگر بد باشد باید جوابگو باشد (احسنت) خدمتگزاری انحصاری نیست همه خدمتگزارند و اگر خدمتگزار نباشند به چه درد می‌خورند عده‌ای از خانمها و آقایان صحبت کردند جناب کیوان که موافق بودند راجع به بودجه نویسی از هرودوت بحثی فرمودند راجع به فرهنگ و سطح فرهنگ و اطلاعاتی راجع به خوزستان در اختیار همه ما گذاردند آقای مهندس ارفع راجع به دوست و سرباز دلیر این حزب سخنانی گفتند. متشکرم، راجع به دولت و حکومت فرمایشاتی کردند که بسیار عمیق بود آقای دکتر معتمد وزیری از من بهتر اصول این بودجه را بعرض خانمها و آقایان رساندند از ایشان هم متشکرم جناب آقای پروین شیرین سخن راجع به مسائل بسیار جدی صحبت کردند ولی با سخنی شیرین حتما در موقعی که راجع به جن و پینه دوز صحبت کردند منظورشان از جن بود همه جا فرماندار بد هست و فرماندار خوب، مسلما از فرماندار‌ها بعد از مدتی خوب‌ها می‌مانند و بدها خواهند رفت (احسنت) (پروین – استدعا می‌کنم نسبت بفرماندار نظر بدی نداشته باشید) خانم دکتر پارسای هم بطور صریح و سیلس راجع به برنامه‌های دولت فرمایشاتی کردند ممنون هستم، جناب آقای سعید وزیری با شهامت مثل همیشه ما را مستفیض کردند، خانم تربیت مثل مادر مهربان اطلاعاتی در اختیار ما گذاشتند (خنده نمایندگان) آقای مهندس آصفی اطلاعاتی دقیق و آماری دادند که بسیار مفید بود، آقای کسرائی راجع به حزب و اصول حزبی صحبت کردند، آقای مرتضوی با علاقه و جدیت راجع به این بودجه اطلاعاتی به تمام نمایندگان دادند، آقای دکتر مهذب که اطلاعات بسیار مفید و زیادی با ارقام در اختیار ما گذاشتند، آقای دکتر خطیبی با احساسات صحبت کردند و وظیفه مرا سنگین تر کردند همانطور که آقای رامبد دو نفر قبل از من صحبت کردند و با زیبائی صحبت کردند و برای من وظیفه‌ام سخت تر شده است چون من معمولا کمتر صحبت می‌کنم، خانمها و آقایان پاسخ عده‌ای را که با بودجه مخالفت دارند دادند من سعی نخواهم کرد حالا یک ربع به یازده است برگردم به تمام این امور، من سعی خواهم کرد که با قلبم صحبت کنم چون در هر صورت دولت وظیفه سنگینی دارد و وظیفه اش را انجام خواهد داد خانمها و آقایان وظیفه شان اینستکه ما را ارشاد کنند یادآوری کنند هم ما وظیفه داریم و هم شما وظیفه دارید اگر خیال می‌کنید در جاده صحیح نیستیم ما را راهنمائی کنید همه ما سعی خواهیم کرد برای مملکت کار کنیم ما و شما بنده از پشت این تریبون و شما از پشت این صندلیها بعد از سالها می‌رویم ولی ایران می‌ماند (احسنت) و خیال می‌کنم همه ما می‌خواهیم از صمیم قلب خدمتگزاری کنیم پس اگر احیانا در اینجا سخنانی گفته شد و گاهی بعضی از این کلمات برای بعضی از ما زننده بود من فراموش کردم چیزی زننده نیست در انتقاد باید اجازه داد باید آزادی داد که صحبت کنند و انتقاد کنند (احسنت) ما اگر بتوانیم کاری انجام بدهیم خیال نمی‌کنم احتیاج داشته باشد که در روزنامه‌ها بنویسیم و یا در روزنامه‌ها جواب بدهیم ما اگر کاری می‌کنیم خودتان ملاحظه خواهید فرمود ولی باز هم استدعا می‌کنم که انتقاد کنید بر فرض کار ما خوب باشد باز هم انتقاد کنید چون ما سعی می‌کنیم بهتر کار کنیم اگر انتقاد نباشد ما مغرور می‌شویم آن وقت عاشق افکارمان می‌شویم نگذارید ما عاشق افکارمان بشویم، ما عاشق افکارمان نیستیم (احسنت) خواهش می‌کنم هیچ ابا نداشته باشید در اینجا ارشاد کنید در بیرون خصوصی ما را ارشاد کنید ما همه فرزندان یک کشور هستیم برای یک مملکت و یک رهبر خدمت می‌کنیم لذا روزی که من نباشم اشخاص دیگری هستند می‌آیند و ادامه خدمتگزاری می‌دهند خدمتگزاری چیزی نیست که در زمان یا در مکان محدود باشد واقعا خدمتگزاری یک فرضیه ایست وظیفه‌ای است سنگین گاهی بدوش من است و همکارانم و گاهی بدوش عده‌ای دیگر، بنده باید عرض کنم راجع بترقی و کارهای مملکتمان نباید اکتفا بکنیم فقط در موقعی که دولت بودجه را تقدیم می‌کند راجع به آن صحبت بکنیم این کم است سالی یکبار است باید بیشتر صحبت کنیم خانمها و آقایان باید ما را ارشاد بفرمایند (احسنت) راجع بترقی مملکت پیشرفت مملکت ما همه هدف داریم بین خودمان صحبت می‌کنیم میگوئیم هدف ما اینست که سطح زندگی ما برسد به سطح زندگی اروپائی یعنی آن کاریکه امروز انجام می‌دهیم برای اینکه تا ده سال دیگر ۱۵ سال دیگر برسیم به سطح زندگی اروپا، امروز یا ۱۵ سال دیگر، اگر اروپای امروز باشد من قانع نیستم اروپای امروز و اروپای ۱۵ سال دیگر فرق از زمین تا آسمان خواهد داشت در دنیا یک انقلاب اتمی در شرف انجام است فراموش نکنید مملکت ما ۸۰ درصد بیسواد دارد اگر ما بخواهیم توسط طرق کلاسیک پیش برویم ۲۰ سال دیگر دورتر خواهیم بود از اروپا تا امروز ما برای مملکتمان باید راهها و جاده‌های جدیدی درست بکنیم و این جاده‌ها و راهها جدید انحصاری نیست بگوئید – ارشاد کنید – راهنمائی کنید دولت وظیفه سنگین دارد آقایان و خانمها وظیفه سنگین دارید اگر این کار را نکنید ۲۰ سال دیگر در دنیا عده‌ای خواهند بود که فضای لایتناهی کرات دیگر در اختیار خواهند داشت عده ایکه امروز آسمانها را تسخیر کرده‌اند ما باز هم در زمین خواهیم بود، ما باید سعی کنیم که ۲۰ سال دیگر به آنجا برسیم که نزدیک باشیم به اروپای ۲۰ سال دیگر برای این باید بییشتر زحمت بکشیم و بیشتر انتقاد بکنیم راه حل‌های بهتری پیدا کنیم من انتظار دارم مادامیکه ما افتخار خدمتگزاری را در این پست داریم ما را ارشاد کنند بما کمک کنند برای اینکه اگر به نتیجه رسیدیم روزی نخواهند گفت من بودم یا شما، خواهند گفت ایرانیان این کار را کرده‌اند (احسنت) لذا انتظار دارم بمن کمک کنید، به این دولت کنید و ما خواهیم رسید به آنجائیکه مملکتمان بیشتر از امروز مایه افتخار ما است. امروز صحبت از سیروس و داریوش می‌کنیم ولی فردا صحبت از امروز و دوران درخشان محمدرضا شاه پهلوی خواهند کرد (احسنت) فرمایشاتی که جناب آقای صادق احمدی راجع بدولت کردند که بنده در آن قسمت جواب نخواهم داد فرمودند که انقلاب با حرف نیست بنده هم معتقدم بایستی همانطوریکه عرض کردم حرف نزنیم و کار بکنیم مسلما اشکالات ما هم زیاد است ما باید در تمام قسمتها پیش برویم باور کنید در همین هیات دولت گاهی وقت نمی‌کنیم که راجع به کارهای کوچک صحبت کنیم مجبوریم راجع به رئوس مطالب صحبت کنیم چون کار اینقدر زیاد است و وقت کم که اگر ما روزی ۲۴ ساعت اضافه داشتیم باز هم وقتمان کم بود ولی می‌خواهم که ایشان بدانند این روح انقلاب در قلب ما هم هست اغلب ما که در این جا هستیم قبل از اینکه در این دولت بیائیم پستهای بهتری داشتیم حقوقهای بهتری می‌گرفتیم وظیفه ماست که ما خدمتگزار باشیم چون مملکت خرج کرده و ما را بار آورده است و ما خواستیم که اگر ممکن بشود قسمتی از این دین خودمان را به مملکتمان ادا کنیم مسلما همیشه نتیجه مطلوب در کارها نبوده ما هم در کارمان ایراد هست من شخصا اطلاع نداشتم که وظیفه نخست وزیر چیست فرمانی بود که در این پست خدمتگزاری کنم از فرمان شاه همیشه اطاعت می‌کنم (آفرین) همکارانم بمن کمک کرده‌اند (احسنت) باید وظیفه‌ام را یاد بگیرم کارم را باید بدانم اینجا خیال نمی‌کنم که دولتی باشد یا رئیس دولت و وزراء، یک گروه است که دسته جمعی کار می‌کنند با حرارت در هیات دولت صحبت می‌کنیم شبها شده تا ساعت دیر اکثرا تا بعد از نیمه شب دور هم جممع می‌شویم صحبت می‌کنیم علاقه داریم راجع به هر فکری گاهی هم داد می‌زنیم چون یک رفیق ما می‌خواهد برق فلان شهر درست بشود می‌گوید مقررات دست مرا بسته من می‌خواهم برق به ایران بدهم مقررات دست مرا بسته است دیگری می‌گوید در اجرای قانون اصلاحات ارضی نمی‌توانیم منتظر بشویم که از فلان بودجه پول برسد بایستی پول بدهیم جیپ‌ها را احتیاج داریم همه درد داریم وزیر آموزش و پرورش فکر مبارزه با بیسوادی است از نبودن پرورش بنگرانی افتاده است می‌خواهند دنبال این فکر بروند خوب سعی می‌کنیم این روحیه را هم در همکاران درجه ۲ و۳ ایجاد کنیم، ایجاد کردن ایمان کار سهلی نیست خودتان بهتر میدانید وقت می‌خواهد زمان می‌خواهد ما چه کنیم بیش از اینکه روزی ۱۵ ساعت ۱۸ ساعت از وقت خودمان را بدهیم و دنبال اینکار برویم مسلما ارشاد خانم‌ها و آقایان کمکی خواهد بود برای ما، لذا من هیچوقت نگفتم که این انقلاب انحصار یک گروهی است یا انحصار عده‌ای است، این انقلاب بملت ایران (احسنت) هر کسی که جزء ملت ایران است زائیده این انقلاب است (صحیح است) لذا جناب آقای صادق احمدی باور بکنید امیدوارم که قبول کنید ما همه مان روح انقلاب را در قلبمان داریم گاهی ممکن است در قسمتی آنطوری که خودمان مایل هستیم پیش نرفته باشیم ولی سعی خواهیم کرد همیشه در این راه برای مملکت خودمان هر چه بیشتر خدمتگزاری کنیم پیش برویم (احسنت) راجع به مطبوعات صحبت شد مطبوعات در دست دولت نیست امیدوارم هیچوقت در دست دولت نباشد مطبوعات بایستی آزاد باشند (صحیح است) دولت نمی‌خواهد بهیچوجه نظری داشته باشد در رادیو حتما نطق خودتان را شنیدید (خطاب به آقای صادق احمدی) (صادق احمدی – سپاسگزارم) امیدوارم همیشه در چهار چوب منافع مملکتمان نطق‌ها از رادیو پخش بشود مطبوعات که آزاد هستند خودشان تصمیم می‌گیرند آیا همیشه وقتیکه مقصری هست تقصیر بگردن دولت است؟ بدهم نیست مانعی ندارد ما که مسئولیت بیشتری را قبول می‌کنیم بایستی تقصیر را هم قبول کنیم این را بنده جدا گله‌ای ندارم ولی گاهی هم ممکن است سنگینی این تقصیرات را که بگردن ما می‌گذارید صحیح نباشد ما مقصر نباشیم قلبمان چون قدری نازک است دردمان را عرض می‌کنم چون گاهی یک درد کوچکی در قلبمان حس می‌کنیم امیدوارم که اگر تقصیری باشد سعی بکنیم با ارشاد آقایان این تقصیر هم از بین برود کار بیشتری بشود (احسنت) صحبت از صرفه جوئی در مخارج بیدفاع فرمودید، عده‌ای در بودجه فرمودید باور کنید من نفوذ در بودجه دیدم چرا دیدم این نفوذ از طرف دوست عزیزم بود راجع به دانشگاه تبریز نفوذ بدی نیست نفوذ راجع بمدارس حرفه یی بود نفوذ بدی نیست نفوذ از طرف دوست عزیزم دکتر خطیبی بود راجع به شیر و خورشید سرخ این نفوذ هم بد نیست من از این نفوذ بدم نیامد ما را ارشاد و راهنمائی می‌کنند کمک می‌کنند دولت وظیفه اش کمک است کمک می‌کنند مسلما وقتیکه در اطاق در بسته‌ای بودجه می‌نویسیم گاهی رقم از این طرف ستون به آن طرف ستون می‌رود ولی سعی خواهیم کرد با کمک آقایان در همان ستون‌هایی باشد که باید ارقام باشد لذا اگر در این قسمتها هم قصوری بود اصلاح بودجه‌ای می‌آوریم خدمتتان که آن دستگاهی که باید بیشتر منع بشود و نتواند استفاده کند، راجع به لایحه ۱۸۵ میلیون دلار فرمودید خیال می‌کردم اینجا ما را تشویق بکنید ما حق داشتیم که از این ۱۸۵ میلیون دلار ۵۵ میلیون دلار را برای بودجه مستمر خرج کنیم ما آمدیم گفتیم آن سی درصد را هم نمی‌خواهیم باید برود به مخارج عمرانی چون حرام است که ما بخواهیم حتی یک ریال از مخارج عمرانی صرفه جوئی کرده و در مخارج مستمر و غیر عمرانی خرج کنیم (احسنت) سعی کردیم صرفه جوئی کنیم نتیجه اش کاملا مثبت بود و سعی می‌کنیم که سال دیگر در این راه بیشتر کار انجام بدهیم ولی اگر ما بیائیم صرفه جوئی کنیم و شما اینجا ما را ملامت کنید فردا در برابر همکارانم در هیات دولت با همکاران دیگر بگویم می‌گویند چه زحمتی می‌کشیم صرفه جوئی می‌کنیم می رویم مخالفت می‌کنند برعکس مخالفت نکنید بگوئید کم صرفه جوئی کردید بیشتر صرفه جوئی بکنید دست ما را قوی تر بکنید دستگاههای ما هنوز مرتب و منظم نشده وقت می‌خواهد این دستگاهها ماشین و صنلی و فرش نیست انسانند با انسان چطور رفتار کنیم آیا عوضشان بکنیم؟ باید آموزش بدهیم آموزش به یکماه و دو ماه و یک سال نمی‌شود سرشان را هم که نمی‌توانیم ببریم اگر کسی هم موافق نظر ما نیست مخالف نظرمان است من با آن نظری که دارم راجع به اینکه آزادی هست بایستی بنشینیم دو طرف وقت صرف کنیم و هم را قانع کنیم تنها راه بین من و یکنفر دیگر این است که او مرا قانع کند یا من او را راه سومی نیست چون فایده‌ای ندارد و کار بجائی نمی‌رسد (احسنت) لذا ما سعی کردیم در این بودجه صرفه جوئی کنیم شما کمک کنید تا ما سال دیگر بیشتر صرفه جوئی کنیم حتی تا سه ماه دیگر بیشتر صرفه جوئی کنیم اما نفرمائید که صرفه جوئی نشده بنده حاضرم ارقام را در بیاورم بیش از ۴۵۰ میلیون تومان از بودجه مستمر کشور صرفه جوئی شده من علاقه داشتم این رقم بهفتصد میلیون برسد نشد ولی اگر کمکمان بکنید سال دیگر بهفتصد میلیون میرسانیم شما کمک کنید آنجاها که نباید انتقاد بکنید انتقاد بکنید من از انتقاد خوشم می‌آید برای خاطر اینکه انتقاد موتوری است که دنیا را بحرکت در می‌آورد (دکتر لموتی – ما دعا می‌کنیم موفق بشوید) جناب آقای معتمدی من جنابعالی را چندین سال می‌شناسم اولین با آمدید در شرکت نفت در موقعی که من مدیر یکی از ادارات شرکت بودم و خجلم که نتوانستم تقاضای شما را انجام بدهم (معتمدی – آن تقاضا چه بود؟) ولی بشما قول می‌دهم برای اصفهان خدمت کنم برای اصفهان شهر زیبائی که گفته‌اند اصفهان نصف جهان انشاءالله بتوانم خدمت بزرگی بکنم میدانم که نظر دارید مکن کمک خواهم کرد فرمودید که این ارقام پایه صحیحی ندارد و امیدوارم که راهنمائی کنید گفتن اینکه اینها پایه صحیحی ندارد فایده ندارد برای اینکه رئیس دفتر بودجه می‌گوید پایه اش صحیح است شما راهنمائی بفرمائید کجایش غلط است تا بتوانم دنبالش بروم و درستش بکنم ۱۸۵ میلیون دلار که پاسخش را دادم در اختیار دولت است مسلما دولت برای بودجه‌های عمرانی بخرج خواهد برد بما اعلام خواهند کرد اگر برای پروژه‌ای بخرج رفت که آن پروژه بنظر شما نه عمرانی بود نه تولیدی تشریف بیاورید مرا استیضاح کنید من قبول دارم ولی اگر ما این پروژه‌ها را نیاوریم و بگوئیم که راجع به این ۱۸۵ میلیون دلار پروژه بدهید خیال می‌کنید که دویست نفر می‌توانند در اینجا پروژه بدهند فوری برای جاده خلخال می‌خواهند گفتیم این برود جزو برنامه‌ها اگر کاری بود بنظرتان صحیح نیامد من از شما خواهش می‌کنم تشریف بیاورید و من را استیضاح کنید صحبت از تاسیس دبیرستان شد صحبت از مدارس حرفه‌ای شد خدمتتان عرض کنم که من معتقدم که ما باید در دانشگاهها را باز کنیم در مدارس حرفه‌ای را باز کنیم در مدارس بازرگانی را باز کنیم بایستی بیشتر تحصیل کنند فکر امروز و فردا ا نکنیم فکر ده سال آینده را بکنیم زیرا یک نفر که امسال وارد دبیرستان می‌شود ده سال دیگر یا ۲۰ سال دیگر ممکن است از او بهره برداری کرد، امروز کسی وارد دانشکده می‌شود اگر بخواهد مهندس شود ده سال دیگر و اگر بخواهد پانزده سال دیگر بدرد می‌خورد فکر فردا را بکنیم فردای ما درخشان است فراموش نفرمائید همه اهل این مملکت هستیم و برای مملکت خدمت می‌کنیم اگر بترسیم از اینکه دو هزار دانشجوی بیشتری داشته باشیم پس فردا کنیم چند سال دیگر چکار کنیم باز برویم متخصص خارجی بیاوریم پس ما باید هم این مدارس را داشته باشیم و هم مدارس حرفه‌ای که مهمتر است و مفید می‌باشد (معتمدی – فراموش نفرمائید نگفتم که مدارس را ببندید گفتم آنهائی که هستند محفوظ باشند مدارس مفید حرفه‌ای هم تاسیس بشود) انشاءالله از همه نوع مدارس باز می‌کنیم فرمودید دولت منصور کاری نکرده آخرین صحبت امشب من راجع به دولت منصور خواهد بود (فولادوند – میفرمائید که خواهش آقای معتمدی مشروع بود یا نامشروع ؟) فرمودند که ما پروژه‌ها را با یک سیستم لاتاری انتخاب کنیم برنامه جناب آقای معتمدی یک چیز مخصوصی است بودجه برای یکسال است برنامه برای پنجسال است شما چطور می‌توانید پروژه‌ها را لاتاری کنید میگوئید مردم پروژه بدهند مردم هم پروژه می‌دهند ما هم پروژه‌ها را بریزیم توی کیسه بعد دست بکنیم یکی را در بیاوریم بیرون این که نمی‌شود بنده پیشنهاد دیگری می‌کنم همانطوریکه خدمت خانمها و آقایان گفته شد ما برای پیشرفت مملکتمان باید برنامه طولانی داشته باشیم نه برای سه سال و چهار سال و پنجسال بلکه یک برنامه بیست ساله ولی برای پروژه‌های کوتاه مدت بنده می‌خواهم از مجلس شورای ملی الهام بگیرم چرا؟ مسلما در حوزه انتخابیه شما خودتان بهتر میدانید که دردها چیست ما بعد از سال نو بعد از عید جلساتی تشکیل می‌دهیم که راجع به این پروژه‌ها بتوانیم صحبت کنیم و اگر آقایان در حوزه انتخابیه تان موفق بشوید یا عضو حزب ایران نوین باشید یا حزب مخالف یا منفرد این برای دولت رو سفیدی است این مایه رو سفیدی دولت است چرا؟ برای اینکه اعضای حزبمان برمیگردند می‌گویند دولت حزبی ما اینکار را انجام داده اعضای حزب مخالف یا منفردین اجبارا بایستی بگویند همین دولت اینکار را انجام داده لذا از هر لحاظ به نفع دولت خواهد بود ما دنبال اینکارهای مردم هستیم و بعد از عید یک راهی یک سیستم کاری پیدا می‌کنیم که بتوانیم واقعا نظریاتمان را رد و بدل کنیم و این پروژه‌های کوتاه مدت را با همکاری خانمها و آقایان عملی کنیم (احسنت) فرمودید ولخرجی می‌شود از خارجه مبل و دستشوئی و قالی و اینها وارد می‌کنند باور کنید من نمیدانم چه مبلی؟ واقعا اسم دو دوا بردند و گفتند که این دواها پر از کوکائین و هروئین است و این دواها را در اختیار مردم می‌گذارند من از بردن اسم آن دواها خودداری می‌کنم ولی این کتاب فیزیکن دسک بوک رفنس physican Desk book Refrence مربوط بدواها است در صفحه ۵۷۸ راجع بیکی از این دواها توضیح داده و در صفحه ۸۳۶ راجع به آن یکی دیگر که شما فرمودید و این نه کوکائین دارد و نه هروئین و نه چیز دیگر اگر کسی مبلی وارد کرده من نمیدانم (معتمدی – متاسفم که جنابعالی در جریان نبوده‌اید و خبر ندارید مبل، فرش، پرده، اثاثیه از موسسات دولتی بیائید بنده نشانتان بدهم) خوب مردم آزادند جلوشان را ما نمی‌گیریم با وجود این بمن اسمشان را بگوئید اگر درست بود ممنون می‌شوم و اگر درست نبود اینجا پشت تریبون می‌گویم که درست نیست (معتمدی – یک مقداری هم آقای رامبد بهشان اشاره کردند) راجع به جلب سیاح تذکراتی داریم ضمنا اینجا کتاب را ممکن ست در اختیارتان بگذارم قرائت بکنید (احسنت) جناب آقای مصطفوی که مخالف با بودجه بودند راجع به مالیات بر ارث صحبت کردند گفتند چطور می‌شود که در یک بودجه پیش بینی کنیم که مالیات بر ارث چقدر خواهد بود من خدمتشان عرض می‌کنم اگر روزی وقت داشتند ایشان را می‌برم در دستگاههای الکترونیک که موجود است و این محاسبات با آن انجام می‌شود بهشان می‌گویم که این حسابها چطور محاسبه می‌شود و تقریبا هم درست است اما این مالیات بر ارث امسالمان یک خرده رقمش بالاتر بود علتش این است یکی دو تا مالیات بر ارثی هست که امسال وصول می‌شود مبلغش هم مهم است (خنده نمایندگان) اسم نمی‌خواهم ببرم خودتان میدانید و این مبلغ در آن حساب شده فرمودند چرا درآمدمان از تلفن بیشتر شده چون خط سنتو دایر می‌شود و خط سنتو که تا اصفهان دایر شده درآمدمان در اصفهان پنج برابر شده روی این حساب بسیار سهل به این نتیجه رسیدیم که درآمد تلفن ما در این حدود خواهد بود جناب آقای رامبد از این بیشتر هم خواهد بود ولی چون وزیر پست و تلگراف ما بی نهایت مراقب ارقام است رقم کمتری داد این امیدواری ما است خیال نکنید که همه نامه‌ها باید بحزب ایران نوین بیاید مسلما خودتان میدانید که امسال برای اعیاد هم مانه تلگراف می‌فرستیم و نه برای ما تلگراف می‌فرستند چون ما عزاداریم راجع به اداره کل غله راجع بدخانیات و قند و شکر صحبت فرمودند راجع به این سه موضوع باید عرض کنم که اینها را ما از وزارت دارائی منتزع کردیم یعنی این دستگاهها که تا بحال تابع وزارت دارائی بودند گفتیم این دستگاهها می‌توانند روی پای خودشان به ایستند و منافعشان را بدولت بدهند با همین سیستمی که الآن از لحاظ حسابداری اداره می‌شوند نه یا سیستم‌های مستقل ما منافعشان را می‌گیریم درد سر هم مال خودشان صحبت از سازمان مدیریت صنعتی کردند میدانید چقدر خدمت کرده این سازمان مدیریت صنعتی برای تعلیم فن مدیریت بدستگاههای خصوصی چه کمک هائی می‌کند خیال می‌کنم که خود آقای کورس بیش از من میدانند و میدانند که در حدود چهار هزار نفر تا بحال کار آموزی دیده‌اند اینها فردا می‌آیند در این صنایع خصوصی و و صنایع خصوصی را اداره می‌کنند دولت به اینها کمک کرده که بتوانند روی پای خودشان به ایستند حالا از اسمش خوشتان نمیاید باشد ولی اینها کار بدی نکرده‌اند اگر از اسمش خیلی خوشتان نیاید سازمان مدیریت صنعتی خوب کلماتی است که برای اسم این سازمان انتخاب کرده‌اند آقای رامبد راجع به فارسی صحبت کردند بنده ادعای زیادی ندارم ولی حاضرم هر اسم بهتری بگوئید ما قول می‌دهیم که قبول کنیم راجع به باز خرید خدمت کارگران صحبت شد اگر این کارخانجات خصوصی می‌توانند آنها را از خدمت مرخص کنند مسلما دولتی‌ها طبق قانون کار باید یک فکر اساسی بکنند ما اگر بازخرید خدمت کنیم برای آنها یک فکر قبلی هم خواهیم کرد که بتوانند در محل دیگری و در کار دیگری زندگیشان را تامین کنند (احسنت) راجع بسپاه دانش فرمودند که بودجه اش فراموش کرده بودند که در بودجه ما نوشته بود چهار ماهش را وزارت جنگ تقبل می‌کند و واقعا با این کار نیروی مسلح ایران نشان داده است که نه تنها آماده دفاع از این مملکت است آماده برای کمک پیشرفت این مملکت هم هست (احسنت) ارتش ما بی نهایت زحمت می‌کشد و خدمت می‌کند اگر در این بودجه کمکی منظور کردیم خیال می‌کنم حق بود (صحیح است) فرمودید وزارتخانه‌ای هست که هفت معاون دارد وعده مدیر کلش قابل حساب نیست از لحاظ معاون این وزارت آموزش و پرورش نبود و از لحاظ مدیر کل حتما وزارت دارائی را در نظر داشتند نه وزارت آموزش و پرورش را چون ما عده زیادی مدیر کل در وزارت دارائی داریم و این مربوط بموقعی است که عده زیادی مدیر کل شدند الآن هم قابل استفده نیستند ولی هستند (خنده نمایندگان) راجع بوزارت اقتصاد فرمایشاتی کردند مسلما وزارت اقتصاد هم اشکالاتی دارد وزارتخانه جوانی است بوزارت اقتصاد چه ماموریتی دادید گفتید صنایع مملکت را اداره بکن صنایع مریض مملکت را اداره کن گفتند صنایع جدیدی ایجاد کن گفتند ذوب آهن ایجاد کن بعد گفتند از لحاظ تجارت نه تنها متوجه واردات باش بلکه برو بازارهای خارج راهم تسخیر کن خوب چه کرده بجز آنکه سعی کرده خدمت کند سعی کرده این کارخانجات مریض را سر و صورتی بدهد عوض اینکه ولشان کند طبق یک قانون جدیدی آنها را اداره کند کار بدی کرده؟ که دردسری برای خودش ایجاد کرده تشویق صادرات کار بدی است؟ حالا سعی می‌کند بازارهای دنیا را تسخیر کند دکتر عالیخانی همینکه یک کیلو پسته در خارجه بفروشند اظهار خوشحالی می‌کند چه برسد که یک تن بفروشد پس خواهش می‌کنم که این نکته را در نظر بگیرید سعی می‌کند مسلما آنطور که می‌خواهد و مایل بوده نتوانسته به هدف خودش برسد ولی به او مجال بدهید در سال آینده بتواند بیشتر کار کند راجع به صنایع مونتاژ فرمودید کسی از مونتاژ خوشش نمی‌آید هیچکس، ولی یک مونتاژی در این مملکت بوجود آمده است چکار کنیم درش را به بندیم نمی‌شود سرمایه گذاری است باید یک فکر اساسی کرد باید همان فکری که وزیر اقتصاد داد دنبال کرد که این مونتاژ امروز برود بطرف صنایع تولیدی یعنی اتومبیل هائی که مونتاژ می‌کنند تا ۵ و ۶ سال دیگر آنها را در ایران بسازند ایشان برنامه دارد برنامه اش را داد به هیات دولت اگر راجع به برنامه هایشان صحبت کنیم برنامه‌ای که دو سال و سه سال وقت می‌خواهد فوری جناب آقای بهبودی می‌آیند اینجا روزنامه اطلاعات را می‌کشند بیرون. من خوشوقتم که کم صحبت می‌کنم یکمرتبه بیشتر اسم مرا نبردند من قول نداده بودم من گفته بودم ۱۵۰۰ نفر را بیرون کرده‌اند ولی بهر صورت در این قسمت فکر کنید واقعا اشکالاتی داریم گفتند نتیجه کنفرانس‌های اقتصادی چیست اگر کنفرانس‌های اقتصادی داخله است در آبادان اطاق تجارت کنفرانس داشت قطعنامه‌ای گذراند آنها ما را ارشاد می‌کنند همینطور که مجلس شورای ملی ما را ارشاد می‌کند از لحاظ تجارت که کار بدی نکردند من شخصا مخالف اشخاصی هستم که برای گردش به هزینه دولت پول از بیت المال می‌گیرند میروند گردش اگر ایجاب کند برای اسم ایران و یا وظایفی که داریم بخارج برویم خیال می‌کنم که واقعا بایستی این کار را انجام بدهیم بنده خودم بسمت وزیر دارائی ۶ مربه رفتم مسافرت ولی نتیجه اش این بود که رقمی که راجع به درآمد نفت در بودجه بود جناب آقای رامبد هم قبول ندارند و می‌گویند درست نیست ولی من به ایشان قول می‌دهم که این رقم ۵۲۲ میلیون کاملا درست است ما در امسال یعنی سال ۱۳۴۳ درآمدمان از نفت ۵۰۰ میلیون دلار بوده ولی چرا ما بوق بگیریم و داد بزنیم ما کاری نکرده‌ایم بنده امیدوار بودم که می‌توانستم بیشتر از این خدمت کنم ولی زورمان بیشتر از این نرسید و اگر توانستیم این مبلغ را بگیریم مسلما ارشاد وراهنمایی اعلیحضرت همایون بوده که در تهران وقتی کمپانیها آمدند وگفتند که یک نظریات بیشتری دارند که مربوط بقسمت مالی نبود. اعلیحضرت همایون شاهنشاه توجه فرمودند (اشاره به لژ جراید این قسمت را در روزنامه‌ها ننو یسید) اعلیحضرت همایونی فرمودند که من برای ۴۰-۵۰-۶۰ میلیون یا هر قدر که باشد چنین شرطی را که با حیثیت مملکت تطبیق نکند قبول نمی‌کنم (احسنت) همین که فرمودند آنها هم اطاعت کردند و قبول کردند در آمد نفت‌ها بیشتر شد. شرکت ملی نفت خدمت کردیک پذیره ۱۸۵میلیون دلاری اضافه شد که در آتیه بطور کلی درآمد ما در سال آینده که به ارز خواهد بود جناب آقای رامبد بیش از ۵۵۰ میلیون دلارش درآمد از کنسرسیوم است ۱۸۵ میلیون دلار درآمد ما از پذیره است. ضمنا یک بیست میلیون دلار دیگر هم هست که عاید ما می‌شود. حالا این را جناب آقای رامبد باور بفرمائید وقت نمی‌کنیم راجع به این موضوع صحبت کنیم، وقت نمی‌کنیم با هم پشت این تریبون صحبت کنیم که این کار را کرده‌ایم کار بزرگی هم نکرده‌ایم اصلا بما گفته‌اند بیائید این کار را بکنید و اگر غیر از این بود باید ما را ملامت کنند کارهائی است که انجام داده‌ایم معذرت می‌خواهم زودتر وقت نشد که بیایم خدمتتان گزارش عرض کنم سال دیگر بلکه گزارشهای بیشتری بشرط اینکه باز هم برای روزنامه اطلاعات نیاورید چرا فقط روزنامه اطلاعات روزنامه کیهان روزنامه مهر ایران را هم بگیرید چرا یک روزنامه دو سه تا روزنامه بیاورید راجع بگمرک و اشکالات گمرک گفتند اگر کسی دل پری از گمرک دارد خود وزیر اقتصاد است که در هر جلسه هیات دولت راجع به اشکالات گمرکش صحبت می‌کند می‌خواهد گمرک را عوض کند می‌خواهد گمرک اصلاح بشود گمرک بهتر بشود و این وقت و آدم و پول می‌خواهد پول که می‌دهیم میگوئید چرا پول می‌دهید آدم که می‌خواهد عوض کند میگوئید چرا آدم‌ها را بیرون می‌کنید این همه اشکالات دارند حتما آنها هم می‌آیند بمجلس کاغذ می‌نویسند تلگراف می‌فرستند ولی اشکال ندارد اجازه بفرمائید وزیر اقتصاد وقتی قول داد تا یکسال دیگر از لحاظ گمرک خیالتان راحت بشود اینجا پشت تریبون صحبت شد از زن رئیس گمرک فلانجا بنده تحقیق کردم او همانقدر قاچاق می‌کند که اشخاص دیگر (خنده نمایندگان) – سیگار خارجی در جیب همه هست خطیبی مدیر کل دخانیات راجع بسیگار خارجی آلرژی دارد – من پیپ میشم سیگار نمی‌کشم خدا عمرش بدهد خطیبی را من وقتی آمدم توتون خارجی می‌کشیدم مرا نگاه می‌کرد چشمانش را اشک فرا می‌گرفت من مجبور شدم حتی پیپ را کنار بگذارم حالا این بیچاره دو کارتون سیگار داشته ژاندارم‌ها گرفته‌اند. راجع به اعتبار سری صحبت فرمودید من خواهش می‌کنم ارقام اعتبار سری را بگیرید ببینید چیست بیک وزارتخانه‌ای ۵ هزار تومان اعتبار سری بدهیم راجع به اعتبار سری می‌گویم خجالت هم نمی‌کشم گاهی این مقررات دست و پای ما را می‌بندد میخواهیم کاری راانجام بدهیم دست ما را می‌بندد مجبوریم که از اعتبار سری استفاده کنیم باور کنید مجبوریم ۵ هزار تومان ده هزار تومان ۱۵ هزار تومان می‌دهیم اعتبار سری را کاری نمی‌کنند ارقام خرج اعتبار سری نخست وزیری را من می‌دهم شما ببینید اگر این وجوهی را که در نخست وزیری برای کارهای لازم از اعتبار سری خرج شده است ببینید تمام برای کارهای لازم مملکتی کارهائیکه ایجاب می کرده واقعا برای دفاع مملکت برای منافع ایران خرج بشود (صحیح است) والا پاداش دادنها در این محل و این نوع خرج‌ها از محل سری واقعا عمل نمی‌شود این دفعه هم که در موقع رسیدگی بودجه با تصمیم وزرا که پاداش را نصف کردند امکان اینگونه کارها نیست آقای مصطفوی راجع براه آهن کاشان – یزد فرمودند خبر خوشی دارم. امشب مثل اینکه اینجا نیستند باید این خبر را بفرستم برایشان. راجع به راه آهن کاشان و یزد چون ایشان سوال کردند در هر صورت اخبار خوشی هست و بعد از جلسه گزارشی را که داده‌اند می‌دهم خدمتشان. گفتند ما آمده‌ایم بودجه هر وزارتخانه‌ای را گرفته‌ایم و گفته‌ایم ۵ درصد کم کن. ما این کار را نکردیم اگر به بودجه نگاه کنید می‌بینید یک جائی کم شده یک جائی اضافه شده بنده عرض کردم ۵ درصد از مجموع کم شده وقتی دو رقم دخل و خرج را گرفتیم و پهلوی هم گذاشتیم دیدیم ۵ درصد کم شده هیچ نگفتیم که ۵ درصد از هر جائی کم شده است جناب آقای شیخ الاسلامی راجع به تعداد تبصره‌ها فرمودند منهم از تبصره بیزارم چون ما ۹۰ ساعت در هیات دولت راجع به این بصره‌ها صحبت کردیم فردا هم لابد همه روز راجع به این تبصره‌ها صحبت می‌کنیم خیال نکنید که ما به تبصره علاقه داریم ولی متاسفانه اول سال تصمیم می‌گیرید که امسال تبصره نمی‌آورید ولی آخر سال ملاحظه می‌کنید که دستتان گیر است اگر این تبصره‌ها را نیاورید کار پیش نمی‌رود باور بفرمائید امسال نمی‌خواستیم تبصره باشد اما دیدیم کار پیش نمی‌رود باور کنید که من نمی‌خواستم که امسال تبصره‌ای باشدگفتم تبصره‌ای که مربوط ببودجه نباشد نیاوریم وزرا هم موافق ولی خودتان این تبصره‌ها را ببینید اگر تبصره‌ای دیدید که نگذاشتن آن طوری باشد که کار مملکت نخوابد بنده عرضی ندارم و حاضرم پس بگیرم ولی ملاحظه خواهید فرمود که هر تبصره‌ای اگر مستقیما مربوط ببودجه نیست حتما برای ک فلسفه‌ای بوده الآن بنده باز هم قو. ل می‌دهم ولی قولم را توی روزنامه‌ها ننویسید چون فردا جناب آقای بهبودی مجددا ممکن است بگویند که قول دادید ۵ تا تبصره کمتر بیاورید و عمل نکردید گفتید که بکسری بودجه بایستی اعتبارات فرهنگیان را هم اضافه کنید آن اضافه اعتبار مربوط ببودجه امسال است ما ۷۰ میلیون را امسال می‌پردازیم مربوط بسال ۴۳ می‌پردازیم نه ۴۴. (شیخ الاسلامی – در ۴۴ هم بایستی بگذارید) مسلما در ۴۴ خودش هست اعتبار این اضافه در بودجه ۴۴ منظور است راجع به قانون مالیات من متاسفم که جناب آقای بهبودی به عرایض بنده توجه نکرده‌اند ایشان که اینقدر خوب و دقیق روزنامه‌ها را مطالعه می‌فرمایند این قسمت ر ملاحظه نفرمودند و قرائت نکردند از ایشان گله دارم چون اگر در هر قسمت دیگر گله می‌کردند یک حرفی بود این یکی را هم من گفتم که چرا وحشت و نگرانی در بازار باشد ما یک قوانین مترقی و صحیحی مبآوریم که اولا رابطه بین مودی مالیاتی و دستگاه مالیات را از بین ببریم تا حد امکان یعنی آقایان بروند در بانک پولشان را بپردازند هم خیال آقایان راحت بشود و هم خیال کارمندان وزارت دارائی و این خودش قدم بزرگی ات اصولش را گفتم به این آقای کورس ۶ دفعه بنده این عرض را کرده‌ام اطاق تجارت در نوشتن این قانون کمک کردند بما و این قانون را در اطاق در بسته نمی‌نویسند الان یک سو کمیسیونی در هیات دولت تشکیل شده راجع به این قانون مذاکره می‌کنند و بعدا هم از یکعده از آقایان خواهش خواهیم کرد از متخصصین از مجلس از سنا از اصناف از اطاق تجارت از اطاق صنایع که بیایند نظر بدهند و امیدوارم برای اولین جلسه بعد از عید قانون را بیاوریم و تقدیم کنیم که رویش صحبت کنیم سه ماه هم فرصت دارید صحبت بفرمائید نظر بدهید کریتیک بکنید انتقاد کنید بهترش کنید بفرستید به سنا قانون برای ۵ سال می‌خواهیم نه برای یکسال راجع به قرارداد با خارجی‌ها صحبت شد مسلما قراردادهائی امضا شده بود ولی فراموش نکنید امضاء دولت ایران بوده ما امضاء دولت را هر کس امضاء کند هر دولتی امضاء کند محترم میدانیم و نمی‌توانیم فراموش کنیم اگر دولت امضاء کرده باید قبول کنیم ولی اگر کسانی بودند در دولتها که خائن بودند خاطی بودند اینها بایستی مجازات بشوند ولی باید امضایمان را محترم بشماریم چون اعتبار مملکت ما است (صحیح است) ایشان راجع به تلفن سنندج فرمودند برای شهر سنندج یک شبکه ۲۰۰۰ شماره تلفن مورد احتیاج است و در طرح ۲۰۰ هزار شماره‌ای که شرکت تلفن در سال ۴۵ دارد این ۲۰۰۰ شماره تلفن سنندج هم پیش بینی شده یعنی در سال ۱۳۴۵ تلفن سنندج کامل خواهد شد راجع به لوله کشی آب سنندج برای مصارف پیش بینی شده آنشهر کافی نیست کمتر از چهل لیتر در ثانیه است شروع به مطالعات شده و نتیجه اش بزودی ابلاغ خواهد شد و امسال این کار به مناقصه گذاشته خواهد شد این اطلاعاتی است که بینده داده‌اند. جناب آقای دکتر حسینی ایشان راجع به عنایات شاهانه فرمودند بنده هم با ایشان موافق هستم عنایات ملوکانه مجوزی برای هیچکس نیست که هر کاری بخواهد بکند اگر کار خوب باشد عنایات ملوکانه وجود دارد و اگر کار بد باشد عنایات ملوکانه بطور مسلم شامل آن کار و آن شخص نیست لذا خیال می‌کنم در این جهت با هم موافق هستیم همانطور که عرض کردم خدمتگزاری انحصاری نیست همه مان خدمتگزاریم. راجع به ارتش فرمودند بنده کاملا موافق هستم. تقویت نیروهای دفاعی مملکت لازم است-اعلیحضرت همایون شاهنشاه چندین بار فرمودند و این سفر هم مصاحبه‌ها در لندن فرمودند و حتما مزایائی که به افسران داده شده از مزایائیکه بکسان دیگر داده شده بیشتر نیست ما باید آنها را هم در همان ردیف بگذاریم آنها هم مثل ما اولاد این مملکت هستند بنده یکروز افتخار داشتم که افسر بودم و یک ستاره در اینجا داشتم (اشاره به شانه خود کردند) لایحه تقسیمات کشوری تهیه شده و یزودی در هیات دولت مطرح خواهد شد و تقدیم مجلس خواهد شد فرمودند که باید دستگاهها متمرکز بشود حق دارند واقعا دستگاهها ی ما در همه جا پراکنده است بنده خودم میدانم که در وزارت دارائی اداره دخانیات اداره قند و شکر و اداره چای ما سه دستگاه جدا هستند که در بعضی از شهرها دشمن هم هستند اینها را باید از پراکندگی خارج کنیم متمرکز یک رئیس برایشان بگذاریم که کارشان را بهتر انجام بدهند از اینجا بدتر ما در یک شهر جای زیاد داریم نصف عمارت خالی است وزارت دادگستری جا ندارد وزارت دارائی می‌گوید این متعلق بمن است دادگستری هم می‌گوید من جا ندارم و بنده دستور دادم، تمام این عمارت متعلق بدولت است متعلق بمملکت است اگر جا هست بایستی به آنها داد ما ممکن است همه دستگاهها را سعی کنیم متمرکز شوند و یک دفتر و یک تلفن داشته باشند مخارجمان کمتر می‌شود (صحیح است) مسلما روسائی از لحاظ اعتبار شخصی شان و گاهی هم خانمهایشان مایل هستند متشخص باشند این اشکال هست و بنده با آنکه این اشکالات را ندارم اشکالات بقیه را می‌فهمم جناب آقای دیهیم با حرارت صحبت کردید قلبتان را باز کردید و راجع بوزارت دارائی صحبت کردید من با شما موافقم نمی‌خواهم بگویم مخالفم ولی حتما جنابعالی این قلبتان را اگر با توجه به اوضاع امروز باز می‌کردید جراحتش کمتر از یکسال پیش بود ما سعی کردیم در وزارت دارائی اقداماتی کنیم ما اداره. وصول را درست کردیم اداره تشخیص را درست کردیم سعی کردیم اشخاصی بگذاریم درستکار اشکالاتی داریم قوانین هنوز برای ما اشکال می‌تراشد قوانین ما درست نیست قانون دست وزیر را هم می‌بندد چه کار کنیم قانون است بجز اینکه من یک قانون جدیدی بیاورم چه می‌شود کرد سوال شد من در این هشت ماه چه کار کردم خیال می‌کنند میشود قانون مالیات بر درآمد را در عرض هشت ماه نوشت و آورد این قانون با تمام افراد این ملت با افراد این مملکت سر و کار دارد چطور و می‌شود من یک قانونی را ده روز بیاورم باور کنید که نمی‌شود. قانون را باید نوشت صحبت کرد کمیسیونها کرد سمینار داشته باشیم ما مدت سه ماه سمینار داشتیم با اصناف با اطاق تجارت با اطاق صنایع با بانکها با مقاطعه کاران با همه اینها صحبت داشتیم جنابعالی راجع به تاجر گفتید جنابعالی همکاری بفرمائید شما که وظیفه ارشاد دارید همکاری هم با من نمی‌کنید گفتید یک عضو وزارت دارائی ۸ هزار تومان از یک تاجر گرفت جنابعالی که با من دوست هستید چه زحمتی داشت یک تلفن بمن بکنید بمن بگوئید وزیر دارائی یا نخست وزیر شخصی آمده ۸ هزار تومان گرفته اقلا من یک نفر را اضافه می‌گرفتم چه عیبی داشت پریروز ما یک عده‌ای از این کارمندانی که در وزارت دارائی منتظر خدمت کرده بودیم در یک جا گیر آوردیم اینها یک خانه‌ای داشتند در این خانه از این پیش آگهی‌های سفید می‌نوشتند و می‌بردند بمردم می‌دادند و از مردم کلاشی می‌کردند عضو وزارت دارائی هستند ولی کلاش آنها را گیر آوردیم یکنفر اسمشان را داد گیر افتادند باندی بودند جنابعالی هم اگر اسم آنرا بدهید آنرا تعقیب خواهیم کرد ولی خوب، همکاری نمی‌کنید آن تاجر هم با ما همکاری نمی‌کند آن تاجر هم حاضر است ۸ هزار تومان را به این فرد بدهد ۸ هزار تومان را به آن فرد، که ۲۰۰ هزار تومان را بما ندهد جناب آقای دیهیم صحیح است دستگاههای وزارت دارائی بهتر شده است ولی هنوز بطور کامل مجهز نیستند و مودی مالیاتی هم با ما خوب رفتار نمی‌کند جناب آقای دیهیم بنده لیست پرونده‌ها را آوردم اگر شما مایل هستید اشخاصیکه خودتان میدانید اسمشان را ممکن است ببرم اینها اشخاصی هستند که در سال‌های گذشته ۳۰ هزار تومان مالیات می‌دادند الآن من از آنها دو میلیون و نیم می‌گیرم یک میلیون تومان می‌گیرم و معتقدم باز هم کم گرفته‌ایم اینها هستند (در اینموقع آقای نخست وزیر صورتی را نشان دادند) می‌گویند مالیات غیرمستقیم نگیرید مالیات مستقیم هم نگیرید پس ما با چه مالیاتی زندگی کنیم چه بگیریم، غیرمستقیم زیاد است خودم هم می‌گویم که زیاد است مالیات غیرمستقیم خوب نیست مالیات مستقیم هم می گوئید نگیریم، راجع به آبجو یک دولت در یک موقعی ۳۰ میلیون تومان میگرفته ما این ۳۰ میلیون تومان را کردیم ۹۴ میلیون تومان گفتند نه خیر آقا کم گرفتید ۲۰۰ میلیون تومان می‌بایست میگرفتید ما که نمی‌خواهیم مردم را از بین ببریم ما دیدیم که این ۳۰ میلیون تومان که ما داریم درست حساب و رقم دارد دیدم ۹۴ میلیون تومان است باور کنید همان روزیکه ۹۴ میلیون تومان را می‌خواست امضا کند همانطوریکه جنابعالی دفاع می‌کردید آن وکیل دفاع می‌کرد می گفت ۹۴ میلیون تومان حق نیست این ۹۴ میلیون تومان اصلا چیزی نیست اشخاصی که کارخانه آبجو سازی دارند الآن کشتی دارند در خارج (دیهیم – من عرض نکردم نگیرید عرض کردم رشوه نگیرند و مالیات واقعی بگیرند) الآن در سه پرونده خود جنابعالی میدانید اسم بردید راجع به یک شرکتی گفتید که چون پدر و پسر با هم هستند سه دستگاه دارند یکی در یک شهر دارند یکی اینجا دارند ولی از اینجا که بیرون می‌روند سه تا یکی می‌شود و سه مالیات از شان گرفتند گفتند تحقیق کردند راجع به شرکت برق فرمودید ۲۰۰ میلیون تومان بردند (دیهیم – من از برق صحبت نکردم) اینجا بنده قول می‌دهم سعیمان این نیست که مردم بیایند مالیات ناحق بدهند ولی خواهش می‌کنم از جنابعالی مامور بد ر معرفی کنید (یکنفر از نمایندگان – یکنفر نیست) همان یکی را معرفی کنید یک بد کمتر همان یکی را معرفی بفرمائید ما اسمش را اینجا ببریم ولی جنابعالی خیال می‌کنم واقعا بهتر است فکر کنید که آن طرف هم هست ممکن است یک مامور بد دو مامور بد باشد ولی مودی بد هم داریم آن هم باید فکر مملکتش باشد من اینجا اسم ده تا شرکت را گرفتم در همین ماه ده تا شرکتی که در ۱۳۴۰ هیچکدامش که مالیاتش از ۳۵ هزار تومان زیادتر نبود هیچکدامش امسال بین ۴۱ و ۴۲ که ما مالیات گرفتیم از یک میلیون تومان کمتر نیست شکایت هم نکردند (یکنفر از نمایندگان – به شما تبریک میگوئیم) اسمشان را هم نمی‌گویم برای اینکه اگر اینها خطا کار بودند ما هم خطا کار بودیم ولی حالا که ما بهتر می‌شویم آنها هم بهتر می‌شوند اسمشان را نمی‌خواهم ببرم (احسنت) راجع به کمیسیونها فرمودید ما دیگر چه کار کنیم در کمیسیون نماینده مودی مالیاتی هم گذاشتیم یک نماینده وزارت مالیه می‌نشیند یک نماینده اطاق بازرگانی نماینده دارائی می‌نشیند یک نماینده اصناف می‌نشیند اگر این کمیسیون را هم محکومش می‌کنید دیگر نمیدانیم چه کارش بکنیم خود من یکروزی تقریبا، هشت ماه پیش یا یکسال پیش رفتم بیکی از کمیسیونها نه در این کمیسیونهای جدید چون اینها همان کمیسیونهائی است که لایحه تسهیل وصول مالیاتی که از مجلس گذشت این اجازه را بمن داد و تشکیل دادم رفتم بیکی از کمیسیونهای قدیم آنجا دیدم یک پرونده‌ای درست کرده بودند برای یک شخص اسمش بود شاه مرغان برای این ۲۷ هزار تومان مالیات در نظر گرفته بودند گفتم اسم شاه مرغان خیال می‌کنید باید ۲۷ هزار تومان مالیات بدهد باور کنید کمیسیون ۱۰ تومان از او گرفتند خیالش را راحت کردند کمیسیونهای امروز نماینده مودی مالیاتی هست این پرونده هائی که جنابعالی فرمودید خود جنابعالی راجع به دو تا پرونده به شخص بنده گفته بودید راجع به این دو پرونده این کمیسیون مالیاتی که نماینده مودی مالیاتی هم در آن شرکت دارد نظر داده است بنده تنها کاری که توانستم بکنم تقسیط بود و تقسیط هم کردم چون ما نباید مردم را اذیت کنیم منزجر کنیم ولی باید عادت کنیم همانطوریکه خمس و زکوه می‌دهیم مالیات را بپردازیم عادت ناگواری است هیچ مودی مالیاتی را نه در ایران نه در فرانسه نهدر انگلیس و آمریکا پیدا نمی‌کنید که راضی باشد از دادن پول برای مالیات ولی من استدعا می‌کنم اگر آدم نادرستی هست یا اطلاع پیدا می‌کنید بگوئید ما اقلا دست او را کوتاه می‌کنیم ما از شما ممنون می‌شویم برای خاطر اینکه کمک کردید در درست کردن دستگاهمان جناب آقای سرتیپ پور راجع به دو سه موضوع صحبت کردند راجع به تبعیض گفتند (دیهیم – راجع به کارخانه‌ها هم عرض کردم) در آخر جواب شما را می‌دهم راجع به تبعیض گفتند مسلما درد بزرگ مملکت ما همین تبعیض است ما همه مان تبعیض می‌خواهیم ما همه مان می‌خواهیم از تبعیض استفاده کنیم و این کار بدی ات نباید بکنیم ولی بایستی سعی کنیم یواش یواش این را از بین ببریم همانطوریکه گفتم ما وقتی که با انسان طرف هستیم کار سخت می‌شود با میز و صندلی و ابزار الکتریکی کار آسان است با انسان سخت است وقت می‌خواهد ما سعی کردیم تبعیض از بین برود کمتر بشود راجع به ذوب آهن فرمودید مطالعات در باره ذوب آهن تقریبا تمام شده روسها آمدند یک مطالعاتی برای خودشان کردند طریقه ذوبش را پیدا کردند پیشنهاد‌ها حاضر شده در این گزارش نوشته شده در سال ۱۳۴۴ ترتیب خرید کارخانه داده خواهد شد محل کارخانه و نوع کار و هزینه تاسیس همه را داده‌اند نویدی که می‌توانم بدهم امیدوارم این کارخانه که در بدو امر با ظرفیت ۶۰۰ هزار تن خواهد بود و به یک میلیون و دویست هزار تن می‌رسد محلی که دسترسی به آب کافی باشد و به راه آهن نزدیک باشد نصب شود امیدوارم که در سال نو بتوانیم لایحه اش را بیاوریم بمجلس تقدیم کنیم ذوب آهن که برای ما ایرانیان عقده‌ای شده برای من عقده‌ای بزرگتر است زیرا امروز ذوب آهن یک کار تجاری است و این ذوب آهن واقعا بایستی درست بشود منصور گفت که من افتخار می‌کنم که این دولت سعادت داشته باشد این لایحه را بیاورد چون دولت همان دولت است امیدوارم این سعادت با همین دولت باشد (انشاءالله) راجع به پتروشیمی، آقای سرتیپ پور عملی خواهد شد گزارشات ما تمام شده برنامه‌ها حاضر است و از این پذیره استفاده خواهیم کرد که این کارها تمام بشود (احسنت) جناب آقای زهتاب فرد قشنگ صحبت کردند محکم فرمودند مخالفتی هم با ایشان ندارم ایشان وظیفه شان بود که از لحاظ یک فرد وکیل مجلس که مخالف بود مخالف کنند مخالفت هم کردند راهنمائی هم شدیم صحبت از یک نکته‌ای کردند که من می‌خواهم یادآوری کنم گفتند این دولت نیست رفیق است همکلاس است تیپ پیک نیک برو است والله بنده در این دولت قبل از اینکه بیایم در این دولت من یک رفیق داشتم که آنهم از بین رفت بنده اینجا با شما دوست شدم و افتخار می‌کنم که مرا بدوستی قبول دارید این کار دولتی هم وقت پیک نیک نمی‌دهد خوب میدانید پیک نیک کجا می‌رویم شام میآئیم خدمتتان اینجا می‌خوریم اگر اسم این شام را پیک نیک بگذارید حرفی نیست (احسنت) ما یک گروهی هستیم همانطوریکه علی، بله حسنعلی منصور می‌گفت ما ادعا نمی‌کنیم تنها گروه این مملکت هستیم هر کسی که چنین ادعائی بکند کار بدی کرده است واقعا اسباب تاسف بود که یک گروه بود برای مملکت گروهها و احزاب بایستی باشد ما راجع به این اصلا حرفی نداشتیم ما یک گروهی بودیم دور هم جمع شدیم فکر کردیم خدمتگزار بودیم این وظیفه مملکتی را الآن بما داده‌اند مسلما سعی می‌کنیم خدمتگزاری کنیم ولی این باعث این نیست که فکر بشود اشخاص دیگر خدمتگزار نباشند شما اگر حرف را از دهن یکی از ما شنیده‌اید اگر چنین چیزی را بشنوید تعجب کنید ما هیچوقت چنین حرفی نزدیم ما معتقدیم که گروه ما امروز مسئولیت دارد گروههای دیگری هم هستند که انشاءالله بعدا خدمت خواهند کرد من می‌خواهم به ایشان اطمینان بدهم که ما هم در این مدت برای مملکتمان خدمت کرده‌ایم من تنها رئیس دولت نیستم حوزه حزبی هست که من مسئول آن حوزه هستم ضمنا عضو کمیته اجرائی حزب هستم یکی از رفقا که به ایشان اعتماد دارم و او با تقاضا و بپیشنهاد شخص من قبول کرد که دبیر کل حزب باشد دبیر کل حزب یعنی چه؟ یعنی خدمتگزار حزب به اتفاق آراء انتخاب شد و سعی می‌کند مثل همه ما وظیفه اش را انجام بدهد (صحیح است) وظیفه اش سنگین است هم وظیفه اداری دارد و هم وظیفه حزبی دارد (صحیح است) جناب آقای زهتاب فرد راجع بکارخانجات گفتند راجع بقانون کار گفتند قوانین ما مترقی است و ما سعی می‌کنیم به این قوانین برسیم همیشه بمملکت خودتان نگاه نکنید بروید یک خرده بجای دیگر سری بزنید بکشورهای همسایه حتی کشورهائیکه اسما مترقیتر از ما هستند برویم این کشورها را به بینیم آیا وضع آنها بهتر از ماست و این مسلما وقت می‌خواهد زمان می‌خواهد قانون سهیم کردن کارگران در سود کارخانجات عمل شده تا بحال ۷۰۰ کارگاه این کار را عملی کرده ولی باز هم مقصر هستیم که توی روزنامه‌ها چیز می‌نویسند ما که ننوشته‌ایم جناب آقای مهندس بهبودی ما بروزنامه چیزی نمی‌دهیم من از کلمه تبلیغ خوشم نمی‌آید راجع به وزارت خارجه فرمودند من نمی‌توانم فراموش کنم که کاریرم را از وزارت خارجه شروع کرده‌ام اگر چیزی یاد گرفته‌ام از وزارتخارجه یاد گرفته‌ام وزارتخارجه هم مثل جاهای دیگر خوب دارد بد هم دارد ولی اشکالات آنها را هم باید بدانیم وزارت خارجه هم باید اطاعت کند مثل ارتش باید خدمت کند ما گاهی می‌رویم در یک سفارتخانه می‌بینیم چند اتومبیل دارد یک مامور ماشین دارد خرید و داشتن اتومبیل در خارج که ارزش ندارد آقای دیهیم راجع بمامورین وزارت دارائی گفتند البته مامور بد دارند خوب هم دارند با در نظر گرفتن یک مامور قضاوت نکنید (صحیح است) جناب آقای طباطبائی واقعا شیرین سخن هستید هر چند که ایشان از کازرون هستند و کازرون هم از توابع شیراز است ومن هم تا حدی شیرازی هستم ولی فکر می‌کنم که شیرین سخنی کجا رفت که پیش ما نیامد ولی حتما بخاطر این راه شیراز بوشهر که انحراف در کازرون پیدا کده اینطور شده (خنده نمایندگان) بودجه‌های گذشته روشن نبود باور کنید خیلی آسانتر بود برای دولت که این بودجه را نیاورد یکی از همکاران من می‌گفت که بودجه نوشتن در سابق آسان بود ما نهار می‌خوردیم در وزارت دارائی از دو تا چهار بعد از ظهر بودجه تمام می‌شد ما ۹۰ ساعت کار کردیم آقای رامبد از شما استدعا می‌کنم یک کمی بیشتر به این بودجه نگاه بکنید من هم واقعا باید اذعان بکنم اگر بنویسم روی دیوار خودروهای مخصوص وزارت بهشان بر می‌خورد ما آنجا اسم اتومبیل می‌گذاریم اینجا فیش، فرم، جدول خوب کلمات ممکن است سنگین باشد بما کمک کنید جنابعالی هم شاعر هستید استدعا می‌کنم جنابعالی هم کمک کنید (خنده نمایندگان) آقای طباطبائی راجع به درآمدهای اختصاصی گفتند بنده هم دل پری دارم از این درآمدهای اختصاصی ما اشکالات را برای شما کشیده‌ایم بیرون بشما بدهیم (خنده نمایندگان) در کار موسسات دولتی بایستی حتما نظارت کرد اگر نظارت نکنیم در اشکال خواهیم بود دولتها بایستی قبلا می‌کردند و نکردند ولی ما حتما امسال بطور موثر نظارت خواهیم کرد جنابعالی اگر رای دادید به این بودجه به این کار بد رای ندادید هیچ مسئولیت راجع بموسسات ندارید مسئول وزارت دارائی است که صاحب سهم آنجاست من که صاحب سهم آنجا هستم من درباره آنجا می‌گویم که در یکی از این موسسات که خودم صاحب سهم هستم بیلانش را آورده بود پیش من نوشته بود سود صاحب سهم ۱۷ هزار تومان پاداش هیئت مدیره ۴۰ هزار تومان خیال کردید من قبول کردم نوشتم سود صاحب سهم نیم میلیون تومان پاداش هیئت مدیره صفر (احسنت) ما خواستیم که این نکات روشن باشد خواستیم که آقایان اطلاع داته باشند مسلما این موسسات طبق مقررات خوشان طبق قوانین خودشان اداره می‌شوند ولی باید مجلس شورای ملی مطلع باشد (احسنت) در بودجه سال گذشته ۱۷۰ میلیون تومان بهزینه این موسسات کمک می‌کردیم سودی که می‌گرفتیم ۳۵ میلیون تومان بود خیلی معذرت می‌خواهم کار ملانصرالدین از این بهتر بود ۵ میلیارد تومان سرمایه گذاری شده باور کنید اگر این نکات را عرض نمی‌کردم آقایان کریتیک و انتقاد نمی‌کردید چون نمی‌دانستید ما اینها را آورده‌ایم روشن کرده‌ایم و شما هم مطلع شدید عیبی هم نداشت بمدیر عامل و مدیرانشان در جلسه‌ای در حضور من در دفتر جناب آقای دکتر یگانه گفتم ۱۷۵ میلیون تومان را بشما نمی‌دهم دویست میلیون تومان دیگر هم باید بدهید آنروز قبول نکردید گفتم کسان دیگری می‌آیند و می‌دهند فردا آمدند قبول کردند و پولشان را هم می‌دهند که در این بودجه ذکر می‌شود یعنی صرفه جوئی خواهد شد باید ضوابطی برای اینها در نظر بگیریم بایستی یک حسابی برایشان درست بکنیم سیستم حسابداریشان در نظر گرفته شود کمیسیونهائی تاسیس کرده‌ایم زیر نظر آقای عرفانی که حسابرس است در شرکت نفت است لابد ایشان را می‌شناسید (یکنفر از نمایندگان – مرد شریفی هستند) زیر نظر ایشان ماموریت دارند ضابطه برای این کار تهیه کنند و نظر بدهند بهتر ولی ما سعی نکردیم مخفی نگهداریم خواستیم اینها برای مجلس روشن باشد انتظاراتی داریم در این شرکتها خود جنابعالی فرمودید هیات مدیره اش پاداش فنی می‌برد اتومبیل دارد ما خواستیم اینکارها را از پیش ببریم مسلما یک روزه نمی‌شود مسلما شش ماهه نمی‌شود عرض نکردم درست شده بهشت شده ولی قول بهتان می‌دهم سال دیگر از امروز بهتر باشد تا ۶ ماه دیگر تا یکسال دیگر از امروز بهتر باشد جناب آقای جاوید آنقدر قشنگ صحبت کردند که ممکن است بگویم کمتر مطلب را فهمیدم با آن شعر و لطفی که در صحبت کردن دارند بی نهایت محظوظ شدم راجع بمالیات غیرمستقیم صحبت کردند این مالیات غیرمستقیم اگر بیشتر شده مصرف بیشتر می‌شود این طبق یک فرمول حساب است که به این نتیجه رسیده‌ایم و خیال می‌کنم نتیجه اش درست باشد ولی این باعث نمی‌شود که مالیات غیرمستقیم مالیات خوبی باشد و مالیات مستقیم بهتر است و من هم در بین دو جبهه هستم بمن هم یک عده می‌گویند مالیات غیرمستقیم را کم کن اگر بین خودتان وحدت نظر باشد این دولت هم حاضر است تا حدی قبول بکند استدعای من این است که واقعا به این قانون مالیات جدید بلکه مه به نتیجه بهتری برسیم چون آن رقم مالیات که می‌گیریم مهم نیست وصول آن مهم است و سیستم وصول مهم است که باید بهتر بشود آنرا هم سعی می‌کنم اعتماد کنیم بمردم بگوئیم اصلا مودی مالیاتی آدم درستی است ما روی این سیستم می‌خواهیم روی قانون جدید کار کنیم حتی می‌شود یک چند ماهی آقایان حلاجی بکنند امیدوارم قانون بهتری بیاید بمجلس فرمودند که این انقلاب برای طبقه پولدار شده و برای طبقه محروم نشده طبقه محروم که در این مملکت زیاد است ولی من خیال می‌کنم انقلاب برای همه ایرانیها شده همه بایستی از این انقلاب استفاده کنند (صحیح است) هر کس بسهم خودش (یکی از نمایندگان – بنفع همه است) راجع به اتومبیل گفتند خیال می‌کنم اتومبیل اصلا احتیاج به تبصره ندارد چون قانون داریم قانون بوده ولی محترم شمرده نمیشده (صحیح است) شما هر تبصره‌ای بگذارید من شخصا نمی‌گذارم اتومبیل بخرند برای تجمل و آنجائیکه به اتومبیل احتیاج دارند اتومبیل مربوط بکار خودشان خواهد بود جیپ از اتومبیلهای کوهستانی است نه اتومبیلهای تشریفاتی و تجملی. مسلما، صحبت از اتومبیلهای ۲۰ متری شد من هر چه فکر کردم بیست متر چقدر می‌شود نفهمیدم در هر صورت چون ناهار با هم بودیم میدانم که بوده (پروین – شاید واگن قطار بوده) بودجه وزارت خارجه را هم کم کردیم و یک روزی اگر اجازه بدهید من جنابعالی را با کارمندان خوب وزارت خارجه هم آشنا می‌کنم امروز معاون وزارت خارجه ششماه مرخصی می‌گیرد میخواهد برود به ایلام که آنجا با بیسوادی مبارزه کند یعنی با این اقدام در مبارزه با بیسوادی از تهران دل می‌کند از مزایا صرفنظر می‌کند چون علاقه به این کار دارد شش ماه به این کار دارد شش ماه می‌رود مبارزه می‌کند (یکی از نمایندگان – کجا می‌رود؟) ایلام غرب چون می‌گویند ۹۰ درصد آنجا بیسوادند از آنجا شروع می‌کنند راجع بمواد مخدره واقعا فرمایش شما صحیح است ما باید فکر یک قانون جدیدی باشیم برای خایر اینکه این قوانین از قوانین خلق الساعه که بشود بی مطالعه تقدیم کرد نیست مسلما با این تبصره تا اندازه‌ای یک قسمت از این کار حل می‌شود ولی کار بکلی حل نشده باید اینجا به پرورش روح افراد اهمیت داد قانون تنها کافی نیست ما باید برویم آن لانه‌های فسادی را که این کار را ایجاد می‌کنند پیدا کنیم و با دستگیری یکی دو نفر که یکی دو گرم تریاک یا هروئین دارند راه حلی پیدا نشده است جاهای دیگر اینطور کردند به نتیجه نرسیدند همانطوریکه عرض کردم بین آموزش و پرورش فرق است ما دنبال پرورش هم می‌رویم ولی استدعا می‌کنم جنابعالی هم در این قسمت ارشاد کنید چون نظریاتی دارید صاحب نظر هستید جناب آقای بهبودی ایشان فهرست وار این نکات را برای ما خواندند مسلما مسئولیتش با دولت نیست مسئولیت آن با روزنامه اطلاعات است روزنامه‌ها آزادند اگر حزب ما و اظهارات شهردار ما را فراموش نکنند می‌توانیم اطلاعات دیگری از روزنامه‌ها بدست بیاوریم که ملاحظه بفرمائید فهرست وار من جسارتا راجع به حزب مردم بگویم ولی چون مال آتیه است گفتن و نوشتن آن آسانتر است مال ما چون گذشته است سخت تر. فرمودید کوشش برای پیشرفت صنایع نشده من خیال امشب وزیر اقتصاد واقعا نخوابد چون واقعا با کوششی که ایشان کرده است در این قسمت انصاف زیادی نبوده برای اینکه خیلی خدمت شده (صحیح است) لایحه مالیات را که عرض کردم ۸ ماه طول کشید آیا ۸ ماه زیاد است برای یک لایحه مالیاتی، راجع به بیلان حزب گفتید چون جناب آقای رامبد هم فرمایشاتی کردند جوابشان را در آنجا می‌دهم اگر فرمایشات ایشان را حلاجی کنیم یا خلاصه کنیم ما کاری انجام نداده‌ایم خوب اظهار نظر است و هر نظری هم محترم است ولی خوب خسته که شدیم اگر چه کاری انجام نداده‌ایم والله خسته شدیم باز هم عرض می‌کنم شاید تقصیر با ما باشد ما از خودمان صحبت نمی‌کنیم از کارهایمان صحبت نمی‌کنیم وقتی که با رفقایمان هستیم اینقدر خسته هستیم که راجع بکارهای دیگر صحبت نمی‌کنیم ولی خیال می‌کنم هر وقت که آقایان را می‌بینیم مثلا مهندس روحانی راجع به آب و برق صحبت می‌کند و تا گوش آقایان پر نشود دست بر نمی‌دارد جناب آقای فخر طباطبائی راجع ببودجه برنامه‌ای فرمودند، گفتند که این معایب را دارد گفتند که این بودجه برنامه‌ای نیست گاهی اوقات این تفسیر برای خود آدم هم خت می‌شود تفسیر قانون با آقایان است مجلس باید تفسیر کند و با حضور خودتان تصمیم بگیرید چطور تفسیر بکند ولی در هر حال بنده خیال می‌کنم این بودجه اطلاعاتیکه خدمتتان داده از سال گذشته بیشتر است (صحیح است) سعی می‌کنیم بیشتر بکنیم بهتر بکنیم ما مایل نیستیم که واقعا مجلسی که وظیفه سنگینی دارد بتمام اقدامات مملکت وارد نباشد این علاقه ماست مسلما اشکالات ما بیشتر می‌شود چون از لحاظ ایراد هم بیشتر می‌شود ولی مانعی ندارد چون ایراد بنفع مملکت است مانع ندارد ولی پیش بینی بودجه و درآمد آن خیال می‌کنم که ناصواب نباشد من نمی‌خواهم و نخواهم گفت چون علاقه ندارم که بزور روی این مطلب خلاف تصمیم فراکسیون مردم رای بدهند و خیال می‌کنم بنتیجه خواهیم رسید لذا می‌گویم امیدوارم که این پیش بینی‌های ما و درآمدمان درست باشد که جنابعالی هم آزاد باشید که رای مخالف بدهید و مسلما همینکه نزدیک شدیم به این نتیجه حاضریم بنشینیم صحبت کنیم یک چلو کباب ما را دعوت می‌کنید قضیه را حل می‌کنیم. آقای امام مردوخ درس اخلاق بما دادند بسیار متشکرم راجع بموقوفه حق دارید این دستگاه الآن تحت نظارت نخست وزیری است طبق وقف نامه و موازین شرعی و مقررات اداره می‌شود امیدوارم نتیجه اش مثبت باشد حتما هم بهتر خواهد بود الآن خطابم به جناب آقای رامبد است و من بایستی جدا عرض کنم که یک خرده تعجب کردم چون انتظار خیلی زیاد بود از نطق جنابعالی و مسلما یک دو سه جای این بودجه بود که من نمی‌توانستم جواب بدهم ولی انگشت روی آنجا‌ها نگذاشتند (خنده نمایندگان) خوشبختانه راجع به فرم و راجع به کلمات فارسی صحبت کردید من خوشحال شدم باید کلمات بهتری پیدا کنیم باور کنید در این بودجه سعی شده که این فرمها بصورت یک سیستم نوین تنظیم گردد و سعی کرده‌ایم تا دولت برای هر جائی یک فرم مخصوصی پیدا کند الآن راجع بخرید حیوانات، دانشکده ادبیات اصفهان احتیاج ندارد ولی خوب، دانشکده دامپزشکی احتیاج دارد جنابعالی خودتان جناب آقای رامبد از من هم واردترید در این کارها چون ارتباط دارید و با یکدستگاه بزرگ تجارتی ارتباط دارید با یکدستگاه بزرگی که یکدقیقه وقت در زمان برای آن مهم است لذا نمی‌شود که از این فرمها نداشته باشید ما که این فرمها را اختراع نکرده‌ایم ما هم از دستگاههای دنیا گرفته‌ایم و از یک سیستم دنیای مترقی که بقول یک مثل فارسی ممکن است فقط یک کمی آب نکشیده باشد و بقول شما درست نباشد هرچه فکر می‌کنم فرم‌ها چطور می‌شود فرم‌ها درست است فرمش اینست که دستگاههائی که بهش علاقه دارد کارش را با تلکس می‌کند یعنی آنها که مفیدست می‌گذارد جای دیگر نتیجه می‌گیرد ما هنوز به آنجا نرسیده‌ایم ولی سیستم همان سیستم شما است ملامتمان نکنید اگر از لحاظ اداری داریم شبیه شماها می‌شویم اصلا بایستی به آنجاها برسیم اگر به آنجا رسیدیم واقعا آن ماکزیمم است که ما به آن می‌رسیم آن ایرادهای اولی را من زیاد بهش تکیه نمی‌کنم از لحاظ میزانسن واقعا خوب بود (رامبد – جناب آقای رئیس من اخطار نظامنامه‌ای دارم) و باید عده‌ای که آنجا هستند اینها را تحت تاثیر قرار بدهند. ما هم تحت تاثیر قرار گرفتیم لذا مانعی نداشت ولی بشما قول می‌دهم که این فرمها با حسن نیت تهیه شده اینها فرمهائی است بین المللی ما هیچ ادعائی نمی‌کنیم ما در سازمان برنامه و وزارت دارائی این فرمها را پیدا کرده باشیم این فرمها واقعا فرمهای بین المللی است که از آنها استفاده کرده‌ایم پس از قمت فرمش که بگذریم می‌رسیم به آن قسمت که جنابعالی هم از دل صحبت کردید آنجا من نزدیک می‌شوم بشما و آن انتقاداتی را که کردید قسمت زیادش اصولی بود انتقادات جنابعالی واقعا روی علاقه بمملکت و بدولت و بهر کسی که در راس کارها باشد قبول می‌کنیم و حتما میدانیم با شما هم دوستی داریم مبارزه هم نداریم اگر فرمایشی کردید چون صاحب نظر هستید در این قسمت اجازه می‌خواهم که خدمتتان عرض کنم که من این بودجه را با یک بودجه ایده آل و یک بهتری که ممکن است شما فرمهایش را دیده باشید مقایسه نمی‌کنم و با بودجه سال گذشته هم مقایسه نمی‌کنم ما سعی کردیم اطلاعات بیشتری بشما بدهیم مسلما یک روزی انشاءالله می‌توانیم تمام این ارقام را طبق این قانون بمرحله اجرا بگذاریم هنوز آن روز نرسیده چون با قوانین موجود طبق سیستم‌های سابق کار می‌شود و حتما ما می‌توانیم با این سیستم‌های جدید از لحاظ کارمان پیش برویم خیال نمی‌کنم که چندان مهم باشد حتما بودجه سال بعد بودجه بهتری خواهد بود از این لحاظ هم راضی تر خواهیم بود مسلما ارقام سال ۴۲ و ۴۳ و ۴۴ است یکی از دوستان می‌گفت رقم‌های سالهای گذشته را ندهید مقایسه کنند چون مقایسه که می‌کنند اشکالاتی برایتان پیش میاید من دنبال این اشکالات می‌رفتم باید بروم که این ارقام داده بشود مسلما در بعضی از ارقام در سال ۴۴ وصولی مان بیشتر است و در بعضی از ارقام وصولی کمتر است آنرا هم استدعامی کنم توجه کنید و ملاحظه بفرمائید ما سعی کردیم ارقام را تا جائیکه خیال می‌کنیم درست است بیاوریم و امیدوارم این درآمد حقیقی ما باشد و در هر صورت با کمی بیشتر و یک کمی کمتر در این حدود خواهد بود نفت را خدمتتان عرض کردم ۵۵۲ میلیون درست است این دیگر ممکن است توسط جلات خارجی ملاحظه بفرمائید گذاشته شده. ما انتظار نداریم کسی بمیرد و با اقداماتی که از لحاظ بهداشت شده کمتر می‌میرند ولی اشخاصی هستند که در سالهای گذشته دار فانی را وداع کرده‌اند ولی مالیات ارثشانرا تا حال نگرفته بودند و سال آینده درآمد ما از این لحاظ بیشتر خواهد شد راجع بساختمانها صحبت کردید ممیزی تهران تازه تمام شده با کارهای ممیزی تهران ما درآمدمان بیشتر خواهد شد پرونده‌ها تنظیم شده چنانکه امسال تا آخر ماه اسفند درآمد ما از پیش بینی سال گذشته بیشتر است یکی از دوستان یادداشتی فرستاده که کلمه میزانسن را بد فهمیده‌اند و ایشان این کلمه را صحنه سازی ترجمه کرده‌اند در حالی که اینطور نیست خود بنده هم وقتی صحبتم را شروع کردم با یک میزانسن شروع کردم چون اکنون دوستان من که ساعت ده دقیقه بعد از نصف شب است و اگر به عرایضم متوجه نباشند از ارزش نطقم کم می‌شود اگر معنی بدی باشد بنده این معنی بدش را پس می‌گیرم (احسنت) راجع به مشروب فرمودید که درآمد ما بیشتر شده نباید فراموش کنید که ما از سه ماه پیش از مشروب عوارض بیشتری می‌گیریم لذا چون عوارض بیشتری گرفته می‌شود ترقی کرده ضمنا بموضوع آبجو برمیگردیم گفته شد که سال گذشته از آبجو ما از ماخذ سی میلیون تومان بیشتر گرفتیم اگر امسال بیشتر بگیریم مسلما درآمد بیشتری خواهیم داشت و این رقم موثری خواهد بود راجع بگمرک که عرض کردم ارقام دلار را خدمتتان گفتم راجع بمسافرین ما علاقه داریم عده بیشتری بیایند البته توریست نباید فقط خارج ایران باشد مردم از لحاظ مسافرت داخلی ایران هم ممکن است نظریاتی داشته باشند چون مردم که از اصفهان بتهران و از تهران به اصفهان بروند این خودش یک تحرک بیشتر ایجاد می‌کند (صحیح است) راجع بشیلات جناب آقای رامبد این رقم درست است برای این که ما پارسال خاویار را بمزایده گذاشتیم در شیلات عواید بیشتر ما از خاویار است بمزایده گذاشتیم و کیلوئی هفت دلار گران تر فروختیم (احسنت) درآمد ما سال گذشته شد یازده میلیون تومان امسال می‌شود در حدود پانزده میلیون تومان و خیال می‌کنم که این افتخاری است برای وزیر پست و تلگراف شیلات که واقعا توانسته‌اند با اجرای مقررات مزایده کسب درآمد بیشتری بکنند راجع بمطالبات صعب الوصول فرمودید این واقعا دردی است ما هم قبول داریم که دردی است ولی دردی است که ما نمی‌توانیم از آن فرار بکنیم ولی باید با جرات و با در نظر گرفتن تجارت و صنعت خودمان راه حلی برای آن پیدا کنیم ما عادت داریم مثل ترقه بترکیم علاقه بکاری داریم روز بروز آن را فراموش می‌کنیم در کار ما باید با خونسردی پیش برویم همه دستگاهها مطالبات صعب الوصول دارند ولی من باز هم قول می‌دهم که امسال این موضوع عمل می‌شود و تا بحال برای دو شرکت راه حل پیدا کرده‌ایم امیدوارم برای سایر دستگاههائی که مطالبات صعب الوصول دارند راه حلی پیدا کنیم سعی می‌کنیم که عمل شود (احسنت) راجع به اسناد خزانه خود جنابعالی بهتر از بنده میدانید اسناد خزانه مورد علاقه همه ماست چون با این وجوهی که آنجا جمع می‌شود و می‌توانیم بکار بیاندازیم کار می‌کنیم امکان هم داریم ما بانک ملی داریم بانک مرکزی داریم سازمان برنامه داریم و همیشه پرداخت خواهد شد و برای خزانه داری اشکالی نخواهد داشت راجع بحزب ایران نوین و بیلان حزب ما بیلان حزب را چاپ خواهیم کرد ما از نظر مالی قروضی داریم و از شخص نیست از بانک گرفته‌ایم و اسم آن بانکها را هم میگوئیم و خود شما هم میدانید خود شما هم حتما حزب تان باید مقروض باشد برای اینکه کار آسانی نیست ما امیدمان به آینده است همانطور که دولتهای گذشته کمکی نکردند به احزاب شان ماهم کمکی نمی‌کنیم به احزابمان (خنده نمایندگان) حزب فرمایشی بدرد نمی‌خورد حزب باید روی پای خودش بیایستد (رامبد – بعکس بنده می‌خواهم همان سوء جریانات تجدید نشود احزاب قبلی خیلی بد عمل کردند) واقعا حسابش را داریم و می‌توانیم بگوئیم چه مبلغی است و بکجا مقروض هستیم از اعضای کمیته اجرائی پول می‌گیرند گاه گاه می‌آیند از ما پول می‌گیرند برعکس ما که منبع درآمد داریم آن احزاب گذشته نداشتند یک مبلغ بودجه حزب ما را کشاورزان می‌دهند و یک مبلغ آن از کارگران است (بعضی از نمایندگان – همه افراد حزب می‌دهند) بله و سهم مهمی از درآمد ما را آنها می‌دهند افراد حزب هم مرتبا می‌دهند فراکسیون حزب بیش از آنچه باید بدهند می‌دهند ولی هنوز از لحاظ قرض به بانکها مقروض هستیم و مسلما در مجمع عمومی در جلسه‌ای این ارقام داده خواهد شد اطمینان داشته باشید راجع به مهمانخانه اصفهان صحبت کردند راجع به اشکالات و اعتباراتی که دولت داده است این مهمانخانه باید راه بیافتد جنابعالی فرمودید اعلام خطر می‌کنم مسلما بنده بدم نمی‌آید که اعلام خطر بکنید برای خاطر اینکه ما هشیارتر خواهیم بود وسعی می‌کنیم دفعه آینده که خدمتتان میآئیم از خطرش کاسته شده باشد چون هم جنابعالی و هم ما علاقه به ایران داریم و البته ایران برای ما مهم است و هر اعلام خطری که بکنید برای ما خدمتی است و برای آتیه ایران بهتر است (احسنت) جنابعالی در آخر فرمایشاتتان سندی را قرائت کردید که راجع بیک خدمتگزار این مملکت اعلیحضرت همایونی فرمایشاتی فرموده بودند بله آقای علم خدمتگزار این مملکت هستند وظیفه سنگینی داشته و انجام داده‌اند (صحیح است) اینجا راجع به ماها هم صحبت شد ما هم یک سند خدمتگزاری داریم این سند شفاهی بود که از رادیو برای ۲۳ میلیون ایرانی ایراد گردیده و در تلویزیون اعلیحضرت همایون راجع به سربازی که جان خودش را برای بهدف رسیدن برای بثمر رسیدن این انقلاب گذاشت فرمودند: «منصور چه کرده بود غیر از اینکه در اجرای هدفهای انقلاب ششم بهمن با پاکی و صمیمیت روزی بیست ساعت کار می‌کرد غیر از اینکه برای اجرای برنامه‌های فنی قیافه‌های جدید تحصیل کرده و بخصوص درستکار جمع آوری کند و روح همکاری دسته جمعی و سازمان صحیح اداری ایجاد کند» این را اعلیحضرت همایونی روز ششم بهمن یعنی تقریبا یک ماه و نیم پیش فرمودند این هم سند افتخاری است که همه ما به آن افتخار می‌کنیم و همه مجلس به آن افتخار می‌کند و همینطور ما هم به آن سند (اشاره بطرف آقای رامبد) افتخار می‌کنیم (احسنت – آفرین. بسیار عالی بود)

رئیس- حالا بورود در شور ماده واحده رای می‌گیریم خانمها و آقایانیکه موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر یرخاستند) تصویب شد. چون وقت دیر است با اجازه خانمها و آقایان طرح ماده واحده را بجلسه فردا ساعت هشت و نیم صبح موکول می‌کنیم.

(بیست دقیقه بعد از نیمه شب جلسه ختم شد)

رئیس مجلس شورای ملی- مهندس عبدالله ریاضی.