مذاکرات مجلس شورای ملی ۱۹ اردیبهشت ۱۳۰۸ نشست ۴۵
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری هفتم | تصمیم‌های مجلس | قوانین بنیان ایران نوین |
| نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری هفتم |
مذاکرات مجلس شورای ملی ۱۹ اردیبهشت ۱۳۰۸ نشست ۴۵
مذاکرات مجلس شورای ملی، دوره ۷
جلسه: ۴۵
صورت‌مجلس روز پنجشنبه ۱۹ اردیبهشت‌ماه ۱۳۰۸ مطابق ۲۹ ذیقعده ۱۳۴۷
فهرست مطالب:
۱- مذاکرات نسبت به لایحه دولت به قید دو فوریت راجع به تقاضای اعتبار جهت زلزله‌زدگان خراسان و تصویب آن به اکثریت ۹۲ رأی
۲- قانون اجازه اعتبار بیست و پنج هزار تومان جهت زلزله‌زدگان خراسان
(مجلس یک ساعت و سه ربع قبل از ظهر به ریاست آقای دادگر تشکیل گردید)
(صورت‌مجلس یکشنبه ۱۵ اردیبهشت‌ماه را آقای مؤید احمدی قرائت نمودند)
غایبین با اجازه جلسه قبل آقایان: نوبخت - عبدالحسین خان دیبا - عمادی - آشتیانی - همراز - لرستانی - آقایان - میرزا محمدرضا شیرازی - اورنگ - طباطبایی وکیلی - طالش خان -
حاج سید محمود - تیمورتاش - حبیبی
غایبین بی‌اجازه جلسه قبل آقایان: شمیرانی - حیدری - امیر ابراهیمی - میرزا حسن خان وثوق - موقر - حاج رحیم آقا - میرزا ابوالفضل - محمدتقی خان اسعد - حاج حسین آقا مهدوی - شیخ علی مدرس - حاج حسن آقا ملک - حاج غلامحسین ملک - محمد آخوند
دیر آمدگان با اجازه جلسه قبل آقای: شریعت‌زاده
رئیس- در صورت‌مجلس نظری نیست.
(اظهاری نشد)
رئیس- صورت‌مجلس تصویب شد آقای وزیر مالیه فرمایشی دارید؟
وزیر مالیه- لایحه‌ای است برای تقاضای یک اعتباری برای کمک به آسیب‌زدگان با قید فوریت تقدیم می‌شود پس از قرائت چند کلمه هم خود بنده توضیح عرض می‌کنم.
(به شرح آتی قرائت شد)
ساحت محترم مجلس شورای ملی
حدوث زلزله‌های پیاپی در حدود شیروان و بجنورد و قوچان وضعیت فوق‌العاده اسفناک و رقت‌آوری را برای اهالی و ساکنین آن حدود پیش آورده که قلب هر شنونده از احوال اهالی بی‌خانمان متواری و گرسنه آن حدود متألم و متأثر و طاق تحمل را از دست می‌برد.
به طوری که خاطر محترم آقایان نمایندگان مستحضر است با وجود آنکه در تقسیمات اعتبارات مملکتی محلی برای دفع این قبیل بلیات و مصائب غیرمترقبه تصویب نشده بود بر حسب ضرورت معادل ده‌هزار تومان از اعتبار غیرمترقبه دولت در وجه ایالت خراسان حواله شد که تا حدی وسیله چاره‌سازی فراهم گردد - به موجب اطلاع واصله از ایالت خراسان اعتبار مزبور تمام و پریشانی اوضاع آن حدود کمک کافی و معتدیهی را برای حفظ جان و تهیه دوا و غذای اهالی بی‌سرو سامان آن نقاط آناً ایجاب و الزام می‌نماید.
به طوری که عرض شد با آنکه دولت از حیث بودجه و اعتبارات عمومی کاملاً دست‌تنگ و در مضیقه می‌باشد معذالک چون وضعیت اجازه صبر و تحمل نمی‌دهد لازم دید از هر محلی که ممکن باشد فعلاً مبلغی که جان ساکنین آن حدود را از مهلکه بیقوتی و بیدوایی نجات دهد فراهم نموده به محل برساند ولی بدیهی است این کمک‌های مختصری که از بودجه عمومی می‌شود به هیچ‌وجه نگرانی اساسی را مرتفع نساخته و وسیله چاره‌جویی حقیقی نخواهد بود بلکه لازم و واجب است که عموم طبقات اهالی این مملکت در این مصیبت شرکت جسته از کمک و اعانت دریغ نکنند - برای حصول این مقصود حسب‌الامر بندگان اعلیحضرت همایونی ارواحنا فداه کمیته در تحت سرپرستی والاحضرت اقدس ولیعهد تشکیل و امید است که دعوت آن کمیته از طرف عموم حسن تلقی و بروز احساسات برادرانه طوری باشد که در انظار داخله و خارجه موجب سربلندی گردد.
فعلاً دولت برای تکمیل کمک خود و تهیه وسایل فوری و دستگیری و اهانت معادل بیست و پنج‌هزار تومان اعتبار تدارک و تصویب آن را از مجلس محترم به قید فوریت تقاضا می‌نماید.
ماده واحده- وزارت مالیه مجاز است از محل پنجاه‌هزار تومان اعتبار مخارج معاودت و کمک به اعاشه مهاجرین بی‌بضاعت که ضمن بودجه ۱۳۰۸ مملکتی منظور است مبلغ ۲۵ هزار تومان برای کمک و اعانت به ساکنین حدود شیروان و قوچان و بجنورد که از اثر زلزله مصیبت دیده‌اند مصرف نماید.
وزیر مالیه- اگرچه زمینه موافقت و احساساتی که از آقایان نمایندگان محترم می‌بینم بنده را مستغنی می‌کند از اینکه یک عرایضی برای دعوت آقایان به تصویب این لایحه و فوریت آن به عرض برسانم (نمایندگان- صحیح است) ولیکن برای اینکه خاطر محترم آقایان تا اندازه از وضعیات و جریان اوضاع مستحضر باشد تلگرافی که دیروز از والی خراسان رسیده که خودش به نقاط آسیب
دیده رفته و مشاهداتی کرده این را به عرض آقایان برسانم دیروز ظهر به شیروان رسیدم از قوچان به این طرف آبادی‌ها خراب شده هر چند به این نقطه نزدیک‌تر می‌شوند بدتر است از بعضی قرای اطراف که همان دیروز بعد از ظهر گردش و معاینه کردم اثری نمانده و مردمی که زنده مانده گرسنه زیر آسمان هستند شهر شیروان تمام خراب شده و چیزی باقی نمانده مردم در صحرا می‌خوابند صد خروار گندم به محتاج‌ترین آسیب‌دیدگان شهر توزیع کردم و به دو قریه بزرگ که شخصاً رفتم صد الی دویست تومان پول و بیست خروار گندم برای صد جوع داده‌ام اطبا هم در حرکت هستند و مجروحین را می‌بینند قریب سی قریه مهم در همین حوالی که به درجات مختلف آسیب عمده دیده‌اند معاونت فوری لازم دارند هر چند این کمک‌های جزئی کفایت چیزی نمی‌کند معذالک وقتی که شخصاً در میان جماعت گرسنه که ناله می‌کنند و دور مرا می‌گیرند می‌رسم چاره‌ای جز امداد ندارم باید زودتر اعانه معتد به از دولت و ملت تدارک و رسانده بشود ورنه مردم از دست می‌روند زلزله مداومت دارد تلفات جانی هم زیاد شده آذوقه برای مردم دستگیری به دهاتی‌ها خرده مالک برای آبادی و اجازه قرض در مقابل گرو ملکی تا حدی از بانک پهلوی و اعتبار برای ساختن شهر جدید و تأسیس بلدیه و چادر برای ادارات دولتی که باران دوسیه را خراب نکند و اعانه برای اجزای مستخدمین فقیر آنها و ایجاد کمیسیون برای مراقبت کار معاونت تا چند ماه و بالجمله توجه کامل جهت تدارک اعانه لازم است پستخانه تلگراف‌خانه محل ندارد و اجزا مستأصل هستند اگر آنچه حواله شده به آسیب‌دیدگان توزیع شود برای حوزه گیفان و بجنورد که امروز پس از ورود هیئت شوروی عازم آن نقاط هستیم چیزی باقی نخواهد ماند لهذا قدری به امساک رفتار می‌کنیم ولی حال مردم اعانت فوری را الزام می‌نماید. مقصود بنده از تذکر خدمت آقایان به طوری که عرض کردم در حقیقت مستقیم خطاب به نمایندگان محترم نبود زیرا یقین دارم احساسات آقایان و تأثرات‌شان از بنده و خود والی خراسان که شاهد قضیه بوده بیشتر است و کمتر نیست لکن البته بایستی با توجه آقایان نمایندگان در حقیقت رو را به عموم افراد این مملکت کرد و در این موقع انتظار داشت که دعوت آنها و کمک به اهالی خراسان که آسیب دیده‌اند یک کمک برادرانه و حقیقی باشد و این مصیبت را یک مصیبت وارده بر فامیل خودشان و بر خودشان و بر نزدیک‌ترین اقوام و اقربای خودشان بدانند (صحیح است) و از صمیم قلب تا آن اندازه که ممکن و مقدور است از مساعدت و قبول دعوتی که کمیته از آنها خواهد کرد مضایقه نکنند.
رئیس- به طوری که آقای وزیر مالیه فرمودند مهابت این قضیه طوری است که گذراندن این لایحه با همان وحدت فکری که در آقایان هست بدون اینکه اظهار مخالفتی بشود حسن نیت آقایان را لااقل ثابت می‌کند از طرفی هم نظامنامه محدود می‌کند ما را که ما بایستی به طور موافق و مخالف حرف بزنیم. بدیهی است در مجلس شورای ملی یک نفری وجود ندارد که با مساعدت به این بیچارگان مخالف باشد (صحیح است) و بنابراین اگر اجازه بفرمایند و آقایان موافقت بفرمایند به نام توضیح و به نام تبیین از طرف نمایندگان به عنوان مخالف و موافق تجویز می‌کنیم که اقلاً شش هفت نفری در این باب حرف بزنند فوریت مطرح است. آقای عراقی.
عراقی- گرچه همین طوری که آقای رئیس بیان فرمودند موافق و مخالف و اینها در بین نیست همه آقایان از صمیم قلب این کار را استقبال می‌کنند علاوه بر این شاید متأسف هم از این باشند که چرا باید یک همچو قضایایی برای یک ملت بیچاره واقع شود ولی حالا فوریتش مطرح است. در فوریتش البته بنده نمی‌خواهم حرف بزنم و مسلماً همه آقایان موافقند و بنده به واسطه تأثری که دارم خواستم در اینجا روی سخن خودم را به آقایان ارباب جراید و عموم ملت ایران قرار بدهم و عرض کنم که:
بنی آدم اعضای یکدیگرند که در آفرینش ز یک گوهرند
چو عضوی به درد آورد روزگار دگر عضوها را نماند قرار
انصافاً این صدمه که از این زلزله به اهالی بیچاره خراسان وارد شده در واقع یک صدمه‌ای است که به تمام ایران واقع شده است و تمام اهالی مملکت در این قسمت شریکند چه آنهایی که مصیبت زده‌اند چه آنهایی که اشخاصی ازشان در زیر زلزله کشته شده‌اند و مرده‌اند تمام اینها برادران و خواهران ما هستند. هیچ‌کس نیست که در اینجا بتواند اظهار مصیبت‌زدگی تنهایی بکند هر مصیبتی که وارد شده به عموم وارد شده است چیزی که هست بنده دعوت می‌کنم و همین طور سایر آقایان که به نوبه خودشان اینجا مذاکره خواهند کرد دعوت می‌کنند عموم ملت ایران را در همراهی در این قضیه که از جمیع بلاد، رعایا، زارعین، ملاکین، تجار، کسبه، اصناف، کلیتاً نسبت به این زلزله‌زدگان همراهی مالی خودشان را دریغ نمایند. کمیته هم در اینجا درست شده است که هر کس بخواهد اعانه بفرستد می‌تواند مستقیماً به آن کمیته که تأسیس شده است بفرستد و امیدوارم در این موضوع عموم ملت ایران در این موقع همراهی خودشان را دریغ نکنند.
رئیس- آقای عباس میرزا
عباس میرزا- در فوریت رأی می‌دهیم.
رئیس- آقای افسر
افسر- اگرچه نمایندگان خراسان در این قضیه هائله حقیقتاً صاحب عزا هستند و نباید آنها چیزی بگویند و باید سایر آقایان اظهاراتی بکنند و بنده هم به همین دلیل نمی‌خواستم در این خصوص عرض بکنم ولی بالاختصاص آنهایی که بستگان خصوصی دارند مقدم هستند به این جهت این دو نکته را خواستم تذکر بدهم خراسان یکی از مراکز مهم زلزله ایران است و سال‌های متمادی در تاریخ زلزله‌های بنیان‌کن آن معروف و مشهور است در همین عصر خودمان از ۱۳۱۰ تا حالا چندین زلزله مهم آمده است شهر قوچان که حالا شیروان یکی از متعلقات آن است در ۳۱۰ و ۱۱ در دو زلزله مهم ده هزار نفر در شهر و ده هزار نفر در دهاتش کشته شدند و زیر آوار رفتند و تقریباً هفت میلیون خسارت مردم آن وقت باز دید شد و از طرف دولت هم فقط کمکی که شد یکی از خالصه‌ها را به مردم دادند که شهر بسازند و هیچ کمک دیگر از طرف دولت نشده بود و چون آن وقت تجارت‌شان مرتب بود زراعت‌شان خیلی خوب بوده راه روسیه باز بود تمام دنیا راهش به آنجا باز بود بالاخره آن شهر را آباد کردند و الان هم هست و همچنین شهرهای دیگر بعد از آن در ۱۳۱۷ در سبزوار زلزله آمد و در حقیقت هزار نفر تلفات داد و در ۳۲۱ در ترشیز ۱۵۰۰ نفر تلفات داد دهات عمده را خراب کرد و در چند سال قبل در تربت البته خواندید که زلزله بزرگی شد و دو هزار نفر مردم کشته شدند و از طرف مجلس اعانه برای آنها تعیین شد و کمک‌هایی شد همچنین سال بعد در سر ولایت و پارسال در نیشابور ولی فرقی که امسال با آن سال دارد این است که آن حاصل را ندارند آن تجارت را ندارند مخصوصاً اشخاص سر حدی که آن بضاعت را ندارند به علاوه خشکسالی امسال که در غالب خراسان واقع شده است غیرممکن است که خود اهالی خراسان بتوانند مثل سابق کمک بکنند و محتاج نباشند به اعانه ملی. لهذا عرض می‌کنم که با تشکراتی که از اقدامات جدی و فوری دولت داریم که همه آقایان مسبوقند و بنده نمی‌خواهم تجدید کنم و با این تلگرافات و اخبار اخیری که فقط از شیروان رسیده و هنوز به کیفان و بجنورد نرفته‌اند و معلوم نشده است که خسارات و تلفات چقدر است (اگرچه اخباری که به ما می‌رسد کمتر از دو هزار نفر حقیقتاً نیست و خبر قطعی خواهد آمد) به این جهت بنده به سایر آقایان واگذار می‌کنم که مشروحاً صحبت بفرمایند و نهایت تشکر را بنده خودم از طرف اهالی خراسان و نمایندگان خراسان تقدیم دولت می‌نمایم و نهایت آرزومندی را دارم که از طرف تمام ملت ایران اظهار علاقه‌مندی و کمک بشود.
رئیس- آقای زوار
زوار- عصر مملو از مفاخرت و سعادتی که ما خوشبختانه در آن زندگی می‌کنیم یکی از برجسته‌ترین علایمش ایجاد وحدت ملی بین تمام طبقات ایرانی است بدون اختلاف مذهب و نژاد پس قبلاً لازم می‌دانم به ایجادکننده این اصل مهم که باعث سعادت و خوشبختی مملکت و ملت شده است عرض کنم برومند باد آن همایون درخت که در سایه‌اش می‌توان برد رخت اقوی دلیل بنده هم اتحاد کامل فعلی و تأثر و تأسفی است که عموم نمایندگان محترم ایالات و ولایات در این قضیه می‌فرمایند مخصوصاً این صدای اجازه‌هایی که خواسته شد بالاخره روزی خواهد آمد که بر شهامت وجدان و عواطف انسانیت‌پرورانه عموم نمایندگان ایالات و ولایات شهادت خواهد داد که ما اولاد آن مرد بزرگی هستیم که فرموده است بنی آدم اعضای یکدیگرند (خنده بین نمایندگان) در درجه دوم حقیقتاً با شرکتی که عموم نمایندگان محترم از تأثر و تأسف نسبت به این قضیه هائله مهیب کرده‌اند باید با نمایندگان خراسان شرکت بکنند و تشکر از هیئت محترم دولت بکنند که حقیقتاً با یک سابقه بی‌نظیری به مجرد استماع این خبر آن عملیاتی را که حقیقتاً نوع‌پرورانه بوده است نسبت به ستمدیدگان فرمودند و چیز دیگر در فوق این اقدام میسر نبود رأی ایشان به طوری که عرض کردم در درجه سوم هم به نام عموم اهالی خراسان بالاخص آن مصیبت دیدگانی که مطابق این تلگراف مشاهده فرمودید تشکرات مادی و معنوی (خنده بین نمایندگان) خودم را از عموم آقایان نمایندگان ایالات و ولایات اظهار می‌دارم و در خاتمه تذکر می‌دهم که مطلب به قدری مهم است که البته با آن حس نوع‌پروری که در آقایان سراغ دارم عرض می‌کنم که تنها تأثر و تأسف کافی نیست برای اینکه در حقیقت فوق‌العاده رقت‌آور است و محل زلزله‌دیدگان به قدری مهیب است که خیلی‌خیلی رقت‌آمیز است یعنی یک کلمه دیگری نمی‌توانم ادا کنم که بالاتر از رقت باشد پس در این صورت تقاضا می‌کنم که آقایان نمایندگان محترم از تأسف و تأثر خودشان گذشته و مطلب را طوری عملی کنند که ما ثابت کنیم مجلس شورای ملی ایران مظهر احساسات کلیه مراکز ایران می‌باشد (از طرف نمایندگان-صحیح است) و در ترقی و سعادت ملت ایران شرکت دارد.
رئیس- آقای کازرونی
کازرونی- اتفاق ناگواری که واقع شده است تمام ایرانیان را متأثر و عزادار کرده است. بنده می‌خواستم عرض کنم که همه ما ایرانی هستیم و هر حادثه در هر کجای این مملکت رخ بدهد به تمام افراد متساویاً وارد است. در مقابل یک همچو اتفاق سوئی یک چیزی هم بنده را تا اندازه‌ای امیدوار می‌کند و آن علاقه مفرطی است که دولت در این موضوع به خصوص نشان داده است که راستی راستی درست نشان می‌دهد که دولت بایستی مراقب حال و زندگانی تمام افراد جامعه باشد. لکن در مقابل این حسن عمل تمام افراد ایرانی هم بایستی شرکت نمایند در نگاهداری و پرستاری بازماندگان مردمان بدبخت ستم‌دیده. بنده عقیده‌ام این است که ما نبایستی قناعت کنیم به اینکه تمام اقدامات را دولت بکند یا اینکه منحصراً مجلس و وکلا بایستی اقدامی بکنند. نسبت به تمام شهرهای ایران از طرف آقایان نمایندگان به موکلین خودشان تلگرافی بشود و آنها را به شرکت در دادن اعانه دعوت کنند و به علاوه بنده عقیده دارم که بایستی برای این کار از طرف مجلس یک کمیسیونی انتخاب شود که در اطراف این قضایا دقت کاملی بکند که بلکه یک اعانه فوق‌العاده جمع‌آوری بشود که بتواند جبران تمام این خرابی‌ها را بکند. در هر صورت بنده نمی‌توانم آن طوری که باید و شاید تأثرات قلبی خودم را به عرض برسانم. لکن باید در مقابل این اظهار تأثر و عمل پرداخت.
جمعی از نمایندگان- مذاکرات کافی است.
رئیس- رأی گرفته می‌شود به فوریت. آقایانی که تصویب می‌کنند قیام فرمایند.
(اغلب قیام نمودند)
رئیس- تصویب شد.
(ماده واحده مجدداً به شرح سابق خوانده شد)
رئیس- آقای عباس میرزا
عباس میرزا- تلگراف والی خراسان را که آقای وزیر مالیه قرائت کردند واقعاً مجسم کرد حالت اسف‌آوری که در آن حدود واقع شده است و ما در این موقع باید از والی محترم خراسان خیلی تشکر کنیم که به طوری که دولت به فوریت امر کرده است فوراً به محل رفته‌اند و تلگراف ایشان که اینجا خوانده شد در صورت‌مجلس نوشته می‌شود در جراید هم می‌نویسند و به تمام ولایات می‌رود خودش بیان شرح واقعه هست. حالا اینجا در فوریت لایحه مذاکره شد و در خود لایحه البته دولت نظریاتی خواهد داشت که اعانه زیادتری به دست بیاورند که به این درجه کمک‌هایی برای اعاده شهرها بشود ولی ما از نقطه‌نظر جریان و از نقطه‌نظر نمایندگی که از طرف ملت داریم کمال تأثر و تأسف را از قضیه داریم. البته در موقعی که یک ملتی در کمال آسودگی و بشاشت هست و در همه جا یک حالت بشاشت و فرحی بوده است و تمام افراد مملکت رو به یک ترقیات اقتصادی می‌روند. گاه‌گاهی یک چیزهایی پیش می‌آید یعنی که مقدرات الهی می‌خواهد یک تنبهی پیش بیاورد که انسان پرمغرور به موقعیت خودش نباشد و بداند در تمام کوشش‌هایی که انسان می‌کند گاهی یک وقایعی انسان را متوجه می‌کند به یک مبدأیی که مافوق قدرت و عظمت انسانی است. اینجا ما دو تأسف داریم یک تأسف جبران‌ناپذیر است و آن تأسف اشخاصی است که در این پیش‌آمد جان آنها تلف شده است و از بین رفته است و ما هیچ کاری نمی‌توانیم بکنیم و جز اظهار تأسف و تسلیت نسبت به بازماندگان آنها چاره نداریم. چاره دیگری که در دست ما است همانا چاره جبران مادیات است و آن جبران مادیات حتی‌القوه و حتی‌المقدور از طرف دولت و از طرف اشخاصی که طهران هستند البته به عمل خواهد آمد و ما قطع داریم و امیدواریم که وقتی از این قضیه تمام ایرانی‌ها مطلع شوند یک کمک‌های لایقی از طرف تمام شهرها و دهات دیگر که امروز در کمال رفاه و آسایش زیست می‌کنند برای همان شکرانه رفاه و آسایشی که امروز دارند البته در مقابل همان تشکر این کمک را خواهند کرد و ما هم به موکلین خودمان تلگراف می‌کنیم و امیدواریم که در این موقع یک همدردی کاملی بشود و در ضمن اینکه این اظهار تأسف و تألم را می‌کنیم از قراری که در جراید هست این زلزله در جوار ما یعنی در ترکستان روس هم بوده یعنی به طوری که در جراید نوشته‌اند در آنجا هم یک چنین زلزله‌هایی رخ داده است از آن قضیه هم خیلی متأسفیم که در آن حدود هم یک تلفاتی بوده است و امیدواریم که مادیات را تماماً جبران کنیم و یک همت فوق‌العاده از طرف عموم اظهار شود.
جمعی از نمایندگان- مذاکرات کافی است.
آقاسیدیعقوب- بنده مخالفم.
رئیس- بفرمایید.
آقاسیدیعقوب- چیز غریبی است؟! یک مسئله که الان تمام دنیا متوجه هستند که مجلس شورای ملی نسبت به مصیبت‌زدگان چه کار می‌کند می‌گویند کافی است آقا چه مجلسی از این بالاتر و چه تالم و تأثری از این بیشتر برای ملت ایران هست که یک قطعه از مملکتش غرقه خون باشد و ما بگوییم مذاکرات کافی است؟! ما چه کار داریم؟ خدا نکند هیچ وقت این قضایا پیش بیاید.
دشتی- مجلس روضه است.
آقاسیدیعقوب- بلی مجلس روضه‌خوانی است. (با حرارت) مجلس وضع مالیات است؟!
دشتی- باید عمل کرده و پول داد.
آقاسیدیعقوب- آقا صبر کن آقای دشتی بگذار حرفم را بزنم بعد اجازه بگیرید و حرف بزنید و در روزنامه بنویسید یک مجلس شورای ملی که امروز سراپا باید ماتم و عزا و غم و گریه و زاری باشد و اول کسی که نخوابید و بیدار بود و اقدام کرد پادشاه ما بود در یک چنین قضیه‌ای که ما خواب بودیم او شب نخوابید و بر خودش
خواب را حرام کرد تا اینکه لااقل ماها را بیدار کند که در بدبختی یک قسمت بزرگ مملکت ما هم شریک بشویم آن وقت می‌گویند کافی است. چه کار کردیم؟ مطبوعات را تشویق کردیم؟ زبان بزرگ ما و دست قوی ما که مطبوعات است باید سراپا غم باشند و صفحه اول را باید سیاه کنند چرا؟ برای اینکه یک روز بدبختی برای یک قطعه بزرگ از مملکت ما که خراسان باشد پیش آمده است. این یک چیزی است که امروز ملت ایران عواطف و رأفت خودش را نسبت به یک قسمت از مملکت خودش و نسبت به همدیگر همان‌طوری که آقای عراقی دستور اجتماعیات ما را اظهار کردند و همان‌طوری که دیانت مقدس اسلام در این مواقع می‌فرمودند و هم ید علی من سواهم. در این مواقع اتحاد می‌کردند که هما کالحلقه المفرغه به حیث لایدری این طرفی‌ها. باید مثل زنجیر به هم دیگر وصل باشد که اگر در سر حد خراسان آفت به یک کسی می‌رسد باید در بوشهر و قصر شیرین مردم به لرزه در بیایند و اظهار همدردی بکنند.
اینجا آقای افسر اظهار فرمودند که در سنه فلان آن پیش‌آمد شد و در سنه فلان فلان پیش‌آمد شد و چون آن روز مردم خودشان دارا بودند ممکن بود که جبران کنند ولی امروز چون دیگر مردم دارایی ندارند نمی‌توانند این غصه ندارد یک خراسان با آن عظمت که همیشه باعث افتخار ایران بود، نجات‌دهنده در تمام مهالک و در تمام سختی‌هایی که برای ایران پیش‌آمد تاریخ را نگاه کنید همیشه خراسان بود، حالا خراسان به این روز بیفتد، به این ذلت بیفتد. حقیقتاً نمی‌توانم ذلت بگویم خودم متأسف هستم. یک خراسانی که احیا کننده ایران بود در دوره اسلام از ابومسلم مروزی بگیرید تا این آخر آن وقت باید یک قطعه خراسان غرقه خون بشود و قهر طبیعت آنجا را زیر و زبر کند و ما بگوییم مذاکرات کافی است؟! خیر آقا بنده مذاکرات را کافی نمی‌دانم و لازم می‌دانم نمایندگان ملت در اینجا به عنوان سوگواری و به عنوان زاری و به عنوان بیچارگی آن بچه‌های پدر مرده و آن بچه‌هایی که در صحرا متفرق هستند همان طوری که آقای تقی‌زاده دیده بوند و اظهار نموده‌اند در اینجا گفته شود و از اینجا منعکس بشود در بین تمام ملت ایران و دست قوی ما که مطبوعات است منتشر کنند که ملت ایران دارای آن روح اجتماعات که اول بوده است بشود و بفهمند که بعد از این خراسان و شیراز و اصفهان نیست تمام ایران است و تمام در تحت لوای پهلوی و در تحت کلمه ایران اتحاد و اتفاق داریم و اگر خدای نخواسته بعد از این در یک جای از ایران یک آسیبی و یک صدمه وارد بیاید یک روح است و اجسام مختلفه این روح متزلزل است، این روح متأسف است، این روح عزادار است این روح غمگین است آن روز روزی است که ملت ایران به ندای واحد به آن غرور ملی و به آن روح و عواطف ایرانیتی که دارند در یک چنین واقعه‌ای برسانند که این ملت ملتی است که در مقامی که آنها در مقابل یک سیلی واقع می‌شود، در مقامی که به آنها یک مصیبتی وارد می‌شود این‌طور اتفاق دارند. استدعا دارم مطبوعات محترم ما هم همین زاری همین ندای ما را که از ته دل می‌زنیم به تمام ملت صدا بزنند که ملت ایران دارای یک روح اجتماعی است دارای یک مقام اجتماعی است و در این قضایا با یک روح صمیمیتی نظر می‌کند و اقدام می‌کند. حالا آقای رئیس فرمودند که کسی مخالف نیست. بنده کاملاً مخالف هستم چرا؟ چون نوشته‌اند (در واقع یک قطعه مهم و معظمی از خراسان با خاک مساوی شده است و از بین رفته است همین است دیگر) فقط مبلغ بیست و پنج‌هزار تومان و نظر به ضیق بودجه همین قدر پیشنهاد کرده‌اند بنده عضو کمیسیون بودجه هستم. ما در حین تنظیم بودجه یک اعتباراتی برای دولت در نظر گرفتیم ممکن است از آن اعتبارات مصرف نمایند بعضی از آن اقلام را دیشب بنده به آقای وزیر مالیه هم عرض کردم اگر این لایحه می‌رفت به کمیسیون و وقت داده می‌شد و یک دقتی می‌شد و آقای وزیر مالیه و هیئت دولت آنجا
تشریف می‌آوردند و می‌نشستیم یک فکر اساسی می‌کردیم بهتر بود (برای اینکه امروز روز عزا است) و از جاهای دیگر باز در این مورد یک چیزی اضافه می‌کردیم و تهیه می‌دیدیم این آقا چیزی نیست که از صدهزار تومان و دویست‌هزار تومان درست شود خیلی بیش از اینها خرج دارد یک جای عظیم ما از دست رفته است غیر از پولی است که ما می‌خواهیم بدهیم برای آبادی بلوچستان یا عمران خوزستان و لرستان و خرم‌آباد آقا این نقطه مهم به کلی از بین رفته است آنجاها کم‌کم رو به آبادی هستند ولی اینجا فنای صرف است این یک خرجی است که ما باید بکنیم ملاحظه بفرمایید یک جایی که بر خزانه ما سال به سال می‌افزود به کلی نابود شده است ما باید اول اینجا را آماده کنیم بعد به جاهای دیگر بپردازیم. اینجا را یک روح تازه و زندگی جدیدی بهش بدهیم بعد عمران آنجاها را در نظر بگیریم.
حالا فرمودند که مخالفت نکنید. من وکیل هستم وکیل هم نمی‌تواند پیشنهاد اضافه خرج بکند. نمی‌تواند تعیین محل بکند فقط می‌تواند دولت را دعوت کند که خود دولت پیشنهاد بکند. بنده مواردی را در نظر دارم که از آن موارد مناسب‌تر است مبالغ زیادی خرج این راه مهم بشود. بنده عقیده‌ام این است که حالا ما این ۲۵ هزار تومان را رأی بدهیم بعد یک فکر مهم و اساسی از یک محل دیگری بکنیم. بنده بینی و بین‌الله به قدری خجل و شرمسار هستم که در مقابل یک سیل به این عظیمی و حادثه به این بهت‌آوری دولت ما تا حالا بیش از این نتواند موفقیت حاصل کند و فقط بیست و پنج‌هزار تومان بیاورد و از مجلس اعتبار بخواهد...
یک نفر از نمایندگان- سی و پنج‌هزار تومان.
آقاسیدیعقوب- بلی، ده هزار تومان هم آن روز اول این سی و پنج هزار تومان ولی این چیزی نمی‌شود بنده اطلاع دارم که اعلیحضرت همایونی از حقوق خودش از خراسان حواله داده است. ای کاش ما یک خلقی از اخلاق اعلیحضرت اقدس شهریاری را می‌داشتیم. من آن روز که شرفیاب شدم حضورشان دیدم غریب تأثری در این بزرگوار هست. معلوم است دیگر پدر است. پدر ملت است. غیر از ما است که بگویند مذاکرات کافی است! او می‌داند که چه قسم مملکت را باید نگاه داشت و چه قدر متأثر بود. بنده عرضم این بود که ممکن بود برای همین امر امروز یک کمیسیونی تشکیل بدهیم و یک اعتبارات دیگری که من پیشنهاد به وزیر مالیه می‌کنم آنها را در نظر بگیرند و به مجلس خبر بدهند و تصویب شود و الّا بینی و بین‌الله مناز این مبلغ خجالت می‌کشم. حقیقتاً در این موقع فوق‌العاده و مهم آقای وزیر مالیه که دارای یک عواطف فوق‌العاده هست در مواقع بی‌نوایی باید ایشان هم موافقت بفرمایند که شاید ما بتوانیم به نام دولت صدهزار تومان شد هفتاد و پنج‌هزار تومان تقدیم کنیم به این قربه‌ها و به این مصیبت‌زدگان بدبخت و بی‌نوا. آن وقت از مطبوعات خودمان هم استدعا کنیم که نشر بدهند و مردم را دعوت کنند بامداد. اگر اجازه بدهند در بازارها، در میدان‌ها در مسجدها در همه جا در شهرها در این باب یک تبلیغات و بیاناتی بشود نطق‌هایی بشود یک روح وحدتی ایجاد بکنیم روح مردم را گرم بکنیم و یک قدم‌های بلندی برداریم برای امداد به این برادران و خواهران مصیبت‌زدگان‌مان این بود نظر بنده و الّا خدا شاهد است بنده قصدی ندارم این قدر متأثر هستم که چه عرض کنم. به قدری از این تلگراف آقای تقی‌زاده والی خراسان بنده متزلزل و افسرده شدم که حدی بر آن متصور نیست. درست است گفته می‌شود که یک نفر سیاسی نباید گریه کند و گریه کار بیوه زنان است ولی خوب آقا تأسف است و تأثر و هر جور بشود باید بیان کرد و چاره اندیشید که یک انعکاسی هم در ملت بکند که هر چه بتواند کمک و امداد بکند. امروزه خراسان دچار بلیه عظیمی شده است. حالا قطع نظر از اینکه ما معتقد به نشه دیگر هستیم و مسلمان هستیم اینها هم تمام گوینده لااله‌الاالله هستند که زیر خاک رفته‌اند و رعایت کردن به اینها قطع نظر از مثوبات اخروی و قطع
نظر از آن اجری که در آخرت برای ما دارد از نظر سیاسی هم مهم است و این یک قدم بزرگی است در سیاست برای ما از نظر وحدت اجتماعی و سیاسی و یگانگی ملی و این عمل امروز ما و کمک ملت ایران به این برادران خودشان و به این قطعه مهم مملکت خیلی مفید است و اثرات خوبی خواهد داشت در تمام دنیا. از آن طرف هم همان‌طور که آقای عباس میرزا فرمودند ما از همسایه‌های خودمان هم شنیدیم که با اینکه به آنها هم همین مصیبت و آسیب وارد شده بود آنها هم با ما موافقت کردند و از خارجه هم یک اعانت و کمک‌هایی شده البته عملیات آنها هم قابل تقدیر است و البته ماها هم برای این آسیب‌زدگان همسایه خودمان نیز متأسف هستیم ولی حقیقتاً ما از این مصیبت‌زدگان اهالی خراسان شرمنده و خجل هستیم. در آخر عرایضم دعوت می‌کنم وزرا و نمایندگان ملت و مطبوعات و تمام ملت ایران را که با یک صدای واحد و یک اتفاق کاملی اعانت کنند برادران‌شان و آن کمیته که در تحت ریاست والا حضرت اقدس تشکیل خواهد شد یک نمایش خوبی از زندگی ایرانی و وحدت کلمه ایرانی در دنیا بدهند و کمک‌های مهمی بکنند.
کازرونی- هر کس دلش بیشتر می‌سوزد یک ماه حقوقش را بدهد. هر کس راست می‌گوید بیشتر بدهد.
وزیر مالیه- نماینده محترم در ضمن مذاکراتی که فرمودند تذکری دادند به اینکه دولت ممکن بود و ممکن هست یک کمک‌های بیشتری را کرده باشد. البته آقایان متوجه هستند همان‌طوری که اظهار شد در مرحله اول شخص اعلیحضرت همایونی و بعد در ذیل دستور ایشان و سرپرستی ایشان هیئت دولت از هرگونه اقدامی که متناسب و مقتضی باشد مضایقه نکرده‌اند و نخواهند کرد اگر در خاطر محترم آقایان باشد در همان روز اول که اشاره به این قضیه شد بنده عرض کردم که ده‌هزار تومان از اعتبارات غیر مترقبه دولت برای این مصرف خیریه داده می‌شود بعد هم عرض کردم اگر احتیاجات شدیدی پیش آمد در موقع خودش دولت مجدداً به مجلس شورای ملی عرض خواهد کرد. این است که ملاحظه می‌فرمایید برای مرتبه دوم لایحه بیست و پنج‌هزار تومانی برای این مصرف آوردیم و در این موقع هم بیش از این مقتضی و مناسب بودجه کل مملکتی نبود و همان‌طور که عرض شد و آقایان مستحضرند بایستی یک اقدامات شخصی و احساسات شخصی در این قبیل موارد کمک و معاون اقدامات هیئت دولت باشد (صحیح است) چون که دولت یک وظیفه دارد که نباید دولت را از آن نظر اصلاحی و ترقی مملکت خودش منحرف کرد البته تأثر در این قضیه خیلی مهم صحیح و به موقع است و جبران آن هم تا اندازه که باید بشود شده و خواهد شد و باید وسایل آن را هم مهیا کرد ولی هیچ تأثری قابل این نیست که یک آن و یک دقیقه یک مملکت را از آن خط ترقی و تصاعد خودش باز دارد و بنده امیدوار هستم که با کمکی که از همه طرف خواهد شد ان‌شاءالله این مصیبت‌های وارده تا آن اندازه که ممکن است جبران شود و باز هم این را به عرض آقایان می‌رسانم که اگر یک پیش‌آمدهایی بکند و یک چیزهایی را ما ببینیم که در ضمن عمل ممکن است از طرف دولت یک کمک‌هایی مقتضی است بشود باز خودمان خواهیم آمد و به عرض مجلس خواهیم رسانید و اعتبار خواهیم گرفت. (صحیح است)
رئیس- مذاکرات کافی است؟
عده‌ای از نمایندگان- بلی.
رئیس- دو فقره پیشنهاد رسیده است یکی از آقای یاسایی و یکی از آقای فهیمی قرائت می‌شود.
(پیشنهاد آقای یاسایی این قسم قرائت شد)
مقام محترم ریاست مجلس شورای ملی
بنده پیشنهاد می‌کنم تمام مبلغ پنجاه‌هزار تومان که به اسم نگهداری مهاجرین ایرانی در بودجه مملکتی تصویب شده است تخصیص به جبران خسارت‌زدگان از زلزله بجنورد و شیروان داده شود.
عده‌ای از نمایندگان- اضافه خرج است. نمی‌شود.
یاسایی- خیر اضافه خرج نیست. تغییر خرج است،
عرض می‌شود که مذاکرات آقایان رفقا دایر به اظهار تأثر و تألم از این پیش‌آمدها به قدری است که مزیدی بر آن متصور نیست و لازم نیست که بنده دیگر بخواهم در این واقعه هائله چیزی عرض کنم. البته تأسف و تألم در اینگونه حوادث طبیعی برای همه ماها و همه ملت ایران است ولی در عین حال یک امیدواری کاملی هم داریم که وقتی اداره اعلیحضرت اقدس همایونی تعلق گرفت درباره اشخاصی که باقی مانده‌اند از نقطه‌نظر مادی کمک‌هایی بشود البته ملت ایران هم تأسی می‌کنند به اقدامات ایشان و حتی‌الامکان و حتی‌القوه مساعدت‌هایی خواهند کرد. آنهایی هم که تلف شده و شهید بی‌رحمی طبیعت شده‌اند که از دست رفته‌اند ولی آنهایی که باقی مانده‌اند البته مجلس دولت. ملت باید به اندازه خودش به آنها مساعدت فوری بکند ولی به حرف و گفتار هم نباید برگذار کرد.
اقدامات سریع لازم است از برای نگاهداری اشخاصی که از زلزله آسیب دیده‌اند.
مطابق تلگراف والی خراسان پس از آنکه آن ده هزار تومان اعتبار به ایشان داده شد و صرف آسیب‌دیدگان کرده‌اند حالا اشاره کرده‌اند در آخر تلگراف‌شان که من از اینجا که می‌خواهم به شیروان بروم. مبلغ ده هزار تومان مصرف شده است و سراغ شیروانی‌ها و کیفانی‌ها که می‌روم شاید دست خالی باشم و در خاتمه تقاضای امداد فوری کرده‌اند و این بیست و پنج‌هزار تومان امروزی هم لابد پس از وضع آن ده‌هزار تومان اعتبار اولیه است.
وزیر مالیه- خیر جداست علاوه بر آن است.
یاسایی- بسیار خوب علاوه هم که باشد تازه چیزی نیست و بنده فکر کردم که این پنجاه هزار تومانی که در بودجه هست و به اسم نگاهداری از مهاجرین احتمالی ذکر شده که ممکن است به ایران بیایند این را عجالتاً تخصیص بدهند به این مصرف و این مصرف فوری بهتر است از آن مصرف احتمالی که در بودجه تخصیص داده شده است بلی در یک موقع عادی در سنوات آتیه ممکن است در بودجه یک مبالغی منظور کرد ولی عجالتاً از نقطه‌نظر فوری بنده این پیشنهاد را کردم که اگر دولت بخواهد یک اقدامات فوری بکند این از همه بهتر است. برای اینکه اگر بخواهد منتظر وصول اعانه باشد تا حکام و مأمورین در ولایات مشغول جمع‌آوری اعانه باشند ممکن است یکی دو ماه طول بکشد ولی دولت باید فوراً یک مبلغ معتدبهی را تخصیص بدهد. به این کار بعد هم اگر اعانه‌هایی از مرکز و ولایات به تدریج جمع‌آوری شد اینها را هم صرف نمایند ولی فعلاً باید کاری کرد که این باقی‌ماندگان از گرسنگی نمیرند و تلف نشوند (صحیح است) این است که بنده این پیشنهاد را کردم و عقیده بنده این است که پس از تصویب این لایحه ماها هم بلافاصله جلسه خصوصی خودمان را تشکیل بدهیم و اگر می‌خواهیم ملت هم به ما تأسی کند باید بروم و فوراً هر چه زودتر هر قدر که می‌خواهیم کمک بکنیم بعد هم آقایان وزرا که از اینجا می‌روند بروند خودشان در هیئت وزرا و سهم خودشان را معین کنند در جراید هم اعلان کنند که مؤثر واقع شود و وارد عمل شوند والّا هی صحبت کردن و اظهار احساسات کردن البته مفید است ولی عمل کردن مفیدتر است ملت وقتی تأسی می‌کند که وکیل و وزیر پیشقدم بشود و مهیای کار بشود.
جمعی از نمایندگان- صحیح است.
رئیس- آقای روحی مخالفید؟
روحی- خیر عرضی ندارم.
وزیر مالیه- عرض کنم که بنده در قسمت عرایضی که پس از قرائت این لایحه عرض کردم گمان می‌کنم که جواب فرمایشات آقای یاسایی را داده باشم و حالا هم از ایشان تمنا می‌کنم که کم و زیاد خرج را از طرف دولت به نظریه خود دولت واگذار کنید امروز تا بیست و پنج‌هزار تومان می‌دهیم ده‌هزار تومان از اعتباراتی که دولت داشت داده است و یک عملیات دیگری هم در حدود اختیاراتی که دولت داشته است خواهیم کرد اگر باز موقعی دیدیم که نه هنوز با کمک و همت آقایان دیگر باز ایجاب می‌کند که ما کمک‌هایی بکنیم خود ما می‌آییم از این محل یا محل دیگر تقاضا می‌کنیم و با این مقدار
خوب است فعلاً موافقت شود و تقاضا می‌کنم آقای یاسایی مساعدت کنند و این پیشنهاد را پس بگیرند.
یاسایی- پس گرفتم.
رئیس- پیشنهاد آقای فهیمی قرائت می‌شود.
(این‌طور خوانده شد)
بنده پیشنهاد می‌کنم که بعد از لفظ قوچان و شیروان و بجنورد عبارت ذیل اضافه شود: و سایر نقاطی که گرفتار مخاطره زلزله واقع شده‌اند به اختیار والی ایالت خراسان و مؤسسه شیروخورشید سرخ گذاشته شود.
رئیس- آقای فهیمی
فهیمی- در موقعی که آقای آقاسیدیعقوب نطق می‌فرمودند آقای دشتی اظهار فرمودند مگر مجلس روضه است. بنده عرض می‌کنم آقای من چه روضه و مصیبتی بالاتر از این (دشتی- در موقع خروج آقا روضه را باید در خانه خواند)؟! ما حقیقتاً متأثر هستیم. از قیامت خبری می‌شنوی دستی از دور بر آتش داری تصور این را باید کرد که چند هزار نفر نفوس زکیه یک مرتبه می‌روند زیر خاک البته روضه است حال اهالی این حوزه عیناً مثل اشخاصی است که در کشتی غرق شده باشند تا موقعی که هیچ امیدی برای آنها نیست از زندگانی خودشان کاملاً مأیوسند ولی به محض اینکه از دور یک سیاهی ببیند یا اینکه یک کشتی ببیند که به کمک آنها می‌آید همین مشاهده یک قوت قلبی به آنها می‌دهد که برای خلاصی خودشان اقدام می‌کنند، این اهالی بدبخت وقتی که دچار این مهلک شدند البته مأیوس بودند به خصوص با یک سوابقی که آقای افسر هم شرح دادند که بعد از مدت‌ها به مرور خودشان دست و پا کردند و یک زندگانی برای خودشان فراهم کردند و فقط دولت یک خالصه به آنها داد و البته تفاوت دارد با امروز که به فاصله یکی دو روز می‌بینند تمام قوای مملکت متوجه آنها است و می‌خواهند آنها را از این بدبختی بیرون بیاورند و یکی از چیزهایی که واقعاً اسباب امیدواری آنها است همین صحبت‌های امروز مجلس است. تلگرافاتی که روز اول به بنده رسید و تلگراف‌هایی که بعد از اقدامات دولت رسیده ملاحظه بفرمایید که چه قدر آنها را به هیجان آورده است و چه قدر مشغول خلاصی خودشان هستند این‌قدر اعتراض نکنید که سه چهار تا کلمه اینجا صحبت شود بلی حقیقتاً اسباب افتخار و خوشوقتی است که در تحت توجهات عالیه اعلیحضرت پهلوی امروز ما می‌بینیم اگر یک حادثه برای یکی از نقاط مملکت واقع شده است تمام قوای مرکزی اعم از هیئت دولت مجلس شورای ملی افراد اهالی مملکت جراید فکرشان متوجه آن مسئله است و همین فکر آنها را زنده می‌کند و حالا باید به کمک آنها رفت چون در لوایحی که نوشته می‌شود وقتی که به موقع اجرا گذارده می‌شود غالباً یک نکات و وقایعی نوشته می‌شود که موقع اجرا اسباب زحمت ممکن است بشود در اینجا هم نوشته شده است قوچان و شیروان و بجنورد بنده خواستم اضافه کنند یعنی پیشنهاد کردم که اضافه کنند سایر نقاطی که متوجه خطر زلزله شده‌اند و البته مقصود هم همین است ولی تصریح بشود بهتر است و نکته دیگر اینکه این خرج خرجی نیست که ما آن را بخواهیم به جریانات اداری بیندازیم باید در تحت اختیار والی ایالت که مورد اعتماد هم هست گذارده شود و هم چنین مؤسسه شیروخورشید سرخ که آقای امیر اعلم امروز یا فردا صبح عازم هستند با آیروپلان در این قسمت نظر کند و تشریف ببرند و یک اقداماتی برای این کار بکنند که در حقیقت اشخاصی که متصدی این کار هستند خرج بکنند و آنها نظارت بکنند و جریانات اداری به این وجه کاری نداشته باشد تا عملیات دیگری که در این باب شده است و اطلاع داریم که در تحت ریاست عالیه والا حضرت اقدس مؤسسه شیروخورشید سرخ برای جمع‌آوری اعانه مشغول اقدام هستند و هیئت دیگری هم که در تحت ریاست وزارت دربار پهلوی برای جمع‌آوری اعانه تشکیل شده است و هیئت‌های دیگری که برای جمع‌آوری اعانه درست شده است اقدامات خود را بکنند و وجوه آن را به محل برسانند و
حضرات زودتر بتوانند بلکه آنها را از خطر نجات بدهند مقصود بنده این بود حالا اگر آقای وزیر مالیه شکل دیگری به نظرشان می‌رسد بنده هیچ مقصودی ندارم غرض این است که خرج کردن این وجه تحت جریانات اداری نیفتد.
وزیر مالیه- بنده خیلی تشکر می‌کنم از آقای فهیمی که تذکرات مفیده را در هر موقع دریغ نمی‌کنند و آن اصلاح اولی را که در این ماده پیشنهاد کردند بنده قبول می‌کنم که نوشته شود و نقاط دیگر که آسیب دیده‌اند گذاشتن خرج این وجه هم در تحت‌نظر و اختیار ایالت هم عمل جاری ما است و گذاشتن آن در قانون عیبی ندارد و با آن قسمت هم موافقم ولی اختلاط قضیه را با شیروخورشید سرخ موافق نیستم شیروخورشید سرخ یک مؤسسه‌ای است که خودش یک وظایفی دارد و یک عملیاتی دارد به کلی جدا و خارج از عملیاتی است که دولت می‌کند و اعانه‌هایی که دولت در نظر دارد بدهد در تحت سرپرستی والّا حضرت ولیعهد و وزیر دربار و رئیس‌الوزرا جمع خواهد شد شیروخورشید سرخ خودش چهارهزار تومان از صندوق خودش اعانه داده است و خود آقای دکتر امیرخان هم حرکت می‌کنند و می‌روند و باز هم یک اعانه‌هایی جمع خواهند کرد به اسم شیروخورشید سرخ ولی این دو عمل را اختلاط دادن به هم صلاح نیست و بنده تقاضا می‌کنم که قسمت اول پیشنهاد آقای فهیمی در ضمن ماده ذکر شود و در قسمت ثانی خودشان صرف‌نظر کنند.
فهیمی- بنده موافقت می‌کنم با نظر آقای وزیر مالیه
رئیس- آقای ارباب یک پیشنهاد کوچی کرده‌اند که اصلاح شود. قرائت می‌شود.
(به مضمون ذیل خوانده شد)
بنده پیشنهاد می‌کنم به اصلاح آقای فهیمی مزید شود.
(در خراسان)
رئیس- بفرمایید.
ارباب کیخسرو- در پیشنهادی که آقای فهیمی کرده‌اند آنجا نوشته است هر جایی که مصیبت‌زده باشد و مصیبت واقع شده باشد البته نظر ایشان خراسان است ولی اینجا تصریح نشده است بدیهی است این پیشنهادی را که بنده کرده‌ام نمی‌خواهم برخلاف آن اصلی که اینجا گفته شد این عرض را کرده باشم که اگر جایی دیگر مصیبت‌زده است کمک نشود ولی چون این مبلغ جزئی است و اگر بخواهند به جاهای دیگر هم کمک کنند کفایت نمی‌کند از این جهت بنده لازم دانستم این تصریح در اینجا بشود که بعد اسباب معطلی نشود.
رئیس- آقای وزیر مالیه هم موافقت می‌کنند به اینکه اضافه شود. پیشنهادی از آقای فیروزآبادی رسیده است که در آنجا تکلیف آقایان نمایندگان را معین می‌کند به نظر بنده باید همان‌طوری که آقای یاسایی اظهار فرمودند در جلسه خصوصی تکلیف این کار معین شود و چون پیشنهاد دیگری نرسیده است ماده قرائت می‌شود به اصلاحاتی که شده است.
(به شرح ذیل خوانده شد)
ماده واحده- وزارت مالیه مجاز است از محل پنجاه‌هزار تومان اعتبار مخارج معاودت و کمک به اعاشه مهاجرین بی‌بضاعت که ضمن بودجه ۱۳۰۸ مملکتی منظور است مبلغ بیست و پنج‌هزار تومان برای کمک و اعانت به ساکنین حدود شیروان و قوچان و بجنورد و سایر نقاط خراسان که از اثر زلزله مصیبت دیده‌اند تخصیص داده و برای دستگیری و اعانت به ستمدیدگان به اختیار والی خراسان بگذارد.
رئیس- موافقین با این ماده ورقه سفید خواهند داد (اخذ و تعداد آرا به عمل آمد نود و دو ورقه سفید تعداد شد)
رئیس- عده حاضرین نود و شش نفر، رأی‌دهندگان نود و دو نفر...
اسامی رأی‌دهندگان - آقایان: دکتر طاهری - اقبالی - مفتی - رهبری - الفت - اسدی - افخمی - قراگوزلو - دکتر عظیما - آقاسیدیعقوب - طباطبایی دیبا - فیروزآبادی - زوار- علی‌خان اعظم - میرزا یانس - محمد
علی میرزا دولتشاهی - احتشام‌زاده - طلوع - رفیع - جمشیدی - دشتی - ملک‌زاده - نجومی - ایزدی - فرهمند - فهیمی- صادقی - حسن علی میرزا دولتشاهی - حکمت - دکتر لقمان - روحی - ضیا - دکتر سنگ - آصف - قاضی نوری - بیات - عراقی- شریفی - امیر دولتشاهی - مقدم - وهاب‌زاده - اسفندیاری - رحیم‌زاده - اسعد - جلایی- سید محمدتقی طباطبایی - بنکدار - کیانوری - آقازاده سبزواری - مسعود - عامری - یاسایی - حاج میرزا حبیب‌الله امین - هزارجریبی - حاج علی‌اکبر امین - امین‌پور محسن - ایل‌خان - پالیزی - دریانی - عباس میرزا - مولوی - عدل - فرخی - شیخ محمدجواد - دهستانی - خواجوی - کلالی - کاشانی - ماکویی - شریعت‌زاده - مسعودی - ساکینیان - بزرگ‌نیا - مصباح فاطمی - مؤید احمدی - گنجه محمدولی میرزا - فتوحی - اورنگ - ناصری - افسر- کفایی - جهانشاهی - اسکندری - فرشی - ظفری - ارباب کیخسرو - مجدضیایی - خطیبی - لاریجانی - فولادوند - شهداد
رئیس- آن چهار نفر از آقایان هم که رأی نداده‌اند در خارج جلسه بوده‌اند والّا تصور نمی‌کنم با این قضیه مخالفی بوده باشد و چون آقایان را ملول می‌بینم دوام جلسه را برای آقایان غیرقابل تحمل می‌دانم و به علاوه بر حسب تقاضای سابق آقای یاسایی و تقاضای کنونی آقای اورنک مناسب این است که برویم جلسه خصوصی و در آنجا تکلیف اعانه خودمان را نسبت به این کار معین کنیم. آقای وزیر فواید عامه یک لایحه دارند می‌دهند و جلسه را ختم می‌کنم.
وزیر فواید عامه- در چندی قبل لایحه تقدیم مجلس شده بود راجع به استخدام مستر کارل مهندس برای دو سال و اصلاحاتی هم در حقوق او در کمیسیون بودجه شد نظر به اینکه با آن اصلاح موافقت نکرد و استدعا کرده بود که از خدمت معاف شود و دولت هم وجود او را لازم می‌دانست یک لایحه دیگری برای مدت یک سال تهیه شده و تقدیم مجلس می‌شود و لایحه سابق را پس می‌گیرم.
وزیر پست و تلگراف- لایحه‌ای است راجع به دو فقره سیم‌کشی و خرید دو فقره کابل بی‌سیم تقدیم می‌کنم که مراجعه شود به کمیسیون بودجه.
رئیس- جلسه آینده یکشنبه ۲۳ اردیبهشت دستور... آقای وزیر معارف فرمایشی دارند؟
وزیر معارف- دو فقره لایحه یکی راجع به کتابخانه‌ای است که برای مدرسه حقوق باید تهیه شود از وجوهاتی که برای مدرسه سیاسی بوده است و تا این زمان به اختیار وزارت امور خارجه بوده است و لایحه دیگری است برای استخدام مسیو هس و مادام هس تقدیم می‌شود.
رئیس- جلسه آینده یکشنبه ۲۳ اردیبهشت سه ساعت قبل از ظهر دستور نظامنامه داخلی مجلس.
(مجلس یک ربع ساعت قبل از ظهر ختم شد)
قانون
بیست و پنج‌هزار تومان اعتبار برای کمک و اعانت به ساکنین نقاط خراسان که در اثر زلزله مصیبت دیده‌اند.
مصوب ۱۹ اردیبهشت‌ماه ۱۳۰۸
ماده واحده- وزارت مالیه مجاز است از محل پنجاه‌هزار تومان اعتبار برای مخارج معاودت و کمک به اعاشه مهاجرین بی‌بضاعت که ضمن بودجه ۱۳۰۸ مملکتی منظور است مبلغ بیست و پنج‌هزار تومان برای کمک و اعانت به ساکنین حدود شیروان و قوچان و بجنورد و سایر نقاط خراسان که از اثر زلزله مصیبت دیده‌اند تخصیص داده و برای دستگیری و اعانت به ستمدیدگان به اختیار والی خراسان بگذارد.
این قانون که مشتمل بر یک ماده است در جلسه نوزدهم اردیبهشت ماه یک‌هزار و سی‌صد و هشت شمسی به تصویب مجلس شورای ملی رسید.
رئیس مجلس شورای ملی - دادگر