مذاکرات مجلس شورای ملی ۱۹ آذر ۱۲۸۵ نشست ۱۲
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری نخست | تصمیم‌های مجلس | قانون اساسی مشروطه |
| نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری نخست |
مذاکرات مجلس شورای ملی ۱۹ آذر ۱۲۸۵ نشست ۱۲
مذاکرات سه شنبه ۲۴ شوال ۱۳۲۴
رئیس- خطاب بسعدالدوله جناب مستنصرالملک از طرف وزیر مالیه تشریف آورده‌اند فرمایشات خود را بفرمایید.
سعدالدوله – با نطقی که روزنامه مجلس در نمره ۸ نسبت بمن داده جرئت نطق نمی‌کنم شما گوش بدهید ببینید من چنین نطقی کرده‌ام
(شرحی که در ستون ۳ صفحه ۱ شماره ۸ روزنامه مجلس در خصوص وقایع عراق عرب و نطقی که ایشان در این خصوص ایراد کرده بودند و سهوی که در این موضوع شده و بجای لفظ وزیر خارجه سفیر نوشته شده و علت آن در شماره ۹ خواسته شده قرائت کردند. پس از قرائت رئیس اظهار کردند که این مسئله از روی سهو و اشتباه بوده و اعتذار خواسته خواهد شد و شما نباید ملتفت آن باشید).
سعدالدوله – (خطاب بمستنصرالملک) در افواه والسنه چنین مشهور است که ممیزی مالیات سیستان هفتاد هزار تومان شده است آبا چنین است یا نه.
مستنصرالملک – ممیزی شده سات و لکن نه باین میزان و هنوز هم ثبت دفتر دولتی نشده است شانزده هزار تومان نقدی مالیات سیستان و دوهزار تومان و کسری مالیات نقدی و دویست خروار مالیات جنس قائنات است.
آمیرزا محمود کتابفروش – جناب مستنصرالملک فقط برای مذاکره در خصوص مالیات سیستان آمده‌اند نه بسمت نمایندگی از طرف وزارت مالیه یا برای ترتیب تمام بودجه مالیه.
سعدالدوله – چرا بسمت نمایندگی وزارت مالیه برای اصلاح بودجه نیامده‌اند؟ آیا اگر در خصوص سایر بلاد مذاکره شود برای سؤال و جواب حاضرید؟
مستنصرالملک – بلی پس از رجوع بدفتر و ملاحظه کتابچه ودر دست داشتن اسناد حاضرم.
رئیس- عمل مالیه تهران جزء جمع بودجه مالیات هست یا نه؟
مستنصرالملک – بلی هست.
وثوق الدوله – بعضی از بلوکات دارای کتابچه جداگانه است و جزء جمع نیست.
سعدالدوله – پس باید مستوفیان ولایات را احضار نمود و از آنها تحصیل اطلاع کرد.
مستنصرالملک – ممیزی مالیات خراسان در ۳ سال قبل بواسطه سه نفر انجام شد واین ممیزی را امسال من کرده‌ام.
سعدالدوله – معروف است بمأخذ این ممیزی والی خراسان دریافت مالیات می‌کند وباین میزان پیش کش داده است.
رئیس- این مجلس سه هیئت کمیسیون لازم دارد. یکی کمیسیون برای تحقیق تشکیل شده یکی برای اصلاح عدلیه و یکی دیگر برای اصلاح مالیه لازم است و کلیه این امور باید در آن انجمنها تسویه و تنقیح شده و بمجلس اظهار شود.
سعدالدوله – بعد در وزارت‌خانه‌ها کمیسیون لازم است.
رئیس – فعلا بیش از پانزده انجمن لازم نیست.
سعدالدوله – از ترتیب ناقص سوای نتیجه ناقص چه حاصل می‌توان کرد حکام ولایات مانع انتخاب وکلا هستند و باید از طرف مجلس وکلا را اجبار کرد بعضی گفتند بعضی از ولایات از ترتیب مجلس و کیفیت انتخاب اطلاع ندارند باید از طرف مجلس بآنها مخابره و تلگراف شود تا تحصیل اطلاع نموده ودر صدد انتخاب برآیند.
سعدالدوله – دو کمیسیون مذکور را باید تشکیل کرد.
رئیس- برای تشکیل هر یک از آنها هفت نفر لازم است ولی چون باین عده اشخاص که بتوانند همیشه در موقع حاضر شوند نداریم پس خوبست برای هر انجمن شش نفر معین شود.
سعدالدوله – پنج نفر کافی است و می‌توانند برسند.
اسامی اشخاص معینه برای عضویت کمیسیون عدلیه: حاجی سید نصرالله، حسنعلی خان، آقا میرزا، ولی الله خان، اسدالله میرزا، آمیرزا طاهر، مخبرالملک.
- اعضای کمیسیون مالیه باین قرار معین شد: حاج معین‌التجار، ثقه السلطنه، حاج امین دارالضرب، حاج محمد اسمعیل آقا، وثوق الدوله، عون‌الدوله.
سعدالدوله – هر کس تعیین اشخاص مذکور را برای عضویت کمیسیون عدلیه تصویب می‌کند دست خود را بلند کند. تمام اعضاء دست بلند کرده رای دادند.
حسنعلی خان – معلوم داشتن نتیجه اکثریت آراء را بطریق قرعه و دادن ورقه خواستار شدند جمعی هم با ایشان همراهی کردند و برای تعیین اعضاء کمیسیون عدلیه باینطور اخذ رای کردند. بعضی اظهار داشتند که با نداشتن نظامنامه کمیسیون مالیه نمی‌تواند کاری از پیش ببرد.
وثوق الدوله – تصحیح بودجه مالیه قبل از وصول نظامنامه مقرر شد.
جمعی دیگر گفتند باید نظامنامه مطالبه و گرفته شود و با اینکه مزاج همایونی بحمدالله خوبست و همه روزه فرامین واحکام بصحه رسید چرا باید در این موضوع مسامحه شود.
آقا میرزا طاهر – فی الحقیقه این مسامحه از طرف حجج اسلام است و باید آنها در این موضوع کمال همراهی بفرمایند تا در صحه و دادن آن مسامحه نشود.
حاج محمد اسمعیل آقا – کار بانک از همه مقدم و مهمتر است نظامنامه خواهد رسید لکن فرضاً فردا نظامنامه صحه و فرستاده شد پولی که باید داده شود کجاست مردمی که قبل از وقت اظهار همراهی می‌کردند چرا حاضر نیستند گویا گمان می‌کنند که قبل از رسیدن نظامنامه پولهای آنها داده شده و بمصرف می‌رسد چنین نیست لکن باید پول حاضر باشد که پس از رسیدن نظامنامه دیگر معطلی برای دادن آن در بین نباشد.
سعدالدوله – من مسبوق هستم که قبل از نظام مجلس عمل استقراض صورت گرفته بود و ارجاع آن به مجلس احترامی بود از طرف دولت به مجلس حالا که دولت برای استقراض از داخله حاضر شده قبول کرده است اگر اینطور مسامحه شود دولت در اداء آن اقدام نکند دولت باستقراض از خارجه مجبور و ناچار خواهد بود.
رئیس- ملتی که حاضر نباشند که این مقدار سرمایه خود را برای حفظ خود صرف کنند و آنرا دور بریزند دیگر چه می‌توانند بگویند.
سعدالدوله – ملت اول حاضر بود که این پول را مجاناً بدولت همراهی کند حال می‌ترسند که بی‌عوض از کیسه آنها برود در صورتیکه کسانیکه واسطه بین دولت و ملت هستند بانک پول داده آنقدر البته پول خودمان را می‌خواهند و مطمئن هستند که سوخت و تلف نخواهد داشت چنانچه روز گذشته از محل پولی که بنظام داده می‌شود استفسار کردم معلوم شد که خواسته‌اند از مؤسسین بانک پول بگیرند آنها امتناع کرده‌اند و پول ملت را نداده‌اند تا آنکه از طرف صدارت عظمی بآنها بطور حتم اطمینان داده شده آنهم از پول شخصی خودشان که ببانک برده‌اند داده شده از سایرین چون امنیت این امر مدتی از انظار افتاده عقیده من اینست که باید بواسطه اعلانات و اظهار بر منابر اسباب هیجان و تحریکی فراهم کرد که باعث تشویق و تهییج مردم شود سایر ولایات باقداماتی که در این باب کرده بودند حالا سست شده‌اند آنها را هم باید بطریقی ساعی و همراه کرد و باید شاهزادگان و متمولین از طرف بانک رقعه نوشته و درخواست همراهی شود و مقدم بر این کمیسیونها کمیسیون جمع‌آوری پول است تجار که حاضرند از وکلاء هم یکی دو نفر بایشان همراه باشند واین کمیسیون تشکیل شده و ترتیب فراهم کردن پول را مرتب کنند.
رئیس- همان کمیسیون مالیه می‌تواند در این امر مداخله و رسیدگی کند (در این موقع بعضی اظهار داشتند که اگر نظامنامه برسد همه افراد ملت برای دادن پول حاضرند).
سعدالدوله – وجوه نزد تجار امانت است و تا نظامنامه نرسد نخواهند داد.
آمیرزا ابوالحسن خان – تصدیق می‌کنم که مردم منتظر نظامنامه هستند اگر نظامنامه داده شود تمام حاضر و مهیا هستند که بیشتر از آنچه لازم است فراهم و آماده کنند همه این تأخیر و تعویق برای نرسیدن نظامنامه است.
(امروز مجدداً ورثه سید مقتول بمجلس آمده و فوق‌العاده اظهار تشکی کردند و از عدم همراهی و اقدام مجلس اظهار دلتنگی و رنجیدگی نمودند، غالب تماشاچیان هم با آنها اظهار حمایت و همراهی کردند).
آقای آقا سید عبدالله – هم اظهار کردند که مجلس بطوری که لازم است در موضوع قتل این سید همراهی نکرده و مسامحه نموده است و یقیناً در آخرت مشغول خون سید است.
(بعضی از وکلاء اظهار کردند که هر چه رأی است اظهار فرمائید تا اقدام شود).
آقای آقا سید عبدالله – باید از طرف مجلس وکیل قاتل احضار شده و در این موضوع گفتگو شود و قرار از این امر داده و قطع عمل شود والا با انتظار اینکه طرف حاضر شود یا اینکه دیه قتل بوارث مقتول بدهد نتیجه حاصل نخواهد شد و بهمین طور که تاکنون بمسامحه گذشته خواهد گذشت بالاخره شرحی بهمین مضمون بصدارت عظمی نوشته شد.