مذاکرات مجلس شورای ملی ۱۸ خرداد ۱۳۳۸ نشست ۳۱۳

مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری نوزدهم

تصمیم‌های مجلس مجلس شورای ملی مذاکرات دوره قانونگذاری نوزدهم

قوانین برنامه‌های عمرانی کشور مصوب مجلس شورای ملی

نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری نوزدهم

مشروح مذاکرات مجلس شورای ملی، دوره‏۱۹

جلسه: ۳۱۳

صورت مشروح مذاکرات مجلس روز سه‌شنبه ۱۸ خرداد ماه ۱۳۳۸

فهرست مطالب:

۱- تصویب صورت مجلس‏

۲- بقیه مذاکره و خاتمه شور اول گزارش کمیسیون خاص راجع به تشویق صادرات‏

۳- تعیین موقع و دستور جلسه بعد- ختم جلسه‏

مجلس یک ساعت و ۵۵ دقیقه پیش از ظهر به ریاست آقای رضا حکمت تشکیل گردید.

۱- تصویب صورت مجلس‏

رئیس- صورت غائبین جلسه قبل قرائت می‌شود به شرح ذیل خوانده شد:

غائبین بااجازه- آقایان: کورس- حکیمی- محمودی- حشمتی- امید سالار- بزرگ ابراهیمی- خرازی- بوربور- ساکینیان- اورنگ- دکتر ضیائی- جلیلوند- سلطانمراد بختیار- رامبد- عامری- قراگزلو- دهقان- اخوان-‏

غائبین بی‌اجازه آقایان: دکتر طاهری- اریه- قرشی- دکتر فریدون- افشار- دکتر پیرنیا.

دیرآمدگان و زودرفتگان بااجازه- آقایان: مهندس فیروز فولادوند- عباسی- بزرگ‌نیا- مهندس بهبودی- دکتر جهانشاهی‏.

رئیس- نسبت به صورت مجلس نظری نیست آقای صدرزاده.

صدرزاده- در بیانات بنده اصلاحی است که اصلاح می‌کنم می‌دهم به اداره تندنویسی. ‏

رئیس- بدهید دیگر نظری نیست اظهاری نشد صورت مجلس جلسه قبل تصویب شد.

۲- بقیه مذاکره و خاتمه شور اول گزارش کمیسیون خاص راجع به تشویق صادرات‏

رئیس- در جلسه گذشته رأی به ورود در شور مواد لایحه تشویق صادرات داده شده است حالا ماده اول مطرح است قرائت می‌شود به شرح زیر خوانده شد:

ماده ۱- مقصود از صادرات ارسال محصولات و مصنوعات کشور به خارج است اعم از این که محصولات کشاورزی دامپروری و معدنی به صورت خام و مواد اولیه باشد یا مصنوعاتی که از مواد اولیه داخلی یا تبدیل مواد اولیه یا خام خارجی ساخته شده باشد منظور از تولید تهیه نیرو و هر گونه مواد اولیه کشاورزی دامپروری و صنعتی و معدنی و یا تبیدلی آنها به مواد دیگر می‌باشد که مستقیماً یا با تغییرات دیگری قابل مصرف بشود اعم از این که مواد اولیه و خام آنها از خارج وارد یا در داخل کشور تهیه شده باشد.

رئیس- آقای ابتهاج مخالفید بفرمایید.

ابتهاج- بنده یکی دو بار راجع به شهرداری‌ها و عدم توجهی که این چند سال اخیر نسبت به امور شهرداری‌های شهرستان‌ها شده اینجا تذکر دادم متأسفانه در ماده ۲ این لایحه‌ای که به اسم تشویق صادرات است آن یک درصدی که به عنوان صادرات بعضی شهرداری‌ها می‌گرفتند و به دردهایشان می‌زدند آنها را معاف کردند یعنی در این لایحه می‌خواهند لغو بشود در صورتی که همان طوری که آقای ارباب در جلسه قبل تذکر دادند بعضی از شهرداری‌ها نسبت به این یک درصد تعهداتی دارند (صحیح است) مخصوصاً قسمت لوله‌کشی شهرها بودجه‌ای از همین محل باید تأمین بشود و بنده شخصاً تصور نمی‌کنم که کار صادرات و تجارت ما به جایی رسیده باشد که این یک درصد این قدر تأثیر بکند که ما آن را در اینجا برداریم من حقیقتاً خیلی خوشوقت می‌شوم که بفهمم تجار ما این قدر رعایت این کار را می‌کنند که اگر صادرات ما اضافه خواهد شد.

به عقیده بنده که هیچ اطلاعات اقتصادی ندارم و چنین ادعایی هم نمی‌کنم درد کمی صادرات ما این نیست که ما یک درصد عوارض را برداریم و با این منطق هم که اینجا کراراً گفته شد صادرات نفت را ما نباید جزء صادرات خود حساب کنیم بنده به عقل ناقص خودم نمی‌فهمم به چه علت ما اصلاً بین نفت یا سرب یا گچ یا با سایر صادرات فرق قائل بشویم نفت هم یک چیزی است که در خاک خودمان و از کشور خودمان صادر می‌شود و به یک قیمت معینی هم فروخته می‌شود و درآمدش عاید ما می‌شود در این که ما صادرات‌مان نسبت به واردات‌مان کمتر است این سال‌ها است که ادامه دارد و با این ترتیب اگر این منطق را ما بپذیریم ما الان نبایستی پول داشته باشیم که حوائج‌مان را با آن رفع بکنیم و جنس وارد بکنیم به عقیده بنده این منطق به هیچ وجه صحیح نیست صادرات نقت جزء صادرات کشور است و به ما درآمد می‌رساند پولش در این کشور وارد می‌شود یکی دیگر موضوع اشیاء تجملی است که گفته شد از ورود آنها جلوگیری شود اگر اشیاء تجملی را مثلاً عطر یا فلان چیز را شما تجملی حساب می‌کنید فراموش نکنید که یک کشورهایی هستند که آنها هم با ما همین رفتار را خواهند کرد مثلاً فرش ما را تجملی حساب خواهند کرد آنها هم همین را بلدند که ممنوع بکنند که فرش وارد کشورشان نشود یا خاویار را تجملی حساب خواهند کرد که وارد کشورشان نشود و آن وقت خاویار یا فرش به کجا باید صادر بشود بنابراین این موضوع اقتصادیات را باید گذاشت به عهده یک اشخاصی که واقعاً در این گونه امور اقتصادی مطلع هستند که آنها اظهار عقیده بکنند این لایحه که لایحه تشویق صادرات است به عقیده بنده نباید طوری باشد که باعث لطمه به کار شهرداری‌ها بشود به این جهت بنده پیشنهادی تقدیم کردم که آن یک درصد به جای خودش باقی بماند و آن نظر وزارت بازرگانی که بسیار هم مفید است و باید حتماً نمایشگاه داشت و ایجاد نمایشگاه به هیچ وجه یک چیز تجملی نیست و همین وسیله‌ای است که نتوانستند کشورهای دیگر اجناس خودشان را عرضه کنند اعتبار آن را هم باید مجلس تأمین کند و از این جا هم یک سهمی به شهرداری‌های مفلوک برسد (صحیح است‏)

رئیس- آقای مخبر.

مشایخی مخبر کمیسیون- خاص بنده در قسمت اخیر فرمایشات جناب آقای ابتهاج رسیدم تصور می‌کنم این طور فرمودند که یک درصد شهرداری‌ها از صادرات دریافت بشود و در عین حال از نقطه نظر تأمین هزینه‌های مربوط به سازمان‌هایی که مورد نظر دولت است آن قسمت را از محل دیگری تأمین بکنند خواستم به استحضار آقایان برسانم که با توجهی که جناب آقای ابتهاج در کمیسیون داشتند علت این که کمیسیون عدول کرد از دریافت عوارض از صادرات این بوده است که اولاً تمام شهرستان‌ها که کالای صادراتی ندارند بعضی از شهرستان‌ها دارند موضوع تحمیل عوارض بر کالاهای صادراتی یک بحث اساسی پیش می‌آورد و آن این است که محل صادرکننده یعنی محل تولید باید تعیین عوارض بکند یا این که گمرک خروجی خودش یک بحث اساسی است باید ببینیم حق کدام شهرداری است آیا شهرداری محل تولید باید تعیین عوارض بکند یا شهرداری آن شهرستانی که کالا از آنجا صادر خواهد شد چون در این موضوع ممکن بود نسبت به یک کالای صادراتی چند شهرستان تعیین عوارض بکنند و از این نقطه‌نظر ضرری به صادرات کشور وارد می‌شد و از طرفی ممکن بود در مسیر راه تمام شهرداری‌های شهرستان‌ها یه عنوان عوارض عبوری تاکسی معلوم بکند و قیمت کالاهای صادراتی را به این ترتیب ترقی بدهند به این جهت بود که با موافقت خود جنابعالی کمیسیون این راه را تعیین کرد که به کالاهای صادراتی چه در مبدا و چه در مرز و چه در بین راه به هیچ نحوی از آنجا عوارض تحمیلی نشود و خیال می‌کنم راه عقلانی و منصفانه از نقطه‌نظر حمایت از صادرات همین راه باشدکه به کالاهای صادراتی هیچ گونه عوارض تحمیل نشود از طرفی بدیهی است شهرداری‌ها با کمی درآمدی که دارند اگر مقرر بشود درآمد بعضی از شهرداری‌ها که فعلاً از این راه تحصیل درآمد می‌کنند موقوف بشود و این عوارض از کالاهای صادراتی کسر نشود مسلماً این امر باعث می‌شود که درآمد آنها کسر بشود به این جهت بود که در اینجا صحبت کردیم در این که کار مطالعه شد و این راه حل را در نظر گرفتیم که از کلیه کالاهای وارداتی به کشور پنج در هزار عوارض گرفته بشود بیست و پنج درصد از این ۵ در هزار به شهرداری‌هایی که از راه کالاهای صادراتی درآمد داشتند تخصیص داده شود طرز تقسیم آن هم با پیشنهاد دولت و با تصویب کمیسیون‌های مجلسین خواهد بود البته حالا پیشنهادی که کردید در شور دوم در کمیسیون مورد رسیدگی و مطالعه واقع خواهد شد ولی بنده معتقد هستم که تحمیل عوارض به کالاهای صادراتی به هیچ نحو از نقطه‌نظر تشویق صادرات صلاح نیست و با این فرمولی که اتخاذ شده است هم نظر شهرداری‌ها را تأمین است و هم تحمیلی بر کالاهای صادراتی نشده است. ‏

رئیس- آقای خرازی‏.

خرازی- لایحه‌ای که امروز مطرح است به عقیده بنده یکی از مهم‌ترین لوایحی است که در اساس ترقیات اقتصادی هر کشور موثر است آنهایی که در امور اقتصادی مطالعاتی دارند کاملاً مستحضر هستند مملکتی وضع اقتصادیش بهبود پیدا می‌کند که توازن بودجه یعنی تعدیل بودجه بکند و بودجه خرج و دخلش را تعدیل بکند و توازن بازرگانی داشته باشد یعنی به همان اندازه که می‌فروشد به همان اندازه هم بخرد متأسفانه ملاحظه می‌فرمایید در کشور ما اگر آمار صادرات و واردات سال ۱۳۳۷ را ملاحظه بفرمایید در این سال در حدود چهل میلیون دلار صادرات داشتیم در صورتی که این رقم ۲۵ درصد از واردات ما را تشکیل می‌دهد یعنی ما ۷۰ درصد واردات داشتیم و ۲۵ درصد در حدود چهل میلیون دلار صادرات داشتیم البته این رقمی که بنده عرض می‌کنم درآمد حاصله از نفت نیست و اساساً ما نبایستی توازن بازرگانی‌مان را روی نفت بگذاریم حالا آمده‌اند لایحه‌ای آورده‌اند و خواسته‌اند از این راه به صادرات کشور کمک بکنند اگر نظرتان باشد در زمان سلطنت اعلیحضرت رضاشاه کبیر در نهم اسفند ۱۳۰۹ یک قانونی گذشت به عنوان قانون انحصار بازرگانی خارجی قانون انحصار تجارت خارجی و در آن قید شد که کلیه تجارت ایران در انحصار دولت است با یک ماده واحده که بعد البته متمم‌هایی پیدا کرد در آن قانون قید شده بود که اول صادرات بعد واردات و بعد آمدند برای صادرات تصدیق صدور تعیین کردند که این تصدیق صدور از تومانی یک ریال تا نسبت به بعضی کالاها مثلاً یک موقعی ایران گندم زیاد داشت یا موقعی برنج زیاد داشت آمدند گفتند هر کس اجناس لوکس و تجملی می‌خواهد وارد بکند باید تصدیق صدور برنج یا گندم بیاورد و تصدیق صدور این اجناس به تومانی ۴/ ۵ ریال تا ۷ ریال هم رسید یعنی اگر کسی یک تومان برنج صادر می‌کرد تصدیق صدورش را هفت ریال می‌خریدند ولی حالا ملاحظه بفرمایید نه از راه بودجه دولت نه از ممرهای دیگر ابداً به صادرات ایران کمک نمی‌شود در صورتی که ممالک مترقی حتی امریکا و آلمان هم بین ۸ الی ۱۵ درصد به صادرکننده کمک می‌کنند حتی بنده خوشوقتم که جناب آقای نیساری وزیر محترم بازرگانی اینجا تشریف دارند و این عرایض در حضور ایشان می‌شود ملاحظه بفرمایید که دولت آلمان آمده بانک‌هایی تعیین کرده و آن بانک‌ها کمک‌هایی به کمپانی‌های صادرکننده می‌کنند و پول آنها را می‌پردازند و آن بانک‌ها با منافع هشت درصد هشت ساله پول‌شان را از خریدار می‌گیرند برای چه برای این که سطح اقتصادیشان بالا برود آن وقت کمپانی‌های بیمه‌ای هم هستندکه این بانک‌ها را بیمه می‌کنند و ما هیچ گونه کمکی نمی‌کنیم و به جای این که از این کمک‌ها بکنیم می‌آییم مضیقه‌ای هم برایش فراهم می‌کنیم ملاحظه می‌فرمایید جناب آقای ابتهاج اینجا راجع به عوارض شهرداری‌ها صحبت کردند البته در کمیسیون‌هایی که تشکیل شد از نمایندگان پنج کمیسیون این موضع کاملاً حلاجی شد و همان طوری که آقای مشایخی مخبر محترم کمیسیون توضیح دادند ما آن شهرداری‌هایی که از عوارض یک درصد استفاده می‌کردند و روی آن درآمد عوارض یک درصد بودجه‌شان را تأمین می‌کردند و یک کارهایی را شروع کرده‌اند برای آن هم آمدیم یک در هزار را پنج در هزار کردیم که به اصطلاح لطمه‌ای به کارهایی که شهرداری‌ها در شهرستان‌ها شروع کرده‌اند نخورد ملاحظه می‌فرمایید ما الان سال‌های سال است صحبت می‌کنیم یک نمایشگاه بین‌المللی در ایران دایر بکنیم. ‏

بنده شاهد زنده و جدیدش را عرض می‌کنم اگر نظر آقایان باشد سال گذشته نمایشگاه بین‌المللی بروکسل تشکیل شد و از اردیبهشت تا شش ماه دوره‌اش بود بنده خودم هم توفیق پیدا کردم و این نمایشگاه را در سال گذشته در بروکسل دیدم فقط از سرویس یک پول بلژیکی که آن هم برای تراموای اختصاصی داده بودند ۳۳/ ۵۷۳/ ۲۰۱ نفر رفتند آن نمایشگاه را در خارجه دیدند و به درآمد دولت بلژیک و نمایشگاه از این مبلغ کمک‌های زیادی شد حالا این ۳۳ میلیون فرض بفرمایید حداقل هر کدام ۱۰۰ دلار خرج مهمانخانه و اینها کرده باشند ملاحظه بفرمایید آن وقت علاوه بر این که محصولات خودشان را بلژیکی‌ها که یک مملکت کوچک کم جمعیتی است و بسیار وضع اقتصادیشان خوب است محصولات و مصنوعات خودشان را نمایش دادند ممالک دیگری را هم تشویق کردند آمدند از آخرین سیستم ترقیاتی که در قسمت صنایع و مصنوعات کرده بودند مسبوق شدند مثلاً بنده به طور مثال عرض می‌کنم فقط دولت امریکا و دولت شوروی هر کدام برای غرفه خودشان پنجاه میلیون دلار خرج کردند حالا ما از محل درآمد این پنج در هزار تأمین کردیم که ما هم نمایشگاه‌های داخلی داشته باشیم و هم این که بتوانیم لااقل همان طور که شخص اول مملکت اعلیحضرت همایون شاهنشاهی فرمودند در ۱۹۴۰ یک نمایشگاه بین‌المللی درست بکنیم ممالک دیگر هم بیایند اینجا محصولات و مصنوعات ما را هم ببینند ما هم ترقیات آنها را ببینیم بنده اینجا صریح خدمت آقایان عرض می‌کنم اگر بنا باشد که ما توازن بازرگانی نداشته باشیم یعنی واردات ما ۷۵ درصد باشد و صادرات ما ۲۵ درصد باشد مطمئن باشید که ما به جایی نخواهیم رسید و وضع اقتصای ما خوب نیست بنده این موضوع را یک بار دیگر عرض کردم حالا هم بالصراحه عرض می‌کنم از سال آتیه اقساط قروضی که ما برای کارهای عمرانی و آبادانی کردیم می‌رسد ممکن است ما مضیقه ارزی پیدا بکنیم یعنی توانیم به اصطلاح آن مایحتاج اولیه و اجناس ضروری و مابه الاحتیاج عامه را فراهم بکنیم ما باید سعی بکنیم میزان صادرات‌مان بالا برود و ما بیشتر بتوانیم بفروشیم یکی دیگر از مزایایی که این قانون دارد این است که آمدند صادرات‌کنندگان را تشویق کردند و مخصوصاً نسبت به امور صنعتی و تأسیس کارخانجاتی که اجناس ضروری ما را تهیه می‌کند ملاحظه بفرمایید ما الان چند چیز داریم که این مثل نان برای ما واجب است یکی قند و شکر و چای و پارچه‌های نخی و سیمان است بنده یک آماری را نگاه می‌کردم دیدم که نصف واردات کشور ما را این چند قلم تشکیل می‌دهد و الان یک ثلثش و شاید بیشتر ۴۰ درصدش در داخله فراهم می‌شود اگر بیاییم عوض این که پنیه‌مان را بفروشیم به خارجه و ۱۵ درصد بابت حمل و نقل بدهیم و در آنجا آن را نخ بکنند و پارچه بکنند رنگ بزنند و نقشه بزنند بفرستند به مملکت ما و ما خودمان عده‌ای بیکار داشته باشیم اگر پنبه‌مان را نفرستیم برای‌مان پارچه کنند برگردانند. (پرفسور اعلم- باید چه کار بکنیم) قربان باید پارچه اینجا تهیه بشود آقای پرفسور اعلم اگر ما بتوانیم رفع احتیاج اجناس عمده‌مان را از خارجه بکنیم اولاً ارز به خارجه نمی‌دهیم یک عده زیادی در مملکت ما مشغول کار می‌شوند و احتیاجات خودمان را هم مرتفع می‌کنیم و اگر در دنیا خدای نکرده یک روزی یک اتفاقاتی هم بیفتد ما در مضیقه قرار نمی‌گیریم این است که از این چند نظر بنده از آقایان تمنی دارم که توجه مخصوصی به این قسمت بفرمایند آقایان ملاحظه فرموده‌اند بنده غیر از این لوایح اقتصادی و اجتماعی در لوایح دیگر مزاحم آقایان‏

نمی‌شوم ولی بنده اینجا بالصراحه عرض می‌کنم این یکی از بهترین و بزرگ‌ترین خدمتی است به اقتصاد کشور وقتی اقتصاد درست وضع مردم و طبقات محروم و پایین درست می‌شود این قدر هم ما در فشار یک عده‌ای که تحصیل کرده‌اند در ادارات دولتی هم آنها را نمی‌پذیرند قرار نمی‌گیرم و می‌روند در موسسات خصوصی وارد کار می‌شوند و بنده اطمینان می‌دهم از آن ۵ در هزار هم آن شهرستان‌هایی که از یک درصد عوارض صادراتی استفاده می‌کردند استفاده می‌کنند و آقایان توجه می‌فرمایند که این لایحه فعلاً شور اولش است نظارت و پیشنهاداتی که دارند لطف می‌فرمایند می‌رود به کمیسیون و در کمیسیون مورد مطالعه قرار می‌گیرد و مجدداً لایحه‌اش را می‌آورند و طوری می‌شود که مردم اطمینان پیدا می‌کنند عوض این که سرمایه‌هاشان به خارجه بفرستند سرمایه‌شان را صرف کارهای تولیدی اعم از کشاورزی صنعتی و معدنی می‌کنند ضوع معان ما باید از این صورت استخراج به طور قدیم خارج بشود معادن ما باید به طریق علمی استخراج بشود و ما دستگاه‌های ذوب و تصفیه داشته باشیم و به آن قسمت از کالاها که احتیاج داریم خودمان در داخله استفاده بکنیم و آن قسمت که احتیاج نداریم صادرات داشته باشیم و صادرات معدنی را با مواد خارجی شن و سنگ و خاک صادر نکنیم به صورت فلزات خالص صادر بکنیم فلزات صددرصد خالص بدون مواد خارجی آن وقت وضع اقتصادی‌مان بهتر می‌شود و این ۲۵ درصد صادرات روزبه‌روز بالا می‌رود تا انشاءالله تعالی یک روزی بشود صددرصد.

رئیس- آقای آقایان مخالفید بفرمایید.

آقایان- بنده در جلسه گذشته در اطراف سیاست ارزی دولت یک توضیحاتی دادم که یا رسا نبود یا بعضی از آقایان دوستان گرامی بذل توجه نفرمودند این است که مجبورم یک توضیح مختصری برای روشن شدن قضیه به عرض‌تان برسانم آقایان در بودجه ملاحظه فرموده‌اند بودجه کشور در یک طرفش در یک ستونش عایدات مملکت است در ستون دیگرش مخارج مملکت متأسفانه جمع ستون عایدات اگر کمتر از ستون هزینه‌ها نباشد بیشتر نیست به طوری که ملاحظه فرمودید بودجه ما امسال در حدود یک و نیم تا دو درصد کسری دارد بنابراین مجبور هستیم یعنی دولت ناچار است و هیچ راه دیگری به جز این ندارد که تمام عایداتش را تمام دخلش را صرف پرداخت هزینه‌های مندرج در بودجه بکند اگر این نکته را قبول بفرمایید آقایان دولت ناچار است که کلیه عایداتش را صرف پرداخت هزینه‌ها بکند بنده فکر می‌کنم مطلب روشن بشود برای این که یک قسمت از عایدات دولت ارزی است این ارز یک جزیی است از آن کل دولت مجبور است که کلیه آن ارز را بفروشد تا این که بتواند پرداخت‌هایش را نجام بدهد و هزینه‌هایش را بپردازد این ارز را به که بفروشد قسمت عمده این ارز را واردکننده کالای ضروری می‌خرد آن اشخاصی که قند و شکر و چای و ماشین‌آلات و تراکتور و لاستیک وارد می‌کنند نسبت به این قسمت گمان نمی‌کنم ایرادی باشد ولی یک قسمت بقیه اینجا پیدا می‌شود یک قسمت از ارزها می‌ماند روی دست دولت که دولت آنها را هم مجبور است بفروشد چون در حقیقت این بقیه هم مال خودش نیست در مقابلش تعهدات و پرداخت‌هایی دارد باید بقیه را به هر نحوی هست بفروشد بعضی از آقایان می‌فرمایند که نفروشد برود کارخانه تولیدی وارد بکند کارخانه را که نمی‌شود بیاورد تقسیم کند بین کارمندان و عوض حقوق به کارمندان بدهد بعضی می‌گویند صرفه‌جویی بکند.

برای یک روز مبادا اگر این قرار باشد ببرند به ذخیره و در مقابل اسکناس چاپ بکنند وضع خیلی بد می‌شود و اصلاً معقول نیست چون شاخص زندگی عوض این که پانزده درصد برود بالا هر سال پنجاه درصد می‌رود بالا بنابراین چاره منحصر به فردش فروش این ارزها است خوب واردکننده کالای ضروری که به اندازه مصرف و احتیاج مملکت وارد می‌کند او وارداتش را کرده مازاد این ارز را به که بفروشد به خریدار منحصر به فرد یعنی به واردکننده کالای نیمه ضروری و کالای تجملی و لوکس هیچ چاره‌ای ندارد راه صحیحش هم همین است هیچ نگرانی هم ندارد عایدات ارزی ما روزبه‌روز افزوده خواهد شد موقع پرداخت آن اقساط هم که برسد باز هم ما اضافه خواهیم داشت و دولت این سیاست ارزی را روی ابتکارش ایجاد نکرده روی اجبار بوده و سیاستش هم (صحیح است) راجع به افزایش واردات فرمودند که سیل واردات می‌آید و واردات ما زیاد است و مملکتی که رو به ترقی اقتصادی است و جمعیتش همه روزه افزایش پیدا می‌کند مصرف بیشتر شده قدرت خرید طبقات متوسط به طور قابل توجهی بالا رفته مردم بیشتر پول دارند و بیشتر جنس می‌خرند صارمی بادبادک می‌خرند هر چه صدرزاده صادرات هم به همان نسبت باید بالا برود صارمی هر چه درست نیست اجازه بفرمایید آن را هم عرض می‌کنم بنابراین مملکت رو به ترقی اقتصادی است مصرف زیاد شده مردم پول بیشتری دارند بیشتر خرید می‌کنند یک قسمت از این خریدها از اجناس خارجی است طبعاً واردات می‌رود بالا بنده هم امیدوار هستم روزی برسد که کارخانجات ما رونق پیدا بکند و مجهز بشوند و طوری بشود که محصولات داخلی ما زیاد بشود و ما از ورود بعضی از واردات بی‌نیاز بشویم مثل قند و شکر و قماش و غیره ولی تاکنون این کار نشده امیدواریم بشود. اما آنچه که مایه تأسف و تأثر است این تقلیل صادرات است همین تقلیل صادرات را بایستی درمان کرد البته این لایحه یک کمک کوچکی است نسبت به افزایش تولید و ازدیاد صادرات ولی علت مخالفت من با این لایحه در این است که این کافی نیست و با این لایحه دردها درمان نمی‌شود و اگر بخواهند که واقعاً صادرات رونق پیدا بکند و تولیدات افزایش پیدا بکند می‌بایستی دولت و تمام دستگاه‌های دولتی مشترکاً طرحی تهیه بکنند که به موجب آن در عرض چند سال آتیه ما بتوانیم صادرت‌مان را دو برابر و سه برابر بکنیم ناگفته نماند که تمام ممالکی که دارای یک اقتصاد صددرصد سالم هستند مثل سویس مثل امریکای شمالی مثل کاندا بلژیک و ونزوئلا تمام این ممالک دارای از ادی معاملات ارزی هستند و به این افتخار می‌کنند و البته آنها از محصولات داخلی‌شان به وسیله تعرفه گمرکی حمایت می‌کنند ما هم تعرفه گمرکی داریم حمایت می‌کند علاوه بر تعرفه گمرکی ما یک حمایت دومی هم داریم که سود بازرگانی است و مال این وضعی را پیدا کردیم که کم‌کم داریم نزدیک می‌شویم به این وضع ایده‌آل که همه چیز آزاد بشود از ادی مطلق جناب آقای خرازی تشریف دارند یا نه کلمه ارز اصلاً آن مفهوم سابقش را در این مملکت از دست داده در زمان اعلیحضرت فقید و در زمان حکومت مصدق این مملکت در مضیقه ارزی بود مثل این که ارز یک چیز گران‌بهایی است در صورتی که این طور نیست ارز یک پول خارجی است و خیلی هم پیش پاافتاده است این که جناب آقای عمید نوری فرمودند که چرا رفتند ارز قرض بکنند و برای این که جاده بسازند ۸۰ میلیون دلار قرض بکنند بیاورند اینجا بفروشند به بانک ملی ریالش را بگیرند و بروند جاده بسازند یا این یک چیز پیش پاافتاده‌ای است در خاتمه عرایضم این را باید اضافه بکنم که تشویق صادرات جناب آقای نیساری بدون افزایش تولیدات میسر نیست و چون اکثر ارقام صادراتی ما کالاهای محصولات کشاورزی است بنده استدعا می‌کنم این مطلب را در هیئت دولت مطرح بکنید افزایش محصولات کشاورزی بدون تأسیس صندوق‌های روستایی غیرممکن است چرا این قدر سهل‌انگاری در تأسیس صندوق‌های روستایی می‌شود چرا شروع نمی‌شود این را باید توجه بکنید اینجا تمام آقایان از شما ایراد گرفتند که سیاست اقتصادیتان غلط است صادرات‌تان کم است جنابعالی می‌توانید تأکید بکنید که در تأسیس صندوق‌های روستایی تسریع بکنند تا بلکه با افزایش تولیدات صادرات اضافه بشود بیشتر مشکلات اقتصادی و مالی امروزه به عقیده بنده ممکن است اشتباه بکنم ناشی از این عدم تمرکز است بنده معتقدم که ما باید یک وزارت اقتصاد ملی داشته باشیم و اقتصاد مملکت از آنجا هدایت بشود همین طور امور مالی بایستی در وزارت‌داری و در خزانه‌داری کل متمرکز بشود و از آنجا هدایت بشود منتهی دستگاه‌ها آمده‌اند هر کدام‌شان استقلال گرفته‌اند و هر کدام علیحده کارهایشان را انجام می‌دهند رشته هم از دست دولت در رفته بنده استدعا می‌کنم در این امر یک مطالعه بفرمایند بلکه این وضع را هم بتوانید ترمیم بفرمایید.

رئیس- آقای صارمی‏.

صارمی- به عقیده بنده این لایحه به هچ وجه من‌الوجوه برای مقصود و منظوری که در نظر بوده کافی و وافی نیست لایحه‌ای تنظیم کرده‌ایم و آورده‌ایم به مجلس که صادرات را تشویق بکنیم مهندس اردبیلی تنظیم کرده‌اند و کرده‌ایم کمیسیون‌ها کرده‌اند پس ما کرده‌ایم می‌خواهیم صادرات را تشویق بکنیم می‌خواهیم از این موضوع چه نتیجه‌ای بگیریم می‌خواهیم تعادلی در صادرات و واردات کشور به وجود بیاید بنده معتقد هستم اصولاً با وضع اقتصادی امروز کشور ما نمی‌توانیم آن صادراتی را به وجود بیاوریم که در مقابل واردات ما کافی باشد (صحیح است) آقا صادرات ما عبارت است از یک محصولات کشاورزی که نظایرش در کشورهای خاورمیانه و سایر ممالک فوق‌العاده زیاد است رقابت به حد اعلی وجود دارد جزء ضروریات صنعتی نیست به دین مناسبت توفیق پیدا نخواهیم کرد با این لایحه و امثال آن در واردات و صادرات‌مان توازن و تعادلی به وجود بیاوریم منظور از تشویق صادرات این است که صادرات زیادتر باشد و در مقابل واردات تعادل داشته باشیم می‌گویند نمی‌شود بنابراین من در این مورد به خصوص در این لایحه تذکراتی می‌خواستم عرض بکنم و استدعا می‌کنم جناب آقای نیساری که از وزرای دولت فعلی در اینجا تشریف دارند در هیئت دولت نسبت به این موضوع توجه کاملی بفرمایند اگر چه ارز حاصله از صادرات نفت ممکن است گفت که تعادل بین واردات و صادرات را ایجاد می‌کند و شاید مملکتی که در دنیا ارز خارجیش به قدری باشد که از لحاظ ریال در زحمت باشد منحصر باشد به مملکت ما معذلک کله ما باید متکی به درآمد نفت نباشیم و برای این که واردات و صادرات ما تعادل پیدا بکند باید جدیت بکنیم رفع احتیاج‌مان از واردات خارجی بشود اگر در همین قسمت توفیقی حاصل بفرمایید در

امور اقتصادی توفیق پیدا می‌کنید والا اگر به این ترتیب باشد که ما امروز ارز زیاد به دست بیاوریم و به قول آقای آقایان که خیلی هم جدیت کردم که ببینم مفهوم بیانشان چیست این طور استنباط کردم که چون ارز داریم هر چه دل‌مان می‌خواهد بیاوریم توی این مملکت این درست نیست من متأسف هستم که توی روزنامه‌ها می‌خوانم موضوع کارخانه ذوب آهن سال‌ها در این مملکت مطرح بود آخرین مرحله در روزنامه اطلاعات می‌خوانیم که در این فکر هستیم که کارخانه‌ای به وجود بیاوریم که مواد اولیه آن را که آهن باشد از خارج وارد بکنیم در صورتی که مملکتی هستیم که اینجا سنجگ آهن دارد مواد اولیه داریم ذغال‌سنگ داریم تمام احتیاجات و مواد اولیه موجود است و یک مملکتی با این استغنا بیفتد به یک وضع به این بدی بسیار بسیار غلط خواهد بود (یک نفر از نمایندگان- معادن ذغال‌سنگ صرف نمی‌کند) آقا صرف نکند جنابعالی بدانید صنایع جدید در دنیا محتاج به حمایت است شما در این مملکت هر صنعتی را به وجود بیاورید ممکن است گران‌تر تمام بشود و در مقابل خارجی بتواند رقابت بکند تمام ممالک صنعتی در دنیا مواجه با این اشکال بوده‌اند ولی گفتند تأسیسات صنعتی به وجود بیاوریم اگر گران‌تر تمام بشود باز پولش در مملکت خودمان خرج می‌شود در مسئله قند و شکر می‌گفتند ما اگر چنانچه بخواهیم قند از خارج وارد بکنیم ارزان‌تر از قندی خواهد بود که در ایران به دست می‌آید این حرف درست نیست شما اگر قند را کیلویی دو تومان در اینجا تهیه کنید هزارها کارگر ایرانی افراد زارع ایرانی از آن محل ارتزاق می‌کنند که برای آنها درست می‌شود تنها فایده صنعتی شدن مملکت این نیست که ما بتوانیم از واردات بی‌نیاز بشویم از این لحاظ است که آن ارز در کشور خرج شود و در این کشور افراد استفاده کنند کارگر حقوق می‌گیرد آن وقت سطح زندگانی افراد بالا می‌رود والا با این وضع امکان ندارد که سطح زندگانی طبقات سوم آن طوری که مورد نظر ما است ترقی پیدا کند اگر چنانچه در امریکا سطح زندگانی طبقه سوم ترقی می‌کند در نتیجه صنعتی بودن مملکت است برای این است که پول به مملکت وارد می‌شود و بین طبقات مختلف توزیع می‌شود و سطح زندگانی مردم بالا می‌رود از این مملکت سالی مقدار زیادی پول خارج می‌شود برای لاستیک آن وقت بهترین مواد اولیه لاستیک‌سازی در این مملکت وجود دارد همین گاز نفتی که در کرمانشاه از بین می‌رود با یک مبلغ جزیی با چند میلیون دلار می‌توانید این کارخانه را به وجود بیاورید مواد اولیه‌اش موجود است و می‌توانید احتیاج‌تان را رفع کنید جناب آقای نیساری من معتقد هستم که شورای اقتصاد بنشیند و بگوید که هزار تومان به فلان کس بدهید یا ۵۰۰۰ هزار تومان به فلان کس مساعدت کنید این یک کار سهل و ساده‌ای است و وظیفه او مهم‌تر از اینها ست الان کارخانجات اتومبیل‌سازی بزرگ در تمام دنیا کارخانه اتومبیل‌سازی در کشورهای مختلف به وجود آورده‌اند و در آن مملکت سرمایه گذاشته‌اند با سرمایه‌های داخلی احتیاجات اتومبیل‌های مملکت‌شان را تأمین کردند کارخانه فورد در آلمان هم کارخانه به وجود می‌آورد در کانادا و در هر کجا که نگاه می‌کنیم این کارخانجات اتومبیل‌سازی امروز شعبی درست کردند و اسمی برای محصولات‌شان گذاشته‌اند و نتیجه آن این است که مقدار زیادی در آن ممالک سود می‌برند آیا هیچ به فکر افتاده‌اید که چنین کاری در ایران بشود مواد اولیه در ایران وجود دارد شما می‌توانید با این کار بازار خاورمیانه را از لحاظ اتومبیل تحت اختیار بگیرید اگر این طور بشود شما از واردات اتومبیل به این مملکت بی‌نیاز می‌شوید و حتی اگر این صادرات هم به همین میزان باقی بماند جای تأثر و تأسف نخواهد بود والا با این ماده که صد یک گرفته شود گرفته نشود نه صادراتی اضافه می‌شود و نه ممکن است در مقابل واردات بتواند مقاومت کند فرمودید تجارت آزاد آقا اینها دیگر در دنیا حل شده است تجارت لیبرال است تجارت سوسیالیست است تجارت کمونیست است شما طرفدار تجارت لیبرال باشید بسیاری از ممالک دیگر هم تجارت لیبرال برای‏ خودشان تهیه کردند ولی با تطبیق وضع مملکت‌شان و احتیاجات مملکت‌شان این چیزی نیست که امروز من بگویم خیلی خوب طرفدار تجارت آزاد هستم از محدودیت هم خوشم نمی‌آید و امروز هم وضع مملکت طوری است که باید تجارت لیبرال داشته باشیم و این تجارت لیبرال اولاً حل شده است امروز در دانشگاه‌های دنیا این سه نوع اقتصاد را تدریس می‌کنند بنابراین این مطالب چیزی نیست که تازگی داشته باشد تمام دنیا این سه نوع تجارت را تطبیق با وضع کشور خودشان کرده‌اند و اقدام کردند ولی با تطبیق با احتیاجات خودشان معنی ندارد یک مملکتی غنی مثل ایران که امروز دارای این همه ارز خارجی می‌باشد نتواند از این ارز خارجی استفاده کنند کارخانجات تولیدی به وجود بیاورد اگر در این قسمت‌ها اقدام بکنید حتماً نتیجه مطلوب خواهید گرفت راجع به صندوق روستایی تذکر فرمودید حقیقت این است که این رشته سر دراز دارد من راجع به این دستگاهی که مأمور اجرای این موضوع است به قدری بدبین هستم و به قدری عمل آنها بد است که حد ندارد و علت آن این است که در رأس کار افراد کاردان و لایق نیستند من اگر یک روز در بانک ملی متصدی یک شعبه کوچکی باشم معلوم نیست که بتوانم قسمت اعظم از مملکت ایران را اداره کنم.

ثقةالاسلامی- رئیس بانک کشاورزی آدم لایقی است آنها را باید در نظر گرفت و عمل کرد و انجام داد من کار ندارم آدم خوب یا بد دستگاه محتاج اصلاح و اقدام است‏.

رئیس- اسم اشخاص را نبرید روی افراد صحبت نکنید.

صارمی- ما با امیدورای که به وضع آینده کشورمان داریم و با این ثبات اوضاعی که در این کشور وجود دارد کار ما رو به پیشرفت است و واقعاً وضع امروز مملکت‌مان با چند سال قبل قابل مقایسه نیست ولی ایده‌های ما و انتظارهای ما خیلی زیاد است ما نمی‌توانیم به این موضوعات قانع باشیم دل‌مان می‌خواهد این مملکت خیلی سریع به جلو برود و موفق به ترقیات بشود این کار هم محتاج به مطالعه و دقت و مراقبت و تحقیق است امیدوارم این تذکرات کوچکی که بنده عرض می‌کنم اگر چنانچه درست به نظر برسد در اجرای آن اقدام بشود و به طور یقین یک روز توفیق پیدا خواهیم کرد که برای مملکت صادرات بسیار بزرگی به وجود بیاوریم برای این که همه چیز بحمدالله در این مملکت از لحاظ منابع تحت‌الارضی از لحاظ افراد صالح از لحاظ مردمان قانع و زحمتکش و مردمان میهن‌پرست وجود دارد اگر دقت کافی بکنیم قطعاً موفقیت حاصل خواهیم کرد.

رئیس- در ماده اول دیگر کسی اجازه صحبت نخواسته چون پیشنهادی هم ندارد ماده دوم قرائت می‌شود به شرح زیر خوانده شد:

ماده دوم- صادرات هر محل از پرداخت هر گونه عوارض داخلی معاف است و انجمن‌های شهر حق ندارند به هیچ عنوان عوارض به کارهای صدوری هر محل تحمیل یا از کالاهایی که از شهرها عبور می‌نمایند عوارض مطالعه نمایند.

تبصره ۱- تبصره ذیل ماده ۲ قانون سازمان موسسه سرم و واکسن‌سازی رازی به قوت خود باقی خواهد بود.

تبصره ۲- عوارض قانونی که وزارت کشاورزی از چوب‌های صادراتی در موقع صدور پروانه دریافت می‌دارند کماکان اخذ و به مصرف احداث خزانه‌های جنگل و جنگل‌کاری و تکمیل سازمان جنگل‌بانی خواهد رسید.

تبصره ۳- غیر از عوارض مصرحه در تبصره‌های یک و دو این ماده اخذ هر نوع عوارض که به موجب قوانین دیگر از محصولات صادراتی اخذ می‌شد ملغی و پس از تصویب این قانون کالاهای صدوری تابع پرداخت هیچ نوع عوارض داخلی نخواهد بود.

رئیس- آقای عمیدی نوری‏.

عمیدی نوری- بنده در بحث کلیات به عرض رساندم که دولت تلاش برای افزایش صادرات می‌کند و این لایحه‌ای که فعلاً برای تصویب در مجلس مطرح است از جمله لوایحی است که از سال ۱۳۳۱ تا سال پیش که ۹ سال می‌شود به مجلس تقدیم شده و این نشان می‌دهد که ما از این لایحه نتیجه‌ای که باید نگرفتیم یکی از اصولی که در قانون‌نویسی هست همین است که عمل یک لایحه‌ای ملاک بشود که آیا مضیقه هست یا نیست وقتی دیدید آن راه مفید نیست راه را تغییر بدهید در سابق برای واردات یک در هزار می‌گرفتند و حالا ۵ در هزار شده یعنی حالا گران‌تر شده و ما از این لایحه آن طوری که باید استفاده نکرده‌ایم حالا می‌خواهیم یک کار دیگری هم بکنیم و آن این است که در شهرداری‌ها را ببندیم (صحیح است‏).

ماده ۲- معنیش این است بنده نمی‌دانم این چه جوری می‌شود ما می‌خواهیم که صادرات‌مان زیاد باشد به دلیل ارقامی‌که مجله بازرگانی منتشر می‌کند و بنده خیال می‌کنم که معترف باشند والا می‌آوردم اینجا و می‌خواندم و به عرض‌شان می‌رسانیدم واردات ما به سرعت زیاد می‌شود و چاره جدیدی هم برایش پیدا نکردند آن هم به جای خود حالا در شهرداری‌ها را هم می‌خواهید ببندید و این کار دردی را دوا نمی‌کند و آن نتیجه‌ای که می‌خواهیم بگیریم نمی‌توانیم بگیریم یکی از اصولی که در قانون‌نویسی هست همین است ما ببینیم یک لایحه‌ای که مطرح می‌شود مفید هست یا نیست وقتی که دیدیم مفید هست آن را تصویب کنیم و بنده عقیده‌ام این است که شهرداری‌های ما قانونی است یعنی وقتی که انجمن‌های شهر تصمیم می‌گیرند که عوارض وضع کنند ولی با موافقت وزارت کشور انجام می‌شود و یا به صورت فعلی است که هر جایی که مایل باشند فرماندار در نتیجه اختلافی که با شهردار پیدا می‌کند یک گزارش می‌دهد و انجمن شهر از بین می‌رود و انجمن دیگری به وجود می‌آید و در واقع انجمن‌های شهر اعم از این که قانونی باشند یا این که شهردارش منصوب از طرف وزارت کشور باشد در هر حال سرنخ در دست وزارت کشور است این را آقایان باید توجه داشته باشید و خیلی از عوارض هم هست و آقایان اطلاع دارید که در شهرها وضع می‌کنند و شاید هم وزارت کشور در بعضی مواقع آنها را متوجه می‌کند که این عوارضی که وضع شده به نفع این شهر است و ما دیدیم قبول کردیم اتفاقاً در یک کالای صادراتی بود امکانی که دارد در این صورت این سیاست فعلی که دولت در دست دارد تصور نمی‌فرمایید در یک مواردی ممکن است دست دولت را ببندد یک کالایی باشد که از یک شهری به عمل بیاید و از آن شهر بخواهند خارج کنند اگر از آن شهر یک نیم درصد بگیرند اصلاً آن

شهر از بین می‌رود همین بحث در ماده ۲ راجع به عوارض است که بنده مخالفم این حق از شهرداری‌ها گرفته بشود لایحه‌ای که اخیراً دولت راجع به تفریغ بودجه داد بنده ارقام آن را نگاه می‌کردم یک شهر مثلاً شهر تبریز این تمام عایداتش راجع به خشکبار است که از آن باید یک عوارضی بگیرند وقتی که حساب کردم دیدم اگر این عوارض را از او بگیرند دیگر چیزی ندارد همین طور شهرهای مختلف اتفاقاً شهرهای مربوط به مازندران شاید این جنبه را نداشته باشند یعنی منحصراً این جنبه را ندارد البته به رنجش هست که می‌شود پرتقالش هست که از محل صادر می‌شود خیلی از موارد هست اگر آنها را سلب بکنیم از این شهرها به نظر بنده این شهرها نمی‌توانند از وضع فعلی‌شان هم استفاده کنند بنده مطلقاً با این ماده ۲ مخالفم پیشنهادی هم بر حذف این ماده ۲ دارم و در این خصوص با جناب آقای وزیر بازرگانی هم در خارج صحبت کردم ایشان هم خیلی به این ماده عقیده ندارند من از ایشان تشکر می‌کنم که خودشان هم نظراشان این بود که این ماده وضع شهرداری‌ها رابهم می‌ریزد و در نتیجه ایجاد اشکال می‌کند و آن تأثیری هم که باید ندارد سیاست حمایت از صادراتان یک مسئله اساسی و کلی است که خیلی کارها باید کرد که مهم‌ترنی فداکاری را شما در اینجا کردید و آن ۷۵ درصد تخفیف مالیاتی بود که دادید دیگر اگر شهرداری صد دینار یک چیزی می‌خواهد عوارض بگیرد و کارش را بگذراند این را دیگر نباید از بین برد این است که بنده مخالف این ماده هستم پیشنهادی هم برای حذف این ماده داده‌ام

رئیس- آقای دکتر دادفر.

دکتر دادفر- همان طور که جناب آقای عمیدی نوری فرمودند با یک مختصر دقت در طرز تنظیم ماده ۲ اگر این ترتیبی که تنظیم شده اجرا بشود مسلماً هیچ شهری آن عوارضی که فعلاً می‌گیرد نخواهد توانست صد یک آنچه را که الان می‌گیرد وصول کند ملاحظه می‌فرمایید در تبصره ۳ می‌گوید غیر از عوارض مصرحه در تبصره‌های یک و دو این ماده اخذ هر نوع عوارض که به موجب قوانین دیگر از محصولات صادرات اخذ می‌شده ملغی است محص نمونه شما یک محصول در یک شهری پیدا نمی‌کنید که صادرات نباشد مثلاً در مراغه اگر قرار باشد از اجناس صادراتی عوارض گرفته نشود خواهیم دید که تمام اجناس آن صادراتی است پشم صادراتی است پنبه صادراتی است غله صادراتی است خلاصه همه چیز صادراتی است یعنی محصول بالذات قابل صدور است قابل این است که عنوان صادراتی به آن گذاشته شود و اگر در این ماده بنویسیم که کالاهای صادراتی از عوارض معافند در واقع کلیه اجناس صادراتی است پس کلیه محصولات معاف خواهند بود و در نتیجه کلیه عوارض شهرداری از بین می‌رود و شهرداری‌ها فلج خواهند شد بنده پیشنهادی هم در این باب تقدیم کرده‌ام به هر حال تمام محصولات قابل صادر شدن هستند مسلماً پوست فرض بفرمایید در یک شهر روزانه ۱۰۰ رأس کشتار می‌شود پوست این گوسفندها که همه‌اش صادر نمی‌شود یک قسمت آن مصرف داخلی می‌شود و یک قسمت آن ممکن است صادر شود پس چون پوست صادراتی است نباید از آن جنس عوارضی گرفته شود مثلاً فرض بفرمایید خشکبار در یک شهرستان یک مقداری تهیه می‌شود و یک مقداری از آن مصرف می‌شود یک قسمت هم صادر می‌شود اگر گفتند محصولات صادراتی معاف در واقع تمام محصولات معاف می‌شود به این ترتیب باید در این ماده یک دقت بیشتری کرد. چون بنده حتم دارم آن ۵ در هزاری هم که از واردات خواهد گرفت و یک جایی متمرکز خواهد شد به هیچ وجه تکافوی مخارج و کسر درآمد شهرداری را نخواهد کرد و همان طور که این صدی یک و دو که به عنوان شهرداری‌ها می‌گیرند یا عوارضی که از کالاهای انحصاری می‌گیرند به شهرهای کوچک نصیب نشده در تهران و شهرهای بزرگ مصرف شده و بنده تا به حال نتوانستم برای مراغه از عوارض کالاهای صادراتی صد دینار بگیرم به این ترتیب تمام کارهای عمرانی شهرستان‌های کوچک با این تعهداتی که در مقابل سازمان برنامه دارند به طور کلی فلج خواهند شد و از فرصت استفاده می‌کنم و تذکری به جناب آقای نیساری می‌دهم و آن تذکر این است که حالا که دولت در صدد تشویق صادرات بر آمده است و واردات را هم در نظر گرفته است که آزاد باشد باید ترتیبی داده شود که از این واردات در عین آزادی استفاده صحیح بشود یک عده‌ای از آقایان مالکین با من صحبت می‌کردند می‌گفتند ما تراکتور خریده بودیم برای کار کشاورزی خودمان ولی ول کردیم رفتیم دوباره با همان خیش و گاوآهن قدیمی‌مان شروع کردیم به کار برای این که هر وقت احتیاج به یک وسیله یدکی پیدا کردیم و به کمپانی مراجعه کردیم گفتند تا یک ماه دیگر با طیاره وارد می‌شود آقایان می‌دانند فصل زراعت هم فصل معینی است عرض می‌کنم چه مانعی دارد وزارت بازرگانی یا هر مقام صلاحیت داری یک مطالعه‌ای بکند و فقط اجازه بدهدکه چند سیستم تراکتور معینی که به کار کشاورزی این مملکت می‌خورد وارد شود و نماینده‌های آنها هم ملزم باشند که همیشه اثاثیه یدکی و لوازم آن تراکتورها را موجود داشته باشند حتی تعمیرگاه‌های سیار هم تشکیل بدهندکه خریداران تراکتور با دادن مبلغ زیادی قیمت این تراکتورها اگر عیبی در آن پیدا شد از آن صرف‌نظر کنند و این کار را تحت یک نظم و قاعده‌ای در بیاورند در خصوص این ماده ۲ بنده یک پیشنهادی کردم که محض توجه اعضای کمیسیون بازرگان عرض می‌کنم که شورای شهرستان هر محل انواع کالاهای صادراتی را تعیین بکند مثلاً اگر واقعاً در یک شهری کالایی بسته‌بندی شود برای صدور از آن عوارض نگیرند اما همه محصول صادراتی را به طور کلی معاف بکنید این ظلم خواهد بود و به یک نکته آقایان باید توجه بفرمایید کالایی که از شهرستانی می‌آید تا اندازه‌ای تغییر شکل می‌دهد و به صورت صادراتی در می‌آید در صورتی که حقیقتاً صادر نمی‌شود مثلاً در یک شهرستانی پنبه عدل بندی می‌شود در صورتی که این پنبه از آن شهر خارج می‌شود و در شهر دیگری مثلاً در اصفهان مصرف می‌شود یا مثلاً برنج که از یک شهرستانی صادر می‌شود تمام آن که صادر نمی‌شود قسمت عمده آن در داخله مصرف می‌شود اگر بنا باشد این اجناس از عوارض معاف باشد تمام درآمد شهرداری‌ها از بین خواهد رفت و تعهداتی را که با سازمان برنامه دارند عملی نخواهد شد ما نماینده مردم هستیم البته میل داریم که هر چه ممکن است مردم از عوارض و مالیات معاف باشند ولی در عین حال آبادی و عمران شهرها را هم در نظر می‌گیریم که با معافیت این عوارض شهرها به صورت خرابه‌ای در نیاید.

رئیس- در ماده دوم دیگر کسی اجازه صحبت نخواسته پیشنهادات قرائت می‌شود به شرح ذیل خوانده شد مقام محترم ریاست مجلس شورای ملی اینجانب پیشنهاد می‌نماید ماده دو به شرح زیر اصلاح گردد ماده ۲ به منظور تشویق صادرات کشور نسبت به کالاهای صادراتی بیشتر از یک درصد بهای کالا نباید عوارض وضع شود و کالاهای عبوری از شهرها که برای مقصد معینی حمل می‌شود از پرداخت هر گونه عوارض شهرداری‌های عرض راه معاف می‌باشد ابتهاج ریاست معظم مجلس شورای ملی پیشنهاد می‌نماید که ماده ۲ لایحه تشویق صادرات حذف گردد مهندس بهبودی مقام معظم ریاست مجلس شورای ملی احتراماً پیشنهاد می‌نماید شرح زیر به تبصره ۲ ماده ۲ اضافه شود همچنین عوارض شهرداری هر محل نسبت به چوب‌های گردوی صادراتی همان محل به قوت خود باقی است رامبد پیشنهاد می‌کنم که تبصره ذیل به ماده دوم علاوه شود.

تبصره ۴- انواع کالاهای صادراتی هر محل را شورای شهرستان آن محل معین خواهد کرد.

دکتر دادفر- ریاست محترم مجلس شورای ملی پیشنهاد می‌نمایم ماده ۲ حذف شود.

عمیدی نوری- مقام ریاست معظم پیشنهاد می‌نمایم عبارت سط سوم‏ ماده ۲ این قسم تصحیح شود از کالاهای صدوری هیچ نوع عوارض دریافت نخواهد شد علامه. ‏

رئیس- ماده سوم قرائت می‌شود.

به شرح زیر خوانده شد:

ماده ۳- نسبت به عوارضی که بااستفاده از وسایل متعلق به دولت از قبیل باربری انبارداری مهر سربی و عوارض بندری و بارگیری کشتی از طرف گمرک و کرایه حمل و نقل به وسیله راه‌آهن دولتی ایران طبق تعرفه و مقررات مربوطه دریافت می‌گردد در مورد کالاهای صادراتی نسبت به محصولات صنعتی و معدنی با پیشنهاد وزارت صنایع و معادن و در مورد سایر محصولات به پیشنهاد وزارت بازرگانی و در هر دو مورد با تصویب هیئت وزیران از ۱۵ تا ۷۵ درصد تخفیف نسبت به عوارض جاریه و کرایه حمل و نقل منظور خواهد گردید.

رئیس- آقای مهدوی. ‏

مهدوی- در ماده ۳ نسبت به عوارض که نوشته شده تخفیف قائل می‌شوند به نظر بنده نظر این قانون تشویق صادرات است تشویق صادرات هم نباید حتماً این باشد که از مملکت خارج بشود جنس موجود در هر محل هم در شهرستان‌ها و مسیر راه‌آهن را باید سعی کنیم به شهرها ارزان‌تر برسد در اینجا وزارت صنایع و معادن و بازرگان را اسم برده که حق دارد پیشنهاد بکند و هیئت وزیران هم این تخفیف را تصویب بکنند به نظر بنده حق این بود که با این گرانی که در شهرها مشاهده می‌کنیم و بعضی محصولات در محل‌هایی با فاصله ۲۰- ۲۵ فرسخ در کنار راه‌آهن می‌بینیم که اصولاً فروش ندارد خوب بود وزارت کشاورزی را در اینجاد خالت می‌دادیم که او هم حق داشته باشد راجع به تخفیف کرایه حمل بعضی اجناس با راه‌آهن نظری بدهد که این صیفی به شهرها با یک قیمت ارزان‌تری حمل شود آن وقت خیلی از ناراحتی‌های اهالی در این قسمت‌ها از بین می‌رود بنده در چهل پنجاه فرسخی تهران خیار را قیمت کردم خیال می‌کنم بیشتر آزدانه‌ای یک شاهی قیمت نداشت ولی در تهران خیاردان‌های سی شاهی و دو قران می‌خریم به نظر بنده حق این است که برای حمل اجناس در داخله کشور هم وزارت کشاورزی حق داشته باشد چنین پیشنهادی را بکند

رئیس- آقای خرازی‏.

خرازی- همکار محترم جناب را سر و صورت می‌دهند و کارهایی را که شروع کرده‌اند تکمیل کرده‌اند و باید تکمیل کنند ولی یک موضوع را هم آقایان فکر بفرمایند و آن مملکت است خلاصه کلام این که ما یا می‌خواهیم تجارت داشته باشیم یا نداشته باشیم همین‌ها که این قدر اصرار می‌کنند یک درصد عوارض به صادرات ما بسته شود صادرات باید در خارجه طبق قیمت بین‌المللی فروش برود یعنی اگر قیمت پنبه ما نتواند با ممالک متحده امریکای شمالی یا مصر رقابت بکند مطمئن باشید ما صادرات پنبه نخواهیم داشت یا اگر خشکبار ما نتواند با خشکبار کالیفرنیا و ترکیه و اسپانیا که مخصوصاً در قسمت بادام رقیب ما هستند نتواند رقابت کند مطمئناً مانمی‌توانیم صادرات خشکبار داشته باشیم نگذارید که اجناس صدوری ما گران تمام شود تا بتواند با مظنه‌ها و نرخ‌های بین‌المللی رقابت بکند بنده این را صریح عرض می‌کنم اگر صادرات ما نباشد تولیدات ما سطحش بالا نمی‌رود آن مالک یا زارعتی که محصولات کشاورزی تولید می‌کند و سعی می‌کند روزبه‌روز میزان محصولاتش بالا برود وقتی صادرکننده نخرد و صادر نکند آن هم نمی‌تواند در بازارهای دنیا عرضه کند و بفروشد و بالنتیجه مطمئن باشید رزوبه‌روز وضع قرا و قصبات ما بدتر می‌شود و سطح تولیدات ما عروض این که بالا برود پایین می‌آید و کم می‌شود نماینده محترم آقای دکتر دادفر تذکری دادند راجع به برنج و سایر محصولات صادراتی البته مراغه یکی از شهرهای صادراتی ما است و خشکبارش شاید بی‌نظیر است ایشان هم موافق بودند با عقیده بنده ما در سال شاید بیشتر از ۴۰- ۵۰ هزار تن صادرات برنج نداشته باشیم همان را می‌گوییم معاف بشود نمی‌گوییم برنجی که در کشور مصرف می‌شود از عوارض معاف ما می‌گوییم صادراتش را عوارض نگیرید تا قیمتش طوری باشدکه بتواند در بازارهای دنیا با نرخ بین‌المللی رقابت بکند و ما بتوانیم اجناس صادراتی‌مان را بفروشیم‏.

رئیس- آقای مهندس اردبیلی‏.

مهندس اردبیلی- آقایان می‌دانند عوارضی که شهرداری‌ها برای عمران و آبادی شهرها می‌گیرند از این قبیل اجناس است برای این که در آذربایجان مخصوصاً در تبریز جنس وارداتی نداریم و عمده عوارضی که شهرداری‌ها می‌گیرند از همان اجناس صادراتی است از قبیل پشم و پوست و بادام و امثال آنها اگر بیاید دولت بگوید از این اجناس نبایستی عوارض شهرداری بگیرند آن وقت شهرداری چکار بکند مثلاً ملاحظه بفرمایید اگر بنا باشد که دولت این موضوع را این طور بکند و بگوید که نه ما خودمان در گمرکات از این اجناس عوارض می‌گیریم و صدی ۲۵ به شهرداری‌ها می‌دهیم این دروغ است چرا به این جهت که وزارتخانه‌ها برای ما فرق نمی‌کند وزارت کشور از عوارض نفت لیتری یک عباسی پول می‌گیرد و بنزین لیتری پنجاه دینار می‌گوید ما این پول‌ها را آخر سال تقسیم می‌کنیم بین شهرداری‌ها حالا آقای وزیر کشور و یا متصدیان وزارت کشور به ما بگویند که از این پول به آذربایجان تا به حال چه مبلغی داده‌اند (چند نفر از نمایندگان- هیچ چیز هیچ نداده‌اند) این موضوع هم همین طور خواهد شد شما وعده خواهید داد که ما این اجناس را در گمرکات ازشان عوارض می‌گیریم و بعد می‌دهیم به شهرستان‌ها ولی می‌دانیم که نمی‌دهید از محل عوارض بنزین تمام اطراف خیابان‌های تهران اسفالت است در آذربایجان یک وجب اسفالت نیست بنابراین نبایستی آقایان به این قسم لوایح رأی بدهند که باعث خرابی و بدبختی شهرستان‌ها می‌شود من از آقایان مخصوصاً تقاضا می‌کنم در این امور دقت بیشتری بکنند.

رئیس- آقای رامبد.

رامبد- بنده از مجموع مطالب این لایحه و فرمایشات همکاران محترم این مطلب را استنباط کردم که دولت به منظور امکان تکثیر صادرات در صدد برآمده است که قیمت کالای صادراتی را آنچه ممکن است کم بکند تا در بازارهای دنیا بتوانیم با محصولات مشابه رقابت بکنیم (صحیح است) معمولاً مریضی که پیش دکتر می‌رود اول درد را تشخیص می‌دهند بعد نسخه می‌نویسند اگر کسی درد از سرش باشد نسخه‌ای برای پایش بنویسند این درد را علاج نمی‌کند جناب آقای وزیر بازرگانی به مراتب بهتر از من وارد هستندکه قابل عرضه نبودن کالای ایران به مناسبت قیمت زیاد نیست بلکه از لحاظ کیفیت و از لحاظ جنس کالایی که در ایران تهیه می‌شود قابل رقابت با جنس هم نوع خودش که در ایران تهیه می‌شود قابل رقابت با جنس هم نوع خودش که در سایر ممالک تهیه می‌شود نیست بهتر است به اطاق بازرگانی هامبورک یا شهرها و بنادر بزرگ دیگری که صادرات ایران به آن نقاط زیاد است مراجعه بفرمایید و علت شکست‌های پی‌درپی صادرات ایران را سوال بفرمایید خواهید دید علت اساسی و باطنی آن عدم توانایی دولت در امر نظارت صادرات است نه گرانی آن مطلب دوم این است که در بعضی مواقع موضوع گرانی پیش می‌آید خواهش می‌کنم که این قیمتی که برای یک کالای صادراتی روی شرکتی تعیین می‌شود از عوامل مختلفی که باعث این قیمت می‌شود در نظر بگیرید آن ذره‌ای که به حساب نیامدیم یعنی آن چیزی که اصلاً مورد نظر نیست آن عوارض مربوطه است که تمام این لایحه مربوط به آن عوارض است تهیه و تشویق کالای صادراتی صد عامل مختلف دارد که به ۹۰ درصد این عوامل دارای لایحه اصلاً توجه نشده است و با حذف این عوارض یا زیاد کردن این عوارض در صادرات کوچک‌ترین اثری نخواهد کرد بنابراین فقط حذف این عوارض جز پیش آوردن اشکالات دیگری در شئون مختلف کار مملکت نتیجه‌ای نخواهد داشت (صحیح است‏).

رئیس- دیگرکسی اجازه صحبت نخواسته ماده ۴ مطرح است قرائت می‌شود.

(به شرح زیر قرائت شد)

ماده ۴- هر قسم لوازم بسته‌بندی از قبیل گونی، پارچه چتائی، ریسمان و طناب علفی، تسمه فلزی، میخ، کاغذ، مقوا، تخته، حلبی‌های ساده، یالاک زده و غیره که برای تهیه قوطی و چلیک و ظروف کالاهای صادراتی اعم از این که از طرف شرکت‌ها یا موسسات یا بازرگانان صادرکننده وارد گردد به عنوان ورود موقت به شرط تحقق صدور از پرداخت حقوق گمرکی معاف خواهد بود و فقط معادل حقوق گمرکی تعهد قابل قبول گمرک خواهند سپرد که هنگام اعاده آن به خارجه مسترد خواهد گردید.

رئیس- آقای مهندس جفرودی گفته شد نیستند یک پیشنهاد حذف در این ماده رسیده است که قرائت می‌شود.

(به شرح زیر قرائت شد)

مقام معظم ریاست مجلس شورای ملی پیشنهاد می‌کنم ماده ۴ از لایحه تشویق صادرات حذف گردد مهندس جفرودی‏.

رئیس- ماده ۵ قرائت می‌شود.

به شرح زیر قرائت شده‏:

ماده ۵- شرکت‌ها و موسسات و اشخاصی که فعالیت‌های خود را صرف صدور یک یا چند نوع کالای صادراتی و یا استخراج و بهره‌برداری و یا ذوب و تصفیه مواد معدنی و یا تولید محصولات صنعتی و معدنی و کشاورزی نموده و می‌نمایند از معافیت‌های مالیاتی مذکور در قانون اصلاح قانون مالیات بر درآمد مصوب اول تیرماه ۱۳۳۷ استفاده خواهند نمود و معافیت‌های مالیاتی و پنج ساله که به موجب لایحه قانونی تشویق صادرات و تولی مصوب ۲۳/۱۲/۱۳۳۳ کمیسیون مشترک مجلسین داده شده به قوت خود باقی است تبصره ۱ کلیه کارخانه‌ها و موسسات تولیدی که قبل از تصویب اصلاح قانون مالیات بر درآمد تأسیس گردیده و یا سفارش ماشین‌آلات آنها داده شده و یا آن که ساختمان آنها آغاز گردیده از معافیت مالیاتی پنج ساله قانون تشویق صادرات و تولید مصوب ۲۳/۱۱/۱۳۳۳ کمیسیون مشترک مجلسین استفاده خواهند نمود تبصره ۲ مبدا بهره‌برداری موسسات تولیدی و صنعتی از تاریخ فروش محصول محسوب خواهدشد.

رئیس- در این ماده کسی اجازه صحبت نخواسته پیشنهادها قرائت می‌شود.

(به شرح زیر قرائت شد)

اینجانب پیشنهاد می‌کنم معافیت‌های مالیاتی مذکور در ماده ۵ ده سال باشد ارسلان خلعتبری اینجانب پیشنهاد می‌کنم به ماده ۵ تبصره ذیل اضافه شود تبصره شرکت‌هایی که برای صادرات تشکیل می‌شود و همچنین اشخاصی که فعالیت‌های بازرگانی آنها منحصر به صادر کردن کالا از کشور باشد تا ده سال از پرداخت مالیات نسبت به صادرات معاف خواهند بود ارسلان خلعتبری‏.

رئیس- ماده ۶ مطرح است (به شرح زیر قرائت شد)

ماده ۶- کلیه کارخانه‌ها و ماشین‌های مربوط به تولید یا اصلاح یا تبدیل مواد و محصولات کشاورزی و دامپروری و صنایع یدی و تولیدات صنعتی و معدنی و بسته‌بندی و کارخانجات تهیه لوزام یدکی و کودسازی و کارخانه‌ها و ماشین‌های تولیدی از قبیل ماشین‌های نساجی، قندسازی، تهیه سیمان، مصالح ساختمانی، شیشه‌سازی، سفال‌سازی، پنبه پاک کنی، روغن‌کشی و تصفیه آن، چای خشک کنی، پشم‌شویی، قالی‌شویی، منگنه‌های عدل بندی ماشین‌های ضدعفونی نمودن کالا کنسروسازی، قوطی‌سازی، از مقوا حلبی و انواع مواد پلاستیکی، میوه خشک کنی و تمیز کردن آن، ماشین‌های مخصوص بیرون آوردن هسته، میوه‌جات ماشین‌های تولید سرما که برای انبارهای حفاظت کالا به کار می‌رود و کارخانجات یخ‌سازی به استثنای دستگاه‌های خانگی ماشین‌های بوجاری غلات و حبوبات و تمیز کردن دانه و رقم‌بندی آنها و ماشین‌های مربوط به اکتشاف و استخراج و ذوب و تصفیه و کارخانجات مولد برق و هر نوع ماشین‌ها و وسایل مشابه دیگری که برای رفع نیازمندی‌های صنایع

داخلی و بهبود نوع و اصلاح طرز رقم‌بندی و بسته‌بندی و دادن تغییرات در کالا برای مرغوب کردن آن یا برای این که کالای صادراتی را به صورت نیم ساخته یا ساخته در آورد وارد کشور شود و همچنین دستگاه‌های سم‌پاشی مربوط به آفات نباتی با گواهی کمیسیونی مرکب از نمایندگان وزارت صنایع و معادن و بازرگانی و گمرکات و انحصارات و کشاورزی از پرداخت هر نوع حقوق گمرکی معاف خواهند بود.

تبصره ۱- معافیت‌های مندرج در این ماده فقط شامل ماشین‌های نو و غیرمستعمل می‌باشد.

تبصره ۲- نسبت به معافیت مواد اولیه مورد نیاز صنایع داخلی طبق بند ۳۴ از ماده ۲۰ قانون تعرفه گمرکی عمل خواهد شد و تبصره ۱ ماده ۲۰ قانون تعرفه گمرکی شامل آن قسمت از مواد اولیه و قطعات ماشین‌آلات صنعتی و کشاورزی و دستگاه‌های الکتریکی و وسایل حمل و نقل خواهد بود که به مصرف واقعی و پیش‌بینی شده نرسیده باشد.

رئیس‏- کسی اجازه نخواسته پیشنهادها قرائت می‌شود (به شرح زیر قرائت شد)

مقام منیع ریاست مجلس شورای ملی اینجانب پیشنهاد می‌نماید در ماده ۶ قانون تشویق صادرات در سطر نهم تلمبه‌های آبیاری و ماشین‌های حفر چاه عمیق اضافه شود عبداله سعیدی مقام محترم ریاست مجلس شورای ملی پیشنهاد می‌نماید در ماده ۶ بعد از عبارت چای خشک کنی اضافه شود ماشین‌های برنج‌کوبی اعم از بزرگ و کوچک محسن اکبر پیشنهاد می‌کنم که تبصره ذیل به ماده ۶ علاوه شود تبصره محصولات تولیدی که مشمول معافیت پنج ساله مالیاتی مصوب ۱۳۳۷ می‌باشند از پرداخت عوارض شهرداری و سایر عوارض نیز معاف خواهد بود.

دکتر دادفر- مقام محترم ریاست مجلس شورای ملی پیشنهاد می‌نمایم‏ تبصره ۳ به ماده ۶ لایحه تشویق صادرات اضافه شود.

تبصره ۳- ماده ۶ ورود ماشین‌آلات مستعمل سنگین برای کارهای ساختمانی و راه‌سازی و سدسازی که تعمیر شده و قابل استفاده باشند به طور موقت به کشور مجاز خواهند بود و واردکننده باید محل استفاده این ماشین‌آلات را جهت امور عمرانی تعیین و تعهد نماید پس از رفع احتیاج آنها را از کشور خارج نماید و حداکثر مدتی که واردکننده می‌تواند این قبیل ماشین‌آلات را برای امور عمرانی مصرف و در کشور نگاه‌داری نماید چهار سال خواهد بود مهندس هدایت. ‏

رئیس- ماده ۷ مطرح است قرائت می‌شود.

(به شرح زیر قرائت شد)

ماده ۷- در مواقع بروز اختلاف نسبت به شمول معافیت‌ها و تسهیلات پیش‌بینی شده در مواد ۴ و ۵ و ۶ این قانون موضوع مورد اختلاف به وسیله کمیسیونی که از نمایندگان وزارتخانه‌های دارایی صنایع و معادن بازرگانی گمرکات و انحصارات و کشاورزی و نماینده بانک ملی ایران و اطاق بازرگانی تهران تشکیل می‌شود رسیدگی به عمل آمده و رأی اکثریت اعضاء کمیسیون قطعی و قابل اجرا خواهد بود.

رئیس- در این ماده هم کسی اجازه صحبت نخواسته یک پیشنهاد رسیده که قرائت می‌شود.

(به شرح زیر قرائت شد) پیشنهاد می‌شود در ماده ۷ بعد از نماینده اطاق بازرگانی تهران اضافه شود و یا نماینده اطاق‌های بازرگانی شهرستان‌هایی که گمرک در آنجا وجود دارد موسوی‏.

رئیس- ماده هشتم قرائت می‌شود.

به شرح ذیل قرائت شد:

ماده ۸- بیمه صادرات اختیاری است و صادرکنندگان می‌توانند کالای خود را نزد هر شرکت بیمه که مایل باشند بیمه نمایند.

رئیس- مخالفی ندارد پیشنهادی هم نرسیده ماده ۹ قرائت می‌شود.

(به شرح زیر قرائت شد)

ماده ۹- برای تأمین مصارف مربوط به تشویق و توسعه صادرات و تولید و تشویق صنایع داخلی و کمک به شهرداری‌ها و ایجاد نمایشگاه‌های دائمی داخلی و نمایشگاه‌های خارجی و هزینه تبلیغاتی تجارتی و صنعتی و معدنی و تأسیس و توسعه و تکمیل موسسات استاندارد و نرم‌بندی در داخل کشور و ایجاد اطاق‌های نمونه در داخله و تمرکز اطلاعات بین‌المللی مربوط به امور تجارتی و صنعتی و معدنی نیم درصد از صورت حساب کالای وارداتی هنگام پرداخت بهای کالا توسط بانک‌های مجاز وصول خواهد شد.

تبصره ۱- کالایی که در برابر برات وصولی اعم از دیداری یا وعده‌ای وارد کشور می‌شود اسناد آن در صورتی به ذینفع تسلیم می‌گردد که نیم درصد مذکور فوق را به بانک مجاز پرداخته باشد.

تبصره ۲- وجوه حاصله در حساب مخصوص در بانک ملی ایران ریخته شده که ۲۵ درصد آن با پیشنهاد وزارت کشور و تصویب کمیسیون کشور مجلسین جهت تأمین کسر بودجه شهرداری‌هایی که در نتیجه لغو عوارض مندرج در ماده ۲ این قانون به وجود خواهد آمد تخصیص می‌یابد و ۷۵ درصد بقیه طبق آیین‌نامه‌ای که به پیشنهاد وزارتین صنایع و معادن و بازرگانی به تصویب کمیسیون اقتصاد مجلس سنا و کمیسیون بازرگانی مجلس شورای ملی خواهد رسید مصرف خواهد شد و مصرف این وجه تابع مقررات قانون محاسبات عمومی نخواهد بود.

صدرزاده- بنده در برگ موافق و مخالف اسم‌نویسی کرده بودم برای مخالف با این ماده. ‏

رئیس- بلی شما مقدم هستید بفرمایید.

صدرزاده- دیروز ما بحث مفصلی راجع به این لایحه کردیم ولی امروز مثل این که این لایحه از آن خطی که می‌رفت منحرف‌تر می‌شود یعنی این لایحه به عنوان تشویق صادرات بود و خواستند عوارضی که بر صادرات تحمیل می‌کرد حذف کنند امروز می‌گویند آن عوارض باشد و آن ماده‌ای که مربوط به این عوارض است باقی باشد و آن نیم درصد را هم از واردات بگیرند نتیجه این خواهد شد که ما تیتر این قانون را عوض کنیم یعنی به جای لایحه تشویق صادرات لایحه تحمیل بر واردات خواهیم داشت که فقط یک نیم درصد بر واردات می‌افزاییم و یک گرانی هم از این جهت ایجاد می‌کنیم این صحیح نیست یک نظری هم به طورکلی بینابین بود در کمیسیون که آن هم نارساست ولی به نظر بنده تعدیلی به وجود می‌آورد یعنی در عین حال که گفته عوارض صادرات لغو شود لااقل از آن چیزی که به عنوان واردات گرفته می‌شود به مصرف آن عوارضی که شهرداری می‌گرفت می‌رسید خوب یک قدری این کم بود ممکن بود که آن را تعدیل کنیم حالا صحبت می‌شود که این ماده ۲ حذف شود یعنی اگر ماده ۲ به کلی حذف شود خاصیت این لایحه به کلی از نظر تشویق صادرات از بین خواهد رفت پس ما فرض‌مان این است که ماده ۲ برقرار باشد ولی چه کنیم که آن عوارضی که شهرداری‌ها ایجاد می‌کردند و طبق این قانون از باب تشویق صادرات لغو خواهد شد جبران شود جبرانش آن نیم درصد شده است که برای واردات افزوده‌اند و قرار شده است که صدی ۲۵ را بدهند به شهرداری‌ها بنده دیروز راجع به این ماده ۹ یک تذکری دادم. ‏

امروز یک توضیحات دیگری رااضافه می‌کنم چون می‌نویسد این نیم درصدی که ما اضافه می‌کنیم به مصرف تشویق صادرات و صنایع داخلی و کمک به شهرداری‌ها و ایجاد نمایشگاه‌های داخلی و خارجی و هزینه تبلیغات برسد بنده باتجربه ممتدی که در این جور مسائل دارم این است که این مطلب غیر از خرج‌تراشی برای مملکت نتیجه‌ای نخواهد داشت فردا هیئت‌هایی شروع می‌کنند از اینجا به راه افتادن خوب کجا تشریف می‌برید می‌خواهیم برویم به افغانستان پوست ببریم (یک نفر از نمایندگان- به افغانستان نمی‌روند) فلان جا می‌خواهیم نمایشگاه دایر کنیم یا چکار می‌خواهیم بکنیم بسم الله یک خرجی برای مملکت اضافه می‌کنند آقایان متوجه باشید در قوانین که می‌گذرانید این راه‌ها را مسدود کنید این خرج‌ها را بردارید برای این که تصور نفرمایید که ما متوجه بعضی از مسائل نیستیم هستیم ما می‌دانیم نمایشگاه لازم است اما در چه موقعی در موقعی که ما صنایع خودمان را ترقی داده باشیم وقتی که صادرات خودمان را ترقی داده باشیم آن وقت می‌توانیم خرج‌های سنگینی هم برای تشویق صادرات بکنیم ولی حالا قبل از این که هر عملی برای تشویق صادرات بشود و پیش از آن که هر عملی نسبت به توسعه صنعت بشود یک دستگاه عظیمی و یک بنای معظمی به عنوان نمایشگاه دائمی بین‌المللی در این شهر به وجود خواهد آمد و بدبختانه تمام این استفاده را هم شهر تهران از این مزایا می‌کند و در شهرستان‌های دیگر خبری نیست (صحیح است) آقا من نمی‌فهمم انکار نمی‌کنیم که پیشرفت‌هایی در این مملکت شده است متشکر هم هستیم ولی آن چیزی که ما احتیاج و انتظار داریم این است که در شهرستان‌ها هم این پیشرفت‌ها بشود و اوضاع مملکت با هم بخواند و با هم جور باشد می‌دانیم در یک شهرستان ۵ دانشکده وجود دارد اما درکی ده مجاور آن حتی یک دبستان چهار کلاسه نیست (صحیح است) این آمار همین طور نشان می‌دهد در یک جایی مثل تهران ممکن است به نام یک بیمارستان هزار تختخوابی بنایی بشود اما در فلان دهکده و فلان شهرستان کوچک یک مریضخانه ده تختخوابی وجود نداشته باشد مهندس اردبیلی درمانگاه ندارند هفتصد سال پیش مولوی معنوی فرموده است جامه نیم اطلس و نیمی پلاس زشت باشد پیش ارباب شناس فرض بفرمایید که یک کسی نیم بالای لباسش اطلس باشد و نیمه پایینش گونی این چقدر زشت است در یک مملکت هم باید اوضاعش با هم بخواند یعنی همان طوری که پایتخت مملکت ترقی می‌کند شهرستان‌ها هم به تناسب خودش

ترقی کند دهکده هم به تناسب خودش ترقی کند من از شما استدعا می‌کنم که نسبت به این لوایح توجه بفرمایید این خرج‌ها را و این باب‌ها را باز نکنید آن مردمی که در دهات و شهرستان‌های کوچک با یک نوع محرومیت‌هایی زندگی می‌کنند از آنها مالیات گرفته شود آن وقت اینجا نمایشگاه بین‌المللی ساخته شود این نمایشگاه بین‌المللی لازم است اما کی امروز وقتش نیست ما هزار احتیاج دیگر در این مملکت داریم شما به احتیاجات دیگر هم بررسی بکنید این نکته اساسی بود که تذکر دادم در عین حال هم یادداشت بفرمایید در صورت مجلس خواهید دید که اگر این قانون با این کیفیت تصویب شود اول نمایشگاه بین‌المللی ایجاد می‌شود این را هم یادداشت بفرمایید و تصور می‌کنم که این موضوع به کلی مخالف امیال نمایندگان شهرستان‌ها و بلکه نمایندگان تهران هم باشدکه یک چنین وضعی به وجود بیاید آقای دکتر آقایان فرمودند ما ارزمان زیاد است لهذا باید اشیاء خارجی را حتی‌المقدور هر چه بیشتر وارد کنیم بله بنده هم حرفی ندارم اما اشیاء خارجی را باید وقتی وارد کرد که ما بتوانیم در مقابلش چیزی هم صادر کنیم وقتی که وضع صادرات و واردات ما به این صورت است ما باید یک قدری در واردات امساک بکنیم و کالای غیرلازم را وارد نکنیم اگر بنا شود که چند سال دیگر هم این وضع ادامه پیدا کند که ما واردات زیاد داشته باشیم و صادرات کم داشته باشیم خوب این به سیاست و وضع اقتصادی ما لطمه زیادی وارد می‌کند اما راجع به این نیم درصدی که اینجا بیان شده است که از واردات بگیرند بنده در خارج از جناب آقای مشایخی پرسشی کردم که درآمد این یک درصد چقدر است و درآمد آن نیم درصد چقدر خواهد بود ایشان فرمودندکه روی همین آماری که بانک ملی باری سال ۳۷ داده است اگر حساب بشود بدون معافیت‌ها ۳۳۴۹۹ میلیون ریال میزان واردات بوده است در صورتی که صادرات در همان سال ۷۹۴۳ میلیون ریال بود بنابراین اگر از صادرات یک درصد بگیرند در حدود هشت میلیون به شهرداری‌هایی که این عوارض را از صادرات می‌گرفتند ضرر وارد می‌شود.

البته یک حساب تخمینی است و کمیسیون باید بیشتر رسیدگی کند در مقابل از این نیم درصد که از ۳۳۴۹۹ میلیون گرفته می‌شود و نیم درصد آن تقریباً ۱۶ میلیون می‌شود که شما می‌گویید ۲۵ درصد آن یعنی ربعش به شهرداری‌ها داده شود نتیجه عایدات شهرداری‌ها از این ممر تقلیل می‌یابد یعنی در مقابل گرفتن یک درصد از صادرات آن جبرانی که می‌خواهید بکنید چهار میلیون است یعنی هشت میلیون دریافت می‌شده است حالا چهار میلیون می‌شود این درست نیست به نظر می‌آید که لااقل برای جبران عوارض شهرستان‌ها باید حداقل ۵۰ درصد باشد این را باید در کمیسیون رسیدگی کنند که درست معادل چیزی که فعلاً از صادرات گرفته می‌شود داده شود اما آمدیم بر سر طرز این گرفتن این هم با آن اطلاعاتی که ما داریم در ظاهر کار این است که وزارت کشور پیشنهاد کند و بیاید در کمیسیون مشترک مجلسین به تصویب برسد و آن وقت این پول را بدهند به آن شهرستان فرض کنیم شهرستان طوالش یا مثلاً یک شهر دیگری مانند بم یک نقطه دیگری که عایدات مختصری داشته باشد تازه می‌خواهید بعد از این که این یک درصد از عایداتش کسر شده آن را از این راه جبران کنید اینجا عریضه نگار می‌شود آنجا به کمیسیون می‌رود به این کمیسیون به آن کمیسیون که می‌خواهند بودجه آن شهرداری را بدهند این درست نیست باید راه عملی‌تر و سهل‌تری برای این کار تهیه کرد چطور می‌شود شهرداری که فرضاً پنجاه هزار تومان احتیاج دارد و از طریق صدور عوارض دریافت می‌شود و حالا لغو شده است بیاید این جریان را طی کند اگر این طور باشد وقتی پول به دستش می‌رسد که دیگر به درد نخورد مثلاً برف آمده است و راه بند شده و یا یک سیل بند می‌خواهد درست کند وقتی زمستان رسید و شهر را آب برد آن وقت پول می‌رسد این درست نیست بنده یک تذکر دیگری هم ضمن این لایحه به نظرم رسید و خواستم جناب آقای وزیر بازرگانی تذکر بدهم و آن این است که راجع به این قبیل صادرات همه جا یک اشتباهی برای بعضی از همکاران ما واقع شده و آن این است که می‌گفتند

صادرات هر محلی ممکن است یک مقدار آن در داخل محل مصرف شود و آن هم شاید شامل شود نه این طور نیست‏.

ماده ۱- مقصود از صادرات را معلوم کرده یعنی صادرات که به اصطلاح این قانون معاف از عوارض است آن چنان صادراتی است که حمل می‌شود به خارج من این طور می‌فهمم اگر این طور هم باشد مثلاً یک کسی تولیدکننده باشد مقداری که در داخل صرف خواهد کرد مشمول این قانون نیست ولی آن مقداری که به خارج می‌فرستد مشمول این قانون خواهد بود و از عوارض مصون خواهد بود اما همین هم یک اشکالاتی درش هست که باید به آن توجه کرد خوب شما پنبه را به قیمت ارزان‌تر می‌فرستید به خارج ایران بسیار خوب چه می‌کنند این را به صورت ریسمان و پارچه در میاورند پارچه ارزان‌تری تهیه می‌کنند اما در داخل چه می‌کنند پنبه گران‌تری تحویل کارخانه می‌دهید و طبیعه جنسی هم که از کارخانه بیرون می‌آید قدری گران‌تر خواهد بود و آن وقت این محصول داخلی که با قیمت گران‌تری تهیه شده است چگونه رقابت می‌کند با آن متاع خارجی که لازم است به اینجا بیاید و مواد اولیه‌اش برای او ارزان‌تر تمام شده است مشایخی آنجا از راه سود بازرگانی اقدام می‌شود اینها مطالبی است که باید تذکر داده شود و توجه شود خلاصه بنده این را خواستم عرض کنم در ماده ۹ این اقلامی که راجع به ساختمان نمایشگاه هست این را حذف کنید هر وقت پول داشتید و ذخیره‌ای پیدا کردید آن وقت شروع کنید الان خیلی کارهای لازم‌تری داریم و این هیچ کار لازمی نیست دیروز هم عرض کردم که به قدر لزوم بازارهای ما اشباع از کالاهای خارجی شده است متاع داخلی البته احتیاج به تبلیغ دارند برای اشیایی که می‌خواهیم بفرستیم به خارج این قسمت استاندار ضرورت دارد ولی اینها ضرورتی ندارد بنده معتقدم که این طور نظریات باید در کمیسیون باشد و اگر نظر این است که این عوارض ملغی شود باید به میزان آن جبران شود و هر چه مازاد پیدا کرد به مصرف این کارها خواهد رسید و اگر این کار را هم نمی‌خواهید بکنید و قطعی باشد لااقل ۵۰ درصد از آن چیزی که پیشنهاد فرموده‌اند که عوارض بگیرید به مصرف شهرداری‌ها برسانند یک تذکر کوچکی دارم که باید عرض بکنم این اجناس وارداتی دو جور است بعضی اجناس است که ما به آن احتیاج داریم و باید بیاید و بعضی آنهایی است که برای مصرف عامه مردم نیست و از جهت لوکس و تجملی است و این همان نوع وارداتی است که وزارت بازرگانی سودبازگانی به آن بسته است برای این که امتعه داخلی بتواند با آنها رقابت کند بنده حساب دقیقی در این باب ندارم برای این که مجال نکردم مطالعه بکنم و گمان می‌کنم در یکی از وزارتخانه‌ها آماری باشد که اگر به جای نیم درصد یک درصد بگیرند بتوانند جبران این مبلغی که می‌گیرند بکنند یا نه نتیجه‌ای که این کار خواهد داشت این خواهد بود که آن اجناسی که مشابهش در ایران تهیه می‌شود یا آن اجناسی که خیلی ضرورت ندارد به قیمتش اضافه می‌شود طبعاً اجناس مشابه داخلی بهتر می‌تواند با آن رقابت کند این یک نکته نکته دیگر این که باز این عوارضی که وضع می‌کنید طبعاً بر توده طبقات مردم تحمیل نمی‌شود.

رئیس- آقای عمیدی نوری مخالفید؟

عمیدی نوری- بلی‏.

رئیس- تأمل کنید آقای ارباب مخالفید؟

ارباب- بله آقای خرازی‏.

خرازی- موافقم‏.

رئیس- وقتی موافقی نباشد مخالف می‌تواند صحبت کند.

خرازی- بنده موافقم پس بفرمایید خرازی تذکراتی که نمایندگان محترم راجع به ماده ۹ فرمودند بنده وقتی در کلیات ماده اول صحبت می‌کردم تذکر دادم یکی از موضوعات اساسی این لایحه این مسأله ماده ۹ و این نمایشگاه‌های داخلی و نمایشگاه‌های بین‌المللی در ایران است اینجا تذکر داده شد که ما نگرانیم از این که همان طوری که قانونی گذشت که لیتری ده شاهی از بنزین بگیرند و راه‌ها را اسفالت کنند و نکردند یا لیتری عباسی به عنوان نگاه‌داری و گماردن فقرا به کار می‌گیرند و مصرف نمی‌شود و اگر هم مصرف بشود به شهرستان‌ها نمی‌رسد خوب اینها موضوعاتی است که به عقیده بنده وکیل می‌تواند وقتی یک قانونی اجرا نمی‌شود سوال کند استیضاح کند راه برای نماینده باز است ولی بنده این را اطمینان می‌دهم اینجا گفته شد وقتی که موضوع نمایشگاه‌ها مطرح می‌شود توهم این هست که یک عده‌ای را به عنوان نمایشگاه بفرستند به خارجه و یکی هم این که همه را در تهران دایر کنند اولاً آن قسمت اول را بنده تصدیق می‌کنم ولی چون بنده خودم سال‌ها در اطاق بازرگانی تهران بوده‌ام اغلب اتفاق افتاده است حالا یکی دو مورد را عرض کنم.

در چند سال پیش که جناب آقای علی منصور سفیر کبیر ایران در ترکیه بودند برای نمایشگاه از میراطاق بازرگانی تهران و وزارت بازرگانی موافقت نداشتند جواب رد دادند جناب آقای منصور گزارشی به عرض اعلیحضرت همایونی فرستادند که اگر دولت ایران در این نمایشگاه از میرشرکت نکند مثل این است که بوی بی‌مهری از دوستی ایران و ترکیه می‌آید اعلیحضرت همایونی هم امر فرمودند و شرکت کردند.

صدرزاده- این مهر چقدر خرجش شد یک نفر بیشتر نرفت بنده نمی‌خواهم از این نظر دفاع کنم خوب جناب آقای وزیر بازرگانی تشریف دارند و می‌دانند چون یک نفر بیشتر نمی‌فرستد در صورتی که حالا بنده می‌خواهم راجع به نمایشگاه بین‌المللی بروکسل صحبت کند چون تا به حال بنده خیلی نمایشگاه دیده‌ام تصور می‌کنم تاکنون نمایشگاهی به عظمت نمایشگاه بین‌المللی بروکسل نبود و این همه مخارج که آنجا کردند ما تمام بودجه‌مان ۲ میلیون تومان بود حالا بنده نمی‌خواهم خودمان را با آمریکا که ۵۵ درصد ثروت دنیا را در اختیار دارد مقایسه بکنم ولی با یک ممالک دیگر هم تراز خودمان و یا ممالک خاورمیانه مقایسه کنیم همه اعتبارات ما در نمایشگاه بروکسل تحقیق بفرمایید دو میلیون تومان بود بودجه‌اش را ببینید آن وقت باید اجاره زمین بدهیم پول برق

و آب بدهیم غرفه بسازیم حقوق بدهیم و هزار جور مشکلات دارد جناب آقای صدرزاده ما اگر بخواهیم صادرات خودمان را تشویق کنیم و بشناسانیم باید این کار را در آتیه نزدیکی صادرات پارچه‌های نخی خواهیم داشت برای این که آقایان ملاحظه می‌فرمایید که پارچه‌های نخی که در ایران ساخته می‌شود در این کارخانجات جدید با بهترین پارچه‌های خارجی رقابت می‌کند و حتی چون یک قسمت از پنبه‌های خیلی خوب تهیه می‌شود حتی دوامش هم از پارچه‌های بعضی ممالک که با هم رقابت تجارتی و سیاسی دارند مثل شوروی و ژاپن بهتر است بنابراین باید این را توجه کنید جناب آقای وزیر بازرگانی تشریف دارند اینجا تذکراتی که آقایان نمایندگان می‌دهند یادداشت می‌فرمایند و مورد توجه قرار می‌دهند در این موضوع نمایشگاه‌ها ایجاب می‌کند که از نظر دولت و از نظر سیاست شناساندن اشیاء خودمان در این نمایشگاه‌ها با یک مبلغ کمی شرکت کنیم و اما این که جناب آقای صدرزاده فرمودند که این نمایشگاه بین‌المللی در تهران ساخته می‌شود.

بنده خودم به شهادت آقایان هیچ وقت معتقد به این نیستم که هر کس به بخاری نزدیک‌تر است گرم‌تر باشد و او همه مزایا را بگیرد و ما بیاییم تهران را بی‌جهت بزرگ بکنیم و اسباب زحمت فراهم کنیم آن وقت شهرستان‌ها خراب بشود بنده عقدیه دارم که نباید تمام مزایا را بدهند به تهران قدری از مزایا را از تهران بردارند بدهند به شهرستان‌ها که این مردمی که از شهرستان‌ها آمده‌اند به تهران برگردند به شهرستان‌هایشان بنده امسال شیراز بودم در اطاق بازرگانی آنجا صحبت شد و به بنده نشان دادند که ۷۴۹ نفر از متمکنین آنجا نه آنهایی که همین طوری آمده‌اند ۷۴۹ نفر از تجار و مالکین فارس آمده‌اند تهران خانه خریده‌اند بنده خودم از اینها بی‌اطلاع نیستم می‌گویم بیایید برای شهرستان‌ها هم مزایا قائل شوند بنده موافق هستم و بایستی قدری هم در شهرستان‌ها آبادی و عمران بشود و آنها هم ترقی بکنند این هم راه دارد و راهش این است که همان طوری که می‌گویند ارزش دیپلم دکترای لیون معادل ارزش دیپلم دکترای پاریس ایت ما هم بیاییم یک چنین مزایایی قائل شویم یعنی بگوییم هر کس در شهرستان‌ها در این قسمت‌ها آبادی‌هایی کرده از بعضی عوارض و مالیات‌ها معاف بشود یا بیایند نمایشگاه بین‌المللی را فقط اختصاص بدهند به تهران برای این که از هر جهت وسایل فراهم‌تر است همین بلژیک که ۵ سال زحمت کشید و نمایشگاه بروکسل را تهیه کرد نمایندگان که رفتند در آن یک هفته رسمیش چون شش ماه البته دایر بود آن یک هفته به آنها بالش و پتو می‌دادند در بروکسل توی اتومبیل می‌خوابیدند ولی البته از حیث غذا و رستوران و از هر حیث راحت بودند ما اگر بخواهیم نمایشگاه بین‌المللی در تهران نباشد مطمئن باشید که سایر شهرستان‌های ما گنجایش و ظرفیت آن را ندارند جاهای خوب ما یا مشهد است یا تبریز یا شیراز یا اصفهان که این مقدورات نیست این است که بنده عقیده دارم که آقایان به این نمایشگاه‌ها یک توجهی بکنند ما باید محصولی که درست می‌کنیم به وسیله همین نمایشگاه‌ها به دنیا معرفی کنیم و بتوانیم سعی بکنیم که صادرات‌مان را بالا ببریم وقتی میزان صادرات‌مان بالا رفت و قیمتش هم توانست با قیمت‌های بین‌المللی رقابت کند مطمئن باشید سطح تولیدات ما اعم از کشاورزی و صنعتی بالا خواهد رفت‏.

رئیس- آقای عمیدی نوری‏.

عمیدی نوری- در مقام قانون‌گذاری جنبه‌های مختلف باید کمتر مورد توجه باشد و جنبه‌های عمومی مملکت باید مورد نظر باشد به همین جهت است که اگر بخواهیم قانون را صرفاً از نطقه‌نظر اقتصاد یا صرفاً از نقطه‌نظر شهرستان و یا تهران و از نقطه‌نظرهای مختلف نگاه کنیم قوانین ما جنبه عمومی و کلیتش را از دست می‌دهد و به همین جهت است که من توجه دوست عزیزم جناب آقای خرازی را به این نکته جلب می‌کنم که ما قبل از هر چیز نماینده ملت ایران هستیم و بایستی برای همه مردم کار کنیم یعنی در درجه اول سعی کنیم آنچه را که مربوط به آسایش مردم است آنچه مربوط به زندگی است آنچه را که مربوط به ثابت نگاه داشتن قسمت واحدهای زندگی است به آنها توجه شود راست است که ما نمایشگاه می‌خواهیم راست است که ما تبلیغات می‌خواهیم اما اینها را برای کی می‌خواهیم برای ملت ایران برای مردم ایران اگر مردمی نبود مال‌التجاره چیست نمایشگاه چیست فرمودید که آقای منصور گزارش دادند که اگر ما شرکت نکنیم در نمایشگاه از میر مثل این که غیردوستانه تلقی می‌شود پس اساس امور مربوط به آسایش مردم این مملکت است ما باید ببینیم که مردم از چه رنج می‌برند از گرانی زندگی این یکی از اموریست که بنده قطع دارم خود جنابعالی توجه به این نکته دارید خوب وقتی بنده و جنابعالی که دست‌مان به دهان‌مان می‌رسد از گرانی زندگانی نگران هستیم آن وقت مردم همان مردم تهران که جنابعالی هم وکیلش هستید و واقعاً هم همیشه در امورشان توجه دارید همان مردم جنوب شهر خوب این چه جور می‌تواند با آبگوشت و پنیر و سبزی زندگی خودش را اداره کند چون امور اقتصادی مثل ظروف مرتبطه است وقتی آب توی یک لوله رفت همه جا می‌رود اینها را نمی‌شود از هم جدا کرد وقتی که شما همین طوری گفتید یک درصد بر کالای وارداتی اضافه شود این اثرش در سبزی و پنیر و تخم‌مرغ هم هست بعضی‌ها صحبت می‌کنند که مگر سبزی از اروپا می‌آید نه آقا آن کسی که سبزی می‌کارد آن هم مایحتاجش را باید در این مملکت رفع کند که یکیش هم کالاهای وارداتی است که وقتی گران شد ناچار است سبزی را بالا ببرد در این که تردیدی نیست پس علت مخالفت با این ماده که مورد توجه نمایندگان معظم مجلس است همین است که ما در لایحه تشویق صادرات یک ماده‌ای بگذرانیم برای افزایش قیمت زندگی یعنی می‌گوییم هر کالای وارداتی طبق فاکتورش پنج هزارمش را بگیرید نیم درصدش را بگیرید آن وقت در مقابلش هم یک مورد و محلی از امور مبهم اموری که معذرت می‌خواهم تا جدی تجملی است نمی‌خواهم بگویم که نمایشگاه خوب نیست آقا من نمایشگاه را در درجه دوم می‌دانم نسبت به آسایش زندگانی مردم و درجه اول نمی‌دانم و یکی از نکات جالب که در مملکت ما و در قوانین ما بدبختانه توجه نمی‌شود این است که یک روزی یک کسی چیزی گفته است این غیر ما انزل الله الی الابد می‌ماند مخصوصاً که عوارض باشد عوارض یا مالیات همان طوری که ملاحظه می‌فرمایید عوارض جمع عارضه است و عارضه چیزی است که بایستی یک وقتی رفع شود ولی این عوارض مائام‌التزاید است و قطرش هم روزبه‌روز بیشتر می‌شود آقای مصدقی یک روز در سال ۳۰ و ۳۱ گفت برای احتیاجاتش در یکی از آن غیر ما انزل الله‌ها از لوایحش گذاشت و یک در هزار داران اوضاع روز اختصاص داد برای قسمتی از کارهای ضروری وزارت بازرگانی این عمل در ظرف هفت هشت ۹ سال به جای این که ما وضع فعلی خودمان را نگاه کنیم در این وضعی که کارها به جریان افتاده و با این بهبودی که در امور پیش آمده است آن وضع غیرعادی و عارضه روز را از بین ببریم این یک در هزار را کردیم ۵ در هزار چرا برای این که یک کیسه دیگری هم باز شده است. ‏

امروز اگر آن لایحه کمیسیون مشترک را مقایسه بفرمایید با این لایحه می‌بینید که یک در هزار بود برای کارهای ضروری وزارت بازرگانی حالا در اینجا شده است ۵ در هزار برای بازرگانی و صنایع و معادن که طبق تبصره‌هایی که اینجا قرائت می‌فرمایید باید یک آیین‌نامه‌ای در کمیسیون بگذرد که این چه جور قسمت شود من نگرانم چرا برای این که کمک به شهرداری را من مخالفم زیرا ما این اسم را نمی‌خواهیم همین اسم ممکن است کی کپسولی باشد برای هضم ماده ۵ اما بنده پیشنهادی دادم که ماده ۲ حذف شود وقتی که ما گفتیم عوارض ملغی نباشد ما این قسمتی را که در اینجا برای ما گذاشته‌اند نمی‌خواهیم جناب آقای خرازی ما نمی‌خواهیم جناب آقای اکبر ماده ۲ را بنده پیشنهاد کرده‌ام که لغو شود وقتی پیشنهاد لغو مورد توجه در کمیسیون قرار گرفت و مجلس شورای ملی خواست تصویب بکند خوب شهرداری‌ها در وضع عوارض برای خودشان آزاد هستند دیگر ماده ۹ نمی‌تواند بگوید که این قدر هم بدهید به فلان شهرداری و شهرداری پولش نظیر همان پول‌هایی باشد که می‌بینیم یک سهمیه‌ای در تمام موارد شهرداری هست آقا من از همه آقایان می‌پرسم به چه کسی داده شده و چی داده شده اینجا جناب آقای خرازی صحیح فرمودند که اگر این اجرا نشد باید سوال کرد اما یک چیز دیگری هم هست جناب آقای خرازی هر آدمی که یک دفعه پایش توی سوراخ رفت باید کاری کند که دفعه دیگر نرود بنابراین اگر ما مجرب شدیم که آن جوری عمل می‌کنند دفعه دیگر چنین چیزی را تصویب نکنیم آن سرجایش این هم سر جایش نبایستی دو مرتبه راه داد که از این گونه چاه‌ها به وجود بیاید و از این جور کیسه‌ها دوخته شود نه این کارها را دیگر نمی‌کنیم عوارضی که در ماده ۲ شما گفتید عوارض حق نداشته باشید بگیرید آن ماده باشد جبران آن را هم از این طریق نمی‌خواهیم فردا گر نخواستیم چیزی بدهیم شما هستید و راه دور و دراز و یک احتیاج مسلم حالا می‌خواهید آن عوارض واردات باشد این را فقط باید به اشیاء تجملی ولوکس وضع کنید چرا اسمش را می‌گذارید به کلیه واردات این کلیه واردات نباشد بنده هم نظر جنابعالی را دارم وقتی که ما ماده ۲ را لغو کردیم دیگر تبصره را نمی‌خواهیم آن هم که نیم درصد است از کل واردات آن را هم منحصر کنید به اجناس لوکس و تجملی که بنده استعمال می‌کنم یک قدری گران‌تر بخرم اما زندگی مردم را تغییر ندهید کاری نکنید که بهانه دست دیگران باشد برای گرانی این است که بنده معتقدم حالا که یک وجوهی پیدا شده و یک نمایشگاهی احتیاج داریم و آن هم ساختمانش شروع شده و خیلی هم مورد توجه است یک چنین محلی دارید این را به این کیفیت بکنیم که تمام نیم درصدش اولاً تعلق بگیرد به اشیاء لوکس و تجملی و ثانیاً به شهرداری هم لازم نیست بدهند خودشان حتی عوارض‌شان را وضع کنند و احتیاجات‌شان رفع می‌شود و این ماده هم تعدیل می‌شود و قابل توجه و اجرا است‏.

رئیس- آقای ارباب‏.

ارباب- بنده قبلاً راجع به نمایشگاه و نمایشگاه‌های بین‌المللی خواستم به عرض آقایان برسانم که وقتی اهل یک کشوری یا یک فرد ایرانی در آن محیط وسیع مثل نمایشگاه بین‌المللی بروکسل می‌رود آنجا احساسات ملی او تحریک می‌شود و یک فرش ایرانی را که می‌بیند لذت می‌برد و اگر در

آن طور جاها نمایشگاه نداشته باشیم که معرف کشور ما معرف صنایع ما معرف فعالیت افراد ما معرف تاریخ کشور ما نباشد آن هم خوب نیست به عقیده بنده تأسیس این طور نمایشگاه‌ها برای کشور ایران لازم است ولی اشکالی که در این ماده ۹ وجود دارد مربوط به آن نیم درصدی است که بیست و پنج درصد از مجموع جمع بشود در تهران بین شهرداری‌ها تقسیم شود این ظاهر مطلب درست است ولی در عمل فکر نکردند به کجا می‌رسد ممکن نیست عملی باشد (صحیح است) غیرممکن است مضافاً به این که یک عمل خوب ممکن است انجام بشود آن تأسیس یک نمایشگاهی در یکی از نمایشگاه‌های بین‌المللی که معرف کشور ما باشد اما تنها به این عمل اکتفا نمی‌کنند فردا بنده و عمر و زید و بکر و خالد راه می‌افتیم به کشورهای مختلف برای مطالعه پنبه پشم و هر چیز فکر کنید و این بودجه نیم درصد در این راه‌ها نفله می‌شود از بین می‌رود شاید هم یک نمایشگاه آبرومندی هم از این محل تشکیل بشود تازه آمدیم و با همه اینها قبول کردیم لازم‌تر و واجب‌تر اصلاح شهرها است خوب بود وقتی که این لایحه تنظیم می‌شد فکر می‌کردند آقایان که این تعهداتی که شهرداری‌ها در برابر سازمان برنامه دارند و هنوز هیچ قدمی برداشته نشده و هر روز هم سازمان برنامه مطالبه اقساطش را می‌کند از کجا باید تأمین بشود که پرداخت گردد درست است که نمایشگاه لازم داریم ولی لازم‌تر از آن اصلاح شهرهاست وقتی که در یکی از بنادر در ایران یک خارجی یا یک مسافری وارد کشور ما می‌شود اگر یک شهرهای آبرومندی را ببیند بیشتر آبروی کشور ما تأمین و محفوظ می‌شود نه این که با وضعی که امروز مملکت ایران دارد شایسته نیست این طور شهرهای سرحدی و بندرها ویرانه باشد امروز مناسب کشور ما نیست امروز مناسب فعالیت ما نیست امروز مناسب ترقیاتی که داریم و موجب حقد و حسد دیگران شده است نیست آقایان اول به فکر آنها باشید بعد به فکر نمایشگاه و اعزام اشخاص به خارج این است که بنده برای این که مخالفتم با این موضوع حل بشود پیشنهادی هم تقدیم کرده‌ام تا موضوع شهرداری‌ها تأمین نشود و یک صورتی برای اصلاح شهرها پیدا نشود این نیم درصد را بگیرند و ۲۵ درصد آن را بیاورند به تهران تا ده سال دیگر هم یک ریال آن به شهرها برنمی‌گردد و شهرها هم به همان خرابی می‌ماند بنابراین به این شکل درست نیست و صلاح هم نیست. ‏

رئیس- آقای خلعتبری بفرمایید.

خلعتبری- عرض کنم بنده با رقم می‌خواهم تعیین کنم که پول این نیم درصد چقدر می‌شود مطابق احصائیه بانک ملی واردات سال سی و هفت ۳۳۴۹۹ ریال بوده و با حسابی که شد در حدود ۱۷ میلیون تومان جمع این نیم درصد می‌شود و چون سال ۳۸ واردات ما قطعاً زیاد می‌شود بنابراین پول قریب ۲۰ میلیون تومان می‌شود یعنی ۲۰ میلیون تومان در اختیار وزارت بازرگانی قرار می‌گیرد ماده را بخوانیم می‌بینیم که در این ماده این مسائل هست برای تأمین مصارف مربوط به تشویق و توسعه صادرات این لفظ خیلی مهم و بزرگی است بنده نمی‌دانم اگر مقصود این است که کمک به صادرات به نحوی باشد که کمک موثر و صحیح باشد بنده قبول دارم یعنی منحصراً بگویید این پول را بدهند به صادرکنندگانی که جنس خوب صادر می‌کنند و جایزه بگیرند اگر به بیست شرکت و به کدام یک میلیون تومان در سال جایزه بدهید سال دیگر عملاً صادرات ایران افزایش می‌یابد چون تجارت را باید تاجر بکند بازار را تاجر باید پیدا کند دولت نه خریدار خوب است و نه فروشنده خوب دلیلش هم شرکت معاملات خارجی است در این ده سال در نظر بیاورید ببینید این شرکت برای مملکت چکار کرده و چه تأثیر داشته مسئله دوم می‌گوید برای تشویق صنایع داخلی یک جا سیصد و پنجاه میلیون تومان ۶۰ میلیون تومان هم پریروز دادیم به آن بانک ۲۰ میلیون تومان یا ۵۰ میلیون تومان به بانک سازمان برنامه به بانک صنعتی دادیم یک اعتبار ۲۰ میلیون تومانی دادیم اینها را که حساب بفرمایید ما ۵۰۰، ۶۰۰ میلیون تومان برای تشویق صنعت خرج کرده‌ایم این تشویق هم جزو همان وظایف هست و باید از همان مزایا استفاده کرد دولت هم دارد استفاده می‌کند رقم سوم نمایشگاه‌های دائمی است بنده با نمایشگاه مخالف نیستم اما نمایشگاه جزو وظایف دولت است باید اعتبار نمایشگاه را هر سال از بودجه خودش بدهد و نمایشگاه خوب هم دایر بکند تفاوت این کار این است که اگر ۲ میلیون تومان خرج پیدا کرد دیگر هزینه زندگی مردم زیادتر نمی‌شود در صورتی که با این نیم درصد اگر عملی گردد اقلاً ۲ درصد قیمت‌ها را بالا خواهد برد حداقلش این است قمست دیگر هزینه تبلیغات است تبلیغات ضمن وظیفه وزارت بازرگانی است وزارت بازرگانی بودجه دارد برای این کار تبلیغات هم باید صحیح باشد نه تبلیغات غیر صحیح بنده سیگارکش نیستم ولی آقایان این قوطی سیگار را ملاحظه بفرمایید سیگار خارجی به واسطه آن زلم زیمبو زرق و برق خریدار داشت و توی جیب همه بود حالا توی جیب اغلب آقایان این سیگار خیام است تاج تاج کیانی اسم اسم خیام این اسم به این خوبی صادرات هم پیدا کرده این را می‌گویند تبلیغات نه این که از اینجا یک اشخاصی پا شوند بروند به خارج و برگردند و هیچ کاری هم انجام ندهند و فقط یک خرج سفری به آقایان داده شود بنابراین باید تبلیغ صحیح کرد راهش هم این است و خود بازرگانان ما بهتر می‌توانند تبلیغ کنند تمرکز اطلاعات در وزارت بازرگانی اصلاً برای چیست برای همین است و حالا که صادرات از اداست و برای واردات هم سهمیه‌بندی بود اما حالا که چند سال است وزارت بازرگانی آن کارها را ندارد شما ببینید که از وزارت بازرگانی سایر کشورها چه اطلاعاتی برای شرکت‌ها و موسسات کسب می‌کنند بس‏ این کار جزو وظایف وزارت بازرگانی است می‌بایستی از بودجه خودشان اعتبار این کار را بگذارند که مردم بدانند یک همچو وظایفی دارد و مجلس هم رأی می‌دهد نه این که یک پولی بیاییم به نام اضافه بگیریم و بدهیم برای کاری که از وظایف عادی وزارت بازرگانی است مردم چه گناه کرده‌اند که دو درصد هزینه زندگیشان گران‌تر بشود برای این که یک وزارتخانه‌ای که وظیفه‌اش تبلیغات و یا اطلاعات است نمی‌خواهد به مردم اطلاعات بدهد این است که بنده فکر می‌کنم این ماده زیاد باشد و اگر این ماده آقایان می‌خواهند تصویب بفرمایند به عقیده بنده یکی دو چیز خوب باید پیدا کند و برای آنها اختصاص داده بشود که اول همین تشویق صادرات است از راه قیمت‌های نقدی از راه جایزه هر مملکتی که صادراتش نکث دارد نقصان دارد اولین طریقش این است که صادرکننده را از مالیات معاف می‌کنند و جایزه می‌دهند می‌گویند جنس خوب صادر کردی ۳۰ هزار لیره می‌دهم ده هزار لیره می‌دهم و این کار رضایت ایجاد می‌کند و برای اجناس بازار خوب ایجاد می‌کند ۲۰ میلیون تومان هم اگر برای این کار بگذارند خوب است یکی دیگر استاندارد است یک نقص بازرگانی در خارجه این است که خریدارها می‌گویند مال ایران استانداریزه نیست می‌گویند ما نمی‌توانیم روی یک نمونه این جنس را بخریم برای این که موارد مختلف این جنس می‌آید به بازار مثل پنبه شرکت پنبه در این چند سال خیلی خوب عمل کرده صادرات پنبه‌مان زیاد شده ولی معذلک انواع مختلف الیاف‌های مختلف در بازارها وقتی می‌رود بعضی‌ها رنگش خراب است جورهایی می‌شود که مطابقت نمی‌کند با استاندارد پس بنابراین این رقم ۲۰ میلیون تومانی را که در اختیارتان می‌گذاریم این را بدهید برای استانداردیزه کردن صادرات اگر با این کار موافقت بکنید دست و بال خودتان هم راحت است و در غیر آن پس فردا جناب آقای وزیر بازرگانی در محظور قرار می‌گیرند پس فردا می‌گویم که می‌خواهم سفر بروم یکی می‌آید می‌گوید این را بفرستید برای مطالعه این را انجام بدهید آن متخصص را دعوت بکنید و شما در زحمت می‌افتید و به شما می‌گویند این اعتبار را دارید اما اگر این اعتبار را نداشتید و دست بسته بودید خودتان هم که میل ندارید آن کار را بکنید فوری می‌گویید بنده اختیاراتم محدود است و من هم پیشنهاد کرده‌ام که این پول را صرف کاری بکنید با اطلاعاتی که وزارت بازرگانی دارد به یک طریق صحیحی خرج بشود.

رئیس- آقای مهندس اردبیلی. ‏

مهندس اردبیلی- البته آقایان اطلاع دارند که با تشکیل نمایشگاه‌های بین‌المللی و شرکت ایران در این نمایشگاه‌ها هیچ کس مخالف نیست منتهی ما می‌گوییم از این بودجه مفلوک شهرداری‌ها نگیرید دولت از محل دیگر از بودجه دیگر این پول را تأمین کند من نمی‌دانم این شهرداری‌ها چه کار کرده‌اند که دولت اصلاً نمی‌خواهد شهرها آباد و مرتب شود قسمت‌های مختلفی از بودجه شهرداری‌ها را می‌گیرند مثلاً فرهنگ می‌گوید ۵ درصد به من بدهید بهداری می‌گوید ۱۰ درصد تربیت بدنی ۳ درصد مرکز هم می‌گوید ۲ درصد با تصویب این لایحه اضافه ۵۰ درصد هم از عوارض کسر می‌شود این می‌شود ۷۰ درصد پس این شهرداری‌ها چکار کنند بودجه‌شان را از کجا تأمین کنند یک فکری هم برای این موضوع بکنید مثلاً ملاحظه بفرمایید تبریز ما که الان دومین شهر ایران است می‌شود گفت این نارمکی که در کنار تهران درست کرده‌اند هزاران مرتبه آبادتر از شهر تبریز است که آقایان دیده‌اید آقایانی که در موقع افتتاح راه‌آهن تبریز تشریف آورده‌اند دیده‌اند شهری به آن عظمت یک شهر خرابی است اینجا نارمک درست کرده‌اند آنجا شهر آرا درست کرده‌اند اینجا عظیمیه درست کرده‌اند اما کسی به فکر خراسان تبریز و اصفهان شیراز نیست تبریز غله، پوست، پشم، برگه، بادام، کشمش سبز، توتون صادر می‌کند و به عنوان صادرات عوارض برای شهر تبریز گرفته می‌شود به این علت که اینها صادرات خارجی از تبریز است و می‌برند بیرون باید عوارض بدهند پس شهرداری تبریز برای چیست و بودجه‌اش از کجا باید تأمین بشود مثلاً یک مشکل دیگری که با تصویب این لایحه ایجاد می‌شود این است که یک تاجر تبریزی می‌خواهد از تبریز ۵۰۰۰۰ تن پنبه حمل کند می‌گوید اینها را به عنوان صادرات می‌برم و عوارض هم نمی‌دهم یک مرتبه می‌بینید که این تاجر تبریزی در اصفهان پیدا شد و پنبه را برد در آنجا فروخت تکلیف شهرداری چیست این را چطور تشخیص می‌دهید که صادرات است یا برای فروش در ایران آقایان به این موضوع درست دقت بفرمایید ما مخالف

نمایشگاه‌های بین‌المللی نیستیم ولی بدانید که بودجه شهرداری‌ها ناچیز است آخر بودجه شهرداری تبریز چقدر است که ۷۰ درصد هم از آن کسر بشود فقط ۷ میلیون تومان بودجه شهرداری تبریز است که محل عوارض وصول می‌شود از این ۷ میلیون تومان ۷۰ درصد کسر بشود باقی چه می‌ماند تبریز به این بزرگی را با چه چیز می‌شود آباد کرد خود دولت می‌گوید نفت که یکی از واردات است بایستی شهرداری تبریز از آن عوارض نگیرد می‌گوید دست نزن بنزین که از واردات تبریز است می‌گوید دست نزن لیتری ده شاهنی از بنزین من می‌گیرم و خودم به شما می‌دهم و باز هم اگر صورت مجلس آقایان ملاحظه بفرمایید می‌بینید که چندین دفعه من سوال کردم راجع به این موضوع و حتی در کابینه تیمسار سپهبد زاهدی کار به استیضاح کشید بنده عرض کردم ۱۷۰ میلیون تومان از بابت عوارض بنزین گرفته شده بود از این صدوهفتاد میلیون صدوهفتاد دینار هم به تبریز داده نشد آقایان نمایندگانی که مال شهرستان‌ها هستند بایستی خیلی دقت به این کار بکنند خیلی بیشتر توجه به این موضوع بکنند با تصویب این لایحه باید فاتحه شهرداری‌ها خوانده شود مخصوصاً در قانون شهرداری‌ها ملاحظه بفرمایید پنج درصد فرهنگ را هشت درصد کرده‌اند به آنهایی که این کار را می‌کنند می‌گویم والله بالله ما مسئول هستیم اگر درست توجه به این مسائل نکنیم یک مسئولیت بزرگی به گردن ما است سازمان برنامه می‌گوید من یک شاهی بابت قراردادهای شهرداری‌ها نمی‌دهم و ورشکست شده‌ام پس به شهرداری‌ها باید از کجا کمک بشود این قانون را هم آورده‌اید که صدمه بزرگی به بودجه شهرداری‌ها خواهید زد به این مسائل توجه کنید یکی از آقایان نمی‌دانم آقای خرازی بودند که بیشتر راجع به کشاورزان و زارعین صحبت می‌کردند می‌خواستم به آقا عرض کنم که با این جریانات برای کشاورز و زارع کوچک‌ترین کمکی از این موضوع نمی‌شود برای این که زارع بدبخت که صادرکننده پنبه نیست صادرکننده توتون قند و شکر و نیست مثلاً موضوع قند و شکر را توجه بفرمایید دولت هر تن چغندر قند یعنی هزار کیلو چغندر را به ۷۰ تومان از زارع میاندوآبی می‌خرد بیست درصد هم افت می‌گیرد می‌شود ۶۰ تومان از بابت قیمت چغندر قند برای هزار کیلو به زارع بدبخت و بیچاره می‌دهد ولی در مقابل چکار می‌کند از این یک تن چغندر قند ۱۸۰ کیلو قند استحصال می‌کند این ۱۸۰ کیلو قند را به کیلویی ۲۳ ریال به مردم می‌فروشد یعنی از این ۱۸۰ کیلو قند ۴۱۶ تومان پول وصول می‌کند و فقط ۶۰ تومان به رعیت می‌دهد بنابراین کجا به رعیت بدبخت کمک می‌شود آقایان تصور می‌کنید که این زردآلو، خیار، گیلاس، آلبالو که اینجا آقایان کیلویی ۳ تومان ۴ تومان ۵ تومان فروخته می‌شود واقعاً از عین کیلویی ۵ تومان و ۳ تومان می‌فروشند بنده چندی پیش رفته بودم قسمت شمیرانات دیدم که یک زارعی هویج را ریخته جلوی الاغش می‌خورد گفتم این که الان کیلویی ۱۴ قران ۱۶ قران است چطور به این حیوان می‌دهی گفت از ما کیلویی ۳ قران می‌خرند و کیلویی ۱۶ قران به این مردم می‌دهند من از آقایان خواهش می‌کنم در این موضوع بیشتر دقت کنید و این موضوع چیزی نیست که قدری شل بگیرید که این ۲۵ درصد چیزی نیست باید دقت بفرمایید که این نیم درصدش چطور می‌شود و بیست و پنج درصد چطور می‌شود.

رئیس- آقای ابتهاج بفرمایید.

ابتهاج- البته شور اول این لایحه است و صحبت‌های مختلفی شد که امیدوارم در ذهن آقایان باقی بماند فقط یک استفاده‌ای که بنده کردم این بود احساس کردم مجلس شورای ملی کاملاً طرفدار کمک به شهرداری‌های شهرستان‌ها است در آن تردیدی نیست بنده چندی قبل به جناب آقای نخست وزیر پیشنهاد کردم یک وزیرشهرداری به کابینه اضافه کنند.

صارمی- آقا تمنی می‌کنم این پیشنهاد را نفرمایید که در هیئت دولت مدافع شهرداری‌ها باشد برای این که شهرداری‌ها پیشنهاد می‌کنند یک عوارضی را اولاً آقای فرماندار محل که بعضی وقت‌ها هر را از بر تشخیص نمی‌دهد در ظرفی یک هفته حق دارد که این را و تو کند بعد در مرحله دوم می‌آید به وزارت کشور در آنجا ممکن است رد بشود و کسی نیست که دفاع بکند دست به ترکیب هر چه بزنید می‌گویند نمی‌شود این را دولت صلاح نمی‌داند که شما اینجا عوارض وضع کنید و کسی هم نیست از وزارت دارایی سوال کند که درآمد مستغلات در داخل شهر به شما چه مربوط است از اتومبیل که داخل شهر حرکت می‌کند چرا عوارض می‌گیرند و به خزانه دولت می‌دهند حالا جناب آقای عمیدی نوری اینجا پیشنهاد الغای ماده ۲ را فرموده‌اند بنده تصور می‌کنم این صحیح نباشد به این دلیل که این یک درصد صادرات در قانون شهرداری‌ها اجازه داده شده که این یک درصد را شهرداری‌ها بگیرند قانون شهرداری‌ها الان در دست رسیدگی است و قریباً هم در مجلس مطرح خواهد شد ممکن است اساساً در آنجا این ماده حذف شود.

عمیدی نوری- همین جا هست بنابراین بنده پیشنهادی دادم این بود که این یک درصد برقرار بشود ولی نسبت به این نمایشگاه آقایان روی تجربیات گذشته در بعضی موارد یک توهمی دارید که ممکن است به مصرف واقعی نرسد و یا وسیله‌ای بشود یک عده‌ای تحت این عنوان بروند به خارجه این را بنده عقیده دارم من هم موافقم که این سوء استفاده نشود و آقایان لطف بفرمایند یک مقرراتی وضع بشود که این سوء استفاده پیش نیاید ولی به علت ترس و توهم این که این سوء استفاده ممکن است پیش بیاید ما جلوی تأسیس نمایشگاه را چه در ایران و چه در خارجه بگیریم این صحیح نیست‏.

مثلاً بنده یک قلم عرض می‌کنم تمام کشورهای دنیا مخصوصاً کشورهای ترکیه و چین که نظیر ما قالی می‌بافند اینها راجع به اجناس‌شان تبلیغات می‌کنند در صورتی که شما یک تبلیغ در قسمت فرش ایران در روزنامه‌های خارجی ندیده‌اید برای این که بازرگان ایرانی قادر نیست که این قدر پول تبلیغات بدهد او خواهد گفت من چرا برای فرش ایران به تنهایی پول خرج کنم یا خاویار شما که بهترین خاویار دنیا و بهترین ماهی استورژن دنیا که بسک ماهی معروف است مال ایران است اما هنوز متأسفانه در ممالک و کشورهای بزرگ دنیا در بزرگ‌ترین رستوران‌های امریکا و اروپا که می‌روید این نوع خاویار به نام خاویار روس معروف است باید اینها را به وسیله تبلیغات بشناسانیدکه این امتعه ایران است به این جهت بنده تصور می‌کنم که منظور کردن یک اعتباری برای دایر کردن نمایشگاه چه در داخله و چه در خارجه ضروری است البته نمی‌گویم در شهرستان‌ها نباید نمایشگاه درست کنید ولی هنوز که در تهران درست نکرده‌اید برویم شهرستان‌ها نمایشگاه تأسیس کنیم قدری زود است و به موقع نیست (صحیح است) موضوع دیگر یکی از آقایان پیشنهاد کردند که این نیم درصد را اختصاصاً از کالاهای تفننی و لوکس بگیرند آقا تشخیص این کار اختلاف ایجاد می‌کند شنیدم خیلی از آقایان اتومبیل را می‌گویند چیز لوکس اتومبیل لوکس نیست اتومبیل یکی از احتیاجات درجه اول هر فردی است‏.

عمیدی نوری- اتومبیل لوکس هست اتومبیل غیرلوکس هم هست حالا گران است و همه نمی‌توانند اتومبیل داشته باشند این دلیل نمی‌شود یا یخچال عده زیادی خواهند گفت لوکس است یا رادیو را بگویند لوکس است.

صارمی- رادیو لوکس نیست تشخیص اینها تولید اشکال خواهد کرد که به هیچ وجه عملی نیست تازه روی اجناسی که به همین اسم تفننی و لوکس که به غلط شناخته شده از ۵ درصد تا صدی ۲۵ به اسم سود بازرگانی علاوه بر حقوق گمرکی می‌گیرند ما روی آن حرفی نمی‌زنیم ولی وقتی نیم درصد می‌خواهند بگیرند برای رفع این احتیاج که نهایت ضرورت را دارد مخالفت می‌کنیم و این خیلی اسباب تأسف است که ما برای آن نیم درصد حرف بزنیم در صورتی که این اجناس که هر روز خودمان داریم می‌خریم در بازار تهران بعضی‌هایش تا صددرصد سود بازرگانی پرداخته‌ایم و نسبت به آن هیچ گفتگو نمی‌شود جناب آقای رامبد یک نکته بسیار اساسی فرمودند و آن این بود که فرمودند عدم نظارت در صادرات تقصیر دولت است البته تقصیر دولت‌های گذشته است برای این که دقت نمی‌کردند این یگانه دولتی است که به فکر افتاده است یک اداره استاندارد درست کند بودجه هم دارد از همین محل نیم درصد می‌خواهد بدهد که این اتفاق نیفتد بنده خودم در پاریس بودم در اطاق تجارت ایران و پاریس بودم که دیدم یک فرانسوی آمد آنجا بدون این که متوجه باشدکه من ایرانی هستم گفت آقا در این اطاق تجارت را ببندید گفتم چرا گفت مال‌التجاره پنبه رسیده به مارسی تویش لنگه کفش و سگ مرده پیدا می‌شود این برای این است که یک اداره‌ای نیست که رسیدگی بکند و آن آقای صادرکننده را ممنوع کند و این اسباب آبروریزی کشور است پس به عقیده بنده این نیم درصد از واجبات است و حتماً باید اینجا باشد منتهی بنده یک استفاده‌ای کردم و پیشنهاد دادم که ۵ درصد از این موافقت بفرمایید و به عرض آقای نیساری رسانده‌ام که این مبلغ صرف تبلیغ جلب مسافر و جهانگرد بشود از خارجه به ایران و آنجا تبلیغ کنند مسافرین به ایران متوجه بشوند چون این یک درآمد غیرمریی است و مطابق اطلاعاتی که بنده دارم ۳۰۰ میلیون دلار سال گذشته در نتیجه ورود ۱۶ میلیون جهانگردی که به ایتالیا رفته‌اند عاید این کشور شده و روزبه‌روز ایتالیا جلوتر می‌رود همین طور لبنان و اسپانیا به واسطه این که تبلیغ نمی‌کنیم عقب مانده‌ایم و پولی هم نداریم که تبلیغ کنیم این است که بنده می‌خواهم از این سهم شهرداری بزنید و ۵ درصد از آن را برای این کار بگذارید.

رئیس- پیشنهادی رسیده در کفایت مذاکرات که قرائت می‌شود.

(به شرح ذیل قرائت شد)

پیشنهاد می‌کنم مذاکره در ماده ۹ کافی است. ‏

ارباب رئیس- آقای ارباب بفرمایید.

ارباب- در جریان مذاکرات مفصل این قانون معلوم شد که مسلم در کمیسیون اصلاح خواهد شد و چون پیشنهاداتی داده شده و همه در کمیسیون مورد رسیدگی قرار خواهد گرفت بنابراین تصور می‌کنم بااجازه آقایان مذاکرات در کلیات ماده ۹ کافی باشد.

رئیس- آقای صارمی بفرمایید.

صارمی- بنده امروز وضع مجلس را تا حدی به نحو مطلوب می‌بینم زیرا مجلس جای بحث و مذاکره است و از تذکراتی که آقایان دادند بسیار موضوعات روشن می‌شود و حقاً شایسته نیست در تصویب قوانین ما شتاب‌زدگی به خرج بدهیم باید بحث بشود مذاکره بشود له و علیه موضوع گفته شود تبادل‌نظر بشود

قطعاً دولت هم از این تذکرات استفاده خواهد کرد اگر چه مربوط به کلیات باشد و مربوط به اصل لایحه نباشد نافع خواهد بود بنابراین لایحه‌ایست قابل توجه و اهمیت و امروز هم اگر به کفایت مذاکرات رأی بدهیم شاید با پیشنهادهای زیادی که وجود دارد موقعی پیدا نکنیم که پیشنهادها یکی یکی خوانده بشود برای این که در حدود ساعت یک بعدازظهر است چند نفر از آقایان هم اسم نوشته‌اند و ممکن است تذکرات آنها هم بسیار نافع باشد.

رئیس- دو نفر اسم نوشته‌اند که یکی خودتان باشید و یکی هم آقای مخبر هستند که می‌خواهند صحبت کنند صارمی بنابراین حالا بسته است به نظر آقایان بنده فکر می‌کردم که جناب آقای نیساری که واقعاً به ایشان معتقد هستم و می‌دانم که اهل مجامله و تظاهر نیستند راجع به این تذکراتی که آقایان داده‌اند حضرتعالی هم نظریات خودتان را ابراز می‌فرمودید تا حدی ما بتوانیم روشن بشویم زیرا که همه ما در کمیسیون‌ها شرکت نداریم معذلک چنانچه موافقت بفرمایید بنده عرضی ندارم. ‏

رئیس- رأی گرفته می‌شود به پیشنهاد کفایت مذاکرات آقایانی که موافقند قیام بفرمایند اکثر قیام نمودند تصویب شد پیشنهادات قرائت می‌شود.

(به شرح زیر قرائت شد)

پیشنهاد می‌نماید در تبصره ۲ از ماده ۹ صد بیست پنج سهمی شهرداری‌ها به صدی پنجاه اصلاح شود. موسوی مقام محترم ریاست مجلس شورای ملی اینجانب پیشنهاد می‌نماید قسمت اول تبصره ۲ ماده ۹ به شرح زیر اصلاح شود.

تبصره ۲- وجوه حاصله در حساب مخصوصی در بانک ملی ایران ریخته می‌شود که ۷۵ درصد آن به تناسب درآمد هر یک از شهردارهایی که در نتیجه لغو عوارض مندرج در ماده ۲ این قانون از بین می‌رود همه ساله با پیشنهاد وزارت کشور و تصویب کمیسیون کشور مجلسین به شهرداری‌های نام‌برده تخصیص می‌یابد و ۲۵ درصد بقیه الخ ابتهاج مقام محترم ریاست مجلس شورای ملی اینجانب پیشنهاد می‌نماید نیم درصد منظوره در ماده ۹ به یک درصد ترقی داده شود ابتهاج.

ابتهاج- این پیشنهاد را پس می‌گیرم.

ریاست محترم مجلس شورای ملی اینجانب پیشنهاد می‌نماید در تبصره ۲ ماده ۹ قانون تشویق صادرات در سطر سوم جهت تأمین صادرات الخ به جمله بین شهرداری‌هایی که درآمدی از عوارض لغو شده در ماده ۲ این قانون داشته‌اند هر شش ماه بر شش ماه تقسیم می‌شود تبدیل و اصلاح گردد و ۲۵ درصد وجوه حاصله به هفتادوپنج درصد اصلاح گردد و بالعکس عبدالله سعیدی مقام محترم ریاست مجلس شورای ملی پیشنهاد می‌نماید در تبصره ۲ ماده ۹ محل اعداد ۲۵ درصد و ۷۵ درصد به یکدیگر تبدیل شود یعنی ۷۵ درصد صرف کسر بودجه شهرداری‌ها و ۲۵ درصد صرف سایر مخارج مذکور در ماده ۹ بشود احمد مهران مقام محترم ریاست مجلس شورای ملی پیشنهاد می‌نماید تبصره ذیل به عنوان تبصره به ماده ۹ اضافه شود.

تبصره ۳- پرداخت کسر بودجه شهرداری‌هایی که در نتیجه لغو عوارض مندرج در ماده ۲ خسارت می‌بینند مقدم بر هر خرج دیگر مذکور در ماده ۹ صورت خواهد گرفت.

احمد مهران- ریاست محترم مجلس شورای ملی پیشنهاد می‌نمایم در ماده ۹ و تبصره آن به جای نیم درصد از صورت حساب کالای وارداتی نوشته شود نیم درصد از صورت حساب کالاهای تجملی و لوکس وارداتی.

عمیدی نوری- در کمیسیون رسیدگی مبالغ احتیاجی برای تأمین کسر درآمد شهرداری‌ها و همچنین برای احتیاجات دیگر مندرجه در ماده ۹ چه مبلغ لازم است و آن مبالغ به نسبت معقولی براجناس لوکس وارده و اجناس دیگر که مشابه آنها در مملکت ساخته می‌شود وضع عوارض نموده در شور دوم به مجلس پیشنهاد نمایند موسوی‏.

تبصره ۲- ماده ۹ این طور اصلاح شود تبصره وجوه حاصله در حساب مخصوصی در بانک ملی ایران ریخته می‌شود که طبق آیین‌نامه‌ای که به پیشنهاد وزارتین صنایع و معادن و بازرگانی به تصویب کمیسیون اقتصاد مجلس سنا و کمیسیون بازرگانی مجلس شورای ملی خواهد رسید به مصرف خواهد رسید.

عمیدی نوری- پیشنهاد می‌کنم تبصره ذیل به ماده ۹ اضافه شود مادام که تعهدات شهرداری‌های بنادر و شهرستان‌ها کاملاً در برابر سازمان برنامه ایفا نشده وصول عوارض صادرات کماکان به قوت خود باقی است.

مهدی ارباب- اینجانب پیشنهاد حذف ماده ۹ را می‌نمایم خلعتبری اینجانب پیشنهاد می‌کنم وجوه حاصل از ماده ۹ فقط به مصرف تشویق صادرکنندگان از راه جوایز نقدی برسد خلعتبری مقام محترم ریاست مجلس شورای ملی این جانب پیشنهاد می‌نماید تبصره زیر به ماده ۹ اضافه شود.

تبصره ۳- پنج درصد از وجوه حاصله در این ماده تحت نظر وزارتین کشور خارجه به مصرف جلب جهانگردان خواهد رسید.

ابتهاج- مقام ریاست محترم مجلس پیشنهاد می‌نمایم در ماده ۹ جمله نیم درصد از صورت حساب کالای وارداتی به جمله دو درصد از صورت حساب کالای لوکس وارداتی که صورت آنها از طرف دولت با تصویب کمیسیون‌های مربوطه مجلسین تهیه می‌شود تبدیل گردد.

صارمی- پیشنهاد می‌کنم که تبصره ذیل ماده ۹ علاوه گردد از محل صدی ۲۵ عوارض واردات سهمی شهرداری‌ها عوارض کالاهای صادراتی که در مقابل قبوض شهرداری‌ها پرداخته شده است واریز می‌گردد دکتر دادفر.

رئیس- ماده ۱۰ قرائت می‌شود.

(به شرح ذیل خوانده شد)

ماده ۱۰- دولت مأمور اجرای این قانون می‌باشد رامبد بنده در ماده ۱۰ عرض دارم‏.

رئیس- بفرمایید.

رامبد- چون دیروقت است بااجازه آقایان خیلی به اختصار عرض می‌کنم.

ماده ۱۰- حاکی از این است که دولت مأمور اجرای این لایحه است بنده هم در ماده ۲ عرایضی کردم که علت عدم موفقیت کار صادرات ما بیشتر از بیش متوجه خود دولت است یک نمونه بسیار ساده‌ای به جناب آقای وزیر بازرگانی که تشریف دارند عرض می‌کنم و آقایان هم توجه بفرمایید تا راجع به کلیات امر و سایر موضوعات مربوطه قیاس کنید آقای وزیر تقاضا می‌کنم حالا که برمی‌گردید وزارتخانه بفرمایید صورتی بیاورند خدمت‌تان که ما یک ملت زنده مترقی در کجاها وابسته اقتصادی داریم این وابستگان اقتصادی چه اشخاصی هستند صلاحیت این وابستگان اقتصادی چیست بین خود و خدا علت واقعی اعزام این وابستگان هر یک چه بوده و علت تعویض هر یک از وابستگان تا به حال چه بوده این نمونه‌ای است از تمام انواع مشاغل شیرین مملکت و تا موقعی که ارجاع پست‌ها روی استرضای خاطر دوستان و یا برآوردن توقعات اشخاص و یا کمک به مرضا و کسانی که به منظور امرار معاش و کمک هزینه می‌خواهیم به آنها مساعدت کنیم باشد نیاید انتظاری داشته باشیم بعد پرونده دیگری را استدعا می‌کنم حضرتعالی بخواهید و ببینید که وابستگان اقتصادی ممالک دیگری که مثل گرگ چشم دوخته‌اند به مملکت ما صبح تا غروب چه می‌کنند یا هر روز می‌کنند چند هزار دفعه اگر مقامات دولتی ما تقاضای ملاقات دارند چند بار بیشتر از کارمندان وزارت بازرگانی از جریانات مملکت ما اطلاع دارند پیش از این که مسائل مورد علاقه ایشان در هیئت دولت مطرح بشود چه تلگرافاتی به دولت متبوع خودشان کرده‌اند ببینید ساعات کار این وابستگان اقتصادی مثل سایر نمایندگانی که در خارجه داریم چیست آن وقت به عرایضی که بنده کردم پی می‌برید تا موقعی که کارمندان شما که از مملکت شما حقوق می‌گیرند آمار کارشان در آخر سال پیش جنابعالی که وزیرشان هستید روشن نباشد دادن این کاغذها و جزوات چاپی که رسم شده است اخیراً جلوی مجلس به عنوان بیلان کار وزارتخانه‌ها می‌دهند اینها شوخی است جناب آقای نیساری کار را با ید خود حضرتعالی قضاوت بفرمایید و ببینید که این مأمورین بود یا نبودش چه شأن تاثیری دارد آن وقت کارها یک خرده راه می‌افتد.

۳- تعیین موقع و دستور جلسه بعد- ختم جلسه‏

رئیس- دیگر کسی اجازه صحبت نخواسته پیشنهادی هم در این ماده نرسیده است بنابراین لایحه با پیشنهادات برای شور دوم به کمیسیون فرستاده می‌شود جلسه را ختم می‌کنیم‏.

جلسه آینده روزه پنج‌شنبه خواهد بود دستور هم انتخاب هیئت رئیسه. ‏

مجلس یک ساعت بعد از ظهر ختم شد.

رئیس مجلس شورای ملی- رضا حکمت‏