مذاکرات مجلس شورای ملی ۱۸ اسفند ۱۳۴۳ نشست ۱۵۹
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری بیست و یکم | تصمیم‌های مجلس | قوانین انقلاب شاه و مردم |
مذاکرات مجلس شورای ملی
صورت مشروح مذاکرات مجلس روز سه‌شنبه ۱۸ اسفند ۱۳۴۳ نشست ۱۵۹
مشروح مذاکرات مجلس شورای ملی، دوره ۲۱
جلسه: ۱۵۹
فهرست مطالب:
۱- قرئت اسامی غایبین جلسه قبل
۲- طرح گزارش کمیسیون بودجه راجع به بودجه ۱۳۴۴ کل کشور
۳- تعیین موقع جلسه بعد- ختم جلسه
| مجلس در ساعت هشت و نیم صبح بریاست آقای مهندس عبدالله ریاضی تشکیل گردید |
- قرائت اسامی غائبین جلسه قبل
۱- قرائت اسامی غائبین جلسه قبل:
رئیس – اسامی غائبین جلسه قبل قرائت می‌شود.
غائبین با اجازه –
- آقایان مبارکی – تهرانی – دکتر مهدیزاده – دکتر نجیمی – دکتر زعفرانلو – ایلخان – رضوی – دکتر مدنی – مصطفوی نائینی – رامبد – کیهان یغمائی.
غائبین بی اجازه –
- آقایان فصیلی – جهانگیری – نصیری – پرویزی – دکتر مصباح زاده.
غائبین مریض –
- آقایان کمالوند – قراچورلو – دکتر حاتم – پروین – دکتر جعفری – مهندس آراسته.
آقایانیکه در کمیسیون شرکت داشته‌اند:
- مهندس پرویز بهبودی – موسوی کبیری – سر تیپ حکیمیان – مهندس مجتهدی – سر لشگر نکوزاد – سر لشگر همایونی.
رئیس – با اجازه خانمها و آقایان چون امروز بودجه مطرح است قبل از دستور نداریم وارد دستور می‌شویم آقای مهندس والا فرمایشی دارید؟
مهندس والا – اولا بدون حضور نمایندگان دولت درست نیست که گزارش کمیسیون بودجه مطرح شود. ثانیا لژ جراید خالی است و مطابق اصول مطالب مجلس در حضور تماشاچی نمایندگان جراید باید مطرح شود.
رئیس – قرائت گزارش قریب یکساعت طول می‌کشد و در این فاصله نمایندگان دولت حاضر خواهند شد.
مهندس والا – این مذاکرات در صورت جلسه چاپ می‌شود.
رئیس – اگر نمایندگان مطبوعات نخواستند بیایند باید تعطیل کنیم؟ در جلسه قبل گفته شد جلسه ساعت هشت و نیم تشکیل خواهد شد.
مهندس والا – قاعده این است، سنت این است.
رئیس – بنده خیال می‌کنم مجلس تابع روزنامه‌ها نباشد اگر خواستند بیایند میلشان است، کسی از آنها جلوگیری نکرده است.
دکتر کیان – چون دولت نیست لایحه باید با حضور دولت مطرح شود.
- طرح گزارش کمیسیون بودجه راجع ببودجه سال ۱۳۴۴ کل کشور
۲- طرح گزارش کمیسیون بودجه راجع ببودجه سال ۱۳۴۴ کل کشور.
رئیس – گزارش کمیسیونها راجع به بودجه سال ۱۳۴۴ کل کشور مطرح است قرائت می‌شود.
گزارش از کمیسیون بودجه بمجلس شورای ملی ساحت مقدس مجلس شورای ملی.
ضمن تقدیم بودجه سال ۱۳۴۴ کل کشور جهت رسیدگی و تصویب ان مجلس محترم اجازه می‌خواهد نکاتی را که در تنظیم بودجه حاضر مورد توجه واقع گردیده و در نتیجه بودجه ضمیمه را بنحو بارز و آشکاری از بودجه هائیکه تا کنون تقدیم شده است متمایز می‌سازد و همچنین وجوه این امتیاز را به استحضار آن مجلس محترم برساند.
قبل از بیان مطلب ذکر مقدمه‌ای را ولو به اختصار لازم میداند:
توسعه و گسترش فعالیتهای دولت در امور اقتصادی و مالی و اجتماعی جامعه بمنظور تامین رفاه عمومی و بالا بردن سطح در آمد ملی و در عین حال مراعات هماهنگی فعالیتهای اقتصادی برای نیل بیک رشد مداوم تغییرات غیر قابل انکاری در امر تهیه و تنظیم بودجه و بودجه نویسی بوجود آورده است. در ایامیکه دخالت دولت در زندگی اجتماعی به برقراری نظم و استقرار امنیست محدود می‌گردید حجم هزینه‌های عمومی و برداشت از درآمد ملی برای تامین این مخارج ناچیز بوده است. بدیهی است در چنین شرایطی که در آن اقتصاد عمومی و خصوصی در حالت جدا از یکدیگر بسر می‌بردند و اصل بر منع مداخله دولت در امور اقتصادی بوده است اصولی که در تنظیم بودجه رعایت می‌گردید چه از نظر مالی و چه از نظر حقوقی از حدود پاره‌ای از ضابطه‌ها و مقررات که بیشتر مربوط به اجرای وظایف دولتها بوده تجاوز نمی‌کرد و بطور کلی بر آوردی که از مخارج و عایدات می‌شد شبیه بر آوردی بود که اغلب برای یک واحد اقتصاد خصوصی بعمل می‌آید و در حقیقت بودجه سندی بود که در آن مخارج در حدود فعالیت سازمانها تقسیم و عایدات نیز که بندرت از حدود در آمدهای خالصانه و مالیات تجاوز می‌کرد بهمین صورت طبقه بندی می‌گردید. در این نوع بودجه بندی اصولا از فعالیتهای اقتصادی و انواع سرمایه گذاریها و اقدامات اجتماعی دولت بحثی در میان نبود و حجم هزینه‌های عمومی بیش از پانزده درصد درآمد ملی را تشکیل نمی‌داد. اما حدود فعالیت دولت بمنظور افزایش سریع در آمد ملی از طریق سرمایه گذاریهای عظیم در شئون مختلف و وضع مقررات اجتماعی روز بروز توسعه یافت، اقتصاد خصوصی بطور روز افزونی به اقتصاد عمومی وابسته گردید و اقتصاد ملی بوجود آمد.
بدیهی است بنسبت توسعه فعالیت دولتها هزینه‌های عمومی نیز افزایش یافت و منابع جدید مالی برای تامین این مخارج بوجود آمد و خلاصه فعالیت دولت دارای مفهوم بوجود آمد و خلاصه فعالیت دولت دارای مفهوم کاملا جدیدی گردید و در نتیجه برای اینکه از مجموع این فعالیتها حد اعلای بهره برداری صحیح بنفع جامعه بعمل آید و توازن اقتصادی کشور ممکن شود دولتها ناگزیر از تدوین برنامه‌های مالی و اقتصادی گردیدند.
البته در چنین شرایطی اصول بوده بندی، نیز نمی‌توانست شکل سابق خود را حفظ کند و برای انیکه بتواند منعکس کننده تحولات بی سابقه‌ای باشد که در دخل و خرج مملکتی روی داده است بودجه بصورت یک برنامه گزاری مالی تجلی کرد و در حقیقت امروزه بودجه فقط یک سند پیش بینی دخل و خرج سالیانه مملکت نیست بلکه یک برنامه مالی و اقتصادی است که در آن طبقه بندی کلیه دخل و خرج عمومی از نظر نیل بهدفهای سیاسی و اجتماعی معلوم و مشخص شده باشد.
امروزه با توجه به این واقعیت که بیش از یک سوم در آمد ملی از طریق بودجه برداشت و از همان طریق در اختیار جامعه قرار می‌گیرد و در نتیجه بر کلیه فعالیتهای اقتصادی اجتماع اثر می‌گذارد اگر بودچه بصورت یک برنامه مالی که در آن انجام کلیه فعالیتها و هدفها که هماهنگ با سیاست اقتصادی جامعه باشد تنظیم نگردد نه تنها توفیقی در رسیدن بهدفها که رشد مداوم و سالم اقتصادیست بدست نخواهد امد بلکه توازن و تعادل اقتصادی جامعه نیز مختل خواهد گردید.
بنا بجهات فوق برای اینکه حصول بمقاصد مورد نظر ممکن شود امروزه کوشش می‌شود بورجه بر اساس برنامه تهیه و تدوین شود و بهمین جهت به این نوع بودجه‌ها اصطلاحا عنوان بودجه برناه‌ای در مقابل بودجه‌های سابق که ببودجه متداول معروف بوده داده شده است.
اینک با عرض این مقدمه نظر به اینکه بودجه سال ۱۳۴۴ کل کشور بر اساس برنامه و عملیات و بعارت اخری بر اساس واحد کار تهیه و تنظیم گردیده است اجازه می‌خواهد بدوا مختصری در باره اختلافات عمده‌ای که بین بودجه برناه‌ای (بودجه کنونی) و بودجه متداول (بودجه‌های سابق) وجود دارد به استحضار نمایندگان محترم برساند.
در بودجه متداول اقلام هزینه بصورت مخارج مربوط بهزینه‌های اداری – حقوق کارمند – خرید وسایل و غیره بر آورد می‌گردد بنابراین در این نوع بودجه مخارج بر اساس هدف مشخص و معلوم طبقه بندی نمشود بلکه اقلام خرج در حدود سازمان وزارت خانه‌ها طبقه بندی شده و بصورت اعتبار برای پرداخت حقوق و خرید لوازم و ابزار در اختیار دولت قرار می‌گیرد و بعبارت دیگر هدف خرج ملاک پرداخت آن نیست بلکه اعتباراتی به دولت واگذار می‌گردد تا وظایق محدودیرا که بر عهده دارد انجام دهد.
ولی در بودجه برنامه‌ای طبقه بندی مخارج بر اساس هدفی که از پرداخت آن در نظر است معلوم می‌شود و در حقیقت هدفی که از اجرای این تکالیف در نظر است همان برنامه ایست که باید تنظیم شود.
در مرحله اجرا برای اینکه رسیدن بهدف میسر گردد هر وزارت خانه‌ای برای کاری که بر عهده دارد یک یا چند برنامه تهیه می‌کند و این برنامه یا برنامه‌ها هر کدام برای اجرای هدفی تهیه و تنظیم می‌شود و در نتیجه مجموع این برنامه‌ها استخوان بندی بوده برناه ایرا تشکیل می‌دهند که در عین حال مبین فعالیت دستگاههای مختلف است. بنابراین برعکس آنچه که در بودجه متداول بیان گردید در بودجه برنامه‌ای املاک فعالیت رسیدن بهدف هائی است که در حدود وظایف دولت باید تعقیب شود.
النها برای اینکه هدفهای پیش بینی دشه در بودجه‌های برنامه‌ای بصورت صحیحی انجام یابد لازم است هزینه هائی که برای اجرای هر برنامه لازم است نه بصورت کلی و جمعی بلکه بطور دقیق تر بر آورد گردد و برای تامین این مقصود هر یک از هدفهای مورد نظر به اجزاء متعدد تقسیم می‌گردد و حجم کار یا قیمت تمام شده هر واحد کار بر آورده می‌شود و مجموع آنها هزینه هر برنامه را مشخص می‌سازد. این طریق بر آورد هزینه‌ها اصطلاحا بعنوان بودجه عملیات موسوم است که در حقیقت همان بودجه برنامه ایست که بر اساس علمی یعنی با توجه به اندازه گیری حجم کار یا قیمت تمام شده واحد هر کار تهیه و تنظیم می‌شود. مثلا در بودجه فعلی همانطور که در قسمت پننجم ملاحظه خواهند فرمود اموریکه در حدود فعالیت دولت باید انجام شود بچند بخش و هر یک از بخشها بچند وظیفه و هر یک از وظایف ببرنامه‌ها تقسیم شده و ترماه‌ها نیز به اعتبار اینکه مربوط به عملیات جاری یا عمرانی باشد بنوبه خود بچند فعالیت یا طرح تقسیم گردیده و با این ترتیب کوشش شده است حتی الامکان هزینه هر واحد دقیقا بر آورد شده و نتیجه نهائی که از اجرای هر واحد کار تحصیل می‌گردد قبلا معلوم باشد تا امکان سنجش بازده هزینه دولت میسر گردد.
در مورد بروجه تقدیمی که همانطور که ملاحظه خوهد فرمود در تهیه و تدوین آن توجه و کوشش بعمل آمده است یاد آوری این نکته ضروریست که در گزارشی که بضمیمه بودجه سال ۱۳۴۴ تقدیم گردید با توجه به تاسیس دفتر بودجه اظهار امیدواری شده بود دولت بتواند بودجه کاملتری تقدیم مجلس شورای ملی نماید و اینک با جلب توجه نمایندگان محترم بتوضیحات فوق و نکاتی که ذیلا در باره بودجه تقدیمی به استحضار خواهد رسید مجلس محترم ملاحظه محدود بودن کارشناسان مجرب موجود است مسئولین امر با بذل مساعی قابل توجهی موفق شده‌اند تا حدود زیادی در راه تهیه و تدوین بودجه‌ای بمراتب کاملتر از آنجه که تا حال تقدیم شده است موفق گردند.
کلیات:
برای اینکه از بودجه تقدیمی تا آن حد که فرصت مختصر اجازه می‌دهد که تجزیه و تحلیلی بعمل آید اجازه می‌خواهد نکاتی را که در تهیه این بودجه رعایت شده است بشرح زیر به استحضار برساند:
هدف:
نظر دولت از تقدیم بودجه بشکلی که معروض افتاد این است که علی الاصول بودجه تقدمی نباید فقط معرف مقداری ارفام و عنواوین خشک باشد بلکه یک بودجه صحیح باید در عین حال مبین کار و فعالیتی باشد که هر دستگاه می‌تواند و باید در طی دوره مورد نظر انجام دهد. در گزارش که دولت بضمیمه بدوجه تقدیم مجلس شورای ملی نموده است این نظر را بشرح زیر به استحضار رسانیده است (بودجه تقدیمی بسبب جامعیت خود و دید کاملی که بما می‌دهد ما را قادر می‌سازد تا بدانیم در هر رشته‌ای از کارها چه تحولاتی در شرف وقوع و چه عملیاتی در حال تکمیل است و در راه رشد سریع و مداوم اقتصادی و تامین عدالت اجتماغعی و انجام آرزوهای ملی چقدر امکان موفقیت خواهیم داشت) و بعد هدفهای دولت در سال آینده در گزارش مزبور بشرح زیر بیان شده است: تسریع در امر سرمایه گذاری و ایجاد کار – تقویت بنیه دفاعی کشور – تامین رفاه مردم بخصوص از طریق تثبیت قیمت‌ها و حفظ و بهبود وضع موازنه ارزی کشور.
شکل بودجه:
در بودجه تقدمی تصویر سه سال مالی نشان داده شده و از این جهت تحولاتی را که در زمینه امور مالی کشور در ظرف سه سال صورت گرفته است می‌توان بسهولت مقایسه نمود. اصل وحدت بودجه که ایجاب می‌کند کلیه دخل و خرج عمومی در یک بودجه منعکس گردد حتی الامکان رعایت شده و بودجه موسسات انتفاعی و بازرگانی وابسته بدولت اعم از شرکتها و بانکها و سازمانهای انتفاعی که اعمال تصدی انجام می‌دهند و یا موسسات عام المنفعه که در زمینه امور اجتماعی بموازات دولت سرگرم فعالیتهائی هستند ضمیمه بودجه کل مملکتی تقدیم گردیده است. النهایه برای اینکه بررسی و امعان نظر در نحوه مصرف هزینه‌ها بصورت سهلتری ممکن باشد بودجه هزینه بشکل بودجه سازمانی در قسمت چهارم و بصورت برنامه‌ای تحت پنج بخش در قسمت پنجم نشان داده شده است.
در آمدها:
جمع کل در آمد دولت در بودجه تقدیمی بالغ بر ۱۰۷/۹۱۷ میلیارد ریال است که بشرح زیر به درآمدهای عادی و برنامه‌ای تقسیم شده است.
- ۱- در آمدهای عادی:
منظور از در آمدهای عادی عوایدی است که توسط موسسات دولتی و وابسته بدولت تحصیل می‌شود (به استثنای آن قسمت از در آمد نفت که به اجرای برنامه‌های عمرانی کشور اختصاص داده شده و تحت عنوان در آمد برناه منظور شده است و به استثنای در آمدهای موسسات انتفاعی و بازرگانی).
جمع در آمد عادی در بودجه حاضر بالغ بر ۵۲/۵۱۷ میلیارد ریال است.
در آمد عادی بنوبه خود بدرآمدهای عمومی و اختصاسی تفکیک شده است.
منظور از در آمد عمومی آن قسمت از در آمد عادیست که تحویل خزانه داری کل می‌شود و طبق بودجه‌های مصوب و بر اساس مقررات عمومی کشور بمصرف می‌رسد. رقم در آمد عمومی معادل ۵۰/۵۳۷ میلیارد ریال است.
درآمدهای اختصاصی به دو طبقه الف و ب تفکیل شده است. منظور از درآمدهای اختصاصی طبق الف در آمدی است که تجویل خزانه داری کل می‌شود ولی طبق مقررات خاص بمصرف می‌رسد و درآمدهای اختصاصی طبقه ب در آمدی است که مستقیما توسط بعضی از موسسات دولتی و وابسته بدولت وصول و بوسیله خود آنها مصرف می‌شود رقم در آمدهای اختصاصی طبقه الف و ب در بودجه حاضر بترتیب بالغ بر ۷۶۵ و ۱/۲۱۵ میلیارد ریال است.
آنچه که از مقایسه بودجه تقدیمی و بودجه سال ۱۳۴۴ در مورد در آمدهای اختصاصی بر می‌آید چنین معلوم می‌گردد که دولت موفق شده است قسمت بزرگی از در آمدهای اختصاصی طبقه الف را به درآمد عمومی انتقال داده و مبالغ بیشتری از در آمدهای طبقه ب را در بودجه سال جاری منعکس سازد.
بهر حال منابع در آمدهای عادی مملکتی مانند سال گذشته به پنج بخش بشرح مذکور در جداول مندرج در بودجه (مانند مالیات مستقیم، غیر مستقیم … الخ) تقسیم شده است. افزایش حاصل در جمع این مبالغ نسبت ببودجه سال ۱۳۴۴ بالغ ۱۱/۲۰۰ میلیارد ریال است که غیر از افزایش قابل توجه حاصله در سهام موسسات انتفاعی و بازرگانی مبلغ هفت میلیارد آن از اعبارات طرحهای مستمر عمرانی است که بدرآمد عمومی کشور منتقل گردیده است بدین ترتیب کل در آمد عادی مملکت یعنی جمع در آمدهای عمومی و در آمدهای اختصاصی طبقه اول (در آمد طبقه ب همانطور که مذکور افتاده تحویل خزانه داری کل نمی‌شود) و هفت میلیارد ریال ذکر شده بالغ بر ۵۸/۱۰۰ میلیارد ریال می‌گردد که در قبال ۵۹/۶۹۵ میلیارد ریال جمع هزینه‌های جاری (هزینه‌های از محل در آمد عمومی به اضافه هزینه‌های از محل در آمد غمومی به اضافه هزینه‌های از محل در آمد اختصاصی طبقه الف) کسر بودجه دولت در سال ۱۳۴۴ معادل ۱/۳۹۵ میلیارد ریال می‌گردد.
از نظر ترکیب در آمدهای حاصل از مالیات و درصد نسبت مالیاتها به کل در آمد عادی ذکر دو نکته را ضروری میداند:
الف – پیش بینی در آمدهای مالیتاتی به این علت که در قوانین مالیاتی تغییری داده نشده و دولت مشغول تهیه و تدوین مقررات جامعی در این زمینه است بر همان ماخذ و مبنائی صورت گرفته است که در سال ۱۳۴۴ بعمل آمده بود. مطلب قبل توجه در این زمینه که در عین حال یکی از جنبه‌های خوب بودجه تقدیمی بنظر می‌رسد این است که کلیه در آمدها برای انیکه به واقعیت نزدیکتر باشد بر اساس عمل کرد ده ماهه سال ۱۳۴۴ محاسبه گردیده است و نه بر مبنای در آمدهای مصوب سال مزبور.
ب – بطور کلی سیستم مالیاتی در هر کشوری با ساختمان اقتصادی و اجتماعی آن کشور پیوند ناگسستنی دارد و این ارتباط تا حدیسیت که بر مبنای سیستماهای مختلف مالیاتی می‌توان کشورها را از نظر توسعه و پیشرفت افتصادی طبقه بندی و تقسیم نمود. زیرا هر یک از مراحل تحول و توسعه افتصادی اعمال یک ترتیب مالیاتی حاصی را ایجاب می‌نماید. ساختمان اقتصادی و اجتماعی کشورهائیکه در آنجا مالیات مستقیم منبع اصلی در آمدهای مالیاتی است با ساختمان افتصادی ممالکی که مالیات غیر مستقیم در شمار منابع اصلی در آمد است کاملا با یکدیگر متفاوت است. در کشور ما که اکثریت اهالی کالائی را که تولید می‌کنند شخصا مصرف می‌نمایند و سطح درآمد ملی ارتقاء کافی نیافته و طبقات وسیعی که مشمول مالیات واقع شوند بوجود نیامده و تمرکز صنعتی انجام نگفته است بدیهی است که ماخذ تعلق مالیات محدود و برداشت مالیاتی ناچیز خواهد بود. و تا موقعی که واحدهای تولیدی نضج کافی پیدا نکنند و سطح در آمد افراد ترقی نیابد و طبقه مولد ثروت گسترش کافی پیدا نکند برای تامین سرمایه‌های لازم بمنظور توسعه اقتصادی کشور مالیات غیر مستقیم بزرگترین منبع درآمد است. تاریخ تحول اقتصادی نشان می‌دهند که همه کشورها ناگزیر از طی این سیر تکاملی بوده‌اند آنچه که در کشور ما باید حتی قبل از تهیه قوانین و مقررا ت مالیاتی کشور است یعنی بدوا باید ظرفیت انسانی ترکیب جمعیت – عوامل اقتصادی و اجتماعی جامعه ما مورد بررسی قرار گیرد زیار ظرفیت مالیاتی هر اجتماعی بستگی بتولید ملی آن جامعه دارد و وجوه حاصل از تولیدات ملی است که بصورت در آمد ملی در آمدهای مالیاتی را تشکیل می‌دهد. بنابراین چنانچه بر اساس یک مطالعه دقیق و بررسی کامل و همه جانبه قوانین و مقررات مالیاتی متناسب وضع و بمرحله اجرا گذارده شود می‌توان حصول نتایج رضایت بخشی را در این زمینه امید وار بود. اشاره‌ای که جناب آقای نخست وزیر در موقع تقدیم لایحه بودجه در این حصوص نموده‌اند مؤید آنستکه دولت توجه کافی به این امر مهم که در حیات مالی کشور اثر غیر قابل انکاری دراد مبذول داشته و امید است که نتایج مطالعات دولت در این خثوث هر چه زودتر تقدیم مجلس شورای ملی گردد.
- ۲- در آمدهای برنامه – جمع در آمدهای برنامه
در بودجه تقدیمی بالغ بر ۵۵۴۰۰ میلیارد ریال است که حدود ۳۵ میلیارد ریال آن از محل در آمد نفت و استفاده از پذیره‌های قراردادهای جدید تحصیل می‌گردد. یهم سازمان برنامه بمیزان هفتاد درصد از درآمد نفت بر اساس ۵۵۲ میلیون دلار پیش بینی گردیده است و ضمنا از محل پذیره در حدود ۵۰ میلیون دلار بابت افزایش سرمایه بانکهای رهنی و اعبارات کشاورزی و تعاون روستائی اختصاص داده شده که در قسمت هفتم معلوم گردیده است.
از کل در آمد برنامه بالغ بر چهل و پنج میلیارد ریال آن برای اجرای برنامه‌های عمرانی اختصاص داده شده و دولت امید وار است که با صرف این مبلغ در برنامه‌های عمرانی کشور بتواند تحرکی در اقتصاد مملکت بوجود آورد.
هزینه‌ها: جمع کل هزینه‌های دولت در بودجه تقدیمی بالغ بر ۱۰۹/۳۱۳ میلیارد ریال است که ۵۹/۶۹۵ میلیارد ریال آن که باید از محل در آمدهای عمومی و در آمد طبقه الف اختصاصی تامین گردد هزینه‌های جاری دولت را تشکیل می‌دهد.
در بودجه ضمیمه بودجه هزینه دولت بدور شکل زیر نشان داده شده است:
الف – بودجه هزینه بر اساس برنامه: در این شکل کلیه عملیات دولت که در قالب برنامه‌ها باید انجام شود به پنج بخش تقسیم و هزینه‌های مربوط بهزینه‌های نجاری سرمایه‌ای تفکیک گردیده است. هدف این نوع تقسیم بندی این بود که معلوم شود چه مقدار از عواید مملکت صرف هزینه‌های جاری و چه مقدار صرف سرمایه گذاری می‌گردد همانطور که خاطر نمایندگان محترم مستحضر است حصدول افزایش در آمد ملی بشرطی میسر است که در میزان سرمایه گذاری افزایش لازم حاصل گردد و هر قدر میزان سرمایه گذاری سالم در حد دو ظرفیت اقتصادی مملکت بیشتر شود درآمد ملی افزایش بیشتری خواهد یافت.
نتیجه دیگری که از این شکل بودجه عاید می‌گردد اینستکه نمایندگان محترم بسهولت توجه خواهند فرمود به کدامیک از فعالیتها توجه بیشتری شده و نسبت این رجحان و امتیاز چه بوده و در چه رشته هائی سرمایه گذاری بیشتری بعمل آمده است.
طبق بودجه تقدیمی رقم اعتبارات سرمایه‌ای نزدیک به چهل و چهار میلیارد ریال است و بعبارت دیگر چهل در صد کل بودجه هزینه در راه سرمایه گذاریهای عمرانی باید بمصرف برسد. بنظر دولت چون از یکطرف اولویت سرمایه گذاری در سال ۱۳۴۴ بسرمایه گذاری صنعتی داده شده است و از طرف دیگر حد اکثر صرفه جوئی در هزینه‌های ااری و پرسنلی رعایت گردیده و خواهد گردید دلیلی برای بروز تورم وجود ندارد.
ب – بودجه هزینه بر اساس وزارتخانه‌ها و سازمانهای دولتی – در این بودجه که در حقیقت همان بودجه تفصیلی است هزینه جاری وزارت خانه‌ها و دستگاههای دولتی بر حسب مواد هزینه در تحت فصول مختلف نشان داده شده است و مخارج هر دستگاه در چهار فصل بشرح زیر:
هزینه‌های پرسنلی – اداری – سرمایه‌ای و پرداختهای انتقالی ضمن ۱۹ ماده مشخص شده است تا معلوم گردد در آمدهای عادی کشورد به چه ترتیب و برای تامین چه نوع هزینه هائی در اختیار سازمانهای دولتی گذرانده شده است.
تغییر مواد هزینه بترتیب مذکور از این جهت صورت گرفته است که طبقه بندی انواع هزینه‌های دولت با احتیاجات محاسبات ملی انطباق پیدا نماید تا از این طریق و از قرار کوشش دولت بر اینستکه این نوع طبقه بندی هزینه‌ها را از اول سال ۱۳۴۴ بطور یکنواخت در مورد کلیه هزینه‌های دولتی اعم از جاری و سرمایه‌ای اعمال نماید.
اکنون که بررسی اجمالی بودجه سال ۱۳۴۴ کشور بپایان می‌رسد اجازه می‌خواهد توجه دولت را در این خصوص به نکات زیر جلب نماید:
تردیدی نیست یک بودجه خوب بمنزله راهنمای خردمندی برای دولتها در زمینه امور مالی و اقتصادی است ولی توفیق در نیل بهدفهای مرود نظر و تامین رشد متوازن افتصادی احتیاج بعوامل دیگری نیز در همین زمینه دارد.
یک بودجه خوب وقتی می‌تواند منشا آثار مفید باشد که بطرز صحیح اجرا گردد در غی اینصورت حصول بهدف هائی که از تنظیم آم مورد نظر بوده است مقدور نخواهد بود. از طرف دیگر بودجه وقتی صحیحا بمرحله انجام خواهد رسید که اجرای آن دقیقا در معرض نظارت و کنترل باشد بنابراین اجرای بودجه و کنترل اجرای آن دو مرحله بسیار مهمی هستند که هرگز نباید از نظر دولت دور باشد. در مورد بودجه ضمیمه اشاره بیک نکته دیگر را نیز لازم میداند و آن اینستکه اگر چه فعالیت موسسات دولتی در این بودجه بصورت خوبی منعکس گردیده است ولی تماس دولت در طی سال بودچه‌ای با این موسسات هرگز نباید قطع گردد. بلکه برای بررسی میزان پیشرفت در طرحهای مورد نظر و تحصیل اطلاعات لازم بمنظور تهیه بودجه کاملتری در سال آینده باید گزارشهای لازم مرتبا از این سازمانها دریافت و در اختیار دفتر بودجه قرار گیرد. خوشبختانه گزارش تقدیمی از طرف جناب آقای نخست وزیر در این باب بسیار امید بخش است و حاکی از آنست که دولت در زمینه اجرای صحیح بودجه و کنترل اجرای آن غافل نمانده و تجدید نظر در قانون محاسبات عمومی و آوئین نامه معاملات دولتی و اصلاح تشکیلات حسابداری وزارت خانه‌ها و سازمانها را بمنظور مجهز ساختن آنان در راه اجرای صحیح بودجه درصدر اقدامات اصلاحی خود در سال آینده قرار داده است.
چون در زمینه جلب بخش خصوصی اقتصاد که مسلما با شرکت فعالانه خودکوشش‌های دولت را در توسعه و پیشرفت اقتصاد مملکت تسهیل خواهند نمود در گزارش دولت بتفصیل اشاره شده و مفاد آن حاکی از کمال توجه دولت بنقش اساسی بخش خصوصی در رونق اقتصادیست تکرار واقعیتی را که مرود قبول دولت است لازم نمیداند ولی در خاتمه گزارش لازم میداند نظر دولت را به اثر بسیار مهمی که اجرای بودجه تقدیمی در اقتصاد مملکت خواهد گذاشت جلب نماید.
بررسی جمع هزینه‌های دولتی و مقایسه آن با بودجه سال ۱۳۴۴ مؤید این حقیقت است که دولت بمنظور توسعه اقتصاد کشورد و بالا بردن سطح درآمد ملی در سال ۱۳۴۴ حدود چهل درصد بودجه هزینه خود را صرف سرمایه گذاری خواهد کرد. در حالی که این اقدام دولت که در جهت تسریع در ترقی و پیشرفت کشور است شایان توجه است تذکر این نکته ضروریست که دولت باید نهایت دقت و توجه را در نوع این سرمایه گذاریها معمول دارد و حتی الامکان از انجام طرحهائی که ممکن است بنحوی از انحاء موجبات تورم را در کشور فراهم آورد دوری جسته و همانطور که در گزارش خود به آن اشاره کرده است سرمایه گذاری را در جهتی انجام دهد و تشویق نماید که باعث اینجاد کار و توسعه و افزایش تولید گردد.
مخبر کمیسیون بودجه – کریم اهری.
بودجه سال ۱۳۴۴ کلی کشور.
ماده واحده – بودجه سال ۱۳۴۴ کل کشور شامل در آمدها و هزینه‌های وزارتخانه‌ها و موسسات دولتی و موسسات انتفاعی و بازرگانی وابسته بدولت و موسسات عام المنفعه مستقل کلا از حیث درآمد بالغ بر یکصد و هفتاد و پنج میلیارد و چهل و شش میلون ریال و از حیث هزینه بالغ بر یکصد و هفتاد و شش میلیارد و ششصد و شصت و دو میلیون ریال می‌باشد.
در آمدهای عمومی و طبقه الف در آمدهای اختصاصی جمعا بملغ ۵۸/۳۰۱/۶۳۱/۰۰۰ ریال (پنجاه و هشت میلیارد و سیصد و یکمیلیون و ششصد و سی و یکهزار ریال) و هزینه‌های از محل این در آمدها جمعا بملغ ۵۹/۶۹۵/۶۸۱/۰۰۰ ریال (پنجاه و نه میلیارد و ششصد و نود و پنج میلیون و ششصد و هشتاد و یکهزار ریال) بتصویب می‌رسد و بدولت اجازه داده می‌شود در آمدهای مزبور را وصول و در حدود در آمدهای وصول شده هزینه‌های مستمر و غیر مستمر وزارتخانه‌ها و موسسات دولتی را با رعایت مقررات و قوانین مربوط و تبصره‌های زیر پرداخت نماید.
در آمدهای برنامه عمرانی سوم کشور و هزینه هائیکه از محل آن تامین می‌شود و همچنین در آمدها و هزینه‌های موسسات انتفاعی و بازرگانی وابسته بدولت و موسسات عام المنفعه مستقل که در ارقام مندرج در جداول منضم به این قانون منظور گردیده بموجب قوانین و مقررات و اساسنامه مربوط بخود قابل وصول و مصرف خواهد بود.
تبصره هائیکه دوره عمل آنها محدود بسال ۱۳۴۴ خواهد بود.
- تبصره ۱- در مورد اعتبارات جاری از محل در آمدهای عمومی و طبقه الف در آمدهای اختصاصی کاهش یا افزایش اعتبار برنامه‌ها و مواد هزینه در داخل هز فصل هزینه تا میزان ده درصد با موافقت نخست وزیر مجاز است مشروط بر اینکه از جمع اعتبار مصوب هر دستگاه تجاوز ننماید.
انتقال اعتبار برنامه‌ها و مواد هزینه زائد بر ده درصد داخل هر فصل و نز انتقال اعتبار مواد هزینه از فصلی به فصل دیگر فقط برای یکبار با موافقت نخست وزیر و تصویب کمیسیون بودجه مجلس شورای ملی خواهد بود.
نقل و انتقال در هر یک از برنامه‌ها و فعالیتهای اصلی بودجه تفصیلی سال ۱۳۴۴ وزارت جنگ بشرح زیر خواهد بود:
نقل و انتقال از فعالیت اصلی یک برنامه بفعالیت اصلی دیگر همان برنامه در حدود ده درصد در اختیار وزارت جنگ و نقل و انتقال از فعالیت اصلی یک برنامه بفعالیت اصلی دیگر همان برنامه زائد بر ده درصد و همچنین نقل و انتقال از برنامه‌ای به برنامه دیگر با موافقت کمیسیون بودجه محلس شورای ملی خواهد بود.
بودجه تفصیلی موسسات دولتی که ضمیمه نیست بر اساس اعبارات مصوب سال ۱۳۴۴ تجاوز ننماید قابل اجرا خواهد بود. سازمانهای مزبور موظفند بودجه‌های تفصیلی خود را منتهی در ظرف سخ ماه از تاریخ تصویب بودجه کل کشور بنخست وزیری ارسال دارند تا پس از رسیدگی برای تصویب کمیسیون بودجه مجلس شورای ملی پیشنهاد گردد.
- تبصره ۲- تنخواه گردان خزانه داریکل در سال ۱۳۴۴ سه هزار و پانصد میلیون ریال تعیین می‌شود.
- تبصره ۳- مبالغ مندرج در بودجه وزارتخانه‌ها و موسسات دولتی تحت عنوان دیون بلامحل پس از تایید وزارت دارائی و تصویب کمیسیون بودجه مجلس شورای ملی با رعایت مقررات قابل پرداخت است.
- تبصره ۴- وجوه طبقه ب در آمدهای اختصاصی موسسات دولتی منظور در بودجه بهر مبلغ که وصول شود در اختیار موسسات مربوط بوده و طبق مقررات مربوط و طرز عمل سال ۱۳۴۴ در سال ۱۳۴۴ نیز مصرف خواهد گردید. مشروط بر آنکه وجوه مزبور در حساب‌های خزانه داریکل متمرکز گردد. خزانه داریکل مکلف است بلا فاصله پس از درخواست وجه از طرف موسسات مزبور مبلغ درخواستی را در حدود وصولی پرداخت نماید.
موسسات دولتی موظفند هر سه ماه یکبار گزارش وصولی‌های خود و مصافی را که از محل در آمدهای مزبور صورت گرفته است بنخست وزیری ارسال دارند. تمرکز وجوه حاصل از بابت سهم آموزش و پرورش و سهم بهداری از در آمد شرداریها در خزانه داریکل الزامی نخواهد بود.
- تبصره ۵- تغییرات و اصلاحات بودجه‌ای و مصرف اضافه در آمد احتمالی موسسات انتفاعی و بازرگانی وابسته بدولت وموسسات عام المنفعه مستقل تابع قوانین و مقررات و اساسنامه مربوط بهر یک از آن موسسات خواهد بود.
- تبصره ۶- اعبار طرحهای مسمتر عمرانی که در بودجه سال ۱۳۴۴ کل کشور جمعا بملغ هفت میلیارد ریال بهزینه‌های از محل در آمد عمومی منتقل گردیده است از اول فروردینماه ۱۳۴۴ از طرف وزارت دارائی از محل در آمد عمومی تامین خواهد گردید و در ابتدای هر سه ماه با توافق سازمان برنامه و وزارت دارائی بمیزان مورد احتیاج سال ۱۳۴۴ وجوه لازم از در آمد برنامه در اختیار وزارت دارائی گذاشته خواهد شد که بحساب در آمد عمومی منظور گردد ولی در هر حال جمع این وجوه در پایان سال ۱۳۴۴ از مبلغ هفت میلیارد ریال تجاوز نخواهد کرد. مبلغ فوق و همچنین مبلغ سیزده میلیارد ریال که از ابتدای برنامه سوم تا آخر سال ۱۳۴۴ برای طرحهائی از نوع فوق خرج شده است بحساب اعتارات عمرانی برنامه سوم منظور نخواهد شد.
از ابتدای سال ۱۳۴۴ سازمان برنامه مجاز نخواهد بود برای انواع فعالیتهائیکه طبق این تبصره از اعبارات عمرانی بهزینه‌های از محل در آمد غمومی منتقل شده است طرح جدیدی قبول نماید. صورت طرجخای مستمر عمرانی منتقلیه ظرف مدت سه ماه به اطلاع کمیسیونهای بودجه و برنامه مجلس شورای ملی و کمیسیون مربوط در مجلس سنا خواهد رسید.
- تبصره ۷- در مورد طرحهای عمرانی مستمر که در سال ۱۳۴۴ بصورت فعالیتهای جاری در بودجه کل کشور منظور گردیده و از محل در آمد عمومی هزینه آنها تامین می‌گردد در صورتیکه مشمول مقررات خاصی باشند کما کان در سال ۱۳۴۴ مقررات مزبور مورد عمل واهد بود. همچنین در صوتیکه حقوق و دستمزد پرداختی از محل طرحهای مزبور مشمول مالیات بر در آمد طبق قانون مصوب سال ۱۳۳۷ باشد کما کان مالیات مربوطه بهمان میزان وصول خواهد گردید.
دولت مکلف است طی سال ۱۳۴۴ نسبت به یکنواخت کردن مقررات این قبیل فعالیتها اقدام لازم بعمل آورد.
- تبصره ۸- طرح ۱۰۳ حساب عملیات مخصوص خزانه داریکل بمنظور تصفیه و انجام تعهدات گدشته طرحهای حساب مخصوص کما کان با مقررات مربوط بر مبنای موافقتنامه منعقده بین وزارت دارائی و هیئت عمران بین المللی آمریکا در تهران حد اکثر تا پایان آبان ۱۳۴۴ بقوت خود باقی است.
- تبصره ۹- وزارت دارائی مجاز است خرید و فروش و حمل و نقل و سایر عملیات مربوط بتوزیع غله مورد احتیاج را بدون رعایت تشریفات مناقصه و مزایده انجام دهد. همچنین وزارت کشاورزی مجاز است برای خرید و تهیه غله بمنظور بذر و تامین علوفه دامهای کشور و حمل و نقل این مواد بدون رعایت تشریفات مناقصه و مزایده عمل نماید. (هزینه حمل و نقل داخلی نباید از نرخ رسمی سندیکای حمل و نقل تجاوز نماید).
- تبصره ۱۰- بوزارت دارائی اجازه داده می‌شود که مبلغ سیصد و شصت میلیون ریالی را که در سال ۱۳۴۲ از محل تنخواه گردان خزانه داریکل بطور علی الحساب بصندوق بازنشستگی کشوری پرداخته است بعنوان کمک بصندوق مزبور از محل در آمد عمومی سال ۱۳۴۳ کل کشور تامین و بحساب هزینه قطعی منظور دارد.
- تبصره ۱۱– بوزارت دارائی اجازه داده می‌شود مبلغ ۱۳۹/۸۶۰/۲۵۵ ریال تتمه وام و بدهیهای خارجی سالهای ۴۲ و ۴۳ راه آهن دولتی ایران را که از طرف خزانه داریکل پرداخت شده است بهزینه قطعی سال ۱۳۴۴ منظور نماید.
- تبصره ۱۲- بوزارت دارائی اجازه داده می‌شود مبلغ یکصد و سه میلیون ریال سهمیه سال ۱۳۴۳ دولت ایران را بابت کمک بهزینه‌های ریالی هیئت عمران بین المللی آمریکا که بطور علی الحساب از محل تنخواه گردان پرداخت شده است از محل در آمد عمومی تامین و بهزینه قطعی سال ۱۳۴۳ منظور نماید.
- تبصره ۱۳- دولت مکلف است تا پایان سال ۱۳۴۴ لایحه راجع به اصلاح وضع بازنشستگی کلیه کارکنان بازنشسته دولت اعم از مشمولین قوانین استخدام کشوری و نیروهای مسلح شاهنشاهی را تهیه و بمجلسین تقدیم نماید.
- تبصره ۱۴- بوزارت اقتصاد اجازه داده می‌شود که از محل در آمد سازمان بنادر و کشتیرانی مدت خدمت آن عده از کارکنان حکمی و روزمزد زائد بر احتیاج سازمان بنادر و کشتیرانی و سازمان مرکزی شرکتهای وابسته بوزارت اقتصاد را که در سایر وزارتخانه‌ها و دستگاههای دولتی بوجود آنان احتیاج نباشد بر اساس تصمیم متخذه مورخ ۱۳۳۸/۱۱/۱۲ کمیسیون مشترک برنامه مجلسین سنا و شورای ملی که درباره بازخرید حقوق کارمندان و خدمتگزاران حکمی و پیمانی و روز مزد شرکت منحله چای عمل گردیده است بازخرید و از خدمات دولتی معاف نماید.
- تبصره ۱۵- بوزارت اقتصاد اجازه داده می‌شود تعهدات قطعی مربوط بجایزه تشویق صادرات سال ۱۳۴۳ را در صورتیکه بودجه سال مزبور از این بابت تکافو نکند از اعتبار پیش بینی شده در بودجه سال ۱۳۴۴ پرداخت نماید.
- تبصره ۱۶- هزینه‌های پیش بینی نشده مندرج در ردیف ۵۹۰۱ بودجه پیوست با تصویب کمیسیون بودجه مجلس شورای ملی قابل مصرف خواهد بود.
- تبصره ۱۷- بدولت اجازه داده می‌شود تکمیل ساختمان کاخ صاحبقرانیه نیاوران را در حدود اعتبار منظور در بودجه سال ۱۳۴۴ کل کشور بوسیله بانک عمران طبق مقررات آن بانک با نظارت وزارت آبادانی و مسکن ادامه دهد.
- تبصره ۱۸- بمنظور مساعدت با برنامه‌های بهداشتی و فرهنگی و انجام آن قسمت از برنامه مبارزه با بیسوادی که بعهده سازمان شاهنشاهی خدمات اجتماعی میبشاد بدولت اجازه داده می‌شود در سال ۱۳۴۴ تا معادل مالیات بر در آمد وصولی بابت بلیطهای بخت آزمائی ملی را بسازمان نامبرده بعنوان کمک پرداخت نماید.
- تبصره ۱۹- مهلت مقرر در مواد ۲و ۴و ۵ و قسمت اخیر ماده ۳ قانون مربوط به واگذاری وظائق اداره نظام وظیفه بوزارت کشور از تاریخ تصویب این قانون برای مدت یکسال تمدید می‌شود.
- تبصره ۲۰- بوزارت جنگ اجازه داده می‌شود وجوه اعتبارات تعهد نشده سال ۱۳۴۲ (موصوع تبصره ۱۳ قانون بودجه اصلاحی سال ۱۳۴۳ کل کشور) که تا خاتمه سال ۱۳۴۳ ایجاد تعهد گردیده تا آخر سال ۱۳۴۴ پرداخت نماید. ضمنا با قیمانده اعتبارات جشنهای ۲۵۰۰ ساله شاهنشاهی نیز بهمین ترتیب قابل مصرف خواهد بود.
- تبصره ۲۱- کلیه هزینه‌های چهار ماه خدمت اولیه سپاهیان دانش – بهداشت و آبادانی و ترویج را که برای خدمت اولیه در پادگانها در سال ۱۳۴۴ بخدمت فرا خوانده می‌شوند از محل اعتبارات مصوب بودجه سال ۱۳۴۴ وزارت جنگ تامین و پرداخت خواهد شد.
- تبصره ۲۲- بوزارت دارائی اجازه داده می‌شود مبلغ ۱۴۲۵۰۰۰۰ ریال وام دریافتی سال ۴۱ و ۴۲ دفع آفات را که برای مصارف دفع آفات نباتی دریافت شده و همچنین مبلغ ۱۳۵۰۰۰۰ ریال وام تحقیقات سال ۴۲ را از محل در آمد عمومی واریز و اسناد هزینه آنرا بحساب قطعی منظور نماید.
- تبصره ۲۳- وجوهیکه بموجب تبصره ۱۸ قانون بودچه سال ۱۳۴۲ کل کشور بمنظور ساختمان دبستان دراختیار ادارات آموزش و پرورش استان جهارم گذاشته شده است تا پایان سال ۱۳۴۴ قابل مصرف خواهد بود.
- تبصره ۲۴- وزارت دارائی محاز است از مالیات قطعی شده قرار داد توسعه شبکه برق تهران بمبلغ ۸۱۶۳۵۷۵۲ ریال که پرداخت آن بعهده سازمان برق تهران است مبلغ ۲۰۸۱۹۵۵۱ ریال مربوط بمبالغ ریالی کارهای انجام شده طبق قرارداد را نقدا وصول نموده و بقیه را بابت سرمایه وزارت آب و برق در شرکت برق منطقه‌ای تهران محسوب و پا بپا نماید.
- تبصره ۲۵- وزارت کشور محاز است تا یکماه پس از تصویب این قانون اقدام به تجدید سازمان شهرداری تهران نموده و سازمان جدید را با ادامه اجرای تصویبنامه شماره ۴۰۴۸۴ – ۴۲/۶/۳۱ تا آخر شهریور ۱۳۴۴ بموقع اجرا بگذارد.
تبصره هائیکه تا ملغی نشده بقوت خود باقی است.
- تبصره ۲۷- مفاد تبصره ۲۳ قانون بودجه اصلاحی سال ۱۳۴۳ کل کشور در سالهای بعد نیز قابل اجرا است.
- تبصره ۲۷- تبصره‌های ۷۶ و ۷۷ قانون بودجه ی اصلاحی سال ۱۳۴۳ کل کشور از جمله تبصره هائی هستند که دوره عمل آنها محدود بسال ۱۳۴۳ می‌باشد.
- تبصره ۲۸- از این تاریخ خرید هر گونه اشیاء تجملی و تزئینی و فرشهای تجملی برای موسسات دولتی و موسسات انتفاعی و بازرگانی وابسته به دولت ممنوع و پرداخت هر گونه وجهی برای خرید این قبیل اشیاء برای موسسات مزبور در حکم تصرف غیر قانونی در اموال دولت محسوب می‌گردد.
- تبصره ۲۹- دریافت وجه از وجوه عمومی جز از یک وزارتخانه و یا یک موسسه برای کارکنان دولت و موسسات وابسته بدولت ممنوع است و جمع دریافتیهای هر یک از مقامات و کارکنان دولتی و موسسات وابسته بدولت بهر عنوان طبق آئین نامه ایکه بتصویب کمیسیون بودجه مجلس شورای ملی می‌رسد خواهد بود.
پرداخت و دریافت هر گونه وجهی بیش از مبالغ تعیین شده ممنوع و در حکم تصرف غیر قانونی در اموال دولت محسوب می‌شود.
دولت مکلف است ظرف سه ماه از تاریخ تصویب این قانون آئین نامه‌ای بمنظور تعیین حد اکثر جمع دریافتیهای هر یک از مقامات و کارکنان دولتی و موسسات انتفاعی و بازرگانی و وابسته بدولت تهیه و پس از تصویب کمیسیون بودجه مجلس شورای ملی اجرا نماید.
پرداخت و دریافت هر گونه وجهی بهر عنوان بیش از مبالغیکه در ائین نامه مذکور پیش بینی می‌گردد در حکم تصرف غیر قانونی در اموال دولتی محسوب خواهد شد.
پرداخت مالیات حقوق و مزایای مدیران و بازرسان و کارکنان و مشاوران موسسات انتقاعی و بازرگانی دولتی یا وابسته بدولت در صورتیکه مشمول مالیات بر در آمد باشد باید از محل حقوق شخصی آنان پرداخت شود و پرداخت این مالیات از هر محل و تخت هر عنوان و صورت دیگری ممنوع و در حکم تصرف غیر قانونی در اموال دولت محسوب خواهد شد.
- تبصره ۳۰- موسسات انتفاعی مندرج در جداول منضم به این قانون دارای شخصیت حقوق بوده و مشمول مقررات قانون محاسبات عمومی نخواهند بود. در مورد موسساتی که اساسنامه آنها تا این تاریخ بتصویب نرسیده است اساسنامه مربوط پس از تصویب هیئت و زیران قابل اجرا ء خواهد بود.
- تبصره ۳۱- به دولت اجازه داده می‌شود آئین نامه اصلاحی معاملات دولتی را تنظیم و پس از تصویب کمیسیون دارائی مجلس شورای ملی بموقع اجراء گذارد.
- تبصره ۳۲- از اول فروردینماه ۱۳۴۴ فوق العاده مدکور در تبصره ۶۸ قانون بودجه اصلاحی سال ۱۳۴۳ کل کشور جزء ماده ۵ قانون مربوط به اصلاح قانون هزینه‌های دادگستری مصوب بهمن ماه ۱۳۳۴ منظور و کسور بازنشستگی از آن برداشت خواهد شد.
دارندگان رتبه قضائی در صورتی از تفاوت مزبور در بازنشستگی استفاده می‌نمایند که حداقل مدت ۲۰ سال از حقوق جدید استفاده نموده و در قوانین برای باقیمانده مدت از موقع بازنشستگی ببعد حداکثر به اقساط دهساله بصندوق بازنشستگی پرداخت ارند گان رتبه قضائی ۶۸ فوق الذکر بمبلغ و میزانی که در حال حاضر پرداخت می‌شود تادیه خواهد گردید.
- تبصره ۳۳- از اول فروردین ۱۳۴۴ از مابه التفاوت مندرج در تبصره ۳۶ قانون بودجه اصلاحی سال ۱۳۴۳ کل کشور کسور بازنشستگی برداشت خواهد شد. اجرای مفاد این تبصره در مورد بازنشستگان و همچنین پرداخت فوق العاده‌ها و مزایا طبقش مفاد قسمت اخیر تبصره ۳۲ این قانون خواهد بود.
- تبصره ۳۴ – مبنای حقوق مذکور در ماده ۵۱ قانون استخدان نیروهای مسلح شاهنشاهی منحصرا برای کادر نیروهای مسلح شاهنشاهی از یکم فروردین ۱۳۴۴ دو هزار و پانصد ریال تعیین می‌شود.
تغییر اشل فوق در مورد شهربانی و ژاندارمری کل کشور در صورتی قابل اجرا خواهد بود که اعتبار لازم در بودجه‌های مربوطه تامین شده باشد.
- تبصره ۳۵- بمنظور تهیه محل ملکی و تکمیل ساختمان سفارتخانه‌های شاهنشاهی دولت می‌تواند تا معادل مبلغ یکصد و هفتاد میلیون ریال از بانک مرکزی ایران بتدریج وام دریافت دارد ترتیب اخذ وام و پرداخت ان با موافقت بانک مرکزی ایران خواهد بود.
- تبصره ۳۶- بدولت اجازه داده می‌شود که کارشناسان خارجی را که با موافقت دولت شاهنشاهی از محل کمکهای فنی و اقتصادی و علمی و فرهنگی کشورهای خارجی با رعایت معامله متقابل و موسسات بین المللی به ایران اعزام می‌شوند در مدت خدمت خود در ایران بموجب آئین نامه‌ای که بپیشنهاد وزارت امور خارجه و بتصویب کمیسیونهای دارائی مجلسین خواهد رسید از پرداخت مالیات بر در آمد نسبت بحقوق و مزایائی که از دولت متبوع خود دریافت می‌دارند و هزینه‌های صدور پروانه کار و پرداخت حقوق و عوارض گمرکی وارداتی و سود بازرگانی لوازم شخصی و اثاثیه منزل خود و خانواده و یکدستگاه اتومبیل معاف دارد.
- تبصره ۳۷- اداره کل اصلاح امور اجتماعی و عمران روستاها با اعتبارات جاری بودجه‌ای آن و کلیه کارمندان و کارکنان فعلی در وزارت کشور ادغام می‌شود. وزارت کشور می‌تواند هر یک از آنان را که لازم بداند و واجد شرایط استخدام باشد به استخدام رسمی تبدیل کند.
- تبصره ۳۸- شهرداری تهران از مقررات مذکور در ماده ۶۸ لایحه قانونی شهرداریها مصوب ۱۳۳۴و تبصره‌های آن و همچنین از مقررات مربوط بمناقصه و مزایده در معاملات شهرداری مندرج در لایحه قانونی مزبور مستثنی بوده و نحوه تقسیم اعتبارات بودجه و معاملات شهرداری تهران طبق آئین نامه‌ای است که از طرف شهرداری تهران تنظیم و پس از تایید انجمن شهر یا قائم مقام قانونی آن و تصویب هیئت وزیران بمورد اجراء گذاشته خواهد شد ولی سهم کمک به آموزش و پرورش و بهداری منظور خواهد شد.
تا تاریخی که مقررات مزبور بتصویب نرسید است مقررات مربوط به شهرداریها در مورد شهرداری تهران نیز قابل اجراء خواهد بود.
- تبصره ۳۹- بشهرداری تهران اجازه داده مشود بقایای عوارض اراضی – بروبالکن – بائر قدیم – بائر جدید – اسفالت – پیشه وران – موتوری – دوچرخه پائی و موتورسیکلت را تا تاریخ تصویب عوارض سسطح شهر و همچنین عوارض مربوط به انتشار آگهی در جراید و بقایای عوارض تابلو‌های تبلیغاتی منصوبه در معابر و بقایای عوارض باشگاههای غیر ورزشی را درهر مرحله‌ای که باشد از بابت اصل عوارض و جرائم و زیان دیر کرد و هوچنین جریمه و زیان دیر کرد عوارض سطح شهر از اول سال ۱۳۴۰ تا آخر سال ۱۳۴۳ را از طریق توافق بهر میزان که بمصلحت تشخیص بدهد بترتیب زیر تسویه و حل و فصل نماید:
- ۱- در صورتیکه اصل بدهی و زیان دیرکرد و جرائم مربوطیه از مبلغ یکصد هزار ریال تجاوز نماید بشهردار تهران اجازه داده می‌شود که مطالبات شهرداری را مستقیما بدون ارجاع بکمیسیون با مؤدی توافق نماید.
- ۲- در صورتیکه اصل بدهی و زیان دیر کرد و جرائم مربوطه از مبلغ مذکور تجاوز نماید کمیسیون یا کمیسیون هائی مرکب از سه نفر عضو شهرداری یا نماینده او و یکنفر قاضی بتعیین وزیر دادگستری و یکنفر نماینده انجمن شهر یا قائم مقام قانونی آن تشکیل و مطالبات شهرداری را از طریق توافق حل و فصل خواهد نمود.
تقاضای توافق پذیرفته می‌شود که ظرف دو ماه از تاریخ آگهی شهرداری تقاضای توافق را بشهردای تهران تسلیم نمایند.
نحوه رسیدگی بدرخواست توافق و تشکیل کمیسیون و مدت مهلت پرداخت بموجب آئین نامه‌ای است که از طرف شهرداری تهران تنظیم و پس از تائید انجمن شهر یا قائم مقام قانونی آن و تصویب هیئت وزیران قابل اجرا خواهد بود.
- تبصره ۴۰- مطالبات بیش از ده هزار ریال شهرداری تهران از بابت هر گونه عوارض در صورتیکه نسبت به پیش آگهی صادره ظرف مدت مقرر اعتراضی نشده و قطعیت یافته باشد و یا پس از اعتراض منتهی بصدور رای گردد و یا توافق حاصل شده باشد در حکم مطالبات مستند به اسناد لازم الاجرا بوده و بوسیله اداره اجرای بت طبق مقررات مربوطه قابل وصول می‌باشد.
- تبصره ۴۱- درجه بندی شهرداریها از لحاظ وامی که سازمان برنامه در برنامه سوم به آنها می‌پردازد مبلغی و حد اکثر تا یکماه پس از تصویب این قانون درجه بندی جدید شهرداریها بتناسب در آمد آنها از طرف وزارت کشور تعیین خواهد شد.
- تبصره ۴۲- دولت مجاز است اجراء تصویب نامه شماره ۸۸۳۲ مورخ ۱۳۴۲/۷/۲۷ مربوط به اختصاص شش درصد از عواید عوارض جایگزین عوارض دروازه‌ای را به انجمن ملی حمایت کودک و چهار درصد از آن عواید را به اردوی کار را که در مدت مقرر در ماده واحده مصوب ۲۰ آدر ماه ۱۳۴۲ بمجلس شورای ملی تقدیم گردیده است کماکان ادامه دهد. تصویب نامه مزبور طبق ماده واحده مصوب ۲۰ آذر ماه ۱۳۴۲ مورد رسدگی قرار خواهد گرفت.
- تبصره ۴۳- برقراری یا تغییر یا لغو عوارض شهرداری بر موسسات تولیدی و فرآورده‌های آنها و کالاهای صادراتی پس از تایید انجمن شهر منوط بتصویب کمیسیونی مرکب از وزراء کشور – اقتصاد و دارائی می‌باشد.
- تبصره ۴۴- قبول و انجام هر گونه سفارشی غیر از کارهای اختصاصی مربوط بچاپخانه‌های مستثنی شده در تبصره ۷۱ قانون بودجه اصلاحی ۱۳۴۳ طبق آئین نامه‌ای است که از طرف وزارت دارائی تنظیم و بتصویب هیئت وزیران خواهد رسید.
- تبصره ۴۵- از اول سال ۱۳۴۴ در امدهای اختصاصی اداره کل ثبت اسناد و املاک (موضوع قانون اسفند ماه ۱۳۱۰ و تبصره ۳۱ قانون بودجه سال ۱۳۳۸ کل کشور و بند ب ماده واحده مصوب سال ۱۳۳۴ و افزایش هزینه‌های ثبتی) بدرآمد عمومی منظور و هزینه هائیکه اداره کل ثبت اسناد و املاک برابر مقررات مربوط بخود بر عهده دارد تماما از محل در آمد عمومی کل کشور تامین و بمصرف خواهد رسید.
- تبصره ۴۶- بموسسه اصلاح و تهیه نهال و بذر اجازه داده می‌شود:
- ۱- بدون اخذ استعلام بها و بدون رعایت تشریفات مزایده و مناقصه نسبت بخرید و فروش نهال و بذور اصلاح شده مورد نیاز خود با تصویب وزیر کشاورزی و در حدود اعتبارات مربوطه در بودجه مصوبه اقدام نماید.
- ۲- موسسه می‌تواند حد اکثر تا میزان پنجاه درصد بهای بذور گواهی شده مورد خریداری خود را از پیمانکاران تهیه بذر که با آنها قرارداد منعقد می‌نماید بعنوان مساعده و پیش قسط از اعتبارات مربوطه پرداخت نماید.
- ۳- موسسه می‌تواند نهال و یا بذور محصول خود را بطور اقساط که حد اکثر مدت آن از یکسال تجاوز ننماید بفروش برساند.
- تبصره ۴۷- از اول سال ۱۳۴۴ کلیه عوائد بنگاه خالصجات اعم از وصول مطالبات و عواید بهره برداری و همچنین عوائد حاصل از ۲۵ درصد فروش خالصجات بحساب در آمد کل کشور منظور و هزینه‌های مربوط نیز بر اساس بودجه مصوبه با توجه بمقررات موجود بنگاه خالصجات و قانون فروش خالصجات از محل در آمد کل کشور تامین و پرداخت خواهد شد.
وزارت کشاورزی مکلف است در سال ۱۳۴۴ نسبت بقانون تاسیس بنگاه خالصانه تجدید نظر نموده و لایحه جدیدی با توجه بمقررات قانون اصلاحات ارضی تقدیم مجلس شورای ملی نماید.
- تبصره ۴۸- دولت مجاز است اجرای تصویبنامه شماره ۹۲۴۶ مربوط محفاظت و بهره برداری از جنگلها و مراتع را که در تاریخ ۴۲/۶/۲۷ بتصویب رسیده و در مدت مقرر در ماده واحده مصوب ۲۰ آذر ماه ۱۳۴۲ مورد رسیدگی قرار خواهد گرفت.
- تبصره ۴۹- وزارت کشاورزی مجاز است که فوق العاده ماموریت خلبانان هواپیما‌های سم پاش را در مدت ماموریت دفع آفات نباتی بمیزان روزانه ۸۰۰ ریال و فوق العاده ماموریت مکانیسین‌های مربوطه را بمیزان روزانه ۵۰۰ ریال مقطوعا پرداخت نماید.
- تبصره ۵۰ – بوزارت کشاورزی اجازه داده می‌شود با تایید وزارت آب و برق بشرکتها و موسساتیکه بمنظور انجام امور کشاورزی یا آبادانی و یا اسکان کشاورزان تشکیل می‌شود از اراضی خالصه خارج از محدوده شهرها بطور رایگان یا با تعیین قیمت مناسبی واگذار نماید مشروط بر اینکه شرکتها و موسسات مزبور تعهد نمایند برای اسکان بمدت حد اکثر پنجسال و در سایر موارد ظرف مدت مناسبی اراضی مزبور را آباد و مسکون نمایند.
استانهائی که مقاد تبصره اجرا در انها خواهد شد و همچنین تعیین شرایط آبادانی و اسکان مقدار زمین و مدت انجام تعهدات و صلاحیت شرکتها و موسسات متقاضی از طرف وزارت کشاورزی تعیین و در هر مورد پس از تصویب هیئت وزیران بموقع اجراء گذارده خواهد شد. در صورتیکه پس از خاتمه مدت مقرر بتشخیص وزارت کشاورزی تعهدات متقاضی در تمام یا قسمتی از اراضی انجام نشده باشد اراضی باقیمانده بملکیت دولت باقی خواهد ماند.
اراضی خالصانه اطراف سر بندر شاهپور در اختیار اشخاص و شرکتهائیکه قصد احداث ابنیه و تاسیات داشته باشند قرار داده خواهد شد بها و شرایط در اختیار گذاردن این قبیل اراضی از طرف هیئت وزیرات تعیین خواهد شد.
- تبصره ۵۱- در اجرای برنامه عمرانی سوم کشور بدولت اجازه داده می‌شود برای تامین قسمتی از هزینه‌های برنامه عمرانی سوم کشور قرار داد تحصیل اعتبار از موسسه جی – آی – ای ایتالیائی. را که بمصرف خرید کارخانه برق اصفهان خواهد رسید تا مبلغ حد اکثر ۸۰۰۰۰۰۰ دلار با بهره ۵% در سال و استرداد اقساط در مدت ۱۶ سال با مهلت ۳ سال اول منعقد و بمورد اجرا بگذارد.
- تبصره ۵۲ – از اول فروردینماه ۱۳۴۴ بنگاه مستقل آبیاری سازمان برق ایران منحل و در وزارت آب و برق که تشکیلاتش بتایید شورای عالی اداری و تصویب هیئت وزیران می‌رسید ادغام می‌گردد.
آنقسمت از قوانین و اساسنامه و آئین نامه‌های دو موسسه فوق که ناظر بسازمان و تشکیلات می‌باشد لغو می‌شود و کلیه اختیارات قانونی و وظائف و تعهدات و دارائی و بدهی موسسات فوق و حقوق که در شرکتهای تابعه دارند بوزارت آب و برق واگذار می‌شود.
مقررات استخدامی موسسات فوق الذکر با رعایت تبصره ۳۷ بودجه اصلاحی سال ۴۳ کل کشور کما کان بقوت خود باقی خواهد بود.
- تبصره ۵۳- در مراکز عمده و متوسط تولید و توزیع نیروی برق که توسط شرکتها و سازمانهای وابسته بوزارت آب و برق اداره و بهره برداری شده و یا در آینده خواهد شد حداکثر عوارض و مصرف برق نباید از ده درصد بهای برق مصرف کنندگان خانگی و تجارتی داخل محدوده شهرها تجاوز نماید و مصارف کشاورزی و صنعتی از هر گونه عوارض برق معاف می‌باشد.
نصف وجوهی که بابت عوارض بوسیله موسسات برق وصول خواهد شد بترتیب اولویت بابت بهای برق مصرفی روشنائی معابر عمومی شهر و هزینه تاسیاست روشنائی که توسط موسسات برق انجام می‌شود منظور و بقیه بشهرداری مربوط پرداخت خواهد شد.
- تبصره ۵۴- بدولت اجازه داده می‌شود بمنظور توسعه فعالیتهای بانک رهنی ایران سرمایه بانک مزبور را بپنجهزار میلیون ریال افزایش داده و بتدریج تامین نماید.
بانک رهنی موظف است حداقل سی درصد از دریافتی سرمایه افزوده شده را بترتیبی که دریافت می‌دارد بر اساس درخواستهای واصله بشهرستانهای کوچک و عقب مانده تخصیص دهد.
- تبصره ۵۵- اجازه داده می‌شود که جمع مبلغ حقوق و مزایای آنعده از کارمندان و خدمتگزاران مدیریت اجرائی شهر سازی سازمان برنامه که طبق تبصره یک ماده ۷ قانون تاسیس وزارت آبادانی و مسکن مامور خدمت در وزارت مزبور می‌باشد از اعبارات سازمان برنامه حذف و از اول سال ۱۳۴۴ با رعایت مقررات آئین نامه استخدامی سازمان برنامه در بودجه وزارتخانه مذکور منظور و پرداخت گردد.
- تبصره ۵۶- وزارت بهداری مجاز است در نقاطی که لازم تشخیص دهد زمین یا ساختمان و اثاثیه و یا اداره امور واحدهای درمانی خود را طبق موافقت نامه بموسسات شیر و خورشید سرخ یا سازمان شاهنشاهی خدمات اجتماعی واگذار نماید و اعتبار هزینه نگاهداری تمام یا قسمتی از آنها را و یا اعتبار احداث ساختمان و یا تکمیل و تجهیز آنرا در اختیار موسسات فوق الذکر بگذارد و نظارت لازم معمول دارد.
اموال و واحدهای منتقله بموسسات مذکور در فوق قابل انتقال بغیر نبوده و در صورتیکه بجهتی از جهات استفاده از آنها برای منظور‌های مذکور در موافقتنامه غیر مقدور و یا قابل ادامه نباشد و یا از شرایط مقرر عدول شود اموال و واحدهای منتقله با کلیه تاسیساتی که در آن ایجاد کرده باشند بملیت وزارت بهداری برگشت داده خواهد شد.
- تبصره ۵۷- به وزارت کار و امور اجتماعی اجازه داده می‌شود چنانچه در آمدی از مراکز تعلیمات سرپرستی و آموزش حرفهای عاید گردد در حساب مخصوصی در خزانه داریکل متمرکز نموده و وجوه مزبور را منحصرا
برای مواد اولیه مصرفی و تجهیز مراکز مزبور بمصرف برساند.
- تبصره ۵۸- وزارت اقتصاد مجاز است به تشخیص خود تمام یا قسمتی از عملیات تخلیه و بارگیری کالاهای وارد شده ببنادر کشور و صادر شده از بنادر کشور و انبارداری را در هر بندر که متقضی بداند و همچنین وصول هزینه‌ها و کارمزدهای مربوطه را بسازمان بنادر و کشتی رانی واگذار کند.
اعتبار مربوط به عملیات مذکور درهر مورد بنابر پیشنهاد وزارت اقتصاد پس از تایید وزارت دارائی از بودجه اداره کل گمرک کسر و از طرف وزارت دارائی در اختیار سازمان بنادر و کشتیرانی گذارده خواهد شد.
- تبصره ۵۹- به ۳۰۰ نفر دارندگان دیپلم کامل متوسطه که پس از مسابقه ورودی دوره ششماهه کار آموزی اداره کل گمرک را با موفقیت بپایان میرسانند رتبه ۲ اداری اعطاء می‌شود.
- تبصره ۶۰- قسمت اخیر بند ب از ماده ۱ قانون کمک بتوسعه صدور بعضی از اقلام کالاهای صادراتی مصوب دهم خرداد ماه ۱۳۴۳ ناظر بهزینه‌های پرسنلی در محدوده بودجه مصوب وزارت اقتصاد می‌باشد ولی وزارت مزبور می‌تواند قسمتی از وجوه حاصله از اجرای بند فوق الذکر را برای توسعه فعالیتهای موسسه استاندارد ایران در اختیار موسسه مزبور بگذارد که طبق تصویب شورای عالی استاندارد بمصارف لازم برسد.
- تبصره ۶۱- به اداره کل گمرک اجازه داده می‌شود برای ظروف مواد اولیه و وسایل و تجهیزات فنی مورد نیاز صنایع کشور بهر عنوان که بطور موقت بخارج کشور ارسال گردد با رعایت تشریفات مقرر در آئین نامه گمرکی پروانه صدور موقت صادر نماید.
پروانه‌های مزبور در مدت اعتبار بتکرار قابل استفاده است.
اداره کل گمرک مجاز است برای ورود قالب و ویژه مورد نیاز کارخانه‌ها و دستگاههای حساب الکترونیک که برای مدت معینی از سال ۳۹ ببعد از خارج کرایه و وارد شده یا می‌شود پروانه ورود موقت صادر نماید.
- تبصره ۶۲ – مهلت قانونی مطالبه و یا استرداد سود بازرگانی و سایر عوارضی که وصول ان بعهده گمرک واگذار شده است از طرف اداره مذکور و اشخاص ذینفع تابع مرور زمان یکساله حقوق و هزینه‌های گمرکی موضوع ماده ۱۰ قانون اصلاح قانون تعرفه گمرکی مصوب ۱۳۳۷ خواهد بود.
آنچه تا کنون پس از انقضای یکسال از تاریخ سند ترخیص از طرفین مطالبه شده و هنوز وصول یا پرداخت نشده تابع این مقررات خواهد بود.
- تبصره ۶۳- کلیه کالاهائیکه از محل اعتبارات بودجه‌ای وزارت جنگ برای مصارف نیروهای مسلح شاهنشاهی از خارج از کور خریداری و یا آنکه از طرف دولتها و موسسات خارحی بوزارت جنگ اهداء می‌گردد و بنام وزارت جنگ وارد شده باشد به استثناء مواد غذائی و خوار با از پرداخت حقوق و هزینه‌های گمرکی و غیر گمرکی به استثناء باربری و انبارداری معاف می‌باشد. ضمنا وزارت جنگ فهرست کلیه سفارشات خارجی خود را به استثناء باربری و انبارداری معاف می‌باشد. ضمنا وزارت جنگ فهرست کلیه سفارشات خارجی خود را به استثناء اسلحه – مهمات – ساز و برگ و خودرو بوزارت اقتصاد ارسال خواهد داشت.
- تبصره ۶۴- معافیت مندرج در بند ۹ ماده ۲۰ قانون اصلاح تعرفه گمرکی مصوب دهم تیرماه ۳۷ نسبت بوسائط نقلیه آبی و خشکی از اول تیر ماه ۱۳۴۴ لغو می‌شود.
- تبصره ۶۵- عدم دریافت حقوق وعوارض گمرکی از کالاهای مندرج در تبصره ۵۹ قانون بودجه اصلاحی سال ۱۳۴۳ کل کشور شامل عدم دریافت کلیه مبالغ مربوط به حقوق و عوارض گمرکی و غیر گمرکی و سود بازرگانی به استثناء هزینه‌های باربری و انبار داری می‌باشد و این معافیت شامل کالاهای وارد شده طی سال ۱۳۴۳ نیز می‌گردد.
- تبصره ۶۶ – از اول سال ۱۳۴۴ کارمزد دریافتی بابت عملیات تخلیه و بارگیری و حق انبارداری موضوع بندهای ۳و ۴و ۶ و تبصره ۱ از ماده ۷ قانون اصلاح تعرفه گمرکی مصوب دهم تیر ماه ۱۳۳۷ از در آمدهای اختصاصی منتزع و ضمن وجوه دریافتی بابت حقوق و عوارض گمرکی بدر آمد عمومی کل کشور منظور و کلیه هزینه‌های مربوطه موضوع ماده ۳۶۹ آئین نامه تعرفه گمرکی از محل در آمد عمومی کل کشور پرداخت خواهد شد.
- تبصره ۶۷- تعیین ایرانیان مقیم خارجه که مشمول ماده سوم قانون تامین اعتبارات عمرانی نمی‌باشند طبق آئین نامه‌ای است که بتصویب هیئت وزیران خواهد رسید.
- تبصره ۶۸ – کلیه کسانیکه به استناد مواد قانون اصلاح قانون منع کشت خشخاش مصوب تیر ماه ۱۳۳۸ به حبس و جریمه‌ای کمتر از پانصد هزار ریال محکوم و دادنامه محکومیت آنان در حال اجراء می‌باشد (به استثناء کسانیکه برای هروئین و سایر مواد مندرج در بند دوم ماده اول قانون مذکور با ساختن و وارد کردن سایر مواد مخدر از خارج و یا کشت خشخاش محکوم شده باشند) و بتشخیص دادستان مربوط قادر بپرداخت جریمه نمی‌باشند بدون رعایت شرط مذکور در تبصره ۸ قانون آزادی مشروط زندانیان مصوب ۱۳۳۷ مشمول مقررات قانون مزبور خواهند بود و دادگاه حکم بتعلیق جریمه نیز صادر خواهد نمود.
- تبصره ۶۹- دولت مکلف است کلیه وجوهی را که طق قانون اجازه مبادله و اجرای پنج فقره قرارداد نفت مصوب ۲۴ بهمن ۱۳۴۳ بعنوان پذیره وصول می‌شود منحصرا بمصرف امور عمرانی و تولیدی کشور برساند.
- تبصره ۷۰- از این تایخ تا مدت دو سال خرید اتومبیل سواری شش سیلندر یا بالاتر برای کلیه وزارتخانه‌ها و موسسات بازرگانی و انتفاعی دولت ممنوع است و دولت مکلف است ظرف مدت دو ماه آئین نامه‌ای راجع بخرید و استفاده از انواع اتومبیلهای دولتی را تنظیم و پس از تصویب کمیسیون بودجه مجلس شورای ملی بمورد اجراء بگذارد.
نیروهای مسلح شاهنشاهی و سازمانهای انتظامی مشمول مقررات مربوط بخود می‌باشند.
- تبصره ۷۱- بدولت اجازه داده می‌شود اختلاف بین بانک ساختمانی سابق و شرکت ایتالیائی چی دو نیو را بترتیب مورد توافق حل و فصل نموده مبلغ مورد توافق را پرداخت نماید و همچنین اجازه داده می‌شود اختلاف بین راه آهن دولتی ایران و شرکت فرانسوی دکن ژیرال و شرکت فرانسوی شانیون را بترتیبی که متقضی بداند حل و فصل نماید.
گزارش ازکمیسیون دارائی بمجلس شورای ملی.
کمیسیون قوانین دارائی در جلسه ۱۵ اسفند ماه ۱۳۴۳ با حضور نمایندگان دولت تبصره‌های ۹-۳۱-۳۵-۳۶-۴۲-۴۳-۴۶-۵۴-۶۴-۶۷- بودجه سال ۱۳۴۴ کل کشور را مورد تصویب قرار داده و تبصره‌های ۲۸ و ۲۹ و ۳۸ و ۳۹ و ۴۱ ۵۰ و ۵۱ و ۵۳ و ۵۶ و ۵۸ و ۶۳ و ۶۵ را تایید نمود اینکه گزارش انرا بمجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.
مخبر کمیسیون قوانین دارایی- مرتضوی.
گزارش از کمیسیون استخدام بمجلس شورای ملی.
کمیسیون استخدام در جلسه ۱۵ اسفند ماه ۱۳۴۳ با حضور نمایندگان دولت تبصره‌های ۱۳ – ۱۴- ۲۵ – ۳۰ – ۳۲ – ۳۳ – ۵۲ – ۵۹ بودجه سال ۱۳۴۴ کل کشور را مورد بررسی قرار داده و تصویب نمود. اینک گزارش انرا بمجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.
مخبر کمیسیون استخدام – صائب.
گزارش از کمیسیون کشور بمجلس شورای ملی.
کمیسیون کشور در جلسه ۱۵ اسفند ماه ۱۳۴۳ با حضور نمایندگان دولت تبصره‌های ۱۹ – ۳۷ – ۳۸ – ۳۹ – ۴۱ بودجه سال ۱۳۴۴ کل کشور را مورد تصویب قرار داده و تبصره‌های ۲۵ و ۴۲ را تایید نمود. اینک گزارش آنرا بمجلس شواری ملی تقدیم می‌دارد.
مخبر کمیسیون کشور. رضا مجد.
گزارش از کمیسیون اقتصاد بمجلس شورای ملی.
کمیسیون اقتصاد و بازرگانی در چند جلسه با حضور نمایندگان دولت تبصره‌های ۵۸ – ۶۰ – ۶۱ – ۶۲ – ۶۳ – ۶۵ – ۶۶ بودجه سال ۱۳۴۴ کل کشور را مورد تصویب قرارداد وتبصره‌های ۱۴ و ۶۴ را تایید کرد. اینک گزارش آن تقدیم مجلس شورای ملی می‌گردد.
مخبر کمیسیون اقتصاد و بازرگانی – دکتر محمد رضوانی.
گزارش از کمیسیون کشاورزی بمجلس شورای ملی.
کمیسیون کشاورزی در جلسه شنبه ۱۵ اسفند ۱۳۴۳ با حضور نمایندگان دولت تبصره‌های ۴۸ – ۵۰ بودجه سال ۱۳۴۴ کل کشور را مورد تصویب قرارداد و تبصره‌های ۲۲ و ۴۶و ۴۹ را تایید کرد.
اینک گزارش آن تقدیم مجلس شورای ملی می‌گردد.
مخبر کمیسیون کشاورزی – مهندس حسن صائبی.
گزارش از کمیسیون برنامه بمجلس شورای ملی.
کمیسیون برنامه در جلسه ۱۵ اسنفد ماه ۱۳۴۳ با حضور نمایندگان دولت و مدیر عامل سازمان برنامه تبصره‌های ۶ و ۵۵و ۶۹ بودجه سال ۱۳۴۴ کل کشور را مورد رسیدگی قرارداد و مصوبه کمیسیون بودجه را تایید و تصویب کرد اینک گزارش آن تقدیم مجلس شورای ملی می‌گردد.
مخبر کمیسیون برنامه – دکتر کیان.
گزارش از کمیسیون آب و برق بمجلس شورای ملی.
کمیسیون آب و برق در جلسه ۱۵ اسنفد ماه ۱۳۴۳ با حضور نمایندگان دولت تبصره‌های ۵۳ بودجه سال ۱۳۴۴ کل کشور را مورد تصویب قرار داد و تبصره‌های ۲۴ و ۵۲ را تایید نمود. اینک گزارش آنرا بمجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.
مخبر کمیسیون آب و برق – کسرائی.
گزارش از کمیسیون کار و اموراجتماعی بمجلس شورای ملی.
کمیسیون کار و امور اجتماعی در جلسه ۱۵ اسفند ماه ۱۳۴۳ با حضور نمایندگان دولت تبصره ۵۷ بودجه سال ۱۳۴۴ کل کشور را مورد رسدگی قرارداده و تصویب نمود. اینک گزارش آنرا بمجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.
مخبر کمیسیون کار و امور اجتماعی – مهندس مالک.
گزارش از کمیسیون دادگستری بمجلس شورای ملی.
کمیسیون دادگستری در جلسه ۱۵ اسفند ماه ۱۳۴۳ با حضور نمایندگان دولت تبصره‌های ۲۸ و ۲۹ و ۴۰ بودجه سال ۱۳۴۴ کل کشور را با افزایش تبصره ۶۸ مورد تصویب قرار داده و تبصره‌های ۳۲ و ۴۵ را تایید می‌کند. اینک گزارش آن بمجلس شورای ملی تقدیم می‌گردد.
مخبر کمیسیون دادگستری – دکتر حسینی.
گزارش از کمیسیون خارجه بمجلس شورای ملی.
کمیسیون امور خارجه در جلسه ۱۵ اسفند ماه ۱۳۴۳ با حضور نمایندگان دولت تبصره ۵۱ بودجه سال ۱۳۴۴ کل کشور را مورد تصویب قرار داد تبصره‌های ۳۵ و ۳۶ را تایید نمود. اینک گزارش آنرا بمجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.
مخبر کمیسیون امورخارجه. مافی.
گزارش از کمیسیون بهداری بمجلس شورای ملی.
کمیسیون بهداری در جلسه ۱۵ اسفند ماه ۱۳۴۳ با حضور نمایندگان دولت تبصره ۵۶ بودجه سال ۱۳۴۴ کل کشور را مورد رسیدگی قرار داده و تصویب نمود. اینک گزارش آنرا بمجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.
مخبر کمیسیون بهداری – دکتر سعید.
گزارش از کمیسیون نظام بمجلس شورای ملی.
کمیسیون نظام در جلسه ۱۶ اسنفد ماه ۱۳۴۳ با حضور نمایندگان دولت تبصره‌های ۱۹ و ۲۱ و ۳۴ بودجه سال ۱۳۴۴ کل کشور را که برای تایید بکمیسیون نظام ارجاع گردیده بود مورد رسیدگی قرار داد و تبصره‌های ۱۹ و ۲۱ را عینا و تبصره ۳۴ را با اصلاحی بشرح زیر تصویب نمود. اینک گزارش آن را بمجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.
- تبصره ۳۴- مبنای حقوق مدذکور در ماده ۵۱ قانون استخدام نیروهای مسلح شاهنشاهی منحصرا برای کادر نیروهای مسلح شاهنشاهی از یکم فروردین ۱۳۴۴ دو هزار و پانصد ریال تعیین می‌شود. مفاد تبصره ۴۸ بودجه اصلاحی بشرح زیر تصویب نمود. اینک گزارش آن را بمجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.
- تبصره ۳۴ – مبنای حقوق مذکور در ماده ۵۱ قانون استخدام نیروهای مسلح شاهنشاهی منحصرا برای کادر نیروهای مسلح شاهنشاهی از یکم فروردین ۱۳۴۴ دو هزار و پانصد ریال تعیین می‌شود. مفاد تبصره ۴۸ بودجه اصلاحی سال ۱۳۴۳ با رعایت تبصره ۷۰ قانون بودجه سال ۱۳۴۲ شامل افسران حائز شرائط باز نشسته نیز خواهد بود.
تغییر اشل فوق در مورد شهربانی و ژاندارمری کل کشور در صورتی قابل اجرا خواهد بود که اعتبار لازم در بودجه‌های مربوطه تامین شده باشد.
مخبر کمیسیون نظام – حکیمیان.
رئیس – طرحی از طرف چند نفر از نمایندگان برای تبصره‌های دو شوری بودجه رسیده است قرائت می‌شود.
چون قسمتی از تبصره‌های بودجه سال ۱۳۴۴ کل کشور دو شوری بوده و کمیسیونهای دیگری غیر از کمیسیون بودجه نسبت به آنها گزارش داده‌اند امضاء کنندگان پیشنهاد مینمائیم تبصره‌های مشروحه زیر: تبصره‌های ۶ –۶ ۹ – ۱۳ – ۱۴ – ۱۷ – ۱۸ – ۱۹ – ۲۵ – ۲۸ تا ۳۳ – ۳۶ تا ۴۴ – ۴۶ – ۴۸ – ۵۰ – تا ۵۳ – ۵۶ – ۵۸ تا ۶۵ – ۶۷ – ۷۸ – ۷۰ – ۷۱ بقید یک فوریت مطرح شود. محسن خواجه نوری – تقی زند – امان الله ریگی – دکتر رهنوردی – مجید موسوی – دکتر کیان – پروین – مهندس آصفی – دکتر زعفرانلو – دکتر مبین – دکتر یزدان پناه – روحانی – پزشکی – مجد – اهری.
رئیس – طرح پیشنهادی نمایندگان مطرح است نظری نسبت به این طرح نیست؟ (اظهار نشد) به این طرح رای می‌گیریم خانمها و آقایانیکه موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد کلیات لایحه بودجه سال ۱۳۴۴ کل کشور مطرح است آقای صادق احمدی بعنوان مخالف صحبت می‌کنند، بفرمائید.
صادق احمدی – بنام خداوند متعال با اجازه مقام ریاست و نمایندگان محترم سخنان خود را در مخالفت با بودجه سال ۱۳۴۴ کل کشور آغاز می‌کنم (احست) از خداوند متعال مسئلت می‌نمایم که مرا در گفتن آنچه که بخیر و صلاح ملک و ملت است یاری و مدد فرماید (احسنت) بدوا از مخبرین محترم جراید دوستان عزیزم بالاخص از سانسورچیان قیچی بدست استدعا می‌کنم اگر اراده کردند که چند جمله‌ای از عرایض بنده را برای خالی نبودن عریضه امر بدرج فرمایند رعایت امانت داری را بکنند و رل معلم انشاء را در تصحیح عرایض بنده بازی نکنند گمان نمی‌کنم هیچ یک از نمایندگان محترم این اعتقاد را نداشته باشند که مهمترین کار مجلس شورای ملی رسیدگی بلایحه بودجه کل کشور است زیرا مهمترین مجلس شورای ملی و تصویب نمایندگان ملت برسد لایحه بودجه کل کشور است اما چه شده که این مهمترین لایحه برعایت اصل بیستم قانون اساسی که مقرر می‌دارد قبل از فرا رسیدن سال نو بودجه بتصویب برسد این لایحه به این مهمی را که یک کتاب قطور است که همه ملاحظه فرمودید این جا که نیست بنده می‌بینم که خدمت آقایان و خانمها هست (خواجه نوری – تقدیم می‌کنم خدمتتان) تشکر می‌کنم این لایحه به این مهمی را که یک کتاب قطور است از مجلس شورای ملی خواسته‌اند که ظرف یک هفته از بدو الی الختم اعم از کمیسیونها و مجلس به این لایحه رای بدهند با این که آئین نامه مجلس چنین حقی را نه بدولت و نه بما می‌دهد استدعا می‌کنم که آئین نامه مجلس را لطف بفرمائید (آئین نامه به ایشان داده شد و لحظه ئی مطالعه کردند) ماده ئی را که بنده یادداشت کرده‌ام از قرار معلوم از آئین نامه جدید بوده است و این آئین نامه قبلی است ولی مانعی ندارد مفاد ماده در نظرم هست و آن این است که لوایحی که تقدیم مجلس شورای ملی می‌شود بایستی دارای مواد متناسیبی با اصل آن لایحه‌های که تقدیم می‌شود باشد باین معنی که اگر راجع به بودجه دولت لایحه‌ای داد مواد بودجه باید مربوط ببودجه باشد و لاغیر (خواجه نوری – شاید در آئین نامه جدید پیش بینی شده) در آئین نامه قدیم هم بوده چون بنده خودم عضو کمیسیون آئین نامه بودم عرض می‌کنم این را ما نگذاشتیم در آئین نامه سابق هم بود اما در ائین نامه جدید ماده ۹۱ است بهر حال فعلا وضع طوری است که با ضیق وقت نمایندگان متاسفانه نمی‌توانم آنچه را که تشخیص می‌دهم و آنچه بصلاح ملکت و ملت میدانم بیان کنم چون وقت فوق العاده کم است و بنده ناچیز هم با این لسان الکن خودم ناچار هستم آنچه بنظمر می‌رسد دست و پا شکسته مختصرا و شاید خیلی ناقص عرض کنم و تریبون را به نفر بعدی بسپرم بهر حال خیلی فرصت ندارم شاید بیش از یکساعت در این مقدمه وقت لازم است همانطور یکه عرض کردم چاره‌ای ندارم می‌گذرم اما شمه‌ای از دلایل مخالفت بنده با بودجه اولا با تعریفی که علما از بودجه می‌کنند میگویند بودجه عبارت از یک صورت پیش بینی شده از عایدات و مخارج است برای یک زمانی معین متاسفانه این لایحه با این تعریف تطبیق نمی‌کند زیرا صرفنظر از اینکه نه دخلش اقلا تقریبی است و نه خرجش که نمایندگان محترم ملاحظه فرموده‌اید برای اینکه بودجه‌ای بمجلس داده شود دولت ناچار شده است اولا جمع عایدات خودش را در بعضی از جاها خیلی بی تناسب بالا ببرد که بنده اگر بخواهم یکی یکی مراجعه بکنم به این ارقام فکر می‌کنم دو سه ساعت باید حرف بزنم و حق رفقای دیگر منفرد خودم را بگیرم همینقدر میکوینم که در بعضی جاها خیلی زیاد نشان داده شده بدون اینکه دلیلیداشته باشد به این معنی که در سال ۴۳ اگر صد میلیون وصولی دخانیات یا فرض بفرمائید موسسات دیگر بوده است در این سال سه برابر شده است بنده که علت همچو چیزی را نمیدانم اما در مورد خرجش اینجا هم برای خاطر اینکه رقم کسری بودجه کم جلوه داده شود دستگاهها را مکلف کرده‌اند بدون توجه بضرر و زیانشان یک رقم را پائین بیاورند و آنهم ۵ درصد است یا ده درصد است بنده نمیدانم اما خرج در بعضی دستگاهها پائین آمدنی نیست این تصمیمات نتیجه اش این است که در وسط سال لایحه متمم بودجه خواهند اورد که اجازه بدهید که صد یا دویست یا صدو پنجاه میلیون به اعتبار بودجه اضافه شود این را نمی‌شود گفت بودجه سال مملکت شاید تنظیم کنندگان بودجه بیشتر توجه بتعریفی داشته‌اند که ویکتور هو گو یا بار تلمی از بودجه کرده‌اند هو گو می‌گوید بودجه هیولای بزرگ ماهی قابل تمجیدی است که از هر طرف به او قلاب می‌اندازند و بار تلمی می‌گوید بودجه سالیانه زالوی حریصی است که مدتها خون ملت را مکیده است. مثل اینکه این تعاریف طنز آمیز با طرز فکر و عمل ما در بودجه هم تطبیق می‌کند (نیری – یعنی بودجه ریزی) یعنی بودجه ریزی بقول جنابعالی با ان تعریف علمی بهر حال تنظیم بودجه در یک ماده واحده و ۷۱ تبصره که هر یک از این مصلحت مملکت است نه جنبه عامی دارد و نه جنبه قانونی دارد نه قابل دفاع است نه قابل بحث (چند نفر از نمایندگان – صحیح است) ثانیا این بودجه با روح انقلاب مغایرت دارد بنده این عرضم را شاید بنظر نمایندگان محترم باشد در بودجه سال قبل هم عرض کردم و بعرض نمایندگان محترم و به اطلاع هیات محترم دولت رسانیده‌ام در مملکتی که به اراده اعلیحضرت همایون شاهنشاه انقلاب می‌شود آخر انقلاب یک مفهومی دارد انقلاب یعنی بهم ریختن رژیم پوسیده کهنه و فرسوده و برقرار کردن یک رژیم تازه‌ای بجای او هدف این انقلاب که به اراده شخص اول مملکت در این کشور شد جه بوده است ترفیه حال اکثریت مردم که دو ثلث مردم این مملکت را تشکیل می‌دهند (صحیح است) اما در این بودجه بهیچوه آن نظر رعایت نشده (نیری – عکسش صدق می‌کند) متاسفانه اینطور است شما در این بودجه و در بودجه قبل و شاید دو سه بودجه دیگر برای اینکه مملکت را با آن هدفی که مورد توجه شحص اول مملکت بوده است برسانید تمام توجه این بودجه بایسیتی بدهات بیشتری بزارعین بیشتر ببهبود زراعت ببهبود وضع زندگی کسانیکه قرنها محروم از همه چیز بوده‌اند باشد اگر شما بصرف دادن این اوراق و سند مالکیت بدست زارعین و تقسیم کردن پانصد تومان و رفتن در خانه شان را زدن و دادن که من راجع به این مطلب هم حرف دارم و متاسفانه فرصت ندارم صحبت کنم اگر این است معنای انقلاب متاسفانه خیلی اشتباه می‌کنید این پول اصلا به چه مصرفی می‌رسد تا آنجائی که من اطلاع دارم که یکی از دوستان عزیزم هم تذکر دادند این کشاورز بخاطر اینکه درست ارشاد نشده اتس کنترل نشده است نظارت نشده شاید در بیشتر جاها این پول بمصرف خرید رادیو ترانزیستوری و چنین چیزها رسیده است (عده از نمایندگان – صحیح نیست) (خواجه نوری – بنده با دهات ارتباط دامر و این حرف صحیح نیست)(خانم تربیت – این صحیح نیست) سرکار خانم تربیت اطمینان دشاته باشید بنده بیشتر از شما با مردم بازارعین و طبقات پائین تماس دارم (خواجه نوری – ما هم کم تماس نیستیم) اجازه بفرمائید پس عرض بکنم بنده تلگرافهای زیادی دارم از حوزه انتخابیه خودوم حویه انتخابیه بنده یک نقطه زراعتی است یعنی یک مقدار از گندم کشور را سنقر کلیائی می‌دهد (صحیح است) آنها تلگراف می‌کنند اولا اینکه نخست وزیر وقت رحمت الله علیه اعلام می‌کند که در خانه‌هاشان را زدند و پانصد تومان دادند ما خانه داریم کسی در خانه ما را نکوبید که بدهد (یکی از نمایندگان – شاید مستحق نبودند) شاید، مستحق نبودند الان هم این پولی که گرفته شد سرکار خانم تربیت زارعی که ارشاد نشود راهنمائی نشود این پول چکار می‌کند بنده هم این پول را اگر بگیرم و ارشاد نشوم و در یک مسیر صحیح که متضمن رفاه من باشد با مال اندیشی خرج نشود بنده هم میروم اتومبیل می‌خرم بنده هم میروم رادیو می‌خرم و این بحال کشاورزان مملکت مفید نیست اینها بعلت وضع خاصی که سالیان دراز در این مملکت بوده و این انقلاب هم برای بهم ریختن آن وضع ایجاد شده است آنها اطلاع ندارند درست راهنمائی نشده‌اند و راهنما نداشته‌اند و امروز بصرف اینکه یک عده شرکت تعاونی تشکیل شده است و اینها می‌روند تقاضا می‌کنند آن یکی ضامن آن یکی می‌شود پانصد تومان می‌گیرند انقلاب آن مفهوم را ندارد و امکان دارد جناب آقای خواجه نوری که یک عده‌ای در یک منطقه‌ای آن منطقه مورد نظر جنابعالی حالا فرض بفرمایند یا جنابعالی ارشاد کردید یا افراد دیگر راهنمائی کردند یا برخورد کردند بمامورین دلسوز آن پول را بمصرف صحیحی رساندند (خواجه نوری – وظیفه راهنمائی بعهده ما و کلا است یکی از کارهای ما نمایندگان همین است که موکلین خود را راهنمائی بکنیم که در این جهات صحیح قدم بردارند) صحیح است جناب عالی راهنمائی بفرمائید یکی از دوستان مرقوم داشته‌اند که صد و سی هزار نفر آمار بر داشته‌اند در خوزستان چهارده میلیون تومان داده‌اند یعنی اگر سهم داده باشند بهر نفری یکصد تومان می‌رسد نه پانصد تومان وی همین توجه هم فقط بخوزستان است ولی بغرب هم چنین توجهی نشده است بهر حال بنظر بنده باید بیشتر در آمد مملکت در این سالهای انقلابی و مربوط به انقلاب صرف نوسازی دهات، ارشاد صحیح زارعین بهبود امر زراعت تامین آب کافی برای دهات تامین کود لازم برای دهات، تعلیم و تربیت زارعین، بهداشت زارعین و برای راههای فرعی صرف بشود تا بشود ادعا کرد که این یک بودجه انقلابی است والا انقلاب با حرف که نمی‌شود (بله حالا مسئله تورم را که یکی از دوستان عزیز اشاده کرده‌اند این را واگذار می‌کنم بدوستان دیگر که تخصص بیشتری در امر اقتصاد دارند صحبت بکنند) ممکن است که دولت بگوید ما مبلغ قابل توجهی از بودجه را صرف عملیات عمرانی و تولیدی می‌کنیم این امر بظاهر خیلی فریبنده است و درست اگر کسی زیاد خوشبین باشد باور می‌کند، من نمی‌گویم دولت نمی‌کند اما میگویم در چنین سالهای انقلابی اجرای برنامه‌های طویل المدت صحیح نیست سد سازی خیلی خوب است در مملکت اما صرف پانصد میلیون تومان برای یک سد در وضع فعلی که اکثر دهات فاقد آب هستند و می‌شود با جاههای نیم عمیق کمک به امر زراعت کرد در درجات بعدی است مثلا درحوزه انتخابیه بنده این کار را می‌شود کرد احتیاج به برنامه‌های عمرانی دارد اما متاسفانه نمی‌کنند، والا کسی مخالف برنامه‌های عمرانی طویل المدت نیست باید باشد ولی از سدهائی که ساختند آنطوری که باید و شاید استفاده می‌کنند؟ شما درحال حاصر بعضی زارعین را با دادن وامهای نقدی بظاهر دل خوش کردید اما اگر بدرد دلشان برسید هنوز از انقلاب چیزی دستگیرشان نشده است اینکه وضع زارعین ما است. متاسفانه سایر مردم هم دست کمی از زارعین ندارند باید به اطلاعتان برسانم باز هم متاسفانه که مردم در این مملکت بطورکلی دل خوشی از دولتها ندارند مدرم معتقدند دولتها (استدعا می‌کنم توجه بفرمایند) مردم معتقدند دولتها نیت واقعی شخص اول مملکت که رفاهیت عموم اهالی مملکت است درک نمکنند (عده‌ای نمایندگان – صحیح است) یا اگر درک می‌کنند قدرت اجرای آن را ندارند مردم میگویند شاه مملکت موی خود را در راه ترقی کشور و رفاهیت اهالی مملکت سفید کرده است ولی دولتها بهیچوجه مردم را بحساب نمی‌آورند (صحیح است) و فراموش می‌کنند که آنها خدمتگزار مردم هستند و باید حساب خود را بمردم بدهند (کبیری – صحیح است) آنها هستند که بملت باید حساب پس بدهند و از ملت حساب ببرند ولی در حال حاضر این مردم هستند که از دولتها می‌ترسند و حساب می‌برند مردم میگویند دولتها با تصمیمات خلق الساعه و عجولانه خود زندگی اکثریت مردم را متلاشی می‌کنند (عده از نمایندگان – صحیح است، احسنت)(عده‌ای نمایندگان – صحیح نیست)(همهمه نمایندگان – زنگ رئیس) چرا مرا وادار می‌کنید برگردم به قضیه نفت و بنزین بگذارید بگذریم از این موضوع (رضوی – بموقعش لازم بود) بموقعش لازم بود ماهما نوقت هم اعلام کردیم جناب آقای رضوی این کار دولت نه بنفع مردم است نه بنفع دولت صورت مذاکرات هست بصورت جلسات مراجعه بفرمائید (صحیح است) وقتی قیمت نفت و بنزین بالا رفت قیمت همه چیز بالا رفت و دیگر پائین نیامد شما گزارش بانک مرکزی را بخوانید (صحیح است) (بالاخانلو – با الفاظ درست می‌کنند) متاسفانه با الفاظ درست می‌کنند مردم میگویند نمیدانمی نمایندگان ما در مجلس چه کار می‌کنند و بی اطلاعیم. دولتها سعی می‌کنند بین ما فاصله بیندازند نمیدانیم که از منافع ما دفاع می‌شود در دل ما گفته می‌شود نظر ما در انجا منعکس می‌شود یا نه از کجا بفهمند؟ در لایحه چک بی محل که پیشنهاد کردم و شما تصویب کردید آن پیشنهاد تصویب شده که حکم قانون را پیدا کرد در روزنامه منعکس نشد موضوعی عجیب است من نمی‌خواهم حرفم در جراید متعکس شود ولی چیزی که قانون شد چرا باید به اطلاع مردم نرسد (خواجه نوری – عمل روزنامه چه ربطی بدولت دارد ؟) (همهمه نمایندگان – زنگ رئیس).
رئیس – اجازه بفرمائید صحبتشان را بکنند.
صادق احمدی – شما آقایان اکثریت اگر اجازه ندهید که مخالفین حرف خودشان را بزنند وا اسفا (عده‌ای از نمایندگان – بفرمائید) اگر نمی‌گذارید میروم. بودجه‌ای آمده است حکومت هم حکومت عدد است هر طور تصویب بکنید اجرا می‌شود عرض می‌کنم که اصل ۱۳ قانون اساسی این قانون اساسی مورد احترام شما نمایندگان ملت که حتما هست و مورد احترام دولت که حتما هست چون شما هم محققا خیر و صلاح مملکت را می‌خواهید من اگر بعنوان مخالف صحبت می‌کنم خدای نخواسته در حسن نیت شما تردیدی ندارم معتقدم اشتباده می‌کنید من نمی‌گویم شما حسن نیت ندارید ولی اشتباه می‌کنید من بعنوان یک نماینده مخالف انتقاد می‌کنم ارشاد می‌کنم شما هم باید گوش بدهید (صحیح است) من میگویم اصل ۱۳ قانون اساسی جناب آقای دکتر معتمد وزیری می‌گوید که مذاکرات مجلس برای اطلاع مردم که ما نماینده آنها هستیم چون ما به اسم نماینده ملت آمده‌ایم اینجا نشسته‌ایم این خیلی نعجیب است که یک موکلی اطلاع نداشته باشد که وکیل او چه می‌گوید اصل ۱۳ می‌گوید مذاکرات مجلس باید در روزنامه‌ها منعکس بشود تا مردم آنچه بخیر و صلاحشان هست بفهمند نظرشان را بدهند این لوایح دو شوری هم برای این است (زهتاب فرد – آگهی‌ها اجازه درج مطالب نمایندگان را نمی‌دهد) مردم میگویند از کار نمایندگان خند بی اطلاعند نمیدانند در پارلمان چه می‌کنند تا چه اندازه وظیفه وکالت خود را انجام می‌دهند و این دولتها هستند که با سانسور مطبوعات آنها را از همه جا بی خبر می‌گذارند و مطبوعات را از وظیفه اصلی خود منحرف نموده‌اند و مطبوعات را دولتها بصراطی انداخته‌اند که خیر و صلاح جامعه در آن نیست (صحیح است) مردم میگویند دولتها اگر خوب کار می‌کنند بجای درج مطالب مفید بحال جامعه و ارشاد دولتها بدرج مطالبی بپردازند که موجبات گمراهی نسل جوان مملکت را فراهم می‌کند (صحیح است) من چندین بار از دوستان صمیمی خودم در مجلس و خارج گله کرده‌ام راجع ببعضی از مندرجات مطبوعات بمن حق داده‌اند و گفتند این دولتها هستند که ما را از صراط مستقیم منحرف می‌کنند و آنچه که باید در روزنامه‌ها درج شود نمی‌گذارند و خواه و ناخواه روزنامه کشیده می‌شود بدرج مطالبی که مفید بحال جامعه نیست (روحانی – حالا روزنامه‌های دیگر را که دولتها مجبور نمی‌کنند هر چه دلشان می‌خواهند بنویسند) حسنش اینستکه در مقابل هر مخالف ییک موافق اسم نوشته و موافق هم میاید حرف می‌زند پس اجازه بفرمائید بنده مطالبم را بگویم آنوقت فرمایش بفرمائید. مردم میگویند این بودجه و بودجه‌های نظیر این تحمیلی بر دوش ضعفاست جبران کسر بودجه از طریق بر قراری مالیاتهای غیر مستقیم و ترفقی سرسام آور هزینه‌های زندگی آنها را از پای در آورده است (صحیح است) مردم میگویند کارمندان دولت در رتبه‌های بالا بخصوص حقوقهای زیاد می‌گیرند و بتناسب حقوقی که می‌گیرند کار برای مردم انجام نمی‌دهند و این مربوط است به مدیریت ناصحیح دولتها و میگویند پولیکه بابت مالیات بدستگاه دولت ملت می‌دهند تلف می‌شود مردم میگویند مالیاتی که دولتها از ضعفا میگرند بمصرف واقعی و ضروری نمی‌رسد و خرج تجملات بییهوده می‌شود و بهمین عللت ایمانشان از دولتها سلب می‌شود و به انحاء مختلف از زیر بار پرداخت مالیات شانه خالی می‌کنند و طفره می‌روند. مردم میگویند زحمتی که ما برای تربیت اطفال خود در منزل می‌کشیم و زحمتی که آموزگاران این کشور برای تربیت اطفال ما در مدرسه می‌کشند فیلمهای خلاف اخلاق که در هییچ کجای دنیا به اندازه ایران به این بی بند و باری رواج ندارد و بعضی از مندرجات مطبوعات همه را بباد می‌دهد (صحیح است) جوانهای ما از راه راست منحرف می‌شوند دل بدرس نمی‌دهند و سر بارما و جامعه می‌شوند (صحیح است) ممکن است که در جواب مخالفت بنده نماینده محترم اکثریت یا دولت بیایند بگویند آقا ما کمیسیون نمایشات داریم کنترل می‌کنند و درستش می‌کنند بنده ناچارم که یک توضیحی خدمتتان عرض کنم یکروز که بنده متصدی بازرسی نخست وزیری بودم چون دل پر دردی از این موضوع داشتم یک کمیسیون از نمایندگان وزارتخانه‌ها تشکیل دادم و تقاضا کردم بیایند ببینیم که چه می‌توانیم راجع به این موضوع بکنیم متاسفانه دیدم که این مسئله کمیسیون نمایشات و کنترل فیلم‌ها یک مسئله بیهوده است چرا؟ چون طبق همین بودجه ایکه داده شده است نمی‌توانند ۱۸۰۰ یا ۲۰۰۰ فیلم سینمائی عادی را که در سال وارد کشور می‌شود کنترل کنند من از شما می‌پرسم یک کمیسیون عادی سه چهار نفری ۱۸۰۰ فیلم را در سال چطور می‌تواند کنترل کند فیلمی که دو ساعت طول می‌کشد در واقع باید روزی ۴ تا ۶ و حتی ۱۰ فیلم را کنترل کنند به بینند چون هر فیلمی دو ساعت طول می‌کشد و یکی از اعضای کمیسیون نمایشات که خیلی مرد منصفی بببود به بنده گففت ای آقا ما می‌رویم مینشینیم اصولا من رئی فلان اداره هستم به من ابلاغ می‌کنند که تشریف بیاورید برای دیدن فلان فلم می‌رویم آنجا و مینشینیم بعضیها می‌آیند بعضی هم کار دارند نمیایند و بعضی که در کمیسیون شرکت دارند فیلم اولی را که کنترل می‌کنیم خوب ممکن است بعضی نکات در ننظر ما بیاید که آنرا اصلاح کنیم ولی در فیلم دوم و سوم چرت می‌زنیم چون نمی‌رسیم اینکه نمی‌شود و صحیح نیست دو هزار فیلم را که در یک سال یک کمیسیون نمایشات نمی‌تواند به بیند بنابر این این کمیسیون بازی درست نیست باید اصولا اجازه ورود داده نشود. مردم میگویند عده‌ای از خدا بیخبر ببا سلاممت افراد جامعه بازی می‌کنند. غذای فاسد بخورد ما می‌دهند دسته دسته افراد را مسموم می‌کنند که هیچکس خبر از انها ندارد که در بیماستان‌ها می‌روند برای خوردن یک ماهی ارزان مسموم می‌شوند خودش تلف می‌شود بچه اش تلف می‌شود. چه کسی کنترل می‌کند؟ مردم میگویند صرفه جوئیکه همیشه مورد اشاره دولتهاست در قاموس دولت یعنی حذف مخارج بیدفاع حالا بیدفاع یعنی چه؟ بنده عرض می‌کنم یک وقت رفته بودم برای بازرسی دادگستری اصفهان چند نفر از آقایان بازپرسان آمده بودند و می‌گفتند اوراق بازچوئی نداریم اوراق بازجوئی که بازپرس با آن سوال می‌کند و جواب می‌گیرد بنده از رئیس دادگستری سوال کردم گفتند بودجه اینجا خیلی کم است چون از بودجه عدیه کاسته‌اند و بودجه عدلیییه کم است ایو اوراق بازجوئی نمی‌رسد. خوب وزارت عدلیه وقتی بودجه‌ای را بکاهد یا هر وزارتخانه دیگری اول می‌رود بسراغ مخارج بیدفاع مخارجی که یک سنبه‌ای پشت سرش نیست که بگوید آقا این را نمییتوانی حذف کنی و حذفش نکنند اوراق بازجوئی صرفه جوئی می‌شود بازپرس کارش مختل می‌شود اما محققا اتومبیل آخرین سیستم مدیر کل صرفه جوئی نمی‌شود (صحیح است) صرفه جوئی این نیست که من یکسال و نیم است برای صد هزار تومان اعتبار که یک گردنه خطرناکی که در حوزه انتخابی من هست و می‌خواهم اصلاح بشود که سالی چندین اتومبیل در این گردنه یا پائین می‌افتد و یا تصادف می‌شود هر چه مراجعه می‌کنم وزارت راه می‌گوید این اعتبارش حذف شده است کمیسیون بودجه حذف کرده است گفتم کمیسیون بودجه چیست خود دولت حذف کرده است چون مخارج بیدفاع است صد هزارر تومان نمی‌دهد حالا شما ببینید در کنار این صد هزار تومان چندین صد هزار تومان در جاهای دیگر مصرف شده است. اساسا بودجه چیست ببودجه بعقیده علماء این است توجه بفرمائید بایستی این بودجه بودجه در ابتداء بوسیله مامورین محلی با توجه با احتیاجات محلی تهیه بشود و هر مامور محلی باید بگوید احتیاجات محلی من این است مجموع احتیاجات بیاید در مرکز و رسیدگی شود و آنوقت این می‌شود بودجه دولت (مصطفوی – امروز در همه دنیا همینطور است) در همه دنیا همین طور است اما در مملکت ما در تهران می‌نشینند و هر کسی نفوذ بیشتری داشت در بودجه بیشتر دخالت می‌کند و مبلغ بیشتری را بطرف خود می‌کشند. خلاصه مردم خیلی حرف‌ها می‌زنند بنده متاسفانه فرصتم کم است اجازه بفرمائید وارد بودجه بشوم. در تبصره ۲۸ بودجه می‌گوید:
- تبصره ۲۸ – از این تاریخ خرید هر گونه اشیاء تجمل و تزئینی و فرشهای تجملی برای موسسات دولتی وموسسات انتفاعی و بازرگانی وابسته بدولت ممنوع و پرداخت هر گونه وجهی برای خرید این قبیل اشیاء برای موسسات مزبور در حکم تصرف غیر قانونی در اموال دولت محسوب می‌گردد.
این تصرف غیر قانونی یکی از معضلات قانون مجازات عمومی ما است که من باید با فرصت بییشتری ببایم بحث بکنم که اصلا این ماده چه مشکلاتی بوجود اورده است (بالاخانلو – بهترین فرصت همین حالاست) جناب آقای بالا خانلو اجازه بفرمائید که مطالب مهمتر گفته شود فقط بنده اینجا اشاره‌ای می‌کنم که این چه مستمسکی می‌دهند برای تشکیل پرونده و اصولا وجه تمایز فرش تجملی و غیر تجملی چیست؟ فردا بر علیه آن آقای رئیس اداره اعلام جرم می‌کنند که این فرش تجملی دارد و یکی دیگر میاید می‌گویید این فرش متری چهار صد تومان هم تجملی نیست اینها درست نیست. اشیاء تزئینی و تجملی به چه اشیائی میگویند؟ یکی میکوید این پرده متری سی توما ن در شان مدیر کل است و تجملی نیست و دیگری می‌گوید خیر این تجملی است و نباید استفاده کند و باید کرباسی بیندازد. اصلا این ماده زائد است در حکم تصرف غیر قانونی سه سال مجازات دارد و باید برود زندان و چطور باید تشخیص داده شود که فرش تجملی است یا تجملی نیست بطور کلی این ماده صحیح نیست و بضرر دولت است فردا برای مامور خودتان پرونده درست می‌کنند (حاذقی – مقصود این است که نخرند) آخر این ماده صحیح نیست جناب آقای حاذقی استاد ادب هستید فرش تجملی و تزئینی یعنی چه (حاذقی - نخرند) نخرند غیر این از این است که این جا نوشته شده. تبصره ۲۹ البته این تبصره از لحاظ دولت خیلی خوب است که می‌گوید دریافت دو حقوق را می‌خواهیم ممنوع کنم که به اشخاص داده نشود چون در خارج منعکس است که مامورینی هستند که از چند محل مبالغ هنگفتی حقوق میگیریند و شاید هم بی ربط نباشد. این تبصره هم آورده شده و خیلی هم ظاهرالصلاح و خوب است (صحیح است) ولی بنده عرض می‌کنم و مخصوصا استدعا می‌کنم توجه بفرمائید که خود دولت متوجه باشد که این غلطط است ما در کمیسیون گفتیم این تبصره را اگر مجلس در کمیسیون اصلاح بکند این توهم پیش میاید که این دولت می‌خواهد کا ر خوب ببکند می‌خواهد چند حقوق بیک نفر ندهد اما مجلسیان نمی‌گذارند خواهش کردیم از نماینده محترم دولت ما نمیگوئیم شما حسن نیت ندارید ولی اشتباه کردید. یک کسی می‌رود برنامه رادیو اجرا بکند باید هم بهش کمک بکنید حرفی نیست این که دو حقوق نمی‌شود بیایید این تبصره ۲۹ را حذف کنید چون در این جا بطوری نوشته‌اید که شامل حال آنها هم می‌شود بیایید این تبصره ۲۹ را پس بگیرید گفتند نه نمایندگان در مجلس اصلاح می‌کنند.
حال بگذریم که نحوه تصویب این تبصره در کمیسیونها چه ربوده حالا هر کدامش مثنوی هفتاد من کاغذ می‌شود کار اصلی مجلس چندین بار گفتم کارکمیسیونهای مجلس است باید روی لوایح در کمیسیونها مطالعه شود می آئیم شش کمیسیون را با هم مخلوط می‌کنیم و میگویند باید ظرف نیم ساعت تصویب بشود اینکه طرز رسیدگی به بودجه نیست حاذفی اقای احمدی این هم کار خوبی است که دادن دو حقوق را محدود کنند من نگفتم که مخالفم آقای حاذقی عرض کردم بسیار خوب اما باید محدود کنند این پیشنهادی را که جناب آقای خواجه نوری در کمیسیون دادند آنجا تایید کردند بنده باید نحوه کار را برای مردم مردمی که از طرف من اطلاع پیدا خواهند کرد عرض می‌کنم مجلس شورای ملی مخالف نظرات اصلاحی دولت نیست این دولت است که بعد به اشتباه خود وقوف پیدا کرده است می‌خواستم استدعا کنم اگر زحمتی نباشد منشی محترم تبصره ۲۹ را از روی چیزی که مصوبه کمیسیون است قرائت بفرمایند چون در اینجا مثل اینکه اشتباهاتی هست خیلی عذر می‌خواهم.
رئیس - در اصل گزارش هم این است.
صادق احمدی- بهر حال اگر اینست که جلوی بنده است صدروذیلش بهم نمی‌خورد چون در مقدمه ماده گفته شده است دریافت از وجوه عمومی جز از یک وزارتخانه ویا یک موسسه برای کارکنان دولت و موسسات وابسته به دولت ممنوع است و جمع دریافتیهای هر یک از مقامات و کارکنان دولتی و موسسات وابسته بدولت بهر عنوان طبق آئیننامه ایکه بتصویب کمیسیون بودجه مجلس شورای ملی می‌رسد خواهد بود پرداخت و دریافت هر گونه وجهی بهر عنوان بیش از مبالغی که در آئیننامه مذکور پیش بینی می‌گردد ممنوع و در حکم تصرف غیر قانونی، این آن چیزی نیست که متاسفانه ما در آن شب در کمیسیون دادگستری بحث کردیم آیا می‌شود گفت چیزی مربوط بچند کمیسیون است یک کمیسیون تصمیم بگیرد و بعد برگردد بکمیسیون دیگر و طور دیگر بشود بهر حال این آن چیزی نیست که ما تصویب کردیم بنده از آن می‌گذرم (خواجه نوری – آخرین کمیسیون کمیسیون دادگستری بود و جناب آقای فخر طباطبائی امضاء کردند) ولی متاسفانه این آن نیست (یکنفر از نمایندگان – از آقای طباطبائی سوال فرمائید) بنده عضو کمیسیون هستم از خودم سئوال می‌کنم عرض کنم حضورتان یکی از گرفتاریهای دستگاههای قضائی این است که قضات بنقاط خارج از مرکز نمی‌روند متاسفانه جناب آقای دکتر عاملی تشریف ندارند جناب آقای دکتر یگانه تشریف دارند شاید تصدیق بفرمایند یکی از گرفتاریهای دستگاههای قضائی اینستکه قضات بخارج از مرکز نمی‌روند و اگر هم بروند بخارج از مراکز استان نمی‌روند و اگر هم یک عده ضعیف بینشان پیدا بشود بخارج از مراکز شهرستانها نمی‌روند بهمین علت اقای دکتر باهری وزیر سابق دادگستری لایحه‌ای آوردند که هر قاضی مکلف باشد ۱۵ سال در خارج از مرکز باشد البته مشکلات زیادی داشت گفتیم این عملی نیست شما باید یک ما به التفاوت برای یک قاضی که بشهرستان دور افتاده می‌رود تا یک قاضی که در مرکز تهران می‌نشیند بگذارید این قضیه دو دو تا چهار تاست اینکار باید بشود حالا بنده می‌بینم در آخر تبصره ۳۲، گو اینکه این اشل تغییر کرده ولی این بدی آب و هوا و خارج از مرکز باز به اندازه سابق داده می‌شود ما امیدوار بودیم که اصلاح بشود ولی اصلاح نشد محققا بدانید که بضرر دستگاه دادگستری است بگذارید وقتی قاضی فکر که ۵۰۰، ۶۰۰ تومان بهش بیشتر می‌دهند بلند شود و برود به نقاط دور و بد آب و هوا. آقایان هی فشار می‌آورند که محل ما قاضی ندارد در چند ماده اشاره شده است به قائم مقام انجمن شهر بنده از این قائم مقام انجمن شهر چیزی نفهمیدم قائم مقام انجمن شهر یعنی چه؟ قانون گفته است انجمن شهر تشکیل شود با یک تشریفاتی از نمایندگان مردم تقریبا شبیه همین مجلس شورای ملی است منتها برای امور شهری بعد گفته شده است اگر انجمن تشکیل نشده بود دولتها نخواستند و یا نمی‌توانستند انجمن‌ها را تشکیل بدهند پیشنهادات شهر دار را قائممقام انجمن شهر صحه می‌گذارد قائم مقام انجمن شهر کیست گفتند وزارت کشور یعنی وزیر کشور جناب آقای دکتر صدور والا یک کارمندی را معرفی کردن این قائم مقائم انجمن شهر نمی‌شود حالا آقای حسنعلی جعفر را از طرف وزارت کشور می‌فرستند و صحه می‌گذارند و بعد شما آئیننامه معاملات دولتی را در امور شهرداری اجرا نمی‌کنید با یک صحه کارمند ساده؟ این کار اصولی نیست اینکار صحیحی نیست شما میگوئید وضع عوارض با پیشنهاد شهردار و تصویب قائم مقام انجمن شهر اگر گفته شده است انجمن شهر یک ارزشی قائل شدند نه برای یک فرد وضع عوارض از خصوصیات مجلس شورای ملی است نه اینکه دست یک چنین قائم مقام انجمن شهر باشد آنوقت آن قائم مقام انجمن جانشین مجلس بشود و وضع عوارض بکند یک فرد که نمی‌تواند وضع عوارض بکند (روحانی. قانون اجازه داده که اگر انجمن شهر نبود قائم مقام انجمن شهر می‌تواند) وزارت کشور یعنی وزیر کشور در تبصره ۴۲ گفته شده است دولت مجاز است اجرا تصویبنامه شماره ۸۸۳۲ مورخ ۱۳۴۲/۷/۲۷ مربوط به اختصاص شش درصد از عوارض … آقا این جز تصویبنامه هائی است که ما در ماده واحده قبول نکردیم چندین بار هم گفتیم اگر دولت مشکلاتی دارد در خصوص این تصویبنامه‌ها لایحه بیاورد و اجازه جدا گانه از مجلس شورای ملی بگیرد اینها مشمول ماده واحده نمی‌شود شما در هر فرصتی استفاده می‌کنید در لای هر لایحه یکی از این تصویب نامه‌ها را میگنجانید که مجلس تصویب بکند بعد بگوئید خودتان تصویب کردید این صحیح نیست آن تصویبنامه هائی که بعد از افتتاح مجلسین صادر شده است به استناد ماده واحده نمی‌شود بمجلس شورای ملی آورد قابل رسیدگی نیست و بر خلاف قانون است بنا بر این با تبصره ۴۲ مخالفم. بنده از تبصره ۴۴ چیزی نفهمیدم از شما چه پنهان: قبول و انجام هر گونه سفارشی غیر از کارهای اختصاصی مربوط به چاپخانه‌های مستثنی شده در تبصره ۷۱ قانون بودجه اصلاحی ۴۳ یعنی چه (روحانی. آقای مهندس والا بعدا توضیح می‌دهند) البته بعدا مخبر محترم کمیسیون درباره تبصره ۴۴ توضیح می‌فرمایند.
تبصره ۴۸ گفته است دولت مجاز است اجرای تصویبنامه شماره ۹۲۴۶ مربوط به حفاظت و بهره برداری از جنگلها و مراتع را که در تاریخ ۴۲/۶/۲۷ به تصویب رسیده و در مدت مقرر از ماده واحده مصوب ۲۰ آذرماه ۱۳۴۲ بمجلس شورای ملی تقدیم گردیده است یعنی چه ما تمام تصویب نامه‌ها را که قبل از افتتاح مجلس بود ما اجازه اجرا داریم. این یک تصویبنامه چه بوده است که اینجا آمده است و می‌خواهد قانونی بشود بعد هم در آخر تبصره گفته طبق ماده ۲۰ آذر رسیدگی می‌شود بنده اصلا نفهمیدم یعنی چه؟ (خواجه نوری. توضیح می‌دهم) خیلی متشکر می‌شوم راجع بمساله نیروی برق و توضیع برق در کشور بنده فرصت نکردم که در موقع طرح لایحه توضیحی بدهم اگر بصورتی باشد که از تهران و مراکز استانهای مهم شروع بشود باز هم مخالف است با روح انقلاب شما اینکار را باید از جاهای کوچک شروع کنید حوزه انتخابیه بنده و اکثر آقایان بی برق است و مردمش برق ندارند وضعشان خراب است بهداشت ندارند شما اصلا حاتتان را باید از این جاها شروع کنید نه جاهای دیگر شما در تهران برق که دارید شما می‌روید یک مبلغ هنگفتی قرض می‌کنید (معذرت می‌خواهم بجناب آقای معتمدی و وکلای محترم اصفهان بر نخورد) قرض می‌کنید برق اصفهان را درست کنید بنده یکی دو بار که رفتم اصفهان وضع برقش خوب بود (معتمدی. تصادفا خوب بود والا برق اصفهان خراب است) آنجاهائی که برق ندارند درست کنید در تبصره ۵۶ گفته شده است وزارت بهداری مجاز است در نقطی که لازم تشخیص دهد زمین یا ساختمان و اثائیه و یا اداره امور واحدهای درمانی خود را طبق موافقت نامه بموسسات شیر و خورشید سرخ یا سازمان شاهنشاهی خدمات اجتماعی واگذار نماید. بنده عرض می‌کنم اگر اینها وظیقه وزارت بهداری است خودش باید عمل بکند بنده میگویم که سازمان شیر و خورشید سرخ وسازمان شاهنشاهی خدمات اجتماعی فوق العاده موسسات مفیدی است بنده بسهم خودم از پشت تریبون از هر دو آنها بلاخص از سازمان خدمات اجتماعی که در مقابل وزارت بهداری و بهداری سنقر کلیائی قابل مقایسه نیست کمال تشکر و سپاسگزاری را می‌کنم ولی در عین حال من نمیدانم وظفه یک وزارتخانه را برای ساختن و پرداختن بدهند بیک موسسه دیگر بعد مساله کنترل این چطور می‌شود در تبصره ۵۹ گفته شده است به ۳۰۰ نفر دارندگان دیپلم متوسطه رتبه دو داده می‌شود این تبصره معنایش چیست رتبه ۲ که قانونی است این را هم چون بنده نفهمیدم ممکن است استدعا کنم مخبر محترم کمیسیون توضیح بیشتری بدهند شاید هم درست باشد در تبصره ۶۹ گفته شده است که دولت مکلف است کلیه وجوهی را که طبق قانون اجازه مبادله و اجرای ۵ فقره قرار داد نفت مصوب ۲۴ بهمن ۱۳۴۳ و اجرای ۵ فقره قرار داد نفت مصوب ۲۴ بهمن ۱۳۴۳ بعنوان پذیره وصول می‌شود منحصرا بمصرف امور عمرانی و تولیدی کشور برساند.
اینها درست است؟ ما از یک جهت خوشوقتیم که دولت پول را بمصرف عمرانی و تولیدی برساند اما کدام امر تولیدی کدام امر عمرانی این با تصویب مجلس شورای ملی باید باشد و گر نه در عمل خاصه خرجی می‌شود این مجلس شورای ملی است که باید بگوید این ۱۸۵ میلیون دلار را شما در امور عمرانی و تولیدی مصرف بکنید اما به چه جور بطور دربست بنده مخالفم که دولت خودش هر خرجی در نظر دارد بکند چون قانون بودجه همین است وقتی میگویند ریز بودجه را مجلس باید تصویبت کند یعنی هر مبلغی و لو در حدود هزار تومان باشد به چه مصرفی برسد (نیری – باید تجزه بشود) باید تجزه بشود راجع بمساله خرید اتومبیل جناب آقای نخست وزیر در جواب سوال بنده متاسفانه آنروز چیزی نفرمودند بنده حالا باز هم به احترام ایشان که ممکن است حاضر الذهن نباشند عرضی ندارم ان شاء الله در موقعیکه از بودجه فراغت پیا کردند ایشان بقولی که دادند وفا می‌کنند بنده حرف خیلی زیادی دارم ولی متاسفانه وقتم کم است از حوصله نمانیدگان محترم از حوصله هیات محترم دولت سپاسگزای می‌کنم این مطالبیکه اینجا گفته شد حمل بر غرض و نظر شخصی نکنند اطمینان خاطر داشته باشند که هیچیک از نمایندگان محترم مجلس شورای ملی و بلکه مجلسین نظر خاصی ندارند هر حرفی زده می‌شود هر انتقادی می‌شود دولت باید بطیب خاطر قبول کند این فقط بمنظور ارشاد و راهنمائی است لا غیر خیلی سپاسگزارم (احسنت).
رئیس – آقای صدری کیوان بعنوان موافق صحبت می‌کنند بفرمایند.
صدری کیوان – بنام نامی خداوند علی اعلی و با التجا ببارگاه کبریائیش که جز سخنان حق و گفتار از سخن می‌کنم (احسنت) بنده قبل از آنکه وارد در مقدمه عرایضم بشوم لازم میدانم توضیحاتی حضور انور همکار بسیار عزیز و ارجمندم جناب آقای صادق احمدی که همواره چه در کمیسیون بودجه چه در مجلس از نظرات صئب ایشان حداکثر استفاده را برده‌ام معروض دارم (صادق احمدی – تشکر می‌کنم) همکار عزیز ما فرمودند از مجلس شورای ملی خواسته‌اند که بودچه را در عرض یک هفته به تصویب برساند کسی چنین چیزی از مجلس نخواسته مجلس اجلی و اعلی از این چیزها است و کسی برایش تکلیف معین نکرده (احسنت) در تاریخ ۱۲/۹ جناب آقای نخست وزیر بودجه را تقدیم مجلس شورای ملی کرده است ۹ روز تمام همکاران معظم بنده شب و روز ساعت‌های متوالی در کمیسیونها کوشش کردند فعالیت کردند تا اینکه آن را امروز به جلسه علنی آوردند عرض کردم توضیحاتی هست خدمتشان عرض می‌کنم قصد جوابگوئی به ایشان را ندارم (شیخ الاسلامی – دولت دیر تقدیم کرد) آنرا هم عرض می‌کنم. در مرود صرفه جوئیکه فرمودند بنده معتقدم یکی از افتخارات این بودجه آن است که دولت نحوه مصرف اعتبارات را بر اساس صرفه جوئی گذاشته است (صحیح است) در مورد اینکه آیا دولت در تنظیم این بودجه توجه خاصی به اهداف مقدس ملی ما و منشور شاه و ملت داشته است بنده ضمن مقدمه عرایضم مفصلا حضورتان معروض خواهم داشت و اما در مورد توزیع وجوه و بذر و گندم خوراکی بین زارعین بنده تلگرافات متعددی از خوزستان داشتم که چقدر در نهایت دلسوزی این وجوه و بذر را بین آنها تقسیم کردند و تا چه حد موجبات رفاه دهاقین عزیز و ارجمند ما را فراهم کرده‌اند اما در باره ارشاد زارعین بنده بنظرم می‌رسد که همکار بسیار عزیز و گرامی ما جناب آقای احمدی تماس زیادی شاید با زارعین نداشته‌اند آنچه که بنده اطلاع دارم تا امروز ۴۳۶۰ شرکت تعاون روستائی در سراسر مملکت تاسیس شده است این می‌شود ارشاد، ارشاد چیست؟ بنده نمیدانم اما در مورد سد سازی بنده در مقدمه عرایضم مفصلا راجع بسد مارون و سد کارون که اخیرا در خوزستان انشاء الله احداث می‌شود و ار وجودیش و لزوم ساختن این سدها و اثرات آنها در توسعه اقتصادی مملکت حضورتان معروض خواهم داشت اما در مورد تبصره ۲۸ اینها هنوز غیر از مقدمه عرایضم است این نمی‌شود که از یک طرف بدولت فشار میاوریم که دولت باید صرفه جوئی کند قالی و قالیچه برای وزارتخانه‌ها برای چه می‌خواهید؟ مبل زیبا برای چه می‌خواهد از یک طرف وقتی دولت تبصره‌ای میاورد در بودجه که جلوگیری کند از خرید قالی و قالیچه انتقاد می‌کنیم (صادق احمدی – سفسطه است) بنده این مطالب را بعنوان توضیح حضورتان عرض می‌کنم چون جناب آقای صادق احمدی بنده احترام برایتان قائل هستم (احسنت) اما در مورد عرایضم قبل از هر چیزی لازم میدانم در نهایت افتخار و مسرت بنوبه خود و بنیابت از طرف قاطبه مردم خوزستان که مثل همه هموطنان ما با شاهنشاه معظم پیوند نا گسستنی دارند و سر بکف آماده جانبازی و برای حفظ استقلال و تمامیت ارضی مملکت خود هستند برترین درود‌ها و شایسته ترین تشکرات را بمناسبت تو جهات و الطاف عالیه‌ای که شاهنشاه معظم مانند سایر نقاط مملکت نسبت بخوزستان مبذول می‌فرمایند به خاکپای مبارکشان تقدیم کنم (احسنت) همکاران محترم استحضار دارند که اخیرا از طرف قرین الشرف شاهنشاه معظم فرمان احداث دو سد مارون و کارون در خوزتسان آنچنان شور و هیجان و آنچنان احساسات میهنی در سرتاسر خوزستن ایجاد کرد که حدی بر آن متصور نبود ما خوزستانیان مانند سایر هموطنان عزیز و ارجمندمان بخوبی مشاهده می‌کنیم که شاهنشاه محبوب بموازات اقدامات مفیدی که برای بهبود شئون مختلفه مملکت و آبادانی تمام نقاط مملکت مبذول می‌فرمایند اراده فرمودند که عظمت‌های باستانی خوزستان را احیاء بفرمانید (صحیح است) اگر اجازه بفرمائید شمه‌ای از عظمت‌های باستانی خوزستان عرض می‌کنم با کمی امعان نظر و بررسی در تاریخ به این نتیجه می‌رسیم که سیر ترقی و تکامل یا انحطاط و تنزل وزستان بموازات قرون و اعصار باسیر تاریخی مملکت تطابق داشته است یعنی هر وقت خوزستان اباد و عمران بوده است در آبادانی مملکت اثیر داشته است و هر وقت آبادانی نداشته است در پیشرفت و آبادانی مملکت اثر داشته است به همین مناسب می‌بینیم هر وقت زمام امور مملکت در کف با کفایت شاهنشاهان بزرگ نهاده شده است با توجه به این نکات اساسی توجه کامل به آبادانی خوزستان معطوف داشته‌اند این یک حقیقت مسلم تارخی است که خوزستان بمنزله قلب این مملکت است و هر اندازه قلب یک بدن سالم تر و صحیح تر باشد (جناب آقای فولادوند) بهتر می‌تواند خون را به اعضا و جوارح بدن برساند مطالعه و ضع عمرانی خوزستان در عصر هخامنشی و ساسانی و آل بویه و صفویه و رضا شاه کبیر و عصر حاضر یعنی عصر پر افتخار سلطنت محمد رضا شاه پهلوی دلیل روشنی بر اثبات مدعای من می‌باشد با توجه خاصیکه شاهان بزرگ ایارن مانند داریوش و شاپور اول و شاپوذ دوم و خسرو انوشیروان و عضدالدوله دیلمی و شاه عباس کبیر و نادر شاه افشار و ضا شاه کبیر و در این عص ردرخشان اعلیحضرت همایون محمد رضا شان نسبت بخوزستان فرموده و می‌فرمایند دلیل بارز دیگری است بر اهمیت آبادانی خوزستان است نمایندگان معظم خیلی معذرت می‌خواهم منظور من ذکر تاریخ و جغرافیا نیست معاذالله که در مجلس ۲۱ در مجلس آکادمیک ۲۱ که اساتید مسلم فنون و علوم حضور انورتان ثابت بکنم چرا شاهنشاهان بزرگ بخوزستان توجه داشته‌اند. خوزستان در زمان ساسانیان هفتاد شهر بزرگ داشته که نام آنها در تاریخ ثبت و ضبط است. زیادی رقم مالیات خوزستان خود دلیل دیگری بر اهمیت اقتصادی این استان است. هر ودوت مورخ شهیر یونانی مالیات خوزستان را سیصد تالان نقره ذکر کرده و در زمان ساسانیان پنجاه میلیون درهم نقره ذکر شده که البته بعد از آنکه املاک ممیزی شد و بدستور انوشیروان وضع مالیاتها روشن شد این مالیات به ۷۵ میلیون در هم نقره معادل ۴۵ تن نقره رسید.
(فولادوند. این چیزها را یاد وزیر دارائی ندهید) سخن را کوتاه می‌کنم و خداوند علی اعلی را سپاسگذاریم که بخوزستان یا بهتر عرض کنم بهمه ایرانیان در خوزستان مواهب عالیه‌ای عطا فرموده است که در کمتر نقطه‌ای از جهان این مواهب یکجا جمع می‌شود. روی این ملاحظات و با توجه به این مطلب که شاهنشاه معظم ما برای هر ذره از خاک مقدس وطن به اندازه دنیا ارزش قائل هستند در شرفیابی نمایندگان ملاحظه فرمودید شاهنشاه معظم سخنانی در مورد خوزستان فرمودند که باعث سربلندی و افتخار همه ایرانیان مخصوصا ما خوزستانیان است (صحیح است) گذشته از منابع نفت و گاز که لازم نیست بنده درباره آن عرضی بکنم ما در خوزستان پنج رودخانه بزگ داریم که وقتی از آنها استفاده بشود خوزستان سرسبز می‌شود و مثل زمان ساسانیان مثل بهشت می‌شود (انشا الله) تیمسار وزیر محترم کشاورزی تصدیق دارند که خوزستان از یک جلگه رسوبی تشکیل شده و روی این جلگه رسوبی را یک قشر خاک زراعتی بسیار خوب گرفته وقتی بهره برداری از این آب و خاک بطرق علمی که الان به اراده سنیه شاهنشاه در خوزستان فراهم شده بعمل بیاید همانطور که دیشب تیمسار گرامی فرمودند علاوه بر آنکه خوراک تمام افراد این مملکت را فراهم خواهد کرد مقداری از محصولاتش هم صادر می‌شود (انشا الله) اما از اینها گذشته یک نکته مهم اینست که خوزستان در راس خلیج فارس قرار دارد که بزرگترین راه ارطباطات ما با خارج است بنده معتقدم خلیج فارس لوله تنفسی مملکت ماست و این یک مزیتی است برای خوزستان که محصولات صنعتی و کشاورزی را از راه دریا با خرج کم به تمام بازارهای دنیا عرضه می‌کند پس ملاحظه فرمودید علت توجه شاهنشاهان بزرگ به خوزستان چیست احداث سد بزرگ محمد رضا شاه که در دریاچه آن سیلاب‌های مهیب دریاچه دز رامهار کره است و پانصد هزار کیلو وات برق می‌دهند و مقادیر بسیاری از اراضی زیر کشت آمده است نمونه توجه شاهنشاه معظم به خوزستان است احداث دو سد کارون و مارون علاوه بر آنکه قیافه خوزستان را بکلی عوض خواهد کرد اثراتی در بهبود زندگی مردم استانهای جنوبی و رشد اقتصادی ان نواحی دارد اما سد مارون که بر روی رودخانه تاب (این رودخانه در زمان هخامنشی بنام رودخانه تاب نامیده می‌شد) زده می‌شود فایده اش این است ه صد هزار کیلوات برق تولید می‌کند و در مشروب کردن اراضی ریشهر قدیم یا خلف آباد کنونی بسیار موثر است این سد در چند کیلومتری شمالی بهبهان احداث می‌شود و در مورد سد کارون هم همانطور که جناب آقای مهندس انصای استاندار محترم خوزستان که شب و روز برای اجرای فرامین شاهنشاه معظم فعالیت می‌کنند می‌فرمودند در حدود ۱۶۵ هزار هکتار اراضی را مشروب می‌کند و ۶۰۰۰۰۰ کیلو وات برق می‌دهند بنده چون بنایم بر ایجاز است راجع به اثرات اقتصادی پتروشیمی که بنا به اراده سنیه شاهنشاه قریبا در خوزستان بنا می‌شود عرض نمی‌کنم و بار دیگر از طرف خوزستانیان شایسته ترین تشکرات خود را به پیشگاه اعلیحضرت همایون شاهنشاه بمناسبت این الطاف و عنایاتشان تقدیم می‌کنم و بشکرانه این مواهب با استعانت از رودکی شاعر شیرین سخن (روحانی – خراسانی) دست انابت به امید اجابت به پیشگاه با عظمت باریتعالی بلند می‌کنم و از زبان دل همه ایرانیان عرض می‌کنم:
- دیر زیاد آن بزرگوار خداوند
- جان گرامی بجانش اندر پیوند (احسنت)
حال چون مقدمه خیلی طولانی شد شروع می‌کنم ببحث در بودج در آغاز عرایضم راجع به بودجه یک مطلب تاریخی هست که خدمتتان عرض می‌کنم و آن این است که یکی از افتخارات ما ایرانیان این است که ما اولین ملتی هستیم که بمناسبت تشکیلات منظم بودجه‌ای صحیح و مدون داشته‌ایم این را هرودوت موخ یونانی گفته است هرودوت همانطوریکه عرض کردم بودجه شاهنشاهی ایران را در زمان هخامنشی فصولش را گفته و همانطوریکه عرض کردم مالیات خوزستان را در ضمن فصل هشتم در آمدها ۳۰۰ تا لان ذکر کرده است پس ما اولین ملت و کشوری هستیم که از هزاران سال پیش تا کنون ببودجه نویسی و بودجه بندی و فایده ان کمال وقوف را داشته‌ایم اما چون دنیا همیشه رو بتکامل و ترقی است و بودجه نویسی هم رو بتکامل و ترقی رفته است مساله بودجه یکی از اساسی ترین مسائل مملکتی است و امروز بودج هباید انچنان سندی باشد که کلیه فعالیتهای مختلف مملکتی در آن منعکس شود و مبین اهداف سیاسی و اجتماعی و اقتصادی مملکت هم باشد روی این ملاحظات و با توجه به این اصول بنده بودجه سال ۱۳۴۴ مملکت را که دولت بمجلس شورای ملی تقدیم کرد بدقت بررسی کردم و پس ا زاطمینان از اینکه یک بودجه خوب و کامل است دفاع از آن را بعهده گرفتم در این جا بایستی یک نکته را متذکر بشوم که مقصودم از کلمات خوب و کامل این نیست که در این بودچه هیچ عیب و نقصی وجود ندارد زیرا ممکن است نقص جزئی هم داشته باشد در دنیائی که ما زندگی می‌کنیم خوب و بد امری نسبی هستند نه خوب مطلق وجود دارد و ندبه مطلق کمال مطلق مخصوص ذات بایتعالی است و آنچه آدمیان پدید می‌آورند مسلما نمی‌تواند عاری از نقص و عیب باشد با توجه به این مطالب اکنون می‌پردازیم بشرایطی که بزعم اینجانب بودجه مملکتی را یک بودجه خوب نموده است و ما می‌توانیم آنرا متصف به این صفت بکنیم شاید بخاطر مبارک همکاران عزیز و محترم باشد که در دفاع از بودجه سال گذشته عرض کردم که تا قبل از جنگ جهانی دوم بودجه هائیکه در ممالک متداول بود و اجر می‌شد بر اساس بودجه‌های متداول و معمولی وعادی بود اما پس از جنگ جهانی دوم دولتها متوجه شدند که این بودجه‌ها جوابگوی احتیاجات ملی نیست و چون مساله رشد اقتصادی از اهم مسائل شده بود می‌بایستی بودجه هائی نوشته شود که متناسب با این گونه احتیاجات و سازندگی زیر بنای اقتصاد ممالک باشد البته با همه مزایائیکه بودجه‌های برنامه‌ای دارند در حال حاضر تا آنجا که بنده اطلاع دارم فقط در ایالات متحده امریکا و چند کشور خیل معدود این بودجه‌ها بنحو کامل اجرا می‌شود چرا برای انیکه این بودجه‌ها احتیاج دارند به یک عوامل اجتماعی و اقتصادی و مقتضیات جغرافیائی. این بودجه‌ها در عمل از نظر تشکیلاتی وقتی ایجاد اشکال می‌کند اما خوشبختانه در اثر توجهات شاهنشاه معظم ما آن عوامل اقتصادی و اجتماعی در مملکت ما فراهم شد و مقتضیات تشکیلاتی هم ایجاد شده و اشکال فنی ندارم این است که امروز ما ملت ایران در پارلمان داریم ببودجه‌ای رسیدگی می‌کنیم که یک بودجه کاملا برنامه‌ای و مبین تمام فعالیتهای مملکتی و اهداف مقدس ملی است البته ثابت می‌کنم فکر داشتن بودجه برنامه‌ای از اواخر سال ۳۶ به بعد یعنی در زمان دولت جناب آقای دکتر اقبال که بنده ایشان را از رجال بسیار شریف و پاکدامن و وطن پرست مملکت میدانم (صحیح است) در بودجه ۳۷ در اولین تبصره وزارتخانه‌ها موظف شدند که در ظرف سه ماه بودجه‌های تفصیلی خود را تنظیم کنند و بفرستند وزارت دارائی ووزارت دارائی بفرستند بکمیسیون بودجه پس از تصویب در کمیسون بودجه بمرحله اجرا در بیاید اما چون آنروز مملکت ما هنوز جناب آقای موسوی در مرحله قبل از انقلاب بو که با تمام تلاشها و کوششهائیکه رئیس دولت و مسئولین که زحماتشان مورد تمجید و تشویق است کردند بیش از چند وزارتخانه توفیق نیافتند که این برنامه‌ها را تنظیم کنند و بمجلس بفرستند تا اینکه سال گذشته نخست وزیر فقیه شهید حسنعلی منصور مساله بودجه برنامه‌ای را پیش کشیدند بودچه سال گذشته را نیمه برناهم ای خواند و آرزو کرد که سال آینده یک بودجه برنامه‌های کامل تقدیم پارلمان کند متاسفانه حوادث روزگار قبل از اینکه بتواند این هدف ملی خود را تحقق بخشد او را از ما گرفت و منصور شهید با یک دنیا شور و تحرک و وطن پرستی رخ در نقاب خاک کشید و خلقی را در ماتم خود سوگوار نمود اما خوشبختانه یار نزدیک و رفیق دیرینش جناب آقای هویدا وعده‌ای را که دوست قدیمیش بملت ایران داده بود تحقق بخشید و روزها و شبها خود وزاء و همکاران فنی اش تلاش کردند زحمت کشیدند همت کردند و توانستند بودجه‌ای را که تقدیم مجلس می‌کنند بمزله یک بودجه کامل برنامه‌ای باشد اجازه بفرمائید یکی از دلائی موافقتم را با بودجه سال ۱۳۴۴ فرم و شکل بودجه برنامه‌ای محسوب دارم (مصطفوی – دلیلش معلوم است دلیلش عضو اکثریت بودن است) عرض کنم حضورتان جنابعالی بارها تشریف آورده‌اید انیجا و بنده با تمام جانم سخنان جنابعالی را استماع کرده‌ام استدعا می‌کنم موقعش که شد جنابعالی هم تشریف بیاورید بنده ساکت می‌نشینم و فرمایشات جنابعالی را گوش می‌دهم و هر موقع هم مطالب ارزنده‌ای شنیدم تائید می‌کنم و صحیح است محک هم خواهم گفت اما مزایای بودجه‌های برناه‌ای به بینیم بودجه‌ای را که امسال دولت به پارلمان تقدیم کرده چه مزایائی دارد در بودجه برنامه‌ای مجموع فعالیتهای دولت مثل وظیفه دفاع و بهداشت و حفظ امنیت و فرهنگ و سایر مطالب ابتدا به اجزاء تجزیه و سپس تحت عنوان اقتصادی و اجتماعی و مالی طبقه بندی می‌شود این اصل را دولت در نهایت استحکام رعایت کرده است و در قسمت پنجم بودجه توجه فرموده‌اید فعالیتهای دولت تحت عنوان وظایف دولت ذکر شده و در زیر هر یک از وظایف چند برنامه ذکر شده و علاوه بر آن طرحها ذکر شده و طرز اجرای طرحها بخوبی نمودار شده است یعنی این بودجه منعکس کننده و تجلی دهنده کلیه فعالیتهای مملکتی است که بایستی در آینده انجام بشود تصدیق می فرمائید بودجه‌های عادی و متداول چنین مزیتی را دارا نیست مزیت دوم بودجه‌های برنامه‌ای پیش بینی اعتبار برای هر طرح بر اساس اندازه گیری و بهای تمام شده کالای تهیه شده است مثلا اگر وزارت فرهنگ بخواهد دبستانی در الیگودرز تاسیس کند (فولادوند – خداکند) البته می‌نشیند با محاسبات دقیق و با دلایل صحیح فنی تعیین می‌کنند چند تا عمله و چند تا بنا و چقدر جهیزات لامز است و طرحش را تهیه مکنند و بدون دیناری کم و زیاد معین می‌کنند که دبستان الیگودرز پنجاه هزار تومان پول لازم دارد و این مبلغ و این مبلغ تهیه می‌شود و فرستاده می‌شود و قبل از انقضای سال مالی طرح را اجرا می‌کنند و آقایان همکاران عزیز بنده همه این گرفتاری را دارید که ساختمانهای نیمه تمام در حوزه‌های انتخابیه شان زیاد است چرا اینطور شده به این علت است که طرحی که تهیه می‌کردند مبتنی بر این دلایل و مدارک علمی نبود و ساختمان دبستان الگودرز را با سی هزار تومان رئیس فرهنگ شروع می‌کرد ساختمان زیر سقف که می‌رسید اعتبارش تمام می‌شد شروع می‌کرد به مکاتبه ملاحظه میفرمائید که ضرر بخزانه دولت زده می‌شد مکاتبات زیادی می‌شد وقت تلف می‌شد و اسباب زحمت بود در صورتیکه این بودجه از این ببعد بحمدالله جلوی این چیزها را گرفته است مزیت سوم این بودجه این است که اجرای طرحها و مصرف اعتبارات با هم ملازمه دارند یعنی اگر قرار بشود بیمارستانی در ماکو ساخته بشود (موسوی ماکوئی – انشاء الله) و بدلیلی در این سال ساخته نشد (موسوی ماکوئی – انشاء الله ساخته می‌شود ۷ و ۸ سال است که ساخته نشده است) انشا ء الله ساخته می‌شود و مفصل ساخته خوهد شد مصرف این اعتبار ملازمه ارد با اجرای طرحش یعنی اگر اجرا نشد دیگر نمی‌روند مثل سابق خرج تکمیل بیمارستان ماکو را اختصاص به دشت میشان بدهند این باید صرفه جوئی بشود تا سال آینده تا موجبات اجرایش فراهم بشود و بیمارستان ساخته بشود این را ملاحظه میفرمائید که یکی از مزایای این بودجه بر بودجه‌های دیگر است بالاخره این بودجه اطلاعات وسیعی در اختیار مردم می‌گذارد و مخصوصا مالیات دهندگان وقتی بودجه را می‌بینند ملاحظه می‌کنند که دولت چه می‌خواهد بکند و آن پولی را که از انها می‌گیرد در چه راهی و به چه برنامه‌ای صرف می‌کند اینهم یکی دیگر از دلایل موافقت بنده با این بودجه است که اطلاعات جامعی در اختیار مردم گذاشته می‌شود در صورتیکه در بودجه‌های متداول سالهای قل می‌دیدم که چنین اطلاعاتی در اختیار مردم و مالیات دهندگان نمی‌گذاشتند تا اینجا بنده در حدود اطلاعاتم عرض کردم بنده الفباء خوان قتصاد در محضر همه همکاران عزیز متلمذ هستم و این اطلاعات خودم بود که عرض کردم در باره فرم بودجه و مزایای آن چند دقیقه‌ای حضورتان زحمت دارم حالا می‌پردازم به اهداف مقدسی که مبتنی بر انقلاب شاه و ملت و منشور شاه و ملت است که دولت به انها توجه کرده است همکاران محترم خیلی بهتر از بنده مستحضر هستند که قبل از انقلاب ششم بهمن آن هدفهائیکه در حال حاضر دولتها موظف و مجبورند از آنها پیروی بکنند و غیر از آن راهی ندارند مطمح نظر هیئت‌های رهبری کننده نبود بنابر این بودجه هائی که قبل از انقلاب تنظیم می‌شد چون مقتضیات اجتماعی و اقتصادی فراهم نبود البته باز هم عرض می‌کنم که زحمات و خدمات آن مسئولین دولت وقت و مامورین و وزارتی که آن بودجه‌ها را تنظیم می‌کردند مورد کمال تقدیر و قدردانی ما است آنها هم زحمت کشیدند قصد تخطئه کسی را خدای نکرده نداریم (احسنت) آن بودجه‌ها آن اهداف مقدس را نداشت بنابر این می‌شود گفت که آن بودجه‌ها فهرست جمع و خرجی بود و هدف غائی از تنظیم آن بودجه‌ها این بود که یک مجوز قانونی تحصیل کنند برای گرفتن مالیات و عوارض و تحصیل در آمد برای هزینه‌های دائم التزاید دستگاههای اداری این تعریفی است که من می‌کنم از بودجه‌های گذشته اما خوشبختانه پس از انقلاب مقدس ششم بهمن که قاطبه ملت ایران بندای آسمانی شاهنشاه ایارن لبیک اجاب گفتند مملکت ما از بی هدفی و از سر گیجه اقتصادی و اجتماعی نجات پیدا کرد دولتها رهبری و ارشاد شدند خط سیر تکامل مملکت بوسیله انقلاب مقدس ششم بهمن ترسیم گردید بنابراین دولتها از این ببعد جون یک آرمان مقدس ملی از طرف شاهنشاه در جلوی چشمشان نهاده شد در تمام کارهایشان راهی برای حصول به ان اهداف انتخاب می‌کنند جناب آقای نخست وزیر می‌بایستی در آن راه سعادت مملکت سعادت ملت در شمولش قرار بگیرد و خوشبختانه آنچه بنده در این بودجه توجه کردم دولت حاضر به این مطلب اساسی توجه کامل داشته است یعنی از روح انقلاب حداکثر استفاده را در تنظیم بودجه کرده حالا راجع به اهداف دیگر بایستی خیلی مختصر عرض کنم حضورتان مثل اینکه وقت بنده که خودم در نظر داشته‌ام دارد تمام می‌شود مختصر عرض می‌کنم (بعضی از نمایندگان – در بودجه وقت محدود نیست) یکی از اهداف مقدس دولتها در تنظیم این بودجه توجه بسرمایه و سرمایه گذاری است همکاران معظم خیلی بهتر از بنده استحضار دارند که بعد از جنگ جهانی دوم مسئله رشد اقتصادی یک ضرورت همگانی در دنیا پیدا کرده است و بنظرم استاد عزیزم جناب اقای دکتر نصیری این عرض بنده را تایید بفرمایند بنده افتخار می‌کنم که یک روز در محضر ایشان متلمذ بودم (مصطفوی نائینی – خیلی‌ها از محضر ایشان استفاده کرده‌اند و افتخار می‌کنند ایشان مرد شریفی هستند) بله همانطوری که جناب آقای نخست وزیر فرمودند در امر سرمایه – گذاری صنعتی در سال ۱۳۴۴ کوشش فراوان می‌کنند البته بنده از این نظر بعنوان موافق با این بودجه صحبت کردم چون دیدم دولت توجه کرده است به سرمایه گذاری در امور صنعتی و کشاورزی چون بنده معتقدم باید متعادل باشد دلیل هم دارم وقتی صنعت توسعه پیدا کند کارگر زیاد می‌شود کارگر خوراک می‌خواهد خوراک راکی باید درست کند و تهیه کند کشاورز باید تهیه کند وقتیکه صنعت توسعه پیدا کند مواد اولیه خام می‌خواهد این مواد اولیه خام در کجا باید تهیه بشود در مزارع پس اینهم یکی دیگر از محسنات و متوازیا و متعادل به صنعت و به کشاورزی. یکی دیگر از نحوه سرمایه گزاری‌ها که دولت توجه کرده است سرمایه گزاری برای ایجاد برق و توسعه تاسیسات موجود و فراهم کردن برق ارزان در سراسر مملکت است برای اینهم یک اولویتی قائل شده موقعیکه لایحه تشکیل وزارتخانه آب و برق اگر جناب آقای وزیر نظرشان باشد مطرح بود در کلیات عرض کردم چون حالا فرصت بحث نیست به بعد موکول می‌کنم از این گذشته همکاران معظم تصدیق می‌فرمایند که بزرگترین محرک جلب سرمایه‌های خصوصی و سرمایه گذاری خصوصی سرمایه گذاری عمومی است یعنی وقتکه این دو قطب یعنی سرمایه گذاری خصوصی و عمومی با هم پیش بروند اثر اتش انشاء الله رشد و توسعه اقتصادی خواهد بود این دلیلی است که علمای اقتصاد در آن اجماع دارند یعنی تا جائیکه بنده مطالعه کردم ندیدم بر خلاف این نظر حفی زده شده باشد و اما یک هدف دیگر که آن را من یک هدف عالی میدانم تقویت قوه دفاعی مملکت است همکاران معظم ما که در عداد رجال بزرگ عالم بشریت قرار دارند همواره فرموده‌اند یکی از اروزهای بزرگ معظم له برقراری صلح در سراسر گیتی است تا در سایه این صلح و آرامش و همزیستی مسالمت آمیز مردم جهان در کمال رفاهیت زندگی کنند خوشتختانه دولت و ملت ایران هم در حال حاضر بپیروی از منویات شاهنشاه بین ملل آزاد دنیا بنام ملت و دولت صلحدوست معرفی دشه است (صحیح است) این افتخاری است برای ملت ایران (صحیح است) اما با تمان این تفاصیل همانطوریکه استحضار دارید آنطور که شاید و باید هنوز صلح در سرتاسر گیتی حکمفرمائی نمی‌کند و در بعضی از نقاط عالم یک اتفاقات و حوادث سوء و تاسف آوری روی می‌دهد پس با این ترتیب یک وظیفه‌ای برای دولتهای زنده و مستقل فراهم می‌کند که باید پیش بینی‌های لازمی برای حفظ منافع حیاتی خود بکنند این یک مطلب مطلب دیگر تصدیق میفرمائید درهر جامعه‌ای شرط اول توسعه اقتصادی امنیت کامل است اگر امنیت کامل نباشد فعالیت اجتماعی نخواهد شد پس دو مطلب یعنی آن پیش بینی‌ها و این امنیت جز در سایه یک ارتش نیرومند و قوی برای هیچ کشوری میسور نیست (صحیح است) خوشبختانه ارتش عزیز شاهنشاهی ایران که تحت رهبری شاهنشاه معظم بکرات مراتب جانبازی و خدمگزاری خود را نسبت بشاهنشاه معظم و ملت و مملکت ایران بمنصه بروز رسانیده استحقاق همه گونه تجهیز و تقویت را دارد ارتش شاهنشاهی ایران مورد کمال احترام و تکریم فرد فرد ملت ایران است (صحیح است) بنده از خداوند علی اعلی تقاضا دارم که به ارتشیان شرافتمند و عزیز ما توفیق عنایت فرماید که در راه اجرای نیات خیر خواهانه شاهنشاه و وظایف مقدسی که بعهده دارند حد اکثر توفیق را پیدا بکنند (ان شاء الله) یکی دیگر از دلایل موافقتم مسئله مالیاتها است من دیدم در نطق نخست وزیر وقتی بودجه را به مجلس تقدیم می‌کردند صراحتا فرمودند که هنوز یکی از ارکان درآمدهای مملکت را مالیاتهای غیر مستقیم تشکیل می‌دهد، این مطلب را جناب آقای صادق احمدی فرمودند، آقای نخست وزیر فرمودند از اینکه هنوز یکی از ارکان در آمدهای غیر مستقیم تشکیل می‌دهد اینرا غیر عادلانه دانستند و آرزو کردند که یک قانون مالیاتی عادلانه صحیحی منطبق با تجربیات مالیاتی دنیا تهبه و تقدیم مجلس بکنند و از ان راه یک تعادلی بین مالیاتهای مستقیم و مالیاتهای غیر مستقیم فراهم بشود جناب آقای نخست وزیر اینجا بنده چند تذکر دارم بنده امیدوارم وقتی که این قانون را بمجلس میاورید همانطور که شاهنشاه معظم در بیانات ششم بهمن سال جاری فرمودند لازم است قانون مایات بر درآمد پیچ در پیچ فعلی این فرمایش شاهنشاه است اصلاح گردد تا منطبق با هدفهای شاه و ملت باشد در لایحه جدید بایستی سعی بشود تماس مامورین با مودیان مالیاتی بحداقل ممکن تقلیل داده شود از فشار بطبقات بی بضاعت و کم بضاعت کاسته بشود و افراد متنعم که از نعمات و مواهب این کشور سهم بیشتری می‌برند مالیات بیشتری بدهند کلام الملوک ملوک جناب آقای نخست وزیر بنده استدعا دارم در لایحه جدید که برای مالیاتها تنظیم میفرمائید تدابیری اتخاذ بفرمائید که اشخاص دغل کار از پرداخت مایات که دین ملی آنخا است فرار نکنند و برای متقبلان و دغلکاران آنچنان مقررات سختی اعم از مامورین دولت و مودی مالیاتی در این قانون بگذارید که کسی قصد فرار از مالیات را نداشته باشد از جمله هدفهای دیگر دولت در تنظیم بودجه سال ۱۳۴۴ تامین رفاه اجتماعی مردم است این خیلی بحث دارد فقط اشاره می‌کنم بنظراتی که دولت در این باره دارد و می‌خواهد آن را اجرا بکند دولت اینطور می‌گوید موانع و دشواریهائی را که در بخش خصوصی اگر وجود داشته باشد از بین خواهد برد میدان عمل وسیعی در اختیار تولید کنندگان خودهد گذاشت تناسب عادلانه‌ای بین مالیاتهای مستقیم و غیر مستقیم برقرار خواهد کرد و رای مجهز شدن هموطنان ما بسلاح علوم و فنون دنیای قرن بیستم دولت نهایت مجاهدت را معمول خواهد داشت. دولت کوشش دارد تا هموطنان عزیز ما در پرتو پیشرفتهای فن پزشکی قرن بیستم از زندگی سالم تری بر خوردار شوند دولت برای تثبیت قیمت‌ها و جلوگیری از ترقی قیمت‌ها تدابیر لازم اندیشیده و امیدوار است خیلی سریع در این راه توفیقاتی کسب نماید این بوده اتس شمه بسیار ناچیزی که از اهداف دولت در راه رفاه اجتماعی البته چون مدافعین دیگر بودجه هم باید خوراک برای دفاع از بودجه دولت داشته باشند بنده بیشتر از این عرضی نمی‌کنم و فقط اصولی را که از نظر بودجه نویسی یادداشت کرده‌ام فهرست وار عرض می‌کنم ز این اصول یکی اصل تعادل سالیانه بودجه است و این از مهمترین اصول است که دولتها باید رعایت کنند تا اینکه بتوانند این تعهدات مالی خود را انجام بدهند اما برای اینکه دولت بودجه را هم افق با یک بودجه متعادل بکند چه کاری کرده است البته استحضار دارید برای تامین کمبود بودجه دو کار بیاد کرد یکی تقلیل هزینه‌ها است یکی ایجاد در آمدهای جدید است. اینجاد در آمدهای جدید هم سه راه دارد یا بایستی مالیات جدید وضع شود یا بایستی نرخ مالیاتهای موجود اضافه شود یا نرخ مالیاتهای مستقیم افزایش پیدا کند حالا به بینیم دولت چه کرده است دولت هر دو کار را انجام داده یعنی کاهش هزینه‌ها را پذیرفته همانطوریکه ملاحظه فرمودید مقدار معتنابهی از هزینه‌ها را کاسته و به بودجه عمرانی افزوده که اینهم یکی از افتخارات این بودجه است ولی دولت نه مالیاتی وضع کرده نه نرخ مالیات را بالا برده نه مالیات غیر مستقیم را افزایش داده پس آمده با یک تدابیر دیگری بودجه را قریب به متعادل کرده دولت متوحه شده که میلیونها تومان و ریال در موسسات وابسته بدولت همه ساله مصرف می‌شود مدیران را خواسته خیلی واضع=ح به آنها امر کرده و تشویقشان کرده به اینکه باید حداکثر صرفه جوئی را بکنند و هم اینکه نحوه فعالیتهای اقتصادی را طوری بکنند که بتوانند مبالغی در آمد سالیانه خو را اضافه کنند در نتیجه علاوه بر اینکه ۱۷۰ میلیون تومان تومان که این موسسات اضافهمیخواستند از دولت و نگرفتند دویست میلیون مومان دیگر هم به بودجه دولت کمک کردند این راه بدی است؟ بسیار راه خوبی است از این بهتر چه می‌شود خوب اصول دیگر هم یکی اصل وحدت بودجه است که دولت رعایت کرده اصول دیگر را هم فهرست وار عرض می‌کنم و آنها عبارتند از اصل شاملیت و کاملیت که اینها را می‌گذارم برای آقایانی که بعدا باید بیایند و دفاع کنند بنده بیشتر مزاحم نمی‌شود در خاتمه عرایضم لازم میدانم در نهایت ایجاز و اختصار به فعالیتهای یک ساله جند تا از تشکیلات دولتی اشاره کنم خیلی چیزها تهیه کرده بودم متاسفانه وقت ۱یش بینی شده‌ام کم است اول پیشرفتها ی آموزش و پرورش، همکاران معظم تصدیق می‌فرمایند که جامعه کنونی ایران و ارث بلافصل فرهنگ کهن و اصیلی است ه از سخت ترین لحظات زنده و جاویدان مانده و منبع اشاعه علم و دانش میان جهانیان بوده است خوشبختانه از زمان اعلیحضرت فقید رضا شاه کبیر اجتماع ما بموازات ریختن شالوده‌ها و اساس یک اجتماعی نو و مترقی در زمینه فرهنگ و گسترش آن بین طبقات جامعه به پیشرفتهای شایان توجهی نایل آمد و از زمانی که زمام امور مملکت در کف با کفایت شاهنشاه معظم ما قرار گرفت شاهنشاه معظم عطف توجه عمیقی بمساله فرهنگ و گسترش و نوسازی آن فرموده و بکرات در امر فرهنگ بیاناتی ثمر بخش فرموده‌اند حتی اخیرا شاهنشاه معظم چندین بار در مورد دگر گونی فرهنگ کشور اوامر موکدی صادر فرموده‌اند که در حال حاضر مسئولین فرهنگ بفکر اندیشیدن راه حل‌های مناسب و صحیحی برای اجرای اوامر ملوکانه می‌باشند وزارت آموزش و پرورش در سال تحصیلی جاری در صدر وظائفش توجه کاملی به این مطلب دارد و مشغولند یک چاره اندیشی بکنند که آن راهنمائی اعلیحضرت همایونی را در امر فرهنگ مملکت که نتیجه اش سعادت ملت و مملکت است بمرحله اجرا در بیاورند اما در سال تحصیلی جاری وزارت آموزش و فرهنگ در حدود وظایفش توجه خاصی بفراهم کردن امکانات جهت تحصیل اطفال لازم التعلیم ۶ تا ۱۲ ساله در سراسر کشور نموده است در تامین این هدف عالی برنامه ابتکاری سپاه دانش مورد تقویت خاص قرار گرفته و تعدا قریب بر ۱۰ هزار نفر سپاهیان دانش البته دوره اول تا چهارم به امر تعلیم مردم روستا نشین پرداخته‌اند این جوانان برومند وطن که بزعم این جانب پیامبران دانش شاهنشاه هستند موفق شده‌اند قریب ۳۲۰ هزار نفر افراد لازم التعلیم و قریب ۱۵۰ هزار نفر بزرگسالان روستاها را تعلیم دهند به این ترتیب به امید خدا بزودی به آن درجه خواهیم رسید که یک بیسواد در این مملکت وجود نخواهد داشت (صحیح است) در سال تحصیلی جاری ۶۵۷ هزار تختر و یک میلیون و ۲۸۲ هزار پسر مشغول تحصیل بوده‌اند که اگر افراد تعلیم گرفته از سپاهی دانش را به انها اضافه کنیم کل دانش آموزان ابتدائی کشور بالغ بر دو میلیون و سیصد هزار نفر می‌شود که این دلیل بارزی بر اقبال عمومی به امر باسواد شدن و مایه افتخار ماست (موسوی ماکوئی – این اقدامات در عرض زیاد شده ولی در عمق خیر) (روحانی- جنابعالی خودتان در یکی از بهترین موسسات فرهنگی مملکت تشریف دارید) (موسوی باکوئی – با یک گل بهار نمی‌شود) انشاء الله به امید خدا دیری نخواهد پائید که ملت آن درجه‌ای را که لامز است احراز خواهد کرد چرا؟ برای اینکه شخص شخیص اعلیحضرت همایونی آنی از فکر تقویت فرهنگ غافل نیستند (صحیح است) دلیل از این روشنتر نمی‌شود (یکنفر از نمایندگان – فقط امید بهمین است) بنده از آقای وزیر آموزش و پرورش معذرت می‌خواهم چیزهائیکه تهیه کرده بودم فرصت تذکار تمام آنها را ندارم اما در زمینه فرهنگ و هنر که در امر تلطیف هنر ارزنده ایران و تعلیم هنر و حفظ آثار باستانی و دسترسی بمیراث کهن تمدن کشور در امر حفاری و تشویق هنر مندان وظایف بس خطیری بعهده دارد و در بودجه هم وظیفه اش بنحو مستدلی روشن شده است اقداماتی در سال جاری مخصوصا از موقعی که این اداره تبدیل بوزارت خانه شده است انجام گرفته که مختصر عرض می‌کنم:
- ۱- حفاری علمی هیئت آلمانی بریاست آقای دکتر لوشای در بیستون.
- ۲- حفاری علمی هیئت آلمانی بریاست آٌای پرفسور نومن در آذربایجان غربی.
- ۳- حفاری علمی هیئت آمریکائی بریاست آقای رایسن در حسنلو.
- ۴- حفاری علمی هیئت ژاپونی بریاست آقای آکاهی در فارس.
- ۵- حفاری علمی هیتئت انگلیسی بریاست آقای گازانهرواری در گرگان.
- ۶- حفاری علمی هیئت انگلیسی بریاست آقای مک بورنی در بهشهر.
- ۷- حفاری علمی هیئت دانمارکی بریاست آقای هنریک در لرستان.
- ۸- حفاری علمی هیئت ایتالیائی بریاست آقای توچی در زابل.
- ۹- حفاری علمی هیئت بلژیکی بریاست اقای واندتبرک در خوزستان.
- ۱۰ – حفاری علمی هیئت فرانسوی بریاست آقای کیریشمان در شوش.
ب – انجام دو فقره حفاری علمی مستقل تحت نظر متخصصین ایرانی – در رحمت آباد و نیشابور.
ج – انجام تعمیرات ابنیه تاریخی اصفهان – فارس تحت نظر هیئت فنی و متخصصین ایتالیائی و ایرانی.
د – پذیرائی از شخصیتهای مهم خارجی در موزه ایران باستان فارس و اصفهان – مانند
- ۱- اعلیحضرت هیلاسیلامی امپراطور اتیوپی
- ۲- اعلیحضرت بودوئن پادشاه بلژیک و علیا حضرت ملکه – فابیولا.
- ۳- اعلیحضرت اولاف پنجم پادشاه نروژ.
در اداره کل امور سینمائی هم اینکار‌ها انجام شده.
- ۱- تشکیل سمینار فیلمهای مستند آسیای جنوبی و شرقی.
- ۲- تهیه عکسهای بزرگ رنگی و سیاه و سفید از آثار تاریخی ایران برای نمایشگاه‌های جهانی.
- ۳- شرکت در فستیوال فیلم برلن و مانهایم و پاریس
- ۴- تهیه در حدود ۱۰۰ فیلم خبری در ۳۰۰۰ نسخه شامل ۵۰۰۰ موضوع مختلف.
- ۵- تهیه ۱۴ فیلم آموزشی و مستند.
- ۶- ترجمه و تنظیم گفتار ۷۰ فیلم آموزشی از زبانهای خارجی بزبان فارسی و تهیه آنها برای استفاده دانش آموزان و دانشجویان کشور.
- ۷- رفع احتیاجات وزارتخانه‌ها و موسسات دولتی از لحاظ عکس و فیلم تا آنجا که درخواست نموده‌اند.
- ۱- تاسیس هنر کده هنرهای دراماتیک.
- ۲- ترتیب امتحانات نهائی هنرستانهای تهران و شهرستانها و تعیین هیات‌های ممتحنه و صدور احکام ممتحنین و روسای هیئت ممتحنه و نظار و بازرسان و نتیجه گیری امتحانات و اقدام در مورد اساسنامه‌های هنر کده‌های هنرهای تزئینی و دراماتیک.
- ۳- ترتیب ارسال اشیاء هنری بکلیه سفارتخانه‌های خارج از ایران.
- ۴- برگزاری نمایشگاه سالانه هنرستانها و تشکیل نمایشگاه آثار هنری هنر جویان هنر کده هنرهای تزئینی و افتتاح آن در روز ۴۳/۶/۲۹ توسط علیا حضرت فرح پهلوی شهبانوی ایران.
- ۵- تهیه آرم و مدال و تمبرهای مربوط بجشن دو هزار و پانصد ساله شاهنشاهی.
- ۶- اقدام در مورد تهیه طرح جهت کلیه بنگاههای دولتی.
- ۷- اقدام در مورد فارغ التحصیلان جهت استخدام در وزارت آموزش و پرورش.
- ۸- مطالعه و بررسی طرح تصویبناه شورایعالی صنایع دستی و کوچک ایران در وزارت اقتصاد و شرکت در جلسات کمیسیون.
- ۹- ترتیب تشکیل غرفه هنرهای زیبا در شیراز.
- ۱۰- اقدام در مورد عقد قرارداد با چند تن از استادان فرانسوی جهت تعلیم در هنر کده هنرهای تزئینی.
- ۱۱ - تشکیل نمایشگاه هنرستان اصفهان در حضور اعلیحضرت همایون شاهنشاه و پادشاه بلژیک.
- ۱۲- همکاری با مرکز روانی جان. اف. کندی و اعزام دو نفر از هنرمندان جهت تعلیم کودکان در مراکز روانی.
- ۱۳- همکاری با دانشگاه پلیس و معرفی یک نفر نقاش جهت تهیه تصاویر کتاب پلیس ایران.
اما در امر ارتباطات مملکت بپیروی از اهداف مقدس شاه و ملت وزارت پست و تلگراف اینقدر اقدامات دارد که اگر بخواهم همه آنها را عرض کنم شاید یک ساعت طول بکشد فقط رئوس آنرا عرض می‌کنم.
از نظر توسعه تلفنهای خودکار شهری که توسط شرکت سهامی تلفن انجام می‌شود در ۶ شهر کشور مراکز جدید خود کار پس از انجام ساختمانها نصب و کابل کشی خاتمه یافته و افتتاح گردیده است اسامی آنها به این قرار است :بابل، کرمانشاه، رضائیه، قزوین، قم، کرمان، که انشاء الله مورد تایید همکاران عزیزی که نمایندگان محترم آنجاها هستید قرار می‌گیرد در مورد توسعه ارتباط تلفنی بین شهرهای کشور بین تهران و شهرهای همدان، سنندج، تبریز، خرم آباد، اهواز، گرگان، ساری، مشهد، رضائیه، رشت و نیز بین این شهرستانها با یکدیگر جمعا ۳۵ مدار اصلی تلفن کاریر ایجاد شده که از این نقاط انشعابات بیشماری برای تامین نیازمندی‌های ارتباطی اهالی اطراف این شهرستانها کشیده شده است. خیلی چیزها هست نمی‌خواهم عرض کنم.
توسعه ارتباطات تلگرافی بین شهرهای کشور: بطر کلی در ۶۶ منطقه کشور ارتباط تلگرافی تله تایپ تاسیت گردید که ۵۱ نقطه آن با تهران مستقیما ارتباط داشته و باقی بمراکز اصلی نزدیک خود مرتبطند خطوط و کابل کشی برای ارتباطات راه دور با سیم کشی خطوط مخابراتی تهران مشهد از طریق ساری گرگان و بجنورد بصورت صحیح و اصولی بوسیله سیم مسی مغز فولادی تکمیل و بهره بردای از آن آغاز گردیده.
در مورد ایجاد شبکه اصلی ارتباطی برای مکالمات تلفنی بطور خود کار بین شهرهای ایران بوسیله سیستمهای بی سیمی مدرن با ظرفیت زیاد مدار از طرف دولت ژاپن متخصصین و مهندسین مربوط بدین منظور در اختیار وزارت پست و تلگراف و تلفن قرار گرفته و برای ایجاد مسیرهای ارتباطی بین تهران مشهد، تهران رشت، تهران بابل، تهران همدان کرمانشاه، تهران همدان خوزستان، اصفهان شیراز شیراز بوشهر، اهواز مشهد بیرجند، و همچنین دو ارتباط بیسیمی مخصوص بین اصفهان و خوزستان و بیرجند و کرمان مطالعات آن خاتمه یافته مشخصات فنی برای انجام مناقصه خرید وسایل و تاسیس مراکز و بنای راهها و ساختمان مربوط تا پایان سال جاری آماده و مناقصه آن منتشر خواهد گردید (حکیمیان – جنابعالی خوزستانی هستید کهکیلویه که یک فرمانداری کل است یک تلگراف یا بی سیم ندارد) بعدا باید انجام بشود بنده فرصت تذکارش را ندارم خیلی از این مزاحمتی که دادم خدمت همکاران معظم معذرت می‌خواهم و از حوصله‌ای که ببیانات الکن بنده فرمودید تشکر دارد (احسنت).
رئیس – اقای معتمدی بعنوان مخالف صحبت می‌کنند بفرمایئد.
معتمدی – بنده لازم میدانم از اینکه دولت بودجه مملکتی را قبل از خاتمه سال از نظر رعایت قانون و آداب و سنن پارلمانی تهیه و تقدیم کرده است تشکر کنم (احسنت) اگر بنده در این باره بنام مخالف عرایضی بعض میرسانم صرفا روی عقیده و مصالح عمومی مملکت است و نسبت بفرد فرد اعضاء محترم کابینه کمال ارادت را دارم. بودجه‌ای که دولت جناب آقای هویدا نخست وزیر برای سال ۱۳۴۴ تهیه و تقدیم مجلس کرد از لحاظ ارقام و اعداد حدود ۳۰ و چند میلیارد ریال در هزینه‌ها ودر آمد افزایش یافته و حدود یک میلیارد و ششصد میلیون ریال کسری نشان می‌دهد و ظاهرا کسری سال ۱۳۴۴ حدود ۲۰۰ میلیارد ریال کمتر از بودجه سال ۴۳ می‌باشد. البته وقتی ارقام بودجه یک مملکتی بالا برود مسلما دلیل بر فعالیتهای عمرانی و اقتصادی و اجتماعی آن مملکت است ام اوقتی به ارقام و اعدادی که در آمد بودجه مملکت را تشکیل می‌دهد مراجعه بکنیم موقعی می‌توانیم آن را صحیح و قابل قبول بدانمی که اعداد و ارقام با واقعیت تطبیق داشته باشد (صحیح است) در آمدهائی که در بودجه و در فهرست‌ها منظور شده است با یک نظر سطحی بخوبی و به آسانی معلوم خواهد شد که دولت بدشت آهوی ناگرفته را بخشوده است. پذیره نفت پذیره‌های احتمالی و در آمدهای واهی از جمله در آمد دفتر‌های اسناد رسمی که روز بروز کارشان کسادتر و در آمدشان کمتر می‌شود و در آمد جرائم و در آمد جعل اسناد و از این قبیل را در ستون‌های در آمدها ذکر کرده‌اند (صحیح است) که اساسا ذکر آنها در بودچه بهیچوجه صحیح نبوده تا چه رسد به اینکه جزء در آمد مملکتی بیاورند. آقایای محترم اطلاع دارند و قطعا با سر دفتران اسناد رسمی تماس دارید و میدانید که وضع آنها در حال حاضر در سال جاری که اکنون در پایانش هستیم خوب نیست اینها همه ضرر می‌کنند همه یک پرسنلی دارند و یک کرایه‌ای باید بدهند مخارجی دارند ولی در آمدشان بقدر مخارجشان نیست شما آمدید شیفر عایداتی که از در آمد محاضر در سال جاری بوده در نظر گرفته و مبلغ زیادی هم برای سال آینده به آن اضافه کرده‌اید این چه جور ممکن است شما روی چه حسابی این رقم را اضافه کرده‌اید آمدید عوایدی که از حرائم جعل سند بدست میاید در ستون در آمدها نوشته‌اید در سال جاری عواید هر قدر بود دو یا سه میلیون به آن اضافه کرده‌اید در سال آینده مثلا پنج میلیون (خواجه نوری – جعل سند ؟) بله بستونهائی که در جزوه تنظیمی بودجه هست مراجعه کنید تا متوجه شوید من خیلی متاسفم که ملاحظه نشده جرائم وصولی پلیس جرائم وصولی از جعل سند! نوشتن این موضوع‌ها در بودجه مورد ندارد و بهیچوجه صحیح نبوده تا جه رسد به آنکه جزو در آمد مملکتی بیاورند (صحیح است) آقا چرا نمی‌روید کاری بکنید که جرائمی در این مملکت بوجود نیاید شما میآئید این را جزء در آمد مملکت منظور می‌کنید این صحیح نیست (یکنف از نمایندگان – دولت آمریکا هم …) اینجا دولت ایران است و ما در باره دولت شاهنشاهی ایران صحبت می‌کنیم (صحیح است) (فولادوند – دولت آمریکا چه ربطی دارد به نطق ناطق اینجا دولت ایرانست).
رئیس – اجازه بفرمائید صحبت کنند.
معتمدی – در تبصره‌ها مطالبی بچشم می‌خورد که عمل آنها در لایحه با قوانین انطباق کامل نداشته و اکنون با تصویب آنها بصورت قانونی در می‌آید مثلا سازمان برنامه یک آئین نامه خاصی برای استخدام کارمندان خودش دارد مگر سازمان برنامه جزء دستگاههای این مملکت نیست؟ چرا باید بین وزارت پیشه و هنر یا وزارت کشاورزی و وزارت جنگ با سازمان برنامه آنهمه اختلاف و اینهمه تباین وجود داشته باشد (صحیح است) چند سال پیش نشسته‌اند و با یک تصویب نامه ئی یک آئین نامه‌ای درست کرده‌اند و این را بهر طریقی که دلشان بخواهد اشخاصی را استخدام می‌کنند این اختلاف حقوق بین بعضی از دستگاهها و سایر وزارتخانه‌ها یک نارضائی و ناراحتی شدیدی بوجود آورده (صحیح است).
چرا این بساط و جریانات را در هم نمی‌ریزند چرا نمی‌گذارند که یک قانون استخدام جدیدی که حافظ حقوق عموم کارمندان دولت باشد در این مملکت درست بشود تا همه یکنواخت بتوانند از این قانون استفاده کنند حالا آمدند و می‌خواهند این آئین نامه اختصاصی استخدامی را در بودجه بصورت قانون در آورند میگویند اگر وزارت آبادانی و مسکن بخواهند استخدام کنند یا بخواهند حقوق بکارمندان منبقل شده بدهند باید طبق آئین نامه استخدامی سازمان برنامه این حقوق را بدهند این که نشد هر گوشه‌ای از این مملکت هر کس برای خودش یک جور آئین نامه درست کرده و آنرا اجرا می‌نماید (صحیح است) بنابر این بنده با چنین ارقام و اعدادی که پایه و اساس صحیحی ندارد و با این قبیل تبصره‌ها که بصلاح عمومی مملکت نیست ناچارا مخالف هستم. اما مطالب دیگر بنده مربوط است به ۱۸۵ میلیون دلار پذیره نفت که آنرا یکجا و در بست در اختیار سازمان برنامه می‌گذارند (دکتر رهنوردی – آنرا که تصویب کردیم) تصویب کردیم صحیح است ولی بنده هم اینجا با اجازه دوستان گرامی و همکاران و ریاست مجلس اجازه دارم که این مطالب را بعرض برسانم باشد که یک روزی مورد توجه قرار گیرد (صحیح است) (دکتر رهنوردی – چیزیکه بتصویب مجلس رسید یعنی خودتان هم قبول دارید) اجازه بفرمائید که عیب کار را بگویم این تبصره در کمیسیون برنامه با حضور آقای مهندس اصفیا مدیر عامل سازمان برنامه مطرح شد بنده و چند تن از نمایندگان عضو کمیسیون برنامه یک پیشنهادی دادیم به ایشان (صحیح است) که آقا این ۱۸۵ میلیون دلار که یک رقم معتنا به و سرمایه مهمی است برای مملکت و مجلس هم تصویب کرده که این را بمصارف عمرانی برسانند بهر مصرفی می‌خواهند برسانند پروژه اش را بیاورند در مجلس و با تصویب کمیسیون برنامه مجلسین این کار را بکنند و این پیشنهاد را چند نفر از نمایندگان امضاء کردند و فکر می‌کنم همه نمایندگان هم با این نظر موافق باشند که این پول در بست نرود در اختیار یک سازمانی و بعد بعنوان امور عمرانی آن را مصرف کنند که ساختمان اداره از امور عمرانی است اما آیا امور تولیدی هم هست؟ می‌روند با این پول ی عمارتهای چندین طبقه با سنگ تراورتن و عالیتر و رانترین مصالح ساختمانی می‌سازند بعد اسمش را می‌گذارند امور عمرانی البته تولید کار هم شده است موقتا دویست، سیصد، پانصد کارگر در خلال چند ماه کار کرده‌اند و پولی هم گرفته‌اند بعد این پول مهم و سرمایه مملکت در گوشه ئی بلو که می‌شود و ازش هیچگونه بهره برداری تولیدی هم نمی‌شود (صحیح است) بنابر این اگر این پروژه‌ها و این برنامه‌ها بمجلس بیاید و بکمیسیون مجلسین برود لااقل نمایندگان که اختلاف زیادی با اهداف دولت و اجرای منویات مقدس شاهنشاه مطقا ندارند این برناه‌ها بجای خود بتصویب می‌رسد و دستگاهها هم موظفند که این اعتبارات را بمصارف واقعی وعمرانی و تولیدی بمصرف برسانند تا بتواند پس از چند سال از درآمده خودش پولی که درباره اش خرج شده مستهلک کنند (صحیح است) چنانچه ۱۸۵ میلیون دلار غیر از این طریقی که در کمیسیون برنامه پیشنهاد شده بمجلس نیاید و مستقیما خودشان خرج کنند مسلما بمجالس تجملی خواهد رسید و این سرمایه نیز از بین می‌رود و وقتی تفریط شد دیگر گفتگو و اعتراض فایده‌ای ندارد و باز هم ما در مقابل یک عمل انجام شده واقع خواهیم شد (صحیح است) مطلب دیگر بنده که هنگام طرح بود بودجه سال ۱۳۴۳ عرض کردم و حالا نیز نا چارم عرض کنم موضوع بیکاری مردم می‌باشد دولت حاضر برای ایجاد کار جهت بیکاران مردم باید هر چه زودتر فکر عاجلی بکند (صحیح است) برای نمونه نامه‌ای را که از طرف یک نفر لیسانسیه زبان برای اینجانب رسیده به استحضار میرسانم این اصل نامه است این شخص بوزارتخانه‌های آب و برق و اطلاعات و آموزش و پرورش و آبادانی و مسکن و ثبت کل نامه نوشته و تقاضای ارجاع شغل کرده است هه این مقام‌ها طبق این شماره هائکه ملاحظه میفرمائید (ناطق ورقه‌ای را ارائه نمودند) طی نامه رسمی با شماره و تاریخ به او جواب داده‌اند که کارنداریم و عذر می‌خواهیم (یکی از نمایندگان – مجوز نداشته‌اند) خیلی خوب آقا اگر مجوز برای استخدام نداشته‌اند این را قبول می‌کنم دولت که موظف نیست همه را در دستگاههای دولتی بکار بگمارد اما چاره کار هم شرکت در دستگاههای دولتی نیست ولی دولت باید پروژه هائی بدهند پروژه‌های عمرانی و صنعتی و تولیدی و کمک به استخراج معادن و ایجاد کار کند تا مردم بروند و کار بکنند و نزدیک دستگاه دولت نیانید (صحیح است) مگر زمان اعلیحضرت فقید فراموشتان شده؟ آن موقع بخشنامه بتمام وزارتخانه‌ها کردند که با انتقال و اخراج کارمندان دولت و مهندسین موافقت نکنند زیرا کار در مملکت زیاد بود مهندسین و کارمندان دولت می‌خواستند بروند در خارج از دستگاههای دولتی با حقوق مکفی کار کنند اینطور نیست آقای دکتر عدل؟ (صحیح است) (خواجه نوری – آن موقع به این اندازه تحصیلکرده نداشتیم) اقای خواجه نوری تحصیل نکرده‌ها هم بیکارند من نمی‌خواهم در باره این مسائل اینجا زیاد صحبت کنم بیائید با هم به اصفهان برویم و ببینید این شهر کارگری وضعش چطوری است (نمایندگان – بشرطی که مهمان شما باشیم) البته حاضرم همه را روی چشمم پذیرائی کنم (احسنت) تجناب آٌای خواجه نوری خواهش می‌کنم یک روز پیاده راه بیفتند بجای اینکه با ماشین بروید بطرف شمال یک بار نیز بیائید بطرف خیابان سیروس و سید نصر الدین تا متوجه شوید بیکارهای ما کی‌ها هستند و چه می‌کنند (دکتر رهنوردی – اگر آن یکنفر را استخدام میکرند کارها درست می‌شد ؟) آقا من بعنوان مثال او را عرض کردم نظیر او زیاد هستند آقای دکتر رهنوردی اجازه بدهید مطالبم را عرض کنم چون از نظر حفظ مصالح عالیه مملکت است (فولادوند – آقای دکتر رهنوردی حرف توی حرف آوردن ناطق را دستپاچه می‌کند) (دکتر رهنوردی – آقای فولادوند مجلس رئیس دارد).
رئیس – اجازه بفرمائید ناطق بصحبتشان ادامه بدهند.
فولادوند – اگر صحبت کنید باز هم میگویم وقتی وسط حرف ناطق صحبت کنید ناطق دستپاچه می‌شود (یکنفر از نمایندگان – اگر ناطق باشد از بین الاثنین حرف زدن دستپاچه نخواهد شد) (فولادوند – ولی ناطق شد) یکنفر لیسانسیه سرمایه دارد که برود در بازار کار کند و نه اطلاع فنی و هنری دارد که از آن هنر و فنش در خارج استفاده کند (صحیح است) بنده اینجا لازم میدانم به وزارت آموزش و پرورش یک تذکری بدهم و آن این است که از این ساعت ببعد ما هر چه دبیرستان علمی و طبیعی و ادبی و تازرگانی دارم یا داشته‌ایم کافیست بیش از این دیگر این قبیل دبیرستان‌ها را در مملکت تاسیس نکنید و اگر بکنید بدون شک به نسل جوان خیانت کرده‌اید (صحیح است) باید دبیرستانهای حرفهای را در این مملکت توسعه و تعمیم بدهند (صحیح است) مهندس کشاورز داریم اما تکنسین کشاورزی نداریم یک مهندس می‌تواند یک استانی را اداره بکند ولی یک مهندس نمی‌تواند یک استانی را اداره بکند ولی یک مهندس نمی‌تواند بتمام دهات سر بزند ما تکنسین ندارم و دهات ما به تکنسین نیاز دارد و تا کنون در اینکار فصور شده است و و زارت آموزش و پرورش باید همانطور که قبلا در بیانات گفته شده است مدارس حرفهای را توسعه و تعمیم بدهند تا این قبیل جریانات و این قبیل تحصیلکرده‌های بیکار اساسا پیدا نشوند (صحیح است) البته بنده در باره وزارت آموزش و پرورش مطالب بسیاری دارم که از حد حوصله امروز خارج است و اینها را موکول بفرصت دیگری می‌کنم (احسنت) در دولت مرحوم منصور جز تشکیل سپاه بهداشت و ترویج و آبادانی که آنهم به ابتکار شخص شاهنشاه صورت گرفت (یکی از نمایندگان – تمام امور مملکت براهنمائی شخص شاهنشاه انجام می‌گیرد) عمل خاص دیگری از طرف آن دولت صورت نگرفت که قسمتی از بیکاریهای مردم را مرتفع بکند خود مرحوم منصر هم که خدا رحمتش کند غالبا آمدند اینجا و گفتند امور ساختمانی توسعه یافته است و عمله و بنا وضعش خوب شده ولی کار دیگری را در اینجا نگفته‌اند و دولت هم اگر کار دیگری کرده است بیانید بعد از بنده اینجا بگویند که ما برای ایجاد کار در این مملکت چه کرده‌ایم بهر حال آنچه گذشته است گذشت ولی بگویند برای آینده چه برناه‌ای دارند این مساله مهم است اینکاری نیست که سرسری بگیریم دولت هر وقت کسر بودجه پیدا می‌کند می‌کشد روی مالیات بر در آمد یا روی گذرناه و یا روی چیزهای دیگر (صحیح است) ممالک دیگر دنیا که ااینجوری برای خودشان در آمد تهیه نمی‌کنند اینکه راه کار نشد، اینکه چاره نمی‌شود، و یا اسکناس چاپ می‌کنند! اینکه صحیح نیست، برای ایجاد کار سه عامل مهم در دنیا وجود دارد در مملکت ما هم عوامل بحد وفور وجود دارد یکی توسعه کشاوزی و یکی توسعه صنعت و یکی هم استخراج معادن (خواجه نوری – سرمایه اش را هم بفرمائید) سرمایه اش از همین ساختمانهای ده اشکوبه از همین وامها – از همین محل پذیره‌ها اگر دولت سرمایه گذاری نماید اگر شخص شما شرکت بفرمائید و مردم را دعوت نمائید مردم از جان و دل پول می‌دهند و کمک می‌کنند و سهم می‌خرند بعد هم نتیجه اش را می‌گیرند ولی متاسفانه تا بحال چنین عملی از طرف این دولت و دولت گذشته نشده است (یکی از نمایندگان – تمام سرمایه گذاریهائی که از طرف مردم شده ضرر کرده و نتیجه اش را هم دیده‌ایم و می‌بینیم) با وعده و حرف هم نمی‌شود مردم را امیدوار کرد و کار برای مردم ایجاد کرد مغز متفکر لازم دارد ما با داشتن اینهمه اراضی قابل کشت و زر خیز و اینهمه آبهای زیر زمینی و روی زمینی و تحت الارضی و سطح الارضی و اینهمه معادن و آنهمه احتیاجات صنعتی که دارم دولت باید هر چه زودتر پروژه هائی بکار برد که رفع این بیکاری بشود (صحیح است) بنده در موقع طرح بودجه سال ۱۳۴۳یک پیشنهادی اینجا دادم و رفتم و آن پیشنهاد این بود که آقا خود دولت که گرفتار است نمی‌تواند بکارها برسد بیائید و برای ایجاد کار برای انیکه پروژه‌های جدیدی بدولت عرضه بشود اینموضوع را در مملکت بمسابقه بگذاریم یعنی اعلام کنید که هر کس بهترین پروژه را برای ایجاد کار یا امور عمرانی بدهد که قمستی یا بسیاری از مشکلات و بیکاریها را حل بکند البته با کمترین خرج بیشترین نتیجه را بدهد ما به او پاداش و جایزه می‌دهیم و اینکار را همه جای دنیا می‌کنند (صحیح است) ولی متاسفانه من این پیشنهاد را کردمی ولی هیچ گونه عملی نشد حتی یک روز این دولت محترم بنده را نخواست بگوید شما که این پیشنهاد را می‌کنی نظرت چیست ما در مملکتمان عناصر فعال مجرب شخصیتهای مجرب و با تجربه زیاد داریم اینها پروژه هائی دارند ابتکاراتی هم دارند (صحیح است) (خواجه نوری – چرا عملی نمی‌کنند) سوال جناب آقای خواجه نوری اینست که پرسیدند چرا این اشخاص مجرب عملی نمی‌کنند عرض کنم جناب آقای خواجه نوری در گذشته بنده شاهد بودم خودم هم شاید یکی از آنها بودم یک شور وطن پرستی و شور ایجاد کار رد سرمان بود (مهندس معینی – هنوز هم هست) احسنت هنوز هم هست پیشنهاد دادیم بدولت نه چواب بهمان دادن (یکنفر از نمایندگان – دولت چکاره است) دولت باید اجرا کند پیشنهاد دادیم پیشنهاد ما را برداشتند و دیگران بحساب خودشان گذاشته و گفتند پیشنهاد ما است (بانو دکتر پارسای بهر حال آن پیشنهاد که منظور شده است) ولی بعد آن شخص یک یدو تا از آن پروژه‌ها را که به اسم خود عملی کرد اما مملکت ما بخیلی از پروژه‌ها احتیاج دارد نه یکی نه دو تا پروژه‌ها و پیشنهادات را اغلب برداشتند و بحساب خودشان گذاشتند و بعد هم اگر با منافعشان اصطکاک پیدا می‌کرد پاره اش می‌کردند بعد گفتند که اینها انقلابی است و بدرد نمی‌خورد باید از فکر اشخاصی که یک اتومبیل زیر پایشان بطول شش متر و سه متر عرض است استفاده کرد (خواجه نوری – این اتومبیل است یا کامیون) این کار را می‌کردند جناب آقای خواجه نوری اگر مبتکر بخواهد این کار را بکند سرمایه ندارد شما شنیده‌اید که در زمان ناصر الدین شاه یک کسی ماشین دودی یا قطار ترنی این جا اختراع کرد کشتندش (صحیح است) بعد هم که دیگران همان کار را کردند نه تنها تشویقی از آنها نکردند بلکه خردشان هم کردند ما در این مملکت اشخاص متفکر و متبکر زیاد داریم تمام این ماشین آلاتی که از خارج میاید ایرانی‌های با ذوق می‌توانند اشیاء و یدکی‌ها را بهتر و خوب بتر از خارجیها بسازند ولی آیا تشویقشان می‌کنید این کارها سرمایه می‌خواهد با دست یکنفر انجام نمی‌شود یک نفر صنعتگر در اصفهان یخچال برقی می‌سازد که با بهترین یخچالهای فابریکی دنیا رقابت می‌کند نوشت ببانک که من یک خانه‌ای دارم این خانه مرا گرو بردارید و از وامی که بمن می‌دهید برای من کارخانه پرس سازنده یخچال وارد کنید که این هم در حدود فرستادند عین نامه را ببانک فرستادم و بانک جواب داد ما طبق مقررات بیش از ۵ هزار تومان نمی‌توانیم بشما کمک کنیم و ناچار عکس یخچالی را که آن هنرمند و صنعتگر اصفهانی ساخته بود نشان آقای دکتر عالیخانی هم دادم ایشان هم گفتند ما طرفدار این قبیل صنعتگران هستیم ولی هیچ کاری ایشان برای آن مرد صنعتگر نفرمودند البته در مورد بکار انداختن امور صنعتی و کشاورزی و ابتکار مردان مجرب و توسعه و تعمیم آن بنده پیشنهاداتی دارم که اگر روزی مرا خواستند میروم و بعرضشان میرسانم اگر مورد قبول و قابل ارا بود بپذیرند اگر نبود عرضی ندارم (خواجه نوری – قربان قبلا افکارتان را بثبت برسانید که دیگران سرقت نکنند) اما در باره امور اقتصادی و وضع مالی مردم موظفم که باز عرایضی بعرض برسانم هنگام طرح بودجه ۴۳ پیشنهاداتی بحناب آقای منصور نمودم و اظهار امیدواری کردم که دولت دولتی جوان است و گروهی از تحصیل کرده‌های اقتصادی در آن دولت شرکت دارند وامید می‌رود در رفع بحرانی اقتصادی موفقیت هائی بدست آید سایر نمایندگان محترم نیز همین عقدیه را داشتند خوشبختانه دست دولت منصور نیز باز و مقتضیات کار از هر لحاظ فراهم بود (صحیح است) از حمایت مجلسین و راید و عنایت شخص شاهنشاه نیز بحد کمال برخوردار بود (صحیح است) و ما فکر می‌کردیم که اگر دولت جوان و اقتصاددان منصور کار شاخصی نکند حداقل وضع اقتصادی مملکت را اصلاح خوهد کرد اما اوایل زمستان لایحه اعتبارات عمرانی را بمجلس آوردند و در ضمن صحبت‌ها خود گفتند قسمت نفت و بنزین را نیز گران کردیم با اینکه به ایشان از طرف نمایندگان مجلس توصیه شد که اینکار را نکنند و با اینکه گفته شد سایر هزینه‌ها ترقی خواهد کرد معهذا آن خدا رحمت کرده صریحا در همین مجلس گفتند که ترقی قیمت نفت و بنزین در افزایش هزینه زندگی تاثیری ندارد و رفتند و از همان ساعت که خبر افزایش قیمت نفت و بنزین اعلام شد قیمت همه چیز هم افزایش یافت و با اینکه بعدا مبلغی از بهای بنزین و نفت را پائین آوردند که آن هم به امر مبارک شاهنشاه بود باز گرانی سایر اجناس باقی ماند و اگر هشت ریال قیمت هر لیتر بنزین بهمان ۵ ریال اولیه برگردد باز گرانی اجناس باقی خواهد ماند (صحیح است) در حالیکه نفعی هم برای دولت نداشت بنابر این می‌توان گفت دولت با یک اشتباه اقتصادی هزینه زندگی را گران کرد که در زندگی تمام افراد کشور مخصوصا در زندگی طبقه حقوق بگیر یعنی کارمندان دولت و کارگران کشور موثر افتاد دولت جناب آقای هویدا برای تعیین و تعدیل نرخها و برای ایجاد تعادل بین هزینه و در آمد طبقه حقوق بگیر مملکت چه فکری کرده است؟ یکی از مشکلات دیگر کارمندان دولت که گردانندگان چرخهای این مملکت هستند مشکل مسکن و خانه بدوشی است (صحیح است) اجاره خانه بزرگترین رقم هزینه زندگی کارمندان را تشکیل می‌دهد کارمندان دولت و افسران نیمی از حقوق ماهیانه خود را به تناسب باید برای اجاره خانه پرداخت نمایند البته در سایر کشورها هم همه کس خانه شخصی و ملکی ندارد ولی کرایه خانه به این گرانی نیست فی المثل در آلمان اگر یک کارمند دولت ماهیانه هزار مارک حقوق داشته باشد حد متوسط در ماه در حدود ۲۰۰ مارک اجاره خانه می‌دهند یعنی یک پنجم حقوقش در حالیکه در ایران کارمندی که ۱۰۰ تومان در ماه حقوق دارد حد متوسط باید ۵۰۰ تومان اجاره خانه بدهد یعنی ۱/۲ حقوقش اجاره یک آپارتمان متوسط سه اطاقه در ماه ۵۰۰ تومان است چنین کارمندی با داشتن چند سر عائله با ۵۰۰ تومان باقیمانده حقوقش چه بکند؟ در آمد و هزینه کارمند و کارگر به تناسب باید مورد توجه دولت و کارفرما باشد (صحیح است) اگر به این مسئله حیاتی توجه نشود معایب و مفاسد دیگری ببار میاید بفرمائید برای تامین حقوق و هزینه زندگی و مسکن کارمندان دولت و کارگران بی خانمان چه فکری کرده‌اید؟ آیا وزارت آبادانی و مسکن برا ی تهیه خانه جهت کارمندان دولت و کارگران ایران اقدامی کرده است یا خیر. اغلب وزارتخانه‌ها و موسسات دولتی ساختمانهای قدیمی خود را که هنوز مورد استفاده است خراب می‌کنند و بجای انها ساختمانهای چندین طبقه بنا می‌نمایند که وقتی وارد ساختمان می‌شوید یک اطاق مخصوص معاون یک اطاق مخصوص رئیس یک اطاق مخصوص منشی سکرتر یک اطاق مخصوص رئیس دفتر یک اطاق برای انتظار و مصالحی که در اغلب این ساختمانها بکار رفته از گرانترین مصالح مانند سنگ مرمر کاشی کاریهای معرق بکار برده‌اند و فرشها و مبلهای گران قیمت است که اغلب این مصالح و اشیاء را از خارجه وارد کرده‌اند (صحیح است) در حالیکه این قبیل ولخرجیها ظلم است خیانت است. تا زمانیکه وضع عمومی ملت ایران از هر جهت خوب نشده نباید از طرف دولت یا موسسات موبوطه دیناری بمصرف امور تزئینی و تجملی و خرید اشیاء لوکس برسد (صحیح است) باید سرمایه و در آمد کشور تا سر حد امکان بمصرف امور تولیدی و عمرانی برسد. باید کاری کرد که سطح تولید و عایدات و صادرات بالا رود باید ایجاد کار و ازدیاد در آمد نمود. و این فراهم نمی‌شود مگر از طریق توسعه امور کشاورزی، توسعه امور صنعتی، استخراج معادن (صحیح اتس) دولت برای این سه عامل مهم حیاتی در گذشته چه کرده و برای آینده چه نقشه‌ای دارد؟ (صحیح است) دولت برای جلوگیری از ورود مواد مخدره مانند تریاک و هروئین به کشور چه کرده و چه خواهد کرد (صحیح است) ما کشت تریاک را که یکی از صادرات ایران بود منع کردیم و کار بسیار مهمی بود برای کشور ایران و بسیار قانون مفیدی هم بود (صحیح است) ولی می‌بینیم که هر روز از ترکیه و افغانستان تریاک و از سایر جاها هروئین به ایران میاید و در قبال آنها طلا خارج می‌شود دولت جرا از ورود تریاک و هروئین بشدت جلوگیری نمنماید (صحیح است) با کمال تاسف شنیده شد آقایان نمایندگان این موضوع را گوش بدهید (دکتر معتمد وزیری – همه مطالب جنابعالی را گوش می‌دهم) با کمال تاسف شنیده شد و دیده می‌شود اخیرا در کشورهای مترقی قرصهائی بنام قرص دوریدن ساخته شده که همان خاصیت مواد مخدره را دارد و وقتی تریاک یا هروئین به معتاد نرسد فورا به داروخانه‌ها مراجعه و یک جعبه دوریدن خریداری و قرص را می‌خورد و رفع اعتیاد و ناراحتی برای چند ساعت می‌شود و این قرص را بساط انداز‌های کنار خیابانها و مغازه‌های سقط فروشی نیز بفروش میرسانند (خواجه نوری – راهنمائی می‌کنید) اینهم جعبه آنست که بنده نشان می‌دهم و تقدیم می‌کنم خدمت جناب آقای نخست وزیر که در این باره تحقیق بکنند یک عده دارو فروش بی انصاف با این وسیله دارند مردم بیچاره ایران را استثمار می‌کنند این را بفرمایید رسدگی بکنند اگر این مطالبی که من اینجا میگویم واقعیت نداشت بیائید از من سلب مصونیت بکنید همچنین قرص دیگری بنام وسپاراکس ساخته‌اند که آن نیز مخدر و بسیار سمی است که هر جعبه ۱۲ تائی آن ۱۱ تومان معامله می‌شود و آن نیز اثرات سمی و اعتیادش بمراتب از تریاک و هروئین بدتر و زیاد تر است (دکتر سعید – اگر همه فرمایشاتتان مثل اینست که هیچ) اقای دکتر اجازه بفرمائید. اینهم جعبه وسپاراکس این را هم تقدیم آقای نخست وزیر می‌کنم آقا اجازه بفرمائید من نه دارو سازم و نه دارو فروش و نه مصرف کننده (یکنفر از نمایندگان – من غیر مستقسم تبلیغ کردید).
رئیس – اجازه بفرمائید صحبت کنند.
معتمدی - اگر اینجا اسم یک چیز مضری گفته شد این تبلیغ می‌شود اگر بگویم خوردن عرق حرام است این تبلیغ شده این چه جور فکر کردن است اگر چیزی مضر برای مملکت بود دولت باید جاویش را بگیرد به مملکت نیاید من در اینمورد تجربه دارم من اولین شخصی بودم که از ۲۵ سال پیش مبارزه با تریاک را شروع کردم یک عده‌ای جلوگیری کردند مرا تبعید کردند مرا از کار خارج کردند و گفتند آقا این مخالف امور کشاورزی و صادرات مملکت است چرا این حرف را می‌زنید بگذارید رسیدگی شود اگر حرفهای من در باره این قرص بجا است چرا جلویش را نگیرند؟ اگر بیجاست بیایند اینجا بگویند نا بجا گفتی (صحیح است) جناب آقای نخست وزیر من اینجا متوجه شدم که جنابعالی فرمودید این دارو است قبول دارم که دارو است ولی این دارو که مواد سمی و مخدر است نباید آزاد و در تمام ایران بدست سقط فروش و دوره گرد رفروش برسد این دارو مثل تریاک باید در انحصار دولت باشد (یکی از نمایندگان – اینجایش درست است) و بنگاه داروئی کشور فروشنده باشد (صحیح است) این را اگر آقای دکتر سعید حکمت که الان اینطور ناراحتند برای اینکه من اینحرف را می‌زنم معذرت می‌خواهم بنده ارادت دارم بجناب آٌای دکتر سعید از بس بین الاثنین صحبت شده بنده ناراحت شده‌ام اگر آٌای دکتر صلاح دیدند و لامز دانستند که یک چنین داروئی را یک مریضی بکند با نسخه تجویز میفرمائید می‌رود بنگاه داروئی و بنگاه داروئی می‌فروشد (صحیح است) و الله نباید هر بساط اندازی و هر سقط فروشی قرص مخدر بفروشد (صحیح است) این طمع است و عواقب آنرا دو سال دیگر یک مرتبه آقای وزر بهداری میاید اینجا و تاسف می‌خورد (یکنفر از نمایندگان – دوا مخدر نیست) جنابعالی هم متخصص حلق و گوش و بینی هستید اما متخصص دارو نیستید اجازه بفرمائید اینموضوع را دولت و دستگاههای مسئول مملکت تحقیق بکنند و رویش تصمیم بگیرند (صحیح است) عرض کنم یک مطلب دیگر که بدون هیچگونه سرمایه گذاری ارز بمملکت می‌آورد و برای افراد این مملکت مفید و موثر است موضوع جلب سیاحان است (صحیح است) بنده می‌خواستم بدانم این اداره جلب سیاح با شش هفت میلیون تومان اعتبار سالیانه اش برای این مملکت چه کرده است (صحیح است) اینکه دیگر بجائی بر نمی‌خورد در اصفهان یک اداره‌ای درست کرده‌اند بنام اداره جلب سیاح که هفته‌ای یکمرتبه درش باز می‌شود و دو مرتبه بسته می‌شود و یک قدم مفید و مهمی که بتواند این سیاحان را به ایران جلب کند برداشته نشده و این سیاحی که می‌آید اینجا و ۴۸ ساعت می‌ماند موجباتی برای راحتی و جلب توجهش فراهم نشده یکی از عواید مهم کشورهای مترقی مثل ایتالیا لندن لبنان یونان سوئد و سوئیس و این قبیل کشورها جلب سیاح است (صحیح است) اما انیکه سرمایه زیادی نمی‌خواهد و پول با پای خودش به این مملکت می‌آید (صحیح است) اما چرا در این کار مسامحه می‌کنید چرا یک اقدامات موثری در دنیا و ایران نکرده‌اند تا بدانند که در اینجا وسائل خوب برای پذیرائی سیاح داریم این اصفهان با بناهای با عظمت با این آثار باستانی که چشم دنیا را خیره کرده و بزرگترین شخصیتهای دنیا دلشان می‌خواهد و آروزیشان اینست که یک موقعی بیایند ایران و بروند اصفهان و تخت جمشید و شیراز را تماشا کنند چه کرده‌اید؟ بنده پیشنهاد می‌کنم این اداره جلب سیاح را هم بگذارید به اختیار وزارت فرهنگ و هنر که یک قدری بصورت جدی تری در بیاید و توانند وظائف مهم خودشان را انجام بدهند (یکنفر از نمایندگان – بسیار نظر خوبی است) و الا جلب سیاح و اقدام در جلب سیاح همه اش این نیست که مسافر بخارج بفرستند بنام مطالعه ببینند آنجاها چه کرده‌اند (فولادوند – از کلمه جلب می‌ترسند) ممکن است و مثل اینکه عرایض بنده اگر دوستان بگذارند دارد خاتمه مییاببد (احسنت) یکی از کارهای خوب دیگر که آن هم جنبه دارد و چهار میلیون نفر از انجام آن کار بهره مند می‌شوند موضوع احداث راه اصفهان بخوزستان است (صحیح است) که نمایندگان استانهای خوزستان و استان اصفهان و بختیاری و چهار محال از اول تشکیل مجلس ۲۱ تا بحال استدعا یشان از دولت این بوده که این راه نیمه تمام را تمام کنند. (صحیح است) خوزستانیهائی که می‌خواهند بتهران بروند باید ۱۲۰۰ کیلومتر راه را طی بکنند در صورتیکه اگر این راه باز بشود یک سوم راه می‌شود تمام بختیاری و چهار محال را پیدا می‌کنند و رفت و آمدشان در این استانها باز می‌شود شیخ نشینان خلیج فارس و تمام مردم بنادر و جزایر از این راه بهره برداری و رفت و آمد می‌کنند (صحیح است) این راه پول برای مملکت میاورد این راه استفاده برای مملکت دارد این راه به اقتصاد مملکت کمک می‌کند (صحیح است) وقتی یک کاری این اندازه مفید و مهم است عوایدی برای مردم مملکت دارد و مفید است چرا دولت برای اینکار اقدام نمی‌کند (صحیح است) (معتمد وزیری – شروع شده نقشه برداری شده بنده خودم رفته‌ام دیدم) در بودجه متاسفانه برای انجام این راه مهم هیچگونه بودجه‌ای منظور نشده است – باور بفرمائید آقایان به چهار میلیون نفر ظلم شده این کار مهم و اساسی است این کاری است که از لحاظ رونق اقتصادی بسیار مهم و مفید است (صحیح است) یک مطلب دیگری هم دارم و آن اینست که در اصفهان در حدود هفت هشت ده هزار نفر دستباف وجود دارد اینها در شرائط سختی زندگی می‌کنند مدیر کل اقتصاد پیشنهاد کرد که برایشان شرکت تعاونی تشکیل بدهند (یکنفر از نمایندگان – در یزد هم) در یزد هم هنچنین هستند این پیشنهاد منطقی است این پیشنهادی است که همه دنیا رویش دارند عمل می‌کنند (صحیح است) ولی ما هر چه نوشته‌ایم و گفته‌ایم به مکاتبه برگزار شده عمل درش نبوده بنده از دولت جناب آقای هویدا خواهش می‌کنم که برای تشکیل شرکت تعاون صنف دستباف اصفهان که آنهم از لحاظ اقتصادی بسیار مفید و مهم است اقدام عاجلی بفرمایند (صحیح است) دیگر اینکه راجع به دانشگاه اصفهان هم قرار بود یک اعتباری اختصاص بدهند برای انکه هیچگونه اعتباری تخصیص ندادید همان بود که هست یک دینار به آن اضافه نشده استدعا می‌کنم برای دانشگاه اصفهان نیز اضافه اعتباری منظور نمایند و دولت به این عرایضی که صرفا روی علاقه و روی حفظ مصالح عالیه مملکت کردم با نظر خوش بینی و تعمق بیشتر اقدام بفرمایند البته ما هم بسهم خودمان سپاسگزار و متشکر خواهیم شد (احسنت – احسنت).
رئیس – آقای مهندس ارفع بعنوان موافق ثبت نام کرده‌اند بفرمائید آقای مهندس ارفع.
مهندس ارفع – بنده خیلی متاسفم که تصادفا موقع صحبتم بوقت بدی موکول شده هم نزدیک ناهار است و گرسنگی نمایندگان در میان و هم پشت سر فرمایشات جناب آقای معتمدی که مجلس را با آن بیانات شیرین خودشان بسیار سر گرم کردند باید صحبت کنم در هر حال با انکه در آئین نامه مجلس برای مذاکره در باره بودجه حدی معین نشده ولی بنده سعی می‌کنم تا جائی که مقدور باشد به اختصار بپردازم و وقت شریف آقایان را نگیرم و بخصوص علاقمندم آقایانی که بیاناتشان جنبه انتقادی دارد و قت بیشتری در اختیار داشته باشند برای اینکه حقا مجلس برای این تشکیل دشه که موافق و مخالف بتواند نظارت خودش را ابراز کند و آنچه را که در صلاح جامعه است بدون تعصب به اینکه از طرف عضو اکثریت یا اقلیت بیان شده آن صلاح انتخاب شود بنابر این باید فرصت کافی به آقایان داده شود تا بیانات خودشان را بفرمایند (احسنت) بنده همانطور که عرض کردم وضع صحبت در بودجه بنحوی است که واقعا می‌شود آنقدر به مسائل مختلف رفت و برگشت که اصل مطلب هم گم شود شما فرض بفرمائید اگر امروز راجع به برنامه آموزش و پرورش بخواهید صحبت بکنید مقدور است این مطلب را به نسل جوان بکشید از نسل جوان به سینما ببرید از سینما به باب پنجم گلستان در باره عشق و جوانی سوق بدهید و امثال اینها بنابر این برای یک سوژه و برای یک موضوع بسیار کوچک انقدر می‌شود ببیانات انشعاب داد که حتی موضوع اصلی گم شود ولی بنده سعی می‌کنم با اجازه خانمها و آقایان تا جائی که می‌شود از این امکان استفاده نکنم بنده قبل از بیانم بیا روز ۱۸ اسفند ۱۳۴۲ می‌افتم در روز یکشنبه ۱۸ اسفند ۱۳۴۲ هیئتی که در پیشاپیش آنها جوانی که نمونه شجاعت و اصالت نمونه فداکاری و خدمتگذاری در راه شاه و میهن بود (صحیح است) بنام منصور وارد تالار این نجلسه شد و هیئت دولت خودش را بحضور مجلس معرفی کرد درست یکسال از آن تاریخ می‌گذرد و تصادف روزگار امروز که لایحه بودجه مطرح است مصادف با آن روزی است که منصور در پشت این تریبون آمد و با بیان رسا و توام با صداقت خود با یک روح پاکی بخداوند سوگند یاد کرد که در خدمتگزاری شاه و ملت خود و وزراء کابینه اش تا سر حد امکان اقدام کنند (صحیح است) و الحق این مرد صدیق و وفادار تا دم مرگ بپیمان خود وفادار ماند (احنست) آنروز بود که منصور در باره تهیه بودجه بصورت بودجه برنامه ئی در این جا مطلب را عنوان کرد و معتقد بود که با انقلابی که در شئون مختلف مملکتی پیش آمده است روشهای گذشته بی سر و سامانی‌های گذشته و روشن نبودن هدف سد ورادع بزرگی در قبال پیشرفتهای اقتصادی و اجتماعی این مملکت خواهد بود و معتقد بود که می‌بایستی بودجه مملکت بر اساسی تنظیم شود که تکلیف دستگاهها و سازمانهای مملکت و نتیجه سرمایه گذاری و نتیجه خدمات مشخص و معلوم باشد بنده بسیار مناسب میدانم که امروز مراتب تنظیم و تکریم خود و تقدیر مجلس شورای ملی را از خدمات مرحوم منصور در این جا باز گو کنم و بر خلاف آنچه که همکار عزیزم نسبت به اقدامات گذشته دولت نظر بی مهری داشتند و واقعا عنایتی نکردند در زمان این دولت بسیار کارهای موثر و اساسی انجام گرفته است (صحیح است) و امروز هم خوشبختی ما در این است که کابینه همان کابینه برنامه همان برنامه روش همان روش و افرا مومن و معتقدی که از بدو زمامداری منصور افتخار خدمتگزاری بکشور داشته‌اند امروز هم خدمت می‌کنند و دارند این برنامه مملکتی را بجلو می‌برند (صحیح است) بنده شاید به اقتضای اینکه بعنوان موافق صحبت می‌کنم لازم باشد قبلا ببیانات مخالفین که قبل از من صحبت کرده‌اند پاسخ دهم بنده شخصا این رویه را زیاد نمی‌پسندم که نماینده ئی بلند شود و به نماینده‌ای جواب بدهد (صحیح است) و معتقدم بر اینکه می‌بایستی جواب نمایندگان مخالف و یا موافق که پیشنهادی یا انتقادی دارند وسلیه دولت داده شود مخالف صحبت بکنند موافق صحبت بکند و مجلس قضاوت کند و تصمیم بگیرد ولی معذ الک بنده در این جا ناگزیرم بجناب آقای معتمدی این تذکر را عرض کنم که واقعا می‌بایستی در باره مسائل عمیقانه توجه کرد و انصاف داشت و بنظر من بزرگترین صفتی که می‌شود فردی را به آن متصف کرد انصاف و مروت است (احسنت) ولو درباره درباره دشمن – بنده از این مطلب میگذدرم و بموضوع بودجه می‌پردازم قبل از اینکه راجعع به بودجه و مزایا و دلایل موافقت خود عرض بکنم بذکر یک تاریخچه مختصری از وضع دولتها در گذشته می‌پردازم و قبلا بررسی می‌کنیم به بینیم وظیفه دولتها در عصر کنونی در دنیا چیست و در کشور ما چیست – همه آقایان بهتر از بنده استحضار دارند که فلسفه وجودی دولتها اگر دولت را مترادف حکومت در این جا فرض کنیم بعد از جنگ بین الملل دوم دچار دگر گونیها و تحولات زیادی شده است در قرن ۱۹ و اوائل قرن بیستم دولت را عبارت از یک اجتماع سیاسی و یک نیروئی می‌دانستند که از ملت برخاسته و این نیرو برای اداره نظم اجتماع و جلوگیری از تجاوزات و تعدیات و حفظ حقوق افراد بوجود آمده اتس مارکسیست‌ها می‌گفتند فلسفه وجود دولت این بوده که یک طبقه‌ای میخواسته بطبقه دیگر ظلم و تعدی کند ناگزیر هیاتی را بنام دولت بوجود آورده و بوسیله این سازمان سیاسی نظریات خودش را اعمال نموده است در رژیم سرمایه داری این سرمایه داران و صحبان منافع اختصاصی هستند که اینها دولتها را بوجود میاورند و با استفاده از این دولتها استثمار خودشان را نسبت به طبقه کارگر معمول و محری می‌دارند – اما نظیه آنها حتی در رژیم سرمایه داری رژیم کارگری هم باشد باز فرقی نمی‌کند وطبقه کارگر هم همین عمل را انجام می‌دهد یعنی طبقه کارگر هم از خودش حکومتی بوجود میاورد آن را بجان طبقات سرمایه دار خواهد انداخت. پس اصولا وجود دولتی که متکی بدسته یا طبقه خاصی باشد همیشه موجب از بین رفتن و لطمه خوردن بطبقه دیگر اجتماعی خواهد بود و موجب این خواهد شد که منافع عده‌ای تامین بشود و منافع عده‌ای لگد مال ولی بعدا در اثر تحولاتیکه در دینا بوجود آمد این موضوع تایید شده که دولت اگر از قاطبه ملت و از اجتماعات مختلف یک ملت بوجود آورده باشد می‌تواند حافظ منافع آن جامعه و آن اجتماع قرار بگیرد بدون اینکه نظر خاص و یا کینه‌ای نسبت بطبقه خاصی از مملکت داشته باشد و روی این اصل دولتهائی مثل دولت امروز ما که بوسیله طبقات مختلف اجتماع برگزیده شده باشند مورد اعتماد و احترام جامعه هستند و وظیفه اینها از وظایفی که در اواخر قرن ۱۹ و اوایل قرن ۲۰ برای دولتها در نظر گرفته میشده تجاوز می‌کند یعنی دولتها تنها حافظ نظم اجتماع نخواهند بود تنها وظیقه اشان این نیست که امور سیاسی مملکت از قبیل عهود و قراردادها و تماسهای با کشورهای خارج یا حفظ مرزهای کشور را بعهده بگیرند بلکه وظایف سنگینتری برای این دولتها در نظر گرفته می‌شود امروز دولت در مفهوم قدرت اجرائی برگزیده اکثریت جامعه و ارشاد کننده اقتصاد مملکت آموزش دهنده اجتماع حافظ منافع طبقات و اکثریت اجتماع راهنمائی کننده افراد کشور در استفاده ا ز نیروهای انسانی نیروهای مادی و استفاده از منابع طبیعی کشور است بنابراین ملاحظه می‌فرمایند که دولت وظیفه دفاع کشور را بعهده دارد وظیفه تامین عدالت اجتماعی را بعهده دارد وظیفه فراهم کردن رشد اقتصاد مملکت را بعهده دارد و حتی در مسائل اقتصاد کنترل شدید دولت یکی از مسائل است که بصلاح جامعه و بنفع اکثریت اجتماع خواهد بود و از همین جهت است که امروز واقعا یکی از وظایف بسیار مهم اساسی که برای دولتها در نظر گرفته می‌شود دخالت آنها در تنظیم امور اقتصاد جامعه است برای اینکه بعقیده عده زیادی از متفکرین اساس جنگ‌ها و اصلاحات طبقاتی را مسائل اقتصادی کشورها بوجود میاورد اگر در این مسائل اقتصادی دولتها توانستند نظارت عالیه و و صحیح و فالح قدم برخواهد داشت با توجه به این اصل کلی که عرض کردم برگردیم به بودجه به بینیم آیا در این بودجه دولت توانسته است آنطور که باید و شاید بوظائلف خود توجه کند یا نه قبل از بررسی بنده می‌بایستی عرض کنم که در تنظیم و تهیه این بودجه که برای بار اول به اینصورت به مجلس شورای ملی تقدیم می‌شود حقا زحمت‌های زیادی کشیده شده و از افرادی که در این کار شرکت داشته‌اند می‌بایستی قدر دانی بشود زیرا برای کسانی که خود دستی از نزدیک در آتش دارند بسیار روشن است تهیه بودجه در دستگاههای دولتی یا در سازمانهای دولتی ما با نبودن کادرهای تربیت شده با نبودن دستگاه صحیح اداری چقدر مشکل است و طبعا باید اذعان کرد که نه تنها ایده آل نیست بلکه کامل هم نیست و مسائلی که در این بودجه مطرح شده مسائلی است که قابل بحث قابل انتقاد قابل راهنمائی قابل ارشاد و قابل تکمیل و اصلاح است آن روزی که جناب آقای نخست وزیر در کمیسیون بودجه حضور داشتند بیانی کردند که من را واقعا تحت تاثیر قرار داد ایشان فرمودند ما عاشق افکار خودمان نیستیم این مطلب بسیار مطلب بزرگ و واقعا قابل ستایش و قابل تقدیر است (صحیح است) ایشان اذعان می‌کنند و میگویند دولت من با تمام مساعی که بکار برده و روشنائی را که برای اداره اجتماعی و اداره کشور تشخیص داده بنحوی است که من بشما ارائه می‌کنم و من آمده‌ام اینجا از شما استمداد فکری و کمک و راهنمائی و ارشاد می‌خواهم و این وطلب بسیار قابل ستایش است بنده خودم در طول مدت خدمت بیست و چند ساله در دستگاه دولت همیشه از این رنج می‌برم که دولت مبالغ زیادی بابت هزینه‌های پرسنلی و بخاطر گردش چرخ دستگاه می‌پردازد ولی متاسفانه در آخر سال اگر بخواهند برای انیکه نمی‌دانستند که هدف چه بوده و چه کاری می‌خواهد حساب کنند که راندمان کار این دستگاه چه بود. نمیدانند برای انیکه نمی‌دانستند هدف چه بوده و چه کاری می‌خواهند انجام بدهند یک مقدار از کارهای عادی و بی هدف کارمندان دستگاه را مشغول می‌کرد و باعث می‌شد صبحی را بشام برساند نامه‌ای برود و جواب بیاید نامه‌ای بایگانی و ضبط بشود آخر سال هم معلوم نبود ما حصل این فعالیتها که در این دستگاهها انجام می‌گرفت چیست. علت اساسی و نقصی که در این مطلب وجود دارد تا حدی معلول نداشتن بودجه برنامه‌ای بود اغلب از سازمانها نمی‌دانستند بکدام طرف می‌روند و برای چه منظوری می‌روند و چه مقصدی از این کار دارند. امروز با برداشتن این قدم این هدف مشخص می‌شود و در آتیه برای ما بهتر می‌تواند تجلی کند اما در این مساله بنده یک پیشنهاد و یک نظریه‌ای دارم که اگر اقایان همکارانم به ان توجه بفرمایند و با آن موافقت بفرمایند شاید از نظر پیشرفت کار مملکت پیشنهاد مفیدی باشد بنده معتقدم همانطوری که دولتها از مجلس انتظار دارند بودجه آنها بررسی و تصویب شود باید متقابلا آنها را مکلف کنیم که همه ساله قبل از تسلیم بودجه خود بمجلس شورای ملی بیلانی از کارهای انجام شده سالیانه با توجه ببرناه‌های تدوینی بمجلس شورای ملی تقدیم کنند و یک کمیسیون خاص در مجلس شورای ملی مامور رسیدگی و انطباق عملیات انجام شده دولت با برناه‌های تنظیمی باشد اگر به این نحو عمل شد ما می‌توانیم اطمینان داشته باشیم امسال بودجه‌ای که تنظیم می‌کنیم سال دیگر دولت اینجا خواهد آمد و خواهد گفت من در این برنامه‌ها تا این حد پیشرفت کرده‌ام توانسته‌ام کار انجام بدهم و در این قسمت از برنامه بعلت این محظور و یا این موانع کاری انجام نداده یا توفیق کامل بدست نیاورده‌ام و این مجلس است که قضضاوت می‌کند و اعمال دولتها را بر اساس کارشان می‌سنجد دستگاههای اجرائی ممکن است اهمال نکنند ولی خدای نکرده اگر یک در هزار هم دستگاهها متوجه وظایف خود نشوند کنترل مجلس روی عملیات و کارهای انجام شده خود محرکی برای توجه بیشتر مسدولین امور خواهد بود. یکی از مسائلی که در بودجه قابل توجه است عبارتست از میزان سرمایه گذاری در امور تولیدی و عمرانی است همانطور که عرض کردم در کشورهای در حال رشد یکی از وظایف دولتها پیش قدم شدن در امور صنایع و در امور و کارهای تازه و نو است و می‌بایستی در این راه دولت سرمایه گذاری اولیه را بکند و مردم را بکمک سرمایه گذاری خودش بیاورد اینها را براه بیندازد برای صنایع و عملیات فنی کادر فنی تربیت بکند و بالنتیجه مثل بچه‌ای که دستش را می‌گیرند و پا بپا می‌برند افراد و مردم را که در این راه تازه کار هستند و آشنائی ندارند راهنمائی بکند اگر به این وظیفه دولت اعتقاد داشته باشیم و مفید بدانیم خوشبختانه در این بودجه‌ای که امسال به مجلس شورای ملی تقدیم شده کاملا رعایت این مطلب شده است ما بهیچوجه مجاز نیستیم در آمدهائی که از منابع مختلف بدست ما می‌رسد صرف کارهائی بکنیم که زود گذر و از کارهائی باشد که نه برای ما و نه برای نسل‌های آینده بتواند مفید باشد بنا بر این هر قدمی که دولت در راه سرمایه گذاری در راه توسعه صنایع بخصوص بر می‌دارد نه تنها برای ساختن ایران امروز قدم موثری است بلکه زیر بنای ساختمان بزرگی است برای بهبود کشور توجهی که در بودجه این سال بسه قسمت از امور اساسی کشور شده یعنی تقویت نیروی دفاعی و تولید وعمران نشان می‌دهند که دولت کاملا بوظیفه‌ای که دارد آشناست گفتیم یکی از وظایف دولت تامین انتظامات و تامین عدالت اجتماعی و حفظ حدود و ثغور کشور است در این مورد آنچه را که خوشبختانه بنده در بودجه مطالعه کردم دیدم هزینه‌ای که می‌بایستی بمصرف تقویت نیروهای دفاعی کشور برسد بحد قابل توجهی رعایت شده و حتی اضافه‌ای نسبت بسال گذشته پیدا کرده ما هیچکدام تردید نداریم که آرزوی همگی این است ه دنیا بسوی یک ثبات و بسوی یک صلح پایدار برود ولی تا روزیکه این آرزو تحقق پیدا کند ما همیشه باید این ضرب المثل را در نظر داشته باشیم که میگویند اگر می‌خواهی در صلح زندگی کنی اماده جنگ باش (صحیح است) افراد کشورهائی می‌توانند با آرامش و با خیال راحت شب سر ببالین بگذارند که خودشان را برای دفاع آماده و حاضر کرده باشنداز این جهت است قدمی را که دولت در راه تقویت نیروهای تدافعی مملکت بر می‌دارد بسیار قابل تحسین است و یکی از نکاتی است که در این بودجه واقعا قابل توجه است در بودجه جاری توجه به امور کشاورزی با کمک اعتباراتی که از سازمان برنامه گرفته می‌شود تا حدیکه میسور بود بعمل آمده در این اموریکه جنبه فنی دارد و شاید قابل این باشد که جناب آقای معتمدی هم به این عرض بنده توجه بفرمایند این است که در باره مسائل فنی نمی‌شود بطور سطحی اظهار نظر کرد خیلی سهل است بنشینیم در اینجا بگوییم که آقا این مملکت اینقدر آب و خاک دارد و اینقدر توسعه دارد بیائید سد بزنید کارخانه درست بکنید اما اینها در مسائل فنی است اینها بنظر بنده مسائلی نیست که در شان کسانیکه از جانب ملت صحبت می‌کنند این باشد که بدون تحقق دقیق در امور فنی اظهار نظر بکنند (معتمدی – گفتنش راهم نباید بگوئیم ؟) مشکلی که در این مملکت داریم این است که ماهمه همه کاره هستیم و کسی هم که همه کاره است هیچکاره می‌شود یعنی بنده این مطلب را درباره خودم عرض می‌کنم مثلا در مورد یک ساختمانیکه می‌بینیم میگویم این ساختمان را اگر اینطور ساخته بودند بهتر بود و یا اگر بجای تیرآهن ۱۸ – تیر آهن ۱۶ مصرف کرده بودند ارزانتر و بهتر بود و یا اگر جنابعالی به بنده برخورد کردید و خدای نکرده فرمودید که سرتان درد می‌کند بنده فورا نسخه می‌دهم (معتمدی – ولی می‌توانید بگوئید که به طبیب مراجعه کن) بنظر بنده جنابعالی عقلتان بالاتر از این است که در این امر ساده محتاج براهنمائی بنده باشید درهر حال منظور بنده این است که در مسائل فنی کارها را بگذاریم بعهده اهل فن (صحیح است) بدهیم به آنها که بتوانند درست اظهار نظر بکنند خوب و بدش را در آنجا صرافی بکنند درهر حال صحیح نیست سرمایه کشور را بصرف یک افکاری که در یک مغز میاید بدون مطالعه و رسیدگی یک مرجع صلاحیتدار مصرف کنیم البته این افکار را می‌شود ارائه کرد همانطوری که فرمودید بنده با ارائه کردنش موافقم اما اظهار نظر قطعی آن که آیا این می‌شود یا نمی‌شود باید به اهل فن واگذار کرد علی ایحال بنده مثل اینکه قدری منحرف شدم البته در صحبت راجع به امور کشاورزی عرض می‌کردم خوشبختانه در برناه سوم در سراسر کشور با توجه به اصلاحات ارضی با توجه به نیاز کشور اقدامات موثری در این زمینه بعمل آمده اما باز هم باید توجه کرد که تنها پول نیست که یک برنامه اقتصادی و یک برنامه صحیح را بکار می‌اندازد خیلی وسائل و موجبات دیگری هم برای این کارها لازم است است تربیت کادر استفاده از نیروی انسانی در تهیه و اجرای پروژه‌ها بزرگترین رل را دارد بحدی که موضوع مالی در مقابل آن تقریبا مستهلک است و بنابر این باید توجه کرد اگر بحدی که ما امروز مورد علاقمان هست در رشته‌های مختلف نمی‌توانیم سریعا پیش برویم دلیلش اینست که هم باید کادر داشت و هم باید از زمان استفاده کرد باید فرصتی باشد تا نهالی که امروز می‌کاریم به ثمر برسد بنده با یک نکته‌ای که جناب آقای معتمدی یا یکی از همکاران تذکر دادند کاملا موافقم و خوشبختانه این مطلب در کمیسیون بودجه فعلا مطرح و مورد توجه جناب آقای نخست وزیر واقع شد و آن عبارت از اجرای برنامه‌های کوتاه مدت موازی با برنامه‌های طویل المدت است این کاملا صحیح است و ما معتقدیم که نمی‌شود بنسل فعلی مملکت و اجتماع امروز ایران گفت منتظر باشد تا سی سال دیگر کاری را که من امروز شروع کرده‌ام به نتیجه برسد ملت ایران ملت بردباری است ملت صبوری است ملت فداکاری است ملت روشن بینی است ولی می‌گوید تمام این فداکاریهائی که میگوئی متحمل می‌شوم ولی امروز هم یک لقمه نان بمن بده که شکم من سیر بماند. بنابر یان می‌بایستی توجه کرد که موازی با این برنامه‌های طویل المدت برنامه‌های کوتاه مدت تنظیم بشود خود آقای نخست وزیر هم با این مطلب موافق هستند و بسیار علاقمند هستند وقول مساعد فرمودند ه در این دولت این موضوع مورد توجه قرار بگیرد و حتی تقاضای بنده اینست که جناب اقای نخست وزیر این آقایان استاندارانی را که به استانها می‌فرستید و اکثرا مردمان شریفی هستند اینها علاقمند هستند درمحیط کارشان خدمت بکنند اگر برای اینها با توجه به آشنائی که از منطقه ماموریت خود دارند و با توجه بدرد دلهای مردم و احتیاجات منطقه اعتباراتی و لو مختصر تامین و در اختیار گذاشته بشود و اختیاراتی به انها داده بشود مسلما می‌توانند قدمهای مفیدی بردارند بنظر بده این عمل بسیار در جلب و حمایت مردم و در پیشرفت و تامین زندگی روزمره و فعلی مردم می‌تواند موثر واقع بشود (صحیح است) جناب آقای معتمدی فرمودند که در برنامه دولت منصور اقدام موثری نشده است بنده دلم می‌خواست فرصتی بود و حداقل من می‌توانستم یکی دو ساعت منحصرا درباره برنامه و کارهای انجام شده کشاورزی منحصرا صحبت کنم و مقایسه‌ای بین سالهای پیش و امسال با توجه به هزینه‌های انجام شده و نتایج حاصله نمایم شما ممکن است یک عمارتی را با صد هزار تومان تهیه کنید و همان عمارت مشابه را با یک میلیون توما هنر در این است که دستگاه طوری بچرخد که با حداقل هزینه حداکثر استفاده را ببرد و این را بنده نمی‌توانم بگویم در دولت گذشته یا دولت فعلی زیرا بنده هیچ خط فاصلی بین آن دولت و این دولت نمی‌گذاریم اینستکه میگویم در این دولت واقعا عملیات و اقدامات خوب صورت گرفته و بنده برای اینکه وقت دیر است و مقام ریاست هم علاقمند هستند به اینکه تنفسی داده بشود و بعدا دومرتبه مجلس مشغول به کار شود بنده بیان قسمتی از این کارها را از دوست عزیزم جناب آقای مهندس آصفی تقاضا می‌کنم که با توجه بیاد داشت‌های تهیه شده بعهده بگیرند.
تا با واقع بینی و منصفانه قضاوت بشود و معلوم شود در طول این مدت چه قدمی برداشته شده است چون بنده صلاحیت خودم را در امور کشاورزی میدانم یادداشتها در این مورد تهیه شده است علی ایحال آنچه که درباره دلایل موافقت با این بودجه باید گفته بشود فوق العاده زیاد است و هر کدام قابل شرح و تفسیر و بیان است ولی بنده مطمئن هستم با روشن بینی که نمایندگان محترم دارند بررسی عمیقی نسبت به این مسائل فرموده‌اند البته درد دلها باید گفته شود مشکلات مملکتی باید گفته بشود باید توجه دولت را به این مسائل جلب کرد ولی چون آقایان بحقیقت امر واقف هستند و میدانند چه محاسن و چه محاسن و چه مزایائی بودجه فعلی برای مملکت دارد بنده دیگر اطاله کلام نمی‌کنم فقط از خداوند استعانت می‌کنم که دولت خدمتگذار ما را در تحت رهبری شاهنشاه بزرگ و با حمایت و پشتیبانی آقایان محترم در راهی که در پیش دارد موفق و مؤید بدارد جناب آقای نخست وزیر شما برای این ملت واقعا لایق ملتی که استحاق همه نوع خدمتگذاری دارد ملتی که بقدر شنلسی در دنیا معروف و موصوف است هر که بردارید مطمئن باشید که برای همیشه نام شما و نام همکاران عزیز شما بخوبی یاد خواهد شد و بنده یقین دارم با آن روح امانت و صداقت و خدمتگذاری که در همکاران عزیز شما و شخص شما وجود دارد در این راه توفیق حاصل خواهید کرد (احسنت).
- تعیین موقع جلسه بعد. ختم جلسه
۳- تعیین موقع جلسه بعد. ختم جلسه.
رئیس- چون وقت دیر است با اجازه خانمها و آقایان جلسه را ختم می‌کنیم جلسه آینده ساعت ۴ بعد از ظهر امروز خواهد بود
رئیس مجلس شورای ملی- مهندس عبدالله ریاضی.