مذاکرات مجلس شورای ملی ۱۸ آبان ۱۳۴۸ نشست ۱۵۴
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری بیست و دوم | تصمیم‌های مجلس | قوانین انقلاب شاه و مردم |
مذاکرات مجلس شورای ملی
صورت مشروح مذاکرات مجلس روز یکشنبه ۱۸ آبان ۱۳۴۸ نشست ۱۵۴
مشروح مذاکرات مجلس شورای ملی، دوره ۲۲
جلسه: ۱۵۴
فهرست مطالب:
۱- قرائت اسامی غائبین جلسه قبل
۲- بیانات قبل از دستور بانو جهانبانی و آقایان: ملکشاه ظفر- دکتر خزایلی- فرهادپور
۳- تصویب صورت‌جلسه
۴- تقدیم یک فقره لایحه به وسیله تیمسار سپهبد کاتوزیان معاون وزارت جنگ
۵- تقدیم سه فقره لایحه و پنج فقره صورت دیون به وسیله آقای قوام صدری معاون وزارت دارایی
۶- طرح و تصویب گزارش شور دوم کمیسیون کار و امور اجتماعی راجع به لایحه تکمیلی قانون سهیم کردن کارگران در منافع کارگاه‌های صنعتی و تولیدی و ارسال به مجلس سنا
۷- طرح گزارش شور اول کمیسیون امور استخدام و سازمان‌های اداری راجع به لایحه تأسیس سازمان اسناد ملی ایران
۸- طرح گزارش شور اول کمیسیون آموزش و پرورش راجع به لایحه آموزش و پرورش منطقه‌ای
۹- اعلام وصول و قرائت نامه رسیده از دولت در اجرای (قانون نحوه خرید ماشین‌آلات)
۱۰- تعیین موقع جلسه آینده- ختم جلسه
صورت مشروح مذاکرات مجلس روز یکشنبه (۱۸) آبان ماه ۱۳۴۸
| مجلس ساعت نه و پنج دقیقه صبح به ریاست آقای عبدالله ریاضی تشکیل گردید. |
- قرائت اسامی غائبین جلسه قبل
۱- قرائت اسامی غائبین جلسه قبل
رئیس ـ اسامی غائبین جلسه قبل قرائت می‌شود.
غائبین با اجازه
- آقایان محمد اسدی ـ فضائلی ـ دکتر رهنوردی ـ مهندس بهرام زاده ـ ریگی ـ تیمسار حکیمیان ـ معزی ت‌دکتر ضیائی ـ دکتر رشتی ـ دکتر یزدان‌پناه ـ مهندس صائبی ـ دکتر صدر ـ دکتر اعتمادی ـ ساگینیان ـ بانو سعیدی ـ خواجه نروی ـ دکتر دادفر ـ ایلخانی‌پور ـ کاسمی ـ مانی ـ دکتر اسدی ـ دکتر امین ـ رامبد ـ دکتر سعید ـ سلیمانی ـ کاشانی ـ مهندس معتمدی ـ دکتر حبیب‌اللهی.
غائبین بی‌اجازه
- آقایان شاهنده ـ دکتر اسفندیاری ـ مافی.
غائبین مریض
- آقایان دکتر یگانگی ـ مصطفوی نائینی ـ پردلی ـ دکتر عدل طباطبائی ـ اولیاء ـ دکتر برومند ـ مهندس پرویز ـ بهبودی ـ مهندس ریاحی ـ فروتن ـ فهیمی ـ مهندس قادرپناه ـ دکتر کلالی ـ دکتر متین.
- بیانات قبل از دستور بانو جهانبانی و آقایان: ملکشاه ظفر ـ دکتر خزائلی ـ فرهادپور
۲- بیانات قبل از دستور بانو جهانبانی و آقایان: ملکشاه ظفر ـ دکتر خزائلی ـ فرهادپور
رئیس ـ نطق‌های قبل از دستور را شروع می‌کنیم خانم جهانبانی بفرمائید.
بانو جهانبانی ـ اجازه فرمائید مراتب تسلیت و هم‌دردی خود و کلیه نمایندگان محترم مجلس شورای ملی را به مناسبت واقعه اسفناکی که برای یکی از همکاران عزیز ما خانم ابتهاج سمیعی رخ داد از این مکان مقدس اعلام دارم و چون چاره و گریزی نیست از خداوند متعال برای این بانوی محترم صبر و شکیبایی درخواست می‌نمایم (صحیح است).
با اجازه مقام ریاست امروز می‌خواهم درباره دعوتی که چهارشنبه هفته گذشته از طرف وزارت آموزش و پرورش از کمیسیون‌های آموزش و پرورش مجلسین به مناسبت بازدید و شرکت در یک جلسه سمینار بین‌المللی مبارزه با بی‌سوادی کشورهای آسیایی که در اصفهان تشکیل شده بود به عمل آمد مطالبی به استحضار نمایندگان محترم برسانم.
تردیدی نیست آنقدر در کشور عزیز ما به رهبری شاهنشاه آریامهر در هر ساعت در هر گوشه و کنار کار و فعالیت و جنبش سریع و زندگی به چشم می‌خورد و کار مفید انجام می‌شود که هیچ‌یک از ما قادر به بیان همه آن نیستیم ولی از آنجا که فرهنگی هستم و یک نمونه عالی کار فرهنگی را همراه به همکاران عزیزم از نزدیک مشاهده کردم وظیفه دارم مختصری در اینجا بیان کنم (احسنت) قبل از شروع مطالب باید بگویم که ما در جلسه سمینار بین‌المللی مبارزه با بی‌سوادی کشورهای آسیایی که در آن علاوه بر نمایندگان ایران نمایندگان ۱۲ کشور آسیایی نیز حضور داشتند شرکت کردیم همچنین معاون وزارت آموزش و پرورش که مجری طرح نیز می‌باشد اظهار داشت که طبق نظر کارشناسان فنی این طرح در اصفهان از همه جای دیگر بهتر و عمیق‌تر و ارزنده‌تر اجرا و پیاده شده است.
طرح تعلیم سواد حرفهای به بزرگسالان در ایران یکی از نخستین طرح‌های آزمایشی است که در کار طرح‌های آزمایش جهانی با کمک مالی صندوق توسعه و عمران سازمان ملل و همکاری فنی یونسکو شروع به کار کرده است این برنامه با توجه به توصیه‌های کنگره جهانی وزرای آموزش و پرورش که بنا به دعوت شاهنشاه آریامهر که در سال ۱۳۴۴ در تهران تشکیل شده بود تهیه شد. در کنفرانس عمومی سال ۱۹۶۶ یونسکو در ژنو نیز به تصویب رسیده است. برای اجرای این طرح در حدود چهارده (۱۴) طرح آزمایشی در ممالک الجزایر و برزیل، اکوادر، گینه، هند، ایران، ماگاسکار، مالی، نیجریه، سودان، سوریه، تانزانیا، تونس، ونزوئلا در حال اجرا می‌باشد هدف مشخص نمودن رابطه‌ای است که سوادآموزی با رشد و توسعۀ اقتصادی دارد. پایه و اساسی که برنامه‌های آموزش بر روی آن بنا شده مبنی بر این نظریه است که در صورتی که کارگر بی‌سواد باشد به بازده کار او لطمه می‌خورد و به همین جهت بی‌سوادی را باید به عنوان یکی از عوامل اساسی عدم توسعه به حساب آورد. مسلماً همان‌طور که آموزش خواندن و نوشتن جوابگوی احتیاجات اخلاقی و سیاسی اجتماع است تعلیم سواد حرفهای نیز جوابگوی رشد اقتصادی و پیشرفت اجتماعی می‌باشد و به طور کلی بالا رفتن مهارت فنی و قدرت تطبیق کارگران را موجب می‌شود. به عبارت دیگر هدف مبارزه با بی‌سوادی آموزش دانش است در حالی‌که هدف تعلیم سواد حرفهای آموزش استفاده عملی از دانش می‌باشد. به همین سبب تربیت حرفهای در جوامع صنعتی و ترویج کشاورزی در مناطق روستایی تکیه‌گاه‌های عمده هر نوع تعلیم سواد حرفهای را تشکیل می‌دهند. در این نوع تعلیم آموزش خواندن و نوشتن فقط به عنوان وسیله و ابزاری است که نقش آن کمک به ادراک و یادگیری و تثبیت مطالب فنی و حرفهای می‌باشد که در جریان تربیت حرفهای به کارگران یا کشاورزان تعلیم داده می‌شود.
هدف‌ها و مناطق عمل بدین قرار است:
طرح آزمایشی ایران از استنباطی که بیان شد الهام می‌گیرد. برنامه اجرائی طرح که در چهارم ژانویه ۱۹۶۷ بین دولت ایران و Pnud یونسکو به امضاء رسید پیش‌بینی کرده است که آزمایشات تنها به تعلیم ساده خواندن و نوشتن و حساب مقدماتی محدود نخواهد بود بلکه هدف آن بایستی دادن اطلاعات عمومی و فنی لازم به منظور تربیت فردی و حرفهای و اجتماعی و فرهنگی بزرگسالان زن و مرد باشد تا بدین‌وسیله تا مرحله انتقال اجتماع به دوران رشد سرعت بیشتری داشته باشد. اجرای طرح آزمایشی در مناطق جغرافیایی و سازمان‌های اقتصادی که قبلاً به دقت انتخاب شده‌اند سازمان‌یافته است. فعالیت
در دو منطقه دزفول (خوزستان) و اصفهان در قلمروهای اجتماعی، اقتصادی آغاز شده است.
دزفول منطقه کشاورزی و اصفهان منطقه صنعتی است.
۱- پروژه فرعی دزفول به منظور: مرحله عبور مرز کشاورزی قدیمی به کشاورزی جدید و مکانیزه در یک منطقه آبیاری شده است در منطقه دزفول طرح آزمایشی در برنامه‌ای شرکت دارد که هدف آن بهره‌برداری از یک مطنقه آبیاری آزمایشی (به وسعت ۲۲ هزار هکتار و جمعیت ۱۴۵۰۰ نفر در ۵۸ واحد روستائی) می‌باشد که در واقع محل تجربه و آزمایش و نمایش به منظور توسعه کشاورزی در تمام منطقه دز می‌باشد که دارای ۱۴۴ هزار هکتار زمین و ۱۰۰ هزار سکنه می‌باشد. سازمان آب و برق خوزستان که عهده‌دار اجرای این طرح می‌باشد برنامه‌ای دارد که مطابق آن سیستم کشاورزی موجود باید به روش جدیدی تبدیل شود که در آن با شیوه‌های کشاورزی متمرکز انواع محصولات از قبیل سبزیجات، میوه‌جات، چغندرقند و همچنین دامداری متمرکز به عمل آید. طبق نظریه کارشناسان بانک جهانی با این ترتیب ارزش تجاری کالاهای تولید شده از ۴۴ میلیون دلار در حال حاضر به ۷ /۱۸ میلیون دلار خواهد رسید. در نتیجه درآمد خانوادگی روستائیان به میزان بسیار قابل توجهی بالا خواهد رفت.
آموزش مقدماتی کارهای فنی:
از سال ۷۰ ـ ۱۹۶۹ طرح آزمایشی در تعلیم تعداد محدودی از تکنسین‌ها و رانندگان و کارگران ماشین‌آلات کشاورزی شرکت خواهد نمود. با توجه به برنامه‌های موجود این گروه‌ها باید مورد استفاده گروه‌های کشت و صنعت قرار گیرند که قرار است قسمتی از اراضی حوزه دز برای بهره‌برداری در اختیار آنها گذاشته شود.
و اما، پروژه فرعی اصفهان یکی در مورد ایجاد واحد ذوب آهن است در اینجا وظیفه طرح آزمایشی تعلیم مطالب مربوط به مقدمات حرفه و هدایت نوسوادان بزندگی صنعتی در اولین واحد ذوب آهن کشور می‌باشد.
کارگران این واحد که عموماً از مناطق روستایی آمده‌اند در حال حاضر در امور ساختمانی واحد ذوب آهن شرکت دارند و در آینده تعداد قابل توجهی از این عده به عنوان کارگر در کارخانه ذوب آهن که قرار است در سال ۱۹۷۰ شروع به کار نماید شروع به کار خواهند نمود و تعدادی نیز در صنایع وابسته به آن در شهر جدیدی که در حال ساختمان است و گنجایش ۲۰۰ هزار نفر جمعیت را خواهد داشت به کار اشتغال خواهند داشت.
یکی دیگر مدرنیزه کردن صنایع قدیمی است هدف ارتباط دادن سوادآموزی به کارگران صنایع نساجی (در حدود ۳۰ هزار نفر) با متدهائی است که با حمایت دولت در جهت نوسازی این بخش از صنعت انجام می‌گیرد ـ با توجه به اینکه رشته مورد نظر بحران بزرگی را که ناشی از نوسانات بازار بین‌المللی بوده از سرگذرانده است. افزایش بازده و بهبود کیفیت کار از عوامل اساسی این توسعه و نوسازی می‌باشند.
دیگر هماهنگ کردن کار صنایع دستی با تحولات بازار. در این زمینه فعالیت‌های طرح به کارگران ۱۶۰۰۰ کارگاه هنرهای دستی مربوط می‌شود و قرار است بعد از یک سری مطالعات دقیق آموزش سواد همراه با تعلیمات لازم برای بهبود تکنیک کار و دادن جنبه تجاری بیشتر به این کارهای هنری به نحوی که در بازارهای جهانی قابل عرضه باشد و نیز تشکیل شرکت‌های تعاونی برای این گروه از تولیدکنندگان اجرا شود.
مدرنیزه کردن کشاورزی در ۸۱ روستای منطقه پیر بکران که جمعاً در حدود ۴۰ هزار نفر جمعیت دارد برنامه تعلیم سواد همراه با ترویج کشاورزی و ایجاد مزارع نمایشی اجرا خواهد شد که از یک طرف باستی به برداشت محصول بهتر و بیشتر کمک کند و از طرف دیگر با توجه به ساختمان سد شاه عباس و برنامه‌ای که برای مضاعف کردن اراضی قابل آبیاری در سال ۱۹۷۰ وجود دارد طرق استفاده صحیح از آب و کنترل آن منجر شود.
گذشته از اینها هم در اصفهان و هم در دزفول فعالیت جداگانه‌ای در مورد بانوان پیش‌بینی شده که هدف آن آماده کردن بانوان برای نقشی است که از نظر سیاسی و اجتماعی باید به عهده بگیرند و این برنامه شامل بهداشت و پیشگیری از بیماری‌ها، اقتصاد خانوادگی، مراقبت از کودکان و تربیت آنها و تنظیم خانواده و غیره می‌باشد. همچنین اقداماتی به منظور متشکل‌کردن آنان در شرکت‌های تعاونی تولیدی (دست‌دوزی خیاطی و بافندگی) به عمل آمده تا به افزایش درآمد و ارتقاء سطح زندگی آنان کمک شود.
این طرح آزمایشی به مدت ۴ سال پیش‌بینی شده است و با وجود استقلالی که دارد تحت نظر وزارت آموزش و پرورش اجرا می‌شود و معاون این وزارتخانه مجری طرح نیز هست و بنابراین وظیفه ارتباط با کمیته ملی مبارزه با بی‌سوادی و سایر مؤسسات و وزارتخانه‌هایی که در فعالیت این طرح ذینفع‌اند به عهده وزارت آموزش و پرورش می‌باشد.
عصر همان روز کمیسیون‌های آموزش و پرورش مجلسین از دانشگاه اصفهان بازدید نمودند. پیشرفت‌ها جدیت و فعالیت این دانشگاه از نظر ساختمان‌های جدید و توسعه سریع دانشگاه و ایجاد کتابخانه بسیار ارزنده و کوشش و فعالیت مسئولان دانشگاه اصفهان بسیار رضایت‌بخش و قابل توجه بود. دانشگاهی که در سال ۱۳۲۵ پایه نخستین آن با ایجاد آموزشگاه عالی بهداری اصفهان گذاشته شده بود و در خانه مختصری واقع در احمدآباد کار خود را آغاز نموده بود امروز در دامنه شمالی و خرک کوه صفه بنا شده است و از سال ۱۳۴۶ این دانشگاه موجودیت دانشگاهی خود را به خوبی بازیافت و با تصویب قانون تشکیل هیأت امنا به ریاست عالیات والاحضرت شاهدخت فاطمه پهلوی فعالیت تازه دانشگاهی خود را به شدت شروع نموده است و ساختمان‌های وسیع و مختلفی در کوی دانشگاه واقع در هزار جریب ایجاد و تأسیسات مورد نیاز دیگری نیز به آنها افزوده شده است. دانشگاه اصفهان آینده بسیار درخشانی دارد که از هم‌اکنون به خوبی آشکار است در شهر تاریخی و پرعظمت اصفهان که ایران‌شناسان نصف جهانش می‌خوانند در کنار بناهای غرورآفرین دانشگاه اصفهان مانند جواهری بر تارک این شهر می‌درخشد ما موفقیت همه سازندگان انسان‌های فردا را خاصه مربیان و استادان جوانان فردا را از خداوند می‌خواهیم. غروب آن روز اصفهان را به سوی تهران ترک کردیم در حالی‌که در چشم‌های دقیق همکاران عزیزم برقی از خوشحالی و شادی و غرور که سرشار از مهر وطن بود می‌درخشید (احسنت).
رئیس ـ آقای ملکشاه ظفر بفرمائید.
ملکشاه ظفر بختیاری ـ جناب آقای رئیس نمایندگان محترم.
از آنجائی‌که با طلوع خورشید سلطنت شاهنشاه آریامهر و آغاز انقلاب شاه و مردم چهره کشور باستانی و میهن عزیز ما دگرگون گردید و انوار خیره کننده عمران و آبادانی و تحولات اجتماعی در خلال زمان کوتاهی در پهنه وسیع ایران عزیز ما به همه جا گسترده شد حوزه انتخابیه بنده نیز که در دل کوهساران سر به فلک کشیده زاگرس و مسکن و مأوای صدها هزار نفر ایل شاه‌دوست و صدیق و زحمتکش بختیاری می‌باشد از این تحول‌ها به سهم خود بهره و نصیبی یافت که زبان اینجانب و همه افراد شاه‌پرست بختیاری از عرض سپاس و تشکر نسبت به مبدأ و منشاء همه این ترقیات و فعالیت‌ها قاصر و ناتوان است.
بیستم مهرماه فعالیت بزرگ و چشم‌گیری از طرف بنگاه حمایت مادران و نوزادان که از هر جهت قابل توجه و نشانه و نمونه بارزی از عواطف انسانی و توجه شاهنشاه بزرگ و شهبانوی گرامی ایران نسبت به ایل بزرگ و خدمتگزار که متأسفانه کمتر چنین اتفاقات و حوادث درخشانی را در طول تاریخ خود به چشم دیده است ناظر و شاهد بودم اجازه می‌خوهد دقیقه‌ای چند وقت گران‌بهای سروران عزیز را در مورد مشاهدات خود بگیرم.
در شهرستان ایذه که از هر جهت شایسته توجه و مستعد برای توسعه فعالیت‌های عمرانی و بهداشتی و اجتماعی می‌باشد یک زایشگاه مجهز ۲۵ تخت‌خوابی به همت بنگاه حمایت مادران و نوزادان و به فرمان شهبانوی مردم‌نواز ساخته شده است (صحیح است) که حقاً شایسته تقدیر و تمجید و موجب نهایت استقبال و شکرگزاری مردم آن سامان گردید. این زایشگاه به دست سرکار علیه بانو فریده دیبا مادر گرامی شهبانوی معظم که همیشه مشوق این‌گونه امور خداپسندانه بوده و می‌باشند و در حضور دهها هزار مردم شاه‌دوست بختیاری که شدیداً ابراز احساسات می‌نمودند گشایش یافت.
نحوه انجام این کار و سرعت عمل و تجهیز زایشگاه با آخرین پدیده‌های پزشکی عصر حاضر و تأمین کادر پزشکی و اداری آن واقعاً جالب و سخاوتمندانه به نظر می‌آید.
استاندار و فرمانده و مدیران کل و رؤسای ادارات خوزستان برای شرکت در این گشایش همگان به ایذه شتافته و در این شور و شعف عمومی شرکت داشتند.
بنده از شرح احساسات شورانگیز مردم آن سامان و افراد ایل که به مقیاس زیادی در محل با قیافه‌های شاد از این اقدام خیرخواهانه که در تحت توجهات علیاحضرت شهبانو در حضور مادر گرامیشان گشایش یافت احساس غرور و شادمانی می‌نمودن و مرا بر آن داشتند که مراتب تشکر و امتنان مرد و زن و خرد و کلان آن حوزه را از شهبانوی عزیز و زحمات بنگاه حمایت مادران و نوزادان در این ساحت مقدس به عرض نمایندگان محترم برسانم.
به قرار اطلاع این سری زایشگاه‌ها به تعداد زیادی در گوشه و کنار کشور در دست ساختمان است و تاکنون در بابل کنار مازندران و غروه کردستان، ساوه استان تهران، سرخس خراسان و ایذه خوزستان بحمدالله گشایش یافته و بقیه نیز طبق برنامه به اتمام خواهد رسید. یقین دارم نمایندگان حوزه‌های معروضه که از این موهبت برخوردار شده‌اند بهترین شاهد صدق گفتار بنده خواهند بود.
نکته‌ای را که ضروری می‌دانم به عرض برسانم استحکام بنا و تجهیزات کامل پزشکی و تهیه و تأمین کادر لازم می‌باشد که با بهترین مصالح و عالی‌ترین دستگاه‌ها و تحصیل کرده‌ترین پزشکان و پرستاران مهیای خدمت به مردم شده‌اند.
اصولا شیوه عمل و صمیمیت هیئت مدیره بنگاه حمایت مادران به پیروی از نیات عالیه شاهنشاه و شهبانو قابل تحسین و تشکر فراوان است.
ما از زایشگاه بزرگ مرکز و آموزشگاه بهیاری و مامائی فرح و درمانگاه‌های مفید بنگاه حمایت مادران اطلاع و آشنائی کامل داریم و می‌دانیم که در مؤسسه بزرگ این بنگاه در تهران در هر ۱۵ دقیقه یک نفر چشم به دنیا می‌گشاید و سال گذشته در حدود ۴۳ هزار نفر در آنجا بستری بوده و دهها هزار نفر معاینه و معالجه و از داروی رایگان استفاده کرده‌اند.
زایشگاه ایذه در زمینی به مساحت ۱۷ هزار مترمربع ساخته شده که هزار و هفتصد متر زیر بنا دارد و شامل ۲۵ تخت مادر و ۲۰ تخت نوزاد می‌باشد و مهمتر اینکه برای حصول آسایش کارکنان فنی آن محل‌های مسکونی آبرومندی در خورشان و مقام اداری هر کس ساخته و پرداخته شده و ترتیب کار طوری داده شده است که هب هیچ وجه به خارج از محیط زایشگاه احتیاجی نباشد بدیهی است ساختمان مجهز مسکونی و تأسیسات آب گرم و شوفاژ سانترال و تهویه و کانال‌کشی و موتور مولد برق و چاه آب و تأسیسات مربوط به فاضلاب و محوطه‌سازی زیبای این زایشگاه با بهائی که تمام شده با مقایسه با سایر ساختمان‌ها که شده و می‌شود واقعاً جالب توجه و نشانه صرفه‌جوئی و صداقت اولیاء بنگاه مزبور می‌باشد.
از لوازم اطاق عمل و زایمان که نمونه بارزی از حسن عمل و دلسوزی این موسسه عام‌المنفعه می‌باشد عرضی نمی‌کنم زیرا در حد علاء پیشرفته و موافق با آخرین آئین پزشکی است.
به طوری که تحقیق کرده‌ام بهای تمام شده این ساختمان باشکوه درجه یک که با بتون آرمه ساخته شده است هر متر مربع ۳۸۰ تومان و برای تأسیسات آبرسانی و لوله‌کشی و برق و گرم‌کن و سردکن و کانال‌کشی در حدود ۲۲۰ تومان و محوطه‌سازی، دیوارکشی و جدول‌بندی نزدیک به ۱۷ تومان خرج برداشته است.
منظور بنده از این تصدیع نخست ابراز خوش‌وقتی و مسرت از انجام این قبیل امور مفید به خصوص در این نقاط دور افتاده و ثانیاً عرض تشکر و سپاسگزاری فراوان از شهبانوی عزیز است که شبانه روز در فکر آسایش و رفاه و تأمین صحت و سلامت مردم و مخصوصاً توجه ایشان به نسل آینده می‌باشد. در پایان مجدداً مراتب امتنان خود را از بنگاه بزرگ و عام‌المنفعه حمایت مادران و نوزادان که در تحت مدیریت عده‌ای از خانم‌ها و آقایان علاقمند و خوش‌نام و نوع‌پرور که بدون هیچ‌گونه تظاهری اداره می‌نمایند ابراز می‌دارم.
و از آقای دکتر محمد مؤمنی مدیر عامل بنگاه و اعضاء هیئت مدیره فعال آن مخصوصاً تیمسار سپهبد یزدان‌پناه ریاست محترم هیئت مدیره و عده‌ای از آنان که رنج سفر دور و دراز به ایذه را نیز تحمل فرموده‌اند امتنان و تشکر دارم وتوفیق خدمتگزاران صدیق شاه و ملت را از خداوند بزرگ خواستارم (احسنت، احسنت).
بانو تربیت ـ جناب آقای ظفر خواهش می‌کنم به وزارت راه در مرد راه آنجا تذکری بفرمائید.
پزشکپور ـ خانم تربیت آقای ظفر از اقلیت هستند شما به اکثریت بفرمائید.
بانو تربیت ـ این بسیار غیرمنطقی است چنانچه دیدید در آنجا زایشگاه به آن بزرگی را ساخته‌اند پس کار می‌کنند.
دکتر بهبودی ـ چون گردانندگان و شخص مدیر عامل بنگاه حمایت مادران ارتباطی با حزب اکثریت ندارند اگر آنها هم از حزب اکثریت بودند این زایشگاه در ایذه ساخته نمی‌شد.
رئیس ـ آقای دکتر خزائلی بفرمائید.
دکتر خزائلی ـ به نام خداوند، در آغاز سخن باید خدای یکتا را ستایش کنم که از مواهب ماه شعبان و از مواهب سلطنتی ماه آبان برخوردار هستیم و در این برج و هر یک از برج‌های نبوت و سلطنت پنج اختر تابان شده که از نظر برج نبوت اختر اول حسین‌بن علی و آخرین اختر قائم آل محمد است از نظر سلطنت نخستین اختر فروزنده ذات شهریار بخت یار شاهنشاه آریامهر و آخرین اختر تابنده در آبان وجود مبارک ولایت‌عهد عظمی است (احسنت) بعد از بیان بنده به طور مختصر شرح مسافرت را می‌خواهم به عرض همکاران عزیز برسانم و از مقام ریاست اجازه بطلبم که فرست کافی به بنده داده بشود متهم در نهایت ایجاز بیانات خودم را خواهم گفت مسافرت اول ما به شهر کلمبو پایتخت سیلان بود برای شرکت در اتحادیه بین‌المللی نابینایان، در این شهر در حدود صد نفر نابینای برجسته از ۲۷ کشور اجتماع کرده بودند و از موضوعات مهم اجتماعی نابینایان بحث کردند و قطع‌نامه‌ها صادر کردند که خلاصه آنها را بعداً به عرض خواهم رساند آنچه در این شهر برای من قابل اهمیت بود بایستی به عنوان خارج از بحث به عرضتان برسانم که بنده در هیچ کجا به عنوان نماینده مجلس خودم را معرفی نکرده بودم جز در شهر کلمبو و در شهر دهلی نو، من همیشه خودم را خزائلی معرفی کرده بودم و بس اما در اینجا برای پیشرفت هدف ملی این عنوان را اظهار کردم. خوشبختانه در کلمبو دور من جمع می‌شدند و از من در مورد سیاست کشور ایران سؤالاتی می‌کردند و آنچه که من گفتم نمی‌دانم همه تصدیق خواهند کرد یا نه، این بود که ما در سایه رهبری خردمندانه شاهنشاه آریامهر در اصول هیچ‌گونه اختلافی نداریم ما حزب‌های سه گانه داریم ولی این احزاب همه از نظر روش‌ها مطالعه می‌کنند ولی اصول یکی است و ما با هم هیچ اختلاف اساسی نداریم اقلیت و اکثریت برای ما آن مفهومی را که در بعضی کشورها دارد و به جان یکدیگر می‌افتند این مفهوم اصلاً برای ما واقعیتی ندارد در کنار هم می‌نشینیم و بالاخره اکثریت پیشنهادها و طرح‌ها و لوایح خودش را عنوان می‌کند و اقلیت انتقاد می‌کند و دولت ما با توجه به انتقادهای اقلیت و پیشنهادهای اکثریت بالاخره طرح‌ها و لایحه‌های خود را از مجلس می‌گذراند و اجرا می‌کند و همه از نظر دولت یکسان هستند این چیزی بود که من آنجا گفتم در دهلی نو کنفرانس تشکیل می‌شد از ۵۴ مملکت و ۴۸ عضو وابسته و روی هم بیش از ۲۰۰ نفر در این کنفرانس از ممالک مختلف شرکت داشتند در اینجا هم موضوع اصلی و تکیه کلام این بود که نابینایی در عصر علم قابال ملامت است که ما نتوانیم از بعضی نابینائی‌ها پیشگیری کنیم و باز قابل ملامت است که ما نتوانیم بعضی از نابینائی‌های صعب‌العلاج را معالجه کنیم و همچنین نتوانیم نابینا را حداقل برابر با بینا قرار بدهیم خانم ایندیرا گفتند که ما نیامندیم اینجا که زندگی نابینا را بهتر کنیم ما آمده‌ایم نابینا را با بینا برابر کنیم و اینها را مساوی کنیم و دیگر نمی‌خواهیم از راه مبرات و خیرات نابینایان را اداره کنیم بلکه یک بودجه ثابت باید داشته باشند و بودجه دائم در اختیار داشته باشند و این مسأله را کاملاً طرح کردند ایران در این مورد عضویت وابسته داشت و وقتی که من وارد آن سالن شدم دیدم که برای اعضای پیوسته جایگاهی معین شده و پرچمی گذاشته‌اند.
کاملاً غیرت ملی در من به جوش آمد و پافشاری کردم تا اینکه ایران عضو پیوسته شد و مجالی پیدا کردم که من از رهبری‌های مدبرانه شاهنشاه و پیشرفت‌های ایران و انقلاب سفید و نیکوکاری‌های شهبانو داد سخن دادم و خیلی خوش‌وقتم که توانستم وظیفه خودم را اداء کنم (احسنت) موضوع منتهی شد به قطعنامه‌هایی از جمله اینکه باید در کشورها برای حمایت نابینایان قوانین خاصی وضع شود. باید آنها را تخصیص بدهند و بعد از تخصص حتماً به کار بگمارند و گفتند حساب شده است که خرج آماده کردن نابینا برای کار به مراتب کمتر است از خرجی که الان جامعه تحمل می‌کند و اینها به یک وضع خیلی بد و سختی دارند زندگی می‌کنند و بعد گفتند که ما باید توجه کنیم که نابینا به چه چیز محتاج است نه اینکه احتیاجات آنها را ما خودمات پیشخودمات فرض کنیم احتیاجات آنها را باید از خودشان بیرون آوریم و وسیله را فراهم بکنیم برای تدارک زندگی آنها و تعلیم و تربیت اجباری را برای نابینایان خواستار شدیم البته در همین مجمع بود که کمیته خاورمیانه به رسمیت شناخته شد و ایران هم در کمیته خاورمیانه عضویت پیدا کرد چنان‌که در کمیته قطعنامه سیلان هم ایران عضویت پیدا کرد مهمترین چیزی که برخورد کردم این بود که راهنمایان این انحمن و این مجمع بزرگ بیشتر پارسی‌ها بودند و ایرانی‌ها و این ایرانی‌ها و پارسی‌ها که با من برخورد می‌کردند حتی در کاخ ریاست جمهور من با زبان انگلیس با آنها صحبت می‌کردم و همه را دور خودم جمع کردم و راجع به ایران برایشان صحبت کردم همه‌شان عشق می‌ورزیدند به ایران و یک عده‌ای که ایرانی بودند و پارس نبودند یک نفر یزدی تأسف می‌خورد می‌گفت من می‌خواهم بیایم ایران را ببینم ولی نمی‌دانم چه مشکلاتی وجود دارد از ساحت مقدس مجلس شورای ملی از مقام ریاست خواستارم ملاحظه بفرمائید ببینید چه مشکلاتی برای ایرانیانی که رفته‌اند آنجا تابع هند هستند ولی عشق دارند بیایند مملکت خودشان را ببینند نمی‌توانند اگر مانعی هست و قابل رفع است این مانع را رفع کنید. در بمبئی درهر کجا در هر مدرسه‌ای که رفتیم آثار بازدید شهبانوی گرامی ما کاملا هویدا بود و همه از نیکوکاری‌های ایشان گفتگو می‌کردند. سفر سومی که پیش آمد سفر به اصفهان بود که سرکار خانم جهانبانی شرح مبسوطی در این باره دادند بنده باید فقط دو نکته را اظهار کنم که باعث غرور من شد یکی اینکه در آن سمینار معلوم شد ممالک دیگر آسیائی یکسره گوش داده بودند دبیران ایرانی به آنها درس می‌دادند و راهنمائی می‌کردند نکته دوم اینکه جناب آقای دکتر صدیق سناتور معظم چنان با نماینده یونسکو صحبت کردند که در این زمینه کاملاً نشان دادند که تخصص ایشان به مراتب از تخصص کارشناس یونسکوبیشتر بود این باعث غرور بنده شد. مطلب دیگر دیدن دانشگاه بود که واقعاً آقای دکتر معتمدی عاشقانه خدمت کرده بود و درر دانشگاه اصفهان خوش‌وقتی این بود که مثل داشنگاه شیراز به زبان انگلیسی تدریس نمی‌شد به زبان فارسی درس به دانشجویان تدریس می‌شد و این خودش یک موهبت بزرگی است البته باید فرهنگستانمان به کار بیفتد و لغات فارسی جمع بشود برای بعضی از کلمات و اسم‌های بی‌معنی کلماتی وضع بکنیم ولی نمی‌بایستی مطالبمان را به زبان خارجی حتی‌الامکان تدریس کنیم (احسنت) بحث دیگر این بود که ساختمان دانشگاه آن قسمت موقت را که قبلاً ساخته بودند و الان قابل استفاده بود با متری ۲۲۷ تومان این ساختمان انجام شده بود و خیلی ارزان و مناسب بود بعد از اینکه همکاران عزیز از اصفهان برگشتند، بنده یک روز در اصفهان ماندن برای بازدید از مدرسه ابابصیر که برای نابینایان در مقابل مدرسه کریستوفر و مدرسه انگلیس ایجاد شده بود. برای من مهم بود که یکی از روحانیان در آنجا پیش‌قدم شده بود برای تأسیس این مدرسه امیدوارم که روحانیان حوزه قم و مشهد هم تأسیس بکنند و در آنجا ما پساز اینکه کاملاً دیدیم که ساختمان محلی مجهزی در اختیار گذاشتند. با اینکه یک هفته هنوز نگذشته بود بیست نفر شروع کردند به کار و ۳۰ نفر نابینا را به کار گماشتند. مطالب دیگری که واقعاً بایستی مورد بحث قرار گیرد و از هر جهت با آنها آشنا شدیم رفتیم به دانشگاه برای اینکه هدیه علیاحضرت شهبانوی ایران را به نابینایان دانشکاه اصفهان تقدیم کنیم البته می‌دانید در سال جاری ۸ نفر روشندل وارد دانشگاه شدند و مورد الطاف و عنایت علیاحضرت شهبانوی ایران قرار گرفتند.
دو نفر از آنها در شیراز مشمول این عنایات شدند از نظر پانسیون از جهت شهریه و ضبط صوت و از هر نفر وسایل آسایش برایشان فراهم شده و چند نفر از آنها هم در تهران هستند و دو نفر هم در اصفهان هستند یکی پسر و یکی دختر که شهبانوی عالی‌قدر دو ضبط صوت به آنها اعطاء فرمودند که در اختیارشان گذاشتند و جناب آقای دکتر نواب هم در مجمع دانشجویان دادسخن در این زمینه دادند بنده هم نظراتی داشتم که در آنجا عرض کردم ولی آنچه که بنده تقاضا دارم که مجلس شورای ملی و مقام ریاست کمک بفرمایند این است که سازمان پیکار با بی‌سوادی را متوجه کنند که نابینایان جزو قاطبه ملت هستند و باید برای اینها هم فکری بشود یکی هم انجمن توان‌بخشی را متوجه کنند که نابینایان مراکز توان‌بخشی لازم دارند و این مراکز را با بودجه‌ای که دارند برپا کنند و برای اینکه هر چه زودتر بتوانند اقدام کنند در خاتمه راجع به حوزه انتخابیه خود عرض کنم که مردم کاملاً راضی هستند و در کمال آسایش می‌باشند جز اینکه می‌خواهند یک مقداری باز به بهداریشان توجه بشود و مسأله راه هم هنوز همه منتظرش هستند ببینند چه خواهد شد و از جانب دیگر بنا بود که در آّبان ماه کارخانه ماشین‌سازی افتتاح بشود نمی‌دانم به چه علت به تأخیر افتاد. وزارت اقتصاد این موضوع را هم دنبال کند و سازمان آب اراک یک دفعه دیگر هم عرض کردم که آب آنجا تصفیه کامل نمی‌شود و دارای گچ است و موجب امراض کلیه و کبد شده ولی انتظار داریم که این سازمان کار خودش را هر چه زودتر شروع کند. من از وزارت آب و برق و همه وزارتخانهها از توجهی که به اراک کرده‌اند متشکرم مخصوصاً از جهت فرهنگی و از جهت فرمانداریش بسیار راضی هستم و همه مردم راضی هستند و همه سپاسگزار شاه و شهبانوی ایران هستند (احسنت ـ احسنت).
رئیس ـ آقای فرهادپور بفرمائید.
فرهادپور ـ مطلبی که موجب شد امروز مصدع وقت همکاران گرامی بشوم توجه دولت به جلوگیری از یک تجاوز و غارتگری در مورد خاص و راهنمائی برای جلوگیری از امثال این رویه است خوشبختانه بنده در این موارد همیشه خوش‌شانسم. جناب آقای دکتر یگانه اینجا تشریف دارند هم به مناسبت سمتی که در دولت دارند و هم به مناسبت آشنایی به منطقه‌ای که این تجاوز در آنجا شده است دارند یعنی اهل قزوین هستند بنده از این فرصت استفاده می‌کنم و این را به فال نیک می‌گیرم انشاءالله با توجه ایشان جلوگیری از این کار بشود مسأله‌ای که در ۲۰ سال گذشته در شهر تهران همیشه مورد انتقاد و ورد زبان بود و صحنه‌های تأسف‌آور و گاهی اوقات خنده‌دار به وجود می‌آورد مسأله تجاوز به زمین‌های موات، مسیل‌ها، زمین‌های بایر و موقوفات بود که صحنه چراغ زنبوری و موقع شب با چراغ دیوار کشیدن و تعقیب مقامات انتظامی را هرگز ساکنین تهران فراموش نکرده‌اند ولی متأسفانه تجربه نشان داده است که در تمام موارد مأمورین بعد از اتمام واقعه سر رسیده‌اند به دلیل اینکه می‌بینیم میلون‌ها متر زمین در تهران مورد تجاوز واقع شده است این روحیه منفعت‌طلبی و سودجوئی و تجاوز به زمین‌هایی که جزء اموال عمومی است و حتی جزء موقوفه است به علت گسترش صنایع و به علت توسعه اقتصادی به علت برنامه‌های نوسازی ک در شهرستان‌ها اجرا می‌شود متأسفانه این بیماری به شهرستان‌ها هم سرایت کرده است و اگر دولت با امکاناتی که به او داده شده است با امکانات قانونی که به وزارت منابع طبیعی داده شده است با امکانات قانونی که به وزارت آبادانی و مسکن داده شده است با امکانات قانونی که به وزارت کشور و شهرداری‌ها از طریق قانون نوسازی، قانون احداث مسیل و جلوگیری از این تجاوزات داده شده است به موقع اقدام بکنند در شهرستان‌ها هم به همان مصیبت و ناراحتی برخورد خواهیم کرد که امروز در شهر تهران دولت با آن دست به گریبان است مورد خاصی که باید تذکر بدهم و شاید سرمشقی باشد در شهر قزوین در حومه شهر، دروازه رشت، متجاوز از ششصد هزار متر زمین موقوفه است به نام موقوفه ملاوردیخانی یا موقوفه خانلق تحت پلاک ۳۱۴۲ در شمال این زمین زمین دیگری است به پلاک ۳۱۴۱ به نام بادامستان که در یکی دو سال پیش غریب شش ری بذرافشان از حاشیه این زمین خریداری شده و از آنجایی‌که تجاوز به حقوق عمومی به خصوص زمین‌ها و زمین‌خواری همیشه با مشارکت یا اغفال مأمورین ثبت و احیاناً دادگستری بوده یا اغفال یا تطمیع مأموری از ثبت حد جنوبی این زمین خریداری شده در موقع تحدید حدود حد شمالی منظور شده و به این ترتیب یک زمین کوچک خریداری شده دو محور جنوبی ۱۸۰ درجه چرخیده روی ششصد هار متر زمین موقوفه پیاده شده و تأسف در این است که این زمین با اینکه از طریق تهیه صورت مجلس در اداره اصلاحات ارضی به زراعینی که سالها در آنجا زراعت می‌کردند تحویل شده است به مجرد اقدام بنده و اعلام این عمل به دولت عوامل ذینفع تحت عنوان یک دعوای تصرف عدوانی قبل از اینکه دولت اقدام بکند زمین را آنطور که بنده شنیدم تصرف کرده‌اند بنده در این مورد وقتی اطلاع پیدا کردم از معاون محترم نخست‌وزیر و رئیس کل اوقاف تقاضای ملاقات کردم به این هم قانع نشدم در تاریخ ۱۰ /۸ /۴۸ از همین محل از مجلس شورای ملی تلگرافی به جناب آقای نخست‌وزیر، جناب آقای وزیر دادگستری، جناب آقای مدیر کل ثبت، جناب آقای مدیر کل اوقاف مطلب را اطلاع دادم ولی همان‌طور که من از آن‌روز تا به حال توفیق زیارت مدیر کل اوقاف را برای بیان این مطلب پیدا نکردم از آن طرف مسأله‌ای که شاید همیشه در موارد عادی هفته‌ها به طول می‌انجامید در سریع‌ترین وقت لازم به صورت طرح یک دعوای تصرف عدوانی شاید به مرحله نهایی رسیده باشد و از زارعین خلع ید کرده باشند و ششصد هزار متر زمین که بر اساس نوسازی شهر قزوین و اینکه قزوین شهر صنعتی در نظر گرفته شده است شاید بیش از ۲۰ میلیون تومان ارزش دارد به این وسیله و با تطمیع عوامل محلی و قدرت‌های محلی مورد تجاوز قرار گرفته افرادی هستند در محل که همیشه در زیر چتر قدرت‌ها و اغفال مأمورین و اکثراً مأمورین ثبت به این قبیل کارها اقدام می‌کنند بنده خواستم این مسأله را از دو جهت مطرح کنم اولا تجاوز به زمین وقف از هر نوع تجاوزی مذموم‌تر و گناهش بیشتر است این قبیل اعمال مانع خواهد شد که این راه خیریه به این راهی که مردم مسلمان ایران همیشه از این طریق به اجتماع کمک کرده‌اند بسته بشود چون وقتی ببینند که قوانین و مقررات حافظ حقوق موقوفات نیست و نمی‌تواند موقوفه را حفظ کند بعد از این هیچ‌کس در مقام این بر نخواهد آمد که زمینی را به نفع جامعه وقف بکند. مطلب مهمتر این است که تجاوز به این قبیل زمین‌ها برنامه نوسازی شهرها را که از اصول انقلابی است با مشکلاتی مواجه خواهد کرد برنامه توسعه صنعتی و احداث کارخانجات را با مشکلاتی روبه‌رو می‌کند آن‌چنان که ملاحظه می‌فرمائید چون شهر قزوین منطقه صنعتی اعلام شده و کار در آن منطقه شروع شده است به طور قطع و یقین در سایر شهرهای ایران هم زمین‌هایی متعلق به جامعه است از گزند تجاوزات این قبیل افراد مصون نخواهد بود از اولیای محترم دولت تقاضا دارم اولا در این مورد خاص هر چه سریع‌تر اقدام بفرمایند ثانیاً چون مملکت رو به توسعه است و شهرها از جهت نوسازی رو به گسترش است در تمام شهرها با قوانینی که دارند تکلیف زمین‌ها را جوری معین بکنید که این نوع تجاوزات بعد از این نتواند صورت بگیرد بنده نمی‌دانم مگر قانونی که به وزارت منابع طبیعی اختیار داده یا به وزارت آبادانی و مسکن اختیار داده مخصوص تهران است مگر آن آقایان در سایر شهرها نمی‌توانند از این قوت قانونی استفاده کنند و در طریق حفظ حقوق عمومی از تجاوز به مسیل‌ها و به خصوص موقوفات جلوگیری به عمل بیاورند بنده این عرایض را در کمال حسن‌نیت عرض کردم منتظر اقدامات دولت هستم و یقین دارم با حسن توجهی که جناب آقای نخست‌وزیر به این قبیل موارد دارند حتمآً موضوع مورد تحقیق و رسیدگی قرار خواهد گرفت ولی این را عرض کنم که ما در شهر قزوین اجازه نخواهیم داد که در پناه چتر قدرت‌ها با سازش با مأمورین به موقوفات تجاوز بکنند و زمین‌هایی را که از نظر نیاز عمومی مورد احتیاج کامل دولت و وسیله پیشرفت توسعه برنامه‌های شهری است، مورد تجاوز قرار بدهند (احسنت، احسنت).
- تصویب صورت‌جلسه
۳- تصویب صورت‌جلسه
رئیس ـ راجع به صورت‌جلسه دفعه گذشته نظری نیست؟ (اظهاری نشد) صورت جلسه قبل تصویب می‌شود.
- تقدیم یک فقره لایحه به وسیله تیمسار سپهبد کاتوزیان معاون وزارت جنگ
۴- تقدیم یک فقره لایحه به وسیله تیمسار سپهبد کاتوزیان معاون وزارت جنگ
رئیس ـ وارد دستور می‌شویم. تیمسار سپهبد کاتوزیان بفرمائید.
سپهبد کاتوزیان (معاون وزارت جنگ)- ساحت مقدس مجلس شورای ملی.
احتراماً به استحضار می‌رساند.
نظر به اینکه برای تقویت نیروهای دفاعی کشور در سالهای ۱۳۴۸ و ۱۳۴۹ نیاز به تحصیل اعتباری معادل سی میلیارد ریال می‌باشد لذا لایحه قانونی که بدین منظور تهیه شده به پیوست تقدیم و تقاضای تصویب آن را دارد.
رئیس ـ لایحه به کمیسیون‌های مربوط ارجاع می‌شود.
- تقدیم سه فقره لایحه و پنج فقره صورت دیون به وسیله آقای قوام صدری معاون وزارت دارائی
۵- تقدیم سه فقره لایحه و پنج فقره صورت دیون به وسیله آقای قوام صدری معاون وزارت دارائی
رئیس ـ آقای قوام صدری بفرمائید.
قوام صدری (معاون وزارت دارائی) ـ با اجازه مقام محترم ریاست لایحه‌ای است مربوط به اعتبارات اضافی سال ۱۳۴۸ که به موجب ۴ فقره تصویب نامه که در تعطیلات صادر شده است تقدیم می‌شود استدعای ارجاع به کمیسیون‌های مربوط را دارد.
رئیس ـ لایحه به کمیسیون‌های مربوط ارجاع می‌شود.
قوام صدری ـ لایحه دیگری است برای اجازه استفاده از اعتبار ۱۶۰ ملیون روبل مورد موافقتنامه همکاری دولت جماهیر شوروی برای ساختمان پل راه‌آهن جلفا که کسب اجازه می‌شود با موافقت کمیسیون محترم بودجه از محل اعتبار مزبور برای ساختمان این پل استفاده بشود.
رئیس ـ به کمیسیون بودجه ارجاع می‌شود.
قوام صدری ـ لایحه دیگری است تقدیم می‌شود برای اجازه استفاده از کارشناسان خارجی در برنامه‌های گسترش صنعتی و معدنی و کشاورزی کشور که برای نیازهای روزافزونی که به این نوع کارشناسان برحسب مورد در جهت مختلف اقتصادی و کشاورزی پیدا می‌شود اجازه‌ای کسب می‌شود که اجازه بفرمائید که با تصویب هیئت دولت از این متخصصین برای مدت‌های محدود استفاده بشود.
رئیس ـ لایحه به کمیسیون‌های مربوط ارجاع می‌شود.
قوام صدری ـ صورتی است که از دیون بلامحل و وزارت کشاورزی، دانشگاه مشهد اداره کل ثبت احوال اداره کل ثبت اسناد، شهربانی کل کشور که بایستی مورد رسیدگی و تصویب کمیسیون محترم بودجه قرار بگیرد تقدیم می‌شود و استدعای ارجاع به کمیسیون بودجه را دارد.
رئیس ـ به کمیسیون بودجه ارجاع می‌شود.
- طرح و تصویب گزارش شور دوم کمیسیون کار و امور اجتماعی راجع به لایحه تکمیلی قانون سهیم کردن کارگران در منافع کارگاه‌های صنعتی و تولیدی و ارسال به مجلس سنا
۶- طرح و تصویب گزارش شور دوم کمیسیون کار و امور اجتماعی راجع به لایحه تکمیلی قانون سهیم کردن کارگران در منافع کارگاه‌های صنعتی و تولیدی و ارسال به مجلس سنا
رئیس ـ گزارش شور دوم لایحه تکمیلی قانون سهیم کردن کارگران در منافع کارگاه‌های صنعتی و تولیدی مطرح است قرائت می‌شود.
گزارش شور دوم از کمیسیون کار و امور اجتماعی به مجلس شورای ملی
کمیسیون کار و امور اجتماعی در جلسۀ ۱۵ آبان ماه ۱۳۴۸ با حضور آقای مهندس مجد معاون پارلمانی وزارت کار و امور اجتماعی لایحه شماره ۵۴۸۲ ـ ۱۱ /۳ /۱۳۴۸ دولت راجع به لایحه تکمیلی قانون سهیم کردن کارگران در منافع کارگاه‌های صنعتی و تولیدی را که گزارش شور اول آن به شمارۀ ۸۹۵ چاپ گردیده بود با توجه به پیشنهادهای واصله برای شور دوم مورد رسیدگی قرارداد و با اصلاحاتی به شرح زیر تصویب کرد. اینک گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.
مادۀ واحده ـ تبصره‌های زیر برای تکمیل قانون سهیم کردن در منافع کارگاه‌های صنعتی و تولیدی تصویب می‌شود.
۱- تبصره زیر به مادۀ ۱ اضافه می‌شود.
- تبصره ـ انتخاب یک نفر مطلع در امور اقتصادی و اجتماعی به پیشنهاد وزیر کار و امور اجتماعی و تصویب هیئت وزیران به عمل خواهد آمد مدت عضویت دو سال و تجدید انتخاب بلامانع خواهد بود.
۲- تبصره‌های زیر به عنوان تبصرۀ ۵ و ۶ به مادۀ ۲ اضافه می‌شود.
- تبصرۀ ۵ ـ کارفرمایان مکلفند یک نسخه از پیمان دسته جمعی منعقده را ظرف ده روز از تاریخ انعقاد به وزارت کار و امور اجتماعی با مفاد پیمان دسته‌جمعی منعقده موافق نباشد نظر خود را با در نظر گرفتن میزان سرمایه‌گذاری و منافع خالص کارگاه و تعداد کارگران و به طور کلی با توجه به اوضاع و احوال اقتصادی و تولید کارگاه و وضع اجتماعی کارگران ظرف بیست روز در استان مرکزی و سی‌روز در بقیه نقاط از تاریخ وصول پیمان یا حصول اطلاع از مفاد آن اعلام می‌دارد.
چنانچه وزارت کار و امور اجتماعی ظرف مدت یک ماه از تاریخ ابلاغ مورد قبول طرفین با یکی از آنها قرار نگرفت و منجر به عقد پیمان دسته جمعی مجدد نگردید موضوع به شورای سهیم کردن ارجاع می‌گردد و رای شورای مذکور قطعی و لازم‌الاجرا است.
نظر وزارت کار و رأی شورای سهیم کردن در مورد میزان سهم کارگران از اعمال روش‌های مندرج در مادۀ ۲ این قانون به هر حال از بیست درصد منافع خالث تجاوز نخواهد کرد.
- تبصرۀ ۶ ـ مدت اعتبار پیمان از دو سال تجاوز نخواهد کرد و در مورد کارگاه‌هایی که دورۀ بهره‌برداری آن کمتر از یک سال است پیمان دسته جمعی برای مدت بهره‌برداری منعقد می‌شود موعد پرداخت سهم کارگران در نتیجه اجرای این قانون در کلیه پیمان‌های مربوط باید قید شود.
۳- تبصرۀ ۳ به شرح زیر به مادۀ ۵ اضافه می‌شود.
- تبصرۀ ۳ ـ در صورتی که توصیه وزارت کار و امور اجتماعی مورد قبول طرفین قرار نگیرد و با ظرف مدت مندرج در توصیه نامه نظرات خود را اعلام ننمایند موضوع به شورای سهیم کردن ازجاع می‌گردد و رأی شورا با توجه به اوضاع و احوال کارگاه و روش‌های متخذه در کارگاه‌های مشابه صادر خواهد شد. رأی مزبور قطعی و لازم‌الاجرا است.
۴- تبصره‌های ۲ و ۳ به شرح زیر به مادۀ ۸ اضافه می‌شود.
- تبصرۀ ۲ ـ مقررات مادۀ ۸ قانون سهیم کردن کارگران در منافع کارگاه‌های صنعتی و تولیدی در مورد کارفرمایی که کارگران آنها طبق سایر روش‌های مندریج در مادۀ ۲ قانون مذکور سهیم می‌شوند نیز لازم‌الاجرا است.
- تبصرۀ ۳ ـ وزارت کار و امور اجتماعی به منظور نظارت در اجرای قانون سهیم کردن کارگران در منافع کارگاه‌های صنعتی و تولیدی و پیمان‌های دسته جمعی منعقده مأمورانی را که بر حسب مورد تعیین می‌شوند به کارگاه اعزام خواهند داشت، کارفرمایان مکلفند مدارک و اطلاعات مورد نیاز را در اختیار مأموران مزبور قرار داده و تسهیلات لازم برای انجام وظایف آنان فراهم سازند مأموران فوق دارای اختیارات بازرسان کار مندرج در فصل ۱۱ قانون کار خواهند بود.
۵- تبصره زیر به عنان تبصرۀ ۲ به مادۀ ۱۶ اضافه می‌شود.
- تبصرۀ ۲ ـ رعایت تبصرۀ ۵ مادۀ ۲ در مورد مادۀ فوق الزامی است.
۶- تبصرۀ زیر به مادۀ ۱۸ اضافه می‌شود.
- تبصره ـ شورای سهیم کردن می‌تواند اختیارات خود را در رسیدگی به اختلافات ناشی از نحوه اجرای پیمان‌های دسته جمعی مندرج در قانون سهیم کردن کارگران در منافع کارگاه‌های صنعتی و تولیدی مصوب ۱۳۴۱ و یا اختلافات ناشی از نحوه اجرای آراء صادره از طرف شورای سهیم کردن را به هیئت‌های حل اختلاف مذکور در فصل نهم قانون کار واگذار نماید.
۷- تبصرۀ زیر به مادۀ ۱۹ اضافه می‌شود.
- تبصره ـ کمیسیون مندرج در مادۀ ۱ قانون سهیم کردن کارگران در منافع کارگاه‌های صنعتی و تولیدی به نام شورای سهیم کردن کارگران نامیده می‌شود.
مخبر کمیسیون کار و امور اجتماعی ـ پدرامی.
گزارش شور دوم از کمیسیون اقتصاد به مجلس شورای ملی
کمیسیون اقتصاد با حضور آقای دکتر مجیدی وزیر کار و امور اجتماعی لایحه دولت مربوط به لایحه تکمیلی قانون سهیم کردن کارگران در منافع کارگاه‌های صنعتی و تولیدی را که برای شور دوم به کمیسیون اقتصاد ارجاع گردیده بود مورد رسیدگی قرار داد و مصوبه کمیسیون کار و امور اجتماعی را به استثنای تبصرۀ ۵ از ردیف ۲ لایحه مذکور تصویبکرد. اینک گزارش آن را دائر بر تفکیک تبصره‌های ۵ و ۶ به شرح زیر به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.
- تبصرۀ ۵ ـ در پیمان‌های دسته‌جمعی باید روش‌هایی به کار برده شود که با در نظر گرفتن میزان سرمایه‌گذاری و منافع خالص کارگاه و تعداد کارگران و به طور کلی با توجه به اوضاع و احوال تولیدی و اقتصادی کارگاه و وضع اجتماعی کارگران متضمن افزایش درآمد کارگران تا میزان بیست درصد از منافع خالص کارگاه باشد.
- تبصرۀ ۶ ـ کارفرمایان مکلفند یک نسخه از پیمان دسته‌جمعی منعقده را ظرف ده روز از تاریخ انعقاد به وزارت کار و امور اجتماعی ارسال دارند.
در صورتی که وزارت کار و امور اجتماعی با مفاد پیمان دسته‌جمعی منعقده موافق نباشد مکلف است ظرف مدت بیست روز در استان مرکزی و سی‌روز در بقیه نقاط کشور از تاریخ وصول پیمان با حصول اطلاع از مفاد آن نظرات خود را اعلام دارد.
چنانچه از نظر وزارت کار و امور اجتماعی ظرف مدت یک ماه از تاریخ ابلاغ مورد قبول طرفین با یکی از آنها قرار نگرفت و منجر به عقد پیمان دسته‌جمعی مجدد نگردید موضوع به شورای سهیم کردن ارجاع می‌گردد و رأی شورای مذکور قطعی و لازم‌الاجرا خواهد بود.
مخبر کمیسیون اقتصاد ـ معتمدی.
رئیس ـ ماده واحده مطرح است آقای مهندس بهبودی بفرمائید.
دکتر مهندس بهبودی ـ روزی که شور اول این لایحه در این ساحت مقدس مطرح بود بنده به عنوان یک فرد حزب اقلیت یک حزبی که ناظر بر اعمال دولت متکی به حزب اکثریت است عرض کردم که دولت نتوانسته است اصل انقلاب را، اصل سهیم کردن کارگران را در سود کارخانجات انجام دهد عرض کردم آنچه که دولت به عنوان تکمیل لایحه آورده است کافی به مقصود نیست به من ایراد گرفتند گفتند شما می‌خواهید بین کارگر و کارفرما تخم نفاق بپاشید به من ایراد گرفتند گفتند زمانی که از استثمار کارگر صحبت می‌شد گذشت بنده هم قبول دارم زمانی که دایه‌های دلسوزتر از مادری برای کارگران پیدا می‌شد گذشت. امروز کارگران و همه زحمت‌کشان مملکت می‌دانند که پدر تاجدار رهبر عالی‌قدر ملت در فکر رفاه و آسایش آنان است (صحیح است) همان‌طوری که دیگر من و امثال من نمی‌توانند در بین کارگران اختلال کنند گفته‌های رفقهای اکثریت من نیز دیگر نمی‌تواند کارگر را اغفال کند. من گفتم به صورت مذاکرات مجلس مراجعه کنید، من گفتم کارگران ما در وضعی هستند که طبق منویات شاهنشاه آریامهر ما نیست دولت نتوانسته است در سطح کارگری مملکت منویات شاهنشاه مملکت را اجرا کند. به من ایراد گرفتند ولی اجازه بفرمائید از مجله کارگران که به وسیله حزب محترم ایران نوین منتشر می‌شود قطعه کوچکی بخوانم «ما از جهنم کارگران کوره‌پزخانه‌ها باز می‌گردیم در اولین برخوردمان با گل‌سازها روبرو شدیم، گل‌سازها از لوله بزرگی که از آن آب فوران می‌زد، خاک‌های اطراف خود را به صورت گل درآورده و آن را لگد می‌کردند در حدود ۵۰ تا ۶۰ نفر فقط کارشان گل درست کردن بود در میان گل‌سازها از بچه ۵ ساله گرفته، تا پیرمرد ۸۰ ساله دیده می‌شد» جناب آقای معاون وزارت کار این چیزی است که در مجله کارگر منتشر شده است «از کوچک و بزرگ همه صورت‌هاشان گرد گرفته و سیاه می‌نمود، دست‌هاشان چروکیده و لبهاشان ترکیده نشان می‌داد، از چشم‌های همه‌شان خستگی می‌بارید، و جای تعجب اینجا بود که هنوز هم ناهای نخورده بودند» رپورتر در ساعت ۴ بعدازظهر از محل بازدید کرده و نقل کرده که هنوز کارگرها ناهار نخورده بودند «در طرف دیگر چند مرد و کودک به چشم می‌خوردند که قالب‌ها را این‌طرف و آن‌طرف می‌بردند و در سوی دیگر دیواری از خشت‌های خشک شده آماده بود تا برای پختن به داخل کوره رود خوشبختی گل‌سازها و قالب‌سازها این است که کارشان در فضای باز انجام می‌گیرد، زیرا آنها نسبت به کسانی که در داخل کوره‌ها، چون آدم‌های جهنمی به سر می‌برند دارای محسنات فراوان هستند، از آن جمله کمتر کارشان به جنون می‌کشد و دیگر اینکه کمتر دچار مرض می‌شود از چراغعلی عبادی که یکی از پیرترین گل‌سازها بود پرسیدم چند سال داری؟ گفت ۶۵ سال گفتم روزی چقدر می‌گیری؟
در حالی‌که عرق صورتش را همراه با مقداری گرد و غبار پاک می‌کرد گفت هر هزار قالبی که بزنیم ۲۵ ریال به ما می‌دهند. گفتم تا شب چند تا می‌زنی گفت در حدود ۴ ـ ۵ هزار تا» یعنی اگر ۴ هزار قالب بزند ۱۰ تومان می‌گیرد این یکی از حمایت‌های کارگران بود که به وسیله حزب پاسدار از کارگران انجام می‌شود در شماره دیگر نوشته که «نمایندگان ۲۵ هزار نفر از کارگران کوره‌پزخانه‌ها تقاضای اجرای مقررات بیمه‌های اجتماعی و قانون سهیم شدن در سود کارخانجات و تشکیل کلاس‌های پیکار با بی‌سوادی را دارند» یعنی ۲۵ هزار نفر در یک واحد صنعتی کوره‌پزخانه چند کیلومتر تهران از تمام مظاهر انقلاب بی‌بهره هستند ما اینجا چه گفتیم که به ما گفتند نفاق می‌افکنید ما گفتیم که به داد دل کارگران برسید آنچه را که شاهنشاه گفتند اجرا کنید اگر نمی‌توانید اجرا کنید کنار بروید روزنامه ایران نوین ناشر و ارگان حزب ایران نوین این‌جور نوشته کارگران محترمی که در مجلس تشریف دارند با آقای آقازاده آشنا هستند بنده هم آشنا هستم و ایشان را مرد شریفی می‌دانم آقای آقازاده دبیر سندیکای کارگران هتل‌ها و کافه رستوران‌ها و مهمان‌خانه‌های وابسته به حزب ایران نوین هستند ایشان سپس اشاره به وضع کارگران بلور سازی‌ها نمود و گفت با اینکه حداقل دستمزد از طرف وزارت کار تعیین شده که بایستی کمتر از ۶۰ ریال نباشد متأسفانه در عصر انقلاب بدون توجه به تعیین حداقل دستمزد در بعضی از کارخانه‌ها به کار گرانشان ۱۸ ریال دستمزد می‌دهند که این را نمی‌شود جز استثمار چیز دیگری نام گذاشت. هم‌مسلک توفیقی نماینده کارگران پلاسکو کار و عضو انجمن شهر گفت هنوز رفتار بعضی از کار فرمایان و طرز رفتار و کردارشان با کارگران انسانی نیست و من در تأیید اظهارات هم‌مسلک آقازاده تکرار می‌کنم که متأسفانه وضع کارگران بلورساطی بدتر از آن است که توضیح داده شد. وضع بعضی از کارخانجات پلاستیک‌سازی نیز بهتر از وضع کارگران بلورسازی نیست از جمله کارخانه‌ای داریم به نام کارخانه پارس پلاستیک که کارگران در آنجا تحت شدیدترین شرائط کار به سر می‌برند. لیست بیمه کارگران به هیچ وجه درست نیست. دستمزد روزانه دویست ریال کارگر در لیست صد ریال و یا کمتر نوشته می‌شود و از روزی که از طرف این شعبه اقدام درباره این کارخانه شده کارگران تحت فشار شدیدتری قرار گرفته‌اند و شش هفت نفر آنها از کارخانه اخراج شده‌اند و متأسفانه از طرف اداره کار استان توجه بیشتری به آنها نمی‌شود و من توجه هیئت مدیره را به وضع این کارخانه و کارگران آن جلی می‌کنم. هم‌مسلک عزیز مقصودی نماینده کارگران پلاسکو کار راجع به سازمان بیمه‌های اجتماعی صحبت کرد و گفت اگر چنانچه کارگری ازدواج نماید و دو روز سرکارش حاضر نشود، کارفرما غایب می‌گذارد سازمان بیمه‌های اجتماعی از دادن حق ازدواج به کارگر خودداری می‌نماید و توجهی به آنها نمی‌شود. بنده به عنوان اقلیت گفتم که به داد کارگران معادنی که فرسنگ‌ها از دید مأمورین عالی‌رتبه وزارت کار دور هستند برسید ولی رفقای خودتان هم‌مسلکان خودتان هم دادشان از کارفرماهایی که در چند متری وزارت کار مشغول استثمار کارگران به قول دبیر سندیکاشان هستند می‌باشند. آن قوت به ما می‌گویند که شما تخم نفاق می‌پاشید، خیر ما حقیقت را می‌گوئیم، ما راهنما هستیم و انتظار داریم که گوش شنوائی داشته باشید ولی متأسفانه گوش شنوائی نیست من اینجا ایراد گرفتم گفتم فئودالیسم کشاورزی از بین رفت نگذارید زیر سپر حمایت از محصولات داخلی پدر مصرف کننده را درآورند و فئودالیسم صنعتی ایجاد کنند به من گفتند که تو نمی‌دانی این طریقه در راه صنعتی شده است ما در این راه تازه گام برداشتیم و باید اینطور باشد بنده خواستم سکوت کنم ولی متأسفانه روزنامه جوانان ارگان سازمان جوانان حزب ایران نوین در تاریخ شنبه ۷ تیرماه ۱۳۴۸ در مقاله‌ای که به امضای آقای حسن فرزانه تحت عنوان انحصارات نوشته شده که نگارنده این مقاله آقای حسن فرزانه است که محققاً فقظ تشابه اسمی با آقای حسن فرزانه معاون وزارتکا ندارند این جور نوشته:
در این مجموعه کلی عده‌ای فرصت‌طلب چنان انگاشته‌اند که کار انقلاب در حل همان مسائل ارضی پایان یافته است و در سایر قسمت‌های تولیدی و سیاسی الگوها و نمونه‌های ارتجاعی و استثماری گذشته قابل بقا و استفاده است. بدون تردید شکست سیستم کهنه کشاورزی از عوامل لازم برای ارتقاء تولید و تأمین حقوق سیاسی و اجتماعی کشاورزان برای ارتقاء تولید و تأمین حقوق سیاسی و اجتماعی کشاورزان و از همه مهمتر آزادی ماشین دولت از دست مالکان بزرگ و ائتلاف دلالان سیاسی و سرمایه‌های خارجی با مالکان مذکور بوده است. اما این یک اشتباه تاریخی است اگر تصور رود که در شرایط نوین با انتقال قدرت مالی و سیاسی از ده به شهر و به وجود آوردن قدرت‌ها و انحصارات بزرگ صنعتی و مالی به حساب توسعه و رشد اقتصادی و به عبارت دیگر با استقرار «فئودالیسم صنعتی» به جای «فئودالیسم ارضی» بتوان بر قوه محرکه پیشرفت افزود. ما هم همین عرض را می‌کردیم ما هم به دولت هشدار می‌دادیم که کارخانه‌های تولیدی زیر سپر حمایت از محصولات داخلی پدر مصرف‌کننده را درآوردند شما بنشینید حساب کنید امروزه در علم این حساب‌ها خیلی ساده انجام می‌شود. برای فرآورده‌های صنعتی نرخ تعیین کنید با یک سود عادلانه من نمی‌دانم کجای این حرف مانع تکامل صنعتی شدن مملکت است ما گفتیم که اصل سهیم شدن کارگران در سود کارخانجات باید در سراسر مملکت در تمام کارگاه‌ها توسعه پیدا کند این آماری که منتشر شده است به عقیده من ننگ‌آور است. جدول شماره یک تعداد کارگاه‌هایی که تاریخ اول بهمن ماه ۱۳۴۷ با انعقاد پیمان دسته‌جمعی قانون سهیم کردن کارگران را اجرا نموده‌اند. کشاورزی و دامپروری و جنگل ۳۹۴ کارگاه ـ غذایی ۲۱۲ کارگاه ـ ساختمانی ۲۶۵ کارگاه ـ شیشه و بلور ۱۷ کارگاه ـ لاستیکی ۲۰ کارگاه ـ نساجی ۲۸۷ کارگاه ـ فلزب ۱۶۳ کارگاه ـ شیمیایی ۹۲ کارگاه ـ متفرقه ۵ کارگاه یعنی تا به حال ۱۴۵۵ کارگاه جمع کل کارگرانی‌ها از اصل انقلاب استفاده کرده‌اند. اصلی که دیروز شاهنشاه خطاب به استانداران فرمودند که هیچ وظیفه‌ای جز اجرای اصول انقلاب ندارید. فقط ۱۲۸۱۳۹ نفر بودند این را اجرای اصلی انقلاب نام می‌گذارید؟ بنده اعتقاد ندارم که اکثریت محترم که خود را پاسدار انقلاب می‌داند به این لایحه سهیم کردن کارگران به این نحو و به این ترتیب که تعداد زیادی از کارگاه‌ها را مشمول نکرده‌اند رأی دهند بنده اعتقادم این است که اجرای اصول انقلاب مقدس‌تر و بالاتر از هر چیز است و متأسفانه دولت نتوانسته است مقدار بسیاری از اصول انقلاب را اجرا کند که من‌جمله اصل سهیم شدن کارگران در سود کارخانجات را (احسنت).
مهندس ارفع ـ ایراد شما به کجای لایحه است اینها که فرمودید کلیات بود.
مهندس بهبودی ـ به همه لایحه.
رئیس ـ آقای جوانشر فرمایشی دارید بفرمائید.
جوانشیر ـ دوست گرامی و عزیز من جناب آقای مهندس بهبودی (مهندس بهبودی ـ وکیل جناب ندارد) رفیق و همشهری (مهندس بهبودی ـ من همشهری شما نیستم شما اهل تهران هستید من اهل ساوه) بله گفت: «منطقی در بند بحث لفظ نیست» (مهندس بهبودی ـ هم‌مسلک سابق بهتر است) استدعا می‌کنم اجازه بدهید بنده افتخار می‌کنم هر مکتبی که در راه اعتلای ایران و اجرای برنامه‌های شاهنشاه باشد افتخار می‌کنم (احسنت) دوست عزیز و دیرین من به مطالبی اشاره فرمودند که خیال می‌کردند این مطالب را تنها ایشان هستند که کشف کرده‌اند (مهندس بهبودی ـ بنده از روزنامه‌های اکثریت برایتان خواندم) وی جناب آقای مهندس بهبودی فرق ما با دیگران در این است که ما اعتقاد به قانون تحولات تاریخ و تکامل اجتماعی داریم ما در عین اینکه یک مکتب مترقی و یک ایدئولوژی، و یک مکتب ملی اجتماعی را پذیرفته‌ایم و در موقعی که فئودالیزم و روابط غیرعادلانه و ظالمانه را به دست رهبری بزرگ منکوب کرده‌ایم یک مکتب ترقی را جانشین می‌کنیم ولیکن از مطلب دوم غافل نیستیم یعنی تکنیک که باید در خدمت مکتب قرار گیرد. من فکر می‌کنم جناب‌عالی که یک شخص انقلابی و مترقی هستید قطعاً به تمام رموز و فنون تحولات انقلابی و روابط اجتماعی جهان آشنا هستید من اعتقاد دارم کسانی که در امور انقلاب و تاکتیک‌های انقلابی دخالت می‌کنند قهراً باید تاریخ جامعه انقلاب‌های جهان را از نظر فلسفه انقلاب‌ها و از نظر اتخاذ روش‌ها توسط احزاب شناخته باشند (صحیح است) دوست عزیز من در آن بحبوحه انقلاب صنعتی غرب گزارش ویلرمه که درباره زندگی نکبت‌بار کارگران انگلیسی و فرانسوی مطرح شد روشنگر این مسئله است که روح و پایه‌های فلسفی انقلاب اجتماعی ایران مسئله فقر جبری و طبیعی ناشی از توسعه صنعتی را بدان صورت قبول ندارد بلکه اصل توسعه اقتصادی به موازات رفاه اجتماعی است که امروزه در سایه عدالت شاه که انقلابی در زمینه‌های صنعتی و اجتماعی به وجود آوردند باید عملی شود، انقلاب صنعتی دگرگونی‌های بنیادی و نهادی برای تمدن غربی به بار آورده ولی ثمرۀ این انقلاب و دگرگونی‌های نهادی را یک شبه به دست نیاورده‌اند و نباید انتظار داشت یک شبه ره صد ساله رفت در سال ۱۷۵۰ که این دگرگونی‌ها در اروپا آغاز شد در سال ۱۹۰۰ یعنی ۱۵۰ سال بعد ثمره این انقلاب و دگرگونی‌ها عاید کارگران و جامعه غربی شد ما اگر معتقد باشیم که می‌خواهیم یک شبه ره صد ساله برویم ما انکار قوانین اجتماعی را کرده‌ایم در آن صورت ما قوانین، معقولات و منطق تحولات جامعه را انکار کرده‌ایم کسی منکر حرفهای شما نیست به دلیل اینکه با صراحت و سعۀ صدر روزنامه‌های حزبی اینها را منتشر کردند (آفرین ـ احسنت) ما بین تکنیک و مکتب فرق قائلیم مکتب جانشین رژیم کهنه و فرتوت گذشته است جامعه و ملت به اصالت آن معتقد است ولی پیشبرد تکنیک زمان می‌خواهد، تکنیک برنامه‌ریزی می‌خواهد، تکنیک سرمایه و پول می‌خواهد، تکنیک متکی به یک جوهری است برای کشورهای نظیر ما یعنی جوهر بسیج نیروهای مادی و اخلاقی و معنوی (آفرین) آیا برنامۀ اصلاحات ارضی که مادۀ المواد و پایه انقلاب ایران بود کسی منکر آن است ولی آیا می‌توانیم بگوئیم که زندگی یک کشاورز ایرانی با یک کشاورز فرانسوی یکی است اگر بگوئیم این نفی حکمت است هر کسی یک چنین حرفی را در هر کجا بگوید نفی حکمت کرده خیانت به انقلاب کرده است. ما می‌گوئیم رژیم منحوس و فرتوت و کهنه قرون وسطائی را زیر و رو کردیم همان‌طور که سایر انقلاب‌های جهان به موقع خود کرده‌اند ولکن برای رسیدن به هدف‌های مورد نظر انقلاب نباید در دو سال و سه سال و پنج سال رؤیای مدینه فاضله داشت کشورهائی را می‌شناسم که پنجاه سال از انقلاب آنها می‌گذرد و هنوز مشکلات فراوان دارند هنوز در کتبی که در مورد پیشرفت صنایع و ترقی سطح درآمد فردی کشورها می‌نویسند می‌گویند که این کشورها از خیلی از کشورهای اروپایی سطح درآمد فردی آنها پائین‌تر است. (دکتر فریور ـ آن زمان کارگر پنج ساله خواهد مرد) ولی با تمام این احوال اگر در بعضی انقلابات برای رسیدن به هدف‌های انقلابی مسائل اجتماعی را زیر پا می‌گذارند آقای دکتر روی سخنم با شماست اما بعضی از کشورها برای رسیدن خیلی سریع به هدف‌های اقتصادی و نیرومندی اقتصادی هدف‌های اجتماعی را زیر پا می‌گذارند و می‌گویند کمربندها را ببندید و گرسنگی بخورید صرفاً برای تراکم سرمایه، آقایان امور اقتصادی از یک سلسله قوانین جامع و جهانی و اونیور سال اطاعت می‌کند. در هر رژیم در هر سیستم در هر مملکت حاکمیت قوانین اقتصادی را نباید از نظر دور داشت. شما برای صنعتی کردن کشور چه در دوره انقلاب صنعتی چه در یک رژیم افراطی و چه در یک رژیم لیبرال اصل تراکم سرمایه راز و نفس توسعه اقتصادی است کجا است آقای دکتر عدل که من بپرسم آیا من اشتباه می‌کنم شما تصدیق می‌فرمائید تراکم اقتصادی آنچه را که اقتصاددانان به زبان فرانسه اکومولدسیون می‌دانند یعنی تراکم سرمایه اصل پیشرفت توسعه و انبساط و بسط اقتصادی است (احسنت) حالا بعضی کشورها در انقلاب مسائل اجتماعی را فدای اصل تراکم می‌کنند یعنی تمام درآمدهای حاصله را صرف توسعه کالاهای سنگین و سرمایه‌گزاری‌های بزرگ می‌کنند ولی آفرین بر انقلاب ایران که اصل تعادل و موازنه را پیش کشید و گفت که من نسل حاضر را فدای نسل مجهول آینده نمی‌کنم، برای انقلاب نسلی را که دخالت در انقلاب دارد باید از ثمرات انقلاب استفاده کند و این اصل تعادل اقتصادی و اجتماعی است یعنی در انقلاب‌های جهانی چند اصل ملحوظ است یا اصل اجتماعی را فدای اصل اقتصادی می‌کنند حتی در اجتماع‌های لیبرال متکی بر لیبرالیسم آنها هم در انقلابات صنعتی اصل اجتماعی را فدای تراکم سرمایه و توسعه کرده‌اند و مواردش زیاد است که نمونه‌اش نظریه ویلرمه در نوع خودش است که در دانشگاه‌های بزرگ جهان ضمن تاریخ قرن ۱۹ تدریس می‌شود و این نمونه‌ای است از این روش و بنیاد متداول در غرب و نیز در برخی کشورها که به قول خود جنبه ترقی‌خاهی دارند که بنده از جهت نزاکت سیاسی اسم نمی‌برم این روش‌ها ۵۰ سال مورد عمل قرار گرفته ولی انقلاب ایران گفت که من اصل تعادل را می‌پذیرم و نسل حاضر را فدای نسل آینده نمی‌کنم در عین اینکه آینده‌نگری را هم از دست نمی‌دهم ولی در عین حال برای رسیدن به هدف‌های اقتصادی خودم برای رسیدن و نیل به توسعه و بسط اقتصادی احتیاج به تراکم سرمایه هم هست ولیکن کسی منکر این مسائل نیست شما خیال می‌کنید ما دلمان به حال کارگران قالیبافی نمی‌سوزد آقای دکتر بهبودی؟ (مهندس بهبودی ـ از قدیم می‌سوخت) آقای مهندس بهبودی می‌فرمائید این لایحه کافی برای وصول منافع کارگران نیست آیا دولت می‌تواند دست در مصوبۀ ملی ببرد اصل مصوبۀ ملی یک «واو» آن قابل پس و پیش شدن و تغییر نیست شما معتقدید آقای مهندس ناصر بهبودی که می‌شود در مصوبه ملی دست برد (مهندس بهبودی ـ ابداً نمی‌شود) آفرین، آفرین تازه در راه منطقی دارید با ما راه می‌آئید (فرهادپور ـ این اصلاحیه مگر چی؟) این اصلاحیه عبارت است از یک نوع پروسدور یک تشریفات و راه‌هائی که دست وزارت کار را برای کنترل صاحبان صنایع که بر اساس اصل توافق در قراردادها می‌توانستند قراردادی را به ضرر طبقه کارگر ببندد وزارت کار کنترل بکند بنابراین نظر جناب‌عالی که می‌فرمائید این لایحه کافی نیست به عقیده بنده صحیح نیست برای اینکه بر اساس مصوبه ملی هیچ دولتی قادر نیست یک واو مصوبه ملی را پس و پیش بکند ولیکن برای اینکه روح مصوبه ملی برای اینکه جوهر انقلابی لایحه سهیم کردن مفهوم انقلابی خودش به ثمر برسد یک زمینه‌های اجرائی و راه‌های وصول برای آن پیشنهاد شده این راه‌ها و خط مشی است برای رسیدن به آن هدف اساسی به هر حال بنده قصد جواب دادن نداشتم چون این کار وظیفه مخبر کمیسیون و نماینده دولت است ولی چون مباحثی پیش کشیده شد آقای مهندس بهبودی که طرح این مسائل از نظر جوان‌های ما که ممکن است به ریشۀ قضایا توجه نداشته باشند خطرناک است جوابی داده شد جناب آقای مهندس بهبودی بعضی مسائل مطروحه چون متکی به تاریخ نیست چون متکی به استدلال علمی و بعد تاریخی نیست تجزیه و تحلیل قشری و ظاهری آن برای نسل جوان همان‌طور که عرض شد خطرناک است برای اینکه نسل جوان ما بدون توجه به سوابق بدون توجه به اینکه مسائل علمی و مسائل تکنیکی پایه‌های مسائل اجتماعی و اقتصادی است آن وقت ممکن است خدای ناکرده استنتاج‌های غلط بکنند آن وقت ما قبول می‌کنیم که با سعه صدر مسائل و معایب را می‌بینیم و با تقدیم برنامه‌های بلند پایه و والای رهبر انقلاب به نتیجه خواهیم رسید (احسنت ـ احسنت).
رئیس ـ آقای مهندس بهبودی بفرمائید.
دکتر مهندس بهبودی ـ دوست عزیز من آقای عبدالله جوانشیر (جوانشیر ـ بفرمائید عبدالله خان جوانشیر) خان طبق قانون لغو شده و من کا خلاف قانون برخلاف دوستان اکثریت انجام نمی‌دهم، من از زمان تحصیل به یاد دارم ایان در دبیرستان برخلاف من حافظه خوبی داشتند. ایشان رشته ادبی و بعد هم دانشکده حقوق را انتخاب کردند و بنده دنبال علم واقعیات رفتم و مهندس شدم. عرض کنم آنچه که ایشان گفتند محفوظاتی بود که طوطی‌وار پشت این تریبون عرض کردند (چند نفر از نمایندگان ـ فرمودند) نسبت به ساحت مقدس مجلس عرض کردند! (مهندس اسدی سمیع ـ خیلی منطقی صحبت کردند) ولی آنچه راجع به انقلاب‌ها و کلاس‌ها و مکتب‌ها فرمودند بنده وارد بحث نمی‌شوم ولی عرض می‌کنم که انقلاب مملکت ما هیچ شباهتی به اتقلاب هیچ جای دنیا ندارد و هیچ‌کس نباشد انقلابی را که شاهنشاه رهبر یک ملت پایه‌گذاری کردند با انقلاب مکتب‌های دیگر مقایسه کند (احسنت) اگر ما در اصل اصلاحات ارضی توفیق پیدا کردیم و اصل انقلاب را جهشی انجام دادیم برای این بود که ارسنجانی‌ها و ریاحی‌ها عضو حزب اکثریت نبودند و فرمان مستقیم شاهنشاه رهبر عالی‌قدر مردم را اجرا می‌کردند ولی متأسفانه حزب اکثریت است که قادر به اجرای اصول انقلاب من‌جمله اصل سهیم کردن کارگران نیست و می‌آید ومی‌گوید ۵۰ سال صبر کنید شاید ما بتوانیم. (مسعودی ـ شما اشتباه شنیده‌اید، چنین حرفی نزدند).
رئیس ـ آقای مجد بفرمائید.
مجد (معاون وزارت کار و امور اجتماعی) ـ بنده می‌خواستم به استحضار نمایندگان محترم مجلس شورای ملی برسانم خوشبختانه در مفاد لایحه بحثی نشد ولی فقط چون دو سه توضیح داده بودند نماینده محترم آقای مهندس بهبودی به استناد چند پیشنهادی که کارگران داده بودند جلساتی در سندیکا تشکیل می‌شود خوب در این جلسات وقتی که تشکیل می‌شود آقایان مستحضرند نمایندگان کارگران دور هم که جمع می‌شوند بالاخره گله‌هایی دارند از مواردی که از قلم افتاده است و کارهایی که اجرا شده و در یکی دو جا انجام نشده خوب اینها را باید ببینند و بگویند تذکر بدهند و راهنمایی کنند وزارت کار را که به طور کامل و صد در صد در دستگاه‌ها اجرا بشود خوب شرط آزادی و دموکراسی هم این است که اینها در روزنامه و مجله‌شان گفته شود و اولیاء امور را راهنمایی کنند من در اینجا فقط دو سه مطلب را که ایشان توضیح فرمودند خواستم مختصراً جوابی داده باشم یکی از نظر حداقل مزد بود که گفتند در جاهایی که ۱۸ ریال می‌گیرند تا آنجا که ما اطلاع داریم حداقل دستمزد که در فروردین ۴۸ به تصویب رسید و شورای عالی کار تصویب کرد تا کنون به مرحله اجرا درآمده مطلب دومی که ایشان اشاره فرمودند در مورد یکی دو تا از صنایع مختلفی بود از قبیل کوره‌پزخانه که اشاراتی فرمودند می‌خواستم به عرضشان برسانم که یک سری صنایع قدیمی و کهنه هستند که با طرز کهنه هنوز در مملکت کار می‌کنند با کمال تأسف باید گفت برای بهبود وضع کامل این طبقه کارگر باید اساس آن صنعت را عوض کرد ما باید کارگاه‌های کوره‌پزی و سیستم کارشان را عوض کنیم (دکتر متین ـ آنها فقط خشت مالی می‌کنند) به همین دلیل الان دولت تشویق می‌کند کارگاه‌های ماشینی را که بهتر قابل کنترل است جانشین سیستم قدیمی بکنند. مطلب دیگری که تذکر فرمودند لیست کارگاه‌های مشمول بود که در اینجا قرائت شد و فرمودند تعداد این کارگرها و کارگاه‌ها نسبت به تمام مملکت کم است و بایستی برای تمام کارگرها عملی بشود توضیحاً عرض می‌کنم اگر منظور قانون‌گذار و مصوبه ملی این بود که برای تمام کارگرهای مملکت اجرا بشود به هیچ وجه من‌الوجوه کمیسیونی که مشمولین این قانون را تعیین می‌کنند نمی‌گذاشتند که مشمولین این قانون تعیین بشوند، علت این بود که کارگاه‌هایی در وضع صنعتی و تولیدی خاصی باشند که بشود این قانون را در بهبود وضع کارگران اجرا کرد گذشته از این اگر توجه کنید در اصل ملی یک ماده بسیار مهمی دارد نوشته شده کارگاه‌های ملی که به وسیله دولت اداره می‌شوند از شمول این قانون خارج هستند علت هم همین است عده‌ای از کارگران چون مشمول این قانون هستند مشمول قانون سهیم کردن نمی‌شوند طبق لایحه‌ای که دولت به مجلس پیشنهاد کرد به دلیل اینکه وزارت کار و دولت احساس کردند بهتر می‌توانند این قانون را اجرا بکنند و منافع کارگران بهتر تأمین می‌شود این مواد اصلاحی و چند تبصره پیشنهاد کرد که بنده خواستم توضیحی عرض کرده باشم (احسنت).
رئیس ـ آقای رامبد بفرمائید.
رامبد ـ بعد از تصویب اصول انقلاب به وسیله ملت ایران در دوره مجلس شورای ملی اعم از اعضاء هر یک از سه حزبی که در مجلس شرکت دارند نمایندگان اینطور عنوان فرمودند که همه با اصول انقلاب موافقند و در این تردیدی نیست چه اعضاء حزب محترم اکثریت و چه اعضاء دو حزب اقلیت کسی صحبت نکرد و نخواهد کرد و اگر هم بکند از زبان مردم نیست که اصول انقلاب ما ایرادی دارد (صحیح است) جناب آقای جوانشیر اگر از اصول انقلاب تعریف می‌کنند صحیح است ما هم تأیید می‌کنیم ناطقی هم که نسبت به این لایحه ایراداتی داشت نه تنها نسبت به اصول انقلاب ایرادی نداشت بلکه تقاضا می‌کرد و توجه مجریان را جلب می‌کرد بر اینکه این اصول به استناد نوشته‌های دوستان اکثریتی ما هنوز آن‌چنان‌که باید و شاید اجرا نشده من انتظار داشتم نماینده محترم و با اطلاعی چون آقای جوانشیر بیایند و با همکاری نزدیکی که با وزارت کار دارند در اینجا عنوان کنند که ما به دلیلی که نوشتیم خود واقف به این عیوب هستیم و با این مفاد و مواد و تبصره‌هایی که حالا پیشنهاد می‌کنیم نواقص کار رفع خواهد شد اگر بچه ۵ سالهای در ۵ قدمی شهر تهران در زیر چشم ۵ هزار کارمند وزارت کار هنوز در کارگاه تا ۴ بعدازظهر غذا نخورده و دارد جان می‌کند و کار می‌کند به این دلیل بوده است که نشده ولی آمدید و با کمال تأسف تمام امیدها را خواستید به یأس تبدیل کنید و بگوئید ما ۱۵۰ سال است وقت می‌خواهیم که در دو قدمی شهر تهران موفق بشویم که جلوی استثمار بچه ۵ ساله را بگیریم (دکتر یزدان‌پناه ـ ما این حرف را نزده‌ایم کی گفته است؟) اگر انقلابی ۱۵۰ سال وقت خواست پس این اطلاعات را به اطلاعات کامل خودتان اضافه کنید آن انقلاب‌ها به فاصله یک سال بعد از انقلاب ۱۸۰ وکیل انقلابی به عنوان پاسدار انقلاب در مجلسشان نمی‌نشست. آن انقلاب‌ها توسط گروه رنجبر و زحمتکش و محرومی عنوان می‌شد ولی هیچ‌وقت به وسیله رهبر مملکت و اکثریت قریب به اتفاق ملت در یک رفراندم تأیید نشده بود آن انقلاب‌ها با ترور و حق‌خواهی ولی در مقابل از طرف دولت‌ها و مجلس‌ها حق‌کشی و مقاومت مواجه بود آن انقلاب‌ها دولتش ۶ سال تمام ۸ سال تمام بر سر کار نبود، دولتش از طرف ۱۸۰ نفر وکیل اکثریت تأیید نمی‌شد که بر سر کار باشد و بودجه ۳۳ میلیاردی را برای اجرای انقلاب در اختیارش بگذارند آن وقت چه خواستند از شما جناب آقای مجد؟ شما صحبتی که در روزنامه رسمی حزب برای اطلاع ملت ایران می‌نویسید و منتشر می‌کنید صحبت خصوصی اسم می‌گذارید؟ مطلبی که معاون محترم وزارت کار عنوان می‌کند درد دل کارگر می‌نامید؟ دوستان من همه نمایندگان محترم مجلس که اینجا تشریف دارند به این مطلب علاقمند هستند و یقین دارند همه با هم هم‌احساس هستند و می‌خواهند وضع کارگر ایرانی همان‌طوری که رهبر انقلاب رئیس مملکت رئیس قوای سه‌گانه مملکت می‌خواهد بهبودی یابد در این حرفی نداریم ولی اگر بیایند و بگویند مثلا کارگران معادن از این مزایایی که انقلاب برای آنها پیش‌بینی کرده محروم مانده‌اند آیا این در سطح انقلاب ما و در شأن پاسداری انقلاب هست که عنوان بکنید یک واو اصول انقلاب قابل تغییر نیست و به این جهت دهها هزار شاید بیش از صد هزار بدبخت‌ترین طبقه کارگر که در قعر زمین جان می‌کنند ما نمی‌توانیم داخلش بکنیم بردارید این اصول انقلاب را بخوانید و بردارید تفسیر و فرمایشات رهبر انقلاب را بخوانید. فرمودند اصول انقلاب ما با پیشرفت زمان و احتیاجات مملکت تکمیل می‌شود ما چقدر مرتجعانه باید فکر کنیم که بگوییم اگر در آن اصول انقلاب ملت ایران به وزیر صنایع و معادن رأی داده امروز اگر وزیر صنایع و معاون نداریم دیگر اصول انقلاب قابل اجرا نیست، اینطور نیست که ما مغلوب و مجذوب واژه‌ها و تئوری‌ها و ایدئولوژی‌های مختلف نباید باشیم. ما انقلاب را باید درک کنیم مگر وزارت امور اجتماعی شما در انقلاب بود؟ آقای مجد خاطرتان هست آن روزی که اصول انقلاب تصویب شد، وزارتخانه شما اسم دیگری داشت، این صحیح است که من امروز بیایم عنوان کنم که یک کلمه از آن اصول به آن جهت قابل تغییر نیست؟ شما به عنوان معاون وزارت کار و اصلاحاتی که اخیراً در وزارت کار شروع شده و متأسفانه خیلی هم دیر شده و ۷ ـ ۸ سال قسمت اعظم را به نمایش و تظاهرات گذراندید (صحیح است) اصلاحاتی که می‌رود در بیمه‌های اجتماعی شروع بشود و متأسفانه وجوه زیادی را حیف و میل‌های بی‌جا کردند حالا بیاییم بگوییم قابل تغییر نیست آیا این مسعودی باشرف می‌تواند قبول کند که کارگر معدن را محروم بکنیم ای نیات بلند شاهنشاه در بهبود و رفاه حال کارگر برای اینکه یک واو اصول انقلاب تغییر نکند جناب جوانشیر بیائید اصول انقلاب را با هم و با تمام نمایندگان مجلس از سطر اول تا آخر بخوانیم و ببینیم کجای آن نوشته نمایندگان مجلس حق دارند کارگران معدن را از بهره‌مندی اصول انقلاب محروم بکنند به عنوان اینکه اصول انقلاب قابل تغییر نیست. ما همه معتقدیم قابل تغییر نیست ولی شاهنشاه مبتکر این انقلاب خود فرمودند ما برای استفاده بیشتر ملت ایران قدم به قدم این اصول را تکمیل می‌کنیم جلو می‌بریم بهبود می‌بخشیم. آقای عباس میرزائی محرومیت کارگران معادن را شما تفسیر می‌کنید خواسته شما است؟ (عباس میرزائی ـ نه خیر) تفسیر می‌کنید که تغییر اصول انقلاب است تفسیر می‌کنید که بحث این مسائل در مجلس صحیح نیست؟ بنابراین ما از شما این تقاضا را داریم. آقای مجد اکنون که وزارت کار و بیمه‌های اجتماعی هر دو شنیده می‌شود و آثاری دیده می‌شود که راه صحیح در پیش گرفته‌اند و می‌خواهند جبران مافات بکنند بیائید و آن‌طوری که در کمال خیرخواهی هم مسلک من آقای مهندس بهبودی مشاهدات و معتقدات خود شما وزارت کار شما را فرمایشات اعضای محترم حزب اکثریت را برایتان خواندند لایحه را طوری تنظیم بفرمائید که این معایب درش نباشد و معایب مرتفع بشود ما را به اطلاعات کامل خودتان اضافه کنید آن انقلاب‌ها به فاصله یک سال بعد از انقلاب ۱۸۰ وکیل انقلابی به عنوان پاسدار انقلاب در مجلسشان نمی‌نشست. آن انقلاب‌ها توسط گروه رنجبر و زحمتکش و محرومی عنوان می‌شد ولی هیچ‌وقت به وسیله رهبر مملکت و اکثریت قریب به اتفاق ملت در یک رفراندم تأیید نشده بود آن انقلاب‌ها با ترور و حق‌خواهی ولی در مقابل از طرف دولت‌ها و مجلس‌ها حق‌کشی و مقاومت مواجه بود آن انقلاب‌ها دولتش ۶ سال تمام ۸ سال تمام بر سر کار نبود، دولتش از طرف ۱۸۰ نفر وکیل اکثریت تأیید نمی‌شد که بر سر کار باشد و بودجه ۳۳ میلیاردی را برای اجرای انقلاب در اختیارش بگذارند آن وقت چه خواستند از شما جناب آقای مجد؟ شما صحبتی که در روزنامه رسمی حزب برای اطلاع ملت ایران می‌نویسید و منتشر می‌کنید صحبت خصوصی اسم می‌گذارید؟ مطلبی که معاون محترم وزارت کار عنوان می‌کند درد دل کارگر می‌نامید؟ دوستان من همه نمایندگان محترم مجلس که اینجا تشریف دارند به این مطلب علاقمند هستند و یقین دارند همه با هم هم‌احساس هستند و می‌خواهند وضع کارگر ایرانی همان‌طوری که رهبر انقلاب رئیس مملکت رئیس قوای سه‌گانه مملکت می‌خواهد بهبودی یابد در این حرفی نداریم ولی اگر بیایند و بگویند مثلا کارگران معادن از این مزایایی که انقلاب برای آنها پیش‌بینی کرده محروم مانده‌اند آیا این در سطح انقلاب ما و در شأن پاسداری انقلاب هست که عنوان بکنید یک واو اصول انقلاب قابل تغییر نیست و به این جهت دهها هزار شاید بیش از صد هزار بدبخت‌ترین طبقه کارگر که در قعر زمین جان می‌کنند ما نمی‌توانیم داخلش بکنیم بردارید این اصول انقلاب را بخوانید و بردارید تفسیر و فرمایشات رهبر انقلاب را بخوانید. فرمودند اصول انقلاب ما با پیشرفت زمان و احتیاجات مملکت تکمیل می‌شود ما چقدر مرتجعانه باید فکر کنیم که بگوییم اگر در آن اصول انقلاب ملت ایران به وزیر صنایع و معادن رأی داده امروز اگر وزیر صنایع و معاون نداریم دیگر اصول انقلاب قابل اجرا نیست، اینطور نیست که ما مغلوب و مجذوب واژه‌ها و تئوری‌ها و ایدئولوژی‌های مختلف نباید باشیم. ما انقلاب را باید درک کنیم مگر وزارت امور اجتماعی شما در انقلاب بود؟ آقای مجد خاطرتان هست آن روزی که اصول انقلاب تصویب شد، وزارتخانه شما اسم دیگری داشت، این صحیح است که من امروز بیایم عنوان کنم که یک کلمه از آن اصول به آن جهت قابل تغییر نیست؟ شما به عنوان معاون وزارت کار و اصلاحاتی که اخیراً در وزارت کار شروع شده و متأسفانه خیلی هم دیر شده و ۷ ـ ۸ سال قسمت اعظم را به نمایش و تظاهرات گذراندید (صحیح است) اصلاحاتی که می‌رود در بیمه‌های اجتماعی شروع بشود و متأسفانه وجوه زیادی را حیف و میل‌های بی‌جا کردند حالا بیاییم بگوییم قابل تغییر نیست آیا این مسعودی باشرف می‌تواند قبول کند که کارگر معدن را محروم بکنیم ای نیات بلند شاهنشاه در بهبود و رفاه حال کارگر برای اینکه یک واو اصول انقلاب تغییر نکند جناب جوانشیر بیائید اصول انقلاب را با هم و با تمام نمایندگان مجلس از سطر اول تا آخر بخوانیم و ببینیم کجای آن نوشته نمایندگان مجلس حق دارند کارگران معدن را از بهره‌مندی اصول انقلاب محروم بکنند به عنوان اینکه اصول انقلاب قابل تغییر نیست. ما همه معتقدیم قابل تغییر نیست ولی شاهنشاه مبتکر این انقلاب خود فرمودند ما برای استفاده بیشتر ملت ایران قدم به قدم این اصول را تکمیل می‌کنیم جلو می‌بریم بهبود می‌بخشیم. آقای عباس میرزائی محرومیت کارگران معادن را شما تفسیر می‌کنید خواسته شما است؟ (عباس میرزائی ـ نه خیر) تفسیر می‌کنید که تغییر اصول انقلاب است تفسیر می‌کنید که بحث این مسائل در مجلس صحیح نیست؟ بنابراین ما از شما این تقاضا را داریم. آقای مجد اکنون که وزارت کار و بیمه‌های اجتماعی هر دو شنیده می‌شود و آثاری دیده می‌شود که راه صحیح در پیش گرفته‌اند و می‌خواهند جبران مافات بکنند بیائید و آن‌طوری که در کمال خیرخواهی هم مسلک من آقای مهندس بهبودی مشاهدات و معتقدات خود شما وزارت کار شما را فرمایشات اعضای محترم حزب اکثریت را برایتان خواندند لایحه را طوری تنظیم بفرمائید که این معایب درش نباشد و معایب مرتفع بشود ما در این مسائل تعصب حزبی و مخالفت و موافقت نداریم (صحیح است) ما هر دو باید کاری کنیم که وضع کارگر بهتر بشود و با این لایحه شما می‌خواهید آن چیزی را که نمی‌خواستم پشت تریبون بگویم، بگویم انقلابی که آقای جوانشیر مدعی هستید ۱۵۰ سال طول کشید مبارزه با فئودالیزم صنعتی بود که به وجود آمده بود و می‌خواستند از بین ببرند بهبودی می‌گوید شما آن فئودالیزم صنعتی را به وجود نیاورید (یزدان‌پناه ـ کجاش اینطور است) راجع به معدن چه تصویب فرمودید حالا ماده به ماده شروع می‌کنیم خواهید دید که تکافوی کار و تأمین نظرات قانونگذاری را نمی‌کند.
دکتر یزدان‌پناه ـ عرض کردم کجای لایحه می‌خواهد فئودالیزم صنعتی به وجود بیاورد.
رامبد ـ حالا ماده به ماده شروع می‌کنیم.
رئیس ـ آقای مسعودی بفرمائید.
کاظم مسعودی ـ بنده خیلی خوشحال هستم که امروز اینجا بحث‌هایی شدو تذکراتی دوست عزیزم جناب رامبد دادند و انتظار از یک مجلس انقلابی هم همین است ولی یک توجهی را با عقل ناقصم، جناب آقای رامبد باید بدهم چون به شما خیلی علاقمند هستم چون سال‌هاست شما را در گود سیاست می‌بینم و همیشه هم موفق بوده‌اید ولی هر چه خواسته‌ایم دنباله‌رو ایشان باشیم موفق نشده‌ایم من فکر می‌کنم که این مطالبی که اینجا عنوان شد اینها باید در شور اول بشود چون در کلیات صحبت شده و متأسف هستم که وقتی در کمیسیون‌ها این لوایح مطرح می‌شود آقایان آنجا تشریف ندارند و پیشنهاد نمی‌دهند و اگر این پیشنهاد را در آنجا داده بودند چون همان‌طور که اشاره فرمودند بعد از انقلاب کارهایی که به نفع کارگر شده همان ره صد ساله بوده است من تخصص در امور کارگری ندارم ولی می‌بینم به عنوان یک روزنامه‌نویس که بیست سال عمرم را در این مملکت در سیاست صرف کردم و جناب رامبد دیدیم که در اینجا وقتی که آمدند و صحبت کردند راجع به کارگر و می‌خواسته‌اند منافعش را حفظ کنند دم در همین مجلس یک عده اوباش، یک عده از همان نوکرهای خان‌ها که اشاره فرمودید اینجا امنیت نمی‌دادند برای نماینده مجلس که صحبت کند زیاد دور نیست شما ببینید وضع کارگر امروز با وضع کارگر ۱۵ سال پیش چطور بوده یعنی قبل از انقلاب چی بوده و حالا چیست. ببینید وضع کارگر امروز با وضع کارگر قبل از ملی شدن نفت چه بوده یک روز در همین آبادانی که الان در خانه‌های کارگری که شما مرتب آنتن‌های تلویزیون‌شان را می‌بینید بهداشتشان را می‌بینید اینها زن و فرزندانشان انتظار می‌کشیدند که شب سرپرست خانواده برمی‌گردد یا نه چون روی دگل در آن تابستان‌های گرم کار می‌کدند و احیاناً پرت می‌شدند می‌مردند و حتی به زن و فرزندانشان اطلاع و خبر نمی‌دادند. حالا وضع کارگر به کلی عوض شده خیلی بهتر شده البته فرمایشاتتان کاملاً صحیح است ما می‌خواهیم بهتر هم بشود اما برای بهتر شدن همان‌طور که فرمودید زمان می‌خواهد و این پیشنهادی را که امروز فرمودید اگر در کمیسیون در شور اول می‌دادید بهتر می‌شد (مهندس ارفع ـ پیشنهادی داده نشد) از پشت این تریبون که برای همه ما مقدس هست باید طوری افکار عمومی را مطلع کنیم که این اطلاع صحیح باشد اینجا اگر می‌خواهیم انتقاد کنیم از یک لایحه بیائیم غرض‌های شخصی را کنار بگذاریم بیائیم امکانات مملکت را که الان موجود است بررسی بکنیم از گذشته هم یاد بکنیم بعد بگوئیم در این مورد اگر ببا این وضع اینطور عمل شود به نفع کارگر بیشتر خواهد بود و بهتر است اشاره فرمودید که دولت یا معاون محترم وزارت کار در مورد کارگرها آنطور که باید و شاید پشتیبانی نکرده‌اند من فکر می‌کنم جناب آقای رامبد در اینجا یک قدری بی‌انصافی شده و در اثر این انقلاب است که نماینده کارگران در این جا نشسته است در اثر این انقلاب است که الان اگر یکی از موکلین شما وقتی بخواهد شما را ببیند به راحتی می‌تواند شما را دیده و دردش را بگوید و دوره‌هائی بود که اگر می‌خواستند یک نماینده مجلس را ببینند ماه‌ها وقت می‌گرفتند و نماینده مجلس دنبال زد و بند خودش بود، الان در میان نمایندگان مجلس ما نمایندگان کارگر را می‌بینیم، لوایح را انتقاد می‌کنیم پس کار زیاد شده است ما باید امکانات را ببینیم و باید ببینیم در چه شرایطی هستیم الان باید ببینیم موقعیت ما در این جهان پر تلاطم در چه وضعی است که وقتی پشت این تریبون صحبت می‌کنیم تمام جوانب را در نظر بگیریم که خدای نکرده از صحبت‌های ما در خارج سوء استفاده نشود (احسنت).
رئیس ـ آقای فرهادپور بفرمائید.
فرهادپور ـ بنده چون در کمیسیون کار به شهادت نمایندگان محترم کارگر ساعت‌های متوالی به عنوان پیشنهاد دهنده شرکت کردم و در آنجا بحث ما درباره پیشنهادی بود که تقدیم داشته بودم به صورتی که در جزو گزارش کمیسیون قبل از تعطیلات مجلس تقدیم شده بود و مورد موافقت قرار گرفته بود قانع بودم و بحثی نداشتم متأسفانه گزارش کمیسیون به جهت اینکه به کمیسیون اقتصاد نرفته بود به کمیسیون اقتصاد رفت و در آن‌حا موافقت‌هایی که با اصلاحاتی که بر اساس پیشنهادات بنده که از طرف فراکسیون حزب مردم تقدیم کرده بودم شده بود قلم خورد مجدداً در جلسات کمیسیون به شهادت معاون وزارت کار ساعت‌های متوالی شرکت کردم و با قبول ضمن عرایض، وعده کردند که این مطالب را عمل بکنند و امروز به من مژده دادند که وزارت کار برخلاف آنچه که در ۷ سال گذشته کرده از این قانونی که به دستش داده شده به نحو بهتری و یا نقشۀ جامع‌تری استفاده خواهد کرد و آن کنترل و کندی که کمیسیون تشخیص کمیسیونی که در این ماده واحده مورد نظر گرفته شده از بین خواهد رفت. بنده دیگر قصد داشتم عرضی نکنم ولی بیانات دوست بسیار عزیزم جناب آقای مسعودی را بر آن داشت که به عرضشان برسانم در شور اول صحبت کردیم پیشنهاد جامع و کافی دادیم ولی به جهاتی مورد توجه قرار نگرفت و ما هم واقفیم که در شور دوم مطالبی که اینجا عرض می‌کنم در آنچه که به صورت گزارش کمیسیون کار و اقتصاد به مجلس آمده و اکثریت به آن رأی خواهند داد تغییری حاصل نخواهد شد اما بیان آنچه که ما می‌گوئیم در طرز عمل اولیاء وزارت کار تأثیر خواهد داشت و من یقین دارم که در آینده انشاءالله برخلاف گذشته این وزارتخانه نسبت به این وظیفه اساسی که به نظر من در دو کلمه خارج از تمام بحث‌های مکتب‌های انقلاب خاصه می‌شود آن این است که وزارت کار باید تفهیم بکند که اصل سهیم کردن کارگر در سود کارگاه بیش از آنچه به نفع کارگر است به نفع کارفرما است (صحیح است) این بیان شاهنشاه ما است می‌فرمایند: «همچنان‌که رعایا را صاحب زمین می‌کنیم تا احساس کنند که در این مملکت سهمی دارند و با چنین احساس خود را در حفظ این آب و خاک مسئول بدانند باید در مورد کارگران کشور نیز کاری کنیم که همین حس در آنها نسبت به کارخانه‌ای که در آن کار می‌کنند ایجاد شود. اساس کار اضافه تولید است که در نتیجه آن مسلماً سهم کافی به کارگران برسد که هم زندگی آنها بهتر بشود و هم صنایع و اقتصادیات کشور ترقی نماید. ملاحظه می‌فرمائید مشکل اساسی در تفهیم همین مسئله است ما با سرمایه‌گذاری به کارفرما بتوانیم تفهیم کنیم که منطق اصیل این اصل را که وقتی کارگر راضی بود کارگر زندگی مرفهی داشت قدرت بدنی بیشتر برای کار و علاقه بیشتر برای حفظ منافع دارد و علاقه بیشتر در جلوگیری از ضایعات دارد و علاقه بیشتر برای تولید بیشتر دارد و من معتقدم که وزارت محترم کار بایستی نسبت سهم کارگران را در کارگاه‌ها بر اساس تأثیر قدرت بدنی، بداند متأسفانه می‌بینیم همه جا رفته‌اند بر اینکه اگر برقی دارد اگر موتور دارد شریک هست در صورتی که بر اساس تأثیر قدرت بدنی بایستی کارگر را هم سهیم کرد وقتی تولید یک معدن با کار فیزیکی یک کارگر است این اگر غذای بهتر بخورد و اگر زندگی بهتر داشت و نیروی بیشتر و علاقه بیشتر داشت قدرت بدنی بیشتر خواهد داشت عوض این که دو دفعه ذغال سنگ را از ته کانال و تونل تاریک بکشد ۵ دفعه خواهد کشید و نتیجه پنج برابر به نفع کارفرما است. به نظر من بیان این مطالب که با سکوت ضمن اکثریت و تأیید ضمنی بعضی از همکاران محترم می‌شود گفت که مورد اتفاق‌نظر کلیه نمایندگان مجلس شورای ملی از گروه‌های مختاف است امیدوارم موجب آن بشود که وزارت کار در اصل سهیم کردن کارگران در سود کارخانجات یک اصل عمومی کلی جامع را رعایت بکند که شامل حال کلیه کارگرانی که مشمول قانون کار هستند و در کارگاه‌ها خدمت می‌کنند بشود اعم از اینکه آن کارگاه معدن باشد کارخانه باشد مؤسسه لباس‌دوزی باشد یا کارگاه تولید مصالح ساختمانی باشد (احسنت ـ احسنت).
رئیس ـ نظر دیگری در ماده واحده نیست؟ (اظهاری نشد) در اینجا برای تبصرۀ ۵ و ۶ مادۀ ۲ دو کمیسیون پیشنهادات مختلفی داده‌اند بنابراین اول به پیشنهاد کمیسیون اقتصاد رأی می‌گیریم در صورتی که آن تصویب نشد به پیشنهاد کمیسیون کار رأی گرفته می‌شود آقای مهندس ارفع بفرمائید.
مهندس ارفع ـ بنده تصور می‌کنم مضمون هر دو گزارش یکی است و تفاوتی ندارد بنابراین اجازه بفرمائید به گزارش کمیسیون مادر که کمیسیون کار است رأی گرفته بشود چون هر دو مانند هم هستند.
پزشکپور ـ استدعا می‌کنم مخبرین کمیسیون‌ها توضیحی بدهند به هر حال یک اختلافی باید باشد که به صورت دو گزارش آمده.
رئیس ـ آقای مجد بفرمائید.
مجد (معاون وزارت کار و امور اجتماعی) ـ بنده خواستارم به استحضار نمایندگان محترم برسانم این چند تبصره که پیشنهاد شد به مجلس، برای این بود که واقعاً دولت و وزارت کار که مجری این قانون است به وضع بهتر و شایسته‌تری بتواند وظیفه خودش را انجام بدهد و منافع کارگران را تأمین کند به این دلیل بود که این تبصره‌ها تهیه شد و تقدیم شد بعد از بحث‌های زیادی که در کمیسیون‌ها شد به این نتیجه رسیدیم که تبصرۀ ۵ و۶ همان‌طور که جناب ارفع توضیح فرمودند مفادش در اصل یکی است در هم ادغام بشود و به صورت یک ماده درآید به این ترتیب اگر آقایان نمایندگان موافق باشند همان پیشنهاد کمیسیون کار که کمیسیون مادر بود مطرح بشود و رأی گرفته شود بهتر خواهد بود.
رئیس ـ بهتر این است که بنا به رویه اصلی مجلس اول به پیشنهاد کمیسیون اقتصاد رأی بگیریم در صورتی که تصویب نشد به گزارش کمیسیون کار رأی خواهیم گرفت بنابراین به پیشنهاد کمیسیون اقتصاد در مورد تبصرۀ ۵ و ۶ رأی می‌گیریم خانم‌ها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (کسی برنخاست) تصویب نشد. حالا نسبت به گزارش کمیسیون کار رأی می‌گیریم خانم‌ها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. در کلیات آخر لایحه نظری نیست؟ (اظهاری نشد) نسبت به لایحه رأی می‌گیریم خانم‌ها و آقایانی‌که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. لایحه برای تصویب به مجلس سنا فرستاده می‌شود.
- طرح گزارش شور اول کمیسیون امور استخدام و سازمان‌های اداری راجع به لایحۀ تأسیس سازمان اسناد ملی ایران
۷- طرح گزارش شور اول کمیسیون امور استخدام و سازمان‌های اداری راجع به لایحۀ تأسیس سازمان اسناد ملی ایران
رئیس ـ گزارش شور اول لایحه تأسیس سازمان اسناد ملی ایران مطرح است قرائت می‌شود.
گزارش شور اول از کمیسیون امور استخدام و سازمان‌های اداری به مجلس شورای ملی
کمیسیون امور استخدام و سازمان‌های اداری در جلسات عدیده با حضور نماینده دولت لایحه شمارۀ ۱۵۷۲۴ ـ ۶ /۴ /۴۷ راجع به تأسیس سازمان اسناد ملی ایران را که به شمارۀ ۴۲۰ چاپ شده است مورد رسیدگی قرارداد و با اصلاحاتی تصویب کرد.
اینک گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.
مادۀ اول ـ به منظور جمع‌آوری و حفظ اسناد ملی و تاریخی ایران در سازمان واحد و فراهم آوردن شرایط و امکانات مناسب برای دسترسی عموم به این اسناد و همچنین صرفه‌جوئی در هزینه‌های اداری و پرسنلی از طریق تمرکز پرونده‌های راکد وزارتخانهها و مؤسسات دولتی و وابسته به دولت وامحاء اوراق زائد سازمانی به نام سازمان اسناد ملی ایران وابسته به سازمان امور اداری و استخدامی کشور تأسیس می‌گردد.
- تبصره ـ اسناد مذکور در این ماده شامل کلیه اوراق، مراسلات، دفاتر، پرونده‌ها، عکس‌ها، کلیشه‌ها، نمودارها، فیلم‌ها، میکروفیلم‌ها و نوارهای ضبط صوت و سایر اسنادی که در دستگاه دولت تهیه شده و یا دریافت گردیده است و به طور مداوم یا غیرمداوم در تصرف دولت بوده و از لحاظ اداری، مالی، اقتصادی، قضائی، سیاسی، علمی و فنی و تاریخی ارزش نگهداری دائمی داشته باشند.
مادۀ دوم ـ سازمان اسناد ملی ایران دارای یک رئیس و یک شورا و تشکیلات لازم خواهد بود.
مادۀ سوم ـ رئیس سازمان اسناد ملی از بین مستخدمین عالی‌رتبه دولت که دارای تحصیلات عالیه و سابقه تحقیق و تخصص در امور اداری و آرشیو باشند به پیشنهاد دبیر کل سازمان امور اداری و استخدامی کشور و تصویب هیئت وزیران انتخاب می‌شود.
مادۀ چهارم ـ شورای سازمان مرکب از اشخاص زیر خواهد بود:
- ۱- وزیر فرهنگ و هنر یا معاون او.
- ۲- وزیر امور خارجه یا معاون او.
- ۳- دبیر کل سازمان امور اداری و استخدامی کشور یا معاون او.
- ۴- دادستان کل یا معاون او.
- ۵- دادستان دیوان محاسبات.
- ۶- دو نفر از اشخاص متبحر در تاریخ ایران به پیشنهاد وزیر علوم و آموزش عالی و تصویب هیئت وزیران که برای مدت ۳ سال انتخاب می‌شوند و انتخاب مجدد آنها بلامانع است.
- تبصرۀ ۱ ـ رئیس سازمان اسناد ملی ایران به عنوان دبیر شوری در جلسات شرکت می‌کند ولی حق رأی نخواهد داشت.
- تبصرۀ ۲ ـ نمایندۀ وزارتخانه یا سازمانی که اتخاذ تصمیم درباره اوراق زائد و با اسناد و پرونده‌های آن وزارتخانه یا سازمان در شورا مطرح است برای تبادل نظر به جلسات شورا دعوت می‌شود.
- تبصرۀ ۳ ـ آئین‌نامه طرز تشکیل جلسات شورا و ترتیب انتخاب رئیس و نحوۀ اتخاذ تصمیمات به تصویب شورا خواهد رسید.
مادۀ پنجم ـ وظایف شورا به شرح زیر است:
- الف ـ تشخیص اوراق زائد قابل امحاء و تصویب فهرست مشروح آنها که قبلاً از طرف سازمان اسناد ملی و وزارتخانه یا مؤسسه دولتی ذیربط طبق مقررات این قانون تهیه و تنظیم شده باشد.
- ب ـ تصویب آئین‌نامه‌های مربوط به نحوۀ بررسی و اخذ و نقل و انتقال پرونده‌های راکد و اسناد ملی و تاریخی.
- ج ـ تصویب آئین‌نامه‌های مربوط به تنظیم و نگهداری و در دسترس گذاشتن اسناد ملی و تاریخی و همچنین مقررات مربوط به اسناد محرمانه و نحوه مراجعه به آنها.
- د ـ تصویب مقررات و ضوابط و معیارهائی که وزارتخانهها و مؤسسات وابسته به دولت باید در تنظیم و ضبط و نگهداری پرونده‌ها و اسناد و مدارک رعایت کنند.
- هـ ـ تدوین تعرفه‌ای که طبق آن سازمان اسناد ملی در ازای تهیه میکروفیلم و فتوکپی و رونوشت گواهی شده و یا انجام خدمات مشابه از اشخاص (اعم از حقیقی و حقوقی)، حق‌الزحمه دریافت خواهد کرد.
- تبصره ـ وجوه حاصل از بند هـ این ماده به حساب درآمد خزانه دولت منظور خواهد شد.
مادۀ ششم ـ وزارتخانهها و مؤسسات دولتی و وابسته به دولت مکلف‌اند کلیه اسناد و پرونده‌های راکد را که احتیاجی به نگهداری آنها در سازمان‌های مربوط نیست برای نگهداری موقت به سازمان اسناد ملی بسپارند مگر آنکه از تاریخ تهیه و تنظیم سند و یا تاریخ آخرین برگ پرونده مدت چهل سال گذشته باشد که در این صورت باید به طور دائم به سازمان اسناد ملی منتقل شود.
- تبصره ـ وزارتخانهها و مؤسسات دولتی و وابسته به دولت و همچنین شورای سازمان اسناد ملی می‌توانند اسناد و پرونده‌هایی را که طبق این ماده در اختیار سازمان اسناد ملی قرار گرفته است و افشای مطالب آنها به حقوق اشخاص و یا مصالح دولت لطمه می‌زند برای مدت معین محرمانه محسوب دارند و سازمان مکلف است که این اسناد و پرونده‌ها را تا اعلام قانونی و یا انقضای مدت مقرر و یا تصمیم مجدد شورا از دسترس مراجعان به استثنای مراجع صالحه قانونی دور نگه‌دارد.
مادۀ هفتم ـ آئین‌نامه مربوط به تشخیص اوراق زائد و ترتیب امحاء آنها به پیشنهاد رئیس سازمان اسناد ملی و تأیید شورا به تصویب کمیسیون‌های مربوط مجلسین می‌رسد.
مادۀ هشتم ـ وزارت جنگ از شمول مقررات این قانون مستثنی است و ترتیب نگهداری و حفظ اسناد ملی و تاریخی و همچنین امحای اوراق زائد و بلامصرف در ارتش شاهنشاهی با اطلاع سازمان اسناد ملی به تشخیص هیئت صلاحیت‌داری خواهد بود که به این منظور تشکیل می‌شود. طرز تشکیل هیئت مزبور و نحوه اجرای مفاد این ماده به موجب آئین‌نامه‌ای خواهد بود که توسط وزارت جنگ تدوین و تصویب می‌شود.
مخبر کمیسیون امور استخدام و سازمان‌های اداری ـ دیهیم.
گزارش شور اول از کمیسیون دادگستری به مجلس شورای ملی
کمیسیون دادگستری در جلسۀ ۱۹ مهر ماه ۱۳۴۸ با حضور نماینده دولت لایحه راجع به تأسیس سازمان اسناد ملی ایران را مورد رسیدگی قرار داد و گزارش کمیسیون امور استخدام و سازمان‌های اداری را در این مورد تأیید و تصویب کرد. اینک گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.
مخبر کمیسیون دادگستری ـ دکتر وفا.
گزارش شور اول از کمیسیون دارائی به مجلس شورای ملی
کمیسیون دارائی در جلسه ۲۰ مهر ماه ۱۳۴۸ با حضور نماینده دولت لایحه راجع به تأسیس سازمان اسناد ملی ایران را مورد رسیدگی قرار داد و گزارش کمیسیون امور استخدام و سازمان‌های اداری را در این مورد تأیید و تصویب کرد. اینک گزارش آن را به مجلس شورای می تقدیم می‌دارد.
مخبر کمیسیون دارائی ـ علی اکبر دانشمند.
گزارش شور اول از کمیسیون نظام به مجلس شورای ملی
کمیسیون نظام در جلسه ۲۷ مهر ماه ۱۳۴۸ با حضور نماینده دولت لایحه راجع به تأسیس سازمان اسناد ملی ایران را مورد رسیدگی قرارداد و مادۀ ۸ ارجاعی به کمیسیون را تصویب کرد. اینک گزارش آن را در تأیید گزارش کمیسیون امور استخدام و سازمان‌های اداری به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.
مخبر کمیسیون نظام ـ حکیمیان.
گزارش شور اول از کمیسیون فرهنگ و هنر به مجلس شورای ملی
کمیسیون فرهنگ و هنر در جلسۀ ۳۰ مهر ماه ۱۳۴۸ با حضور نماینده دولت لایحه راجع به تأسیس سازمان اسناد ملی ایران را مورد رسیدگی قرار داد و گزارش کمیسیون امور استخدام و سازمان‌های اداری را در این مورد تأیید و تصویب کرد.
اینک گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.
مخبر کمیسیون فرهنگ و هنر ـ مجید محسنی.
گزارش شور اول از کمیسیون علوم و آموزش عالی به مجلس شورای ملی
کمیسیون علوم و آموزش عالی در جلسه اول آبان‌ماه ۱۳۴۸ با حضور آقای کازرونی معاون وزارت علوم و آموزش عالی لایحه دولت راجع به تأسیس سازمان اسناد ملی ایران را مورد رسیدگی قرار داد و گزارش کمیسیون امور استخدام و سازمان‌های اداری را در این مورد تأیید و تصویب کرد. اینک گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.
مخبر کمیسیون علوم و آموزش عالی ـ دکتر قهرمان.
رئیس ـ کلیات لایحه مطرح است نظریه نیست؟ (اظهاری نشد) به ورود در شور مواد رأی می‌گیریم خانم‌ها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. مادۀ اول مطرح است قرائت می‌شود.
مادۀ اول ـ به منظور جمع‌آوری و حفظ اسناد ملی و تاریخی ایران در سازمان واحد و فراهم آوردن شرایط و امکانات مناسب برای دسترسی عموم به این اسناد و همچنین صرفه‌جوئی در هزینه‌های اداری و پرسنلی از طریق تمرکز پرونده‌های راکد وزارتخانهها و مؤسسات دولتی و وابسته به دولت و امحاء اوراق زائد سازمانی به نام سازمان اسناد ملی ایران وابسته به سازمان امور اداری و استخدامیکشور تأسیس می‌گردد.
- تبصره ـ اسناد مذکور در این ماده شامل کلیه اوراق مراسلات، دفاتر، پرونده‌ها، عکس‌ها، کلیشه‌ها، نمودارها، فیلم‌ها، میکروفیلم‌ها و نوارهای ضبط صوت و سایر اسنادی که در دستگاه دولت تهیه شده و یا دریافت گردیده است و به طور مداوم یا غیر مداوم در تصرف دولت بوده و از لحاظ اداری، مالی، اقتصادی، قضائی، سیاسی، علمی و فنی و تاریخی ارزش نگهداری دائمی داشته باشند.
رئیس ـ در مادۀ اول نظری نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهاد رسیده قرائت می‌شود.
احتراماً به عرض می‌رساند: به آخر تبصرۀ مادۀ ۱ لایحۀ قانون تأسیس سازمان اسناد ملی ایران کلمه «می‌باشد» اضافه گردد.
با تقدیم احترام ـ دکتر وفا.
رئیس ـ مادۀ دوم قرائت می‌شود.
مادۀ دوم ـ سازمان اسناد ملی ایران دارای یک رئیس و یک شورا و تشکیلات لازم خواهد بود.
رئیس ـ در مادۀ دوم نظری نیست؟ (اظهاری نشد) مادۀ سوم قرائت می‌شود.
مادۀ سوم ـ رئیس سازمان اسناد ملی از بین مستخدمین عالی‌رتبه دولت که دارای تحصیلات عالیه و سابقه تحقیق و تخصص در امور اداری و آرشیو باشند به پیشنهاد دبیر کل سازمان امور اداری و استخدامی کشور و تصویب هیئت وزیران انتخاب می‌شود.
رئیس ـ در مادۀ سوم نظری نیست؟ (اظهاری نشد) مادۀ چهارم قرائت می‌شود.
مادۀ چهارم ـ شورای سازمان مرکب از اشخاص زیر خواهد بود:
- ۱- وزیر فرهنگ و هنر یا معاون او.
- ۲- وزیر امور خارجه یا معاون او.
- ۳- دبیر کل سازمان امور اداری و استخدامی کشور یا معاون او.
- ۴- دادستان کل یا معاون او.
- ۵- دادستان دیوان محاسبات.
- ۶- دو نفر از اشخاص مبتحر در تاریخ ایران پیشنهاد وزیر علوم و آموزش عالی و تصویب هیئت وزیران که برای مدت ۳ سال انتخاب می‌شوند و انتخاب مجدد آنها بلامانع است.
- تبصرۀ ۱ ـ رئیس سازمان اسناد ملی ایران به عنوان دبیر شوری در جلسات شرکت می‌کند ولی حق رأی نخواهد داشت.
- تبصرۀ ۲ ـ نماینده وزارتخانه یا سازمانی که اتخاذ تصمیم درباره اوراق زائد و یا اسناد و پرونده‌های راکد را که احتیاجی به نگهداری آنها در سازمان‌های مربوط نیست برای نگهداری موقت به سازمان اسناد ملی بسپارند مگر آنکه از تاریخ تهیه و تنظیم سند و یا تاریخ آخرین برگ پرونده مدت چهل سال گذشته باشد که در این صورت باید به طور دائم به سازمان اسناد ملی منتقل شود.
رئیس ـ در مادۀ چهارم نظری نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهاد رسیده قرائت می‌شود.
پیشنهاد می‌گردد در ماده چهارم لایحه قانون تأسیس سازمان اسناد ملی ایران، عنوان دادستان کل کشور به جای دادستان کل ذکر گردد و ردیف آن قبل از دبیر کل سازمان امور اداری و استخدامی کشور یعنی در ردیف سوم باشد.
با احترام ـ محسن پزشکپور.
رئیس ـ مادۀ پنجم قرائت می‌شود.
مادۀ پنجم ـ وظایف شورا به شرح زیر است:
- الف ـ تشخیص اوراق زائد قابل امحاء و تصویب فهرست مشروح آنها که قبلاً از طرف سازمان اسناد ملی و وزارتخانه یا مؤسسه دولتی ذیربط طبق مقررات این قانون تهیه و تنظیم شده باشد.
- ب ـ تصویب آئین‌نامه‌های مربوط به نحوی بررسی و اخذ و نقل و انتقال پرونده‌های راکد و اسناد ملی و تاریخی.
- ج ـ تصویب آئین‌نامه‌های مربوط به تنظیم و نگهداری و در دسترس گذاشتن اسناد ملی و تاریخی و همچنین مقررات مربوط به اسناد محرمانه و نحوه مراجعه به آنها.
- د ـ تصویب مقررات و ضوابط و معیارهایی که وزارتخانهها و مؤسسات وابسته به دولت باید در تنظیم و ضبط و نگهداری پرونده‌ها و اسناد و مدارک رعایت کنند.
- هـ ـ تدوین تعرفه‌ای که طبق آن سازمان اسناد ملی در ازای تهیه میکروفیلم و فتوکپی و رونوشت گواهی شده و یا انجام خدمات مشابه از اشخاص (اعم از حقیقی و حقوقی) حق‌الزحمه دریافت خواهد کرد.
- تبصره ـ وجوه حاصل از بند هـ این ماده به حساب درآمد خزانه دولت منظور خواهد شد.
رئیس ـ در مادۀ ۵ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) مادۀ ۶ قرائت می‌شود.
مادۀ ششم ـ وزارتخانهها و مؤسسات دولتی و وابسته به دولت مکلف‌اند کلیه اسناد و پرونده‌های راکد را که احتیاجی به نگهداری آنها در سازمان‌های مربوط نیست برای نگهداری موقت به سازمان اسناد ملی بسپارند مگر آنکه از تاریخ تهیه و تنظیم سند و یا تاریخ آخرین برگ پرونده مدت چهل سال گذشته باشد که در این صورت باید به طور دائم به سازمان ملی منتقل شود.
- تبصره ـ وزارتخانهها و مؤسسات دولتی و وابسته به دولت و همچنین شورای سازمان اسناد ملی می‌توانند اسناد و پرونده‌هایی را که طبق این ماده در اختیار سازمان اسناد ملی قرار گرفته است و افشای مطالب آنها به حقوق اشخاص و یا مصالح دولت لطمه می‌زند برای مدت معین محرمانه محسوب دارند و سازمان مکلف است که این اسناد و پرونده‌ها را تا اعلام قانونی و یا انقضای مدت مقرر و یا تصمیم مجدد شورا از دسترس مراجعان به استثنای مراجع صالحه قانونی دور نگه دارد.
رئیس ـ در مادۀ ششم نظری نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهاد رسیده قرائت می‌شود.
پیشنهاد می‌گردد در سطر ما قبل آخر تبصره مادۀ ۶ لایحه تأسیس سازمان اسناد ملی کلمه (قانونی) به ثانوی تبدیل گردد.
بااحترام ـ محسن پزشکپور.
رئیس ـ مادۀ هفتم قرائت می‌شود.
مادۀ هفتم ـ آئین‌نامه مربوط به تشخیص اوراق زائد و ترتیب امحاء آنها به پیشنهاد رئیس سازمان اسناد ملی و تأیید شورا به تصویرب کمیسیون‌های مربوط مجلسین می‌رسد.
رئیس ـ در مادۀ هفتم نظری نیست؟ (اظهاری نشد) مادۀ هشتم قرائت می‌شود.
مادۀ هشتم ـ وزارت جنگ از شمول مقررات این قانون مستثنی است و ترتیب نگهداری و حفظ اسناد ملی و تاریخی و همچنین امحای اوراق زائد و بلامصرف در ارتش شاهنشاهی به اطلاع سازمان اسناد ملی به تشخیص هیئت صلاحیت‌داری خواه بود که به این منظور تشکیل می‌شود. طرز تشکیل هیئت مزبور و نحوه اجرای مفاد این ماده به موجب آئین‌نامه‌ای خواهد بود که توسط وزارت جنگ تدوین و تصویب می‌شود.
رئیس ـ در مادۀ هشتم نظری نیست؟ (اظهاری نشد) لایحه و پیشنهادها برای شور دوم به کمیسیون‌های مربوط ارجاع می‌شود.
- طرح گزارش شور اول کمیسیون آموزش و پرورش راجع به لایحه آموزش و پرورش منطقه‌ای
۸- طرح گزارش شور اول کمیسیون آموزش و پرورش راجع به لایحه آموزش و پرورش منطقه‌ای
رئیس ـ گزارش شور اول لایحه آموزش و پرورش منطقه‌ای مطرح است قرائت می‌شود.
گزارش شور اول از کمیسیون آموزش و پرورش به مجلس شورای ملی
کمیسیون آموزش و پرورش در جلسات عدیده با حضور نماینده دولت لایحه شمارۀ ۱۵۳۹۰ مورخ ۱۹ /۴ /۱۳۴۸ مربوط به آموزش و پرورش منطقه‌ای را که به شمارۀ ۹۳۵ چاپ شده مورد رسیدگی قرار داد و در جلسه ۱۵ آبان ماه ۱۳۴۸ اصلاحات کمیسیون‌های دارائی و استخدام را تأیید و لایحه را به شرح زیر تصویب کرد. اینک گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.
مادۀ ۱ ـ از تاریخ تصویب این قانون امور مالی و اداری آموزش و پرورش کشور طبق شرایط و مقررات این قانون از طریق تشکیل شوراهای آموزش و پرورش منطقه‌ای به مردم واگذار می‌شود.
وزارت آموزش و پرورش مکلف است در هر منطقه‌ای که مقدمات و امکانات اجرای این قانون فراهم گردد شورای آموزش و پرورش آن منطقه را تشکیل دهد.
- تبصره ـ حدود هر منطقه تابع قانون تقسیمات کشوری است مادام که در هر منطقه مقدمات اجرای این قانون فراهم نشده باشد امور آن منطقه از طریق شورای شهرستان مرکز استان یا فرمانداری کل مربوط انجام می‌شود.
مادۀ ۲ ـ ترکیب شوراهای آموزش و پرورش منطقه طبق آئین‌نامه‌ای خواهد بود که به تصویب هیئت وزیران رسیده باشد.
مادۀ ۳ ـ وظائف و اختیارات شوراهای آموزش و پرورش به شرح زیر است:
- الف ـ تصویب برنامه‌های سالانه توسعه و ازدیاد مدارس منطقه در سطوح مختلف و توسعه مراکز ورزشی و کتابخانه‌ها و سایر فعالیت‌های آموزشی طبق احتیاجات محلی بر اساس ضوابط مرکزی و خط‌مشی‌های کلی کشور.
- ب ـ تصویب و اصلاح بودجه منطقه که از طرف مسئول آموزش و پرورش منطقه با استفاده از اعتبارات دولتی و تجهیز منابع محلی پیشنهاد می‌شود، رعایت اعتبارات فصول بودجه دولتی الزامی است و شوری می‌تواند به پیشنهاد مسئول آموزش و پرورش منطقه حداکثر تا ۱۰ درصد از اعتبارات هر یک از فصول را کسر و به فصول دیگر اضافه نماید.
- ج ـ تعیین سهمیه بودجه شهرستانهائی که شورای آموزش و پرورش منطقه‌ای آن تشکیل نشده است.
- د ـ وظایفی که شورای عالی آموزش و پرورش به منظور نیل به هدف‌های این قانون به موجب اختیارات قانونی خود به این شوراها محول می‌کند.
مادۀ ۴ ـ در هر منطقه‌ای که مقررات این قانون اجراء می‌شود اعتبارات آن منطقه به طور مجزی به عنوان کمک در بودجه کل کشور منظور و از طرف وزارت آموزش و پرورش به منطقه ابلاغ می‌شود.
- تبصره ـ کمک‌های منظور در این ماده در آغاز هر سه ماه از طرف خزانه‌داری کل در اختیار اداره آموزش و پرورش محل گذارده می‌شود که طبق مصوبات شورای آموزش و پرورش منطقه به مصرف برسانند.
مادۀ ۵ ـ شورای آموزش و پرورش منطقه می‌تواند در موقع تنظیم بودجه یا اصلاح بودجه با توجه به مقتضیات محلی در هر یک از شهرستان‌ها علاوه بر حقوق و مزایایی که طبق مقررات قانون استخدام کشوری به آموزگاران و دبیران تعلق می‌گیرد از محل عواید خود مزایای محلی برای آنان منظور کند یا کمک‌های دیگری برای رفاه حال آنان از طریق تأمین مسکن و نظائر آن بنماید همچنین می‌توان طبق آئین‌نامه استخدامی استخدام‌های محلی به عمل آورد.
- تبصرۀ ۱ ـ کسور بازنشستگی و مطالبات و حق بیمه و سایر حقوق دوات کماکان طبق قوانین و مقررات جاری از طریق ادارات دارائی محل به صندوق‌های مربوط واریز خواهد شد.
- تبصرۀ ۲ ـ آئین‌نامه‌های اجرائی این قانون از قبیل آئین‌نامه‌های امور مالی و استخدامی با تصویب هیئت دولت قابل اجرا خواهد بود.
مادۀ ۶ ـ عوایدی که بنا به پیشنهاد شورای آموزش و پرورش و تصویب انجمن شهر یا قائم مقام آن از طریق تجهیز منابع محلی حاصل می‌شود در حساب مخصوص شورای آموزش و پرورش منظور و به مصرف خواهد رسید.
مادۀ ۷ ـ انحلال هر یک از شوراهای آموزش و پرورش منطقه‌ای به پیشنهاد وزارت آموزش و پرورش و تصویب هیئت وزیران عملی خواهد شد.
مخبر کمیسیون آموزش و پرورش ـ موسوی ماکوئی.
گزارش شور اول از کمیسیون امور استخدام و سازمان‌های اداری به مجلس شورای ملی
کمیسیون امور استخدام و سازمان‌های اداری در جلسه ۱۲ آبان ماه ۱۳۴۸ با حضور نماینده دولت لایحه مربوط به آموزش و پرورش منطقه‌ای رابرای شور اول مورد رسیدگی قرارداد و مصوبه کمیسیون آموزش و پرورش را تصویب کرد.
اینک گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.
مخبر کمیسیون امور استخدام و سازمان‌های اداری ـ دیهیم.
گزارش شور اول از کمیسیون دارائی به مجلس شورای ملی
کمیسیون دارائی در جلسه ۱۳ آبان ماه ۱۳۴۸ با حضور نماینده دولت لایحه مربوط به آموزش و پرورش منطقه‌ای را برای شور اول مورد رسیدگی قرارداد و گزارش کمیسیون آموزش و پرورش را در این مورد با اصلاحی تصویب کرد.
اینک گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.
مخبر کمیسیون دارائی ـ دانشمند.
رئیس ـ کلیات لایحه مطرح است آقای فرهادپور تشریف بیاورید.
فرهادپور ـ بنده اگر به عنوان مخالف در کلیات لایحه مصدع وقت همکاران گرامی می‌شوم از آن جهت نیست که فکر کنید با اصل فکر مخالفتی هست چون بنده تصور می‌کنم در اینکه ضرورت دارد برای توسعه کامل آموزش و پرورش در سطح کشور از امکانات مادی و کمک‌های مردم به طریق شرکت دادن مردم در این امر استفاده کنیم هیچ اختلاف نظری وجود ندارد این فکر سالها در کمیسیون اختصاصی حزب مردم مطرح بوده است مطالعات عمیقی در این زمینه کرده‌ایم بنده نظر، راه‌حل، و مشکلاتی‌که طرح یا لایحه پیشنهادی دولت فراهم خواهد کرد با کمال صراحت و از صمیم قلب در اختیار دولت و همکاران حزب اکثریت می‌گذارم امیدوارم با قضاوت منطقی در این زمینه لایحه به طریقی اصلاح بشود که بتواند برای جامعه ما مفید فایده فوق‌العاده باشد بنده استدلالم در آنچه می‌خواهم به عرض برسانم باز هم متکی با درج مصاحبه‌ای با وزیر محترم آموزش و پرورش کشور در روزنامه ارگان رسمی حزب اکثریت است وزیر آموزش و پرورش کشور علت عدم حصول نتیجه قطعی برای تأمین لوازم و موجبات تحصیل کلیه اطفال واجب‌التعلیم مملکت را در چند جمله خلاصه کرده نداشتن نیروی انسانی واجد صلاحیت به طور کافی نداشتن محل و امکانات از نظر تأسیس مدرسه و بالنتیجه جناب آقای سعید وزیر کمبود امکانات مالی برای آنکه تمام بچه‌های مملکت به مدرسه بروند این سه اصلی است که ما هم قبول داریم و همچنین مصاحبه آمار ب هست که خوشبختانه وزارت آموزش و پرورش ما توفیق آن را پیدا کرده است که در سطح شهری ۰۶ /۹۰ درصد اطفال واجب‌التعلیم را به مدرسه می‌برد البته به کیفیت نوبتی رفتن، صبح رفتن، عصر رفتن و در یک کلاس ۷۰ نفر نشستن و جا نداشتن به این مسائل کاری ندارم به مدرسه می‌روند و در همین زمان آماری که خودشان گفته‌اند و بنده سعی می‌کنم در صحت آن تردید نکنم ۶۰ درصد کودکان واجب‌التعلیم در روستاها به مدرسه می‌روند و با قبول نسبت این جمعیت که ثلث جمعیت مملکت در شهر و ۲ ثلث در روستاها هستند ملاحظه می‌فرمائید که در مقابل هر یک بچه شهری که امکان رفتن به مدرسه را ندارد ۸ کودک روستائی به مدرسه نمی‌رود یعنی یک ضریب ۸ برابر، روح این لایحه را برای گرفتن کمک از مردم است بنده می‌خواستم نظر معاون محترم وزارت آموزش و پرورش را به این نکته جلی کنم که کمک را وقتی می‌شود توقع داشت که طرف مقابل امکان دادن کمک را داشته باشد شرایط کمک در روستا و شهر کاملاً متفاوت است یعنی ما اگر معتقد بشویم که نیروی انسانی واجد صلاحیت اضافه بر آنچه که در اختیار وزارت آموزش و پرورش است وجود دارد لامحاله باید قبول کنیم که در جامعه شهری به خصوص شهرهایی که جمعیت زیادی دارند چنین نیروئی وجود دارد وگرنه در ده شما نمی‌توانید انتظار کمک داشته باشید که به شما نیروی واجد صلاحیت تحویل بدهند متقابلاً در روستا امکان دارد زمین و محل مناسب و حتی ساختن جا و مدرسه برای کودکان فراهم است که در شهر این امکانات شاید کمتر باشد در مورد سوم یعنی گرفتن کمک‌های مادی که آن هم بایستی نیروی انسانی وجود داشته باشد که بشود از این نیروی مادی استفاده کرد باز هم در این مورد شهرها هستند که می‌توانند این کمک را بکنند در خود لایحه هم مواد عدیده‌ای هست که شاید به طور ضمنی مؤید عرایض من باشد در ماده‌ای که می‌گوید انجمن‌های شهر شاید یک عایداتی برای آموزش و پرورش منطقه‌ای تصویب کند که ضمناً خود وزارت آموزش و پرورش قبول کرده است که انجمن شهر در خارج از محدوده شهر قدرت قانونی ندارد به این کیفیت یک جنبه روانی را باید اضافه کنیم چند روز قبل در یک نطق پیش از دستور همکار محترم آقای دکتر متین از یک فرد متمکنی که کمک به فرهنگ شهر بابل کرده است صحبت کردند من تصور نمی‌کنم این فرد الآن ساکن بابل باشد ولی به موطن خود علاقه دارد و وقتی می‌خواهد کمک کند آن کمک را در شهر بابل می‌کند در منطقه مازندران نمی‌رود که این کمک را در ساری پادشاهی بکند این یک اثر روانی دارد که هر کس بخواهد یک کار خیر بکند به مصداق چراغی که به خانه روا است به مسجد حرام است سعی می‌کند دور و بر خودش و آنچه که به چشم می‌بیند و آنچه که او را متأثر می‌کند در روح او اثر می‌گذارد این کمک را می‌کند بنابراین شما متوجه هستید که اگر ما بر اساس فکر کمک گرفتن از مردم در مرحله اول خودمان را محدود بکنیم به شهرها با یک نسبت از جمعیت و از این مناطق کمک بگیریم و هر مقدار کمکی که آنها کرده‌اند بر امکانات ما برای انجام وظیفه در روستاها که ما در شرایط کنونی وقتی فرد بر فرد موظف مسئول در مقابل داریم برای روستا نمی‌توانیم به نسبت شهر از امکانات و اعتبارات وزارت آموزش و پرورش بگیریم به طور قطع و یقین وقتی کار به شورای انتخابی غیر مسئول که متأسفانه باید عرض کنم بنده در شهرستان‌ها از نوع تشکیل این شوراها سابقه خوشی ندارم و نظر نمایندگان محترم اکثریت را به این مسئله جلب می‌کنم که در هر شهری عده‌ای در حدود ۱۵، ۱۶ نفر به طور حرفهای در تمام انجمن‌ها هیئت‌ها و انجمن شهر و کمیته پیکار و انجمن بهداری و شیر و خورشید سرخ و چه و چه اگر در هر شهری نگاه بکنید از ۱۸، ۱۹ نفر که در این شهرها تقسیم شده‌اند و بعضی وقت‌ها کمیته احزاب به آنها اضافه شده است شما می‌بینید که از اینها تجاوز نمی‌کند بنده تجربه تلخی دارم از انجمن بهداری که بهترین امکانات را باز به مصداق چراغی که به خانه رواست به مسجد حرام است در شهر مصرف می‌کنند حرفی هم به آنها نمی‌شود زد چون کمبود آنقدر زیاد است که نمی‌شود چیزی گفت چطور من بگویم آقا این طبیب زیادی را بفرست می‌بینم هنوز در شهر طبیب کم دارد هنوز دارو کم دارد تخت‌خواب کم دارد و هنوز کمک بهداشتی کم است و آن وقت نوع انتخاب این انجمن‌ها باید عرض کنم به کیفیتی خنده‌دار که من امیدوارم شما در تشکیل شوراهای آموزش و پرورش از این راه تبعیت نکنید منطقه انتخابیه بنده ۱۸۰ هزار جمعیت روستایی دارد و من که نماینده آنها هستم و هیچ‌یک از آن ۱۸۰ هزار نفر نمی‌توانند که نماینده سه‌بخشی که این منطقه را تشکیل می‌دهد در انجمن بهداری قزوین کیست‌باز از همان حرفه‌ای‌ها را فرماندار وقت یک لقب بهش داده و گذاشته، به عنوان تفریح باید خدمتتان عرض کنم شخصی در انجمن بهداری هست به عنوان معتمدبخش آبیک آقای دکتر درودی این منطقه شما است به عنوان ساکن و معتمد بخش آبیک در انجمن بهداری است و به عنوان معتمد در انجمن شهر، شما می‌توانید این دو تا را یکی بدانید؟ بعد از این نمایندگان تمام مناطق روستائی از این دقیقه بهتان قول می‌دهم همین امکانات مختصر و مقامات مسئولی که بالاخره می‌توانند بهشان مراجعه کنند برای دادن کمک و توسعه آموزش و پرورش در سطح روستاها از همین امکان هم شما که اکثریت هستید محروم خواهید ماند برای اینکه در وزارت آموزش و پرورش امکانات آنقدر نیست که می‌بینید آمار وزیر آموزش و پرورش می‌گوید که در شهر هنوز ده درصد اطفالی هستند که وسیله رفتن مدرسه و تعلیم آنها میسر نیست بنابراین مادامی که شهر کسری دارد شما به روستاها نخواهید رسید و اگر کمک متقابل می‌خواهید من به شما عرض بکنم که جمعیت شهری نیروی انسانی جماعات روستانشین امکان کمک مادی دادن به شما را ندارند بنابراین در این زمینه بنده پیشنهاداتی تقدیم کردم امیدوارم اعضای محترم کمیسیون آموزش و پرورش با این پیشنهادات مخالفت نفرمایند و از همین حالا عرض می‌کنم هر روز و در هر ساعت هر چند روز که جلسه کمیسیون تشکیل بدهند بنده به نمایندگی فراکسیون حزب مردم در جلسه شرکت خواهم کرد که از پیشنهادات دفاع کنم البته تصویبش بسته به نظر آقایان است و بنده خواهش می‌کنم، کمیسیون آموزش و پرورش حزبی که تحت ضابطه حزبی است اگر عرایض بنده کم یا زیاد مورد تأیید آقایان قرار گرفته باشد به این آقایان طوری آموزش بدهید که در کمیسیون دیسپپلین حزبی مانع از قبول یک منطق نباشد بنده به عنوان یک فرد که هیچ وقت جنبه انتقادی برای کند کردن کارها ندارم و به عنوان یک فرد که معتقدم دقایق این روزگار و ریال ریال اعتباراتی که ما دادیم اینها برای ما به قدری پرارزش است که نه یک ثانیه وقت نه یک ریال پول را می‌توانیم به هدر بدهیم برای من فرق نمی‌کند که شما حزب حاکم هستید و بنده اقلیت هستم من در مورد آموزش و پرورش مملکت صحبت می‌کنم با تجربه‌ای را که ۲۷ سال از دور و نزدیک در این‌کار داشته‌ام می‌گویم اگر می‌خواهید از کمک مردم برخوردار شوید در مرحله اول ضرورت دارد که این لایحه وظایف وزارت آموزش و پرورش را به دو قسمت شهری و روستائی تقسیم کند در قسمت‌های شهری اختیاراتی که در اینجا نوشته شده است به کمیسیون یا شورائی که انتخاب می‌کنید بدهید. متقابلاً از آنها کمک بگیرید و سهم اطفال روستائی را به نسبت سهم سرانه هر فرد ایرانی از بودجه آموزش و پرورش کشور تعیین بفرمائید و در نقاط روستایی هنوز که هنوز است باید وزارت آموزش و پرورش مسئولیت مستقیم در کار داشته باشد این درست مثل این است که شما بچه کوچکتان را بدون اینکه با او بحث کنید به مدرسه می‌گذارید وی وقتی که یک فرد به دانشگاه رسید به او اجازه می‌دهید که خودش سرنوشت خودش را انتخاب کند و به اصطلاح حتی کار کند و مخارج تحصیل خودش را تأمین کند اطفال روستائی ما عقب مانده‌اند محرومیت کشیده‌اند بنده به شما قول می‌دهم که ضریبی که اینجا نوشته‌اند اگر تازه درست باشد نسبت به تعداد به دلایلی که عرض می‌کنم درست نخواهد بود. قبول حالت تجرد در روستاها کم است سن ازدواج در روستاها خیلی جوان و زود است تعداد اطفال در روستاها خیلی بیشتر از شهر است. در شهر یک تعداد خیلی زیاد جوان‌های عزب و بیوه‌ها و تعدادی کارگرهایی که بچه‌هایشان در ده است جمعیت را تشکیل می‌دهند اگر شما این ضوابط را دربست شصت در نود در نظر بگیرید ملاحظه می‌فرمائید که در روستاها کودکانی از وسائل تحصیل محروم هستند این چهل درصد بی‌نهایت زیادتر از آن نسبت ده درصدی است که در شهرها هستند بنده در این زمینه پیشنهاداتی تهیه کرده‌ام و تقدیم می‌کنم و انشاءالله در کمیسیون مربوط مورد توجه همکاران محترم قرار خواهد گرفت (احسنت).
رئیس ـ آقای دکتر مهذب بفرمائید.
دکتر مهذب ـ با اجازه مقام ریاست بنده در مرحله اول موقعی که همکار ارجمند تشریف آوردند و شروع به سخن کردند من خیال می‌کردم با لایحه مخالف هستند و مخالفت خواهند کرد ولی دیدم ایشان هم صحه گذاشتند بر لزوم این لایحه یر اینکه این لایحه لازمی است و با اصولش کاملاً موافقت فرمودند النهایه به حکم وظیفه اقلیت مطالبی از لحاظ ایراداتی که ممکن است بر بعضی مواد وارد بشود تذکر دادند حتی پیشنهاداتی تقدیم می‌کنند که در کمیسیون‌ها مطرح بشود و من خیال می‌کنم که این روش کلی ما بوده است که اقلیت و اکثریت با هم در حل و فصل مسائل مملکت تشریک مساعی می‌کنند و الحق ایشان در اغلب کمیسیون‌ها شرکت می‌کنند و پیشنهاداتی می‌دهند ما هم تعصب حزبی در هیچ مرحله‌ای نداریم و می‌نشینیم بحث می‌کنیم که لایحه بهتر شود در هر حال با این دفاعی که از لایحه فرمودند بنده خیال می‌کنم اگر این افتخار ا داشتند مثل بنده که در حزب ایران نوین بودند مسلماً با سلامت بیانی که دارند با وضع بهتری از این لایحه دفاع می‌کردند در هر حال آنچه که گفته شد وظیفه اقلیت است که انتقاد کند این انتقادها سبب بهبود لایحه می‌شود در هر حال لایحه‌ای که تقدیم شده یکی از مهمترین لوایحی است که در زمان انقلاب تقدیم مجلس انقلابی شده است، اگر عرض می‌کنیم مهمترین، برای این است که ما واقعاً همیشه خواه در دوره بیست و یکم و خواه در دوره بیست و دوم همیشه فریاد ما بالا بود که تهران یک شهر بزرگی است تهران به صورت یک غولی درآمده که نمی‌تواند احتیاجات خودش را تأمین کند چه خواسته که رسیدگی کند به احتیاجات روستاها و دهات و بخش‌ها به هر حال روزی به این تمرکز عجیب و شدیدی که در تهران بوده خاتمه باید داده شود. همکاران ارجمند بنده واقف هستند که در زمان تصدی دولت حزبی همیشه سعی بر این بوده است که کارها به تدریج از تهران گرفته شود و به شهرستان‌ها سپرده شود تا کارها در شهرستان‌ها طبق نیازهای محلی مشکلات مردم محل به کمک مسئولیت دولت حل و فصل شود. متأسفانه یا خوشبختانه در بسیاری از این موارد کلمه اختیار ذکر می‌شود که ما اختیار می‌دهیم به استاندارد یا استانداردی‌ها و یا مأمورین دولتی محلی که این اختیار اختیار قانونی نیست چه وقتی قانوت تأیید نکند ممکن است وزیر بعدی این اختیارات را سلب کند. جالب این‌حاست که وزارت آموزش و پرورش لایحه‌ای که تقدیم می‌کند بحث می‌رود روی لایحه دادن اختیار قانونی که بعد خود وزارت آموزش و پرورش یا معاون بعدی نتواند بگیرد و این جاب خوش وقتی و تشکر است بنده واقعاً خیلی می‌کردم وزارت آموزش و پرورش با این عرض و طول‌کبری اصولا قادر نخواهد شد که این لایحه را به مجلس شورای ملی تقدیم کند چون اگر دقت کنید درست ضد افکار بعضی از مدیر کل‌ها حتی معاونین و مأمورینی است که در مرکز هستند و مرک حل و فصل مشکلات مملکت هستند و صاحب قدرت‌های مرکز حاضر نمی‌شوند که دست از این قدرت‌های خودشان بردارند و قدرت‌ها را تفویض کنند (مهندس ناصر بهبودی ـ ممکن است یک بار تا درک کنید بنده واقعاً مشکل است که ببینم وزارت آموزش و پرورش با این رشادت آمده اقدامی می‌کند که احیاناً علیه قدرت‌یابی مأمورین داخلی وزارت آموزش و پروش است. یعنی بسیاری از مدیر کل‌ها و من نمی‌دانم واقعاً خود آقای بطحائی به این لایحه صحه گذاشته‌اند؟ واقعاً دلیل بزرگی روح و از خودگذشتگی و ایمان به انقلاب آموزش و اداری است که دارند ولی در شرایط معمولی هیچ‌کس نمی‌آید قدرت‌های خودش را کم کند مگر اینکه مؤمن به یک اصولی باشند و در چهارچوب ایمان به این اصول بحث به انقلاب آموزشی و اداری ایمان به تفویض اختیار حقیقتی به اینکه مردم کار خودشان را در استان‌ها و بخش‌ها و شهرستان‌ها بهتر می‌توانند انجام بدهند وزیر آموزش و پرورش و دولت حزبی موفق می‌شود که این لایحه را از خوان‌های مختلف آموزش و پرورش بگذراند و تقدیم کند بنابراین موقعی که آقایان به مواد این لایحه توجه بفرمایند ملاحظه می‌کنند قدرت‌هایی که از لحاظ تصمیم در داخلی وزارت آموزش و پرورش بوده مثلاً مدیر کل کارگزینی هست که این قدرت را دارد که ابلاغ یک دبیر را در داراب و جهرم و تربت حیدریه صادر کند حالا می‌بینید که این قدرت می‌رود در محل‌ها و احیاناً در نظر اول مخالف می‌کنند چنان‌که در همین مدت هفت هشت سال و ده سال گذشته مخالفت‌های احیای سازمان‌های تهران و همین افرادی که پشت این میزها نشسته‌اند مواجه می‌شد. انقلاب آموزشی ما در یک سطح وسیعی واقعاً انجام شده و اگر بخواهیم کارها با یک سرعت زیادتری با حداقل قیمت تمام بشود باید به مردمی که کارها به نفع خودشان است اختیار بدهیم که راجع به خودشان تصمیم بگیرند همیشه این بحث را کرده‌ایم از کجا می‌داند وزارت کشور که یک خیابانی که مثلاً در تربت حیدریه می‌خواهند عریض کنند باید متری سه تومان بدهند به آن صاحب زمین این را پیشنهاد می‌کنند به وزارت کشور. وزارت کشور می‌گوید این ۳ تومان کم است واقعاً این در صلاحیت کیست؟ بنابراین همین جاست که اختیار می‌دهند به مأمور مثلاً در تربت حیدریه که نسبت به این گزارش صحه بگذارد از این لحاظ وقتی خوب به روح این لایحه نگاه کنید می‌بینید که تقسیم اختیار وقتی می‌شود که بودجه مملکتی در یک مرحله‌ای است یعنی در مرحله استانی شدن می‌گذرد و با توجه به احتیاجات محلی‌شان کارهای آموزشی را انجام می‌دهند الان بسیاری از شهرها هستند که دبیر ندارند آموزگار ندارند و اعتبارات بودجه‌ای در بسیاری از موارد دارند که می‌توانند استفاده کنند ولی بر می‌گردد به تهران و مصرف می‌شود ولی آن دستگاه مربوطه وقتی می‌بیند به خصوص نسبت به این احتیاج حاضر احتیاج دیگری هست می‌تواند مقداری از این اعتبار را بردارد و به مصرف دیگر برساند مثلاً دبیر علوم که یکی از مشکلات عمده این مملکت است و ما در تمام شهرستان‌ها واقعاً دچار وضع بسیار اسفناک کمبود دبیر هستیم فرض کنید که این قانون اجرا شده و فرض بفرمائید مثلاً اگر در تبریز ۵ محل خالی دبیری باشد و سه نفر دبیر باشد طبق این قانون متصدیان مربوط می‌توانند بدهند به آن سه نفر و آن سه نفر را نگاه دارند (یک نفر از نمایندگان ـ نه دبیری هست نه محل خالی و نه دبیر علومش را می‌توان پیدا کرد) با این وضع این احتمال هست که اوضاع بهتر شود فرض بفرمائید در تهران می‌آیند دو هزار تومان می‌دهند برای اجاره یک عمارت در قزوین می‌توانند این دو هزار تومان را به چهار ساختمان ۵۰۰ تومانی بدهند ولی حالا بدبختی این است که باید بیاید اینجا و مأمور اینجا می‌گوید نه نمی‌شود ولی در خود قزوین مأمور می‌گوید من می‌دانم که من چهار تا عمارت لازم دارم و با این دو هزار تومان خوب می‌توان استفاده کرد و احتیاجات ما را تأمین کند ولی الان تهران تصمیم می‌گیرد دستگاه عریض و طویل سازمان برنامه و ساختمان می‌آیند و می‌روند در قزوین و ساختمان را با پانصد تومان یا ششصد تومان یا هشتصد تومان این دستگاه محلی را اجاره می‌کنند ولی محلی‌ها چون یک مقدار خودشان هستند که متنفع می‌شوند بیشتر دلشان می‌سوزد به حال خودشان و با پول کمتری کار یک مدرسه را تمام می‌کنند شاید، متری ۲۰۰ یا ۲۵۰ تومان و به جای یک مدرسه می‌شود چهار مدرسه ولی حالا بسیاری از این اعتبارات صرف ایاب و ذهاب می‌شود. بنابراین هیچ‌کس با این لایحه مخالفت ندارد، بلکه صد در صد موافقت می‌کنند در همین سطح دهات بسیاری از این دیپلمه‌ها بی‌کارند. شما می‌آئید اینجا یک دیپلمه را استخدام می‌کنید با حداقل پانصد تومان می‌رود در فلان ده شورای ده می‌گوید من می‌توانم دو نفر را با این پول استخدام کنم با سیصد تومان پس پانصد تومان اعتبار را می‌دهیم به دو آموزگار بنابراین کمبود آموزگار به این ترتیب حل می‌شود ولی از لحاظ قانون استخدام هر دو یک حقوق می‌گیرند آنکه پهلوی شهر است و آنکه دور از شهر است هر دو یک حقوق می‌گیرند ولی این شورا می‌گوید به تو ۵۰۰ تومان می‌دهم به تو هم که کمتر سختی می‌کشی ۴۰۰ تومان می‌دهم به آن یکی هم ۲۵۰ تومان می‌دهم بسته به اوضاع و احوال محل‌هایی که استخدام می‌کنند بنابراین من بسیار امیدوارم که با این لایحه بسیاری از این مشکلات عجیب و غریبی که هست برطرف بشود تاکی یک دبیر مفلوک از لار که می‌خواهد منتقل بشود باید دستگاه بزرگ کارگزینی با دویست هزار پرونده به این انتقال صحه بگذارد این کارگزینی چکاره است که موافقت بکند یا مخالفت بکند ولی رئیس آموزش و پرورش استان است رئیس آموزش و پرورش استانی است که می‌داند این دبیر باید منتقل بشود باید مرخصی استحقاقی یا استعلاجی بگیرد یا نگیرد چون تمام امور را جمع کردید در تهران همه می‌خواهند بیایند به تهران ولی وقتی توجه فرمودید به شهرستان‌ها یک مقدار از این مشکلات و درد دل‌ها که من و شما جناب فرهادپور و این مردم وامانده را در بسیاری موارد خسته می‌کند حل می‌شود. در هر حال بنده متشکر هستم از همکار عزیزم جناب فرهادپور که ایشان هم مثل ما صحه گذاشتند و مثل ما هم اگر نقص و عیبی به نظرشان برسد پیشنهاد می‌دهند و در کمیسیون مورد بحث و بررسی قرار می‌گیرید و چون این لایحه را بنده هم به نوبه خودم بسیار بااهمیت تلقی می‌کنم به این جهت چند پیشنهاد دارم که تقدیم می‌کنم و امیدوارم در کمیسیون‌های مربوط مورد بحث و برسی قرار بگیرد و به بهترین وجهی از قوه مقننه بگذرد. امید من از این لحاظ است که وزارت آموزش و پروش حالا که این اقدام رشیدانه و دلاورانه را کرده موفق به اجرایش بشود. یقین دارم با این سنتی که در مملکت ما از نظر تمرکز و عدم تمرکز هست بسیاری از افراد ایراداتی به این لایحه خواهند گرفت که‌ای آقا مگر پول دولت را می‌شود به فلان شهرستان داد که خرج کنند بله می‌شود داد می‌شود خرج کرد اگر مصلحت مملکت و مصلحت ملت ایجاب بکند بنابراین امیدوار هستم که دولت و شخص وزیر آموزش و پرورش و وزارت آموزش و پرورش موفق بشوند به بهترین وجه این لایحه را اجرا کنند و مشکلاتی را که دبیران عزیز ما آموزگاران عزیز ما با آنها روبرو هستند یکی پس از دیگری حل بشود. لازم است این نکته را تذکر بدهم که دبیران مملکت واقعاً بار عظیمی به دوش دارند و این از لحاظ مزایا در وضع مشک هستند به همین دلیل است که همه سعی می‌کنند از وزارت آموزش و پرورش منتق بشوند حتی با داشتن ۱۵ سال ۲۰ سال سابقه استعفا بدهند. اینجا استدلال می‌کنند که فلان دستگاه به من ۳ هزار تومان حقوق می‌دهد و من اینجا هزار تومان حقوق می‌گیرم. من فکر می‌کنم با این لایحه یک مقدار از این مشکلات حل بشود و این دستگاه‌های محلی قادر بشوند با پاداش‌های مادی و پرداخت‌های اضافی جلوی این‌گونه تبعیضات را که متأسفانه در وضع فعلی ایجاد شده و وسیله دلسردی دبیران و آموزگاران هست به حد زیادی مرتفع بشود شاید این تنها راهی باشد که بشود دبیران مملکت را راضی نگاه‌داشت تا بتوانند با وضع بهتری به بچه‌های ما و آنهایی که در کلاس‌ها هستند درس بدهند و بالاخره بار آموزش مملکت را به بهترین وجهی به دوش بکشند (احسنت).
رئیس ـ آقای دکتر عاملی بفرمائید.
دکتر عاملی تهرانی ـ جناب آقای رئیس همکاران ارجمند، گرچه همکار گرامی جناب آقای مهذب حق مخالفت را سلب فرمودند و این لایحه را واجد آن‌چنان شرایط دانستند که مخالفت با آن اسباب تعجب‌شان را فراهم می‌کند ولی من ناگزیر هستم در این باره تذکراتی بدهم پس از این تذکرات هر اسم که لایق آن بودم از مخالف یا موافق هر کدام که مایل بودید به من بدهید این لایحه یک وسیله است چون لوایح ممکن است تنها آن خصوصیت را داشته باشند که یک وسیله باشند یا اینکه در متن لایحه مفادی گنجانیده شده باشد که لایحه نمایشگر یک سیاستی باشد به این اعتبار عرض می‌کنم که این لایحه یک وسیله است برای اینکه به دلایلی که اشاره خواهم کرد مطلقاً شکل ظاهری لایحه نمایشگر سیاستی که در متن این لایحه هست نیست و مخالفت من هم از همین نظر است. این لایحه گفته است که یک شورایی باید تشکیل بشود ولی حتی ترکیب این شورا را نشان نداده جون نمایاندن ترکیب شورا می‌توانست سیاستی را که این شورا دنبال می‌کند به ما بنمایاند اجمالاً گفته شده است ترکیب شورا و شاید خود این اشاره نشان می‌دهد که این شورا انتخابی نیست بلکه از یک عواملی ترکیب خواهد شد و شاید این شورا از چند رئیس اداره تشکیل بشود در این صورت فقط مثل این است که خواسته باشند برای رئیس آموزش و پرورش محل یک رقیب‌هایی بتراشند که نتواند کاری بکند مگر با موافقت چند رئیس ممکن است این شورا از معتمدان محل آن‌چنانی باشند که اتفاقاً جناب فرهادپور بیان واقعی را کردند در بسیار از شهرهای ایران یک عده از پوسیده‌ترین فسیل‌های اجتماعی هستند که این گردانندگان همیشگی دستگاه‌ها هستند خواه هیئت مدیره شیر و خورشید سرخ باشند یا انجمن بهداری باشد یا انجمن خانه و مدرسه باشد از این عوامل پوسیده که من گاه تعجب می‌کنم که چه جوری اینها را پیدا کرده‌اند و چه جور توانسته‌اند کنارم قرار بدهند و از آنها یک هیئت مدیره‌های عجیب غریب تشکیل بدهند استفاده می‌کنند بسیارند این هیأت‌های مدیره که نه تنها کوچکترین دیناری از محل اخذ نمی‌کنند و به درآمد دستگاه‌ها اضافه نمی‌نمایند بلکه در انتظار این هستند که آن مراکز سازمانی یک پول‌هایی را در اختیار این‌گونه معتمدان بگذارد تا بنا به میل و سلیقه خودشان به مصرف برسانند. حالا اگر شما می‌خواهید ترکیب این شورا و این عده را از آن عوامل قرار بدهید از همین الان باید حتی جناب آقای دکتر مهذب هم به عنوان مخالف جدی این لایحه قیام بفرمایند به هر حال یک وقت هست یک ترکیب مناسبی قرار می‌دهیم از عوامل شهر و روستا در آن صورت ممکن است نظر جناب آقای فرهادپور تأمین بشود و روستائیان هم یک زبان در این شورا داشته باشند و بتوانند از حق خودشان استفاده کنند بنابراین به این اعتبار عرض کردم این لایحه یک وسیله است به هیچ وجه نمایشگر محتوی و سیاستی که در پشت آن منظور قرار گرفته است نیست این به عنوان مقدمه، ولی چند مسأله است که درگذشته به آنها اشاره‌ای شد و در آینده هم ناگزیر اشاره خواهد شد. این را اجازه بدهید من به عنوان یک مقدمه‌ای یک بایی باز کنم که در آینده در داخل یک چارچوبی بتوانیم مسائل را با هم حل کنیم. یک مسأله اجتماعی و اداری هستند که اجازه بدهید من اسمش را بگذارم مسأله ترسیم حد یعنی یکی از مواردش همین مرکزیت و اختیارات محلی است یک بحث‌هایی شروع شده است که گاه بعضی از عوامل می‌خواهند آنچه قدرت است در اختیار مرکز بگذارند و گاه بر عکس می‌خواهند آنچه اختیارات و قدرت است در اختیار محل بگذارند. به اعتقاد من وقتی کلی بحث کنیم هیچ یک از این دو اعتقاد صحیح نیست نه اختیارات مطلق مرکزی صحیح است نه اختیارات مطلق محلی صحیح است این ترسیم حد اینجا مصداق پیدا می‌کند سیاست ما باید ترسیم یک حد مشخص باشد از اختیارات که بدانیم مرکز واجد چه مقدار اختیار باید باشد و محل واجد چه مقدار اختیار، حد را باید معین کنیم و الا بحث ما به هیچ وجه این نیست و تابع استدلال نادرست هم نباید بشویم و یک وقت بیائیم به تهران حمله کنیم الان شما بهترین نمونه را دارید که این انجمن‌های شهر که غالباً منصوب یعنی نتیجه مکانیسم انتخاباتی خود شما هست امروز می‌بینید که در بعضی از شهرها آن‌چنانبد عمل کردند که خود شما پیش‌قدم شدید و دست پیش گرفتید و انتقاد می‌کنید که دیگران انتقادشان اثری نداشته باشد اینها مگر مقامات محلی نیستند.
مقام محلی هستند ولی از اختیار خودشان آن‌چنان که باید استفاده نکرده‌اند و امروز مورد انتقاد هستند بحث هرگز در این نیست که یک وقت مرکز را محکوم کنیم و یک وقت محل را محکوم کنیم می‌بایست بتوانیم این یک حدی را ترسیم کنیم که اختیارات مرکز تا چه حد باشد قدرت نظارت و کنترل تا چه حد باشد اختیارات مراکز تا چه حد باشد و تا چه حد بتوانند به وظیفه خودشان عمل کنند در این مورد ترسیم حد را داریم فرض بفرمائید در مورد میزان سرمایه‌گذاری عمومی و خصوصی هم باز این را داریم امروز دیگر آن دورانی نیست که ما مطلقاً بگوئیم هر چه سرمایه‌گذاری است دولت باید بکند یا مطلقاً بگوئیم که هر چه سرمایه‌گذاری است باید مردم بکنند نه یک حدی بین این دو هست و یک سیاستی باید این حد را تعیین بکند آنچه که احزاب را در این زمان از هم متمایز می‌کند در ترسیم همین حد است که این حد را هر حزبی چه جور ترسیم بکند و چه جور نمایش بدهد به هر حال در مورد مسأله اختیارات مرکز و شهرستان‌ها هم باید ما در ضمن یک ضوابط کلی بیائیم آن حد را ترسیم کنیم حالا چرا آن حد را ترسیم کنیم اگر ما توانستیم به موجب یک مقررات قانونی یا لااقل به موجب یک مقرراتی که مورد قبول احزاب باشد یا حزب حاکم باشد آن حد را ترسیم کردیم همیشه در قالب آن ترسیم حرکت می‌کنیم. در صورتی که امروز ما آمدیم گاهی می‌خواهیم تمام اختیارات را بدهیم به شهرستان‌ها و دست آنها را از هر جهت باز بگذاریم در صورتی که به موجب یک لایحه قانونی دیگری آن‌چنان شهرستان‌ها را محدود کردیم که هیچ اختیاری نمی‌توانند داشته باشند در همین وضع فعلی شما می‌خواهید یک اختیارات محلی و استخدامی به این شوراهای محلی بدهید در صورتی که اگر توجه کنید در همین قانون استخدام فعلی که این‌همه مشکلات و معضلات را برای مملکت ایجاد کرده است شاید در کمتر ماده‌ای است که یک نوع اختیار مهار کننده تمرکز به سازمان اداری و استخدامی نداده باشد حتی به موجب قانون استخدام فعلی سازمان اداری و استخدامی کشور باید با مرخصی‌ها در شرایط خاصی موافقت کند با ایجاد پست سازمانی موافقت بکند یا با از بین بردن پست سازمانی موافقت کند شما اگر بخواهید به طور کلی این اختیارات را آن‌چنان سلب کنید که حتی سازمان اداری و استخدامی هم یعنی یک مرکزیت استخدامی ناظر بر موارد شهرستان‌ها نباشد آن‌وقت دچار آن بی‌نظمی استخدامی خواهید شد همان بی‌نظمی استخدامی که حقوق‌های گوناگون را به وجود آورد. بی‌نظمی‌های استخدامی که مزایای گوناگون و ردیف‌های حقوقی عجیب و غریب را به وجود آورد که آن‌وقت یک زمانی به این نتیجه رسیدیم که باید یک قانون جدید استخدام باشد تا این شرایط گوناگون حکم یک واحدی را پیدا کند بنابراین باید این حد روشن بشود و این حد را ترسیم کرد و در داخل این حد تمام سیاست‌ها را با هم تطبیق داد به اعتقاد من اولین مسأله‌ای که سبب ابهام این لایحه می‌شود همین معلوم نبودن ترسیم حد است که میزان اختیارات مرکز و میزان اختیارات شهرستان‌ها چه جور باید باشد. یک ترسیم حدی باشد که در تمام لوایح هماهنگی داشته باشد موضوع دیگر این است که ما گمان می‌کنیم به محض اینکه به یک شورائی در محل اجازه دادیم که بودجه‌اش را معین بکند و اختیارات دیگری که اشاره شده است داشته باشد تمام مسائل و مشکلات آموزش مملکت حل می‌شود به اعتقاد من به هیچ وجه چنین نیست یعنی اشکال اینکه الان در کشور معلم کم هست به هیچ وجه دلیلش این نیست که معلم حکمش را از اداره کل کارگزینی می‌گیرد و از فلان شورای محل نمی‌گیرد دلیل آن این است که معلم نیست معلم کم است و معلم هم در حال تحلیل رفتن است و سیاست‌های کلی مملکت که می‌بایست هماهنگ باشد و از موجودیت معلم دفاع بکند این سیاست و این هماهنگی را ندارد و از موجودیت معلم هم دفاعی نمی‌شود. مسأله اساسی است این باید در چهارچوب کلی‌تری حل بشود صرفاً با دادن چند تومان اضافه حقوق آن‌هم به شرطی که در فلان محل باشد حل نمی‌شود ما یک ضوابط کلی یک نظام استخدامی احتیاج داریم که این نظام استخدامی حافظ لازم‌ترین مستخدمین باشد لازم‌ترین مستخدم در تمام طول تاریخ و از حال تا هر زمانی که لازم باشد چنین است چون معلم است که هر گروه دیگر را می‌سازد هر اهل تخصص و حرفه دیگری را می‌سازد این چیزی نیست که بشود از اجتماع بشری حذف کرد و این تعداد مستخدم، آنهایی که عنوان معلم دارند می‌بایست تحت حمایت و نظام استخدامی کشور باشند و امروز اینطور نیست من نمی‌دانم چرا این درد اساسی را شما ابتدا حل نکردید و به یک مسأله دیگری پرداختید یا لااقل وانمود می‌کنید که این لایحه حل کننده این موضوع است شما وقتی حقوق‌های ناهماهنگ در اجتماع می‌گذارید و آن را تجویز می‌کنید و متأسفانه حکومت حزبی شما حقوق‌های استخدامی ناهماهنگ را در این کشور تجویز کرده است (صحیح است) نظام استخدامی ایجاد بکنید که یک نفر لیسانسه فیزیک نتواند از یک دبیر فیزیک بیشتر حقوق بگیرد تا چنین کاری نکنید محال است شما بیائید که اهل شهر بوکان یا پیران‌شهر چه مقدار از کیسه مردم بیرون بیاورد و به دبیر فیزیک بدهد که حقوقش برابر آن لیسانسیه فیزیک باشد چون یک مؤسسه خصوصی یا مؤسسه غیر دولتی یاغی از قوانین محاسبات می‌تواند به او بپردازد چه مقدار شما به این معلم می‌دهید هزار، هزار و پانصد تومان او در یک جای حقوق می‌گیرد پنج هزار تومان شما می‌خواهید ۳۵۰۰ تومان مابقی را اهل بوکان بیایند بدهند یا اهل پیران‌شهر بیاورند بدهند یا اهل نقاط دور افتاده دیگر بیاورند تا این تعادل را مردم ایجاد کنند شما این نظام استخدامی را در هم بشکنید هر نوع تعادلی را به بهانه دفاع از چند مؤسسه در هم بریزید و بعد قانونی بیاورید که اهل محل بیایند این عدم تعادل و اصل ناهماهنگی را تأمین کنند شما دانشسرا را در هم ریختید فارغ‌التحصیلانش را از بین بردید. شما که آمدید این امر را تصحیح کردید جلوی تربیت معلم همان‌طور محدویت‌ها باقی‌ماند حتی در دو سال پیش یک اقدامات ابتدائی گردید یک دانشسراهای محلی برای تربیت معلمین علوم له وجود آمد آن هم با پیش آمدن وزارت علوم و آموزش عالی که چهره دیگری به خود گرفت و هنوز این مسأله تربیت معلم مسأله مبهمی است. در هر حال من به آن اشارات کاری ندارم و آنچه می‌بایست اساس نظام آموزش و پرورش باشد عبارت از این است که تمام نظام استخدامی کشور مقررات مالیاتی قوانین استخدامی و آنچه که عمل می‌شود همه باید هماهنگی داشته باشد و از موجودیت معلم دفاع کند از حقوق معلم دفاع کند که معلم بتواند معلم باقی بماند. بتواند با این لباس افتخار کند.
بتواند در این لباس زندگی کند ما اینها را تمام سلب کردیم راه مفری ایجاد کردیم به اسم مؤسسه و مدرسۀ خصوصی متأسفانه یکی از راه‌های گریز معلم راه‌هایی که برای فرار بهتر معلمین از شهرستان‌ها به مرکز از شهرهای کوچکتر به شهرهای بزرگتر پیش آمده همین مسأله مدرسه‌های خصوصی است (صحیح است) همین مسأله است که ایجاب می‌کند که معلم در زودترین فرصتی که می‌تواند خودش را بازنشسته کند و یک مدرسه خصوصی را اداره بکند برای اینکه سیاست شما چنین قلمداد کرده که آموزش شما یک حرفه پردرآمدی است و در راه سرمایه‌گذاری را تشویق می‌کنید در صورتی که اصل صحیح این بود که به هر کسی‌که می‌خواهد در آموزش سرمایه‌گذاری کند بگوئید این رشته رشته‌ای است که دارای بهره‌برداری نیست این رشته‌ای نیست که بتواند پول تو را برگرداند در صورتی که می‌بینیم یک کسانی می‌آیند ابتدا کار خودشان را با یک محل اجاره‌ای شروع می‌کنند چندین سال نمی‌گذرد که می‌آیند چندین میلیون تومان صرف ساختن یک ساختمان می‌کنند.
اینها را به چه اعتبار ساختید خوب قرض کردید اما به جه اعتبار قرض کردید به این اعتبار که پا می‌گذارید بیخ گلوی آن پدری که می‌خواهد فرزندش را به مدرسه بگذارد و هر سال به عنوان اینکه می‌خواهند حقوق معلمین را بالا ببرند پول‌هایی را به عناوین مختلف می‌گیرند مقدارش را هر سال بالا می‌برند تا بتوانند مدرسه را اداره کنند از همه اینها گذشته شما یک وسیله ساده تشویق ایجاد کردید که معلم تازه‌کار چند روز اول عمرش را چند سال اول کارش را بیاید در مدارس دولتی کار بکند و ناشی‌گریش را سر فرزندان طبقاتی که دسترسی به کلاس‌های خوب و مدرسه‌های خوب ندارند دربیاورد بعد از آن که تجربه‌ای اندوخت از دستگاهی که پرورشش داده و مخارح تحصیلش را فراهم کرده کناره‌گیری بکند و برود یک دکان پرمنفعتی باز کند و اینها صحیح نیست و اینها است که معلم شما را ناراحت می‌کند. از آن طرف کسانی که لیسانسیه می‌شوند فارغ‌التحصیل می‌شوند با حقوق زیاد می‌برند و حقوق‌های شما توازن ندارند و هر اندازه که گاه‌گاه بیائید حقوقش را یک شاهی و صنار ترمیم کنید یا یک در باغ سبزی نشان بدهید که فلان شورای آموزش و پرورش فلان قریه عقب مانده صنار و سه شاهی کمک می‌کند هر مقدار که کمک بکند به جایی نخواهد رسید. یک نظام و ضابطه اصیل استخدامی ایجاد بکنید که در داخل آن تار و پود معلم بماند چه فایده دارد قوانین اما اگر از حقوق معلم دفاع نکند؟ چه فایده دارد قوانین ما اگر معلم را مدرسه نگاه ندارد قوانین مجموعه‌اش باید طوری باشد که معلم رغبت به تحصیل و تدریس داشته باشد وگرنه اگر که این راه را ترک کردید معلم را بندۀ پول کردید معلم را قرض‌دار و سفته امضاء کن کردید آن‌وقت به همین مصیبتی که امروز دچار هستید گرفتار خواهید شد این بلا را به سر دسته‌ای دیکر آوردند و طبیب را به همین طرز مفتضح کردند امروز این وسیله به سراغ دستگاه‌های آموزش و پرورش آمده و کار به جائی خواهد رسید که معلم بیشتر از طبیب یک زمانی متهم خواهد شد که تا پول نگیرد نمره نمی‌دهد. مگر امروز طبیب متهم به این نیست که می‌گویند تا پول نگیرد نسخه نمی‌دهد به زودی خواهید دید و من چشمم را می‌بندم و گوشم را می‌بندم بر سخنانی که همین امروز به گوش شما رسیده است فردا خواهید دید که این مسئله بین همه مردم مطرح خواهد شد که تا به معلم یک جوری پول ندهید نمره نخواهد داد حداقلش این است که باید بروند به کلاش شبانه و به مدرسه‌ای که او دارد و حداقلش این است که باید به طور غیرمستقیم پول به او برسانند و این فضاحت را به سر طبیب می‌آورند مگر قوانین ناقص مملکت که کسانی توجه پیدا کردند فریاد کشیدند که طبیب دیگر نمی‌توانند مثل سابق ادامه زندگی بدهد و گفتند ما یک نظام جدید برای درمان لازم داریم هیچ‌کس گوش نداد امروز هم می‌گوئیم این نظام شما، این مدرسه خصوصی بازکردن شما اینها همه سبب می‌شود که معلم در آینده مسکین و مقتضح بشود ببینید حالا این را گسترش می‌دهند و یک نظام سالم آموزش ایجاد می‌کنند که معلم همیشه و در کسئت معلم بماند و تأمین داشته باشد و رفاه داشته باشد اهل درس و تحقیق باشد یا اینکه کم کم اهل سفته‌بازی و وام‌گرفتن و راه‌های شریک شدن با این مقام مفید و آن مقام مفید را به دولتیان می‌دهند و آن هم یک اقلیت‌شان را بدنام می‌کنند و یک اکثریتشان ر بیچاره (آفرین) در هر حال آنچه که به اعتقاد من مسائل آموزش و پرورش را حل می‌کند هرگز تحمل یک شاهی و صنار شهرستان‌ها نیست مهمتر از اینها است که شاید پول نمی‌خواهد ولی اثرش از پول بیشتر است و مهمتر می‌باشد. نظام استخدامی‌تان را تصحیح کنید به این مسئله فکر کنید که راه حل پیدا بکنید، نظام مالی را تصحیح کنید تمام این امور سبب خواهد شد که یک جوی به وجود بیاید در آن جو معلم بتواند تنفس کند امروز راه تنفس را بر معلم بسته‌اید شما معلم را می‌فرستید به فلان روستا انتظار دارید که تا آخر عمرش آنجا بماند و فیزیک و شیمی درس بدهد. بسیاری هستند مردان شریف و زنان شرافت‌مندی که می‌آیند این کار را می‌کنند و به حقوق کم می‌سازند بدون وسیله تفریح بدون وسائل رفاه اجتماعی در آنجا هستند. تمام اینها را تحمل می‌کنند ولی به یک مرحله‌ای می‌رسند که دیگر نمی‌توانند تحمل کنند و آن موقعی است که فرزند خودش به جائی و حدی می‌رسد که به مدرسه بالاتری احتیاج دارد و توی آن شهر مدرسه‌ای نیست که بچه‌اش برود و ادامه تحصیل بدهد آن‌وقت شما هی می‌آئید در سیاست‌تان می‌گوئید تکرار می‌کنید که ما می‌خواهیم دیگر به دبیرستان‌ها کمک نکنیم، دبیرستان‌ها را توسعه ندهیم همه را می‌خواهیم صرف تعلیمات ابتدائی کنیم.
اینها را باید فکر کنید که آن معلمی که از او انتظار فداکاری و ریاضت دارید ممکن است از تمام چیزهای دنیوی بگذرد؟ چطور می‌تواند دختر خودش را به منطقه دیگر بفرستد تحصیل بکند برای اینکه در آن شهری که او تدریس می‌کند مثلاً کلاس‌های ۱۰ ـ ۱۱ وجود ندارد مجموعه این کارها و اقدامات رفاهی این اقداماتی که باید در نظام انتقالات پیش بیاید خیلی مسائل پیش‌پا افتاده‌تری برای حل مشکلات آموزشی هست که مقدم بر این و مؤثرتر از این است و صحبت من این است که چرا به این امور توجه نشده یک اشاره‌ای باید بکنم به کلمۀ عنوان استخدام محلی عرض کردم ما اول باید کلیاتی را تعیین بکنیم در داخل آن می‌توانیم تصمیم بگیریم استخدام محلی که در این لایحه آمده و امیدوارم که هرگز اجرا نشود یکی از مواردی خواهد بود که یک مشکلی بر مشکلات استخدامی خواهد افزود یعنی ما الآن در شرایط کنونی انواع و اقسام مستخدم در آموزش و پرورش از حکمی و پیمانی داریم البته می‌دانم که عده‌ای تبدیل می‌شوند ولی هنوز کسانی‌که با روزی ۵ تومان یعنی جمعه را حساب نمی‌کنند آنهائی هستند که شاید هنوز حکم تبدیلشان نرسیده باشد مادر این آشفتگی‌هایی که حالا با یک زحمتی که معلوم نیست آینده‌شان چیست و دارد به کمک این قانون استخدام سر و صورتی پیدا می‌کند صحیح نیست که بیائیم یک نوع معلم دیگری به عنوان استخدام محلی اضافه کنیم مقررات استخدامی را سعی کنیم که به سوی یکنواخت شدن ببریم. بیائید عدم تمرکز ایجاد کنیم ولی در یکنواختبودن استخدام رنگارنگی ایجاد نکنیم هر معلمی معلم باشد و به موجب قانون مشخصی استخدام شده باشد خیال می‌کنید من تعجب می‌کنم آقای دکتر مهذب فرمودند که یک شورای محلی ممکن است بگوید که ما به جای یک آموزگار ۵۰۰ تومانی می‌رویم دو آموزگار ۲۵۰ تومانی می‌گیریم. یعنی گیاه‌خوار و علف‌خوار می‌خواهند استخدام کنند. علف‌خوار استخدام می‌کنند چه آنکه ۵۰۰ تومان دارد گرفتار است چه‌طور با نصف و ثلث این می‌خواهد استخدام بکند؟ همه می‌بایست در تحت یک ضابطه استخدامی ثابت استخدام بشوند و همه از یک ضوابط ثابت استفاده کنند اما همه باید بهره‌مند بشوند و الا این نوع اختیارات به موجب این قانون هم در اختیار شهرستان‌ها گذاشته بشود که یکی معلم یک میلیون تومانی استخدام کند یکی هم از اختیارات خودش استفاده بکند و یک معلم چند تومانی استخدام کند. اگر چنین چیزی را شما در قالب این لایحه می‌دانید اگر امروز یک درجه مخالف می‌دانید صد درجه مخالف بشناسید.
این ضوابط استخدامی که به این زحمت و مکافات داریم به یک مرحله‌ای می‌رویم که شاید به هم تشابهی پیدا نکنند دیگر قانون جدید نباید شکسته بشود. استخدام در محل بکنید ولی استخدام محی نکنید خیلی فرق است بین این دوتا یک نوع مستخدم عجیب و غریب به وجود نیاورید چون نتیجه‌اش معلوم است بعد از چندی این صاحبان استخدام محلی جمع می‌شوند طومار می‌نویسند که بیائید ما را هم استخدام رسمی کنید مگر این داستان را ما در این مملکت بارها نیازمودیم؟ شما همه نوع مستخدم می‌خواهید بگیرید اینها آخرش می‌آیند طومار امضاء می‌کنند که ما باید رسمی شویم چون حق دارد. چون حداقل زندگی یک انسان در مقررات و شرایط و استخدام‌های رسمی منظور شده است بنابراین در استخدام‌های محلی ایجاد یک گروه جدید استخدامی نکنید اینها می‌آیند متوسل می‌شوند طومار می‌نویسند این و آن‌را می‌بینید به امید آنکه یک‌وقت آنها را مثل دیگران حساب نکنند بنابراین کاری است که آزموده‌ایم یک‌بار دیگر در این لایحه بیازمائیم؟ و بالاحره بیائیم سرشاه بیت این غزل یعنی تجهیز منابع محلی به عنوان یک بخش از اعتبارات آموزش و پرورش محل کاری است بلااشکال عرض کردم این وسیله نشان داده اما باید سیاست این وسیله را نشان بدهید. اگر منظور شما از تجهیز منابع محلی این است که بر محصل مالیات ببندید که این سیاست منفوری است. درست است که جناب جوانشیر فرمودند نسل‌های مجهول آینده ولی به اعتقاد من آن مجهولات از ما خیلی معلوم‌ترند و نسل آینده سرنوشتش از نسل امروز لازم‌الرعایه‌تر است و به همین دلیل اگر راه را بر خودمان می‌بندیم حق آن را نداریم که بر نسل‌های آینده هم ببندیم جناب جوانشیر من و شما پتانسیل زندگی خودمان را از دست دادیم غیر این دیگر چیزی نمی‌شویم ولی فرزندان ما ممکن است همه چیز بشوند البته این ممکن است به امروزی‌ها شاید نباشد ولی حتماً به فردای ما هست. بنابراین ما راه تعلیم و تربیت را بر آیندگان نباید ببندیم در این مورد ما تجربه داریم ما انجمن‌های بهداری را داریم انجمن‌های بهداری یک‌روز با همین استدلال ظاهر فریب به منظور خرد کردن قدرت تهران و به منظور تأمین درآمدهای محلی لایحه‌اش به تصویب رسید و به موقع اجرا گذاشته شد ولی می‌دانید این انجمن‌ها تنها ممرشان برای تأمین عواید محلی چه بود؟ این بود که مالیات بر مریض ببندند (صحیح است) پنج ریال تعیین کردند بعد پنج ریال را یک تومان کردند یک تومان را کردند سه تومان و این را به رقمی خواهند رسانید که دیگر برای اکثریت مردم قابل پرداخت نباشد شما همین مدرسه‌های پولی را که ایجاد کردید اول جواب آنها را، جواب مردم و خدا را در مقابل این اقدام غلط بدهید آن‌وقت بروید سراغ مدارس شهرستان‌ها و تصمیم بگیرید که آنها را هم پولی بکنید. بیائید این راه را ببندید اگر منظورتان از ممر تأمین درآمد محلی این باشد که از بچه‌هایی که به مدرسه می‌آیند امسال یک پولی بگیرند سال آینده این پول را زیادتر بگیرند و هر وقت احتیاج بیشتری داشتند به آنها بگویند از عواید محل تأمین بکنید آنها هم کلاه خودشان را قاضی بکنند ببینند عوایدی ندارند و بگویند از فردا بچه‌ها که به مدرسه می‌آیند یک هیزم دستشان بگیرند برای اینکه بخاری را گرم بکنند یا یکی صد دینار بیاورند که می‌خواهیم فلان اقدام را بکنیم اگر این است منظور از عواید محلی این راه شوم و ناپسندی است که منظور داشته‌اید امیدواریم که چنین نباشد با این‌همه تعدادی پیشنهاد از طرف گروه پارلمانی پان ایرانیست تهیه شده تقدیم مقام ریاست می‌کنم (آفرین ـ احسنت).
رئیس ـ آقای دکتر شفیع امین بفرمائید.
دکتر شفیع امین ـ به عقیده بنده و واگذاری کار مردم به مردم که همیشه پیشوای بزرگ ما دستور فرموده‌اند یادآوری و مقرر فرموده‌اند بهترین سرمشقی است برای تأمین راحتی و احتیاجات فرهنگ، بهداشت و اجتماع شهرستان‌ها و بخش‌ها لایحه‌ای که دولت تقدیم مجلس کرده ووزارت آموزش و پرورش تهیه کرده است بسیار خوب است در کمیسیون هم مطرح بود مفصل صحبت شد. آقای دکتر بطحائی مخصوصاً خیلی علاقه داشتند و توضیحات بیشتری در کمیسیون دادند که خیلی جامع بود و ما را قانع کردند و فکر می‌کنم که ناطقین محترم موافق و مخالف همه این لایجه را تأیید فرمودند تنها پیشنهادهائی داشتند البته آن پیشنهادها در کمیسیون بررسی می‌شود. آنچه لازم است این است که انشاءالله لایحه کامل‌تر خواهد شد. بنده تذکری داشتم راجع به بودجه، بودجه شهرستان‌ها مخصوصاً بودجه آموزش و پرورش آنها، خود آقای دکتر بطحائی بهتر می‌دانند که بدون توجه به جمعیت و اطفال لازم‌التعلیم بخش‌ها و دهها و شهرستان‌ها تهیه شده است بنده تقاضا دارم که دولت این را موقع بودجه‌نویسی توجه بکند که بودجه را با توجه به جمعیت شهرستان‌ها و بخش و دهات و اطفال لازم‌التعلیم آنها بگذراند بنده چندی پیش هم مصدع شدم از پشت این تریبون عرض کردم لازم‌التعلیم طبق بولتن که وزارت آموزش و پرورش داده است بین ۳ /۱ و ۵ /۱۲ و ۱۳ است این فاصله خیلی زیاد است اطفال لازم‌التعلیم یک بخش عمده‌ای از بخش‌های ما در حدود یک و دو و سه است خوشبختانه بعضی جاها پیشرفته است و بین ۱۰ و ۱۱ و ۱۲ و ۱۳ است این را باید در نظر بگیرند که در موقع بودجه‌نویسی توجه بکنند ما بخش‌هایی داریم که از نظر آموزش و پرورش متأسفانه خیلی عقب هستند جوانان سپاهیان دانش ما خیلی زحمت می‌کشند خوب کار می‌کنند بیشتر فعالیت در این است که مشکلات آنها احتیاجات آنها از نظر مادی و از نظر بودجه تأمین بشود کمک‌های که از محل خواهد شد این کمک‌ها انشاءالله زیاد خواهد بود ولی این کافی نیست اول باید بودجه که در این لایحه به صورت کمک پرداخت خواهند شد بعد از تصویب توجه بشود که جمعیت و اطفال لازم‌التعلیم را مراعات کنند همکاران محترم راجع به معلمین مطالبی فرمودند کاملاً صحیح است امیدواریم انشاءالله این نظر با توجهاتی که دولت می‌کند تأمین بشود خدمت همکاران محترم عرض می‌کنم تنها مادیات نیست که معلم را ناراحت می‌کند از نظر معنوی هم معلم کمبود دارد باید معلمین مملکت در هر مرحله‌ای که افتخار معلمی دارند بدانند که بزرگ‌ترین مقام را در جامعه دارند و مورد احترام همه هستند همه ما با فرهنگیان تماس داریم همه آنها را احترام می‌گذاریم و دوست داریم و آنها زندگیشان باید هم از نظر مادی تأمین بشود و هم از نظر معنوی ملاحظه بفرمائید که در فلان بخش یک بخش‌داری هست که تازه رفته مقامی را احراز کرده یک معلم که ده سال ۱۵ سال است که دبیر است لیسانسیه شده ارزش او متأسفانه در اجتماع ما پائین‌تر از آن بخش‌دار است باید جامعه و وزارت آموزش و پرورش فکر می‌کنم توجه کرده و باز هم بیشتر توجه خواهد کرد که از نظر معنوی هم آنها کمبود دارند و علاوه بر تأمین زندگیشان علاوه بر تأمین مسائل مادیشان باید معلمین را تشویق بکنند و مراعات بکنند مخصوصاً در شهرستان‌ها چون در شهرستان‌ها اکثر همکاران محترم تماس دارند و می‌دانند که در آنجا چه اشکالات و کمبودی دارند امیدواریم این لایحه با توجه همکاران محترم طوری کامل بشود که نظر مادی و معنوی معلمین تأمین بشود خیلی متشکرم (احسنت).
رئیس ـ نظر دیگری در کلیات لایحه نیست؟ (اظهاری نشد). به ورود در شور مواد رأی می‌گیریم خانم‌ها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. مادۀ اول قرائت می‌شود.
مادۀ ۱ ـ از تاریخ تصویب این قانون امور مالی و اداری آموزش و پرورش کشور طبق شرایط و مقررات این قانون از طریق تشکیل شوراهای آموزش و پرورش منطقه‌ای به مردم واگذار می‌شود.
وزارت آموزش و پرورش مکلف است در هر منطقه‌ای که مقدمات و امکانات اجرای این قانون فراهم گردد شورای آموزش و پرورش آن منطقه را تشکیل دهد.
- تبصره ـ حدود هر منطقه تابع قانون تقسیمات کشوری است و مادام که در هر منطقه مقدمات اجرای این قانون فراهم نشده باشد امور آن منطقه از طریق شورای شهرستان مرکز استان با فرمانداری کل مربوط انجام می‌شود.
رئیس ـ در مادۀ اول نظری نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهادات رسیده قرائت می‌شود.
محترماً پیشنهاد می‌شود از لایحه مربوط به آموزش و پرورش شمارۀ ۹۸۷ کلمه منطقه‌ای حذف و استان و شهرستان نوشته شود.
با تقدیم احترام ـ روحانی.
محترماً دربارۀ لایحه شمارۀ ۹۸۷ مربوط به آموزش و پرورش پیشنهاد می‌شود در قسمت اخیر تبصره مادۀ ۱ روشن و مشخص شود منظور از شورای شهرستان مرکز استان و یا فرمانداری کل شورای شهرستان مندرج در قانون تقسیمات کشور است و یا شورای آموزش و پرورش شهرستان می‌باشد که در عمل اشکالی پیش نیاید.
با تقدیم احترام ـ روحانی.
پیشنهاد می‌شود تبصره مادۀ ۱ به شرح زیر اصلاح شود.
- تبصره ـ حدود هر منطقه تابع قانون تقسیمات کشوری است.
با تقدیم احترام ـ دکتر زعفرانلو.
پیشنهاد می‌شود سطر ما قبل آخر مادۀ ۱ لایحه آموزش و پرورش منطقه‌ای به شرح زیر اصلاح شود.
- وزارت آموزش و پرورش مکلف است در هر شهرستان و یا بخش که مقدمات و...
با تقدیم احترام ـ دکتر زعفرانلو.
محترماً پیشنهاد می‌نماید مادۀ ۱ لایحه قانون آموزش و پرورش منطقه‌ای به شرح زیر اصلاح شود.
مادۀ ۱ ـ از تاریخ تصویب این قانون امور مالی و اداری آموزش و پرورش شهرهائی که بیش از پنجاه هزار نفر جمعیت دارد طبق شرایط و مقررات این قانون از طریق شوراهای آموزش و پرورش منطقه‌ای به مردم آن شهر واگذار می‌شود.
وزارت آموزش و پرورش مکلف است ظرف سه ماه در این شهرها نسبت به تشکیل شورای آموزش و پرورش آن شهر اقدام نماید.
- تبصره ـ حدود هر شهر تابع حدود نقشه جامع همان شهر خواهد بود مادام که نقشه جامع شهر تهیه و تصویب نشده باشد محدودۀ عمل شهرداری ملاک خواهد بود.
فرهادپور.
پیشنهاد می‌نماید تبصره مادۀ ۱ قانون آموزش و پرورش منطقه‌ای به شرح زیر اصلاح شود:
- تبصره ـ منطقه مذکور در این قانون عبارت است از شهرستان و بخش‌های تابعه و یا بخش‌های مستقلی است که حدود آن طبق قانون تقسیمات کشوری تعیین می‌گردد.
با تقدیم احترامات ـ دکتر عاملی ـ دکتر فریور.
پیشنهاد می‌نماید تبصره مادۀ ۱ لایحه قانون آموزش و پرورش منطقه‌ای به شرح زیر اصلاح شود:
- تبصره ـ حدود هر منطقه تابع قانون تقسیمات کشوری است و مادام که در هر منطقه مقدمات اجرای این قانون فراهم نشده باشد امور آن منطقه از طریق شورای اداری شهرستان مربوط انجام می‌شود.
امامی رضوی.
رئیس ـ مادۀ دوم قرائت می‌شود.
مادۀ ۲ ـ ترکیب شوراهای آموزش و پرورش منطقه طبق آئین‌نامه‌ای خواهد بود که به تصویب هیئت وزیران رسیده باشد.
رئیس ـ در مادۀ دوم نظری نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهادهای رسیده قرائت می‌شود.
پیشنهاد می‌شود مادۀ ۲ لایحه آموزش و پرورش منطقه‌ای به شرح زیر اصلاح شود:
مادۀ ۲ ـ ترکیب شوراهای آموزش و پرورش منطقه طبق آئین‌نامه‌ای خواهد بود که بنا به پیشنهاد وزارت آموزش و پرورش و تصویب کمیسیون آموزش و پرورش مجلسین رسیده باشد.
با تقدیم احترام ـ دکتر زعفرانلو.
محترماً پیشنهاد می‌نماید:
- در مادۀ ۲ لایحه آموزش و پرورش منطقه‌ای بند ج حذف شود.
فرهادپور.
پیشنهاد می‌نماید مادۀ الحاقی زیر پس از مادۀ ۲ لایحۀ آموزش و پرورش منطقه‌ای اضافه شود:
مادۀ ۲ ـ رئیس آموزش و پرورش هر منطقه مسئول اجرای تصمیمات شورای آموزش و پرورش منطقه می‌باشد.
با تقدیم احترامات ـ دکتر عاملی ـ دکتر فریور.
پیشنهاد می‌نماید مادۀ ۲ قانون آموزش و پرورش منطقه‌ای به شرح زیر اصلاح شود:
مادۀ ۲ ـ ترکیب شوراهای آموزش و پرورش منطقه و مدت عمل و طرز کار آن طبق آئین‌نامه‌ای خواهد بود که از طرف وزارت آموزش و پرورش تنظیم و به تصویب کمیسیون‌های آموزش و پرورش دو مجلس خواهد رسید.
با تقدیم احترامات ـ دکتر عاملی ـ دکتر فریور.
احتراماً پیشنهاد می‌نماید در ابتدای ماده ۲ عبارت تعداد اعضاء اضافه گردد.
زرآور.
رئیس ـ مادۀ سوم قرائت می‌شود.
مادۀ ۳ ـ وظایف و اختیارات شوراهای آموزش و پرورش به شرح زیر است:
- الف ـ تصویب برنامه‌های سالانه توسعه و ازدیاد مدارس منطقه در سطوح مختلف و توسعه مراکز ورزشی و کتابخانه‌ها و سایر فعالیت‌های آموزشی طبق احتیاجات محلی بر اساس ضوابط مرکزی وخط‌مشی‌های کلی کشور.
- ب ـ تصویب و اصلاح بودجه منطقه که از طرف مسئول آموزش و پرورش منطقه با استفاده از اعتبارات دولتی و تجهیز منابع محلی پیشنهاد می‌شود، رعایت اعتبارات فصول بودجه دولتی الزامی است و شوری می‌تواند به پیشنهاد مسئول آموزش و پرورش منطقه حداکثر تا ۱۰ درصد از اعتبارات هر یک از فصول را کسر و به فصول دیگر اضافه نماید.
- ج ـ تعیین سهمیه بودجه شهرستان‌هایی که شورای آموزش و پرورش منطقه‌ای را تشکیل نشده است.
- د ـ وظایفی که شورای عالی آموزش و پرورش به منظور نیل به هدف‌های این قانون به موجب اختیارات قانونی خود به این شوراها محول می‌کند.
رئیس ـ در ماده سوم نظری نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهادهای رسیده قرائت می‌شود.
احتراماً پیشنهاد می‌نماید در بند د مادۀ ۳ لایحه آموزش و پرورش منطقه‌ای اصلاح زیر به عمل آید.
بند د ـ انجام وظایفی که ... الی آخر.
مهندس عباس اخوان.
محترماً پیشنهاد می‌نماید که در مادۀ ۳ لایحه آموزش و پرورش‌بندی به عنوان بند هـ اضافه شود.
- هـ ـ اظهار نظر در تدوین برنامه‌های آموزشی.
با تقدیم احترام ـ ابوذر.
پیشنهاد می‌شود سطر دوم بند ب مادۀ ۳ به شرح زیر اصلاح شود.
- منطقه با استفاده از اعتبارات دولتی سازمان برنامه و تجهیز ... .
با تقدیم احترام ـ دکتر زعفرانلو.
پیشنهاد می‌شود بند زیر به مادۀ ۳ اضافه شود.
- نظارت در اجرای طرح‌های آموزشی و ساختمانی که در منطقه به مورد اجرا درمی‌آید.
با تقدیم احترام ـ دکتر زعفرانلو.
پیشنهاد می‌شود بند ج مادۀ ۳ حذف گردد.
با تقدیم احترام ـ دکتر زعفرانلو.
پیشنهاد می‌شود سطر آخر بند الف مادۀ ۳ لایحه قانون آموزش و پرورش منطقه‌ای به شرح زیر اصلاح شود.
- احتیاجات محلی بر اساس ضوابطی که سه ماه قبل از اتمام هر سال از طرف وزارت آموزش و پرورش در اختیار آنان گذاشته می‌شود.
با تقدیم احترام ـ دکتر زعفرانلو.
پیشنهاد می‌گردد تبصره زیر به عنوان تبصره بند ب به مادۀ ۳ اضافه شود.
- تبصره ـ منظور از منابع محلی مذکور در بند با منابع درآمد محلی می‌باشد و شوراها نمی‌توانند به عنوان شهریه و یا عناوین دیگر وجهی اضافه بر آنچه تا کنون از نوآموزان و دانش‌آموزان و هنرجویان گرفته می‌شود اخذ نماید.
محسن پزشکپور دکتر عاملی دکتر فریور.
پیشنهاد می‌نماید بند ج مادۀ ۳ لایحه آموزش و پرورش منطقه‌ای حذف شود.
با تقدیم احترامات ـ دکتر عاملی ـ دکتر فریور.
رئیس ـ ماده چهارم قرائت می‌شود.
مادۀ ۴ ـ در هر منطقه‌ای که مقررات این قانون اجراء می‌شود اعتبارات آن منطقه به طور مجزی به عنوان کمک در بودجه کل کشور منظور و از طرف وزارت آموزش و پرورش به منطقه ابلاغ می‌شود.
- تبصره ـ کمک‌های منظور در این ماده در آغاز هر سه ماه از طرف خزانه‌داری کل در اختیار اداره آموزش و پرورش محل گذارده می‌شود که طبق مصوبات شورای آموزش و پرورش منطقه به مصرف برسانند.
رئیس ـ نسبت به مادۀ چهارم نظری نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهادهای رسیده قرائت می‌شود.
پیشنهاد می‌شود سطر دوم مادۀ ۴ لایحه آموزش و پرورش مطنقه‌ای به شرح زیر اصلاح شود.
- منطقه به طور مجزی به عنوان کمک در بودجه کل کشور منظور و ظرف یک‌ماه پس از تصویب بودجه کل کیور از طرف وزارت آموزش و پرورش ...
با تقدیم احترام ـ دکتر زعفرانلو.
محترماً پیشنهاد می‌نماید تبصره ذیل مادۀ ۴ لایحه آموزش و پرورش منطقه‌ای حذف شود.
فرهادپور.
پیشنهاد می‌نماید عبارت زیر به آخر مادۀ ۴ لایحه آموزش و پرورش منطقه اضافه گردد:
- تا طبق مقررات مخصوصی که به موجب آئین‌نامه تعیین می‌گردد به مصرف رسانده شود. این آئین نامه به وسیله وزارت آموزش و پرورش تنظیم وبه تصویب کمیسیون‌های مربوط دو مجلس خواهد رسید.
با تقدیم احترامات ـ دکتر عاملی ـ دکتر فریور.
با احترام پیشنهاد می‌نماید که تبصرۀ زیر به عنوان تبصرۀ ۱ به مادۀ ۴ اضافه و تبصرۀ موجود ماده چهار تبصرۀ ۲ تلقی شود.
- تبصرۀ ۱ ـ مبنای اعتبار کمک منظور در بودجه کل کشور اعتبار پرداخت شده در سال ۱۳۴۸ خواهد بود این اعتبار بر حسب تعداد نوآموزان و دانش‌آموزان منطقه به ازاء هر نفر از آنها مشخص گشته و سالهای بعد به نسبت افزایش تعداد نوآموز و دانش‌آموز بر مبلغ کمک افزوده خواهد شد. این نسبت برای تمام مناطق آموزشی بایستی یکسان اجرا شود در صورتی که امکان کمک بیشتری پیدا شد سطح کمک برای هر نفر از دانش‌آموز و نوآموز بالا برده خواهد شد.
با احترام ـ دکتر فریور ـ دکتر عاملی.
رئیس ـ مادۀ پنجم قرائت می‌شود.
مادۀ ۵ ـ شورای آموزش و پرورش منطقه می‌تواند در موقع تنظیم بودجه یا اصلاح بودجه با توجه به مقتضیات محلی در هر یک از شهرستان‌ها علاوه بر حقوق و مزایایی که طبق مقررات قانون استخدام کشوری به آموزگاران و دبیران تعلق می‌گیرد از محل عواید خود مزایای محلی برای آنان منظور کند یا کمک‌های دیگری برای رفاه حال آنان از طریق تأمین مسکن و نظائر آن بنماید همچنین می‌تواند طبق آئین‌نامه استخدامی استخدام‌های محلی به عمل آورد.
- تبصرۀ ۱ ـ کسور بازنشستگی و مطالبات و حق بیمه و سایر حقوق دولت کماکان طبق قوانین و مقررات جاری از طریق ادارات دارائی محل به صندوق‌های مربوط واریز خواهد شد.
- تبصرۀ ۲ ـ آئین‌نامه‌های اجرائی این قانون از قبیل آئین‌نامه شورای آموزش و پرورش منطقه و آئین‌نامه‌های امور مالی و استخدامی با تصویب هیئت دولت قابل اجرا خواهد بود.
رئیس ـ در مادۀ پنجم نظری نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهادهای رسیده قرائت می‌شود.
محترماً پیشنهاد می‌نماید:
در سطر آخر مادۀ ۵ لایحه آموزش منطقه‌ای پس از کلمه استخدام اضافه شود به طور غیررسمی.
فرهادپور.
پیشنهاد می‌شود کلمه استخدامی از تبصره ۳ مادۀ ۵ لایحه آموزش و پرورش منطقه‌ای حذف شود.
با تقدیم احترام ـ دکتر زعفرانلو.
پیشنهاد در مادۀ ۵ لایحه آموزش و پرورش منطقه‌ای پس از کلمات همچنین می‌تواند عبارت زیر اضافه گردد و بقیه عبارت تا آخر ماده حذف گردد.
«طبق قوانین استخدامی در محل به استخدام اقدام نماید.»
با تقدیم احترامات ـ دکتر عاملی ـ دکتر فریور.
پیشنهاد می‌نماید تبصرۀ ۲ مادۀ ۵ لایحه آموزش و پرورش منطقه‌ای حذف گردد.
با تقدیم احترامات ـ دکتر عاملی ـ دکتر فریور.
چون تبصرۀ ۲ مادۀ ۴ ارتباطی با مادۀ مذکور ندارد لذا پیشنهاد می‌نماید تبصرۀ ۲ مادۀ ۵ به صورت ماده جداگانه‌ای درآید.
زرآور.
احترامآً پیشنهاد می‌نماید در سطر اول مادۀ ۵ به جای کلمه تنظیم تصویب نوشته شود.
زرآور.
رئیس ـ مادۀ ششم قرائت می‌شود.
مادۀ ۶ ـ عوایدی که بنا به پیشنهاد شورای آموزش و پرورش و تصویب انجمن شهر یا قائم مقام آن از طریق تجهیز منابع محلی حاصل می‌شود در حساب مخصوص شورای آموزش و پرورش منظور و به مصرف خواهد رسید.
رئیس ـ در مادۀ ششم نظری نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهادهای رسیده قرائت می‌شود.
پیشنهاد می‌نماید مادۀ ۶ لایحه آموزش و پرورش منطقه‌ای به شرح زیر اصلاح شود.
- در سطر آخر مادۀ ۶ پس از کلمه (منظور) عبارت (و طبق بودجه مصوب) اضافه شود.
یزدان‌پناه.
پیشنهاد می‌نماید مادۀ ۶ لایحه آموزش و پرورش منطقه‌ای به شرح زیر اصلاح شود:
مادۀ ۶ ـ عوایدی که بنا به پیشنهاد شورای آموزش و پرورش و تصویب انجمن شهر یا قائم مقام آن از منابع محلی حاصل می‌شود در حساب مخصوص شورای آموزش و پرورش منظور و طبق مقررات مذکور در مادۀ ۴ این قانون به مصرف خوهد رسید.
با تقدیم احترامات ـ دکتر فریور ـ دکتر عاملی.
رئیس ـ ماده هفتم قرائت می‌شود.
مادۀ ۷ ـ انحلال هر یک از شوراهای آموزش و پرورش منطقه‌ای به پیشنهاد وزارت آموزش و پرورش و تصویب هیئت وزیران عملی خواهد شد.
رئیس ـ در ماده هفتم نظری نیست؟ (اظهاری نشد) لایحه و پیشنهادات برای شور دوم به کمیسیون‌های مربوط ارجاع می‌شود.
- اعلام وصول و قرائت‌نامه رسیده از دولت در اجرای (قانون نحوه خرید ماشین‌آلات)
۹- اعلام وصول و قرائت‌نامه رسیده از دولت در اجرای (قانون نحوه خرید ماشین‌آلات)
رئیس ـ نامه‌ای از دولت رسیده است برای اطلاع مجلس قرائت می‌شود.
با رعایت ماده واحده «قانون نحوه خرید ماشین‌آلات و سایر لوازم برای اجرای طرح‌های مصوب برنامه‌های عمرانی کشور» مصوب ۲۴ خرداد ماه ۱۳۴۵ موافقتنامه اعتباری به منظور تأمین ۸۵ درصد هزینه‌های ارزی خرید انصالات هادی‌های آلیاژ آلومینیوم که جمع کل هزینه ارزی آن بالغ بر ۴۳۹ / ۱۸۹ دلار آمریکایی است با شرکت اطریشی موسدورفر ـ ک ـ جی واریز در تاریخ ۲۸ / ۷ / ۴۸ منعقد گردیده است. اعتبار مذکور در ده قسط متساوی شش‌ماهه به صورت سفته بازپرداخت می‌گردد و به مانده اقساط بازپرداخت نشده بهره‌ای از قرار شش درصد در سال تعلق خواهد گرفت و سررسید اولین قسط شش‌ماه بعد از تاریخ حمل می‌باشد.
این گزارش در اجرای تبصره (۲) ماده واحده فوق‌الذکر تقدیم می‌گردد.
امیرعباس هویدا.
- تعیین موقع جلسه آینده ـ ختم جلسه
۱۰- تعیین موقع جلسه آینده ـ ختم جلسه
رئیس ـ با اجازه خانم‌ها و آقایان جلسه امروز را ختم می‌کنیم. جلسه آینده ساعت دو صبح پنج‌شنبه خواهد بود. دستور جلسه بعداً به اطلاع همکاران خواهد رسید.
رئیس مجلس شورای ملی ـ عبدالله ریاضی.