مذاکرات مجلس شورای ملی ۱۷ خرداد ۱۳۲۴ نشست ۱۲۸
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری چهاردهم | تصمیم‌های مجلس | قوانین بودجه مصوب مجلس شورای ملی |
| نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری چهاردهم |
روزنامه رسمی کشور شاهنشاهی ایران
شامل: متن قوانین - تصویبنامه‌ها - صورت مفصل مذاکرات مجلس شورای ملی - سوالات- اخبار رسمی - فرامین - انتصابات - آئین‌نامه‌ها - بخش نامه‌ها - آگهی‌های رسمی
سال اول - شماره ۹۴ مدیر: سیدمحمد هاشمی نماینده مجلس شورای ملی - شنبه نوزدهم خرداد ماه ۱۳۲۴
دوره چهاردهم قانونگذاری
شماره مسلسل - ۱۳۹۶
مذاکرات مجلس
جلسه ۱۲۸
صورت مشروح مذاکرات مجلس روز پنجشنبه هفدهم خرداد ماه ۱۳۲۴
۱- قرائت و تصویب صورت مجلس
۲- اقتراع شعب ششگانه
۳- قرائت گزارش کمیسیون عرایض و مرخصی
۴- مذاکره قبل از دستور آقای فیروز آبادی ختم جلسه
مجلس سه ربع ساعت پیش از ظهر برپاست آقای ملک مدنی نایب رئیس تشکیل گردید.
- قرائت و تصویب صورت مجلس
۱- قرائت و تصویب صورت مجلس
صورت مجلس روز یکشنبه سی ام اردیبهشت ماه را آقای (طوسی) منشی بشرح زیر قرائت نمودند
اسامی غائبین جلسه ۱۲۷ روز یکشنبه سی ام اردیبهشت ماه ۱۳۲۴
- غائبین با اجازه – آقایان: عامری – لنکرانی –
- غائبین بی اجازه – آقایان: تربتی – صفوی – امینی – دکتر اعتبار – موید ثابتی – شجاع – نقابت – کفائی – دولت آبادی – امیر ابراهیمی – صمصام – فتوحی – سلطانی – ساسان – سیف پور – دکتر شفق – دکتر عبده – عباس مسعودی – تهرانی – معدل – دهقان – رضا تجدد – گله داری ذکائی –
- دیرآمدگان بی اجازه – آقایان: اخوان – دکتر کیان – اریه اسامی
غائبین جلسه ۱۲۷ روز ۲ شنبه ۳۱ اردیبهشت ماه ۱۳۲۴
- غائبین با اجازه – آقایان: اقبال – نبوی – علی دشتی –
- غائبین بی اجازه – آقایان: صفوی – فرمانفرمائیان – امینی – دکتر اعتبار – موید ثابتی – شجاع – نقابت – کفائی – دولت آبادی – امیر ابراهیمی - صمصام – فتوحی – سلطانی – ساسان – سیف پور – دکتر شفق – دکتر عبده – تهرانی – معدل دهقان گله داری – ذکائی – اعتمادی
- دیرآمدگان بی اجازه – آقایان: عامری – یمین اسفندیاری – مجد – مهندس پناهی – تیموری – دکتر کیان – اریه – پوررضا
اسامی غائبین جلسه ۱۲۷ روز ۳ شنبه اول خرداد ۱۳۲۴
- غائب با اجازه: آقای اقبال
- غائبین بی اجازه – آقایان: صفوی – امینی – دکتر اعتبار – موید ثابتی – شجاع – کفائی – دولت آبادی – امیر ابراهیمی – صمصام – فتوحی – سلطانی – سید ضیاءالدین – ساسان – سیف پور – دکتر شفق – دکتر عبده – عباس مسعودی – تهرانی – معدل – دهقان – گله داری – ذکائی – اعتمادی –
اسامی غائبین جلسه ۱۲۷ روز۴ شنبه دوم خرداد ماه ۱۳۲۴
- غائبین با اجازه – آقایان: اسعد – اقبال – جلیلی – رضا تجدد – ذکائی – اعتمادی – لنکرانی
- غائبین بدون اجازه – آقایان: امینی – دکتر اعتبار – موید ثابتی – شجاع – نقابت – کفائی – دولت آبادی – امیر ابراهیمی – فتوحی – سلطانی – سید ضیاءالدین – ساسان – سیف پور – دکتر شفق – دکتر عبده – عباس مسعودی – تهرانی – معدل – دهقان – گله داری
اسامی غائبین جلسه ۱۲۷ روز۵ شنبه سوم خرداد ۱۳۲۴
- غائبین با اجازه – آقایان: اقبال – لنکرانی – ذکائی –
- غائبین بدون اجازه – آقایان: امینی – دکتر اعتبار – موید ثابتی – شجاع – کفائی – دولت آبادی – امیر ابراهیمی – فتوحی – سلطانی – سید ضیاءالدین – سیف پور – دکتر شفق – دکتر عبده – عباس مسعودی – تهرانی – معدل – دهقان – گله داری
اسامی غائبین جلسه ۱۲۷ روزشنبه پنجم خرداد ۱۳۲۴
- غائبین با اجازه – آقایان: فرهمند – رضا تجدد – ذکائی – لنکرانی
- غائبین بدون اجازه – آقایان: امینی – دکتر اعتبار – موید ثابتی – شجاع – کفائی – دولت آبادی – امیر ابراهیمی – فتوحی – سلطانی – سید ضیاءالدین – دکتر رادمنش – سیف پور – دکتر شفق – دکتر عبده – عباس مسعودی – تهرانی – معدل – دهقان – گله داری – پوررضا –
اسامی غائبین جلسه روزیکشنبه ششم خرداد ماه ۱۳۲۴
- غائبین با اجازه – آقایان: مرآت – فرمانفرمائیان – ذکائی – ملک مدنی
- غائبین بی اجازه – آقایان: امینی – دکتر اعتبار – موید ثابتی – شجاع – نقابت – کفائی – دولت آبادی – امیر ابراهیمی – فتوحی – سلطانی – سید ضیاءالدین – دکتر رادمنش – سیف پور – دکتر شفق – دکتر عبده – عباس مسعودی – تهرانی – معدل – دهقان – گله داری – پوررضا
اسامی غائبین جلسه روزدو شنبه هفتم خرداد ماه ۱۳۲۴
- غائبین با اجازه – آقایان: مرآت – ذکائی – لنکرانی
- غائبین بی اجازه – آقایان:امینی - دکتر اعتبار – موید ثابتی – شجاع – نقابت – کفائی – دولت آبادی – امیر ابراهیمی – فتوحی – سلطانی – سید ضیاءالدین – دکتررادمنش – سیف پور – دکتر شفق – دکتر عبده – عباس مسعودی – تهرانی – معدل – دهقان.
اسامی غائبین جلسه روزسه شنبه هشتم خرداد ماه ۱۳۲۴.
- غائبین با اجازه – آقایان: فرهمند – گرگانی – بهادری – ذکائی – لنکرانی
- غائبین بی اجازه – آقایان: مرآت – امینی – دکتر اعتبار – شجاع – نقابت – کفائی – دولت آبادی – امیر ابراهیمی – فتوحی – سلطانی – سید ضیاءالدین – طباطبائی – دکتر رادمنش – سیف پور – دکتر شفق – دکتر عبده – عباس مسعودی – تهرانی – معدل – دهقان – پوررضا
اسامی غائبین روزچهار شنبه نهم خرداد ماه ۱۳۲۴
- غائبین با اجازه – آقایان: مرآت اسفندیاری – فرمند – ذوالقدر – ذکائی.
- غائبین بی اجازه – آقایان: امینی – دکتر اعتبار – شجاع – کفائی – عامری – دولت آبادی – امیر ابراهیمی – فتوحی – سلطانی – سید ضیاء الدین طباطبائی – دکتر رادمنش - – سیف پور – دکتر شفق - دکتر عبده – عباس مسعودی – تهرانی – معدل – دهقان – پوررضا
- دیرآمده با اجازه آقای کاظمی (دو ساعت)
- دیرآمدگان بی اجازه: فرمانفرمائیان (یکساعت) بیات (یکساعت) نقابت (یکساعت) تولیت (یکساعت) دکتر زنگنه (یکساعت) ساسان (یکساعت) شریعت زاده (یکساعت) نمازی (یکساعت) مجد (یکساعت) عدل (یکساعت) تیموری (یکساعت) دکتر کیان (یکساعت) قشقائی (یکساعت)
اسامی غائبین روز پنج شنبه دهم خرداد ماه ۱۳۲۴.
- غائبین با اجازه – آقایان – لنکرانی – ذکائی.
- غائبین بی اجازه – آقایان: مرآت – امینی دکتر اعتبار – شجاع – کفائی – دولت آبادی – امیر ابراهیمی – فتوجی – سلطانی – سید ضیاءالدین طباطبائی – دکتر رادمنش – دکتر شفق – سیف پور – دکتر عبده – عباس مسعودی – تهرانی – معدل – دهقان – پوررضا – قشقائی.
- دیر آمدگان بی اجازه – آقایان نقابت (یکساعت) تولیت (یکساعت) شریعت زاده (یکساعت) مهندس پناهی (یکساعت) اریه (یکساعت) –
اسامی غائبین روزشنبه ۱۲ خرداد ماه ۱۳۲۴
- غائبین با اجازه – آقایان – بهادری – ذکائی –
- غائبین بی اجازه – آقایان – مرآت – امینی – دکتر اعتبار – شجاع – نقابت – کفائی – دولت آبادی – امیر ابراهیمی - سلطانی – سید ضیاء الدین – سیف پور – دکتر شفق – دکتر عبده – عباس مسعودی – خلعت بری – تهرانی – معدل – دهقان – قشقائی – پوررضا.
اسامی غائبین روزیک شنبه ۱۳ خرداد ماه ۱۳۲۴.
- غایب با اجازه – آقای. ذکائی
- غائبین بی اجازه – آقایان – مرآت – امینی – دکتر اعتبار – شجاع – نقابت – کفائی – دولت آبادی – امیر ابراهیمی – سلطانی – سید ضیاءالدین طباطبائی – سیف پور – دکتر شفق – دکتر عبده – عباس مسعودی – تهرانی – معدل –دهقان – ایرج اسکندری –
بدوا آقای تهرانچی بعنوان اعتراض بر صورت مجلس معتقد بودند آقای دکتر مصدق نسبت باظهارات جلسه سابق خودشان هنگام خروج از جلسه توضیحاتی داده و باذکر حقایق رفع توهین و سوء تفاهم بنمایند آقای محمد طباطبائی نیز توضیحاتی اظهار نمودند امضاء پیشنهاد رای مخفی بنام آقای تجدد مربوط بایشان نبوده.
پس از آن مواد ۱۴۳ و ۱۴۴ آئین نامه داخلی دائر بحدود وظائف و تکالیف تماشاچیان هنگام حضور در جلسات علنی مجلس شورای ملی قرائت و بعدا آقای دکتر مصدق باستناد ماده ۱۰۹ آئین نامه داخلی در قبال اظهارات آقای طهرانچی راجع بعدم توجه بانجام وظایف قانونی از طرف کمیسیون دادگستری نسبت باعلام جرام بر علیه آقایان سهیلی و تدین و همچنین کمیسیون رسیدگی باتهامات منتسبه به آقایان نمایندگان و کمیسیون رسیدگی بقضایای اسفند ماه و ضرورت توجه کامل مجلس شورای ملی بمصالح عامه و تعقیب مختلسین اموال عمومی شرح مفصلی ایراد و اظهار نمودند منظور ایشان متوجه کسانی بود که اکثریت مجلس شورای ملی را از کار رسیدگی باین قبیل امور باز می‌دارند و قصد توهین بساحت مجلس شورای ملی نداشته‌اند آقای پور رضا نیز باستناد ماده ۱۲۸ معتقد بودند در جلسه سابق از طرف آقاین مهندس فریور و دکتر کشاورز توهین شده و باید رفع توهین بعمل آید.
پس از توضیح مقام ریاست دائر بتوجه ایشان بانجام وظایف قانونی و عدم وقوع توهین نسبت بساحت مقدس مجلس شورای ملی و نمایندگان محترم آقایان مهندس فریور و دکتر کشاورز نیز مختصری در همین زمینه تقریر و آقای شریعت زاده نسبت بجریان امور در کمیسیون دادگستری و رسیدگی باعلام جرائم منتسبه و انجام وظایف قانونی از طرف کمیسیون و عدم ورود اعتراض آقای دکتر مصدق بکمیسیون دادگستری و کمیسیون رسیدگی باتهامات منتسبه شرح مبسوطی ایراد و معتقد بودند در یک چنین موقع خطیر شایسته‌است نمایندگان محترم با اتحاد و اتفاق تشریک مساعی نموده و در راه خدمت بکشور و تعقیب جدی و سریع مختلسین و خائنین اقدامات موثر و مفیدی بعمل آورند صورت جلسه تصویب و برنامه دولت مطرح و آقایان اردلان موافق و با تایید بیانات آقای شریعت زاده دائر بلزوم وحدت نظر و اتفاق برای انجام خدمات ملی و با ابراز مسرت از پیروزی متفقین و ذکر خدمات مهمه کشور در حصول این پیروزی معتقد بودند با ختم جمگ بهتر است از ماده ۵ پیمان سه گانه استفاده شود و بتوقف ارتش متفقین معظم در ایران خاتمه داده شود.
پس از آن توجه وزارت فرهنگ را باصلاح برنامه مدارس و تشویق دانش آموزان بتحصیل و بهبود حال معلمین و کوتاه کردن ایادی غیر صالح از جامعه فرهنگی جلب نموده سپس راجع ببالا رفتن هزینه زندگانی عمومی و عدم تعادل آن مخصوصا در مورد کارمندان دولت اشاره نموده و دو عامل بزرگ را در این قسمت موثر می‌دانستند یکی پیمان مالی که تصویب آن صرفا برای حصول پیروزی متفقین بوده و بااین فداکاری مقتضی است کمک نتقابلی در بهبود وضع اقتصادی کشور بعمل آورند عامل دیگر قروض دولت ببانک ملی است که پس از شهریور ماه و در اثر عدم بصیرت رئیس کل دارائی سابق ایجاد شده و ضروری است با حذف هزینه‌های زائد و انحصارها سالیانه مبلغی برای تادیه این قروض در بودجه منظور و بتدریج مقداری از اسکناسهای منتشره جمع آوری و تعدیل در زندگانی حاصل شود آقای اوانسیان مخالف و عقیده داشتند با سازمان خراب و فاسد فعلی که اکثرا از بقایای عوامل دوران دیکتاتوری می‌باشد برنامه تنظیمی دولت فعلی غیر قابل اجرا بوده و بدون مجازات خائنین و مختلسین امید بهبودی در اصلاح شئون اجتماعی وجود نداشته و علاوه نمودند با توجه بحقایق سیاسی و اقتصادی جهان کشور ایران نیز باید روابط عمومی خود را با دنیا توسعه داده و در داخله کشور بدون اجراء کامل قوانین وتامین آزادیهای فردی و اجتماعی و احترام حقوق کارگران و عوامل موثره تولید ثروت و بهبود وضع سیاسی و اقتصادی و فرهنگی و تامین احتیاجات آنان هیچ نوع برنامه عملی نخواهد گردید چون عده برای مذاکره کافی نبود و پیشنهاد ختم جلسه نیز شده بود یکساعت بعدازظهر جلسه بعنوان تنفس تعطیل و بقیه مذاکرات بسه ساعت قبل ازظهر روز ۳۱ اردیبهشت ماه موکول و یکساعت بظهر روز دوشنبه ۳۱ اردیبهشت ماه مجددا برپاست آقای ملک مدنی نایب رئیس تشکیل و آقای اوانسیان در تعقیب بیانات قبل از تنفس خود راجع بلزوم تهیه قانون تعیین روابط بین مالک و زارع و اجراء قانون بیمه کارگران و اصلاح وضع آنان و تامین آزادیهای فردی و اجتماعی این افراد و ضرورت فکر اساسی برای رفع بیکاری و توسعه کارخانجات و تشویق و حمایت از صنایع و امتعه داخلی و بکار انداختن معادن و تامین زندگانی عمومی و بهبود وضع اقتصادی و تشویق هنرمندان و تهیه و تقدیم قانون اجتماعات و احزاب و رعایت توران و احترام متقابل در مورد سیاست خارجی و بسط و تعمیم تعلیم و تربیت و بهداشت در اکناف کشور و جلوگیری از تعدی و تجاوز مامورین دولتی در آذربایجان و استرداد املاک آشوری‌ها و رسیدگی بشکایات ارامنه شمال و بالاخره لزوم مجازات خائنین و الغاء حکومت نظامی و قوانین مظره ادوار سابقه شرحی تقریر پس از آن آقای اپیکچیان بعنوان موافق برنامه دولت را ناقص و غیر متناسب دانسته و اجرای مواد مختصر آنرا برای بهبود اوضاع اقتصادی و اصلاح وضع کارگران از قدرت دولت فعلی خارج و بطور کلی برای اصلاح امور پست و تلگراف و توجه باوضاع کنونی آذربایجان و دفع بحران اقتصادی آن سامان و جلوگیری از فشار مامورین مالیات بر درآمد و تعدیات سایر مامورین دولتی و توسعه بازار فروش خشکبار و تکمیل ساختمان راه آهن میانه به تبریز و اصلاح امور بهداری و فرهنگی و شهربانی و شهرداری و نظام وظیفه تذکراتی داده و موافقت خود را با دولت فعلی مشروط بانجام تقاضاهای نامبرده نموده‌اند.
آقای محمد جرجانی نیز بعنوان مخالف راجع بموضوع فرهنگ و ضرورت بسط و توسعه کامل آن در حوزه انتخابیه ایشان و اعزام آموزگاران لایق برای تعلیم و تربیت اطفال عشایر و ایالات و همچنین نسبت بامنیت دشت گرگان و ضرورت تامین آن و عدم لیاقت مامورین انتظامی آن حدود بتعقیب و مجازات مفسدین و اشرار و تذکار خدمات خود در خلع سلاح اشرار و توسعه فرهنگ محل شرحی بیان و معتقد بودند جهت بهبود اوضاع اجتماعی آن حوزه دست مامورین متجاوز و متعدی از امور کوتاه شده و برای استرداد املاک مردم و جلوگیری از سوء استفاده مامورین اقدامات عاجلی از طرف دولت بعمل آید چون عده برای مذاکره کافی نبود بقیه مذاکره ایشان بجلسه روزسه شنبه اول خرداد ماه سه ساعت قبل از ظهر موکول و یکساعت بعدازظهر جلسه بعنوان تنفس تعطیل و
یک ساعت و بیست دقیقه بظهر روز سه شنبه اول خرداد ماه
مجددا برپاست آقای دکتر معظمی نایب رئیس تشکیل و آقای جرجانی در تعقیب بیانات جلسه قبل خود راجع ببرنامه دولت مختصری تقریر و آقای دکتر فلسفی موافق و در قسمت حفظ روابط سیاسی حسنه با دولتین متفق معظم و رعایت توازن سیاسی و ضرورت تذکار خدمات کشور ایران در انجمن صلح و جبران خسارات وارده وتوجه بهبود وضع اقتصادی و تعدیل بودجه و مالیاتها و ضرورت بسط و توسعه کامل فرهنگ و بهداشت و مبارزه با فساد اخلاق و ارتشاء و اصلاح ضروری و فوری سازمانهای قوای تامینیه کشور بلاخص ژاندرمری و شهربانی و توجه بکشاورزی گرگان و تشکیل شعبه بانک کشاورزی در آن شهرستان شرح مفصلی بیان و پس از آن آقای کامبخش با اشاره بفساد دستگاه دولتی و عدم توجه هیئت حاکمه بالغاء مقررات مضره و محاکمه و مجازات مختلسین و عناصر خائن دوران گذشته وظیفه اساسی دولت را حفظ اصول مشروطیت و آزادی و تعهد باعاده اصول دموکراسی و اجرای قوانین اساسی دانسته و بعنوان مخالفت با برنامه دولت راجع بسلب آزادی عده از افراد کارگران بعنوان تجمع حزبی در بعضی از شهرستانها از طرف مامورین دولتی و قاچاق اسلحه و حمل آن بجنوب و غرب کشور و مسکوت ماندن ژرونده مربوط بآن مختصری تقریر و در مورد ارتش اشاره بوجود دودستگی و اختلاف شدید بمنظور ضعف و انحلال آن نموده و معتقد باخراج فوری عناصر غیرصالح و مغرض و جلوگیری از دسته بندی و توجه بتامین زندگانی و ترفیع افسران خدمتگذار و اصلاح برنامه دانشکده افسری و سازمان دوالئرفنی و مالی ارتش بوده و نسبت بامور اقتصادی حمایت امتعه داخلی و تقویت کارخانجات را برای جلوگیری از خطر بیکاری ضروری و در قسمت امور کشاورزی اجرای قانون فروش خاصجات را برای تهیه سرمایه بانک معتقد و مقتضی می‌دانستند دولت فعلی لوایح مفیده تقدیمی دولت سابق را تعقیب و مخصوصا در مورد تمدید مدت دادخواهی نسبت باملاک واگذاری اقدام عاجلی بنفع خورده مالکین و کشاورزان بعمل آوردند.
پس از بیانات ایشان چون آقای محیط بعنوان استفاده ماده ۱۰۹ آئین نامه داخلی راجع بقسمتی از بیانات آقای کام بخش از حدود مقررات خارج شده بودند و از طرف مقام ریاست مورد اخطار واقع شدند آقای رفیعی موافق پس از تذکار لزوم و وحدت نظر و جلوگیری از اختلافات برای خدمت بکشور و تامین منافع ایران نسبت بخدمات و خساراتی که در دوران جنگ متحمل شده راجع بسیاست خارجی با توجه بایجاد حق روابط با متفقین اجراء ماده ۵ پیمان سه گانه را ضروری شمرده و در مورد ارتش و سایر قوای تامینیه جلوگیری از اختلافات و فساد اخلاق و ارتشاء و بسط و توسعه فرهنگ و بهداشت را از اهم مسائل تشخیص داده و راجع بامور اقتصادی بااشاره بعدم تعادل هزینه و درآمد سازمانهای اقتصادی و انحصارات معتقد بلزوم توجه عاجل دولت و مجلس برای جلوگیری از افلاس عمومی بوده و در خاتمه توجه بشکایات مردم و اعزام هیئت‌های صالح بازرسی را باطراف کشور خاطر نشان ساختند و چون پیشنهاد ختم جلسه شده بود چهل دقیقه بعداز ظهر جلسه بعنوان تنفس تعطیل و
یکساعت و ربع قبل از ظهر روز چهارشنبه دوم خرداد ماه
مجددا برپاست آقای ملک مدنی نایب رئیس تشکیل و آقای رفیعی پیرو بیانات قبل از تنفس خود توضیح نمودند اظهارات ایشان متوجه قاطبه افسران ارتش و ژاندرمری نبوده و بدیهی است افسران پاکدامن از این نسبت‌ها بری بوده و مورد تکریم می‌باشند. آقای دکتر کشاورز با برنامه دولت مخالف بوده و با تذکر بلزوم موافقت اکثریت مجلس شورای ملی با اظهار مطالب از طرف اقلیت و مخالف ایشان و فراکسیون توده با دولت آقای حکیمی و جمعی از وزرای آن از این لحاظ که مدتهای جزو و طبقه حاکمه و زمامدار کشور بوده و آثاری از آنان بنفع کشور و ملت مشهود نگردیده بموضوع کابینه سابق و تشکیل و سقوط آن و اشاره بیانات آقای نخست وزیر سابق در روزسقوط دولت ایشان در مجلس و انعکاس آن پرداخته و موافقت فراکسیون توده را در آن مورد بمنظور حفظ اصول مشروطیت و قانون اساسی تشخیص داده و عقیده داشتند همان رویه در مورد دولت فعلی نیز از ناحیه اکثریت بعمل آمده و بدون دلیل و اثبات تقصیر ممکن است بسقوط دولت مبادرت نمایند پس از آن در اطراف هیئت حاکمه کشور و فقر عمومی جامعه که منشا آن هیئت حاکمه بوده اشاره و اظهار داشتند نه تنها برفع آن اقدام نشده بلکه در تشدید آن نیز کوشیده و با توسعه فقر و بدبختی در بین عموم طبقات کشور و جهل سیاسی و علمی میان افراد ملت و جلوگیری از ترویج علم و تشویق طبقات فاضل و هنرمند و ایجاد محیط مساعد برای خرافات با دستگاه تبلیغاتی و پاره اوراق و عدم جلوگیری از استعمال افیون و الکل و ایجاد وحشت عمومی و کوتاهکردن دست افراد از دخالت و استفاده از حق آزادی و حاکمیت خود و رواج فحشاء و ارتشاء و دزدی در شئون اجتماعی و سلب آزادی افراد و کارگران و کشاورزان در اصفهان و شیراز و یزد و زنجان و متوجه شدن عواقب وخیم این اوضاع بطبقه حاکمه وعده از سرمایه داران و کارفرمایان شرحی بیان پس از آن بموضوع بیکاری عمومی و عواقب سوء آن توجه نموده و با اشاره بتسلیح عشار در اثر لاقیدی حکومت و انتشار بعضی اوراق و پاره اظهارات مخالف استقلال تام و حق حاکمیت ملی و ضرورت جلوگیری سریع از این اظهارات سوء و کیفر شدید مرتکبین چنین نتیجه گرفتند که چون بالفعل در تمام طبقه حاکمه فساد اخلاقی و اجتماعی وجود داشته ضروری است با توجه باجراء اصول قانون اساسی بفکر چاره عاجل برآیند و در مورد برنامه دولت بطور کلی آن را ناقص و فاقد قسمتهای ضروری و حساس از قبیل بهداشت و فرهنگ دانسته و در قسمت سیاست خارجی سیاست توازن و ایجاد حسن تفاهم و مجازات عناصر محرک در تیرگی روابط سیاسی را خاطر نشان ساخته و بطور کلی عقیده داشتند دولت فعلی از لحاظ عدم توانائی قادر باصلاح امور اجتماعی و تامین آزادی عمومی نبوده و بافقدان عوامل مساعد در مجلس شورای ملی تشکیل و با پشتی بانی ملت اقدام باجرای اصلاحات نماید پس از آن شرح مبسوطی در تائید همین منظور مشعر بر استقلال سیاسی و اقتصادی و حفظ تمامیت کشور و تامین آزادی و بهداشت و فرهنگ عمومی و تنظیم لایحه قانونی کار و اصلاح و تجدید نظر در قوانین استخدام کشوری و انتخابات و اصلاح حوزه دادگستری و بسط و توسعه فلاحت و تعدیل مالیاتها و تقویت انحصارها و تشویق صادرات و بسط و توسعه فرهنگ و بهداشت و تهیه ارتش نیرومند ملی ایراد چون پیشنهاد ختم جلسه شده بود یکساعت و ۴۰ دقیقه بعدازظهر جلسه بعنوان تنفس و
یکساعت و نیم قبل از روزپنجشنبه سوم خرداد ماه
مجددا برپاست اقای دکتر معظمی تشکیل و پس از قرائت ماده ۱۱۲ آئین نامه داخلی دائر بمنع قطع کلام و تعرضات شخصی آقایان اردلان باستناد ماده ۱۰۹ آئین نامه نسبت باظهارات قبل از تنفس آقای دکتر کشاورز راجع بسوء تعبیر بیانات ایشان در مورد دانشجویان مختصر توضیحی ایراد و آقای ذوالقدر نیز باستناد همان ماده دائر برفع سوء تفاهم در خصوص اظهارات آقای دکتر کشاورز راجع بفارس شمه تقریر و بر اثر بروز تشاجر بین آقایان دکتر رادمنش و پوررضا آقایان نامبرده دو مرتبه مورد اخطار واقع و چون با اخطار مقام ریاست بادامه این رویه پرداخته و نظم جلسه را مختل نمودند از طرف آقای نایب رئیس یکساعت و ربع قبل از ظهر جلسه تعطیل و به فاصله ده دقیقه مجدا تشکیل و پس از اظهارات ایشان دائر بضرورت حفظ نظم و وقایه آرامش در مجلس شورای ملی و تذکار رویه خارج از قاعده آقایان دکتر رادمنش و پوررضا در اختلال نظم مجلس و ادامه آن رویه با اخطاراتی که در مورد آنان بعمل آمده لزوم اجرای ماده ۱۲۹ را دائر بمواخذه با منع از حضور در جلسه نسبت باین کار دو نفر آقایان تذکار دامنه بیانات مقام ریاست مورد تصدیق آقایان نمایندگان واقع و پس از توضیح آقای محمد طباطبائی در تایید بیانات آقای نایب رئیس و ضرورت حفظ انتظام در مجلس شورای ملی و اجرای مواد آئین نامه داخلی بدون تبعیض در مورد متخلفین بر حسب دستور آئین نامه داخلی بآقایان دکتر رادمنش و پوررضا اجازه دفاع داده شده و پس از توضیح آقایان نامبرده نسبت باجرای ماده ۱۲۹ دائر بمواخذه با منع حضور در مجلس تا هفت جلسه نسبت بهر یک از آقایان مذکور جداگانه رای گرفته شده تصویب چون آقای پوررضا از مجلس خارج شده بودند و آقای دکتر رادمنش با تکلیف خروج از مجلس از طرف مقام ریاست امتناع نمودند بدستور ماده ۱۳۰ آئین نامه چهل دقیقه قبل از ظهر جلسه تعطیل و بفاصله ۱۰ دقیقه مجددا تشکیل و پس از توضیحات آقای ذوالقدر در تعقیب اظهارات بدوی خود اقای تجدد نیز بعنوان استفاده از ماده ۱۰۹ آئین نامه اظهارات آقای دکتر کشاورز را در مورد ایشان دائر به تغییر رئیس دارائی مازندران تکذیب و آقای ایرج اسکندری بعنوان اخطار نظام نامه راجع ببیانات دفاعیه آقای پوررضا در مورد فراکسیون حزب توده شرحی توضیحا ایراد و اظهارات ایشان را توهین آمیز دانسته و چون نسبت باعمال مجازات مندرجه در ماده ۱۲۹ و اظهارات آقای تجدد در مورد آقای کشاورز ذکر توضیحی را لازم می‌شمردند از لحاظ تصویب مجازات و از نظر اینکه موضوع رفع سوء تفاهم مربوط بایشان نبوده اجازه داده نشده و برنامه دولت مطرح و آقای رحیمیان موافق و مقدمه راجع به نبودن امنیت واقعی در کشور و تعدیات مامورین دولتی در اکتر شهرستانها و سلب آزادی از افراد و عدم رعایت قوانین در مورد مردم و اعمال نظریات خصوصی در تغییر و تبدیل مامورین و لزوم جلوگیری از این قبیل عملیات بمنظور رفاه مردم و سعادت کشور و ضرورت تشکیل محکمه ملی و تصویب طرح قانونی ایشان دائر بمجازات مجرمین شرحی تقریر و راجع ببرنامه دولت در مورد سیاست خارجی معتقد بسیاست روشن و مبتنی بر اصل توازن احترام متقابل بوده واجرای ماده ۵ پیمان سه گانه و واگذاری مجانی موسسات ایجاد شده از ناحیه متفقین و جبران خسارات وارده بکشور و آزادی بازداشت شدگان سیاسی را تذکار و نسبت بامور اقتصادی برقراری روابط تجارتی و ایجاد حسن تفاهم در مورد بازرگانی ایران و شوروی و جلوگیری از سوء جریان انحصارات و جیره بندی و امور کارخانجات دولتی را معتقد و اظهار نمودند با تقویت و حمایت از محصولات داخلی کشور و توجه کامل به بهره برداری از کارخانجات و بهبود وضع کارگران و توجه کامل بطرز اداره و توسعه بانک کشاورزی برای حمایت از کشاورزان و توسعه اقتصاد ملی و جلوگیری از فقر عمومی و ضرورت واگذاری املاک در جز را به کشاورزان آن ناحیه و توجه بفرهنگ و بهداشت قوچان ایراد و با تذکار بوطن پرستی ایلات و عشایر آن حوزه و عدم وجود اسلحه بین آنان به بیانات خود خاتمه دادند چون پیشنهاد ختم جلسه شده بود بقیه مذاکرات در برنامه دولت بروز شنبه ۵ خرداد ماه سه ساعت بظهر موکول و چهل دقیقه بعدازظهر جلسه بعنوان تنفس ختم و
روز شنبه پنجم خرداد ماه یکساعت و نیم قبل از ظهر
برپاست آقای ملک مدنی نائب رئیس مجددا تشکیل و پس از تقدیم لایحه تفریح بودجه سال ۱۳۲۱ مجلس شورایملی از طرف کارپرداری مجلس و ارجاع آن بکمیسیون محاسبات، آقای محمد طباطبائی کفایت مذاکرات را در مورد برنامه دولت پیشنهاد و بعد از توضیح ایشان و مخالفت آقای طوسی، ایشان پیشنهاد خود را مسترد و بقیه شوردر برنامه دولت شروع و آقای ایرج اسکندری بعنوان مخالف بدوا وجود اقلیت را در حکومت پارلمانی سبرای انتقاد در مسائل مملکتی از ضروریات مشروطیت شمرده و با جلب توجه اکثریت باین موضوع شمه راجع بخرابی و فساد در تمام شئون اجتماعی و نگرانی مردم نسبت باوضاع و ضرورت تذکار مفاسد و لزوم جلوگیری از آنها برای تسکین خاطر عموم اظهار و توضیح دادند با وجود دو فکر و دو عقیده مختلف یکی راجع ببقای وضع موجود و نگهداری آن و دیگری دائر باصلاح و تحول در کلیه شئون کشور متقضی است دولت و دستجات پارلمانی انتساب خود را به پیروی یکی ازاین دو عقیده تصریح نمایند سپس به بحث در برنامه دولت پرداخته و مقدمه آنرا منطبق با عقیده اصلاح طلبی و مواد مندرجه آنرا مربوط بروش محافظه کاری تشخیص و بطور کلی آنرا ناقص و مبهم شمرده و وافی بحل معضلات امور کشور نمی‌دانستند. بعدا با اشاره بقسمتی از مندرجات برنامه دائر بلزوم رفع هرگونه اختلاف نظر بین هادیان افکار معتقد بودند وجود افکار و عقاید مختلفه لازمه مشروطیت بوده و اصول پارلمانی این اختلاف عقاید را ایجاب می‌نماید پس از آن بتعطیل اصول مشروطیت در دوران بیست ساله گذشته و عدم وجود آزادیهای فردی و مطبوعاتی و اجتماعات و فرهنگ و خرابی افکار مردم و رسوخ آن افکار در سازمانهای دولتی و وجود آثار و بقایای دیکتاتوری از قبیل حکومت نظامی و دخالت در شئون قضائی پرداختند و اجرای اصول مشروطیت را با سازمانهای فعلی غیر ممکن دانسته و اظهار داشتند علاوه بر تصفیه سازمانهای دولتی از عناصر دیکتاتوری ترویج و تعلیم اصول دموکراسی واعده آزادیهای نامبرده سو الغاء حکومت نظامی شرط اساسی استقرار مشروطیت بوده و در مورد امور اقتصادی ضرورت بهبود وضع کارگران و کشاورزان و بسط تعلیم و تربیت عمومی و توسعه بانک کشاورزی و کمک بامور فلاحتی و صنعتی را تذکار داده و مداخله دولت را در امور اقتصادی و توجه کامل بامور صنعتی و توسعه آنرا از اهم مسائل اقتصادی و اجتماعی شمرده و در این موقع (چهل دقیقه بعدازظهر) چون عده برای مذاکره کافی نبود و بقیه مذاکرات ایشان بروز یکشنبه ششم خردادماه موکول وجلسه بعنوان تنفس تعطیل و
یکساعت و نیم قبل از ظهر روزیکشنبه ششم خرداد ماه
مجددا برپاست آقای دکتر معظمی نایب رئیس تشکیا و آقای ایرج اسکندری در تعقیب بیانات قبل از تنفس خود مجددا راجع بهرج و مرج سازمان اداری کشور و وقوع اغتشاش و قتل در اصفهان و لزوم اعمال حق حاکمیت دولت و تسلیم بازداشت شدگان سیاسی بمحاکم ایرانی و ضرورت مطالعه قبلی و تعیین روش اقتصادی و توجه برفع بحران بیکاری و تقویت کارخانجات داخلی و جلوگیری از قطع اشجار جنگلها و لزوم تعیین تکلیف بودجه کل کشور و تعدیل آن و توجه بتصفیه حوزه قضائی و اصلاح قوانین مربوطه و اجراء قانون هیئت منصفه و حذف محاکم اختصاصی رسیدگی بشکایات از مامورین دولتی و اصلاح قانون انتخابات انجمن شهر و اجراء قانون انجمن‌های ایالتی و ولایتی شرح مبسوطی تقریر و آقایان دکتر معاون و قبادیان و سایر نمایندگان کرمانشاهان راجع باظهارات آقای اسکندری باستناد ماده ۱۰۹ آئین نامه داخلی توضیحاتی را لازم می‌شمردند که با موافقت خود آنان موکول ببعد شده و آقای دهستانی کفایت مذاکرات را نسبت بشور در برنامه دولت پیشنهاد نمودند و بعد از توضیح ایشان و مخالفت آقای فرخ چون عده برای اخذ رای کافی نبود این پیشنهاد مسترد و آقای فرهودی پس از تذکار ضرورت حفظ نظم و رعایت اصول در مجلس شورایملی و انحراف اظهارات موافقین و مخالفین از حدود بحث در برنامه دولت، بعنوان موافق بپاسخ اظهارات آقای اسکندری پرداخته و توضیح دادند وجود دسته محافظه کار در مجلس شورای ملی منتفی بوده و نسبت باصلاحات عمومی قاطبه نمایندگان موافق و خود دولت نیز در برنامه تقدیمی تمام شئون اجتماعی را محتاج باصلاح دانسته و استعلام از روش دولت نسبت بامور اجتماعی و اقتصادی بموضوع بوده زیرا در برنامه کلیات مسائل بعرض مجلس شورای ملی رسیده و لوایح مربوطه بآن اصلاحات بعدا تقدیم و مورد بحث قرار خواهد گرفت و نسبت بتربیت مامورین دولت بطرز دموکراسی عقیده داشتند بالزوم و ضرورت این معنی معهذا نتیجه متخذه از بیانات ایشان در این مورد منتهب بهرج و مرج اداری و عدم انظباط شده و باید با توجه بقانون اساسی و سایر قوانین متخلفین را کیفر بخشید و راجع بسیستم اقتصادی توضیح دادند این امر بایستی منطبق با اوضاع و احوال اجتماعی کشور بوده و مداخله دولت را در کلیه شئون اقتصادی مخالف قانون اساسی و تمایل عمومی می‌دانستند و راجع بتوسعه و تقویت کارخانجات نیز عقیده داشتند با تهیه محیط مساعد اقتصادی و عدم تحریک سیاسی عوامل کار باید برفع نیازمندی‌های کشور کوشید و راجع باعمال حق حاکمیت با تصدیق و تائید آن معتقد بودند نسبت بکسانی که بر خلاف اصل ۱۴ متمم قانون اساسی از بعضی نقاط کشور تبعید شده‌اند دولت رویه عملی اتخاذ نموده و در پاسخ قسمتی از اظهارات آقای دکتر کشاورز توضیح دادند در مجلس اکثریت منتسب بجزب وجود نداشته و نسبت جهل بملت ایران بر خلاف واقع وعده افراد بیسواد کشور بمراتب کمتر از میزانی است که ایشان از بیاناتشان استنتاج نمودند چون عده برای مذاکره کافی نبود بقیه مذاکرات بجلسه روزدو شنبه هفتم خرداد ماه ۳ ساعت قبل از ظهر موکول و مجلس یکساعت بعداز ظهر بعنوان تنفس ختم و
روز دوشنبه هفتم خرداد ماه یکساعت و نیم قبل از ظهر
مجددا برپاست آقای ملک مدنی نایب رئیس تشکیل و آقای فرهودی پیرو اظهارات قبل از تنفسشان تلگراف شورای مرکزی اتحادیه کارگران اصفهان دائر باغتشاش و ناامنی و وقوع قتل در شهر و اختلال امنیت از طرف عمال حزب توده را قرائت و اینطور نتیجه گرفتند برای تامین کار و حصول نتیجه از کار خانه جلوگیری از تحریکات سیاسی در کارخانجات ضروری پس از آن در مورد اظهارات آقای دکتر کشاورز عده بیسواد ملت ایران را با مراجعه بامار رسمی دولتی از هشتاد درصد هم کمتر دانسته و با آثار درخشان فرهنگی نسبت جهل را بملت ایران بیمورد شمرده و ضمنا برای تعلیم سواد توسعه مدارس و کلاسهای اکابر و تامین حقوق آموزگاران و دبیران را لازم می‌دانستند و نسبت ببیانات آقای دکتر رادمنش دائر بتحدید روابط اقتصادی با یکی از همسایگان از لحاظ رفع سوء تفاهم توضیح دادند با تصویب قرارداد تجارتی ایران و شوروی در سال ۱۳۱۰ و اجرای آن موضوع منحصرا تهمت بوده و از سه سال قبل نیز روابط دوستی با همسایه شمالی طبق پیمان سه گانه بوجه کامل برقرارب و مورد تصدیق و رضایت خود آنان نیز می‌باشد. راجع بقسمتی از بیانات آقای اوانسیان نیز اظهارات نمودند موضوع بردگی و جها من الوجوه در حقوق سیاسی و مذهبی و اجتماعی ایران وجود نداشته و مقام اجتماعی کشاورزان در جامعه ایرانی مهم و محترم بوده و روابط بین کشاورزان و مالکین نیز باتکاء قانون اساسی مستند بقانون مدنی و قانون شهریور ۱۳۱۸ کاملا روشن بوده و راجع بارتش با توجه باظهارات آقای کامبخش عقیده داشتند ملت ایران بعظمت و قدرت ارتش ملی خود علاقه مند بوده و پس از قرائت پیامی بارتش ایران دایر بتجلیل مقام سربازان و دعوت آنان بحسن انجام وظایف و برقراری نظم کشور راجع بعشایر خوزستان توضیح دادند اسلحه بین آنان نبوده و آنچه هم در اثر قضایای شهریور ۱۳۲۰ برای حفظ امنیت آن حدود وجود داشته تماما جمع آوری و تحویل مقامات ارتش گردیده‌است. چون عده برای مذاکره کافی نبوده و پیشنهاد ختم جلسه نیز شده بود بقیه مذاکرات بروز سه شنبه هشتم خرداد ماه سه ساعت قبل ازظهر موکول و مجلس سه ربع ساعت بعدازظهر بعنوان تنفس ختم. و
یکساعت و ربع پیش از ظهر روز ۳ شنبه هشتم خرداد ماه
مجددا برپاست آقای دکتر معظمی نایب رئیس تشکیل و آقای فرهودی به بقیه اظهارات خود پرداخته با تذکار استرداد املاک مغصو به عشایر برای عمران و آسایش خاطر آنان راجع بامور مالی در جواب آقای اردلان توضیح دادند در قبال قروض دولت ببانک ملی ایران مقادیر زیادی کالا موجود و محل پرداخت قرضه مزبور بوده پس از آن بذکر دلائل موافقت خود با دولت فعلی پرداخته و نسبت بسیاست خارجی رویه متخذه دولت را در برنامه در باب جلب موافقت متحدین معظم نسبت باتخاذ ترتیب سهل و ساده که بر اساس آن مناسبات عادی ایام صلح جانشین مقررات پیمان سه گانه بشود تائید نموده و پس از قرائت اعلامیه سرای سه دولت متفق معظم در انفرانس طهران در آذر ماه ۲۲ بمناسبت خاتمه جنگ اجرای ماده و پیمان سه گانه و تخلیه خاک ایران را از قوار یمتفقین خواستار شده و راجع بفقره ششم برنامه در خصوص اصلاح وضع داشته کشاورزان طرح قانونی که تهیه نموده بودند تقدیم داشته و بکمیسیون مبتکرات رجوع شد. آقای سپهبدی وزیر امور خا رجه توضیحا اظهارنمودند از طرف دولت سه مراسله به سفارت کبرای دول انگلستان و امریکا و اتحاد جماهیر شوروی ارسال و به مناسبت خاتمه جنگ اروپا و ضرورت بر قراری اوضاع عادی در کشور تقاضا شده‌است قوای متفقین معظم کشور ایران را ترک و تخلیه نمایند بعد از بیانات ایشان آقایان دکتر معاون و قبادیان نسبت به تکذیب گزارش فرماندار شاه آباد که از طرف آقای اسکندری قرائت شده بود و آقای فداکار در بابا تکذیب تلگراف اتحادیه کار گران اصفهان مورد استناد آقای فرهودی و آقایان ایرج اسکندی و دکتر کشاورز نسبت بقسمتی از اظهارات آقای فرهودی باستناد ماده ۱۰۹ آئین نامه داخلی بعنوان رفع سوء تفاهم هر یک اظهاراتی نموده و چون اکثریت نبود بقیه شور در برنامه دولت بروز چهار شنبه نهم خرداد ماه چهار ساعت قبل از ظهر موکول و ۳ ربع ساعت بعد از ظهر جلسه بعنوان تنفس ختم و
روز چهار شنبه نهم خرداد ماه یکساعت قبل از ظهر
مجددا بریاست آقای ملک مدنید نایب رئیس تشکیل و آقای عماد تربیتی بعنوان مخالفت با برنامه دولت بدوا راجع بلزوم اصلاح در هر یک از وزارتخانه‌ها و ضرورت توجه بفرهنگ و بهداشت کشور و توسعه کشاورزی و آبیاری وازدیاد سرما یه بانک کشاورزی و الغاء قانون مالیات بر در آمد فعلی و توجه بتعدیل مالیاتها و ایجاد مالیاتهای غیر مستقیم و حسن اداره امور اقتصادی و اصلاح قانون نظام وظیفه و با سواد کردن افراد نظامی و تسهیل در امور مربوطه بتلگراف و تلفن و سرعت و صحت آن و توجه ببهره برداری کامل کارخانجات دولتی و جلو گیری از اختلاس و ارتشاء در مورد اموال و در آمدهای عمومی و الغاء محاکم اختصاصی و مقررات مضره و قانون تعدیل مال الاجاره‌ها و حسن اداره وزارت امور خارجه و تهیه کارمندان لایق شرح مبسوظ و مفصلی تقریر و راجع بسیاست خارجه معتقد بر عایت سیاست توازن و احترام متقابل و اجراء ماده و پیمان سه گانه دائر بخروج ارتش بیگانه از کشور بوده بعدا به بجث در ضرورت اصلاح نسبت بکلیه شئون اجتماعی وارد شده و بی عدالتی اجتماعی و فقر عمومی و عدم توجه به مقررات مذهبی را منشاء مفاسد دانسته و با توجه هیئت حاکمه بر اه سازی و تادیه قرضه ساختمانی و تهیه قوانین روابط کارگر و کارفرما و بیمه اجتماعی کشاورزان و رعایت اصول و مبادی مذهبی معایب نامبرده را قابل رفع تشخیص داده و در اجرای آزادیهای فردی و اجتماعی معتقد بودند آزادی بایستی در حدود قوانین و رعایت اصول بوده و در غیر آن صورت منتهی با یجاد هرچ و مرج و عکس العمل شدید خواهد گردید چون عده برای مذاکره کافی نبود بقیه مذاکرات بجلسه بعد موکول و یکساعت بعد از ظهر جلسه بعنوان تنفس ختم. و
روز پنج شنبه دهم خرداد ماه یکساعت و ربع قبل از ظهر
مجددا بر یاست آقای دکتر معظمی نایب رئیس تشکیل و پس از تذکار آقای نایب رئیس دائر به رفع ممنوعیت آقایان دکتر رادمنش و پور رضا از حضور در جلسات و اخطار نظامنامه آقای محمد طباطبائی با تذکر عدم مخالفت در اصل موضوع آقای عماد تربتی پیرو بیانات جلسه قبل خود در مخالفت با برنامه دولت شرحی ایراد و آقای فرخ به عنوان موافق بدوا در جواب آقای اوانسیان راجع بع بهبود وضع کشاورزان آذربایجان و عدم و صول حد نصاب قانونی جهت آسوریهای شمال برای انتخاب یک نماینده مستقل و توضیح اظهارات آقای دکتر کشاورز نسبت بقضایای اردبیل و نیز راجع بقضایای یزد و اصفهان مورد بحث آقای دکتر رادمنش و انجام و ظایف قانونی از طرف مامورین محلی و تذکار فداکاری ایلات و احساسات و طنپرستی آنان و ضرورت بقای اسلحه منجصرا در دست قوای نظامی دولت و توجه بحفظ روابط دوستی ایران و شوروی به رعایت اصول اول و دوم متمم قانون اساسی و لزوم رسیدگی بگزارش ما مور رسمی دولت راجع به استاندار آذربایجان و در اظهارات آقای ایرج اسکندی در صنعتی نمودن کشور و عدم استعداد فعلی کشور نسبت به این موجوع شرج مفصلی ایراد و نسبت به برنامه دولت اجرای کامل ماده پنجم پیمان سه گانه و جبران خسارات وارده به دولت و ملت ایران و عدم دخالت در شئون کشور و همچنین توجه به استرداد املاک عشایر و اخلاح حوزه قضائی و ثبت اسناد و تجدید نظر در برنامه فرهنگ و بهبود وحع اقتصادی کشور و اصلاح حال مستخدمین دولت را متذکر و در این موقع (مقارن ظهر) در اثر ایجاد سوءتفاهم بین آقایان ایرج اسکندی و سنندجی جلسه بعنوان تنفس تعطیل و بفاصله ۳ ربع ساعت مجددا تشکیل و پس از توضیح مقام ریاست دائر برفع سوء تفاهم بین آقایان نامبرده آقای فرخ در تعقیب بیانات قبل از تنفس شرحی راجع به بانک ملی و اقدامات رئیس آن بنگاه بر خلاف اساسنامه بانک و صرف هزینه‌های بی مورد تقریر و ورقه سئوالیه راجع بهمین موضوع از آقای وزیر دارائی تسلیم مقام ریاست نمودند.
آقای هژیر وزیر دارائی در قبال قسمت اخیر بیانات آقای فرخ راجع به بانک ملی شرحی دائر بوجود سوء تفاهم نسبت به این موضوع و ضرورت رفع آن و تذکار خدمات مهم بانک ملی و ضرورت تقویت آن از لحا ظ استقلال اقتصادی کشور ایراد و راجع به اظهارات آقای نمایندگان در خصوص برنامه دولت توضیح دادند هیئت دولت حقایقی راکه از طرف نمایندگان محترم راجع به اوضاع عمومی کشور اظهار گردید ه تصدیق و مورد توجه قرار داده و اجرای منویات آقایان نمایندگان منوط بوجود دو عامل موثر می‌باشد یکی بهبود وضع کارمندان دولت که اکثریت آنان افراد پاکدامن و صدیق بوده مورد نظر دولت و مجلس واقع و عامل دیگر وضع مالی کشور است که در نتیجه تصمیمات دولت سابق راجع به اقتصادیات قسمت اعظم در آمد دولت رو بنقصان رفته و مقتضی است در این مورد مهم نقشه اقتصادی جامعی که متناسب باشئون اجتماعی و اوضاع و احوال عمومی کشور باشد بایستی بانی مجلس شورای ملی تنظیم و بمرجله اجرا در آید و در هر حال اجرای مقاصد مجلس شورای ملی و جهه همت دولت بوده و نسبت بعزیمت قوای خارجی با اتکاء به پشتی بانی مجلس شورای ملی اقداماتی نموده و با توجه بجسن نظر و اعتماد مجلس شورای ملی و تناسب و سائل و عوامل کار به ترتیب الاهم فالاهم با نجام اصلاحات خواهد پرداخت چون عده برای مذاکره کافی نبود بقیه مذاکرات بقبل از ظهر روز شنبه دوازدهم خرداد ماه موکول و مجلس یکساعت بعد از ظهر بعنوان تنفس تعطیل و
یکساعت و ربع قبل از ظهر روز دوازدهم خرداد
مجددا بریاست آقای ملک مدنی نایب رئیس تشکیل و بحث در برنامه دولت شروع و آقای دکتر مصدق بعنوان مخالف بدوا راجع بموجبات پیدایش حکومت آقای بیات و عوامل سقوط آن و همچنین علل تشکیل دولت کنونی و نظریات کلی و اساسی خودشان نسبت به تشکیل دولت و حسن ظن نسبت بشخص آقای حکیمی نخست وزیر و عدم توجه ایشان با نتخاب وزیران بر حسب تمایل افکار عمومی شرحی تقریر پس از آن باظهرا نظر در برنامه پرداخته و راجع قسمت اقتصادی و مالی عقیده بحذف اداره باربری و انضمام اداره غله و نان بوزارت دارائی و تجدید نظر در قانون مالیات بر در آمد و اصلاح فوری سازمان اقتصادی داشته و با تذکار ضرورت اصلاح قانون انتخابات و توسعه و اصلاح سازمان زندان تهران و شهرستانها بانتقاد از رویه بانک ملی و بانک سپه پرداخته و از هر حیث این دو ساز مان اقتصادی را محتاج به بازرسی دقیق و اصلاح کامل می‌دانستند و چون در ضمن این بحث اشاره بسوء استقاده یکی از آقایان نمایندکان اصرار در افشاء نام آن شخص نموده و چون ایشان احاله بدفاتر خود بانک سپه نمودند عده از آقایان بعنوان اعتراض از جلسه خارج و چون عده کافی نبود نیمساعت قبل از ظهر جلسه بعنوان تنفس تعطیل و سه ربع ساعت بعد از ظهر مجددا تشکیل و آقای فاطمی بعنوان اخطار نظامنامه تقاظا نمودند برای رفع سوء تقاهم نام شخصی که منظور نظر آقای دکتر مصدق بوده علنا رد مجلس ذکر شود آقای دکتر مصدق پس از ادامه بیانات خود در برنامه راجع به بازرسی در شرکت تلفن و تعقیب مختلسین وعدم توفیق خودشان در تشکیل اقلیت و ضرورت اصلاح قانون نظام وظفه تقدیم قانون استخدام مهندسین و توجه دولت نسبت بمعاملات کامیونهائی که از طرف اشخاص و شرکتها وارد شده در قتال اظهارات آقای فاطمی عقیده داشتند هیئتی مرکب از آقایان: فاطمی - فرخ فرهمند – مهندس فریور و مظفرزاده به بانک ملی وسیه و دفاتر آن مراجعه و موارد سوء استفاده را بعرض مجلس شورای ملی برسانند. آقای زند وزیر جنگ نسبت باظهارات اخیر آقای دکتر مصدق در مورد بانک سپه توضیحا اظهار نمودند بر اثر گزارشهای واصله دائر بسوء جریان امور بانک بازرس مخصوصی اعزام و چون عملیات رئیس آن از حدود مقررات اساسنامه خارج بود از شغل خود بر کنار کمیسیونی مشغول رسیدگی بجریان امور بانک بوده و شخص متخلف نیز حقوقا و جزائا مورد تعقیب واقع و نسبت بمعاملاتی که بدون وثیقه انجام شده اقدام باخذ وثیقه قانونی بعمل خواهد آمد. بقیه مذاکره در برنامه دولت بروز یکشنبه ۱۳ خرداد ماه ۳ ساعت بظهر موکول و مجلس یکساعت و ربع بعد از ظهر بعنوان تنفس تعطیل و
یکساعت پیش از ظهر روز سیزدهم خرداد ماه
بریاست آقای سید محمد صادق طباطبائی تشکیل و آقای حکیمی نخست وزیر توضیحا اظهار داشتند بیانات آقایان نمایندگان محترم در جلسات متوالی در مورد برنامه دولت قسمتی مربوط براهنمائی‌ها و اطلاعات سودمندی بودکه بحکم بصیرت و تجربت در شئون مختلفه اجتماعی بدست آمده و برای دولت قابل توجه بوده و با کمک و پشتیبانی مجلس شورای ملی اصلاحات منظور عملی خواهد گردید. اظهارات مربوط بشکایت از طرز جریان امور نیز مورد تصدیق خود دولت بوده و با تقویت نمایندگان محترم رسیدگی شده و مامورین دولت به وظایف قانونی و اجتماعی خود آشنا خواهند گردید.
مطالب مربوط به آذربایجان نیز مورد توجه و علاقه کامل هیئت دولت بوده و قضایای راجع با رتش با اعتقاد باستحکام مبانی ارتش ملی طرف توجه خاص دولت وافع و باصلاحات لازمه مبادرت خواهد گردید و راجع بسیاست خارجی اظهار نمودند بطوریکه ضمن برنامه نیز توضیح شده مبانی آن بر استقلال تام و تمام و حاکمیت ایران و رعایت سیاست توازن و احترام متقابل بوده و نسبت به اجرای ماده ۵ پیمان سه گانه دولت با استظهار نمایند گان محترم اقدامات اساسی بعمل آمده و در خاتمه با تقاضای رأی اعتماد و تعیین تکلیف دولت اجراء اصلاحات مورد نظر را منوط بقدرت قانونی و ثبات حکومت مرکزی و پشتیبانی مجلس شورای ملی دانسته و وجود وحدت نظر را در چنین موقع خطیر موجب خیر و صلاح کشور می‌شمردند.
آقایان محمد طباطبائی – نبوی – دهستانی و فیروز آبادی کفایت مذاکرات را پیشنهاد و پس از بوضیح آقای محمد طباطبائی اظهار مخالفت آقای طوسی کفایت مذاکرات تصویب و بنا بر پیشنهاد آقای رضا حکمت و موافقت اکثریت به کیفیت مندرجه در ماده ۹۲ آئین نامه داخلی باورقه اخذ رای اعتماد بعمل آمده از ۹۵ نفر عده نمایندگان حاضر ۲۵ موافق و ۷ مخالف و ۶۳ نفر ممتنع بودند و بالنتیجه اکثریت حاصل نگردید. چون پیشنهاد ختم جلسه شده بود جلسه آتیه روز ۵ شنبه هفدهم خرداد ماه سه ساعت قبل از ظهر و دستور آن لوایح موجوده اعلام و مجلس مقارن ظهر ختم شد
نایب رئیس – آقای مجد ضیائی،
مجد ضیائی – در یکی از جلسات ساعت مقرره تشکیل جلسه را ساعت ۸ مقرر فرمودند ما در سر ساعت آمدیم و اینجا نشستیم تا پنجاه و پنج دقیقه قبل از ظهر جلسه را تشکیل دادند بنده خواستم عرض کنم که فقط مواد نظام نامه همان ماده ۱۰۹ نیست آقایان خوبست تمام مواد نظام نامه را اجرا بفرمایند و بعد‌ها از تمام مواد نظامنامه پشتیبانی بفرمایند و از تمام مقررات متابعت بفرمایند یعنی همان ساعت که تشکیل جلسه را معین می‌کنند حاضر بشوند که کارها سریعا انجام شود.
نایب رئیس – آقای طبا طبائی (گفتند نیستند) آقای فرمانفرمائیان،
فرمانفرمائیان – عرض کنم در آنروز که اینجا مذاکرات بود آقای دکتر معاون و آقای فرخ یک بیا ناتی کردند بنده از نظر اینکه این باینات در مجلس شورای ملی عرض شده‌است لازم میدانم که توضیحی عرض کنم و آن این است که آقای فرخ … (صدای زنگ نایب رئیس)
نایب رئیس – آقا راجع بصورت جلسه اگر فرمایشی دارید بفرمائید این مربوط بصورت جلسه نیست.
فرمانفرمائیان – چون آقا دکتر معاون بعنوان اتکاء بماده ۱۰۹ اظهاراتی کردند که در صورت جلسه آثارش هست و بنده لازم میدانم که تکذیب کنم همانظورهم آقای فرخ بیاناتی کردند و رد صورت مجلس هست بنده از این نظر اجازه می‌خواهم که عرایضی بکنم.
جمعی از نمایندگان – آقا اینکه اعتراض بصورت جلسه نیست.
نایب رئیس – در صورت جلسه از نظر تصحیح صورت جلسه باید صحبت شود چون اظهارات شما مبحث علیجده ایست و مربوط بصورت جلسه نیست اگر راجع بصورت جلسه‌است بفرمائید.
فرمانفرمائیان – در هر حال عرایض بنده مربوط به بیا ناتی است که آقای دکتر معاون و آقای فرخ فرمودند و رد صورت مجلس لابد خلاصه آن ذکر شده‌است و چو ن بنده آن بیا نات را تکذیب می‌کنم با صورت جلسه مخالفم و لابد حا لا رای می‌گیرید بصورت مجلس بنده مخالفم با صورت جلسه (همهمه نمایندگان)
نایب رئیس – جنابعالی خودتا ن از وکلائی هستید که ده دوره در مجلس سابقه دارید و آشنا بوظایف مجلسی هستید که اعتراضات در صورت جلسه مربوط به اعتراض به بیان یکنفر نماینده نیست (صحیح است) شما باید اعتراض کنید که آن بیا نات درست بوده یا نبوده و تکذیب کنید (صحیح است) و این مربوط به بعد از صورت جلسه‌است.
فرمانفرمائیان – پس بنده اجازه می‌خواهم که بعد زا تصویب صورت جلسه عرایض خود را عرض کنم.
نایب رئیس – بسیار خوب بعد از تصویب صورت جلسه چند نفر دیگر هم برای قبل از دستور اجازه خواسته‌اند – آقای طوسی.
طوسی - از این تذکر راجع بصورت مجلس می‌خواهم همه آقایان را با تاثر خود شریک کرده باشم این صورت جلسه خلاصه۱۳ جلسه‌است که بعنوان تنفس ختم شده و سبب ختم جلسات را در هر جلسه نبودن اکثریت ذکر می‌کند بنده وارد جزئیات نظریات خودم نمی‌شوم همینقدر می‌پرسم که آیا انصاف است؟ وظیفه ما وظیفه نمایندگی همین است در هر جلسه اعلام می‌شود ساعت ۸ ساعت ۹ کدام روز در این ساعت مجلس تشکیل شده به قضاوت وجدانی خودتان وا گذار می‌کنم.
نایب رئیس – آقای کاظمی در صورت جلسه نظری دارید؟ (کاظمی – بلی) بفرمائید. کاظمی – در ضمن فرمایشات آقای دکتر کشاورز (مهندس فریور – این مربوط بصورت جلسه نیست) راجع بوقایعی که در اردبیل اتفاق افتاده بود بیاناتی فرمودند و نسبت نادانی دادند که من جوابا عرض کردم که اگر نادانی یک کار یرا کرده‌است مربوط با کثریت و اقلیت مجلس نیست ولی در روز نامه‌ها دیدم که منعکس شده‌است مظفر زاده – آقای رئیس چرا نمیفرمائید مربوط بصورت جلسه نیست) که من گفته‌ام یک نادانی این را نوشته‌است در روزنامه و حال آنکه بنده اینطور عرض نکردم بنده گفتم اگر یک نادانی چنین کاری کرده‌است با کثریت مجلس چه مربوط است و گناه اکثریت نیست (صحیح است)
نایب رئیس – اظهار ایشان آقای مظفر زاده راجع به بیانی است که کرده‌اند و این مربوط بصورت جلسه‌است چون ایشان می‌گویند من اینطور نگفتم آقای ساسان راجع بصورت جلسه فرمایشی هست؟
ساسان – عرض کنم آقایان دکتر شفق و دکتر عبده مسافر تشان با اجازه مجلس و از طرف مجلس بوده‌است (بعضی از نمایندگان - اینطور نیست) (فداکار – با اجازه مجلس نبوده‌است) این را خواستم تذکر بدهم که آنها را غائب بی اجازه ننویسند.
نایب رئیس – مرخصیشان تصویب می‌شود آقای ساسان.
ساسان - … یکی هم موضوع دیر آمدن بدون اجازه بودکه معلوم نیست ساعت حضور در مجلس کی هست؟ (یمین اسفندیاری – همان موقع که رئیس مجلس اعلام می‌کند) ساعت ۹ اعلام می‌شود و ساعت ۱۱ شروع می‌شود ما نمیدانیم چه ساعتی است.
نایب رئیس – ساعت و روز تشکیل جلسه در جلسه قبل تعیین می‌شود و همان ساعت ۹ است و در همان ساعتی که معین می‌شود باید آقایان اینجا حاضر باشند (صحیح است) (مجد ضیائی – باید اداره مباشرت تشخیص بدهد)
نایب رئیس – آقای هاشمی.
هاشمی – چون دوست نمی‌دارم از بالا، جایگاه هیئت رئیسه با آقایان مجترم صحبت بکنم پائین میایم و لو اینکه عرضم هم مختصر باشد اعتراضات در صورت مجلس باید نسبت بموضوعاتی باشد که در صورت مجلس یک انعکاسی داشته باشد یعنی در این صورت خلاصه مذاکرات باشد نه آنچه که اتفاق نیفتاده باشد (صحیح است) و مادر ذهن خود و در خیال خود تصور کرده باشیم و خیال کرده باشیم که اگر آن کار می‌شد بهتر بود و آنوقت بلند بشویم و اعتراض بکنیم بصورت مجلس مانند آن اعتراضی که جناب آقای فرمانفرمائیان فرمودند که بدیگران بموجب ماده ۱۰۹ حق دفاع داده شد صحبت کردند حق نطق داشتند و منهم در همان موضوع بخصوص باستناد همان ماده ذیحق بودم ولی در اینموضوع بمن احازه نظق داده نشد (فرمانفرمائیان –خیر اشتباه میفرمائید) – خیر اشتباه نیست بالاخره حق آقا محفوظ و در موقعش هم صحت خواهید فرمود آنچه که آقای مجد ضیائی و سایر آقایان فرمودند که ساعات تشکیل جلسه چه موقع است بنده عرض می‌کنم همان ساعتی است که مقام ریاست تعیین می‌فرمایند ساعت هشت یا ساعت ۹ تعیین می‌شود ولی متاسفانه ۵۵ دقیقه قبل از ظهر جلسه تشکیل می‌شود در هر حال بنده آقایان را متوجه می‌سازم که وقت همان وقتی است که جناب آقای رئیس در آخر جلسه اعلام می‌فرمایند ولی آقایان دیر تشریف میاورند و هنگامی که روز جلسه اکثریت آقایان و کلا حاضر شدند که بتوان جلسه را تشکیل داد آنوقت زنگ زده می‌شود و هر فردی هم خیال می‌کند که اگر من دیر آمدم تاثیر ندارد سایر رفقا خواهند آمد و این خود موجب تاخیر در انعقاد جلسات می‌شود (صحیح است) و آقایان تشریف بیاورند و زنگ جلسه زده شود (صحیح است)
نایب رئیس – آقایان اردلان دکتر معاون فرخ دیگر نظری در صورت مجلس ندارید؟
فرخ – عرضی ندارم.
دکتر معاون – بنده هم نظری ندارم.
اردلان - بنده راجع بصورت جلسه اجازه خواسته بودم.
نایب رئیس – راجع بصورت مجلس نظری داشتید؟
اردلان – بلی اگر اجازه بفرمائید عرض کنم.
نایب رئیس – بفرمائید.
اردلان – می‌خواستم عرض کنم این آقایان همکاران ما که به امریکا رفته انداین موهن است که هر روز می‌نویسند غائب بدون اجازه اینها برای انجان یک خدمت ملی رفته‌اند (مهندس فریور – با اجازه نبوده‌است) و از هیئت محترم رئیسه تقاضا می‌کنم که یک تصمیمی بگیرند که دیگر نوشته نشود بدون اجازه.
نایب رئیس – صورت مجلس تصویب شد.
- اقتراع شعب ششگانه
۲ - اقتراع شعب ششگانه.
نایب رئیس – چون موعد قانونی شعب منقضی شده‌است اگر اجازه بفرمائید بدو ا اقتراع شعب بعمل آید عده حاضر ۱۱۷ نفر بهر شعبه ۱۹ نفر می‌رسد بعد بشعبه‌های اول و دوم و سوم هم یکنفر اضافه می‌شود.
(اقتراع بعمل آمده و نتیجه بقرار ذیل حاصل شد)
- شعبه اول – آقایان ؛ بهبهانی – حیدر علی امامی - دکتر مجتهدی – قاطمی – معدل – دکتر کیان - امیر تیمور – عماد تربتی – صمصام – قبادیان – خاکباز فرهودی – حشمتی – گنابادی – امام جمعه – صفوی ظفری – ملک مدنی – نجومی.
- شعبه دوم آقایان: مهندس فریور – مرا داریه رحیمیان – مؤید قوامی – خلعت بری – اکبر – فولادوند – ملایری – محمد علی اعتماد – حاذقی – مرآت اسفندیاری – تجدد – هاشمی – صادقی – دکتر معاون – مظفر زاده – دهستانی – فرخ – گیو.
- شعبه سوم – آقایان سید ضیاء الدین یقابت آوانسیان – آصف – روحی – رفیع – صدریه – فیروز آبادی – اسکندری – جلیلی – مهندس پناهی – دکتر کشاورز – محیط – رفیعی - ذوالقدر – مقدم – سنندجی – گرگانی – آشتیانی.
- شعبه چهارم – آقایان: سرتیپ زاده – علی دشتی – طهرانچی – صدر قاضی – کامبخش – تیموری – یمین اسفندیاری – دکتر زنگنه – دری – جمال امامی –فرود – کاظمی – افشار صادقی –طهرانی –فتوحی – ذوالفقاری – جواد مسعودی – ایرج اسکندری – فداکار – پور رضا – دکتر طاهری – مزید ثابتی – مخبر فرهمند –دکتر آقایان – ایپکچیان – نبوی خلیل دشتی.
- شعبه ششم – آقایان: لنکرانی – سید محمد صادق طبا طبائی – اردلان – محمد طبا طبائی – فرمند – مجد ضیائی – اسعد – حکمت – نمازی – افخمی – اخوان – شهاب فردوسی. دکتر رادمنش ثقة الاسلامی – منصف – بهادری – دکتر معظمی – تولیت – عدل.
بشعبه اول علاوه می‌شود – آقا گله داری.
بشعبه دوم آقای شریعت زاده
بشعبه سوم آقا ی فرمانفرمائیان.
نایب رئیس ـ آقای نبوی پیشنهادی کرده‌اند که قرائت می‌شود و اگر مورد تصویب واقع شد البته برای مذاکرات قبل از دستور هم که دو سه نفر اجازه خواسته‌اند اجازه داده می‌شود پیشنهاد ایشان قرائت می‌شود. پیشنهاد می‌کنم پس از قرائت صورت مجلس یک نفر نماینده بانک انتخاب شود.
نبوی – عرض می‌کنم مطابق قانون باید اول اردیبهشت آقایان این انتخاب را فرموده باشند ولی چون بواسطه طرح برنامه دولت و سایر کارهای دیگری که در دستور آمد این موضوع مسکوت ماند و فقط یکنفر انتخاب شد و نسبت به یکنفر دیگر اکثریت حاصل یگردید بنابراین چون حالا اولین جلسه‌است که از آن امور فراغت حاصل شده بهتر است اجازه بفرمائید که این یک نفر ناظر بانک هم انتخاب شود (صحیح است)
نایب رئیس ـ همینطور است که میفرمائید و باید در اولین جلسه اردیبهشت ماه انتخاب شده باشد ولی عجالة اکثریت برای رای نیست (نبوی هفت هشت نفر بیرون هستند بفرمائید بیایند) (امیر تیمور همه بیرون نشسته‌اند بفرمائید بیایند) بنا بر این تصور می‌کنم موافقت بفرمائید که در جلسه آتیه این موضوع انتخاب شود (صحیح است)
حاذقی – اجازه میفرمائید بنده تذکر نظامنامه‌ای دارم.
نایب رئیس ـ مطابق کدام ماده.
حاذقی ـ ماده ۲۵ آئین نامه داخلی می‌گوید کمیسیونها موطفند که گزارشی از کارهای خودشان را بعرض مجلس شورای ملی برسانند کمیسیون عرایض و مرخصی گزارش عملیات خودش را تهیه کرده‌است و از طرف رئیس کمیسیون حاضر است اگر اجازه بفرمائید قرائت شود. مقام محترم ریاست مجلس شورای ملی. یکی از کارهای حساس مجلس که تا کنون بقدر اهمیت خود متظاهر نبوده و با ید بیش از گذشته مورد دقت باشد توجه بداد خواهی است که پس از نومیدی از سلسله مراتب از تمام نقاط کشور بمجلس متوسل و از این آخرین پناه احقاق حق را متوقعند – کمیسیون عرایض و مرخصی که برگزیده پارلمان و رجع این امر مهم عمومی است از لحاظ تماس مستقیم با افراد و لزوم حمایت از مظلومین مسئولیت محسوسی را عهده دار بوده و کمیسیونهای قبل البته بقدر توانائی خود این وظیفه را انجام داده‌اند – ولی بعد از انتخاب کمیسیون فعلی جریان امور عرایض از نزدیک مطالعه و مشاهده شد که در سایه آزادی مردم در این دوره یا توسعه حدود اجحافات متنوعه روز بروز بر تعداد مظالم و تظلم افزوده بالنتیجه تکالیف کمیسیون و زحمات متصدیان امور عرایض راسنگینتر نموده لذا تصمیم جدی و اقدام مؤثر تر از گذشته ضرورت یافته که حتی الامکان از تعدی و تخلفات از وظیفه و قانون جلو گیری و پریشانی خاطر مردم بامید و آرامش مبدل گردد. اینک به مراعات مقررات آئین نامه داخلی و لزوم پشتیبانی مجلس از این منظور طرز عمل کمیسیون را اجمالا به استحضار مجلس رسانیده تفصیل این اجمال را هر یک از آقایان ممکن است تشریف آورده بشخصه معاینه فرمایند – کمیسیون عرایض و مرخصی در این سه ماهه هر هفته بلااستثناء روز‌های شنبه، سه شنبه، پنجشنبه، از ساعت ۸ صبح تشکیل و با تشریک مساعی آقایان اعضاء عرایض را بدقت رسیدگی و بوزارت خایه‌های مربوطه رجوع نموده و موارد مهمهرا به مکاتبه عادی قناعت نکرده حتی بوسیله تلفن از شخص وزیر یا معاون و متصدیان امر نتیجه اقدامات و جواب مرجوعات مطالبه و حدا پا فشای شده‌است که اجرای او امر مجلس در هیچ مرجله بمساهله و مسامحه مصادف و متوقف نگردد و باعث سر گردانی و نومیدی دادخواهان نشود با اینحال اگر مطلبی بتعویق افتاده و شکایتی بیش از حد متعارف طول کشیده و تکرار مکاتبه موجب تضییع و قت بوده از وزارت خانه‌ها نماینده خواسته و گاهی لذی الا قتضاء شخص وزیر را هم دعوت و علت تعویق امر و تسامح ما مورین حضورا پرسش و با لا خره نتیجه از جا عات استعلام و تاکید در حقگذاری شده‌است – چنا نکه شکایات متواتره اخیره از بی اعتدالی که کمیسیون تشخیص مالیات و سوء استفاده ما مورین مالیات بر درآمد همچنین تحمیلات مامورین مالیات بر درآمد همچنین تحمیلات ما مورین ژاندار مری با هالی ولایات و بی انضباطی امور دخانیه بعض شهرستانها و استفاده مامورین از سهمیه رعایای شهرستانها و نیز اجحافات و تبعیض در پخش کا لاهای انحصاری مخصو صا محرومیت اهالی بعضی شهرستانها و دهات از سهیمه قند و شکر و قماش که قسمت عمده مراجعات را تشکیل داده و می‌توان گفت تظلم مشترک اکثرا مردم کشور است چون این مطالب نظر کمیسیون را جلب نمود برای تعدیل رفتارما مورین و جلو گیری از نا حساب اقدام موثری لازم بود از وزارت خانه‌های مربوطه متناوبا نماینده دعوت و بشرح زیر مذاکره شده ا ست.
اول – شکایات اکثر اهالی مرکز و ولایات از طرز عمل کمیسیون تشخیص و بی اعتدالی در تعیین ما لیات بر در آمد و سوء استفاده متصدیان و ما مورین و انحراف آنها از نص قانون مالیات که آقای دکتر مهیمن معاون وزارت دارائی بسمت نمایندگی آنوزارت به کمیسیون عرایض معرفی و ایشان به اتفاق آقای مانک مستشار مالیات بر در آمد و آقای رئیس مالیات بر در آمد تهران و آقای رئیس مالیات بر شرکتها حضور یافته مذاکرات و تحقیقات لازمه بعمل آمد و تاکید شد که تخلفات از قانون و هر گونه تعدی و سوء استفاده مامورین و متصدیان را مورد باز پرس و تعقیب کیفری قرار داده در رفع تظلم و رفاه مو دیان مالیات طبق مقررات قانون اقدام سریع و موثر نموده تا گزارش آن به عرض مجلس شورای ملی برسد.
دوم - شکایات از شرکتهای دخانیه و سوء استفاده متصدیان و ما مورین از حق مردم و محرومیت اهالی بعضی ولایات از سهمیه توتون و سیگار آقای مدیر کل انحصار دخانیات از طرف وزارت دارائی بسمت نما یندگی معرفی و در کمیسیون حضور یافته نسبت باصول شکایات مذاکره و مخصو صا راجع به اختلاف گفتگوی شرکت دخانیه ساوه که اخیرا محل مشاجره و مورد بحث بوده رسیدگی و موکدا مقرر شد در حسن انتظام کلیه امور دخانیه و حفظ انضباط در تمام نقاط و کوتاه کردن دست اشخاص نا صالح و دادن سهمیه اهالی هر محل بخود آنها و تسهیل در عمل اقدامات مفید و موثری نمایند که شکایات رفع و نتیجه به استحضار مجلس برسد.
سوم – شکایات از هر ج و مرج امور کالا‌های انحصاری و قند شکر و قماش و سوء استفاده متصدیان و ما مورین و محرومیت اهالی بعضی نقاط از دریافت سهمیه خود آقای مدیر کل پخش کا لا بوسیله مقام نخست وزیری دعوت و در اطراف مطالب مذاکره و بطوریکه جواب کفتند بعضی از این بی ترتیبیها نتیجه عمل بار بری گذشته بود که کا لا به مقصد نرسیده و اخیرا به تنظیم بر نامه‌ای مشغولند که قریبا بی اعتدالیها جلو گیری و در پخش کالا مراعات انتظام و اعتدال و رفع تعدی خواهد شد بالفعل شکا یات مربوطه به بغضی یقاط آذربایجان و فارس را که در دست اقدام بود یا دداشت نمود که با رجوع به پرونده موجبات رفع نگرانی ذوی الحقوق را هر چه زودتر فراهم و نتیجه را اطلاع دهد که بعرض مجلس برسد.
چهارم – شکایات از طرز رفتار و تعدیات مامورین ژاندارمری در ولایات مخصوصا سکونت آنها در خانه‌های اهالی (بدون اجازه و اجاره) کمیسیون نماینده از وزارت کشور دعوت و در اطراف شکایات حضورا رسیدگی و تاکید نمود که موجبات رفع نگرانی متظلمین را مؤثر ا فراهم نمایند که نتیجه بعرض مجلس برسد.
پنجم – شکایت سندیکای پزشکان از طرز عمل وزارت بهداری مخصو صا خرید دارو و پخش آن بین بیماران قراء و قصبات نماینده سندیکابرای توضیح مطالب دعوت و حضورا مذاکراتی بعمل آمد و مخصو صا آقای وزیر بهداری وقت هم دعوت شدند و نسبت به مطالب سندیکا مذاکره شد جوا با اظهار داشتند که تهیه دارو به بنگاه داروئی واگذار شده‌است نماینده سندیکا هم از این جواب آگهی یافته‌است در بعضی موارد نیز هر وقت لازم بوده شخص دادخواه به کمیسیون دعوت و به شکایت و توضیحات او توجه و اقدام لازم شده و ماحصل عملیات کمیسیون هر هفته برای مزید آگهی در روزنامه رسمی کشور و سایر جرائد معروف درج و بعدا نیز تا آنجا که وظیفه قانونی کمیسیون تجویز می‌نماید به شکایات واصله رسیدگی و گزارش آن به اطلاع مجلس خواهد رسید که به اصول شکایات و طرز رفتار متصدیان و مامورین دولت متوجهو از نتیجه اقدامات آگاه باشند.
چنانکه تاکنون هم پاسخنامه‌های ارسالی وزارتخانه‌ها لدی الوصول از دبیر خانه قانونگذاری به متظلمین ابلاغ و در روزنامه رسمی کشور نیز درج شده‌است که از نتیجه دادخواهی خود و اقدامات مجلس آگاه و آسوده خاظر باشند.
چون نامی از دبیر خانه برده شد سز اوار است گزارش فوق را بشرح زیر ختم نماید: از اول دوره چهاردهم تا کنون نمره کتاب ثبت عرایض به نوزده هزار شماره رسیده که عملکرد دبیرخانه از حیث پیش نویس – پاکنویس –رونوشت – جواب – شاکی و غیره متجاوز از نود هزار ورقه بوده و در پیشرفت اینکار زیاد مراقبت و تخصص آقای عنقا رئیس دبیر خانه و زحمات فوق العاده کارمندان آن اداره موثر و مکمل کار کمیسیون و شایسته تشویق و قدردانی است. در خاتمه برای کمیسیون عرایض و اداره دبیر خانه از حیث میز – تلفن – ماشین تحریر – استخدام ماشینیست آزموده و غیره حوانجی به نظر رسید که تهیه آن از هیئت محترم رئیسه تقاضا شد – جای بسی تشکر است که مخصوصا آقای دکتر معظمی نایب رئیس از طرف آن هیئت محترم رئیسه تقا ضا شد – جای بسی تشکر است که مخصو صا آقای دکتر معظمی نایب رئیس از طرف آن هیئت شخصا نواقص را معاینه و قسمتی از آنرا رفع و تدارک فرمودند امید است بقیه احتیاجات هم (اخیرا تهیه شد ه) حسب الوعده قریبا تهیه و نواقص استخدامی رفع و باعث تکمیل سرعت عمل گردد.
- قرائت گزارش کمیسیون عرایض مرخصی
۳- قرائت گزارش کمیسیون عرایض مرخصی.
نایب رئیس – بنا برا ین چون عده کافی نیست برای رای این گزارش کمیسیون خوانده می‌شود و انتخاب یک نفر ناظر بانک را برای جلسه آتیه قرار می‌دهیم چون عده کافی نیست معطل می‌شویم (آقای جاذقی مخبر کمیسیون عرایض گزارش مزبور را بشرح زیر قرائت نمودند) (دکتر معاون وظیفه شان است آقا)(فداکار – اینکه ربطی به مجلس شورای ملی ندارد) (ساسان – اینکه همه اش حرف بود)(جمعی از نمایندگان – با همهمه منظور از این گزارش چیست؟)
حاذقی ـ… این یک گزارشی از کمیسیون عرایض و مرخصی بود که مربوط بکارهای سه ماهه کمیسیون بود و یک گزارش چند خطی هم هست که مربوط بلایحه قانون نظام وظیفه‌است که شکایت‌های متعددی از مرکز و شهرستانها رسیده راجع به آن طرحی که آقای مهندس فریور تقدیم مجلس کردند وراپرتش حاضر است منظور این بود که چون این شکایت‌ها از تمام مملکت رسیده‌است و مربوط به تمام جوانان کشور است در اولین موقعی که مجلس شورای ملی وقت داشته باشد این قانون را مطرح کنند و هر چه زود تر تکلیف این جوانان کشور را معلوم کنند (صحیح است)
- مذاکرات قبل از دستور آقای فیروز آبادی ختم جلسه
۴- مذاکرات قبل از دستور آقای فیروز آبادی ختم جلسه.
نایب رئیس – آقای فیروز آبادی شما قبل از دستور فرمایشی دارید؟
فیروز آبادی – بله قبل از دستور عرض دارم.
نایب رئیس – آقای فیروز آبادی.
فیروز آبادی – امروز بنده از آقایان مجترم بقدر پنج دقیقه وقت می‌خواهم و اجازه بدهند ببنده که عرض خودم را بکنم و مرخص شوم می‌خواستم یک شمه‌ای از گزارش عملیات خودم را چون بی نتیجه نمیدانم برای مجلس و برای مملکت بعرض آقایان برسانم (صحیح است بفرمائید) گزارش کار من که از اول هم می‌گفتند و در مکتب خانه از علم به من گفته شده که خدمت خلق را گفتند بهترین چیزهای خوب دنیا است و بنده چون ذهنم ساده بود و صاف بود این در ذهن بنده نقش بست و حالا در مجلس در صدد بر آمدم که کار هائی را که از اول جوانی تا به حال کرده‌ام بعرض آقایان برسانم (خنده نمایندگان) خنده ندارد اگر بد بود که خودم باید بگویم و اگر خوب بود همه باید بنده را تشویق کنند (صحیح است).
نایب رئیس – آقای فیروز آبادی راجع به کارهای مجلس صحبت بفرمائید (خنده نمایندگان)
فیروز آبادی – خواهش می‌کنم اجازه بفرمائید بنده عرض کنم (مهندس فریور – قبل از دستور همه چیز می‌شود گفت بفرمائید آقای فیرز آبادی) (امیر تیمور نتیجه عمومی ازش می‌خواهند بگیرند) عرضم همان چیزی بود که آقای امیر تیمور فرمودند بنده می‌خواهم یک نتیجه عمومی از آن بگیرم...
جمعی از نمایندگان – اکثریت نیست (خنده نمایندگان)
فیروز آبادی – خنده نکنید – توهین نکنید خوب نیست.
نایب رئیس – آقای فیروز آبادی اجازه انتصابات و احکام ؛ وزارت داد گستری، از ۲۴/۳/۱ لغایت ۲۴/۳/۹.
- ۱- آقای حسن دیبا دادیار دادسرای شهرستان اراک بسمت ریاست دادگاه جنحه اراک.
- ۲- آقای غلامحسین دانشمندی کارمند منتظر خدمت بسمت کارمندی علی البدل دادگاه بخش کاشمر
- ۳- آقای ابوالفتح کیهان نماینده ثبت تبریز بسمت دادیاری دادسرای شهرستان اردبیل
- ۴- آقای حسین داد پرور معاون دائره غرب ثبت املاک تهران بسمت کارمندی علی البدل دادگستری شهرستان اردبیل
- ۵- آقای محمود قوامی کارمند کتابخانه بسمت امانت شعبه ۲ دادگاه بخش تبریز
- ۶- آقای محمد هاشمی نائینی امین دادگاه بخش یزد بسمت امانت دادگاه بخش زرند
- ۷- آقای ابوطالب ابراهیمی امین دادگاه بصش زرند بسمت باز پرسی شعبه ۲ دادسرای یزد
- ۸- آقای محمد باقر صمدی بازپرس شعبه ۳ دادسرای شهرستان تبریز بسمت امانت شعبه اول داد گاه بخش تبریز
- ۱۰-مصطفی میر فخرائی امین دادگاه بخش ۲ تبریز بسمت باز پرس شعبه ۳ داد سرای شهرستان تبریز
- ۱۱- آقای محمد تقی محامد امین دادگاه بخش ۳ تبریز بسمت دادیاری دادسرای شهرستان تبریز
- ۱۲- آقای اکبر مقبول دادیاردادسرای شهرستان تبریز بسمت امانت دادگاه بخش ۳ تبریز
- ۱۳- آقای احمد نراقی پور کارمند دفتر دادگاه شهرستان تهران بسمت دادیاری دادسرای شهرستان شیراز.
- ختم جلسه
نایب رئیس - بفرمائید چون اکثریت نیست بقیه فرمایشات شما باشد برای جلسه آتیه و اجازه شما محفوظ است و علاوه بر شما چند نفر دیگر هم اجازه خواسته‌اند می‌گذاریم برای جلسه دیگر اگر اجازه بفرمائید جلسه را ختم کنیم (صحیح است)
جلسه آینده بروز یکشنبه ساعت ۹ صبح دستور هم مطالب موجوده.
(مجلس ۴۵ دقیقه بعد از ظهر ختم شد)
نایب رئیس مجلس شورای ملی - ملک مدنی.