مذاکرات مجلس شورای ملی ۱۷ امرداد ۱۳۲۷ نشست ۹۲
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری پانزدهم | تصمیم‌های مجلس | قوانین برنامه‌های عمرانی کشور مصوب مجلس شورای ملی |
| نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری پانزدهم |
روزنامه رسمی کشور شاهنشاهی ایران
شامل: متن قوانین - تصویب‌نامه‌ها - صورت مفصل مذاکرات مجلس شورای ملی - سوالات - اخبار رسمی - فرامین - انتصابات - آیین‌نامه‌ها - بخش‌نامه‌ها - آگهی‌های رسمی
شماره تلفن: ۵۴۴۸ - ۸۸۹۴ - ۸۸۹۵ - ۸۸۹۶
مدیر سید محمد هاشمی
مشروح مذاکرات مجلس ملی، دوره۱۵
جلسه: ۹۲
صورت مشروح مذاکرات مجلس روز سه‌شنبه ۱۷ اَمرداد ماه ۱۳۲۷
فهرست مطالب:
۱- تصویب صورت مجلس‌های سه جلسه
۲- قرائت ورقه استیضاح آقای اردلان
۳- بقیه مذاکره در لایحه عفو مجرمین سیاسی آذربایجان
۴- تصویب ۳۷ فقره مرخصی نمایندگان
۵- بیانات بعد از دستور آقایان معتمد دماوندی و معدل معاون نخست وزیری
۶- موقع و دستور جلسه بعد- ختم جلسه
مجلس یک ساعت و نیم قبل از ظهر به ریاست جناب آقای رضای حکمت تشکیل گردید
۱- تصویب صورت مجلس‌های سه جلسه
صورت مجلس روز یکشنبه هفدهم مرداد ماه را آقای دادور (منشی) به شرح زیر قرائت نمودند.
یک ساعت و سه ربع قبل از ظهر روز یکشنبه هفدهم مجلس به ریاست آقای رضا حکمت تشکیل و صورت جلسه پیش قرائت گردید.
اسامی غائبین جلسه گذشته که ضمن صورت مجلس خوانده شده است
غائبین با اجازه- آقایان:
دکتر بقایی- مهندس رضوی- ناصری- مسعود ثابتی- نیکپور- اسدی- احمد فرامرزی- وثوق- اورنگ- دکتر معظمی.
غائبین بی اجازه- آقایان:
محمدحسین قشقایی- ملک مدنی- گنابادی- ظفری- شادلو- حسن اکبر- کشاورزصدر- سلطان‌العلماء- بهار- امیر نصرت اسکندری- اسلامی- مامغانی- شهاب خسروانی- دکتر مصباح‌زاده- دکتر مجتهدی- قهرمان- شریف‌زاده- بوداغیان- امامی اهری- عباسی- دکتر ملکی- هراتی- نیک‌پی- صفا امامی- باتمانقلیچ- دکتر دفتری- غضنفری- فولادوند- تولیت- دکتر فلسفی- محمد ذوالفقاری- آقاخان بختیار- ناصر ذوالفقاری- نراقی- گرگانی- عبدالرحمن فرامرزی- محمدعلی مسعودی- امیر تیمور- آسف- دکتر آشتیانی- حسین وکیل
دیرآمدگان با اجازه- آقایان:
قبادیان- دکتر راجی- منصف- دکتر طبا دیرآمدگان بی اجازه- آقایان: بیات- ارباب مهدی- عزیز زنگنه- شریعت‌زاده- گلبادی- صاحب‌دیوانی- رستم گیو- رحیمیان- کهبد آقای اسکندری تذکر اصلاحی دادند و آقای دکتر شفق در اوضاع سیاسی عالم و مصالح ملت ایران و منافع اختصاصی ملل دیگر و اختلافات بین عرب و یهود و وقایع اخیر فلسطین و وضع تأثرانگیز مسلمین شرحی بیان داشتند.
آقای اردلان در اطراف گزارش کمیسیون قوانین دارایی مربوط به مالیات‌ها شرح مبسوطی ایراد نموده معتقد بودند که با شور و مطالعه دقیق تنظیم شده است تا تشخیص مأمورین دولت موجب زحمت مؤدیان نباشد و نیز در باب مازاد غله و وضع جمع‌آوری آن و سوء استفاده مأمورین توضیحاتی دادند آقای آشتیانی‌زاده راجع به شلاق زدن متخلفین در انظار مردم و آفت مردم که انبار غله تهران است و تعطیل چند روزه مجلس و وضع اخیر بنگاه راه آهن و موضوع وزارت کار و توقیف جراید بیان اعتراض نموده گفتند مجلس باید از اقدامات خلاف رویه جلوگیری کند. آقای امیر حسین ایلخان ظفر بختیار در پاسخ آقای آشتیانی‌زاده مربوط به تعطیل چند روزه مجلس گفتند همیشه این قبیل تصمیمات موافق رأی مجلس اتخاذ می‌شود به علاوه بیش از یک هفته هم تعطیلات رسمی در پیش بوده است.
آقای دکتر اعتبار تقاضا نمودند دولت درباب توقیف جراید توضیح بدهد که مجوز آن چه بوده است. آقای حائری‌زاده راجع به غیبت نمایندگان حاضر در مرکز و افرادی که بدون اعلام قبلی مسافرت می‌نمایند توضیحی داده گفتند عده حاضر بیش از نود نفر نیست و ۶۸ نفر حاضر در جلسه برای
مذاکره و اخذ رأی کافی است.
تلگرافی که به مناسبت جشن مشروطیت از طرف اعلیحضرت همایونی به مجلس شورای ملی مخابره شده بود قرائت گردید و آقای رئیس از ابراز علاقه مقام سلطنت به مبانی و اساس مشروطیت و رفاه ملت اظهار تشکر نمودند. پنجاه دقیقه قبل از ظهر جلسه ختم و به روز سه‌شنبه محول و دستور قرائت استیضاح‌نامه آقای اردلان و لایحه عفو عمومی مقرر گردید.
رئیس- آقای ارباب مهدی نسبت به صورت جلسه فرمایشی دارید بفرمایید.
ارباب مهدی- اسم بنده را جزء دیرآمدگان بی اجازه نوشته بودند در حالی که بنده دیر نیامده بودم.
رئیس- اصلاح می‌شود دیگر نظری به صورت مجلس نیست (گفته شد- خیر) چون عده برای تصویب صورت مجلس کافی نیست به بعد موکول می‌شود هفت نفر از آقایان تقاضای نطق قبل از دستور کرده‌اند.
اردلان- بنده مخالفم.
دهقان- بنده مخالفم.
رئیس- آقای اردلان با نطق قبل از دستور؟
اردلان- اجازه بفرمایید ورقه استیضاح بنده قرائت بشود.
رئیس- آن در موقعی است که وارد در دستور شدیم، البته قرائت می‌شود.
اردلان- بنده با نطق قبل از دستور مخالفم و باید اول ورقه استیضاح بنده قرائت بشود.
رئیس- چون با نطق قبل از دستور مخالفید باید رأی گرفت ولی عده برای رأی کافی نیست.
اردلان- اجازه بدهید بنده توضیح بدهم بلکه مجلس قانع شد.
رئیس- بفرمایید
اردلان- استیضاح وظیفه قانونی یک نماینده‌ای است که در جریان دو سال نمایندگی خود می‌تواند (اقبال- حق قانونی است، وظیفه نیست) بلی یک حق قانونی است که نماینده می‌تواند از این حق قانونی در ظرف دو سال نمایندگی استفاده بکند، حق قانونی نمایندگان محترم البته نطق قبل از دستور هم هست، تقاضای بنده این است که اگر عده برای رأی کافی نیست اجازه بفرمایید استیضاح بنده خوانده شود بعد نطق قبل از دستور یا بعد از دستور بشود (صحیح است)
رئیس- عجالتاً عده برای رأی کافی نیست قبل از دستور چند نفر از آقایان اجازه نطق قبل از دستور خواسته‌اند.
اردلان- اجازه بدهند استیضاح بنده قرائت بشود. بعد نطق قبل از دستور
رئیس- استیضاح قرائت می‌شود بعد وارد در دستور می‌شویم.
حاذقی- پیشنهاد رسیده است مقدم است
رئیس- بنابراین باید رأی گرفت و عده برای رأی کافی نیست
بعضی از نمایندگان- کسی مخالف نیست.
یمین اسفندیاری- آقای تقی‌زاده مخالف هستند.
رئیس- نوبت آقای بهادری است مخالفید با دستور؟
بهادری- موافقم
رئیس- آقای دهقان مخالفید با ورود در دستور؟
دهقان- بنده موافقم
رئیس- آقای تقی‌زاده
تقی‌زاده- بنده عرض کرده‌ام که اصولاً با نطق قبل از دستور مخالفم ولی امروز استثنائاً اجازه داده شود ولی گویا بعد فرمودند که برای ورود در دستور هم باید رأی گرفت و عده کافی برای رأی نیست بنده گمان می‌کنم برای ورود در دستور رأی لازم نیست (صحیح است) اما بنده به این جهت مخالفم با ورود در دستور که ۲۰ روز است می‌خواهم عرضی بکنم در هر موقع یک چیزی پیش آمد و به اتفاق تصدیق خواهند کرد که آن چیزی که پیش آمد و جلو افتاد آنقدر فوتی نبود که اگر سه روز می‌ماند دنیا خراب می‌شد اما این مردمی که در بندر عباس هستند (صحیح است) این اشخاص هر روز که می‌گذرد مثل مورچه تلف می‌شوند (صحیح است) و ما اطلاع پیدا نمی‌کنیم که آنها می‌میرند، هر روز عده‌ای تلف می‌شوند و این لایحه مربوط به آنها بعد از آخر تابستان دیگر فایده‌ای به حال آنها ندارد (صحیح است)
رئیس- پس اجازه بدهید وارد در دستور بشویم و صورت مجلس هم بعد تصویب می‌شود فعلاً استیضاح قرائت می‌شود.
۵- قرائت ورقه استیضاح آقای اردلان
اردلان- احسنت.
(به شرح ذیل قرائت شد)
ریاست محترم مجلس شورای ملی: اینجانب طبق اصل ۲۷ قانون اساسی که ذیلاً درج می‌شود:
اصل بیست و هفتم- مجلس در هر جا نقصی در قوانین و یا مسامحه در اجرای آن ملاحظه کند به وزیر مسئول در آن کار اخطار خواهد کرد وزیر مزبور باید توضیحات لازمه را بدهد، دولت جناب آقای هژیر را به رعایت ماده ۴۴ نظامنامه داخلی مجلس شورای ملی استیضاح می‌نمایم مورد نقض قانون صدور تصویب‌نامه مورخ ۴- ۵- ۱۳۲۷ ایشان در مورد ایجاد گواهینامه ارز یا به عبارت دیگر وضع مبلغی اضافه بر نرخ رسمی ارز است. تصویب‌نامه فوق قوانین زیر را نقض کرده است:
۱- اصل ۹۴ متمم قانون اساسی به شرح زیر: هیچ قسم مالیات بر قرار نمی‌شود مگر به حکم قانون.
۲- فقره ۳ از ماده واحده قانون مصوب ۶ دی ماه ۱۳۲۴ به شرح زیر: دولت یا نمایندگان او نمی‌توانند بدون تصویب مجلس شورای ملی تقاضای تغییر برابری ریال نسبت به پول کشورهای عضو صندوق را نموده یا با چنین تغییری موافقت نمایند ... الخ.
دولت جناب آقای هژیر نرخ رسمی ارز را که در موقع تصویب قانون ۶ دی ماه ۱۳۲۴ هر یک لیره ۱۲۸ ریال بوده است و تا تاریخ ۴- ۵- ۲۷ در این قیمت باقی بوده است طبق تصویب‌نامه ۴- ۵- ۱۳۲۷ تغییر داده است.
به این معنی که علاوه بر نرخ رسمی قیمت گواهینامه را نسبت به بعضی کالاها صد در صد و نسبت به بعضی دیگر تا میزان هفتاد و یا چهل درصد اضافه نموده است به نحوی که کالاهای مجاز جهت رفع احتیاجات کشور اگر تا قبل از صدور تصویب‌نامه در عرض این چند سال با نرخ هر یک لیره ۱۲۸ ریال وارد کشور می‌گردد و بانک‌های به این نرخ ارز می‌فروختند از تاریخ ۴- ۵- ۲۷ به بعد باید علاوه بر مبلغ ۱۲۸ ریال مبلغی نیز به نام گواهینامه بپردازند تا بتوانند ارز مورد درخواست را دریافت نموده کالای مورد نیاز را دریافت نمایند و بنا به راین طبق تصویب‌نامه فوق مالیات جدیدی به نام گواهینامه وضع گردیده است و بنابراین به رعایت اصل ۶۱ متمم قانون اساسی و مسئولیت مشترکه وزرا در این امر دولت جناب آقای هژیر مشمول ماده ۴ قانون مصوب دهم اسفند ۱۳۱۲ واقع می‌گردد به شرح زیر:
ماده ۴- جزء عوارض و مالیات‌های مقرر به موجب قانون اخذ هر گونه عوارض و مالیات دیگر به هر اسم و رسم که باشد ممنوع است، عمالی که امر به اخذ مالیات‌های غیرقانونی بدهند و اشخاصی که فهرست و تعرفه و اسناد آن را تهیه نمایند و کسانی که متصدی وصول آن بشوند مشمول مقررات ماده ۱۵۴ قانون مجازات عمومی خواهند بود. این است که به شرح توضیحات بالا درخواست می‌کنم مراتب را به دولت اطلاع دهند تا برای جواب حاضر گردد.
رحیمیان- آقای اردلان این اعلام جرم هم هست؟
دکتر اعتبار- بسیار خوب تنظیم شده است.
رئیس- استیضاح به اطلاع دولت خواهد رسید تا برای جواب و تعیین وقت حاضر بشوند.
۳- بقیه مذاکره در لایحه عفو مجرمین سیاسی آذربایجان
رئیس- لایحه عفو عمومی مطرح است. پیشنهادی قرائت شده است و حالا پیشنهادات دیگر قرائت می‌شود.
مکی- چند نفر از آقایان بیرون هستند بفرمایید بیایند تو.
رئیس- پیشنهاد آقای فرامرزی قرائت می‌شود. (به شرح ذیل قرائت شد) بنده پیشنهاد می‌کنم در ماده واحده بعد از کلمه مناطق آذربایجان و زنجان مهاباد و کردستان هم اضافه شود.
جمعی از نمایندگان- نیستند.
رئیس- پیشنهاد آقای بهادری قرائت می‌شود. پیشنهاد می‌کنم تبصره ذیل به ماده واحده علاوه شود، کلیه املاک اشخاصی که به نام متجاسر در آذربایجان از طرف وزارت دارایی بدون حکم دادگاه مصادره گردیده به صاحبانشان واگذار نماید.
بهادری- بعد از خاتمه غائله آذربایجان یک قسمت از املاکی به نام اشخاص متجاسر در
آذربایجان از طرف وزارت دارایی مصادره شده در صورتی که این عمل برخلاف قانون اساسی است من از آقایان تقاضا دارم موافقت بفرمایید که این اصلاح هم اضافه شود و املاکی که مصادره شده مسترد گردد (صحیح است)
وزیر مشاور (منصورالسلطنه عدل)- آقای رئیس اجازه می‌فرمایید؟
رئیس- بفرمایید.
وزیر مشاور- در این قانون همین موضوع تقریباً هست منتهی نه به این صراحت و در اینجا قید شده است که هیچ قسم آثار جرمی به این اعمال مترتب نخواهد شد که از آن جمله یکی ضبط املاک است بنابراین املاک هم طبعاً پس داده خواهد شد.
رئیس- آقای بهادری با این توضیح موافقید نظر شما تأمین می‌شود؟
بهادری- بنده نفهمیدم یک مرتبه دیگر خواهش می‌کنم توضیح بدهید.
وزیر مشاور- در این قانون که پیشنهاد شده است موضوعی را که آقای بهادری پیشنهاد کردند هست منتهی نه به این صراحت، در قانون ذکر شده است که به این اعمال به هیچ قسم اثر جرم مترتب نخواهد شد و یکی از این آثار ضبط املاک است وقتی که آثار جرمی نباشد املاک هم مسترد خواهد شد.
رئیس- آقای بهادری استرداد کردید؟
بهادری- حالا که آقای منصورالسلطنه توضیح دادند بنده هم مسترد می‌کنم.
رئیس- پیشنهاد آقای دهقان قرائت می‌شود. پیشنهاد می‌کنم در ماده واحده پس از (به استثنای مرتکبین قتل و یا غارت) نوشته شود (و محرکین حقیقی و آمرین)
رئیس- آقای دهقان.
دهقان- عرض کنم حضور آقایان که در کار آذربایجان و همکاری با پیشه‌وری سه دسته از مردم شرکت داشتند، یک دسته آن مردمی بودند که دستشان از حمایت دولت کوتاه بود این بیچارها پشت و پناهی نداشتند نمی‌توانستند غیر از این که با آن دستگاه ظاهراً همکاری کنند کار دیگری بکنند. برای این که دولت از آنها حمایت نمی‌کرد و قوای انتظامی هم نمی‌توانست به آذربایجان برود و نمی‌توانست از آنهایی که این غائله را به ضد ایران و برخلاف میل قلبی خودشان تلقی می‌کردند حمایت کنند، دسته دوم آنهایی بودند که تحت تأثیر تبلیغات مرکزی و خارجی خیال می‌کردند حقیقت پیشه‌وری یک وضع به خصوصی را ایجاد خواهد کرد و میل دارد یک رفورم بکند و آمده است برای ایرانی یک کاری انجام بدهد دسته سومی هم بودند که عالماً عامداً می‌دانستند که پیشه‌وری و دار و دسته‌اش نوکر دیگران هستند و خیال تجزیه آذربایجان را دارند و برخلاف قانون اساسی عمل می‌کنند آنها هم یک دسته بودند به عقیده بنده دسته اول و دوم هیچ گناهی ندارند و این‌ها همان‌هایی هستند که امروز تحت فشار هستند، یک دسته‌شان را به عنوان همکاری با متجاسرین تحت تعقیب قرار داده‌اند ولی دسته سوم که محرک حقیقی و مسبب اصلی قضایای آذربایجان بودند چه در مرکز و چه در خارج با کمال گردن کلفتی و بی‌پروایی به زندگی سیاسی و غیر سیاسی خودشان ادامه می‌دهند از تمام دستگاه‌های دولتی هم سوء استفاده می‌کنند و حتی آنهایی که روزنامه دارند روزنامه‌شان را انتشار می‌دهند و هیچ کس هم مخالف آنها نیست و مزاحم آنها نمی‌شود و حرفشان را گوش می‌دهند (دکتر طبا- تشخیص آن با کی است؟)
مثلاً ملاحظه بفرمایید یک عده از افسران جوان ما در اثر همین تبلیغات اغفال شدند و به آذربایجان رفتند آنها تمام در موقعی که آذربایجان به تصرف درآمد و آن غائله خوابانیده شد محاکمه شدند و تیرباران شدند ولی آنهایی که این اشخاص را اغوا کرده بودند الان در مرکز پایتخت شاهنشاهی مشغول خوشگذرانی و کیف هستند و به همان اعمال سابقه هم ادامه می‌دهند و هیچکس هم از گل بالاتر بهشان نمی‌گوید مسبب حقیقی آنها هستند که این بدبخت‌ها را اغفال کردند با نوشته‌های خودشان با بیانات خودشان یک عده از مردم را گمراه کردند در حالیکه می‌دانستند که چه می‌گویند و چه می‌خواهند و همان موقعی که ارتش ایران رفت به آذربایجان و در شریف آباد جلویش را گرفتند آنها به ارتش ایران تعرض کردند، فحش دادند بد گفتند و هیچ کس هم متعرض آنها نیست ولی آن افسر بدبختی که خیال می‌کرد می‌رود در آذربایجان و به آنها خدمت می‌کند او را گرفتند و تیرباران کردند و عائله‌شان را بیچاره کردند یا امثال این‌ها، به عقیده بنده ریشه این فساد کنده بشود و کسانی که مسببین این فساد بودند امر کردند، تبلیغ کردند مردم را اغوا کردند آنها را به مجازات برسانند حتی به عقیده بنده بعضی از این مرتکبین قتل و غارت به قدر آن عاملین و مسببین و مبلغین گناه ندارند و باید دولت مخصوصاً در این قسمت توجه کند در این صورت بنده استدعا می‌کنم از آقایان که به این عرض بنده توجه کنند. باید ریشه فساد را سوزانید نه این که آن بدبخت‌ها را که می‌روند تحت تأثیر فلان مبلغ واقع می‌شوند و گول می‌خورند آنها را به مجازات برسانند (آقاخان بختیار-تشخیص این با کی است؟) یک کمیسیونی تعیین بکنید (دکتر طبا- کمیسیون نمی‌خواهد هر کس خیانت کرده باید مجازات بشود) این است که بنده این جا نوشته‌ام کسانی که محرکین حقیقی این قتل و غارت‌ها بوده‌اند بعد از کلمه به استثنای مرتکبین قتل و غارت اضافه شود، بنده می‌گویم آمرین و محرکین این کار، این‌ها محرکینی داشته‌اند، آمرینی داشته‌اند این اشخاص را باید مجازات کرد و تحت تعقیب قرار داد که بعد از این این قبیل پیش آمدها در مملکت نشود کسانی هم که خیانت می‌کنند بدون مجازات نباشند.
رئیس- آقای نبوی مخالفید با این پیشنهاد؟
مخبر- اجازه می‌فرمایید.
رئیس- بفرمایید.
مخبر- (آقای سزاوار) اگر آقای دهقان به یک اشخاص به خصوصی نظر دارند به نظر بنده این پیشنهاد نظر ایشان را تأمین نمی‌کند زیرا که در خود قانون نوشته شده است، آنجا به طور صریح نوشته شده است که اشخاصی که عامل مؤثر و یا از رؤسا بوده‌اند و به واسطه ارتکاب جرایم الی آخر این در مرحله اجرایی که رسید در تطبیقش است با اشخاص، اگر به دستگاه اجرایی اعتراض و نظر داشته باشید به هر حال آن نظر را در قانون نمی‌توانید تأمین بکنید زیرا بر فرض این که این پیشنهادها مورد موافقت و قبول هم واقع بشود باز از نظری که به دست عوامل اجرایی دولت است آن کار را نه شما و نه مجلس نمی‌توانید کنترل کنید (صحیح است) به نظر من این قانون اشکالی ندارد و فقط آن را در اجرایش موافقت بفرمایید که با موارد خاص تطبیق بشود.
رئیس- آقای نبوی
نبوی- عرض کنم که اصل فکر جناب آقای دهقان نماینده محترم مورد تصدیق است ولی من خیال می‌کنم منظور ایشان در عبارتی که در همین قانون هست تأمین می‌شود عبارت در قانون همیشه باید صریح نوشته بشود اما این عبارتی که ایشان تنظیم کرده‌اند ممکن است بخیلی اشخاص تطبیق کند و همین طور که اینجا بعضی از آقایان یادآوری کردند تشخیصش فوق‌العاده مشکل است و اگر خدای نکرده مأمورین اجرایی این قانون مردمان ناصالحی باشند که بخواهند سوء استفاده بکنند و پیشنهاد ایشان تصویب شود از این پیشنهاد خیلی‌ها می‌توانند سوء استفاده کنند برای این که عامل حقیقی یک صفت بارزی نیست که بشود به سهولت تشخیص داد که چه کسی عامل حقیقی است و چه کسی عامل غیر حقیقی و این عبارت که الان در قانون نوشته شده است برای این که چه کسانی مؤثر کامل بوده‌اند و چه کسانی کمتر تأثیر داشته‌اند کافی است و من تقاضا می‌کنم که ایشان هم کافی بدانند این قانون را و برای این که زودتر تصویب بشود این قانون و مردم در زحمت نیفتند این پیشنهادشان را پس بگیرند.
رئیس- آقای دهقان رأی گرفته بشود؟
دهقان- آقا بنده چون نظرم در این قانون تأمین نشده پس نمی‌گیرم، جناب آقای منصور السلطنه هم تصدیق می‌فرمایند که تأمین نشده است.
رئیس- بسیار خوب رأی گرفته می‌شود پیشنهاد آقای دهقان آقایان موافقین قیام کنند (عده کمی برخاستند) تصویب نشد.
پیشنهادی آقای اردلان کرده بودند که در جلسه پیش قرائت شده و توضیح هم داده‌اند ایشان ولی در آن جلسه عده برای رأی کافی نبوده حالا این پیشنهاد یک مرتبه قرائت می‌شود و بعد رأی گرفته می‌شود (اردلان- اجازه بفرمایید بنده توضیح بدهم) در جلسه گذشته توضیح داده‌اید حالا قرائت می‌شود. (به شرح زیر قرائت شد) اینجانب تبصره الحاقیه زیر را پیشنهاد می‌نمایم
تبصره- دولت مکلف است بلافاصله پس از تصویب این قانون هیئت مورد اعتمادی را مأمور نماید که به تحقیق پردازند چنانچه از طرف مأمورین دولت در آذربایجان و زنجان به عنوان متجاسر یا هر عنوان دیگری از اهالی وجوهی دریافت شده است پس از تسلیم مأمورین به دادگاه‌های مربوطه فوراً در استرداد وجوه مأخوذه اقدام به عمل آورد و گزارش نهایی هیئت را به مجلس تقدیم دارد.
اردلان- آقا اجازه بفرمایید بنده یک
توضیحی بدهم.
رئیس- شما در جلسه پیش توضیح دادید.
اردلان- پانزده روز پیش بنده توضیح دادم
رئیس- هیجده پیشنهاد در دستور است.
اردلان- بنده چه بکنم ۱۵ روز پیش من توضیح دادم (دهقان- فرمایشات مبارک شما یادمان است) بنده باید توضیح عرض بکنم اجازه بدهید فقط دو کلمه توضیح می‌دهم.
رئیس- شما توضیح داده‌اید تمنی می‌کنم بگذارید رأی بگیریم شما اگر بخواهید توضیح بدهید آن وقت یک مخالف هم می‌خواهد صحبت کند وقت مجلس گرفته می‌شود حالا یک مرتبه دیگر قرائت می‌کنیم و رأی می‌گیریم. (پیشنهاد آقای اردلان به شرح سابق قرائت شد)
اردلان- آقای رئیس حالا که عده برای رأی کافی نیست اجازه بفرمایید توضیح بدهم.
بعضی از نمایندگان- بفرمایید
رئیس- بسیار خوب چون عده برای رأی کافی نیست بفرمایید توضیح بدهید.
اردلان- آقا حق یک وکیلی را خواهش می‌کنم ضایع نکنید اگر بنده صدتا پیشنهاد بکنم صد مرتبه آقایان رأی ندهند به من برنمی‌خورد ولی من وظیفه قانونی خودم را انجام داده‌ام این پیشنهادی که بنده تقدیم کردم یک چیز تازه‌ای نیست در تمام دنیا که عدلیه‌اش به مراتب قدیمی‌تر و محکم‌تر از مملکت ما است در بعضی مواقع یک کمیسیون دانکتی می‌روند و تحقیقات می‌کنند ما الان داریم برای آذربایجان یک قانون خاصی وضع می‌کنیم برای عفو عمومی، یک عده مأمورین نادرست در این دو سال اخیر به نام متجاسر و به نام فرقه دموکرات مخصوصاً در قسمت کردستان آذربایجان چون بنده کرد هستم عرض می‌کنم آمدند در خانه مردم به اسم این که تو عضو فرقه دموکرات بودی پول گرفتند این‌ها را که نباید معاف کرد چرا بی‌لطفی می‌کنید آقا دولت هزار جور دستگاه تفتیش و قضایی دارد اگر این راست است که این‌ها را مأمور بکنید بروند پول مردم را بگیرند پس بدهند و اگر راست نیست این هم که گناه نیست این پیشنهاد بدی نیست که شما رأی ندهید (صحیح است)
رئیس- آقای مخبر.
مخبر- آقای اردلان عصبانی می‌شوند، حضورتان عرض می‌کنم ما دستگاه قضایی داریم و اگر بنا است که دستگاه قضایی ما یک دستگاهی است که باید دستگاه دیگری بر آن نظارت کند بگویید اما در قسمت کمیسیون تفتیش و هیئت بازرسی بنده عرض می‌کنم که هر چه کمیسیون تفتیش و هیئت بازرس بیشتر برود بیشتر اسباب زحمت مردم است شما خیال می‌کنید آن عده‌ای که به سرپرستی می‌روند سلمان فارسی می‌رود آنجا (یک نفر از نمایندگان- نخیر سلمان اسدی) این هیئت می‌روند آنجا و یک زحمتی برای مردم تولید می‌کنند
اردلان- هر کس دزدی کرد چیزی نگویند؟
رئیس- آقایانی که موافقند با پیشنهاد آقای اردلان قیام کنند (عده‌ای برخاستند) مشکوک است مجدداً رأی می‌گیریم آقایان اگر می‌خواهند رأی بدهند اول بدهند والّا وقتی بگویند تصویب نشد دیگر بلند شدن معنی ندارد (جمعی از نمایندگان- مشکوک بود) مجدداً رأی گرفته می‌شود به پیشنهاد آقای اردلان آقایان موافقین قیام کنند و هر کس اگر می‌خواهد رأی بدهد الان بدهد (اکثر برخاستند) تصویب شد.
نورالدین امامی- آقای اردلان مطمئن باش با تمام این تشریفات حاج عزالممالک وکیل نخواهد شد.
رئیس- پیشنهاد آقای یمین اسفندیاری قرائت می‌شود. (به شرح زیر قرائت شد) پیشنهاد می‌کنم در ماده واحده در وقایع اخیر از مناطق آذربایجان و زنجان مازندران هم اضافه شود.
سزاوار- به کمیسیون می‌رود.
یک نفر از نمایندگان- قبول کنید.
مخبر- بنده قبول نمی‌کنم.
رئیس- آقای یمین اسفندیاری.
یمین اسفندیاری- آقای مخبر کمیسیون توجه می‌فرمایید عرض کنم که ما همه علاقه‌مند هستیم به این که این قانون زودتر بگذرد و همان طور که مکرر تذکر داده شد رفع بدبختی از کسانی که واقعاً بی‌گناه هستند شده باشد و این بدبختی اگر چه برای آذربایجان فوق‌العاده زیاد بوده و نسبت به جاهای دیگر آذربایجان و زنجان در رأس این بدبختی قرار گرفتند ولی در عین حال باید تصدیق بفرمایید به این که مازندران هم بی‌نصیب نبوده از این بدبختی و بنده نمی‌خواهم اسامی افرادی که به طوری که آقای دهقان اظهار کردند مسببین اصلی بوده‌اند در اینجا ذکر کنم زیرا تا یک محکمه‌ای تشخیص ندهد و بالاخره ثابت نشود که کی چه تقصیری دارد ما اگر اینجا اظهاری بکنیم شاید حقی تضییع شده باشد ولی به قدری این مسئله روشن است و آقایان هم مطلع هستند و می‌دانند به این که چه افرادی در مازندران وارد در چه عمل بوده‌اند و وارد چه اقداماتی شده‌اند و چه خیالات فاسدی داشتند و به حمدالله موفق نشدند حال که این قانون می‌گذرد مقتضی است یک گوشه مملکت هم که مازندران هست و در این وضعیت آن هم دچار یک ابتلائاتی بوده است ذکری هم از مازندران در این قانون شده باشد که ما این قانون را که می‌گذرانیم بنده تصور می‌کنم که چه دولت وچه مجلس که می‌خواهد این قانون را بگذراند با یک حسن نیتی هر دو مایلند چه دولتی که این لایحه را به مجلس آورده است و چه آقایان نمایندگانی که با علاقه فوق‌العاده می‌خواهند که این به صورت قانون دربیاید و دولت مجری این باشد ولی ما در عین حال باید تصدیق بکنیم که بعضی افراد قوه مجریه هستند که این حسن‌نیتی را که دولت و مجلس دارد آنها به صورت دیگری در خواهند آورد در موقع عمل و اجرا و رعایت این را نمی‌کنند که ما باید در اینجا تولید یک مشکلات دیگری برای کشور نکنیم و علاج فاسد با فسد نشود یعنی واقعاً اگر کسانی محرک بوده‌اند و کسانی در اینجا مسبب اصلی شناخته می‌شوند این‌ها مورد تعقیب دربیایند نه این که افراد بی‌گناهی را ولو ثروتمند باشند یا بی‌چیز باشند بخواهند او را تحت تعقیب در بیاورند که این نتیجه معکوس می‌بخشد و باید دولت توجه خاصی داشته باشد حالا که آن پیشنهاد آقای اردلان هم قبول شد افرادی در آنجا دخالت داشته باشند که هیچ بغضی و هیچ نظر خاصی و هیچ ارفاقی را در نظر نگیرند مگر آنچه که به آنها تعلیم داده می‌شود و مطابق قانون باید عمل کنند (صحیح است) بنده استدعا می‌کنم که این قانون را فقط شامل وضعیت ناگوار آذربایجان و حتی مازندران هم که بنده استدعا می‌کنم و رفقای بنده هم با این عرض بنده موافق هستند نفرمایند (صحیح است) بلکه توسعه بدهند به تمام کشور هر گوشه مملکت برای ما فرقی نمی‌کند که در شمال ایران در آذربایجان پیشه‌وری بخواهد آنجا به دست دیگران و به تحریک دیگران یک عملیاتی بکند یا در جنوب یک پیشه‌وری دیگری آنجا تحریک شده باشد و بخواهد اقدام کند هر جایی که یک فسادی تولید شده و یک اشخاصی در واقع به دست خارجی‌ها و به تحریک خارجی‌ها عملی کرده‌اند برای این که آن کسی که آمده است و در آنجا عمل کرده او دست خارجی بوده او نفس خارجی بوده او کسی بوده است که ایرانی شناخته نشده است یک کسی بوده یک عاملی بوده برای انجام مقاسد سیئه دیگران که به کشور ایران خیانت بکند این چه در آذربایجان چه در مازندران چه در جنوب و چه در هر جای دیگر باشد باید مشمول این قانون قرار بگیرد لازم است که بنده استدعا می‌کنم آقایان توجه داشته باشند نسبت به این موضوع و بنده هم از دولت وهم از مخبر محترم کمیسیون تمنی می‌کنم به این که این را بسط بدهند به تمام کشور به مازندران وگرگان و این‌ها نباشد (دهقان- این مصلحت نیست آقا) در همه جای کشور و همه جای ایران هر کس که آمده و وارد این اقدام شده است باید با نهایت بی‌طرفی رسیدگی بشود و اگر واقعاً بی‌تقصیر است به هر لباس باشد باید او را عفو کرد و اگر مقصر باشد به هر لباس که باشد باید تحت تعقیب درآورد و مجازات برایش قائل شود.
گلبادی- آقای رئیس پیشنهادشان را اصلاح کردند در صحبتشان گفتند مازندران را بکنند تمام کشور
رئیس- آقای مخبر.
مخبر- بعد از آن که این لایحه مطرح شد در مجلس شورای ملی منظور از طرح این لایحه این بوده است که یک عده‌ای از افرادی که در وقایع آذربایجان این‌ها آلت مقاصد دیگران بوده‌اند و این‌ها از نظر جهل به قانون یا از نظر تمکن مالی یا از این نظر که تحت تأثیر سوء تبلیغات داخلی یا خارجی واقع شده بودند آلت اغراض دیگران شده‌اند و به هر صورت این‌ها یک عده‌شان به نقاط دیگر کشور تبعید شدند و همان طور که آقای تقی‌زاده فرمودند تابستان هم دارد تمام می‌شود و ممکن است این‌ها هر روز تلفات جانی بدهند و این قانون هنوز تصویب نشده است و حالا آنقدر در این قانون پیشنهاد می‌دهند که اصلاً آن موضوع و آن منظور خاص را از بین می‌برند (صحیح است) بنده حضورتان عرض کردم که اختلافی نداشتم با آقای یمین که در تمام کشور این قانون تسری پیدا کند اما اگر ما بخواهیم این کار را بکنیم باید مجلس شورای ملی یک عفو عمومی نسبت به کلیه مجرمین کشور بدهد ما اگر گفتیم که مازندران باشد و آذربایجان باشد چرا کاشان
نباشد و قم نباشد بنابراین به نظر بنده چون پیشنهاد آقای اردلان قبول شده است و لایحه برمی‌گردد به کمیسیون بنده تقاضا می‌کنم که همه پیشنهادات هم برگردد به کمیسیون و رویش مطالعه بشود و گزارش تهیه بشود ضمناً در اینجا راجع به آن قسمت مخالفت بنده با پیشنهاد آقای اردلان باید عرض بکنم که تصویب این پیشنهاد صحیح نبوده (اردلان- آقا مجلس رأی داده) اجازه بدهید گرچه از لژ مطبوعات یک یادداشتی به بنده دادند باید عرض بکنم که اگر بفهوم حقیقی خودش هم نیست دستگاه قضایی از همین اشخاصی است که حالا یک هیئت دیگری بخواهید بفرستید ... این هیئت را از کجا انتخاب می‌کنید؟ .. آن هیئت را بگویید این‌ها چه اشخاصی هستند- به نظر بنده اگر نواقصی هست آن نواقص را بایستی مرتفع کرد و آن دستگاه را یک دستگاه تصفیه شده و سالمی قرار داد وبنده تقاضایم این است که بقیه پیشنهادات برگردد به کمیسیون
یک نفر از نمایندگان- تا پیشنهادی قرائت نشده است نمی‌شود برگرداند به کمیسیون
سزاوار- بنده حق دارم که طبق قانون تقاضا کنم و تقاضا می‌کنم
رئیس- رأی گرفته می‌شود به پیشنهاد آقای یمین.
یمین اسفندیاری- یک توضیح کوچکی دارم اجازه بدهید عرض کنم
رئیس- یک دفعه دیگر قرائت می‌شود بعد رأی گرفته می‌شود.
یمین اسفندیاری- در جواب آقای مخبر بنده یک توضیحی دارم اجازه بفرمایید بعد که قرائت شد توضیح بدهم.
رئیس- پیشنهاد را قرائت کنید. (پیشنهاد آقای یمین اسفندیاری مجدداً به شرح سابق قرائت شد)
یمین اسفندیاری- پس استدعا می‌کنم نوشته شود در تمام کشور
رئیس- بر طبق ماده ۷۹ ایشان می‌توانند تقاضا بکنند و می‌رود به کمیسیون.
یمین اسفندیاری- آقا پیشنهاد بنده را آقای مخبر قبول فرمودند.
مخبر (آقای سزاوار)- خیر باید برود به کمیسیون
رئیس- مقداری از مرخصی‌های مربوط به آقایان مانده است که باید مطرح شود و در مورد بودجه هم باید آقای وزیر دارایی حاضر باشند (بهادری- این قانون چه شد؟ ..) این رفت به کمیسیون حالا که عده کافی است از موقع استفاده می‌شود و صورت مجلس قبل و دو جلسه پیش تصویب می‌شود. گزارش‌های مرخصی را قرائت بفرمایید.
تقی‌زاده- راجع به رفتن پیشنهادها به کمیسیون عرضی دارم.
رئیس- بفرمایید.
تقی‌زاده- خیال می‌کنم اگر این یک پیشنهاد می‌رود به کمیسیون و دوباره برمی‌گردد بهتر است پیشنهادهای دیگر هم برود و چون ممکن است باز پیشنهاد دیگری قرائت و قبول شودو باز لایحه برگردد به کمیسیون به این جهت خوب است تمام پیشنهادها فرستاده شود به کمیسیون.
رئیس- تمام می‌رود به کمیسیون.
عباس اسکندری- بنده یک اخطار نظامنامه داشتم- این ماده می‌نویسد در موقع مباحثه اگر وزیر یا مخبر تقاضا کند به کمیسیون می‌رود اما نمی‌نویسد اگر رأی گرفتند به کمیسیون برود.
رئیس- آن که مجلس رأی داد مال آقای اردلان بود ولی این به موجب آخر این ماده رفت به کمیسیون.
۴- تصویب ۳۷ فقره مرخصی نمایندگان
رئیس- مرخصی‌ها را قرائت کنید مرخصی آقای دادور به شرح زیر قرائت شد: آقای دادور طبق دستور پزشکان معالج بایستی قریب یک ماه به کنار دریا مسافرت نماید این است که درخواست یک ماه مرخصی از تاریخ استفاده نموده‌اند کمیسیون عرایض و مرخصی با درخواست ایشان موافقت نموده اینک گزارش آن به عرض می‌رسد.
رئیس- رأی گرفته می‌شود به مرخصی آقای دادور آقایان موافقین قیام کنند (اکثر برخاستند) تصویب شد.
دکتر عبده- بنده یک اخطاری داشتم راجع به همین پیشنهادات (رئیس- بفرمایید) به نظر بنده ماده‌ای که در این مورد بایستی اجرا شود ماده ۷۹ نظامنامه است زیرا آن ماده مربوط به موارد فوری است و این لایحه‌ای که طرح شد لایحه یک فوری بوده ماده‌ای که باید اجرا شود ماده ۷۹ است ماده ۷۹ را بنده قرائت می‌کنم: و هر اصلاح یا ماده الحاقیه که در ضمن مباحثات اظهار می‌شود باید دلایل آن به طور اختصار بیان شود و در صورتی که وزیر یا مخبر کمیسیون تقاضا نماید باید آن اصلاح یا ماده الحاقیه به کمیسیون رجوع شود باید همان اصلاح یا ماده الحاقیه به کمیسیون برود. بنده تقاضا می‌کنم که سایر پیشنهادها قرائت شود اگر قابل توجه شد و یا تقاضا کرد مراجعه شود به کمیسیون (صحیح است)
رئیس- همان ماده الحاقیه است که تقاضا کردند برود کمیسیون.
دکتر عبده- حق ندارند ماده‌ای که باید اجرا شود ماده ۷۹ است و این ماده چنین حقی را به ایشان نداده.
رئیس- سابقه همین بوده است هر وقت مخبر کمیسیون تقاضا می‌کرده به کمیسیون می‌رفت.
دکتر عبده- عرض کنم این در مورد یک فوری نیست و درمورد بحث عادی است ماده ۷۹ باید در این مورد اجرا شود
رئیس- حالا مرخصی‌ها قرائت شود آقای محمد ذوالفقاری درخواست یک ماه مرخصی از تاریخ نهم خرداد ۱۳۲۷ نموده‌اند و مورد موافقت کمیسیون عرایض و مرخصی واقع شده اینک گزارش آن به عرض می‌رسد.
اردلان- بنده عرضی داشتم اجازه می‌فرمایید؟
رئیس- بسیار خوب بفرمایید
اردلان- عرض کنم از مخبر محترم کمیسیون مرخصی خواستم تقاضا کنم که این ۱۵ روزی که مجلس تعطیل شد جزء مرخصی سالیانه منظور خواهد شد یا خیر؟ این توضیح را بفرمایند تا ما روشن شویم.
مکی (مخبر)- عرض می‌کنم که مرخصی‌هایی که الان در دستور مجلس است و آقایان رأی می‌دهند غالباً مرخصی‌هایی است که آقایان از مرخصی‌شان استفاده کرده‌اند آقای محمد ذوالفقاری به یک مرخصی خارجی رفتند که همان روزی که حرکت کردند تقاضای مرخصی کردند و کمیسیون هم موافقت کرد منتهی این مدت در دستور مجلس بوده تا قرائت شود و غالب مرخصی‌هایی که آقایان بهش رأی می‌دهند سابقاً استفاده شده به استثنای چند مرخصی که آقایان بعداً می‌خواهند استفاده کنند و این ۱۵ روزی که مجلس تعطیل بوده مربوط به مرخصی سالیانه نمی‌شود زیرا طبق قانون اساسی از استفاده تعطیل تابستان است و این مرخصی‌ها مربوط به مرخصی است که هر وکیل می‌تواند سالی یک ماه استفاده کند (صحیح است)
رئیس- عده برای رأی کافی نیست.
یک نفر از نمایندگان- آقا پیشنهادها را بفرمایید قرائت شود.
رئیس- پیشنهادها را، مخبر این حق را دارد هر کدام که مباحثه شد تقاضا بکند برود به کمیسیون.
خسرو هدایت- مخبر حق ندارد مگر این که خود مخبر از این منصرف شود والّا هر پیشنهادی که مورد بحث واقع شود ایشان می‌توانند این تقاضا را بکنند:
سزاوار- اجازه می‌فرمایید؟ همان علاقه‌ای که آقایان به گذشتن این قانون دارند بنده هم دارم ولی مادامی که بنده اینجا هستم قانون به این صورت نخواهد گذشت یعنی آن صورتی که نافع نباشد به حال آن اشخاصی که بنده توضیح دادم بنابراین ده بیست پیشنهاد دیگر هم هست این‌ها می‌رود به کمیسیون یکی یکی مطالعه می‌شود و خود آقایان پیشنهاددهندگان هم تشریف می‌آورند در کمیسیون و یک توضیحاتی می‌دهند و رویش مطالعه می‌شود زیرا اگر حالا بعضی از این‌ها را بنده با اطلاعاتی که دارم قبول کنم ممکن است بعد یک اشکالی پیدا کند که خود آقایان ایراد بکنند و گذشته از این خود دولتی هم که این لایحه را تهیه کرده و تقدیم مجلس نموده اینجا تشریف ندارند (بعضی از نمایندگان- آقای وزیر دادگستری هستند) و آقای وزیر دادگستری هم حضورتان عرض کنم اطلاعاتشان بیش از بنده نیست (خنده نمایندگان) باشد تا در کمیسیون تکلیف آن معلوم شود.
رئیس- رأی گرفته می‌شود به مرخصی آقای ذوالفقاری موافقین قیام کنند (اکثر برخاستند) تصویب شد.
آقای غضنفری درخواست یک ماه مرخصی از تاریخ استفاده نموده‌اند و کمیسیون عرایض ومرخصی با درخواست ایشان موافقت نموده اینک گزارش آن تقدیم می‌شود.
رئیس- رأی گرفته می‌شود به مرخصی
آقای غضنفری موافقین قیام کنند (اکثر برخاستند) تصویب شد. آقای صادقی درخواست یک ماه مرخصی از تاریخ استفاده نموده‌اند و مورد موافقت کمیسیون عرایض و مرخصی واقع شده اینک گزارش آن تقدیم می‌شود.
رئیس- رأی گرفته می‌شود به مرخصی آقای صادقی آقایان موافقین قیام نمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد.
آقای دکتر آشتیانی به واسطه کسالت مزاج طبق تشخیص آقایان پزشکان برای معالجه لازم شده است به اروپا عزیمت نمایند و درخواست یک ماه مرخصی از تاریخ حرکت نموده‌اند کمیسیون عرایض و مرخصی با درخواست ایشان موافقت نموده اینک گزارش آن تقدیم می‌شود.
رئیس- آقایانی که با مرخصی آقای دکتر آشتیانی موافقند قیام نمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد.
آقای حسن مکرم در خواست ۲۴ روز مرخصی از تاریخ ۱۵ اردیبهشت ۱۳۲۷ نموده‌اند و کمیسیون عرایض و مرخصی با درخواست ایشان موافقت نموده اینک گزارش آن به عرض می‌رسد.
رئیس- رأی گرفته می‌شود آقایانی که با مرخصی آقای مکرم موافقند قیام کنند (اکثر برخاستند) تصویب شد.
آقای سلطانی درخواست ۲۳ روز مرخصی از تاریخ چهاردهم اردیبهشت ۱۳۲۷ نموده‌اند و مورد موافقت کمیسیون عرایض و مرخصی واقع شده اینک گزارش آن به عرض می‌رسد.
رئیس- آقایانی که با مرخصی آقای سلطانی موافقند قیام کنند (اکثر برخاستند) تصویب شد.
آقای فتحعلی افشار درخواست چهل روز مرخصی از تاریخ انقضای مرخصی بیست روزه سابق خود نموده‌اند و مورد موافقت کمیسیون عرایض و مرخصی واقع شده اینک گزارش آن به عرض می‌رسد.
رئیس- آقایانی که با مرخصی آقای افشار موافقند قیام کنند (اکثر برخاستند) تصویب شد. آقای اقبال درخواست چهل روز مرخصی از تاریخ استفاده نموده‌اند و کمیسیون عرایض و مرخصی با درخواست ایشان موافقت نموده اینک گزارش آن تقدیم می‌شود.
رئیس- موافقین با مرخصی آقای اقبال قیام کنند (اکثر برخاستند) تصویب شد. آقای حاذقی درخواست دو ماه مرخصی از تاریخ استفاده نموده‌اند و مورد موافقت کمیسیون عرایض و مرخصی واقع شده اینک گزارش آن تقدیم می‌شود.
رئیس- آقای صفوی.
صفوی- عرض کنم که بنده خواستم یک تذکری بدهم به کمیسیون محترم عرایض که تصویب مرخصی‌ها از تاریخ استفاده بدون این که تاریخ را معلوم کنید این ممکن است مجلس را از اکثریت بیاندازد و آقایان در یک تاریخی از مرخصی استفاده بکنند که عده برای مذاکره و رأی کافی نباشد این را می‌خواستم که کمیسیون عرایض به آن توجه کند.
مخبر- یک مرتبه دیگر راجع به این موضوع در مجلس خدمت آقایان عرض کردم اولاً عده‌ای که به مرخصی می‌روند از عده حاضر در مرکز کم می‌شود و طوری نیست که جلسه را از اکثریت بیاندازد و یک مرتبه دیگر هم به آقای صفوی عرض کردم و تصور می‌کنم نظر ایشان تأمین باشد.
رئیس- رأی گرفته می‌شود به دو ماه مرخصی آقای حاذقی آقایانی که موافق هستند قیام کنند (اکثر برخاستند) تصویب شد.
آقای آصف درخواست ۲ ماه مرخصی از تاریخ استفاده نموده‌اند و کمیسیون عرایض و مرخصی با درخواست ایشان موافقت نموده اینک گزارش آن تقدیم می‌شود.
رئیس- رأی گرفته می‌شود به مرخصی آقای آصف آقایان موافقین قیام کنند (اکثر برخاستند) تصویب شد.
آقای گنجه‌ای درخواست یک ماه مرخصی از تاریخ استفاده نموده‌اند و کمیسیون عرایض و مرخصی با درخواست ایشان موافقت نموده اینک گزارش آن تقدیم می‌شود.
رئیس- آقایان موافقین با مرخصی آقای گنجه‌ای قیام کنند (اکثر برخاستند) تصویب شد.
آقای دکتر فلسفی به واسطه عارضه کسالت و لزوم استراحت درخواست چهل روز مرخصی از تاریخ استفاده نموده‌اند و مورد موافقت کمیسیون عرایض و مرخصی وواقع شده اینک گزارش آن به عرض می‌رسد.
رئیس- رأی گرفته می‌شود به مرخصی آقای دکتر فلسفی آقایان موافقین قیام کنند (اکثر برخاستند) تصویب شد.
آقای ناصرالدین ناصری درخواست ۲۰ روز مرخصی از تاریخ استفاده نموده‌اند و ضمناً ۵ هزار ریال فوق‌العاده مقرری ۲۰ روزه را بشیروخورشید سرخ تبریز اهدا نموده‌اند کمیسیون عرایض و مرخصی با این تقاضا موافقت نموده اینک گزارش آن تقدیم می‌شود.
رئیس- آقایان موافقین با مرخصی آقای ناصری قیام کنند (اکثر برخاستند) تصویب شد.
آقای امامی اهری درخواست یک ماه مرخصی از تاریخ ۱۷ مرداد ۱۳۲۷ نموده‌اند و مورد موافقت کمیسیون عرایض و مرخصی واقع شده اینک گزارش آن تقدیم می‌شود.
رئیس- آقایان موافقین با مرخصی آقای امامی اهری قیام کنند (اکثر برخاستند) تصویب شد.
آقای فولادوند تقاضای ۲۰ روز مرخصی از تاریخ استفاده نموده‌اند کمیسیون عرایض و مرخصی با تقاضای ایشان موافقت نموده اینک گزارش آن تقدیم می‌شود.
رئیس- آقایان موافقین با مرخصی آقای فولادوند قیام کنند (اکثر برخاستند) تصویب شد.
آقای قهرمان درخواست ۱۲ روز مرخصی از تاریخ ششم تیر ماه ۱۳۲۷ نموده‌اند و مورد موافقت کمیسیون عرایض و مرخصی واقع شده اینک گزارش آن تقدیم می‌شود.
رئیس- رأی گرفته می‌شود به مرخصی آقای قهرمان آقایان موافقین قیام کنند (اکثر برخاستند) تصویب شد.
آقای دکتر مصباح‌زاده درخواست ۲۰ روز مرخصی از تاریخ ششم اسفند ماه ۱۳۲۶ نموده‌اند و کمیسیون عرایض و مرخصی با درخواست ایشان موافقت نموده اینک گزارش آن تقدیم می‌شود.
رئیس- آقایان موافقین با مرخصی آقای دکتر مصباح‌زاده قیام کنند (اکثر برخاستند) تصویب شد.
آقای کشاورز صدر درخواست یک ماه مرخصی از تاریخ استفاده نموده‌اند و مورد موافقت کمیسیون عرایض و مرخصی واقع شده اینک گزارش آن تقدیم می‌شود.
رئیس- آقایان موافقین با مرخصی آقای کشاورز صدر قیام کنند (اکثر برخاستند) تصویب شد. آقای کفایی درخواست یک ماه مرخصی از تاریخ استفاده نموده‌اند و کمیسیون عرایض و مرخصی با درخواست ایشان موافقت نموده اینک گزارش آن تقدیم می‌شود.
رئیس- آقایان موافقین با مرخصی آقای کفایی قیام کنند (اکثر برخاستند) تصویب شد. آقای امیر نصرت اسکندری درخواست ۲ ماه مرخصی از تاریخ حرکت نموده‌اند و کمیسیون عرایض و مرخصی با درخواست ایشان موافقت نموده اینک گزارش آن تقدیم می‌شود.
رئیس- رأی گرفته می‌شود به مرخصی آقای اسکندری آقایان موافقین قیام کنند (اکثر برخاستند) تصویب شد.
آقای اعزاز نیک‌پی درخواست ۱۵ روز مرخصی از تاریخ ۱۳ تیرماه ۱۳۲۷ نموده‌اند و مورد موافقت کمیسیون عرایض و مرخصی واقع شده اینک گزارش آن تقدیم می‌شود.
رئیس- آقایان موافقین با مرخصی آقای اعزاز قیام کنند (اکثر برخاستند) تصویب شد. آقای سالار بهزادی درخواست چهل روز مرخصی از تاریخ هشتم اردیبهشت ۱۳۲۷ نموده‌اند کمیسیون عرایض و مرخصی با ۲۰ روز آن موافقت نموده اینک گزارش آن به عرض می‌رسد.
رئیس- آقایان موافقین با مرخصی آقای سالار بهزادی قیام کنند (اکثر برخاستند) تصویب شد. آقای ملک‌الشعرا بهار چون هنوز تحت معالجه هستند و چند ماه دیگر باید ادامه بدهند درخواست ۳ ماه مرخصی از تاریخ انقضای مرخصی سابق نموده‌اند و کمیسیون عرایض و مرخصی با درخواست ایشان موافقت نموده اینک گزارش آن تقدیم می‌شود.
رئیس- آقایان مسبوقند که ایشان مریضند و بستری هستند، موافقین با مرخصی آقای ملک...
دهقان- بنده می‌خواستم استدعا کنم (یکی از نمایندگان- اعلام رأی فرمودند) چون آقای ملک‌الشعراء بهار به گردن مردم این مملکت حق دارند ایشان استاد بسیار عالی مقامی هستند و در ادبیات خدمت کرده‌اند به آزادی هم خدمت کرده‌اند دولت باید حقوق ایشان را بارز بدهد که از آن حیث نگرانی نباشد (صحیح است)
رئیس- آقایانی که با مرخصی ایشان موافقند قیام نمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد.
آقای شریف‌زاده درخواست چهل روز مرخصی از تاریخ ۲۷ تیرماه ۱۳۲۷ نموده‌اند و کمیسیون عرایض و
مرخصی با ۳۴ روز آن موافقت نموده اینک گزارش آن تقدیم می‌شود.
رئیس- آقایان موافقین با مرخصی آقای شریف‌زاده قیام کنند (اکثر برخاستند) تصویب شد.
آقای حسن اکبر به واسطه کسالت مزاج و لزوم مسافرت به اروپا برای معالجه به موجب دستور و گواهی پزشکان معالج از تاریخ ۱۵ آبان ۱۳۲۶ چهار ماه غائب بوده‌اند و اکنون درخواست تصویب این مدت را نموده‌اند و ضمناً تمام مقرری سه ماه آن را به انجمن شیر و خورشید سرخ شهرستان رشت و خرید لباس و کتاب برای اطفال بی‌بضاعت آنجا تحت نظر استاندار و انجمن شهرداری تخصیص داده‌اند کمیسیون عرایض با درخواست ایشان موافقت نموده اینک گزارش آن تقدیم می‌شود.
دکتر اعتبار- ایشان که حالشان بسیار خوب است و...
رئیس- آقایانی که با مرخصی ایشان موافقند قیام کنند (اکثر برخاستند) تصویب شد.
آقای حسین مکی درخواست یک ماه مرخصی متناوب از تاریخ استفاده نموده‌اند و مورد موافقت کمیسیون عرایض و مرخصی واقع شده اینک گزارش به عرض می‌رسد.
رئیس- آقایان موافقین با مرخصی متناوب آقای مکی قیام کنند (اکثر برخاستند) تصویب شد.
آقای غضنفری درخواست ۲۰ روز مرخصی از تاریخ انقضای مرخصی سابق خود نموده‌اند و مورد موافقت کمیسیون عرایض و مرخصی واقع شده اینک گزارش آن به عرض می‌رسد.
رئیس- این مرخصی ۲۰ روزه غیر از آن مرخصی یک ماهه اولی است. (دو مرتبه به شرح سابق قرائت شد)
رئیس- آقایانی که با مرخصی ۲۰ روزه آقای غضنفری موافقند قیام کنند (اکثر برخاستند) تصویب شد.
آقای بهادری درخواست دو ماه مرخصی از تاریخ استفاده نموده‌اند و کمیسیون عرایض و مرخصی با یک ماه موافقت نموده اینک گزارش آن تقدیم می‌شود.
رئیس- آقایان موافقین با مرخصی آقای بهادری قیام کنند (اکثر برخاستند) تصویب شد.
آقای باتمانقلیچ برای معالجه عازم انگلستان هستند و درخواست یک ماه مرخصی از تاریخ ۲۹ تیر ماه ۲۷ نموده‌اند و مورد موافقت کمیسیون عرایض و مرخصی واقع شده اینک گزارش آن تقدیم می‌شود.
رئیس- آقایان موافقین با مرخصی آقای باتمانقلیچ قیام کنند (اکثر برخاستند) تصویب شد.
آقای دکتر ملکی درخواست یک ماه مرخصی از تاریخ استفاده نموده‌اند و کمیسیون عرایض و مرخصی با درخواست ایشان موافقت نموده اینک گزارش آن تقدیم می‌شود.
رئیس- آقایان موافقین با مرخصی آقای دکتر ملکی قیام کنند (اکثر برخاستند) تصویب شد.
آقای ناصر ذوالفقاری درخواست یک ماه مرخصی از تاریخ استفاده نموده‌اند و مورد موافقت کمیسیون عرایض و مرخصی واقع شده اینک گزارش به عرض می‌رسد.
رئیس- آقایان موافقین با مرخصی آقای ناصر ذوالفقاری قیام کنند (اکثر برخاستند) تصویب شد.
آقای رضوی درخواست یک ماه مرخصی از تاریخ استفاده نموده‌اند و کمیسیون عرایض و مرخصی با این درخواست موافقت نموده اینک گزارش آن تقدیم می‌شود.
رئیس- آقایان موافقین با مرخصی آقای رضوی قیام کنند (اکثر برخاستند) تصویب شد.
آقای مامقانی برای معالجه عازم مسافرت به خارج هستند و درخواست یک ماه مرخصی از تاریخ استفاده نموده‌اند و مورد موافقت کمیسیون عرایض و مرخصی واقع شده گزارش آن تقدیم می‌شود.
رئیس- آقایان موافقین با مرخصی آقای مامقانی قیام کنند (اکثر برخاستند) تصویب شد.
آقای دکتر مجتهدی برای شرکت در کنفرانس بهداشت جهانی عازم ژنو هستند و درخواست دو ماه مرخصی از تاریخ ۲۷ تیر ماه ۲۷ نموده‌اند و مورد موافقت کمیسیون عرایض و مرخصی واقع شده اینک گزارش آن تقدیم می‌شود.
رئیس- آقای حائری‌زاده.
حائری‌زاده- من با مرخصی آقای دکتر مجتهدی مخالف نیستم ولی این که وکلا کارهای دولت را عهده دار شوند مخالف قانون اساسی می‌دانم رفتن ایشان اگر از نظر علمی و شخصی لازم باشد هیچ مانعی ندارد ولی اگر دولت بخواهد حقوق بدهد و یک وکیلی را بفرستد خلاف قانون اساسی است که وکیل این کار را قبول بکند حالا بایستی این موضوع را توضیح بدهند که رفع اشکال بشود
رئیس- آقای دهقان.
دهقان- آقای دکتر طبا چون واردترند توضیح می‌دهند.
دکتر طبا- آقای دکتر مجتهدی به عنوان نماینده ایران در یک انجمن بین‌المللی شرکت کرده‌اند هیچ مانعی ندارد یک نماینده ایرانی که نماینده مجلس هم باشد شرکت کند و البته از دولت هم حقوق نمی‌گیرد فقط هزینه سفر را می‌گیرد و فوق‌العاده ولی حقوق از دولت نمی‌گیرد.
رئیس- رأی گرفته می‌شود به مرخصی آقای دکتر مجتهدی آقایان موافقین قیام کنند (اکثر برخاستند) تصویب شد.
آقای پالیزی درخواست یک ماه مرخصی از تاریخ استفاده نموده‌اند و مورد موافقت کمیسیون عرایض و مرخصی واقع شده اینک گزارش آن تقدیم می‌شود.
رئیس- آقایان موافقین با مرخصی آقای پالیزی قیام کنند (اکثر برخاستند) تصویب شد.
اردلان- آقا بنده یک تذکر نظامنامه‌ای دارم اجازه می‌دهید؟
رئیس- بفرمایید.
اردلان- عرض کنم مطابق نظامنامه ما یک طرحی تهیه کرده و به قید دو فوریت تقدیم مقام ریاست کرده‌ایم که الان تقریباً ۱۹ روز از آن می‌گذرد بنده استدعا می‌کنم چنانچه امروز هم فرصت نیست لااقل جزء دستور آتیه باشد.
دهقان- آقا مال مالیات‌ها همین حالا مطرح می‌شود.
رئیس- طرح در دستور زیاد است
اردلان- طرح را جمع به مالیات‌ها باقید دو فوریت است
معتمد دماوندی- چنانچه چیزی در دستور نباشد بنده چند کلمه عرضی دارم
رئیس- آقای معاون نخست وزیر تقاضا دارند لایحه بودجه در جلسه آتیه جزء دستور قرار بگیرد بنابراین جلسه آتیه اول لایحه عفو عمومی بعد هم بودجه
دکتر عبده- به شرط این که کمیسیون دادگستری پیشنهادات راجع به لایحه عفو عمومی را مورد مطالعه قرار بدهد که معطل نشویم.
رئیس- کمیسیون پیشنهادها را مطالعه کند و بفرستد.
معتمد دماوندی- بنده عرض خیلی مختصری داشتم.
رئیس- بفرمایید.
۵- بیانات بعد از دستور آقایان معتمد دماوندی و معدل معاون نخست وزیر
معتمد دماوندی- این عرض بنده راجع به یک سربازی است که اهل بندر پهلوی بوده و در لاله زار مورد اصابت گلوله واقع شده (صحیح است) با این که بنده رفتم در محل و در تحقیقات شرکت کردم و کسبه آمدند که گواهی بدهند و چون این شخص از یکی از فامیل‌های محترم بندر پهلوی بوده قرار بود کسبه حاضر بشوند همه بیایند در مجلس شورای ملی و متحصن شوند ولی برای این که تظاهری نشود ما آنها را قانع کردیم و فرستادیم و صورت مجلس‌های مفصلی با دلائل کافی در هنگامی که داشتند او را جراحی می‌کردند تهیه شده در این که تیر از جلو به او اصابت کرده و از طرف چپ پهلویش گذشته و دست راست این جوان که روی پهلویش بوده است و به دژبان گفته است که اگر می‌توانی بزن بدون جهت چرا مرا می‌زنی تیر از پهلوی چپش خورده از پهلوی راستش بیرون رفته و دست راستش را سوراخ کرده معذلک بدون این که دژبانی صلاحیتی داشته باشد، اولاً این دژبان را چنانکه من شنیدم آزاد کرده‌اند و در جای دیگر مشغول کشیک دادن است و از طرف دیگر دژبانی شرحی در روزنامه اطلاعات شرح مفصلی نوشته است که دژبانی از نقطه نظر انضباط ارتش خودشان را محق به این تیراندازی در یک مکانی که مملو از جمعیت بوده دانسته در صورتی که
نوع تیراندازی طوری بوده است که وقتی افسری رسیده بالای سر این دژبان و گفته چرا می‌زنی حتی گفته به آن افسر هم اگر بیایی جلو تو را هم می‌زنم (مکی- تعمد داشتند بکشند) بنده دو سه دقیقه می‌خواهم عرض کنم حالا بنده تشریح می‌کنم اگر آقایان اجازه بدهند و حوصله شنیدن را داشته باشند توضیح را عرض می‌کنم (نمایندگان- بفرمایید آقا) عرض کنم جریانش این بوده، این جوان لباس سیویل می‌پوشید و می‌آید از خانه بیرون و با این که ورقه مرخصی هم داشته و دیروز هم فرمانده گروهان این جوان که یک سرگردی است و اسمش را فراموش کرده‌ام به عنوان این که یک تسلیتی گفته باشد به خانواده این جوان آمده بود آنجا و می‌گفت که من ورقه مرخصی به او دادم و ورقه مرخصی هم در دست خانواده او موجود است ولی حماقت کرده بود و لباس سیویل پوشیده بود وقتی می‌آید از خیابان لاله زار نو سرازیر بشود و به لاله‌زار برود به سینما با یکی دیگر از رفقای بومی خودش که او لباس سربازی پوشیده بود دژبان جلوی آن سرباز را می‌گیرد و وقتی خلقش تنگ می‌شود آن سرباز می‌گوید چرا مزاحم من هستی این که لباس سیویل پوشیده چرا مزاحم این نمی‌شوی این دژبان برمی‌گردد به او می‌گوید که تو چرا لباس سیویل پوشیدی می‌گوید من مرخصی دارم و به دژبانی می‌گوید آقا مرخصی من منزل است اگر می‌فرمایید برویم منزل بدهم دژبانی می‌گوید اگر همراه من نیایی می‌زنم، اگر دست از پا خطا کنی می‌زنم، همان طور که با هم حرف می‌زدند این جوان دست خودش را می‌گذارد روی پهلویش و می‌گوید اگر می‌توانی بزن به محض این که می‌گوید اگر می‌توانی بزن آتش می‌کند و وقتی هم آتش می‌کند تیر مسلسل وقتی دست به ماشه می‌رود آقایانی که نظام خدمت کرده‌اند می‌دانند که تا وقتی که دست از روی ماشه برداشته نشود مسلسل همین طور خالی می‌شود تا آخرین فشنگی که در خزانه است خالی می‌شود این دست می‌گذارد روی ماشه چهار تیر که در رکاب بوده خالی می‌شود دو تیر اصابت می‌کند به دست این جوان و دو تیر دیگر اصابت می‌کند به پهلوی این جوان و می‌خورد به تمام امعاء و احشاء و معده و آنها را سوراخ می‌کند و از طرف دیگر درمی‌رود و آناً این جوان می‌افتد معذلک وقاحت را ببینید تا کجا است می‌نویسند در روزنامه اطلاعات که این جوان در حال فرار بوده و تیر به او اصابت کرده است در صورتی که اگر در حال فرار بوده است می‌بایستی تیر از عقب به او می‌خورد و از جلو در می‌آمد این مطابق همه قوانین دنیا است چطور تیر به او مورب می‌خورد ببینید چه جور خون تمام جوان‌های ایران را هدر می‌کنند و آن وقت برای این که از مسئولیت شانه خالی کنند و کناره‌جویی بکنند این مزخرفات را می‌نویسند! آقایان چطور اجازه می‌دهید این جوان‌هایی که با هزاران خون دل محنت کشیده‌اند به دست این‌ها کشته بشوند! آن وقت ملت با چه علاقه‌ای می‌تواند جوان‌هایش را بفرستد به نظام وظیفه! وقتی بدانند که مورد اصابت تیر خودی واقع می‌شوند! اگر اینجا صحبت بکنند که ارتش همچنین است همچنان است آن وقت اینجا می‌آیند هزار گونه برای آدم گله‌گذاری می‌کنند که چرا آقا این حرف را می‌زند (صحیح است صحیح است) چرا باید کمیسیون تشکیل بشود؟! کی اجازه می‌دهد به دژبانی که وقتی میایند یک قتلی می‌کنند بعد بروند یک کمیسیونی تشکیل بدهند؟! این مملکت آقا چرا این طور خراب می‌شود؟! چرا عدالت اجتماعی در این مملکت حکمفرما نیست؟! چرا وقتی دژبانی یک کسی را می‌کشد او را تسلیم دادگاه نمی‌کنند؟! (صحیح است)
آقایان اگر می‌خواهند دو مرتبه دیکتاتوری بکنند خوبش را بکنند! در زمان مرحوم رضا شاه من به خاطر دارم در آسایشگاه یک سربازی غافل از همه جا نشسته بود و لوله تفنگ خودش را پاک می‌کرد و نمی‌دانست که در لوله تفنگ گلوله است اتفاقاً گلوله در می‌رود به یک نظامی دیگر می‌خورد و می‌کشد آناً دستور می‌رسد از فرمانده آن لشگر که مرحوم طهماسبی بود خلع درجه می‌شوند تا وکیل باشی آن دسته فرمانده دسته ستوان دوم می‌شود ستوان سوم فرمانده گروهان فرمانده گردان و فرمانده لشگر آناً خلع درجه می‌شود برای این که یک نظامی از روی اغفال کشته شده آن وقت این آقا برمی‌دارد در روزنامه اطلاعات این طور می‌نویسد عجب‌تر از آن که وقتی آن پاسبان که می‌بیند این فرار می‌کند یعنی پاسبان شماره ۳۱۲ والترش را می‌کشد می‌دود دنبال این نظامی و او را بالای خیابان لاله زار گیرش می‌آورد با زور اسلحه این را برش می‌گرداند اسلحه‌ای را که آن نظامی گذاشته بود به زمین برش می‌دارد و می‌دهد دستش و بعد این قاتل و آن مقتول را می‌نشاند توی تاکسی و می‌برد. آن وقت برمی‌دارند با کمال وقاحت می‌نویسند که پاسبان شماره ۱۳۲ این جور گزارش داده است که این جوان در حال فرار بوده است بر فرض هم که در حال فرار بوده است کی گفته است که بزنند و یک کسی را بکشند؟! در ملأعام چرا تیراندازی می‌کنند! اگر غیر از این نظامی ده نفر دیگر مورد اصابت گلوله مسلسل واقع می‌شدند کی می‌آمد جواب بدهد؟ این چه مملکتی است؟! این چه وضعی است!، آقا این مملکت رو به انحطاط است! من می‌گویم اگر بیش از این نسبت به مقررات و قانون بخواهید بی‌اعتنا باشید، از بین می‌رویم! والله محکوم به فنا خواهیم شد! آقایان توجه بکنید مملکت مال ما و مال اعقاب ما و فرزندان ما است که باید در این مملکت زندگی بکنیم: این وضع زندگی نیست که در مملکتی نتواند قانون اجرا شود! و فدای امیال و شهوات دیگران قرار بگیرد من آقای معاون نخست وزیر از دولت می‌خواهم وگر نه روی این کار دولت را استیضاح می‌کنم دژبانی حق ندارد، اجازه ندارد کمیسیون تشکیل بدهد وقتی یک نفر کشته شد به حق یا ناحق باید تسلیم محاکمه بشود قانون نسبت به او حکم کند (صحیح است) نگذارید تمام جوان‌ها از این مملکت مأیوس بشوند امروز تمام عناصر از دست این مملکت بیزار هستند، ناراضی هستند از این وضع از این مقررات (حائری‌زاده- از این حکومت) از این وضعی که با کمال بی‌شرمی می‌خواهند مملکت را فدای امیال و شهوات نفسانی خودشان بکنند! به هر حال بنده امروز اینجا گفتم و من متأثرم از این پیش آمد نه از این لحاظ که یک فردی از بندر پهلوی بوده و من حافظ حقوق او هستم بلکه یک فرد ایرانی است و من بعد از این تصمیم گرفته‌ام به خواست خداوند متعال هرگونه تخطی از هیئت حاکمه سر بزند اینجا با کمال تشدد بگویم (بعضی از نمایندگان- احسنت- آفرین) بعد از این اجازه نمی‌دهیم قانون فدای امیال و هوس‌های شهوانی یک مشت طبقات فاسده مملکت بشود (احسنت) و من از دولت می‌خواهم که سخت تعقیب بکند جواب این را بدهد (احسنت)
رئیس- آقای معدل.
معاون نخست وزیر- استدعا می‌کنم توجه بفرمایید وقوع یک حادثه‌ای که موجب تأسف همه هست با بیان فصیح و متأثر آقای نماینده محترم موجب شده که احساسات همه آقایان را تحریک کند بنده تصور می‌کنم باید به این نکته توجه داشت که یک سرباز ایرانی آن هم درجه پائین یک سرباز دیگر را به غیر عمد کشته این نه از طرف کسی این دستور داده شده و نه طوری بوده که آن شخصی که کشته شده یک سابقه و یک موضوع خاصی در میان باشد بنده تصور می‌کنم که تذکر آقایان در اینگونه مواقع بسیار به موقع و به جا است ولی نه یک طوری باشد که خود آقایان یک وقتی تحت تأثیر قرار بگیرند و تصور بکنند که در این مسائل یک عمدی در کار است و یا از اظهارش به این شدت وحدت در مجلس شاید به اصل انضباط واقعاً لطمه وارد بیاید بنده تصور می‌کنم ملاحظه بفرمایید چرا قدردانی نمی‌کنید از آن پاسبانی که رفته به دنبال آن نظامی و او را دستگیر کرده است (دکتر طبا- آن وظیفه‌اش بوده است) می‌خواهم بگویم در این قسمت هم آن شخص وظیفه خودش را خوب انجام کرده است حالا هم در این قسمتی که واقع شده و آقایان تعقیب می‌فرمایید البته دولت بیشتر مراقبت می‌کند و این قضیه را بیشتر تحت توجه و دقت قرار می‌دهد و جواب آقایان را می‌دهد (صدرزاده- از طریق محکمه رسیدگی شود) از طریق محکمه هم البته عمل می‌شود و از این که آقایان به حقایق متوجه هستند بسیار خوب است ولی همیشه باید این مسائل را تا آن طوری رویش عمل کرد که یک عکس‌العملی هم نداشته باشد این نظامی‌هایی که هستند همه این‌ها همه‌شان فرزندان و برادران ما هستند، غالبشان هم جاهلند اگر از یکیشان خلافی صادر شود بایستی با توجه به محکمه و به وظائفی که برایشان مقرر است و نظامتی که باید اجرا شود جبران شود و بنده وعده می‌دهم به آقایان که به خصوص روی این موضوع از طرف دادگاه عمل بشود و نتیجه‌اش را هم به اطلاع می‌رسانم.
۵- موقع و دستور جلسه بعد- ختم جلسه
رئیس- جلسه ختم می‌شود و جلسه پس فردا پنجشنبه دستور لایحه عفو عمومی و بودجه است.
(مجلس پنج دقیقه به ظهر ختم شد)
رئیس مجلس شورای ملی- رضا حکمت