مذاکرات مجلس شورای ملی ۱۷ اسفند ۱۲۸۶ نشست ۲۴۷
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری نخست | تصمیم‌های مجلس | قانون اساسی مشروطه و متمم آن |
| نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری نخست |
مذاکرات مجلس شورای ملی ۱۷ اسفند ۱۲۸۶ نشست ۲۴۷
مذاکرات روز یک شنبه ۵ شهر صفر المظفر ۱۳۲۶ دارالشورای ملی
رئیس- مقصود از احضار کابینه بجهة معلوم کردن مرتکبین حرکت روز جمعه بود که مجلس می‌خواهد بداند چه اقداماتی شده و تا چه درجه در کشف این واقعه و بدست آوردن مرتکبین اهتمام نموده‌اند.
وزیر جنگ – البته شرح این مسئله مفصل است ولی بطور اختصار عرض می‌شود که آنچه تاکنون از تحقیقات و اقدامات نتیجه حاصل شده و بحقیقت پیوسته آنست که شش نفر از اهالی آذربایجان از محال کسنی و شبستری می‌باشند و سابقاً هم آنها از کارکنان راه و مشغول راه سازی بوده‌اند درراهی که روسها می‌ساختند آنچه معلوم شده است بدیهی است همین شش نفر بوده اندو امروز رئیس نظمیه اسامی و شکل آن اشخاص رامعین کرده است اما هیچ کدام تاکنون دستگیر نشده‌اند از تحقیقات و علائم صحیحه معلوم شد که اینها در خیابان چراغ گاز خانه داشته‌اند بعد اظهار کرده‌اند که اینجا برای ما تنگ است و دو نفر از آنها رفته در تخت بربریها خانه کرایه کرده بودند که تقریبا نزدیک بهمان مکانی است که بمب را انداخته بودند و از آن روزیکه این واقعه اتفاق افتاده این اشخاص بآن خانه نیامده‌اند و اداره نظمیه هم چند روی مسامحه نمود بلکه آنها مراجعت بخانه کرده دستگیر شوندو وقتی هم که آن خانه‌ها را تفتیش می‌نمایند بعضی علامات بدست آمده که یقین حاصل شده مرتکبین همان اشخاص ساکنین آن خانه بوده اندو آن علامات بعضی مواد ناریه و یک گلوله بمب و یک ریش سیاه مصنوعی بوده حتی لوازمات ناهار و چای هم در میان بوده معلوم می‌دارد که مضطربانه از خانه بیرون رفته ند اما تاکنون هیچ‌کدام از آن اشخاص گرفتار نشده‌اند وازطرف اداره نظمیه و حکومت هم اقدامات لازمه در دستگیری آنها شده و تلگرافات لازمه بولایات در این باب شده امیدواریم که انشاءالله بزودی مرتکبین را دستگیر نماییم.
حاجی معین التجار- معلوم است که مجلس یک حق نظارتی در کلیه امورات دارند چنانچه در هر واقعه که اتفاق افتاده تحقیق نموده اما مذاکره این مسئله رادر مجلس علنی صلاح نمی‌دانست جهة این بود که شاید مذاکرات علنی در مجلس مضر تحقیقات نظمیه بشود ولی در کمیسیونها نهایت جد و جهد و اقدام می‌شد و چنان گمان می‌رفت که خاطر اعلیحضرت همایونی دراین اقدامات مستحضر وخوشوقت است حال چنین معلوم می‌شود که این اقدامات بحضور همایونی عرض نشده اگر عرض شده بود دیروز آن دستخط صادر نمی‌شد اگرچه اظهار کمال عنایت و اطمینان نسبت بمجلس فرموده بودند و وظیفه مجلس اینست که جدا این مسئله را از هیئت مجریه بخواهد و شخص اعلیحضرت هم رئیس این هیئت هستند و از طرف هیئت وزراء هم تاکنون اقدامات لازمه بعمل آمده و غفلتی نشده است و اکنون مجلس نیز جدا می‌خواهد که هیئت وزرا بیش از پیش ساعی و جاهد باشند.
میرزا مرتضی قلیخان – آنچه لازمه تأسف بود از این سوء قصد از طرف مجلس و عموم ملت شده است و اینکه تاکنون وکلا دراینخصوص در کمیسیونها بهیئت مجریه تأکید نمودند برای این بود که در مجلس علنی شاید بعضی اقدامات که کرده‌اند نتوانند علنا اظهار نمایند و بعضی را اظهار کننداما مجلس باقتضاء آن حرارتیکه دارد نمی‌تواند صرف نظر کند هیئت مجریه و حکومت و اداره نظمیه همه روزه باید اقدامات خودشان رابنظر وکلا برسانند که امروز چه شده و نتیجه چه حاصل کرده‌اند.
مستشارالدوله – امروز مزاج مملکت در هر واقعه که اتفاق می‌افتد چه در مرکز و چه در خارج تولید زحماتی می‌نماید و نتیجه بروز می‌کند که علاوه برآن صدمه وارده دچار اشکالات فوق العاده می‌کند پس معلوم است دراین واقعه بزرگ که صدمه کلی بعموم وارد آورده لازم بود اداره نظمیه بیش از پیش اقدامات لازمه کرده باشند واقدامات هم نموده‌اند اما بهمان ملاحظه که گفته شد در مجلس علنی تاکنون اظهار نشد ولی در کمیسیونها آنچه لازم بود اقدام در این خصوص بعمل آمد و اینکه وزیر جنگ توضیح دادند که هیچ کدام از این شش نفر دستگیر نشده‌اند گویا چهار نفر را اداره نظمیه دستگیر کرده است بهیچوجه از این بابت توضیحی ندادند.
وزیر جنگ – آن چهار نفر را که دستگیر نموده‌اند در نظمیه هستند تفتیشاتی از حال آنها شده و استنطاقاتی بعمل آمده و راپورتهای مختلفه هم از هر جا می‌رسد و هر کسی که دستگیر شد استنطاق می‌شود اگر مطلبی بدست آمد آنها را نگاه می‌دارند والا رها می‌نمایند در اول امر چهار نفری را که در همان روز دلیجان گرفته بودند می‌خواستند مسافرت نمایند و بحضرت عبدالعظیم رفته عازم قم بودند بملاحظاتی دستگیر کردند بعد راپورت آن شش نفر را آوردند و این چهار نفر را هم آنچه استنطاق کردند چیزی معلوم نشد واینکه تاکنون آنها راتوقیف کرده‌اند جهتش این است که اینها در استنطاق خودشان گفته‌اند ما روز جمعه حضرت عبدالعظیم بودیم و در خانه نبودیم ولی از همسایه‌های آنها تحقیق شده گفته‌اند روز جمعه در خانه بوده‌اند از جهة این اختلاف آنها را نگاه داشته که تا مطلب درست کشف شودو البته باید تمام افراد ملت در این واقعه همدستی نموده همراهی کنند و با توجه اعلیحضرت همایونی و اهتمامات مجلس مقدس و اقدامات وزرا امید است که مرتکبین دستگیر شده مطلب بطور خوبی واضح و روشن گردد و آنها بمجازات رسیده تا این که مملکت منظم و مردم آسوده باشند.
آقا سید حسین – مجلس حقش این بود از آن ساعتی که این اتفاق افتاده مثل سایر وقایعی که رخ می‌داد اقدامات خود را می‌نمود بر حسب وظیفه وکالتی که دارند ولی در این خصوص عدم مذاکره در علنی بواسطه این بود که استنطاقات مخفی بوده وحال آن که تمام انجمنها همه روزه اصرار و تأکید داشته اندکه باید استنطاقات در عدلیه علنی باشد و گمان ملت این بود که اشخاص مقصر را دستگیر کردند و محرمانه استنطاق نمودند و گویا راپورتها را حضور اعلیحضرت نرسانیدند این است که در آن دستخط تأکیدات فرمودند و جهة این که این استنطاقات علنی نشده است حال که عموم ملت داوطلب وحاضر بودند که وسیله در پیدا کردن و دستگیر نمودن این اشخاص را ارائه و فراهم نمایند چیست بیان فرمایند و چرا بعضی را شبانه گرفته استنطاق نموده رها کرده‌اند.
وزیر جگ – هیچ همچو کسی که درشب گرفته ورها کرده باشند نیست.
آقا سید حسین – یک نفر مشهدی حاجی نام را در تخت بربریها گرفته ومرخص کرده‌اند.
وزیر جنگ – آن شخص معلوم شد تقصیری نداشت.
رئیس- آنروز گفته شد که استنطاق باید علنی باشد و حالا هم خوب است علنی باشد.
آقا میرزا آقا مجاهد – ما که اینجا نشسته‌ایم قسم خورده‌ایم که حفظ حقوق دولت و ملت را بنمیایم و این افعل ماحسیات ما را معین می‌کند پس ما جداً می‌خواهیم که وزراء اقدامات مجدانه بنمایند بخاطر دارم در فرانسه کسی سوء قصد نسبت بناپلئن ظاهر ساخته و ناپلئون رئیس پلیس را خواسته مرتکب را مطالبه نموده آن رئیس پلیس تمام اشخاص معقول وصحیح را نشان داده پس از زمانیکه غور و تحقیقات بعمل آمد معلوم شد که از خارج مملکت فرانسه بسه نفر پولی داده و آنها را باین فعل قبیح وادار کرده بودند پس در این موقع باید باکمال طمأنینه و دقت کابینه وزراء اقدامات و تحقیقات لازمه بعمل آورده مطلب را کشف نمایند و این تأکید برای اینست که مسامحه و تکاهل دراین باب ننمایند.
آقا سید حسن تقی زاده – این مسئله را باید دانست که تحقیق و رسیدگی چنین امر اختیاری نیست که در دست خود آدم باشد همانطوری که گفته شد باید در انکشاف و تحقیق این مطلب با طمانیه از روی دقت باشد ولی چیزیکه هست باید اندازه و مدت این طمانیه معلوم باشد چنانچه بعضی میگویند که وزراء آنطور که باید اقدام نمایند نکردند و بعضی که اطلاع دارنددراین مورد اعتراض نمی‌کنند در مسئله قتل فریدون بجهة ضعیف بودن طرف لازم بود که نهایت اهتمامات و اقدامات را مجلس بنماید واز وزراء بخواهد تا حق آن بیچاره ضایع نشود و از بین نرود مع هذا با آن جد و جهد دو ماه طول کشید تا این که مرتکب معلوم شد و خوب هم معلوم ومحقق شد که موجب تشکر مجلس و عموم ملت از اقدامات وزراء شد ولی در این مسئله حرف این است که نباید گذاشت این مطلب منسی بشود و از خاطرها برود همین طوریکه شخص اعلیحضرت در دست خط مرقوم فرموده بوده‌اند و مجلس این مسئله را یک واقعه بزرگی دانسته و میداند و گمان می‌کرد که هیئت مجریه شب وروز در تحقیق این واقعه در کارند از این جهة لازم ندانست که تأکیدات و اصرارات علنی بآنها کرده باشد و باید هیئت مجریه دراین موقع نهایت اهتمامات و اقدامات خود را در کمال جد و جهد بنمایند و مجلس هم باید کمال اهتمام را داشته واز وزرا جداً بخواهد که بهیچ وجه مسامحه وغفلت نورزند که این مسئله مهم فراموش نشود والبته وزراء هم آنچه لازمه اقدامات است خواهند نمود.
آقای حاج امام جمعه – اول وظیفه وزراء حفظ امنیت مملکت است و اول وظیفه مجلس نظارت دراعمال وزراء است که ببینند تا چه درجه در حفظ امنیت مملکت و حقوق ملت اقدام می‌نماید و این مسئله ناگوار اتفاق افتاده خدا نخواسته اگر اثر می‌کرد موجب زوال دین ما بود پس در این صورت نمی‌توان این مطلب را با اتفاقات دیگر مقایسه نمود.
پس وزراء باید در دستگیری مرتکبین و محرکین واشخاصی که دخیل دراین کار بوده‌اند اقدامات مجدانه سریعانه بنمایند که این التهاب و تأسفی که برای تمام افرادملت موجود است زودتر رفع نموده و مجلس را از خود خوشنود نمایند.
وکیل التجار – کلیه تأکیدات برای چیزی و مطلبی است که احتمال فراموشی درآن باشد و گان نمی‌کنم از این مسئله عموم ملت و وزراءراحت و غفلت داشته باشند حتی می‌خواهم عرض کنم که یقیناً وزراء شب در خواب هم در نقشه دستگیر کردن مرتکبین هستند اما در باب استنطاق بعقیده بنده باید تا زمانیکه مرتکبین دستگیر نشده‌اند مخفی باشد بعداز آن که مرتکبین دستگیر شدند آنوقت باید علناً استنطاق بشوند
آقا میرزامحمود – از وقتی که هیئت کابینه وزراء انتخاب شده‌اند ما بامانت و درست کاری همه آنها اطمینان داشته وداریم و هر گاه اطمینان نداشته باشیم که ما در این بهارستان شب ورزو در این گفتگو بوده باشیم وبهیچ کار دیگر مشغول نشویم تامرتکبین بدست بیایند ولی چون بایشان نهیت اطمینان داریم باز هم استدعا می‌کنیم که هر طور لازمه اقدامات است بعمل آورده و موجب آسودگی خاطر مجلس را فراهم کنند.
حاجی معین التجار – این ملت از زمانیکه دارای شرافت این مجلس و مشروطیت شده همه وقت بطور مظلومیت مستدعیات خود رابتوسط حجج اسلام از پیشگاه همایونی خواسته و همیشه بطوری حرکت می‌کردند که از داخله و خارجه نتوانستند ایرادی بگیرند و بگویند که اینها وحشی هستندامااین وحشیهایی که مرتکب این حرکت شدند تقریبا باعث توهین این ملت شده‌اند لهذا از هیئت کابینه سئوال می‌نمایم که ازاین اقدامات مطمئن هستند که بتوانند بما اطمینان بدهند که بعد چنین دستخطی صادرنشود اگرچه نهایت مرحمت بوده ولی وزرا باید بمجلس اطمینان بدهند.
رئیس الوزراء – مابآن خط قانونی که داریم درهمان خط حرکت می‌کنیم تا بهر جایی که منتهی شده معلوم شود و امروزه نمی‌توانیم مثل سابق حرکت کرده هر کس را برخلاف قانون مورد اتهام ودر تحت استنطاق بیاوریم تا اینکه اعتراض شود بر اینکه این حرکات وحشیانه است.
وزیر عدلیه – مسئله اعتماد را صحبت می‌کنند لهذا عرض می‌کنم که باید مجلس بقرعه معلوم نماید که باین هیئت اعتماد دارد یا نه؟
رئیس- مسئله اعتماد نیست واگر اعتماد نداشتند روز اول مجلس نمی‌پذیرفت مقصود از احضار کابینه این بود که توضیح اقدامات خود را در این مسئله بدهند و از مجلس در این باب تأکید شده باشد.
وزیر عدلیه – مقصود این است گویا در خاک پای مبارک اشتباه شده است که هیئت کابینه در اینباب قصوری کرده است واین اشتباه رفع نمی‌شود مگر باینکه مجلس بحکم قرعه اعتماد خود رامعین نماید.
رئیس- گمان نمی‌کنم در حضور همایونی چنین اشتباهی شده باشد مگر در حق حضرت والا وزیر جنگ که قصور کرده‌اند من هم در این رأی شریک هستم.
حاج سید نصرالله – مجلس هیچ اظهار عدم اطمینان نکرده مگر اینکه احضارشدند که اقداماتشان معلوم شود مطلب دیگر اینکه بنده عقیده ندارم که استنطاق مخفی باشد باید استنطاق علنی کرد تا اینکه هر کس مطلب را محققاً باند.
آقا سید عبدالله مجتهد – غرض از تشریف فرمائی وزراء این بود که تأکید ات از طرف مجلس در دستگیری مرتکبین بشود چنانچه مضمون دست خط مبارک همین بوده است و گمانم اینستکه بیش از این هم در اینباب مذاکره نشود.
رئیس- توضیحاً عرض می‌کنم که احضار وزراء بر حسب دستخط نبوده ازچندروز قبل مجلس عزم داشت که هیئت کابینه را خواسته و علناً تأکید بشود صدور دستخط مبارک هم مصادف واقعشد و مجلس همه وقت در این خصوص متیقظ بوده و هست.
وزیر علوم – چون اظهار شد که وزراء اطمینان بمجلس بدهند عرض می‌کنم از طرف وزراء خصوص وزیر جنگ و نظمیه باندازه اقدام نشده است که لازم بوده واگر فی الجمله تأخیر بیفتد ما همه حاضریم که پلیس بشویم تا اینکه مرتکبین را پیدا کیم اما درخصوص استنطاق همانطور که علنی بودنش هم بعضی مفاسد و بعضی محسنات را دارد بعضی عقیده شان بر این است که علنی باشد و بعضی عقیده شان اینستکه مخفی باشد پس خوبست این مسئله باکثریت آراء معلوم شود ولی عقیده شخصی خود بنده اینستکه تاوقتی که مرتکبین پیدا نشده‌اند استنطاق مخفی باشد زمانی که دستگیر شدند معلوم است باید علنی باشد.
آقا شیخ حسین – همین طور که جناب وزیر علوم گفتند ابتدا مخفی بودنش بهتر است.
حاج سید نصرالله – علنی بودن استنطاق راجح است و مخفی بودنش موجب مفسده است و شاید شخص بیگناهی متهم شده وگرفتار شود در چنین قضیه بزرگی و من از این بالاتر گناهی نمیدانم که یک شخصی بیگناهی در چنین واقعه بزرگ متهم بشود.
وزیر جنگ – بنده هم در باب استنطاق شخصاً عقیده دارم تاکنون چنین معلوم شده که مرتکبین شش نفر بوده‌اند و شاید بیشتر و منجر ببعضی جاها بشود که صلاح نباشد علناً تحقیقات بشود تحقیقات باید مخفی باشد و پس از دستگیر شدن علنی استنطاق شوند ضرر ندارد.
وزیر علوم فرق است مابین تفحص و تفتیش و استنطاق اینها را که فعلا می‌گیرند از آنها تفتیش می‌نمایند تا زمانیکه مرتکب بدست بیاید وزمانیکه مرتکب بدست آمد از او استنطاق می‌شود وباید علنی باشد.
حاج سید نصرالله – صحیح است تفحص و تفتیش ضرر ندارد مخفی باشد ولی استنطاق مخفی بودنش صحیح نیست و گویا این استنطاقات بعرض همایونی نرسیده این است که میگویند باید علنی باشد.
وزیر جنگ – آنچه که تا امروز از طرف نظمیه اقدامات شده مأموری از طرف اعلیحضرت بوده و تماماً باطلاع و استحضار او شده و بعرض همایونی رسیده.
آقا سید علینقی- همان طور که جناب وزیر علوم فرمودند صحیح است مقدمات استنطاق باید مخفی باشد واین مسئله هم به اختیار حکومت محلیه است.
آقا شیخ حسین – بنده عرضی دارم خدمت جناب وزیر داخله از چندی قبل اکثر بلاد امن نیست اگرچه تقصیر حضرت عالی نیست و تقصیر وزیر داخله سابق است ولی خلاصه عرضم این استکه بعضی جاها طوری غیرمنظم شده که حتی مالیات وصول نشده آیا برای امنیت داخله هیئت کابینه و حضرت عالی چه فکری کرده‌اند و همچنین در باب ورامین جناب وزیرداخله چه اقدامی کرده‌اند توضیح بدهند.
وزیر داخله – شما توضیح بدهید که آیا این اغتشاش حالیه با سابق مساوی است یا حالا کم یا زیاد شده شما جواب بدهید تامن هم جواب بدهم.
آقا شیخ حسین – بنده قصد مباحثه ندارم بلکه مقصود اظهار درد بود که ببینیم چه علاجی کرده و می‌نمایند که لااقل این مالیات وصول شود و بمصرف خرج این مملکت برسد حضرتعالی اینجا نیستید که ببینید ارباب حقوق می‌آیند و چه اظهارات می‌نمایند.
رئیس الوزراء – حالا که مقصود علاج است آنچه قوه و قدرت داریم کوتاهی نشده و نخواهد شد و در باب ورامین هم با استحضار حضرت حجة الاسلام آقای آقا سید عبدالله که حضور دارند اقدامات لازمه بعمل آمده است.
وکیل الرعایا- بنده آن عرض بی موقع خودم را تکرار می‌کنم که بنا بود وزرا مسلک خود را تعیین نمایند آیا چه شد.
وزیر علوم – امروز در این مملکت نمی‌شود وزرا اظهار مسلک خود را بنمایند زیرا که مملکتی که وزرا اظهار مسلک می‌نمایند تمام ادارات منظم و مملکتشان آباد است آنوقت بیان مسلک می‌نمایند چون لازمه بعضی مطالب مخفی این است ولی دراین مملکت چه این وزرا و چه وزراء دیگر نمی‌توانند اظهار مسلک خود را بنمایند زیرا که امروز اینقدر امور جلیه هست که فرصت در امور خفیه نیست امورز ما باید در نظم مملکت و ازدیاد ثروت وکثرت روابط دوستی با دول متحابه همجوار جد و جهد نماییم تا بتوانیم کاری کرده باشیم.
سیدالحکما- بنده خیلی تأسف می‌خورم که از وزیر داخله در مسئله ورامین پریروز عرض کرده بودم وحالا هم عرض شد جوابی ندادند.
رئیس – چرا جواب دادند که اقدام شد و آقا هم میدانند.
آقا سید حسین – مسئله ورامین همانطور که در حضور حضرت حجة الاسلام گفتگو شد باید آنها را بیک طوری ساکت کرد و شیخ محمود را بخواهند بیاید نه اینکه بروند آنجا جنگ کنند اگرچه شیخ محمود آدم گذاشته از هر ده یکنفر سوار مسلح و جیره می‌خواهد و پانصد سوار در ایل قرچک جمع کرده مشغول شرارت هستند معهذا گمانم این است که اگر حضرت حجة الاسلام اقدام بفرمایند وشیخ محمود رابخواهند نتواند تمرد نماید و همچو معلوم می‌شود که گویا ازطرف ایشان اقدامی نشده.
مخبرالملک – در این مجلس ده پانزده ماهست که صحبت از امنیت میشودواز کارهای دیگر بالاخره نتیجه منتهی باین می‌شود که پول نداریم ولی می‌خواهم عرض نمایم که این امنیت که ما می‌خواهیم غالب آن در شهرها است که اگرپلیس بود این اغتشاش واقع نمی‌شد و این ترتیب پلیس لازم بقرض کردن پول یا مالیات زیاد گرفتن نیست بیاید یک روزی بنشینیم و ترتیب پلیس هر شهر را بدهیم و قرض کردن و نظم قشون برای حدود و ثغور است این شهرها فقط پلیس می‌خواهد و ما تاحال این کار را نکرده‌ایم پس خوب است که ترتیب پلیس هر شهر را بدهند و خرج آنرا هم معین نمایند و از اهل همان شهر بگیرند و آنها هم خواهند داد.
آقا میرزا آقا مجاهد – اینکه میگویید پول لازم داریم وزراء باید مقدار پول واندازه احتیاج و مصارف آنرا با ترتیب کار معلوم کنند و بیاورند بمجلس تا این که مجلس بداندوملت هم از آن مسبوق شوند که ترتیب از چه قرار است آیا در عهده شان هست بدهند که بدهند یا از خارج فکری نمایند.
آقا میرزا محمود – یکمقداری از عرض بنده را آقا میرزا آقا گفتند اجمالا عرض می‌کنم که وزرا هر چه را که لازم میدانند باید پیشنهاد کرده و اقدامات خودشان را در انتظام امور سریعاً بنمایند که مجلس هم موجبات آن را فراهم نماید.
آقا سید جعفر- در باب شیراز با آن واقعه که اتفاق افتاده و خود جناب رئیس الوزرا بهتر بحالت آنجا مسبوق هستند چه اقداماتی کرده‌اند.
رئیس الوزراء- بطوری که خودم بحال آنجا مسبوق بودم و می‌دانستم تلگرافات لازمه بهر که لازم بودمخابره کردم وبعضی دستخطهای تلگرافی هم که لازم بود صادر نموده مخابره شد.
میرزاآقا مجاهد- مختصراً عرض می‌نمایم که تمام این اغتشاشات بواسطه این است که هیئت کابینه در ارائه مسلک خود مسامحه می‌نمایند خوب است وقت معین فرمایند که تا آن روز ترتیب امور و اندازه احتیاج بپول و مصرف آن را معین و پیشنهاد مجلس نمایند که بیش ازاین مسامحه روا نیست.
وزیر علوم – گویا مجلس خبر ندارد که الان فرمانفرما در کجا است و چه می‌خواهد و همچنین سپهدار در کجا است و چه می‌خواهد و ظهیرالملک در کرمانشاهان در کجا است و چه می‌خواهد صحیح است پیش از این نباید مسامحه کرد اماخودتان تمام اینها را میدانید از این بیان ترتیب است و نمی‌شود بعضی از آنها را بیش از اینبیان کرد و ما چه میدانیم که کی مثلا ۵ کرور پول فراهم شده بدست خواهد آمد.
آقا میرزاآقا مجاهد- اولا این که فرمودید گویا مجس خبر ندارد این طور نیست تمام وکلا اینها را میدانند وبخوبی اطلاع دارند که فرمانفرما و سایرین در کجا هستند و امور سرحدات وغیره بچه حال است مقصود عرض بنده این بود که شما هیئت وزراء مقدار پول و صورت ترتیب و مصرف آن را با مسلک کار معین کرده بمجلس بدهید آن وقت مجلس و ملت هم یک تکلیفی دارند و ما میدانیم محتاج پول هستیم ولی با این وضع حالیه هرقدرپول از یک در وارد شود از در دیگر خارج خواهد شد وانگهی ملت هم بعضی گفتگوها با ما دارد که بسمع مبارک نرسیده است پس باید شما مقدار وجه و ترتیب کار را معین نموده بمجلس بدهید و بیش ازاین مسامحه نشود که صحیح نیست و نخواهد بود.
وزیر مالیه – بنده قبل از این که بوزارت برسم فعلا شش ماه بلکه هشت ماه یا یک سال است که دراین فکر بوده و حالا هم وزیر مالیه هستم شبانه روز خود را تماما درهمین خیال مصروف می‌دارم.
زیرا که از اول می‌دانستم که عاقبت کار باینجاخواهد کشید و اینهمه گرفتاریها برای نبودن پول است آنچه را که تاکنون فکر کرده و نوشته اما بمجلس نیاورده‌ام برای آن است که صورت مالیه امسال راهم مرتب نموده بمجلس بیاورم و در ضمن خیالات خودم را هم در باب پول اظهار بدارم و حال حاضر است یک روزی معین شود که ارائه شود.
مجلس ختم شد.